หนังสือ จากเจ้าพระยาสู่ดานูบ 150 ปี สัมพันธไ

สมเด็จพระจักรพรรดิฟรันทซ์ โยเซฟที่ 1 Bürger, weitgehende Freiheiten für österreichi- ทรงลงพระปรมาภิไธยในหนังสือสัญญาเม่ือวันที่ sche und ungarische Schiffe (gleich den 8 พฤษภาคม ค.ศ. 1871 ท่ีกรุงเวียนนา จากนั้น thailändischen) und das Verbot der Zoller- พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกลา้ เจา้ อยูห่ ัว และกรม höhung festgelegt. พระราชวังบวรวิไชยชาญทรงลงพระปรมาภิไธยและ Kaiser Franz Joseph I. ratifizierte das ลงพระนามาภิไธย เมื่อวนั ที่ 30 เมษายน ค.ศ. 1872 Abkommen am 8. Mai 1871 in Wien, während ณ กรุงเทพฯ และมีการแลกเปลี่ยนสัตยาบันสาร es König Chulalongkorn und Krom Pra Racha- ระหว่างกันในเวลา ต่อมา wang Baworn Sathanmongkol erst am 30. April 1872 in Bangkok unterzeichneten, wo auch der Austausch der Urkunden erfolgte. ภาพท่ี 1.3: เรอื รบหลวง “ฟาซานา” สถานทแี่ ลกเปลย่ี นเอกสารหนังสอื สัญญาทางไมตรี การคา้ และการเดินเรอื ฉบับแรกระหวา่ งกรงุ เวยี นนาและกรงุ เทพฯ (ภาพจากการสะสมภาพถ่ายของอาร์ชดยคุ เลโอโพลท์ แฟร์ดินันท์แห่งเอสิ เทอไรช์-ทอสคานา (ค.ศ. 1862-1935), ภาพจากหอจดหมายเหตุแหง่ ชาติออสเตรยี ) Abb. 1.3: Mit der S.M.S. „Fasana“ wurden die ratifizierten Exemplare des ersten Handels-, Freundschafts- und Schifffahrtsvertrags zwischen Wien und Bangkok ausgetauscht. Aus der Fotosammlung des vormaligen Erzherzogs Leopold Ferdinand von Österreich-Toskana (1862–1935). © Österreichisches Staatsarchiv 50 จากเจ้าพระยาสู่ดานูบ ๑๕๐ ปี สัมพันธไมตรีไทย – ออสเตรีย

ภาพที่ 1.4: หน้าปกของหนงั สอื สัญญาทางไมตรี (ภาพจากหอจดหมายเหตุแห่งชาตอิ อสเตรีย) 51 Abb. 1.4: Titelseite des Freundschaftsvertrages © Österreichisches Staatsarchiv Von der Donau an den Chao Phraya 150 Jahre freundschaftliche Verbindungen zwischen Österreich und Thailand

เคร่อื งราชอิสรยิ าภรณ์และของกำ�นัล ในฐานะเคร่อื งรกั ษาสัมพันธไมตรี Orden und Geschenke erhalten die Freundschaft เอียรม์ การท์ พังเงิรล์ / Irmgard Pangerl หอจดหมายเหตุแห่งชาติออสเตรยี / Österreichisches Staatsarchiv คณะผู้แทนทางการทูตใน ค.ศ. 1869 ไดน้ �ำ Bereits die Mission von 1869 über- ของทูลพระขวัญและของก�ำนัลจ�ำนวนมากมาถวาย brachte den Angehörigen des Königshauses แด่พระบรมวงศานุวงศ์ และมอบให้บรรดาเสนาบดี sowie den Ministern in Bangkok zahlreiche ท่ีกรุงเทพฯ มีพระบรมสาทิสลักษณ์ของสมเด็จ Geschenke. Dabei handelte es sich um พระจักรพรรดิออสเตรีย ปืนยาว เครื่องอานม้า Porträts des österreichischen Kaisers, um แบบฮงั การี ไวนอ์ อสเตรยี -ฮงั การี เครอ่ื งแกว้ เคร่ือง Gewehre, ungarisches Sattelzeug, österreichi- กระเบอ้ื ง เครอ่ื งใช้ในการสูบบุหรี่ แผนทีแ่ ละหนังสือ sche und ungarische Weine, Glas- und Porzellan- รวมถึงเครื่องเพชรของจักรวรรดิอันสูงค่างดงามท่ีน�ำ waren, Rauchgarnituren, Karten und มาจากหอ้ งเกบ็ รกั ษาสมบตั ลิ ำ้� ค่า เป็นตน้ Bücher, darunter ein Prachtwerk über die เมอ่ื ค.ศ. 1868 สมเดจ็ พระจกั รพรรดฟิ รนั ทซ์ Reichskleinodien in der Schatzkammer. โยเซฟท่ี 1 เคยทลู เกลา้ ฯ ถวายเครอื่ งราชอสิ รยิ าภรณ์ Kaiser Franz Joseph hatte König Chula- ตระกูลเซนท์ ซเตฟาน ฮังการี ชน้ั สงู สุด แดพ่ ระบาท longkorn bereits 1868 das Großkreuz des สมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ขณะท่ีเจ้าพระยา königlich ungarischen St. Stephan-Ordens ศรีสุริยวงศ์ ซึ่งเป็นผู้ส�ำเร็จราชการแทนพระองค ์ verliehen. Das Großkreuz des Franz-Joseph- ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ตระกูล Ordens erhielt der Regent, Chao Praya Barom ฟรันทซ์ โยเซฟ ช้ันสูงสุด และกรมพระราชวังบวรฯ Maha Sirsuriyawongs, und den Eiserne-Kronen- ทรงได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ตระกูล Orden Erster Klasse bekam der zweite 52 จากเจ้าพระยาสู่ดานูบ ๑๕๐ ปี สัมพันธไมตรีไทย – ออสเตรีย

มงกุฎเหล็ก ช้ันสูงสุด ใน ค.ศ. 1869 พลเรือตรี König, Krom Pra Rachwang Baworn อันโทน บารอนแห่งเพ็ทซ์ แห่งจักรวรรดิออสเตรีย- Sathanmongkol. Von thailändischer Seite ฮังการี ก็ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ erfolgte 1869 die Auszeichnung des öster- ช้ันสงู ของสยาม คือ ประถมาภรณ์ชา้ งเผือก เชน่ กัน reichisch-ungarischen Konteradmirals Anton เมอื่ ค.ศ.1871หนงั สอื สญั ญาทางไมตรีการคา้ Freiherr von Petz mit dem Orden des Weißen และการเดินเรือระหว่างออสเตรียกับสยามฉบับแรก Elefanten I. Klasse. ได้รับพระราชทานพระบรมราชานุมัติ และถูกน�ำ Der von Kaiser Franz Joseph I. 1871 กลับมายังกรุงเทพฯ โดยเรือรบหลวง “ฟาซานา” ratifizierte erste Handels-, Freundschafts- ของออสเตรีย ซึ่งรัฐบาลสยามได้รับมอบไว้เม่ือ und Schifffahrtsvertrag zwischen den beiden ค.ศ. 1872 ในโอกาสน้ี ไดม้ ีการทลู เกลา้ ฯ ถวายและ Ländern wurde 1872 mit der Korvette พระราชทานเครอ่ื งราชอสิ รยิ าภรณอ์ กี ครงั้ หนง่ึ กลา่ ว „Fasana“ nach Bangkok gebracht und der คือ สมเด็จพระจักรพรรดิฟรันทซ์ โยเซฟท่ี 1 และ dortigen Regierung übergeben. Anlässlich มกฎุ ราชกมุ าร อารช์ ดยคุ รดู อลฟ์ ทรงไดร้ บั ทลู เกลา้ ฯ dieses Besuches kam es zu weiteren Ordens- ถวายและพระราชทานเครอ่ื งราชอสิ รยิ าภรณส์ ยามใน verleihungen: Kaiser Franz Joseph I. und Kron- ตระกลู ช้างเผอื ก ชัน้ สูงสุด “มหาวราภรณ์” prinz Erzherzog Rudolf wurde der höchste thailändische Orden des Weißen Elefanten, „Maha Wara Bhorn“, verliehen. ภาพที่ 1.5: พระราชลัญจกรท่ผี ูกก�ำ กับหนงั สอื สัญญาทางไมตร,ี ภาพที่ 1.6: พระราชลัญจกรที่ผูกก�ำ กับหนงั สือสญั ญาทางไมตรี, ด้านหนา้ ด้านหลัง (ภาพจากหอจดหมายเหตุแห่งชาติออสเตรีย) (ภาพจากหอจดหมายเหตุแหง่ ชาตอิ อสเตรยี ) Abb. 1.5: Großes anhängendes Siegel des Freundschafts- Abb. 1.6: Großes anhängendes Siegel des Freundschafts- vertrages, Vorderseite. vertrages, Rückseite. © Österreichisches Staatsarchiv © Österreichisches Staatsarchiv Von der Donau an den Chao Phraya 53 150 Jahre freundschaftliche Verbindungen zwischen Österreich und Thailand

54 ภาพที่ 1.7: หนา้ แสดงพระปรมาภิไธย พระนาม ลายมอื ช่ือและตราในหนังสือสัญญาทางไมตรี (ภาพจากหอจดหมายเหตุแหง่ ชาตอิ อสเตรยี ) Abb. 1.7: Unterschriftenseite des Freundschaftsvertrages mit Stempeln. © Österreichisches Staatsarchiv จากเจ้าพระยาสู่ดานูบ ๑๕๐ ปี สัมพันธไมตรีไทย – ออสเตรีย

Von der Donau an den Chao Phraya 55 150 Jahre freundschaftliche Verbindungen zwischen Österreich und Thailand

เรือรบหลวง “ฟาซานา” ของออสเตรียจอด Die S.M.S. „Fasana“ hielt sich für den ทอดสมออยทู่ ป่ี ากนำ�้ ตงั้ แตว่ นั ท่ี 21 เมษายน ถงึ วนั ท่ี Austausch der Ratifizierungsurkunden vom 9 พฤษภาคม เพื่อรอการแลกเปล่ียนหนังสือสัญญา 21. April bis 9. Mai 1872 auf der Paknam- เรือรบหลวงน�ำหนังสือสัญญาท่ีพระบาทสมเด็จ Reede auf. Das Schiff nahm das vom พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงลงพระปรมาภิไธย siamesischen König ratifizierte und für die พระราชทานพระบรมราชานุมัติไปทูลเกล้าฯ ถวาย Habsburgermonarchie bestimmte Exem- แดส่ มเดจ็ จกั รพรรดริ าชวงศ์ฮัพสบ์ วร์คทีก่ รงุ เวียนนา plar des Vertrages mit nach Wien, ebenso นอกจากน้ัน ยังได้น�ำลังสองใบบรรจุสิ่งของไปแสดง zwei Kisten mit Ausstellungsstücken für die ในงานมหกรรมโลกใน ค.ศ. 1873 ด้วย Wiener Weltausstellung 1873. สิ่งของที่สยามน�ำไปร่วมจัดแสดงในงาน Die Beteiligung von Siam an der มหกรรมนานาชาติท่ีสวนสนุกพราเทอร์ (Prater) geplanten internationalen Ausstellung im กรงุ เวยี นนา มปี ระมาณ120ชนิ้ โดยเปน็ ของไทยดงั้ เดมิ Wiener Prater bestand aus rund 120 Stücken วัตถุจัดแสดงที่ส�ำคัญที่สุดได้แก่ “พระแสงตรีศูล” thailändischer Provenienz. Das bedeutendste ซ่ึงท�ำมาจากเงินคร�่ำทอง ด้ามทองค�ำลงยาสีประดับ Objekt war ein Dreizack aus vergoldetem อัญมณีหลายชนิด ในพระราชสาส์นของพระบาท Silber, welcher mit Email und Edelsteinen สมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวไปยังสมเด็จพระ besetzt war. In einem Schreiben kündigte จักรพรรดฟิ รันทซ์ โยเซฟ ที่ 1 หลังจากงานมหกรรม König Chulalongkorn die Überlassung dieses สนิ้ สดุ ลงฉบบั หนงึ่ มคี วามวา่ “...พระแสงตรศี ลู ซง่ึ เปน Gegenstandes nach Ende der Exhibition an ฝมี อื ชา่ งอยา่ งสยามในปตยั บุ นั นี้ กรงุ สยามไดใ้ หถ้ า้ ยทำ� Kaiser Franz Joseph I. mit folgenden Worten เทยี บแบบโดยชดั เจนออกจากเครอื่ งราชอศิ รยิ ยศ ซงึ่ an: „Wir haben von unseren Kunsthand- เปนของโบราณสำ� หรบั พระเจา้ แผน่ ดนิ ในทศิ ตวนั ออก werkern für Eure Majestät einen Königlichen ได้ทรงใช้แลเปนท่ีนับถือตามขัตติยจารีตมาใน Dreizack machen lassen, welcher einem der อนิ ดิยาณาจักรต้งั แตใ่ นเวทกิ สมัย แลเปนเครอื่ งราช- ältesten Insignien der östlichen Reiche nach- อิศริยยศ อันเปนท่ีนับถืออยู่ในหมู่อัษฎาวุธ ส�ำหรับ gebildet ist und eine der heiligsten unter den พระเจ้าแผน่ ดนิ สยามในปตยั บุ นั น้ี …” Waffen des Königs von Siam ist.“ “พระแสงตรศี ลู ” ดงั กลา่ ว ปจั จบุ นั เกบ็ รกั ษา Der Dreizack befindet sich heute in ไว้ ณ พิพิธภัณฑ์ชาติพันธุ์วิทยาที่กรุงเวียนนา และ den Sammlungen des Weltmuseums Wien. หลงั จากงานมหกรรมสน้ิ สดุ ลง รฐั บาลสยามประสงค์ Die thailändische Regierung beabsichtigte จะส่งมอบวัตถุจัดแสดงเกือบทั้งหมดให้เก็บรักษาไว้ sogar, nach Ende der Ausstellung fast alle ณ พพิ ธิ ภณั ฑส์ มเดจ็ พระจกั รพรรดใิ นกรงุ เวยี นนาดว้ ย Objekte den kaiserlichen Museen in Wien zu überlassen. ภาพท่ี 1.8: พระราชสาส์นของพระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา้ เจ้าอยู่หวั ไปยังสมเด็จพระจักรพรรดิฟรนั ทซ์ โยเซฟท่ี 1 เมื่อวันที่ 15 พฤษภาคม ค.ศ. 1878 (ภาพจากหอจดหมายเหตุแหง่ ชาตอิ อสเตรีย) Abb. 1.8: Schenkung des Dreizacks, Begleitschreiben von König Chulalongkorn an Kaiser Franz Joseph I., 15. Mai 1878. © Österreichisches Staatsarchiv 56 จากเจ้าพระยาสู่ดานูบ ๑๕๐ ปี สัมพันธไมตรีไทย – ออสเตรีย

Von der Donau an den Chao Phraya 57 150 Jahre freundschaftliche Verbindungen zwischen Österreich und Thailand

ภาพท่ี 1.9: พระแสงตรีศลู ทพ่ี ระบาสมเดจ็ พระจลุ จอมเกล้าเจา้ อยู่หัว ถวายแด่สมเด็จพระจกั รพรรดิ ฟรนั ทซ์ โยเซฟที่ 1 (ภาพจากสมาคมพพิ ธิ ภณั ฑ์ KHM, พิพธิ ภณั ฑ์ชาติพันธว์ุ ิทยา กรุง เวยี นนา) Abb. 1.9: Dreizack © KHM-Museumsverband, Weltmuseum Wien 58 จากเจ้าพระยาสู่ดานูบ ๑๕๐ ปี สัมพันธไมตรีไทย – ออสเตรีย

