สนทนาภาษาธรรม เล่ม 14

สนทนาภาษาธรรม เลม ๑๔ จากเว็บไซดกลั ยาณธรรม ตอบปญหาโดย ทานอาจารย ดร.สนอง วรอไุ ร

ชมรมกลั ยาณธรรม หนงั สอื ดอี ันดบั ที่ ๗๙ สนทนาภาษาธรรมเลม ๑๔ : จาก website kanlayanatam.com ตอบคำถามโดย : ทานอาจารย ดร.สนอง วรอุไร ชมรมกัลยาณธรรม ขอนอมถวายเปน พุทธบชู า จดั พมิ พถวายเปน พทุ ธบชู าโดย และ ชมรมกลั ยาณธรรม ๑๐๐ ถ.ประโคนชยั ต.ปากน้ำ อ.เมอื ง กราบบชู าอาจรยิ คณุ จ.สมทุ รปราการ โทร. ๐๒-๗๐๒๙๖๒๔ แด หรือ ชมรมกลั ยาณธรรม ๘๙/๖-๗ ซอยศกึ ษาวิทยา ถ.สาธรเหนือ ทานอาจารย ดร.สนอง วรอุไร สีลม บางรัก กทม. โทร. ๐๒-๖๓๕๓๙๙๘ ภาพปก : ภาพประกอบ : วิสูตร หรรษภ ิญโญ ขอ ธรรมประกอบเลม : คติธรรมจาก หลวงปทู อ น ญาณธโร (พระราชญาณวสิ ุทธโิ สภณ) รปู เลม -จดั พมิ พ : กอ นเมฆแอนดก นั ยก รปุ โทร.๐๘๙๑๐๓-๓๖๕๐ พิมพคร้งั ท่ี ๑ : ๕,๕๐๐ เลม (พฤษภาคม ๒๕๕๒) สัพพทานัง ธมั มทานัง ชินาติ การใหธ รรมะเปนทาน ยอมชนะการใหท ้ังปวง www.kanlayanatam.com

คำนำในการจดั พมิ พถวายเปน พทุ ธบชู า อนโุ มทนากถา นับเปนเจตนารมณและอุดมการณของชมรมกัลยาณ การใหปญญาเปน ทานเปน การใหทส่ี ูงสดุ การฟง ธรรม ธรรม ที่จะเปนสะพานทอดยาวนำทุกทานไปสูฝงแหงพุทธะ หรอื การอา นขอ เฉลยปญ หาธรรม เปน การทำความเหน็ ใหถ กู ตรง อนั จะเปน ท่พี ง่ึ แกตนและสังคมได ซื่งเปน บุญกริ ิยาวัตถุ ๑๐ ตัวสดุ ทา ย ผมู ีความเหน็ ถูกตรง เปนผู มพี ลงั อำนาจของบญุ สามารถสง ผลใหช วี ติ ผา นพน อปุ สรรคและ การไดเปนสื่อกลางระหวางทานอาจารย ดร.สนอง ปญหาทตี่ องแกไข ความเหน็ ถกู ตรงเปน ทรพั ยภายใน สามารถ วรอไุ ร กบั ทกุ ทา น นบั วา เราไดเ ปน สอื่ กลางระหวา งครบู าอาจารย ติดตามใหผลขามภพชาติ สามารถปรับเปลี่ยนสภาวะจิตจาก กบั เพอื่ นสหธรรมกิ ทกุ ทา น ทตี่ อ งการคำแนะนำปรกึ ษา บางครง้ั ความเปน ปถุ ชุ นไปเปน อรยิ บคุ คลได สามารถปด อบายภมู ไิ ด และ คำถามบางคำถาม อาจจะเปนคำถามที่ทานผูอานตองการคำ สามารถนำพาชวี ติ ใหพ น ไปจากความทกุ ขท ง้ั มวล (โสกะ ปรเิ ทวะ ตอบนน้ั อยูเชน กัน ทกุ ข โทมนสั อุปายาส) ได จึงขออนุโมทนาในทุกคำถามท่ีเปนครูใหทุกทานท่ีได ขาพเจา อนุโมทนาและอา งเอาอานสิ งสข า งตน บันดาล อาน และขอนอมถวายบุญกุศลอันเกิดจากปญญาทานน้ี แด ใหผ รู ว มกระบวนกศุ ลกรรม จดั ทำหนงั สอื สนทนาภาษาธรรมฯ ให ทานอาจารย ดร.สนอง วรอุไร ขอใหทานอาจารยสุขภาพแข็ง สำเรจ็ เปน รปู เลม ไดร บั อนสิ งสจ ากพลงั อำนาจของบญุ ทกุ อยา ง แรง และถือธงธรรมนำพวกเราไปตราบนานเทานาน เทอญ. ท่ีไดกลา วไวขางตน จงทุกทา นทุกคนเทอญ. คณะผจู ัดทำ ดร.สนอง วรอไุ ร ชมรมกัลยาณธรรม

๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๗ หนา ๒๕. วิจารณคนอนื่ ......................................................................................... ๕๗ ๒๖. สงิ่ ทท่ี าทาย ............................................................................................. ๕๙ ๑. ความสงสยั ............................................................................................. ๑๑ ๒๗. ทุกเรอื่ งเลยหรือคะ .............................................................................. ๖๑ ๒. ไดหรือคะ ................................................................................................. ๑๓ ๒๘. เธอบอกวา เธอเหงา ............................................................................. ๖๓ ๓. ครกหนิ ชว ยได ........................................................................................ ๑๔ ๒๙. ถงึ กบั หดหู ............................................................................................... ๖๗ ๔. พระสปุ ฏปิ นโฺ น ....................................................................................... ๑๕ ๓๐. ผหู ญงิ ใสช ดุ สา หรี ................................................................................. ๖๘ ๕. จติ น่งิ ........................................................................................................ ๑๗ ๓๑. สารกันบูด ................................................................................................ ๖๙ ๖. อยา งไหนผิดอยางไหนถูก .................................................................. ๑๘ ๓๒. จริตตา งกนั ........................................................................................... ๗๑ ๗. ดเู ขาเปนครู ............................................................................................. ๑๙ ๓๓. นอนสวดมนต ........................................................................................ ๗๒ ๘. วดั ไหนดี ................................................................................................... ๒๐ ๓๔. คนใจรอ น ................................................................................................ ๗๔ ๙. จริงเพยี งใด ............................................................................................. ๒๓ ๓๕. ชอบทานเนอ้ื ววั ..................................................................................... ๗๖ ๑๐. สนิ คาเงนิ ผอน ........................................................................................ ๒๕ ๓๖. ไมส บายใจ ............................................................................................. ๗๗ ๑๑. ยาวยาว .................................................................................................... ๒๘ ๓๗. บญุ ตามใหผ ลทนั .................................................................................. ๗๘ ๑๒. รักษาใจตวั เองดกี วา ............................................................................ ๓๒ ๓๘. เหตเุ กิดของฉันทะ ................................................................................ ๘๖ ๑๓. หนีใหถ ึงนิพพาน ..................................................................................... ๓๕ ๓๙. เนื่องจากกรรมเกา .............................................................................. ๘๗ ๑๔. ความคิดท่ีขาดสติ ................................................................................. ๓๖ ๔๐. ปญ หาจากวศิ วกร ................................................................................. ๘๘ ๑๕. สาบานวาเรอ่ื งจริง ............................................................................... ๓๗ ๔๑. คคู รองแบบไหน .................................................................................... ๙๒ ๑๖. น้ำตาคลอเบา ........................................................................................ ๔๒ ๔๒. ฝนไมใหหลังงอ ...................................................................................... ๙๓ ๑๗. กำหนดพทุ โธทเี่ ทา ................................................................................. ๔๓ ๔๓. ดีกวาเดนิ กำหนด ................................................................................... ๙๔ ๑๘. ชอบดม่ื สุรา ............................................................................................. ๔๕ ๔๔. ถมตณั หาไมเ คยเตม็ ............................................................................. ๙๕ ๑๙. หุนสองคู .................................................................................................. ๔๖ ๔๕. ใหแนะนำวดั ........................................................................................... ๙๘ ๒๐. กรรมสนองกรรม ................................................................................. ๔๗ ๔๖. ความเหน็ ทีผ่ ิด ......................................................................................... ๙๙ ๒๑. กรรมแบบไหน ........................................................................................ ๔๙ ๔๗. จะชว ยลกู ยงั ไง ........................................................................................ ๑๐๓ ๒๒. แสงสที อง ............................................................................................... ๕๒ ๔๘. ลอยอยูเตม็ เพดาน ............................................................................ ๑๐๔ ๒๓. เขาฌานแลว วางได .............................................................................. ๕๓ ๔๙. เคยขโมยขนม ..................................................................................... ๑๐๗ ๒๔. คนชอบเกบ็ ............................................................................................. ๕๔ ๕๐. ทำขยะใหเ ปนทอง ............................................................................. ๑๐๘

๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๙ ๕๑. นกั เรยี นนอก ........................................................................................ ๑๑๐ ๗๗. นโิ รธสมาบัติ ........................................................................................ ๑๖๖ ๕๒. อาชีพเสย่ี งทำบาป ............................................................................ ๑๑๒ ๗๘. เห็นคนใสชุดขาว ............................................................................... ๑๖๖ ๕๓. เอาขยะคนอ่ืนมาแบก ...................................................................... ๑๑๓ ๗๙. คนละทางกนั ...................................................................................... ๑๖๗ ๕๔. ภาวนามยปญญาขว ยได .................................................................. ๑๑๕ ๘๐. ความโลภในสงั โยชน ....................................................................... ๑๖๗ ๕๕. เดาวา เปน สมั ภเวสี ............................................................................. ๑๑๗ ๘๑. แผห รอื protect หรอื transfer ........................................................ ๑๖๘ ๕๖. ทานจะวาอะไรไหม ........................................................................... ๑๑๙ ๘๒. โรคทห่ี าเหตุไมพบ .............................................................................. ๑๖๙ ๕๗. เนอื้ งอกในสมอง ................................................................................. ๑๒๑ ๘๓. บรจิ าคเงนิ เพยี งเลก็ นอ ย .................................................................... ๑๗๐ ๕๘. กำลงั จะดี ................................................................................................. ๑๒๓ ๘๔. ดฉิ ันสงสยั ........................................................................................... ๑๗๑ ๕๙. ไดบ ญุ มาก - ไดบ ญุ นอ ย ...................................................................... ๑๒๕ ๘๕. สอี่ าชพี เสย่ี ง ............................................................................................ ๑๗๒ ๖๐. นอนไมห ลับ .......................................................................................... ๑๒๗ ๘๖. พอของหนู ........................................................................................... ๑๗๔ ๖๑. รสู กึ วา ตวั เองโชคดี ............................................................................... ๑๒๙ ๘๗. ตองทำอยางไร ................................................................................. ๑๗๖ ๖๒. เพราะเห็นผิด ....................................................................................... ๑๓๑ ๘๘. บรจิ าคอะคะ ....................................................................................... ๑๗๙ ๖๓. คำถามจากแม ................................................................................... ๑๓๓ ๘๙. คดิ อยางไร ........................................................................................... ๑๘๐ ๖๔. เกือบถกู ทาง ........................................................................................ ๑๓๖ ๙๐. เร่ืองของสัมภเวสี ............................................................................... ๑๘๒ ๖๕. ดิฉันหรอื หนูดลี ะ ................................................................................ ๑๓๗ ๙๑. ยง่ิ ไดฟ ง ยง่ิ ซาบซง้ึ ............................................................................ ๑๘๔ ๖๖. ตดิ มาตงั้ แตเ ดก็ ....................................................................................... ๑๓๙ ๙๒. หยดุ หายใจแลว .................................................................................. ๑๘๖ ๖๗. รสู กึ ละอายใจ ...................................................................................... ๑๔๑ ๙๓. มคี นคอยอา นใจหนู ................................................................................. ๑๙๑ ๖๘. ขา พเจานอ มรับคำสอน .................................................................... ๑๔๔ ๙๔. พสี่ าวหนไู มย อม .................................................................................... ๑๙๕ ๖๙. หนเู ปน คนกรงุ เทพฯ ............................................................................ ๑๕๒ ๙๕. ชอบกินเหลาเลนหวย ...................................................................... ๑๙๗ ๗๐. เพ่อื นบา นนิสัยไมด ี ............................................................................ ๑๕๕ ๙๖. กลวั ไมม บี า นอยอู าศยั ........................................................................... ๑๙๙ ๗๑. ก่ีปม นษุ ย ............................................................................................. ๑๕๗ ๙๗. อาชพี ทำประมง .................................................................................. ๒๐๐ ๗๒. เดินเรียงกันไมได .............................................................................. ๑๕๘ ๙๘. ศลี แปดขาดหรอื เปลา ........................................................................... ๒๐๒ ๗๓. ปน ้ีชะตาไมดี ....................................................................................... ๑๕๙ ๙๙. ใบอนโุ มทนาบัตร ............................................................................... ๒๐๓ ๗๔. จากชา งซอ มคอมพวิ เตอร ................................................................. ๑๖๑ ๑๐๐. บูชาและที่พ่งึ ...................................................................................... ๒๐๕ ๗๕. การนบั เลข .............................................................................................. ๑๖๒ ๗๖. เร่ืองของวบิ ากกรรม ......................................................................... ๑๖๕

1๑0๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๑1๑1 หาไดย ากในโลก ๑. ความสงสัย เธอผูเหน็ ภยั ในวฏั สงสารทั้งหลาย ขอเธอท้งั หลายจงตกแตง คำถาม รักษาซ่ึงตนใหบริบรู ณด ว ยความไมป ระมาทเถดิ ดว ยวา กราบเรียน ทานอาจารยส นองที่เคารพอยางสงู เวลาที่จะไดมพี ระสมั มาสัมพทุ ธเจามาบงั เกิดข้นึ ในโลก ดฉิ นั ชอบอา นหนงั สอื ธรรมะมาก เมอื่ เรว็ ๆ นไี้ ดอ า นพอ็ ค เปนสง่ิ ท่ีหาไดโ ดยยากนกั หนา เกต็ บคุ เลม หนง่ึ เปน ประสบการณก ารปฏบิ ตั ธิ รรมทเ่ี ขม ขน ของ การท่จี ะไดมีโอกาสเกดิ มาเปนมนษุ ย กเ็ ปน สิ่งทีห่ าไดโ ดยยาก แมชีคนหนึ่ง (ซ่ึงปฎิบัติไดผลกาวหนามาก-ไดญาณแลวดวย) การท่ีเปน มนุษยแลว จะถึงพรอมดวยศรัทธา ดฉิ นั รูส กึ ทึง่ และศรทั ธาในความเพยี รที่เปนเลศิ ของเขามาก จึง ก็เปนส่ิงทหี่ าไดโดยยาก หาเบอรโทร และโทรไปคุยกับเขา จึงไดทราบวาตอนนี้เขาสึก การทผี่ ูมีศรัทธาจะไดมีโอกาสบรรพชาอุปสมบท ออกมาแลว มาทำงานและถกู โกงเพราะออ นประสบการณท าง ในพระพุทธศาสนา กเ็ ปน สงิ่ ท่ีทำไดโ ดยยาก โลกมาก แตใจเขาอยากปฎิบัตธิ รรม นงั่ สมาธิตลอดเวลา ดิฉัน รูสกึ สงสารจึงสงเงินไปชวยเขา ๒ ครง้ั แลว และเตมิ เงนิ มือถือ และการทจี่ ะไดมีโอกาสสดบั ตรับฟง พระสทั ธรรมเทศนา ใหเ ขาอีก ๒ คร้งั (โดยยงั ไมเคยพบหนา กันเลย) ตอนน้เี ขาเริ่ม ขององคสมเด็จพระสมั มาสมั พทุ ธเจานัน้ เลา ตั้งศูนยปฎิบัติธรรมเล็กๆ คะ เพ่ือสอนคนน่ังสมาธิ...แตเพราะ กเ็ ปนสง่ิ ที่หาไดโ ดยยากในโลก การทไี่ มร จู กั เขาเปนการสวนตวั จึงเกิดความสงสยั อยากเรียน ถามทานอาจารยด งั นีค้ ะ พทุ ธวจนะ ๑) การที่เราสนับสนุนใหคนอ่ืนเดินไปบนเสนทางสาย อรรถกถา ขุททกนกิ าย คาถาธรรมบท พุทธวรรคท่ี ๑๔ ธรรม และเขากป็ ฎบิ ตั ไิ ดก า วหนา มาก การทำอยา งนไ้ี ดอ านสิ งส (หนา ตา งท่ี ๓ / ๙.) ๓. เร่อื งนาคราชชอื่ เอรกปตตะ [๑๕๐] ผลบุญมากแคไหนคะ (บางคนบอกวาเทียบเทากับการเปนเจา ภาพบวชพระ จริงหรือไมคะ) ๒) อดสงสัยไมไดวา เขาปฎิบัติธรรมอยางจริงจังมา เกือบ ๒๐ ป แตทำไมยังขัดสนเรื่องเงินทองอยู (ธรรมยอม คุมครองผูประพฤตธิ รรมไมใ ชหรอื คะ)

1๑2๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๑1๓3 ๓) ในใจตัวเองคิดวา การท่ีเรายังไมมีโอกาสไดปฎิบัติ ๒. ไดห รือคะ เชนนั้น (เพราะยงั ตดิ ภาระหลายๆ อยา ง) แตถา เราชวยใหผูท ี่ ต้ังใจปฎิบัติจริงไดเดินทางลวงหนาไปกอน พอถึงตัวเองคงจะ คำถาม เดนิ ทางไดส ะดวกข้นึ จริงหรอื ไมค ะ ขอความกรุณาจากอาจารยชวยตอบคำถามใหหาย กราบขอบพระคณุ ทา นอาจารยท่กี รุณาคะ สงสยั ขอ งใจ ดังนค้ี ะ ๑. ถาจิตเปนพลงั งานชนิดหนง่ึ แลว เราจะพัฒนาจติ ได คำตอบ (๑) ปฏิบัติธรรมจนไดญาณ (ปรีชากำหนดรู, ความรู หรือคะ เราจะขดั เกลาหรอื ฝก มันไดหรือคะ ในเม่อื มนั เปนเพยี ง พลังงาน สูงสดุ ) แลวยงั ถกู หลอก แสดงวารูความหมายของคำวา ญาณ แตย งั ไมเขา ถึงปรีชาหยง่ั รู (ญาณ) น่นั เอง ดงั น้นั การสนับสนนุ ๒. ถา สรรพสง่ิ เปนอนัตตา...คือไมมอี ตั ตา ไมมีตัวตน... คนใหเดินไปบนเสนทางธรรมจะไดอานิสงสของบุญ เทาท่ีผูถูก สติก็ตองเปน อนตั ตา.... สติกย็ อมเกิดขน้ึ ตง้ั อยูแลว ก็ดบั ไปเชน สนบั สนนุ พัฒนาคณุ ธรรมได กนั เราจะเอาตัวตนทไี่ หนมาบงั คบั ใหม ันอยกู บั เราตลอดไปละ คะ เพราะแมแ ตตวั เรากไ็ มม ี ขอรบกวนอาจารยชวยตอบใหผูมี (๒) ปฏบิ ัติธรรมได แตย งั ไมม ีธรรมคุมครองใจ ความ ปญ ญานอ ยไดก ระจา งดว ยคะ ขดั สนเรอื่ งเงนิ ทองจึงไดเกดิ ขน้ึ ผตู อบปญหาพูดวา “ธรรมะ กราบขอบพระคุณเปนอยา งสูง ของพระพทุ ธะประกันไดทกุ เรือ่ ง เวน ไวแ ตค วามตาย เทาน้ันท่ีธรรมะประกันไมได” คำตอบ (๑) พฒั นาไดครับ ฝกไดครับ (๓) ชวยเหลือคนอ่ืนในทางที่ดีเปนบุญ ผูใดมี (๒) ผูใ ดดบั รูปดับนามไดแ ลว สตยิ อมไมมี บุญใหผล ผูนน้ั ยอ มสำเรจ็ ในสิ่งที่ปรารถนา ตัวตน แตพ ระอรหันตท ่ยี ังมเี บญจขันธ (สอปุ าทิเสส สงั ขารความคิดปรงุ แตง มนั ไมใชเรา แตม ันลากเราใหติดใหท ุกข นพิ พาน) ยงั ดบั รูปไมได ยังดับนามไมได .... ครับ ไมร ูจกั จบจักส้ินเพราะฉะนนั้ จงอยา เช่ือสังขาร เมื่อไดอะไรมาก็วา ของกๆู ไมปลอ ยไมว างไดเลย กอดทกุ ขอ ยูน ้ันแลว ปลอ ยไมไ ดเ ลย

1๑4๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๑1๕5 ๓. ครกหนิ ชวยได ๔. พระสุปฏิปนโฺ น คำถาม คำถาม เรยี น อาจารยสนอง วรอไุ ร กราบเรยี นทานอาจารย ดร.สนอง วรอุไรทีเ่ คารพ เนอ่ื งจากดฉิ นั มคี วามเกลยี ดชงั พอ มาก ไมว า ทา นจะทำ ผมมคี ำถามขอกราบเรยี นถามทา นดังตอไปนี้ ๑. ผมไดอธิษฐานตามท่ีอาจารยแนะนำใหไดมีโอกาส อะไรกข็ ดั หูขดั ตาไปหมด รูส กึ ทรมานใจมาก ไดพยายามหาวิธีที่ จะทำใหต นเองไมเ กลยี ดพอ แตก ไ็ ดผ ลเพยี งชว่ั ครชู วั่ ยามเทา นนั้ ทำบุญกับพระสุปฏิปนฺโนอยูเสมอ เพื่อที่จะไดอานิสงสในการ ขอความกรุณาอาจารยชวยชที้ างดวยคะ ทำบญุ อยา งเตม็ ที่ และอยากขอรบกวนทา นอาจารยช ว ยแนะนำ พระสุปฎปิ นฺโน ทวี่ ดั ทา นอยใู นเขตกรุงเทพมหานคร สกั ๓ ทา น และอีกเรื่องที่ทรมานใจมากคือการที่ดิฉันเอาใจไปผูก เพ่ือวาจะไดไปกราบและทำบญุ กบั ทานครับ ถามีโอกาสไดเ รยี น ไวกับคนที่ไมไดมีใจตอดิฉันในทำนองเดียวกัน ทั้งๆ ที่พยายาม กรรมฐานกับทา นดว ยก็ยง่ิ ดีครับ ตัดใจไปหลายครั้งแลว แตก็ยังไมสามารถท่ีจะตัดไดอยางเด็ด ๒. อยากจะขอรบกวนอาจารยชวยบอกบุญใหผมดวย ขาด ใจมักจะวนเวียนคิดถงึ เขาอยเู สมอ ท้ังๆ ทเ่ี ขา ครบั คอื อยากจะตามไปทำบญุ ในโครงการทอ่ี าจารยก ำลงั จะทำ เองกม็ ไิ ดต ิดตอ หรือตอแยดฉิ ัน กรณุ าช้ีทางออก หรือกำลังแนะนำใหคนอ่ืนๆไดทำกันครับ เพราะเช่ือวาอาจารย ของปญหาน้ีแกดฉิ นั ดวยคะ จะแนะนำไดตรงจดุ และไดผลตรงอยา งเตม็ ท่ีครับ คำตอบ ๓. การไปนมสั การสถานทตี่ ามรอยพระบาทพระพทุ ธเจา ทง้ั สองปญ หาแกไ ดด ว ยครกหนิ แกรนติ ทใ่ี ชต ำ ในประเทศอินเดีย (โดยเฉพาะท่ปี ระสตู ิ ตรสั รู และปรินพิ พาน) ทา นอาจารยค ดิ วา เปน สง่ิ ทช่ี าวพทุ ธทม่ี ฐี านะพอทจ่ี ะไปไดโ ดยไม น้ำพริก ดว ยการไปซอื้ หาครกหนิ นำ้ หนกั ประมาณ ๑๐ กโิ ลกรัม เดอื ดรอ น สมควรจะทำอยา งยง่ิ ไหมครบั (จะมอี านสิ งสม ากกวา ไมร วมสากมาหนงึ่ ใบ ครั้งใดที่จิตคิดถงึ พอในทางไมดี และคร้ัง การไปนมสั การพระบรมสารรี กิ ธาตุ ในประเทศเรามากนอ ยเพยี ง ใดทค่ี ดิ ถงึ เรอ่ื งอนื่ ทไ่ี มด ี ใหย กครกหนิ ดว ยมอื ทง้ั สองขา ง ไมเ ลกิ ใดครบั ) คิด-ไมเลิกยก ยกแชไวทุกคร้ังท่ีคิดเชนนี้ ยกบอยๆ แลวจะทำ ปญ หาใหหมดไปได..... พสิ ูจนไหม? ขอกราบขอบพระคณุ อยา งสงู ครับ

1๑6๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๑1๗7 คำตอบ ๕. จิตนิ่ง (๑) ผตู อบปญหาไมม ปี ระสบการณต รงกับภิกษทุ ีอ่ ยูใ น คำถาม กรงุ เทพฯ จงึ ไมส ามารถบอกไดว า ภกิ ษุองคใ ดเปน พระสุปฏิปนฺ กราบเรียนถามทา นอาจารยดร.สนอง วรอไุ ร โน คร้ังหน่ีงดิฉันไดทำสมาธิและรูสึกวามีจิตที่นิ่งสนิท (๒) ปรกติแลวผตู อบปญ หามไิ ดต ้งั โครงการทำบุญ จะ เหมือนใบไมท่ีลมพัด ก็ไมไหวติง และมีตัวรูวาจิตน่ิงคือเหมือน ทำบุญตอ เมือ่ ศรทั ธาในผปู ฏบิ ตั ดิ ปี ฏบิ ตั ิชอบ แตช มรมกัลยาณ วา มี ๒ สิง่ ในขณะนั้น ไมทราบวา จะทำอยา งไรตอน่ังดูจิตที่นงิ่ ธรรมมีโครงการเผยแผธ รรมแกมวลชนปล ะ ๓ คร้ัง ทำไมไม อยูสักพักก็ออกมาจากสมาธิ หลังจากนั้นก็พบวาจิตยังนอนนิ่ง ลองเขา ไปสมั ผัสกบั การเผยแผธรรมของชมรมฯดบู างละ อยไู มว า จะตอ งมาใชช วี ติ ประจำวนั ดแู ลหลาน ดวุ า หลานแตก ลบั พบวา จติ ไมไ ดโ กรธไปตามอาการทแ่ี สดงออก ยงั นงิ่ อยอู ยา งนนั้ (๓) การนำตัวเองไปสัมผสั สงั เวชนยี สถาน (ทีป่ ระสตู ิ อาการอยา งนเ้ี ปน อยู ๒ วนั ไมท ราบวา จะทำอยา งไรตอ ไป เพราะ ท่ตี รสั รู ท่ปี ฐมเทศนา ท่ีปรินิพพาน) เปน สง่ิ ทชี่ าวพุทธควรทำ ดฉิ นั มกั ตดิ ขอ สงสยั ในปญ หาน้ี ไมท ราบวธิ ปี ฎบิ ตั ทิ ถ่ี กู ตอ งกราบ เพราะเม่ือไปสมั ผัสแลวทำใหเ กดิ ความสลดใจ (สังเวช) ทำให เรียนถามทา นอาจารยค ะ โดยความเคารพอยา งสูง ไดค ิดทจี่ ะทำความดลี ะเวนความชว่ั แตสงิ่ ทีค่ วร คำตอบ ทำอยา งย่งิ คือนำตวั เขาปฏิบัติธรรมเพอื่ ใหเ กดิ เมอ่ื จติ นงิ่ ดงั ทบ่ี อกเลา ไปแลว ใหใ ชจ ติ นงิ่ ตาม ปญญาเห็นแจง ไดน น่ั แหละดที ีส่ ดุ ดสู ิง่ กระทบที่เขา ทางหู ตา จมูก ล้ิน ฯลฯ วา ทกุ ส่งิ ความเกษมสุข ความไมเศรา โศก เปนมงคล ท่เี ขากระทบตองดับไป (อนตั ตา) ตามกฎไตรลกั ษณ ใจจะร่ืนเริงเสมอ ถา เศราโศก จะเสียมงคลไปหมด แลวจิตจะปลอยวางส่ิงกระทบท่ีแทจริงแลวไมมีตัวตน และจิต เขาสูความวา งเปน อเุ บกขา ปญญาเหน็ แจง ในสิง่ กระทบจึงเกิด เหมอื นตนไมม ันเฉาแลว นา ดไู หม ขนึ้ ดว ยวธิ นี ี้ นค่ี อื วปิ ส สนาญาณ ทผี่ ปู รารถนาความพน ทกุ ขน ยิ ม เอานำ้ มารด เอาปยุ มาใสชมุ ชนื่ ข้นึ มามนั เปนยังไง พฒั นากัน มันสดชืน่ นาชม

