วารสารฟ้าเหนือ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย ปีที่ 12 ฉบับที่ 1 มกราคม-มิถุนายน 2564

´¿°·¿°¬{¿Ë¸¦ºÄคณะมนุษยศาสตร มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั เชยี งราย ปท‚ ี่ 12 ฉบับที่ 1 มกราคม - มถิ นุ ายน 2564 ภาพประกอบ : ผศ.ดร.ยุพาวดี นศิ วอนตุ รพันธ แขนงวิชาทศั นศิลป คณะมนุษยศาสตร มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย ชอ่ื ผลงาน : Old Town เทคนิค : สอี ะคลลี ิคบนผา ลินิน

´¿°·¿°¬{¿Ë¸¦ºÄคณะมนุษยศาสตร มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏเชยี งราย ปท‚ ่ี 12 ฉบบั ที่ 1 มกราคม - มิถนุ ายน 2564 ISSN : 1906-5329 (Print) ISSN : 2465-4981 (Online) Faculty of Humanities, Chiang Rai Rajabhat University เจา ของ คณะมนุษยศาสตร มหาวิทยาลยั ราชภัฏเชยี งราย วตั ถุประสงค เพือ่ ตพี ิมพและเผยแพรผ ลงานวชิ าการในรูปแบบบทความวจิ ัย บทความวิชาการ และบทวจิ ารณหนงั สือ สาขาวชิ าภาษาและ ภาษาศาสตร วัฒนธรรมและประเพณี คติชน วรรณคดแี ละ วรรณกรรม ศิลปะ ดนตรี การแสดง และสาขาวชิ าสังคมศาสตร สงั คมวทิ ยา มานุษยวทิ ยาการพัฒนาสงั คม และชาติพันธุศกึ ษา กําหนดตพี มิ พเ ผยแพร ฉบับที่ 1 มกราคม - มิถนุ ายน ปล ะ 2 ฉบบั ฉบับท่ี 2 กรกฎาคม – ธันวาคม ทีป่ รกึ ษา ผูช ว ยศาสตราจารย ดร.ศรชยั มุง ไธสง อธกิ ารบดมี หาวิทยาลยั ราชภฏั เชียงราย ผูช วยศาสตราจารย ดร.สุทศั น คลายสวุ รรณ รองอธกิ ารบดมี หาวทิ ยาลยั ราชภฏั เชียงราย ผชู ว ยศาสตราจารย ดร.ปฏพิ นั ธ อุทยานุกูล คณบดี คณะมนษุ ยศาสตร มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย ผชู ว ยศาสตราจารย ดร.สหัทยา สิทธิวเิ ศษ ทปี่ รกึ ษาคณบดคี ณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั เชยี งราย บรรณาธิการ อาจารย ดร.อาภิสรา พลนรตั น มหาวิทยาลัยราชภัฏเชยี งราย รองบรรณาธกิ าร อาจารยอัลณกิ า สายน้าํ เยน็ มหาวิทยาลยั ราชภฏั เชยี งราย

เลขานุการ ผูชว ยศาสตราจารยว ราภรณ ศรีนาราช มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั เชยี งราย อาจารยมณี จาํ ปาแพง มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั เชยี งราย กองบรรณาธิการ มหาวิทยาลัยเชยี งใหม ศาสตราจารย ดร.สมพงษ วทิ ยศักดิพ์ ันธุ มหาวทิ ยาลยั มหาสารคาม ศาสตราจารย ดร.ปฐม หงษสวุ รรณ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร รองศาสตราจารย ดร.กติ มิ า อนิ ทรัมพรรย มหาวทิ ยาลัยเกษตรศาสตร รองศาสตราจารย ดร.โกวิทย พิมพวง มหาวิทยาลัยราชภัฏบรุ ีรมั ย รองศาสตราจารย ดร.บุณยเสนอ ตรีวเิ ศษ จฬุ าลงกรณม หาวทิ ยาลัย รองศาสตราจารย ดร.ปานใจ จฬุ าพันธุ มหาวิทยาลัยพะเยา ผูชว ยศาสตราจารย ดร.วรวรรธน ศรยี าภัย มหาวิทยาลยั รงั สติ ผชู ว ยศาสตราจารย ดร.เจตนพิ ิฐ สงั ขว ิจติ ร มหาวิทยาลยั ราชภฏั - ผชู ว ยศาสตราจารย ดร.กุลสิรินทร อภริ ตั นวรเดช บานสมเดจ็ เจา พระยา อาจารยอดิวชั ร พนาพงศไ พศาล มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั เชยี งราย ฝา ยประสานงาน มหาวทิ ยาลัยราชภัฏเชยี งราย 1. อาจารยป รยี าภา วังมณี มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั เชยี งราย 2. อาจารยจงรักษ มณีวรรณ มหาวิทยาลยั ราชภฏั เชยี งราย 3. อาจารยพรเทพ สุวรรณศกั ด์ิ ฝา ยตรวจรูปแบบ มหาวิทยาลยั ราชภฏั เชียงราย 1. อาจารยอ รทยั ขันโท มหาวทิ ยาลัยราชภฏั เชยี งราย 2. อาจารยบษุ ราคมั ยอดชะลูด มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏเชียงราย 3. อาจารยกรชนก นันทกนก มหาวทิ ยาลัยราชภฏั เชยี งราย 4. อาจารยธภฎั สงั ขวจิ ติ ร

ฝายพิสจู นอกั ษร มหาวทิ ยาลัยราชภฏั เชียงราย 1. อาจารยกลั ยาณี สายสขุ มหาวิทยาลยั ราชภัฏเชยี งราย 2. อาจารยวรรณทวิ า เชียงตงุ มหาวิทยาลยั ราชภฏั เชยี งราย 3. อาจารยจ ริ ปรยี า เสนทรัพย มหาวิทยาลัยราชภัฏเชยี งราย 4. อาจารยป ณุ ยวจั น พรหมหลา มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย มหาวทิ ยาลัยราชภัฏเชียงราย ฝายศลิ ปกรรม เทคโนโลยีและสารสนเทศ มหาวิทยาลัยราชภฏั เชยี งราย 1. อาจารย ดร.บตุ รี เวทพิเชฐโกศล มหาวทิ ยาลัยราชภัฏเชยี งราย 2. นายเอกสิทธ์ิ สอิ้งแกว 3. นายเฉลมิ พล ใจชมุ เตม็ 4. นายนฤเทพ ผาคาํ ออกแบบและพิมพท่ี รา นสนิ อกั ษรการพิมพ 888 56/5 หมู 11 ต.รอบเวยี ง อ.เมอื ง จ.เชียงราย 57000 โทรศพั ท 087-7256680  บทความทกุ เรือ่ งในวารสารไดร ับการประเมินและตรวจคณุ ภาพโดยผทู รงคุณวฒุ ิ (Peer Review)  ทัศนะและขอ คิดเห็นของบทความทปี่ รากฏในวารสารฉบับนีเ้ ปนของผูเขียนแตละทา น ไมถอื วาเปน ทศั นะและความรับผิดชอบของกองบรรณาธิการ  สามารถดาวนโ หลดเง่อื นไขการสงและรูปแบบบทความ ไดท ่ี http://human.crru.ac.th/e-journal/  ตดิ ตอ กองบรรณาธกิ ารวารสารฟาเหนือ คณะมนุษยศาสตร มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏเชียงราย 80 หมู 9 ถนนพหลโยธิน อาํ เภอเมือง จงั หวดั เชียงราย57100 E-mail :[email protected] โทร. 0-5377-6013 ตอ 1210 หรือติดตอบรรณาธิการ อ.ดร.อาภสิ รา พลนรตั น (0-9185-3693-6)

วารสารฟาเหนือ ปที่ 12 ฉบับท่ี 1 มกราคม-มถิ ุนายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวิทยาลัยราชภฏั บทบรรณาธิการ กองบรรณาธิการวารสารฟาเหนือ ขอรวมแสดงความยินดีอยางย่ิงกับ ผูชวย ศาสตราจารย ดร.ปฏิพันธ อุทยานุกูล บรรณาธิการวารสารฟาเหนือ ที่ไดดํารงตําแหนง คณบดี คณะมนษุ ยศาสตร เมอื่ วนั ที่ 11 เมษายน พ.ศ. 2564 เปนตนมา ดวยภารกิจหนา ท่ี ของทานคณบดีจะตองรับผิดชอบงานบริหารคณะที่มากข้ึนกวาเดิมทางกองบรรณาธิการฯ จงึ ไดป ระชมุ หารอื เพอื่ ปรบั เปลย่ี นบทบาทหนา ทบี่ างตาํ แหนง ของงานวารสารฟา เหนอื เพอื่ ใหดําเนนิ การอยางตอเนือ่ งนัน้ สรปุ มตใิ นที่ประชมุ จึงไดมอบหมายใหอาจารย ดร.อาภสิ รา พลนรตั น รบั หนา ท่ี “บรรณาธกิ ารวารสารฟา เหนอื ” ตง้ั แตฉ บบั นเ้ี ปน ตน ไป ทง้ั นท้ี า นคณบดี ยงั คงเปน ทปี่ รกึ ษาใหก บั กองบรรณาธกิ ารฯ แมว า จะมกี ารปรบั เปลยี่ นบทบาทหนา ทขี่ องกอง บรรณาธกิ ารฯ แตคณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั เชียงราย ยังคงมคี วามมงุ มนั่ ใน การผลิตวารสารทางวิชาการ “วารสารฟาเหนือ” ใหมีคุณภาพและเปนท่ียอมรับจากวง วิชาการการศึกษาระดับชาติ ซ่ึงกําลังพัฒนาเขาสูฐานดัชนีการอางอิงวารสารไทย (Thai- Journal Citation Index Centre) หรือ TCI ตอไป สบื เนอ่ื งจากสถานการณว กิ ฤตของการแพรร ะบาดเชอื้ ไวรสั โคโรนา 2019 (COVID-19) อยา งตอเน่อื งสปู ท ี่ 2 สงผลกระทบตอทกุ ภาคสว นของมวลมนุษยชาติ “ประเทศไทย” ณ ขณะน้ี ไดรับผลกระทบจากการแพรร ะบาดเช้อื ไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ระลอก 3 อยาง กา วกระโดด ไมวา จะเปน ในแงของเศรษฐกิจ การศกึ ษา และสาธารณสขุ เปนตน ตลอดจน การสูญเสียทรัพยากรมนุษยท่ีมียอดการเสียชีวิตสูงถึง 399 ราย จากยอดผูติดเชื้อสะสม 83,375 ราย กระจายไปท่ัวทุกภูมภิ าคของประเทศไทย (ขอ มลู เมอื่ วันที่ 10 พฤษภาคม 2564, กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข) ดวยสถานการณดังกลาวทําใหวิถีชีวิตของ ผคู นบนโลกเกดิ การเปลย่ี นแปลง ครงั้ ยง่ิ ใหญ ตลอดปก วา ทม่ี กี ารปรบั เปลยี่ นพฤตกิ รรมรปู แบบ ใหมในสงั คม ปรบั วิถีการดํารงชวี ติ ใหม มคี าํ บญั ญตั ิศพั ทวา “New Normal” หรือความ ปกตแิ บบใหม เพอ่ื นาํ พาตน ครอบครวั และสงั คม ใหร อดพน จากการตดิ เชอื้ ไวรสั ทอ่ี าจครา ชวี ติ เราไดหากเราใชชีวิตอยางประมาทเพียงเส้ียววินาที แมวาขณะน้ีจะมีการฉีดวัคซีนปองกัน เชอื้ ไวรสั โคโรนา 2019 (COVID-19) ซงึ่ สามารถลดความรนุ แรงของอาการปว ยและลดการเสยี ชวี ติ

วารสารฟา เหนอื ปท่ี 12 ฉบบั ที่ 1 มกราคม-มถิ นุ ายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย ไดก ต็ าม แตถ า หากทกุ คนยงั ไมร จู กั ควบคมุ ตนเองกอ็ าจทาํ ใหต นไดส มั ผสั เชอ้ื ไวรสั นก้ี เ็ ปน ได อยางไรก็ตาม “วารสารฟาเหนือก็จะยังคงยืนหยัดอยูเคียงขางทุกทานใหมีกําลังใจตอสูกับ วกิ ฤตในครั้งนอี้ ยา งถงึ ท่ีสุด” ขอ ความกําลังใจนี้ เปนสว นหนึง่ ของบทบรรณาธกิ าร ฉบบั ท่ี 1 ป 2564 โดย ผูชวยศาสตราจารย ดร.ปฏิพันธ อุทยานุกูล ไดเขยี นฝากทงิ้ ทา ยไวใ หผอู า น ดว ยความหว งใยทุกทา น กลา วสาํ หรบั เนอ้ื หาสาระในวารสาร “ฟา เหนอื ” ฉบบั นเี้ ราไดร บั เกยี รตจิ ากนกั วชิ าการ นกั คดิ นักเขียนผูมีความเช่ียวชาญทางวิชาการดา น ภาษาและภาษาศาสตร มานุษยวทิ ยา สงั คมวทิ ยา ภมู ปิ ญ ญา วรรณกรรม และดนตรี ไดก รณุ าสง ผลงานมารว มเผยแพร 3 ประเภท กลาวคือ บทความวิชาการ 1 เรือ่ ง บทความวิจัย 5 เรือ่ ง และ บทวิจารณห นงั สอื 1 เร่อื ง รวมผลงานจาํ นวน 7 เร่อื ง ดงั น้ี ผลงานทางวชิ าการเกยี่ วกับการพฒั นาผสู งู วยั 2 บทความ เริม่ จากบทความวชิ าการ ของ ณฐั ศรณั ย ทฤษฎิคณุ ศึกษาเร่อื งการสอนดนตรแี บบโคดาย : สูการพฒั นากจิ กรรมดนตรสี าํ หรับผูสูงอายุ ซงึ่ เปนกิจกรรมทางดนตรีทีม่ งุ เนนการพฒั นา ทกั ษะทางดนตรเี ปน หลกั และการเสรมิ สรา งสขุ ภาวะทางรา งกาย และจติ ใจของผสู งู อายใุ ห ผอ นคลายลดความตงึ เครยี ด สว นบทความวจิ ยั ของ ปรยี าภา วงั มณี และ อภญิ ญา จติ มโนวรรณ ศกึ ษาแนวทางการพฒั นาคมู อื ภาษาองั กฤษสอ่ื สารสาํ หรบั ผสู งู วยั ในศตวรรษท่ี 21 ไดศ กึ ษา สภาพปญหา ความตองการใชภาษาอังกฤษเพ่ือการส่ือสาร รวมถึงแนวทางในการพัฒนา คูมือภาษาอังกฤษเพ่ือการส่ือสารสําหรับผูสูงวัยในศตวรรษที่ 21 ของอําเภอเมือง จังหวัด เชยี งราย ผลสรปุ วา ผสู งู วยั รสู กึ พงึ พอใจอยา งมากทไ่ี ดใ ชค มู อื ฯ นี้ และบทความวจิ ยั ดา นงาน ดนตรีอกี 1 เร่ือง ของ ดเิ รก เกตุพระจันทร ศึกษาบทความวจิ ัยเร่อื ง การเรยี บเรียงบทเพลง “ลายเลบ็ ” สาํ หรบั วงดนตรแี จส วงเลก็ งานเรอ่ื งนไ้ี ดร บั แรงบนั ดาลใจจากสาํ เนยี งเสยี งเพลง พนื้ บา นลา นนา ผสมผสานกบั แนวคดิ การตคี วามของดนตรแี จส นอกจากงานดา นดนตรแี ลว ยงั มงี านทางภาษาศาสตร 2 เรอื่ ง ดา นอปุ ลกั ษณ ของ กรวรรณ ฎกี าวงค ศกึ ษาเรอื่ ง การตคี วาม ความหมายอปุ ลักษณจากเร่ืองสัน้ ทใ่ี ชในกรณีศึกษา “the Bird and the Cage” เขียนโดย Paulo Coelho การศกึ ษาการตคี วามของนกั ศกึ ษาครงั้ นเ้ี พอ่ื หาความสมั พนั ธท างวฒั นธรรม ของทั้งภาษาอังกฤษและภาษาไทย ตอดวยของ อลิสา คุมเคี่ยม ศึกษาบทความวิจัยเร่ือง การต้ังชอ่ื โรคในภาษาไทญอ : ตําบลทาคลอ อาํ เภอแกง คอย จังหวัดสระบรุ ี พบกลวธิ ีการ ตั้งช่อื โรค 2 รูปแบบ คือ การตง้ั ชือ่ โรคแบบตรงตัว และการต้งั ชือ่ โรคแบบอปุ ลกั ษณห รือเชงิ เปรียบเทียบ