การด�ำเนินความสัมพันธ์ระหว่างทั้งสอง Die Pflege des wechselseitigen Kon- ประเทศในช่วงทศวรรษที่ 8 ของคริสต์ศตวรรษท่ี 19 takts lag in den achtziger Jahren des 19. แห่งราชวงศ์ฮัพส์บวร์คเป็นไปโดยอาศัยกองทัพเรือ Jahrhunderts aufseiten der Habsburger- เป็นส่วนใหญ่ ดังนั้นในช่วงหลายสิบปีต่อมา จึงมี monarchie vielfach in den Händen der Kriegs- เรือรบหลวงออสเตรียไปจอดทอดสมออยู่บริเวณ marine. So legten in den nächsten Jahrzehnten ปากน้�ำของกรุงเทพฯ อยู่หลายล�ำ ใน ค.ศ. 1875 mehrere Schiffe an der Reede von Paknam เรือรบหลวง “อาร์ชดยุค ฟรีดริช” มาทอดสมอใน an: 1875 die Korvette „Erzherzog Friedrich“ นา่ นนำ�้ สยามขณะเดนิ ทางรอบโลก ค.ศ. 1885 เรอื รบ im Rahmen ihrer Weltumsegelung, 1885 das ปืนใหญ่ “เนาทิลุส” ผา่ นสยามขณะปฏบิ ตั ิภารกจิ ไป Kanonenboot „Nautilus“ während seiner เอเชียตะวันออก ซ่ึงคร้ังนี้เรือไปจอดทั้งที่กรุงเทพฯ Ostasienmission, das allerdings nicht nur vor และภเู กต็ เดอื นพฤศจกิ ายน ค.ศ. 1888 เรอื รบหลวง Bangkok, sondern auch vor Phuket ankerte; “ฟาซานา” ไปจอดท่ีปากน้�ำอีกครั้งขณะปฏิบัติการ im November 1888 stoppte die Korvette เดินเรือเพื่อการศึกษาปีสุดท้ายของนักเรียนนายเรือ „Fasana“ auf ihrer Ausbildungsfahrt mit แห่งสถาบันการศึกษาของกองทัพเรือ อาร์ชดยุค dem Abschlussjahrgang der Seekadetten der เลโอโพลท์ แฟรด์ นิ นั ท์ ซงึ่ เปน็ นกั เรยี นนายเรอื ขณะนน้ั Marineakademie ebenfalls in Paknam. Der an กไ็ ดร้ บั พระราชทานเครอื่ งราชอสิ รยิ าภรณม์ งกฎุ ไทย Bord befindliche Kadett Erzherzog Leopold ชน้ั สงู ประถมาภรณม์ งกฎุ ไทย ดว้ ย Ferdinand erhielt im Zuge dieses Ereignisses นอกจากน้ัน ในช่วงท่ีสยามและออสเตรีย- das Großkreuz des Ordens der siamesischen ฮงั การมี สี มั พนั ธไมตรกี นั นี้ ราชวงศข์ องทงั้ สองประเทศ Krone. ได้ใช้โอกาสนี้กระชับความสัมพันธ์ด้วยวิธีพิเศษ Weiters nützten die thailändischen und เปน็ การส่วนพระองค์ ยกตัวอย่างเช่น ใน ค.ศ. 1881 österreichisch-ungarischen Regentschaften หม่อมเจ้าปฤษฎางค์ (ต่อมา คือ พระวรวงศ์เธอ besondere private Anlässe zum Austausch von พระองคเ์ จา้ ปฤษฎางค)์ เสด็จไปกรุงเวียนนาในฐานะ Freundschaftsbekundungen. So führte im Jahre ผู้แทนพิเศษจากสยาม เพื่อทรงเข้าร่วมพิธีอภิเษก 1881 eine siamesische Sondergesandtschaft สมรสระหว่างมกุฎราชกุมารออสเตรีย อาร์ชดยุค Prinz Prisdang nach Wien: Aus Anlass der Hoch- รดู อล์ฟ กบั เจา้ หญิงชเตฟานีแหง่ เบลเยยี ม พระบาท zeit des Kronprinzen Erzherzog Rudolf mit สมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวพระราชทาน Prinzessin Stephanie von Belgien übersandte กล่องทองค�ำลงยาให้เป็นของทูลพระขวัญวันอภิเษก der thailändische König der Braut eine kleine ส่วนสมเด็จพระจักรพรรดิฟรันทซ์ โยเซฟที่ 1 goldene, emaillierte Kassette als Hochzeits- ก็พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ชั้นสูงระดับ geschenk. Als Dank verlieh Kaiser Franz เหรียญตราอัศวิน “คอมทัวร์ครอยซ์” ประดับดาว Joseph dem außerordentlichen Gesandten ตระกูลฟรนั ทซ์ โยเซฟ das Komturkreuz des Franz-Joseph-Ordens เม่ือ ค.ศ. 1885 พระบาทสมเด็จพระ mit dem Stern. จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ สถาปนาพระ ราชโอรสพระองค์ใหญ่ สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจา้ ฟา้ มหาวชริ ณุ หศิ เปน็ สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าชฯ Von der Donau an den Chao Phraya 59 150 Jahre freundschaftliche Verbindungen zwischen Österreich und Thailand

ภาพที่ 1.10: กรงุ เทพฯ เมอ่ื มองจากแม่นำ้� เจา้ พระยาฝงั่ ตะวันตก ค.ศ. 1888 (ภาพจาก เลโอโพลท์ ฮัสวินแห่งเยดินา ทฝ่ี ง่ั แม่นำ้� ในเอเชยี และวงั ของพระบรมวงศานุวงศ์, จากบนั ทึกประจ�ำวันของการเดินทางของเรือรบหลวง “ฟาซานา” และการพ�ำนักอยูใ่ นวังเอเชียในปี ค.ศ. 1887, 1888 และ 1889, เวียนนา-โอลมึทซ์ 1889, หนา้ 663) Abb. 1.10: Bangkok vom Westufer des Menam aus gesehen, um 1888 Aus: Leopold Ritter von Jedina, An Asiens Küsten und Fürstenhöfen, Tagebuchblätter von der Reise Sr. Maj. Schiffes „Fasana“ und über den Aufenthalt an asiatischen Höfen in den Jahren 1887, 1888 und 1889, Wien/Olmütz 1889, S. 663. สยามมกุฎราชกุมาร และโปรดเกล้าฯ ให้จัดท�ำ 1885 ernannte König Chulalongkorn เหรียญท่ีระลึกส�ำหรับพระราชพิธีนี้ที่กรุงเบอร์ลิน seinen ältesten Sohn, Chao Fa Maha Vajirunhis, เหรียญมีสามชนิด ได้แก่ เหรียญทอง เหรียญเงิน zum Kronprinzen und ließ zur Erinnerung an และเหรียญบรอนซ์ ใน ค.ศ. 1886 พระบาทสมเด็จ dieses Ereignis Medaillen in Berlin prägen. Drei พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวมีรับสั่งให้ส่งชุดเหรียญ Exemplare, je eines in Gold, Silber und Bronze, ท่ีระลึกดังกล่าว พร้อมด้วยพระฉายาลักษณ์ของ sowie ein Bild des Kronprinzen wurden 1886 an สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร Kaiser Franz Joseph gesandt. Dieser zeichnete ไปถวายสมเด็จพระจักรพรรดิฟรันทซ์ โยเซฟที่ 1 seinerseits den jungen Prinzen 1887 mit dem ใน ค.ศ. 1887 สมเด็จพระจักรพรรดิพระราชทาน Großkreuz des Leopold-Ordens aus. 60 จากเจ้าพระยาสู่ดานูบ ๑๕๐ ปี สัมพันธไมตรีไทย – ออสเตรีย

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ตระกูลเลโอโพลท์ ช้ันสูงสุด Der erstmalige Aufenthalt eines Mit- แดส่ มเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าชฯ สยามมกฎุ ราชกมุ าร gliedes des thailändischen Königshauses in ในสมัยราชวงศ์ฮัพส์บวร์ค มีพระอนุวงศ์ der Habsburgermonarchie war der Besuch พระองค์หน่ึง คือ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า von Sai Sanitwongs 1889 in Wien. Aufgabe des สายสนิทวงศ์ เสด็จไปพ�ำนักที่กรุงเวียนนาเป็นคร้ัง Prinzen war die Überbringung des siame- แรกของเจา้ นายไทย เมอื่ ค.ศ. 1889 พระองคท์ รงน�ำ sischen Ordens Maha Chakri an Kaiser Franz เครอื่ งขตั ตยิ ราชอสิ รยิ าภรณข์ องสยาม “มหาจกั รบี รม Joseph als Gratulation zu seinem 40-jährigen ราชวงศ”์ ไปทลู เกลา้ ฯ ถวายแดส่ มเดจ็ พระจกั รพรรดิ Regierungsjubiläum. Dieser verlieh im Gegen- ฟรนั ทซ ์ โยเซฟที่ 1 เพอ่ื ถวายพระพรชยั มงคลในโอกาส zug Sai Sanitwongs das Großkreuz des Leo- ท่ีสมเด็จพระจักรพรรดิทรงเถลิงถวัลยราชสมบัติ pold-Ordens. Eine weitere Ordensverleihung ครบ 40 ปี สมเดจ็ พระจักรพรรดพิ ระราชทานเครือ่ ง fand 1892 beim Amtsantritt des siamesischen ราชอิสริยาภรณ์ตระกูลเลโอโพลท์ ชั้นสูงสุด ให้แก่ Gesandtenin Wienstatt:Praya NondBuri erhielt พระองค์เจ้าสายสนิทวงศ์ฯ การพระราชทานเคร่ือง das Großkreuz des Franz-Joseph-Ordens. ราชอสิ รยิ าภรณค์ รงั้ ถดั มาปรากฏขนึ้ ใน ค.ศ. 1892 เมอ่ื Nach diesen beiden hohen Besuchen พระยานนทบุรีฯ เดินทางไปรับต�ำแหน่งเอกอัคร- in Wien, war es wiederum der k.u.k. Kriegs- ราชทูตสยาม ณ กรุงเวียนนา ซึ่งได้รับเครื่องราช- marine überlassen, die Diplomatie der beiden อิสริยาภรณ์ตระกลู ฟรันทซ์ โยเซฟ ชนั้ สงู สดุ Länder am Laufen zu halten. 1892 ankerte die หลังจากการติดต่อสัมพันธไมตรีในระดับ Fregatte „Saida“ vor Bangkok – sie war mit ราชวงศ์สองครั้งที่กรุงเวียนนาดังกล่าว เรือรบหลวง Seekadetten auf einer Ausbildungsfahrt nach กก็ ลบั มามบี ทบาททางการทตู ระหวา่ งสองประเทศอกี Ostindien und Australien. Im Dezember 1895 คร้ัง ใน ค.ศ. 1892 เรือรบหลวงสามเสาชอ่ื “ไซดา” hielt sich die Korvette „Aurora“ während ihrer เข้ามาทอดสมอที่ท่าเรือกรุงเทพฯ เนื่องในโอกาสท่ี Missionsreise nach Ostasien in Paknam auf, คณะนักเรียนนายเรือเดินทางเพ่ือเข้ามาฝึกการเดิน und 1897 war das Torpedoschiff „Panther“ als เรือยังอินเดียตะวันออกและออสเตรเลีย ในเดือน Stationsschiff in Ostasien sowohl im Februar ธันวาคม ค.ศ. 1895 เรอื รบหลวงเลก็ ชื่อ “เอาโรรา” als auch im November in Bangkok zu Gast. In เขา้ มาจอดทอดสมอทป่ี ากนำ้� ขณะทเ่ี ดนิ ทางมาปฏบิ ตั ิ diesem Jahr unternahm König Chulalongkorn ภารกิจยังเอเชียตะวันออก ในเดือนกุมภาพันธ์และ eine Europareise, die ihn auch in die Donau- พฤศจิกายน ค.ศ. 1897 เรือรบหลวงตอร์ปิโดชื่อ monarchie führen sollte. “พันเทอร์” ซึ่งประจ�ำการอยู่แถบเอเชียตะวันออก Nach 1900 erfolgten noch dreimal ได้รับเชิญให้มาเยือนกรุงเทพฯ ปีน้ีเป็นปีเดียวกับ diplomatische Besuche von k.u.k. Kriegs- ท่ีพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จ schiffen in Bangkok: 1901 der Kleine Kreuzer ประพาสยุโรปคร้ังแรก ซึ่งจะน�ำพระองค์ไปสู่การ „Zenta“, 1905 das Torpedoschiff „Panther“ เจรญิ พระราชไมตรกี บั ราชวงศอ์ อสเตรยี อกี วาระหนงึ่ und 1909 der Kreuzer „Kaiserin Elisabeth“. Alle หลงั ค.ศ. 1900 เรอื รบหลวงของออสเตรยี เดนิ drei ankerten in Paknam, um das Beglaubigungs- ทางมากรุงเทพฯ เพื่อภารกิจทางการทูตอีกสามคร้ัง schreiben der Gesandten zu überreichen. ได้แก่ เรอื รบหลวงเลก็ ช่ือ “เซนทา” เมือ่ ค.ศ. 1901 Von der Donau an den Chao Phraya 61 150 Jahre freundschaftliche Verbindungen zwischen Österreich und Thailand

เรอื รบหลวงตอรป์ โิ ด “พนั เทอร”์ เมอ่ื ค.ศ. 1905 และ Zu den Krönungsfeierlichkeiten von เรอื รบหลวง “จกั รพรรดนิ เี อลซิ าเบท” เมอื่ ค.ศ. 1909 König Rama VI. (auch König Vajiravudh genannt) เรอื รบทง้ั สามล�ำมาจอดทอดสมออยทู่ ป่ี ากนำ�้ เพอื่ น�ำ 1911 konnte das in Ostasien stationierte k.u.k. พระราชสาสน์ ตราตง้ั ราชทูตมาทูลเกล้าฯ ถวาย Kriegsschiff „Kaiser Franz Joseph“ aufgrund ใน ค.ศ. 1911 เรือรบหลวงออสเตรียช่ือ von Unruhen in China nicht teilnehmen. Da der “จักรพรรดิฟรันทซ์ โยเซฟ” ท่ีอยู่ประจ�ำแถบเอเชีย neue König als Kronprinz schon mit den ตะวันออกไม่สามารถเข้ามาร่วมงานพระราชพิธี höchsten österreichischen Orden aus- บรมราชาภิเษกในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้า gezeichnet worden war, entschied sich Franz เจ้าอยู่หัวได้ เนื่องจากเกิดการจลาจลในจีน การที่ Joseph für ein anderes Geschenk. Er über- พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงได้รับ sandte eine gerahmte Fotografie von sich. พระราชทานเคร่ืองราชอิสริยาภรณ์ออสเตรียช้ัน Der Wert des Geschenks betrug 600 Kronen สูงสุด ต้ังแต่เม่ือคร้ังยังทรงด�ำรงพระราชอิสริยยศ und hatte ein Gewicht von 3,2 Kilogramm. มกุฎราชกุมารแล้ว สมเด็จพระจักรพรรดิฟรันทซ์ Die nächsten Kontakte fanden 1914 โยเซฟท่ี 1 จงึ มพี ระราชประสงคจ์ ะพระราชทานสง่ิ อนื่ nach der Ermordung von Thronfolger Erzherzog พระองค์โปรดเกล้าฯ ใหส้ ่งพระบรมฉายาลักษณ์ของ Franz Ferdinand und seiner Ehefrau, Sophie พระองคเ์ องมายงั สยาม พระบรมฉายาลกั ษณด์ งั กลา่ ว Chotek, statt. Der siamesische Außenminister มีมูลคา่ 600 โครน และหนกั 3.2 กิโลกรัม kondolierte Kaiser Franz Joseph. In Bangkok ความสัมพันธ์ครั้งต่อ ๆ มาเกิดข้ึนเม่ือ wurde unter Teilnahme des Flügeladjutanten ค.ศ. 1914 หลงั จากมกฎุ ราชกมุ าร อารช์ ดยคุ ฟรนั ทซ์ des Königs, des Thronfolgers und zahlreicher แฟร์ดินันท์ และพระชายา โซฟี โคเท็ค ถูกลอบ Prinzen und Minister eine Gedenkmesse gelesen. ปลงพระชนม์ เสนาบดีกระทรวงการต่างประเทศได้ 1916 nahm der Gesandte, Prinz Traidos ทูลเกล้าฯ ถวายพระราชสาส์นแสดงความเสียพระ Prabandh, an den Begräbnisfeierlichkeiten für ราชหฤทยั แดส่ มเดจ็ พระจกั รพรรดฟิ รนั ทซ์ โยเซฟที่ 1 Kaiser Franz Joseph I. teil. ในกรุงเทพฯ มีการจัดพิธีร�ำลึกถึงมกุฎราชกุมาร Der letzte Berührungspunkt zwischen พระองค์น้ัน ท่ามกลางเหล่าพระบรมวงศานุวงศ์ den beiden Herrscherhäusern waren die เสนาบดีและข้าราชบรพิ ารจ�ำนวนมาก Krönungsfeierlichkeiten von Kaiser Karl I. zum ใน ค.ศ. 1916 หม่อมเจ้าไตรทศประพันธ์ ungarischen König Karl  IV. in Budapest am เทวกลุ (ตอ่ มาคอื พระวรวงศเ์ ธอกรมหมน่ื เทววงศวโรทยั ) 30. Dezember 1916. Der thailändische König ทรงเปน็ ผแู้ ทนพระองคเ์ สดจ็ ไปรว่ มพระราชพธิ ฝี งั พระ übermittelte seine Glückwünsche durch บรมศพสมเดจ็ พระจักรพรรดิฟรันทซ์ โยเซฟที่ 1 seinen Gesandten. ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ ง 2 ราชวงศค์ รง้ั สดุ ทา้ ย คือ พระราชพธิ ีบรมราชาภเิ ษกสมเดจ็ พระจกั รพรรดิ คารล์ ที่ 1 ขน้ึ เปน็ พระเจา้ คารล์ ที่ 4 แหง่ ฮงั การี ทก่ี รงุ บูดาเปสต์ เมอ่ื วันที่ 30 ธันวาคม ค.ศ. 1916 ซึง่ พระ มหากษัตริย์สยามโปรดเกล้าฯ ให้ผู้แทนพระองค์ไป ร่วมถวายพระพรชัยมงคล 62 จากเจ้าพระยาสู่ดานูบ ๑๕๐ ปี สัมพันธไมตรีไทย – ออสเตรีย

ภาพที่ 1.11: พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยหู่ วั และ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลา้ เจ้าอย่หู ัว เม่อื ครั้งทรงด�ำ รง พระราชอิสรยิ ยศเป็นสมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าชฯ สยามมกฎุ ราชกมุ าร (ภาพจากหอประวตั จิ ุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลัย) Abb. 1.11: König Chulalongkorn und Kronprinz Vajiravudh © Gedenkhalle der Chulalongkorn-Universität ภาพที่ 1.12: สมเด็จพระจักรพรรดฟิ รนั ทซ์ โยเซฟที่ 1 63 (ภาพจากหอจดหมายเหตแุ หง่ ชาตอิ อสเตรยี ) Abb. 1.12: Kaiser Franz Joseph I. © Österreichisches Staatsarchiv Von der Donau an den Chao Phraya 150 Jahre freundschaftliche Verbindungen zwischen Österreich und Thailand