1๑8๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๑1๙9 ๖. อยางไหนผิด อยา งไหนถกู ๗. ดูเขาเปนครู คำถาม คำถาม สวัสดคี ะอาจารย กราบเรียนอาจารยส นอง ทเ่ี คารพ หนขู อรบกวนปรกึ ษาอาจารยค ะ หนรู บั งานทำรายงาน ผม มีคำถาม เน่ืองดว ยมผี รู ไู ดสอนผมเร่ืองการปฎบิ ตั ิ จบใหค นๆ หนง่ึ คะ หนูกใ็ หคำสัญญาเคาไวแลววา จะทำ แตห นรู ู ธรรมใหไดม รรคผลนน้ั ตอ งเร่มิ ตนท่ีการศึกษาเรือ่ งเจตสกิ กอน มาจากหนงั สือของอาจารยเ ลม หนงึ่ วา ทำรายงานใหค นอ่ืนไม ไมใชการน่ังสมาธิ เดินจงกรม หรือการเจริญกสิน และใหผม ดี พอมาถงึ ตอนทห่ี นฝู ก งาน หนเู คยบอกกบั ตวั เองตอนเครยี ดๆ สวดเจตสกิ ใหได จติ จะไดบันทึกไว ทำใหผมเกิดความสงสยั มาก วา “ถา ไดงานทน่ี ่ีจะเลิกทำรายงานใหค นอน่ื ” และผมเคยมีโอกาสไปกับคณะทานอาจารยทานนั้นเพ่ือทำบุญ ปรากฎวาทุกคนในรถทองคาถาตางๆ ไดอยางคลองแคลว ถึงหนูจะทำหรือไมทำรายงานใหเขามันก็ไมเดือดรอน มาก เชน บทธัมมจักกัปปวัตตนสูตร บทสวดอกุสลา และบท หนเู ลยคะ ทางกายนะคะ เพราะหนทู นทำงานหนกั ได ถา ปฏเิ สธ สวดเจตสิก ซ่ึงสรางความประหลาดใจใหผมมาก นอกจากนี้ ไป กไ็ มเ อาเงนิ ทข่ี าดไปกไ็ ด ไมเ ปน ปญ หา แตห นกู ลวั จะผดิ สจั จะ ยังหามสวดบทสวดอ่ืนๆ ท่พี ระพุทธเจาไมไดต รัสหรอื สวด เชน ผิดศีล ลำบากใจ ผิดคำอธิษฐาน ทำใหคนอ่ืนเดือนรอนเพราะ ชินบญั ชร พาหงุ มหากา เปน ตน และไดส อนผมวา ถา ปฎิบัติตาม สญั ญาไวแลว อีกหลายอยาง ลำบากใจมากกวา แตถา หนูรวู า หลวงพอ และหลวงปู จะลงนรกขมุ ๘ เปน ตน นอกจากนี้ยงั อยา งไหนดกี วา หนจู ะไมร รี อทจี่ ะทำคะ ทำอยา งไหนผดิ อยา งไหน บอกวาไมมีพระอริยะอีกแลวในปจจุบัน ซึ่งผมไมเห็นดวยครับ ถกู คะอาจารย ดว ยความเคารพอยางสงู แตรูสึกประหลาดใจมากๆ จึงอยากกราบเรียนถามอาจารยผูรู ดว ยครบั โดยเฉพาะเรื่องเจตสิก เชน ใหอธิษฐานวา “ขอใหจ ิต คำตอบ เจตสกิ ของขา พเจา เขา สกู ระแสมรรค ๔ ผล ๔ พระนพิ พาน ๑ ศีลและสัจจะเปนคุณธรรมท่ีทำใหเกิดความศักดิ์สิทธิ์ โดยเฉียบพลันในปจจุบันกาลชาตินี้เทอญ” สามารถอธิษฐานได หรือไมครับ เพราะปกติผมจะอธิษฐานวาใหปญญาเห็นถูกตรง ผทู จ่ี ะนำพาชีวติ ไปสคู วามดีงามสงู สุดได ผูน ั้นตองศกั ดส์ิ ิทธิ์ ตามธรรม และส้ินอาสวะกเิ ลส ครบั ขอแสดงความนบั ถอื ฉะน้นั หากผูถามปญ หาประสงคจ ะเปน เชนนี้ ตอ งรกั ษาศลี และ สัจจะไว ความดงี ามสงู สดุ จึงจะเกดิ ข้นึ กบั ตวั เองได

๒20๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๒2๑1 คำตอบ ๑. ประมาณวันท่ี ๒๕-๒๖ มีนาคม น้ผี มจะเดินทางไป คำวา อธษิ ฐาน หมายถงึ ตง้ั จติ ปรารถนาในสงิ่ ดงี าม ดงั เชียงใหม และจะนำหนังสือสวดมนต และประสบการณธรรม ของหลวงพอ จรญั วดั อมั พวนั ทผี่ มและเพอ่ื นๆ พน่ี อ ง ไดร ว มกนั นน้ั การอธษิ ฐานใหม ปี ญ ญาเหน็ ถกู ตามธรรม เปน การอธษิ ฐานท่ี จดั พมิ พข นึ้ เพอื่ เปน แจกธรรมทาน ตง้ั ใจวา จะนำหนงั สอื ในสว นนี้ ถูก แตตองทำเหตใุ หถ ูกตรง คอื ตอ งปฏิบตั วิ ปิ สสนากรรมฐาน ไปใหพ ระสงฆท า นอนโุ มทนาเปน สงั ฆทานและธรรมทานดว ย จงึ เชนเดียวกันอธิษฐานใหสิ้นอาสวะ ตองพัฒนาจิตใหเกิดปญญา จะขอรบกวนอาจารยส นอง ไดก รณุ าแนะนำวดั ในเชยี งใหม ทผี่ ม เหน็ แจง แลว ใชป ญ ญาเหน็ แจง กำจดั กาม ภพและอวชิ ชาใหห มด สามารถไปดำเนนิ การไดค รบั และถา มสี ง่ิ ใดอาจารยจ ะชว ยชแี้ นะ กจ็ ะเปนพระคณุ ครับ ไปจากใจไดแ ลว อาสวะยอ มหมดไดเม่อื นั้น อนึ่งผูใดระลึกไดในกาลามสูตร(ดูหนา ๒๒) ๒. อิทธิฤทธ์ิปาฏิหารย กับ บุญฤทธิ์ มีความหมาย อยางไร เกิดจากกรรม และภพ ภูมิธรรมอะไรครบั และตางกัน แลวใชกาลามสูตรกรองคำพูดของคน จนเขาถึง อยา งไรครับ เหตุผลไดถูกตองแลว ผูน้ันจะไมถูกหลอกใหเชื่อ ในสงิ่ ทไ่ี มม เี หตุผลรองรบั ผมขอรบกวนอาจารยใ นตอนน้ี เทานี้นะครบั ดวยความเคารพในธรรม ๘. วัดไหนดี คำตอบ คำถาม (๑) แนะนำใหถ วายกบั วัดท่ีมีการปฏิบัตธิ รรม อาทิ กราบเรียนอาจารยสนอง วรอไุ ร วัดร่ำเปง (ตโปทาราม) วัดอโุ มงค อ.เมอื ง ผมมคี ำถามจะรบกวนอาจารย ครบั ผมเปน คนเดยี วกบั วดั สนั ปาสักวรอุไรธรรมาราม อ.หางดง วดั พระธาตุจอมทอง อ.จอมทอง ท่เี คยเขียนมาเลาและถามอาจารย เก่ยี วกับประสบการณธรรม สำนกั ปฏิบตั ิธรรมตานัง-เลนงั กับกลุมสหธรรมมิก ท่ีผมเคยประสบ สมัยผมยังเปนคาทอลิก วดั พนั หลัง อ.ดอยสะเก็ด ฯลฯ และตอนหลังไดแยกตัวออกมาปฏิบัติเอง และไดเคยไปกราบ (๒) คำวา “อทิ ธิปาฏหิ ารยิ ” หมายถงึ แสดงฤทธไิ์ ดเ ปน หลวงปูส ภุ าทภ่ี เู กต็ ครับ อศั จรรย เชน หายตวั ดำดนิ เดนิ บนผวิ นำ้ ลอยในอากาศ ฯลฯ ผู ทจ่ี ะมฤี ทธแ์ิ ละแสดงความอศั จรรยเ ชน นไ้ี ด ตอ งเปน ผทู สี่ ามารถ

๒2๒2 : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๒23๓ พฒั นาจติ (สมถภาวนา) จนเขา ถงึ ความทรงฌาน เมอ่ื นำจติ ออก ๙. จริงเพยี งใด จากความทรงฌาน อิทธปิ าฏหิ าริยย อ มเกิดไดเปนอศั จรรย คำถาม ภมู ธิ รรมทบ่ี คุ คลสามารถแสดงฤทธไิ์ ด เรยี กวา โลกยิ อ กราบเรียนทา นอาจารย ดร.สนอง วรอไุ รทเี่ คารพ ภิญญา ซึ่งเกิดขนึ้ ไดก ับปุถุชน หรอื อริยบคุ คลผูเขา ฌานได ผมมีคำถามขอกราบเรียนถามทานดงั ตอไปนี้ ๑. ความเช่ือเร่ืองอานิสงสการปลอยสัตวของคนไทย คำวา “บุญฤทธิ”์ หมายถงึ สำเร็จดว ยบญุ เชน ผูมีบุญ ปรารถนาสง่ิ ใดไดสิง่ น้ัน เปนใหญไ ดเพราะบุญ มีบรวิ ารซ่ือสัตย เชน ปลอ ยเตา จะอายยุ นื ปลอ ยปลาหมอทำใหห ายจากโรค ปลอ ย กเ็ พราะบญุ ไดมนษุ ยสมบตั ิ ไดสวรรคส มบตั ิ ไดน ิพพานสมบัติ ปลาไหลทำใหการงานล่ืนไหล ปลอยหอยขมทำใหใจไมขมขื่น กเ็ พราะบญุ เปนพุทธสาวก พุทธสาวิกาไดก็เพราะบญุ ฯลฯ เหลา นี้มคี วามเปน จรงิ เพยี งใดครับ ผูที่จะมีบุญฤทธ์ิได ตองประพฤติบุญกิริยาวัตถุ ๑๐ ๒. ขอรบกวนอาจารยแ นะนำวา สตั วอ ะไรเราควรปลอ ย (ดูหนา ๒๔) จนกระทงั่ พลงั ของบุญใหผล ดีท่สี ดุ และจะไดอานสิ งสบุญที่สงู ทส่ี ดุ ครบั (ในจำนวนตัวทเ่ี ทา กัน) การปลอยสัตวขนาดใหญจะไดอานิสงสบุญมากกวาการ ภมู ิธรรมทใี่ หผ ลเปน เชน นี้ ตองสง่ั สมบญุ ไวม าก และ ปลอยสัตวข นาดเลก็ เสมอไป หรือไมค รบั เกดิ ข้ึนไดก บั ปุถชุ นหรอื อรยิ บคุ คลไดเหมอื นกนั ๓. การถวายของใหพ ระพทุ ธรปู หรอื พระภมู ิ หรอื ถวาย เกสปตุ ตสูตร (กาลามสตู ร) วาดวย ขอหามมใิ หเช่ือโดยอาการ ๑๐ อยา ง แดดวงวญิ ญาณอน่ื ๆ ถาเราซ้อื กบั ขา วที่เปนถงุ มัดดว ยหนงั ยาง พระไตรปฎกภาษาไทย ฉบบั หลวง พ.ศ. ๒๕๒๕ (เลม ๒๐ ขอ ๕๐๕ จะถวายทง้ั ทย่ี งั มดั ปากถงุ อยไู ดห รอื ไมค รบั หรอื เราตอ งแกะหอ หนา ๑๗๙ - ๑๘๔) ใสชามแลวจึงถวายเสมอ (บางทีไมมีเวลาจัดถาดอาหารถวาย และลา งทำความสะอาดภาชนะครับ) พระพุทธเจาตรสั วา ควรแลวท่ที านจะสงสัย ทา นทั้งหลาย ๑.อยา ไดเชอื่ ถอื ตามถอยคำท่ีไดยนิ ไดฟ ง มา ๒.อยาไดเ ชอื่ ถอื ตามถอยคำ ขอกราบขอบพระคณุ อยา งสงู ครบั สบื ๆ กนั มา ๓.อยา ไดเ ชื่อถอื โดยตนื่ ขา ววาไดยินอยา งน้ี ๔.อยาไดเช่ือถอื โดยอา งตำรา ๕.อยา ไดเ ชอื่ ถอื โดยเดาเอาเอง ๖.อยา ไดเ ชอ่ื ถอื โดยคาดคะเน คำตอบ ๗.อยา ไดเช่อื ถอื โดยความตรกึ ตามอาการ ๘.อยา ไดเชือ่ ถอื โดยชอบใจวา (๑) การปลอ ยสตั วใ หเ ปน อิสระ เทากบั การใหช วี ติ เปน ตองกันกับทิฏฐิของตัว ๙.อยาไดเชื่อถือ โดยเช่ือวาผูพูดสมควรจะเช่ือได ๑๐.อยา ไดเชอื่ ถือ โดยความนบั ถอื วา สมณะนีเ้ ปนครขู องเรา ทานแกส ตั วท ถ่ี กู นำไปปลอ ย การใหท านเปน หนงึ่ ในบญุ กริ ยิ าวตั ถุ

2๒4๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : 2๒5๕ ๑๐* ผใู หไ ดบ ญุ บญุ ทำใหส ำเรจ็ ในสง่ิ ทปี่ รารถนาไดท กุ อยา ง เชน ๑๐. สินคา เงนิ ผอน ปรารถนามอี ายยุ นื ยาว ปรารถนาไมอ าพาธ ปรารถนาใหง านลนื่ ไหล ปรารถนาไมใ หระทมขมขน่ื ใจ ฯลฯ ทั้งน้มี ีเง่ือนไขท่วี า ตอ ง คำถาม ไมมีอกุศลกรรมอน่ื ใดทีท่ ำไวก อนแลวมาชิงใหผลตดั หนา ความ กราบเรยี น อาจารยส นอง วรอไุ ร ผมมคี ำถามทตี่ อ งการ ปรารถนาดงั กลาวขา งตน จึงจะเปน จริงได ถามอาจารยด งั นีค้ รบั (๒) ควรปลอยสตั วทีม่ คี ุณตอ มนุษย เชน ชา ง มา ววั ๑. หากฆราวาสแตเ ดมิ มคี วามเชอ่ื ไมก นิ เนอื้ ชนดิ ใดชนดิ ควาย ฯลฯ หรอื สตั วท มี่ ขี นาดใหญก วา ปรกติ (ใหญเ บอ เรอ ) เชน ปลาชอนตวั ใหญ ปลาไหลตวั ใหญ นกตวั ใหญ ฯลฯ หรือสัตวท ม่ี ี หนงึ่ ทงั้ กรณที ต่ี งั้ สจั จะและไมไ ดต ง้ั สจั จะวา จะไมก นิ เนอ้ื ชนดิ นนั้ บริวารมาก อกี (เชน ชาวจนี บางกลมุ จะไมก นิ เนอ้ื ววั หรอื เคยปลอ ยสตั วช นดิ นน้ั ใหเ ปน อสิ ระมากอ น เชน ปลอ ยปลา) ตอ มาไดม าบวชเปน ภกิ ษุ หมายเหตุ : พระโพธิสตั ว เคยเกดิ เปนลงิ ใหญ (มหากป ในพระพุทธศาสนา(ฝายเถรวาท) เน้ือชนิดน้ันไมไดถูกหามดวย ราช) มีบรวิ ารมาก เคยเกิดเปนสุนขั ตวั ใหญ (พญาสนุ ข พระวนิ ัย มีญาติโยมนำอาหารทป่ี รงุ ดว ยเนอ้ื ชนิดน้ันมาถวาย ผู ราช) มบี รวิ ารมาก เคยเกดิ เปน ปลาชอ นตวั ใหญ (พญา เปนภิกษุควรทำอยางไรกับอาหารน้ัน ถือไดวาถาไมฉันอาหาร มัจฉาปลาชอ น) มีบรวิ ารมาก เคยเกดิ เปน นกแขกเตา นนั้ จะทำใหข องถวายทญ่ี าตโิ ยมผเู ปน ทายก มาถวายเสยี หายได หรอื ถอื ไดว า เปน สมณะผเู ลยี้ งยากไดห รอื ไมค รบั หากเกดิ กรณนี ี้ มบี ริวารมาก ฯลฯ จะแกไ ขโดย บอกญาตโิ ยมหรอื โยมอปุ ฐากเสยี ตง้ั แตเ ปน ฆราวาส (๓) ถวายได แตควรใสภาชนะท่ีมนุษยใชใส วา ใหน ำอาหารทไี่ มไ ดป รงุ ดว ยเนอ้ื ชนดิ นนั้ มาถวาย เพอื่ ไมใ หผ ดิ สจั จะหรอื ขอ ตกลงทางประเพณที ตี่ งั้ ไวต ง้ั แตเ ปน ฆราวาส อยา ง อาหารสำหรับบริโภค จะดกี วา ถวายอาหารทงั้ ท่ี น้ีไดหรือไมค รบั ถกู บรรจุอยูในถงุ ซง่ึ ดมู ักงายเกนิ ไป ๒. การชำระคาสินคาแบบ “เงินผอน” ถือวาเปนบาป บุญกริ ยิ าวตั ถุ ๑๐* หมายถงึ การกระทำท่ีเปนบอ เกิดแหง บญุ ทำได ๑๐ หรอื ไมค รับ เพราะขดั กับพุทธพจนทีว่ า “อณิ าทานํ ทุกขฺ ํ โลเก อยา ง คอื ทำบญุ ดว ยการให๑ ทำบญุ ดว ยการรกั ษาศลี ๒ ทำบญุ ดว ยการทำ การเปนหนี้ เปนทกุ ขในโลก” ถา หากเปน บาป ผูชวนกู ผูใหกู ผู จติ ตภาวนา๓ ทำบญุ ดว ยการประพฤตอิ อ นนอ ม๔ ทำบญุ ดว ยการขวนขวาย กู ผูดำเนินเร่ือง ฯลฯ ก็จะรวมอกุศลกรรมดวย เนื่องจากใน รบั ใช๕ ทำบญุ ดวยการอทุ ิศความดใี หผ อู ื่น๖ ทำบญุ ดวยการยินดีในความดี ของผูอืน่ ๗ ทำบุญดวยการฟง ธรรม๘ ทำบญุ ดวยการสั่งสอนธรรม๙ และ ทำบญุ ดว ยการทำความเหน็ ใหถกู ตรง๑๐

2๒6๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๒27๗ ปจ จุบนั ขา วของราคาแพง เชน รถยนต หรอื บา นเรอื น หากไม คำตอบ ชำระแบบผอ นผมู รี ายไดน อ ยจะตอ งรอเปน เวลานานมากกวา จะ (๑) ผใู ดมสี จั จะวาจะไมบริโภคเน้อื สตั วชนิดนน้ั ๆ แม สะสมเงินได ตามจำนวนนัน้ แลวจงึ ชำระเพียงงวดเดียว (รวม ถึงถาเอาความรูท างโลกในแงข องเศรษฐกจิ มาคิด จะทำใหเ กิด จะตกอยูในสภาวะใด เชน มาบวชเปนภกิ ษุ ตอ งเวน บริโภคเนื้อ “เงนิ ไมห มุนเวยี น” คอื การทีป่ ระชาชนไมเ อาเงนิ ออกมาใชส อย) สัตวชนิดนน้ั ๆ ตามทใ่ี หส ัจจะไว ประพฤติไดเชนนจ้ี ึงจะเรียกได โดยสว นตวั คดิ วา ถา เปน ไปได ใชขันติ วิรยิ ะ ฯลฯ เกบ็ เงินใหพ อ วาผูนน้ั มีสจั จะ และมไิ ดเ ปนความเสียหายแตอยางใด หากจะ กบั สง่ิ ของที่จำเปนตอ งซ้อื เสยี จะดกี วา ขอความเมตตาอาจารย พดู บอกโยมอุปฏฐาก หรอื แกผทู คี่ วรบอกวา ... แนะนำในเรื่องนดี้ วยครบั “ขา พเจา ไมบ รโิ ภคเน้อื สัตวชนิดนนั้ ๆ” ๓. ระหวา งการปฏบิ ตั ภิ าวนาหากมสี งิ่ กระทบจากหลาย (๒) การชำระสนิ คา แบบผอ นใชเ ปน รายเดอื น และ อายตนะพรอมกัน เชน เกิดทุกขเวทนาทางกาย ไดยินเสียง ปฏบิ ัตไิ ดถกู ตรงตามกตกิ าทไี่ ดตกลงกันไว ไมถือวา เปนบาป ทง้ั รบกวน เกดิ ความฟงุ ซา น เปน ตน ควรจดั การกบั สงิ่ กระทบเหลา ยงั เปนการสรา งสจั จบารมีใหเกิดข้นึ อกี ดวย แตก ารตัดสินใจซ้อื นอ้ี ยา งไรครบั ไดอ า นคำถามคำตอบในหนงั สอื เลม หนงึ่ อาจารย สนิ คา เงินผอน เปน เจตนากอ หนใ้ี หเกดิ ข้ึน พระพทุ ธะจึงตรัสวา ตอบวา ใหจ ดั การเปน เรือ่ งๆ ไป แตส งสัยวา ควรจัดการกบั ส่ิง “การเปนหน้ีเปน ทุกขในโลก” ซ่งึ มผี ลเปนบาป ปญหาจงึ อยูทวี่ า ผถู ามปญหามีสตริ ะลกึ ไดท นั ตัณหา อันจะเปนเหตุใหเ กดิ การ กระทบใดกอนหลัง (ฟงธรรมเทศนาของเจาคุณ กอหนไี้ ดห รอื ไม หากการสรางหน้ียงั มีความจำเปนแกช ีวติ และ โชดก ทา นไดเ ทศนวา ใหดสู ิ่งกระทบทร่ี ับไดชดั ) คิด ตองทำเพ่อื ใหเ ศรษฐกจิ ในสังคมหมุนเวยี น ตอ งทำดวยเงื่อนไข ท่ีตนเองปฏิบตั ิได โดยใหม ีความทุกขเ กดิ เทาทจี่ ำเปนและตวั วาคำถามนี้คงเปนประโยชนสำหรับผูที่ปฏิบัติใน เองยอมรับได สถานท่ีที่ไมคอยสปั ปายะ ครบั (๓) ดว ยเหตุท่จี ติ มีการเกิด-ดับเร็ว จนระบบประสาท ขอกราบขอบพระคุณอาจารยท่ีเมตตาตอบ ไมส ามารถตามสมั ผสั ไดท ัน จงึ คิดเอาเองวา อายตนะภายนอก คำถามเหลานี้ ดวยกรรมอันใดทั้งทางกาย วาจา ใจ (รูป เสียง กล่นิ รส ฯลฯ) เขากระทบอายตนะภายใน (ตา หู ที่ผมทำไวในทุกภพชาติ จะดว ยเจตนาหรือไมก ็ดี ตอ หนา จมูก ลิ้น ฯลฯ) พรอมกนั ท้ังๆ ทีค่ วามเปนจริงแลวมิไดเ ปนเชน และลบั หลังกด็ ี ระลกึ ไดห รือไมไดก ็ดี ขอใหอาจารยอโหสิกรรม นั้น หากเปน ดงั กรณีทบี่ อกเลา ไปตองกำหนดผัสสะใหญ หรอื ในกรรมอนั นา ติเตยี นเหลา นนั้ ดวยครบั ผัสสะที่ปรากฏเดนชดั ใหห มดไปใหไ ดกอ น แลวจึงกำหนดผัสสะ รองใหห มดไปเปน อันดับถดั มา

