สนทนาภาษาธรรม เล่ม 19

๑15๕0๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m คำตอบ (๑). พอกับแมคาดหวังใหลูกทำในส่ิงที่ผิดไปจากธรรม ลูกไมประพฤติตามยอ มไมมบี าปเกิดข้นึ แตพอ และแมผ รู ูไมจ ริง แท จงึ สรางบาป (คาดหวงั ) ใหเ กดิ ข้นึ กบั ตัวเอง ผคู าดหวงั จงึ ตอ งรบั บาปนนั้ เม่ือลกู พูดไมอ อกกไ็ มตองพดู เพียงแตน ่ิงเฉยไว และตองประพฤตจิ รยิ ธรรมลกู ที่ดีตอ พอแม แลว ชีวติ ของลกู จะ ไมวบิ ตั ิ (๒). หากตดั สินใจเรยี นตอใหจบ ผูเปน ลูกตองพฒั นาจติ ตวั เองใหม บี ญุ มากกวา บาป แลว บญุ จะสามารถคมุ ครองชวี ติ มใิ ห วบิ ตั ิได ๖๗. ตามแบบหลวงพอ คำถาม กราบเทา ครอู าจารย ดร.สนอง ผมไดฟ ง ซดี ขี องทา นอาจารย ดร.สนองมาหลายครง้ั แลว เกดิ ความเล่อื มใสในจรยิ วตั รตา งๆ ของทา นอาจารย ดร.สนอง เปน อยา งมาก แตย งั ไมม โี อกาสไดไ ปกราบเทา อาจารย ดร.สนอง เลย เพราะอยูถงึ ชลบรุ ี ผมไดเ จรญิ สติ มาประมาณ ๑-๒ ป แลว ไดฝก มาหลายๆอยาง แตรูสกึ วา ถูกจริตกบั พทุ โธ แตม าระยะ หลงั มาบรกิ รรม นะมะ พะธะ ตามแบบหลวงพอ ฤาษลี งิ ดำ แลว

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑1๕5๑1 รูสึกถึงความโลง เบา และจติ เขา สมาธิเร็วกวาเดมิ อยางนีถ้ อื วา การบรกิ รรม นะมะ พะธะ ถกู จรติ มากกวา ไหมครบั อยากรบกวน ทา นอาจารย ดร.สนอง ชว ยชแ้ี นะดวยครบั - การทผ่ี มฝก เจรญิ สตดิ ว ยตนเอง โดยไมม พี ระอาจารย ใด ชวยแนะนำอยา งจรงิ จัง จะทำใหผม ผิดทางไดห รือไม หาก เปนไปได อยากใหทานอาจารย ดร.สนอง ชวยแนะนำพระ อาจารย ทีเ่ ปนกลั ยาณมติ รของผมดว ย - แฟนผมเปด รา นเพ็ทชอ ป อาบนำ้ ตดั ขน สนุ ัข ตอ งมี การเกบ็ เหบ็ หมดั จากสนุ ขั ไปปลอ ยเสมอ แตอ าจมบี า งครงั้ ทำให มันตายโดยไมต ้งั ใจ จะเปน การสะสมบาปหรอื ไมครับ แลว ควร ทำอยางไรดี - ปจจุบันรานมีแนวคิดจะนำลูกสุนัขมาจำหนาย แตมี เพ่ือนบอกวาเปนบาป ไมควรทำ การทำแบบนี้บาปหรือไมครับ แลว ควรทำหรอื ไมครบั สดุ ทา ยนข้ี อกราบเทา ทา นอาจารย ดร.สนอง ดว ยความ เคารพยงิ่ ขอใหท า นอาจารย ดร.สนอง สง่ั สอนธรรมไปนานๆนะ ครบั คำตอบ ตามทบี่ อกเลา ไปถอื วา ประพฤตธิ รรมไดถ กู ตรงกบั จรติ แตตองไมลืมพัฒนาจิตตนเองใหเกิดปญญาเห็นแจง เพื่อนำพา ชวี ติ ไปสูความเปน อสิ ระ และพน ไปจากความทกุ ข

1๑5๕2๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ผูใดมีบุญบารมีสั่งสมมาแตอดีตมากพอ ผูนั้นสามารถ ปฏบิ ตั ิธรรมดว ยตวั เองได คือปฏิบตั สิ มถกรรมฐาน แลวจติ เขา ถึงความตั้งมน่ั เปน สมาธิ ปฏบิ ตั วิ ิปส สนากรรมฐาน แลว จติ เขา ถงึ ปญ ญาเหน็ แจง ไดผลแหง การปฏิบัติธรรมเปนเชนน้ี จึงจะถือ ไดว า ปฏบิ ตั ธิ รรมไดถ กู ตอ ง ตรงกนั ขา ม ผทู อี่ บรมสงั่ สมบารมมี า ไมมากพอ ควรแสวงหาครูบาอาจารย ผูมีประสบการณถ กู ตรง ตามธรรม มาเปน ครูสอนกรรมฐาน หากผูถามปญหาปรารถนา ความเจรญิ ในชวี ติ ควรฝากตวั เปน ศษิ ยก บั หลวงปภู พู าน แลว อยู ปฏบิ ัตธิ รรมกับทาน ความไมส บายกาย ความไมส บายใจ หากเกดิ ขน้ึ กบั ผใู ด แลว ถือวาผูนนั้ มบี าป ผูใดปรารถนาไมใหบ าปเกิดขนึ้ ตอ งเลอื ก ประกอบอาชพี ทเี่ ปน สมั มาอาชวี ะ หรอื ประกอบอาชพี เดมิ ทเ่ี ปน บาป แตตอ งพัฒนาบุญใหเ กดิ ขน้ึ อยูเสมอ พฒั นาบญุ ใหม ีผลยิง่ ใหญก วา บาป แลว ชวี ติ จะไมว บิ ัติ ๖๘. ตอ งปฏิบัตอิ ยา งไร คำถาม กราบเรียนอาจารยที่เคารพครบั อยากใหท า นอาจารย ชว ยอธบิ าย เรอื่ ง คำถามตอไปน้คี รับ ๑) เรื่องทคี่ ดิ ในสิง่ ไมดี ไมเหมาะสม แตการกระทำไม เคยกระทำ ทำไมจติ ของเราไมเ ปน ตวั เราครบั เพราะจดุ ประสงค

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑1๕5๓3 แทจ รงิ เราอยากเปน คนดี แตใ นหลายครงั้ จติ กลบั คดิ สง่ิ ทไ่ี รส าระ สกปรก นา รังเกียจ แมแ ตผมู พี ระคณุ หรอื ผูมคี ุณธรรมสูงครับ บาปมาก กลัวมาก แตกย็ งั แกไมได อาจารยใ หเจริญสตใิ หก ลา แข็ง แลวจะแกได ก็กระทำอยู แตยงั ทำไมได ถา ไมเจอหรอื พบ กไ็ มค ดิ แตห ากมาพบหรอื เจอกลบั คดิ เชน กนั หากกระผมไดเ คย ลว งเกินทา นอาจารยไมว า ทางใด ขออาจารยจ งงดโทษ ยกโทษ อโหสิกรรมใหกระผมดวยครับ มีคำกลาววาทุกสิ่งเกิดจากเหตุ เมือ่ เหตุดับ ทุกส่งิ กด็ ับ กรณีนี้มนั เกดิ มาจากเหตใุ ดครบั ๒. ชาติน้ีรูสกึ ตนวา เปน คนโง คนมไี หวพรบิ นอย ไมทัน คน ตอ งทำบญุ อยา งไร หรือปฏบิ ตั ิอยา งไร จึงจะพัฒนาตนให เปน คนฉลาด มีปญ ญาไว (ในชาตติ อไป) ครับ ๓. คำวา มหาทานนนั้ ตอ งทำอยางไรครับ ใหเ หมาะ กบั สภาพ เศรษฐกิ ิจของตนเองครับ เห็นคนทำบุญ ตั้งโรงทาน แตต นเองกับมรี ายไดไมมาก แคตนเองกแ็ ทบเอาตัวไมรอดแลว ครบั ๔. ทกุ วนั นท้ี ำไม คนดี ( ตอ งมารว มรบั กรรมกบั คนเลว) เชน น้ำทวมหาดใหญ น้ำทวมโคราช บางคนส้ินเนื้อประดาตัว เหน็ แลว สงสารครบั และยังมคี ำทำนายของคนบางคน นากลวั มาก เพราะแค สึนามิ อันเดมิ ที่คนตายไปกวาสองแสน บอกวา เปน แคช มิ ลาง ตอไป จะมอี ีกและอาจเกิดได สองฝง ทะเลไทย อาจารยจ ะแนะนำเกีย่ วกบั เร่อื งน้ีอยา งไรครับ ขอขอบพระคุณอาจารยเ ปนอยา งสูงครับ

๑15๕4๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m คำตอบ (๑). หากผถู ามปญ หาปรารถนาใหพ น จากบาปทต่ี นระลกึ ได ตองขมากรรมตอ สงิ่ ศกั ด์ิสิทธิ์ เชน พระพุทธรปู พระเจดีย ทบี่ รรจพุ ระธาตุ เจดยี ท่ีบรรจุพระธรรม ฯลฯ แลว พฒั นาจติ ให มีศลี คุมอยทู กุ ขณะตื่น จากนัน้ ตองฝก จติ ใหม ีสติกลา แขง็ จติ ที่ มีศีลและมีสตอิ ยูทกุ ขณะตนื่ สามารถปอ งกันสงิ่ ชวั่ รา ยมิใหเขา มามีอำนาจเหนือใจได แลว ปญหาทีถ่ ามกจ็ ะยุตไิ ป (๒). ผใู ดปรารถนาความเฉลียวฉลาด รูเทาทนั คน ผูนน้ั ตองเขาใกลและเสวนากับคนที่ปญญาเห็นถูกตามธรรม และดี ทสี่ ดุ หากนำตวั เขา ปฏบิ ตั ธิ รรม จนสามารถเขา ถงึ ปญ ญาเหน็ แจง ไดเ มอ่ื ใดแลว ความเปน ผมู ปี ญ ญาเฉลยี วฉลาด และรทู นั คนยอ ม เกดิ ขนึ้ ได (๓). คำวา “ มหาทาน ” หมายถึงทานทีใ่ หกบั คนหมูมาก ใหก ับหมูสงฆ ผทู รงคณุ ธรรมสงู ใหท านอยา งตอเนือ่ งยาวนาน เจด็ วนั ใหก ับหมสู งฆท ี่มาจากจตรุ ทิศ ฯลฯ เหลา นเ้ี รยี กวา มหา ทาน การใหทาน สามารถใหสิ่งดีงามไดตามความ เหมาะสมของตน เชน ใหทรัพยเปนทาน ให ขาว ใหนำ้ ใหยาน ใหทอ่ี ยอู าศยั ใหแรงงาน เปน ทาน ใหโ อกาสเปนทาน ใหอภัยเปน ทาน ใหธรรมะเปนทาน ฯลฯ