ปั จจัยท่ีส่งผลต่อการพัฒนาความสัมพันธท์ างการทูต อย่างมีข้นั ตอนในครสิ ต์ศตวรรษท่ี 19 และการตัดความสัมพันธท์ างการทูตใน ค.ศ. 1917 Beweggründe für den schrittweisen Ausbau der diplomatischen Beziehungen im Laufe des 19. Jahrhunderts sowie für deren Abbruch im Jahr 1917 มิชาเอล เกอเบลิ / Michael Göbl หอจดหมายเหตุแห่งชาติออสเตรยี / Österreichisches Staatsarchiv ความสัมพันธ์ทางการค้าท่ีด�ำเนินมาตั้งแต่ Vorausgegangene Handels- สมัยก่อนหน้าถือเป็นปัจจัยส�ำคัญที่สนับสนุนการ beziehungen wirken und wirkten oft เจรญิ สมั พนั ธไมตรที างการทตู มาโดยตลอด อยา่ งไรกด็ ี stimulierend für die Aufnahme diploma- ในระยะแรกของความสัมพันธ์ระหว่างออสเตรียกับ tischer Beziehungen. So standen auch bei สยามในสมัยราชวงศ์ฮัพส์บวร์ค ความร่วมมือด้าน der Habsburgermonarchie am Anfang der วิชาการก็ได้รับการส่งเสริมพัฒนามากด้วยเช่นกัน bilateralen Beziehungen zu Thailand vor สมเด็จพระจักรพรรดิไม่สนพระราชหฤทัยเรื่อง allem wirtschaftliche Interessen, wenngleich การเมืองหรือการล่าอาณานิคมในเอเชียตะวันออก die Erweiterung des wissenschaftlichen มีพระราชประสงค์เพียงให้ออสเตรียได้รับยกย่อง Horizonts ebenfalls mitspielte. Politische oder ว่าเป็นประเทศมหาอ�ำนาจเท่านั้น พระบาทสมเด็จ gar kolonialistische Absichten verfolgte die พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 ก็ไม่มีพระราช- Monarchie in Ostasien nicht, sie war lediglich ประสงค์ท่ีจะให้ประเทศของพระองค์ตกอยู่ภายใต้ daran interessiert, als Großmacht wahrgenom- อิทธิพลของเจ้าอาณานิคมประเทศใดประเทศหน่ึง men zu werden. Auch König Mongkut (Rama IV.) ทรงตระหนักว่าการมีความสัมพันธ์กับประเทศใน erkannte, dass der Aufbau von Beziehungen ยุโรปหลายประเทศจะท�ำให้ประเทศของพระองค์มี zu verschiedenen europäischen Ländern ein ศกั ยภาพทางเศรษฐกจิ เพ่ิมขน้ึ größeres wirtschaftliches Potenzial für sein Land bringen könnte, als wenn es von einer einzigen Kolonialmacht dominiert würde. 64 จากเจ้าพระยาสู่ดานูบ ๑๕๐ ปี สัมพันธไมตรีไทย – ออสเตรีย

ทางฝ่ายออสเตรีย ด้วยบรรดาพ่อค้าเมือง Von österreichischer Seite war vor ทรีเอสท์มีความสนใจท่ีจะติดต่อค้าขายกับเอเชีย allem die Triestiner Kaufmannschaft am ตะวันออก และเล็งเห็นว่าท่าเรือพาณิชย์ท่ีกรุงเทพฯ Ostasienhandel interessiert, da sie den Hafen มคี วามส�ำคญั ต่อการส่งออกขา้ ว การแต่งตง้ั ให้พอ่ คา้ von Bangkok als wichtig für den Reisexport ซึ่งมีถิ่นพ�ำนักในกรุงเทพฯ อยู่แล้วเป็นกงสุล betrachtete. Es war somit naheliegend, dass กิตติมศักดิ์จงึ นา่ จะเหมาะสมและพรอ้ มตอ่ การปฏบิ ตั ิ als Honorarkonsuln Kaufleute von Firmen งานเพอื่ วตั ถปุ ระสงคด์ งั กลา่ วมากทส่ี ดุ ฉะนนั้ ระหวา่ ง fungierten, die bereits in Bangkok ihren Sitz ค.ศ. 1865-1902 พอ่ ค้าชาวเยอรมัน ซงึ่ เป็นเจ้าของ hatten. Von 1865 bis 1902 amtierten deshalb หรือผู้จัดการของบริษัท เอ. มาร์ควัลท์ แอนด์โก จงึ deutsche Staatsbürger, Inhaber, Teilhaber ไดร้ บั การแตง่ ตง้ั ใหเ้ ปน็ กงสลุ กติ ตมิ ศกั ดขิ์ องออสเตรยี oder Geschäftsführer der Firma A. Markwald และฮงั การี ณ กรงุ เทพฯ กระทง่ั ใน ค.ศ. 1902 สมเดจ็ & Co. als österreichisch-ungarische Hon- พระจกั รพรรดอิ อสเตรยี จงึ ทรงไดม้ โี อกาสโปรดเกลา้ ฯ orarkonsuln. Erst 1902, nach fast 40 Jahren, แต่งต้ังชาวออสเตรียชื่อ แอร์วิน มึลเลอร์ เจ้าของ konnte die Donaumonarchie endlich einen บริษัท บี. กริมม์ แอนด์โก ให้เป็นกงสุลกิตติมศักด์ิ eigenen Staatsbürger, nämlich Erwin Müller, ออสเตรีย นายมึลเลอร์ด�ำรงต�ำแหน่งน้ีจนถึง den Seniorchef der Firma B. Grimm & Co., ค.ศ. 1908 กงสลุ คนตอ่ มากลบั เปน็ พอ่ คา้ ชาวเยอรมนั zum k.u.k. Honorarkonsul ernennen. Müller อีก ช่ือ แฟร์ดินันท์ ล็อทซ์ ซึ่งด�ำรงต�ำแหน่งจนถึง übte dieses Amt zwar bis 1908 aus, sein ค.ศ. 1911 แต่ด้วยสถานะทางเศรษฐกิจของสยามที่ Nachfolger war jedoch wieder ein deutscher ทวีความส�ำคัญมากข้ึนตามล�ำดับ กระทรวงการต่าง Kaufmann, Ferdinand Lotz, der bis 1911 ประเทศของออสเตรียจึงจัดให้มีต�ำแหน่งทางการทูต diese Funktion innehatte. Die zunehmende ในกรงุ เทพฯ ขนึ้ ในปลาย ค.ศ. 1912 ดังน้ันต�ำแหนง่ wirtschaftliche Bedeutung Thailands bewog กงสลุ กติ ติมศกั ดข์ิ องออสเตรียจึงไม่จ�ำเปน็ อกี ต่อไป schließlich das Außenministerium Ende 1912, กลางครสิ ตศ์ ตวรรษท่ี 19 สยาม จนี และญป่ี นุ่ eine eigene k.u.k. Gesandtschaft in Bangkok มักจะเป็นที่กล่าวถึงร่วมกัน ดังน้ันจึงไม่น่าแปลกใจ zu errichten, weshalb ein eigener Honorar- ที่ใน ค.ศ. 1869 ออสเตรียได้ท�ำสนธิสัญญาทาง konsul nicht mehr nötig erschien. การค้าแบบเดียวกันกับท้ังสามประเทศ ผู้แทนทาง Siam, China und Japan wurden in der การทูตคนแรกของสมเด็จพระจักรพรรดิออสเตรีย- Mitte des 19. Jahrhunderts meistens in einem ฮั ง ก า รี ที่ มิ ไ ด ้ มี ห น ้ า ที่ ก�ำ กั บ ดู แ ล เ ฉ พ า ะ ด ้ า น Atemzug genannt. So war es auch nicht über- เศรษฐกจิ ไดแ้ ก่ ไฮน์ริช บารอนแหง่ คาลิเซ ซ่ึงได้รบั raschend, dass mit allen drei Königreichen โปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็นกงสุลใหญ่ประจ�ำสยาม จีน im selben Jahr – nämlich 1869 – ähnliche และญปี่ นุ่ รวมถงึ เปน็ อคั รราชทตู ทม่ี ถี นิ่ พ�ำนกั ประจ�ำ Handelsverträge abgeschlossen wurden. อยู่ในประเทศทั้งสามระหว่าง ค.ศ. 1869-1873 Heinrich Freiherr von Calice – der erste เขาพ�ำนกั อยทู่ เ่ี มอื งเซยี่ งไฮเ้ ปน็ แหง่ แรก แตต่ อ่ มายา้ ย Vertreter der österreichisch-ungarischen ไปพ�ำนักท่ีเมืองเอโดะ (โตเกียว) ตามความประสงค์ Monarchie, der als Diplomat entsandt wurde ของรัฐบาลญ่ีปุ่น ใน ค.ศ. 1883 รัฐบาลออสเตรีย- und nicht als Wirtschaftstreibender diploma- ฮังการีได้ยกฐานะของอัครราชทูตท่ีมีถิ่นพ�ำนัก tische Aufgaben übernahm –, wurde am Von der Donau an den Chao Phraya 65 150 Jahre freundschaftliche Verbindungen zwischen Österreich und Thailand

อยู่ในราชอาณาจักรสยาม จีนและญ่ีปุ่น เป็น 23. April 1871 als Generalkonsul für Siam, อัครราชทูตวิสามัญผู้มีอ�ำนาจเต็ม และแต่งต้ังให้ China und Japan und zugleich zum Minister- คาร์ล เคานท์แห่งซาลูสกี เข้าด�ำรงต�ำแหน่ง residenten an diesen drei Höfen ernannt. Er การพฒั นาความสมั พนั ธท์ างการคา้ กบั สยาม residierte von 1869 bis 1873 zunächst in และประเทศในเอเชียตะวันออกที่เพิ่มสูงขึ้นส่งผล Shanghai, danach wurde der Sitz auf Wunsch ให้ออสเตรียพยายามท่ีจะแต่งต้ังผู้แทนทางการทูต der japanischen Regierung nach Yeddo (Tokio) มาประจ�ำในแต่ละประเทศให้ครบทั้งสามประเทศ verlegt. Als die Regierung 1883 die Minister- อันได้แก่ สยาม จีน และญี่ปุ่น ใน ค.ศ. 1898 จีนมี residentur bei den Höfen von Siam, China ผแู้ ทนทางการทตู ของออสเตรยี ประจ�ำอยทู่ ก่ี รงุ ปกั กง่ิ und Japan in den Rang einer Gesandtschaft แล้ว สว่ นผู้แทนทางการทตู ในกรงุ เทพฯ เพงิ่ จะไดร้ ับ erhob, ernannte man Karl Graf von Zaluski การแต่งต้ังใน ค.ศ. 1912 โดยอัครราชทูตคนแรก zum außerordentlichen Gesandten und คือ รูดอล์ฟ โวดิอาเนอร์แห่งมาโกลท ซึ่งเดินทาง bevollmächtigten Minister. มาถึงสยามเมื่อวันที่ 4 มีนาคม ค.ศ. 1913 ใน Die zunehmende wirtschaftliche ระยะแรก อัครราชทูตออสเตรียพ�ำนักอยู่ท่ีโรงแรม Erschließung Siams sowie des ganzen ost- โอเรียนเต็ล ก่อนจะหาบ้านเช่าท่ีเหมาะสมได้เมื่อ asiatischen Raumes führte schließlich zu กลางเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 1913 ทว่าหลังจาก Bestrebungen, für jedes der drei König- อคั รราชทตู นพี้ �ำนกั อยใู่ นสยามไดไ้ มน่ าน สงครามโลก reiche eigene diplomatische Vertreter zu คร้งั ที่ 1 กป็ ะทุข้ึนในเดอื นกรกฎาคม ค.ศ. 1914 bestimmen. Während China schon 1898 eine สยามเริ่มมีผู้แทนทางการทูตส�ำหรับ eigene diplomatische Vertretung in Peking ออสเตรียด้วยการก�ำหนดให้สถานอัครราชทูต erhielt, erfolgte die Errichtung einer eigenen ณ กรุงเบอร์ลนิ มเี ขตอาณาครอบคลุมออสเตรยี เมื่อ Gesandtschaft in Bangkok erst 1912. Erster ค.ศ. 1879 ใน ค.ศ. 1881 พระบาทสมเด็จพระ Gesandter war Rudolf Wodianer von Maglód, จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้หม่อมเจ้า der am 4. März 1913 eintraf. Die Gesandtschaft ปฤษฎางค์เสด็จไปทรงร่วมงานพระราชพิธีอภิเษก war zunächst im Oriental Hotel untergebracht สมรสมกุฎราชกุมาร อาร์ชดยุค รูดอล์ฟ แห่ง und konnte erst Mitte Mai 1913 ein adäquates ออสเตรีย-ฮังการี กับเจ้าหญิงชเตฟานีแห่งเบลเยียม Haus anmieten. Der Bestand der österreich- ในฐานะราชทูตพิเศษ ณ กรุงเวียนนา ต่อจาก isch-ungarischen Gesandtschaft war jedoch หม่อมเจ้าปฤษฎางค์ ก็มีอัครราชทูตสยาม ณ กรุง von keiner langen Dauer, da schon im Juli เบอร์ลินอีก 5 คน ซึ่งได้ปฏิบัติหน้าที่อัครราชทูต 1914 der Erste Weltkrieg ausbrach. ประจ�ำออสเตรียพร้อมกันด้วย ได้แก่ พระยาด�ำรง Das Königreich Siam war in Österreich ราชพลขนั ธ์ (หรอื พระยามหาโยธา) พระยานนทบรุ ฯี zunächst nur durch die 1879 in Berlin พระยาวิสูตรโกษา พระยาศรีธรรมศาสน์ และ errichtete siamesische Gesandtschaft mit- หม่อมเจ้าไตรทศประพันธ์ฯ อัครราชทูตเหล่านี้จะ akkreditiert. Anlässlich der Hochzeit des เดินทางไปกรุงเวียนนาได้ก็ต่อเม่ือต้องโดยเสด็จ Kronprinzenpaares Erzherzog Rudolf von พระราชด�ำเนินพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวหรือ Österreich-Ungarn und Prinzessin Stephanie สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร 66 จากเจ้าพระยาสู่ดานูบ ๑๕๐ ปี สัมพันธไมตรีไทย – ออสเตรีย

ภาพท่ี 1.13: ทำ�เนยี บอคั รราชทูตออสเตรยี ณ กรุงเทพฯ ขณะจดั งานเล้ยี งในสวนเนือ่ งในวันเฉลิมพระชนมพรรษาสมเด็จพระจกั รพรรดฟิ รันทซ์ โยเซฟที่ 1 เม่ือวันท่ี 18 สิงหาคม ค.ศ. 1913 (ภาพจากหอจดหมายเหตุแหง่ ชาตอิ อสเตรยี ) Abb. 1.13: K.u.k. Gesandtschaftsgebäude in Bangkok, Gartenparty zum Geburtstag Kaiser Franz Josephs I. am 18. August 1913. © Österreichisches Staatsarchiv หรอื มาเขา้ เฝา้ ฯ ถวายพระราชสาสน์ ตราตงั้ หรอื กราบ von Belgien im Jahr 1881, entsandte der บังคมทูลลาในโอกาสทจี่ ะพน้ จากหนา้ ที่ thailändische König Prinz Prisdang in der แม้ว่าสยามจะยังไม่มีผู้แทนทางการทูตท่ี Funktion eines Spezialgesandten nach Wien. ประจ�ำอยู่ ณ กรุงเวียนนา แต่ในระยะนี้ สยามกับ Nach Prinz Prisdang wurden noch fünf ออสเตรีย-ฮังการีก็ได้ด�ำเนินความสัมพันธ์ระหว่าง weitere thailändische, in Berlin stationierte กันผ่านกงสุลกิตติมศักด์ิ หลังจากมีการต้ังสถาน Gesandte am Wiener Hof mitakkreditiert: กงสลุ กติ ติมศักดิ์ ณ กรงุ เวียนนาเมอื่ ค.ศ. 1880 ตอ่ Praya Damrong Rajabholakandh (oder Praya มาก็มีการตั้งสถานกงสุลกิตติมศักดิ์เพิ่มข้ึนอีกท่ีกรุง Maha Yotha), Praya Nond Buri, Praya บดู าเปสตใ์ นค.ศ.1909และเมอื งทรเี อสทใ์ นค.ศ.1912 Visutr Kosa, Praya Sridhamasasana und Prinz ความสมั พนั ธท์ ดี่ �ำเนนิ มายาวนานเกอื บหา้ ทศวรรษนี้ Traidos Prabandh. Abgesehen von der Über- สะทอ้ นใหเ้ หน็ วา่ มติ รภาพระหวา่ งทง้ั สองประเทศนน้ั reichung der Beglaubigungs- oder Abberufungs- งดงามและและมคี วามเขา้ ใจซงึ่ กนั และกนั เปน็ อยา่ งดี schreiben, kamen diese Diplomaten aber โดยไมม่ ขี อ้ ขัดแย้งเลย lediglich in Begleitung des Königs oder des Kronprinzen auf deren Reisen nach Wien. Von der Donau an den Chao Phraya 67 150 Jahre freundschaftliche Verbindungen zwischen Österreich und Thailand

แต่เมื่อสงครามโลกปะทุขึ้นอย่างไม่คาดคิด Doch auch wenn es nicht zur จึงเกิดปัญหาการตัดความสัมพันธ์ทางการทูตใน Errichtung einer eigenen Gesandtschaft am ค.ศ. 1917 ในระยะแรกของสงคราม รัฐบาลสยาม Wiener Hof kam, so war Thailand in วางตัวเป็นกลาง สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรม dieser Zeit der sich etablierenden Diplomatie พระยาเทวะวงศว์ โรปการ ยงั ทรงสง่ สาสน์ แสดงความ zwischen ihrem Königreich und der öster- เสียพระทัยอย่างสุดซ้ึงต่อการสวรรคตของสมเด็จ reichisch-ungarischen Monarchie durch พระจักรพรรดิฟรันทซ์ โยเซฟที่ 1 แต่ครั้นเมื่อฝ่าย Honorarkonsuln vertreten. Dem in Wien 1880 มหาอ�ำนาจกลางประกาศใชน้ โยบายสงครามเรอื ด�ำนำ�้ eingerichteten Honorarkonsulat folgten 1909 อยา่ งไมจ่ �ำกดั ขอบเขตใน ค.ศ. 1917 กเ็ กดิ การตอ่ ตา้ น in Budapest und 1912 in Triest noch weitere. อยา่ งกวา้ งขวางรวมทง้ั ในสยาม เมอื่ วนั ที่ 27 กรกฎาคม Die fast fünf Jahrzehnte währenden Bezieh- ค.ศ. 1917 หม่อมเจ้าไตรทศประพันธ์ฯ ผู้แทน ungen standen ohne Eintrübung im Zeichen ทางการทตู สยาม จงึ ไดย้ นื่ เอกสารตอ่ เอกอคั รราชทตู der guten Freundschaft und des gegenseiti- ออสเตรีย-ฮังการี ณ กรุงเบอร์ลิน เจ้าชายก็อทฟรีท gen Verständnisses. ซโู ฮเฮินโลหเ์ ออวา่ รัฐบาลสยามประกาศสงครามกับ Umso unerwarteter musste daher ออสเตรยี -ฮงั การี der Abbruch der diplomatischen Bezieh- ungen 1917 erscheinen. Bei Kriegsausbruch verhielt sich die thailändische Regierung zunächst neutral, und der Außenminister Prinz Devawongse kondolierte auch anlässlich des Todes von Kaiser Franz Joseph in aller Form. Erst als die Mittelmächte Anfang 1917 den uneingeschränkten U-Boot-Krieg erklärten, kippte die Stimmung auch in Thailand: Am 27. Juli 1917 überreichte der thailändische Gesandte, Prinz Traidos Prabandh, dem k.u.k. Botschafter in Berlin, Gottfried Prinz zu Hohenlohe, die Kriegserklärung der thailän- dischen Regierung. 68 จากเจ้าพระยาสู่ดานูบ ๑๕๐ ปี สัมพันธไมตรีไทย – ออสเตรีย