2๒8๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๒29๙ ๑๑. ยา วยาว ตวั ความคดิ บรรลแุ ลว มันกข็ ้ึนมาเรื่อยๆ ผมเลยไปเปด คอมฯ แลวโหลดหนงั โปะ มาดู ความอยากยังมีอยู แตม นั เกิดยิกๆ อยู คำถาม ในใจ ผมเลยเขาใจวาความคิดนน้ั มนั หลอก กราบเรยี น ทานอาจารย ดร.สนอง วรอไุ ร ผมชื่อ เสรีชัย เขมวิโรจน อายุ ๒๒ ป เพิ่งจบจาก หลังจากวันนั้นมา ผมนอนก็ไมหลับอีกเลย หลับก็ไม เหมือนเดมิ เวลาหลบั กเ็ หมือนเวลาทใี่ จเราหนีไปคิดแลวเราไมร ู มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม ผมไดฝกตามดูความคิดของตัว แตพอมันคิดจบผมก็ตื่น ในขณะท่ีใจหนีไปคิดผมก็รู แตรูบางๆ เอง ไดฟงเทศนแนวทางดจู ติ ตง้ั แตว ันที่ ๒๘ กมุ ภาพันธ ๒๕๕๑ ไมพ อทจี่ ะตดั มนั ใหข าดเหมอื นตอนตน่ื เปน การนอนทท่ี รมานมาก จนคืนวนั ท่ี ๒๐ มกราคม ๒๕๕๒ ท่ผี า นมา ระหวา งทีผ่ มกำลัง เหมอื นวา ผมถกู ใจจะลากไปโนน ไปนท่ี ง้ั คนื พอผมไมย อมหลบั ๒- ฝก งานอยทู เี่ ชยี งราย เกิดสภาวะอยางหนงึ่ ทแี่ ปลกกวาทกุ คร้งั ๓ วนั เหมอื นรา งกายจะไมไ หว หวั ใจกเ็ ตน แรงๆ จนรสู กึ วา ทรมาน คืนน้ันผมนั่งอานหนังสือและก็คอยสังเกตใจท่ีหนีไปคิด สักพัก เหนอื่ ย กต็ อ งไปนอน แตใ จมนั ไมเ คลมิ้ หนไี ปคดิ อยา งเดมิ คอื พอ เรมิ่ รสู กึ วา ใจมนั นงิ่ และเยน็ ผมเลยปด ไฟแลว นงั่ หลบั ตา ไปรตู รง ผมนอน ผมก็ดลู มหายใจเขา-ออก หายใจไดไมก ่ีที ใจมันเหมือน ทใ่ี จนง่ิ ๆ นน้ั มนั กเ็ กดิ นงิ่ วบู ๆ ขน้ึ มาเรอ่ื ยๆ เหน็ หวั ใจเตน แรงขนึ้ ๆ กับวาแอบไปอยตู รงทวี่ า งๆ ตรงลมเขา-ออก ประมาณ ๓๐-๖๐ เหน็ ใจทคี่ ดิ แยกออกมา เหน็ ใจท่นี งิ่ ๆ ก็น่ิงขึ้นๆ และมีคำพดู ของ นาที ก็สดช่ืนข้นึ มา แตพ อผมตัง้ ใจดลู มหายใจเขา-ออก ใหใจไป หลวงพอวา รลู งอยา งเปน กลาง ข้ึนมาเปนระยะ ผานไปสกั พกั อยตู รงวางๆ นัน้ แลว ผมจะไดห ลบั มนั ก็ทำไมได มนั เปนสภาวะ หวั ใจก็เตน เบาลง แตใ จเรม่ิ ดิ้นไปๆ มาๆ จนรสู กึ วาหมดแรง เริ่ม ทผ่ี มไมเคยเจอและแปลกกวาทุกคร้ัง และอกี อยา งคอื สภาวะที่ ปวดตามตวั ผมเลยลมื ตาขน้ึ มาแลว เอนตวั นอน พอหลบั ตาลงก็ วานี้หลวงพอ ไมไดเ ทศนไว ทกุ ครั้งเมือ่ ผมติดสภาวะ ผมก็จะฟง รสู กึ เหมอื นวา รา งกายมนั แบนราบ หายใจเขา มนั ถงึ จะพองขน้ึ มา เทศนแลวจบั จุดแกเอา ทีท่ อ ง และยงั รสู กึ วา หวั ใจเตนแรงมากจนตัวส่ันตามจงั หวะการ เตน ของหัวใจ จนรสู ึกรำคาญ ผมพยายามหลับตานอน แตนอน ผมเคยไปกราบหลวงพอประสิทธิ์ วัดปาหมูใหม ไมหลับ เหมือนกับวาตัวหลับหายไป ผมเลยนอนดูหัวใจเตนไป อ.แมแตง เชียงใหม กราบถามสภาวะน้ี แตทานแคบอกผมวา อยา งนั้น มนั มีความคดิ ข้ึนมาตวั หนง่ึ วา บรรลุแลว ผมกเ็ ลยลุก อยาไปสงสยั อยากดูโนน ดนู ่ี ใหเอาสติตั้งลงท่จี ิต ผมฟงแลว ก็ ขนึ้ เดนิ ออกไปขา งนอก รสู กึ วา โลกเปลยี่ นไป เหมอื นเปน ภาพวาด เหมือนเขาใจ แตพอมาทำก็ไมรูจะทำอยางไร ผมเลยไปปฏิบัติ ธรรมท่ีสำนักวิปสสนาแมชีดอยสะเก็ด และถามแมชีท่ีสอบ

3๓0๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๓3๑1 อารมณ ทานก็บอกวาเปนผรู ู ผูตนื่ แลว แตย งั ไมเบิกบาน เพราะ คอ ยสภุ าพ แตส ภาวะทผี่ มเปน อยู เปน จรงิ ตามทผ่ี มไดเ ลา ไป ขอ รางกายไมพรอม เพราะผมไปทำขามขั้นตอนของสติปฏฐาน ๔ ทานอาจารยไดโ ปรดตอบขอ สงสัยของผมดวยครับ ใหผ มไปดูพอง-ยบุ และเวทนา ผมฟง แลวก็เหมอื นเขา ใจ แตก็ ยงั สงสยั อยดู ี ผมไปปฏิบัติท่ีสำนักฯได ๑๐ วัน ขอบพระคณุ อยา งสูงครับ ตอนนผี้ มกลับมาอยูบาน ทอ่ี ำเภอแมริม ผมรูสึกวา คำตอบ ชีวติ เปลยี่ นไปเยอะมาก หลงั วนั ท่ี ๒๐ มกราคม ๒๕๕๒ กนิ ขาว ตามทบี่ อกเลา ไปเปน สภาวะของจิตที่เริม่ มีความ ๓ มอื้ ก็ไมได มันแนน อึดอดั ไปหมด ผมเลยกิน ๒ ม้ือ เชา กับ เยน็ เวน กลางวนั ตอนไปปฏบิ ตั ผิ มกนิ ม้อื เชามอื้ เดียวก็อยูไ ด ตงั้ มน่ั เปน สมาธิ จงึ ถกู มารตามขดั ขวางมใิ หบ รรลคุ วาม มแี รงปกติ นอนก็ไมห ลบั เหมือนกอ น เหมอื นวา ตัวหลบั หายไป ดี หากผูถ ามปญ หาทำตัวเปนคนโง แลว ประพฤติให แตง ว งเคลม้ิ ๆ มีอยู ดหู นัง ดูทีวี ฟงเพลง กเ็ หมือนดไู ปอยา ง ถูกตรงตามคำชี้แนะของผูมีประสบการณเชนน้ีมา นนั้ ฟงไปอยางน้ัน เลา ใหใ ครฟง เคาก็หาวาคิดมาก ตัวความ กอน จนกระทั่งเขาถึงผลแหงการปฏิบัติแลว ปญหาท่ีเกิดข้ึน คดิ วา บรรลุแลว มันกผ็ ดุ ขนึ้ มา แตม นั กเ็ บาลงจนผมแทบจะไม จะหมดไป เมอื่ ใดท่ีอาการตา งๆปรากฏ อาทิ เห็นหวั ใจเตน เบา สนใจ เพราะดูมนั จนชิน ผมยังมีกิเลสอยู เวลาออกไปไหน เห็น ลง ตอ งกำหนดวา “เบาหนอๆๆๆๆ” ไปเรือ่ ยๆ จนอาการเตน เบา ผหู ญงิ สวยๆ กย็ งั มองอยู ใจยงั แว็ปๆ ไปท่เี คา อยู เดือนเมษา ของหวั ใจหายไปและไมป รากฏขึน้ กบั จิตอกี หรอื เห็นตวั เองหาย ผมตอ งไปจับใบดำ-ใบแดง ผมคิดวาถาไดขน้ึ มา ดวยสภาวะที่ ไป ตองกำหนดวา “เหน็ หนอๆๆๆๆ” ไปเรื่อยๆ จนอาการหายไป ผมเปนอยูคงจะเปน ทหารไมไ หว ตอนนผ้ี มอยากบวชครบั ของตวั ไมป รากฏอกี หรอื คดิ วา ตวั เองบรรลแุ ลว ตอ งกำหนดวา “คิดหนอๆๆๆๆ” ไปเรื่อยๆ จนความคดิ วา บรรลแุ ลวหายไป และ ผมอยากเรยี นถามทา นอาจารยวา สภาวะที่ผมเปน อยู ความคดิ เชน นีไ้ มปรากฏข้นึ อกี ฯลฯ หลังจากนนั้ นำจิตกลบั มาสู น้ี คืออะไร และผมควรทำอยา งไรตอ ดีครับ ทกุ วนั นผ้ี มก็ยงั องคภาวนาเดิมท่ีทำอยู การแกปญหาเชนน้ีเปนวิธีกำจัดตัวการ ตามดคู วามคดิ และเห็นมนั เกิดไปเกดิ มาอยางนนั้ ผมก็ไมรูสกึ ท่มี าขัดขวาง (มาร) ไมใหบ รรลคุ วามดีท่ีสงู ขน้ึ ไป เมอ่ื กำจดั มาร ทุกขร อ นอะไร แตผมไมรจู ะอธบิ ายกับญาตพิ ่ีนอ งอยา งไร และ ไดแลว ความตั้งม่ันเปนสมาธิของจิตท่ีสูงข้ึนยอมเกิดได และ ผมก็ยงั สงสัยสภาวะที่ผมเปนอยู สามารถใชเปน ฐานพัฒนาปญ ญาเห็นแจง ตอไป ตองขออภัยทานอาจารยดวยครับ ผมอาจจะใชคำไม รหู ลบเปน ปก รูห ลีกเปนหาง รจู ักจบั รูจักวาง รูท างพระนพิ พาน

3๓2๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๓3๓3 ๑๒. รักษาใจตัวเองดกี วา อยากมีลูกอีก สวนตัวหนูเอง ทำหนาท่ีรับผิดชอบครอบครัว มาต้ังแตจบมัธยมปลายชีวิตเดินผิดบางถูกบาง แตหนูไมอยาก คำถาม ไปยึดกับอดีตแลว แตท่ีทำผิดก็คิดแควาอยากจะเลี้ยงพอแมให กราบเรยี นทานอาจารย ดร.สนองทเ่ี คารพคะ สบาย โดยจะไมม ีวันใหพ อแมห นูตองไปมชี ีวติ ทล่ี ำบาก เหมือน หนมู เี รอ่ื งกราบเรยี นขอคำแนะนำจากอาจารยค ะ กอ น ในสกูปชีวิต และสุดทายหนูก็ทำสำเร็จทุกอยาง แตส่ิงสุดทาย ทยี่ งั ไมส ำเรจ็ เลย จากการพยายามหลายป ทจี่ ะใหพ อ เลกิ เหลา อ่ืนหนูอยากบอกวาหนูช่ืนชมในตัวอาจารยมากเลยคะและย่ิง เพราะหนไู มอ ยากใหแ มท กุ ข แมจ ะไปไหนกไ็ มไ ดเ พราะตอ งคอยดู มาทราบวา อาจารยเปน คนฉะเชงิ เทราหนกู ็ย่ิงดีใจลึก ๆ เขาไป นอ ง บางที หนอู ยากชวนแมไ ปปฏบิ ตั ธรรมดว ย แมก ไ็ ปไมไ ด มนั อีกคะ เปน เรอ่ื งทก่ี ลนื ไมเ ขา คายไมอ อกบอกใครไมไ ดว า เกดิ อะไรขนึ้ กบั ครอบครวั ของเรา เรอื่ งนม้ี นั กดั กนิ ความรสู กึ มานานมาก และหนู ขออนุญาต เลาเลยนะคะ หนูเปนลูกคนเดียวของพอ กร็ บั ไมไ ดก บั พฤตกิ รรมของพอ รสู กึ ผดิ หวงั จนอยากจะกรดี เอา แม และหนูยึดหลักกตญั เู ปนทีต่ ัง้ ตามสำสง่ั สอนขององคสม เลอื ด คืนเขาไป แตท่ผี า นหนไู ดหาวธิ ีหลายๆ วธิ ที จ่ี ะทำใหเขา เด็จสัมมาสมั พุทธเจา วา การกตญั ู รูคณุ คน เปน สงิ่ ท่ดี ี หนูได เลกิ จากแรกๆ หนเู คยรบั พฤตกิ รรมพอ ไมไ ดจ นหนเู กดิ ความหา ง เรยี นและถูกปลกู ฝง จากโรงเรียนพุทธโสธร ท่ีเราจะไดเ รียนกบั เหนิ พดู เทา ทจ่ี ำเปน แตก ม็ าคดิ ไดว า เราตอ งใหอ ภยั พอ ไดเ พราะ พระอาจารย หรอื แมก ระทงั่ วนั หยดุ กจ็ ะเปน วนั โกน วนั พระ แทน พอ เปน พอ และเปน ผูใหช ีวติ โดยหนคู ิดวาอาจเปน เพราะหนใู ห วนั เสาร - อาทติ ย ขอเขาเรือ่ งนะคะ หลักในการตอบแทนบญุ ความรกั กบั พอ ไมพ อ เพราะรกั แตแ ม หนกู ห็ นั มาสนใจ มารกั และ คณุ พอแมท ี่หนไู ดพยายามทำตามคำสั่งสอน และหนาท่ี ท่บี ตุ ร ใหก ำลังใจพอ ใหเขาเลิกเหลา ไมวาจะกราบเทาขอ หรอื พา ไปท่ี ตองทำตอ บดิ า - มารดา ไมว าการเล้ียงดู อาหาร เสื้อผา ทีอ่ ยู เลิกเหลา กห็ ยุดไปแลว ก็มาด่ืมเหมือนเดมิ หรอื ไมจะเปน การแผ อาศัย หรือแมยามปวยไข หนูจะจัดหาสิ่งท่ีดีที่สุดใหตามกำลัง เมตตา กไ็ ดผ ลซักระยะแตก ม็ าเหมือนเดมิ หรอื วา จะใช วิธีการ ความสามารถของหนูเทา ท่จี ะทำได ซ้ือของที่พออยากได(รถ) เพ่ือแลกเปล่ียนสุดทายก็เหมือนเดิม เทาที่จำความไดพอหนูไมเคยทำบุญ หรือแมจะบวชใหยาก็ไม และตอนนส้ี งิ่ ทห่ี นพู ยายาม คอื ทำใหพ อ แมไ ดเ หน็ ธรรม เคย หนใู ชว ธิ กี ารใหข บั รถสง หนไู ปวัด นอยครง้ั ทจ่ี ะข้ีนไปบนวัด ดว ย หนูพยายามชวยใหพอ เลกิ เหลา ซง่ึ พอ ไดดื่มมาตง้ั แตอ ายุ ดว ย จนกระทงั่ ณ วนั นีแ้ มห นูปวยเปน มะเรง็ ในเม็ดเลอื ด หนไู ม ๑๔ หนูไมเคยอายที่พอหนูเปนแคคนขับรถรับจาง แตหนูอายที่ อยากใหแ มต อ งมาเครยี ดกบั สง่ิ กดดนั เหลา นี้ หนยู อมรบั บางครง้ั พอดม่ื เหลา จนตดิ ขาดสติ จนกลายเปน คนทำอะไรทีห่ นรู ับไมได ท่ีเขาทำรายจิตใจแม ดวยการทำไมดีกับนองที่พิการทางสมอง ที่เคยมีคนเอามาใหเลี้ยงเพราะเห็นพอแมมีหนูคนเดียวอาจจะ

3๓4๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๓3๕5 หนทู นไมไ หวกบ็ น บา งวา บา ง หนไู มร จู ะทำอยา งไรเพราะวา ความ ๑๓. หนใี หถ ึงนพิ พาน ตายไดเ ขา มาใกลแ มแ ลวหนูอยากใหแ ม เตรยี มตัวกอนวันนั้นจะ มาถงึ แตห นไู มร จู ะทำอยา งไรดี หนคู ดิ วา จะใหพ อ ไปอยทู อ่ี นื่ โดย คำถาม หนยู งั สง เงนิ เลย้ี งดู แตแ มก ลวั วา คนอน่ื จะวา หนเู ปน ลกู อกตญั ู สวัสดีคะ อาจารย แคพ อ ดมื่ เหลา แคน ท้ี ำไมตอ งทำกบั พอ ถงึ ขนาดนี้ เพราะเวลาพอ - ทำไม ทอดกฐิน สรา งศาลาปฏิบัติธรรม จึงเปน มหา หนดู ่ืมเหลา พอ ไมไ ปทำเสียงดงั ทไ่ี หน ซึง่ ชาวบานไมเขาใจ คดิ วาหนูกับแมเข็มงวดเกินไปแตใครละจะรูเทากับหนูและแมวา ทาน เกิดอะไรขึน้ กับเรา จนบางคร้งั ทำใหห นกู ลวั วา ถาวันหนึ่งหนมู ี - การใหอภยั เปนมหาทานดว ยรเึ ปลา คะอาจารย หนูสบายใจขึ้นเยอะเลยคะ หลังจากทำความดีหนี ลูกสาวแลว หนจู ะปลอ ยใหล ูกหนูอยทู ีบ่ านไดอยา งไร ในเม่ือ ที่บานไมป ลอดภัย หนูเขาใจวาท้ังหมดมันเปน บาปกรรมมาซกั พักแลว ขอบคุณอาจารยคะ กรรมของครอบครัวเรา แตตอนน้ีหนูรูสึกเครียดหา ทางออกไมไดเลยคะขอรบกวน ทานอาจารยแนะนำ คำตอบ หนดู ว ยนะคะ คำวา มหาทาน หมายถึง ทานอนั ย่ิงใหญ เปน ทานท่ีทำ กราบขอบพระคณุ คะ ดว ยความเคารพอยาง แลว เกดิ ประโยชนก บั คนหมมู าก หรอื เกดิ ประโยชนก บั สาธารณะ สงู และขอใหอ าจารยม ีสุขภาพท่ีแขง็ แรงนะคะ เชน อดตี ของพระอนิ ทรใ นสมยั ทเี่ กดิ เปน มนษุ ยม ชี อื่ วา ฆฆมาณพ ไดช กั ชวนสหายอกี สามสบิ สองคน ประกอบการอนั เปน กศุ ล เชน คำตอบ สรางศาลาท่ีพักริมทางใหผูสัญจรพักอาศัย ทำถนนหนทางให เคยมีคนกลาววา “ไมม ีใครชว ยใครไดแทจ รงิ เวน ไว คนสัญจรไปมาสะดวก และยังไดประพฤติกุศลกรรมอ่ืนๆ อยู อยางตอเน่ือง เมื่อตายแลวตัวเองไปเกิดเปนทาวสักกเทวราช แตว าตัวเองนนั่ แหละตอ งชว ยตวั เอง” ดวยเหตุน้พี ระพทุ ธะจึง พรอมท้ังเทวบริวารผูเปนใหญอีกสามสิบสององคอยูในสวรรค ไมแนะนำใหใ ครผใู ดไปแกปญหาท่ผี ูอนื่ แตแนะนำใหแกป ญหา ชั้นดาวดงึ ส ดว ยเหตนุ ก้ี ารสรา งศาลาปฏิบตั ิธรรม หรือนำคณะ ทีต่ วั เอง ฉะนน้ั หากประสงคใ หปญหาท่เี กิดขึน้ หมดไป ตอ ง ทอดกฐนิ จงึ เปน การกระทำทเี่ กดิ ประโยชนก บั คนหมมู าก จงึ เรยี ก พฒั นาตัวของผถู ามปญ หาใหมีธรรมคุมครองใจ แลว ธรรมที่ วา เปนมหาทานได มอี ยูกับใจน่นั แหละ จะเปนเครื่องคมุ ครองภยั มิใหเ กิดข้นึ .... ทำไมไมลองพสิ ูจนด วยตวั เองละ สวนการใหอภัยเปนทาน ผูใหอภัยยอมมีเมตตาเกิดขึ้น เฉพาะตน มไิ ดเ กดิ กบั คนหมูมาก จงึ ไมเรียกวา เปน มหาทาน

3๓6๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๓3๗7 ๑๔. ความคดิ ทข่ี าดสติ ๑๕. สาบานวาเรอ่ื งจรงิ คำถาม คำถาม เรียนอาจารย ดร.สนอง ถงึ อาจารยสนอง วรอไุ ร ทเ่ี คารพเปนอยา งสูงครบั พอ หนกู ราบเรยี นถามดงั นค้ี ะ การทเี่ ราสามารถแยกแยะวา เปนคนอารมณรายเเละรุนเเรงมาก บังคับทุกอยาง(สาบานวา สง่ิ ไหนดี สง่ิ ไหนไมด ี และรวู า ควรคดิ ดี ทำดี พดู ดี และตองการ เร่ืองจรงิ ท้งั หมดครบั )ผมจะทำยังไงดี ???? สุดจะทนเเลว ครับ ทำแบบนนั้ (หมายถงึ ความคดิ ดี ทำดี พดู ดคี ะ ) แตค วามคดิ ของ เราก็คดิ เอง.. หมายถงึ คิดในสิง่ ท่ีไมตอ งการใหตนเองคิด คดิ ใน ผมมปี ญ หาทห่ี นกั ใจ เเละไมร จู ะทำยงั ไงดี ผมรสู กึ เควง สิง่ ทคี่ ิดแลว ตนเองก็ไมช อบ อยางความคิดดา นลบท้งั หลาย... ควา งมากๆ เลยขอความกรุณาเเนะนำวธิ ีจัดการกบั ปญหาน้นี ะ แตไมส ามารถหา มความคิดนัน้ ไดค ะ ครบั ครอบครัว ผมมี ๕ คนครบั พอ อายุ ๕๐ ป เเม ๔๐ ป ผม พีช่ ายคนโต อายุ ๑๙ ป เรียนอยเู อเเบคป ๓ นอ งสาวคนกลาง หนขู อถามวา น้นั เปนความคิดทเ่ี ปน ของเราหรือไมคะ... ม. ๖ เเละนองชายคนเล็ก ม. ๔ คอื หนไู มค อ ยเขา ใจวา ..หากมนั เปน ความคดิ ทเี่ ราคดิ ..ทำไมความคดิ ทหี่ นมู ถี งึ ไมใ ชค วามคดิ ทหี่ นตู อ งการ พอ ผมตกงานมานานเเลวครับ เคยเปนเอเยนตทำ คะ.. และหนูไมสามารถบังคับไดคะ... และมีวิธีใด เสอ้ื ผา สง ออกกบั ฝรงั่ ตอ มาเจา นายฝรงั่ เคา รวยมากเเละเเกเ เลว เคา เลยขายกจิ การตอ ใหค นอน่ื พอ ผมกเ็ ลยตกงานทนั ที เปน เวลา บา งทหี่ นสู ามารถทำความคดิ ในหวั ใหเ ปน ไปอยา งทเี่ รา ประมาณ ๑๐ กวา ปไดเเลวครบั รสู กึ ต้ังเเต ม.ตนนะครบั ตอนน้ี ตอ งการคะ ขอบพระคณุ อาจารณม ากคะ มเี งนิ อยกู อ นหนง่ึ นะครบั พอเเคส ง ผมเเคเ รยี นจบปรญิ ญาตรนี ะ ครบั ตอนน้เี เมผมทำงานคนเดียวครบั เกี่ยวกบั ปกเสือ้ ผา ราย คำตอบ ไดน อ ย ทกุ วนั ผมคนโตตอ งชว ยงานบา นเเละงานธรุ กจิ ทกุ อยา ง เมื่อใดที่จิตขาดสติกำกับ ความคิดดานลบที่ยังฝงอยูใน ของเเม นอ งผหู ญงิ สามปใ หเ คา อา นหนงั สอื เอนทอ ยา งเดยี ว ไม อยากใหเ คา เหนอ่ื ย สว นผชู ายคนเลก็ ไมย อมชว ยทำงานบา นหรอื จิตสำนึกของผูคิดจึงไดแสดงออก หากไมประสงคใหความคิด ต้ังใจเรยี นเลย พอผมก็นงั่ ดหู ุนกบั ขา ว ตลอดเวลา ไมยอมชวย ติดลบเกิดขึ้น ตองพัฒนาจิตใหมีสติกำกับอยูทุกขณะตื่น ดวย งานบานเเมเเตอยางเดียว เเมผมก็ทำงานหนักมาก ผมก็ตอง การสวดมนตก อ นนอน หลงั สวดมนตเ จรญิ อานาปานสติ ดว ยการ กำหนดลมเขา -ออกวา “พทุ โธ ๆๆๆ” ไปเรือ่ ยๆ ตามกำหนดเวลา ท่ีตนมี และหลังจากน้ันตองอุทิศบุญกุศลใหเจากรรมนายเวร ปฏิบัติเชนนี้ไปเร่อื ยๆ จนกวา ความคิดทเี่ ปน อกุศลจะหมดไป

3๓8๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๓3๙9 ไปชวยเเมเเทน สวนนองก็ใหเขาอานหนังสืออยางเดียว เวลา ม. ๔ จรงิ ๆ อยากเขาหมอมากๆ เพ่อื จะไดใหแ มสบายในอนาคต วันไหน พอผมอารมณไ มดี ก็จะหาเร่อื งเเมผ ม ดา คำหยาบไอเ .. อานหนังสือถงึ ตี ๒ ทกุ คืน บางทีกป็ วยจนตองใหน้ำเกลอื ท่ีโรง .....เเละคำหยาบเเรงๆๆๆๆ ภาษาเเตจิ๋ว ไมใหผ มรูเร่อื ง บางทกี ็ พยาบาล บางครง้ั งว งจนฟบุ หลบั คาโตะ หนงั สอื แตห ลงั จากนอ ง จะโยนงานธรุ กจิ และของของแมไ ปหนา บานทีจ่ อดรถ บางครั้ง ผมไปสอบพื้นฐานแพทยเม่ือ ๑๑ พ.ย. ๕๐ ทีผ่ า นมาเคาบอกวา กไ็ ลออกจากบาน พูดวา ออกไปเลย ไอส ั …… เเลวกเ็ วลาเเมผม เคา ทำพลาดไปเยอะมากเคา คงไมต ดิ หมอแนๆ เลยเปลยี่ นใจไป ทำงานเก็บเงินได พอก็ส่ังวาใหเคาเปนคนจัดการ เเละจะคอย เลอื กทันตแพทยแ ทน เช็คบัญชีตลอด เวลาแมผมจะซ้ืออะไรดวยเงินของแมที่หามา เชน เครอ่ื งสำอาง ขนม กับขาว เส้อื ผา กระเปา พอ จะคอยดา ผมไมเ คยอยากไดท รพั ยส นิ อะไร แตอ ยากไดค วามอบอนุ และสัง่ หา มซอ้ื ไมง ้นั จะตวาดหรือโยนของของแม รกั กัน ไมทะเลาะกนั ชว ยเหลอื ซ่งึ กนั และกนั แมจ ะเผชิญปญ หา ที่เลวรายซักแคไหน แตของผมมันไมใช ถาใครทำอะไรกลับมา บางครงั้ ผมเกือบทนไมไหวจะไปชกหนา พอ ผม แตแ ม พอ จะซ้ำเติม ตำหนิ ถาทำดี พอ จะทำเหมือนไมมอี ะไรเกดิ ข้นึ หา มเกอื บเคยจะหนีออกจากบานแมก็ดึงไว ถาเเมผมไมย อมทำ ไมเ หมอื นครอบครวั อน่ื เคา บา งเลย บางครงั้ เชน กนิ ขา ว เมอื่ นอ ง ตาม พอ จะตวาดเสยี งดัง จนเดยี๋ วน้ีรกู ันทงั้ ซอยนั้น เเมผ มตอง สาวผมอมิ่ แลว จรงิ ๆ แตพ อ สง่ั ใหเ กบ็ ใหห มดหมอ นอ งผมไมย อม เเอบหลบมารองไหทุกครั้ง หลีกมีปากเสียงกันอยางรุนเเรง ทำตามพอ จะตวาดใสอ ยา งแรง บางทนี อ งสาวผมกร็ อ งไห อกี ทงั้ ผมปวดหัวขางเดียวทุกวนั กนิ ยาพาราเซตามอลเปน แพค็ ๆ ตอ ยังเครียดจากการอานหนังสืออีก แตพอผมไมสนใจ เวลานอง สาวผมตง้ั ใจจะอา นหนังสอื พอเจอพอตวาดใสแม เคา ก็รอ งไห สัปดาห บางคร้ังก็เปดเสียงเพลงดังๆ ใสหูไมให ไมมีสมาธอิ านหนังสือ พอนองไดท ่ีหนึ่งในหอง ได ๓.๙ พอก็เอา ไดยนิ เสียงตวาดของพอ ไปอวดญาติ เวลาเจอกนั ผม ทนไมไ ดท่พี อ ไมเ คารพสิทธแิ มเ ลย บังคับ ผมกับแมและนองสาวทนชิวิต เหมือนกับเปนนักโทษ และใชเหมือนทาส บางคร้ังแมผมกลับมาจาก เคลื่อนที่ไดมา หลายสิบป ถานองสอบเสร็จอยากใหแมเลิกกับ ทำงานอยา งหนกั ยงั ตองกลบั มาลางจาน ซกั ผา ถบู า นอกี ผม พอ มนั ถกู ไหมครบั ทที่ ำแบบน้ี นอ ง ๒ คนกอ็ ยกู บั พอ เพราะทา น ชว ยทา นไมไ ดเ พราะบางทตี ดิ สอบผมบอกใหเ เมเ ลกิ กบั พอ หลาย มเี งนิ เกบ็ แลว ผมกบั แมก จ็ ะไปอยบู า นญาตแิ มห รอื หาหอ งเชา ไป ครั้งแตแมบอก ใหนองสาวเอนทเสร็จกอนไมอยากใหเคาวิตก กอ น และก็คงตอ งออกจากเอแบคไปรามคำแหงเพราะคณุ แม กงั วลมากไปกวาน้ี นอ งสาวผมขยนั ต้ังใจมากๆๆ เรียนพิเศษทุก วชิ า ทุกคอรสหมดไปหลายหม่ืน เขาไดท่ีหน่ึงในหองทกุ ปตงั้ แต