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑1๕5๕5 ๖๙. หนูตองการชวยคุณแม คำถาม กราบเรียนอาจารยสนองที่เคารพ ในชวงปทผ่ี า นมา ไดรบั ประโยชนจากธรรมะทอี่ าจารย แนะนำอยางมากเลยคะ ทำใหม หี ลกั คิด พูด ทำไดถ กู ตองและ ชดั เจนขน้ึ หนขู ออำนาจคณุ พระศรรี ตั นตรยั และบญุ กศุ ลทเี่ คยทำ ไวท ง้ั ในอดตี ชาตแิ ละ ปจ จบุ นั ชาตจิ งสำเรจ็ แกอ าจารยส นอง รวม ท้ังทีมงานทุกคนในชมรมกัลยาณธรรมใหมีความสุขกาย สุขใจ และประสบความสำเรจ็ ในการทำสิ่งดงี ามทกุ ประการนะคะ อาจารยคะ หนูขออนญุ าตถาม ๒ คำถามนะคะ ๑. หนูตองการชวยคุณแมทำงานเพ่ือลดภาระใหทาน ทำงานนอยลง แตเนื่องจากท่ีบานเปนรานของชำซ่ึงจำหนาย เหลา บุหร่ี อยูดว ย ไมอยากขายสง่ิ เหลาน้ีเลยคะ ชวงแรก ๆ ชวยทำงานไป บางคร้ัง จิตตก ทกุ ข แตส กั พักกค็ ิดไดว า ตอง รกั ษาใจไมใ หต ก (อะไรกเ็ สยี ได แตใ จหา มเสยี ) กด็ ขี นึ้ และปฏบิ ตั ิ ธรรม รวมทง้ั สวดมนตท กุ วนั พรอ มทง้ั อธษิ ฐานจติ ขอใหท กุ คนใน ครอบครวั ของหนูหลุดออกจากวบิ าก ท่ีตอ งขายสิง่ เสพติดและ มจิ ฉาอาชพี ทกุ ประการ ทง้ั ในภพนแ้ี ละทกุ ๆชาตภิ พไป อยากขอ คำแนะนำอาจารยค ะ วาควรทำอยา งไรดีทส่ี ดุ คะ ๒. เผอญิ ไดเจอขอมูลท่ีระบวุ า ใหห ยดุ ทำบาปดวยการ ไมถ วายเงนิ ทองแดพ ระภกิ ษสุ งฆ สามเณร โดยขอ มูลอา งวา ผดิ

๑15๕6๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m พระบญั ญตั ิพระไตรปฎ ก เลม ๓ หนา ๙๔๐ เลม สีนำ้ เงนิ และ เลม ๓ หนา ๘๘๗ เลมแดง ท่ีพระพุทธองคไดระบุวา ดูกอน ภกิ ษุทง้ั หลาย...อนึ่งภกิ ษุใด รับก็ดี ใหรบั ก็ดี ซง่ึ ทอง เงิน หรือ ยินดีทอง เงิน อันเขาเก็บไวใหก็ดีเปนนิสสัคคิยปาจิตตียตอง อาบัตินิสสัคคีย ตองสละส่ิงของนั้นออกไป จึงจะพนโทษ หนู งงมากเลยคะ ตกลงถวายเงินใหพระไมไดหรือคะ แบบนั้นการ ทอดกฐิน ทอดผาปาก็ไมถูกตองหรือคะ อาจารยชวยแนะนำ หนอยนะคะวา ตองคิดอยา งไรใหถูกตอ งตามธรรม กราบขอบคุณอาจารยมากๆเลยนะคะท่ีสละเวลาชวย ตอบคำถาม คำตอบ (๑). การเกดิ มาแลวไดอ ตั ภาพเปนมนุษย มีงานใหญ ท่ตี องทำอยสู องงาน คอื งานภายนอกทีต่ องทำใหกบั สังคม เชน เปดรา นขายของ และงานภายในท่ีตอ งทำใหกับตัวเอง คือ สง่ั สมบญุ เพือ่ ใชเ ปน ปจจัยเดนิ ทางสปู รโลก ผมู ีปญ ญารูเห็น เขาใจ เชน นไี้ ดแลว ยอ มไมป ระมาทพัฒนาจิตใหม ีบญุ อยูเ หนอื บาป เพอ่ื ใหบ าปตามสง ผลไมทัน ทั้งในชวี ติ นแ้ี ละในชวี ติ หนา และจะดที ส่ี ดุ หากสามารถพฒั นาจิต แลว ปดอบายภูมิใหไ ด ดงั ทอ่ี รยิ บุคคลไดท ำใหดูเปนตัวอยาง (๒). ภกิ ษรุ ปู ใดมีจิตเปน ทาสของทรพั ยเงนิ ทอง ภิกษุ รูปน้นั ยอ มมชี วี ติ วบิ ตั ิ ไมสามารถพัฒนาจิตใหพนไปจากความ

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑1๕5๗7 ทกุ ขไ ด ดังที่พระพุทธโคดมตรัสกบั พระอานนท เม่ือเหน็ ถงุ บรรจุเงนิ ท่โี จรนำมาทิง้ ไวท ี่หวั คนั นา ขณะเดินบิณฑบาต ใน ทำนองทว่ี า พระพุทธะ : อานนท เธอเห็นงพู ิษไหม พระอานนท : เหน็ พระเจา คะ ตรงกนั ขาม ภิกษรุ ูปใดมีจิตเปน อิสระจากทรัพยเงิน ทอง นำเงินทีไ่ ดจากการทอดกฐิน ทอดผาปา ฯลฯ ไปใชส รา ง ศาสนสถาน เชน สรางโบสถ สรา งเจดยี  สรา งศาลาปฏบิ ัติ ธรรม ฯลฯ ไดถ กู ตรงตามเจตนารมณข องผูสละทรพั ยทำบุญ บาปยอมไมเ กดิ ขน้ึ กับภิกษูรูปนัน้ ๗๐. หากเปน เรื่องจรงิ คำถาม เรยี นทานอาจารย ดร.สนอง ทุกคร้งั ท่ีลกู มคี วามทกุ ขลกู จะนกึ ถึงทา น เสมอื นแสง สวา งในความมดื ของลกู ยังไมรูว าจะเริ่มตนจากจดุ ทางไหน ขอ ความกรณุ าจากทานดว ยเถดิ ลกู กำลังประสบปญหาวิบาก กรรมเปน จดุ ใหญทีจ่ ะเปลยี นแปลงชีวิตลูก ลูกรวู าลูกเคยทำผิด มากมาก ยง่ี ระลึกไดก ็ยงี่ รวู าตัวเองเลวมาก อยา วา แตช าตทิ ่ี แลวเลยชาตนิ ีล้ ูกก็จะกะอกั แลว ลูกวนั นี้ลกู กพ็ ยายามรกั ษาศลี

๑15๕8๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m กาย วาจา ใจ ทัง้ ทาน และ ภาวนา เทา ทมี่ โี อกาสอยา งแทจริง แตทุกคร้ังท่ลี ูกตง้ั ใจทำ เชน ตืน่ ตี ๕ สวดมนต นั่ง สมาธิ ทำ กับขา ว ไปทำบุญตกั บาตร หมนั่ ทำประจำ แตส ่งี ท่มี ากระทบ เกดิ ขน้ึ กับลกู ก็ยังรุนแรงอยู เชนพอลกู ทำบญุ เสร็จลูกต้งั จติ อธิ ฐานอุทศิ บุญกศุ ลใหเ จากรรมนายเวร ออกชื่อคนที่ลูกกำลงั มี ปญหาท่ีทำใหลูกทกุ ขใจ ท้ังท่ีไมไดเ จอกนั นาน กต็ องมเี หตุใหเจอ กันอยางไมมีเหตุผลและความรุนแรงก็เกิดขึ้นจนลูกตั้งตัวไมทัน ทั้งทล่ี ูกกับเขาไมไ ด มปี ญหารุนแรงอะไรกันมากมายถึงขนาด จะเขา มาทำรายกัน แตว ันไหนทลี่ ูกไมสวดมนต ไมไปทำบุญวนั นน้ั เหตกุ ารณปกติไมมอี ะไรเขามากระทบใจกระทบกาย ลกู ไม ไดทอ แตก ็อดสงสยั ไมได และเหน็ คนอ่นื เขากย็ ังทำผดิ ศีลอยูที่ ก็ยงั มีชวี ติ ทดี่ ี ประสบความสำเร็จในธรุ กิจ แตกับลูกยังตองทนทุกขกับตัวเองอยางหลีกเลี่ยงไม ได ยงั ไมรูว า ตองทำยังไง สถานะการณต อนน้ี ลูกตกงาน ธรุ กิจ กโ็ ดนโกงและขาดทนุ แฟนนอกใจไปมคี นอื่น ลูกตองอยูอยา ง โดดเดียวในทา มกลางวกิ ฤต ไมม ีแมกระทัง่ คนที่จะกลา วถามวา สบายดไี หม ทัง้ ทไี่ มมใี ครแตภาระท่ตี อ งรับผดิ ชอบชีวิดคนอืน่ ก็ มีมาก อยู ลกู ทง้ั สองคนก็กำลังเรยี นอยู ลูกสาวเรยี นดี กำลัง จะจบ ม.ปลาย และ เอนท เขา มหาลัย แตย งั ไมรวู าจะติดอะไร ก็มปี ญ หากนั นดิ หนอ ย เพราะสี่งที่เขาอยากเปน ลูกก็ไมไดพ อใจ นกั แอบผิดหวังอยูแ ตกไ็ มกลาพูดอะไรมาก และลูกก็ตอ งสง เงนิ เลย้ี งแมทตี่ อ งอยคู นเดียว ทงั้ ที่ลกู แมก เ็ ยอะแตภ าระเรอื่ ง เงินกต็ กอยูที่ลกู คนเดยี ว แตลูกกย็ งั มคี วามสุขทีไ่ ดทำอยา งนน้ั ไมไ ดค ดิ วาเปน ภาระอยางไร ลกู อยากมีโอกาสไปปฎิบัตธิ รรม

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑1๕5๙9 อยา งแทจ รงิ เพราะวา วางงานอยู แตก็ไปไมไดเพราะ มีหมา พกิ ารอยูต วั หนึ่ง ทต่ี อ งลางข้ลี า งเยย่ี วอยูขออภยั ที่ใชคำนี้คะ (เคยเขียนมาปรกึ ษาทานครง้ั หนง่ึ วา ตอ งทำยังไงกับเขาด)ี และ อยางทบี่ อกวา ลูกไมม ่ีใครจริงๆ อยคู นเดียว ทีไ่ มส ามารถจะพ่ึง ใครไดในวิบากกรรมเชนน้ี ถา ลูกจะทง้ี ไปก็กลัวบาป ไปทำบุญ แตจะไดบ าป ลูกจะตองทนทกุ ขแ ละโดดเดยี่ วอยา งน้ไี ปอกี นาน ไหมคะ ประมาณ ๒ ปแ ลวคะ ที่ลกู เปนอยางนี้ ลกู สำนึกผิดแลว จรงิ จริงคะแตไ มร ูวา จะเรมิ่ ตนยงั ไง *ตอ งทนทกุ ขรับกรรมอยางน้ไี ปอกี นานเทา ไร ? *ถาลูกไมสามารถสงเสียลูกเขามหาลัยไดลูกจะบาป ไหม ? *และถาลูกยังไมมอี ะไรทำอยู สตั วเ ล้ยี งท่ลี กู ดูแลตอง โดนท้ิงลูกจะบาปไหม ? เพราะ แฟนเกา เขาก็ไมร ับผิดชอบชว ย ทั้งท่ีกอมาดวยกนั . ลูกตัดสินใจเขียนมาหาทานเพราะรูวามีทานคนเดียวท่ี ลูกคิดออกในตอนนี้และรูวาจะดีรับคำตอบที่เปนแสงสวางท่ีแท จริงในชวี ิต เพราะวิบากกรรมท่ีลกู ประสบอยตู อนน้ี มเี ขา มา เกือบทุกวนั ลูกยังงงอยูสีง่ ที่ไมน าเกดิ ก็ยังเกดิ กราบขอบพระคุณคะ คำตอบ หากมชี วี ติ เปน จรงิ ดงั ทบ่ี อกเลา ไป กเ็ ปน ชวี ติ ทนี่ า สงสาร เหตุเพราะกรรมไมด ี กำลงั ใหผลเปนอกุศลวิบาก ผูทำกรรมไมด ี ไวก อ น จงึ ตอ งยอมรบั ความจรงิ และชดใชห นเ้ี วรกรรมไปจนกวา