วารสารฟา เหนือ ปที่ 12 ฉบับที่ 1 มกราคม-มถิ นุ ายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภัฏ สวนบทความวิจยั ของ รุง โรจน ตน ประดิษฐ ศึกษาการพฒั นาทักษะการพดู แนะนํา สถานท่ีทองเท่ยี วของเยาวชนในชมุ ชน หมบู านดอยชา ง ตําบลวาวี อําเภอแมส รวย จังหวัด เชยี งราย ไดพ ฒั นาทกั ษะการพดู ของเยาวชนใหแ นะนาํ สถานทที่ อ งเทย่ี วในชมุ ชนได เพอ่ื นาํ ไปประยกุ ตใ ชก ารจดั กจิ กรรมการเรยี นเกยี่ วกบั การฝก พดู ในรปู แบบอน่ื ๆ ได เชน การพดู ใน ทป่ี ระชมุ ชน การโตวาที พาทีสรา งสรรค หรอื การพูดสุนทรพจน เปน ตน และปด ทา ยดวย บทวิจารณห นังสอื ซ่ึงเปนผลงานของอาจารยแ ละลกู ศษิ ยท ร่ี ว มกันรอยเรยี งข้นึ คือ วรโชติ ตะนา และ บุณยเสนอ ตรีวิเศษ นักวิชาการผูเชี่ยวชาญดานภาษาไทย อีกทั้งทานเปน บรรณาธิการของวารสารวิวิธวรรณสาร ของคณะมนุษยศาสตรและสังคมศาสตร มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั บรุ รี มั ย นบั ไดว า เปน เกยี รตแิ กว ารสารฟา เหนอื อยา งยง่ิ ไดส นใจเลา เรอ่ื ง ในเรอ่ื งเลา : กลวธิ กี ารนาํ เสนอความยอ นแยง ทนี่ าํ ไปสคู วามขดั แยง ของสงั คม ใน “คนื ปเ สอื และเรอื่ งเลา ของสตั วอ น่ื ๆ” ซง่ึ เปน ผลงานรวมเรอ่ื งสน้ั รางวลั วรรณกรรมสรา งสรรคย อดเยยี่ ม แหงอาเซียน (S.E.A. Write Award) ประจาํ ป 2563 ของ จเด็จ กาํ จรเดช นกั เขยี นคุณภาพ ท่ไี ดร ับการยอมรับอยางสูงจากผูอา น และวงการนักเขียน ในนามกองบรรณาธกิ าร วารสารฟา เหนอื ขอขอบพระคณุ ผเู ขยี นทไี่ ดก รณุ าใหเ กยี รติ แกท างวารสารฯ สง ผลงานวชิ าการขา งตน มาเผยแพรแ ลกเปลยี่ นงานทางวชิ าการ ขอกราบ ขอบพระคณุ ผูทรงคณุ วุฒิทไี่ ดเมตตาพิจารณากลนั่ กรองบทความทกุ ทาน และขอขอบคุณ ผูท่มี สี วนเกย่ี วของทุกทาน มสี วนผลักดนั ใหว ารสารฯ คอยๆ เติบโตทไ่ี ดช วยทาํ ใหว ารสารฯ ฉบับนที้ าํ หนา ท่ีในการเผยแพรผลงานทม่ี คี ณุ ภาพและมีประโยนต อผูอานตอ ไป อาภิสรา พลนรตั น บรรณาธกิ ารวารสารฟา เหนอื

วารสารฟา เหนือ ปท่ี 12 ฉบับที่ 1 มกราคม-มถิ ุนายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวิทยาลยั ราชภัฏเชียงราย สารบัญ บทความวิชาการ 1 การสอนดนตรีแบบโคดาย : สูการพฒั นากจิ กรรมดนตรีสาํ หรับผูสงู อายุ The Kodály Method: the Development of Music Activities for the Elderly ณัฐศรณั ย ทฤษฎิคุณ NatsarunTissadikun บทความวจิ ยั 21 การเรียบเรยี งบทเพลง “ลายเล็บ” สาํ หรบั วงดนตรีแจสวงเลก็ 39 The Arrangement of ‘Lai Leb’ for Small Jazz Ensemble ดเิ รก เกตพุ ระจนั ทร Derek Gatephrachan 55 ..................................................................................................................................................... Metaphor Interpretation of a Short Story Used in a Classroom: “the Bird and the Cage” การตีความความหมายอุปลกั ษณจ ากเรื่องส้ันท่ใี ชใ นกรณศี กึ ษา “the Bird and the Cage” กรวรรณ ฎกี าวงค Korawan Deekawong ..................................................................................................................................................... การพฒั นาทกั ษะการพดู แนะนําสถานทีท่ องเที่ยวของเยาวชนในชมุ ชน หมูบา นดอยชาง ตาํ บลวาวี อําเภอแมส รวย จังหวดั เชยี งราย Development of Speaking Skills for Introducing Tourist Attractions of youth in Doi Chang village, Wawee Sub-district, Mae Suai District, Chiang Rai Province รงุ โรจน ตน ประดษิ ฐ Rungroj Tonpradit .....................................................................................................................................................

วารสารฟา เหนอื ปที่ 12 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม-มิถนุ ายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวิทยาลยั ราชภฏั ศกึ ษาการตั้งชอ่ื โรคในภาษาไทญอ : ตําบลทา คลอ อาํ เภอแกง คอย 71 จังหวัดสระบุรี Research on Naming diseases in Tai Yo : Takhlor, KeangKoi, Saraburi Province อลิสา คมุ เคยี่ ม Alisa Khumkhiam แนวทางการพฒั นาคูมอื ภาษาอังกฤษเพ่ือการสอ่ื สารสําหรับผูสูงวัยในศตวรรษท่ี 21 89 The Guidelines for Developing Communicative English Handbook for Elderly in the 21st Century in Muang District, Chiang Rai Province ปรยี าภา วังมณ,ี อภญิ ญา จิตมโนวรรณ Preeyapha Wangmanee Apinya Jitmanowan .................................................................................................................................................. “บทวิจารณห นงั สือ 113 เลาเรอื่ งในเรื่องเลา: กลวิธีการนาํ เสนอความยอ นแยงทนี่ าํ ไปสคู วามขดั แยง ของสังคมใน “คืนปเสือและเร่ืองเลา ของสัตวอน่ื ๆ” Frame Narrative : Strategies for Presenting the Controversy that Lead to Social Conflicts in “That Night of the Year of the Tiger and Other Animal Stories” วรโชติ ตะ นา, บุณยเสนอ ตรีวเิ ศษ Worachot Tana Bunsanoe Triwiset ....................................................................................................................................................



วารสารฟาเหนอื ปท ่ี 12 ฉบับท่ี 1 มกราคม-มถิ นุ ายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวิทยาลยั ราชภฏั เชยี งราย การสอนดนตรีแบบโคดาย : สกู ารพัฒนากจิ กรรมดนตรสี าํ หรบั ผูสูงอายุ The Kodály Method: the Development of Music Activities for the Elderly ณัฐศรัณย ทฤษฎคิ ณุ *1 Natsarun Tissadikun1 บทคดั ยอ กิจกรรมดนตรีผูสูงอายุ เปนกิจกรรมทางดนตรีท่ีมุงเนนการพัฒนาทักษะทางดนตรี เปน หลกั และการเสรมิ สรา งสขุ ภาวะทางรา งกาย และจติ ใจของผสู งู อายทุ เ่ี กดิ ขน้ึ จากการเขา รว ม กิจกรรมทางดนตรี ท้ังนี้ ในการออกแบบกิจกรรมดนตรีผูสูงอายุ ควรคํานึงถึงความพรอม ของผูสูงอายุเปนหลัก โดยทําการตรวจคัดกรองสุขภาพเบ้ืองตน และโรคประจําตัว การใช รูปแบบของกระบวนการกิจกรรมดนตรีอยางคอยเปนคอยไป รวมถึงบทเพลงที่สําคัญและ เหมาะสมกับการนํามาใชประกอบกิจกรรมดนตรี เพื่อสรางแรงจูงใจใหผูสูงอายุที่เขารวม กิจกรรมไดเกิดกระบวนการแบบมีสวนรวมใหมากท่ีสุด โดยบทความนี้ ไดนําเสนอรูปแบบ ของการจัดกิจกรรมดนตรีสําหรับผูสูงอายุโดยใชแนวทางการสอนแบบโคดาย ซ่ึงมีรูปแบบ ของกระบวนการถา ยทอดทางดนตรแี บบคอ ยเปน คอ ยไปเรมิ่ ตน จากกระบวนการไมซ บั ซอ น ไปสูระดับท่ีซับซอนมากขึ้นมุงเนนทักษะการฟง และรองซึ่งเหมาะสําหรับการนําไปปรับใช ในกิจกรรมดนตรีสําหรับผูสูงอายุใหสามารถดําเนินกิจกรรมทางดนตรีใหสัมฤทธ์ิผลและมี ประสิทธภิ าพตอไป คาํ สาํ คัญ : กิจกรรมดนตรี ผูสูงอายุ โคดาย * Corresponding author, e-mail: [email protected] 1 ผชู ว ยศาสตราจารย ดร., วิทยาลยั การดนตรี มหาวิทยาลยั ราชภัฏบานสมเดจ็ เจาพระยา 1 Assistant Professror Dr., College of Music, Bansomdejchaopraya Rajabhat University Received: January15, 2021 / Revised: March9, 2021 / Accepted: May2, 2021 1

วารสารฟาเหนอื ปท ี่ 12 ฉบบั ที่ 1 มกราคม-มิถนุ ายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภัฏเชยี งราย Abstract Elderly Music Activities is a musical activity that focuses primarily on improving the development of musical skills and enhancing the physical and mental health of the elderly arising from participating in musical activities. In the design of music activities for the elderly, it is important disorders. The gradual use of the form of the music activity process As well as important music and appropriate music activities to motivate the elderly who participate in the activity, the process is as engaging as possible. This article presents a form of music activities for the elderly using the Kodály teaching approach, which is a form of gradual musical transmission process. Focusing on listening and singing skills. It’s ideal for the use of music activities for the elderly to continue to perform musical activities. Keywords : Music Activities Elderly Kodály 2

วารสารฟา เหนอื ปท่ี 12 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม-มิถนุ ายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภฏั เชยี งราย บทนํา กิจกรรมดนตรีผูสูงอายุ เปนกิจกรรมที่ออกแบบข้ึนเพื่อเปนเครื่องมือในการนําไป เสริมสรางสุขภาวะทางดานรางกาย และจิตใจสําหรับผูสูงอายุ และสามารถเกิดทักษะพื้น ฐานทางดนตรที หี่ ลากหลาย ในการจดั กจิ กรรมสาํ หรบั ผสู งู อายนุ นั้ ผจู ดั กจิ กรรมควรคาํ นงึ ถงึ ศกั ยภาพและความสามารถของผสู งู อายซุ ง่ึ ผสู งู อายดุ งั กลา ว อาชญั ญา รตั นอบุ ล (2559 : 27-30) ไดใหความหมายของผูสูงอายุ โดยเปนผูท่ีมีอายุต้ังแต 60 ปขึ้นไป ซึ่งเปนผูที่มีการ เปล่ียนแปลงสภาพของรางกายตอการดําเนินชีวิตหรือศักยภาพของการทํางานลดนอยลง โดยเปน ไปตามวยั หรอื มโี รคประจาํ ตวั เกิดข้ึน เชน ตอกระจก มะเรง็ เบาหวาน ความดัน โลหติ สงู และโรคหัวใจ เปน ตน ดังนัน้ ในการจัดกิจกรรมใดๆ ใหก ับผสู งู อายุ ควรคาํ นึงถงึ ความปลอดภัย และมีการตรวจคัดกรองสุขภาพเบื้องตน เพอ่ื ใหทราบถึงความพรอ มของ ผูสูงอายุตอการเขารวมกิจกรรม และนําไปใชในการวางแผนรูปแบบของกิจกรรมใหเกิด ประสิทธิภาพมากท่ีสุด รวมถึงกิจกรรมทางดนตรี ควรเปนกิจกรรมท่ีมีความเหมาะสม มี ความปลอดภยั และการดําเนินกิจกรรมอยา งคอยเปนคอยไป จากแนวทางการศึกษาศักยภาพของผูสูงอายุตอการจัดกิจกรรมสําหรับผูสูงอายุ นอกจากน้ี ควรมีการศึกษาพัฒนาการในการเรียนรูของผูสูงอายุ ซึ่งจะตองมีการวางแผน กจิ กรรมใหม คี วามสอดคลอ งกบั ปจ จยั ทส่ี มั พนั ธก บั การเรยี นรโู ดยทวั่ ไปตามหลกั การของณรทุ ธ สทุ ธจติ ต (2555 : 109-111) ไดแ ก ความพรอ ม (Readiness) การสรา งแรงจงู ใจ (Motivation) ความจาํ (Memory) เชาวนปญญา (Intelligence) และความถนัด (Aptitude) โดยในดา น ของความพรอม ผูจัดกิจกรรมควรมีการตรวจคัดกรองสุขภาพของผูสูงอายุเบื้องตน การ ทราบถงึ ขอ มลู โรคประจาํ ตวั ตา งๆ ทจี่ ะพจิ ารณาไดว า ผสู งู อายทุ มี่ โี รคประจาํ ตวั ใดๆ สามารถ เขา รว มกจิ กรรมดนตรไี ดห รอื ไม สว นดา นการสรา งแรงจงู ใจ ควรมกี ารพจิ ารณาหรอื สอบถาม ความชนื่ ชอบและความสนใจในแนวเพลงตา งๆ หรอื เลอื กบทเพลงทนี่ าํ มาใชใ นกจิ กรรม โดย เปน บทเพลงทผ่ี ูสงู อายุมปี ระสบการณด า นการฟงหรือการรองมาแลว จะทาํ ใหเ กิดการเรียนรู ทางทกั ษะดนตรมี ากกวา การทจ่ี ะตอ งเรยี นรเู พอ่ื จดจาํ บทเพลงใหมๆ เพยี งอยา งเดยี ว รวมถงึ ในดา นของความจาํ เนอื่ งจากกระบวนการจดจาํ ของผสู งู อายอุ าจมนี อ ยลง ดงั นน้ั การดาํ เนนิ กิจกรรมควรมีการดําเนินกิจกรรมอยางคอยเปนคอยไป ออกแบบเน้ือหาในการเรียนรูจาก ระดับท่ีไมซบั ซอน ไปสูร ะดับทีซ่ ับซอน มกี ารเลียนแบบ (Imitation) และการทาํ ซ้าํ บอยๆ ภายในระยะเวลาท่ีสมํ่าเสมอ แตไมตองยาวนาน จากที่กลาวมาขางตนนี้ จึงทําใหเกิด 3