ภาพที่ 1.14: ประกาศกระแสพระบรมราชโองการของพระบาทสมเด็จพระมงกฎุ เกล้าเจ้าอยหู่ วั วา่ ดว้ ยการสงครามซง่ึ มตี อ่ เยอรมนีและออสเตรีย-ฮงั การี 69 ตีพมิ พใ์ นราชกจิ จานุเบกษา เลม่ 34 หน้า 333 ลงวนั ท่ี 22 กรกฎาคม ค.ศ. 1917 (ภาพจากหอสมุดแห่งสภาคองเกรส สหรฐั อเมรกิ า) Abb. 1.14: Ankündigung des königlichen Kommandos von König Rama VI. über den Krieg gegen Deutschland und Österreich-Ungarn. Erschienen im Regierungsblatt vom 22. Juli 1917 (Bd. 34, S. 333) © Kongressbibliothek Von der Donau an den Chao Phraya 150 Jahre freundschaftliche Verbindungen zwischen Österreich und Thailand

70 จากเจ้าพระยาสู่ดานูบ ๑๕๐ ปี สัมพันธไมตรไี ทย – ออสเตรยี

Von der Donau an den Chao Phraya 71 150 Jahre freundschaftliche Verbindungen zwischen Österreich und Thailand

อารช์ ดยุคเลโอโพลท์ แฟรด์ ินันท์ เสด็จเยือนสยาม Erzherzog Leopold Ferdinand in Siam เอียรม์ การท์ พังเงิรล์ / Irmgard Pangerl หอจดหมายเหตุแหง่ ชาติออสเตรยี / Österreichisches Staatsarchiv พระราชวงศ์ออสเตรียพระองค์แรกและ Erster und einziger Angehöriger des พระองค์เดียวที่เคยเสด็จเยือนสยาม คือ อาร์ชดยุค österreichischen Erzhauses zu Besuch in Siam เลโอโพลท์ แฟร์ดินันท์ แห่งราชวงศ์ฮัพส์บวร์คสาย war Erzherzog Leopold Ferdinand aus der ทัสคานี โดยในระหว่าง ค.ศ. 1887-1889 อาร์ชดยคุ toskanischenLiniederHabsburger.AlsAbschluss พร้อมด้วยพระสหายนักเรียนนายเรือซึ่งเพ่ิงส�ำเร็จ seiner Ausbildung an der Marineakademie in การศกึ ษาจากสถาบนั การศกึ ษาทหารเรอื ทเี่ มอื งฟอี เู ม Fiume (heute Rijeka/Kroatien) unternahm der (ปจั จุบันคอื เมืองรีเยคา ในโครเอเชยี ) ได้รับค�ำสัง่ ให้ Erzherzog mit anderen Marinekadetten in den เดนิ ทางไปปฏบิ ตั กิ ารบนเรอื รบหลวงเลก็ “ฟาซานา” Jahren 1887 bis 1889 eine Missionsreise an ในเอเชียตะวันออก ปฏิบัติการเช่นน้ีถือเป็นแบบ Bord der S.M. Korvette „Fasana“ nach ปฏิบัติปกติท่ีมุ่งส่งเสริมให้นายทหารเรือใหม่ได้ Ostasien. Die Seekadetten wurden traditionell มีโอกาสเรียนรู้เกี่ยวกับกองทัพเรือของประเทศ nach ihrer Ausmusterung auf Überseereisen โพน้ ทะเลอื่นและเสรมิ สร้างประสบการณ์ใหม่ ๆ geschickt, um andere Marinen kennenzu- ในการเดนิ เรือครัง้ น้ี อาร์ชดยุค แฟรด์ ินนั ท์ lernen und ihren Horizont zu erweitern. มิได้ทรงมีอภิสิทธ์ิเหนือกว่าพระสหายมากนัก เพียง Erzherzog Leopold Ferdinand sollte แตท่ รงมพี น้ื ทหี่ อ้ งประทบั ในเรอื มากกวา่ คนอนื่ และมี auf dieser Seereise keine besondere Bevor- ทหารรบั ใชช้ อื่ บารโ์ ทโลเมอสุ ซบิ คิ โดยเสดจ็ หนง่ึ คน zugung gegenüber seinen Jahreskameraden เทา่ นั้น erhalten, verfügte jedoch an Bord des Schiffes 72 จากเจ้าพระยาสู่ดานูบ ๑๕๐ ปี สัมพันธไมตรไี ทย – ออสเตรยี

ระหวา่ งวนั ท่ี 15-26 พฤศจกิ ายน ค.ศ. 1888 über eigene Wohnräumlichkeiten; auch durfte สยามไดม้ โี อกาสตอ้ นรบั เรอื ล�ำนี้ การเสดจ็ เยือนของ ihn sein Kammerdiener Bartolomäus Cibic อาร์ชดยุคคร้ังน้ีมิได้เป็นความลับ ทันทีท่ีเรือจอดที่ begleiten. ปากน�้ำกรุงเทพฯ กม็ ีผ้แู ทนพระองคซ์ ึ่งเปน็ พระบรม- Siam wurde vom 15. bis zum 26. วงศานวุ งศเ์ ฝา้ รบั เสดจ็ ราชนกิ ลู แหง่ ราชวงศฮ์ พั สบ์ วรค์ November 1888 besucht. Das strenge Inkog- ในพระปรมาภิไธยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า nito des Erzherzogs wurde dabei nicht ein- เจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 แห่งราชวงศ์จักรี อาร์ชดยุค gehalten. Bereits am Ankerplatz von Paknam ประทบั แรมที่พระราชวังสราญรมย์ empfingen Vertreter der königlichen Familie จุดเด่นท่ีสุดของการรับเสด็จครั้งน้ีอยู่ท่ีพิธี den Habsburger und luden ihn im Namen รับรองอย่างเป็นทางการในพระราชวัง วงดนตรีของ König Chulalongkorns (Rama V.) nach Bangkok ไทยบรรเลงเพลงชาติของออสเตรีย-ฮังการีท่ีอาคาร ein. Dem Erzherzog wurde das Palais Sarahn- พระที่นั่งองค์แรก พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า rom als Unterkunft zur Verfügung gestellt. เจ้าอยหู่ วั พร้อมด้วยสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจา้ ฟ้า Höhepunkt des Aufenthalts war die มหาวชริ าวธุ (ตอ่ มาคอื พระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกลา้ Audienz in der königlichen Residenz. Im ersten เจ้าอยู่หวั ) ซง่ึ มีพระชนมายุ 8 พรรษา เสด็จออกรับ Schlosshof spielte eine einheimische Musik- อาร์ชดยุค ณ อัฒจันทรห์ น้าท้องพระโรง สว่ นสมเด็จ kapelle die österreichisch-ungarische Volks- พระนางเจ้าสวา่ งวฒั นา พระบรมราชเทวี (ตอ่ มา คือ hymne. Auf der Treppe vor den Audienzsälen สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสา- begrüßten König Chulalongkorn und der อยั ยกิ าเจา้ ) พรอ้ มดว้ ยพระราชโอรสอกี หลายพระองค์ achtjährige Kronprinz, Maha Vajiravudh, den เสด็จออกรับในท้องพระโรงเล็กซ่ึงตกแต่งแบบยุโรป Erzherzog, im europäisch eingerichteten อยา่ งสมพระเกยี รติ ในงานฉลองอนั ดบั สดุ ทา้ ยทพ่ี ระ kleinen Audienzsaal machten ihm dann zusätz- ราชอทุ ยาน มกี ารแสดงชา้ งตน้ และมา้ ตน้ ซง่ึ อารช์ ดยคุ lich Königin Sawang Waddhana und weitere ได้เสด็จข้ึนประทับสัปคับบนหลังชา้ งเผือกดว้ ย Prinzen feierlich ihre Aufwartung. Beim ในวนั รงุ่ ขนึ้ พระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา้ anschließenden Gartenfest wurden dem เจา้ อยหู่ วั พรอ้ มดว้ ยสมเดจ็ เจา้ ฟา้ มหาวชริ าวธุ ฯ เสดจ็ Erzherzog die königlichen Elefanten und Pferde พระราชดำ� เนนิ มายงั ทป่ี ระทบั ของอารช์ ดยคุ เพอ่ื ทรง vorgeführt, und er durfte auch in einer เย่ียมเป็นการตอบแทน ทั้งสองพระองค์ทรงฉลอง Sänfte auf dem Rücken eines weißen พระองคเ์ ครือ่ งแบบทหาร วงดนตรีบรรเลงเพลงชาติ Elefanten Platz nehmen. ออสเตรยี อารช์ ดยคุ และคณะผตู้ ดิ ตามเฝา้ ฯ รบั เสดจ็ Der Gegenbesuch des Königs und des เรือโท เลโอโพลท์ ซง่ึ มยี ศอศั วนิ แหง่ เยดินา และเป็น Kronprinzen in der Residenz des Habsburgers นายทหารผตู้ ดิ ตามอารช์ ดยคุ ไดบ้ นั ทกึ ไวว้ า่ “ในขณะ fand am folgenden Tag statt. Die siamesischen นน้ั ภาพในพระราชวงั สราญรมย์ ซง่ึ ประกอบดว้ ยผคู้ น Würdenträger erschienen in Militäruniform. หลากหลายทแี่ ตง่ กายมสี สี นั แพรวพรายทงั้ ชาวเอเชยี Eine Musikkapelle intonierte die Volkshymne, และชาวยุโรป ให้ความรู้สึกที่น่าประทับใจและน่า und die k.u.k. Hoheit und ihre Suite eilten den สนใจมาก” หลงั จากพธิ รี ับรองนซ้ี ่ึงมีเสนาบดมี าร่วม Gästen entgegen. Linienschiffsleutnant Leo- งานหลายคน พิธีรับรองอยา่ งเปน็ ทางการกส็ ้ินสดุ ลง pold Ritter von Jedina, Ordonanzoffizier des Von der Donau an den Chao Phraya 73 150 Jahre freundschaftliche Verbindungen zwischen Österreich und Thailand

ภาพท่ี 2.1: อาร์ชดยุคแฟรด์ ินนั ท์เสด็จประทบั บนหลังชา้ งเผอื ก (ภาพจากเลโอโพลด์ อัศวนิ แหง่ เยดนิ าท่เี อเชยี ตะวนั ออกและทีพ่ ระราชวังกษตั รยิ ;์ บันทกึ ประจ�ำวนั ของการเดินเรอื รบหลวง “ฟาซานา” และการ พำ� นกั ในพระราชวังเอเชียใน ค.ศ. 1887, 1888, 1889, เวียนนา-โอลมึทซ์ 1891, ภาพที่ 88) Abb. 2.1: Erzherzog Leopold Ferdinand auf einem weißen Elefanten. Aus: Leopold Ritter von Jedina, An Asiens Küsten und Fürsten Höfen. Tagbuchblätter von der Reise SR. MAJ. Schiffes „Fasana“ und über den Aufenthalt an asiatischen Höfen in den Jahren 1887, 1888, 1889, Wien/Olmütz 1891, Abb. 88 จากน้ันอาร์ชดยุคได้เสด็จทอดพระเนตรกิจกรรม Erzherzogs, beschrieb diese Szene mit folgen- ตา่ ง ๆ ซงึ่ อศั วินแหง่ เยดนิ า ได้บนั ทกึ ไวโ้ ดยละเอียด den Worten: „In diesem Augenblicke bot วา่ “หมายก�ำหนดการประจำ� วนั ระหวา่ งการประทบั der Hof des Palais, wo sich europäische und ท่ีกรุงเทพฯ เป็นไปตามก�ำหนดเวลาเหมอื นกนั ทกุ วนั asiatische Pracht eigentümlich mengte, ein โดยเร่มิ ตน้ ตงั้ แตต่ อนเช้าเวลา 8.00 น. อารช์ ดยคุ จะ ungemein interessantes Bild.“ Mit diesem เสดจ็ ไปทรงเยย่ี มบคุ คลและทอดพระเนตรสง่ิ แปลก ๆ Empfang, bei dem auch die Minister anwesend ไปจนถึง 11.00 น. เป็นส่วนใหญ่ ตอนเท่ียงเป็นพระ waren, endeten die offiziellen Termine, und กระยาหารกลางวันแบบมื้อเล็ก จากน้ันพระองค์จะ es folgte ein ausführliches Besichtigungs- บรรทมเปน็ ระยะเวลาสน้ั ๆตงั้ แต่15.00น.ถงึ 18.00น. programm, dessen Verlauf Jedina so schilderte: ซง่ึ เป็นเวลาเสด็จไปทรงเยี่ยมชมสถานท่ีต่าง ๆ เวลา „Die Tageseinteilung während des Aufent- 20.00 น. เปน็ เวลาพระกระยาหารค่ำ� ซ่ึงประกอบไป haltes in Bangkok war eine sehr regelmäßige. 74 จากเจ้าพระยาสู่ดานูบ ๑๕๐ ปี สัมพันธไมตรไี ทย – ออสเตรยี

ดว้ ยอาหารไทยชัน้ เยย่ี มยอดของกรุงเทพฯ มากมาย Morgens um 8 Uhr wurde mit den Besuchen หลังจากน้ันพระองค์จะทอดพระเนตรการแสดง und der Besichtigung von Merkwürdigkeiten ละครหรือเสด็จพระราชด�ำเนินไปที่แห่งอื่นตาม begonnen, und dies währte meist bis 11 Uhr. คำ� กราบทลู เชญิ ” Für Mittag war das Gabelfrühstück festgelegt; วนั สดุ ทา้ ยของการประทบั ในสยาม พระบาท herauf folgte die Siesta. Die Stunden von 3 สมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั พรอ้ มดว้ ยพระบรม- bis 6 Uhr waren wieder Besichtigungen ge- วงศานุวงศ์ พระราชทานพระบรมราชวโรกาสให้ widmet. Um 8 Uhr servierte man das Diner, อาร์ชดยุคเฝ้าฯ เพื่อกราบบังคมทูลลา และ welchem der Reihe nach alle Spitzen Bang- พระราชทานเลี้ยงพระกระยาหารค�่ำ อาร์ชดยุคและ koks zugezogen wurden. Der Rest des Abends คณะได้รับพระราชทานของท่ีระลึกเป็นจ�ำนวนมาก wurde im Theater, oder irgendeiner Einladung แลว้ เสดจ็ กลับลงเรือ entsprechend, auswärts verbracht.“ Den Abschluss des Aufenthalts bildete ein Hof-Galadiner. Die Majestäten nahmen von Erzherzog Leopold Ferdinand Abschied, und der Erzherzog und seine Suite kehrten reich beschenkt auf ihr Schiff zurück. Von der Donau an den Chao Phraya 75 150 Jahre freundschaftliche Verbindungen zwischen Österreich und Thailand

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชด�ำเนินเยือนออสเตรยี -ฮังการี König Chulalongkorn in Österreich-Ungarn เอียรม์ การท์ พังเงิรล์ / Irmgard Pangerl หอจดหมายเหตุแห่งชาติออสเตรยี / Österreichisches Staatsarchiv พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว König Chulalongkorn besuchte bei เสด็จประพาสยโุ รปเป็นคร้ังแรกเมอ่ื ค.ศ. 1897 ใน seiner ersten Europareise 1897 England, การน้ี พระองคไ์ ดเ้ สดจ็ พระราชด�ำเนินเยือนประเทศ Frankreich, die Schweiz, Italien, Österreich- ตา่ ง ๆ เชน่ สหราชอาณาจกั ร ฝรงั่ เศส สวติ เซอรแ์ ลนด์ Ungarn, Deutschland, Russland, Dänemark อิตาลี ออสเตรีย-ฮังการี เยอรมนี รัสเซยี เดนมารก์ und Schweden. Der Staatsbesuch in der และสวีเดน โดยเสด็จพระราชดำ� เนนิ เยอื นออสเตรีย- Habsburgermonarchie dauerte vom 17. bis ฮงั การี ระหวา่ งวนั ที่ 17-30 มถิ นุ ายน ค.ศ. 1897 ตาม zum 30. Juni 1897. Auf dem Programm stan- กำ� หนดการ พระองคท์ รงแวะประทบั ทเี่ มอื งบาท อเี ชลิ den ein Aufenthalt in Bad Ischl, der Besuch กรงุ เวยี นนา และกรุงบดู าเปสต์ in Wien sowie die Besichtigung von Budapest. พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว Von Verona kommend, traf der König เสด็จพระราชด�ำเนินออกจากเมืองเวโรนา มาถึง am 17. Juni 1897 in Bad Ischl ein, wo er und เมอื งบาท อเี ชิล เมอื่ วนั ท่ี 17 มิถุนายน ค.ศ. 1897 seine Suite im Hotel „Bauer“ Quartier be- และประทับแรมท่ีโรงแรม “เบาเออร์” พร้อมข้า zogen. Man unternahm Ausflüge in das Salz- ราชบรพิ าร ตามกำ� หนดการ พระองค์เสด็จประพาส kammergut, an den Traunsee und den Hallstät- เมืองโบราณที่ผลิตเกลือ “ซัลทซ์คัมเมอร์กูท” ter See. Auch der Besuch der Johann-Strauss- ทะเลสาบเทราน์เซและฮัลชเต็ทเทอร์เซ นอกจาก Operette „Die Fledermaus“ im Ischler นนั้ ยงั เสดจ็ พระราชดำ� เนนิ ไปทอดพระเนตรอปุ รากร Stadttheater stand auf dem Programm. Aus 76 จากเจ้าพระยาสู่ดานูบ ๑๕๐ ปี สัมพันธไมตรไี ทย – ออสเตรยี