๔40๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๔4๑1 มีเงนิ ไมเพยี งพอสำหรบั คา เทอม ของเอแบค เทอมละ ๕ หมื่น คำตอบ กวา บาท แตแ มบ อกวา พอ เคา ยงั ไงกไ็ มย อมเลกิ หรอก เคา จะกมุ เร่ืองน้ีเปนวิบากของกรรมท่ีพอกับแมไดผูกกันไว เม่ือ เงนิ ทงั้ หมดไว แมเ คา กต็ อ งฟอ งศาลครอบครวั เพยี งหนทางเดยี ว ผมควรจะทำยงั ไงกับชวิ ติ ดี ผมไมร ูจ ะเดนิ ไปทางไหนดแี ลว อยู กรรมใหผล แมจึงตองชดใชหน้ีเวรกรรมจนกวาจะหมดส้ิน (ดู มหาลยั ก็ไมอ ยากไปสงั สรรคเ ขา กิจกรรม party กับใครเมื่อผม คำตอบขอ ๘๕ หนา ๑๗๒) คดิ ถึงเสียงตวาดในครอบครัว ทุกวันนร้ี ูแตวา ต้ังใจใหดที ่สี ุดเพอ่ื สุดท่รี ักและนองสาวผม สวนนองชายทกุ ๆวัน เคากไ็ มเ คยสนใจ เมอ่ื ใดผถู ามปญ หาเขา ไปมสี ว นรว มในอกศุ ลกรรมของ และก็ใชเสียงดังแขงกับพอตลอดเวลาและบางครั้งก็ทำใหผม พอแม ยอมตองมีสวนไดรับอกุศลวิบากท่ีเกิดขึ้น ฉะนั้นหากผู แมและนอ งสาวกลุมใจ เพราะพูดอะไรกบั เคา กเ็ ถยี งไมหยดุ ถามปญ หาทำตวั เองใหเ ปน เพยี งผดู ู โดยไมเ อาใจไปมสี ว นรว มใน กรรมของพอ แม ผดู ยู อ มไมท กุ ขใ จแนน อน ผรู จู งึ เสนอแนะใหแ ก ตอนนี้ นองติด หมอ มศว. เเลวครบั เเตพ อ กย็ ังไมยอม ปญ หาทตี่ วั เอง ดว ยการพฒั นาจติ ตวั เองใหม สี ตแิ ละปญ ญาเหน็ เปลี่ยนเลย ทำไมพอตองทำรายกันเอง เหมือนตอนนี้มันหมด ถูก แลวทำตัวเองใหเปนเพียงผูดูไดเต็มรอย ปญหาท่ีเกิดจาก ความเปนครอบครวั ไปเเลว ละครกรรมทพ่ี อ แมก ำลงั แสดงอยู ... หมดแนน อน และดว ยเหตุ ทีผ่ ูดมู ีชีวิตเปน ของตัวเอง จงอยา เสยี เวลาไป ทำไม หมดรักกนั เเลว พอ ถงึ ไมย อมเลิก ผมเกลยี ดพอ กบั เรอ่ื งขยะชวี ติ ของคนอนื่ จงมองไปขา งหนา มากเลยรบั ขอโทษนะครบั ทผี่ มคดิ สงิ่ ชวั่ ๆ น้ี คอื เคยคดิ อยากฆา นำพาชีวิตไปสูจุดหมายที่ดีงาม น่ีแหละคนที่ พอทำรา ยจิตใจเเม ใชงานเยีย่ งทาส ดาคำหยาบคายมาก ทำให ฉลาดหรือผูรเู ขามองและประพฤตกิ นั อยา งน้ี เเมเจ็บช้ำน้ำใจมาก เเละทำใหสุขภาพเเมเสียอีกดวย ทำไมพอ ทำเเบบน้ี ผมไมมีกำลังใจจะเรียนหนังสือเลย ผมจะทำยังไงดี เร่อื งการปฏบิ ตั ิธรรม ครับ ทำไดเเคท นใหตายไปขา งหนง่ึ หรือครบั ? ปฏบิ ตั ิอะไร ปฏบิ ัติจติ ปฏิบตั ิใจ ของเรานี่แหละ ผมจะทำยังไงดี ??? เน่ียเปนกรรมเกา หรือครบั ??? ทำอยางไรใจของเราจะสะอาดหมดจด กราบขออภยั เปน อยา งสงู ครบั ถา พดู จาไมม กี าละเทศะ ปราศจากมลทิน ปราศจากโทษทั้งปวง เเละ กราบขอบพระคุณอยางสูงท่ีกรุณาเมตตาสละเวลาอาน ครบั

4๔2๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๔4๓3 ๑๖. น้ำตาคลอเบา ๑๗. กำหนดพทุ โธทเ่ี ทา คำถาม คำถาม เรยี น อาจารย ดร.สนอง วรอไุ ร ดว ยความเคารพอยา ง กราบเรียนอาจารยครับ ผมปฏิบัติธรรมมานานพอ สูง ขณะน้ีหนมู ปี ญ หาทางจติ ใจอยใู นปจ จุบนั คอื เวลามคี ำพดู สมควรจนเขาถึงอปั ปนาสมาธไิ ดแ ลว จึงขอเรียนถามอาจารยวา ที่มากระทบอารมณ (ตอวาตอขาน ตำหนิ) ทำใหเกิดอาการ ขอ แรก หลงั ๆ มาผมไมไ ดใ ชค ำภาวนาใดๆ เชน ยบุ พอง นอยใจ เศราโศก น้ำตาคลอเบา เหมือนรองไหอยูตลอดเวลา (เปนมานานมากแลว ตั้งแตเด็ก) มันเจ็บปวดมากๆ พยายาม แตใชดูลมหายใจอยางเดียว แลวใชสติดูอารมณที่มากระทบ นั้นเปนอุบายท่ีเหมาะกับจริตของผมหรือไม (พุทธจริต) แตผม กำหนดแลว แตย งิ่ กลบั ทำใหแ ยก วา เดมิ หนจู ะรไู ดอ ยา งไร สังเกตวาก็สงบดีครับ และเคยไดยินอาจารยบางทานไมใหเดิน วามันเปนกรรมเกา หรือเปนเพราะหนูยังอุปาทานกับ จงกรม แลวกำหนดคำบริกรรมวาพุทโธ บอกวาระวังจะบาป ส่ิงท่ีเกิดข้ึนน้ีอยู ขอความกรุณาอาจารยชวยช้ีแนะ เนอ่ื งจากกำหนดพุทโธท่เี ทา เวลาเดิน แตผ มบางคร้ังมกั กำหนด แนวทางแกไ ขดวยคะ พุทโธ เน่อื งจากคิดวาขาและเทากเ็ ปนสวนหนง่ึ ของธาตุส่ี ไมได ขอบพระคุณอยางสูง มองวาของสงู หรอื ตำ่ และยังเปน พทุ ธานสุ ติ อีกดวย ไมทราบ วา กระผมมีแนวคิดทีม่ จิ ฉาทิฎฐหิ รอื ไมค รบั คำตอบ ผูใ ดพัฒนาตนเองใหเปนผมู ีเมตตา ดวยการใหอ ภยั เปน ขอ สอง เราจะนอ มมาสวู ปิ ส สนากรรมฐานไดอ ยา งไร ท่ี ผมทำอยคู อื เขา สอู ารมณ ญาณ ลกึ แลว ถอยมาอปุ จารสมาธแิ ลว ทานตอ ผอู น่ื ทที่ ำใหขัดใจได เมตตายอ มเกิดขึ้นและมีอารมณ พจิ ารณา ไตรลกั ษณ และเราจะมหี ลกั ในการพจิ ารณาอยา งไรวา สงบเย็น ยิ่งไดพ ฒั นาตนเองใหมสี ต(ิ สมถภาวนา) และมีปญ ญา เรายกระดับจิตข้ึนสูวิปสสนาญาณไดแลวมิไดใชกำลังสมาธิขม เห็นแจง(วิปสสนาภาวนา) ไดแ ลว ปญ หาทบี่ อกเลาไปจะไมเ ขา และระงบั กเิ ลสช่ัวคราวไวเ ทา น้ัน เนอื่ งจากปจ จุบนั น้ี ผมมองวา มารบกวนใจใหเ ศรา หมองไดอกี เรมิ่ ละ ลด กเิ ลสไดม ากขน้ึ และคน พบตนเองวา เกดิ มาตอ งการ อะไร และมุงม่นั ในเร่อื งการปฏบิ ตั ิธรรมมากครบั ใจมันตอ งเผด็ เดด็ เด่ียวลงไป ทำความเพยี รแผดเผากิเลสใหห นักแนน จงึ ไดก ราบรบกวนอาจารยส นองไดโ ปรดเมตตาแนะนำ ดวยครบั กราบอนโุ มทนาอยา งสูง

๔44๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๔4๕5 คำตอบ ๑๘. ชอบดืม่ สุรา (๑) เม่ือเปลี่ยนมาใชวธิ ีดลู มเขา -ออก แลวทำใหจิตตัง้ คำถาม มนั่ เปน สมาธไิ ด ถอื ไดว า เปน การปฏบิ ตั สิ มถภาวนาไดถ กู ทางเชน กราบเรียนอาจารยท ่ีเคารพ กัน มปี ญ หาครอบครวั คอื สามมี นี สิ ยั ชอบดม่ื สรุ า เขา สงั คม อนง่ึ เดนิ จงกรมดว ยการกำหนดพทุ โธ แลวทำใหจติ เปน ใครชวนไปกนิ ทไี่ หนก็ไป กินจนความดันเลอื ดข้ึน พอหายดี ก็ไป สมาธิได ไมถือวา เปน มจิ ฉาทฏิ ฐิในการเจรญิ สมถภาวนา กลบั กนิ ใหม ไมสนใจเรื่องในครอบครวั และลกู ไมช วยคาเล้ยี งดู แตบอกวารักลูกมาก ดิฉันทนมานานจนตัวเองย่ำแย พยายาม (๒) เมอื่ ใดทจี่ ติ ตงั้ มนั่ เปน สมาธจิ วนแนว แนไ ดแ ลว ตอ ง สวดมนต ไหวพระ บริจาคทาน บางคร้ังก็สุดทน ตัดสินใจจะ นำจติ มาพจิ ารณาสตปิ ฏ ฐาน ๔ (กาย เวทนา จติ ธรรม) วา ดำเนนิ ยายไปอยูท่ีอื่น เขารองไหบอกวาสงสารลูก ใหลูกโตแลวคอย ไปตามกฎไตรลักษณ เม่ือใดจิตเห็นแจงในกาย เวทนา จติ ธรรม ไป ดฉิ ันบอกวาถาอยากใหอ ยูตอ งเลกิ ทำตวั แบบเดิม ยิง่ อยูลกู เปน อนตั ตาได ปญ ญาเหน็ แจง ในฐานทงั้ สย่ี อ มเกดิ ขน้ึ แลว จติ จะ ย่ิงเห็นและรับรูพฤติกรรมของพอ ซึ่งท่ีผานมาก็เคยตกลงกัน แบบน้ีหลายครงั้ แตดีไดไ มนานก็เขา สสู ภาพเดิม เขาไมส ามารถ ปลอยวางสิ่งท่ีไมใชตัวตนไดและมีจิตวาง รักษาสัจจะ ครงั้ น้เี ลยบอกเขาไปวา ใหไ ปสาบานกบั พระพทุ ธรูป เปน อสิ ระ จงึ จะเรยี กไดวา ปฏบิ ัตวิ ปิ ส สนา หรอื อะไรกไ็ ดท เ่ี ขาเคารพนบั ถอื อาจารยว า ควรหรอื ไม จะใหเ ขา มาถกู ตรงแนวทาง กลา วคำสาบานวา อยา งไร หรอื ปลอ ยเขาตามยถากรรม แลว แต ตัวเขา กราบขอบพระคณุ คะ ทรพั ยภายใน ทานวา แสวงรู แสวงอา น แสวงฟง แสวงเรยี น นีเ่ ปนทรัพยภ ายใน คำตอบ แตถ าทานผูใดปลอ ยใหวนั เวลาลวงไปๆ พระพุทธะมิไดสอนพุทธบริษัทใหประพฤติ “สาบาน” ไมแ สวงหาทรัพยเหลา นีไ้ วใ นใจ ก็จะโงไมฉลาด และมิไดสอนใหไปแกปญหาท่ีใครผูใด แตสอนใหแกปญหาท่ีตัว จะทำใหเปน คนจนได เอง ดว ยการพฒั นาตนเองใหเ ปนทพี่ ึ่งของตวั เองใหไ ด แลวจะ ไดไ มตองไปพึ่งผูอ ่ืนใหเ ปนท่ผี ิดหวัง

4๔6๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๔4๗7 ๑๙. หุนสองคู ๒๐. กรรมสนองกรรม คำถาม คำถาม กราบเรยี นทา นอาจารย ดร.สนอง ที่เคารพนบั ถือ กราบเรยี นถามอาจารยสนอง ทเ่ี คารพ ดฉิ นั ไดซ อ้ื บา นมอื สองทเี่ ชยี งใหมต อ จากคนทซี่ อ้ื มาจาก ๑. ไดอานคำถามเกี่ยวกับการจาบจวงบุพการี และ ธนาคาร (บา นหลดุ จำนอง ) ตง้ั จติ อธฐิ านไวว า จะตงั้ ศาลพระภมู ิ ตองกราบขอขมา ใหทานละเวนโทษ ถาพอแมส้ินไปแลว ควร เจา ทใี่ หมก อ นเขา ไปอยู เรม่ิ เขา ไปปรบั ปรงุ ซอ มแซมประมาณตน ทำอยางไร ในการปฏิบัติสมถและวิปสสนากรรมฐาน และการ มกราคม จนถงึ เมอ่ื สน้ิ กมุ ภาฯน้ี ชา งขดุ ดนิ บรเิ วณเสาหนา ประตู ประพฤตติ นในบุญกริยาวตั ถุ ๑๐ ทุกคร้ังที่ระลึกได ทุกครง้ั ท่ีมี รวั้ บา น จะเทพนื้ ปกู ระเบอ้ื ง พบหนุ สองคู หนั หนา เขา หากนั อกี คู การแผเ มตตาใหบ พุ การแี ละครบู าอาจารยท เี่ ราเคยลว งเกนิ เรา หนั หลงั ชนกนั ชา งไดน ำออกไปทงิ้ นอกบา นแลว ไมท ราบวา ตอ ง จะสง จติ ไปขออโหสิกรรมดว ยไดห รือไม หรอื ควรทำอยางไร ทำอยา งไรบา ง เพือ่ ทีค่ รอบครัวดิฉนั ยายเขาไปอยูแลว เปน สิริ มงคล อยดู ว ยความรมเย็นเปน สุข กราบเรียนขอคำแนะนำดว ย ๒. เคยทำงานบรษิ ัทฯ และประพฤติตวั ไมด ี เชนไปสาย คะ จะยายเขาไปอยูประมาณปลายเดือนมีนาคมคะ ใชโ ทรศัพทบ รษิ ทั ฯ คุยกบั เพอ่ื น ใชคอมบริษทั ฯ พมิ พจดหมาย สมคั รงาน หลงั จากศึกษาธรรม รูส กึ ถงึ ความดางพรอยของศีล ดว ยความเคารพอยา งสงู จะแกไ ขไดอยางไร อยากคดิ เปนเงนิ แลว เอาไป คนื ก็ไมทราบบรษิ ทั ฯ จะวา อยางไร เคยเอาเงิน คำตอบ เทากับส่งิ ที่เราทำ (คิดวา คงสามารถชดใชไ ด ประพฤติตนเปนผูบำเพ็ญทานอยูเสมอ และรักษาศีล หมด) สงไปใหมลู นธิ ิชวยเหลือคนตาบอด แลว ใหเขาออกเปน ใบเสรจ็ สงไปใหบริษทั ฯ ไมท ราบ ๕ ใหอยูกบั ใจเปนปรกติ หรือสรา งบญุ ใหญดวยการปฏบิ ัตธิ รรม แลว อทุ ศิ บญุ ใหส รรพสตั วท อี่ ยรู อบขา ง แลว การอยอู าศยั จะเปน ศรัทธา คือ ความเชอื่ เช่ือวาทำดไี ดด ี ทำชัว่ ไดช ่วั ไปอยางสะดวกสบายและมีปรกตสิ ขุ เชือ่ วาบาป บญุ เวรกรรมนนั้ มีจรงิ ตอ งสรางศรัทธาใหเขม แข็งขน้ึ สนิมกินเหลก็ กเิ ลสกินใจ จึงจะเปนแรงบนั ดาลใจใหเราทำแตค วามดี

4๔8๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๔4๙9 จะชว ยไถโ ทษไดห รือไม ปจ จุบนั มบี ริษทั ฯ ของตัวเอง รูสึกวา ๒๑. กรรมแบบไหน วบิ ากกรรมมนั สงผล ลูกนองทำเชน เดียวกับทเ่ี ราทำ คิดวา ดี เหมือนกนั เราไดชดใชก รรมทที่ ำไว คำถาม กราบเรยี น ดร. สนองทเ่ี คารพ กราบเรยี นถามมาดวยความเคารพคะ ส่งิ ใดทดี่ ฉิ ันได ดิฉันมีปญ หาอยากเรียนถามคะ ลวงเกินหรือทำไมถูก ดิฉันกราบขออโหสกิ รรมดวยคะ ดิฉันมีโอกาสไดเจอกับเพื่อนชายคนหน่ึง ดิฉันมีความ คำตอบ รสู กึ พอใจในตวั เขาตัง้ แตครง้ั แรกทีไ่ ดพ บ(ทง้ั ทีห่ นาตา บคุ ลกิ ไม (๑) ทำบญุ แลว ตอ งอทุ ศิ บญุ ใหผ ลู ว งลบั พรอ มกบั กลา ว ไชลักษณะท่ัวไปท่ีดิฉันชอบ) ดิฉันทราบมาวาเขามีแฟนแลว ใน เบ้ืองตนจึงตั้งใจวาจะไมกอกรรมใดใดที่ทำใหแฟนเขาเปนทุกข ขอขมาใหผ ลู ว งลบั เวน โทษใหย อ มทำได แตจ ะไดผ ลหรอื ไมเ ปน อกี และไมตองการผิดศีลขอ ๓ พยายามประคองความสัมพันธให เรอื่ งหนง่ึ อยใู นระดับเพือ่ นกัน แตส่ิงแวดลอ ม สถานการณร อบขา ง และ ความรูสึกภายในก็ผลักดันใหตองใกลชิดกันมากขึ้น จนสุดทาย การสงจิตไปขออโหสิกรรม หากจิตของท้ังสอง การวางตวั และการกระทำหลายอยางของเรามนั มากกวา ความ ฝายสามารถส่ือถึงกันได และผูรับการสื่อยกโทษให การขอ เปน เพอ่ื น (ทง้ั ทต่ี อนอยกู นั สองคนเราตา งกย็ ำ้ กนั เสมอวา เราเปน อโหสกิ รรมดว ยการสง โทรจติ สามารถทำได เพ่ือนกัน) ดิฉันมาสงั เกตเอาภายหลังวา ตั้งแตช วี ิตเราเริม่ โคจร เขา มาใกลก นั กเ็ ปน ชว งเวลาเดยี วกบั ทเี่ ขาประสบปญ หาสขุ ภาพ (๒) บคุ คลสามารถแกไ ขพฤตกิ รรมทที่ ำใหศ ลี ดา งพรอ ย มากขนึ้ และคนท่ตี องคอยดแู ล อำนวยความสะดวกตางๆ แก ได ดวยการหยุดไมป ระพฤติเชน นนั้ อกี ผปู ระพฤติบาปดวยทศุ ีล เขาก็คือตัวดิฉันเอง (แตก็ไมเคยมีเจตนาทำใหเขาคิดวาความ ยอ มมีบาปเกดิ ข้ึนส่งั สมอยใู นใจ การสง เงนิ ไปชว ยมูลนธิ ิฯ เปน ชวยเหลือตา งๆ มาจากความรกั หรอื ความ ปรารถนาอยางชาย บุญ ผูประพฤติบุญยอมมีบุญสั่งสมอยูในใจ ใจจึงมีท้ังบุญและ หญิง ดิฉันจะยำ้ กบั เขาเสมอวามนั เหมอื นเปน หนา ทท่ี ่ีถกู กำหนด บาปทใ่ี หผ ลเมอื่ ใด ผสู ง่ั สมจึงตองรับผลนัน้ มาแลววาดฉิ ันตอง มาเจอเขาเพื่อชว ยเหลอื เขา) ผูถามปญหามีบริษัทเปนของตัวเองขึ้นมา แลวถูก ในเรอื่ งการดแู ลและความชว ยเหลอื ตา งๆ ดฉิ นั ทำดว ย ลูกนองในบริษัทประพฤติทุศีล เชนเดียวกับที่ผูถามปญหาเคย ประพฤตมิ ากอ น นน่ั แสดงวา บาปใหผ ลทตี่ วั เองตอ งยอมรบั และ ยอมชดใชก รรมที่เคยทำไว (ดูคำตอบในขอ ๘๕ หนา ๑๗๒)

๕50๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๕5๑1 ความเต็มใจ แตขณะเดียวกันก็เปนทุกขจากพฤติกรรมหลายๆ และคิดไปเองวาคงตองใชกำลังบุญมากเอาการในการทำอยาง อยางของเขา (ทที่ ำไปดว ยความไมเ จตนาใหด ิฉันเปนทกุ ข) เขา นั้น ดิฉนั ควรทำอยางไรเพ่ือเปนทางลัดใหเจตนานี้เปนจรงิ ไดค ะ เปน คนเจา ชแู ละดฉิ นั กพ็ ยายามยำ้ เตอื นเขาเสมอวา ไมค วรทำผดิ ตอคนรักของตัวเอง แตสุดทายก็กลายเปนเราเองท่ีทำแบบนั้น ดว ยความเคารพอยางสูงคะ ดวยความรูสึกผิด และไมตองการใหชีวิตของเราสองคนในภพ ชาติตอๆ ไป ตองมาประพฤตติ นผิดศลี และสรา งกรรมไมด ตี อ คำตอบ กนั เชน นอ้ี ีก ดฉิ ันจึงเร่มิ ชักชวนเขาไปทำบญุ ไหวพ ระ ตกั บาตร (๑) กรรมทีเ่ คยอยูรว มกันมากอ น และกรรมทเี่ คยชว ย ปฏิบัติวิปสสนา ตอนนี้ดูเหมือนวิบากกรรมของเราจะเริ่มสง กำลังนอยลงแลวคะ เขาตองกลับไปอยูกับแฟนเพ่ือรักษาตัว เหลือเกอ้ื กลู กันมากอ น สงผลใหต อ งมาพบกับเหตกุ ารณเ ชนนี้ มนั กค็ อ นขา งลำบากใจสำหรับดฉิ นั ในระยะแรก เนอื่ งจากความ (๒) พระพุทธะไมเคยสอนใหไปแกปญหาที่คนอ่ืน แต เคยชินที่เราตองพบเจอพูดคุยกันเกือบทุกวัน แตหลังจากคิด เสียวามันเปนวิบากกรรมท่ีเราตองเจอ ก็สบายใจมากขึ้น และ สอนใหแกปญหาที่ตัวเอง หากผูถามปญหาประสงคไมมีหนี้เวร พยายามสรา งกรรมใหมใ หดีเพอ่ื อนาคต ผกู พัน ตองพฒั นาตัวเอง จนบรรลคุ วามเปน อนาคามใี หได แลว หนเี้ วรกรรมทเี่ คยมตี อ กนั ยอ มโคจรหา งไกล และหมดไปเมอื่ เขา สิ่งทีอ่ ยากเรยี นถามอาจารยคือ ถงึ อริยธรรมสูงสดุ ได ๑) กรรมแบบไหนคะที่ทำใหเราสองคนตองมาเจอ เหตุการณเ ชนนี้ (๓) ความประสงคข องผูถามปญ หาจะ ๒) ดฉิ ันควรอธษิ ฐานหรือทำอยางไรใหก รรมไมดตี างๆ บรรลุได ตองสรางมหาทานเชน เลี้ยงพระเจ็ด ทเี่ ขาเคยทำใหด ฉิ นั เปน ทกุ ขไ มต ดิ ไปกบั ตวั เขา ไมอ ยากใหม าชดใช วัน สรางศาลาปฏิบัติธรรม นำคนทอดกฐิน กนั ไปมาอยา งนีอ้ กี แลว ฯลฯ แลวอธิษฐานในส่ิงที่ตนปรารถนา เมื่อ ๓) ดิฉันอยากมีโอกาสไดชักนำใหเขาไดปฏิบัติธรรม ใดเหตปุ จ จัยลงตัว ความปรารถนายอ มสมั ฤทธิ์ผลได ถือศีล อยางตั้งใจ อยางนอยหน่ึงคร้ังในชีวิตของเขา แตดวย สถานการณร อบตวั และความเหมาะสมตางๆ มนั ไมเ ออื้ อำนวย อยใู นผาเหลืองเปน เพศอันสงบ เปน เพศอันสบาย เปน เพศอันอุดม ใหรูจกั รักษา รจู กั ทำความเพียร ถา ละความเพียรกจ็ ะเวียนไปหาความมักมาก