วารสารฟาเหนอื ปท ่ี 12 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม-มถิ นุ ายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวิทยาลยั ราชภฏั เชยี งราย กระบวนการออกแบบกิจกรรมทางดนตรที ม่ี ีความเหมาะสมกบั ผูสงู อายุ แตตอ งการผลลัพธ หรือผลสัมฤทธิ์ท่ีจะกระตุนใหเกิดทักษะทางดนตรีที่ดีและยังไดรับการสงเสริมสุขภาวะจาก กิจกรรมดนตรีทเ่ี ขารวมดว ย ดงั นั้น บทความนี้เปน บทความวชิ าการ ซ่งึ เปนการนําเสนอกระบวนการสรา งสรรค บทเพลงลอยกระทง โดยการใชแนวประสานแบบโนตเพนทาโทนิค (Pentatonic scale) และกระบวนการถายทอดการขับรองในบทเพลงดังกลาวตามแนวการสอนแบบโคดาย (Kodály Method) ซ่ึงเปนกระบวนการท่ีไดนําไปปฏิบัติจริงในโครงการพัฒนาศูนยสราง เสริมฟน ฟูสขุ ภาพผสู งู วยั และประชาชนทว่ั ไป ภายใตโ ครงการพฒั นาศูนยการศึกษาอูทอง ทวารวดี มหาวิทยาลัยราชภัฏบานสมเด็จเจาพระยา ซ่ึงการสรางสรรคบทเพลงและ กระบวนการถายทอดกิจกรรมดนตรี สามารถนําไปใชในกิจกรรมดนตรีสําหรับผูสูงอายุได อยา งมปี ระสทิ ธภิ าพและบทเพลงทเ่ี รยี นรแู บบงา ย ไมซ บั ซอ น และนาํ บทเพลงไทยทมี่ จี งั หวะ ตามแบบแผนของบทเพลงรําวงมาปรับใชในกิจกรรมสําหรับผูสูงอายุเพื่อใหเกิดความ สนกุ สนาน และบทเพลงลอยกระทงเปน บทเพลงทผี่ สู งู อายมุ คี วามคนุ เคยเปน อยา งดี และสง เสริมการแสดงทักษะดวยการรอ งเพลงแบบงายโดยไมจําเปนตองเรียนรูบทเพลงใหม แตมงุ เนนกระบวนการเพื่อเสริมสรางศักยภาพดานทักษะดนตรีเปนสําคัญ รวมถึงเสริมสรางสุข ภาวะทางรา งกายและจิตใจใหกับผสู ูงอายคุ วบคูกันไป ซงึ่ กจิ กรรมท่ีนําเสนอตอไปน้ี เหมาะ สาํ หรบั การนาํ ไปใชใ นกจิ กรรมดนตรผี สู งู อายใุ นกรณที ผี่ จู ดั กจิ กรรมมเี วลาในการทาํ กจิ กรรม ที่คอ นขา งจาํ กดั และตองการผลสัมฤทธิ์ของกิจกรรมใหเ กิดตอการพัฒนาดา นตางๆ ของ ผสู ูงอายอุ ยา งมปี ระสทิ ธิภาพ เน้ือหา สําหรับการออกแบบกิจกรรมดนตรี ผูจัดกิจกรรมไดเริ่มตนจากกระบวนการศึกษา ขอ มลู และสาํ รวจความชน่ื ชอบประเภทของบทเพลงของกลมุ ผสู งู อายุ และสอบถามความตอ งการ ในการเขารวมกิจกรรมทางดนตรี เพ่ือท่ีจะสามารถนําไปใชในการออกแบบและวางแผน กิจกรรมใหสอดคลอ งตอความตอ งการของผูสงู อายุ อาชัญญา รตั นอุบล (2559 : 92-94) อา งถงึ หลกั การของพอล เบอรจ วี นิ (Paul Bergevin, 1966) โดยมขี นั้ ตอนของการวางแผนกจิ กรรม การเรียนการสอนสําหรับผูใหญจํานวน 6 ขนั้ ตอน ดงั นี้ 4

วารสารฟา เหนอื ปท ่ี 12 ฉบับที่ 1 มกราคม-มถิ นุ ายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภัฏเชียงราย 1. พจิ ารณาความตอ งการหรอื ความสนใจของผทู จ่ี ะเขา รว มโครงการ ซง่ึ ผจู ดั กจิ กรรม ไดท าํ การสอบถามขอ มลู ดา นบรบิ ท วถิ ชี วี ติ ความชน่ื ชอบ และความตอ งการหรอื ความสนใจ ในการเขารวมกจิ กรรมดนตรี 2. การพฒั นาหวั ขอ เร่ือง ซงึ่ หลังจากไดร บั ขอ มูลดานความตอ งการและบริบทของ ผูสูงอายุในชุมชนแลว จึงนํามาวิเคราะหและจัดการออกแบบรูปแบบกิจกรรมใหสอดคลอง กบั ความตองการ 3. การกําหนดเปา หมาย จากขอมลู ทีไ่ ดร บั ในการศึกษาเบือ้ งตน โดยกลุม ผูสูงอายมุ ี ความคุนเคยกับบทเพลงประเภทรําวง และชอบการรองและการรายรํา ผูจัดกิจกรรมจึงได กําหนดเปาหมายโดยการพัฒนาทักษะการรองแบบประสานเสียงอยางงาย และออกแบบ ทาทางการเคลือ่ นไหวประกอบการรอ งประสานเสยี ง 4. การเลอื กทรพั ยากรทเี่ หมาะสม จากการวเิ คราะหข อ มลู ของการออกแบบกจิ กรรม จึงไดจัดใหมีการนําระบบการสอนแบบโคดายมาใช โดยใชเพียงเคร่ืองดนตรีที่มีระดับเสียง มาเปนเสียงตนแบบใหสามารถฟงและรองตามประกอบกับการใชสัญลักษณมือแทนระดับ เสียงแบบโคดายได 5. การเลือกเทคนิคและเทคนิคยอยในการเรียนรู โดยผูจัดกิจกรรมไดวางลําดับของ กระบวนการในกิจกรรมเพื่อไปสูเปาหมายของการรองประสานเสียง ดวยระบบการสอนแบบ โคดาย ทีป่ ระกอบไปดว ย 4 ข้นั ตอน ซงึ่ แตล ะขน้ั ตอนมีลักษณะของเนอื้ หาและทักษะเดมิ แต เพ่ิมระดับความซับซอนในรายละเอียดของทักษะมากข้ึน และในแตละขั้นตอนถึงแมจะเรียนรู ในเนอื้ หาและทกั ษะเดมิ แตร ปู แบบของกจิ กรรมแตล ะขนั้ ตอนจะมคี วามแตกตา งในวธิ กี ารทไ่ี ม ซา้ํ กัน เพอื่ ใหเ กิดแรงจงู ใจในการมสี ว นรว มตลอดระยะเวลาของการทาํ กิจกรรม 6. กําหนดวาระการประชุมและมอบหมายภารกิจ ในกระบวนการสุดทายนี้ ผจู ดั กจิ กรรมไดม กี ระบวนการเตรยี มความพรอ มโดยการมอบหมายและกาํ หนดภาระหนา ท่ี เพื่อใหการดําเนินกิจกรรมมีความตอเน่ืองโดยไมใหกิจกรรมมีการหยุดนิ่ง จนทําใหผูสูงอายุ ท่ีเขารว มกจิ กรรมเกิดความเบ่อื หนายในชวงที่หยุดพักหรอื หยุดเปลย่ี นรูปแบบกจิ กรรม จากลักษณะของการวางแผนเพ่ือออกแบบกิจกรรมดนตรีที่ไปสูการขับรองประสาน เสยี งและการแสดงดนตรขี องผสู งู อายแุ ลว จงึ ขอนาํ เสนอขนั้ ตอนของกจิ กรรมทไ่ี ดแ บง รปู แบบ ออกเปน 4 รูปแบบ ดงั น้ี 5

วารสารฟาเหนือ ปท ี่ 12 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม-มิถุนายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏเชยี งราย 1. การเรยี นรรู ะดบั เสยี งและสญั ลกั ษณม อื แทนระดบั เสยี งแบบโคดาย (Kodály hand signs) เพ่อื ใชท กั ษะการฟง และรอ งโนตดวยระบบของซอล-ฟา (Sol-Fa system) รวมถึง การจดจาํ สัญลกั ษณม อื แทนระดบั เสียงแบบโคดาย การเรยี นรรู ะดบั เสยี งและสญั ลกั ษณม อื แทนระดบั เสยี งแบบโคดายดงั กลา ว เปน กระบวนการ เรมิ่ ตน ของการเรยี นรทู กั ษะการฟง และรอ งโนต ระดบั เสยี งใหต รงกบั เสยี ง การแยกแยะระดบั เสยี งสงู -ตาํ่ โดยใชส ญั ลกั ษณม อื เปน ตวั กาํ หนดความชดั เจนของเสยี งสงู และเสยี งตา่ํ ของโนต การจดจําสิ่งตางๆ ดวยกระบวนการฟงและรองจะชวยฟนฟูสภาพของการไดยินเสียงของ ผสู งู อายุ ใหค งสภาพของศกั ยภาพทางการไดย นิ ของผสู งู อายไุ ดอ กี ทางหนง่ึ ดว ยวธิ กี ารฟง และ แยกแยะเสียงสูงต่ํา รวมถึงลักษณะของการใชสัญลักษณมือแทนระดับเสียงแบบโคดายจะ ชว ยพฒั นาสขุ ภาวะของผสู งู อายดุ า นศกั ยภาพสมอง ทจี่ ะชะลอการเสอื่ มสภาพของการจดจาํ ทเี่ ปน ไปตามวยั ได อกี ทง้ั การใชม อื และแขนในการทาํ สญั ลกั ษณม อื แบบโคดาย เปน การชว ย ชะลอการเส่ือมสภาพของกลามเนื้อสวนมือและแขน การควบคุมกลามเนื้อมือและแขนให เกดิ การเคลอ่ื นไหวอยา งสมาํ่ เสมอ ลดอาการสน่ั ของกลา มเนอ้ื และคงสภาพของการควบคมุ กลามเนื้อใหเปน ไปตามที่ตองการได 2. การรอ งประสานแบบแคนอน (Canon) บนบนั ไดเสยี งเมเจอรเ พนทาโทนคิ (Major Pentatonic) ประกอบไปดว ยระดับเสยี งโนต โด (Do) เร (Re) มี (Mi) ฟา (Fa) และซอล (Sol) ซ่ึงระบบการรองประสานเสียงแบบแคนอน เปนประเภทของบทเพลงท่ีโคดายนํามาใชใน กระบวนการสอนดนตรี เพ่ือไปสูการพัฒนาทักษะการรองประสานเสียงไดในที่สุด รวมถึง การท่ีใหรองแบบแคนอนบนบันไดเสียงเพนทาโทนิค เน่ืองจากบทเพลงเปาหมายในแนว ทาํ นองประสานนัน้ มกี ารใชร ะดบั เสยี งของโนตเพียง 5 ตวั เทานน้ั 3. การรองทาํ นองประสาน ซง่ึ ผสู งู อายุทกุ คนจะเรียนรูการรองทาํ นองประสานกอน โดยทผ่ี จู ดั กจิ กรรมจะไมบ อกหรอื อธบิ ายวา จะใหร อ งประสานกบั ทาํ นองหลกั ของบทเพลงใด เพยี งแตท ุกคนจะตองเรยี นรูการรอ งแนวทาํ นองประสานนี้ทุกคน 4. การรองทํานองประสาน และทํานองหลกั เพลงลอยกระทง ซงึ่ ผจู ัดกิจกรรมเฉลย บทเพลงทจ่ี ะใชเ ปน ทาํ นองหลกั ของการเรยี นรกู ารรอ งแนวทาํ นองประสาน คอื บทเพลงลอย กระทง โดยใหผูสูงอายุทุกคนรองทํานองประสานที่ฝกฝนมา จากนั้น ผูจัดกิจกรรมจึงรอง ทํานองหลักเพลงลอยกระทงประกอบกับทํานองประสานที่ผูสูงอายุกําลังรองอยูพรอมกัน 6

วารสารฟา เหนือ ปที่ 12 ฉบบั ที่ 1 มกราคม-มิถนุ ายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวิทยาลัยราชภฏั เชยี งราย เม่ือผูสูงอายุทราบวาทํานองประสานท่ีไดฝกฝนมา สามารถนํามาใชรองประสานเสียงใน บทเพลงลอยกระทงได ผูจัดกิจกรรมจึงแบงกลุมออกเปน 2 กลุม เพ่ือใหรองทํานองหลัก และทาํ นองประสานรว มกนั จากนนั้ จงึ ใหก ลมุ ทร่ี อ งทาํ นองประสานชว ยกนั ออกแบบคาํ รอ ง ใหส อดคลอ งกบั ทาํ นองประสานทตี่ นเองรอ งและใหค าํ รอ งมคี วามหมายสอดคลอ งกบั ทาํ นอง หลกั เพลงลอยกระทง เมอื่ ผสู งู อายทุ งั้ 2 กลมุ สามารถรอ งเพลงดว ยคาํ รอ งของทาํ นองหลกั เพลงลอยกระทง และคาํ รอ งทอี่ อกแบบขนึ้ เองในทาํ นองประสาน โดยรอ งรว มกนั จนเกดิ ความชาํ นาญแลว จงึ ใหแตละกลุมออกแบบทาทางการรายรําประกอบทํานองของแตละกลุม จากนั้น จึง ทําการฝก ฝนการรอ งประสานเสยี งและการรา ยรําจนจบบทเพลง จากลาํ ดบั ของการออกแบบกจิ กรรมดงั กลา วมานี้ ไดม รี ายละเอยี ดของกระบวนการ และขนั้ ตอนของการดาํ เนินกจิ กรรมดงั นี้ กระบวนการในการดาํ เนนิ กจิ กรรม กระบวนการในการดําเนินกิจกรรม เริ่มตนจากการเรียนรูสัญลักษณมือแทนระดับ เสยี งแบบโคดาย และมีกระบวนการดําเนินกิจกรรมดังนี้ 1. การเรยี นรรู ะดบั เสียงและสญั ลักษณมือแบบโคดาย ธวัชชัย นาควงษ (2542 : 12) ไดกลา วถึง การใชส ญั ลักษณมือแทนระดบั เสียงแบบ โคดาย นับวาเปนจุดเดน ของระบบการสอนดนตรีแบบโคดาย สาํ หรบั ขั้นแรกการเรยี นรทู าง ดนตรขี องผูสูงอายุ มีวธิ กี ารดังน้ี 1.1 เรมิ่ ตน เรยี นรโู นต โด และโนต เร ซง่ึ ปกตแิ ลว การสอนดนตรตี ามแนวทางของ โคดายจะเริ่มตนท่โี นตคู 3 ไมเนอร (Minor third) คอื โนตซอล และโนตมี (Sol and Mi) แตท ้งั นี้ ผูจ ัดกจิ กรรมนาํ แนวทางดงั กลา วมาประยกุ ตใ ช โดยลําดับการเริม่ ตน ของโนต ใหม ใหเ หมาะสมกบั การเรียนรขู องวัยผสู ูงอายุ จงึ เรม่ิ ตน จากโนต โด และโนต เร เพ่ือใหทราบวา การเร่มิ ตนของระดับเสียงในลาํ ดับที่ 1 คือ โนต โด และสงู ขน้ึ 1 เสียง จะเปน โนตลาํ ดับท่ี 2 คือ โนต เร เปนตน 7