“ดเี ฟลเดอรเ์ มาส”์ ของโยฮนั น์ ชเตราส์ ณ โรงละคร Dankbarkeit wurde der Hoteldirektor Felix ในเมืองบาท อเี ชลิ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา้ Hauptmann vom König mit dem Elefanten- เจ้าอยู่หัวได้พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ช้าง Orden ausgezeichnet, der sich heute im เผอื กใหแ้ ก่ผู้จดั การโรงแรม นายเฟลคิ ส์ เฮาพทม์ นั น์ Museum der Stadt Bad Ischl befindet. เพ่อื ทรงขอบใจ เครอ่ื งราชอสิ รยิ าภรณ์ดังกลา่ วยังได้ Am 22. Juni ging die Reise mit einem รบั การเกบ็ รักษาไว้ท่ีพพิ ธิ ภณั ฑเ์ มืองบาท อเี ชิล Separatzug weiter nach Wien, wo der König ในวนั ที่ 22 มถิ นุ ายน ค.ศ. 1897 เวลา 19.30 น. um 19.30 Uhr am Westbahnhof eintraf. Am พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จ Bahnhof fand eine erste feierliche Begrüßung พระราชด�ำเนินโดยรถไฟพระท่ีน่ังขบวนพิเศษถึง durch Kaiser Franz Joseph, die Erzherzöge สถานีรถไฟฝั่งตะวันตกของกรุงเวียนนา สมเด็จ Otto, Ludwig Viktor und Eugen sowie weitere พระจกั รพรรดฟิ รนั ทซ์ โยเซฟท่ี 1 พรอ้ มดว้ ยอารช์ ดยคุ hochgestellte Persönlichkeiten des Militär- 3 พระองค์ อันได้แก่ ออตโต ลุทวิช-วิคทอร์ และ und Zivilstandes und den Bürgermeister von ออยเกน ขา้ ราชการทหารและพลเรอื นระดับสูง และ Wien statt. König Chulalongkorn berichtete ผู้ว่าราชการกรุงเวียนนาเฝ้าฯ รับเสด็จและถวาย seiner Ehefrau noch am selben Tag brieflich การรับรองครั้งแรกอย่างเป็นทางการและย่ิงใหญ่ über diese Zusammenkunft mit Kaiser Franz สมพระเกยี รติ ในวนั เดยี วกนั นน้ั พระบาทสมเดจ็ พระ Joseph: „Ich war überrascht, als ich den Kaiser จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวมีพระราชหัตถเลขาถึงสมเด็จ sah, weil seine Statur viel kleiner ist als auf พระอัครมเหสี (หมายถึงสมเด็จพระนางเจ้าเสาวภา seinem Porträt dargestellt. Er ist viel dünner ผอ่ งศรี พระบรมราชินีนาถ ตอ่ มา คือ สมเดจ็ พระศรี als ich, nur etwas größer. Er hat überall พัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปี Falten, ist jedoch sehr beweglich und aktiv. หลวง) เกีย่ วกบั การพบสมเด็จพระจักรพรรดิว่า “มา Er macht den Eindruck eines netten Alten.“ ถึงน่ีเอมเปอเรอลงมารับ กับอาชดู๊ก 3 คนเปนน่า Die Fahrt vom Westbahnhof zur Hof- พศิ วงผดิ คาดหมาย เอมเปอเรอดใู นรปู เหมอื นจะใหญ่ burg fand nach folgender Wageneinteilung โต แต่ที่จริงเล็กนิดเดียว ผอมกว่าฉันเปนกอง เปน statt: An der Spitze fuhren Kaiser Franz แต่สูงกวา่ เท่าน้นั แกเหี่ยวแตค่ ลอ่ งแคล่วเต้นหรบั ๆ Joseph I. und König Chulalongkorn in Begleitung ดูเปนคนแก่ใจดี ดูรูปแลค�ำเล่าหมายว่าจะย้ิมไม่เปน des Feldmarschallleutnants Graf Alois Paar, ท่จี รงิ ยิม้ อย่เู ปนนติ ย”์ welcher Dolmetscherdienste ins Englische zu หลงั จากทจ่ี ดั สรรทน่ี งั่ ในรถมา้ เรยี บรอ้ ยแลว้ versehen hatte, da der König von Siam das ขบวนรถม้าพระท่ีน่ังก็แล่นออกจากสถานีรถไฟไป Deutsche ebenso wenig beherrschte wie Kaiser ยังพระราชวังโฮฟบวร์ค สมเด็จพระจักรพรรดิและ Franz Joseph das Englische bzw. Thai. Hinter พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวประทับ ihnen kamen im Ersten Leibwagen die thailän- รถม้าพระที่นั่งคันแรกสุดพร้อมด้วยนายพลตรีซ่ึงมี dischen Prinzen Svasti Sobhâna und Sommot บรรดาศักดิ์เป็นเคานท์ อโลอิส พาร์ และท�ำหน้าที่ und im Zweiten Leibwagen Prinz Chira und เปน็ ลา่ มแปลภาษาองั กฤษ เพราะพระบาทสมเดจ็ พระ der Generaladjutant des Kaisers, Graf Eduard จลุ จอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ตรสั ภาษาเยอรมนั ไมไ่ ด้ ขณะที่ Paar. Der Rest des Gefolges fand in neun สมเด็จพระจกั รพรรดฟิ รนั ทซ์ โยเซฟท่ี 1 กต็ รสั ภาษา Suitenwägen Platz. Entlang der Fahrtroute Von der Donau an den Chao Phraya 77 150 Jahre freundschaftliche Verbindungen zwischen Österreich und Thailand

อังกฤษและภาษาไทยไม่ได้ สมเดจ็ พระเจา้ ลูกยาเธอ vom Kunsthistorischen (Hof-)Museum bis zur เจ้าฟ้าสมมติวงศ์วโรทัย (ต่อมา คือ สมเด็จพระเจ้า Hofburg standen österreichisch-ungarische บรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าสมมติวงศ์วโรทัย กรมขุน Truppen im Ehrenspalier. ศรีธรรมราชธ�ำรงฤทธ์ิ) และพระเจ้าน้องยาเธอ Im Pietradura-Zimmer der Hofburg พระองคเ์ จ้าสวสั ดโิ สภณ (ต่อมา คอื สมเดจ็ พระเจา้ erfolgte der feierliche Empfang des hohen บรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์) โดยเสด็จ Gastes und seiner Begleitung durch die obers- พระราชด�ำเนินอยู่ในรถอารักขาคันที่ 1 พระเจ้า ten Hofchargen, den Minister des Äußeren ลูกยาเธอ พระองค์เจ้าจิรประวัติวรเดช (ต่อมา คือ und die Leibgarde-Kapitäne. Danach zogen พระเจา้ บรมวงศเ์ ธอ กรมหลวงนครไชยศรสี รุ เดช) และ sich der König und sein Gefolge in ihre Quar- นายพลราชองครกั ษ์ในสมเดจ็ พระจักรพรรดิ เคานท์ tiere zurück. König Chulalongkorn wohnte เอดูอาร์ท พาร์ โดยเสด็จพระราชด�ำเนินอยู่ใน für die Dauer seines Aufenthalts in Wien im รถอารักขาคันท่ี 2 ส่วนผู้ติดตามอื่น ๆ โดยเสด็จ großen rechten Fremdenappartement der พระราชด�ำเนินอยู่ในรถม้าส�ำหรับคณะผู้ติดตามอีก Hofburg, die ihn begleitenden Prinzen im เก้าคัน ตลอดทางท่ีขบวนรถม้าพระที่น่ังแล่นผ่าน großen linken Fremdenappartement und im จากพิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์ศิลปะถึงพระราชวัง Radetzky-Appartement. โฮฟบวร์ค มีกองทหารออสเตรีย-ฮังการียืนเข้าแถว Am 23. Juni 1897 um 11 Uhr vormittags เป็นกองเกียรตยิ ศรับเสด็จทั้งดา้ นซ้ายและดา้ นขวา empfing Kaiser Franz Joseph den König und ณ ห้อง “พิเอทราดูรา” ในพระราชวัง die Prinzen von Siam in Audienz. Danach โฮฟบวรค์ มกี ารจดั งานรบั รองถวาย โดยขา้ ราชสำ� นกั besuchte König Chulalongkorn die Kapuziner- ช้ันผู้ใหญ่ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ gruft und legte am Sarg des Kronprinzen และนายทหารรกั ษาพระองค์ จากนนั้ พระบาทสมเดจ็ Rudolf einen Kranz nieder. Nach dem Déjeuner พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวพร้อมคณะก็เสด็จเข้า besichtigte der König das Naturhistorische พระราชฐาน โดยในระหว่างท่ีทรงพ�ำนักอยู่ในกรุง (Hof-)Museum. เวยี นนาในระยะยาวน้นั พระองค์ประทบั แรม ณ หมู่ Um 17 Uhr begann das große Gala- หอ้ งรบั รองพระราชอาคนั ตกุ ะตา่ งชาตทิ างปกี ขวาของ diner für 68 Personen im Zeremoniensaal der พระราชวังโฮฟบวร์ค ส่วนพระบรมวงศานุวงศ์ที่โดย Hofburg zu Ehren der Gäste aus Siam. Musik เสดจ็ พระราชดำ� เนิน ประทับแรม ณ หมู่หอ้ งรับรอง von Johann, Josef und Eduard Strauss sowie พระราชอาคนั ตกุ ะตา่ งชาตทิ างปกี ซา้ ยของพระราชวงั Joseph Lanner und die siamesische Hymne, และหม่หู ้องราเด็ทซกี die zu erlernen die Musiker eigens angewiesen ในวนั ท่ี23มถิ นุ ายนค.ศ.1897เวลา11.00น. worden waren, umrahmten die feierliche สมเด็จพระจักรพรรดิฟรันทซ์ โยเซฟที่ 1 เสด็จ Tafel. ออกรับพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว Schlusspunkt des Tagesprogramms และพระบรมวงศานุวงศ์แห่งสยาม ณ ท้องพระโรง war der Besuch in der Wiener Hofoper, wo พระราชวงั หลงั จากนนั้ พระองคเ์ สดจ็ พระราชดำ� เนนิ das neueste Ballettwerk des für dieses Genre ไปทรงเยี่ยมสุสานโบสถ์คาพูซีน และทรงวางพวง berühmten österreichischen Komponisten มาลาท่ีหีบพระศพมกุฎราชกุมารรูดอล์ฟ หลังจาก 78 จากเจ้าพระยาสู่ดานูบ ๑๕๐ ปี สัมพันธไมตรไี ทย – ออสเตรยี

ภาพที่ 2.2: รายพระนามและรายนามผ้รู ว่ มโต๊ะเสวย ภาพที่ 2.3: รายช่อื เพลงทบี่ รรเลงถวายในงานถวายเล้ยี งพระกระยาหารค่�ำ เมื่อวันที่ 23 มิถุนายน ค.ศ. 1897 เมื่อวันท่ี 23 มถิ ุนายน ค.ศ. 1897 (ภาพจากหอจดหมายเหตุแห่งชาติออสเตรีย) (ภาพจากหอจดหมายเหตุแห่งชาตอิ อสเตรยี ) Abb. 2.2: Sitzliste für die Hoftafel am 23. Juni 1897. Abb. 2.3: Musikprogramm für die Hoftafel am 23. Juni 1897. © Österreichisches Staatsarchiv © Österreichisches Staatsarchiv เสวยพระกระยาหารเช้า เสด็จพระราชด�ำเนินไป Josef Bayer – „Die Braut von Korea“ – auf- ทอดพระเนตรพิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์ธรรมชาติใน geführt wurde. พิพธิ ภณั ฑ์หลวง Am nächsten Tag besichtigte เวลา17.00น.ณหอ้ งพระราชพธิ ใี นพระราชวงั der Herrscher vormittags die Kaiserliche โฮฟบวร์ค มีการถวายเล้ียงพระกระยาหารค่�ำ Schatzkammer und die Spanische Hofreit- ครั้งใหญ่ส�ำหรับ 68 คน เพื่อถวายพระเกียรติแด่ schule. Über diesen Besuch berichtete der พระราชอาคันตุกะจากสยาม โดยในงานนี้มีการ König in einem Brief an seine Frau Lek vom แสดงดนตรขี องนกั ดนตรที มี่ ชี อ่ื เสยี งแหง่ กรงุ เวยี นนา 29. Juni 1897: „Der Stall ist überdacht und คือ โยฮันน์ โยเซฟ เอดูอาร์ท ชเตราส์ และโยเซฟ sieht wie ein Palast aus. Darin befindet sich ลนั เนอร์ ทง้ั ยงั มกี ารบรรเลงเพลงสรรเสรญิ พระบารมี ein großer Platz. Die Pferde gehören zu einer ของสยาม ซ่ึงนักดนตรีต้ังใจฝึกฝนมาเพื่อบรรเลง spanischen Rasse und sind weiß mit einem ในการนโ้ี ดยเฉพาะดว้ ย starken Hals. Sie sind sehr gut dressiert. Die Von der Donau an den Chao Phraya 79 150 Jahre freundschaftliche Verbindungen zwischen Österreich und Thailand

กำ� หนดการสดุ ทา้ ย คอื พระบาทสมเดจ็ พระ Rasse wird seit über 300 Jahren gezüchtet. จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชด�ำเนินไปทอด Die Pferde sind unverkäuflich, nicht einmal für พระเนตรการแสดงบัลเลต์เรื่อง “เจ้าสาวเกาหลี” hundert Jang. In dieser Sache sind sie äußerst ซง่ึ เปน็ บัลเลต์ร่วมสมยั ประพันธ์โดยคีตกวอี อสเตรีย geizig. Sie wollen sie nur für sich behalten. ผ้มู ีชอ่ื เสยี งในขณะนั้น ช่อื โยเซฟ ไบเออร์ Ich habe sie am Tage meiner Abreise gelobt. วันต่อมาในช่วงเช้า พระบาทสมเด็จพระ Daraufhin sagte der Kaiser, dass er mir eines จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชด�ำเนินไปทอด schenken wolle.“ พระเนตรห้องเก็บรักษาสมบัติล�้ำค่าในสมเด็จพระ Nachmittags standen das Kunsthisto- จักรพรรดิและโรงเรียนสอนการฝึกม้าแบบสเปน rische (Hof-)Museum und die Hofstallungen พระองค์มีพระราชหตั ถเลขาถึงสมเด็จพระอัครมเหสี auf dem Programm. Um 17.30 Uhr fand die หรอื “แมเ่ ล็ก” เม่อื วันที่ 29 มิถนุ ายน ค.ศ. 1897 Allerhöchste Tafel in der Kleinen Galerie im เกี่ยวกับเรื่องน้ีไว้ว่า “เปนตึกโตมีหลังคาเช่นวัง แต่ Schloss Schönbrunn statt. Im Rahmen dieser ขา้ งในเปนสนามมา้ มา้ พนั ธส์ุ เปญขาวคอหนาเหมอื น festlichen Tafel überreichte der thailändische ม้าเรามนั หัดมาดแี ท้ ๆ สืบพืชพันธ์มุ า 300 ปเี ศษ อยู่ Herrscher dem Kaiser einen kostbaren Sä- ข้างจะทรงเหวมากว่าไม่มที ไ่ี หน ฉนั ชมเขา้ เมอื่ วันจะ bel als Gastgeschenk. Um 19 Uhr erfolgte กลับมาบอกประทานตัวหน่ึง ฉันช่างหนักใจกลัวจะ eine Pirutschade – eine Spazierfahrt – im ไปตายเสยี จรงิ ๆ จงึ ไดโ้ ทรเลขใหแ้ มเ่ ลก็ พดู กบั พระยา Schlosspark, an der insgesamt 20 Wägen เทเวศร์ จะซอื้ กนั รอ้ ยชง่ั กไ็ มข่ าย หวงกนั เสยี สนิ้ ตำ� รา teilnahmen. Kaiser Franz Joseph begleitete แล้ว” König Chulalongkorn im Ersten Leibwagen. ในตอนบ่าย เสด็จพระราชด�ำเนินไป Das Besuchsprogramm des darauf- พิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์ศิลปะและสวนสัตว์ใน folgenden Tages, dem 25. Juni 1897, führte den พระราชวัง ต่อมาเวลา 17.30 น. มีการถวาย König von Siam am Vormittag in den Stephans- เลี้ยงพระกระยาหารอย่างเลิศที่ห้องโถงเล็กใน dom und danach in das Verkaufslokal der พระราชวังเชินบรุนน์ ในโอกาสนี้ พระบาทสมเด็จ Firma Lobmeyr, wo sich der König besonders พระจลุ จอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ไดท้ ลู เกลา้ ฯ ถวายดาบยาว für die Glasprodukte des k.u.k. Hoflieferanten มคี า่ สงู แดส่ มเดจ็ พระจกั รพรรดิ เวลา 19.00 น. เสดจ็ interessierte. Am frühen Nachmittag standen ประทับในรถม้าพระท่ีน่ังเพื่อทอดพระเนตรพระ die Besichtigung des Rathauses sowie ein ราชอุทยานในพระราชวังพร้อมขบวนรถโดยเสด็จ Besuch im Galanteriewarengeschäft Weid- พระราชด�ำเนินอีก 20 คัน สมเด็จพระจักรพรรดิ mann auf dem Programm. Höhepunkt des ฟรันทซ์ โยเซฟที่ 1 ประทบั นั่งไปกบั พระบาทสมเดจ็ Tages war ein Ausflug auf den Kahlenberg, พระจุลจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ในรถมา้ พระทน่ี ่ังคันแรก an dem Kaiser Franz Joseph allerdings nicht กำ� หนดการในวนั ถดั ไป คอื วนั ท่ี 25 มถิ นุ ายน teilnahm und sich durch seinen Bruder, ค.ศ. 1897 ในชว่ งเชา้ พระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา้ Erzherzog Ludwig Viktor, vertreten ließ. Um เจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชด�ำเนินไปมหาวิหารชเตฟาน 16.30 Uhr fuhr man mit mehreren Wägen von หลังจากนั้นเสด็จพระราชด�ำเนินไปศูนย์การค้าของ der Hofburg zur Station der Zahnradbahn in บริษัท โลพไมเออร์ ซึ่งเป็นผู้ส่งสินค้าประจ�ำของ Nussdorf, von wo man mittels Separatzugs 80 จากเจ้าพระยาสู่ดานูบ ๑๕๐ ปี สัมพันธไมตรไี ทย – ออสเตรยี