๑16๖0๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m จะหมดสนิ้ แลว ชวี ติ จงึ จะพน อกศุ ลวบิ ากนนั้ การปฏบิ ตั ธิ รรมเปน บญุ ใหญส ดุ ผใู ดปฏบิ ตั ธิ รรมแลว อทุ ศิ บญุ ใชห นเ้ี จา กรรมนายเวร หนเี้ วรกรรมยอ มหมดไปไดเรว็ (๑). ถามไปวา : ตอ งทนทุกขร บั กรรมอยา งนีไ้ ปอกี นาน เทา ไร ตอบมาวา : ตองรับอกุศลวิบากไปอกี นาน เทาท่ีชดใช หน้เี วรกรรมไดห มด หรอื เจากรรมนายเวรอโหสใิ ห (๒). ถามไปวา : ถา ลกู ไมส ามารถสง เสยี บตุ รใหเ ขา เรยี น ในมหาวทิ ยาลยั ได จะบาปไหม? ตอบมาวา : ถาเขาไมป ระสงคจะเรยี นในมหาวทิ ยาลยั ไมถือวาเปนบาป ถาเขาประสงคแสวงความรู ในสถาบันนอกมหาวิทยาลัย แลวผูเปนแมไม สงเสริมใหเขาเรียน ถือวาเปนบาป เพราะไม ประพฤติจรยิ ธรรมของการเปนแมท่ีดี (๓). ถามไปวา : ถา สตั วเ ลย้ี งทผี่ ถู ามปญ หาดแู ล อยู ถกู ทิง้ จะบาปไหม ตอบมาวา : บาปครับ เพอื่ นท่มี ีความสมั พนั ธค บหากนั มานานก็จะจากกนั ไป ทรพั ยส มบตั ิและสงิ่ ท่ีครอบครองมาดวยความพยายามก็จะตอ ง ละทง้ิ ไป วญิ ญาณส่ิงเปนแขกพักอาศัยอยูใ นกายก็จะออกจาก กายไป การไมยดึ ติดกับชวี ติ น้ี คือกิจปฏบิ ัตขิ องพระโพธิสัตว

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑1๖6๑1 ๗๑. ไดบ ญุ หรอื ไดบ าป คำถาม อยากถามอาจารยวา การทผ่ี มนำเงินใสซ องแลว ปดอยางมดิ ชดิ เพอ่ื นำซอง นั้นไปถวายพระคุณเจา โดยท่ีกระผมใสบาตรดวยของแลวตาม ดวยซอง ซ่ึงเจตนาของผม นั้นเพื่อบำรุงพระพุทธศาสนาหรือ ตามความประสงคข องพระคณุ เจา การกระทำเชน นเี้ ปน บญุ หรอื เปน เปนบาปครับ อาจารยชว ยชท้ี างใหด ว ยครับ ขออนุโมทนาบุญท่ีอาจารยไดตอบคำถาม สาธุ สาธุ สาธุ คำตอบ บาตรเปน ภาชนะทภ่ี กิ ษสุ ามเณรใชร บั อาหารบณิ ฑบาต ดงั นนั้ การนำอาหารไปใสล ง ในบาตร ผใู สบาตรไดบ ญุ การนำของปจ จัยไป ใสลงในบาตร เปนการทำท่ผี ดิ วัตถปุ ระสงคแ ลว ไมสบายใจ ถอื วาเปนบาป เม่ือไปพวั กันกบั คนพาลผมู ีจติ อกศุ ล พษิ สามประการก็จะเพ่ิมข้ึน กิจในสมาธิก็จะถอยลง ความเมตตา และความกรณุ ากจ็ ะหมดสิ้นไป การละท้งิ การคบหากบั คนพาล คอื กจิ ปฏบิ ตั ิของพระโพธิสัตว

๑16๖2๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ๗๒. ทำงานอยทู ีล่ ำพนู คำถาม สวสั ดีครับ ทา นอาจารย ดร.สนอง กระผม นายวริ ตั น มตี นั ทำงานอยู บรษิ ทั ฮานา ฯ สาขา จังหวัดลำพนู จากวนั นนั้ ท่ีทา นอาจารย ไดกรุณาเขาไปบรรยาย ในบรษิ ัทครบั ทำใหร ูจักทา นอาจารย กระผมอยากจะเรียนถาม ทานอาจารยครับวา การน่ังสมาธิโดยลำพัง ในหองพระท่ีบาน โดยท่ีเรายังไมเคยไดร บั เปน ลกู ศษิ ยของ ครูบาอาจารย ทานใด เลย เราจะมคี วามกระจา งในธรรมหรอื ไม แลวจะมผี ลกระทบท่ี จะเกดิ ขนึ้ กบั เราหรอื ไม เพราะวนั นนั้ อาจารยบ อกวา ควรมคี รบู า อาจารยดว ย ที่ถามคำถามนี้เพราะกระผมไมแนใจและยังลังเล อยู วาจะมีผลกระทบอะไรหรือไมอยางไร โดยปกติผมจะ สวด มนต อยสู ามบทหลักคือ สวดยอดพระกณั ฑไ ตรปฎก แลว สวด พาหุงมหากา แลวสวดคาถาชินบัญชร แลวกอนจะนั่งสมาธิ จะอธิษฐานจิตถึงทานเจาพระคุณสมเด็จฯพุฒจารยโต พรหม รังสี คมุ ครอง แลว นง่ั สมาธิ และเม่อื กอ นหนา เคยปฏิบัติ ตาม แนวทางของหลวงพอจรัญ วัดอัมพวนั สิงหบ ุรี ตามในหนังสอื ของทา น แตก ระผมกไ็ มเ คยไดร บั เปน ศษิ ยท า นและไมเ คยไปฝก ท่ี วดั ทา นเหมอื นกนั จงึ ไมแ นใ จวา เราจำเปน ทจ่ี ะตอ งไปรบั เปน ศษิ ย กบั ครบู าอาจารยท า นโดยตรง หรอื ไม หรอื แคเ ราตง้ั อธษิ ฐานจติ

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑1๖6๓3 ขอเปนศษิ ยทา น ใหทานคมุ ครองไดไ หมครับ หรอื อยา งไร ชวย แนะนำใหทีครับ คือกระผมปฏิบัติมาคอนขางนานแลว แตไม สม่ำเสมอ เลยยังไมไปถึงไหน แตทุกครั้งที่สวดมนต ก็จะสวด ท้งั ๓ บทที่วา ถาขาดอนั ใดอันหน่ึงแลว ไมสบายใจครบั กเ็ ลย สวดท้ัง ๓ เลย รสู กึ ดี รบกวนทา นอาจารยส นอง ชแ้ี นะแนวทางใหท คี รบั ถา เกิดวาทานอาจารยคิดวาจำเปนตองไปรับเปนศิษยหรือตองมี ครูบา อาจารยโดยตรงนั้น ชวยแนะนำครูบาอาจารยที่อยูใกล แถว ลำพนู เชียงใหม ใหท คี รบั ขอบพระคณุ มากครบั ดวยความเคารพอยางสูง คำตอบ พระสัมมาสัมพุทธเจา พระปจเจกพุทธเจา ไดส่ังสม บุญบารมีมาแตอดีตมาก จนสามารถปฏิบัติธรรมไดโดยไม ตองมีครูบาอาจารย แตพุทธสาวกสั่งสมบุญบารมีมาไมมาก พอ ส่ังสมมาเพียงหนึ่งอสงไขยแสนกัป เชน พระมหาโมคคัล ลานะ และพระสารีบตุ ร ยงั ตอ งมคี รูอาจารยช แ้ี นะแนวปฏบิ ตั ิ ธรรมให จึงจะบรรลดุ วงตาเห็นธรรมเปน พระอรหนั ตได ดังน้ัน โอกาสทคี่ นสวนใหญจะกระจางในธรรม จึงตอ งมีครอู าจารย ผู มปี ระสบการณต รงและเขาถงึ ธรรมแลว เทา นน้ั มาเปนผชู ้แี นะ การนำเอาแนวปฏิบัติของผูใดมาประพฤติใหถูกตรง และมีพฤติกรรมถูกตรงเหมือนกับผูนำแนวปฏิบัติน้ันออกเผย แพร ความเปน ครูเปน ศิษย ยอ มเกิดขึ้นโดยปรยิ าย

1๑6๖4๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m การสวดมนตหากผูสวดมีจิตจดจอกับบทมนตที่สวด สตยิ อมเกดิ ขน้ึ กับผูสวด และหากพัฒนาใจไดถ ูกตรงกบั ความ หมายของบทมนตนั้น ความศักดสิ์ ิทธิ์ในการสวดมนตย อ มเกดิ ข้ึน มีสงิ่ ที่นาคิด นาพิสูจน คือ บทมนตส รรเสรญิ คุณของพระ รตั นตรัย พระสงฆผูเปน อรยิ สาวกตองนำมาสวดในการทำวัตร เชา ทำวัตรเย็นทกุ ครั้ง ทำไมจึงเปน เชนน้ันครบั ๗๓. ขออนญุ าตรบกวน คำถาม กราบเทา ทานอาจารยดร.สนองท่เี คารพอยา งสูง ดิฉันมีคำถามขออนุญาตรบกวนทานอาจารย ดิฉันขอ คำแนะนำจากทา นดวยคะ เนอ่ื งดวยเคยไดอ านคำถาม คำตอบ จากทางเว็บไซต ที่ทานอาจารยไดเคยกลาวไววาอาชีพท่ีถูกท้ัง ทางโลก ทางธรรม เชนอาชีพการเปนครสู อนพระกรรมฐาน นัน้ ดิฉันขอความเมตตาทานอาจารยชวยแนะนำถึงอาชีพที่ถูกทาง โลก ทางธรรม พอมอี าชพี อน่ื อกี บา งหรอื ไมค ะ และ การเปด รา น ขายอาหาร รา นกาแฟ หรอื ทำเสอ้ื ผา ของเลน เดก็ ตลอดจนเปน พนกั งานธนาคาร(ทำงานหนา เคานเตอร ไมม หี นา ทใ่ี นการบรหิ าร ตรวจสอบ เกี่ยวของใดๆในสวนของภาษี) นี่ถือวาเปนอาชีพท่ี