วารสารฟา เหนอื ปท ่ี 12 ฉบบั ที่ 1 มกราคม-มิถนุ ายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวิทยาลัยราชภัฏเชยี งราย 1.2 หลงั จากเรียนรู 2 ลําดบั โนต แรก คอื โนต โด และโนตเร แลว ผูจดั กิจกรรม ไดท ดสอบการแยกแยะระดับเสยี งโนต ท้ัง 2 เสียง โดยการบรรเลงเสียงโนต ท้งั 2 ดวยเคร่ือง ดนตรีเปยโน แลว ใหผูสูงอายรุ องพรอมทําสญั ลกั ษณม อื แบบโคดาย เพอื่ ทดสอบการจดจาํ ระดับเสียง และการรองเสยี งใหต รงตามระดับเสียงท่ีตองการ 1.3 ผูจัดกิจกรรม เพิ่มระดับความซับซอ นของระดบั เสยี งโนตทั้ง 2 ตวั โดย การสรา งแบบแผนจังหวะ (Rhythmic pattern) ดวยวลีส้นั ๆ (Motive) ใหเ รียนรแู บบแผน ของจังหวะควบคูกันไป 1.4 เมอื่ ผสู งู อายสุ ามารถจดจาํ โนต ทงั้ 2 ระดบั เสยี งไดแ ลว จงึ เพม่ิ สญั ลกั ษณม อื แทนระดับเสียงโนตมี ซงึ่ เปนโนตทม่ี รี ะดบั เสยี งสงู ขึ้น 1 ชวงเสยี ง 1.5 จากนน้ั ผูจดั กิจกรรมทดสอบในวิธกี ารเชน เดิม คือการบรรเลงระดบั เสียง ของโนตทง้ั 3 ตัว สลบั กันไปมา เพอ่ื ทดสอบการจดจํา และเพม่ิ ความซับซอนของแบบแผน จังหวะส้ันๆ เชน เดมิ 1.6 ผจู ัดกิจกรรมเพมิ่ ระดับเสยี งของโนต ฟา และซอล โดยมขี ั้นตอนการปฏิบตั ิ ซํ้าไปมาเชน เดมิ จนครบระดบั เสยี งทั้ง 5 โนต จากลกั ษณะของการเรยี นรูการรองโนต ระดบั เสียง และใชสัญลักษณมอื แทนระดบั เสียงแบบโคดาย ซ่ึงผูจัดกิจกรรมจะตองคํานึงถึงชวงเสียงรองของผูสูงอายุ โดยใชรูปแบบ ของการรองโนต แบบโดเคล่ือนที่ (Movable Do) ซ่งึ เปนกระบวนการสอนหนงึ่ ของโคดาย ซึง่ อาจรองบนบนั ไดเสยี งอน่ื ๆ ทีไ่ มใชบ นั ไดเสียง C เมเจอร (C Major) ก็ได สามารถปรับ เปลยี่ นบนั ไดเสยี งใหเ ปน ไปตามความสามารถของผเู รยี น แตใ หม กี ารรอ งโนต แบบโดเคลอื่ นที่ เชน เดิม โดยไมตอ งรอ งตามบันไดเสียงทีเ่ ปลยี่ นแปลงไป 2. การรองประสานแบบแคนอน (Canon) ลักษณะบทเพลงแคนอน (Canon) เปนลักษณะของบทเพลงไลเลียน รูปพรรณ (Texture) แบบโพลโี ฟนี (Polyphony) แตล ะแนวจะบรรเลงทาํ นองเหมือนกัน แตเรม่ิ ไม พรอ มกนั โดยมลี ักษณะการไลเ ลยี นเสียงกนั เปนระยะ (ณชั ชา พันธุเจริญ, 2554 : 51) จากความหมายของบทเพลงแคนอนแลว ในข้ันตอนการเรียนรูสัญลักษณมือแทน ระดบั เสยี งแบบโคดายทผ่ี า นมาแลว เมอื่ ผสู งู อายสุ ามารถจดจาํ สญั ลกั ษณม อื แทนระดบั เสยี ง ของโนตทัง้ 5 ตัวจนครบแลว จึงนาํ ไปสกู ระบวนการรอ งโนตเสยี งยาว และการนับจังหวะ โดยมขี ้ันตอนดังน้ี 8

วารสารฟาเหนือ ปท ่ี 12 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม-มถิ ุนายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภัฏเชียงราย 2.1 เรมิ่ ตน กาํ หนดเปา หมายของการรอ งระดบั เสยี งทงั้ 5 โนต ดว ยการรอ งเสยี งยาว นบั 2 จงั หวะ (2/4) ในทกุ ๆ โนต ตามจงั หวะเสยี งกลองทบี่ รรเลงประกอบใหเ ปน จงั หวะหลกั โดยใชก ลองบองโก (Bongo) ทมี่ รี ะดับเสยี งสงู -ตา่ํ ใหแตกตางกัน โดยใชเสียงตํา่ ของบองโก เปนจงั หวะหลกั ที่ 1 และเสียงสงู ของบองโกต ใี นจงั หวะท่ี 2 เพ่ือใหเกดิ การสงั เกตเสียงหลัก และสามารถนับจังหวะใหครบ 2 จงั หวะนบั ไดช ัดเจนมากขนึ้ 2.2 ผนู าํ กจิ กรรมแบง กลมุ ผสู งู อายเุ ปน 2 กลมุ โดยกาํ หนดใหร อ งโนต เสยี งยาวนบั 2 จังหวะ (โนตตัวขาว) ไลร ะดับเสยี งจากโนตตวั ที่ 1 (Do) ไปถงึ โนต ตวั ท่ี 5 (Sol) และไล ระดบั เสียงสงู ไปหาเสยี งตํา่ กลับลงมาเชนเดิม ซง่ึ ทงั้ 2 กลุมจะรองในลกั ษณะเดยี วกนั แตเร่ิมตน ในระยะเวลาทแี่ ตกตา งกันในรปู แบบของการรองแบบแคนอน (Canon) ดังภาพตอไปนี้ 9

วารสารฟา เหนือ ปท ่ี 12 ฉบับที่ 1 มกราคม-มถิ นุ ายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวิทยาลยั ราชภฏั เชียงราย ภาพท่ี 1 แบบฝก หดั แคนอน (Canon) บนบนั ไดเสียงเมเจอร (Major Scale) จากภาพท่ี 1 แบบฝกหัดแคนอนแบบโนต 5 ตัวบนบันไดเสียงเมเจอร ท้ังนี้ เพื่อ เปน การทบทวนหลงั จากการเรยี นรสู ญั ลกั ษณม อื แทนระดบั เสยี งแบบโคดายแลว เมอื่ ผสู งู อายุ เกดิ ความม่ันใจในการจดจํา หรอื การเลียนแบบหรอื ทาํ ตามผนู าํ แตละกลุมท่มี ีความแมน ยาํ ในการจดจาํ แลว จะเพม่ิ เตมิ การเรยี นรแู บบฝก หดั แคนอน เพอื่ เปน การเตรียมความพรอ มสู การรองเพลงแบบประสานเสียงไดใ นทส่ี ุด ท้ังน้ี ผนู าํ กิจกรรมจะตอ งพจิ ารณาบันไดเสียงท่ี จะรองตามความสามารถของผูสูงอายุ สวนในเร่ืองของระดับเสียง โดยธวัชชัย นาควงษ (2547 : 5) ไดกลาวถึงระดับเสียงที่ผูสอนจะสามารถเลือกใหผูเรียนไดอยางเหมาะสมน้ัน เพลงท่ใี ชโ นตนอยตัว เชน 2-5 ตวั อาจปรับเสียงไดหลายระดับเสยี ง เร่มิ ต้งั แตค ยี  C เมเจอร 10

วารสารฟาเหนือ ปท ี่ 12 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม-มถิ นุ ายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวิทยาลัยราชภฏั เชียงราย จนถึงคีย G เมเจอร สว นเพลงท่มี ตี ัวโนตมาก 6-7 ตัวหรอื มีชว งเสยี งกวาง อาจจาํ กดั อยูที่ C หรอื Bb เมเจอรเ ทานนั้ สําหรับตัวอยางของกจิ กรรมน้ี อาจบรรเลงและรองบทเพลงใหอ ยู บนคีย Bb เมเจอร หรือบันไดเสียง C เมเจอร ตามระดับความสามารถของชว งเสียงของ ผสู งู อายทุ จ่ี ะสามารถรอ งได โดยใชร ะบบการรอ งและอา นโนต แบบโดเคลอื่ นที่ (Movable Do) ซ่งึ เปนกระบวนการรอ งและอา นโนตแบบโคดาย 3. การรอ งทาํ นองประสาน หลงั จากทผ่ี สู งู อายไุ ดฝ ก ฝนแบบฝก หดั แคนอนแลว ทาํ ใหเ กดิ การเรยี นรลู กั ษณะของ การรองโนตแบบประสานเสียงอยางงาย ลักษณะการรองแบบแคนอนในขางตน เปนการ ฝกฝนทักษะการฟงเสียงและการรองรวมกันใหเกิดความกลมกลืนกันของเสียง (Balance) ใหผ รู อ งเกดิ ความเคยชนิ ในการรอ งทาํ นองของแตล ะกลมุ ไมใ หเ กดิ ความสบั สนระหวา งแนว เสียง 2 แนวทีก่ ําลังรอ งพรอ มกนั ท้ังน้ี ผจู ัดกจิ กรรมมกั ประสบปญหาในชว งแรก ทปี่ ฏบิ ัติ การรอ งแบบประสานของผสู งู อายุ เนอื่ งจากเกดิ ความสบั สนเมอ่ื รอ งประสานเสยี งตามแบบ ฝกหัดดังกลาว บางคร้ังฟงระดับเสียงของอีกกลุมท่ีกําลังรอง ทําใหเกิดความสับสนจนลืม ระดบั เสยี งของกลมุ ตนเองทกี่ าํ ลงั จะตอ งรอ ง ดงั นนั้ ผนู าํ กจิ กรรมจะตอ งมผี ทู สี่ าธติ หรอื ผนู าํ เสียงใหแตล ะกลุมในชว งแรกๆ เสียกอ น และการใชสญั ลักษณมอื แทนระดบั เสยี ง (Kodály Hand sign) จะชว ยใหเหน็ ไดช ัดเจนวาตอนนกี้ ลมุ ของตนเองกาํ ลังรอ งระดับเสยี งใดอยู จึง ทําใหผูสูงอายุทําการปรับตัวในการรองแบบประสานเสียง และการใชสัญลักษณมือเพื่อให จดจําและแยกแยะระดับเสียงสูง-ตํ่าโดยปฏิบัติซํ้าไปมา โดยหลังจากที่ผูสูงอายุเกิดความ เคยชนิ จากการรอ งประสานแบบแคนอนแลว จงึ ออกแบบกระบวนการและขน้ั ตอนการขบั รอ ง เพลงในข้ันถัดไปดงั นี้ 3.1 กระบวนการสรางสรรคบ ทเพลงไทยสากลของผสู ูงอายุ โดยผูน าํ กจิ กรรมได นาํ ทาํ นองจากบทเพลงลอยกระทง ประพนั ธค าํ รอ งโดยครแู กว อจั ฉรยิ ะกลุ (ระหวา งป พ.ศ. 2458-2524) และทํานองโดยครูเอ้ือ สุนทรสนาน (ระหวางป พ.ศ.2453-2524) รูปแบบ บทเพลงเปนแนวเพลงจังหวะรําวง ซ่ึงเปนจังหวะพ้ืนฐานที่พบไดท่ัวไปในบทเพลงพ้ืนบาน แบบไทย มักนยิ มนาํ บทเพลงลอยกระทงมารอ งในชวงประเพณีลอยกระทงของไทยจนเปน เพลงท่ีคนไทยทุกคนรองไดทุกเพศ และทุกวัย ดังน้ัน จึงมีความเหมาะสมท่ีจะนํามาใชใน 11

วารสารฟา เหนอื ปที่ 12 ฉบับที่ 1 มกราคม-มิถนุ ายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั เชียงราย การสรางสรรคก ิจกรรมดนตรสี ําหรบั ผสู ูงอายไุ ด เน่อื งจาก การถายทอดกระบวนการขบั รอง เพลงตามแนวทางการสอนดนตรีแบบโคดาย มุงเนนการนําบทเพลงพื้นบาน เพลงพื้นเมือง (Folk song) หรอื บทเพลงประจาํ ชาติ โดยเฉพาะบทเพลงพนื้ บา นของฮงั การี ซงึ่ เปน บทเพลง ประจาํ ชาตขิ องโคดาย เปน บทเพลงทม่ี รี ปู แบบของบนั ไดเสยี งของโนต 5 ตวั (Pentatonic) รวมถึงบทเพลงพืน้ บา นประจาํ ชาติอืน่ ๆ กเ็ ปน ไปในแนวทางเดยี วกัน (Lynn M. Hooker, 2016 : 136) เพอื่ ใหผเู ขารว มกจิ กรรมเกดิ กระบวนการเรียนรูทางทกั ษะและพื้นฐานดนตรี ดว ยความเขา ใจงา ย ไมต อ งศึกษาหรือเรยี นรู จดจําคํารองใหม เน่ืองจากมคี วามคนุ เคยและ รองไดอ ยูแ ลว การเรมิ่ ตน จากการออกแบบทาํ นองประสานใหเ ขา กบั ทาํ นองหลกั ของบทเพลง ท้ัง 2 กอน โดยใชวัตถุดิบที่มาจากกระบวนการถายทอดในกิจกรรมแบบโคดายที่ผานมา โดยทาํ การวิเคราะหค อรดและข้นั คูในแนวประสานทเ่ี หมาะสมดงั น้ี ภาพที่ 2 รปู แบบทาํ นองในแนวประสานในวลีที่ 1 ภาพที่ 3 รปู แบบทาํ นองในแนวประสานในวลีท่ี 2 จากภาพที่ 2 และ 3 เปน แนวเสียงเบสเปนแนวประสาน ท่ีสามารถนาํ มาใชใ น การประสานกับแนวเสียงของทํานองหลัก (Melody) ไดของทํานองประสานแนวเบสที่ใช ระดบั เสยี งโนต เพยี ง 5 ตวั อยบู นพนื้ ฐานของบนั ไดเสยี งเพนทาโทนคิ ซง่ึ มลี กั ษณะของระดบั เสยี งโนตทแี่ ตกตางกันเพยี งโนตตวั สุดทาย ดังน้ี 1) ภาพที่ 2 รปู แบบทาํ นองในแนวประสานในวลที ี่ 1 ลงทา ยดว ยระดบั เสยี งโนต ตวั มี (Mi) 12

