ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอไุ ร ๕๘. เปลีย่ นสวนมะพรา วเปนบอปลา คาํ ถาม กราบเรยี นอาจารยท เี่ คารพอยางสูง หนูมีนองลูกของนา เดิมทําอาชีพข้ึนตาลมะพราว เปน คนดีมีเมตตาขยันขันแข็ง มีน้ําใจชวยเหลืองานการท้ังในบาน และญาติพน่ี อง สามขี องนอ งชอบหาปลาหากุงเปนรายไดเสริม ปจจุบันมีเพ่ือนบานทําวังกุงแลวก็ขาดทุน เลยเปล่ียนมาเลี้ยง ปลากระพง มีรายไดเปนลานบาท จึงมาแนะนําใหสามีของ นองลูกของนาทําวังปลากะพง สามีของนองลูกของนาก็เลย ๑๕๐ ตัดมะพราวขุดบอทําวังปลากะพงมาต้ังแตเดือน กุมภาพันธ ๒๕๕๕ หมดไป ๔-๕ หมื่นบาทแลว ใครเห็นก็ใจหายที่เปล่ียน สวนมะพราวมาเปนบอปลา เพราะเปนอาชีพด้ังเดิมของ บรรพบุรุษในพื้นท่ีแมกลอง แลวหนูก็ทราบจากอาจารยเร่ือง “รทู ันกรรม ชีวิตเปน สขุ ” วา การเลี้ยงปลา ชวี ติ จะวิบตั ิ หนจู ะ ชวยครอบครัวเขาอยางไรดี เพราะเขาเปนลูกพี่ลูกนองกับหนู ท่ีดมี ากๆ หวงใยชวยดูแลคณุ แมห นูดมี ากๆ หนเู คยบอกคณุ แม วา หว งใยเร่ืองนี้ แตค ณุ แมบ อกวามนั เปนอาชพี เขามีลกู ๒ คน กาํ ลังโตกาํ ลังเรยี น ขอรบกวนอาจารยชวยชี้แนะแนวทาง หรือมีวิธีแกไข อยางไรบางคะ? (แตครอบครวั เขาสรางบญุ สรางกศุ ลมามาก) ขอบพระคณุ อาจารยม ากคะ
จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com คําตอบ จะยังชวยไมไดเพราะความศรัทธาในอาชีพที่ดีงามยัง ไมเกดิ ผูรูจงึ ไมเ ขาไปของเกย่ี วในอาชพี อนั เปนบาปของเขา ๕๙. สิง่ มีชีวิตขนาดเลก็ คําถาม ๑๕๑ สวัสดอี าจารยส นองครบั ไดฟ ง ธรรมบรรยายตอนหนง่ึ ทอี่ าจารยไ ดบ อกวา แบคทเี รยี จะไมมี “นาม” อาศัยอยู การรักษาทางการแพทยที่เก่ียวกับ แบคทีเรียถือวาไมผิดศีล ๕ (แตผิดธรรมที่ไปยุงเกี่ยวกับวิบาก ของผูอื่น) อยากถามถึงส่ิงมีชีวิตท่ีเก่ียวของอื่นๆ เชน พลาส โมเดยี ม โปรโตซวั ปรสติ เปน ตน สงิ่ มชี วี ติ เลก็ ๆ ชนดิ ใดนอกจาก แบคทีเรียและไวรัสแลวท่ีสามารถมี “นาม” อาศัยอยูไดครับ อยากทราบไวเพ่ือที่จะหลีกเล่ียงไมไปยุงเพราะอาจทําใหศีล ๕ ดางพรอยได และจะมีวิธีทราบเบ้ืองตนไดอยางไร หากไมได พัฒนาจนได “อภญิ ญา” จนทราบเรื่องเหลา น้ีได ขอบพระคุณอาจารยทเี่ มตตาตอบคําถามครบั คาํ ตอบ ในครั้งพุทธกาล พระพุทธโคดม ไดบัญญัติบริขารแปด ใหภ กิ ษุถอื ปฏิบัติ หน่งึ ในบรขิ ารแปดคือ กระบอกกรองนา้ํ นาํ้ ท่ี
ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร ลอดผานกระบอกกรองน้ํา อนุญาตใหภิกษุนําไปด่ืมกิน (ฉัน) ได ดังน้ัน สิ่งมีชีวิตท่ียกตัวอยางไป หากลอดผานกระบอก กรองนา้ํ ได และไมเ หน็ ดวยตาเนอื้ ตาหนงั เมือ่ นําไปฉนั ไมถอื วา ผดิ ศลี ๖๐. อธษิ ฐานเอากเิ ลส คาํ ถาม กราบเรียนถามอาจารย ดร.สนอง วรอไุ ร คะ ลกู ไดฟ ง ซดี ขี องทา นอาจารยเ มอื่ ๔-๕ ปแ ลว และไดฝ ากตวั ๑๕๒ เปนลูกศิษยของอาจารยและไดกราบไหวอาจารยทุกวัน แลว สิ่งที่ลูกไดแรงบันดาลใจจากอาจารย คือการอธิษฐาน เพราะ เม่ือกอนลูกทําบุญอยางเดียวโดยไมรูวาตองมีการอธิษฐานจิต และทุกวันนีล้ กู มปี ญหา อยากจะเรยี นถามอาจารยวา สิง่ ที่ลกู อธิษฐานจติ น้ีจะเปน บาปแกตวั ลูกเองหรอื ไม และ จะไปเบียดบังคนอ่ืนท่ีเขามีความสามารถและทําไดมากกวา ลกู หรอื เปลา ลูกเปนครูสอนเตนแอโรบิค และลูกไดไปนําเด็กเตน และสั่งสอนวิชาใหเด็กท่ีโรงเรียน โดยสอนทาเตน การออก กําลังกาย และมีน้ําใจเปนนักกีฬา เปนเวลา ๑๐ เดือนแลว แลวลูกไดอธิษฐานจิตวา จะขอทําใหเปนบุญโดยไมหวังสิ่ง ตอบแทน
จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com และตอนน้ีลูกไดอธิษฐานจิตจากการทําส่ิงน้ีใหเปนบุญ ๑๕๓ หลังจากสวดมนตไ หวพระ วา ส่ิงที่จะทาํ เพอื่ สว นรวม นาํ ความ เจริญมาสูโรงเรยี นบาง ทําเพือ่ ตอบแทนคณุ แผนดิน พระบาท สมเด็จพระเจาอยูหัว พระอรหันตที่บาน ครูบาอาจารย ผูมี พระคุณ ผูมีบุญคุณทุกทาน และทําเพื่อใหญาติๆ และบริวาร ของลกู รจู กั การออกกาํ ลังกาย รูจักทา เตนแอโรบคิ และทาย ที่สุด เพอ่ื ใหญาติๆ และบรวิ ารของลูก ไดเ ปน ญาติและบริวาร ชว ยเหลือดแู ลงานของลกู ในทุกๆ ดาน นับแตภพชาตนิ ี้เปนตน ไปจนกวาจะเดินทางเขาถึงนิพพาน และเพ่ือมุงหวังใหญาติๆ และบริวาร ไดทําอาชีพเตนแอโรบิค ซ่ึงถือเปนอาชีพสุจริต และไมเบียดเบียน ขอใหขาพเจาประสบความสําเร็จและ รุงเรือง ใหงานของขาพเจาเลิศหรูดูดีมีคุณภาพ และใหเปน อนั ดับ ๑ ในทกุ ๆ เรือ่ ง การอธิษฐานจติ แบบน้ี ผดิ ไหมคะอาจารย แลวกบ็ าปไหม ขอแสดงความนบั ถอื คําตอบ อธิษฐานใหตนไดเขาถึงความสมปรารถนาในทางโลก ไมถือวาผิดศีล แตผิดธรรมตรงที่อธิษฐานเอากิเลสเขามา ทบั ถมใจ จงึ ไมสามารถเขาสูพระนิพพานได
ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอไุ ร ๖๑. บวชพรอมนอ ง คาํ ถาม กราบเรียน ทานอาจารย ที่เคารพอยา งสงู อกี ประมาณ ๔ เดอื นผมจะบวชใหก บั พอ แม (บวช ๑ เดอื น) เพื่อใหทานไดเห็นลูกหมผาเหลือง เพ่ือใหทานไดสบายใจ และ ผมก็อยากจะบวชพรอมกันกับนอง จะไดประหยัดเวลาและ คาใชจาย ไมตองจัดงานหลายคร้ัง แตมีปญหาอยูวา ผูเฒา ผูแกแมแตแมผมเองไมเห็นดวย เพราะทานวาตามโบราณ เขาถือกันวา เปนพ่ีนองกันจะบวชพรอมกันไมไดมันไมดี จะมี ๑๕๔ อันเปนไป อาจจะเสียชีวิตไมคนใดก็คนหนึ่ง และทานก็วา เคยเห็นมาแลวกับคนท่ีทําอยางนี้ แลวทานก็ไมอยากให ผมบวชพรอ มกันกบั นอง แตส ําหรบั ผมคดิ วา เปน เรือ่ งท่ีงมงาย ไมมีเหตุผล แตเมื่อถามถึงเหตุผล ทานก็วาก็โบราณพาทํา มาแบบน้ี ผมวาการไดบวชเปนเร่ืองที่ดี แมไดบวชลูกชาย พรอมกันท้ัง ๒ คนย่ิงดีใหญ ทานอาจารยโปรดแนะนําดวยครับ วาผมควรจะพูด อยางไรใหท า นไดเ ขาใจ
จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com คาํ ตอบ ผูเฒา ผูแก และแม เปนผูมีความเห็นผิดไปจากธรรม หากลูกไมทําตาม ไมถือวาผิดจริยธรรม การบวชเปนภิกษุ มีเจตนาเพ่ือตอบแทนแมผูมีอุปการคุณเพื่อทําใหแมสบายใจ การบวชตางวนั กนั ก็สามารถตอบแทนบญุ คุณของแมไ ด ๖๒. ใชส ตสิ อ งนาํ ทางชีวติ คาํ ถาม ๑๕๕ กราบเรียนอาจารย ดร.สนอง ที่เคารพ ในตอนนี้ผมมปี ญหาครับ อยากขอคําแนะนําจากอาจารย เนื่องจากผมไดทําการกูเงินกับทางธนาคารและเปดบัตรเครดิต ใหกับคนสนิทที่ผมไวใจใหนําไปใช แรกๆก็มีการชําระตรงดี แตพักหลังเขาไมสามารถจายไดทันตามกําหนดชําระ ทําใหมี ปญหากัน และทุกวันนี้ผมตองรับภาระหนี้ท่ีเขานําไปใชหลาย แสนบาท ทาํ ใหมคี วามทกุ ขม าก อยากจะถามทานอาจารยวาควรแกไขปญหาอยางไร ควรวางตัววางใจอยางไรใหตรงตามธรรม แลวที่เหตุการณ แบบนเี้ กดิ ขนึ้ กบั ผมเปน เพราะเวรกรรมเกา ทเ่ี คยทาํ ไวใ ชห รอื ไม แลว จะมที างแกไ ขไดอ ยางไรบา ง
ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอไุ ร คาํ ตอบ เปนกรรมเกาที่ผูถามปญหาเคยทําไวไมดีกับเขา เม่ือ กรรมไมดีใหผลเปนอกุศลวิบาก ผูทํากรรมตองเสวยผล แหงกรรมเปนธรรมดา ผูรูยอมรับหนี้เวรกรรม อันเนื่อง จากตนทําไวไมดี แตผูรูไมสรางหน้ีกรรมใหม ดวยการพัฒนา จิตใหมสี ติ แลวใชสติสองนาํ ทางใหก บั ชีวิต ๖๓. บญุ ที่ไมบริสทุ ธิ์ คําถาม ๑๕๖ กราบเรยี นถามทานอาจารย ดร.สนอง ท่ีนบั ถอื ไดอานคําถามหนึ่งในหนังสือถึงเรื่องท่ีวา ถาทําบุญแลว นําใบอนุโมทนาไปลดหยอนภาษี จะไดบุญไมเต็มรอย คําถาม คือ ถานําใบอนุโมทนาไปลดหยอนภาษีแลว พอไดคืนภาษี ก็นําเงินท่ีไดไปทําบุญตอและนําไปลดหยอน พอไดคืนก็ทําบุญ ไปเชนนี้อีก ทุกครั้งที่ไดเงินคืนก็นําไปทําบุญท้ังหมด กรณีน้ี ยังเปนการทําบุญไมเ ตม็ รอยรเึ ปลา คะ คําตอบ ทําบุญคร้ังใด เมื่อทําแลวผูทําไดบุญ แตการนําเงินท่ี ทําบุญไปลดหยอนภาษี เปนเจตนาใหไดเงินบางสวนตอบกลับ คืนมา การกระทําเชนนี้เปนบาป แลวเอาเงินท่ีไดไปทําบุญอีก
จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com ถือวาเปนการทําบุญที่มีบาปแอบแฝง หากประพฤติเชนน้ี ไปเรือ่ ยๆ บญุ ท่เี กดิ ขนึ้ ยอมไมบ ริสุทธเ์ิ ชน กนั ๖๔. มารมกี าํ ลงั มากกวา สติ คาํ ถาม ๑๕๗ สวัสดคี ะ อาจารย รูสึกยินดีมากคะที่ไดไปน่ังฟงบรรยายธรรมะของอาจารย เม่อื วนั ที่ ๒๙ มกราคม ท่หี อประชมุ ม.ช. ทผี่ านมา ปกตแิ ลว หนกู ็ใชช ีวติ แบบคนรนุ ใหมท ่วั ๆ ไป ไมไ ดส นใจเรอ่ื งธรรมะหรอื พทุ ธศาสนา จนกระทั่งวันหน่ึง ไดไปเจอวิดีโอธรรมะของอาจารย ในเว็บไซตหน่ึง แลวสะดุดตากับหัวขอบรรยาย เลยไดเปดฟง จนจบ แลวกไ็ ดต ิดตามการบรรยายของอาจารยมาเร่อื ยๆ จน ไดเจออาจารยตัวเปนๆ เม่ือเดือนมกราท่ีผานมา แตก็ไมได เขาไปทกั ทาย เพราะไมรูจะพดู อะไร หลังจากฟงการบรรยายของอาจารยไปมากพอสมควร แลว หนูก็เกิดความรูสึกอยากพิสูจนในส่ิงที่อาจารยไดกลาว ไววาจะเปนจริงอยางท่ีกลาวหรือไม จึงไดเร่ิมฝกนั่งสมาธิเอง เพราะตองเรียนหนังสือจึงไมมีวันหยุดยาวพอจะที่ไปฝกปฏิบัติ ทีว่ ัดได ก็นง่ั สมาธิไปไดห า ถงึ หกครั้งคะ นั่งครง้ั แรกหนึ่งชั่วโมง เวทนาก็เกิด ปวดแขงปวดขาเหน็บชา เมื่อความรูสึกปวด
ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร เกิดขึ้นก็ทองวาปวดหนอๆ จนในท่ีสุดความปวดก็หายไปอยาง เหลือเชื่อ แลวตามมาดวยอาการหมุนอยางควบคุมไมได เลย ตกใจแลว เลกิ นงั่ ไป ผา นไปหลายวนั หลงั จากไดไ ปปรกึ ษาเพอื่ น แลว กเ็ ลกิ กลวั แลว กลบั มานงั่ ใหม นงั่ คราวนอ้ี าการปวดกไ็ มม อี กี หายใจโลงสบาย แตอาการหมุนตัวโยกจนหัวโขกพื้นก็เปน หนกั กวา เดมิ คะ แตห ลงั จากทปี่ ลอ ยใหม นั หมนุ ไปเองเรอื่ ยๆ มนั ก็หยุด จนครั้งลาสุดวันน้ี หลังจากอาการหมุนหยุดลง ตัวเอง ก็ฟอนรําทําทาทางตางๆ ท่ีไมเคยเปนมากอน ซึ่งหนูฟอนรํา ไมเปนคะ แตม ันกฟ็ อนไมห ยุดสลับกับทาทางตางๆ ตลอดเวลา ทีอ่ าการเหลาน้ีเกิดหนรู ูตัวอยตู ลอดคะ แตกเ็ หมือนมนั ควบคมุ ๑๕๘ ไมได พอนั่งนิ่งปุบอาการเหลานี้ก็จะเกิดทันที เลยอยากเรียน ถามอาจารยคะวาหนูควรทําอยางไรตอ หนูปฏิบัติมาถูกทาง รึเปลาคะ เพราะคุยกับเพื่อนแลวเพ่ือนไมเขาใจ บอกวาระวัง เพ้ียน เลยไมแนใจวาตัวเองเพ้ียนหรือเปลา หนูพยายามหา คําถามที่ตรงกับส่ิงที่หนูอยากทราบแลวคะ แตหาไมเจอเลย เขยี นเมลฉบบั นี้มาเรยี นถามอาจารยโ ดยตรงคะ
จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com คําตอบ ๑๕๙ ส่ิงท่ขี ัดขวางบคุ คลไมใ หบ รรลุความดีเรยี กวา มาร มนษุ ย มมี ารอยู ๕ ประเภท ไดแ ก กิเลสเปน มาร (กิเลสมาร) รา งกาย เปน มาร (ขนั ธมาร) อารมณป รงุ แตง จติ เปน มาร (อภสิ งั ขารมาร) เทวดาเปน มาร (เทวปตุ ตมาร) และความตายเปน มาร (มจั จมุ าร) ผูปรารถนาพัฒนาจิตใหมีความดีสั่งสม ยอมมีมารตางๆ เหลาน้ีเขาขัดขวาง อาการปวดแขงปวดขาเปนขันธมาร อาการตัวโยกโคลงเปนขันธมาร ซ่ึงผูถามปญหาสามารถ เอาชนะมารทัง้ สองชนิดน้ไี ดแ ลวดวยภาวนามยปญญา อาการ รายรําในทาตางๆ เปนขันธมารอีกตัวหนึ่ง ที่มีกําลังมากกวา ขันธมารสองประเภทแรกที่เอาชนะไดแลว หากผูถามปญหา พัฒนาจิตใหมีกําลังสติปญญาเพิ่มมากข้ึนอีก แลวเอาสติ- ปญญามากําหนดทารายรํา ดวยการกําหนดวา “รายรํา หนอๆๆๆๆ” ไปเร่ือยๆ ในที่สุดทารายรําจะหยุดไปไดเอง หากอาการดังกลาวไมยุติ ผูถามปญหาตองไมเลิกกําหนด แลวดูสิวา จิตสามารถเอาชนะมารตัวนี้ไดจริงไหม ผูใดเอา ชนะใจตนเองไดแลว มารท้ังหายอมไมมีความหมาย คือ ไมสามารถเอาชนะใจท่กี ลา แกรง ได
ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร ๖๕. งานท่มี นษุ ยต อ งทํา คาํ ถาม สวัสดีคะอาจารย ตอนนี้หนูกําลังศึกษาระดับปริญญาโท สาขาภาษาศาสตรอ ยูค ะ (เทอม ๒ เหลืออกี ๓ เทอม) ขอเกริ่นนํานิดหนง่ึ วา หนเู คยปฏบิ ัติธรรมนงั่ สมาธิในแนว สติปฏฐาน ๔ มากอนคะ นา จะปฏบิ ัตมิ าไดป ระมาณสามปแลว แตชวงหลังมานี่ ปฏิบัติไมคอยสม่ําเสมอ แตหนูก็รูตัวนะคะ วาตัวเองหยอนยานในการปฏิบัติมาก แตก็จะพยายามทําให สม่ําเสมอคะ อีกอยางรูสึกวาไมวาจะนั่งสมาธิหรือเดินจงกรม ๑๖๐ มักจะมีอาการฟุงซาน ไมสงบ แตหนูก็พยายามตามความรูสึก แตทวา ปฏิบัติไดอยางมากก็แคสิบนาทีเทานั้น อยากให อาจารยชว ยชี้แนะดวยคะ ขอเขาเร่ืองเลยนะคะวา มีวันหนึ่งหนูไดอานหนังสือ วิชาการ แลวอยูดีๆ ก็รูสึกวาเน้ือหาทั้งหลายท่ีเรากําลังอาน อยูนี่มันก็เปนสิ่งที่มนุษยสรางข้ึนมา สมมุติขึ้นมาท้ังน้ัน ทําไม มนุษยเราจะตองหาหลักการหรือขอสมมุติฐานตางๆ มากมาย เพ่ือท่ีจะสมมุติสิ่งหนึ่งขึ้น และใหคนท้ังหลายยอมรับเขาใจ ในสิ่งที่คนสรางข้ึน หนูก็เลยเกิดความรูสึกเบื่อหนายกับเนื้อหา ที่เราจะตองอาน คําถามคือวา ตอนนี้หนูก็กําลังศึกษาอยู เทอมหนาก็จะตองเสนอหัวขอวิทยานิพนธแลว อาจารยชวย ใหคําแนะนําไดไหมคะวา หนูควรปฏิบัติตัวอยางไร ในสภาวะ
จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com เชนน้ี หนูรูสึกสับสนกับตัวเองมากเลยคะ จะถอยก็ถอย ไมได เพราะตั้งใจตั้งปณิธานกับตัวเองแลววา เรากาวมายืน อยตู รงนแี้ ลว เราก็ควรจะทําใหดีท่สี ุด สุดทายขอความเมตตา กรุณาของอาจารยชวยใหคํา ชแ้ี นะในเรือ่ งการปฏิบตั ิตวั ทง้ั ทางโลก และทางธรรมดว ยคะ คําตอบ ๑๖๑ การปฏิบัติธรรมท่ีไมสม่ําเสมอ (ยอหยอน) เปนเหตุให จิตถูกครอบงําดวยกิเลสไดงาย อาการฟุงซานของจิตมีสาเหตุ มาจากจิตมีกําลังสติออน จึงพายแพตอกิเลสมาร ในรอบวัน ผูถามปญหาทาํ ความดีเพยี งแคสิบนาที สวนเวลาที่เหลือปลอ ย ใหจิตถูกย่ํายีดวยกิเลสมาร แลวจะไมเกิดอารมณฟุงซาน ไดอยางไร คนชั่วทําความช่ัวไดงายแตทําความดีไดยาก ตรงกันขาม คนดีทําความดีไดงายแตทําความชั่วไดยาก ขออภยั ลองถามตวั เองดสู วิ า เราเปนคนแบบไหน? มนษุ ยเปนสตั วสังคม จงึ ตองอาศัยปจจยั ของสังคม ชีวติ จึงจะอยูรอดได ดวยเหตุนี้จึงตองทํางาน (ภายนอก) ใหกับ สังคม แตเมื่อตายลงแลว จิตวิญญาณยังตองโคจรไปหาราง อยูใหม มนุษยผูมองไกล จึงตองทํางานภายในใหกับตัวเอง เพอ่ื ส่งั สมบญุ เปนปจ จัยเดินทางสปู รโลก สรุปลงไดอยางส้ันวา มนุษยตองทํางานภายนอกใหดี ท่ีสุด และยังตองทํางานภายในใหดีที่สุดอีกดวย ดวยการ
ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร พัฒนาจิตใหมีความดี (คุณธรรม) สั่งสม หรือพัฒนาจิตใหพน ไปจากความทุกขทั้งปวงได ดวยการประพฤติเหตุใหถูกตรง ฉะน้ันพงึ เลอื กทาํ งานเอาตามทช่ี อบเถิด ๖๖. เรือ่ งของแม คาํ ถาม กราบสวัสดอี าจารยสนอง วรอุไร คะ หนูไดติดตามงานเขียนอาจารยมาไดประมาณ ๓ ป แลวคะ หนังสือเลมแรกๆ ท่ีหนูไดอานคือ หนังสือ “ทําชีวิต ๑๖๒ ใหไดดีและมีสุข” และ “ยิ่งกวาสุข เม่ือจิตเปนอิสระ” จนถึง ขณะนี้ก็ยังติดตามงานเขียนและธรรมบรรยายของอาจารย อยูตลอดคะ คร้ังแรกท่ีไดอานหนังสืออาจารย เปนคร้ังที่หนูไดเปลี่ยน แปลงชีวิตตัวเอง จากคนท่ีไมสนใจพอแม ไมพอใจเวลาที่ตอง เขาหาทา น ไมเ คยกอดทาน ไมเคยกราบทา น ไมมีความกตัญู ในจิตใจหนูเลย หนูอานหนังสือแลวรองไหไป เสียดายเวลา ทไี่ มเ คยทาํ ตวั เปนคนดขี องพอแมเ ลย วันตอมาหนูก็สังเกตตัวเองเวลาท่ีเห็นพอกับแม หนูรูสึก อยา งไร กร็ ูสึกวา ตวั เองยงั อายท่ีจะเขาหา แลวพอเริ่มกระทําดี กับพอแม รูสกึ วาทา นออกจะแปลกใจไมนอย แตห นกู พ็ ยายาม ทําดกี ับทานตลอด จนถงึ วนั ที่ ๑๒ สิงหาคม เมื่อ ๓ ปท่แี ลว
จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com เปนคร้ังแรกคะ ที่หนูไดกราบเทาพอแม และทําใหพอรองไห ๑๖๓ ออกมา มันต้ืนตันมากคะ หนูกลาวขอใหพอกับแมอโหสิกรรม ใหหนู ในสิ่งที่ทําผิดพลาดมาตลอด พอกับแมก็บอกกับหนูวา ทานยกโทษใหหนูและไมเคยถือโกรธเลย และอยากใหหนูเปน เดก็ ดี ทุกๆ ปจะมีวันที่ ๑๒ สงิ หาคมนีแ้ หละคะ ทจี่ ะไดม โี อกาส กราบทาน ขออโหสิกรรมจากทาน ทําจนทุกวันน้ี ไมเขิน ไม อายเลยคะ ทุกครั้งท่ีมีเวลาวางก็จะพากันออกไปทานอาหาร ที่ทานชอบกัน และมีเวลาใหทานมากๆ ในทุกครั้งที่พอแม ตองการ มีความสุขท่ีไดเปนคนกตัญูคะ และรูสึกวาตัวเอง โชคดีคะทีย่ งั มี พอ กบั แมใ หไ ดดูแล แตหนูมีเร่ืองอยากถามอาจารยคะ คือหนูไดกลาวขอ อโหสิกรรมจากแมในสิ่งท่ีกระทําผิดพลาดในอดีตท่ีผานมาน้ัน แตบางครั้งท่ีทําตัวไมถูกใจแม แมก็จะจําเร่ืองราวเกาๆ ท่ีแม ไมพอใจข้ึนมา แมก็จะหยิบเรื่องน้ันๆ ข้ึนมาตอวา เขาใจวา แมย งั ไมล มื แตอ ยากทราบวา แบบนกี้ ย็ งั ไมไ ดร บั การอโหสกิ รรม จากแมใ ชไหมคะ แลวหนูควรทาํ อยา งไรดีคะ คําตอบ ลูกสามารถกลาวย้ําหรือพูดกับแมไดอยางถูกตรงตาม ธรรมวา “แมไ ดกลาวยกโทษใหหนแู ลว ทาํ ไมจงึ เอาเรือ่ งที่ไมด ี ของหนูในอดีตมาตอกยํ้าอยูอีกเลา” เมื่อพูดจบตองเจริญขันติ
ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอไุ ร และเจริญเมตตา ใหใจมีกําลังตานมารอยูเสมอ เมื่อมีส่ิงขัดใจ เกิดข้ึน ตองใหอภัยเปนทาน ดวยการกําหนดวา “ชางมัน เหอะๆๆๆๆ” จนความไมสบายใจหมดไป แลวความสงบเย็น (เมตตา) จะเกิดขึน้ แทนที่ ๖๗. คนชางฝน คาํ ถาม ตงั้ แตเลก็ ๆ หนูเปน คนชอบฝน นอนฟง คณุ ยายสวดมนต ก็จะฝนถึงผี ตอสูกับผี เหาะ หายตัว หนีผี เปนประจํา และ ๑๖๔ หนูก็ฝนเรื่อยมาจนถึงปจจุบัน ฝนท้ังกลางวันและกลางคืน เปนเรื่องราว ไมตางกับละครส้ันเลยคะ ตื่นมาก็จําไดหมด เชาๆ จะไปเลาใหเพื่อนสนิทฟงเสมอ ทราบมาวาการฝน แสดงวาเรานอนหลับไมสนทิ โดยปกติหนูสวดมนตกอนนอนเปนประจํา และพอได ปฏิบัติธรรมก็จะนอนเจริญสติจนหลับบาง น่ังเจริญสติ ๑๐ นาที บาง แตก็ยังฝน เขาใจวาฝนในชวงเชามืด เพราะ ต่ืนมาก็ระลึกนึกถึงฝนทุกที แตกอนฝนแลวพอตื่นมานอนตอ ก็ฝนตออีก เคยไปพบจิตแพทยก็แนะนําใหทําสมาธิและให ยามาทาน ทุกวันน้ีก็ยังฝน และเคยปรึกษากัลยาณมิตรคือ พระวิปสสนา แนะวาตื่นมาก็ใหกําหนด ไมตองไปสนใจเร่ือง ที่ฝน แตก็แปลกเรื่องที่ฝนหลายคร้ังจะแมนยําเปนจริง ใน
จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com บางเร่ืองท่ีฝนก็ใกลเคียงจะเกิดขึ้นในอนาคตอันใกล จึงเปน เหตใุ หตองพจิ ารณาเรื่องทเ่ี ราฝน วา จะเปนจรงิ อกี หรอื ไม จึงกราบเรียนอาจารยชวยชี้แนะแนวทางปฏิบัติใหหนู เหมอื นคนท่ัวไป หนอู ยากหลบั กเ็ ปนสุข ต่นื กเ็ ปนสุขคะ คําตอบ ๑๖๕ การรับประทานยามิใชการแกปญหาท่ีถูกตรงมิใหนอนฝน แตส่ิงที่พระวิปสสนาแนะนั้น เปนการแกปญหาที่ตรงเหตุ ที่สามารถแกปญหานอนแลวมิใหฝน ดวยการเรงความเพียร พัฒนาจิตใหมีกําลังของสติกลาแข็ง แลวความฝนจะไมเกิด ขึน้ อีก ๖๘. ภวงั คจิต คําถาม เรยี น อาจารยสนอง ผมมีคําถามทีจ่ ะสอบถามดงั นี้ ๑) ชว ยอธบิ ายสภาวะ “ภวงั ค” อยา งละเอยี ด เพอ่ื ทผี่ ฝู ก ปฏิบัติสามารถรูไดขณะปฏิบัติดวยครับ เพราะผูถามพยายาม ศึกษาขอมลู แตย ังไมคอยเขา ใจสภาวะนีน้ กั ๒) การวูบหลับไปโดยงาย ขณะที่ทําสมาธิเกิดจากอะไร ใชก ารเขา ภวงั คแบบหน่ึงหรอื ไม มีผลดผี ลเสียอยา งไร ถาเปน ผลเสีย ตองแกไขอยา งไร
ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร คําตอบ (๑) คาํ วา “ภวังค” เปนสมมุติบญั ญัตทิ ีห่ มายถึง พลงั งาน จิตไมมีการเกิด - ดับ จึงทํางานไมได เม่ือใดจิตเขาสูสภาวะ ที่เรียกวา ภวังค บุคคลจึงไมสามารถนําจิตมาพัฒนาใหเขาถึง ความต้ังม่ันเปนสมาธิได ไมสามารถพัฒนาจิตใหเกิดปญญา เหน็ แจง ได ไมส ามารถทาํ ความดี - ความชวั่ ใดๆ ได ไมสามารถ เขียนหนังสือมาถามปญหาหรอื ตอบปญ หาได ฯลฯ (๒) การวูบหลับ หลังจากจิตเขาสูสภาวะภวังค มีผลดี ในทางโลก ทําใหจิตพักการทํางาน ทําใหรางกายไดพักผอน ไมเ ครยี ด ไมเ สยี ใจ ไมเ กดิ ความเจ็บปวดใดๆ ตรงกนั ขาม จติ ๑๖๖ ท่ีอยูในภาวะภวังค มีผลเสียในทางธรรม เพราะไมสามารถนํา จิตมาพัฒนาใหเขาถึงสมาธิได ไมสามารถเขาถึงปญญา เห็นแจงได ไมส ามารถกาํ จัดกเิ ลสใหห มดไปจากใจได ฯลฯ ๖๙. ชอบเพศเดยี วกนั คาํ ถาม กราบเรยี นทา นอาจารยส นอง วรอไุ ร ครับ เมื่อประมาณสองสัปดาหท่ีผานมา ผมเร่ิมปฏิบัติอยาง จริงจัง โดยใชสติคุมกายและใจอยูตลอดทั้งวัน ผมพยายาม ใชส ตริ ักษาความคดิ อยางตอเนอ่ื ง ดวยมคี วามคดิ ท่วี าอนั วาไฟ คอื ความโลภ ความโกรธ ความหลง ไดเ ผาผลาญจติ ใจของผม
จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com ตลอดทัง้ วันท้ังคนื และเพราะเหตุอันใดเลา ผมจึงใชเวลาดบั ไฟ ๑๖๗ กเิ ลสเพียงแควันละครง้ั ตอนไปสวดมนตน ัง่ สมาธิทวี่ ัด ต้ังแตคิดไดดังน้ัน จึงต้ังใจเห็นโทษของขันธ ๕ และไฟ คือความทุกขท่ีไดรับเพราะการยึดมั่นถือมั่นขันธ ๕ อยูเนืองๆ ตอนเย็นวันจันทร-ศุกร ผมก็ไปสวดมนตท่ีวัดและทําสมาธิ (ทําแบบน้มี าประมาณ ๖ เดอื นแลวครับ) สว นวันศกุ ร-อาทิตย กไ็ ปปฏบิ ัตธิ รรมเดนิ จงกรมนั่งสมาธิทีว่ ัด (ทํามาประมาณเดือน หนึง่ ) วันศกุ รท ี่ ๒๕ กมุ ภาพันธ พ.ศ. ๒๕๕๕ ผานมาตอนผม เดินจงกรม เม่ือจิตไดยินเสียงใบไมตก หรือตามองเห็นรูป เงาดําๆ และจิตก็เกิดความปรุงแตงวาเปนผี ความกลัวก็เกิด ขึ้นมาจนทําใหผมตัวส่ันสะทาน ผมไดมองดูเปลวไฟ คือความ กลัวนั้นไดเผาผลาญจิตใจของผม ใหไดรับความทุกขทรมาน อยางแสนสาหัส เม่ือเห็นโทษของความยึดม่ันถือม่ันในขันธหา ซึ่งเปรียบเสมือนกองไฟ ผมก็นึกถึงกองไฟที่มีอยูในนรกวา จะ ตองมีความรอนมากมายกวานอ้ี ยา งแนน อน ตอนน้ันผมก็เกิดความเบื่อหนาย อยากจะพนจากความ ยึดม่ันถือม่ันในขันธ ๕ และในบางคร้ังขณะที่ผมเดินจงกรม จิตก็หยิบเอาทุกขเวทนาจากการกลัวผีขึ้นมาพิจารณาวา แม ความทุกขมากมายปานนี้ สุดทายแลวก็เปนไปตามกฎแหง ไตรลักษณ คือ อนิจจัง ทุกขัง และอนัตตา จิตผมก็ไดเกิด ปติ เบาข้ึนๆ เพราะเหตุวาไดมีปญญา เห็นตามความเปนจริง ดงั กลาว ในขณะทีเ่ ดนิ จงกรมอยปู ระมาณ ๔ ทมุ น่ันเอง จิตก็มี
ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร ความคิดปรุงแตงขึ้นมาอันหน่ึงวา “สุกขวิปสสโก” ผมไมได เอามาใสใ จอะไร เพราะเหน็ แตเ พยี งวา เปน ความฟงุ ซา นของจติ เปนธรรมดาของมัน จากน้ันผมไดเขานอนอยางมีสติ และต้ังใจวาวันพรุงนี้ จะตน่ื ไปสวดมนตใ หตรงเวลา วนั เสารท่ี ๒๖ กุมภาพนั ธ พ.ศ. ๒๕๕๕ ตอนเชาประมาณ ๐๔.๐๕ น. ผมก็ไดตื่นขึ้นมาพบวา ตัวเองอาจจะไปไมทันสวดมนตเชา (เพลิงกิเลสกองเล็กๆ อีก กองหนง่ึ ในตอนเชา ) แตก ไ็ มไดร ีบรอนใจอะไร คดิ วาการปฏบิ ัติ ธรรมคอื มาละกเิ ลส ถา หากกเิ ลสเกดิ ขนึ้ เมอ่ื ไหรเ ราจะกาํ หนดรู และดคู วามเรารอ นท่มี ันสรา งขึน้ ภายในจติ ใจ ๑๖๘ ผมไดเดนิ อยางมีสตไิ ปสวดมนตท ่โี บสถ สว นพระทานกไ็ ด เร่ิมสวดมนตไปบางแลว หลังจากท่ีเขาไปในโบสถ และเร่ิม สวดมนตไปไดสักพัก ผมก็หยิบธรรมะตางๆ ขึ้นมาพิจารณา มากมาย และจิตก็ไดน่ิงไปสักพัก ไมไดคิดอะไร ผมก็ไมทราบ เหมือนกันวาจิตวางไปนานเทาไหร แตพอผมมารูตัวอีกทีจิต กเ็ ริ่มคดิ ปรุงแตงความคดิ แรกท่ีผุดขนึ้ มาคอื พระพทุ ธเจา เปน ผทู บุ หมอ นรกของสตั วท งั้ หลาย พระธรรม เปนผูทุบหมอนรกของสัตวท้ังหลาย พระอริยสงคเปนผูทุบ หมอนรกทงั้ หลาย เม่ือคดิ ไดดังนั้นจติ จึงไดเกิดธรรมสังเวชวา ตนเองไดเ กดิ ในนรก และไดรับความทกุ ขทรมานมานานนบั ไมถ ว น นับแตน้ี ไปผมไมตองไปเกิดในหมอนรกอีกแลว และรองไหดวยความ
จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com ดีใจ สํานึกในพระคุณของพระรัตนตรัย ท่ีไดชวยทุบหมอนรก ๑๖๙ ของสัตวท ้ังหลาย รวมทัง้ ถึงหมอนรกของผมเอง ผมไดถ ามตวั เองวา ตวั เองไดเ ปน พระโสดาบนั แลว หรอื ยงั แตจ ติ มนั ก็บอกวา “ไมทราบ” ผมไดถามตัวเองวาผมจะตองไปเกิดเปนเปรต อสุรกาย หรอื สัตวเดรจั ฉานหรือไม แตจ ิตมันก็บอกวา “ไมทราบ” แตถาถามวาจะตองไปเกิดในหมอนรกไหม ผมก็ตอบได เลยวา “ไม” แตถาถามวามีความลังเลในพระรัตนตรัยหรือไม ผมก็ขอ ตอบวา “ผมไมมีความลังเลสงสัยในพระรัตนตรัยเลย และขอ เทิดพระคณุ คุณงามความดี ของทา นไวเ หนือเศียรเกลา ” เทาท่ีผมเคยไดเรียนมา ทานวาพระโสดาบัน ทานละ สังโยชน ๓ ได คือ สกั กายทฏิ ฐิ วิจกิ จิ ฉา และสลี ัพพตปรามาส และเมอ่ื ทา นบรรลธุ รรมแลว ทา นจะทราบวา ทา นเปน พระอรยิ ะ หรือไม แตเทา ทีผ่ มตรวจสอบจิตในวันน้นั ท้ังวัน ผมกส็ งสยั ตัวเอง วา ทาํ ไมผมยงั กลวั ผอี ยู ผมยงั กลวั รา งกายเปอ นอยู ทาํ ไมผมยงั สงสยั วา ตัวเองเปน พระโสดาบนั อยู แตในวันนั้นก็มีเหตุการณประหลาด เกิดขึ้นหลาย เหตุการณดวยกัน ผมมีความมั่นใจวานรกมีจริงอยางไมเคย ปรากฏมากอนในชีวิต
ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอไุ ร ผมไดยินความคิดของทั้งคน และสัตวที่อยูรอบขาง ท้ังเด็ก พระ และนก (แตก็ไมแนใจวาจะเปนจริงหรือเปลา หรือวา คิดเอาเอง) พอผมมองไปเห็นสัตว ความคิดไมดี หรือความโกรธ จะเกิดขึน้ มาเล็กนอย แตจะมคี วามคิดทวี่ า สตั วทุกตวั ที่เกดิ มา บนโลกก็ทุกขเหมือนกัน จิตท่ีมีความความคิดไมดี หรือความ โกรธ จะหายไปทันที และเปลี่ยนขึ้นมาเปนความเมตตาขึ้นมา ในจิตใจทันที ผมมองเห็นใครก็เห็นแตความทุกขที่มีอยูในตัวเขา และ อยากจะชวยเหลือทุกคน หลังจากนั้นผมไดกลับมาทํางาน ๑๗๐ เหมอื นปกติ ในวันอาทิตย ตอนกลางคืน ผมก็ไดเห็นอนาคตของคนท่ีผมน่ังใกล ผมก็ไมแนใจ เหมอื นกนั วาจะเปน ความจริงหรอื เปลา แตดวยความคึกคะนอง คิดวาตนเองสามารถดูอนาคต ของคนอ่นื ได จงึ ไดเ ลา ใหเขาฟงและทาํ ตัวเปนหมอดูในวนั นั้น ในวนั จนั ทรเมอ่ื ผมเหน็ ใครมคี วามทกุ ข กค็ ิดอยากจะชวย เขาไปหมด แมแตหลังจากท่ีผมเพงจิตเพื่อดูอนาคตไปแลว ถาคนคนนั้นโกรธในส่ิงท่ีผมพูด ผมจะมึนหัว หูแดง และรูสึก ไมมีแรงขึน้ มาทันที ทุกวันน้ีผมเลิกดูแลว เพราะเห็นวาไมเปนประโยชนตอ ตนเองตอตัวเขา และพระพุทธศาสนา และท่ีสําคัญท่ีสุด ผมรูส กึ ไมม ีแรงอยา งไมเ คยเปน มากอ น
จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com หลังจากวันนั้นความรูความเห็นท่ีเราเคยเห็นมานั้นก็ ๑๗๑ คอยๆ เส่ือมลงไปจนหายไปหมด เหลือแตความมั่นคงใน พระรตั นตรัย และความยดึ มัน่ ในศีล ๕ ทุกวันน้ีผมก็ไมรูเหมือนกันวาเปนพระโสดาบันหรือเปลา แมวันน้ีผมก็มีความสงสัยตัวเองข้ึนมาอีกทีหนึ่งวา คงไมใช แนๆ เพราะยงั โกหกอยู แตกไ็ มไดเ ปน การโกหกซะทเี ดียว เพราะเปนการเลา เร่ือง ในอดีตที่ผมเองก็จําไมไดวาเกิดอะไรข้ึน ก็เลยพูดไปตามความ ปรงุ แตง ของจิต แตพ อนึกไดกป็ รากฏวาส่งิ ท่ีตนเองพูดมา ไมต รงกบั ความ เปนจริงที่เราไดพูดไป แตวาในตอนขณะพูดก็ไมไดมีเจตนา ท่ีจะโกหก สุดทายนี้ผมก็ยังไมทราบอยูดีวาตนเองเปนอะไร แตที่ ทราบแนชัดคือตนเองยังมีกิเลสอยูเต็มหัวใจท่ีจะตองละและ ขดั เกลา สิ่งที่ผมอยากจะถามคือ ๑. ผมเปนพระโสดาบันหรือเปลา ถาหากใช แลว พระโสดาบันท่ีเปนเกยมีดวยหรือ? แตวาใชไมใชอยางไรผม ก็จะทาํ ความเพียรตอ ไป ๒. ผมควรดําเนินชีวิตอยางไรดี เพราะผมอยูที่ทํางาน ก็รูสึกวารอนใจเปนพักๆ แตถาไปบวชก็บวชไมไดเพราะจิตผม ไมป กติคือ
ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร ผมเคยรักเพศเดียวกัน และตอนนี้ก็ยังมีกามราคะเวลาท่ี เห็นผชู ายหนา ตาดีอยู สิ่งที่ผมต้ังใจไวคือผมอยากจะบวชในเดือนหนา และ ทําชาติน้ใี หเปนชาตสิ ุดทา ยของผม แตถาขอบวชกับทานพระท่ีผมเคารพไมได เพราะเหตุ ทว่ี า ผมยงั ชอบเพศเดยี วกันอยู ผมก็จะขอทานเจาอาวาส ทานรองเจาอาวาสวัดอรัญญ วิเวก แมแตง เชียงใหม อยูปฏิบัติธรรมไปเรื่อยๆ จนกวาผม จะบรรลุเปน พระอรหันต ๓. หากอาจารยมีขอแนะนําอื่นๆ สามารถติเตียนมาได ๑๗๒ เลยครับ ผมดีใจมากถาทานอาจารยไดเมตตาช้ีทางออกจาก หมอ นรกใหผม คําตอบ ผทู เ่ี ขา ถงึ สภาวธรรมเปน พระอรยิ บคุ คล เชน พระโสดาบนั ยอมรูเห็น เขาใจในกิเลสที่ตนละไดแลว ยอมรูเห็น เขาใจใน กิเลสที่ตนยงั ละไมได โดยมติ อ งใหใครมาบอกกลา วหรอื ยืนยัน คนท่ียังมีความกลัวเร่ืองผี แสดงวาจิตยังไมรูจริงในเร่ือง ของผี แตพ ระอรยิ บุคคลมีจิตพน ไปจากสภาวะเชนนแี้ ลว การไดยิน (รู) ความคิดของสัตวท่ีอยูรอบขาง เปนเร่ือง ของปุถุชนผูเขาถึงโลกิยญาณที่เรียกวา เจโตปริยญาณ เปน เรื่องจริงที่เกิดข้ึนกับผูท่ีมีจิตเขาถึงความทรงฌานไดแลว แต
จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com โลกิยญาณตัวน้ีมิไดเปนเหตุทําใหชีวิตพนไปจากความทุกข ผูรู ๑๗๓ จริงจึงไมเ อาจิตไปหลงตดิ อยูก บั ส่งิ เหลานี้ (๑) ยังมิไดเปนพระโสดาบัน แตมีสภาวธรรมในดวงจิต เปน ปถุ ุชน ท่ีสามารถเขา ถึงความทรงฌานไดเ ทานัน้ (๒) ฆราวาสท่ีสามารถบรรลุธรรมเปนพระอริยบุคคลก็มี ใหเห็นอยใู นครงั้ พทุ ธกาล เชน อนาถบิณฑกิ เศรษฐี นางวิสาขา มหาอุบาสิกา พระเจาพิมพิสารแหงกรุงราชคฤห หมอชีวกโก มารภจั จ อิสทิ ตั ตะคนเล้ยี งชา งของพระเจาปเสนทิโกศล ฯลฯ อนึ่ง บุคคลสามารถต้ังความปรารถนา (อธิษฐาน หรือ ตั้งใจไว) ได แตหากกามราคะยังคงมีอาํ นาจเหนือใจอยู ยังไม สามารถพฒั นาจิตใหเ ขาถึงอรหัตตผล ตองรอจนกวา กามราคะ จะหมดสิ้นไปจากใจไดเม่ือใด โอกาสพัฒนาจิตใหเขาสูความ พนทกุ ข จึงจะเกดิ ขึน้ (๓) อัมพปาลี มีความเห็นผิด มีจิตเปนทาสของกาม จึงมีอาชีพเปนโสเภณี แตภายหลังไดเลิกมิจฉาอาชีวะอยาง เดด็ ขาด ไดบ วชเปน ภกิ ษณุ แี ลว ปฏบิ ตั ธิ รรมจนเปน พระอรหนั ต ได สิริมาโสเภณีคาตัวแพงแหงแควนมคธ ไดฟงธรรมจาก พระโอษฐ แลวหันมาปฏิบัติธรรมโดยเลิกอาชีพคากามอยาง เดด็ ขาด จติ สามารถบรรลุโสดาปตติผล (ปดอบายภูม)ิ ในขณะ ยังอยูใ นเพศฆราวาส
ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร ดงั นนั้ หากผถู ามปญ หา เรง ความเพยี รพฒั นาจติ ใหถ กู ตรง ตามธรรม จนจิตพนไปจากอํานาจของกามได โอกาสเขาถึง ความสมปรารถนาจงึ จะเกิดข้ึน ๗๐. เจา กรรมนายเวรหรอื มาร คาํ ถาม กราบเรียนอาจารย ดร.สนองทเ่ี คารพ ขออนุญาตสอบถามวาเราจะแยกแยะไดอยางไรคะ วา อุปสรรคนานาประการในชีวิต ที่ผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนเขามา ๑๗๔ ในชวงท่ีเราปฏิบัติธรรมน้ัน เปนเพราะเจากรรมนายเวร หรือ มาร? หากเปนเจากรรมนายเวรมาทวงหน้ีนอกจากการชดใช แลวจะมีทางอื่นเพ่ิมเติม ท่ีจะบรรเทาความรุนแรงของอกุศล วิบาก เพ่ือใหมีกําลังใจในการปฏิบัติตอไปไหมคะ? แตถาเปน มาร เราจะมีวธิ ีรับมือท่ีเหมาะสมอยางไรคะ ขอบพระคณุ ลวงหนา เปนอยางสงู คะ
จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com คําตอบ ๑๗๕ คําวา “เจากรรมนายเวร” หมายถึง ผูเคยมีกรรมมีเวร แกก ัน ไดแ กม นษุ ยแ ละอมนษุ ย คําวา “มาร” หมายถึง สิ่งท่ีคอยกําจัด หรือขัดขวาง บคุ คลไมใ หบ รรลคุ วามดี ดังน้ัน อุปสรรคที่เกิดขึ้นระหวางการปฏิบัติธรรม จึงมี เหตุมาจากถูกเจากรรมนายเวรปองราย หรือมีเหตุมาจากมาร เขามาขัดขวาง วิธีบรรเทาหรือแกปญหาในเร่ืองน้ี สามารถ ทําได ๔ แนวทาง (๑) ยอมชดใชห นเ้ี วรกรรมจนกวาจะหมดหน้ี (๒) อุทศิ บญุ แลกกบั หนี้เวรกรรม (๓) พัฒนาจิตจนพนไปจากวัฏฏสงสาร แลวหน้ีเวรกรรม ท่ีเหลอื กจ็ ะเปน อโหสิกรรม (๔) ใชปญญาเห็นถูกตามธรรมแกปญหาเร่ืองมาร ดวย การดบั ตน เหตทุ ่ีแทจ ริง ๗๑. กลัวความตายมาก คําถาม กราบเรยี นถาม ทา นอาจารย ดร.สนอง ความตาย เม่ือกอ นไมไดน กึ ถึงหรือพิจารณา แตต อนน้ีได ทราบแกใจแลววา ไมวาบุคคลใดหรือตัวเองตองตายแนนอน
ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอไุ ร เห็นความตายเปนเร่ืองใกลตัวเหมือนเปนเงาตามตัว จึงอยาก เตรียมความพรอมในเร่ืองตายใหกับตนเอง แตความจริงแลว กลวั ความตายมาก ไมพ รอ มตาย จึงอยากเรียนถามทานดงั น้ี ๑. จิตกอนตายนั้นสําคัญ จะเปนตัวชี้วาจะไปทางดีหรือ ทางราย จากท่ีไดอานไดฟง เห็นกลาววากอนตายใหนึกถึงแต สิ่งดี หรือใหญาติที่หอมลอม ใหบอกแกผูกําลังจะตายให นึกถึงพระบาง พุทโธบาง แตบางคราวผูกําลังจะตายก็ไมอาจ ทาํ ได หรือคนทต่ี ายอยูคนเดยี วกไ็ มรจู ะนึกไดห รอื เปลา แลวจะ ทําอยางไรใหผูกําลังจะตายท้ัง ๒ กรณีที่กลาว ไดไปสูสุคติ แนนอนได ๑๗๖ ๒. ในความคิดของผูถามเห็นวา เหตุที่คนเราตองตาย เพราะรางกายทนอยูไมได คือ รางกายคงเจ็บปวดทรมาน สุดประมาณได จนดวงจิตหรือวิญญาณไมอาจอาศัยรางกาย ตอไปได และตัวจิตนี้เองอาจหลง ไรสติ หรืออาจจะมีสติ ซ่ึง เปนไดทั้ง ๒ ทาง เม่ือตองเผชิญกับทุกขเวทนาทางกายและ ทางจติ ลักษณะอยา งน้ี ผูกาํ ลงั จะตายจะตองทําอยา งไร ๓. ไดดูเคเบิ้ลทีวี มีบุคคลทานหนึ่งกลาววา พรอมตาย ไดทุกเมื่อ ทุกเวลา ทุกสถานการณ เพราะสิ่งใดท่ีสมควรทํา ก็ไดท าํ แลว จึงทาํ ใหรูสึกทึ่งทานนี้ และอยากทจ่ี ะรูสึกไดอ ยา งนี้ ดังนั้น เมื่อตองเผชิญกับความตาย อยากใหตัวเองมีจิตใจท่ี กลาหาญ ไมก ลวั ตาย มคี วามพรอมท่ีจะตาย จะตองทําอยา งไร หรอื ตองเตรยี มพ้ืนฐานอยา งไร
จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com ๔. วิธีเตรียมตัวตายกอนตายท่ีดีท่ีสุด คือวิธีใด ตองทํา อยางไร ขอกราบขอบพระคณุ ในความเมตตาคะ คําตอบ ๑๗๗ (๑) ตอ งทาํ แตก รรมดอี ยเู สมอ เพอ่ื ใหจ ติ เกบ็ บนั ทกึ กรรมดี ไวภายในเปนกุศลสัญญา หรือพัฒนาจิตจนมีสติกํากับอยูทุก ขณะตื่น เมื่อจิตจําเปนตองหลุดออกจากราง สติยอมมีกําลัง ผลักดันจติ ไปสสู ุคตภิ พ (๒) คําวา “อาจ” ไมมีอยูในดวงจิตของผูรูจริง ดังน้ัน บุคคลไมประมาท ยอมเจริญสติอยูทุกขณะตื่น แลวกรรมดี จึงจะเกิดข้ึน เปนพลังผลักดันจิตที่หลุดจากรางไปสูสุคติภพ ดงั นี้ ก. ศีล ๕ ผลกั ดันจติ ใหโ คจรไปเกิดเปน มนษุ ย ข. ทานและศีล หรือกุศลกรรมบถ ๑๐ มีพลังผลักดัน จิตใหโคจรไปเกิดเปนเทวดา ค. ฌาน มีพลงั ผลกั ดนั จติ ใหโ คจรไปเกิดเปน พรหม ฉะน้ัน ผูมีความไมประมาท พึงเลือกประพฤติเหตุเอา ตามทชี่ อบ แลวความสมปรารถนายอ มเกดิ ข้ึนไดใ นวนั ขา งหนา (๓) บุคคลที่ไมกลัวตาย และพรอมท่ีจะตายไดน้ัน มีเหตุ มาจาก
ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร ก. เคยพฒั นาจติ (สมถภาวนา) จนเขา ถงึ ปพุ เพนวิ าสาน-ุ สติญาณ แลวจะรูเห็นเขาใจ วาความตายเปนเรื่องปกติของ ชีวติ ข. เคยพฒั นาจติ (วปิ ส สนาภาวนา) จนเกดิ ปญ ญาเหน็ แจง แลวใชปญญาเห็นแจง ทําเหตุใหตรงกับส่ิงที่เขาปรารถนาจะ เปน ในวันขางหนา เมอื่ ทําเหตไุ วพ รอมแลว จะไมก ลัวตาย (๔) วิธีเตรียมตัวตายที่ดีท่ีสุด คือ พัฒนาจิต (วิปสสนา ภาวนา) จนเกิดปญญาเห็นแจง แลวใชปญญาเห็นแจงกําจัด อวชิ ชาใหหมดไปจากใจ ๑๗๘ ๗๒. รูสึกขยะแขยง คําถาม กราบเรยี น ทานอาจารย ท่เี คารพอยา งสูง ผมมีเรือ่ งท่ีสงสยั ขอรบกวนถามทา นอาจารยดงั น้ีครับ ๑. ตั้งแตผมเกิดมา ผมมีความรูสึกวา ผมไมชอบพวก เครือ่ งประดับ สรอย แหวน หรอื ของที่ผหู ญงิ ใชประดบั ตกแตง รางกาย รวมถึงพระเครื่องตางๆ ผมจะไมชอบเปนอยางมาก แมแตการท่ีตองไปสัมผัสกับของพวกนี้ ถาผมเกิดสัมผัสไปจับ หรือแตะตองของพวกนี้ผมจะตองรีบไปลางมือทันที ผมรูสึก ขยะแขยง รสู กึ วาเปน ของสกปรกมาก ผมเปน แบบนี้มาตัง้ แต เด็ก ผมอยากทราบวาผมมกี รรมอะไร ถึงไดรูสึกแบบนี้
จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com ๒. เวลามีญาติท่ีเสียไป ผมจะไดพบและพูดคุยกับญาติ ในฝนดวย ผมอยากทราบวาทําไมถึงเปนแบบนี้ (ผมเปนคน กลัวผีมากและนอนคนเดียวจะไมกลาปดไฟนอน ผมอยาก ทราบวาผมมีกรรมอะไร ถึงไดรูสึกแบบน้ีครับ) ขอใหอาจารย แนะวธิ แี กไ ขใหด ว ยครบั กราบขอบพระคณุ ทา นอาจารยม ากครบั ขอกราบขอขมาแดทานอาจารยดวยครับหากไดทําส่ิงใด ลวงเกนิ ไป ขอใหอาจารยมีสุขภาพยืนยาวเปนท่ีพึ่งของผูคนท้ังหลาย ตอ ไปนานๆ ครับ คําตอบ ๑๗๙ (๑) เปนผลของกรรมท่ีเนื่องมาจากการประพฤติและมี ศีล ๘ คมุ ใจจนเปนปกตินสิ ยั (๒) เหตุเปนเพราะจิตมีความต้ังม่ันเปนสมาธิอยูใน ระดับหน่ึง จึงไปสัมผัสกับอมนุษยในตางมิติได สวนความรูสึก กลัวผี มีเหตมุ าจากความรไู มจรงิ หรือไมร จู ริงในเรอ่ื งของผี
ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร ๗๓. วดั ถํ้าผาจม อาํ เภอแมส าย คาํ ถาม กราบเรียน อ.ดร.สนอง วรอุไร ทีเ่ คารพ กระผมและครอบครัวพักอาศัยอยูแถวมหาวิทยาลัยแม ฟาหลวง จ.เชียงราย อยากสอบถามอาจารยส นองวา มที ่ใี ดใน บรเิ วณใกลๆ นม้ี วี ดั ทสี่ อนสมถกรรมฐานและวปิ ส สนากรรมฐาน ทีถ่ กู ตองตามธรรมบางครับ ขอบคณุ ครับ คาํ ตอบ ๑๘๐ พระอาจารยวิชัย เขมิโย วดั ถา้ํ ผาจม ตาํ บลเวยี งพางคาํ อําเภอแมสาย จังหวัดเชียงราย ๗๔. ชท้ี างใหห นดู ว ย คาํ ถาม กราบเรยี น ทาน อ.ดร.สนอง ทีเ่ คารพ หนมู ปี ญ หาเรียนถามอาจารย ดังน้ีคะ คุณแมของหนูทานนอนปวยอยู เดินไปไหนไมได คิดวา ทานก็ไมไดทรมานกายแตอยางใดนัก เพราะทานไมไดมีโรค ประจําตัว (อายุ ๘๖ ป) แตบางคร้ังทานก็เพอถึงคุณยาย (คณุ แมของทาน) บางทกี ็เร่ืองเงนิ บาง
จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com ความทุกขของหนูก็คือ หนูกลัววาถาทานตายขณะท่ีทาน ๑๘๑ ยังคิดถึงเร่ืองแบบน้ีอยู ทานคงจะไปไมดีแนๆ ทานอาจารยมี คําแนะนําอะไรบางไหมคะ ตอนนี้หนูใหทานฟงเทศน หรือไม ก็เสียงพระสวด ปญหาคือ หูของทานก็ไมคอยไดยิน ถึงแม จะเอาซาวนเ บาดใ สใหแลว ทานกย็ งั เพออยไู มหยดุ หนูรบกวนทานอาจารยชวยช้ีทางใหหนูดวยเถอะคะ ไมรู จะชวยทานอยางไร ตอนนี้กลัวมาก วาถาทานส้ินไปขณะน้ัน หนูไมกลาคิดเลย ทั้งๆ ท่ีทานทําบุญมาก็มาก แตกรรมก็ทํา เยอะเหมือนกนั คะ เรอ่ื งเบียดเบยี นสตั ว หนูกราบขอคาํ แนะนําจากทา นอาจารยด วยคะ วาจะชว ย ทานไดอยางไรคะ คาํ ตอบ เอารายการทําบุญใหญๆ ท่ีคุณแมไดทําแลวและมีความ ประทับใจ มาอานใหทานฟง หรือเอาภาพถายของสถานที่ หรือบุคคล เชน พระพุทธเจาหรือพระอริยสงฆที่ทานศรัทธา กราบไหว มาไวรอบๆ ตัวทานใหไดเห็น ทั้งนี้ดวยมีเจตนาให จิตของคุณแมประทับอยูแตในสิ่งท่ีดีงาม แลวโอกาสไปเกิด ใหมใ นภพภูมิที่ดียอ มมไี ด
ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร ๗๕. เปนกังวลมาก คาํ ถาม กราบเรียน อ.ดร.สนอง วรอไุ ร เมื่อวันที่ ๑๑ มีนาคม ๒๕๕๕ ผมไดรับฟงธรรมบรรยาย ของทานอาจารย แตอยูๆ ความคิดท่ีเปนอกุศล คิดไมดีก็ เกิดขึ้นในหัวผมเอง ตัวผมเองไมไดมีเจตนาหรือต้ังใจ ท่ีจะคิด ไมดีตออาจารย ผมจึงเปนกังวลมาก จึงอยากกราบขอขมา ตออาจารย และกระผมอยากทราบวา ทําอยางไรความคิดที่ไมดี ๑๘๒ ท่ีมนั คิดขน้ึ มาเองถงึ จะหายไป กราบขอขมาอาจารยอยางสงู คาํ ตอบ อโหสิใหแลว และหากผูถามปญหามีความประสงคจะ ลบทง้ิ โปรแกรมจติ ท่ไี มด ี ตอ งนาํ ดอกไม ธปู เทยี น ไปสกั การะ สิ่งศักดิ์สิทธิ์ แลวสวดมนตบทสรรเสริญคุณพระรัตนตรัย หลังจากน้ันกลาวขอขมากรรม เมื่อกิจกรรมดังกลาวแลวเสร็จ ตองรักษาใจใหมีศีล มีสัจจะ และเรงความเพียรปฏิบัติธรรม (สมถภาวนา) อยูเ สมอ
จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com ๗๖. ชวนใหห ลงทางชวี ติ คาํ ถาม ๑๘๓ เรียน อาจารย ดร.สนอง ชวงน้ีมีคนชักชวนใหเรียนเรื่องพลังจักระหลายคน ซึ่ง ผูเรียนชักชวนวา เพื่อไวรักษาตนเองและคนรอบขางอีกท้ัง ยังชว ยในการตงั้ จติ ใหเปน สมาธไิ ดเ รว็ ขึน้ เขาเปรียบพลังดงั กลาว วาก็เหมอื นการเดินปราณภายใน อยากเรยี นถามอาจารยดังนค้ี ะ ๑. การฝกพลังจักระ มีผลตอการเจริญวิปสสนาหรือไม เปน การประพฤตทิ ถ่ี ูกตรง หรอื จะทาํ ใหเ ราหลงทางคะ ๒. เขาบอกวาพลังจักระ เปนพลังท่ีมีอยูในธรรมชาติ เปนพลังของจักรวาล ดังนั้นเปนการถูกตองหรือไม หากเรา หยิบยืมพลังงานดงั กลาวมาใช รบกวนสอบถามคะ เพราะอยากฝก แตไมอ ยากหลงทาง ดว ยความระลึกในพระคุณของอาจารยคะ คําตอบ (๑) การฝกพลังดังกลาว มีผลกระทบตอการเจริญ วิปสสนาภาวนา จะทําใหหลงทางชีวิต ไมสามารถนําพาชีวิต ไปสคู วามพนทุกขได
ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอไุ ร (๒) ลองพจิ ารณาดูวา หากมพี ลงั ดงั ท่ีกลา วแลว สามารถ ทําใหตัวเองปดอบายภูมิไดไหม สามารถนําชีวิตตนเองไปสู ความพนทุกขไ ดไหม ๗๗. ผมยังเขาไมถ งึ ธรรม คาํ ถาม เรียนอาจารย ดร.สนอง วรอไุ ร ทีเ่ คารพ ผมซ้ึงในธรรมทานทานมากแจมแจง ทุกคําท่ีทานพูด ปจจุบันผมก็ยังเขาไมถึงธรรม แตก็ปรารถนาท่ีจะทําใหเกิด ๑๘๔ กับจิตใจ ผมศึกษาธรรมของหลวงปูชามานิดหนอย แต พระไตรปฎกไมเคยอาน เพราะมันเขาใจยากเลยไมอาน ผม มเี รือ่ งทจ่ี ะกราบเรยี นถามทานสัก ๕ คาํ ถามครับ ๑. ชาติท่แี ลวทานอธษิ ฐานมาชว ยเพือ่ น เหตุใดทานถงึ มา เกิดในประเทศไทย มันเก่ียวกับพระศรีอริยเมตไตรยหรือ เปลา ครบั รวมทง้ั ครบู าบญุ ชมุ ทาํ ไมทา นไมเ ลอื กไปเกดิ ประเทศ ที่มปี ระชากรมากๆ เพ่ือจะไดชวยไดม าก ๒. ทาํ ไมทา นไมแ สดงฤทธ์ิ เพอ่ื ทาํ ใหเ กดิ ศรทั ธา กบั ดอกบวั ประเภทที่ ๔ เพอ่ื ใหเคาสนใจในธรรมทานของทา น ๓. ทานเคยพูดวากตัญูเปนนิสัยของชาวฟาชาวสวรรค ผมอยากออกบวชเพราะปจจุบันผมทํางานสงเงินใหพอ แม ถาหากผมท้ิงเคาเหลานั้นไปบวช ผมจะเปนคนอกตัญูไหม
จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com (การปฏบิ ตั ธิ รรมจะสาํ เรจ็ ไหม) ผมฟง ธรรมพน ทกุ ขแ บบฆราวาส ๑๘๕ ของทานแลวปฏิบัติแลวก็สงบ เปนบางครั้งบางคราวมันขาด ความตอ เนื่อง ๔. จําเปนตองหากัลยาณมิตรดวยหรือเปลาครับ พระ ท่ีพอจะพึ่งไดลูกศิษยทานมากเขาไมถึง นอกน้ันก็รักสันโดษ เขาปากันหมด ผมเลยไมแสวงหาเลยนั่งดูตัวเอง ทําอยาง พระพทุ ธเจา ๕. ธรรมะของพระพุทธเจาถึงชวงเส่ือม ถาเปนเชนน้ัน ก็จะมีผูปฏิบัติดีมาเผยแพรพระธรรม ยุคน้ีคือทาน ยุคตอไป ก็คงเปนบุคคลอ่ืนเร่ือยๆ ทําไมอินเดียถึงศาสนาพุทธจึงไม เจริญเหมือนของไทย ท้ังที่เปนตนกําเนิดศาสนา แลวพระ- อริยเจาท่ีอินเดีย เนปาลมีมากไหม (พระนิยตโพธิสัตวยังมา สรางบารมที ่ีประเทศไทย) สุดทายน้ีผมขอขอบคุณทานมากจากธรรมทานของทาน ผมเขาใจทุกอยางที่ทา นพดู ผมปรารถนาพิสูจน คาํ พดู ของทาน คาํ พดู พระพุทธโคดมครับ
ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร คําตอบ (๑) การชวยเหลือเพ่ือนใหมีปญญาเห็นถูกตามธรรม มีอยูในพุทธศาสตรเทานั้น ศาสนาอื่นไมสามารถพัฒนาจิตให เกิดปญญาเห็นถูกตามความเปนจริงแท (ปรมัตถสัจจะ) ได ดวยเหตุน้ีจึงตองลงมาเกิดอยูในประเทศไทย ที่มีพุทธศาสนา ลงหลักปกฐานไวดแี ลว ในยุคสมยั น้ี (๒) ผตู อบปญ หาเคยหลงเลนฤทธ์ิ (อิทธิวิธ)ิ มายาวนาน ถงึ เจด็ ชาติ ชาตนิ ีเ้ ปน ชาตทิ ี่แปด ครูบาอาจารย (ทา นเจาคณุ โชดก) หามมิใหผูตอบปญหา เอาจิตไปตกเปนทาสของฤทธ์ิ เพราะไมเปนเหตุนําพาชีวิตไปสูความพนทุกข ผูตอบปญหา ๑๘๖ มีสัจจะตอครูบาอาจารย จึงตองรักษาสัจจะเอาไวตลอดชีวิต ในการบรรยายธรรมแตละครั้ง ผูตอบปญหาไดใชอาเทศนา ปาฏหิ ารยิ และอนุศาสนปี าฏิหารยิ ควบคูกนั ดังทพี่ ระสารบี ตุ ร ไดทาํ ใหด ู (๓) จงดพู ระสารบี ตุ ร หนนี างสารี (แม) ผูมีความเหน็ ผิด (มิจฉาทิฏฐิ) ไปบวชเปนพระสงฆอยูในพุทธศาสนา แตกอนจะ เขาสูพระนิพพาน พระสารีบุตรไดหวนกลับไปชวยแม ใหกลับ มามสี ัมมาทิฏฐิ แลวนางจึงไดบ รรลุพระโสดาบนั (๔) จะทําอยางพระพุทธเจาได ตองนําพาชีวิตใหดําเนิน ไปตามแนวทางของพระโพธิสตั ว ตอ งอบรมส่งั สมบารมีมามาก อบรมสง่ั สมบารมมี ายาวนาน แมแ ตก ารเปน พระปจ เจกพทุ ธเจา ยังตอ งอบรมส่ังสมบารมีมายาวนานถึงสองอสงไขยกปั
จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com (๕) ธรรมะของพระพทุ ธเจา โคดมมิไดเ สอ่ื ม ในยุคปจจุบนั ผูใดนําพาชีวิต ดําเนินไปตามทางของมรรคมีองคแปดไดอยาง ถูกตรง โอกาสเขาถึงความเปนอริยบุคคลยอมเกิดขึ้นได แต เหตุทพี่ ทุ ธศาสนาเส่ือมนนั้ เนื่องมาจากพุทธบริษัทมีจติ ใจเสอ่ื ม ไปจากธรรมวินยั นน่ั เองที่เปนตนเหตุ สาธุ …. ท่ีผูถามปญหาปรารถนาพิสูจนคําพูดท่ีถูกตรง ตามธรรมวินยั ของพระพุทธโคดม ๗๘. ดฉิ ันเปน คนไทย คําถาม ๑๘๗ กราบเรียน ทานอาจารย ดร.สนอง วรอไุ ร ดิฉันเปนคนไทย ที่เคยบอกวานับถือพุทธตามที่เขาให กรอกขอมูล เคยเรียนวิชาศีลธรรมเพราะตองสอบ ตอนเด็กๆ คุณแมใหซอนทายมอเตอรไซดนานําขาวไปวัดอยูเนืองๆ ใน วันพระ แตไมเคยเขาใจธรรมะ จนไดเร่ิมฟงคําสอนของทาน อาจารยโ ดยพส่ี าวแนะนาํ จงึ เร่ิมเขา ใจธรรมะมากข้ึน แมจ ะยัง ไมเ ขาถึงธรรมก็ตาม ดิฉนั ไดฟ ง ธรรมทท่ี า นอาจารยสอนอยเู นอื งๆ วันนี้เพ่งิ ฟง คําบรรยายของทานอาจารยเมื่อ ๒๙ ม.ค. ๕๕ ทานอาจารย ไดกลาววา ครูบาบุญชุมเตือนใหระวังภัยที่จะมากกวาเดิม ๑๐ เทา ในเรว็ ๆ นี้ ขอเรยี นถามทานอาจารยวากาํ หนดเวลาท่ี
ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอไุ ร ใกลเ คียงไดไหมคะ เชนในปน ี้ ปห นา เพอื่ ใหสามารถเตรยี มตวั และใจไดอ ยา งมสี ติ ทกุ วนั นพ้ี ยายามเตรยี มตวั ดงั ทท่ี า นอาจารย แนะนํา แตศีลก็ยังไมสามารถคุมใจไดทุกขณะ แตจะพยายาม ตอไป หากเคยมกี รรมใดๆ ทก่ี ระทาํ โดยไมบ งั ควรตอ ทา นอาจารย ไมว าชาติไหน ขอทา นอาจารยโ ปรดอโหสกิ รรมใหดว ย คําตอบ คําที่ครูบาบุญชุมกลาวเตือนญาติธรรม ใหระมัดระวังภัย ทจ่ี ะเกิดข้ึนในเร็วๆ นี้ ครบู าฯ มิไดบ อกวาเมื่อใด และไมมญี าติ ๑๘๘ ธรรมคนไหนถามถึงกําหนดเวลาที่แนนอน ฉะน้ันผูไมประมาท พึงเตรยี มใจใหม ีศีล มีสติ และมบี ุญคุมรกั ษาใจใหไดทุกขณะตื่น นัน่ แหละดที ส่ี ดุ สดุ ทา ย … . อโหสคิ รับ ๗๙. บุญท่ีเกดิ จากการอนุโมทนา คําถาม กราบเรียนทานอาจารย ดร.สนอง ผมมีคําถามดังนคี้ รับ ๑. เวลาผมฟงเสียงธรรมบรรยายตางๆ หรอื ประวัติของ พระพุทธเจาท่ีเปนเทป mp๓, หรือจาก youtube แลวผม อนุโมทนาบุญในเรื่องราวของธรรมะบรรยายนั้นๆ จะไดบุญ
จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com หรือไม เชน เรื่องราวของนางวิสาขา ผูเปนโยมอุปฏฐาก ๑๘๙ พระพทุ ธเจา ผมอนุโมทนาบุญของนางวสิ าขาดว ย หรือในเสยี ง บรรยายธรรมของทา นอาจารย ทบี่ อกวา “ดว ยบญุ ดวยบารมี ท่ีผูบรรยายไดส่ังสมมาต้ังแต... ขอบุญกุศลท่ีผูบรรยายมีจงมี แกท า น....” ไมร วู าผมจะไดร ับบุญอนั นัน้ ดว ยหรอื ไม เพราะผม ฟง จาก mp๓ ไมไดอยูในท่ๆี น้ัน ในเวลาท่เี กิดขึ้นจรงิ ขณะน้นั ครับ ๒. ผมเหน็ ตามวดั ตางๆ มตี ูหยอดเหรยี ญท่เี วลาใสเหรียญ ลงไป ก็จะมีเสียงพระสวดใหพร เหมือนเวลาถวายของให พระ แบบนี้เราจะไดรับพรเหมือนกับพระสงฆมาสวดใหเรา ตอหนาหรอื ไม ขอความกรณุ าไขความกระจางดว ยครับ คําตอบ (๑) ไดบุญที่เกิดจากการอนุโมทนา ในทั้งสองกรณีท่ียก ตวั อยา งไป (๒) ขน้ึ อยกู บั ปต ทิ เี่ กดิ ขน้ึ จากการรบั พร การรบั พรแบบใด ทาํ ใหจิตเกิดปติมากกวา กไ็ ดบ ญุ มากกวา
ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร ๘๐. ลูกสาวงอแง คาํ ถาม อาจารยคะ ลูกสาวมีอาการ แปลกๆ งอแงวันพระ ไปในท่ีแปลกๆ ก็งอแงตลอด รองไหตลอดต้ังแตเกิด ในชวง กลางคืนเหมือนฝนรายใครจะเอาชีวิต ขออาจารยแนะนํา ดว ยคะ คําตอบ หัดลูกใหไหวพระสวดมนตกอนนอน แลวกําหนดพุท-โธ ๑๙๐ ประมาณ ๕ นาที หลงั จากนัน้ อทุ ศิ บญุ กุศลใหเจา กรรมนายเวร รวมถึงอมนุษยท่ีตองการบุญ ปฏิบัติเชนน้ีทุกวัน แลวอาการท่ี บอกเลา ไป จงึ จะมโี อกาสหายได ๘๑. ออ นไหวงาย คาํ ถาม เรยี นทา นอาจารย ดร.สนอง วรอุไร ครับ กระผมมเี รอื่ งทร่ี สู กึ วา เปน ความทกุ ข ทไ่ี มส ามารถควบคมุ จิตของตัวเองได ทําใหเราเปนคนออนไหวงาย เปนที่ยึดหนัก คดิ ไปเครียดไป
จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com ขอเลาเร่ืองตัวเองนิดหน่ึงนะครับ คือเราเปดรานทํา ๑๙๑ กิจการคา(แวนตา) ซึ่งก็เปนระดับกลางๆ เปดมา ๕ ปแลว โดยปจจุบันแลวเหมือนอยูคนเดียว เพราะอยูท่ีรานก็เหมือน คลาย ๗-๑๑ มีเวลาออกนอกบาน ๓ ชม. หลังจากปดรานก็ ออกไปรบั คนรกั ทานขา วและกลบั บา น (กระผมนอนทร่ี า นครบั ) ตอนดึกๆ หลังจากสงแฟนแลว บางทีเรารูวาเราตอง กลบั รา นเรา รูสึกวากระผมไมอยากกลบั เลย มนั เจออะไรเดิมๆ จนมนั รูสึกเบอ่ื เฉาๆ และไมอ ยากอยูคนเดยี ว ชีวิตในวัยเด็ก กระผมเปนคนอยูคนเดียว พอแมอาจจะ ไปคนละทาง แตเ ราเองก็อยคู นเดยี วจนโต จึงทาํ ใหเรารสู ึกวา เราไมม ใี ครเลย เวลามเี รอื่ งอะไรกค็ ดิ แลว คดิ วน คดิ อยคู นเดยี ว คิดแลวไปยึดไปผูก เอาจิตไปผูกกับความวิตก ความกลัว ท้ังหลาย คิดวาอยูคนเดียวแลวจะทําใหจิตตัวเองฟุง กระผม รสู กึ วาเรากาํ ลงั แบกกอนหินใหม นั หนักตัวเราขน้ึ ทกุ วนั ๆ พรอ ม กับกระผมมีเรื่องทุกขใจเก่ียวกับโรคภัยไขเจ็บที่ไมหนักหนา แตก ท็ าํ เรากลมุ และกลวั กงั วล (กลวั วา จะตอ งไปหาหมอ กลวั ผา กลัวเจ็บ ทั้งๆ ที่มันอาจจะไมถึงขนาดน้ัน) จนเรามีความกลัว ซึ่งมันมากขึ้นๆ เอาจิตไปผูกกับอนาคต และติดกับอดีตที่เศรา ปะปนจนเต็มไปหมดครับ จนเราคิดวาเราเหมอื นคนฟุงซา น วันอาทิตยกระผมพาครอบครัวไปทานขาว แตขางลาง รานอาหารท่ีเราไปมีปายคําพูด ในเรื่องธรรมะสอนใหเรา ดาํ เนนิ ชวี ติ วา อยา ยดึ ทกุ อยา งไมเ ทย่ี ง ทงั้ รา งกายกไ็ มใ ชข องเรา
ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร แตเราไปยึดวามันเปนของเรา เจ็บไขไดปวย จิตเราก็มักจะไป ผูกติดกับส่ิงตางๆ นานา ท้ังความรัก รักแคไหนวันหนึ่งก็ตอง มีจาก ทุกอยางมีขึ้นมาก็ตองมีดับไป ความสุขและความทุกข ก็เชนกัน .... กระผมอานขอความตรงนี้แลว ก็รูตัวเองวาเรา ตอ งการอะไรในชวี ติ กระผมเองไมเ คยเปน คนแบบน้เี ลยนะครับ อายุ ๓๒ เอง เพียงแตคร้ังหนึ่งเคยไปเยี่ยมแมเพื่อนท่ี รพ.เลิดสิน เพราะ คุณแมเพื่อนติดเอดสจากการบริจาคเลือด หรืออะไรสักอยาง เราไมแ นใ จจรงิ ๆ ซง่ึ ตอนนน้ั กระผมเองกไ็ มเ คยเหน็ อะไรอยา งน้ี มากอนเลย ขึ้นลิฟตไปช้ันอายุรกรรม แลวเปดประตูลิฟต ๑๙๒ มาเทา นน้ั แหละครบั เจอสภาพผปู ว ยแบบใกลถ งึ เวลาจรงิ ๆ แลว นั่งรอนอนเปล และภาพท่ีเราไมคิดวาจะเห็นมันทําใหเราฝงใจ มาจนถงึ ตอนนีเ้ ลย คือมพี ระภกิ ษุสงฆร อสวดอยู ๓ รปู น่ีกระผมเห็นความจริงของชีวิตอยูใชไหมครับ อยากจะ เขาใจยอมรับมนั ไมยึดติด ไมคดิ อะไร แตไมร จู ะเรม่ิ ศกึ ษายงั ไง พอเวลาเจ็บไขไดปวยตองใชบัตรทอง แลวไปน่ังรอประมาณ ครงึ่ วนั รสู ึกวา เหน็ คนเจ็บคนปวยแลวนาสงสาร ถาเราเปนเขา เราจะทํายงั ไง ..... เอาความทุกขของคนอื่นมาใสตวั เรา กระผม เปนแบบนี้เสมอ คิดวา ทกุ คนกเ็ จบ็ กป็ วย ซึง่ มันก็เปน ความจรงิ แตพอไปเห็นจริงๆ แลว กลับทําใหเราจิตตกวาทําไมคนเราถึง เกดิ มาตอ งลําบากนกั หนา นาเวทนา นาสงสารจนจติ และความ คดิ ตัวเองเหมอื นไปน่ังแทนที่เขาซะอยา งน้ัน
จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com ตั้งแตนั้นมาจิตกระผมเองก็ผูกติดอยูกับความกลัวและ ๑๙๓ กังวลนี้มาตลอด จนเราเปนคนที่คิดมาก แตก็อยากศึกษา ธรรมะนะครับ ถึงแมจะมีเวลานอยก็ยังดีกวาไมมีความคิด กระผมเองกร็ สู กึ นะครบั วา ธรรมะนเ่ี ปน ทางสายกลางซงึ่ จะทาํ ให เราเขาใจทุกสิ่ง .... ทําใหเ ราเหน็ จริง รจู รงิ วางกเิ ลส ตณั หา เราวาศาสนาพุทธเปนศาสนาท่ีสอน ใหเราไดปฏิบัติทุกส่ิง ในชีวิตได (พูดเหมือนกระผมแกใชไหมครับ แตกระผมอยาก ทําใหจติ ตวั เองสงบ ปลอ ยวาง ไมน าํ จติ ไปยึดติดกับความกลวั หรืออดีตและอนาคต) บางทีเราอานหนังสือธรรมะแลว เรา อาจจะไมคอยเขาใจ เพราะเหมือนเปนผูแสวงหาเบ้ืองตน อานไปตองไปเสิรชดูวาคําแตละคําคืออะไร แลวเราจะเขาใจ มนั ไดอ ยางไร สวนตัวแลวคิดวากระผมไมอยากปลอยใหเวลามันผานไป เรื่อยๆ เราคิดวาคนหลายๆ คนอาจจะมองขามส่ิงเหลานี้ แต สําหรับกระผมเองอยากเขาใจและยกระดับจิตตัวเองขึ้นมา อยากหาหนังสือที่อานแลวทําใหมุมมองเราเขาใจเก่ียวกับ เรื่องจิต และการปลอยวางไดถ กู ตอ งดวยนะครบั .... กระผมเองไมอยากเอาจิตไปผูกกับสิ่งท่ีเกิดกับความทุกข หรือสุขท้ังหลาย ท้ังอดีตและอนาคต ยอมรับในสิ่งท่ีเกิดและ ดบั ไป .... เพราะชวี ิตกระผมเองเหมอื นอยคู นเดียว คิดคนเดียว มาตลอด
ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอไุ ร กระผมบางทีอยากนั่งสมาธิ แตเราก็มักจะฟุง จิตเรา ไมนิ่งเลย ชวยชี้แนะแนวทางการน่ังสมาธิกําหนดอยูกับ ลมหายใจ ปลอ ยความคิดใหว า งเปลา มีแตความสงบใหกระผม ไดเ ขา ใจดวยไดไหมครบั เรอื่ งของกระผมอาจจะเปนเร่อื งท่ีไมใ หญสาํ หรับบางทาน แตก็คงเปนปญหาของเรามากถาเราไมรูจักศึกษาและเขาใจ ในวนั นี้ วันขางหนา เราคงขาดสติในชีวิตท่เี ราเหลอื อยู ขอบพระคุณอาจารยมากๆสําหรับคําชี้แจงที่มีคา และ ความหมายสําหรับคนๆ หนึ่ง ท่ีไมรูจะเร่ิมยังไง เริ่มท่ีไหน ทําความเขา ใจอะไรกอ น ใหมที างสวางในธรรมทง้ั กายและใจ ๑๙๔ คาํ ตอบ เร่ืองที่บอกเลาไปทั้งหมด มีเหตุมาจากจิตขาดสติ คุมครอง จึงไปรับเอาส่ิงตางๆ มาปรุงเปนอารมณฟุงซาน ดังน้ัน แนวทางแกปญหาที่ถูกตรง ตองพัฒนาจิตใหมีสติคุม แนะนําใหพัฒนาจิตดวยการมีศีล ๕ และมีสัจจะคุมใจใหได ทกุ ขณะตน่ื หลงั จากนัน้ เรงความเพียรพัฒนาจติ (สมถภาวนา) อยางใดอยางหน่ึง ดวยการเอาจิตจดจออยูกับลมหายใจ เขา - ออก (อานาปานสติ) หรือเอาจิตจดจออยูกับอากาศ หรือชองวางอันหาที่ส้ินสุดมิได (อากาสานัญจายตนะ) ตอง กําหนดอยางตอเน่ืองทุกครั้งท่ีนึกได กําหนดทุกครั้งท่ีวาง จากการทํางาน เม่ือใดจิตมีกําลังของสติเกิดข้ึนกลาแข็งแลว
จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com ส่ิงดีงาม (คุณธรรม) ท้ังหลายท้ังปวงยอมหล่ังไหลเขาสูจิต แลวปญหาที่เกิดขึ้นจะหมดไป ผูใดเอาชนะใจตนเองไดแลว ชวี ิตนีไ้ มม ีอะไรจะแพอีก … สคู รบั ๘๒. ฝนถงึ หลวงปูฯ คําถาม ๑๙๕ กราบสวัสดีอาจารยค รบั เมื่อเดือนกอนผมฝนถึงหลวงปูม่ันฯ ในฝนเห็นตัวเองได เขาไปกราบทาน. หลังจากน้ันบังเอิญเพื่อนๆ คุยกันวาจะซ้ือ สลากกินแบงรัฐบาล ผมก็เลยมี Idea ไปซื้อตามอายุของ หลวงปู แลวอธิษฐานจิตวา ถาไดเงินมาผมจะรวมทําบุญ กบั มลู นิธหิ ลวงปู แลว กร็ วมสรา งโรงพยาบาลสงฆ หลงั จากนนั้ ก็ถูก Lottery จริงๆ ผมจึงใหเพื่อนไปข้ึนเงินแลวก็ทําบุญ ท้งั หมด คําถาม : ผมนึกอยูในใจวา ครูบาอาจารยทานไมเคยส่ัง เคยสอนใหเลนหวย แตผมประมาทไปทําเขา เพราะไมรูจะ เอาทรัพย มาจากวิธีไหน? แบบนี้จะบาปและทําใหการภาวนา ของผมไมค ืบหนาไหมครบั ? แลวจะมีวิธีการแกไ ขอยางไร? กราบขอบพระคุณครับ
ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอไุ ร คําตอบ บาปเพราะใจพายแพตออํานาจของกิเลสมาร ผูมีจิต เปนทาสของกิเลสมาร ยอมเขาไมถึงผลแหงการประพฤติ จิตตภาวนา หากผูถามปญหาประสงคจะแกไขขอผิดพลาด (บาป) ที่ตนไดกระทําแลว ตองไปขอขมากรรมตอส่ิงศักด์ิสิทธ์ิ แลวรักษาใจใหมีศีลและมีสัจจะคุมใหไดทุกขณะต่ืน และตอง ไมประพฤติอกุศลกรรมเชนนั้นใหเกิดซํ้าอีก จากน้ันตองหันมา ปฏิบตั ิธรรม เรง ความเพียร แลวโอกาสพนไปจากบว งของมาร จงึ จะเกดิ ข้นึ ได ๑๙๖ ๘๓. เหน็ วญิ ญาณมาจอ งดู คาํ ถาม กราบเรยี นอาจารย ดร.สนอง อยางสงู เจา คะ รบกวนสอบถามดงั นีค้ ะ ๑. ความกลัวผี ถาเรานั่งสมาธิ หรือนอนเฉยๆ เห็น วิญญาณมาจองดูควรทําอยางไรคะ กําหนดรูเฉยๆ วามา เด๋ียวก็ไป หรือสวดแผเมตตา ใหเขาตอนนั้นเลยคะ พอหนู เจอทีไรตกใจสะดุงทุกที ไมเปนสมาธิเลยคะ (หนูทราบวาเรา เห็นผิด ไมรูจริงจึงกลัวคะ) แตทําไมไดสักทีคะ มีวิธีไหนแก บางคะ
จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com ๒. การทําอาชพี เกษตร ไมใชส ารเคมีฆา แมลง/ เล้ยี งแต ๑๙๗ สัตว ไก เพ่ือตองการไขไกไวขายหรือประกอบอาหาร/ แต มไิ ดฆา ผดิ ศลี ไหมคะ ผิดสัมมาอาชีวะไหม ๓. การนํากระดาษหนังสือท่ีใหความรูไมใชแลว มาเช็ด สิง่ ปฏกิ ลู หรอื เหยยี บ ถือวา เปน บาป มผี ลตอการศกึ ษาความรู หรือไมค ะ ๔. เราจะทราบไดอยางไรวาบุญนั้น ถึงคนที่เราอุทิศให รสู กึ แบบใด สังเกตจากอะไรคะ ๕. ถา ผิดรักษาศีลขอ ๕ แบบวา นานๆ ดื่มสุรา ๒ เดอื น ครงั้ เฉพาะเมือ่ มงี านฉลอง นานๆ ที จะมผี ลตอ การกา วหนา ปฏิบัติธรรมหรือไม เพราะบางครั้งเลี่ยงไมดื่มยาก เวลาเจอ พบปะเพื่อนฝูง ๖. ถาเราอยากไปทําเกษตร แตแมไมชอบใจ ทําให แมเ คอื ง ถอื วา เราบาปไหมคะ ขอบพระคุณอาจารยม ากคะ
ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๒ ๓ ดร.สนอง วรอุไร คําตอบ (๑) ตองไหวพระ สวดมนต แลวอุทิศบุญกุศลท่ีตนมี ใหก บั อมนุษยท เี่ หน็ ทกุ ครั้งทเี่ หตกุ ารณเ ชนน้ีเกดิ ข้ึน (๒) เลี้ยงไกดวยการกักขัง หรือเอาไขไกท่ีมีเชื้อผสมแลว ไปขาย ก็ยงั เขาขายประพฤติทุศีล (๓) พฤติกรรมใดท่ีบุคคลไดกระทําแลว เกิดเปนความ ไมส บายกาย ไมสบายใจ พฤตกิ รรมน้ันถือวา บาป หากเปน ไป ในทางตรงกนั ขาม ไมถ อื วา เปนบาป และไมมผี ลตอ การพัฒนา ความรู (๔) ผูรู อุทิศบุญให หรือทําความดีใหกับใครผูใดแลว ๑๙๘ ยอ มไมตามดูผลทเี่ กิดขน้ึ การอุทศิ หรือการกระทาํ ในลกั ษณะน้ี ถือวาไดบุญเต็มรอย แตผูรูไมจริง นิยมตามดูผลจากการอุทิศ หรอื การให จึงไดทั้งบญุ และบาปเกิดขึ้น (๕) ปฏิบัติธรรมแลวเขาไมถึงธรรมที่ปฏิบัติ เหตุเปน เพราะจิตไมม ีศลี คุม หรือขาดสจั จะคมุ ความประพฤติ (๖) เปน บาปครับ
จ า ก เ ว็ บ ไ ซ ต www.kanlayanatam.com ๘๔. อยากเรยี นเกง คาํ ถาม ๑๙๙ สวสั ดีครบั อาจารย ผมกําลังข้นึ ชัน้ ม. ๕ ผมเคยไดยินวาการฝกกรรมฐานชวยใหผลการเรียนดีขึ้น จึงอยากถามอาจารยวาผมควรปฏิบัติอยางไร เพราะผมอยาก เรียนเกงๆ แลวสอบเขาคณะแพทยศาสตรได เพ่ือจะลงไป เปนหมอชวยเหลือที่ ๓ จังหวัดชายแดนใต ตอน ม.๔ เทอม ๒ ผมไดเกรด ๓.๗๕ และอยากทราบอานิสงสของ การปฏิบตั ิกรรมฐานครบั ขอบคณุ ครับ คําตอบ จิตท่ีต้ังม่ันเปนสมาธิ ยอมสงผลใหคล่ืนสมองเปลี่ยน แลวทําใหค วามจาํ ดีข้นึ (Tony Bouzan) และจากงานวิจยั ของ Dr.Goldman พบวา คนท่ีประสบความสําเร็จในชีวิต ใช ปญญาไอคิว รอยละ ๒๐ แตใชค ณุ ธรรมถึงรอยละ ๘๐ อานสิ งสข องการปฏิบตั ิสมถกรรมฐาน มดี ังน้ี • มีอารมณลดนอยลง • คลน่ื สมองเปนระเบยี บ • หายจากอาพาธ • เขาถึงความสงบสขุ • เกดิ ความรสู ูงสดุ ขนั้ โลกยิ ะ (อภิญญา ๕)
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- 185
- 186
- 187
- 188
- 189
- 190
- 191
- 192
- 193
- 194
- 195
- 196
- 197
- 198
- 199
- 200
- 201
- 202
- 203
- 204
- 205
- 206
- 207
- 208
- 209
- 210