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑1๖6๕5 เปนเหตุแหงความหลง ซึ่งผิดทางธรรมดวยหรือไมอยางไรคะ และหากมีความจำเปนตองทำอาชีพที่เปนการผิดธรรมแตไมผิด ศลี จะสามารถเขาถงึ ธรรมไดหรือไมอ ยา งไรคะ ถาไมแลวตอง แกไขอยางไรเพ่อื การเขา ถงึ ธรรม การเปนพระโสดาบันน้ัน พอไปเกิดในชาติตอไปแลว ยังจำไดหมายรูในความเปนพระโสดาบนั ของตัวเองหรือ ไม ถา อยางน้ันคนท่ีเกิดมาแตความเปนพระโสดาบันท่ีจะไมตกต่ำอีก เกิดมาจะมีโอกาสทำผิดศีล ผิดธรรมบางหรือไม หรือเกิดมา แลวกถ็ อื ศลี หาเปนนิจต้งั แตเ ด็ก ไมท ำราย ไมฆ า สตั ว เลยโดย อัตโนมตั ิตั้งแตเดก็ ๆ สดุ ทา ยน้ี หากมกี ารพมิ พบ ทสวดมนตเ พอ่ื แจกเปน ธรรม ทาน วางไวตามวัดตา งๆใหญ าติโยมหยิบได และไดม ีการจดั วาง ไปแลว เปน อยา งนอ ยเกนิ รอ ยใบ และไดม าทราบในภายหลงั วา มี การพิมพบทสวดมนตดังกลาวนั้นผิด ทั้งท่ีก็ไดมีการตรวจสอบ แลว หลายรอบ อยา งนจี้ ะเปน การบาป หรอื ไม มากนอ ยอยา งไร และวิธีแกไ ขตอ งทำอยา งไรบางคะ หากดิฉันไดกระทำพลาดพลั้งลวงเกินตอทานอาจารย ดวยกาย วาจา ใจ โดยเจตนาหรือรูเทาไมถึงการณ กราบ ขออโหสิกรรมตอทานอาจารย มา ณ ท่ีน้ีดวยนะคะ และขอ อนุโมทนาในความเมตตาและเสียสละอยางใหญหลวงของทาน อาจารยด ว ยคะ กราบขอบพระคุณทา นอาจารยอ ยา งสงู ทเี่ มตตา

1๑6๖6๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m คำตอบ ชวี ติ มอี ยสู องงานใหญท ต่ี อ งทำ คอื งานภายนอกทที่ ำให กบั สงั คม เพอื่ แกป ญ หาใหส งั คม เพอื่ แกป ญ หาการดำรงอยขู อง ชวี ติ ปจ จุบัน สวนงานภายใน ไดแ กง านท่ที ำใหก ับตัวเอง สงั่ สม บญุ เพอ่ื ใชเ ปน ปจจัยเดินทางสปู รโลก งานภายนอกท่ดี ี ทำแลวตองไมผ ิดกฎหมาย ไมผดิ ศีล และไมผ ดิ ธรรม ดงั นนั้ การขายโลงศพ ขายอาหารมงั สวริ ตั ิ ขาย วสั ดกุ อ สรา ง ขายสงั ฆภณั ฑ ฯลฯ จงึ เปน งานทด่ี ี ตรงกนั ขา ม งาน ทท่ี ำแลว ผดิ กฎหมาย หรอื ผดิ ศลี หรอื ผดิ ธรรม เชน คา ขายสตั ว มชี วี ิต คา ยาพิษ คา อาวธุ คา เครื่องดักเครอื่ งประหาร ฯลฯ ผูใด ประพฤตแิ ลว ยอมเกิดเปน อกุศลวิบากตามมาในภายหนา อน่งึ อาชีพที่ของเก่ยี วกับการพนัน ขายหวย ขายเหลา เบยี ร ฯลฯ เหลาน้เี ปนอาชีพทผ่ี ิดธรรม ผใู ดประพฤติผูน้นั มีบาป เกิดข้นึ ผมู ีอาชีพดังกลาว สามารถทำบญุ ได เชน เล้ยี งพระ ใส บาตร ตงั้ โรงทาน ฯลฯ แลว ไดบ ญุ แตห ากนำตวั เขา ปฏบิ ตั ธิ รรม ยอ มไมประสบผลสัมฤทธิ์ในการปฏิบัติ ผูมีบาปปรารถนานำพาชีวิตไปสูความสวัสดี ตองหยุด ประกอบอาชีพท่เี ปนบาปแลว หันมาปฏิบตั ิ ทาน ศีล ภาวนา ได อยา งถกู ตรง โอกาสพน ความวบิ ตั ิในกาลขา งหนา ยอ มเกดิ ขน้ึ ได ตวั อยา งเชน ธนญั ชานพี ราหมณ เลกิ ประพฤตทิ จุ รติ เพอื่ ใหไ ดม า ซง่ึ ทรพั ย แลว หนั มาประพฤตสิ จุ รติ ตามธรรม สามารถหนบี าปไป เกดิ อยใู นพรหมโลกได สริ มิ าโสเภณแี หง แควน มคธ เลกิ ประกอบ มจิ ฉาอาชพี แลว หนั มาปฏบิ ตั ิ ทาน ศลี ภาวนา จนจติ บรรลโุ สดา

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑1๖6๗7 ปต ตผิ ล ปด อบายภมู ไิ ด และคนทเี่ กดิ มามจี ติ บรรลโุ สดาบนั แลว จะไมประพฤตผิ ิดศีลธรรมอีกตอ ไปจนกวา จะนิพพาน ความไมสบายกาย ความไมสบายใจ เม่ือเกิดกับผูใด แลว ถือวาผูน้ันมีบาป สวนจะบาปนอยหรือบาปมากขึ้นอยูกับ ความรุนแรงของอกุศลวิบากที่ใหผล การพิมพบทสวดมนตผิด โดยไมเ จตนาแลว แจกใหม วลชน ถือวา ไมเปน บาปกบั ผูพมิ พ แต ผูปฏิบัติธรรมจนเขาถึงอริยธรรมไดแลว ถือวาเปนบาปที่เนื่อง ดวยจติ ขาดสติ อโหสิใหแลวครับ ๗๔. ผสู ำนึกผิด คำถาม เรียน ทานอาจารยส นอง ทเ่ี คารพ ดฉิ นั มเี รอื่ งคา งในใจ มองไมเ หน็ ใครทจ่ี ะตอบคำถามได ขอรบกวนอาจารยเมตตาตอบคำถามดฉิ ันดวยคะ ตอนดิฉันยังเด็ก อยูชั้นประถม พอแมไดสงไปเรียน โรงเรียน พุทธศาสนาวันอาทิตย ดิฉันไมชอบไป เพราะข้ีเกียจ คะ ตอนนั้น เพ่ือนที่เรียนดวยกัน เลาถึงพระองคหน่ึงที่วัดวา พระองคน ั้น ชอบเยาแหยเ พ่อื น และอะไรดิฉนั กจ็ ำรายละเอยี ด ไมได พระองคน ี้เอง เคยทำกิรยิ าแบบน้ันกบั ดิฉันบา ง แตจ ะ มากหรือนอยอยางไร ดิฉันก็จำไมได เพราะยังเด็กมาก แตตัว เองก็ไปรสู ึกวา พระองคน ไี้ มดี

๑16๖8๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ตอมาดิฉันไมอยากไปเรียน พอแมก็ถามวาทำไม ดิฉัน ก็บอกวา ไมอยากเรยี น เพราะพระองคนี้มาถกู ตวั ดิฉัน พอ แม โกรธมาก ไปตอวา พระมหาอาจารยท ่วี ดั และตอ มาพระมหา ไดพาพระองคน น้ั มาท่ีบา น มาขอโทษ และจำไดเ ลาๆ วา พระ บอกวา เห็นเปน เดก็ จงึ แหยเลนเทา นั้น ดิฉันรูส กึ ผิดมาก แตไม ไดสารภาพผดิ กับใคร และเก็บเปน ความลบั พอ แมกไ็ มทราบ วา ดิฉนั เปนเด็กโกหก ใสร า ยพระสงฆ นอกจากนี้ เมื่อกอ นดิฉนั โงเขลามาก ไดว ิพากษว ิจารณ หลวงตามหาบวั เรอื่ งของกองทนุ ผา ปา ชว ยชาติ ดฉิ นั ไดไ ปกราบ ขอขมาทานท่ีวัด แตไ มไดเอย ปาก เพยี งแตบ อกในใจ ถอื วาใชได หรอื ไมค ะ ขออาจารยชวยช้ีทางใหดิฉันดวย ดิฉันควรทำอยางไร จงึ แกไ ขบาปนไ้ี ด อยา ใหด ฉิ นั ตอ งตกนรกหมกไหมเ ลยคะ ดฉิ นั กลวั บาปกรรมทีท่ ำมากคะ ทำไปเพราะโงเขลาจรงิ ๆ ดฉิ ันขอกราบขอบพระคณุ อาจารยล ว งหนา บุญกุศลท่ี อาจารยไดกรุณาใหคำปรึกษาแกดิฉันและผูอาน ขอใหอาจารย และครอบครัวมแี ตค วามสขุ ความเจรญิ ท้งั ในทางโลก และทาง ธรรมนะคะ คำตอบ ผูใดรูวาตัวเองทำผิดมากอน และมาสำนึกไดถึงความ ผิดน้ันในภายหลัง ผูนั้นยังมีโอกาสเจริญไดในวันขางหนา ดวย

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑1๖6๙9 การขอขมากรรม วธิ กี ารคอื นำดอกไมธ ปู เทยี นไปกราบไหวส ิ่ง ศกั ด์ิสทิ ธใิ์ นพทุ ธศาสนา อาทิ พระพทุ ธรูป เจดียบ รรจพุ ระบรม ธาตุ บรรจุพระไตรปฎก ฯลฯ สวดมนตบทสรรเสริญคุณพระ รัตนตรัย แลวกลาวขอขมากรรมที่ทำแลว จากนั้นรักษากาย วาจา ใจ มิใหผิดพลาดข้นึ อีก สวนเรอ่ื งขอขมาหลวงตามหาบวั นนั้ ผถู ามปญ หาตอ งไปกลา ววาจาขอขมาโทษ เมอ่ื หลวงตาฯ เอย ปากยกโทษให โทษทม่ี กี บั หลวงตายอ มหมดไป แตด ว ยเดชของ ศีลยังทำใหวิบัติได ดังน้ันผูขอขมาตองรักษาใจใหมีศีลบริสุทธ์ิ และไมว ิพากษว จิ ารณห ลวงตาฯ อกี ตอ ไป ๗๕. งงไปงงมา คำถาม เรยี น ทานอาจารยสนอง ทีเ่ คารพ ครับ ผมมีคำถามที่อยากจะรบกวนให อาจารยชวยชี้แนะ หนอยนะครับ ดังน้ี การทบ่ี อกวา ความเปน จรงิ แลว ตวั ตนเราไมม ี เชน มแี ต ความตาย ไมมีคนตาย คนท่ีตายไมใชเรา ผมมขี อ สงสัยอยูเรอื่ ง หนง่ึ นะครับ คอื เรอื่ งของพอแม ผมเคยอา นหนงั สือแลว พบวา ความจรงิ แลว พอ แม ไมม ี เพราะ เมอ่ื ตวั เรายังไมม ี พอแมเรา จะมีมาแตไหน ประเด็นนที้ ำใหผ มไมเขาใจ และ ปฏบิ ัตติ ัวไม