วารสารฟาเหนือ ปท่ี 12 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม-มิถนุ ายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวิทยาลัยราชภฏั เชียงราย 2) ภาพที่ 3 รปู แบบทาํ นองในแนวประสานในวลที ่ี 2 ลงทา ยดว ยระดบั เสยี งโนต ตวั โด (Do) จากการเคลื่อนที่ของทํานองแนวเบสท่ีเปนการประสาน โนตมีทิศทาง การเคลื่อนท่ขี องแนวทํานองแบบโนตผา น (Passing tone) ดังนัน้ แนวเบสประสานจงึ ไม ควรมโี นตเสยี งยาว โดยควรเปน แนวทํานองทีเ่ คล่อื นที่อยา งตอเนอ่ื ง จงึ จะทาํ ใหส อดคลอ ง กบั ทาํ นองหลกั ในบทเพลงได ดานลักษณะของการใชแนวเบสประสานแบบซํ้าไปมา (Ostinato Bass) มแี บบแผนจงั หวะของทงั้ 2 วลี และมลี กั ษณะเดยี วกนั ทซี่ าํ้ กนั ไปมา (Ostinato Rhythmic) แตปรับระดับเสียงโนตสุดทายของท้ัง 2 วลีใหเปนประโยคถาม-ตอบ (Question and Answer) เพ่อื งายตอการจดจาํ ทาํ นองเม่ือซํา้ ไปมาจนจบบทเพลง ในสว นของกลุม ทร่ี องแนวทาํ นองประสานนี้ จะรอ งทาํ นองทง้ั 2 วลซี า้ํ ไปมาตลอด ทั้งเพลง มีแบบแผนจังหวะทีส่ อดคลอ งกับจงั หวะการตขี องกลองบองโก (Bongo Drum) ท่ี ตีในจังหวะดงั ภาพตอ ไปนี้ ภาพท่ี 4 แบบแผนจงั หวะของกลองบองโก และแบบแผนจังหวะของแนวประสาน 2) ผนู าํ กจิ กรรมดาํ เนนิ การฝก ฝนใหผ สู งู อายทุ กุ คนไดม โี อกาสรอ งแนวประสาน ทกุ คน โดยมกี ลองบองโก บรรเลงโดยตเี ปนแบบแผนจังหวะตามโนต ในภาพที่ 4 และมีการ ฝกฝนการรองในแนวทํานองประสานซ้ําไปมาจนชํานาญและจดจําโนตและการรองโนตใน ทํานองประสานไดแมนยาํ พรอ มทาํ สญั ลักษณมือแบบโคดายประกอบการรองโนต เพื่อให ทราบวา ผสู งู อายสุ ามารถจดจาํ การรอ งโนต ระดบั เสยี งได และใหเ กดิ การเคลอ่ื นไหวประสาท สัมผัสระหวางการใชมือเปนสัญลักษณ การรองระดับเสียง การฟงจังหวะและทํานองให พรอมเพรยี งกนั โดยเปนไปตามองคป ระกอบของดนตรี คอื จงั หวะ และทํานอง เปนตน 13

วารสารฟาเหนอื ปท ่ี 12 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม-มิถุนายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภัฏเชยี งราย 4. การรองทํานองประสาน และทํานองหลักเพลงลอยกระทง 4.1 แบง กลุมผูสงู อายุออกเปน 2 กลุม โดยกลมุ ที่ 1 ใหรองแนวทาํ นองประสาน ตามที่ไดฝกฝนมาพรอมกนั โดยเรม่ิ ตนการรอ งนํามากอ น จากนน้ั ใหกลุมท่ี 2 เขาทํานอง เพลงลอยกระทง โดยมีการนับเขาใหในครั้งแรกๆ ซ่ึงการปฏิบัติการรองทํานองเพลงลอย กระทง พรอ มทาํ นองประสานในชวงแรกๆ จะตองมีผนู าํ เสียงของแตล ะกลุม เพอื่ ไมใ หเกดิ ความสบั สน แลว จงึ ปลอยใหรอ งดว ยตนเองในคร้ังหลงั ๆ ซึ่งอาจตอ งใชร ะยะเวลาประมาณ 15-20 นาที ในการฝกฝนในลักษณะดงั กลา ว 4.2 เม่ือผูสูงอายไุ ดฝกฝนจากการรองแนวประสานและทํานองหลกั ทัง้ 2 กลุม แลว ผจู ัดกจิ กรรมเปด โอกาสใหผ สู งู อายกุ ลมุ ท่ี 1 ทร่ี องในแนวทาํ นองประสาน ออกแบบ คาํ รอ งใหส อดคลอ งกบั ความหมายของทํานองหลกั ในบทเพลงลอยกระทง ซ่ึงกระบวนการ และวิธีการดงั กลาว เปน การกระตนุ ใหผูสงู อายไุ ดเกิดความคดิ สรา งสรรคท างดนตรี แต ขนั้ ตอนดงั กลา วจะตอ งทาํ หลงั จากทผี่ สู งู อายเุ กดิ ความชาํ นาญจากการรอ งทาํ นองหลกั และ ทาํ นองประสานแลว เทา นน้ั เพราะจะทาํ ใหเ กดิ ความชาํ นาญและเกดิ ความมนั่ ใจในการทจี่ ะ ออกแบบคํารอ งใหสอดคลองกบั ทาํ นองและจังหวะของแนวประสานไดอยางนาสนใจ จากลักษณะของการรองทํานองประสาน และทํานองหลักเพลงลอยกระทง จึงขอ ยกตวั อยา งของการสรา งสรรคค าํ รอ งของกลมุ ผสู งู อายทุ เ่ี ขา รว มกจิ กรรมนแี้ ลว โดยมตี วั อยา ง ของคํารอ งทไ่ี ดอ อกแบบกนั ขึ้นเองดงั นี้ มา พวก เรา มา ลอย กระ ทง มา พวก เรา มา ลอย กระ ทง ภาพท่ี 5 ตวั อยางของผลงานการสรางสรรคและออกแบบคํารองของกลุมผูส ูงอายุ 14

วารสารฟาเหนอื ปท่ี 12 ฉบับที่ 1 มกราคม-มถิ นุ ายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวิทยาลยั ราชภัฏเชยี งราย จากภาพท่ี 5 ตวั อยา งของผลงานการสรา งสรรคแ ละออกแบบคาํ รอ งของกลมุ ผสู งู อายุ แนวประสานจะมีการรองเปน 2 ประโยคซํ้าตอเนื่องกันตลอดทั้งเพลง ประกอบไปดวย ประโยค A และประโยค B 4.3 เมอื่ ผสู ูงอายุในกลมุ ท่ี 1 ทรี่ องแนวประสาน ออกแบบคํารองใหส อดคลอง กบั จงั หวะและทาํ นองแลว ผจู ดั กจิ กรรมใหฝ ก ฝนการรอ งประสานกบั กลมุ ที่ 2 ทร่ี อ งทาํ นอง หลกั อกี ครง้ั เพอ่ื ใหเ กดิ ความชาํ นาญและจดจาํ คาํ รอ ง ทาํ นอง และจงั หวะได โดยปฏบิ ตั แิ บบ ซํา้ ไปมาหลายๆ ครั้ง 4.4 จากนน้ั ผูจ ดั กจิ กรรมไดใ หผ ูสูงอายทุ ั้ง 2 กลมุ ท่ีรอ งในทํานองหลัก และ ทํานองประสาน ทาํ การออกแบบทา ทางการเคลือ่ นไหว การราํ หรอื การเตน ใหส อดคลอ ง กบั ความหมายของบทเพลง ทาํ นอง และจงั หวะของบทเพลงทรี่ อ ง ซงึ่ ทาํ ใหเ กดิ กระบวนการ สรา งสรรคอ อกแบบทา ทางการเคลอื่ นไหวดว ยตนเอง และเปน กระบวนการของการแขง ขนั แบบเกม ซงึ่ แตล ะกลมุ จะตอ งออกมาสาธติ ทา ทางการรา ยราํ หรอื การเคลอ่ื นไหวเปน ตวั อยา ง และทําการฝกฝนทาทางการรายรําในแตละกลุม และนํามาประชันกันจนทําใหเกิดความ สนกุ สนานในระหวา งการทํากจิ กรรม ดังภาพตอ ไปนี้ ภาพที่ 6 บรรยากาศของการจดั กิจกรรม 15

วารสารฟา เหนือ ปท ี่ 12 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม-มิถนุ ายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภัฏเชียงราย 4.5 กระบวนการสรางสรรคการขับรองเพลงไทยสากล ในทํานองเพลงลอย กระทง ขน้ั สุดทา ย คอื การแสดงการขับรอ งประสานเสยี งของทงั้ 2 กลุม โดยเฉพาะกลมุ ท่ี รองทํานองประสาน ที่มีการออกแบบสรางสรรคคํารองดวยตนเอง พรอมการเคล่ือนไหว รา งกายโดยใชทา ทางการรา ยราํ ที่ออกแบบขึ้นในแตล ะกลมุ วันเพ็ญเดอื นสิบสอง ภาพท่ี 7 บทเพลงลอยกระทง 16

วารสารฟาเหนือ ปท่ี 12 ฉบับท่ี 1 มกราคม-มถิ นุ ายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวิทยาลยั ราชภฏั เชียงราย จากภาพที่ 7 บทเพลงลอยกระทง ซงึ่ มแี นวจงั หวะของกลองบองโกต ปี ระกอบจงั หวะ ซึ่งสามารถประยุกตดวยการใชกลองประเภทอ่ืนๆ ได เชน กลองยาว หรือการใชรางกาย ประกอบจังหวะอยางเชนการตบมือ ยํ่าเทา หรือการละเลนอื่นๆ ประกอบบทเพลง หรือ เครื่องเคาะจังหวะชนิดอ่ืนๆ แทนได หรือออกแบบจังหวะอ่ืนๆ เพิ่มเติมใหเกิดความ สนุกสนานมากขึ้นได ดังน้ัน จากแนวทํานองประสานท่ีออกแบบข้ึน โดยนําไปใชในการขับรองประสาน เสยี งในทาํ นองเพลงลอยกระทง ซงึ่ แนวทาํ นองประสานดงั กลา ว สามารถนาํ ไปใชใ นการรอ ง ประสานในบทเพลงอื่นๆ ไดอีก โดยยกตัวอยางในบทเพลงเก่ียวขาว โดยมีรูปแบบของ บทเพลงดงั นี้ เกย่ี วเถอะนะแม เกยี่ ว ชะ ชะ เกยี่ วเถอะนะแม ภาพท่ี 8 ตวั อยางทํานองบทเพลงเกย่ี วขาว 17

วารสารฟา เหนือ ปท่ี 12 ฉบับที่ 1 มกราคม-มถิ นุ ายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภฏั เชียงราย จากภาพท่ี 8 ทาํ นองบทเพลงเกย่ี วขา ว จะเหน็ ไดว า เมอ่ื นาํ ทาํ นองของบทเพลงใหม มาใชในการรอง โดยสามารถใชแนวประสานเดิมจากทํานองเพลงลอยกระทง มาประยกุ ตใ ชใ นการประสานเสยี งไดด ว ยเชน กนั ซง่ึ ระบบบนั ไดเสยี งเพนทาโทนคิ สามารถ นํามาประยุกตใชและเรียบเรียงเปนแนวประสานสําหรับบทเพลงพื้นบานไดหลากหลาย บทเพลง โดยระบบการสอนแบบโคดาย ไดมีการนําบทเพลงพื้นบานของฮังการีมาใชใน การสอนดนตรสี าํ หรับเดก็ และสามารถนํามาประยกุ ตใชใ นกิจกรรมการสอนดนตรสี าํ หรับ ผสู งู อายุ โดยนาํ เอากระบวนการสอนแบบโคดายมาปรบั ใชใ นกระบวนการถา ยทอดไปสกู าร รองเพลงประสานเสียงอยางงายได และมีความเหมาะสมกับบริบทของผูสูงอายุในแตละ ภูมภิ าคตามความเหมาะสมไดเ ปนอยา งดี บทสรุป การออกแบบและสรา งสรรคก จิ กรรมการขบั รอ งบทเพลงสาํ หรบั กจิ กรรมผสู งู อายนุ น้ั ผูจัดกิจกรรมควรมีการเตรียมความพรอมโดยการศึกษาพัฒนาการ ศักยภาพของผูสูงอายุ จากการสํารวจหรือตรวจคัดกรองสุขภาพของผูสูงอายุเบื้องตนเสียกอน เน่ืองจาก กระบวนการดังกลาวมีความสําคัญมากตอการดําเนินกิจกรรมใหเกิดผลสัมฤทธิ์ไดอยางมี ประสทิ ธภิ าพ จากนน้ั ทาํ การวางแผนจากการนาํ ผลขอ มลู ทไี่ ดศ กึ ษามาทาํ การออกแบบรปู แบบ กจิ กรรมใหส อดคลอ งตอ ความตอ งการของผสู งู อายใุ หเ กดิ แรงจงู ใจดา นความสนใจในแนวเพลง ทต่ี นเองคนุ เคยหรอื ชน่ื ชอบ สว นดา นของกระบวนการในกจิ กรรมโดยมแี นวทางของหลกั การ ถายทอดกระบวนการสอนดนตรีตามแนวทางของโคดาย (Kodály Method) มาปรับใช สําหรับการพฒั นาทักษะพ้ืนฐานดนตรดี า นการรองเพลง โดยรูปแบบการสอนตามแนวทาง ของโคดาย มีระบบการสอนอยางคอยเปนคอยไป และพรอมดวยการพัฒนาโสตประสาท การฟงและการรองดวยการใชสัญลักษณมือเพื่อเกิดความเขาใจในการแยกแยะเสียงสูง-ต่ํา ไดอ ยา งมปี ระสทิ ธภิ าพ รวมถงึ การออกแบบและเรยี บเรยี งบทเพลง โดยเฉพาะแนวประสาน ท่ีเกิดข้ึน โดยอยูบนพ้ืนฐานของบันไดเสียงโนต 5 ตัว ที่นํามาปรับใชในการรองประสาน บทเพลงไทยสากลหรอื บทเพลงไทยพน้ื บา นไดห ลากหลายบทเพลง โดยเฉพาะบทเพลงพน้ื บา น ทมี่ แี นวทาํ นองอยบู นพนื้ ฐานของโนต 5 ตวั เปน สว นมาก โดยสามารถนาํ ทาํ นองประสานเดมิ มาใชในการรองประสานบทเพลงพืน้ บา นอน่ื ๆ มาใชรอ งไดอยา งเหมาะสม 18

