Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore สนทนาภาษาธรรม เล่ม 23

สนทนาภาษาธรรม เล่ม 23

Published by Sarapee District Public Library, 2020-10-25 05:48:29

Description: สนทนาภาษาธรรม เล่ม 23
โดย ดร.สนอง วรอุไร

Keywords: สนทนาภาษาธรรม,ดร.สนอง วรอุไร,ธรรมะ

Search

Read the Text Version

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอไุ ร ๕๘. เปลีย่ นสวนมะพรา วเปนบอปลา คาํ ถาม กราบเรยี นอาจารยท เี่ คารพอยางสูง หนูมีนองลูกของนา เดิมทําอาชีพข้ึนตาลมะพราว เปน คนดีมีเมตตาขยันขันแข็ง มีน้ําใจชวยเหลืองานการท้ังในบาน และญาติพน่ี อง สามขี องนอ งชอบหาปลาหากุงเปนรายไดเสริม ปจจุบันมีเพ่ือนบานทําวังกุงแลวก็ขาดทุน เลยเปล่ียนมาเลี้ยง ปลากระพง มีรายไดเปนลานบาท จึงมาแนะนําใหสามีของ นองลูกของนาทําวังปลากะพง สามีของนองลูกของนาก็เลย ๑๕๐ ตัดมะพราวขุดบอทําวังปลากะพงมาต้ังแตเดือน กุมภาพันธ ๒๕๕๕ หมดไป ๔-๕ หมื่นบาทแลว ใครเห็นก็ใจหายที่เปล่ียน สวนมะพราวมาเปนบอปลา เพราะเปนอาชีพด้ังเดิมของ บรรพบุรุษในพื้นท่ีแมกลอง แลวหนูก็ทราบจากอาจารยเร่ือง “รทู ันกรรม ชีวิตเปน สขุ ” วา การเลี้ยงปลา ชวี ติ จะวิบตั ิ หนจู ะ ชวยครอบครัวเขาอยางไรดี เพราะเขาเปนลูกพี่ลูกนองกับหนู ท่ีดมี ากๆ หวงใยชวยดูแลคณุ แมห นูดมี ากๆ หนเู คยบอกคณุ แม วา หว งใยเร่ืองนี้ แตค ณุ แมบ อกวามนั เปนอาชพี เขามีลกู ๒ คน กาํ ลังโตกาํ ลังเรยี น ขอรบกวนอาจารยชวยชี้แนะแนวทาง หรือมีวิธีแกไข อยางไรบางคะ? (แตครอบครวั เขาสรางบญุ สรางกศุ ลมามาก) ขอบพระคณุ อาจารยม ากคะ

จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com คําตอบ จะยังชวยไมไดเพราะความศรัทธาในอาชีพที่ดีงามยัง ไมเกดิ ผูรูจงึ ไมเ ขาไปของเกย่ี วในอาชพี อนั เปนบาปของเขา ๕๙. สิง่ มีชีวิตขนาดเลก็ คําถาม ๑๕๑ สวัสดอี าจารยส นองครบั ไดฟ ง ธรรมบรรยายตอนหนง่ึ ทอี่ าจารยไ ดบ อกวา แบคทเี รยี จะไมมี “นาม” อาศัยอยู การรักษาทางการแพทยที่เก่ียวกับ แบคทีเรียถือวาไมผิดศีล ๕ (แตผิดธรรมที่ไปยุงเกี่ยวกับวิบาก ของผูอื่น) อยากถามถึงส่ิงมีชีวิตท่ีเก่ียวของอื่นๆ เชน พลาส โมเดยี ม โปรโตซวั ปรสติ เปน ตน สงิ่ มชี วี ติ เลก็ ๆ ชนดิ ใดนอกจาก แบคทีเรียและไวรัสแลวท่ีสามารถมี “นาม” อาศัยอยูไดครับ อยากทราบไวเพ่ือที่จะหลีกเล่ียงไมไปยุงเพราะอาจทําใหศีล ๕ ดางพรอยได และจะมีวิธีทราบเบ้ืองตนไดอยางไร หากไมได พัฒนาจนได “อภญิ ญา” จนทราบเรื่องเหลา น้ีได ขอบพระคุณอาจารยทเี่ มตตาตอบคําถามครบั คาํ ตอบ ในครั้งพุทธกาล พระพุทธโคดม ไดบัญญัติบริขารแปด ใหภ กิ ษุถอื ปฏิบัติ หน่งึ ในบรขิ ารแปดคือ กระบอกกรองนา้ํ นาํ้ ท่ี

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร ลอดผานกระบอกกรองน้ํา อนุญาตใหภิกษุนําไปด่ืมกิน (ฉัน) ได ดังน้ัน สิ่งมีชีวิตท่ียกตัวอยางไป หากลอดผานกระบอก กรองนา้ํ ได และไมเ หน็ ดวยตาเนอื้ ตาหนงั เมือ่ นําไปฉนั ไมถอื วา ผดิ ศลี ๖๐. อธษิ ฐานเอากเิ ลส คาํ ถาม กราบเรียนถามอาจารย ดร.สนอง วรอไุ ร คะ ลกู ไดฟ ง ซดี ขี องทา นอาจารยเ มอื่ ๔-๕ ปแ ลว และไดฝ ากตวั ๑๕๒ เปนลูกศิษยของอาจารยและไดกราบไหวอาจารยทุกวัน แลว สิ่งที่ลูกไดแรงบันดาลใจจากอาจารย คือการอธิษฐาน เพราะ เม่ือกอนลูกทําบุญอยางเดียวโดยไมรูวาตองมีการอธิษฐานจิต และทุกวันนีล้ กู มปี ญหา อยากจะเรยี นถามอาจารยวา สิง่ ที่ลกู อธิษฐานจติ น้ีจะเปน บาปแกตวั ลูกเองหรอื ไม และ จะไปเบียดบังคนอ่ืนท่ีเขามีความสามารถและทําไดมากกวา ลกู หรอื เปลา ลูกเปนครูสอนเตนแอโรบิค และลูกไดไปนําเด็กเตน และสั่งสอนวิชาใหเด็กท่ีโรงเรียน โดยสอนทาเตน การออก กําลังกาย และมีน้ําใจเปนนักกีฬา เปนเวลา ๑๐ เดือนแลว แลวลูกไดอธิษฐานจิตวา จะขอทําใหเปนบุญโดยไมหวังสิ่ง ตอบแทน

จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com และตอนน้ีลูกไดอธิษฐานจิตจากการทําส่ิงน้ีใหเปนบุญ ๑๕๓ หลังจากสวดมนตไ หวพระ วา ส่ิงที่จะทาํ เพอื่ สว นรวม นาํ ความ เจริญมาสูโรงเรยี นบาง ทําเพือ่ ตอบแทนคณุ แผนดิน พระบาท สมเด็จพระเจาอยูหัว พระอรหันตที่บาน ครูบาอาจารย ผูมี พระคุณ ผูมีบุญคุณทุกทาน และทําเพื่อใหญาติๆ และบริวาร ของลกู รจู กั การออกกาํ ลังกาย รูจักทา เตนแอโรบคิ และทาย ที่สุด เพอ่ื ใหญาติๆ และบรวิ ารของลูก ไดเ ปน ญาติและบริวาร ชว ยเหลือดแู ลงานของลกู ในทุกๆ ดาน นับแตภพชาตนิ ี้เปนตน ไปจนกวาจะเดินทางเขาถึงนิพพาน และเพ่ือมุงหวังใหญาติๆ และบริวาร ไดทําอาชีพเตนแอโรบิค ซ่ึงถือเปนอาชีพสุจริต และไมเบียดเบียน ขอใหขาพเจาประสบความสําเร็จและ รุงเรือง ใหงานของขาพเจาเลิศหรูดูดีมีคุณภาพ และใหเปน อนั ดับ ๑ ในทกุ ๆ เรือ่ ง การอธิษฐานจติ แบบน้ี ผดิ ไหมคะอาจารย แลวกบ็ าปไหม ขอแสดงความนบั ถอื คําตอบ อธิษฐานใหตนไดเขาถึงความสมปรารถนาในทางโลก ไมถือวาผิดศีล แตผิดธรรมตรงที่อธิษฐานเอากิเลสเขามา ทบั ถมใจ จงึ ไมสามารถเขาสูพระนิพพานได

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอไุ ร ๖๑. บวชพรอมนอ ง คาํ ถาม กราบเรียน ทานอาจารย ที่เคารพอยา งสงู อกี ประมาณ ๔ เดอื นผมจะบวชใหก บั พอ แม (บวช ๑ เดอื น) เพื่อใหทานไดเห็นลูกหมผาเหลือง เพ่ือใหทานไดสบายใจ และ ผมก็อยากจะบวชพรอมกันกับนอง จะไดประหยัดเวลาและ คาใชจาย ไมตองจัดงานหลายคร้ัง แตมีปญหาอยูวา ผูเฒา ผูแกแมแตแมผมเองไมเห็นดวย เพราะทานวาตามโบราณ เขาถือกันวา เปนพ่ีนองกันจะบวชพรอมกันไมไดมันไมดี จะมี ๑๕๔ อันเปนไป อาจจะเสียชีวิตไมคนใดก็คนหนึ่ง และทานก็วา เคยเห็นมาแลวกับคนท่ีทําอยางนี้ แลวทานก็ไมอยากให ผมบวชพรอ มกันกบั นอง แตส ําหรบั ผมคดิ วา เปน เรือ่ งท่ีงมงาย ไมมีเหตุผล แตเมื่อถามถึงเหตุผล ทานก็วาก็โบราณพาทํา มาแบบน้ี ผมวาการไดบวชเปนเร่ืองที่ดี แมไดบวชลูกชาย พรอมกันท้ัง ๒ คนย่ิงดีใหญ ทานอาจารยโปรดแนะนําดวยครับ วาผมควรจะพูด อยางไรใหท า นไดเ ขาใจ

จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com คาํ ตอบ ผูเฒา ผูแก และแม เปนผูมีความเห็นผิดไปจากธรรม หากลูกไมทําตาม ไมถือวาผิดจริยธรรม การบวชเปนภิกษุ มีเจตนาเพ่ือตอบแทนแมผูมีอุปการคุณเพื่อทําใหแมสบายใจ การบวชตางวนั กนั ก็สามารถตอบแทนบญุ คุณของแมไ ด ๖๒. ใชส ตสิ อ งนาํ ทางชีวติ คาํ ถาม ๑๕๕ กราบเรียนอาจารย ดร.สนอง ที่เคารพ ในตอนนี้ผมมปี ญหาครับ อยากขอคําแนะนําจากอาจารย เนื่องจากผมไดทําการกูเงินกับทางธนาคารและเปดบัตรเครดิต ใหกับคนสนิทที่ผมไวใจใหนําไปใช แรกๆก็มีการชําระตรงดี แตพักหลังเขาไมสามารถจายไดทันตามกําหนดชําระ ทําใหมี ปญหากัน และทุกวันนี้ผมตองรับภาระหนี้ท่ีเขานําไปใชหลาย แสนบาท ทาํ ใหมคี วามทกุ ขม าก อยากจะถามทานอาจารยวาควรแกไขปญหาอยางไร ควรวางตัววางใจอยางไรใหตรงตามธรรม แลวที่เหตุการณ แบบนเี้ กดิ ขนึ้ กบั ผมเปน เพราะเวรกรรมเกา ทเ่ี คยทาํ ไวใ ชห รอื ไม แลว จะมที างแกไ ขไดอ ยางไรบา ง