๑17๗0๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ถกู ครบั วา เราจะคดิ กบั เรอ่ื งนอี้ ยา งไร ตอนนท้ี ผี่ มกพ็ ยายามจะ ทำความเขา ใจ วา ทกุ สง่ิ ทกุ อยา งเปน โลกสมมตุ ิ เพราะ เรายงั ไม เขา ใจโลกของความจรงิ ทม่ี นั เปน จรงิ แตก พ็ ยายามจะไปตรงนนั้ กเ็ ชอ่ื วา ความจรงิ เปน เชน นนั้ แต กพ็ ยายามอยใู นโลกของความ สมมตุ ใิ หด ที ส่ี ดุ และ ปฏบิ ตั ติ ามหลกั ธรรมทเ่ี กยี่ วขอ ง ผมอาจจะ ถาม งง ไป งง มา นะครับ เพราะเรียบเรยี งยังไมถ กู แตทา น อาจารยคงพอจะจับประเด็นได ขอความกรุณาชวยใหคำช้ีแนะ ดว ยนะครับ ขอบคณุ ครบั ..... คำตอบ เรื่องที่ถามไปเปนสิ่งท่ีไมผิดปกติของคนที่เขาถึงความ รูทางโลก (สุตมยปญญา และ จินตามยปญญา) แมจะศึกษา หาความรมู าจนสงู สดุ กย็ งั เขา ถงึ ความจรงิ ทไ่ี มแ ท (สภาวสจั จะ) จึงเปนเรื่องธรรมดาท่ีผูเขาไมถึงความจริงแทยังตองงงไปงง มา หากผูใดเขาถึงความรูสงู สุด (ภาวนามยปญญา) โดยเฉพาะ ปญ ญาเหน็ แจงไดแลว ยอ มรู เหน็ เขา ใจ ความจริงแท (ปรมตั ถ สจั จะ) ผเู ขาถงึ ความจรงิ แท รูวาสง่ิ ตา งๆที่อบุ ตั ขิ น้ึ ในโลก ลว น เปน สง่ิ สมมตุ ทิ งั้ สน้ิ ในทส่ี ดุ ไมม อี ะไรมอี ยจู รงิ แท ลว นตา งเปน สงิ่ ไมใ ชต วั ตนแทจ รงิ (อนตั ตา) ผรู จู รงิ แทจ งึ มชี วี ติ อยกู บั สมมตุ ขิ อง โลกได โดยมจี ติ ไมเ ปน ทาสของสมมตุ ิ หรอื คอื มจี ติ เปน อสิ ระจาก โลกธรรม มจี ติ เปน อสิ ระจากวัตถุ กเิ ลส ตัณหา อปุ าทาน ฯลฯ ความงงไปงงมา จงึ ไมเ กิดขึ้นกบั ผตู อบปญหา

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑1๗7๑1 ๗๖. ตกใจปนงง ๆ คำถาม ถามการปฏิบัตธิ รรมคะ หนปู ฏบิ ตั ธิ รรมมาไดส องปแ ลว คะ โดยวธิ ขี องหลวงพอ จรญั โดยหลงั จากเริ่มปฏิบัติท่ีบานทุกวนั โดยมีผลปฏบิ ตั ิ ดังน้ี - ตอนปฏบิ ตั ิมาไดส องเดอื น มีคืนหนง่ึ หนูนงั่ อยู อยๆู จิตกส็ งบรวม แลวเห็นรูปที่น่งั พองยบุ อยูน้นั ไมใชเรา ก็ตกใจ จากน้ันก็เห็นความคิดท่ีเกิดข้ึนแลวดับไปอยางรวดเร็วสองครั้ง แลวรูส กึ ทันทีวา ความคิดนี้ก็ไมใชเรา จากนน้ั หนูลมื ตาขึ้นมา แบบตกใจปนงงๆ แลว มีความสขุ ใจ - หลังจากคร้ังแรกผานไปอีกราวสองเดือน คร้ังท่ีสอง ท่เี กิดความประหลาดใจขนึ้ คอื วันนนั้ หนนู ัง่ แลว จิตสงบดี มี ความสขุ หลังจากนัน้ รสู กึ วา ครัง้ น้ีจติ มันตัง้ มัน่ เปนกลาง และ รเู หน็ อะไรไดร วดเร็วดี พอลืมตาข้นึ อาการอยางนั้นยังคงอยู ท้งั วัน คือรสู ึกวาเราเปนผูรู ผดู ู เปนกลางอยา งมาก เดินไปไหน ในวนั น้ัน รูสกึ วา โลกใบน้แี ทจริงแลว มนั เปนสมมุติ ไมมีอะไรสัก อยา ง คนไหนๆสตั วไหนๆในโลกกส็ มมตุ ิเหมือนเรา เพราะเรา เอง รปู นามน้ไี มม ี เขากต็ อ งไมม ี - แตห ลงั จากปรากฎการณท เี่ กดิ ขนึ้ ทงั้ สองครง้ั ผา นมา จนวนั นร้ี าวๆเกอื บป จติ หนไู มค อ ยตงั้ มน่ั อยา งเคย หนคู ดิ วา อาจ เปน เพราะหนมู คี วามอยากได อยากเหน็ อกี รทู ั้งรูว า ไมควร แม

๑1๗7๒2 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m เพยี งนดิ มนั จะไปไมได แตหนูกพ็ ยายามวางมนั แลว ไมใหอยาก ดี อยากไดปญญาใด หนูไมแนใจวาเพราะอะไรคะ หรือเพราะ หนทู ำแตว ปิ ส สนาคะ หนูตองเพมิ่ สมถะรึเปลา คะ - ตอนน้ีหนูเห็นวาตอนปฏิบัติในรูปแบบหนูไมกาวหนา หนเู ลยเพมิ่ การรกู าย ใจระหวา งวนั ตามหลวงพอ เทยี น พยายามรู กายตอนยนื เดนิ นงั่ นอน และขยบั รบู า งไมร บู า งกห็ มนั่ ทำคะ สว น ใจนั้น หนดู คู วามดดิ และอารมณ คิดมาหนรู ูแลววางไป ไมไ ปอยู กบั มัน มีอารมณใ ดๆหนูรู ดมู นั จนมันคอ ยๆๆดบั ไป หนรู ูสึกดีคะ ใจเร่ิมไมยึดถือความคดิ และอารมณ เหน็ มันเปนของชวั่ คราว - หนูปฏิบัตถิ ูกทางไหมคะ และควรเพ่ิมอะไรคะ หนูขอ คำแนะนำดว ยคะ หนูอยากออกจากสังสารวัฏน้ีเสยี ทีคะ ปล.ครอบครัวหนูรูจักคุณลุงไพศาล ลุงตึ๋ง คะ หนูจึงไดฟงซีดี ของคณุ ลงุ ดร.สนองเปน ประจำ ขอบพระคุณมากคะ คำตอบ ผูถามปญหาปฏิบัติธรรมเร่ิมตนตามแบบของหลวงพอ จรัญนั้น ดำเนินไดถูกแลว แตมาเสียดายหลังท่ีจิตไมสามารถ ตา นอำนาจของมารได ทัง้ น้เี ปน เพราะจติ ไมมกี ำลังมากพอที่จะ รักษาความดใี หคงอยู ตอ มาไดห นั ไปปฏบิ ตั ธิ รรมตามแนวของหลวงพอ เทยี น ก็ ปฏบิ ตั ไิ ดถ กู ตรงแนวทางแลว แตจ ะรกั ษาความดใี หค งอยไู ดห รอื

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑1๗7๓3 ไม ก็อยทู ่กี ำลังใจอกี น่นั แหละ ฉะน้ันหากผูถามปญหาประสงค ความกาวหนาในการปฏิบัติธรรม จงเลือกเอาวิธีใดวิธีหน่ึงมา ประพฤติปฏิบัติ และตองเพ่ิมกำลังใหกับใจดวยการเจริญพละ ๕ ใหกลา แขง็ ๑. เจรญิ ศรทั ธา ดว ยการนำตวั เขา ใกลแ ละสนทนาธรรม กบั ผทู รงคณุ ธรรมสงู ๒. เรง ความเพยี ร ดว ยการปฏิบัติธรรมอยางตอเนอ่ื ง และยาวนาน ๓. ทุกขณะต่ืน เอาจิตจดอยูกับอิริยาบถที่เกิดขึ้นจาก การคิด พูด และทำ ๔. เจรญิ สมาธใิ หเ ขา ถงึ ความตง้ั มน่ั จวนแนว แน (อปุ จาร สมาธิ) ดวยการเลอื กบทกรรมฐานที่เหมาะกับจรติ มาบริกรรม ๕. ใชจิตที่ต้ังมั่นจวนแนวแน พิจารณาสรรพส่ิงท่ีเขา สมั ผสั จิตวา ดำเนนิ ไปตามกฎไตรลกั ษณ ผูใด มีศลี ไมขาด ไมทะลุ ไมดา ง ไมพรอ ย คมุ ใจอยูทกุ ขณะตื่น มสี จั จะ และมคี วามเพยี รในการปฏิบตั ธิ รรม ผลสำเร็จ ในการพฒั นาจิตยอมเกดิ ขนึ้

1๑7๗4๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ๗๗. อยากใหเ ปล่ยี นชอื่ คำถาม กราบเรยี นอาจารยสนองที่เคราพ ผมเคยไดฝ ก เจรญิ สติ จนควาทกุ ขห ายไปเยอะครบั (แต พอ แมไมเคยรเู รอื่ งนะครับ เพราะไมอ ยากบอก) แมของผมอยากใหผมไปเปลี่ยนช่ือครับ เพราะทานไป เช่ือหมอดูนะครับ ทานมองผมเปนคนไมคอยดีเทาไหร ทั้งพอ และแม โมหะกบั โทสะทานสงู ครับ เวลาไมไ ดด ่งั ใจ แชงผมให ไปตายประจำ บางทีผมก็โมโหทานครับ แตไมขาดสติแนๆ แต บางทีผมผิดจริง แตบางทีก็ใชงานแลวไมไดด่ังใจทานนะครับ เชน ทานใหต บยุง แตในใจผม ถือศลิ ขอ ๑ เปน ท่สี ุด ผมก็แกลง ตบไมโ ดน แลว ใหม นั บนิ หนไี ป เพราะตอนนแี้ มแ ขนทา นหกั อยนู ะ ครับไมห ายเสียที อยากใหทานหายไวๆเหมือนกันนะครับ โรคประจำตัว ทานเยอะ เวลาเห็นทานนอนปว ยก็สงสารทานมากนะครับ สว น พอเวลาหลับ นอนละเมอรุนแรงมากครับพอและแมทานไมได ปฎบิ ตั ธิ รรมอะไรนะครบั เคยบอกๆไปทแี ลว แตโ ดนดา ครบั แต ทานก็ทำบุญบา งนะครบั สดุ ทา ย ผมเชอื่ มนั่ พระรตั นตรยั ทสี่ ดุ ดว ยภมู ริ ภู มู ธิ รรม ของทานอาจารยสนอง โปรดเมตตาชวยต้ังชื่อใหผมหนอยนะ ครับ เพ่อื เปนมงคล และปนความสบายใจของแมผ มครับ อะไร ก็ไดครบั

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑1๗7๕5 คำตอบ คนฉลาดมองความไมดีของตวั เอง แลว จดั การแกไขให ถกู ตอ งตามธรรม คนโงช อบมองความไมด ขี องคนอนื่ แลว บอก คนอนื่ ใหแ กไ ขตามอำนาจของกเิ ลสทผ่ี ลกั ดนั ฉะนน้ั ผถู ามปญ หา อยากเปน คนฉลาดหรอื อยากเปนคนโง กเ็ ลือกเอาตามทชี่ อบๆ ผูมีกำลังสติของจิตกลาแข็ง ยอมเห็นส่ิงกระทบดับไป ตามกฎไตรลกั ษณ จึงไมเ อาส่งิ กระทบเขา ปรุงอารมณ การเกิด อารมณโมโหเปน เพราะจิตขาดสติ กมฺมนุ า วตตฺ ตโี ลโก แปลเปนภาษาไทยวา สตั วโ ลกเปน ไปตามกรรม ฉะน้ันแมมีโรคประจำตัวเยอะ (อกุศลวิบาก) ก็ เนื่องดวยเหตุที่แมทำกรรมไมดีไวกอนจึงเปนเร่ืองของแม ลูกท่ี ฉลาดยอ มเอาแมเปนครู ดูแมเปนตัวอยา ง ถา ไมอยากเจบ็ ปว ย อยางทาน ก็อยาทำกรรมไมดีอยางทาน แตลูกที่ดีตองมีความ กตญั กู ตเวที เชน นำทา นไปหาหมอรกั ษา ปรงุ อาหารใหท า นบริ โภค ชว ยทำงานบา นแทนทา น ไมส อนพอ แมเ มอื่ ทา นยงั ไมศ รทั ธา ในตวั ลูก ฯลฯ สวนเร่ืองการตั้งชื่อใหใหมน้ัน ตอง ขออภัย ผูตอบปญ หาเปน คนซ่อื ตรงตอธรรม วนิ ยั ของพระพทุ ธโคดม จงึ ไมส ามารถทำตาม ความปรารถนาของกิเลสได