ภาพที่ 2.4: สมเด็จพระจักรพรรดฟิ รันทซ์ โยเซฟท่ี 1 แหง่ ออสเตรยี ประทบั ในรถมา้ พระท่นี ่ังเปดิ ประทุนทางด้านซ้ายของพระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกล้า เจา้ อยหู่ ัว เมอ่ื วนั ท่ี 24 มิถุนายน ค.ศ. 1897 (ภาพจากหอสมุดแห่งชาตอิ อสเตรยี , Raoul Korty) Abb. 2.4: Franz Joseph I., Kaiser von Österreich, im offenen Wagen links neben König Chulalongkorn von Siam, 24. Juni 1897. © ÖNB, Raoul Korty ราชส�ำนักออสเตรีย โดยพระองค์สนพระราชหฤทัย auf den Kahlenberg gelangte. Hier besuchte ผลิตภัณฑ์เครื่องแก้วของบริษัท ตอนบ่ายเสด็จ man den Aussichtsturm und die Stephanie- พระราชด�ำเนินไปศาลากลางกรุงเวียนนาและร้าน warte. Um 18 Uhr fand im dortigen Hotel ไวท์มันน์ ซึ่งจ�ำหน่ายเครื่องประดับตกแต่งเสื้อผ้า auf der Terrasse ein Diner für 34 Personen ก�ำหนดการท่ีน่าสนใจที่สุดของวันนี้คือ การเสด็จ statt, welches unter Anleitung eines Hoftafel- ประพาสเขาคาเลินแบร์ค ซึ่งสมเด็จพระจักรพรรดิ inspektors vom Hotelier organisiert worden war. ฟรันทซ์ โยเซฟที่ 1 มไิ ด้เสดจ็ พระราชดำ� เนินดว้ ย แต่ Als Spätfolge dieses vom Hotelier Guschelbauer โปรดเกลา้ ฯ ใหพ้ ระอนชุ า คอื อารช์ ดยคุ ลทุ วชิ วคิ ทอร์ vorbereiteten Essens ist dessen Ernennung โดยเสดจ็ พระราชดำ� เนนิ แทนพระองค์ เวลา 16.30 น. zum königlich siamesischen Hoflieferanten im ขบวนรถพระท่ีน่ังแล่นจากพระราชวังโฮฟบวร์ค Jahr 1903 zu sehen. Da König Chulalongkorn ไปยังสถานีรถรางขึ้นเขาในนุสดอร์ฟ จากน้ันเสด็จ von der Aussicht vom Kahlenberg auf die พระราชด�ำเนินต่อโดยรถรางแยกอีกขบวนจนถึง Reichs-, Haupt- und Residenzstadt Wien so คาเลินแบร์ค ณ ภูเขาแห่งนี้ พระองค์ได้เสด็จขึ้น begeistert war, musste die Abfahrt des Zuges หอคอยไปทอดพระเนตรทิวทัศน์และทรงเยี่ยม mehrmals verschoben werden, und man traf ชมหอคอยชเตฟานี เวลา 18.00 น. มีการจัดงาน mit einer mehr als einstündigen Verspätung ถวายเลี้ยงพระกระยาหารค�่ำท่ีระเบียงโรงแรม in Nussdorf ein, von wo man wieder in die บนเขาส�ำหรับแขก 34 คน โดยเจ้าของโรงแรมชื่อ Hofburg zurückkehrte. Von der Donau an den Chao Phraya 81 150 Jahre freundschaftliche Verbindungen zwischen Österreich und Thailand

กซุ เชลิ เบาเออร์ ซ่ึงตอ่ มาใน ค.ศ. 1903 จะไดร้ บั การ Am 26. Juni verließen der König von แต่งตั้งเป็นผู้จัดการส่งสินค้าไปยังราชส�ำนักสยามได้ Siam und sein Gefolge Wien, um nach Buda- ด�ำเนินการติดต่อให้หัวหน้าต้นเคร่ืองจากราชส�ำนัก pest weiterzureisen. Die Verabschiedung in มาควบคมุ เนอ่ื งจากพระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา้ der Hofburg fand in sehr schlichtem Rahmen เจ้าอยู่หัวสนพระราชหฤทัยและทรงตื่นเต้นกับภาพ statt, anwesend waren nur der Erste Oberst- ทวิ ทศั นท์ ม่ี องจากภเู ขาคาเลนิ แบรค์ ไปยงั กรงุ เวยี นนา hofmeister und der Oberzeremonienmeister. ซ่ึงเป็นทั้งเมืองหลวงของราชอาณาจักรและเมืองที่ In Budapest wurde der Herrscher ประทับของสมเด็จพระจักรพรรดิ จึงต้องเลื่อนเวลา am Bahnhof vom ungarischen Minister- เสด็จพระราชด�ำเนินกลับโดยรถไฟไปหลายครั้ง präsidenten, Baron Banffy, empfangen. König และท�ำให้เสด็จพระราชด�ำเนินไปถึงนุสดอร์ฟล่าช้า Chulalongkorn stieg im Hotel „Hungaria“ ab, กว่าก�ำหนดมากกว่าหนึ่งชั่วโมง หลังจากน้ันก็เสด็จ wünschte Budapest inkognito zu besichtigen พระราชดำ� เนินกลบั ไปพระราชวังโฮฟบวร์ค und wurde nur vom Direktor der königlichen ในวันที่ 26 มิถุนายน พระบาทสมเด็จพระ Museen, Ministerialrat Emerich von Szalay, จลุ จอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั พรอ้ มคณะเสดจ็ พระราชดำ� เนนิ begleitet. Besonders gefiel ihm die Lage der ออกจากกรงุ เวยี นนาตอ่ ไปยงั กรงุ บดู าเปสต์ สมหุ พระ- Stadt an der Donau, die den König an seine ราชมณเฑยี รและสมหุ พระราชพธิ เี ฝา้ ฯ กราบบงั คมทลู Heimat erinnerte. ลาและสง่ เสดจ็ ณ พระราชวงั โฮฟบวรค์ อยา่ งเรยี บงา่ ย Am 30. Juni 1897 setzte der König seine ณ สถานรี ถไฟกรงุ บูดาเปสต์ นายกรฐั มนตรี Europareise fort. Seine nächste Station war บารอน บันฟี เฝ้าฯ รับเสด็จพระบาทสมเด็จพระ St. Petersburg im russischen Zarenreich. จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จากน้ัน พระองค์ทรงเข้า Wie von Kaiser Franz Joseph ver- ประทับในโรงแรม “ฮังกาเรีย” (Hungaria) และมี sprochen, erhielt König Chulalongkorn einen พระราชประสงค์มิให้จัดพิธีรับรองอย่างเป็นทางการ Lipizzaner als Gastgeschenk. Der Hengst mit dem ถวาย ในขณะท่ีทรงพ�ำนักในกรุงบูดาเปสต์ มีเพียง Namen „Siglavy Batavia“ wurde im Dezember ผู้อ�ำนวยการพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติและท่ีปรึกษา 1897 in Begleitung eines eigenen Reitknechtes รฐั มนตรี เอเมอรชิ แหง่ ซาไล โดยเสดจ็ พระราชดำ� เนนิ in Triest auf einem Dampfer des Österreichi- พระองคท์ รงพอพระราชหฤทยั ทตี่ งั้ ของกรงุ บดู าเปสต์ schen Lloyd für die Überfuhr nach Siam ที่อยู่บนฝั่งแม่น�้ำดานูบ ซึ่งท�ำให้พระองค์ทรงระลึก eingeschifft und erreichte Ende Jänner 1898 ถึงบา้ นเกิด Bangkok. Dort wurde der Schimmel am 4. ในวันที่ 30 มถิ นุ ายน ค.ศ. 1897 พระบาท Februar 1898 dem König übergeben. สมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จประพาส Während der Pirutschade in Schön- เส้นทางยุโรปต่อไป โดยเมืองที่เสด็จพระราชด�ำเนิน brunn hatte König Chulalongkorn Kaiser Franz เป็นล�ำดับถัดไป คือ กรุงเซนต์ปีเตอร์สเบิร์กใน Joseph die Übersendung von exotischen จกั รวรรดิของพระเจา้ ซารแ์ ห่งรสั เซีย Tieren für seine Menagerie versprochen: Siamesische Katzen, Hunde, Bären, Affen, ein Elefant und verschiedenste Vögel trafen bereits im November 1897 in Wien ein. 82 จากเจ้าพระยาสู่ดานูบ ๑๕๐ ปี สัมพันธไมตรไี ทย – ออสเตรยี

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว Als Dank an alle seine Gastgeber ทรงได้รับน้อมเกล้าฯ ถวายม้าพันธุ์ “ลิพิทซาน” während seiner Europareise ließ König Chu- หนึ่งตัวจากสมเด็จพระจักรพรรดิฟรันทซ์ โยเซฟ lalongkorn eigens eine silberne Erinnerungs- ท่ี 1 เปน็ ของทูลพระขวัญแดพ่ ระราชอาคนั ตกุ ะตาม medaille prägen, nach einem Entwurf von ที่ทรงสญั ญาไวใ้ นเดือนธันวาคม ค.ศ. 1897 ม้าเพศผู้ August Patey in Paris, welche Mitte 1898 als ท่ีมชี ่ือวา่ “ซิกลาวี บาทาเวยี ” ถูกน�ำลงเรอื กลไฟชื่อ Geschenk für Kaiser Franz Joseph einlangte, “เอิสเทอไรชชิ เชนิ ลอยท์” ขนไปยังสยาม โดยมคี น und von diesem der k.u.k. Münzsammlung เลยี้ งม้าจากเมอื งทรเิ อสทต์ ามไปสง่ ด้วย เรือเดินทาง des Kunsthistorischen (Hof-)Museums über- ถงึ สยามในเดอื นมกราคม ค.ศ. 1898 และมา้ ถกู นำ� ขนึ้ geben wurde. นอ้ มเกลา้ ฯ ถวายแดพ่ ระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา้ เจา้ อย่หู ัวในวันที่ 4 กมุ ภาพันธ์ ค.ศ. 1898 เมื่อคร้ังท่ีพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า เจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระจักรพรรดิ ฟรันทซ์ โยเซฟ ท่ี 1 ประทบั ในรถมา้ พระทีน่ ่งั เพื่อทอดพระเนตรพระ ราชอุทยานในพระราชวังเชินบรุนน์นั้น พระบาท สมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเคยสัญญาว่า จะสง่ สตั วแ์ ปลกหายากจากเมอื งสยามไปถวายสมเดจ็ พระจกั รพรรดเิ พอ่ื นำ� ไปเลยี้ งในสวนสตั วข์ องพระองค์ เชน่ แมวสยาม สนุ ขั หมี ลงิ ชา้ ง และนกสายพนั ธต์ุ า่ ง ๆ เปน็ จำ� นวนมาก สตั วเ์ หลา่ นเ้ี ดนิ ทางไปถงึ กรงุ เวยี นนา เม่ือเดอื นพฤศจกิ ายน ค.ศ. 1897 ในระหวา่ งการเสดจ็ ประพาสยโุ รป พระบาท สมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ทรงไดร้ บั การรบั รอง อยา่ งดยี ่งิ จากองคพ์ ระประมุขของประเทศ พระองค์ จงึ โปรดเกลา้ ฯ ใหน้ ายเอากสุ ท์ พาไท ทำ� แมพ่ มิ พเ์ พอ่ื หลอ่ เหรยี ญเงนิ ทร่ี ะลกึ ขน้ึ โดยเฉพาะในกรงุ ปารสี เพอ่ื ทูลเกล้าฯ ถวายเป็นของทูลพระขวัญแด่สมเด็จพระ จกั รพรรดฟิ รนั ทซ์ โยเซฟท่ี 1 ซ่ึงพระองคท์ รงได้รบั เมอื่ กลางปี ค.ศ. 1898 และพระราชทานใหเ้ กบ็ รกั ษา ไว้ท่ีแผนกกษาปณ์ในพิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์ศิลปะ ของพระราชวงั ภาพท่ี 2.5: เหรียญทร่ี ะลึกในการเสด็จพระราชดำ� เนินประพาสยุโรปของ 83 พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกลา้ เจ้าอยหู่ ัว ค.ศ. 1897 (ภาพจากพิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์ศิลปะ แผนกกษาปณ)์ Abb. 2.5: Erinnerungsmedaille zum Europabesuch König Chulalongkorns 1897. © Kunsthistorisches Museum, Münzkabinett Von der Donau an den Chao Phraya 150 Jahre freundschaftliche Verbindungen zwischen Österreich und Thailand

84 ภาพที่ 2.6: พระมหากษตั รยิ ์สยามและประเทศของพระองค์ (เมื่อพระบาทสมเด็จพระจลุ จอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ประทบั ณ กรุงเวียนนา) (หนงั สอื พิมพ์ Illustriertes Wiener Extrablatt ฉบับวนั ท่ี 22 มถิ ุนายน ค.ศ. 1897, ภาพจากหอจดหมายเหตแุ ห่งชาตอิ อสเตรีย) “พระบาทสมเด็จพระจลุ จอมเกลา้ เจา้ อยู่หัวจากดนิ แดนแหง่ ช้างเผอื กทรงได้รับการรับรองอยา่ งเป็นทางการและยิง่ ใหญจ่ ากกองทพั บก ตามราชประเพณี วนั นเ้ี วลา 7:30 น. จะเสด็จพระราชด�ำเนินไปยงั กรุงเวยี นนา (…)” Abb. 2.6: „Der König von Siam und sein Land (Zur Ankunft König Chulalongkorns in Wien)“, Illustriertes Wiener Extrablatt, Titelseite am 22.6.1897 © Österreichisches Staatsarchiv „Unter Guthaltung eines großen militärischen Gepränges, empfangen mit allen Ehren, die einer regierenden Majestät nach dem Hofceremoniell zukommen, wird heute um halb 8 Uhr Abends ,der Herr der weißen Elephanten‘, König Chulalongkorn von Siam, seinen Einzug in Wien halten. (…).“ จากเจ้าพระยาสู่ดานูบ ๑๕๐ ปี สัมพันธไมตรไี ทย – ออสเตรยี

ภาพท่ี 2.7: เพลงสรรเสรญิ พระบารมขี องสยาม 85 (หนังสือพิมพ์ Neues Wiener Journal ฉบับวนั ท่ี 23 มิถุนายน ค.ศ. 1897, ภาพจากหอจดหมายเหตแุ ห่งชาติออสเตรีย) “วันน้เี ราสามารถน�ำหน้าแทรกทนี่ ่าสนใจเป็นพิเศษมาเสนอให้ทา่ นผูอ้ ่านของเรา ซง่ึ คอื เพลงสรรเสรญิ พระบารมีของสยามที่ได้บรรเลงไปแล้ว เมือ่ วานน้ี ในโอกาสการรบั รองพระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกลา้ เจ้าอยูห่ ัว ซง่ึ นับวา่ เป็นการบรรเลงเพลงสยามคร้งั แรกในกรงุ เวยี นนา” Abb. 2.7: „Die siamesische Volkshymne“, Neues Wiener Journal am 23.6.1897 © Österreichisches Staatsarchiv „Wir sind heute in der Lage, unseren Lesern eine besonders interessante Beilage zu bieten. Es ist dies die siamesische Volkshymne, welche gestern Abends aus Anlaß des Empfangs des Königs Chulalongkorn wohl zum ersten Male in Wien gehört wurde. (…).“ Von der Donau an den Chao Phraya 150 Jahre freundschaftliche Verbindungen zwischen Österreich und Thailand

ภาพท่ี 2.8: พระมหากษตั รยิ ส์ ยามทเ่ี มืองอิเซลิ (งานถวายเลย้ี งพระกระยาหารแบบชนบท) (หนังสือพมิ พ์ Österreichischische Illustrierte Zeitung ข่าวหน้าแรก ฉบับวนั ท่ี 11 กรกฎาคม ค.ศ. 1897) Abb. 2.8: „Der König von Siam in Ischl“ („Das zu Ehren des Königs veranstaltete ländliche Fest“), Titelblatt, Österreichische Illustrierte Zeitung am 11.7.1897 86 จากเจ้าพระยาสู่ดานูบ ๑๕๐ ปี สัมพันธไมตรไี ทย – ออสเตรยี

ภาพท่ี 2.9: พระบรมฉายาลกั ษณ์พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยหู่ ัวแบบ snap-shot (ถา่ ยภาพขณะบุคคลเคล่อื นไหว) โดยเพรสเชอร์ (หนังสือพิมพ์ Illustriertes Wiener Extrablatt ฉบับวนั ที่ 27 มถิ ุนายน ค.ศ. 1897, ภาพจากหอจดหมายเหตแุ หง่ ชาติออสเตรีย) Abb. 2.9: „König Chulalongkorn beim Schnellphotographen Pretscher“, Illustriertes Wiener Extrablatt am 27.6.1897 © Österreichisches Staatsarchiv Von der Donau an den Chao Phraya 87 150 Jahre freundschaftliche Verbindungen zwischen Österreich und Thailand