๕52๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๕5๓3 ๒๒. แสงสที อง ๒๓. เขาฌานแลว วางได คำถาม คำถาม ขอกราบเรียนถามทา นอาจารยดร.สนองคะ กราบเรยี นอาจารยส นอง เมอ่ื หลายปก อ น ดิฉันจะสวดมนตก อนนอนทกุ วัน และ ๑. ไดรับการฝกกรรมฐานแบบสติปฏฐาน ๔ ตอนน่ัง จะสวดคร้ังละนานๆ ประมาณ ๒ ช.ม.โดยจะกางหนังสือสวด สมาธิ ภาวนาในหองกรรมฐานกับหมูกลุมหรือแมแตคนเดียว มนต แลว กอ็ า นบทสวดมนตไ ปเรอื่ ยๆ คะ จนกระทงั่ วนั หนงึ่ ขณะ เวทนาที่เกิดขึ้นแมจะรุนแรง สามารถทนไดงาย สามารถวาง ท่ีนั่งสวดมนตอยูตามปกติ ก็เห็นแสงสีทองเปนเสนยาวหมุนตัว อเุ บกขาได แตพ อเวทนาท่เี กดิ ในชีวติ เชน ปวดฟน ปวดหวั ท่มี ี มวนลงมาตรงหนา เปนแสงท่ีสวยงามมาก ตอนนั้นตกใจมาก เวทนารุนแรง ไมส ามารถกำหนดได พยายามดูๆ เรื่อยๆ แตก ็ เพราะไมรูวาเกิดอะไรข้ึนตอหนาตอตา กลัวมากคะ ทำใหหยุด ยอมแพไ มส ามารถวางอเุ บกขาได ควรทำอยา งไร เราไมส ามารถ สวดทันที แลวตอมาก็ไมกลาสวดมนตนานๆ อีก ไมกลาไปเลา แยกรปู กับนามไดเ ลย ใหใครฟง กลวั เขาไมเ ช่ือคะ ๒. ขอคำแนะนำในการดูจิต คอยดูจิตตัวเองตลอด ขอเรยี นถามนะคะวา แสงสที องทเ่ี หน็ คอื อะไรคะ ทำไม เห็นจิตเปลี่ยนไปอยูตลอดเวลา ดีบาง เลวบาง เปนไปสภาวะ ถงึ เหน็ ได และควรจะปฏบิ ัตติ วั ยังไงตอ ไปคะ ขอคำแนะนำดว ย ธรรม แตบ างครงั้ รสู กึ วา สภาวะจติ ในบางกรณมี นั ไมด ี ยกกรณี คะ ดว ยความเคารพอาจารยอยางสงู ตัวอยาง ดิฉันไมไดชอบสัตวเลี้ยง แตมีเหตุจำเปนท่ีตองเล้ียง ตอ งคอยหาขา วหานำ้ ใหม นั กนิ สงั เกตดจู ติ ตวั เองพบวา ไมไ ดช อบ คำตอบ สัตวเ ลย รูสกึ ไมถ ูกชะตากบั มัน เมอื่ เกิดสภาวะจิตอยางนี้ ควร สิ่งน้ันคือนิมิตท่ีปรากฏขึ้นกับจิตที่ต้ังม่ันเปนสมาธิ อัน ทำอยา งไร กราบขอบพระคุณในคำแนะนำคะ เปน ผลสบื เนอื่ งมาจากการสวดมนตน น่ั เอง ทเี่ หน็ เปน แสงสที อง คำตอบ ไดเพราะความถ่ีคลื่นจิตมีความคงที่อยูในระดับที่ทำให นิมิต (๑) เรอื่ งของทกุ ขเวทนาทแ่ี สดงออกเปน อาการปวดหวั ปรากฏ เมื่อเห็นนิมติ แลว ตอ งบริกรรมคำวา “เห็นหนอ ๆๆๆ” ไป เรอื่ ยๆ จนกวา นมิ ติ จะหายไป แลว ดงึ จติ กลบั มาจดจอ อยกู บั การ ปวดฟนอยางรุนแรง ผูใดพัฒนาจิตจนมีกำลังของสติกลาแข็ง สวดมนตตอไป แลว ทำใหจ ติ เขา ถงึ ความตงั้ มนั่ เปน สมาธแิ นว แน (อปั ปนาสมาธ)ิ ทเ่ี รยี กวา สมาธใิ นระดบั ฌาน เพยี งแคน ำจติ เขา ถงึ รปู ฌานทส่ี ไ่ี ด

๕54๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๕5๕5 จะมอี ารมณภ ายใน (อุเบกขา กับ เอกคั คตา) เทานน้ั ท่เี กิดขน้ึ แทน ทานมีรายไดจ ากคา เชา บา นประมาณหมนื่ กวาบาท แตเงนิ ส่งิ กระทบภายนอกใดๆ ทที่ ำใหเกิดอาการปวดหัว ปวดฟน จะ นน้ั ทา นไมเ คยใช เพอ่ื ความสขุ ของตวั เองและคนอน่ื เลย ทา นจะ ไมปรากฏใหสมั ผสั ได เชน เดียวกนั ขณะจิตตง้ั ม่ันอยูใ นฌาน การ เอาเงนิ นน้ั ไปจา งคนงานมาซอ มบา นทไ่ี มม คี นอยตู ามทที่ า นพอใจ แยกรปู แยกนามไมสามารถเกดิ ข้นึ ได ไมยอมทง้ิ ของเลย ทั้งทซี่ ้อื ยงั ถูกกวา เกบ็ ทกุ อยา งจนบานมีแต ขยะหนูไมชอบเลยคะ เชนขวดยาคูลท กลองเค็กท่ีทิ้งแลวก็ไป (๒) ผูใดใหอภัยเปนทานกับทุกส่ิงท่ีเปนเหตุ ลา งมาเกบ็ ทำแบบน้มี า ๒๐ ปแลว คะ พฤติกรรมอนื่ ๆ ของทา น ขัดใจไดแลว เมตตายอมเกิดข้ึนและถูกเก็บส่ังสมอยู ท่ีทำใหรสู ึกไมช อบคือ ในจิตวิญญาณของผใู หอ ภัย ผมู เี มตตามจี ติ พนไปจาก ความไมชอบใดๆ และเมตตายังสงผลใหผูปฏิบัติ ๑. ทานชอบบอกไมมีเงิน เพราะทานเอาเงินไปจางคน งานทำเรอ่ื งไรส าระไปวนั ๆ เชนเอาขยะมาซอ มท้งั ๆ ท่ี ไมเหลือ ธรรม บรรลุมรรคผลแหง ธรรมไดง ายอีกดวย สภาพการใชงานแลว เหมือนเอาเงินไปท้ิง แตทานบอกวาเปน งาน ๒๔. คนชอบเก็บ ๒. ทา นชอบใชช วี ิตแบบคนอนาถา เชน เขา หองน้ำไม คำถาม เปดไฟทำใหส กปรก ไมกดน้ำทำใหเหมน็ ขา มคนื ชอบเขาไปยงุ ใน กราบสวัสดีและเรียนถามทานอาจารย ดร.สนอง ที่ ครวั ลา งจานดว ยนำ้ เปลา เทา นนั้ ชอบเอาของเสยี มากนิ แลว ยอม ปวดทอง ยอมทองเสียแลวคอยมากินยาเอา ชอบเอาขวดน้ำ เคารพยงิ่ พลาสตกิ มาใชห ลายๆ ครงั้ หนกู ลวั อนั ตราย บอกดกี แ็ ลว ตะคอก ทา น คะ หนทู กุ ขใ จทมี่ ปี ฏสิ มั พนั ธก บั คณุ พอ ทไี่ มด เี ลยคะ กแ็ ลว ทา นกไ็ มย อมทงิ้ และทสี่ ำคญั ทจ่ี ะทำใหอ ยรู ว มกนั ไมไ ด คอื วนั ดคี นื ดเี ครยี ดอะไรไมร กู ม็ าระเบดิ ทบ่ี า น ตลี กู บา ง จะตแี มบ า ง พอหนูเวลาใจเย็นจะเปนคนใจดี แตเ วลาท่ีทา นใจรอ นข้ึนมาทา น (แมหนเู ปนคนดีนะ คะมคี ณุ ธรรมดว ยหนรู ักแมมากๆๆ) จะตี เตะ แม แมท องยงั เตะเลย ความผดิ คนอืน่ แมตองรับทกุ เรอื่ ง มนั ฝง ใจหนู ทำใหห นรู สู กึ เกลยี ดเคา เพราะสงสารแมห นเู อา พฤตกิ รรมพวกนต้ี อ งเหน็ เปน ประจำ อยากใหพ อ ใชช วี ติ ตวั เขารับแทนแมต ลอดพอเปนหนู ทานก็ไมต ี แตท า นเปน คนรบั มีอนามยั เพ่อื ความสะอาดและสขุ ภาพท่ีดขี องตวั ทา นเอง ตอง ผิดชอบหนา ทีด่ ี ใหแมใ ชเงนิ ทองแบบสบายๆ ไมม หี วงเลย ตอน ตะคอกทานบอยๆ เพ่ือทานไมกินของเสีย ถาพูดดีๆ ไมเคยได น้ีทานแกแลวไมไ ดมีรายไดอยางเกา กลายเปน แมตองเลีย้ งพอ ใครเอาของเสยี ทานไปท้ิงเปน เร่อื งเลยคะ

๕56๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๕5๗7 ลูกคนอ่นื กเ็ ปน ดว ยนะ ตอ งตะคอกทา นถงึ จะหยุด มัน ๒๕. วิจารณค นอนื่ เลยเหมือนวาการอยูใกลทานทำใหมีโอกาสในการทำบาปมาก ทานชอบพูดวาทำกะพอแบบนี้บาป พ่ีหนูเลยตอบเคาไปวาใคร คำถาม อยใู กลพอบาปทุกคนซึง่ หนเู ห็นดว ยคะ กราบเรยี น ทานอาจารย ดร. สนอง ที่เคารพอยา งสูง ดฉิ นั มลี กู สาวคนหนงึ่ มปี ญ หาทางสมองคะ เพราะตอน ขอทานชวยช้ีแนะ วิธีการใชชีวิตอยูรวมกับทานโดยไม บาปตองทำไงคะ จักเปน พระคุณยง่ิ คะ อายุ ๖ เดือน เกดิ ไปแพยาทหี่ มอฉีดให และมีอาการชกั ตาคาง นานหลายสิบนาที ตอนนน้ั อาการรุนแรงมาก ตองเขา ICU ถงึ ตอนนที้ ี่หนูทำอยคู ือ ๗ วัน แตหลงั จากน้นั กห็ ายเปน ปกติ แตพอโตขนึ้ เขากม็ ีอาการ ๑. ชา งแลว เมอื่ เตอื นแลว ไมฟ ง กป็ ลอ ยจะไมต ะคอกทา น คลา ยเดก็ ออทสิ ตกิ +สมาธสิ นั้ คะ ซกุ ซนมาก อยไู มน งิ่ พดู ไดบ า ง อกี แตเ หมอื นทา นจะมาหยอกมาเลา ใหฟ ง วา วนั นเี้ กบ็ ของเสยี ใน แตไ มค อ ยรเู รอ่ื ง เรยี นหนงั สอื กไ็ มค อ ยทนั เพอ่ื น (ตอนนกี้ ำลงั จะ ตเู ยน็ อะไรมากนิ บา งใหฟ ง พอเราโมโหทา นจะหวั เราะมคี วามสขุ ขนึ้ ป. ๑) หวั เราะเสยี งดงั ถกู ใจสดุ ๆ เมอื่ เราตะคอก กลบั ไป เหมอื นมาย่วั กัน ตง้ั แตม ลี กู สาวคนน้ี ดฉิ นั กไ็ ดห นั เหเขา มาทางธรรมมาก ๒. หลกี เลย่ี งการพดู คยุ และยงุ ดว ยใหไ ดม ากทสี่ ดุ เพอ่ื ข้ึนๆๆ ตอนนพ้ี ยายามสวดมนต และนัง่ สมาธเิ กือบทกุ วนั วันละ จะไดไ มต อ งสรางบาปอกี ๑๕-๓๐ นาที และพยายามระลกึ วา กรรมใดหนอ ท่ีทำใหเ รามี ลูกมีอาการเชน น้ี กราบขอบพระคณุ คะ เมอ่ื เร็วๆ นี้ ไดฟง คำของพสี่ าว ซ่งึ สนใจธรรมะเหมอื น คำตอบ กนั เขาใหขอ สงั เกตวา ดฉิ นั อาจจะเคย จาบจวง ลว งเกนิ ผูม ี ผูถามปญหาประสงคอยูรวมกับคนที่กำลังเสวยอกุศล ศลี หรือผทู รงธรรมไวใ นอดีตชาติ (ชาตนิ มี้ ่ันใจวาไมเ คยคะ ) วิบากอยา งเปนปรกติ ตอ งพัฒนาจิตตัวเองใหเปนผมู ขี ันตบิ ารมี สาเหตทุ เี่ ขาวเิ คราะหเ ชน น้ี เนอ่ื งจากสงั เกตวา ดฉิ นั เปน และเจริญพรหมวิหาร ๔ อยเู สมอ จนคณุ ธรรมท้งั สองมีกำลงั คน ชอบวจิ ารณค นอนื่ ๆ (หมายถงึ คนดงั ๆ ในสงั คมนะ คะ ) แมว า กลา แขง็ เหนือสง่ิ กระทบที่เขาทางทวารทั้งหก (หู ตา จมูก ลน้ิ จะวิจารณอยางเปน กลางก็ตาม..... เมอื่ เร็วๆ นี้ ดิฉนั ไดฟ งเรื่อง กาย ใจ) ไดเม่ือใด แลวจะรูว า พอเปน ครผู มู ีอุปการคุณตอ ผูอยู ลบๆ ของหลวงตาทม่ี ชี อ่ื เสียงทานหนง่ึ กน็ ำมาเลาตอ (โดยไม รอบขา ง ทำใหผ อู ยรู อบขา งไดพ ฒั นาจติ ตนเองใหม คี ณุ ธรรมสงู ไดใสความเห็นของตัวเองเขาไป) แคเ ลาใหฟ ง เฉยๆ ยิ่งๆ ขนึ้ และหากเม่ือใดผถู ามปญหาทำไดเ ชน นแ้ี ลว .... สาธุ แตพ สี่ าวกท็ กั ทว งวา ไมส มควร และวา นา จะเปน จรติ ของ ดฉิ นั ท่ตี ิดมาตงั้ แตอดตี ชาติ ท่ชี อบทำเชน นี้

5๕8๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๕5๙9 จึงอยากเรยี นถามทานอาจารยด ังนี้คะ (๓) การไดย นิ ไดฟ ง เรอื่ งไมด ี นบั วา เปน บาปอยแู ลว และ ๑) เปน ไปไดห รอื ไม ทดี่ ฉิ นั มกี รรมเนอื่ งจากเคยไปละเมดิ ยงั นำเรอ่ื งไมด ขี องคนอน่ื ไปบอกเลา ตอ แมไ มม เี จตนาลบหลู จะ ผมู ศี ีลไวในอดีตชาติ ทำใหตองมลี กู มปี ญหาทางสมองในชาตนิ ี้ ย่งิ มีบาปเพมิ่ มากขนึ้ แนนอน ๒) แลวเราจะขอขมากรรม หรือขออโหสิกรรมได อยา งไร เพ่ือใหก รรมเบาบางลง เนื่องจากเราสำนกึ ผดิ แลว อกี ๒๖. สิ่งท่ีทา ทาย ทัง้ ไมท ราบวา เคยลว งเกนิ ผใู ด ๓) การทเ่ี ราไดย นิ คนอน่ื พูดเร่ืองผูม ศี ลี ในทางลบ แลว คำถาม นำมาเลาตอ (โดยไมมเี จตนาลบหลู) จะเปน บาปหรือไม เพราะ เจรญิ พร โยมอาจารย ... เราไดย นิ มาอยางนัน้ จริงๆ โดยไมไ ดเสริมเติมแตงแตอยา งใด กอนท่ีอาตมาจะลาสกิ ขา ขอโอกาสไดถามคำถามดังนี้ ๑. การฝกมโนมยิทธิ แนววัดทาซุง เพื่อไปพบ คำตอบ (๑) การวิพากษวิจารณคนอื่น แมจะวิจารณเปนกลาง พระพุทธเจา ที่แดนนพิ พาน (เมอื งๆ หนงึ่ ) เปน สิง่ ทท่ี าทายและ ตางจาก คำสอนท่ัวๆ ไปมากนัก แตกลับไมมีใครท่ีใหความ ในทางโลกถือวาเปนเร่ืองปรกติ แตในทางธรรมหมายถึงการมี กระจา ง ทัง้ ท่เี ปน เรื่องสำคัญอยา งย่ิงเก่ียวกบั ศรัทธา โปรแกรมจติ ตดิ ลบ (บาป) ยงั มอี ยใู นจติ ของผวู จิ ารณ การไดย นิ ไดฟ ง เรอ่ื งลบๆ ของบคุ คลอน่ื เชน เรอ่ื งของหลวงตาทมี่ ชี อ่ื เสยี ง ถามวา พระพทุ ธเจา และ แดนนิพพาน (เมอื ง) ยงั คง แลว นำไปบอกตอ ถอื วา ผบู อกเลา เปน จำเลยบาปทก่ี ระจายบาป อยู หรอื มีอยหู รอื ไม ... ถาไมมที ำไม พระทรงฌาณหลายองค สงตอไปใหคนอื่น เม่ือบาปใหผล ผูสงตอบาปจึงตองเปนผูรับ จงึ กลาวเชนนั้น ผลอยูในปจจบุ ันนัน่ เอง ๒. อาตมาบวชมา ๒ พรรษา ก็ยงั ไมม คี วามเช่อื เร่ือง (๒) ผูใดสำนกึ บาปได และประสงคจ ะขอขมากรรมน้ัน กฎแหง กรรม การเกดิ ใหม เทวดาหรือนรกสวรรค ถา มีจริง ขอ สามารถทำได แตผลของบาปจะถูกยกเลิกหรือไมข้ึนอยูกับเจา แคพบเทวดาประจำตวั หรอื เทวดาทอ่ี นื่ ๆ กไ็ ด กรรมนายเวร หากเขายกโทษให อกศุ ลวบิ ากที่กำลงั เสวยอยูจ ะ หมดไป และหากผใู ดพัฒนาจิตตนเองจนบรรลุอริยธรรมสงู สุด ถามวา อยากทราบวิธพี บเทวดา (ถา มจี ริง) แบบที่ทา น แลว ดบั รปู ดบั นามเขา นพิ พาน อกศุ ลกรรมและกศุ ลกรรมทเี่ หลอื มาไมน า กลวั เพอ่ื เพม่ิ ศรทั ธา ทั้งหมด จะถูกยกเลิก (อโหสิ) ไปโดยปริยาย ขออนุโมทนาอยางสงู

6๖0๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๖6๑1 คำตอบ ๒๗. ทุกเร่อื งเลยหรอื คะ (๑) ผูตอบปญหาไมเคยมีประสบการณตรงในเร่ือง คำถาม น้ี แตเคยสนทนาธรรมกับพระปาผูทรงอภิญญา ทานบอกวา กราบเรยี นทา นอาจารย ดร. สนองทเ่ี คารพยง่ิ ขอเรยี น พระพุทธเจายังคงอยู แดนนิพพานมีอยูจริง และหลวงพอ ประสิทธ์ิ แหง เกาะสีชัง (มรณภาพ) ขณะท่ีทานยังมีชีวิตอยู ถามดงั นี้ เคยมคี นถามเกย่ี วกบั เรอ่ื งนี้ ทา นไดก ลา วในทำนองทวี่ า “นพิ พาน ๑. ทกุ วนั นม้ี คี นเปน จำนวนมากทไี่ มร จู กั บาปบญุ คณุ โทษ หมายถงึ รปู ดบั -นามดบั คำวา นามดบั หมายถงึ ความรสู กึ นกึ คดิ ปรงุ แตง (จติ ตสงั ขาร) ดบั อาการของจิต (เจตสกิ ) เชน โลภะ เมอ่ื เวลาทที่ ำผดิ ศลี กไ็ มร วู า นนั้ คอื ความผดิ แตอ าจทำใหเ กดิ ความ โทสะ โมหะ เมตตา สติ ปญ ญา ฯลฯ ดับ แตใ จไมด บั เขาใจ สุขจาก การทำผิดศลี คำถามคอื บาปนีจ้ ะเกบ็ ไวใ นดวงจติ เคา ไหม” ไดอยางไร(ในเมื่อเคาทำดวยความสุขสมหวังเชน เลนพนันแลว ได หรือยิ่งเบยี ดเบยี นเคา ย่ิงมีความสขุ เพราะเห็นวา ตนเปนฝา ย (๒) ผูใดฝกสมถภาวนา จนจิตเขาถึงความต้ังม่ันแนว ได ฝา ยกำไร แลวเคา กไ็ มคดิ วาบาป หรอื เชน คนทีป่ ลอยกูนอก แน (ฌาน) ไดแลว เมอื่ นำจิตออกจากความทรงฌาน อภญิ ญา ระบบคดิ ดอกสงู กวา ธนาคาร เคา ไมค ดิ วา บาปเคา คดิ วา ดซี ะอกี ๕ ยอ มเกดิ ขน้ึ กบั ผนู นั้ แลว จะรเู หน็ เขา ใจดว ยทพิ พจกั ขวุ า เทวดา เพราะเคา ไดใ หโอกาสกับบคุ คลเหลานนั้ มจี ริง นรกสวรรคมีจริง แลวยังสามารถรูเห็นเขาใจดวยปุพเพนิ วาสานสุ ติญาณวา การเกดิ ใหมม ีจริง ๒. คนท่ีเปน เกยค ิงและควีนเปน แฟนกันเปน บาปไม ถา ทงั้ คยู งั ไมม เี จา ของ แลว ถา คนเปน พอ แมร บั ไมไ ดท เ่ี คา ไมส มบรู ณ อน่ึง ผูถ ามปญ หาประสงคพ บเทวดา ตอ งทำเหตใุ หถกู ทางเพศใครบาปคะ ตรงดว ยการพัฒนาจิตใหม คี ุณธรรมเชน เดยี วกับเทวดา อาทิ ๓. ทา นเคยบอกวา ไมม อี ะไรเกดิ ขน้ึ โดยบงั เอญิ ขอเรยี น มีศีลธรรมคุมครองใจ มีความประพฤติละอายช่ัวกลัว ถามวา เปน ทกุ เรอื่ งเลยหรอื คะ เชน ในชาตนิ จี้ ะมกี ารกระทำใหม บาป (หิริโอตตัปปะ) มีกายวาจาใจเปน อุโบสถศีลอยูเปน ที่เกดิ ข้นึ โดยไมบ ังเอิญบา งไมคะ เชน เจอคนมาเบียดเบยี น เจอ ปรกตทิ กุ ขณะตนื่ มสี ภาวะของจติ เปน อรยิ บคุ คล ฯลฯ ผู คนใจรา ย เปนการกระทำใหมท่ีเกดิ ข้ึนโดยไมไ ดเปนกรรมเกา มา ประพฤตไิ ดถ กู ตรงตามนแี้ ลว การพบเหน็ เทวดาประจำตวั กอ นไมค ะ หรือเทวดาในที่อน่ื ใด ยอมเกดิ ข้นึ ได ๔. การไปทำใหค นไมพ อใจจะทำใหเ กดิ บาปใชไ มค ะ แลว ถาเราเปนฝายถูกจนยอมไมได ตองยอมเพื่อไมใหเกิดบาปหรือ

6๖2๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๖6๓3 คะ แลว ถา เราตอ งอดทนไวจะไมเ ปน การเบยี ดเบียนตัวเองหรอื อนงึ่ การตอ งมาพบเจอกบั คนเบยี ดเบยี น พบเจอกบั คน คะ ขอชวยชีแ้ นะเพอื่ นำไปใชในชวี ติ ประจำวันคะ ใจรา ย หากมิใชโพธิสัตวแ ลว ยอมเปน ผลที่เกดิ ข้ึนจากเหตุทีเ่ ปน อกุศลกรรมเกาท้ังสิ้น ตรงกันขามผูท่ีดำเนินชีวิตตามแนวพระ คำตอบ โพธสิ ตั วเทาน้ัน ผลทเี่ กิดขึ้น จึงมิใชเ ปนเหตุมาจากอกศุ ลกรรม (๑) ผใู ด คดิ พดู ทำ (พฤตกิ รรม) แลว ผลของการกระทำ เกา จะถูกเก็บสั่งสมไวในจิตวิญญาณ เปนสมบัติของตัวเอง (๔) ใชแ ลว และใชอ กี แลว ถา ผถู ามปญ หาเชอ่ื ในปญ ญา พฤติกรรมดีใหผลเปนบุญ พฤติกรรมไมดี (เลนพนัน ใหกูนอก ของพระพทุ ธะ อนงึ่ หากผใู ดทำใหเ ราตอ งอดทน ผเู หน็ ถกู จะเหน็ ระบบโดยคดิ ดอกเบย้ี สงู ) ใหผ ลเปน บาป ทงั้ นเี้ ปน ไปตามกำหนด วา ผูที่ทำใหเราตอ งอดทนเปนครมู ีบญุ คณุ ตอ เรา ทีท่ ำใหเราได อันแนนอนตายตัวของธรรมชาติ ท่ีเรียกวา “กฎแหงกรรม” สรางขันติบารมนี ่ันเอง บุคคลใดไมเชื่อเร่ืองกฎแหงกรรม เปนเพราะบุคคลนั้นยังมี ปญ ญาเขา ไมถ งึ ความจรงิ (เหตผุ ล) ในเรอื่ งน้ี ตรงกนั ขา ม บคุ คล ๒๘. เธอบอกวาเธอเหงา ใดพฒั นาตนเองจนเขา ถงึ ปญ ญาสูงสุดไดแลว ยอ มเขาถึงความ จรงิ วา ทำดีตอ งไดดีแนนอน ทำชวั่ (เลนพนนั , ใหก ูน อกระบบฯ) คำถาม ตอ งไดร บั ผลชว่ั แนน อน เมอ่ื ถงึ เวลาทก่ี รรมใหผล กราบเรยี นทา นอาจารยส นองท่ีเคารพคะ ดฉิ นั มคี ำถามทจี่ ะเรยี นถามแตอ าจจะไมค อ ยเหมอื นคน (๒) เปนบาปที่เกิดมาตองรับอกุศลวิบากเปนเกยคิง, เกยค วนี ผถู ามปญ หาพดู วา “ทงั้ คยู งั ไมม เี จา ของ” เปน การพดู ไม อน่ื เทา ไหรน ะคะ ดฉิ นั มญี าตซิ งึ่ รนุ ราวคราวเดยี วกนั ยส่ี บิ ปลายๆ ตรงความจรงิ เพราะผูใหก ำเนิดรูปนาม คอื มีพอ แมเปนเจา ของ คะ ผหู ญงิ ทงั้ หมด โตมาดว ยกนั สนทิ กนั มาก ซง่ึ มเี รอ่ื งอะไรมกั จะ ดว ยเหตทุ พี่ อ แมเ คยมสี ว นรว มในการประพฤตทิ ศุ ลี ขอ ๓ มากอ น พดู ใหด ฉิ นั ฟง ทงั้ หมดไมเ วน แมก ระทง่ั เรอื่ งทางเพศ ตอ งขออภยั จึงตองรบั ผลทางอกศุ ลวบิ ากน้นั ดว ย ดวยนะคะทตี่ อ งเลาตรงๆ ตอนนี้คบกันอยู ๔ คน ไปไหนมาไหน มกั จะไปดว ยกนั แตพ กั หลงั ดฉิ นั ไดเ ขา หาธรรมะไดไ ปปฏบิ ตั ธิ รรม (๓) ผใู ดเขาถงึ ปญ ญาเหน็ แจงไดแลว ผนู ั้นยอมรบั โดย กลบั มากไ็ มไ ดไ ปมาหาสเู พราะมกั จะมแี ตเ รอื่ งอบายมขุ จงึ อยาก ศโิ รราบในพุทธวจนะทวี่ า “ธรรมเหลาใดเกิดแตเ หตุ พระพทุ ธะ จะถอยหา ง ตรัสเหตุแหงธรรมเหลานน้ั ไว ... ฯ” ฉะนั้นผูตอบปญหายืนยันวา “ทกุ เรื่องทเี่ กิดขน้ึ ยอม มาจากเหตทุ ่ที ำใหเกิด”