๑17๗6๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ๗๘. คำถามท่ีคาใจมานาน คำถาม กราบสวสั ดีทานอาจารยดร.สนอง ดิฉันมีคำถามที่คาใจมานาน อยากเรียนถามทา นดงั น้คี ะ ดิฉันทำรับราชการและทำกิจการอพารทเมนทดวย ตั้งแตเร่ิมกิจการอพารทเมนทในป ๒๕๔๙ มานั้น ก็ไดไหว พระพทุ ธ ศาลพระพรหม และศาลเจาท่ี ดว ยของคาวหวานท่ีอ พารทเมน ท ทุกวนั ไมเ คยขาด แตพอหลังจากท่ีไดอานหนังสือ/บทความตางๆ ของ ทา น รวมทง้ั ฟง ธรรมบรรยายมาระยะหนง่ึ ทำใหฉ กุ คดิ ขนึ้ มาวา เราไดท ำถูกแลวหรอื ไม ในใจคิดวาควรไหวของคาวหวานเฉพาะ วนั พระก็เพียงพอแลว แตกก็ ลัวเจาท่ีเจาทางจะไมพ อใจ อยากจะเรียนปรึกษาทานวาดิฉันควรทำแบบเดิมคือ ไหวอาหารคาวหวานทุกวันตอไป หรือไหวเฉพาะวันพระเทาน้ัน คะ แลว เราจะบอกเจา ทแี่ ละสง่ิ ศกั ดสิ์ ทิ ธอ์ิ ยา งไรดคี ะ ขอใหท า น ชว ยชีแ้ นะดวยคะ ขอกราบขอบพระคณุ ทา นเปน อยา งสูงคะ คำตอบ ภพภมู เิ จา ทเ่ี ปน ภมุ มเทวดาในสวรรค ชนั้ จาตมุ หาราชกิ า เวลาในสวรรคช ัน้ น้ี ๑ วนั กบั อกี ๑ คืน เมอ่ื เทยี บกับเวลาใน

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑1๗7๗7 ภพมนษุ ยแ ลว ยาวนานถึง ๕๐ ป และพระพรหมทมี่ ักมาสโู ลก มนษุ ย เปนพรหมท่ีอยใู นพรหมโลก ชน้ั มหาพรหมาภมู ิ ซ่งึ มอี ายุ ขัยยาวนานถึง ๑ กัป ซึ่งเม่ือเปรียบเทียบกับเวลาในภพมนุษย แลว มิอาจเทียบกันได ฉะน้ันการแสดงคารวะตอเทพท้ังสอง ช้ัน จะถี่หางแคไหนข้ึนอยูกับปญญาของผูกระทำ ปญหามีอยู วา กอ นแสดงคารวะ ตองศรัทธา ขณะเซน ไหวต อ งตง้ั ใจ เซน ไหวแลวสบายใจ เปนอันใชได สวนจะบอกกลาวเจาที่หรือสิ่ง ศกั ด์ิสิทธิอ์ ยา งไร สามารถทำไดตามใจปรารถนา เหตทุ ่ีตองเกิด มาเปน เจาที่ เพราะจิตยงั มีความหลงและเปนจติ แบบปุถชุ น ผรู ู บอกวา ไมมีความศักดิ์สิทธิ์ใดจะย่ิงไปกวาความศักด์ิสิทธิ์ของ ธรรมวนิ ยั ในพุทธ ศาสนา เพราะธรรมวนิ ัยสามารถทำใหบุคคล มสี ภาวะของจติ เปลี่ยนเปนอริยบคุ คลได และทำใหพนจากทุกข ทั้งปวงได ๗๙. อยากใหแ มสบายใจ คำถาม กราบเรยี นอาจารย ด.ร. สนอง ทเี่ คารพ ผมมีปญหาถามอาจารยครับ ๑. ตอนนี้พอ กับแมผมประกอบอาชีพประมงอยู แตแ ม ผมเปนคนถือศีลธรรมะ ทานจะถือศีลทุกวันพระชอบตักบาตร ทกุ วนั ทา นทำมา ๔๐ กวา ปแ ลว แตดว ยอาชีพทต่ี อ งทำมนั ขัด

๑17๗8๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m กบั คำสอนของพระพทุ ธเจา แมผ มตอ งการเลกิ อาชพี นอ้ี ยา งมาก เพราะทา นรูวาเปนปาบแตด วยหนสี้ ินทม่ี อี ยูหลายลา นบาท ตอง ทำใชเ ขาแมผ มจงึ ไมส ามารถทจ่ี ะเลกิ ไดถ า เลกิ กไ็ มม เี งนิ สง หนใ้ี ห เขา แมผมลำบากใจมากเพราะตอนน้ี ทา นกอ็ ายมุ ากแลว ๖๐ ป แลว ผมจึงใครเรียนถามอาจารยวาพอจะมีคำแนะนำหรือ ทางออกอยา งไรบา งมย้ั ครบั ผมอยากใหแ มผ มสบายใจครบั ทา น บน ตลอดเลยวา อยากหยุดอาชพี นซ้ี ักที ๒. ผมก็มีปญหาอยางแมเหมือนกันครับคือผมมี ครอบครัวแลว ลูก ๑ คน แตผมตองการหลุดพนตองการ แสวงหาธรรม แตดวยหนาที่และหน้ีสินที่แมมี ผมตองชวยแม ใชห น้ี คอื ไมสามารถทจ่ี ะหนีไปบวชได สงสารแม ครบั ผมควร ทำอยางไรดีครับ ตอนนี้ใจผมไมตองการท่ีจะอยูทางโลกแลว ครับ ใจตองการแสวงหาธรรมอยา งมากเลยครับ เลยเกิดเปน ความรสู ึกเบื่อมาก และอดึ อัดทส่ี ดุ เพราะงานทางโลกของผม ตอ งอยูกับการโกงและโกหก เพราะถา ผมไมทำกอ็ ยูทำงานไมได (การโกงและโกหกนี้ไมไ ดท ำใหใ ครเดอื ดรอน หรอื เสยี หายครับ) เพราะเปน คำสง่ั จากหวั หนา งานครบั จงึ จำเปน ทจี่ ะตอ งทำตามท่ี สงั่ (ผมทำงานโรงงาน) ผมลำบากใจมากๆครับ สวนตัวผมเองน่ังสมาธิทุกวัน ครับวนั ละ ๓๐-๖๐ นาทแี ละปฏบิ ัติธรรมทกุ คร้ังท่ีมโี อกาสครบั (ศีล ๘) ไมทราบวาอาจารยม ที างออกใหผมบางมย้ั ครบั ขอบพระคุณทา นอาจารยอยางสูงครบั

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑1๗7๙9 คำตอบ (๑). มนุษยมีงานใหญตองทำอยูสองงานคือ งาน ภายนอก (ทำประมง) และงานภายในคือ พัฒนาจติ ตนเองใหม ี บญุ สง่ั สม การรักษาศลี ทุกวันพระและตกั บาตร (ใหท าน) ทกุ วนั คณุ ธรรมทั้งสองเปน เหตใุ หเกิดในสวรรค ดงั นั้นแมจ งึ มที ั้งบาป และบญุ สงั่ สมอยใู นจติ ปญ หามอี ยวู า อยา งไหนใหผ ลรนุ แรงกวา กนั ขณะจิตท้งิ รา งกาย หากบาปใหผ ล จิตวญิ ญาณยอมโคจรไป เกดิ เปน สตั วใ นทคุ ตภิ พ ตรงกนั ขา ม ขณะจติ ทงิ้ รา งกายและบญุ ใหผ ล จติ วญิ ญาณยอ มโคจรไปเกดิ อยใู นสคุ ตภิ พ มนษุ ยส ามารถ ทำบญุ ใหญทม่ี ีพลังมากใหเ กดิ ข้ึนได ดวยการสวดมนตกอ นนอน หลังสวดมนตแลวเจริญอานาปานสติ ทุกวัน หลังจากนั้นอุทิศ บุญใหญใชหนี้เจากรรมนายเวรไปเร่ือยๆ และจะดีท่ีสุดหาก เลิกอาชีพที่เปน บาป และหนั มาทำบญุ ใหญ (ทาน ศลี ภาวนา) เพียงอยางเดียว โอกาสท่ีบาปจะตามใหผลไมทันยอมเปนไปได ดังตัวอยางธนัญชานีพราหมณตายแลวจิตวิญญาณโคจรไปเกิด อยใู นพรหมโลก ชน้ั มหาพรหมาภูมิ หรอื สิริมาโสเภณีมคธ ได ฟงธรรมจากพระโอษฐจนจิตบรรลุโสดาปตติผล ซึ่งจะไมลงไป เกิดเปนสัตวในอบายภูมิอีกตอไป (ปดอบายภูมิ) ไดทำใหดูเปน ตัวอยา งแลวอยางไรละ (๒). ทำใหไดอยางท่ีแนะนำไวในขอ (๑). แลวโอกาส นำพาชีวิตหนีอบายภูมิ หรือปดอบายภูมิ ซ่ึงพนไปจากบาปทั้ง ปวง ยอมมีไดเ ปนได

1๑8๘0๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ๘๐. ตอ งการลาพทุ ธภูมิ คำถาม เรยี นทาน ดร.สนอง ท่เี คารพ ขอโอกาสถามเร่อื งจติ ปราถนาพุทธภูมิ แรกๆผมกอ็ า น หนังสือเกี่ยวกับพุทธภูมิทำใหมีจิตท่ีอยากเปน เกิดข้ึนตั้งแต อายปุ ระมาณ ๑๘ ป ได ทกุ ครงั้ ทีท่ ำความดี ก็จะอธฐิ านใหไ ด สพั พัญุตญาณในอนาคต แตพ อศึกษาอยา งจรงิ จงั แลว ไมใช เรอื่ งงาย ตองเวียนวา ยตายเกดิ เยอะมาก ผมตองการลาพทุ ธ ภูมิก็ตั้งใจลาพุทธภูมิหลายรอบ แตพอเวลาผานไปจิตมันก็จะ ระลกึ ข้นึ มาอกี โดยนิสยั สว นตัวชอบศกึ ษาธรรมะ จึงใหเ ขาใจ วาเราจะตองปฏิบัติ เพ่ือออกจากวงจรแหงการเวียนวายตาย เกิด ไปใหไดหากปรารถนาพุทธภูมิ ก็ตองไปเวียนวายตายเกิด อีกมากมายนบั ไมได แตจติ ไมยอม หลายครัง้ ทลี่ าพุทธภูมกิ จ็ ะมี จติ สงสารข้นึ มา ขอให ดร.สนองชวย ใหค วามกระจาง และชว ยบอกวธิ ี ทำใหจ ติ พน จากความอยากในพทุ ธภมู ิใหดวยครบั คำตอบ ประโยคท่ีวา “เวยี นวายตายเกิดเยอะมาก” ขอเปลี่ยน เปนประโยคท่ีวา “เวียนวายตายเกิดนับภพนับชาติไมถวน (อนนั ต) ” จะถกู ตอ งมากกวา เพราะตอ งตายเกดิ นบั จากภพนรก