วารสารฟา เหนือ ปที่ 12 ฉบับที่ 1 มกราคม-มิถุนายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวิทยาลยั ราชภัฏเชียงราย สวนในดานของการสงเสริมสุขภาวะทางดานรางกาย และจิตใจ ผูสูงอายุไดรับ การฝก ฝนทกั ษะการจดจาํ ดว ยสญั ลกั ษณม อื แทนระดบั เสยี ง และจะตอ งรอ งระดบั เสยี งออกมา ในเวลาเดยี วกนั ฝก ประสาทสมั ผสั ระหวา งทกั ษะการควบคมุ กลา มเนอ้ื สว นมอื และแขนเมอ่ื ทาํ สญั ลกั ษณม อื ของผสู งู อายุ และการรอ งควบคกู นั ไป เกดิ ความสนกุ สนานเพลดิ เพลนิ จาก การรองแบบกลุมประสาน และออกแบบทาทางการเคล่ือนไหวดวยการรายรําแบบจังหวะ ราํ วง เพือ่ แสดงประชันกันระหวา งแนวเสียง 2 แนว คือแนวเสยี งทีร่ องเปน ทํานองหลกั ใน บทเพลงลอยกระทง และแนวเบสประสานทมี่ ที าํ นองแบบซาํ้ ไปมายนื พนื้ ใหง า ยตอ การจดจาํ และมงุ เนน การสอนในแนวเบสทเี่ ปน แนวประสานสาํ หรบั กจิ กรรมนเี้ ปน สว นใหญ เนอ่ื งจาก บทเพลงลอยกระทงท่ีรองเปนทํานองหลัก ผูสูงอายุไดม ปี ระสบการณและความสามารถใน การรอ งบทเพลงดงั กลา วมาแลว เพยี งตอ งมกี ารเรยี นรตู ามกระบวนการสอนดนตรใี นรปู แบบ การสอนของโคดาย ใหเ กดิ ความชาํ นาญตอ การรอ งประสานจากการเรมิ่ ตน ดว ยการรอ งเพลง แบบแคนอน และไปสูระดับท่ีซับซอนข้ึนดวยการรองบทเพลงลอยกระทง และมีแนวเบส ประสานทไี่ ดร บั การฝก ฝนมาทาํ การรอ งประสาน ประกอบกบั การเคลอื่ นไหวทา ทางการรา ยราํ แบบรําวง ก็จะทําใหเ กิดเปนชดุ การแสดงดนตรีเพือ่ แสดงถงึ ผลสมั ฤทธิ์ของกิจกรรมดนตรี ผสู ูงอายุไดอ ยางมปี ระสิทธภิ าพ 19

วารสารฟาเหนือ ปท่ี 12 ฉบับที่ 1 มกราคม-มถิ ุนายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภัฏเชียงราย เอกสารอา งอิง ธวัชชัย นาควงษ. (2542). การสอนดนตรีสําหรับเด็กตามแนวทางของโคได. พมิ พครั้งท่ี 2. กรุงเทพฯ : สาํ นกั พิมพแหง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร. ณรทุ ธ สทุ ธจติ ต. (2555). ดนตรศี กึ ษา : หลกั การและสาระสาํ คญั . พมิ พค รง้ั ที่ 9. กรงุ เทพฯ : สาํ นกั พมิ พแ หงจฬุ าลงกรณม หาวิทยาลยั . ณชั ชา พนั ธเุ จรญิ . (2554). พจนานกุ รมศพั ทด รุ ยิ างคศลิ ป. พมิ พค รงั้ ท่ี 4. กรงุ เทพฯ : สาํ นกั พมิ พเ กศกะรัต. . (2547). เพลงแบบโคดาย. กรงุ เทพฯ : สาํ นกั พมิ พแ หง มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร. อาชญั ญา รัตนอบุ ล. (2559). การเรยี นรขู องผใู หญและผูสูงอายใุ นสงั คมไทย. กรงุ เทพฯ : โรงพิมพแหง จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. Lynn M. Hooker. (2016). The Kodály and Rajkó Methods : Voices, Instru- ments, Ethnicity, and the Globalization of Hungarian Music Education in the Twentieth Century. E-Journal of the American Hungarian Edu- cators Association, 6 (2013), 131-147. 20

วารสารฟาเหนือ ปท่ี 12 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม-มถิ ุนายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวิทยาลัยราชภฏั เชยี งราย การเรียบเรียงบทเพลง “ลายเล็บ” สาํ หรับวงดนตรีแจสวงเลก็ The Arrangement of ‘Lai Leb’ for Small Jazz Ensemble ดิเรก เกตุพระจันทร*1 Derek Gatephrachan1 บทคดั ยอ การสรางสรรคเรียบเรียงบทเพลง “ลายเล็บ” สําหรับวงดนตรีแจสวงเล็ก ไดรับแรงบันดาลใจจากสําเนียงเสียงเพลงพ้ืนบานลานนา ผสมผสานกับแนวคิด การตีความของดนตรีแจส โดยรูปแบบการเรียบเรียงผูวิจัยจะมุงเนนการเรียบเรียงทํานอง และเสียงประสานเปนสําคัญ ท้ังนี้นอกจากจะเปนการตอยอดองคความรูที่ผานมา ยัง เปน การขยายผลใหเ กดิ ประโยชนแ กส าธารณะ ทง้ั การยกระดบั บทเพลงพนื้ บา นสคู วามเปน สากลตลอดจนเพ่อื อนุรักษศ ิลปวฒั นธรรมทองถิ่นใหค งอยูตอไป คาํ สาํ คัญ : การสรางสรรคเ รียบเรยี งบทเพลง วงดนตรแี จสวงเลก็ * Corresponding author, e-mail: [email protected] 1 อาจารยค ณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏเชยี งราย 1 Lecturer, Faculty of Humanities,Chiang Rai Rajabhat University Received: November13, 2020 / Revised: March23, 2021 / Accepted: May3, 2021 21

วารสารฟา เหนือ ปท่ี 12 ฉบับที่ 1 มกราคม-มถิ ุนายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวิทยาลัยราชภฏั เชยี งราย Abstract The arrangement of ‘Lai Leb’ for small Jazz ensemble is inspired by its original folk melody, combining with Jazz interpretative concept of the composer. The piece features the elements of rearrangement and orchestration. The project sets out to achieve four purposes. It aims at preserving the legacy of traditional folk music while encouraging its revival in our modern society in engaging forms. It also aims at popularizing the traditional Lanna folksong by introducing them to the world’s music scene and, consequentially, expanding the horizon of musical knowledge for the benefits of various types of audience, whether it be experts or general ones. Keywords : The arrangement Small jazz ensemble 22

วารสารฟา เหนอื ปท ี่ 12 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม-มถิ นุ ายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวิทยาลยั ราชภฏั เชียงราย บทนํา บทเพลงพ้นื บานลานนาสว นใหญม วี ัตถุประสงคเ พ่อื ประกอบพิธกี รรม และบรรเลง ขบั กลอ มใน งานรนื่ เรงิ ตา งๆ รปู แบบของดนตรนี อกจากจะเปน ลกั ษณะของการบรรเลงลว นแลว ยงั ใชใ นการประกอบนาฎศลิ ปฟ อ นราํ ตามแบบแผนทส่ี บื ทอดกนั มาโดยศลิ ปน พนื้ บา นลา นนา ลักษณะของวงดนตรีที่ใชบ รรเลงประกอบดว ยวงดนตรีประเภทตางๆ ไดแ ก วงสะลอ ซอซงึ วงกลองเตง ถิง้ หรอื วงปพาทยลานนา รวมถงึ วงดนตรผี สมระหวางเครื่องดนตรีพืน้ บา นและ เครอ่ื งดนตรสี ากล โดยบทเพลงทน่ี ยิ มนาํ มาบรรเลงนน้ั ธติ พิ ล กนั ตวี งศ และตอ พงษ เสมอใจ (2557 : 59) ไดก ลา ววา บทเพลงทใี่ ชบ รรเลงประกอบดว ยบทเพลงพน้ื เมอื งเดมิ และบทเพลง ไทยเดมิ จากภาคกลาง บทเพลงพน้ื เมอื งประกอบดว ย เพลงฟอ นเลบ็ เชยี งราย เพลงสาวไหม เพลงดาวไี กหนอ ย เพลงเสเลเมา เพลงปราสาทไหว (เพลงราชลาํ พูน) เพลงฟอนผีเมง็ และ เพลงมวย เปน ตน บทเพลงฟอนเล็บเชียงราย หรือท่ีเรียกตามภาษาทองถ่ินวา “เพลงแห” เปน บทเพลงบรรเลงลว น ทมี่ ีความสําคัญท้ังในดานการบรรเลงประกอบพธิ กี รรม และประกอบ การฟอนรํา หรือฟอนเล็บที่เปนเอกลักษณของจังหวัดเชียงราย โดยสํานักงานวัฒนธรรม จงั หวดั เชยี งราย (2564 : ออนไลน) ไดใ หข อ มลู วา “การฟอ นเลบ็ ของจงั หวดั เชยี งรายมคี วาม แตกตา งจากจงั หวดั เชยี งใหม คอื การฟอ นเลบ็ ของจงั หวดั เชยี งรายนน้ั ใช วงปพ าทยพ น้ื เมอื ง ประกอบการฟอ นเพลงทใ่ี ชไ ดแ ก เพลงแหเ มอื ง เพลงฤาษหี ลงถา้ํ เพลงปราสาทไหว เปน ตน ดา นทว งทา ลลี าการฟอ นมคี วามนมิ่ นวล ออ นชอ ย และกา วเทา เพยี ง 5 กา ว ตา งจากการฟอ นเลบ็ ของจังหวัดเชยี งใหมใ ชว งกลองต่ึงโนงประกอบการฟอน และกา วเทา 7 กา ว จากขอ สงั เกต และแรงบนั ดาลใจดงั กลา ว ทาํ ใหผ วู จิ ยั มคี วามสนใจในการเรยี บเรยี ง บทเพลงพ้ืนบานลานนาสําหรับวงดนตรีแจสข้ึน โดยเปนการสรางสรรคเรียบเรียงจาก บทเพลงฟอนเลบ็ เชียงรายเดิม นํามาสกู ารผสมผสาน เรยี บเรยี ง และบรรเลงในรูปแบบวง ดนตรแี จส วงเลก็ ทง้ั นเ้ี พอ่ื เปน การสรา งสรรคต อ ยอดองคค วามรู รวมถงึ อนรุ กั ษบ ทเพลงพนื้ บา น ลา นนาใหเปนทีร่ ูจัก 23

วารสารฟา เหนือ ปท ่ี 12 ฉบับท่ี 1 มกราคม-มถิ นุ ายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวิทยาลัยราชภฏั เชียงราย วตั ถปุ ระสงคข องการวิจยั 1. เพอื่ ศกึ ษาแนวคดิ และแรงบนั ดาลใจในการสรา งสรรคเ รยี บเรยี งบทเพลง “ลายเลบ็ ” สาํ หรบั วงดนตรแี จส วงเล็ก 2. เพื่อสรางสรรคเรียบเรียงบทเพลง “ลายเล็บ” จากบทเพลงพื้นบานลานนาสู บทเพลงสําหรับวงดนตรแี จส วงเล็ก และเผยแพรอ อกสูส าธารณชน ทบทวนวรรณกรรม การวจิ ยั เรอื่ ง การสรา งสรรคเ รยี บเรยี งบทเพลง “ลายเลบ็ ” สาํ หรบั วงดนตรแี จส วงเลก็ ผวู ิจยั ไดศ กึ ษาถงึ แนวคดิ ทฤษฎกี ารเรียบเรยี งดนตรี และเอกสารงานวิจยั ทเี่ กีย่ วขอ ง สมชาย รัศมี (2559 : 31) การเรียบเรยี งเพลงสมัยนยิ ม (Arranging for Popular Music) นกั เรยี บเรยี งเสยี งประสาน ตอ งมคี วามสามารถในการคดิ สรา งสรรคแ นวทาํ นองขนึ้ ได โดยเฉพาะอยา งยง่ิ ตอ งสามารถประพนั ธท าํ นอง ใหม คี วามสอดคลอ งกบั ทศิ ทางหรอื ภาพรวม ของการเรียบเรียงดนตรีนักเรียบเรียงอาจตองมีหนาที่เรียบเรียงดนตรีใหกับบทเพลงของ ผอู น่ื หรอื แมแ ตเ ปน บทเพลงทต่ี นเองประพนั ธข น้ึ ความสามารถในการประพนั ธท าํ นอง จะ ชวยเติมความไพเราะและนาสนใจใหกับการเรียบเรียงดนตรีโดยทั่วไปไมวาจะเรียบเรียง ดนตรีใหกับผูอื่น หรือเรียบเรียงใหกับตนเอง ก็จะตองคิดสรางทํานองสําหรับบทบาทของ เครอ่ื งดนตรใี นชว งตา งๆ ของบทเพลง ทง้ั ยงั ตอ งประดษิ ฐท าํ นองเพอ่ื สอดประดบั ใหเ กดิ สสี นั ทเี่ หมาะสมอีกดว ย เจตนิพฐิ สังขว ิจติ ร (2561 : 11) บทคัดยอ บทประพนั ธเพลง อนิ เตอรสเปซ สาํ หรับ วงดนตรแี จส วงเลก็ (INTER SPACE for Small Jazz Ensemble) บทประพนั ธเ พลงอนิ เตอรส เปซ สําหรับวงดนตรีแจสวงเล็กเปนหน่ึงในบทประพันธเพลงจํานวนทั้งสิ้น 8 บทเพลงของ โครงการวจิ ยั เชงิ สรา งสรรคเ รอื่ ง “ความทรงจาํ สาํ หรบั วงดนตรแี จส วงเลก็ ” โดย บทประพนั ธ เพลงไดร บั แรงบนั ดาลใจจากมติ บิ รรยากาศหอ งโถงใหญข องวทิ ยาลยั ดนตรี มหาวทิ ยาลยั รงั สติ แนวทางการสรา งสรรคบ ทประพนั ธเ พลงใชแ นวคดิ ดา นขนั้ คเู สยี ง และการคา งเสยี งของแนว ทํานอง ตลอดจนแนวคิดการเคลื่อนท่ีแบบสมมาตรดานเสียงประสานเพ่ือสะทอนมิติ บรรยากาศท่เี กิดข้นึ ณ สถานทแ่ี หง นี้ 24