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอไุ ร คาํ ตอบ เปนกรรมเกาที่ผูถามปญหาเคยทําไวไมดีกับเขา เม่ือ กรรมไมดีใหผลเปนอกุศลวิบาก ผูทํากรรมตองเสวยผล แหงกรรมเปนธรรมดา ผูรูยอมรับหนี้เวรกรรม อันเนื่อง จากตนทําไวไมดี แตผูรูไมสรางหน้ีกรรมใหม ดวยการพัฒนา จิตใหมสี ติ แลวใชสติสองนาํ ทางใหก บั ชีวิต ๖๓. บญุ ที่ไมบริสทุ ธิ์ คําถาม ๑๕๖ กราบเรยี นถามทานอาจารย ดร.สนอง ท่ีนบั ถอื ไดอานคําถามหนึ่งในหนังสือถึงเรื่องท่ีวา ถาทําบุญแลว นําใบอนุโมทนาไปลดหยอนภาษี จะไดบุญไมเต็มรอย คําถาม คือ ถานําใบอนุโมทนาไปลดหยอนภาษีแลว พอไดคืนภาษี ก็นําเงินท่ีไดไปทําบุญตอและนําไปลดหยอน พอไดคืนก็ทําบุญ ไปเชนนี้อีก ทุกครั้งที่ไดเงินคืนก็นําไปทําบุญท้ังหมด กรณีน้ี ยังเปนการทําบุญไมเ ตม็ รอยรเึ ปลา คะ คําตอบ ทําบุญคร้ังใด เมื่อทําแลวผูทําไดบุญ แตการนําเงินท่ี ทําบุญไปลดหยอนภาษี เปนเจตนาใหไดเงินบางสวนตอบกลับ คืนมา การกระทําเชนนี้เปนบาป แลวเอาเงินท่ีไดไปทําบุญอีก

จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com ถือวาเปนการทําบุญที่มีบาปแอบแฝง หากประพฤติเชนน้ี ไปเรือ่ ยๆ บญุ ท่เี กดิ ขนึ้ ยอมไมบ ริสุทธเ์ิ ชน กนั ๖๔. มารมกี าํ ลงั มากกวา สติ คาํ ถาม ๑๕๗ สวัสดคี ะ อาจารย รูสึกยินดีมากคะที่ไดไปน่ังฟงบรรยายธรรมะของอาจารย เม่อื วนั ที่ ๒๙ มกราคม ท่หี อประชมุ ม.ช. ทผี่ านมา ปกตแิ ลว หนกู ็ใชช ีวติ แบบคนรนุ ใหมท ่วั ๆ ไป ไมไ ดส นใจเรอ่ื งธรรมะหรอื พทุ ธศาสนา จนกระทั่งวันหน่ึง ไดไปเจอวิดีโอธรรมะของอาจารย ในเว็บไซตหน่ึง แลวสะดุดตากับหัวขอบรรยาย เลยไดเปดฟง จนจบ แลวกไ็ ดต ิดตามการบรรยายของอาจารยมาเร่อื ยๆ จน ไดเจออาจารยตัวเปนๆ เม่ือเดือนมกราท่ีผานมา แตก็ไมได เขาไปทกั ทาย เพราะไมรูจะพดู อะไร หลังจากฟงการบรรยายของอาจารยไปมากพอสมควร แลว หนูก็เกิดความรูสึกอยากพิสูจนในส่ิงที่อาจารยไดกลาว ไววาจะเปนจริงอยางท่ีกลาวหรือไม จึงไดเร่ิมฝกนั่งสมาธิเอง เพราะตองเรียนหนังสือจึงไมมีวันหยุดยาวพอจะที่ไปฝกปฏิบัติ ทีว่ ัดได ก็นง่ั สมาธิไปไดห า ถงึ หกครั้งคะ นั่งครง้ั แรกหนึ่งชั่วโมง เวทนาก็เกิด ปวดแขงปวดขาเหน็บชา เมื่อความรูสึกปวด

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร เกิดขึ้นก็ทองวาปวดหนอๆ จนในท่ีสุดความปวดก็หายไปอยาง เหลือเชื่อ แลวตามมาดวยอาการหมุนอยางควบคุมไมได เลย ตกใจแลว เลกิ นงั่ ไป ผา นไปหลายวนั หลงั จากไดไ ปปรกึ ษาเพอื่ น แลว กเ็ ลกิ กลวั แลว กลบั มานงั่ ใหม นงั่ คราวนอ้ี าการปวดกไ็ มม อี กี หายใจโลงสบาย แตอาการหมุนตัวโยกจนหัวโขกพื้นก็เปน หนกั กวา เดมิ คะ แตห ลงั จากทปี่ ลอ ยใหม นั หมนุ ไปเองเรอื่ ยๆ มนั ก็หยุด จนครั้งลาสุดวันน้ี หลังจากอาการหมุนหยุดลง ตัวเอง ก็ฟอนรําทําทาทางตางๆ ท่ีไมเคยเปนมากอน ซึ่งหนูฟอนรํา ไมเปนคะ แตม ันกฟ็ อนไมห ยุดสลับกับทาทางตางๆ ตลอดเวลา ทีอ่ าการเหลาน้ีเกิดหนรู ูตัวอยตู ลอดคะ แตกเ็ หมือนมนั ควบคมุ ๑๕๘ ไมได พอนั่งนิ่งปุบอาการเหลานี้ก็จะเกิดทันที เลยอยากเรียน ถามอาจารยคะวาหนูควรทําอยางไรตอ หนูปฏิบัติมาถูกทาง รึเปลาคะ เพราะคุยกับเพื่อนแลวเพ่ือนไมเขาใจ บอกวาระวัง เพ้ียน เลยไมแนใจวาตัวเองเพ้ียนหรือเปลา หนูพยายามหา คําถามที่ตรงกับส่ิงที่หนูอยากทราบแลวคะ แตหาไมเจอเลย เขยี นเมลฉบบั นี้มาเรยี นถามอาจารยโ ดยตรงคะ

จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com คําตอบ ๑๕๙ ส่ิงท่ขี ัดขวางบคุ คลไมใ หบ รรลุความดีเรยี กวา มาร มนษุ ย มมี ารอยู ๕ ประเภท ไดแ ก กิเลสเปน มาร (กิเลสมาร) รา งกาย เปน มาร (ขนั ธมาร) อารมณป รงุ แตง จติ เปน มาร (อภสิ งั ขารมาร) เทวดาเปน มาร (เทวปตุ ตมาร) และความตายเปน มาร (มจั จมุ าร) ผูปรารถนาพัฒนาจิตใหมีความดีสั่งสม ยอมมีมารตางๆ เหลาน้ีเขาขัดขวาง อาการปวดแขงปวดขาเปนขันธมาร อาการตัวโยกโคลงเปนขันธมาร ซ่ึงผูถามปญหาสามารถ เอาชนะมารทัง้ สองชนิดน้ไี ดแ ลวดวยภาวนามยปญญา อาการ รายรําในทาตางๆ เปนขันธมารอีกตัวหนึ่ง ที่มีกําลังมากกวา ขันธมารสองประเภทแรกที่เอาชนะไดแลว หากผูถามปญหา พัฒนาจิตใหมีกําลังสติปญญาเพิ่มมากข้ึนอีก แลวเอาสติ- ปญญามากําหนดทารายรํา ดวยการกําหนดวา “รายรํา หนอๆๆๆๆ” ไปเร่ือยๆ ในที่สุดทารายรําจะหยุดไปไดเอง หากอาการดังกลาวไมยุติ ผูถามปญหาตองไมเลิกกําหนด แลวดูสิวา จิตสามารถเอาชนะมารตัวนี้ไดจริงไหม ผูใดเอา ชนะใจตนเองไดแลว มารท้ังหายอมไมมีความหมาย คือ ไมสามารถเอาชนะใจท่กี ลา แกรง ได

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร ๖๕. งานท่มี นษุ ยต อ งทํา คาํ ถาม สวัสดีคะอาจารย ตอนนี้หนูกําลังศึกษาระดับปริญญาโท สาขาภาษาศาสตรอ ยูค ะ (เทอม ๒ เหลืออกี ๓ เทอม) ขอเกริ่นนํานิดหนง่ึ วา หนเู คยปฏบิ ัติธรรมนงั่ สมาธิในแนว สติปฏฐาน ๔ มากอนคะ นา จะปฏบิ ัตมิ าไดป ระมาณสามปแลว แตชวงหลังมานี่ ปฏิบัติไมคอยสม่ําเสมอ แตหนูก็รูตัวนะคะ วาตัวเองหยอนยานในการปฏิบัติมาก แตก็จะพยายามทําให สม่ําเสมอคะ อีกอยางรูสึกวาไมวาจะนั่งสมาธิหรือเดินจงกรม ๑๖๐ มักจะมีอาการฟุงซาน ไมสงบ แตหนูก็พยายามตามความรูสึก แตทวา ปฏิบัติไดอยางมากก็แคสิบนาทีเทานั้น อยากให อาจารยชว ยชี้แนะดวยคะ ขอเขาเร่ืองเลยนะคะวา มีวันหนึ่งหนูไดอานหนังสือ วิชาการ แลวอยูดีๆ ก็รูสึกวาเน้ือหาทั้งหลายท่ีเรากําลังอาน อยูนี่มันก็เปนสิ่งที่มนุษยสรางข้ึนมา สมมุติขึ้นมาท้ังน้ัน ทําไม มนุษยเราจะตองหาหลักการหรือขอสมมุติฐานตางๆ มากมาย เพ่ือท่ีจะสมมุติสิ่งหนึ่งขึ้น และใหคนท้ังหลายยอมรับเขาใจ ในสิ่งที่คนสรางข้ึน หนูก็เลยเกิดความรูสึกเบื่อหนายกับเนื้อหา ที่เราจะตองอาน คําถามคือวา ตอนนี้หนูก็กําลังศึกษาอยู เทอมหนาก็จะตองเสนอหัวขอวิทยานิพนธแลว อาจารยชวย ใหคําแนะนําไดไหมคะวา หนูควรปฏิบัติตัวอยางไร ในสภาวะ

จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com เชนน้ี หนูรูสึกสับสนกับตัวเองมากเลยคะ จะถอยก็ถอย ไมได เพราะตั้งใจตั้งปณิธานกับตัวเองแลววา เรากาวมายืน อยตู รงนแี้ ลว เราก็ควรจะทําใหดีท่สี ุด สุดทายขอความเมตตา กรุณาของอาจารยชวยใหคํา ชแ้ี นะในเรือ่ งการปฏิบตั ิตวั ทง้ั ทางโลก และทางธรรมดว ยคะ คําตอบ ๑๖๑ การปฏิบัติธรรมท่ีไมสม่ําเสมอ (ยอหยอน) เปนเหตุให จิตถูกครอบงําดวยกิเลสไดงาย อาการฟุงซานของจิตมีสาเหตุ มาจากจิตมีกําลังสติออน จึงพายแพตอกิเลสมาร ในรอบวัน ผูถามปญหาทาํ ความดีเพยี งแคสิบนาที สวนเวลาที่เหลือปลอ ย ใหจิตถูกย่ํายีดวยกิเลสมาร แลวจะไมเกิดอารมณฟุงซาน ไดอยางไร คนชั่วทําความช่ัวไดงายแตทําความดีไดยาก ตรงกันขาม คนดีทําความดีไดงายแตทําความชั่วไดยาก ขออภยั ลองถามตวั เองดสู วิ า เราเปนคนแบบไหน? มนษุ ยเปนสตั วสังคม จงึ ตองอาศัยปจจยั ของสังคม ชีวติ จึงจะอยูรอดได ดวยเหตุนี้จึงตองทํางาน (ภายนอก) ใหกับ สังคม แตเมื่อตายลงแลว จิตวิญญาณยังตองโคจรไปหาราง อยูใหม มนุษยผูมองไกล จึงตองทํางานภายในใหกับตัวเอง เพอ่ื ส่งั สมบญุ เปนปจ จัยเดินทางสปู รโลก สรุปลงไดอยางส้ันวา มนุษยตองทํางานภายนอกใหดี ท่ีสุด และยังตองทํางานภายในใหดีที่สุดอีกดวย ดวยการ