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑1๘8๑1 ขึ้นไปจนถึงพรหมโลก นำพาชีวิตวนไปวนมาเชนน้ีไมรูจบ ท้ังนี้ เน่ืองมาจากเหตุสองอยางคือ การจะมีความเปนสัพพัญูได บุคคลตองสั่งสมบารมีใหครบ ๓๐ ทัศ และข้ึนอยูกับประเภท ของพระพทุ ธเจา (พระปญ ญาธกิ พทุ ธเจา พระสทั ธาธกิ พทุ ธเจา พระวริ ิยาธกิ พทุ ธเจา) ที่ตนปรารถนาจะเปน ตอ งใชเวลานับแต ๒๐ อสงไขยกบั อกี ๑๐๐,๐๐๐ กัป ๔๐ อสงไขยกบั อกี ๑๐๐,๐๐๐ กัป และ ๘๐ อสงไขยกบั อกี ๑๐๐,๐๐๐ กัป ตามลำดับ อนงึ่ พระโพธสิ ตั วผ ยู งั มไิ ดถ กู พยากรณจ ากพระพทุ ธเจา พระองคใดพระองคหนึ่งมากอน (อนิยตโพธิสัตว) สามารถลา พทุ ธภมู ไิ ด ดว ยการสวดมนตส รรเสรญิ คณุ พระรตั นตรยั ตอ หนา สงิ่ ศกั ดสิ์ ทิ ธใิ์ นพทุ ธศาสนา แลว กลา ววาจายกเลกิ ความปรารถนา เดิม และกลาววาจาต้ังความปรารถนาใหม มาเปนพุทธสาวก ยอ มทำไดด ว ยการรกั ษาสจั จะในอธษิ ฐานใหม และทำเหตใุ หต รง (วิปสสนากรรมฐาน) การเขาถงึ อรหัตตผล ยอมมไี ดเปนได เมอ่ื ไวว างใจในกลั ยาณมิตรผูเจรญิ ธรรมกบั ปญ ญา ความบกพรอ งก็จะหมดไป คุณสมบตั ิทีด่ กี ็จะเจริญงอกงาม คลา ยดวงจนั ทรท ีก่ ำลงั จะเตม็ ดวง การคบหาและยึดมัน่ ในกัลยาณมิตร ผเู จริญธรรมและปญญามากกวายึดมัน่ ในกายของตนเอง คือกจิ ปฏบิ ตั ขิ องพระโพธิสตั ว

1๑8๘2๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ๘๑. อธิษฐานและขอพร คำถาม เรยี นอาจารยส นองทเ่ี คารพ ดิฉันขอเรยี นถามวา การไปกราบไหวพ ระพุทธรปู พระ ประธานตามวัดตา ง ๆ ในโบสถ เราควรจะอธิษฐานขอพรทาน หรือไม สมควรท่ีจะขอพร ขอส่ิง ตา งๆ ท่เี ราปรารถนาหรือไม จะเปน การถกู ตอ งหรอื ไมข องชาวพทุ ธ ซงึ่ ดฉิ นั เหน็ ผไู ปกราบไหว จะกลา วคำอธษิ ฐานมากมาย จะจดั วา เปน กเิ ลสของคนๆนนั้ หรอื ไม ซง่ึ ดฉิ นั เคยฟง อาจารยพ ดู วา การกระทำเหลา นน้ั จดั เปน กเิ ลส ของคนๆ นนั้ ดฉิ นั จงึ อยากเรยี นถามวา ทถี่ กู ตอ งควรจะกลา วเชน ไร ทุกครั้งทดี่ ฉิ ันไปกราบไหวพ ระ ตามโบสถต างๆ ดฉิ ันไมท ราบ จะกลาวอยางไร เพียงแตบอกกลาวทานวา วันนี้ลูกไดเดินทาง มาทำบุญที่วัดแหงน้ีและขอกราบบูชาองคพระประธานของวัด นตี้ ลอด จนสงิ่ ศกั ดสิ์ ทิ ธทิ์ ง้ั หลายในทนี่ ขี้ อจงปกปอ งคมุ ครองภยั ใหล กู เดนิ ทางกลบั ดว ยความปลอดภยั และบางท่ี กจ็ ะกราบไหว โดยไมไ ดก ลาวอะไร ดิฉันอยากขอคำแนะนำจากอาจารยในการปฎิบัติท่ีถูก ตองดว ยคะ กราบขอบพระคุณ คำตอบ คำวา “พร” หมายถงึ สง่ิ ทขี่ อเลอื กเอาตามประสงค และ คำวา “อธิษฐาน” หมายถึง ตั้งจิตขอรองตอสิ่งศักด์ิสิทธิ์ เพ่ือ

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑1๘8๓3 ผลอยา งใดอยา งหนงึ่ ทงั้ สองคำมคี วามหมายใกลเ คยี งกนั ตา งกนั ตรงทว่ี า ขอพรแลว มผี ใู หพ ร เชน กอ นทพี่ ระอานนทจ ะรบั เปน พทุ ธ อปุ ฏ ฐาก พระอานนทไ ดข อพรตอ พระพทุ ธโคดม ๘ ขอ และหนง่ึ ใน แปดขอ นนั้ คอื “หากพระองคไ ปแสดงธรรมลบั หลงั ขา พระพทุ ธเจา ขอพระองคโ ปรดแสดงธรรมนนั้ ใหขา ฯ ฟง อกี คร้ัง” พระพทุ ธโค ดมใหพรตามที่พระอานนทขอ แตคำวาอธิษฐานตองทำเหตุให ตรงจึงจะไดผลสมปรารถนา เชน พระพากุละอธษิ ฐานไมอ าพาธ แลว ทำเหตตุ รงคอื ปรุงยาถวายสาวกของพระวิปสสี และในครงั้ ทเ่ี กดิ มาพบพระพทุ ธกสั สปะ ไดส รา งวดั และจดั ยาประจำวดั ไวใ ห พระไดบ รโิ ภคในยามเจ็บปว ย เมอ่ื เกดิ มาพบพระพุทธโคดม จงึ ไม อาพาธดว ยโรคใดๆ การอธษิ ฐานใหม รี ปู สวยงาม ใหม ที รพั ยส มบตั ิ มาก ใหม ีบริวารมาก ใหไ ดเ ปน ใหญเ ปนโต ฯลฯ เปนการอธิษฐาน เพอ่ื เอากเิ ลสมาทบั ถมใจ ผรู ไู มน ยิ มอธษิ ฐานเชน นี้ ตรงกนั ขา ม ผรู ู นยิ มอธษิ ฐานเกดิ มาพบพระพทุ ธศาสนาและมสี มั มาทฏิ ฐิ อธษิ ฐาน มีปญญาเห็นแจง อธิษฐานใหไดดวงตาเห็นธรรม ฯลฯ เหลาน้ี เปนการอธษิ ฐาน เพ่อื นำพาชวี ติ พนไปจากความทุกข แตท ส่ี ำคญั ตอ งทำเหตุใหต รง จึงจะสมปรารถนาตามคำอธษิ ฐาน การอธิษฐานตามที่บอกเลาไปนัน้ ถูกตองแลว ขอเพยี ง ทำเหตุใหตรงคือ การเดนิ ทางจะปลอดภัยได ตอ งมีศลี และมี สติคุมใจขณะเดินทาง ใครผูใดพัฒนาใจใหมีธรรมมีวินัยในพุทธ ศาสนาคุมใจไดทุกขณะต่ืน ผูนั้นมีความศักดิ์สิทธ์ิ และไมตอง ไปขอรอ งสง่ิ ศกั ดสิ์ ทิ ธอ์ิ น่ื ใด มาคมุ ครองใหช วี ติ ปลอดภยั เพราะ ไมม คี วามศกั ดส์ิ ทิ ธใิ์ ดจะยงิ่ ไปกวา ความศกั ดสิ์ ทิ ธข์ิ องธรรมและ วินัยท่มี ีอยใู นพทุ ธศาสนา

๑18๘4๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ๘๒. เพ่ือเตรียมตัวตาย คำถาม กราบเรียนทานอาจารย ดร.สนอง อธิษฐานปฏบิ ตั ิธรรม ดิฉนั อายุ ๕๖ ยา งเขา ๕๗ ป แลว เคยตัง้ ใจวา จะออก จากงานเมอื่ อายุ ๕๘ ป คอื ตลุ าคม ป ๒๕๕๕ เพอ่ื เตรยี มตวั ตาย ประมาณ ๒ เดอื นทผ่ี า นมากเ็ รมิ่ ฝก สมาธอิ ยา งจรงิ จงั แตว นั หนง่ึ คยุ กันกับสามี (รูว าสามตี ัง้ ใจอนาคาม)ี สามีก็บอกวา โสดาบนั ยงั ตอ งกลบั มาเกดิ อกี จะตอ งพบกบั ความทกุ ขอ กี ดฉิ นั กห็ นกั ใจ แคโ สดาบนั ชาตนิ จี้ ะผา นหรอื ไมย งั ไมร ู นจ่ี ะชวนไปใหถ งึ อนาคามี .. พืน้ ฐานสมถะของดฉิ ันยังออ นมาก สามกี ไ็ มส นับสนนุ ใหออก จากงาน จงึ อธษิ ฐานขอใหข ายสวนไดภ ายในเดอื นเมษายนป ๕๔ น้ี จะออกจากงานเพือ่ ฝก สตใิ หไดอยูกับบาน (สามไี มช อบแนถา จะลาอกจากงานเลย เพราะเขาเปน หวงการเรียนของลกู ทีต่ อ ง ใชเ งนิ มากเพราะตอนนค้ี นโตกำลงั เรยี น ทอี่ งั กฤษ เขาไมย อมให ลูกรับทนุ รฐั บาล และต้งั ใจใหลูกเรียนใหจบ ป. เอก คนเลก็ กม็ ี โครงการไปเรียนตอ ตา งประเทศเชน กนั ) ตอนน้ีก็มคี นมาขอซ้ือ แลวและตกลงขายแลว จะโอนกนั สัปดาหหนา นี้ จะถามเลยนะคะ คำอธิษฐานนี้ ถือเปนสัจจะท่ีตองปฏิบัติตามอยาง

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑1๘8๕5 เครง ครดั ใชหรอื ไม ถา มผี ทู ดั ทานมากๆ จะออกเลยไปเปน เดือน ตุลาคม ๕๔ หรือพฤษภาคมป ๕๕ จะเกดิ โทษหรอื ไม ขอขอบพระคุณทานอาจารยลวงหนาคะ ดิฉันไมมีใคร แลว เพราะทง้ั องคผ มู คี ณุ วเิ ศษ และทา นผมู คี ณุ วเิ ศษ ทเี่ คยชน้ี ำ ชกั จงู คนไมเ อาไหนอยา งดฉิ นั ก็จากดฉิ ันไปหมดแลว คะ จงึ ใคร ขอความเมตตาจากทานอาจารยเปน ทพ่ี ่ึงคะ คำตอบ ผูใดมีศีลและมีสัจจะคุมใจอยูทุกขณะต่ืน ผูน้ันมีกาย ศักด์สิ ทิ ธ์ิ มีวาจาศักดิ์สทิ ธิ์ ผมู ีความศกั ดส์ิ ทิ ธิ์ คิด พูด ทำ สิง่ ใดยอมสำเร็จไดดังใจปรารถนา ดังนั้นผูถามปญหาจะใหความ ศักดิ์สิทธิ์คงอยูกับตัวเองหรือไม ผูถามปญหาตองเลือกเอง เพราะบุคคลมีชีวิตเปนของตัวเอง และตองบริหารจัดการชีวิต ดวยตัวเอง ผูรูไมบังอาจเขาไปกาวลวงในชีวิต ของผอู น่ื อนงึ่ ผใู ด คดิ พดู ทำ แตส ง่ิ ดงี าม สง่ิ ทเ่ี ปน คุณธรรมอยูเ สมอ โทษยอ มไมมี กบั ผนู ้ัน ตรงกนั ขาม คิด พูด ทำ แตส ่งิ ทเ่ี ปน อกศุ ล (ทศุ ลี ไรธ รรม) เมอ่ื กรรมให ผล โทษยอ มเกดิ ตามมาใหผ ทู ำกรรมตอ ง ไดร ับ