วารสารฟาเหนือ ปท่ี 12 ฉบับท่ี 1 มกราคม-มิถุนายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภัฏเชียงราย ธีรัช เลาหวีระพานิช (2563 : 4) ศิลปะการอิมโพรไวสดนตรีแจส (The Art of Improvisation) คอรดแทนตรัยโทน (Tritone Substitution) คือ คอรด แทนทนี่ ํามาใช แทนคอรด Dominant7th เปนคอรดแทนท่ีมีระยะความหางของเสียงจากคอรดตนฉบับ เทา กับ 3 เสยี ง เปนคอรด แทนทีโ่ นต รว มซง่ึ เปน โนต สาํ คัญของคอรด Dominant7th ไดแก โนต 3 กบั b7 วธิ กี ารวจิ ยั 1. ศึกษาขอ มลู และแรงบันดาลใจในการสรางสรรคเรียบเรยี งบทเพลง “ลายเล็บ” สําหรบั วงดนตรีแจส วงเล็ก 2. สรา งสรรคเ รียบเรยี งบทเพลง “ลายเลบ็ ” สาํ หรับวงดนตรีแจสวงเลก็ 3. นําบทเพลงที่เรยี บเรียงแลว รับคําปรกึ ษา และขอ เสนอแนะจากผูเช่ียวชาญ และ ปรบั แกต ามความเหมาะสม 4. วิเคราะห อภิปรายผลการวจิ ยั จัดพมิ พ และนําเสนอเปนรปู เลมงานวจิ ยั ขอบเขตของการวจิ ยั 1. ดา นบทเพลง มงุ ศกึ ษาถงึ แรงบนั ดาลใจในการสรา งสรรคเ รียบเรยี งของบทเพลง “ลายเล็บ” จากผลงานที่เกยี่ วของ 2. ดานการสรางสรรคเรียบเรียงบทเพลง งานวิจัยน้ีจะมุงเนนการเรียบเรียง แนวทาํ นองหลกั เสียงประสาน และสงั คีตลกั ษณสําหรบั วงดนตรีแจสวงเลก็ เปนสาํ คัญ 3. ดานการวิเคราะหบทเพลง มุงศกึ ษาถงึ แนวคดิ การสรา งสรรคเรียบเรยี งบทเพลง ตามหลักการดา นทฤษฎดี นตรแี จส ขอตกลงเบอ้ื งตน งานวิจัยฉบบั นี้ ผวู ิจัยมุงศึกษาบทเพลงทเ่ี ปน แรงบันดาลใจ เพือ่ นาํ แนวคดิ พ้ืนฐาน มาสรางสรรคเรยี บเรียงเปนบทเพลง “ลายเลบ็ ” สาํ หรบั วงดนตรแี จสวงเล็กเทา น้นั โดยมี องคประกอบสําคัญของบทเพลง ไดแ ก ทาํ นองหลกั เสยี งประสาน และสังคตี ลักษณ รวมถึง ไมมีการประพันธเน้ือรอง ท้ังน้ีในสวนของการอิมโพรไวสจะเปนการนําเสนอในชวงของ 25

วารสารฟา เหนอื ปท่ี 12 ฉบบั ที่ 1 มกราคม-มิถนุ ายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวิทยาลยั ราชภฏั เชียงราย การแสดงบทเพลงเทา นนั้ โดยผวู จิ ยั กาํ หนดใหผ เู ลน ไดน าํ เสนอแนวคดิ การบรรเลงไดอ ยา งอสิ ระ จงึ ไมม กี ารนาํ มาอธบิ ายหรือแสดงเน้ือหาในบทอรรถาธบิ ายแตอ ยางใด แนวคดิ และวิธีการเรยี บเรียง การเรยี บเรยี งบทเพลง “ลายเลบ็ ” สาํ หรบั วงดนตรแี จส วงเลก็ เปน ผลงานการ สรางสรรคเรียบเรียงที่ผูวิจัยไดตีความจากบทเพลงตนฉบับ โดยที่ยังคงรักษาทํานองท่ีเปน เอกลักษณของเพลงพื้นบานลานนาไว โดยผลการวิจัยจะแบงตามลักษณะที่สําคัญของ บทเพลง ไดแก โครงสราง ทาํ นอง และเสียงประสาน ทั้งนผี้ วู จิ ัยจะมงุ เนนเฉพาะแนวคิดใน การเรยี บเรียง รวมถงึ ประเด็นอน่ื ๆ ท่ีเกยี่ วขอ ง 26

วารสารฟาเหนอื ปที่ 12 ฉบบั ที่ 1 มกราคม-มิถนุ ายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั เชยี งราย ตวั อยา งท่ี 1 ทํานองหลักเดิมบทเพลงตนฉบบั 27

วารสารฟาเหนอื ปที่ 12 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม-มถิ ุนายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวิทยาลัยราชภฏั เชียงราย การเรยี บเรียงโครงสรางของบทเพลง บทเพลงน้ีมีโครงสรางหลักตามรูปแบบสังคีตลักษณแบบ 2 ทอน ท้ังนเี้ กิดจาก การวิเคราะห องคประกอบของวัตถุดบิ และบรบิ ทตา งๆ ของบทเพลง โดยใชส ญั ลักษณใ น การวเิ คราะหแ บง ออกเปน 4 ชว ง ไดแ ก A B C และ D โครงสรา งโดยรวมของบทเพลง “ลายเลบ็ ” มที งั้ หมด 66 หอ ง โดยบทวิเคราะหด งั กลา วนี้จะมุง เนนในสว นของแนวคดิ ทํานองหลกั เปน สาํ คญั และไมมกี ารอธบิ ายในสวนของการอมิ โพรไวสแตอยา งใด ตารางท่ี 1 โครงสรางของบทเพลง โครงสรา ง ทาํ นองหลกั หองท่ี สัญลกั ษณทอนเพลง ชว งนาํ เสนอทาํ นองหลัก A 1-19 A ชวงการอมิ โพรไวส B 20-34 B ชวงการซา้ํ ทาํ นองหลกั C 35-51 C D 52-66 D B 20-34 D 52-66 ในดา นของการบรรเลงผวู จิ ยั ไดก าํ หนดแนวทางของผเู ลน ตามโครงสรา งของบทเพลง มีรายละเอียด ดงั นี้ ผูเลนรว มกันบรรเลงชว งนาํ เสนอทํานองหลกั A-D ผเู ลน เบสบรรเลงชว งการอมิ โพรไวสท อ น B (ผูเลน บรรเลงวนซ้าํ 2 รอบ) ผูเลน แซกโซโฟนบรรเลงชว งการอมิ โพรไวสท อน B (ผเู ลนบรรเลงวนซาํ้ 2 รอบ) ผเู ลน กตี ารบ รรเลงชวงการอมิ โพรไวสทอน B (ผูเลนบรรเลงวนซ้ํา 2 รอบ) ผเู ลนเปยโนบรรเลงชวงการอิมโพรไวสท อน B (ผูเ ลน บรรเลงวนซํ้า 2 รอบ) ผูเ ลน รวมกนั บรรเลงชวงนาํ เสนอทํานองหลกั ทอน D 28

วารสารฟาเหนอื ปท ี่ 12 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม-มิถุนายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภฏั เชียงราย การเรยี บเรียงทาํ นองหลกั บทเพลง “ลายเล็บ” ไดรับแรงบันดาลใจในการสรางสรรคเรียบเรียงจาก บทเพลงฟอนเล็บเชียงราย ในการอธิบายแนวคิดการเรียบเรียงผูวิจัยจะแสดงใหเห็นถึง ทาํ นองหลกั เดมิ และแนวคดิ ในการเรยี บเรยี งทาํ นอง และเสยี งประสานใหม เพอ่ื เปรยี บเทยี บ ขอแตกตางในการใชแนวคิดดังกลาว รวมถึงการคงไวของแนวทํานองเดิมที่เปนเอกลักษณ ของบทเพลง ทงั้ นเ้ี พอ่ื เพมิ่ ความเขา ใจในการวเิ คราะห ตลอดจนเพอื่ อธบิ ายประเดน็ สาํ คญั อน่ื ๆ ทเ่ี กยี่ วขอ งดวย ตัวอยางท่ี 2 ทาํ นองหลักเดิม A ตวั อยา งท่ี 3 แนวคดิ การเรียบเรยี งทาํ นองหลัก A 29

วารสารฟาเหนือ ปท่ี 12 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม-มิถุนายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวิทยาลยั ราชภฏั เชียงราย จากตวั อยา งของทาํ นองหลกั เดมิ A แสดงใหเ หน็ ชว งนาํ ของบทเพลงมโี นต ยดื จงั หวะ เฟอรม าตา (Fermata) เพ่ือเปนการเกรน่ิ นําเขา สชู วงทาํ นองหลกั ในหอ งตอไป นอกจากนั้นใน แนวทํานองเดิมยังแสดงใหเห็นถึงความหนาแนนของสัดสวนตัวโนตที่ใช และการหยุดพัก ของจังหวะมคี อ นขางนอ ย แนวคดิ การเรยี บเรยี งทาํ นองหลกั บทเพลง “ลายเลบ็ ” ในชว งนาํ เสนอทาํ นองหลกั A น้ี ผวู ิจยั ไดน ําเสนอแนวคดิ ออกเปน 2 รปู แบบ ไดแ ก แนวคิด A1 และแนวคิด A2 โดยแนวคดิ ทงั้ สองแบบมงุ เนน การใชก ารขยายอตั ราสว นของทาํ นองเปน หลกั นอกจากนนั้ ในการขยาย อัตราสวนดังกลาวจะมีการคงไวของแนวทํานองเดิม แตจะมีการปรับเปลี่ยนจังหวะของ ทํานองที่แตกตา ง แนวคิด A1 มกี ารใชโนตตวั กลมแลว ตามดวยโนต ตวั หยดุ สองจังหวะ แนวคิดดังกลา วน้ี ผวู จิ ยั ตอ งการจะสรา งชอ งวา ง (Space) ระหวา งวลที าํ นอง รวมถงึ เพอ่ื เปน การพกั ในการกาํ หนด ลมหายใจหลงั จากการเลนโนต เสยี งยาวส่ีจังหวะท่ีผา นมา และเพอื่ เปนการเตรยี มพรอมใน การเลนทาํ นองตอ ไป แนวคดิ A2 ผวู จิ ยั มกี ารใชแ นวคดิ ในการลดสว นจงั หวะทาํ นองหลกั เดมิ โดยการเลอื กสรร เฉพาะบางตวั โนต มาสรา งจงั หวะใหมใ หม คี วามสอดคลอ งกนั ของรปู แบบประโยคเพลง ทงั้ น้ี แนวคดิ ดงั กลา วจะมผี ลทาํ ใหไ ดแ นวทาํ นองใหมท ร่ี ปู ประโยคทกี่ ระชบั กวา แบบเดมิ แตย งั คง ลีลาสําเนียงเสยี งพนื้ บา นลา นนาไวอยา งครบถวน ตัวอยา งท่ี 4 ทํานองหลกั เดิม B 30

วารสารฟาเหนอื ปท ี่ 12 ฉบับท่ี 1 มกราคม-มถิ นุ ายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวิทยาลยั ราชภฏั เชียงราย ตวั อยางที่ 5 แนวคิดการเรยี บเรยี งทาํ นองหลกั B ทาํ นองหลกั เดมิ B มกี ารใชแ นวทาํ นองทคี่ ลา ยกบั แนวทาํ นอง A โดยมกี ารปรบั เปลยี่ น เล็กนอยเพ่ือแสดงถึงการนําเสนอทอนใหม แนวคิดในการเรียบเรียงในทํานอง B ผูวิจัยยัง คงมกี ารใชแนวคิดในการลดสว นจงั หวะทาํ นองหลักเดิม ตามแนวคิด A1 ทีม่ ีการเลือกสรร เฉพาะบางตวั โนต มาสรา งจงั หวะใหม ใหม คี วามสอดคลอ งกนั ของรปู แบบประโยคเพลง ทง้ั น้ี แนวคดิ ดังกลา วเปนผลจากการท่ีแนวทาํ นอง A และ B มคี วามคลา ยคลึงกันจึงสามารถใช แนวคดิ เดยี วกันได แตอยา งไรกต็ ามกไ็ ดม ีการปรับแตงโนต ในบางลลี า เพ่อื ไมใ หทาํ นอง ทัง้ สองทอนมีความเหมอื นกันไปท้งั หมด รวมถึงแนวทาํ นอง B จะมีความยาวของทอ นเพลง ทส่ี นั้ กวา ทาํ นอง A จงึ ทาํ ใหท งั้ สองทาํ นองมคี วามแตกตา งกนั ทางโครงสรา งของทอ นเพลงดว ย ตัวอยา งที่ 6 ทาํ นองหลักเดิม C 31

วารสารฟา เหนอื ปท ี่ 12 ฉบับที่ 1 มกราคม-มถิ นุ ายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั เชยี งราย ตัวอยา งท่ี 7 แนวคดิ การเรยี บเรยี งทาํ นองหลกั C ในทอนทํานองหลกั เดิม C นจี้ ะเปน ชว งทีม่ คี วามยาวทส่ี ดุ ของเพลง ในโนตตน ฉบบั จะมคี วามยาวของทอ นดังกลา วจาํ นวน 28 หอง โดยจะมีการเปลย่ี นลีลาจังหวะเคล่ือนไหว ขึ้น-ลง ของแนวทํานองที่แตกตางกันดวย จากทํานองดังกลาวผูวิจัยไดคัดสรรแนวทํานอง เดมิ จํานวน 16 หอ ง ในทอ น C มาเปนแนวคดิ หลกั ในการเรยี บเรียงตอ มา สําหรับแนวคิด การเรยี บเรยี งทาํ นองหลกั C นผ้ี วู จิ ยั ตอ งการรกั ษาแนวทาํ นองเดมิ ไวโ ดยไมม กี ารเปลยี่ นแปลง ทง้ั น้เี พื่อตอ งการใหทอนเพลงดังกลา วเปน ลักษณะของการพกั เสยี งเครอ่ื งดนตรีอนื่ ๆ เหลอื ไวแตเปยโน และกีตาร โดยมีกลองทําหนาที่เคาะจังหวะประกอบ รูปแบบการบรรเลงนี้ นอกจากจะชว ยเพม่ิ มติ ใิ หก บั บทเพลงแลว ผวู จิ ยั ยงั ตอ งการใหเ ปย โนไดน าํ การเลน ลลี าเสยี ง ที่เปนเอกลักษณของพื้นบานลานนา รวมถึงการเคลื่อนท่ีของตัวโนตที่รวดเร็วทําให การบรรเลงดวยเปย โน จึงมคี วามเหมาะสมมากกวา เครอ่ื งดนตรอี นื่ ในวงดวย แนวคดิ การใชเ สยี งประสาน สาํ หรบั แนวคดิ ในการใชเ สยี งประสาน หรอื คอรด (Chords) สาํ หรบั บทเพลง “ลายเลบ็ ” ผูวิจัยจะใชวิธีการพิจารณาคัดสรรโนตท่ีมีความโดดเดน แลวจึงนํามาเชื่อมโยงหาความ สมั พนั ธก บั คอรด ทต่ี อ งการโดยวธิ กี ารดงั กลา วจะทาํ ใหค อรด ถกู วางตาํ แหนง อยา งไมส มมาตร เนื่องจากตองปรับทิศทางการเคล่ือนที่ไปตามแนวทํานองท่ีวางไว เปนผลใหคอรดมีการ 32