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร พัฒนาจิตใหมีความดี (คุณธรรม) สั่งสม หรือพัฒนาจิตใหพน ไปจากความทุกขทั้งปวงได ดวยการประพฤติเหตุใหถูกตรง ฉะน้ันพงึ เลอื กทาํ งานเอาตามทช่ี อบเถิด ๖๖. เรือ่ งของแม คาํ ถาม กราบสวัสดอี าจารยสนอง วรอุไร คะ หนูไดติดตามงานเขียนอาจารยมาไดประมาณ ๓ ป แลวคะ หนังสือเลมแรกๆ ท่ีหนูไดอานคือ หนังสือ “ทําชีวิต ๑๖๒ ใหไดดีและมีสุข” และ “ยิ่งกวาสุข เม่ือจิตเปนอิสระ” จนถึง ขณะนี้ก็ยังติดตามงานเขียนและธรรมบรรยายของอาจารย อยูตลอดคะ คร้ังแรกท่ีไดอานหนังสืออาจารย เปนคร้ังที่หนูไดเปลี่ยน แปลงชีวิตตัวเอง จากคนท่ีไมสนใจพอแม ไมพอใจเวลาที่ตอง เขาหาทา น ไมเ คยกอดทาน ไมเคยกราบทา น ไมมีความกตัญู ในจิตใจหนูเลย หนูอานหนังสือแลวรองไหไป เสียดายเวลา ทไี่ มเ คยทาํ ตวั เปนคนดขี องพอแมเ ลย วันตอมาหนูก็สังเกตตัวเองเวลาท่ีเห็นพอกับแม หนูรูสึก อยา งไร กร็ ูสึกวา ตวั เองยงั อายท่ีจะเขาหา แลวพอเริ่มกระทําดี กับพอแม รูสกึ วาทา นออกจะแปลกใจไมนอย แตห นกู พ็ ยายาม ทําดกี ับทานตลอด จนถงึ วนั ที่ ๑๒ สิงหาคม เมื่อ ๓ ปท่แี ลว

จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com เปนคร้ังแรกคะ ที่หนูไดกราบเทาพอแม และทําใหพอรองไห ๑๖๓ ออกมา มันต้ืนตันมากคะ หนูกลาวขอใหพอกับแมอโหสิกรรม ใหหนู ในสิ่งที่ทําผิดพลาดมาตลอด พอกับแมก็บอกกับหนูวา ทานยกโทษใหหนูและไมเคยถือโกรธเลย และอยากใหหนูเปน เดก็ ดี ทุกๆ ปจะมีวันที่ ๑๒ สงิ หาคมนีแ้ หละคะ ทจี่ ะไดม โี อกาส กราบทาน ขออโหสิกรรมจากทาน ทําจนทุกวันน้ี ไมเขิน ไม อายเลยคะ ทุกครั้งท่ีมีเวลาวางก็จะพากันออกไปทานอาหาร ที่ทานชอบกัน และมีเวลาใหทานมากๆ ในทุกครั้งที่พอแม ตองการ มีความสุขท่ีไดเปนคนกตัญูคะ และรูสึกวาตัวเอง โชคดีคะทีย่ งั มี พอ กบั แมใ หไ ดดูแล แตหนูมีเร่ืองอยากถามอาจารยคะ คือหนูไดกลาวขอ อโหสิกรรมจากแมในสิ่งท่ีกระทําผิดพลาดในอดีตท่ีผานมาน้ัน แตบางครั้งท่ีทําตัวไมถูกใจแม แมก็จะจําเร่ืองราวเกาๆ ท่ีแม ไมพอใจข้ึนมา แมก็จะหยิบเรื่องน้ันๆ ข้ึนมาตอวา เขาใจวา แมย งั ไมล มื แตอ ยากทราบวา แบบนกี้ ย็ งั ไมไ ดร บั การอโหสกิ รรม จากแมใ ชไหมคะ แลวหนูควรทาํ อยา งไรดีคะ คําตอบ ลูกสามารถกลาวย้ําหรือพูดกับแมไดอยางถูกตรงตาม ธรรมวา “แมไ ดกลาวยกโทษใหหนแู ลว ทาํ ไมจงึ เอาเรือ่ งที่ไมด ี ของหนูในอดีตมาตอกยํ้าอยูอีกเลา” เมื่อพูดจบตองเจริญขันติ

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอไุ ร และเจริญเมตตา ใหใจมีกําลังตานมารอยูเสมอ เมื่อมีส่ิงขัดใจ เกิดข้ึน ตองใหอภัยเปนทาน ดวยการกําหนดวา “ชางมัน เหอะๆๆๆๆ” จนความไมสบายใจหมดไป แลวความสงบเย็น (เมตตา) จะเกิดขึน้ แทนที่ ๖๗. คนชางฝน คาํ ถาม ตงั้ แตเลก็ ๆ หนูเปน คนชอบฝน นอนฟง คณุ ยายสวดมนต ก็จะฝนถึงผี ตอสูกับผี เหาะ หายตัว หนีผี เปนประจํา และ ๑๖๔ หนูก็ฝนเรื่อยมาจนถึงปจจุบัน ฝนท้ังกลางวันและกลางคืน เปนเรื่องราว ไมตางกับละครส้ันเลยคะ ตื่นมาก็จําไดหมด เชาๆ จะไปเลาใหเพื่อนสนิทฟงเสมอ ทราบมาวาการฝน แสดงวาเรานอนหลับไมสนทิ โดยปกติหนูสวดมนตกอนนอนเปนประจํา และพอได ปฏิบัติธรรมก็จะนอนเจริญสติจนหลับบาง น่ังเจริญสติ ๑๐ นาที บาง แตก็ยังฝน เขาใจวาฝนในชวงเชามืด เพราะ ต่ืนมาก็ระลึกนึกถึงฝนทุกที แตกอนฝนแลวพอตื่นมานอนตอ ก็ฝนตออีก เคยไปพบจิตแพทยก็แนะนําใหทําสมาธิและให ยามาทาน ทุกวันน้ีก็ยังฝน และเคยปรึกษากัลยาณมิตรคือ พระวิปสสนา แนะวาตื่นมาก็ใหกําหนด ไมตองไปสนใจเร่ือง ที่ฝน แตก็แปลกเรื่องที่ฝนหลายคร้ังจะแมนยําเปนจริง ใน

จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com บางเร่ืองท่ีฝนก็ใกลเคียงจะเกิดขึ้นในอนาคตอันใกล จึงเปน เหตใุ หตองพจิ ารณาเรื่องทเ่ี ราฝน วา จะเปนจรงิ อกี หรอื ไม จึงกราบเรียนอาจารยชวยชี้แนะแนวทางปฏิบัติใหหนู เหมอื นคนท่ัวไป หนอู ยากหลบั กเ็ ปนสุข ต่นื กเ็ ปนสุขคะ คําตอบ ๑๖๕ การรับประทานยามิใชการแกปญหาท่ีถูกตรงมิใหนอนฝน แตส่ิงที่พระวิปสสนาแนะนั้น เปนการแกปญหาที่ตรงเหตุ ที่สามารถแกปญหานอนแลวมิใหฝน ดวยการเรงความเพียร พัฒนาจิตใหมีกําลังของสติกลาแข็ง แลวความฝนจะไมเกิด ขึน้ อีก ๖๘. ภวงั คจิต คําถาม เรยี น อาจารยสนอง ผมมีคําถามทีจ่ ะสอบถามดงั นี้ ๑) ชว ยอธบิ ายสภาวะ “ภวงั ค” อยา งละเอยี ด เพอ่ื ทผี่ ฝู ก ปฏิบัติสามารถรูไดขณะปฏิบัติดวยครับ เพราะผูถามพยายาม ศึกษาขอมลู แตย ังไมคอยเขา ใจสภาวะนีน้ กั ๒) การวูบหลับไปโดยงาย ขณะที่ทําสมาธิเกิดจากอะไร ใชก ารเขา ภวงั คแบบหน่ึงหรอื ไม มีผลดผี ลเสียอยา งไร ถาเปน ผลเสีย ตองแกไขอยา งไร

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร คําตอบ (๑) คาํ วา “ภวังค” เปนสมมุติบญั ญัตทิ ีห่ มายถึง พลงั งาน จิตไมมีการเกิด - ดับ จึงทํางานไมได เม่ือใดจิตเขาสูสภาวะ ที่เรียกวา ภวังค บุคคลจึงไมสามารถนําจิตมาพัฒนาใหเขาถึง ความต้ังม่ันเปนสมาธิได ไมสามารถพัฒนาจิตใหเกิดปญญา เหน็ แจง ได ไมส ามารถทาํ ความดี - ความชวั่ ใดๆ ได ไมสามารถ เขียนหนังสือมาถามปญหาหรอื ตอบปญ หาได ฯลฯ (๒) การวูบหลับ หลังจากจิตเขาสูสภาวะภวังค มีผลดี ในทางโลก ทําใหจิตพักการทํางาน ทําใหรางกายไดพักผอน ไมเ ครยี ด ไมเ สยี ใจ ไมเ กดิ ความเจ็บปวดใดๆ ตรงกนั ขาม จติ ๑๖๖ ท่ีอยูในภาวะภวังค มีผลเสียในทางธรรม เพราะไมสามารถนํา จิตมาพัฒนาใหเขาถึงสมาธิได ไมสามารถเขาถึงปญญา เห็นแจงได ไมส ามารถกาํ จัดกเิ ลสใหห มดไปจากใจได ฯลฯ ๖๙. ชอบเพศเดยี วกนั คาํ ถาม กราบเรยี นทา นอาจารยส นอง วรอไุ ร ครับ เมื่อประมาณสองสัปดาหท่ีผานมา ผมเร่ิมปฏิบัติอยาง จริงจัง โดยใชสติคุมกายและใจอยูตลอดทั้งวัน ผมพยายาม ใชส ตริ ักษาความคดิ อยางตอเนอ่ื ง ดวยมคี วามคดิ ท่วี าอนั วาไฟ คอื ความโลภ ความโกรธ ความหลง ไดเ ผาผลาญจติ ใจของผม

จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com ตลอดทัง้ วันท้ังคนื และเพราะเหตุอันใดเลา ผมจึงใชเวลาดบั ไฟ ๑๖๗ กเิ ลสเพียงแควันละครง้ั ตอนไปสวดมนตน ัง่ สมาธิทวี่ ัด ต้ังแตคิดไดดังน้ัน จึงต้ังใจเห็นโทษของขันธ ๕ และไฟ คือความทุกขท่ีไดรับเพราะการยึดมั่นถือมั่นขันธ ๕ อยูเนืองๆ ตอนเย็นวันจันทร-ศุกร ผมก็ไปสวดมนตท่ีวัดและทําสมาธิ (ทําแบบน้มี าประมาณ ๖ เดอื นแลวครับ) สว นวันศกุ ร-อาทิตย กไ็ ปปฏบิ ัตธิ รรมเดนิ จงกรมนั่งสมาธิทีว่ ัด (ทํามาประมาณเดือน หนึง่ ) วันศกุ รท ี่ ๒๕ กมุ ภาพันธ พ.ศ. ๒๕๕๕ ผานมาตอนผม เดินจงกรม เม่ือจิตไดยินเสียงใบไมตก หรือตามองเห็นรูป เงาดําๆ และจิตก็เกิดความปรุงแตงวาเปนผี ความกลัวก็เกิด ขึ้นมาจนทําใหผมตัวส่ันสะทาน ผมไดมองดูเปลวไฟ คือความ กลัวนั้นไดเผาผลาญจิตใจของผม ใหไดรับความทุกขทรมาน อยางแสนสาหัส เม่ือเห็นโทษของความยึดม่ันถือม่ันในขันธหา ซึ่งเปรียบเสมือนกองไฟ ผมก็นึกถึงกองไฟที่มีอยูในนรกวา จะ ตองมีความรอนมากมายกวานอ้ี ยา งแนน อน ตอนน้ันผมก็เกิดความเบื่อหนาย อยากจะพนจากความ ยึดม่ันถือม่ันในขันธ ๕ และในบางคร้ังขณะที่ผมเดินจงกรม จิตก็หยิบเอาทุกขเวทนาจากการกลัวผีขึ้นมาพิจารณาวา แม ความทุกขมากมายปานนี้ สุดทายแลวก็เปนไปตามกฎแหง ไตรลักษณ คือ อนิจจัง ทุกขัง และอนัตตา จิตผมก็ไดเกิด ปติ เบาข้ึนๆ เพราะเหตุวาไดมีปญญา เห็นตามความเปนจริง ดงั กลาว ในขณะทีเ่ ดนิ จงกรมอยปู ระมาณ ๔ ทมุ น่ันเอง จิตก็มี