๖64๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๖6๕5 เรอื่ งทจ่ี ะเลา คอื ญาตดิ ฉิ นั คนหนง่ึ ในกลมุ มสี ามแี ลว แต ตรงเตยี งเลย ตอ หนา ตอ ตากว็ า ได เรยี กวา โชวเ ลยไมม คี วามอาย สามีมักจะอยูตางประเทศ เวลาสามีไมอยูก็จะคบผูชาย พามา ขนาดทว่ี า คนอนื่ นง่ั ดม่ื ไดส กั พกั กอ็ ายเองลงไปรอขา งลา งคอนโด นอนทีค่ อนโดทีส่ ามซี ือ้ ให เตยี งกน็ อนเตียงท่ีนอนกบั สามี เงนิ ท่ี เหตุการณน้ีดิฉันไมไดอยูดวยเธอเลาใหฟง สวนตัวดิฉันไมเคย สามีสง มาใหก ็เลยี้ งผูชาย รถท่ีสามีซื้อใหกใ็ หช ขู ับ แนะนำผูช าย นอกใจแฟนและไมช อบทเี่ ธอทำอยา งน้ี เคยมคี นแถวบา นวา เธอ ใหด ฉิ นั รจู กั ในฐานะแฟนเธออกี คน ถงึ ดฉิ นั จะไมช อบแตก เ็ พราะ เรอื่ งมีชู ดิฉนั ก็เปรยๆ ใหฟ ง วา มคี นเห็นเธอและชู เธอกบ็ อก เปนญาติไปมาหาสูอยูเปนประจำทำใหพลอยรูจัก กับชูเธอแทบ วา อวัยวะเพศของเธอเกย่ี วอะไรกบั ใคร แตเธอพดู คำหยาบนะ ทุกคน แตไมไดสนิทใจนะคะ ไมชอบหรอกแตก็พูดดวยอะไร คะ และยังเลน msn hi ๕ ลงทายดว ยการมเี พศสัมพนั ธต ลอด อยางนนั้ นะคะ ทำตวั อยา งน้ีมานานมาก ดฉิ ันนับไมถ กู แลว วา มี แลว กม็ าเลา วา คนนเ้ี ปน อยา งไร ทำอยา งไรใหบ า ง พอใจไมพ อใจ กคี่ น เธอบอกวา เธอเหงา สามไี มอ ยใู หค วามรกั ตวั เธอกม็ คี วาม อยา งไร เหมือนกบั กิจวตั รประจำวันของเธอ ตองการนคี่ อื เหตุผลของเธอ บางคร้ังเธอก็อกหักหรอื โดนทุบตี จากพวกชแู ตไ มเ ขด็ ดฉิ นั เคยปรามแลว แตก ไ็ มไ ดม ากเพราะคดิ วา ดฉิ นั อยากทราบวา การทด่ี ฉิ นั ไมช อบแตไ มก ลา พดู และ โตๆ แลว นาจะคิดได เคยพูดเรื่องนรกแตดูเหมือนเธอจะไมเชือ่ ยังตองคบกันเพราะเปนญาติสนิท รับรูพฤติกรรมนี้มาตลอด วา มจี รงิ สงสารสามเี ธอเพราะสนทิ กบั ดฉิ นั เชน กนั เวลาสามเี ธอ รูจักกับชูของเธอดวย ดิฉันบาปตอสามีเธอไหมแตดิฉันก็ไมได กลบั มาเจอดฉิ นั จะรสู กึ ผดิ เหมอื นสมรรู ว มคดิ ปกปด ความจรงิ ให ยอมรับนะคะรังเกียจดวยซ้ำ แตดิฉันก็เหมือนน้ำทวมปากไมรู เขาเปนคนโง เขาดีมากรบั ผิดชอบเคยชว ยเหลือดฉิ นั ดว ย อยาก จะทำอยา งไรคะ จะบอกสามีเธอใหร แู ตก ท็ ำไมได เดยี๋ วเปน การหกั หลงั ญาตคิ นนี้ ไปซะอกี บางคร้ังคบกับเพ่อื นผชู ายกลมุ หน่ึงมี ๖-๗ คนก็มอี ะไร เรือ่ งท่สี องเกดิ ขน้ึ เมื่อวันท่ี ๒๔ กพ. นีเ้ องนะคะ คือ กับ กับผูชายท้งั หมด นคี่ ือเพ่อื นนะคะ เธอบอกพวกเพอ่ื นผชู ายเอง ญาตสิ าวคนเดมิ ปน เ้ี ศรษฐกจิ ทรดุ ทำใหเ งนิ ทส่ี ามสี ง มาใหเ ธอนนั้ เลยวาอยาคิดอะไรมากแคสนุกดวยกัน เรียกมาท่ีหองในวันที่ ลดเหลอื เดอื นละ ๑๐,๐๐๐ ไมพ อสำหรบั คา ใชจ า ยตา งๆ มากมาย ดฉิ นั อยูดว ยแลวเวลามีอะไรกบั ผูชายพวกนัน้ กใ็ ห ดิฉันเขาไปรอ ธุรกิจของสามีเธอตองปดตัว ทำใหไมมีเงินเหมือนเมื่อกอนใน ในหองน้ำ ดิฉันก็ล็อคประตูรอกลัวก็กลัว รูสึกทุเรศแตก็ญาติ ที่สดุ เธอจึงตัดสนิ ใจไปนัง่ ตู อาบ อบ นวด โดยที่ใหดิฉนั และ นะคะ ตดั ไมขาด คอื คบกบั ใครก็มอี ะไรแทบทกุ คนกว็ าได ลา สดุ ญาตอิ กี สามคนไปเปนเพือ่ น ตวั ดฉิ นั กลวั เรือ่ งปน ตนงวิ้ มาก ไม สองเดอื นทแี่ ลว ไปเทยี่ วกลางคนื กลบั มาดมื่ ตอ ในหอ งหลายคน ก็ นอกใจแฟน เธอกเ็ หมอื นไมเ ชอื่ เรอื่ งตน งว้ิ พดู ไปกเ็ หมอื นวา ดฉิ นั มอี ะไรกบั ผชู ายทเี่ พง่ิ รจู กั บนเตยี งไมส นใจคนอนื่ ทนี่ ง่ั ดม่ื อยตู ดิ ๆ งมงาย ใจจรงิ ไมอ ยากไปเลยแตก ลวั จะหาวา ไมม นี ำ้ ใจกเ็ ลยจำใจ ไปครง้ั แรกไมก ลา สมคั ร พอดมี พี ท่ี ร่ี จู กั เคยเปน แมบ า นทนี่ มี่ ากอ น ก็เลยกลับไปรับ โดยญาติใหด ฉิ นั ลงไปเรยี กเพราะตนเองไมก ลา

6๖6๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๖6๗7 ลงไปกลวั คนรจู กั เหน็ ดฉิ นั ไมเ ตม็ ใจเลยแตก ต็ อ งจำใจลงไปเรยี ก ๒๙. ถงึ กบั หดหู ลำบากใจมากไมสบายใจเลยคะคิดวาตองเขากระบวนกรรมใน เรอ่ื งนแี้ นน อน ตวั ดฉิ นั นน้ั เรอื่ งคดิ นอกใจหรอื มชี นู น้ั ไมม เี ลย เชอ่ื คำถาม เร่ืองปนตนง้ิวมากใครแนะนำก๊ิก(ชู)ใหก็ไมเอา คนอยากเปนกิ๊ก เรียน อาจารยทเ่ี คารพ ก็ไมเอาบอกเลยมีสามีแลว แตตองมารวมกระบวนกามอยางน้ี ผมมเี ร่ืองรบกวนอาจารยค รบั ผมเปน คนทน่ี ่งั สมาธมิ า ทำใหไ มสบายใจเปนอยางมาก ดิฉันตอ งบาปแนๆ เลยใชมย้ั คะ ที่ไปเปนเพื่อนดวยเหมือนสนับสนุนใหเขาทำหรือเปลา และถา ตง้ั แตเด็ก บางครงั้ ก็สงบ บางครั้งก็ไมม ีอะไรเกิดขนึ้ ผมมาอา น มีลูกคามาเที่ยวโดยท่ีภรรยาไมอนุญาตและมีอะไรกับญาติดิฉัน บทความของอาจารยเ รอื่ งหนงึ่ ถงึ กบั หดหู อาจารยเ ขยี นวา คนที่ อยางน้ี ดิฉันจะผิดศีลขอกาเมไหมคะ และจะแกไขไดอยางไร เปน เกยห รอื รกั รว มเพศไมส ามารถสำเรจ็ ธรรมในชาตนิ ี้ ได ผมคดิ หรือตอ งเลิกคบไปเลย วา ผมเปน คนกลมุ นแี้ นน อน ผมรตู วั ดี ตอ ไปผมควรจะทำอยา งไร ตอครับ ดวยความเคารพ ขออนุโมทนาทานอาจารยท่ีตอบคำถามนะคะขอให อาจารยม สี ขุ ภาพแขง็ แรง คำตอบ ตองหยุดประพฤติรักรวมเพศแลว คำตอบ ผูใดรูเห็นในพฤติกรรมไมดีของคนอ่ืน แลวทำใหไม ปฏิบัติธรรมตอ ไป เพอื่ ใหจ ิตเก็บบันทึกขอมลู ที่ เปนบุญใหญไวใหมาก เม่ือใดที่อกุศลวิบากได สบายใจ ผูน้ันมีบาปในฐานะเปนผูรวมกระบวนประพฤติอกุศล รับการชดใชห มดไป แลวบญุ ใหผล การบรรลุธรรมยอมเกดิ ขึ้น กรรม ได จงดจู ากตวั อยา งของสริ มิ าไดเ ลกิ อาชพี โสเภณอี ยา งเดด็ ขาด แลว หนั มาปฏบิ ตั ธิ รรม จนสามารถบรรลโุ สดาบนั ไดใ นขณะยงั อยู แม ใจไมเห็นดวย แตนำตัวเขาไปมีสวนรวมในอกุศล ในเพศของฆราวาส กรรม ก็ยังเปน บาปอยู ตัวเองมิไดป ระพฤติทศุ ีลขอกาเมฯ แต เขาไปมีสวนรวมในพฤติกรรมทุศีล ก็ถือวามีบาปเชนกัน หากผู การทำความเพยี ร อยา หลอกลวงตวั เอง ถามปญหาประสงค ไมเขาเปนสมาชกิ ปนตน งว้ิ ในชีวิตหนา ตอ ง ใหเ อาจรงิ เอาจงั กบั มนั ปลีกตวั ใหหา งไกลจากญาตผิ เู ปนปาปมติ ร ใครจะวานนิ ทา ชา งเขาเฉยไวก็ดเี อง

6๖8๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๖6๙9 ๓๐. ผหู ญิงใสชดุ สา หรี ภาวนา ประพฤติออนนอม ขวนขวายรับใช อทุ ิศความดีใหผอู ื่น ยินดีในความดีของผูอื่น ฟงธรรม เทศนธรรม ทำความเห็นให คำถาม ตรง) แลว ตองอทุ ศิ บญุ ใหก ับสตั ว (รูปนาม) ทีน่ มิ ติ เห็น เรียนดร.สนอง วรอุไร ขาพเจามีปญหาท่ียังคางคาใจอยูหลายป เรื่องมีอยูวา (๓) อยากทำความดีใหมากที่สุด ตองบำเพ็ญทานอยู เสมอ มศี ีล ๕ บริสุทธิค์ ุมใจทุกขณะตน่ื บำเพ็ญสมถภาวนาและ ขณะทขี่ า พเจา เรยี นอยชู น้ั ม.ปลายโรงเรยี นไดจ ดั บวชชี พราหมข นึ้ วิปสสนาภาวนาอยูเ สมอ ในรายวชิ าพทุ ธศาสนา ในวนั น่ังสมาธิวันสดุ ทา ยตอนเย็น (กอ น สกึ ตอนเชา ) ขา พเจา นงั่ สมาธทิ พ่ี ระธาตซุ งึ่ บรรจพุ ระสารรี กิ ธาตุ ๓๑. สารกนั บูด ของพระพุทธเจาไว (วัดพระธาตุราชบำรุง จ.หนองคาย) โดย ขาพเจาต้ังจิตอธิฐานตั้งม่ันใหจิดสงบน่ิงหลังจากท่ีผานมานั่ง คำถาม สมาธิ ไมไดผล ขณะน่งั สมาธิขาพเจาเห็นผีจำนวนมาก เหมือน กราบเรยี น อ.สนอง เขา ไปในปา ชา กอ นทจ่ี ะเหน็ ผหู ญงิ ใสช ดุ สา หรเี หมอื นอนิ เดยี แบก มีเร่ืองรบกวนสอบถามอาจารยดังน้ีคะ คือ หนูตั้งใจ คนโทใสห วั เดินไป ขา พเจาจึงเดนิ ตามนางไปข้นึ เขา แลวพบเหน็ เหมอื นตน โพธิ์ ขา งใตม ฐี านทน่ี งั่ เปน ดอกบวั ใหญม าก มแี สงทอง จะทำขนมขาย (ขายสง ไมไ ดเปดเปนรานของตนเอง เพราะยัง เรอื งรองเปน รศั มี หลงั จากวนั นน้ั เคยทดลองนง่ั สมาธหิ ลายครงั้ ไมม พี นื้ ท)ี่ เลยไปเรยี นทำเบเกอร่ี และเพง่ิ ทราบวา หากตอ งการ แตไ มเคยเหน็ อกี เลย ขาพเจา เลยอยากถามวา ใหข นมมีอายกุ ารเก็บนาน ตอ งใส “สารกนั บดู ” ในปริมาณ ๑% ของนำ้ หนกั แปง (สมยั ตอนเปน ผบู รโิ ภค ยงั ทำขนมไมเ ปน ...กก็ นิ ๑. ขาพเจานมิ ิตเหน็ จริงหรืออปุ าทานไปเอง อยา งเดยี ว ไมเ คยฉกุ ใจคดิ วา ในขนมเขาจะใสส ารกนั บดู กนั เหน็ ๒. ทำอยางไรจึงจะสามารถนงั่ สมาธใิ หจ ติ น่งิ ได อบออกมาจากเตาใหมๆ ...คิดวาเปนของดี ไมมีพิษภัย) ๓. อยากทำดีใหม ากที่สุดจะทำอยางไร ปญหาคือ หนูไมสบายใจเลย ถาทำขนมออกมาแลว คำตอบ ตอ งใสส ารกนั บดู ลงไป...เพราะมนั เหมอื นทำรา ยคนกนิ ทางออ ม (๑) ท่ีเหน็ นน้ั เหน็ จริง แตสงิ่ ที่ถูกเห็นไมจรงิ และหนรู สู กึ วา “สารกนั บดู ” เปน ยาพษิ ซง่ึ ขอ นงึ ในมจิ ฉาอาชพี ท่ี (๒) หลงั จากประพฤติตามบุญกิริยาวัตถุ ๑๐ (ทาน ศีล

๗70๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๗7๑1 พระพทุ ธองคท รงหา มไว คอื ไมใ หข ายยาพษิ .... แตถ า ไมใ ส. ..ขนม ๓๒. จรติ ตา งกัน ทห่ี นทู ำกเ็ กบ็ ไดไ มก วี่ นั ซงึ่ จะเปน ปญ หาตอ การสง ขายไปยงั รา น ตางๆ เพราะเขาก็ตองเก็บขนมไว เพ่อื รอลูกคามาซอ้ื เหมือนกัน คำถาม (เสียดายท่ีหนูยังไมมีท่ีขายเปนของตัวเอง ถามี หนูจะเปดราน กราบเรียนอ. สนอง และทีมงานกลั ยาณธรรมครบั และจะขายขนมทีไ่ มใ สสารกนั บูดคะ) ผมเพิ่งมีโอกาสไดฟงไฟลเสียงการบรรยายธรรมของ จงึ ขอเรยี นถามอาจารยว า ขายขนมทใี่ สส ารกนั บดู ...บาป อ.สนอง เรอ่ื งเกย่ี วกับวิชาชพี ครู มอี ยูช ว งหนงึ่ อาจารยบ อกวา หรือผดิ ศลี ไหม? แลว ถาตอ งทำ หนูจะมวี ิธแี กอกศุ ลกรรมทเี่ กิด ครูที่ดีตอ งสอนใหถ กู จริตนกั เรยี น ผมมีคำถามดังนี้ครบั ขนึ้ อยา งไรคะ? ขอความกรณุ าอาจารยช ว ยใหค วามกระจา งดว ย คะ ดวยความเคารพอยางสงู ๑. นักเรยี นแตล ะคนมจี ริตตา งกนั ทนี ้ีเราจะทำอยา งไร ละครบั ? คำตอบ ผูใดมีจิตระลึกไดวา สารกันบูดที่ใสลงไปในขนม เมื่อ ๒. เราจะรูไดอยางไรวานักเรียนแตละคนมีจริต อยา งไร? บรโิ ภคเขา สรู า งกายในปรมิ าณทม่ี าก กค็ อื ยาพษิ นน่ั เอง ผทู รี่ ะลกึ ไดเชนนี้ แลวยังประพฤติถือวาเปนบาปได ตรงกันขาม ผู อีกคำถามไมเ ก่ียวกับการสอนนะครับ ใดคิดวาสารกันบูดที่ใสลงไปในขนม ดวยมีจุดประสงค ๓. เวลาเราไปอยใู นสังคมทม่ี เี ร่ืองเพอเจอ พูดคำหยาบ ปอ งกันมใิ หเช้ือจุลนิ ทรยี ขยายจำนวน ซึง่ จะทำใหขนมบูด ถา เราไมพ ดู อะไรเลยมนั กน็ ง่ิ สคิ รบั คอื ถา อยกู นั หลายๆ คนเราก็ เสีย คิดเพียงเทานี้ไมถ ือวาเปน บาป ไมพ ดู ได แตถ า อยกู นั ๒-๓ คน ถา เราไมพ ดู มนั มแี ตค วามเงยี บสิ ฉะนั้นเมอื่ ผถู ามปญ หาระลึกไดว า สารกนั บดู เปนยาพิษ ครับ แลวทนี ี้ไมน ่งั เงยี บกันหมดเลยครับ แบบวานัง่ จอ งหนา กัน แลวยังมีความจำเปนตองประพฤติ ตองประพฤติบุญ เฉยๆ ? คือบางทีมันหาเร่ืองมีสาระพูดไมไดนะครับ การเงียบ กิริยาวัตถุ ๑๐ (ดูหนา ๒๔) อยางสม่ำเสมอ เพ่ือใหบุญ เปน คำตอบที่ดีทส่ี ุด แตม นั คงทำใหค สู นทนาของเราเบอื่ ๆ งงๆ กบั เรา ขอบคุณมากๆ ครบั มกี ำลงั มากกวาบาป แลวบาปจะตามใหผลไมท ัน คำตอบ เหน็ คนอืน่ เหน็ สัตวอื่นมคี วามสุข เราผนู งั่ ดกู ส็ ุขดว ย (๑) ทำตวั เองใหด ไี ดก อ น ดว ยการกำจดั สิ่งไมด ีใหห มด ไปจากใจ แลว ประพฤติอยแู ตธรรมท่ีเปนกุศล

๗72๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๗7๓3 (๒) ผใู ดมปี ญ ญาเหน็ ถกู ยอ มมองตวั เองไดท ะลปุ รโุ ปรง ทำไมจึงมีความรสู ึกเหน็ วา ตัวเองไมด เี ลย มโี ทสะบอย และยอมเห็นจริตของผอู ่นื (นักเรียน) ไดทะลุปรุโปรงเชน กนั ไมช อบคนโนน ไมชอบคนน้ี ทัง้ ๆ ที่ไมไดม ีปญหากบั เขา แตเปน เพยี งความรสู กึ ทเี่ กดิ ขนึ้ ในใจเราเอง การทต่ี งั้ ใจจะดี เปน คนมสี ติ (๓) ความเงยี บเปน เพ่อื นทดี่ ีท่ีสดุ คนอน่ื จะรสู กึ อยางไร แตเหมอื นจะยิ่งมปี ญหาตา งๆ เขา มาพรอ มๆ กันหลายเรือ่ ง ท้ัง เปน เรือ่ งของคนอน่ื มีแตคนโงเทานั้นทีไ่ ปเอาเร่ืองของคนอน่ื มา เรอื่ งงาน เรื่องสวนตัว บางเรื่องกท็ ำใหข าดสติ กวาจะกลบั ตวั เปน ของตน เรอ่ื งของเราคอื ประพฤตติ นใหม วี าจาเวน จากการพดู ทันก็หลายวัน บางครั้งก็ทอใจกับปญหาท่ีตัวเองเผชิญอยู เบื่อ เทจ็ เวน พดู หยาบ เวน พดู สอ เสยี ด และเวน พดู เดรจั ฉานกถา (พดู หนา ยกบั ชวี ติ อยากจะหลดุ พน แตก ย็ งั มกี เิ ลสอยากไดใ ครด ี รตู วั เพอเจอ) ผูใ ดประพฤติไดเชนนี้ ผนู ั้นมีจิตสงบและมคี วามสขุ ท่ี แตกย็ ังทำดไี มไดเ ทาทค่ี วร ละเอียด ประณตี ยนื ยาวกวากามสุขท่ีชาวโลกนยิ มแสวงหากนั ขอบพระคณุ อาจารยท่สี ละเวลารับฟง ปญหา ๓๓. นอนสวดมนต คำตอบ คำถาม สวดมนตไดในทุกอิริยาบถท่ีเหมาะสมกับสรีระและ เรยี นอาจารยทเี่ คารพ อยากจะดวงดเี ชนท่อี าจารยว า ตองสวดมนต วัยของผูสวด หากศีลยังไมครบหาขอ และยังเปนศีลท่ีมีกิเลส เจือปนอยาพึงหวังวาจิตจะตั้งม่ันเปนสมาธิที่สูงข้ึนได และการ เจริญสติ มศี ลี ทุกขณะ ขอ แรกทำได แตเน่อื งจากมี จะมีดวงดีตอ งบำเพญ็ ทานอยเู สมอ ใจตอ งมีศลี ไมข าด ไมทะลุ ปญ หาสขุ ภาพ บางครงั้ เหนอื่ ยมากกจ็ ะนอนสวดใน ไมด า ง ไมพรอย และตอ งบำเพญ็ ภาวนาจนจิตตั้งม่นั เปนสมาธิ ใจ รสู กึ ตวั กลางดกึ กจ็ ะสวด หรอื สวดในใจเวลาวา ง และเกดิ ปญญาเห็นแจงได หากเขาถึงกศุ ลธรรมทัง้ สามขอนีไ้ ด จากงาน เหมาะสมหรอื ไม เวลาเจริญสติรูต วั วาจิตสดั สา ยไปมา เม่อื ใด ดวงดแี นน อน นงิ่ ยาก การมศี ลี ตอนนที้ ำไดอ ยา งแนว แนอ ยสู องขอ คอื ขอ สาม และขอหา เพราะเห็นตัวอยางที่ไมดีและไดรับความเดือดรอน พระพทุ ธะตรสั วา คนจะดอี ยทู ่กี ารกระทำดขี องตัวเอง จากการผิดศลี ของคนรอบขา ง สว นศลี ขอ อนื่ ๆ ยงั พรอ งอยู เปนตนเหตุ ฉะนั้นปญหาตางๆ ของผูถามปญหาจะหมดไปได ตองเริม่ ตน ทำเหตุใหถกู ตรงนั่นเอง ธรรมยอ มรักษาผปู ฏิบตั ิธรรม ไมใหต กไปสูโ ลกชว่ั ทรุ กันดาร

7๗4๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๗7๕5 ๓๔. คนใจรอ น ยืน เดิน น่งั นอน กิน ดม่ื พูด ฟง ฯลฯ อริ ยิ าบถใดเหมาะสมกับ สรีระวัยและความอาพาธของตวั เอง กส็ ามารถนำเอาอิรยิ าบถ คำถาม ทเ่ี หมาะกบั ตวั เองมาใชไ ด จงึ ไมจ ำเปน ตอ งปฏบิ ตั อิ ยใู นอริ ยิ าบถ เรียนอาจารยสนองที่เคารพ นัง่ อยา งเดียว ๑. อาจารยคะ หนูไปปฎิบัติธรรมทว่ี ัดอัมพวนั มา ๓ วัน (๒) ทุกครั้งที่มีอาการตามท่ีบอกเลาไปแสดงออก ให หนเู ดนิ จงกรมไดต ามเวลาทก่ี ำหนดคะ แตน งั่ ไดไ มน าน บางครงั้ นำหวั มนั เทศ หัวมนั แกว หัวมันฝรง่ั อยางใดอยา งหน่งึ ทใ่ี สไ ว ๑๐ นาที ก็ไมไ หวแลว เปน เพราะอะไรคะ และควรแกไขอยางไร ในกระจาดหรือภาชนะอื่นใด หยิบออกมาช่ังและจดบันทึกน้ำ ถึงจะนั่งไดต ามเวลาท่กี ำหนด หนักของหัวมันไว ชั่ง หัวมันไปเร่ือยๆ จนกวาอาการติดลบท่ี แสดงออกไดห ายไป ชงั่ หวั มนั บอ ยๆ แลว ปญ หาทเ่ี กดิ ขนึ้ จะหมด ๒. หนูเปนคนใจรอนมาก แคหาของไมเจอก็โมโหและ ไปไดเ อง ฉุนเฉยี ว ใครพดู อะไร ไมเ ขา หหู นกู ็สวนทันที บางคร้ังพยายาม ขม ใจไมใ หโ กรธ แตส หี นา เกบ็ ไมไ ดค ะ สหี นา จะบง บอกเลยวา เปน (๓) การสวดมนตก ระทำไดใ นทกุ อริ ยิ าบถ คนทว่ั ไปนยิ ม อยา งไร หนคู วรทำอยางไรคะ นิสยั ไมดเี หลาน้ีถึงจะหายไป นง่ั สวดมนต แตผ ทู ม่ี คี วามผดิ ปกติ สามารถสวดมนตใ นอริ ยิ าบถ ที่เหมาะสมได ขอเพยี งใหม ีใจจดจอ อยูก ับมนตที่ ๓. ทำอยางไรถึงจะไมข้ีเกียจสวดมนตคะ หนูสวดแค สวดเปน ใชไ ด ผทู มี่ อี ารมณฟ งุ ซา น สวดมนตแ ค บูชาพระรัตนตรัย กราบพระรัตนตรัย นมัสการพระรัตนตรัย บทสรรเสริญคุณของพระรัตนตรัยนับวาเพียง ไตรสรณคมน พุทธคณุ ธรรมคณุ สงั ฆคณุ หนูจะสวดกอนไป พอแลว ทำงานอยางนี้ทกุ วัน สวดแคน ีไ้ ดไ หมคะ ควรสวดอะไรเพ่ิมเติม อีกคะ กราบขอความกรุณาทานอาจารยชี้แนะดวยคะ วาควร เวลาพดู ใหพ ดู ดวยความมสี ติ สวดอะไรเพมิ่ เติมอีก มันจงึ เปนสาระเปน ประโยชน ถาพูดดวยความไมม ีสติมนั เฟอ กราบขอบพระคณุ ทา นอาจารยคะ ดอู ยางเวลาท่หี ลวงปมู น่ั ทา นพดู ไมว าที่ไหนๆ เปนสาระออกมานา ฟงท้ังนั้น เพราะทา นพูดดว ยความมีสติ คำตอบ (๑) การปฏิบัติธรรมสามารถทำไดในทุกอิริยาบถ เชน