วารสารฟาเหนอื ปท ่ี 12 ฉบับท่ี 1 มกราคม-มถิ ุนายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั เชยี งราย กําหนดไวต ามหองที่ไมเ ทากนั ตัวอยางท่ี 8 แนวคดิ การใชเสียงประสานทาํ นองหลกั A และ B ดานแนวคิดการใชเสียงประสานทํานองหลัก A และ B ผูวิจัยไดวางแนวทางใน การใชค อรด ที่มคี วามเช่อื มโยงกับแนวทาํ นองเปนประเดน็ สําคญั ไว 2 ขอ ไดแ ก 1. จากการพจิ ารณาแนวทาํ นองดังกลา วพบวา แนวคดิ ของการใชเ สียงประสานใน ทอ นนี้ จะมงุ เนน การใชค อรด ประเภทเมเจอรท บสบิ เอด็ โดยกาํ หนดใหค อรด ดงั กลา วจะตอ ง เช่ือมโยงกับโนต ในคอรด ดวย 2. ในสว นของคอรด อืน่ ๆ จะใชค อรด ทเี่ ช่อื มโยงกบั แนวทํานอง หรือมีความสัมพนั ธ สอดคลอ งกบั ทศิ ทางการเคล่ือนที่ ขนึ้ -ลง ของคอรด รวมถงึ ประเดน็ อนื่ ๆ ทีเ่ กี่ยวขอ ง จากตวั อยางที่ 8 พบวา ชวงเรม่ิ ตนในหองแรกปรากฏโนต ตัว E ในจงั หวะหนัก และ คา งยาวจนครบหอ ง โดยโนต E จะมคี ณุ สมบตั ทิ าํ หนา ทเ่ี ปน โนต ตวั ที่ 11 ในคอรด B เมเจอร หรอื เรยี กวา คอรด B11 และเมอ่ื พจิ ารณาโนต ในลาํ ดบั อน่ื ๆ พบวา สามารถใชค อรด ทบสบิ เอด็ ไดเ ชน กนั (สญั ลกั ษณ X1) ดงั ตวั อยา งหอ งท่ี 9 และ13 ทง้ั นกี้ ารใชค อรด ดงั กลา วจะใหค วาม 33

วารสารฟา เหนือ ปท ่ี 12 ฉบับที่ 1 มกราคม-มถิ นุ ายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย รสู กึ สวา ง เปด กวา ง มงุ ตรงไปขา งหนา ตลอดจนมคี วามเหมาะสมทจี่ ะรองรบั ทาํ นองทม่ี กี ารใช บันไดเสียงรูปแบบเพนทาโทนิค (Pentatonic) เหมือนกับทํานองเสียงพ้ืนบานลานนาที่ ปรากฏในบทเพลงนี้ ในสวนของคอรด อนื่ ๆ ไดใชแ นวคิดการเคลื่อนท่ี ข้ึน-ลง ของคอรดมาเปนแนวทาง ในการใชเสียงประสานในทอนนี้ จากตัวอยา งหองที่ 9 พบวามกี ารใชคอรด C#11 จากน้ัน พอถงึ หอ งที่ 11 จงึ มกี ารใชค อรด Cmaj7 โดยมโี นต E ท่ีหนาทีเ่ ช่อื มโยงกับคอรด ดงั กลา ว รวมถึงสอดคลอ งกบั ทิศทางการเคลื่อนที่ ขน้ึ -ลง จากคอรด กอนหนา นีด้ วย ท้ังนีย้ งั สามารถ พบแนวคิดที่กลา วถงึ ได (สญั ลักษณ X2) จากตัวอยา งเดียวกัน หอ งที่ 13 และ18 นอกจากประเด็นทก่ี ลาวมาขางตน ยังพบความสัมพนั ธข องขนั้ คู 3 เสียงเต็ม หรอื คอรด ตรยั โทน (Tritone) ทนี่ าํ มาใชด ว ย จากตวั อยา งในหอ งท่ี 11-13 มกี ารใชค อรด Cmaj7 และ F#11 โดยแนวคิดดงั กลาวสามารถพบในการปฏิบัติ หรือประพนั ธดนตรแี จสอยเู สมอ เนอ่ื งจากใหค วามรสู กึ ของเสยี งทฟี่ ง ดขู ดั แยง แตข ณะเดยี วกนั กแ็ ฝงความกลมกลนื ของเสยี ง ขณะเคลื่อนท่ี ทัง้ นี้เกิดจากมีโนต ในคอรด รวมกนั ไดแกโ นต E และB ทีเ่ ปน โนตในลําดบั ท่ี 3 และ7 ของคอรด Cmaj7 รวมถงึ ยังเปน โนตลาํ ดับท่ี 7 และ11 ของคอรด F#11 ดวย ตัวอยา งท่ี 9 แนวคิดการใชเสยี งประสานทาํ นองหลกั C 34

วารสารฟาเหนือ ปท ่ี 12 ฉบับท่ี 1 มกราคม-มถิ นุ ายน 2564 คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภฏั เชยี งราย แนวคิดการใชเสียงประสานทํานองหลัก C ผูวิจัยไดใชคอรดที่มีความเชื่อมโยงกับ แนวทาํ นอง โดยยงั คงยึดรูปแบบการใชคอรด ประเภทเมเจอรทบสบิ เอด็ (X1) และทศิ ทาง การเคลือ่ นที่ ข้นึ -ลง ของคอรด รวมถึงความสัมพนั ธระหวา งคอรดตรัยโทน (X2) เหมือนใน ทอนท่ีผานมา ทั้งนี้เพื่อตองการใหเกิดเสียงประสานที่เปนเอกลักษณตรงตามอุดมคติท่ี คาดหมายไวแตแ รกเรมิ่ จากตวั อยา งท่ี 9 มที ศิ ทางการเคลอื่ นทข่ี น้ึ ของคอรด Cmaj7, Dmaj7 และ E7 คอรด ดังกลา วมรี ปู แบบการเคลอื่ นทเ่ี ปนเสน ตรง และมรี ะยะหางกัน 1 เสียงเตม็ (Whole Step) นอกจากนนั้ คอรด E7 ยงั ทาํ หนา ทเี่ ปน คอรด โดมนิ นั ท (Dominant Seventh Chords) เพอื่ สงเขาคอรด B11 ลําดบั ตอ มาดวย ทง้ั น้ีในการกําหนดรูปแบบของคอรด ดงั กลา วในทอนน้ี ลวนแตมคี วามเชอื่ มโยงกับแนวทํานองหลักโดยท้ังสนิ้ ในสว นของแนวคดิ การใชเ สยี งประสานทาํ นองหลกั D ทไี่ มไ ดก ลา วถงึ ในทน่ี ้ี เนอ่ื งจาก ผวู ิจัยพจิ ารณาแลว พบวาทํานองหลัก D มแี นวคดิ การใชเสียงประสานทีเ่ หมอื นกับทํานอง หลกั ทอ น B รวมถึงภาพรวมองคประกอบอนื่ ๆ กเ็ หมือนกนั ดวย สรปุ ผลการวจิ ัย งานวิจัยเร่ือง การเรียบเรียงบทเพลง “ลายเล็บ” สําหรับวงดนตรีแจสวงเล็ก เปน การพฒั นาตอ ยอดความรสู รา งสรรคผ ลงานสอู งคค วามรใู หม โดยการนาํ เสนอมมุ มองแนวคดิ และจนิ ตนาการตา งๆ เพอื่ ใหเ กดิ ผลงานทมี่ อี ตั ลกั ษณ สามารถสอื่ ใหเ หน็ ถงึ รสนยิ ม ความชอบ ท่ีเกิดจากการสรางสรรคของผูวิจัยดวย นอกจากน้ีผลงานดังกลาวยังเปนการยกระดับ บทเพลง ทมี่ สี าํ เนยี งเสยี งพน้ื บา นลา นนาสคู วามเปน สากล ตลอดจนยงั เปน การอนรุ กั ษศ ลิ ปะ วัฒนธรรมทองถน่ิ ใหอ ยคู ใู นสังคมตอ ไป ทงั้ น้ผี ูวจิ ัยจะสรปุ ตามวตั ถปุ ระสงค ดงั น้ี 1. ดานการศึกษาแนวคิด และแรงบันดาลใจในการสรางสรรคเรียบเรียงบทเพลง “ลายเล็บ” สําหรบั วงดนตรีแจสวงเล็ก ผลงานวจิ ยั นน้ี อกจากจะไดร บั แรงบนั ดาลใจ จากแนวทางการบรรเลงบทเพลงพน้ื บา น ลา นนาแลว ยงั เปน การนาํ แนวคดิ ดา นของการบรรเลงในรปู แบบของวงดนตรแี จส วงเลก็ เขา มาผสมผสานกับแนวทํานองหลักท่ีมีสําเนียงเสียงพื้นบานลานนาดวย ทั้งนี้เพ่ือใหการ สรางสรรคท้ังในดานของการเรียบเรียงบทเพลงและการสรางสรรคในดานของการบรรเลง ที่เปน ผลจากการหลอมรวมแนวคิดทั้งสองรปู แบบเขาไวดวยกัน 35

วารสารฟาเหนือ ปท่ี 12 ฉบบั ที่ 1 มกราคม-มถิ ุนายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภัฏเชยี งราย 2. ดานการสรา งสรรคเ รียบเรียงบทเพลง “ลายเล็บ” จากบทเพลงพ้นื บานลานนา สบู ทเพลงสาํ หรับวงดนตรแี จสวงเล็ก และการเผยแพรออกสสู าธารณชน ผลงานการสรางสรรคเ รยี บเรยี งน้ี ผวู จิ ัยไดใชก ารตคี วามจากทาํ นองหลักเดิม จาก ผลงานวจิ ยั ที่ผา นมาสูการเรยี บเรยี งใหม ทัง้ โครงสรา ง ทํานอง จงั หวะ และเสยี งประสาน ทง้ั นเี้ พอ่ื ใหเ กดิ การตอ ยอดองคค วามรใู หมท งั้ ดา นการเรยี บเรยี ง รวมถงึ มมุ มองใหมใ นการบรรเลง ตลอดจนวธิ กี ารนาํ เสนอทีแ่ ตกตางจากแนวคิดเดมิ การนําบทเพลง“ลายเล็บ” สําหรบั วงดนตรีแจส วงเล็ก ออกแสดงตอ สาธารณชน บทเพลงน้ีไดนําออกแสดงพรอมบรรยายเผยแพรตอสาธารณชนในงาน Thailand International Jazz Conference 2019 วนั ท่ี 27 มกราคม 2562 ทาํ การแสดงในเวลา 16.00-17.00 น. ณ วิทยาลัยดรุ ยิ างคศ ิลป มหาวิทยาลัยมหดิ ล โดยผูว จิ ยั เปนผูบรรเลงรว มกับ นกั ดนตรใี นนามวงดนตรี “The Rescue Project” อภิปรายผล และขอเสนอแนะ ในการสรา งสรรคเ รยี บเรยี งบทเพลง “ลายเลบ็ ” สาํ หรบั วงดนตรแี จส วงเลก็ นน้ั เปน รปู แบบในการสรา งสรรคท เี่ นน แนวทางในดา นของการบรรเลงดนตรแี จส โดยแนวคดิ ดงั กลา ว ยงั สามารถนาํ เสนอในรปู แบบของดนตรปี ระเภทอน่ื ๆ ไดอ กี ดว ย ทงั้ นขี้ นึ้ อยกู บั วธิ กี าร ความชาํ นาญ และความเขาใจทเ่ี ราตองการจะถา ยทอดดวย ลกั ษณะของการบรรเลงในดนตรแี จส นน้ั สว นใหญน กั ดนตรจี ะมแี นวคดิ ในการตคี วาม จากตัวโนต หรืออจากบทเพลงตนฉบับข้ึนมาใหม เพื่อใหเกิดแนวทางการบรรเลงในแบบ ฉบบั ของตนเอง แนวคดิ ดงั กลา ว อาจสง ผลใหบ ทเพลงมคี วามแตกตา งจากแนวทางทผ่ี เู รยี บ เรยี งไดต ง้ั ใจไวแ ตแ รก แตใ นทางกลบั กนั นน้ั ผลของการตคี วามกอ ใหเ กดิ มติ ทิ างดนตรที หี่ ลาก หลาย การปฏิสัมพันธท่ีเกิดขึ้นระหวางนักดนตรีดวยกันเอง หรือระหวางนักดนตรีกับผูชม ขณะทําการแสดงเปนสงิ่ ท่นี อกเหนือการควบคุม และไมไดถ กู กําหนดใหเ กดิ ขึ้นในบทเพลง แตอยางใด ความแปรผนั ตางๆ ทเ่ี กิดขนึ้ เหลาน้ีจึงมีความหมายเปน อยางมากในแงข องงาน ศิลปะ สุนทรียทางดนตรีท่ีปรากฏจึงเสมือนเปนจุดกําเนิดใหเกิดแนวคิด ตลอดจนการสราง สรรคอื่นๆ ตอไป 36

วารสารฟา เหนือ ปท ่ี 12 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม-มถิ ุนายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวทิ ยาลัยราชภฏั เชียงราย ผลงานวิจัยน้ี มุงเนนการสรางสรรคเรียบเรียงจากแนวทํานองหลักเดิมผสมผสานกับ รปู แบบโครงสรา ง ทํานอง จังหวะ และเสยี งประสานใหมในรูปแบบดนตรแี จส ทาํ ใหยังขาด ประเด็นในเร่ืองของแนวคิดการอิมโพรไวสของนักดนตรีในแตละคน โดยประเด็นดังกลาว องคป ระกอบที่สําคญั อีกสว นหนงึ่ ในการบรรเลงดนตรีแจสดว ย 37

วารสารฟา เหนอื ปท ี่ 12 ฉบับที่ 1 มกราคม-มิถนุ ายน 2564 คณะมนุษยศาสตร มหาวิทยาลยั ราชภฏั เชยี งราย เอกสารอางองิ เจตนิพิฐ สังขวิจิตร. (2561). บทประพันธเพลง “อินเตอรสเปซ” สําหรับวงดนตรี แจส วงเลก็ . ใน รายงานการประชมุ วชิ าการระดบั ชาตดิ า นดรุ ยิ างคศลิ ปแ ละทศั น ศิลป ครัง้ ที่ 1, (น. 11). เชียงราย : มหาวิทยาลัยราชภัฏเชยี งราย. ณัชชา พนั ธเุ จริญ. (2554). พจนานกุ รมศพั ทด ุรยิ างศิลป. พมิ พครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ : สาํ นกั พิมพเ กศรุ ัต. ธติ ิพล กันตวี งศ และตอ พงษ เสมอใจ. (2557). รายงานผลการสาํ รวจ โครงการสาํ รวจ พื้นท่วี ฒั นธรรมดา นศลิ ปกรรมหัตถกรรม ดนตรี และนาฏยกรรม. สํานักสง เสรมิ ศลิ ปวัฒนธรรม มหาวิทยาลยั เชียงใหม. ธีรัช เลาหวีระพานิช. (2562). ทฤษฏีดนตรีแจส และการอิมโพรไวส. กรุงเทพฯ : โรงพมิ พธนาเพรส. . (2563). ศิลปะการอิมโพรไวสดนตรแี จส . กรุงเทพฯ : ธนาเพรส. สมชาย รศั ม.ี (2562). การเรยี บเรยี งเพลงสมยั นยิ ม. กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พบ รษิ ทั สหธรรมกิ . สํานักงานวัฒนธรรมจังหวัดเชียงราย. ศิลปะการแสดง : ฟอนเล็บเชียงราย. สืบคน 7 กรกฎาคม 2563. จากhttps://www.mculture.go.th/chiangrai/ ewt_news.php?nid=427&filename=index 38