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร ความคิดปรุงแตงขึ้นมาอันหน่ึงวา “สุกขวิปสสโก” ผมไมได เอามาใสใ จอะไร เพราะเหน็ แตเ พยี งวา เปน ความฟงุ ซา นของจติ เปนธรรมดาของมัน จากน้ันผมไดเขานอนอยางมีสติ และต้ังใจวาวันพรุงนี้ จะตน่ื ไปสวดมนตใ หตรงเวลา วนั เสารท่ี ๒๖ กุมภาพนั ธ พ.ศ. ๒๕๕๕ ตอนเชาประมาณ ๐๔.๐๕ น. ผมก็ไดตื่นขึ้นมาพบวา ตัวเองอาจจะไปไมทันสวดมนตเชา (เพลิงกิเลสกองเล็กๆ อีก กองหนง่ึ ในตอนเชา ) แตก ไ็ มไดร ีบรอนใจอะไร คดิ วาการปฏบิ ัติ ธรรมคอื มาละกเิ ลส ถา หากกเิ ลสเกดิ ขนึ้ เมอ่ื ไหรเ ราจะกาํ หนดรู และดคู วามเรารอ นท่มี ันสรา งขึน้ ภายในจติ ใจ ๑๖๘ ผมไดเดนิ อยางมีสตไิ ปสวดมนตท ่โี บสถ สว นพระทานกไ็ ด เร่ิมสวดมนตไปบางแลว หลังจากท่ีเขาไปในโบสถ และเร่ิม สวดมนตไปไดสักพัก ผมก็หยิบธรรมะตางๆ ขึ้นมาพิจารณา มากมาย และจิตก็ไดน่ิงไปสักพัก ไมไดคิดอะไร ผมก็ไมทราบ เหมือนกันวาจิตวางไปนานเทาไหร แตพอผมมารูตัวอีกทีจิต กเ็ ริ่มคดิ ปรุงแตงความคดิ แรกท่ีผุดขนึ้ มาคอื พระพทุ ธเจา เปน ผทู บุ หมอ นรกของสตั วท งั้ หลาย พระธรรม เปนผูทุบหมอนรกของสัตวท้ังหลาย พระอริยสงคเปนผูทุบ หมอนรกทงั้ หลาย เม่ือคดิ ไดดังนั้นจติ จึงไดเกิดธรรมสังเวชวา ตนเองไดเ กดิ ในนรก และไดรับความทกุ ขทรมานมานานนบั ไมถ ว น นับแตน้ี ไปผมไมตองไปเกิดในหมอนรกอีกแลว และรองไหดวยความ

จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com ดีใจ สํานึกในพระคุณของพระรัตนตรัย ท่ีไดชวยทุบหมอนรก ๑๖๙ ของสัตวท ้ังหลาย รวมทัง้ ถึงหมอนรกของผมเอง ผมไดถ ามตวั เองวา ตวั เองไดเ ปน พระโสดาบนั แลว หรอื ยงั แตจ ติ มนั ก็บอกวา “ไมทราบ” ผมไดถามตัวเองวาผมจะตองไปเกิดเปนเปรต อสุรกาย หรอื สัตวเดรจั ฉานหรือไม แตจ ิตมันก็บอกวา “ไมทราบ” แตถาถามวาจะตองไปเกิดในหมอนรกไหม ผมก็ตอบได เลยวา “ไม” แตถาถามวามีความลังเลในพระรัตนตรัยหรือไม ผมก็ขอ ตอบวา “ผมไมมีความลังเลสงสัยในพระรัตนตรัยเลย และขอ เทิดพระคณุ คุณงามความดี ของทา นไวเ หนือเศียรเกลา ” เทาท่ีผมเคยไดเรียนมา ทานวาพระโสดาบัน ทานละ สังโยชน ๓ ได คือ สกั กายทฏิ ฐิ วิจกิ จิ ฉา และสลี ัพพตปรามาส และเมอ่ื ทา นบรรลธุ รรมแลว ทา นจะทราบวา ทา นเปน พระอรยิ ะ หรือไม แตเทา ทีผ่ มตรวจสอบจิตในวันน้นั ท้ังวัน ผมกส็ งสยั ตัวเอง วา ทาํ ไมผมยงั กลวั ผอี ยู ผมยงั กลวั รา งกายเปอ นอยู ทาํ ไมผมยงั สงสยั วา ตัวเองเปน พระโสดาบนั อยู แตในวันนั้นก็มีเหตุการณประหลาด เกิดขึ้นหลาย เหตุการณดวยกัน ผมมีความมั่นใจวานรกมีจริงอยางไมเคย ปรากฏมากอนในชีวิต

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอไุ ร ผมไดยินความคิดของทั้งคน และสัตวที่อยูรอบขาง ท้ังเด็ก พระ และนก (แตก็ไมแนใจวาจะเปนจริงหรือเปลา หรือวา คิดเอาเอง) พอผมมองไปเห็นสัตว ความคิดไมดี หรือความโกรธ จะเกิดขึน้ มาเล็กนอย แตจะมคี วามคิดทวี่ า สตั วทุกตวั ที่เกดิ มา บนโลกก็ทุกขเหมือนกัน จิตท่ีมีความความคิดไมดี หรือความ โกรธ จะหายไปทันที และเปลี่ยนขึ้นมาเปนความเมตตาขึ้นมา ในจิตใจทันที ผมมองเห็นใครก็เห็นแตความทุกขที่มีอยูในตัวเขา และ อยากจะชวยเหลือทุกคน หลังจากนั้นผมไดกลับมาทํางาน ๑๗๐ เหมอื นปกติ ในวันอาทิตย ตอนกลางคืน ผมก็ไดเห็นอนาคตของคนท่ีผมน่ังใกล ผมก็ไมแนใจ เหมอื นกนั วาจะเปน ความจริงหรอื เปลา แตดวยความคึกคะนอง คิดวาตนเองสามารถดูอนาคต ของคนอ่นื ได จงึ ไดเ ลา ใหเขาฟงและทาํ ตัวเปนหมอดูในวนั นั้น ในวนั จนั ทรเมอ่ื ผมเหน็ ใครมคี วามทกุ ข กค็ ิดอยากจะชวย เขาไปหมด แมแตหลังจากท่ีผมเพงจิตเพื่อดูอนาคตไปแลว ถาคนคนนั้นโกรธในส่ิงท่ีผมพูด ผมจะมึนหัว หูแดง และรูสึก ไมมีแรงขึน้ มาทันที ทุกวันน้ีผมเลิกดูแลว เพราะเห็นวาไมเปนประโยชนตอ ตนเองตอตัวเขา และพระพุทธศาสนา และท่ีสําคัญท่ีสุด ผมรูส กึ ไมม ีแรงอยา งไมเ คยเปน มากอ น

จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com หลังจากวันนั้นความรูความเห็นท่ีเราเคยเห็นมานั้นก็ ๑๗๑ คอยๆ เส่ือมลงไปจนหายไปหมด เหลือแตความมั่นคงใน พระรตั นตรัย และความยดึ มัน่ ในศีล ๕ ทุกวันน้ีผมก็ไมรูเหมือนกันวาเปนพระโสดาบันหรือเปลา แมวันน้ีผมก็มีความสงสัยตัวเองข้ึนมาอีกทีหนึ่งวา คงไมใช แนๆ เพราะยงั โกหกอยู แตกไ็ มไดเ ปน การโกหกซะทเี ดียว เพราะเปนการเลา เร่ือง ในอดีตที่ผมเองก็จําไมไดวาเกิดอะไรข้ึน ก็เลยพูดไปตามความ ปรงุ แตง ของจิต แตพ อนึกไดกป็ รากฏวาส่งิ ท่ีตนเองพูดมา ไมต รงกบั ความ เปนจริงที่เราไดพูดไป แตวาในตอนขณะพูดก็ไมไดมีเจตนา ท่ีจะโกหก สุดทายนี้ผมก็ยังไมทราบอยูดีวาตนเองเปนอะไร แตที่ ทราบแนชัดคือตนเองยังมีกิเลสอยูเต็มหัวใจท่ีจะตองละและ ขดั เกลา สิ่งที่ผมอยากจะถามคือ ๑. ผมเปนพระโสดาบันหรือเปลา ถาหากใช แลว พระโสดาบันท่ีเปนเกยมีดวยหรือ? แตวาใชไมใชอยางไรผม ก็จะทาํ ความเพียรตอ ไป ๒. ผมควรดําเนินชีวิตอยางไรดี เพราะผมอยูที่ทํางาน ก็รูสึกวารอนใจเปนพักๆ แตถาไปบวชก็บวชไมไดเพราะจิตผม ไมป กติคือ

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร ผมเคยรักเพศเดียวกัน และตอนนี้ก็ยังมีกามราคะเวลาท่ี เห็นผชู ายหนา ตาดีอยู สิ่งที่ผมต้ังใจไวคือผมอยากจะบวชในเดือนหนา และ ทําชาติน้ใี หเปนชาตสิ ุดทา ยของผม แตถาขอบวชกับทานพระท่ีผมเคารพไมได เพราะเหตุ ทว่ี า ผมยงั ชอบเพศเดยี วกันอยู ผมก็จะขอทานเจาอาวาส ทานรองเจาอาวาสวัดอรัญญ วิเวก แมแตง เชียงใหม อยูปฏิบัติธรรมไปเรื่อยๆ จนกวาผม จะบรรลุเปน พระอรหันต ๓. หากอาจารยมีขอแนะนําอื่นๆ สามารถติเตียนมาได ๑๗๒ เลยครับ ผมดีใจมากถาทานอาจารยไดเมตตาช้ีทางออกจาก หมอ นรกใหผม คําตอบ ผทู เ่ี ขา ถงึ สภาวธรรมเปน พระอรยิ บคุ คล เชน พระโสดาบนั ยอมรูเห็น เขาใจในกิเลสที่ตนละไดแลว ยอมรูเห็น เขาใจใน กิเลสที่ตนยงั ละไมได โดยมติ อ งใหใครมาบอกกลา วหรอื ยืนยัน คนท่ียังมีความกลัวเร่ืองผี แสดงวาจิตยังไมรูจริงในเร่ือง ของผี แตพ ระอรยิ บุคคลมีจิตพน ไปจากสภาวะเชนนแี้ ลว การไดยิน (รู) ความคิดของสัตวท่ีอยูรอบขาง เปนเร่ือง ของปุถุชนผูเขาถึงโลกิยญาณที่เรียกวา เจโตปริยญาณ เปน เรื่องจริงที่เกิดข้ึนกับผูท่ีมีจิตเขาถึงความทรงฌานไดแลว แต

จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com โลกิยญาณตัวน้ีมิไดเปนเหตุทําใหชีวิตพนไปจากความทุกข ผูรู ๑๗๓ จริงจึงไมเ อาจิตไปหลงตดิ อยูก บั ส่งิ เหลานี้ (๑) ยังมิไดเปนพระโสดาบัน แตมีสภาวธรรมในดวงจิต เปน ปถุ ุชน ท่ีสามารถเขา ถึงความทรงฌานไดเ ทานัน้ (๒) ฆราวาสท่ีสามารถบรรลุธรรมเปนพระอริยบุคคลก็มี ใหเห็นอยใู นครงั้ พทุ ธกาล เชน อนาถบิณฑกิ เศรษฐี นางวิสาขา มหาอุบาสิกา พระเจาพิมพิสารแหงกรุงราชคฤห หมอชีวกโก มารภจั จ อิสทิ ตั ตะคนเล้ยี งชา งของพระเจาปเสนทิโกศล ฯลฯ อนึ่ง บุคคลสามารถต้ังความปรารถนา (อธิษฐาน หรือ ตั้งใจไว) ได แตหากกามราคะยังคงมีอาํ นาจเหนือใจอยู ยังไม สามารถพฒั นาจิตใหเ ขาถึงอรหัตตผล ตองรอจนกวา กามราคะ จะหมดสิ้นไปจากใจไดเม่ือใด โอกาสพัฒนาจิตใหเขาสูความ พนทกุ ข จึงจะเกดิ ขึน้ (๓) อัมพปาลี มีความเห็นผิด มีจิตเปนทาสของกาม จึงมีอาชีพเปนโสเภณี แตภายหลังไดเลิกมิจฉาอาชีวะอยาง เดด็ ขาด ไดบ วชเปน ภกิ ษณุ แี ลว ปฏบิ ตั ธิ รรมจนเปน พระอรหนั ต ได สิริมาโสเภณีคาตัวแพงแหงแควนมคธ ไดฟงธรรมจาก พระโอษฐ แลวหันมาปฏิบัติธรรมโดยเลิกอาชีพคากามอยาง เดด็ ขาด จติ สามารถบรรลุโสดาปตติผล (ปดอบายภูม)ิ ในขณะ ยังอยูใ นเพศฆราวาส