๗76๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๗77๗ ๓๕. ชอบทานเนือ้ ววั ๓๖. ไมสบายใจ คำถาม คำถาม รบกวนเรยี นถามอาจารยดงั นคี้ ะ เรยี น อาจารยสนอง ๑. การทม่ี ารดาไปไหวพ ระแลว ทำบญุ บรจิ าคทรพั ยแ ทน หนมู เี รอ่ื งไมส บายใจอยากจะบอกอาจารยค ะ เรอ่ื งมอี ยู ลูก ลกู จะไดบญุ นั้นดวยหรอื ไมค ะ วาหนไู ดท ำผดิ ศีลหา ขอ ๓, ๔ และไมแ นใ จวาผิดขอ ๒ ดวยหรือ ๒. การท่ีบิดามารดามีฐานะดีไมขัดสน จนลูกๆไมตอง ไม เมอื่ วานนห้ี นตู ง้ั ใจไวว า จะถอื ศลี แปด หนคู ดิ วา ศลี แปดทถี่ อื น้ี นบั ตั้งแตต อนต่ืนจนถงึ ตหี าของอีกวนั ใชห รอื ไมคะ เลย้ี งดูอปุ การะ แตท ุกครั้งทลี่ กู ทำบุญใสบ าตร รักษาศลี สวด มนตท ำสมาธภิ าวนา แลวอทุ ิศบุญกศุ ลให ถือวาไดก ตญั บู ดิ า สารภาพบาป มารดาแลวหรือไม ผิดขอ ๓ หนคู ิดไมด ีกับเพ่อื นในชั้น แตกม็ องรูปศพแก ผิดขอ ๔ ตระบัตสตั ย หนแู กงานของหนูทงั้ ๆ ทไ่ี มไดม า ๓. บดิ าชอบทานเนอ้ื ววั แตล กู ไปทำบญุ ไถช วี ติ โคกระบอื จากความคดิ ของหนโู ดยตรง แตห นแู อบคดิ เอาเองวา หนลู มื มอง โดยใสชอื่ บิดา จะไถบ าปใหบ ิดาไดหรือไม ขอขอบพระคุณคะ จงึ พลาด หนกู งั วลกลวั ผลจะไมด ี จะผดิ หวงั เลยปรกึ ษา เพอื่ น เพอ่ื นบอกวา ถา เปน เขา เขาจะไมแ ก ตอนแรกหนู คำตอบ จะไมแ ก แตก ลายเปน แกไ ป แมจ ะไมไ ดแ กต ามตรงๆ แต (๑) ลกู จะไดบญุ ตอเมือ่ ลูกรวู าแมไ ดบรจิ าคทรพั ยแ ทน ก็จงใจบิดเบือนสิง่ ทตี่ วั เองทำ ส่ิงท่ีรูสึกตอนนคี้ ือ โชค ลาภหายไป และไมม คี วามสขุ คะ เร่มิ มนึ หัวและไมกลา ลกู แลว ลูกไดอ นโุ มทนาบญุ ท่แี มทำแทนให สหู นาคน ไมก ลา ทีจ่ ะกลา ดวย รูสกึ ข้ขี ลาดมากเลยคะ (๒) ถอื ไดว า เปน หนงึ่ ในอกี หลายวธิ ี ทลี่ กู ไดแ สดงความ คำตอบ กตญั ตู อ บิดามารดา ศีล ๘ เปนศีลท่ีใชฝกตนใหดีย่ิงข้ึน จะรักษาเปนครั้ง (๓) หากบดิ ามิไดสั่งใหเ ขาฆาวัว และววั มิไดจองเวรไว คราว เชน ในหว งเวลาทบี่ อกไป รกั ษาในวนั พระ หรอื รกั ษาตลอด กับผูท่ีนำเน้ือของเขาไปรับประทาน การบริโภคเนื้อวัวของบิดา ไปยอ มทำไดตามใจปรารถนา มิไดถือวาเปนบาปอันเน่ืองมาจากประพฤติทุศีลขอปาณาติบาต จึงไมจ ำเปน ตอ งไถบาปใหบ ิดา แตหากวัวจองเวรกบั ผูทเี่ อาเนือ้ ไปรับประทาน ผูนั้นตองชดใชหน้ีเวรกรรม (ดูคำตอบขอ ๘๕ หนา ๑๗๒)

๗78๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๗79๙ ผูใดระลึกไดวา ตัวเองประพฤติผิดไปแลว จงหยุดไม ปจจุ บั น ผม ได ป ลีก ตัว เ อง มา ป ฏิบั ติ ดวย ตัว เ อง ได ประพฤตผิ ดิ อีก แลว ประพฤติดใี หย ง่ิ ใหญ ดว ยการบำเพ็ญทาน ประมาณ ๒ ปแลว โดยใน ๓ ปแ รกที่อยูก ับกลมุ ปฏิบัตดิ ังกลาว รกั ษาศลี เจรญิ ภาวนา ผลกรรมไมด ที เี่ คยทำยอ มตามสง ผลไมท นั ใชค ำบรกิ รรม ตามคำแนะนำของอาจารยผ นู ำกลมุ แตใ นชว ง ๒ ดจู ากตวั อยางของสริ มิ าโสเภณี เลิกประกอบอาชีพชั่ว แลวหัน ปท ่ีผานมา ใชบ รกิ รรม พุทโธ กำหนดลมหายใจเขาออก ในชว ง มาทำความดีดว ยประพฤติ ทาน ศลี ภาวนา จนบรรลุโสดาบัน ๓ ปท อ่ี ยกู บั กลมุ ปฏบิ ตั ฯิ ดงั กลา ว ในทกุ ปจ ะมพี ธิ ไี หวค รพู ระแกว ตายแลว ไปเกิดเปน นางฟาโสดาบันอยใู นสวรรคชน้ั สูงสดุ มรกต ในวันข้ึน ๙ ค่ำเดือน ๙ มีการบวงสรวงดว ยบายศรีและ อาหารคาวหวานเหมอื นพธิ บี ชู าเทพทวั่ ไป นอกจากนยี้ งั ใหล กู ศษิ ย ๓๗. บญุ ตามใหผลทนั ทำพานครคู นละชดุ (ขึ้นอยกู ับระดบั จิตของลกู ศษิ ยแ ตละคน ที่ จะโดนวัดโดยอาจารยผูนำกลุม และรางทรงดังกลาว) เทียน คำถาม ขาว ๒ เลม ดอกไม ๓ สี (บวั ดาวเรอื ง บานไมรโู รย) พรอมทัง้ กราบเรียน อ.สนอง วรอุไรท่ีเคารพนับถอื ในโลกธรรม เหรียญบาท ๙ บาท ทั้งหมดใสในพานของแตล ะคนท่เี ตรยี มมา ครอบครวั ผมเปน ครสิ ตค าทอลกิ มาตงั้ แตร นุ บรรพบรุ ษุ ใชบทสวดคลายมนพิธีในการบวงสรวงอัญเชิญเทพผสมกับบท สวดมนตทางพุทธ เชน มหากาฯ มงคลจักรวาลนอย อิติปโส แตห ลงั จากพอ แม ปยู า ตายาย ไดเ สยี ชวี ติ หมดแลว มกี าร เปน ตน เปล่ียนแปลงไดเกิดข้ึนในชีวิตของผมคร้ังใหญคร้ังหนึ่ง มีอีกอยางท่ีผมลืมบอกไป ทุกคนที่ผานการวัดระดบั จติ น่ันคือผมไดพบอาจารยคนหนึ่ง และกลุมคนท่ีเปนผู จะไดสง พานครูกับรา งทรง หรอื อาจารยผนู ำ ซ่ึงจะมีการกลาว ปฏิบัตธิ รรม(สวดมนตภ าวนา น่งั สมาธิ เปน หมคู ณะ) คำนำปฏญิ านเหมอื นใหส จั จะในการเปน ศษิ ยค รู ป.ู .. (เปน ชอื่ เรยี ก พรอ มทง้ั มรี า งทรง ทบ่ี อกวา เปน รา งของพระ... และปู ท่ีรูกันวาคือพระแกวมรกต) ปูษี... และปูพระ.... ทุกวันพระ ษ.ี ... และในบางครั้ง เปนพระ.... หรือพระมหากษัตริยไทยบาง นอกจากการรวมกลุมเพื่อสวดมนตน่ังสมาธิแลว จะมีการเชิญ พระองค ซึ่งตัวผมเองมคี วามรทู างดานนีน้ อ ยเน่อื งดวยพ้นื ฐาน ทรง โดยอาจารยผ ูนำ เพ่อื ทำนายทายทัก และชว ยเหลือปญหา เดิม แตมีความเคลือบแคลงสงสัยตลอดเวลาท่ีไดปฏิบัติธรรม ของลกู ศษิ ย พรอ มทง้ั การปลกุ เสกวตั ถมุ งคลตา งๆ ทงั้ ทเ่ี ชา บชู า กับกลุมน้ีมาตลอดประมาณ ๓ ป จากวัดตางๆ ซ่ึงยอ มผานพิธีมาแลว แตร างทรง หรอื อาจารย

๘80๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๘8๑1 ผูนำ จะมพี ิธีปลุกเสกอกี คร้งั และพระบูชา เทพตางๆ ทซี่ อ้ื มา ทรง มีอากัปกิริยา ที่แปลกในสายตาของพี่นองผม สวนหน่ึง จากรานคาที่ยังไมผานพิธี ก็จะถูกปลุกเสก เพื่อใหลูกศิษยนำ ผมกับพ่ีนองบางคนมีเหตุขุนของหมองใจกันมากอนหนาที่ผม กลับบา นไปบูชา พรอ มท้ังหนงั สือสวดมนต ทถ่ี กู ทำขนึ้ โดยราง จะไปเขา กลุมดงั กลาว และผมไดเ ลา เรือ่ งความขัดแยงภายใน ทรง และอาจารยผูนำ โดยมบี ทอัญเชญิ ครูบาอาจารย และบท ครอบครัวใหอ าจารย และรางทรงฟง ดวยความบริสทุ ธิเ์ ชอื่ ใจ สวดมนตทว่ั ไป ผสมอยดู วยกัน หลงั จากน้นั บางคร้งั ตัวรา งทรง หรืออาจารยผ นู ำกลุม ก็จะบอก วา พน่ี องทำคณุ ไสยใสผ มบางละ (ทั้งที่พ่ี นอ งผมเปนครสิ ต) คิด บางคร้งั ก็จะมีคนโดนของมาใหท ี่กลมุ รกั ษา ตัวผมเอง กบั ผมไมด ี สรา งความหวาดระแวงใหผ มกบั พนี่ อ ง จนมเี รอ่ื งราว ยังถูกสอนใหถายพลังชวยเหลือคน หรือถายพลังปรับธาตุให ฟองรองกันเหนือทรัพยสินท่ีพอแมไดมอบกรรมสิทธ์ิใหผม คือ ลูกศิษยคนอ่ืนๆ นอกจากนี้อาจารยและรางทรงยังรับตั้งศาล โรงเรยี น และบานพอ แมท ีผ่ ม และนอ งสาวอาศัยอยู จนกระท่ัง พระภูมิ และพระพรหม โดยจะนำลูกศิษยรวมทั้งผมไปรวม มเี หตทุ ตี่ อ งขายทรั พยส นิ ดงั กลา วไป หลงั จากนนั้ ตวั อาจารยเ อง พิธีกรรมดังกลา ว โดยกำหนดหนาทีต่ ามภูมธิ รรมของแตละคน กบ็ อกวา ผมตอ งไปทำอาชพี ใหมท จี่ งั หวดั แหง หนงึ่ โดยบอกวา ผม โดยอาจารยแ ละตวั รา งทรงบอกวา เปน การสรา งบารมี ทผี่ มเลา มบี ารมที างโภคทรพั ยอ ยทู นี่ นั่ ตอ งไปทำงานรว มทนุ กบั พชี่ ายของ มาน้ีเปนเพียงสวนหนึ่งเทาน้ัน ยังมีเหตุการณประสบการณอีก ตัวอาจารยผ ูน ำกลุม(โดยผมเปน คนออกทนุ ใน การทำงาน) มากท่เี กดิ ข้ึนในระยะเวลา ๓ ป ทีผ่ มอยูในกลมุ น้ี จนกระทงั่ ประมาณตน ป ๕๐ ผมไดเ ดนิ ทางไปภเู กต็ ตาม อนงึ่ ทผี่ มไดเ ขา ไปมสี ว นในกลมุ ปฏบิ ตั นิ ้ี เปน เรอ่ื งทเี่ หลอื นิมติ ของอาจารย และทีน่ ่ันผมกไ็ ดเ รยี กสติสมั ปชญั ญะกลบั คนื เชอ่ื สำหรบั คนทวั่ ไป เพราะคนทเ่ี ปน รา งทรง ไดเ ขา ไปทำงานเปน มาโดยหลายสิ่งหลายอยางไดเกิด ความเขาใจอยางที่ไมเคย ลูกจางผม โดยสมคั รเปน ครู ทีโ่ รงเรยี นเอกชนทีผ่ มเปน เจา ของ เปนมากอน ทำใหทราบวาที่ผานมาที่ไดปฏิบัติธรรมอยูกับกลุม และผูบริหารอยู และชักนำผมไปพบอาจารยที่เปนผูนำกลุม ดังกลาว บางสิ่งบางอยางไมใชเปนธรรมะของพระพุทธะ ผม ปจ จบุ นั ผมไดข ายกจิ การโรงเรยี น และบา นของพอ แมท ผ่ี มและพ่ี จึงตัดสินใจเดินทางกลับจังหวัดบานเกิด ไดตระเวณไปรดน้ำ นอ งเคยอาศยั ตง้ั แตเ ดก็ ไปแลว โดยมเี หตจุ ากความขดั แยง กบั พี่ มนตตามวัดตางๆ และไดมีบุญวาสนาไดไปกราบ หลวงปูสุภา นอ ง ถงึ ขน้ั ขนึ้ โรงขนึ้ ศาลกนั มาแลว เพยี งเพราะผมถกู ชกั นำใหม า ท่ภี ูเก็ต และพระในจังหวดั เชียงใหม ดว ยเกรงวา ท่ผี า นมาตัวผม ปฏบิ ตั ธิ รรมกบั กลมุ ดงั กลา ว และพนี่ อ งระแวงวา ผมจะถกู หลอก เอง โดนคุณไสย (มีผปู ฏบิ ัติธรรมคนอื่นไดบ อกวาเห็นนมิ ิตทผ่ี ม โดยบอกวา ผมเปลย่ี นแปลงไปจากเดมิ และอาจารยผ นู ำ กบั รา ง

๘82๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๘8๓3 โดนทำคุณไสย) อยางไรก็ตามเหตุที่ผมไดนำประสบการณยอๆ มีผลในทางไสยศาสตรกับผมไหมครับ และคำถามเดียวกันกับ มาถายทอดผานชมรมกัลยาณธรรม ก็เผ่ือจะเปนธรรมทานท่ี พระพุทธรูป องคบูชาพระนเรศวร เปนตน ทีผ่ มเชาบชู าจากวดั ที่ อาจจะเปน ประโยชน และอทุ ธาหรณ ตอ บคุ คลทว่ั ไปทอี่ าจเผชญิ ผานพธิ ีปลกุ เสกแลว แตรา งทรง และอาจารยมาทำพิธอี กี ผม ประสบการณลักษณะดงั กลา วไดเ ทยี บเคยี ง ควรทำอยางไรครับ ผมมีขอคำถามที่จะรบกวนอาจารยสนองไดกรุณาให ผมอยากจะบอกวาเหตุการณที่เกิดข้ึนกับ ความชัดเจนดว ยครบั ผมและครอบครัว เปนเสมือนครูบาอาจารย และ ประสบการณธรรมท่ีผมคิดวา เปนโอกาสที่ทำใหคน ๑. ประสบการณของผมขางตนเปนการชดใชกรรมใน คริสตอ ยา งผม(อดีต) ไดม โี อกาสบุญวาสนา ไดเ ปนลูก อดีตของผมใชไหมครับ แลวปจจุบันท่ีผมไดแยกตัวปฏิบัติดวย ศษิ ยข องพระพทุ ธเจา ไดเ รยี นรธู รรมะ ทง้ั ทเ่ี ปน พทุ ธศาตร ตวั เองผมไดชดใชก รรมตอบุคคลในกลุม ปฏิบัติดังกลาวแลว ใช และไสยศาสตร และไดเ ปน วทิ ยาทานแกบ คุ คลทวั่ ไป ปจ จบุ นั นผ้ี ม ไหมครับ (ทุกครั้งท่ีมีการเชิญทรง หรือทำพิธีบวงสรวงตางๆ ไดเ รยี นรธู รรม มากมายหลายทาง ทง้ั จากการปฏบิ ตั ธิ รรม และ จะมีการทำบุญเปนคาครูดวย) และการบอกวาองคพระ.... มา จากอาจารยสนอง และธรรมะจากพระอรยิ เจา ทั้งที่ มรณภาพ ลงทรงนั้น อาจารยมีความเห็นวา อยา งไรครบั ไปแลว และมชี วี ติ อยู และปรารถนาทจ่ี ะไดม วี าสนาพบเจอครบู า อาจารยทเ่ี ปน กลั ยาณมติ รทางธรรมได ชแี้ นะการปฏิบตั ิธรรม ๒. ในระหวางการปฏิบัติธรรมกับกลุมดังกลาว ผมได มีโอกาสไดบวชพระ ๒ ครงั้ ครัง้ แรกบวช ๙ วัน ครง้ั ท่ี ๒ บวช ในทา ยนขี้ ออำนาจแหง พระรตั นตรยั ทง้ั สาม องคพ รหม ๑ พรรษา โดยอาจารยบอกวา เปน การลา งกรรม เพื่อสรางบุญ องคเ ทพผทู รงศลี ทรงธรรมในสมั มาทฏิ ฐไิ ดด ลบนั ดาลใหอ าจารย ใหม โดยในชว งปลายพรรษามเี หตทุ ผี่ มตอ งขายทรพั ยส นิ ขา งตน สนอง และคณะผูทำงานเผยแพรธรรมะของพระพุทธะ มี ไป อาจารยบ อกวา เปนบารมที ่ีผมไดใ นระหวา งบวช (ทั้งทผี่ มไม สุขภาพรางกายแขง็ แรง มกี ำลงั จิตท่ดี ี ดว ยอายุ วรรณะ สขุ ขะ สบายใจทตี่ อ งขาย กจิ การและทรพั ยส นิ ของพอ แมไ ป) เหตกุ ารณ พละ ดวยเทอญ สาธุ ดังกลาวใชอยา งท่อี าจารยผ ูนำกลมุ บอกหรอื เปลาครบั คำตอบ ๓. พระพทุ ธรปู หนุ เทพ หนุ ปู ษี ทรี่ า งทรง หรอื อาจารย เปน ความโชคดที ผ่ี ถู ามปญ หา ไดน ำตวั เองแยกออกจาก ดงั กลาวทำพธิ ีปลกุ เสก เราควรทำอยางไรครบั (ปจ จบุ นั ผมยงั เก็บไวอยู บางสวนอยูในหองพระท่ีผมสวดมนตดวยครับ) จะ

8๘4๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๘8๕5 กลมุ ของผูทมี่ ีความเห็นผดิ ไปจากธรรม เอาจิตไปยดึ ติดเลือ่ มใส หนี้เจากรรมนายเวร หน้ีเวรกรรมยอมหมดไปไดเร็วกวาบุญที่มี ศรทั ธา ในสง่ิ ทเ่ี ปน โลกๆ (โลกิยะ) และนำความคบั แคน ใจมาให อานสิ งสเปน ธรรมดา ฉะนน้ั เรียกวา “ลางกรรม” ยอมเรยี กได ดังท่ีผูถามปญหาไดรับประสบการณตรงมาแลว แตโชคดีเปน ครั้งทส่ี อง ไดพบพระแททจี่ งั หวัดภเู ก็ต องคท ก่ี ลา วถงึ เปนพระ (๓) ไมตอ งทำอะไร เอาเก็บไวในทีต่ ง้ั อยเู ดมิ เพื่อใชเ ปน อรยิ สงฆใ นพระพทุ ธศาสนา สามารถกราบไหวบ ชู าไดอ ยา งสนทิ เคร่ืองระลึกถึงคุณความดีของผูเปนตนแบบหุนวาจะประพฤติ ใจ เม่ือใดผูถามปญหาพัฒนาตัวเองใหไดแบบพระสงฆองคน้ัน ตาม และระลึกถงึ ความไมดี (ความหลง) ของผูเปนตนแบบหนุ จะมโี ชคดเี ปนครั้งที่สาม ซ่งึ เปนโชคดสี ูงสุดของชวี ติ วา จะไมประพฤตติ าม (๑) ใชครบั และใชค รบั การที่องคพระ...มาลงทรงนนั้ ผใู ดมสี ตสิ มั ปชญั ญะคมุ ครองใจ ผนู นั้ หา งจากภยั อนั มา เปนเร่ืองของพระท่มี าเขาทรง พฤติกรรมการเขาทรง มไิ ดเปน จากไสยศาสตร การทผ่ี ถู ามปญ หาเอาประสบการณท ผี่ า นมาเปน เหตทุ ำใหผ ศู รทั ธาไดพ ฒั นาจติ ตวั เองใหด ขี นึ้ ผตู อบปญ หาเหน็ วา ครสู อนใจ นน้ั ทำถกู แลว แตต อ งไมป ระพฤตซิ ำ้ รอยเดมิ และอยา วธิ กี ารเชน นน้ั ไมท ำใหจ ติ มอี สิ รภาพ ไมท ำใหพ น จากความทกุ ข จงึ ปลงใจเช่ือดว ยคำเลา ลือ อยา ปลงใจเชือ่ เพราะตำราคมั ภรี บอก ไมค วรเอาตวั เองเขา ไปศรทั ธาเลอ่ื มใส เพราะจะทำใหเ วลาของ กลาวไว อยางปลงใจเชื่อเพราะเขาเปนครขู องเรา ฯลฯ (กาลาม ชวี ิตที่เหลอื อยผู า นเลยไปโดยไมเกิดประโยชนแทจริง สตู ร ๑๐ ขอดูหนา ๒๒) แตใ หพฒั นาจติ ใหต ง้ั มนั่ (สมถภาวนา) และพฒั นาจติ ใหเ กิดปญ ญาเห็นแจง (วิปสสนาภาวนา) และใช (๒) “กรรม” หมายถงึ การกระทำ ผใู ดทำกรรมแลว ผล ปญญาเห็นแจงมาวิเคราะหส่ิงท่ีเขาสัมผัสจิต จนเขาถึงความ ของกรรมจะถกู เกบ็ สง่ั สมไวใ นจติ วญิ ญาณของผทู ำกรรม เมอ่ื ใด จริงแทไ ดแลวจะไมถูกหลอก ท่เี หตุปจจัยลงตวั กรรมจะแสดงผลออกมาเปน วิบากของกรรม ท่ีผูทำกรรมตอ งรบั และตองชดใชจ นหมดสิน้ ขอบใจที่อวยพรใหผูตอบปญหาและคณะผูเผยแพร ธรรม แตส งิ่ ดที ส่ี ดุ ไมอ าจเทยี บไดก บั การบนั ดาลของธรรมวนิ ยั การทำความดตี อ งประพฤตบิ ญุ กริ ยิ าวตั ถุ ๑๐ (ทาน ศลี ที่มีอยกู ับใจนน่ั เอง ภาวนา ถอ มตน ชว ยคนอื่น อุทิศความดีใหผูอน่ื ยนิ ดีในความดี ของผอู ่นื ฟง ธรรม เทศนธ รรม ทำความเหน็ ใหถกู ตรง) ผลแหง พระคณุ ตอ งทดแทน ถาเคียดแคน ตอ งอโหสิ การประพฤตแิ ลวคือบุญ ปฏบิ ัตธิ รรม(ภาวนา) เปน บุญใหญส ุด อเวรัง อะสะปต ตงั พระพทุ ธเจา ทรงสอนใหพวกเราเปน ผูไมมี เพราะวธิ ีการเชนนี้สามารถนำพาชีวิตไปสคู วามเปน อสิ ระ นำพา ชีวิตไปสูความพนทุกขได ผูใดมีบุญใหญและอุทิศบุญใหญใช เวร ไมจ องเวร เปนผูอ โหสิ