ภาพท่ี 2.10: พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา้ เจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำ� เนนิ ถงึ กรุงเวยี นนา (หนังสอื พมิ พ์ Illustriertes Wiener Extrablatt พาดหัวขา่ วหน้าแรก ฉบับวนั ท่ี 24 มิถุนายน ค.ศ. 1897, ภาพจากหอจดหมายเหตุแห่งชาตอิ อสเตรีย) “นอกเหนอื จากขา้ ราชการชัน้ ผู้ใหญ่และขา้ ราชการประจ�ำตำ� แหน่งทีม่ าเฝา้ ฯรับเสด็จพระมหากษตั รยิ ส์ ยามทสี่ ถานีรถไฟตะวันตกแลว้ กม็ ีบคุ คลอ่ืน อกี เพียงไมก่ ีค่ นทไ่ี ดร้ บั พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้เฝา้ ฯ ในครง้ั นี้ได้ (...) เราไดส้ ่งผู้สอื่ ข่าวพร้อมทงั้ ช่างเขยี นภาพไปทีน่ น่ั ดว้ ย เมือ่ หนงั สือพมิ พข์ องเราได้รบั ภาพสเก็ตช์แล้วก็จะลงภาพประกอบข่าวตอ่ ไป ในภาพจะได้เห็นพระบาทสมเด็จพระจลุ จอมเกล้าเจา้ อย่หู ัวและ สมเดจ็ พระจกั รพรรดขิ องเราทรงพระดำ� เนินตรวจแถวทหารกองเกียรติยศ (...)” Abb. 2.10: „Die Ankunft des Königs Chulalongkorn in Wien“, Illustriertes Wiener Extrablatt, Titelseite am 24.6.1897 © Österreichisches Staatsarchiv „Außer den officiellen Persönlichkeiten, welche der Ankunft des Königs von Siam am Westbahnhofe beiwohnten, und den behördlichen Funktionären (…), war es nur sehr wenigen Personen gestattet, Zeugen dieses Ereignisses zu sein. (…) Wir haben mit unserem Berichterstatter einen Zeichner nach dem Westbahnhofe entsendet und nach einer daselbst entworfenen Skizze wurde die heutige Illustration hergestellt. Dieselbe veranschaulicht den Moment, als König Chulalongkorn mit unserem Kaiser an der aufgestellten Ehrencompagnie vorbeischritt (…).“ 88 จากเจ้าพระยาสู่ดานูบ ๑๕๐ ปี สัมพันธไมตรไี ทย – ออสเตรยี

ภาพท่ี 2.11: การเสดจ็ ประพาสชนบทของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจา้ อยูห่ ัวแหง่ สยาม ณ ภเู ขาคาเลนิ แบร์ค 89 (หนังสือพมิ พ์ Illustriertes Wiener Extrablatt พาดหวั ข่าวหน้าแรก ฉบบั วันที่ 27 มถิ นุ ายน ค.ศ. 1897, ภาพจากหอจดหมายเหตแุ หง่ ชาตอิ อสเตรีย) “ ‘ไมเ่ คยสนกุ เหมอื นวันนี้มานานแลว้ ’ หากพระราชาแห่งชา้ งเผือกทรงเปน็ ชาวเวยี นนาแลว้ พระองค์คงตรัสประโยคนอ้ี อกมาเพอื่ ทรงบรรยาย ความรู้สึกอย่างแน่นอน เนอ่ื งจากพระองคเ์ สด็จพระราชด�ำเนนิ ออกจากเมอื งนุสดอรฟ์ ด้วยรถราง เมอ่ื วันศุกรเ์ วลา 20:30 น. เพ่อื กลับพระราชวัง โฮฟบวร์ค โดยพระองคป์ ระทบั อยบู่ นภูเขาคาเลนิ แบรค์ อยนู่ านเกินเวลาท่ีก�ำหนดไว้ พระองค์ตรสั ชมเชยฝา่ ยเครอ่ื งตน้ เป็นอนั มาก ถงึ กบั ตรสั ว่า ‘ข้าพเจา้ ไมเ่ คยกินและดม่ื อะไรทอ่ี ร่อยเทา่ กับอาหารบนคาเลนิ แบร์คเลย’ ” Abb. 2.11: „Die Landpartie des Königs von Siam. König Chulalongkorn auf dem Kahlenberg“, llustriertes Wiener Extrablatt, Titelblatt am 27.6.1897 © Österreichisches Staatsarchiv „‚So guat hab‘ i‘ mi‘ schon lang nicht unterhalten [=So gut habe ich mich schon lange nicht unterhalten]!‘ Wenn der Herr des weißen Elephanten ein Wiener wäre, er hätte sicherlich seinen Gefühlen mit diesen Worten Ausdruck verliehen, da er gegen halb 9 Uhr Abends am Freitag in Nußdorf den Waggon der Zahnradbahn verließ, um in die Hofburg zurückzufahren. (…) Lange über die festgesetzte Zeit war der König auf dem Kahlenberge geblieben, und er machte den Küchen, die in bisher gespeist hatten, gerade sein großes Compliment, als er sagte: ‚Ich habe noch nie so gut gegessen und getrunken wie auf dem Kahlenberge.‘ (…).“ Von der Donau an den Chao Phraya 150 Jahre freundschaftliche Verbindungen zwischen Österreich und Thailand

สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช เจ้าฟ้ามหาวชริ าวุธ สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จพระราชด�ำเนินเยือนออสเตรยี -ฮังการี Kronprinz Maha Vajiravudh von Siam in Österreich-Ungarn เอียรม์ การท์ พังเงิรล์ / Irmgard Pangerl หอจดหมายเหตุแหง่ ชาติออสเตรยี / Österreichisches Staatsarchiv สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหา Kronprinz Maha Vajiravudh besuchte วชิราวุธ สยามมกุฎราชกุมาร (ต่อมา คือ พระบาท Wien vom 25. bis zum 29. April 1902 mit สมเดจ็ พระมงกฎุ เกลา้ เจา้ อยหู่ วั ) เสดจ็ พระราชดำ� เนนิ kleinem Gefolge, Oberst Phya Rajawallabh und เยอื นกรงุ เวยี นนาเมอื่ วนั ท่ี 25-29 เมษายน ค.ศ. 1902 Hauptmann Luang Sarrasidh. Wie schon sein พร้อมด้วย พันเอก พระยาราชวัลภานุสิษฐ และ Vater wurde er am Westbahnhof von Kaiser ร้อยเอก หลวงสรสทิ ธยานุการ สมเด็จพระจักรพรรดิ Franz Joseph sowie von den Erzherzögen Otto, ฟรันทซ์ โยเซฟท่ี 1 โปรดเกลา้ ฯ ใหม้ ีพธิ รี บั รองอย่าง Ferdinand Karl, Ludwig Viktor, Leopold Salvator เป็นทางการเช่นเดียวกับเมื่อคร้ังท่ีสมเด็จพระบรม- und Rainer feierlich empfangen. Der Kaiser ชนกนาถเสด็จพระราชด�ำเนินเยือน สมเด็จพระ hatte die Gala-Feldmarschallsuniform mit จักรพรรดิเสด็จพระราชด�ำเนิน พร้อมด้วยพระบรม- dem breiten gelben Band des siamesischen วงศานวุ งศ์ อนั ได้แก่ อารช์ ดยคุ ออ็ ทโท อาร์ชดยุค Chakri-Ordens angelegt. แฟร์ดินันท์ คาร์ล อาร์ชดยุค วิคทอร์ อาร์ชดยุค Der Kronprinz wurde im Radetzky- ซลั วาทอร์ และอารช์ ดยุค ไรเนอร์ มาทรงรับทีส่ ถานี Appartement der Hofburg einquartiert. Seine รถไฟฝั่งตะวันตก สมเด็จพระจักรพรรดิทรงฉลอง erste Besichtigung galt der Kapuzinergruft, wo พระองค์เครื่องแบบนายทหารยศพลเอกเต็มยศและ er an den Särgen von Kaiserin Elisabeth und ทรงสายสะพายเครอ่ื งขตั ตยิ ราชอสิ รยิ าภรณม์ หาจกั รี Kronprinz Rudolf Kränze niederlegte. Abends บรมราชวงศ์สีเหลืองของสยาม fand in der Großen Galerie zu Ehren des Gastes ein Galadiner für 84 Personen statt. 90 จากเจ้าพระยาสู่ดานูบ ๑๕๐ ปี สัมพันธไมตรไี ทย – ออสเตรยี

สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎ Der nächste Tag stand ganz im ราชกุมาร ประทับที่หมู่ห้องราเด็ทซกีในพระราชวัง Zeichen der militärischen Interessen von Maha โฮฟบวรค์ สถานทแี่ ห่งแรกที่เสด็จพระราชด�ำเนินไป Vajiravudh, der in England auf dem Royal Military ทรงเยย่ี มคอื สสุ านโบสถค์ าพซู นี โดยพระองคท์ รงวาง College in Sandhurst ausgebildet worden พวงมาลาท่ีหีบพระบรมศพสมเด็จพระจักรพรรดินี war. Gemeinsam mit Kaiser Franz Joseph und เอลีซาเบทและหีบพระศพมกุฎราชกุมารรูดอล์ฟ Prinz Leopold von Bayern nahm er an der ในตอนเย็น มีการถวายเลีย้ งพระกระยาหารค�่ำอย่าง Frühjahrsparade auf dem Parade- und เป็นทางการเพอ่ื ถวายพระเกยี รติ ณ ห้องโถงใหญ่ มี Exerzierplatz der Schmelz teil. Mit großem ผูเ้ ข้าร่วมงานท้ังสนิ้ 84 คน Interesse verfolgte er die Übungen der กำ� หนดการในวนั ตอ่ มากำ� หนดขน้ึ เพอ่ื สนอง Truppen und den abschließenden strammen ความสนพระราชหฤทัยด้านการทหารของสมเด็จ Vorbeimarsch der Regimenter. พระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร ซึ่งทรง Nachmittags besichtigte der Kronprinz จบการศึกษาจากโรงเรียนนายร้อยที่แซนด์เฮิร์สท์ das Heeresmuseum, das Wiener Künstlerhaus พระองคท์ รงรว่ มสวนสนามทล่ี านสวนสนามชเมล็ ทซ์ und die Ausstellung der Wiener Secession. Das พร้อมกับสมเด็จพระจักรพรรดิฟรันทซ์ โยเซฟที่ 1 Diner wurde im Schloss Belvedere bei Erzher- และเจ้าชายเลโอโพลท์แห่งไบแอร์น นอกจากน้ันยัง zog Franz Ferdinand eingenommen, danach ทรงเข้าร่วมฝึกซ้อมกับกองทหารด้วยความสนพระ sah man noch eine Vorstellung des damals ราชหฤทยั ยง่ิ และทรงรว่ มเดนิ มารช์ กบั กองทหารเปน็ populären „Circus Schumann“, der – mit dem อันดบั สุดทา้ ยดว้ ย in Wien geborenen, deutschen Dressurreiter ในตอนบ่าย สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ Albert Schumann als Direktor – zu den er- สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จพระราชด�ำเนินไปทรง folgreichsten Unternehmern seiner Branche เยย่ี มพิพิธภณั ฑ์ทหารบก บ้านศิลปนิ และการแสดง zählte und in Wien mit einem eigenen, fixen นิทรรศการของกลุ่มศิลปินเวียนนาเซเซสซีโอน พระ Zirkus-Gebäude präsent war. กระยาหารคำ่� จัดถวาย ณ พระราชวังเบลเวเดเรอ ท่ี Wie schon sein Vater besuchte auch ประทบั ของอารช์ ดยคุ ฟรันทซ์ แฟร์ดินันท์ หลงั จาก der siamesische Kronprinz die Spanische นั้น พระองค์เสด็จพระราชด�ำเนินไปทอดพระเนตร Hofreitschule, das Kunsthistorische und das ละครสัตว์ท่ีมีช่ือเสียงในขณะน้ัน คือ “คณะละคร Naturhistorische (Hof-)Museum, fuhr zum สตั วช์ มู นั น”์ ซึ่งมีอัลแบร์ท ชูมันน์ เป็นผู้อ�ำนวยการ Pferderennen in das Wiener Erholungsgebiet เขาเป็นผู้ฝึกม้าชาวเยอรมัน แต่เกิดที่กรุงเวียนนา Freudenau und wohnte einer Vorstellung der คณะละครสัตว์นี้ถือเป็นคณะที่ประสบความส�ำเร็จ Hofoper bei, wo in einer Doppelvorstellung สงู สดุ นอกจากนี้ ชมู นั นย์ งั เป็นเจา้ ของโรงละครสตั ว์ an diesem Abend Ruggero Leoncavallos veris- ถาวรอยูท่ ีเ่ วยี นนาดว้ ย tischer Opernerfolg „Bajazzo“ und mit „Die สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎ Perle von Iberien“ das neueste Ballett des ราชกมุ าร เสดจ็ พระราชดำ� เนนิ ไปทรงเยยี่ มสถานทต่ี า่ ง österreichischen Komponisten und Dirigenten ๆ เชน่ เดยี วกบั สมเดจ็ พระบรมชนกนาถ เชน่ โรงเรยี น Josef Hellmesberger jun. gegeben wurden. ฝกึ มา้ หลวงแบบสเปน พพิ ธิ ภณั ฑป์ ระวตั ศิ าสตรศ์ ลิ ปะ Von der Donau an den Chao Phraya 91 150 Jahre freundschaftliche Verbindungen zwischen Österreich und Thailand

ภาพท่ี 2.12: สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร สมเด็จพระจกั รพรรดิฟรนั ทซ์ โยเซฟที่ 1 และเจา้ ชายเลโอโพลทแ์ ห่งไบแอร์น ทรงม้าในขบวน พาเหรดในชว่ งตน้ ปีที่ลานฝึกทหาร (ภาพจากหอสมุดแห่งชาตอิ อสเตรีย) Abb. 2.12: Kronprinz Maha Vajiravudh von Siam, Kaiser Franz Joseph I. und Prinz Leopold von Bayern reiten zur Frühjahrsparade auf der Schmelz, 26. April 1902. © Bildarchiv ÖNB พพิ ธิ ภณั ฑป์ ระวตั ศิ าสตรธ์ รรมชาติ และทอดพระเนตร Am letzten Aufenthaltstag standen การแข่งม้าท่ีเมืองฟรอยเดอเนา ซ่ึงเป็นสถานตาก die Besichtigung der Erzherzog-Albrecht- อากาศของชาวเวียนนา จากนั้นพระองค์เสด็จพระ und der Erzherzog-Wilhelm-Kaserne sowie ราชดำ� เนนิ ไปทอดพระเนตรละครอปุ รากรหลวง ซง่ึ มี des (Hof-)Burgtheaters auf dem Programm. การแสดงสองเรอื่ งในเยน็ วนั นนั้ ไดแ้ ก่ เรอื่ ง “บายทั โซ” Nach dem Diner bei Erzherzog Ludwig และเร่ือง “ไข่มุกแห่งไอบีเรีย” ของ รุกเกโฮ Viktor besuchte Maha Vajiravudh mit seiner เลโอนคาวาโล ละครอุปรากรท้ังสองเร่ืองเป็นละคร Suite eine Vorstellung des Varietétheaters แนวสัจนิยม และเป็นละครบัลเลต์เรื่องใหม่สุดของ „Etablissement Ronacher“. Dort wurde er นักแต่งเพลงและวาทยากรชาวออสเตรีย โยเซฟ vom Orchester mit der siamesischen Hymne เฮ็ลเมสแบร์เกอร์ จูเนยี ร์ begrüßt. ก�ำหนดการในวันสุดท้าย คือ การเสด็จ พ ร ะ ร า ช ด� ำ เ นิ น ไ ป ท ร ง เ ยี่ ย ม ช ม ค ่ า ย ท ห า ร ใ น อาร์ชดยคุ อลั เบรชท์ และ อาร์ชดยุค วิลเฮลม์ และ ทอดพระเนตรละครท่ีโรงละครบวร์ค เทอาเทอร์ 92 จากเจ้าพระยาสู่ดานูบ ๑๕๐ ปี สัมพันธไมตรไี ทย – ออสเตรยี

หลังเสวยพระกระยาหารค�่ำท่ีวังอาร์ชดยุค ลุทวิช Am Dienstag, dem 29. April 1902, วิคทอร์ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎ- verließ der Kronprinz Wien und reiste nach ราชกมุ าร พรอ้ มคณะ ไดเ้ สดจ็ พระราชดำ� เนนิ ไปทอด Budapest weiter, wo er, wie bereits sein Vater พระเนตรการแสดงแบบวพิ ธิ ทศั นา “Etablissement 1897, im Hotel „Hungaria“ residierte. Ronacher” คือ มีการแสดงทหี่ ลากหลายรูปแบบใน โรงละคร วงดนตรอี อรเ์ คสตราบรรเลงเพลงสรรเสรญิ พระบารมีรับเสดจ็ วนั องั คารท่ี 29 เมษายน ค.ศ. 1902 สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จ พระราชด�ำเนินออกจากกรุงเวียนนาไปยังกรุง บูดาเปสต์ และประทับแรมในโรงแรม “ฮังกาเรีย” (Hungaria) เช่นเดียวกับสมเด็จพระบรมชนกนาถ เม่ือ ค.ศ. 1897 Von der Donau an den Chao Phraya 93 150 Jahre freundschaftliche Verbindungen zwischen Österreich und Thailand

94 จากเจ้าพระยาสู่ดานูบ ๑๕๐ ปี สัมพันธไมตรีไทย – ออสเตรีย

Von der Donau an den Chao Phraya 95 150 Jahre freundschaftliche Verbindungen zwischen Österreich und Thailand