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร ดงั นนั้ หากผถู ามปญ หา เรง ความเพยี รพฒั นาจติ ใหถ กู ตรง ตามธรรม จนจิตพนไปจากอํานาจของกามได โอกาสเขาถึง ความสมปรารถนาจงึ จะเกิดข้ึน ๗๐. เจา กรรมนายเวรหรอื มาร คาํ ถาม กราบเรียนอาจารย ดร.สนองทเ่ี คารพ ขออนุญาตสอบถามวาเราจะแยกแยะไดอยางไรคะ วา อุปสรรคนานาประการในชีวิต ที่ผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนเขามา ๑๗๔ ในชวงท่ีเราปฏิบัติธรรมน้ัน เปนเพราะเจากรรมนายเวร หรือ มาร? หากเปนเจากรรมนายเวรมาทวงหน้ีนอกจากการชดใช แลวจะมีทางอื่นเพ่ิมเติม ท่ีจะบรรเทาความรุนแรงของอกุศล วิบาก เพ่ือใหมีกําลังใจในการปฏิบัติตอไปไหมคะ? แตถาเปน มาร เราจะมีวธิ ีรับมือท่ีเหมาะสมอยางไรคะ ขอบพระคณุ ลวงหนา เปนอยางสงู คะ

จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com คําตอบ ๑๗๕ คําวา “เจากรรมนายเวร” หมายถึง ผูเคยมีกรรมมีเวร แกก ัน ไดแ กม นษุ ยแ ละอมนษุ ย คําวา “มาร” หมายถึง สิ่งท่ีคอยกําจัด หรือขัดขวาง บคุ คลไมใ หบ รรลคุ วามดี ดังน้ัน อุปสรรคที่เกิดขึ้นระหวางการปฏิบัติธรรม จึงมี เหตุมาจากถูกเจากรรมนายเวรปองราย หรือมีเหตุมาจากมาร เขามาขัดขวาง วิธีบรรเทาหรือแกปญหาในเร่ืองน้ี สามารถ ทําได ๔ แนวทาง (๑) ยอมชดใชห นเ้ี วรกรรมจนกวาจะหมดหน้ี (๒) อุทศิ บญุ แลกกบั หนี้เวรกรรม (๓) พัฒนาจิตจนพนไปจากวัฏฏสงสาร แลวหน้ีเวรกรรม ท่ีเหลอื กจ็ ะเปน อโหสิกรรม (๔) ใชปญญาเห็นถูกตามธรรมแกปญหาเร่ืองมาร ดวย การดบั ตน เหตทุ ่ีแทจ ริง ๗๑. กลัวความตายมาก คําถาม กราบเรยี นถาม ทา นอาจารย ดร.สนอง ความตาย เม่ือกอ นไมไดน กึ ถึงหรือพิจารณา แตต อนน้ีได ทราบแกใจแลววา ไมวาบุคคลใดหรือตัวเองตองตายแนนอน

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอไุ ร เห็นความตายเปนเร่ืองใกลตัวเหมือนเปนเงาตามตัว จึงอยาก เตรียมความพรอมในเร่ืองตายใหกับตนเอง แตความจริงแลว กลวั ความตายมาก ไมพ รอ มตาย จึงอยากเรียนถามทานดงั น้ี ๑. จิตกอนตายนั้นสําคัญ จะเปนตัวชี้วาจะไปทางดีหรือ ทางราย จากท่ีไดอานไดฟง เห็นกลาววากอนตายใหนึกถึงแต สิ่งดี หรือใหญาติที่หอมลอม ใหบอกแกผูกําลังจะตายให นึกถึงพระบาง พุทโธบาง แตบางคราวผูกําลังจะตายก็ไมอาจ ทาํ ได หรือคนทต่ี ายอยูคนเดยี วกไ็ มรจู ะนึกไดห รอื เปลา แลวจะ ทําอยางไรใหผูกําลังจะตายท้ัง ๒ กรณีที่กลาว ไดไปสูสุคติ แนนอนได ๑๗๖ ๒. ในความคิดของผูถามเห็นวา เหตุที่คนเราตองตาย เพราะรางกายทนอยูไมได คือ รางกายคงเจ็บปวดทรมาน สุดประมาณได จนดวงจิตหรือวิญญาณไมอาจอาศัยรางกาย ตอไปได และตัวจิตนี้เองอาจหลง ไรสติ หรืออาจจะมีสติ ซ่ึง เปนไดทั้ง ๒ ทาง เม่ือตองเผชิญกับทุกขเวทนาทางกายและ ทางจติ ลักษณะอยา งน้ี ผูกาํ ลงั จะตายจะตองทําอยา งไร ๓. ไดดูเคเบิ้ลทีวี มีบุคคลทานหนึ่งกลาววา พรอมตาย ไดทุกเมื่อ ทุกเวลา ทุกสถานการณ เพราะสิ่งใดท่ีสมควรทํา ก็ไดท าํ แลว จึงทาํ ใหรูสึกทึ่งทานนี้ และอยากทจ่ี ะรูสึกไดอ ยา งนี้ ดังนั้น เมื่อตองเผชิญกับความตาย อยากใหตัวเองมีจิตใจท่ี กลาหาญ ไมก ลวั ตาย มคี วามพรอมท่ีจะตาย จะตองทําอยา งไร หรอื ตองเตรยี มพ้ืนฐานอยา งไร

จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com ๔. วิธีเตรียมตัวตายกอนตายท่ีดีท่ีสุด คือวิธีใด ตองทํา อยางไร ขอกราบขอบพระคณุ ในความเมตตาคะ คําตอบ ๑๗๗ (๑) ตอ งทาํ แตก รรมดอี ยเู สมอ เพอ่ื ใหจ ติ เกบ็ บนั ทกึ กรรมดี ไวภายในเปนกุศลสัญญา หรือพัฒนาจิตจนมีสติกํากับอยูทุก ขณะตื่น เมื่อจิตจําเปนตองหลุดออกจากราง สติยอมมีกําลัง ผลักดันจติ ไปสสู ุคตภิ พ (๒) คําวา “อาจ” ไมมีอยูในดวงจิตของผูรูจริง ดังน้ัน บุคคลไมประมาท ยอมเจริญสติอยูทุกขณะตื่น แลวกรรมดี จึงจะเกิดข้ึน เปนพลังผลักดันจิตที่หลุดจากรางไปสูสุคติภพ ดงั นี้ ก. ศีล ๕ ผลกั ดันจติ ใหโ คจรไปเกิดเปน มนษุ ย ข. ทานและศีล หรือกุศลกรรมบถ ๑๐ มีพลังผลักดัน จิตใหโคจรไปเกิดเปนเทวดา ค. ฌาน มีพลงั ผลกั ดนั จติ ใหโ คจรไปเกิดเปน พรหม ฉะน้ัน ผูมีความไมประมาท พึงเลือกประพฤติเหตุเอา ตามทชี่ อบ แลวความสมปรารถนายอ มเกดิ ข้ึนไดใ นวนั ขา งหนา (๓) บุคคลที่ไมกลัวตาย และพรอมท่ีจะตายไดน้ัน มีเหตุ มาจาก

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร ก. เคยพฒั นาจติ (สมถภาวนา) จนเขา ถงึ ปพุ เพนวิ าสาน-ุ สติญาณ แลวจะรูเห็นเขาใจ วาความตายเปนเรื่องปกติของ ชีวติ ข. เคยพฒั นาจติ (วปิ ส สนาภาวนา) จนเกดิ ปญ ญาเหน็ แจง แลวใชปญญาเห็นแจง ทําเหตุใหตรงกับส่ิงที่เขาปรารถนาจะ เปน ในวันขางหนา เมอื่ ทําเหตไุ วพ รอมแลว จะไมก ลัวตาย (๔) วิธีเตรียมตัวตายที่ดีท่ีสุด คือ พัฒนาจิต (วิปสสนา ภาวนา) จนเกิดปญญาเห็นแจง แลวใชปญญาเห็นแจงกําจัด อวชิ ชาใหหมดไปจากใจ ๑๗๘ ๗๒. รูสึกขยะแขยง คําถาม กราบเรยี น ทานอาจารย ท่เี คารพอยา งสูง ผมมีเรือ่ งท่ีสงสยั ขอรบกวนถามทา นอาจารยดงั น้ีครับ ๑. ตั้งแตผมเกิดมา ผมมีความรูสึกวา ผมไมชอบพวก เครือ่ งประดับ สรอย แหวน หรอื ของที่ผหู ญงิ ใชประดบั ตกแตง รางกาย รวมถึงพระเครื่องตางๆ ผมจะไมชอบเปนอยางมาก แมแตการท่ีตองไปสัมผัสกับของพวกนี้ ถาผมเกิดสัมผัสไปจับ หรือแตะตองของพวกนี้ผมจะตองรีบไปลางมือทันที ผมรูสึก ขยะแขยง รสู กึ วาเปน ของสกปรกมาก ผมเปน แบบนี้มาตัง้ แต เด็ก ผมอยากทราบวาผมมกี รรมอะไร ถึงไดรูสึกแบบนี้

จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com ๒. เวลามีญาติท่ีเสียไป ผมจะไดพบและพูดคุยกับญาติ ในฝนดวย ผมอยากทราบวาทําไมถึงเปนแบบนี้ (ผมเปนคน กลัวผีมากและนอนคนเดียวจะไมกลาปดไฟนอน ผมอยาก ทราบวาผมมีกรรมอะไร ถึงไดรูสึกแบบน้ีครับ) ขอใหอาจารย แนะวธิ แี กไ ขใหด ว ยครบั กราบขอบพระคณุ ทา นอาจารยม ากครบั ขอกราบขอขมาแดทานอาจารยดวยครับหากไดทําส่ิงใด ลวงเกนิ ไป ขอใหอาจารยมีสุขภาพยืนยาวเปนท่ีพึ่งของผูคนท้ังหลาย ตอ ไปนานๆ ครับ คําตอบ ๑๗๙ (๑) เปนผลของกรรมท่ีเนื่องมาจากการประพฤติและมี ศีล ๘ คมุ ใจจนเปนปกตินสิ ยั (๒) เหตุเปนเพราะจิตมีความต้ังม่ันเปนสมาธิอยูใน ระดับหน่ึง จึงไปสัมผัสกับอมนุษยในตางมิติได สวนความรูสึก กลัวผี มีเหตมุ าจากความรไู มจรงิ หรือไมร จู ริงในเรอ่ื งของผี