8๘6๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๘8๗7 ๓๘. เหตเุ กิดของฉนั ทะ ๓๙. เน่ืองจากกรรมเกา คำถาม คำถาม กราบเรียนอ. สนอง กราบเรยี นอาจารยส นองท่ีเคารพ ผมอยากจะถามวา ขอ แรกของอทิ ธบิ าท ๔ คอื ดฉิ ันมเี รอ่ื งเรียนสอบถามปญ หาอาจารยคะ ดฉิ นั นบั ถอื พระพทุ ธศาสนามาตง้ั แตเ ดก็ หลงั จากเรยี น ฉนั ทะ ทำอยา งไรจงึ จะเกดิ ครบั บางทตี อ งทำงานทเี่ รา ไมช อบ บางทที ำงานทเ่ี ราชอบแตร สู กึ ไมก ระตอื รอื รน จบไดท ำงาน กเ็ ปลยี่ นศาสนานบั ถอื ทางตะวนั ตก ไดส กั ประมาณ (ตรงนผี้ มลองฝก สติ เพอ่ื ไมใ หพ ลงั สตเิ สยี ไปกบั เรอื่ งไร ๔ ป มบี ทเรยี นตา งๆ เกิดขนึ้ กบั ชวี ิตดิฉนั ไดศ กึ ษาอา นหนังสอื สาระ แตบ างทมี พี ลงั แตบ างทเี ราไมก ระตอื รอื รน เลย เก่ียวกับเรื่องจิต จนในที่สุดก็กลับมาศรัทธาในพระพุทธศาสนา คดิ วา นาจะมาจากวายังไมม ีฉันทะครับ) อีกครัง้ เมอ่ื ปท ่แี ลว ทำใหศ รทั ธามากย่ิงขน้ึ เม่ือไดฟง ธรรมะจาก อาจารย แตก็ยงั อดสงสัยไมไดวา ขอบคุณมากครับ ๑. เปน เพราะกรรมเกา หรอื่ ไม ทำใหด ฉิ นั ตอ งพลดั พราก คำตอบ จากพระพุทธศาสนาไปเก่ือบส่ีป และเม่ือกอนดิฉันจะฝนเห็น คำวา ฉนั ทะ หมายถงึ ความยินดี ความพอใจ ความรัก วิญญาณตางๆ บอยมาก (เปนมาตั้งแตสมัยวัยเรียนมัธยมตน ปจ จบุ นั ดฉิ นั อายุ ๒๙ ป) พระภกิ ษสุ งฆท า นแนะใหแ ผเ มตตา และ ใครใ นสงิ่ นนั้ ๆ ฯลฯ ฉนั ทะจะเกดิ กบั ผใู ด ผนู น้ั ตอ งมคี วามเหน็ ถกู ทำบญุ ไปให ชว งปท ผ่ี า นมาดฉิ นั ทำบญุ ใหต ามโอกาส สงั เกตไดว า (สมั มาทฏิ ฐ)ิ ความเหน็ ถกู เกดิ ไดด ว ยมผี รู บู อกกลา ว แลว ผรู บั ฟง ชว งหลังน้ีไมไดฝ นถึงวิญญาณเลย + รวมทง้ั เรอื่ งกฏแหง กรรม คำบอกกลา วน้ันนำไปประพฤติตาม หรือในอีกทางหน่ึง เมื่อผูรู ทรี่ ะลกึ ไดวาเราเคยสรา งกรรมน้ีมาสมัยเด็กๆ บอกกลาว ผูรับฟงนำเอาคำที่บอกกลาวนั้นไปคิดพิจารณาโดย แยบคาย(โยนโิ สมนสกิ าร) แลวความเหน็ ถูกตามธรรมยอ มเกิด ๒. ดิฉันยังไมเคยไปปฏิบัติธรรมท่ีไหน แตฝกตามการ ข้นึ ได กำหนดลมหายใจ เขาออก พุธ-โธ กอนนอนสังเกตวาขณะท่ี ตื่นรูสึกตัวจะเปนจังหวะท่ีลมหายใจเขาตลอด รูสึกเหมือนกับ คนจะรวยกเ็ พราะรวยน้ำใจมากอน วาไดยินเสียงลมหายใจ ผานทอ เสียงชัดเจนมากซึ่งเม่ือกอน คนจะจนก็เพราะจนนำ้ ใจมากอน

๘88๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๘8๙9 ขอยอมรับคะวา ตั้งแตเกิดมาไมเ คยเจอ ภาวะแบบนีค้ ืออะไรคะ เฉพาะงานทางดา นไฟฟา ทไ่ี มมปี ระสบการณทางดานน้ี ซ่งึ งาน อาจารย ดว ยความเคารพอาจารยอ ยางสูง ท่ีทำอยูตองใชความรูทางดานน้ีมากกวางานเคร่ืองกล ปจจุบัน มีเพื่อนรุนนองชวนใหไปรวมงานเปนวิศวกรที่หางานเขาบริษัท คำตอบ โดยตงั้ เปน แผนกใหมค อื ฝา ย marketing ซง่ึ พนื้ ฐานผมผา นงาน (๑) ความรใู นพระพทุ ธศาสนากลา ววา ไมม ปี รากฏการณ ขายมานาน และมีความปราถนาสรางความมั่นคงใหกับชีวิตใน อนาคต โดยการเปด บริษทั เกี่ยวกับการขายสินคา อตุ สาหกรรม ใดเกดิ ขน้ึ ดว ยความบงั เอญิ ทกุ ปรากฏการณม เี หตทุ ที่ ำใหเ กดิ ทงั้ และการใหบ รกิ ารทางดา นการตรวจสอบ และทดสอบระบบดบั สนิ้ เรอื่ งทบ่ี อกเลา ไปมเี หตมุ าจากกรรมเกา ทผี่ ถู ามเคยชนี้ ำผอู น่ื เพลงิ (ปจ จุบันกำลงั ศกึ ษาตอ ปริญญาโทวิศวกรรมปอ งกนั อัคคี ภยั ) จึงขอกราบเรียนถามอาจารยด ังนี้ ใหประพฤตผิ ิด (๒) ภาวะของจิตที่มีกำลังของสติเพิ่มขึ้น จึง ๑. อาชพี งานขายเก่ยี วกบั การหาลูกคาเขาบรษิ ทั (งาน วศิ วกรรม) มโี อกาสทจี่ ะผดิ ศลี ผดิ ธรรมหรอื ไม ถา มเี ปน อยา งไร ไประลกึ รูลมหายใจทีล่ ะเอยี ดออ นได โปรดช้ีแจงและการปองกันแกไข ๔๐. ปญหาจากวิศวกร ๒. การสรางความม่ันคงใหกับชีวิตตามชี้แจงขางตน สามารถสรางไดดวยวิธีใด และถาเราตองการใหมีลูกคาอยาง คำถาม ตอเน่อื ง ควรประกอบกศุ ลอนั ใดและประพฤตติ วั อยา งไร กราบเทาอาจารย สนอง ครบั ผมขอถามและปรึกษาอาจารยดังตอ ไปนี้ครับ ๓. ถา เราจำเปน ตอ งพาลกู คา ไปเลยี้ งรบั รองมเี ครอ่ื งดมื่ ปจจุบันผมทำงานเปนวิศวกรท่ีปรึกษา(consult)อยู มึนเมา โดยตวั เราไมอ ยากทำ แตดว ยหนา ที่การงานจำเปนตอง ทำ เราจะมีวธิ แี กไขและปอ งกนั อยา งไร บริษัทแหงหน่ึง กอนหนานี้เปนวิศวกรโครงการงานรับเหมา ลักษณะงานทเ่ี คยคยุ กับอาจารยเ ปนงานท่ีไมผดิ ศลี ไมผ ดิ ธรรม ๔. การตดั สนิ ใจเปลี่ยนงาน ควรใชห ลกั คดิ หรือธรรมะ แตเ มอ่ื ทำงานแลว พบวา การแกป ญ หาหนา งานผมไมค อ ยเกง โดย ขอ ใดประกอบการตดั สินใจ ๕. การสวดมนตไหวพระ การเดินจงกรม การน่ังสมาธิ ควรแบง เวลาอยา งไร การสวดมนตไ มจ ำเปน ตอ งหลายบทกไ็ ดใ ช หรอื ไม แตเ อาเวลาทำอีก ๒ สว นใหม ากขึ้นจะดีกวา หรือเปลา

๙90๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๙9๑1 ๖. เมื่อเกิดปญหาท่ีหนักๆ ที่เปนจุดออนของเรา(ตาม งอกงาม ไมมที างเปนไปได ฉะนั้นจึงตองเลอื กดว ยตัวเองวา จะ จริต) เราควรใชธรรมะขอไหนเพ่ือพิจารณา เพ่ือมิใหเกิดความ นำชวี ติ อยกู บั โลก หรอื จะนำชวี ติ พน ไปจากโลก ตอ งเลอื กดว ยตวั ฟุงซาน เอง ดว ยความเคารพอยา งสงู สดุ อน่ึง ปรารถนาใหธ ุรกิจงอกงาม พรอมท้งั ยงั ประพฤติ บาปใหเ กดิ ขน้ึ ดว ย ตอ งพฒั นาตนเองใหม บี ญุ ใหญ ใหผ ลของบญุ คำตอบ มีมากกวา บาป แลว ธุรกจิ จะอยไู ด ชวี ติ จะอยไู ด โดยบาปตามให (๑) โอกาสผิดศีลยังมีได หากสินคาอุตสาหกรรมน้ัน ผลไมทันในชาตปิ จจบุ ัน แตบาปยงั คงตดิ ตามรอเวลาใหผ ลอยู เปน เหตใุ หต อ งฆา สตั ว เปน เหตใุ หม กี ารผลติ สรุ าเมรยั เปน เหตใุ ห (๔) หากคิดจะเปลีย่ นงานใหม และมีสิทธเิ์ ลือกงานได พดู ไมจ รงิ ฯลฯ ดังนน้ั จะปองกันไดต องพัฒนาจติ ใหม สี ติ (สมถ ผูรูจะเลอื กงานท่ไี มผ ดิ กฎหมาย ไมผ ิดศีล และไมผิดธรรม ภาวนา) พฒั นาจติ ใหเ หน็ ถกู ตามธรรม (วปิ ส สนาภาวนา) แลว ใช สตปิ ญ ญาเหน็ ถูกนำทางใหก ับธรุ กิจทท่ี ำ (๕) ควรสวดมนตอยางนอยบทมนตท่ีสรรเสริญคุณ ของพระรตั นตรยั ซง่ึ เปน การเจรญิ สตเิ บอื้ งตน หลงั สวดมนตน งั่ (๒) การสรางความม่นั คงทแ่ี ทจ รงิ ใหก ับชีวติ มไิ ดเกิด สมาธแิ ละเดนิ จงกรม ควรใชเ วลามากกวา สวดมนต แตจ ะใชเ วลา จากการทำงานภายนอก แตเ กดิ จากการทำงานภายในคอื พฒั นา ยาวนานแคไหนขึ้นอยูกับกำลังของรางกาย หากไมเบียดเบียน จิตใหมีความเห็นถูกตามธรรม แลวใชปญญาเห็นถูกพัฒนาตัว เวลาพักผอ นจนเกนิ ไป ยอมสามารถทำได เองใหม คี ุณธรรม ผทู ่ีประสบความสำเร็จในชีวติ ใชป ญญาทาง โลก ๒๐ เปอรเซ็นต แตใชคุณธรรมถึง ๘๐ เปอรเซ็นต และ (๖) เอาศลี ๕ ลงคุมใหถ งึ ใจ แลว พัฒนาจติ ใหมีกำลงั หากประสงคใ หม ลี กู คา มาอดุ หนนุ ตอ เนอ่ื ง ตอ งทำตวั เองใหเ ปน ของสตเิ พม่ิ มากข้นึ จนจติ ต้ังมัน่ เปน สมาธิไดแลว ความฟงุ ซา น ผมู ีดวงดดี ว ยการประพฤติ ทาน ศลี ภาวนา อยูเ สมอ เมอื่ ใดท่ี ในการปรงุ อารมณของจิตจะหมดไป บญุ ใหผลยอมทำใหดวงดีได ผมู ีดวงดีมงี านใหทำไมร ูจบ ผถู ึงพรอมดว ยทาน ศลี ภาวนา (๓) การมีเจตนาพาลูกคาไปเลี้ยงรบั รอง โดยมีเครือ่ ง ไดช่ือวา มใี จทพ่ี ฒั นาแลว เจรญิ แลว ดม่ื สรุ าเมรยั เปน เครอื่ งสนบั สนนุ ธรุ กจิ ผนู ำพาลกู คา ไปประพฤติ จะไมมีทางเอารัดเอาเปรียบ มีแตก ารเสียสละ ทุศลี เปนจำเลยบาปที่หนง่ึ ผูใดมบี าปส่งั สมในจิต ผนู ัน้ มดี วงไม ดี วิธีปองกันบาปเชนน้ีไมใหเกิดขึ้น พรอมทั้งมีธุรกิจดำเนินไป จะอยรู ว มกนั ไดโดยสงบสขุ

๙92๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๙9๓3 ๔๑. คูครองแบบไหน ๔๒. ฝนไมใหหลงั งอ คำถาม คำถาม กราบเรยี น ทานอาจารย สนอง ท่ีเคารพ กราบเรียนดร.สนองท่ีเคารพ ผมมปี ญหาใครอ ยากจะใหอ าจารยชวยตอบดงั น้ีครบั ผมมขี อ ขอ งใจเกย่ี วกบั การฝก วปิ ส นาครบั เชน เวลาเกดิ ๑. เราจะรูไดอยา งไรวาคนไหนคือคูครองของเรา ๒. ผมอยากเรม่ิ ฝก สมถกรรมฐาน โดยการเพง กสณิ แต การปวดเมอื่ ยหลงั เพราะเวลานง่ั สมาธิ ผมจะฝน ไว ไมใ หห ลงั งอ แลวกำหนดวา ปวดหนอๆ ผมทำถูกหรือไม ควรแกไขอยางไร ผมไมมีความรูดานนี้เลย ผมควรทำอยางไรดี อาจารยที่จะให ครบั ความรกู ไ็ มม ี มแี ตห นงั สอื ทบ่ี อกวธิ ปิ ฏบิ ตั คิ รา วๆ ไมล ะเอยี ดแลว จะฝกกรรมฐานไดไ หม ถาไมมอี าจารยเ ปนผใู หก รรมฐานเพราะ การกำหนดลมหายใจเขาออก ใชการภาวนา เขาหนอ แถวบานผมไมม ผี ูม ีความสามารถดานน้เี ลย (ผมอยูโ คราช) (สตริ วู า หายใจเขา ) ออกหนอ (รวู า หายใจออก) ใชไ ดห รอื ไมค รบั หรอื ควรหาหนงั สอื กรรมฐาน ๔๐ มาอา นเพ่อื เลือกวิธีที่เหมาะ สุดทายผมตองขอขมาอาจารยที่รบกวนเวลาของ สมกวาน้ีดคี รบั อาจารยด ว ยครบั ดว ยความเคารพอยางสูง ขอบคุณครับ ขอใหการใหธรรมะเปนทานสงผลให คำตอบ อาจารย ดร.สนอง วรอุไร เจรญิ ในธรรมยง่ิ ๆ ข้นึ ไปครบั (๑) รูไ ดด ว ยคุณธรรม ๔ อยาง คือ ศรัทธา ศลี จา คำตอบ คะ และปญญา หากคุณธรรมทั้งสี่มีในบุคคลท้ังสองใกลเคียง ปฏบิ ตั ถิ กู แลว ทก่ี ำหนดวา “ปวดหนอๆๆๆ” เรอื่ ย กัน เมื่อมาอยูดวยกนั เรียกวา เปน คูส รางคสู ม หากคุณธรรมส่ี อยางนี้มีความหางไกลกัน เมื่อมาอยูดวยกันยอมเห็นไมตรงกัน ไปจนกวา จะหายปวด และการบรกิ รรมเขา หนอ ทะเลาะเบาะแวงกนั เรยี กวา คูเ วรคูก รรม -ออกหนอ กท็ ำได อน่ึงขณะปฏิบัติธรรมตอ งไม พูด ไมอาน ไมดู ไมฟง สิง่ ใดๆ แลวเรง ความเพียร (๒) หากหาบุคคลมาเปนครูฝกกสิณใหไมได ก็อาน ปฏิบตั ใิ หมากขึน้ แลวมรรคผลแหงธรรมยอ มเกดิ ข้นึ ได หนงั สอื แลว ปฏบิ ตั ติ ามคำชแี้ นะยงั ดกี วา ไมไ ดฝ ก อนง่ึ ผใู ดใหท าน ทเ่ี ปน มหาทาน แลว อธษิ ฐานใหไ ดพ บครอู าจารยส อนกสณิ ให เมอ่ื เราอยูในโลก อยาฝนโลก ถาฝน โลกมันผิดธรรมดา ฝนธรรมดา เหตปุ จ จัยลงตวั การพบครูสอนกสณิ ยอมเกิดข้ึนได

9๙4๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๙9๕5 ๔๓. ดีกวาเดินกำหนด ๔๔. ถมตัณหาไมเคยเต็ม คำถาม คำถาม กราบเรียนถามอาจารยท เี่ คารพยิ่งคะ กราบเรียนอาจารย การกำหนดจติ ใหม สี ตอิ ยกู บั อริ ยิ าบทตา งๆ นน้ั พอดีผมมาพบ web นโี้ ดยบังเอิญจากการฟง vcd ขอ มวี ธิ ีทำอยา งไรคะ ถาเรากำหนดรูแคล มหายใจเขา - ออก อยา งเดยี ว โดยทไ่ี มต อ งกำหนดรอู ริ ยิ าบทอนื่ ๆ รบกวนถามอาจารยค รบั จะทำใหจ ติ มสี ตแิ ละเกดิ สมาธิไดหรอื ไมคะ ผมสงสยั มานานแลว วา อานสิ งสท เ่ี ราทำทานหรอื เลย้ี ง กราบขอบพระคุณอาจารยค ะ ดแู กบ ดิ ามารดา เสมอื นใหแ กพ ระอรหนั ต อานสิ งสห มนื่ ลา นเทา คำตอบ แตผมสงสัยวา หากบิดามารดาที่ไมไดใหกำเนิดเราเชนปาเลี้ยง การกำหนดลมหายใจเขา ออก ตอ งกำหนดขณะจติ วา ง เรามาต้ังแตเ ล็ก ขอถามครับ จากไมมีงานภายนอกใหทำ สามารถกำหนดไดในทุกอิริยาบถที่ ๑. อยางนีเ้ ราเลี้ยงทานเราไดบ ุญกเ่ี ทา เคยมีคนตอบให เหมาะสม น่ังกำหนด นอนกำหนด ดีกวา เดินกำหนด ดวยเอาใจ ผมฟง บา งกบ็ อกวา เทา มารดาจรงิ ๆ บางทา นบอกครง่ึ นงึ ของผู ไปจดจอ อยกู บั ลมหายใจเขา -ลมหายใจออก ทำทกุ ครง้ั ทวี่ า งจาก ใหก ำเนดิ หรอื เสมือนใหผคู นทัว่ ไป งานภายนอก ทำทุกครั้งที่นึกได บทกรรมฐานท่ีเรียกวา อานา ปานสติ เพยี งอยา งเดียว ก็สามารถพัฒนาจติ ใหม ีกำลังของสติ ๒. หากเราไมเ ลย้ี งเราบาปหรอื ไม เพราะตอนหลงั เรามา เกิดขนึ้ ได สงผลใหจ ิตต้งั มน่ั เปนสมาธิได เจอมารดาผใู หก ำเนดิ หากเราอยากเลยี้ งแตม ารดาผใู หก ำเนดิ ผู เดยี ว เรอื่ งมอี ยวู า ปา ผมเคยเลย้ี งนอ งผม และเกบ็ เดก็ อกี คนมา ถาเปน พระควรพจิ ารณาในการรบั เลี้ยง ตอนหลังหนีไปหมด เพราะความเจาอารมณรอนของปา แตถ า เปนแพะเอาแหลกทกุ อยาง เหลอื ผมคนเดยี ว ผมกอ็ ดทนไมอ ยากใหถ กู ดา ตาหนา วา อกตญั ู แตเ พราะมหี นสี้ นิ จากทำธรุ กจิ แตใ จจรงิ ทเี่ สาะหาทำธรุ กจิ เพราะ ผิดธรรมผิดวนิ ยั ก็ไมใสใ จ อยากใหป า สบาย ตอนนก้ี อ็ ายุ ๖๐ กย็ งั ทำงานอยู โดยทา นทำทกุ เสาร- อาทติ ย ผมใหเ งนิ ทา นตอนเรยี นจบ ๒,๐๐๐ บาท ทา นบอก วา เปน เศษเงนิ แตเ ราไปใหแ มน ำ้ ตาคลอ(ลมื บอกไปครบั ผมไมไ ด อยกู บั แม) ทที่ า นบอกเปน เศษเงนิ เพราะทา นชอบเอาผมไปเปรยี บ

9๙6๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : ๙97๗ กบั ลกู บา นอนื่ แตไ มเ ขา ใจวา เราเปน หนม้ี าก กอ็ ยากมเี งนิ นะครบั ทเ่ี ปน อกศุ ล ความมหี นา ตาหมองคลำ้ ฯลฯ ยอ มเกดิ ขน้ึ สง ผลให แตพลาดจากการทำธรุ กจิ คร้งั เดยี ว มหี น้หี ลายแสน ๔-๕ แสน ไมม ใี ครอยากเขาใกล เขาจงึ ตองจากไปอยา งท่เี หน็ แลว ทกุ วนั น้ีปา ผมชอบทำบญุ แตห นาตาหมองคล้ำ เพราะ ผใู ดมจี ติ เปนทาสของ เงนิ ใหขนเงินมากองอยูตอ หนา เครยี ด ปา เคยเลย้ี งนา และแมผ ม แต ๒ ทา นกต็ อ งหนไี ปหมด ปา กไ็ มส ามารถเตมิ เตม็ ความอยากของเขาได ฉะนน้ั ผใู ดทำบญุ เอา ตดั พน่ี อง ไมเ หลอื ใครแมลูกหลาน พ่นี อ ง เรากอ็ ยากหนเี หมือน หนา แตใ จมีแตความอยากได ยอมไดรบั อานิสงสแ หง บุญนอย กนั ครบั ผมกลบั บา นทไี ร เครยี ดทกุ ที เพราะปา ชอบเลา เรอื่ งอดตี แตไดรับอานิสงสของบาปมาก จงดูเขาเปนครู แลวเลือกทาง ทข่ี มขนื่ ของบรรดาพ่นี องลูกหลาน ทา นอมทกุ ขไวเตม็ อก ชวี ติ ดวยตวั เองวาจะดำเนินไปแบบไหน ปาชอบทำทานแตไมศึกษาธรรม ผมพยายามนำพระ (๓) ชีวิตเปนของตนเอง จะนำพาชีวิตไปทางไหนตอง ธรรมไปเสนอพูดคุย มกั ไมสนใจ บอกคำเดียววาถาอยากใหทาน เลือกดวยตัวเอง ใชเงินเปนสิ่งตอบแทนกับผูมีจิตอยากไดเงิน หายเครยี ดตอ งมเี งนิ ไปกองใหท า น ผมกย็ ง่ิ เครยี ดเพราะไมม เี งนิ แลว ทำใหเ ขาอยากไดม ากขน้ึ ผใู หเ งนิ เปน จำเลยบาปทห่ี นง่ึ ผรู บั ใหน อ ยกห็ าวาเปนเศษเงินทา นเหมือนทำบุญเพ่ือหวังผล เงินเปนจำเลยบาปท่สี อง ผูเ หน็ ดดี ว ยเปน จำเลยบาปทีส่ าม ๓. ผมควรทำเชนไรครับ เพราะจะทำอยางไรทานก็ เวลาเรายืนเรากม็ สี ติ เราเดินเรากม็ สี ติ ตองการเงินเทานั้น ติดในวัตถุ และอาจเพราะเลี้ยงผมเพื่อผล เราน่งั เราก็มสี ติ เรานอนเราก็มีสติ ประโยชนตอนผมเรยี นจบ หรอื หวงั ผล จนกวาจะหลบั ไป อยูกับสติปฏฐาน ๔ ขอบพระคุณอาจารยล ว งหนา ทต่ี อบนะครบั มีสตริ ูอ ยูใ นกาย เวทนา จติ ธรรมน่ีแหละ คำตอบ (๑) ใครจะตอบเชนไรก็เปนเรื่องถูกของผูตอบ บิดา มารดามีคุณดวยเปนผูใหกำเนิดรูปนาม และเล้ียงดูมาในระยะ แรกเกิดจากครรภมารดา สวนปามีอุปการคุณดวยเลี้ยงดูชีวิต ใหเติบใหญ ดังนั้นการทำทานแกบิดามารดายอมไดอานิสงส มากกวาผูเปน ปา ซ่ึงใหก ารเลยี้ งดเู พียงอยางเดียว (๒) เมอ่ื ใดทผ่ี ลของบาปแสดงออก ความเครยี ด คำพดู

9๙8๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m. c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๔ : 9๙9๙ ๔๕. ใหแ นะนำวัด ๔๖. ความเห็นที่ผดิ คำถาม คำถาม กราบเรียนอาจารยสนองที่เคารพ เรียนถาม อ.ดร.สนอง ผมจะขอรบกวนอาจารย กรุณาแนะนำวัดหรือสถาน ดิฉันอายุ ๔๘ ป มลี ูก ๒ คน สามรี บั ราชการระดับนาย ปฏบิ ตั ิธรรม ในเชยี งรายท่ีอาจารยจ ะสามารถแนะนำได เพราะ ตำรวจ ดิฉันรูสึกเครียดเก่ียวกับเร่ืองที่ทำงานคะ ดิฉันทำงาน ผมมีแผนการจะไปที่น่ัน และอยากจะใชเวลาในการปฏิบัติ บรษิ ทั เอกชนแหง หนงึ่ มาเปน เวลานาน ๑๗ ป เปน พนกั งานระดบั ประมาณ ๓ วนั ปกติผมอยทู นี่ ครสวรรค และเคยไปพบอาจารย ลา งได ๒ ป ไดร จู ักกับพีร่ ะดับผบู รหิ ารคนหนง่ึ (เปนผหู ญิง) พี่ ที่ ม.ธรรมศาสตรปที่แลว ผมสวดมนตปฏิบัติธรรม แนวพุทโธ คนน้ีชวยดึงมาอยูในแผนกที่ดีข้ึน(แผนกจัดซื้อ) พี่เคาก็เปนคน แบบอานาปานาสติ มาไดประมาณ ๒ ปแ ลว ครบั ผมขอรบกวน ดี พูดจาไพเราะ นาเช่ือถือ เขาเปนนองสาวของผูอำนวยการ เวลาของอาจารยเ ทาน้นี ะครบั ดว ยความนบั ถือและเคารพ คนเกา เปนคนที่พอมี power ในบริษัท พอยายแผนกมาเราก็ เหมอื นมาเปน ลกู นอ งเคา พกั นงึ กอ นทพี่ เ่ี คา จะไปรบั ผดิ ชอบงาน คำตอบ อีกตำแหนงนึง แตวาดิฉันไมทราบมากอนวาพอยายมาแลวจะ แนะนำ วัดใหมศรีรมเย็น ตอ งทำงานนอกขอบเขตหนาทอ่ี ีก มากมาย อำเภอเชียงของ จังหวดั เชยี งราย งานท่ีเพ่ิมข้ึนมีตั้งแตจัดงานเล้ียง ยกเกาอ้ี ลางจาน แมตอ มาดฉิ ันจะไดเปน หัวหนา แผนกแลวก็ตอ งทำ ลกู นองดฉิ นั สิ่งใดทผี่ ดิ ธรรมผดิ วินัย พวกเราอยาทำ ก็ตองทำเหมือนกัน ทำไปรองไหไป จนกระท่ังมีการจัดแมบาน อยา ฝาฝนคำสัง่ สอนของพระบรมศาสดา มาชว ยลางจาน แตอยา งอ่ืนกต็ อ งทำเหมอื นเดิม จะมีงานเลีย้ ง ทำตามธรรมตามวินัย ใหเ ปน พุทธบูชา ธรรมบูชา สังฆบชู า ใดๆ แมกระท่ังนอกสถานที่ก็ตองจัดถวย ยกชาม ขนหมอ ฯลฯ กเ็ ปนธรรมไปเร่อื ยๆ ไมเหยยี บไมย ่ำจะมีแตความเจริญ (พนักงานแผนกอ่ืนก็มีมาชวยบางแตวาเขาก็เลือกทำแตในสวน งานทเี่ บาๆ) จนมรี ะบบ ISO ทางบรษิ ัทจงึ จัดแผนกโดยตรงมา รบั ผดิ ชอบงานพวกน้ี พวกเราจงึ เรมิ่ จะไมย อมทำงานทนี่ อกเหนอื อยา งนอ้ี กี โดยเรม่ิ ๆ จะถอยออกมา แตก โ็ ดนพค่ี นทช่ี ว ยดฉิ นั ยา ย