ก้าวสำ�คัญแห่งการรเิ รม่ิ Wichtige Schritte der Annäherung มิชาเอล เกอเบลิ / Michael Göbl หอจดหมายเหตุแห่งชาติออสเตรยี / Österreichisches Staatsarchiv ถึงแม้ว่าต้ังแต่หลังสงครามโลกครั้งที่หน่ึง Obwohl vom Ende des Ersten bis zum สน้ิ สดุ ลงไปจนถงึ หลงั สงครามโลกครง้ั ทส่ี อง ไทยและ Ende des Zweiten Weltkriegs keine diploma- ออสเตรียจะไม่ได้มีความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่าง tischen Beziehungen zwischen Thailand und กัน แต่แท้จริงแล้วยังคงด�ำเนินปฏิสัมพันธ์อย่างไม่ Österreich bestanden, waren informelle เปน็ ทางการระหวา่ งกนั อยู่ หลงั สงครามโลกครงั้ ทสี่ อง Kontakte weiterhin erhalten geblieben. Nach ออสเตรียพยายามจัดต้ังเครือข่ายผู้แทนทางการทูต dem Zweiten Weltkrieg versuchte die wieder- ในตา่ งประเทศขน้ึ โดยเรว็ ระหวา่ ง ค.ศ. 1952-1953 erstandene Republik Österreich schon ผู้แทนทางการค้าออสเตรียได้เดินทางมาส�ำรวจ bald ein Netz an Vertretungsbehörden im สภาวะทางเศรษฐกิจในตะวันออกไกลรวมถึงไทย Ausland aufzubauen. 1952/53 untersuchte ประเทศไทยมีพื้นที่ประมาณ 500,000 ตาราง eine österreichische Handelsdelegation die กิโลเมตร ซึ่งใหญ่กว่าออสเตรียถึง 6 เท่า และเป็น wirtschaftliche Lage im Fernen Osten und ประเทศท่ีปกครองโดยพระมหากษัตริย์ท่ีใหญ่เป็น besuchte auch Thailand. Letzteres umfasst อันดับ 2 รองจากญ่ีปุ่น เศรษฐกิจของไทยนับว่าอยู่ ca. 500.000 km², das in etwa der sechsfachen ในสภาวะที่ดี มีสินค้าส่งออกหลักคือผลิตผลทางการ Größe des heutigen Österreich entspricht, und เกษตร (ข้าวและยางพาราดิบ) ท�ำให้ออสเตรีย war nach Japan die zweitgrößte Monarchie im ปรารถนาจะเจริญสัมพันธไมตรีทางการทูตกับไทย Fernen Osten. Die gute wirtschaftliche Lage in โดยเรว็ Thailand, die vor allem auf dem Export von 96 จากเจ้าพระยาสู่ดานูบ ๑๕๐ ปี สัมพันธไมตรีไทย – ออสเตรีย

วันท่ี 27 กรกฎาคม ค.ศ. 1954 ถือเป็นวัน landwirtschaftlichen Produkten (Reis, สถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตอย่างเป็นทางการ Rohgummi) basierte, ließen es für Österreich คร้ังใหม่ โดยเป็นวันท่ีอัครราชทูตวิสามัญผู้มีอ�ำนาจ wünschenswert erscheinen, möglichst rasch เต็ม อาร์โน ฮาลูซา ได้นำ� อักษรสาสน์ ตราต้ังเดินทาง gute diplomatische Beziehungen zu unter- เข้ามายังกรุงเทพมหานคร นายฮาลูซาผู้นี้เคยได้รับ halten. แตง่ ตงั้ ใหเ้ ปน็ อคั รราชทตู เยอรมนี ณ กรงุ เทพมหานคร Als offizielle Eröffnung der erneuten ในระหว่าง ค.ศ. 1941 ถึงเดือนตุลาคม ค.ศ. 1945 Beziehungen kann der 27. Juli 1954 angesehen มากอ่ น และไดเ้ รยี นรวู้ ธิ กี ารปฏบิ ตั ติ นในประเทศไทย werden, als der außerordentliche Gesandte เป็นอย่างดี ขณะที่ฝ่ายไทยก�ำหนดให้ออสเตรียอยู่ und bevollmächtigte Minister Arno Halusa in ภายใต้เขตอาณาของสถานอัครราชทูต ณ กรุงเบิร์น Bangkok seine Akkreditierung überreichte. ในสวติ เซอรแ์ ลนด์ โดยมอี คั รราชทตู คนแรก คอื หลวง Halusa hatte schon von 1941 bis in den วิจิตรวาทการ ซ่ึงได้เข้ายื่นพระราชสาส์นตราต้ังต่อ Oktober 1945 an der deutschen Gesandtschaft เทโอดอร์ เคอรเ์ นอร์ ประธานาธบิ ดอี อสเตรยี ในขณะ in Bangkok amtiert und wusste mit den dorti- นัน้ เม่อื วันท่ี 27 กันยายน ค.ศ. 1954 ใน ค.ศ. 1960 gen Verhältnissen bestens umzugehen. ไทยได้ตั้งสถานกงสุลกิตติมศักด์ิ ณ กรุงเวียนนาเป็น Thailand war in Wien einstweilen noch durch ครง้ั แรก และในปีเดียวกัน จติ ติ สจุ ริตกุล ก็ไดร้ บั การ die Gesandtschaft in Bern in der Schweiz mitak- แต่งตั้งให้เปน็ อุปทตู ณ กรงุ เวียนนา kreditiert. Als erster thailändischer Gesandter การค้าระหว่างออสเตรียกับไทยสามารถ überreichte Luang Vichit Vadhakarn am 27. พัฒนาไปได้ด้วยดโี ดยอาศัยความสัมพันธท์ างการทตู September 1954 dem damaligen öster- ในระหว่าง ค.ศ. 1959-1960 การก่อสร้างโรงไฟฟ้า reichischen Bundespräsidenten, Theodor แม่เมาะถือเป็นวาระส�ำคัญของไทย โรงไฟฟ้าน้ี Körner, sein Beglaubigungsschreiben. 1960 กอ่ สรา้ งโดยบรษิ ทั เอลนี อนู โิ อน และ บรษิ ทั วาคเนอร-์ wurde erstmals ein thailändisches Honorar- บโิ ร และผลติ กระแสไฟฟ้าสง่ ใหท้ ั่วประเทศไทย การ konsulat in Wien errichtet, im selben Jahr traf ก่อสร้างโรงไฟฟ้าพลังงานน้�ำเพ่ิมเติม การปรับปรุง der thailändische Gesandte Chitti Sucharitakul โครงข่ายทางรถไฟและถนน ตลอดจนโครงการ als neuer Geschäftsträger in Wien ein. พัฒนาสาธารณูปโภคอื่น ส่งผลให้การส่งออกสินค้า Der österreichische Handel mit มีประสิทธิภาพย่ิงข้ึน นอกจากด้านการค้าแล้ว Thailand entwickelte sich im Zuge dieser ออสเตรียยังสนใจร่วมมือกับไทยในด้านเทคโนโลยี diplomatischen Annäherungen stetig. In den การแพทย์และการศึกษาด้วย Jahren 1959 und 1960 fällt besonders der การเดนิ ทางทอ่ งเทยี่ วระหวา่ งสองประเทศใน Bau des thermischen Kraftwerks Mae Moh ชว่ งนย้ี งั อยใู่ นระดบั ตำ�่ มาก นกั ทอ่ งเทยี่ วไทยสว่ นนอ้ ย ins Gewicht, das von den Firmen Elin Union ท่ีเดินทางไปยุโรปมักจะเดินทางไปสหราชอาณาจักร und Waagner-Biro errichtet wurde und die มากทสี่ ุดและไปยโุ รปตะวนั ตก แตไ่ ม่ค่อยเดนิ ทางไป Elektrifizierung Thailands vorantrieb. Der ออสเตรยี ทงั้ ทอี่ อสเตรยี เปน็ ศนู ยก์ ลางทางวฒั นธรรม beabsichtigte Ausbau der Wasserkraft- ซงึ่ มชี อื่ เสยี ง เปน็ ทร่ี จู้ กั และไดร้ บั ความชนื่ ชมอยา่ งสงู anlagen, die Verbesserungen des Eisenbahn- und Straßennetzes und andere Unternehmungen Von der Donau an den Chao Phraya 97 150 Jahre freundschaftliche Verbindungen zwischen Österreich und Thailand

ในต้น ค.ศ. 1960 มีข่าวแพร่กระจายออก im Bereich der Infrastruktur generierten wei- มาล่วงหน้าว่าพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหา tere Exportmöglichkeiten. Neben dem Handel ภูมิพลอดุลยเดช (พระบาทสมเด็จพระบรมชนกา- intensivierte Österreich auch in der Technik, ธเิ บศร มหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร) in der Medizin und im Ausbildungssektor die จะเสด็จพระราชด�ำเนินเยือนสหรัฐอเมริกา รวมถึง Zusammenarbeit mit Thailand. ประเทศตา่ ง ๆ ในยโุ รปและเอเชยี ในอกี ไมก่ ป่ี ขี า้ งหนา้ Der touristische Reiseverkehr zwischen ส่งผลให้เกิดความริเริ่มทางการทูตของไทยใหม่ ๆ den beiden Ländern bewegte sich zu dieser ซง่ึ รวมถงึ การทตู อนั เกย่ี วเนอื่ งกบั ออสเตรยี ในปถี ดั ๆ Zeit hingegen noch auf sehr niedrigem Niveau. มา ด้วยเหตุน้ี ค.ศ. 1963 จึงเป็นปีที่ไทยด�ำเนิน Die wenigen siamesischen Besucher_innen, นโยบายต่างประเทศในเชิงรุกอย่างเห็นได้ชัด มีการ die Europa aufsuchten, kamen zuerst nach แต่งต้ังราชทูตใหม่ในประเทศต่าง ๆ หลายประเทศ England und Westeuropa, kaum nach Österreich. รวมทงั้ ทกี่ รงุ เวยี นนา ในปเี ดียวกันนั้น ออสเตรยี กไ็ ด้ Dabei stand Österreich als Kulturzentrum ตัดสินใจที่จะยกระดับความสัมพันธ์กับไทยอย่าง durchaus in hohem Ansehen. จริงจัง โดยได้แต่งต้ัง ดร.อันโทน ไมเออร์-ฮาร์ทิง Als König Bhumibol in seiner Neujahrs- เป็นเอกอคั รราชทตู สาธารณรัฐออสเตรยี ณ กรงุ เทพ botschaft 1960 Besuchsreisen nach Amerika, มหานคร คนแรก เมื่อวนั ท่ี 5 กรกฎาคม ค.ศ. 1963 Europa und Asien ankündigte, schlossen die für ท่ามกลางการเตรียมการรับรองการเสด็จพระ die nächsten Jahre angedachten thailändischen ราชด�ำเนินเยือนออสเตรียของพระบาทสมเด็จพระ diplomatischen Initiativen auch Österreich ปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช และสมเดจ็ พระนางเจา้ mit ein. Unter diesen Vorzeichen war das สริ ิกิต์ิ พระบรมราชินนี าถ (สมเดจ็ พระนางเจ้าสริ ิกิต์ิ Jahr 1963 in Thailand schließlich von einer พระบรมราชนิ ีนาถ พระบรมราชชนนีพนั ปีหลวง) deutlichen außenpolitischen Offensive ในท่ีสดุ เมอื่ วันที่ 29 กันยายน - 3 ตุลาคม gekennzeichnet. In einer ganzen Reihe von ค.ศ. 1964 พระบาทสมเด็จพระปรมนิ ทรมหาภูมพิ ล Ländern wurden neue Botschafter installiert, อดลุ ยเดช และ สมเดจ็ พระนางเจา้ ฯ พระบรมราชนิ นี าถ so auch in Wien. Im selben Jahr entschloss ก็ได้เสด็จพระราชด�ำเนินเยือนกรุงเวียนนาอย่างเป็น man sich auch von österreichischer Seite her ทางการ ในการเสดจ็ พระราชดำ� เนนิ เยอื นครง้ั นี้ ไทย im Zuge der Vorbereitung des Besuches des และออสเตรียได้ท�ำข้อตกลงทางการค้าระหว่างกัน Königspaares zur Anhebung der bilateralen ฉบบั ใหม่ รวมท้งั ตกลงให้ออสเตรียจดั ต้งั สถาบนั การ Beziehungen, sodass am 5. Juli 1963 der erste อาชวี ศกึ ษาในประเทศไทย นอกจากนี้ ประธานาธบิ ดี Botschafter der Republik Österreich, Dr. Anton ออสเตรีย ฟรันทซ์ โยนัส ยังได้รับเชิญให้เดินทางไป Mayr-Harting, in Bangkok sein Amt antreten เยอื นประเทศไทยใน ค.ศ. 1967 ดว้ ย konnte. คนไทยย่ิงรู้จักออสเตรียเพ่ิมมากข้ึนจาก 1964 war es dann so weit: Vom 29. การท่ีสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราช- September bis 3. Oktober kamen König กุมารี (สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระ Bhumibol und seine Frau, Königin Sirikit, เทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี) เสด็จ zum offiziellen Staatsbesuch nach Wien. Im พระราชด�ำเนินเยือนออสเตรียเป็นระยะเวลา 6 วัน Rahmen des Besuches wurde auch ein neues 98 จากเจ้าพระยาสู่ดานูบ ๑๕๐ ปี สัมพันธไมตรีไทย – ออสเตรีย

ในเดือนมิถุนายน ค.ศ. 1982 ซึ่งมีการเผยแพร่ข่าว Handelsabkommen abgeschlossen und die ทางโทรทศั นไ์ ทยอยา่ งกวา้ งขวาง ยง่ิ ไปกวา่ นน้ั สมเดจ็ Errichtung einer Gewerbeschule in Thailand พระเทพรตั นราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี ยงั ทรงได้ vereinbart. Die daraufhin ausgesprochene รับถวายพระเกียรติให้เป็นสมาชิกสภามหาวิทยาลัย Einladung nach Thailand sollte 1967 der กิตติมศักด์ิของมหาวิทยาลัยอินน์สบรุค ซ่ึงถือเป็น nunmehrige Bundespräsident Franz Jonas สัญลักษณ์อันดีแห่งการเสริมสร้างการแลกเปล่ียน wahrnehmen. ทางวิชาการระหวา่ งออสเตรยี และไทยอยา่ งเขม้ แขง็ Für eine enorme Steigerung des ในด้านศิลปวัฒนธรรม ออสเตรียประสบ Bekanntheitsgrades Österreichs in Thailand ความสำ� เรจ็ ในการนำ� การแสดงชนั้ เยย่ี มของออสเตรยี sorgte der sechstägige Österreich-Besuch von มาจัดแสดงให้คนไทยได้รับชมบ่อยครั้งขึ้น เช่น Prinzessin Sirindhorn im Juni 1982, der von การแสดงของศลิ ปนิ ออสเตรยี ของวงดนตรอี อเคสตรา einer umfangreichen Berichterstattung im ชน้ั เยย่ี มแหง่ กรงุ เวยี นนาและเมอื งซลั ทซบ์ วรค์ รวมถงึ thailändischen Fernsehen begleitet wurde. การแสดงของวงดนตรีขนาดย่อมกว่าหลายครั้ง Bei diesem Besuch erhielt die Prinzessin นอกจากนี้ ออสเตรียยังได้จดั แสดงนิทรรศการตา่ ง ๆ außerdem die Würde eines Ehrensenators อีกหลายคร้ัง การด�ำเนินงานเหล่านี้ล้วนมีส่วน der Universität Innsbruck, ein Umstand, สนับสนุนให้สัมพันธไมตรีระหว่างประเทศทั้งสอง der sich als besonders gutes Omen für die เจริญงอกงามยิ่งข้ึน ในท�ำนองเดียวกัน ไทยก็ได้น�ำ intensive Entwicklung des wissenschaftlichen คณะนาฏศิลป์ไทยไปจัดการแสดงที่หอแสดงดนตรี Austauschs zwischen Österreich und Thailand กรงุ เวยี นนา เพื่อใหช้ าวออสเตรยี ได้สัมผัสศิลปะจาก erweisen sollte. ตะวันออกไกลด้วย Auch auf kulturellem Sektor gelang ในเดือนกันยายน ค.ศ. 1989 ออสเตรีย es Österreich mittlerweile immer häufiger, in ได้ถวายการรับรองอาคันตุกะจากไทยอีกครั้ง เม่ือ Bangkok Höhepunkte zu setzen: Gastspiele พระบาทสมเดจ็ พระวชริ เกลา้ เจา้ อยหู่ วั (รชั กาลท่ี 10) verschiedener Wiener und Salzburger Spitzen- ขณะยังทรงด�ำรงพระราชอิสริยยศเป็นสมเด็จ orchester, kleinere Musikveranstaltungen พระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จ sowie mehrere Ausstellungen trugen den พระราชดำ� เนนิ เยอื นออสเตรยี อยา่ งเปน็ ทางการ เปน็ wesentlichen Anteil dazu bei. Im Gegenzug ระยะเวลา 5 วนั ที่กรงุ เวียนนา โดยมนี ายกรฐั มนตรี brachten Gastspiele des thailändischen ฟรนั ทซ์ วรานทิ ซก์ ี และประธานาธบิ ดี ควรท์ วลั ทไ์ ฮม์ Königlichen Balletts fernöstliches Flair ins เป็นผู้ถวายการรับรอง เนื่องด้วยสมเด็จพระบรม- Wiener Konzerthaus. โอรสาธริ าชฯ สยามมกฎุ ราชกมุ าร ทรงศกึ ษาวชิ าการ Im September 1989 konnte Österreich ทหารมา ทางออสเตรียจึงจัดให้มีการแสดงของ erneut hohen Besuch aus Thailand begrüßen, กองทหารจากหน่วยต่อต้านการก่อการร้ายแห่ง als der damalige Kronprinz und heutige König กองทพั บกและรฐั บาลสาธารณรฐั ออสเตรยี ถวายดว้ ย Maha Vajiralongkorn (Rama X.) zu einer offi- การเยือนประเทศไทยอย่างเป็นทางการ ziellen fünftägigen Visite in Wien weilte. Der ของผู้น�ำระดับสูงของออสเตรียคร้ังล่าสุดเกิดข้ึนใน damalige Bundeskanzler Franz Vranitzky und ค.ศ. 1995 กล่าวคือ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการ Bundespräsident Kurt Waldheim bereiteten Von der Donau an den Chao Phraya 99 150 Jahre freundschaftliche Verbindungen zwischen Österreich und Thailand