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร ๗๓. วดั ถํ้าผาจม อาํ เภอแมส าย คาํ ถาม กราบเรียน อ.ดร.สนอง วรอุไร ทีเ่ คารพ กระผมและครอบครัวพักอาศัยอยูแถวมหาวิทยาลัยแม ฟาหลวง จ.เชียงราย อยากสอบถามอาจารยส นองวา มที ่ใี ดใน บรเิ วณใกลๆ นม้ี วี ดั ทสี่ อนสมถกรรมฐานและวปิ ส สนากรรมฐาน ทีถ่ กู ตองตามธรรมบางครับ ขอบคณุ ครับ คาํ ตอบ ๑๘๐ พระอาจารยวิชัย เขมิโย วดั ถา้ํ ผาจม ตาํ บลเวยี งพางคาํ อําเภอแมสาย จังหวัดเชียงราย ๗๔. ชท้ี างใหห นดู ว ย คาํ ถาม กราบเรยี น ทาน อ.ดร.สนอง ทีเ่ คารพ หนมู ปี ญ หาเรียนถามอาจารย ดังน้ีคะ คุณแมของหนูทานนอนปวยอยู เดินไปไหนไมได คิดวา ทานก็ไมไดทรมานกายแตอยางใดนัก เพราะทานไมไดมีโรค ประจําตัว (อายุ ๘๖ ป) แตบางคร้ังทานก็เพอถึงคุณยาย (คณุ แมของทาน) บางทกี ็เร่ืองเงนิ บาง

จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com ความทุกขของหนูก็คือ หนูกลัววาถาทานตายขณะท่ีทาน ๑๘๑ ยังคิดถึงเร่ืองแบบน้ีอยู ทานคงจะไปไมดีแนๆ ทานอาจารยมี คําแนะนําอะไรบางไหมคะ ตอนนี้หนูใหทานฟงเทศน หรือไม ก็เสียงพระสวด ปญหาคือ หูของทานก็ไมคอยไดยิน ถึงแม จะเอาซาวนเ บาดใ สใหแลว ทานกย็ งั เพออยไู มหยดุ หนูรบกวนทานอาจารยชวยช้ีทางใหหนูดวยเถอะคะ ไมรู จะชวยทานอยางไร ตอนนี้กลัวมาก วาถาทานส้ินไปขณะน้ัน หนูไมกลาคิดเลย ทั้งๆ ท่ีทานทําบุญมาก็มาก แตกรรมก็ทํา เยอะเหมือนกนั คะ เรอ่ื งเบียดเบยี นสตั ว หนูกราบขอคาํ แนะนําจากทา นอาจารยด วยคะ วาจะชว ย ทานไดอยางไรคะ คาํ ตอบ เอารายการทําบุญใหญๆ ท่ีคุณแมไดทําแลวและมีความ ประทับใจ มาอานใหทานฟง หรือเอาภาพถายของสถานที่ หรือบุคคล เชน พระพุทธเจาหรือพระอริยสงฆที่ทานศรัทธา กราบไหว มาไวรอบๆ ตัวทานใหไดเห็น ทั้งนี้ดวยมีเจตนาให จิตของคุณแมประทับอยูแตในสิ่งท่ีดีงาม แลวโอกาสไปเกิด ใหมใ นภพภูมิที่ดียอ มมไี ด

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร ๗๕. เปนกังวลมาก คาํ ถาม กราบเรียน อ.ดร.สนอง วรอไุ ร เมื่อวันที่ ๑๑ มีนาคม ๒๕๕๕ ผมไดรับฟงธรรมบรรยาย ของทานอาจารย แตอยูๆ ความคิดท่ีเปนอกุศล คิดไมดีก็ เกิดขึ้นในหัวผมเอง ตัวผมเองไมไดมีเจตนาหรือต้ังใจ ท่ีจะคิด ไมดีตออาจารย ผมจึงเปนกังวลมาก จึงอยากกราบขอขมา ตออาจารย และกระผมอยากทราบวา ทําอยางไรความคิดที่ไมดี ๑๘๒ ท่ีมนั คิดขน้ึ มาเองถงึ จะหายไป กราบขอขมาอาจารยอยางสงู คาํ ตอบ อโหสิใหแลว และหากผูถามปญหามีความประสงคจะ ลบทง้ิ โปรแกรมจติ ท่ไี มด ี ตอ งนาํ ดอกไม ธปู เทยี น ไปสกั การะ สิ่งศักดิ์สิทธิ์ แลวสวดมนตบทสรรเสริญคุณพระรัตนตรัย หลังจากน้ันกลาวขอขมากรรม เมื่อกิจกรรมดังกลาวแลวเสร็จ ตองรักษาใจใหมีศีล มีสัจจะ และเรงความเพียรปฏิบัติธรรม (สมถภาวนา) อยูเ สมอ

จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com ๗๖. ชวนใหห ลงทางชวี ติ คาํ ถาม ๑๘๓ เรียน อาจารย ดร.สนอง ชวงน้ีมีคนชักชวนใหเรียนเรื่องพลังจักระหลายคน ซึ่ง ผูเรียนชักชวนวา เพื่อไวรักษาตนเองและคนรอบขางอีกท้ัง ยังชว ยในการตงั้ จติ ใหเปน สมาธไิ ดเ รว็ ขึน้ เขาเปรียบพลังดงั กลาว วาก็เหมอื นการเดินปราณภายใน อยากเรยี นถามอาจารยดังนค้ี ะ ๑. การฝกพลังจักระ มีผลตอการเจริญวิปสสนาหรือไม เปน การประพฤตทิ ถ่ี ูกตรง หรอื จะทาํ ใหเ ราหลงทางคะ ๒. เขาบอกวาพลังจักระ เปนพลังท่ีมีอยูในธรรมชาติ เปนพลังของจักรวาล ดังนั้นเปนการถูกตองหรือไม หากเรา หยิบยืมพลังงานดงั กลาวมาใช รบกวนสอบถามคะ เพราะอยากฝก แตไมอ ยากหลงทาง ดว ยความระลึกในพระคุณของอาจารยคะ คําตอบ (๑) การฝกพลังดังกลาว มีผลกระทบตอการเจริญ วิปสสนาภาวนา จะทําใหหลงทางชีวิต ไมสามารถนําพาชีวิต ไปสคู วามพนทุกขได

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอไุ ร (๒) ลองพจิ ารณาดูวา หากมพี ลงั ดงั ท่ีกลา วแลว สามารถ ทําใหตัวเองปดอบายภูมิไดไหม สามารถนําชีวิตตนเองไปสู ความพนทุกขไ ดไหม ๗๗. ผมยังเขาไมถ งึ ธรรม คาํ ถาม เรียนอาจารย ดร.สนอง วรอไุ ร ทีเ่ คารพ ผมซ้ึงในธรรมทานทานมากแจมแจง ทุกคําท่ีทานพูด ปจจุบันผมก็ยังเขาไมถึงธรรม แตก็ปรารถนาท่ีจะทําใหเกิด ๑๘๔ กับจิตใจ ผมศึกษาธรรมของหลวงปูชามานิดหนอย แต พระไตรปฎกไมเคยอาน เพราะมันเขาใจยากเลยไมอาน ผม มเี รือ่ งทจ่ี ะกราบเรยี นถามทานสัก ๕ คาํ ถามครับ ๑. ชาติท่แี ลวทานอธษิ ฐานมาชว ยเพือ่ น เหตุใดทานถงึ มา เกิดในประเทศไทย มันเก่ียวกับพระศรีอริยเมตไตรยหรือ เปลา ครบั รวมทง้ั ครบู าบญุ ชมุ ทาํ ไมทา นไมเ ลอื กไปเกดิ ประเทศ ที่มปี ระชากรมากๆ เพ่ือจะไดชวยไดม าก ๒. ทาํ ไมทา นไมแ สดงฤทธ์ิ เพอ่ื ทาํ ใหเ กดิ ศรทั ธา กบั ดอกบวั ประเภทที่ ๔ เพอ่ื ใหเคาสนใจในธรรมทานของทา น ๓. ทานเคยพูดวากตัญูเปนนิสัยของชาวฟาชาวสวรรค ผมอยากออกบวชเพราะปจจุบันผมทํางานสงเงินใหพอ แม ถาหากผมท้ิงเคาเหลานั้นไปบวช ผมจะเปนคนอกตัญูไหม

จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com (การปฏบิ ตั ธิ รรมจะสาํ เรจ็ ไหม) ผมฟง ธรรมพน ทกุ ขแ บบฆราวาส ๑๘๕ ของทานแลวปฏิบัติแลวก็สงบ เปนบางครั้งบางคราวมันขาด ความตอ เนื่อง ๔. จําเปนตองหากัลยาณมิตรดวยหรือเปลาครับ พระ ท่ีพอจะพึ่งไดลูกศิษยทานมากเขาไมถึง นอกน้ันก็รักสันโดษ เขาปากันหมด ผมเลยไมแสวงหาเลยนั่งดูตัวเอง ทําอยาง พระพทุ ธเจา ๕. ธรรมะของพระพุทธเจาถึงชวงเส่ือม ถาเปนเชนน้ัน ก็จะมีผูปฏิบัติดีมาเผยแพรพระธรรม ยุคน้ีคือทาน ยุคตอไป ก็คงเปนบุคคลอ่ืนเร่ือยๆ ทําไมอินเดียถึงศาสนาพุทธจึงไม เจริญเหมือนของไทย ท้ังที่เปนตนกําเนิดศาสนา แลวพระ- อริยเจาท่ีอินเดีย เนปาลมีมากไหม (พระนิยตโพธิสัตวยังมา สรางบารมที ่ีประเทศไทย) สุดทายน้ีผมขอขอบคุณทานมากจากธรรมทานของทาน ผมเขาใจทุกอยางที่ทา นพดู ผมปรารถนาพิสูจน คาํ พดู ของทาน คาํ พดู พระพุทธโคดมครับ

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร คําตอบ (๑) การชวยเหลือเพ่ือนใหมีปญญาเห็นถูกตามธรรม มีอยูในพุทธศาสตรเทานั้น ศาสนาอื่นไมสามารถพัฒนาจิตให เกิดปญญาเห็นถูกตามความเปนจริงแท (ปรมัตถสัจจะ) ได ดวยเหตุน้ีจึงตองลงมาเกิดอยูในประเทศไทย ที่มีพุทธศาสนา ลงหลักปกฐานไวดแี ลว ในยุคสมยั น้ี (๒) ผตู อบปญ หาเคยหลงเลนฤทธ์ิ (อิทธิวิธ)ิ มายาวนาน ถงึ เจด็ ชาติ ชาตนิ ีเ้ ปน ชาตทิ ี่แปด ครูบาอาจารย (ทา นเจาคณุ โชดก) หามมิใหผูตอบปญหา เอาจิตไปตกเปนทาสของฤทธ์ิ เพราะไมเปนเหตุนําพาชีวิตไปสูความพนทุกข ผูตอบปญหา ๑๘๖ มีสัจจะตอครูบาอาจารย จึงตองรักษาสัจจะเอาไวตลอดชีวิต ในการบรรยายธรรมแตละครั้ง ผูตอบปญหาไดใชอาเทศนา ปาฏหิ ารยิ  และอนุศาสนปี าฏิหารยิ  ควบคูกนั ดังทพี่ ระสารบี ตุ ร ไดทาํ ใหด ู (๓) จงดพู ระสารบี ตุ ร หนนี างสารี (แม) ผูมีความเหน็ ผิด (มิจฉาทิฏฐิ) ไปบวชเปนพระสงฆอยูในพุทธศาสนา แตกอนจะ เขาสูพระนิพพาน พระสารีบุตรไดหวนกลับไปชวยแม ใหกลับ มามสี ัมมาทิฏฐิ แลวนางจึงไดบ รรลุพระโสดาบนั (๔) จะทําอยางพระพุทธเจาได ตองนําพาชีวิตใหดําเนิน ไปตามแนวทางของพระโพธิสตั ว ตอ งอบรมส่งั สมบารมีมามาก อบรมสง่ั สมบารมมี ายาวนาน แมแ ตก ารเปน พระปจ เจกพทุ ธเจา ยังตอ งอบรมส่ังสมบารมีมายาวนานถึงสองอสงไขยกปั

จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com (๕) ธรรมะของพระพทุ ธเจา โคดมมิไดเ สอ่ื ม ในยุคปจจุบนั ผูใดนําพาชีวิต ดําเนินไปตามทางของมรรคมีองคแปดไดอยาง ถูกตรง โอกาสเขาถึงความเปนอริยบุคคลยอมเกิดขึ้นได แต เหตุทพี่ ทุ ธศาสนาเส่ือมนนั้ เนื่องมาจากพุทธบริษัทมีจติ ใจเสอ่ื ม ไปจากธรรมวินยั นน่ั เองที่เปนตนเหตุ สาธุ …. ท่ีผูถามปญหาปรารถนาพิสูจนคําพูดท่ีถูกตรง ตามธรรมวินยั ของพระพุทธโคดม ๗๘. ดฉิ ันเปน คนไทย คําถาม ๑๘๗ กราบเรียน ทานอาจารย ดร.สนอง วรอไุ ร ดิฉันเปนคนไทย ที่เคยบอกวานับถือพุทธตามที่เขาให กรอกขอมูล เคยเรียนวิชาศีลธรรมเพราะตองสอบ ตอนเด็กๆ คุณแมใหซอนทายมอเตอรไซดนานําขาวไปวัดอยูเนืองๆ ใน วันพระ แตไมเคยเขาใจธรรมะ จนไดเร่ิมฟงคําสอนของทาน อาจารยโ ดยพส่ี าวแนะนาํ จงึ เร่ิมเขา ใจธรรมะมากข้ึน แมจ ะยัง ไมเ ขาถึงธรรมก็ตาม ดิฉนั ไดฟ ง ธรรมทท่ี า นอาจารยสอนอยเู นอื งๆ วันนี้เพ่งิ ฟง คําบรรยายของทานอาจารยเมื่อ ๒๙ ม.ค. ๕๕ ทานอาจารย ไดกลาววา ครูบาบุญชุมเตือนใหระวังภัยที่จะมากกวาเดิม ๑๐ เทา ในเรว็ ๆ นี้ ขอเรยี นถามทานอาจารยวากาํ หนดเวลาท่ี

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอไุ ร ใกลเ คียงไดไหมคะ เชนในปน ี้ ปห นา เพอื่ ใหสามารถเตรยี มตวั และใจไดอ ยา งมสี ติ ทกุ วนั นพ้ี ยายามเตรยี มตวั ดงั ทท่ี า นอาจารย แนะนํา แตศีลก็ยังไมสามารถคุมใจไดทุกขณะ แตจะพยายาม ตอไป หากเคยมกี รรมใดๆ ทก่ี ระทาํ โดยไมบ งั ควรตอ ทา นอาจารย ไมว าชาติไหน ขอทา นอาจารยโ ปรดอโหสกิ รรมใหดว ย คําตอบ คําที่ครูบาบุญชุมกลาวเตือนญาติธรรม ใหระมัดระวังภัย ทจ่ี ะเกิดข้ึนในเร็วๆ นี้ ครบู าฯ มิไดบ อกวาเมื่อใด และไมมญี าติ ๑๘๘ ธรรมคนไหนถามถึงกําหนดเวลาที่แนนอน ฉะน้ันผูไมประมาท พึงเตรยี มใจใหม ีศีล มีสติ และมบี ุญคุมรกั ษาใจใหไดทุกขณะตื่น นัน่ แหละดที ส่ี ดุ สดุ ทา ย … . อโหสคิ รับ ๗๙. บุญท่ีเกดิ จากการอนุโมทนา คําถาม กราบเรียนทานอาจารย ดร.สนอง ผมมีคําถามดังนคี้ รับ ๑. เวลาผมฟงเสียงธรรมบรรยายตางๆ หรอื ประวัติของ พระพุทธเจาท่ีเปนเทป mp๓, หรือจาก youtube แลวผม อนุโมทนาบุญในเรื่องราวของธรรมะบรรยายนั้นๆ จะไดบุญ

จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com หรือไม เชน เรื่องราวของนางวิสาขา ผูเปนโยมอุปฏฐาก ๑๘๙ พระพทุ ธเจา ผมอนุโมทนาบุญของนางวสิ าขาดว ย หรือในเสยี ง บรรยายธรรมของทา นอาจารย ทบี่ อกวา “ดว ยบญุ ดวยบารมี ท่ีผูบรรยายไดส่ังสมมาต้ังแต... ขอบุญกุศลท่ีผูบรรยายมีจงมี แกท า น....” ไมร วู าผมจะไดร ับบุญอนั นัน้ ดว ยหรอื ไม เพราะผม ฟง จาก mp๓ ไมไดอยูในท่ๆี น้ัน ในเวลาท่เี กิดขึ้นจรงิ ขณะน้นั ครับ ๒. ผมเหน็ ตามวดั ตางๆ มตี ูหยอดเหรยี ญท่เี วลาใสเหรียญ ลงไป ก็จะมีเสียงพระสวดใหพร เหมือนเวลาถวายของให พระ แบบนี้เราจะไดรับพรเหมือนกับพระสงฆมาสวดใหเรา ตอหนาหรอื ไม ขอความกรณุ าไขความกระจางดว ยครับ คําตอบ (๑) ไดบุญที่เกิดจากการอนุโมทนา ในทั้งสองกรณีท่ียก ตวั อยา งไป (๒) ขน้ึ อยกู บั ปต ทิ เี่ กดิ ขน้ึ จากการรบั พร การรบั พรแบบใด ทาํ ใหจิตเกิดปติมากกวา กไ็ ดบ ญุ มากกวา

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร ๘๐. ลูกสาวงอแง คาํ ถาม อาจารยคะ ลูกสาวมีอาการ แปลกๆ งอแงวันพระ ไปในท่ีแปลกๆ ก็งอแงตลอด รองไหตลอดต้ังแตเกิด ในชวง กลางคืนเหมือนฝนรายใครจะเอาชีวิต ขออาจารยแนะนํา ดว ยคะ คําตอบ หัดลูกใหไหวพระสวดมนตกอนนอน แลวกําหนดพุท-โธ ๑๙๐ ประมาณ ๕ นาที หลงั จากนัน้ อทุ ศิ บญุ กุศลใหเจา กรรมนายเวร รวมถึงอมนุษยท่ีตองการบุญ ปฏิบัติเชนน้ีทุกวัน แลวอาการท่ี บอกเลา ไป จงึ จะมโี อกาสหายได ๘๑. ออ นไหวงาย คาํ ถาม เรยี นทา นอาจารย ดร.สนอง วรอุไร ครับ กระผมมเี รอื่ งทร่ี สู กึ วา เปน ความทกุ ข ทไ่ี มส ามารถควบคมุ จิตของตัวเองได ทําใหเราเปนคนออนไหวงาย เปนที่ยึดหนัก คดิ ไปเครียดไป

จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com ขอเลาเร่ืองตัวเองนิดหน่ึงนะครับ คือเราเปดรานทํา ๑๙๑ กิจการคา(แวนตา) ซึ่งก็เปนระดับกลางๆ เปดมา ๕ ปแลว โดยปจจุบันแลวเหมือนอยูคนเดียว เพราะอยูท่ีรานก็เหมือน คลาย ๗-๑๑ มีเวลาออกนอกบาน ๓ ชม. หลังจากปดรานก็ ออกไปรบั คนรกั ทานขา วและกลบั บา น (กระผมนอนทร่ี า นครบั ) ตอนดึกๆ หลังจากสงแฟนแลว บางทีเรารูวาเราตอง กลบั รา นเรา รูสึกวากระผมไมอยากกลบั เลย มนั เจออะไรเดิมๆ จนมนั รูสึกเบอ่ื เฉาๆ และไมอ ยากอยูคนเดยี ว ชีวิตในวัยเด็ก กระผมเปนคนอยูคนเดียว พอแมอาจจะ ไปคนละทาง แตเ ราเองก็อยคู นเดยี วจนโต จึงทาํ ใหเรารสู ึกวา เราไมม ใี ครเลย เวลามเี รอื่ งอะไรกค็ ดิ แลว คดิ วน คดิ อยคู นเดยี ว คิดแลวไปยึดไปผูก เอาจิตไปผูกกับความวิตก ความกลัว ท้ังหลาย คิดวาอยูคนเดียวแลวจะทําใหจิตตัวเองฟุง กระผม รสู กึ วาเรากาํ ลงั แบกกอนหินใหม นั หนักตัวเราขน้ึ ทกุ วนั ๆ พรอ ม กับกระผมมีเรื่องทุกขใจเก่ียวกับโรคภัยไขเจ็บที่ไมหนักหนา แตก ท็ าํ เรากลมุ และกลวั กงั วล (กลวั วา จะตอ งไปหาหมอ กลวั ผา กลัวเจ็บ ทั้งๆ ที่มันอาจจะไมถึงขนาดน้ัน) จนเรามีความกลัว ซึ่งมันมากขึ้นๆ เอาจิตไปผูกกับอนาคต และติดกับอดีตที่เศรา ปะปนจนเต็มไปหมดครับ จนเราคิดวาเราเหมอื นคนฟุงซา น วันอาทิตยกระผมพาครอบครัวไปทานขาว แตขางลาง รานอาหารท่ีเราไปมีปายคําพูด ในเรื่องธรรมะสอนใหเรา ดาํ เนนิ ชวี ติ วา อยา ยดึ ทกุ อยา งไมเ ทย่ี ง ทงั้ รา งกายกไ็ มใ ชข องเรา

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร แตเราไปยึดวามันเปนของเรา เจ็บไขไดปวย จิตเราก็มักจะไป ผูกติดกับส่ิงตางๆ นานา ท้ังความรัก รักแคไหนวันหนึ่งก็ตอง มีจาก ทุกอยางมีขึ้นมาก็ตองมีดับไป ความสุขและความทุกข ก็เชนกัน .... กระผมอานขอความตรงนี้แลว ก็รูตัวเองวาเรา ตอ งการอะไรในชวี ติ กระผมเองไมเ คยเปน คนแบบน้เี ลยนะครับ อายุ ๓๒ เอง เพียงแตคร้ังหนึ่งเคยไปเยี่ยมแมเพื่อนท่ี รพ.เลิดสิน เพราะ คุณแมเพื่อนติดเอดสจากการบริจาคเลือด หรืออะไรสักอยาง เราไมแ นใ จจรงิ ๆ ซง่ึ ตอนนน้ั กระผมเองกไ็ มเ คยเหน็ อะไรอยา งน้ี มากอนเลย ขึ้นลิฟตไปช้ันอายุรกรรม แลวเปดประตูลิฟต ๑๙๒ มาเทา นน้ั แหละครบั เจอสภาพผปู ว ยแบบใกลถ งึ เวลาจรงิ ๆ แลว นั่งรอนอนเปล และภาพท่ีเราไมคิดวาจะเห็นมันทําใหเราฝงใจ มาจนถงึ ตอนนีเ้ ลย คือมพี ระภกิ ษุสงฆร อสวดอยู ๓ รปู น่ีกระผมเห็นความจริงของชีวิตอยูใชไหมครับ อยากจะ เขาใจยอมรับมนั ไมยึดติด ไมคดิ อะไร แตไมร จู ะเรม่ิ ศกึ ษายงั ไง พอเวลาเจ็บไขไดปวยตองใชบัตรทอง แลวไปน่ังรอประมาณ ครงึ่ วนั รสู ึกวา เหน็ คนเจ็บคนปวยแลวนาสงสาร ถาเราเปนเขา เราจะทํายงั ไง ..... เอาความทุกขของคนอื่นมาใสตวั เรา กระผม เปนแบบนี้เสมอ คิดวา ทกุ คนกเ็ จบ็ กป็ วย ซึง่ มันก็เปน ความจรงิ แตพอไปเห็นจริงๆ แลว กลับทําใหเราจิตตกวาทําไมคนเราถึง เกดิ มาตอ งลําบากนกั หนา นาเวทนา นาสงสารจนจติ และความ คดิ ตัวเองเหมอื นไปน่ังแทนที่เขาซะอยา งน้ัน

จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com ตั้งแตนั้นมาจิตกระผมเองก็ผูกติดอยูกับความกลัวและ ๑๙๓ กังวลนี้มาตลอด จนเราเปนคนที่คิดมาก แตก็อยากศึกษา ธรรมะนะครับ ถึงแมจะมีเวลานอยก็ยังดีกวาไมมีความคิด กระผมเองกร็ สู กึ นะครบั วา ธรรมะนเ่ี ปน ทางสายกลางซงึ่ จะทาํ ให เราเขาใจทุกสิ่ง .... ทําใหเ ราเหน็ จริง รจู รงิ วางกเิ ลส ตณั หา เราวาศาสนาพุทธเปนศาสนาท่ีสอน ใหเราไดปฏิบัติทุกส่ิง ในชีวิตได (พูดเหมือนกระผมแกใชไหมครับ แตกระผมอยาก ทําใหจติ ตวั เองสงบ ปลอ ยวาง ไมน าํ จติ ไปยึดติดกับความกลวั หรืออดีตและอนาคต) บางทีเราอานหนังสือธรรมะแลว เรา อาจจะไมคอยเขาใจ เพราะเหมือนเปนผูแสวงหาเบ้ืองตน อานไปตองไปเสิรชดูวาคําแตละคําคืออะไร แลวเราจะเขาใจ มนั ไดอ ยางไร สวนตัวแลวคิดวากระผมไมอยากปลอยใหเวลามันผานไป เรื่อยๆ เราคิดวาคนหลายๆ คนอาจจะมองขามส่ิงเหลานี้ แต สําหรับกระผมเองอยากเขาใจและยกระดับจิตตัวเองขึ้นมา อยากหาหนังสือที่อานแลวทําใหมุมมองเราเขาใจเก่ียวกับ เรื่องจิต และการปลอยวางไดถ กู ตอ งดวยนะครบั .... กระผมเองไมอยากเอาจิตไปผูกกับสิ่งท่ีเกิดกับความทุกข หรือสุขท้ังหลาย ท้ังอดีตและอนาคต ยอมรับในสิ่งท่ีเกิดและ ดบั ไป .... เพราะชวี ิตกระผมเองเหมอื นอยคู นเดียว คิดคนเดียว มาตลอด

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอไุ ร กระผมบางทีอยากนั่งสมาธิ แตเราก็มักจะฟุง จิตเรา ไมนิ่งเลย ชวยชี้แนะแนวทางการน่ังสมาธิกําหนดอยูกับ ลมหายใจ ปลอ ยความคิดใหว า งเปลา มีแตความสงบใหกระผม ไดเ ขา ใจดวยไดไหมครบั เรอื่ งของกระผมอาจจะเปนเร่อื งท่ีไมใ หญสาํ หรับบางทาน แตก็คงเปนปญหาของเรามากถาเราไมรูจักศึกษาและเขาใจ ในวนั นี้ วันขางหนา เราคงขาดสติในชีวิตท่เี ราเหลอื อยู ขอบพระคุณอาจารยมากๆสําหรับคําชี้แจงที่มีคา และ ความหมายสําหรับคนๆ หนึ่ง ท่ีไมรูจะเร่ิมยังไง เริ่มท่ีไหน ทําความเขา ใจอะไรกอ น ใหมที างสวางในธรรมทง้ั กายและใจ ๑๙๔ คาํ ตอบ เร่ืองที่บอกเลาไปทั้งหมด มีเหตุมาจากจิตขาดสติ คุมครอง จึงไปรับเอาส่ิงตางๆ มาปรุงเปนอารมณฟุงซาน ดังน้ัน แนวทางแกปญหาที่ถูกตรง ตองพัฒนาจิตใหมีสติคุม แนะนําใหพัฒนาจิตดวยการมีศีล ๕ และมีสัจจะคุมใจใหได ทกุ ขณะตน่ื หลงั จากนัน้ เรงความเพียรพัฒนาจติ (สมถภาวนา) อยางใดอยางหน่ึง ดวยการเอาจิตจดจออยูกับลมหายใจ เขา - ออก (อานาปานสติ) หรือเอาจิตจดจออยูกับอากาศ หรือชองวางอันหาที่ส้ินสุดมิได (อากาสานัญจายตนะ) ตอง กําหนดอยางตอเน่ืองทุกครั้งท่ีนึกได กําหนดทุกครั้งท่ีวาง จากการทํางาน เม่ือใดจิตมีกําลังของสติเกิดข้ึนกลาแข็งแลว

จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com ส่ิงดีงาม (คุณธรรม) ท้ังหลายท้ังปวงยอมหล่ังไหลเขาสูจิต แลวปญหาที่เกิดขึ้นจะหมดไป ผูใดเอาชนะใจตนเองไดแลว ชวี ิตนีไ้ มม ีอะไรจะแพอีก … สคู รบั ๘๒. ฝนถงึ หลวงปูฯ คําถาม ๑๙๕ กราบสวัสดีอาจารยค รบั เมื่อเดือนกอนผมฝนถึงหลวงปูม่ันฯ ในฝนเห็นตัวเองได เขาไปกราบทาน. หลังจากน้ันบังเอิญเพื่อนๆ คุยกันวาจะซ้ือ สลากกินแบงรัฐบาล ผมก็เลยมี Idea ไปซื้อตามอายุของ หลวงปู แลวอธิษฐานจิตวา ถาไดเงินมาผมจะรวมทําบุญ กบั มลู นิธหิ ลวงปู แลว กร็ วมสรา งโรงพยาบาลสงฆ หลงั จากนนั้ ก็ถูก Lottery จริงๆ ผมจึงใหเพื่อนไปข้ึนเงินแลวก็ทําบุญ ท้งั หมด คําถาม : ผมนึกอยูในใจวา ครูบาอาจารยทานไมเคยส่ัง เคยสอนใหเลนหวย แตผมประมาทไปทําเขา เพราะไมรูจะ เอาทรัพย มาจากวิธีไหน? แบบนี้จะบาปและทําใหการภาวนา ของผมไมค ืบหนาไหมครบั ? แลวจะมีวิธีการแกไ ขอยางไร? กราบขอบพระคุณครับ

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอไุ ร คําตอบ บาปเพราะใจพายแพตออํานาจของกิเลสมาร ผูมีจิต เปนทาสของกิเลสมาร ยอมเขาไมถึงผลแหงการประพฤติ จิตตภาวนา หากผูถามปญหาประสงคจะแกไขขอผิดพลาด (บาป) ที่ตนไดกระทําแลว ตองไปขอขมากรรมตอส่ิงศักด์ิสิทธ์ิ แลวรักษาใจใหมีศีลและมีสัจจะคุมใหไดทุกขณะต่ืน และตอง ไมประพฤติอกุศลกรรมเชนนั้นใหเกิดซํ้าอีก จากน้ันตองหันมา ปฏิบตั ิธรรม เรง ความเพียร แลวโอกาสพนไปจากบว งของมาร จงึ จะเกดิ ข้นึ ได ๑๙๖ ๘๓. เหน็ วญิ ญาณมาจอ งดู คาํ ถาม กราบเรยี นอาจารย ดร.สนอง อยางสงู เจา คะ รบกวนสอบถามดงั นีค้ ะ ๑. ความกลัวผี ถาเรานั่งสมาธิ หรือนอนเฉยๆ เห็น วิญญาณมาจองดูควรทําอยางไรคะ กําหนดรูเฉยๆ วามา เด๋ียวก็ไป หรือสวดแผเมตตา ใหเขาตอนนั้นเลยคะ พอหนู เจอทีไรตกใจสะดุงทุกที ไมเปนสมาธิเลยคะ (หนูทราบวาเรา เห็นผิด ไมรูจริงจึงกลัวคะ) แตทําไมไดสักทีคะ มีวิธีไหนแก บางคะ

จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com ๒. การทําอาชพี เกษตร ไมใชส ารเคมีฆา แมลง/ เล้ยี งแต ๑๙๗ สัตว ไก เพ่ือตองการไขไกไวขายหรือประกอบอาหาร/ แต มไิ ดฆา ผดิ ศลี ไหมคะ ผิดสัมมาอาชีวะไหม ๓. การนํากระดาษหนังสือท่ีใหความรูไมใชแลว มาเช็ด สิง่ ปฏกิ ลู หรอื เหยยี บ ถือวา เปน บาป มผี ลตอการศกึ ษาความรู หรือไมค ะ ๔. เราจะทราบไดอยางไรวาบุญนั้น ถึงคนที่เราอุทิศให รสู กึ แบบใด สังเกตจากอะไรคะ ๕. ถา ผิดรักษาศีลขอ ๕ แบบวา นานๆ ดื่มสุรา ๒ เดอื น ครงั้ เฉพาะเมือ่ มงี านฉลอง นานๆ ที จะมผี ลตอ การกา วหนา ปฏิบัติธรรมหรือไม เพราะบางครั้งเลี่ยงไมดื่มยาก เวลาเจอ พบปะเพื่อนฝูง ๖. ถาเราอยากไปทําเกษตร แตแมไมชอบใจ ทําให แมเ คอื ง ถอื วา เราบาปไหมคะ ขอบพระคุณอาจารยม ากคะ

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร คําตอบ (๑) ตองไหวพระ สวดมนต แลวอุทิศบุญกุศลท่ีตนมี ใหก บั อมนุษยท เี่ หน็ ทกุ ครั้งทเี่ หตกุ ารณเ ชนน้ีเกดิ ข้ึน (๒) เลี้ยงไกดวยการกักขัง หรือเอาไขไกท่ีมีเชื้อผสมแลว ไปขาย ก็ยงั เขาขายประพฤติทุศีล (๓) พฤติกรรมใดท่ีบุคคลไดกระทําแลว เกิดเปนความ ไมส บายกาย ไมสบายใจ พฤตกิ รรมน้ันถือวา บาป หากเปน ไป ในทางตรงกนั ขาม ไมถ อื วา เปนบาป และไมมผี ลตอ การพัฒนา ความรู (๔) ผูรู อุทิศบุญให หรือทําความดีใหกับใครผูใดแลว ๑๙๘ ยอ มไมตามดูผลทเี่ กิดขน้ึ การอุทศิ หรือการกระทาํ ในลกั ษณะน้ี ถือวาไดบุญเต็มรอย แตผูรูไมจริง นิยมตามดูผลจากการอุทิศ หรอื การให จึงไดทั้งบญุ และบาปเกิดขึ้น (๕) ปฏิบัติธรรมแลวเขาไมถึงธรรมที่ปฏิบัติ เหตุเปน เพราะจิตไมม ีศลี คุม หรือขาดสจั จะคมุ ความประพฤติ (๖) เปน บาปครับ

จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com ๘๔. อยากเรยี นเกง คาํ ถาม ๑๙๙ สวสั ดีครบั อาจารย ผมกําลังข้นึ ชัน้ ม. ๕ ผมเคยไดยินวาการฝกกรรมฐานชวยใหผลการเรียนดีขึ้น จึงอยากถามอาจารยวาผมควรปฏิบัติอยางไร เพราะผมอยาก เรียนเกงๆ แลวสอบเขาคณะแพทยศาสตรได เพ่ือจะลงไป เปนหมอชวยเหลือที่ ๓ จังหวัดชายแดนใต ตอน ม.๔ เทอม ๒ ผมไดเกรด ๓.๗๕ และอยากทราบอานิสงสของ การปฏิบตั ิกรรมฐานครบั ขอบคณุ ครับ คําตอบ จิตท่ีต้ังม่ันเปนสมาธิ ยอมสงผลใหคล่ืนสมองเปลี่ยน แลวทําใหค วามจาํ ดีข้นึ (Tony Bouzan) และจากงานวิจยั ของ Dr.Goldman พบวา คนท่ีประสบความสําเร็จในชีวิต ใช ปญญาไอคิว รอยละ ๒๐ แตใชค ณุ ธรรมถึงรอยละ ๘๐ อานสิ งสข องการปฏิบตั ิสมถกรรมฐาน มดี ังน้ี • มีอารมณลดนอยลง • คลน่ื สมองเปนระเบยี บ • หายจากอาพาธ • เขาถึงความสงบสขุ • เกดิ ความรสู ูงสดุ ขนั้ โลกยิ ะ (อภิญญา ๕)


Like this book? You can publish your book online for free in a few minutes!
Create your own flipbook