1๑8๘6๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ๘๓. เหมอื นกบั มีสองคน คำถาม กราบเรียนอาจารย ดร.สนอง หนูมขี อสงสัยขอปรกึ ษาอาจารยด ังนค้ี ะ หนมู กั มคี วามคดิ ไมด กี บั พอ แม โดยเฉพาะกบั พอ คะ ใจ ที่คดิ ไมด ีนะ มันคิดขน้ึ มาเอง ซงึ่ หนไู มไดตองการอยางน้ัน และ ไมใ ชเ ฉพาะกบั พอ และแม หากหนผู า นพระพทุ ธรปู , รปู ภาพเทพ หรอื สงิ่ ศกั ดสิ์ ทิ ธต์ิ า ง ๆ หนกู ม็ กั คดิ ไมด ี ดา วา ขนึ้ มาเองในใจ โดย ตวั หนเู องนน้ั เหมือนกบั มสี องคน คนนึงดา วา คนนึงเคารพบูชา คอื หนไู มต อ งการความคดิ ไมด ี แตห า มความคดิ บงั คบั ความคดิ นนั้ ไมไ ดค ะ ตงั้ แตจ ำไดห นกู เ็ ปน อยา งนมี้ าตงั้ แตเ ดก็ นะ คะ ตอนน้ี ก็ สามสบิ กวา แลว คะ ตลอดเวลาหนกู พ็ ยายามคดิ วา ไอจ ติ ทคี่ ดิ ไมด นี ะ มนั ไมใ ชความคิดของหนู แตต อนนี้หนูเริม่ ไมแ นใ จวา ถา ไมใชค วามคดิ ของหนู แลว จะเปนใครหละ ก็มนั อยใู นใจของหนู ๑. หนูจะแกไขปญหาทางดานจิตใจนี้ไดอยางไรบางคะ หรือกรณีของหนูน้ันตอ งไปหาคณุ หมอทางจติ เวช ๒. ความคิดอกุศลท่ีหนูเปนนั้น เปนบาป หรือไมคะ เพราะหนคู วบคุมไมได แตหนกู ไ็ มไดต อ งการเชน นัน้ ขอรบกวน อาจารยชวยอธิบายดวยนะคะ ๓. ความคดิ อกศุ ลนนั้ มนั คอื อะไรคะ คนทัว่ ๆ ไป จะ มีความคิดที่ผุดขน้ึ มาโดยไมไ ดต้งั ใจแบบนีห้ รอื ไมคะ หรือมนั คอื

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑1๘8๗7 ความตัง้ ใจแตไ มร ตู วั นะคะ หนูไมเ ขา ใจมาก ๆ คะ แลวมันคอื ความคดิ ของหนูหรอื ไมคะ (ขอโทษนะคะ ถา หากคำถามหนดู ูไร สาระ แตหนูไมเขาใจจริง ๆ คะ) ๔. หนูควรเนนการกระทำความดใี นดานใดใหม ากๆ คะ ขอขอบพระคุณอาจารยมาก ๆ นะคะ ที่เมตตาตอบ คำถามของหนูคะ คำตอบ ใจของคนมีทั้งบุญและบาปสั่งสมอยูภายใน ยามใดท่ี บาปใหผ ล ความคดิ ทไ่ี มดียอ มเกิดขึ้น ตรงกนั ขาม ยามใดที่บุญ ใหผ ล ความคดิ ทด่ี งี ามยอ มเกดิ ขน้ึ เปน ธรรมดา ซงึ่ ทงั้ สองอยา ง นนั้ มอี ยูก ับใจของผูถ ามปญหา (๑). หากผูถามปญหาประสงคแกไขเร่ืองความคิดไมดี ใหหมดไปจากใจ ตอ งพฒั นาจิตใหม กี ำลังสตกิ ลา แขง็ มีปญญา เหน็ แจง กลา แขง็ ดว ยการนำตวั เองเขา ปฏบิ ตั ธิ รรม แลว ใชจ ติ ทม่ี ี ปญ ญาเหน็ แจง ไปพจิ ารณาความคดิ ทไ่ี มด ใี หด บั ไป (อนตั ตา) ตาม กฎไตรลักษณ ไดเ มอ่ื ใดแลว ปญหายอมหมดไปโดยปรยิ าย (๒). ผใู ดมคี วามคดิ ทเี่ ปน อกุศลเกิดขึ้นกบั ใจ ผนู ้ันกำลงั เสวยอกุศลท่ีเปนบาป เหตุที่ควบคุมความคิดไมได เพราะจิตมี กำลงั ของสตอิ อ นกวา กำลงั ของบาปทสี่ ง ผล หากผถู ามปญ หาไม ตอ งการใหค วามคิดทีไ่ มดีเกดิ ขึ้นกบั ตน ตอ งหยดุ การอา น แลว นำตัวเองเขาปฏบิ ตั ธิ รรมตามท่ไี ดแ นะนำไวใ นขอ (๑).

๑18๘8๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m (๓). ความคดิ อกุศล เปนผลทเ่ี กดิ จากอกุศลกรรมท่ผี ู ถามปญหาทำกรรมท่ไี มด ีมากอ น ผใู ดหยดุ การอาน แลวนำตัว เองเขา ปฏบิ ตั ิธรรมจนเกิดความรสู งู สดุ (ภาวนามยปญ ญา) ได แลว ความรเู ห็น เขาใจ ในส่ิงท่เี ขียนตอบมา ยอ มสวา งกระจา ง ชดั (สันทิฏฐิโก) กบั ตัวของผถู ามปญหาได (๔). กระทำความดี ดว ยการพัฒนาจิตใหเ ขา ถึงปญ ญา สูงสุดได นน่ั แหละดีทีส่ ดุ ๘๔. ฆราวาสสอนสงฆไ ดไหม คำถาม กราบเรียนอาจารย ดร. สนอง วรอุไร ผมมีขอสงสัยปรกึ ษาอาจารยค รบั . ๑. ฆราวาสสอนสงฆไ ดม้ยั ครบั ทัง้ ในทางธรรมและ ทางโลก ๒. แลวถาสอนจะบาปม้ัยครับ บาปแคไ หน.. ปใหมน้ีขอใหอาจารยสุขภาพแข็งแรงอยูเปนเสาหลัก ของศาสนาพุทธตอไปตราบนานเทา นานครับ.. สาธ.ุ

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑1๘8๙9 คำตอบ (๑). คำวา “สงฆ” ในทางโลกหมายถงึ ภิกษุในพุทธ ศาสนา หรือสมมุตสิ งฆ แตใ นทางธรรมหมายถงึ หมู สาวกของ พระพทุ ธเจา (อรยิ สงฆ) ดงั ท่รี ะบุในคำสวดมนต บทเจรญิ สงั ฆ คุณ อนั ไดแกบ ุรษุ ๔ คู ๘ บรุ ษุ คือ คทู ี่ ๑. โสดาปต ตมิ รรค และ โสดาปตตผิ ล คูท ี ๒. สกทาคามิมรรค และ สกทาคามผิ ล คทู ่ี ๓. อนาคามมิ รรค และ อนาคามิผล คูที่ ๔. อรหัตตมรรค และ อรหัตตผล หากเปนฆราวาสผูมศี ลี ๕ หรือ ศีล ๘ สามารถสอน ภิกษุสงฆได เพราะไมมพี ุทธบญั ญัตหิ ามไว ตรงกันขาม หากเปน นักบวชเพศหญิง (ภกิ ษณุ ี) หากไปสอนภกิ ษสุ งฆถ อื วา ประพฤติ ละเมดิ วินัยทพี่ ระพทุ ธเจาบัญญัตไิ ว (๒). ภกิ ษุณสี งฆทีป่ ระพฤติละเมิดวนิ ัย ถอื วา เปนบาป ถามวาบาปมากแคไหน ตอบวา บาปถึงข้ันปฏิบัติ ธรรมแลว เขา ไมถ งึ ธรรมทป่ี ฏบิ ตั ิ คอื ปฏบิ ตั สิ มถ กรรมฐาน แลว ไมสามารถพฒั นาจิตใหเ ขา ถึง สัมมาสมาธิได ปฏิบัติวิปสสนากรรมฐาน แลวจิตเขาไมถงึ ปญญาเห็นแจง ความเพลดิ เพลินสนุกสนานในกามาวจรภมู ทิ ้ังสาม เปรยี บด่งั น้ำคางบนปลายใบไม อันจะหายไปในชั่วพริบตา การปฏิบตั ใิ หบ รรลถุ ึงสถานะม่นั คง คือการหลดุ พน อนั ไมเปลย่ี นแปลง คือกจิ ปฏิบตั ขิ องพระโพธสิ ตั ว

1๑9๙0๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ๘๕. ดูใหถ กู ตรง คำถาม เรยี นทา นอาจารย ดร.สนอง ทเี่ คารพ ดฉิ นั มปี ญ หากบั สามี คอื ดฉิ นั ถอื ศลี ๕ ไมท ะลไุ มข าด ไม ดา ง ไมพ รอยมาเกือบ ๓ ปแ ลวคะ ซ่งึ ชว ง2ปกจ็ ะอารธนาศีล ๕ กอ นลกุ จากเตยี งทกุ วนั และกอ นนอนวา มศี ลี ใดบกพรอ ง แตห ลงั จาก ๒๗ เมษา ๒๕๕๓ กเ็ ห็นปฏจิ จสมปุ บาท วา เปนเพยี งเหตุ ปจ จยั องิ อาศยั กนั และกนั เทา นนั้ เอง ไมม ตี วั ตน คนสตั วบ คุ คลเรา เขา หญงิ ชาย เปน แตเพยี งธาตขุ ันธ เกิดจากเหตุปจ จัยลว น.... สามีดิฉันเปดใจรับธรรมะก็เพราะหนังสือของทาน อาจารย เลม ทางสายเอก และไดรบั การอบรมจากคณุ แมส ิริ เม่อื ป ๒๕๕๒ แตเ ขากไ็ มดีข้ึน เน่อื งจากยังดืม่ สรุ า ติดสงั สรรค เขาเลิกไมได เพราะสามีบอกวา ยังมีสังคม (เขาเปนทหาร บกคะ ) สมัยกอนท่ีไมเคยเจอกัน เขาไมรูจักการตักบาตร การ ทำทาน การเขาวัดเพื่อเวยี นเทียนเลยคะ ปญ หาก็คอื ๑) สามีดฉิ นั ไมมศี ีล ๕ เพราะชอบพูดคำหยาบเวลาโมโห / ดื่มสรุ า / และถา ดฉิ นั พดู อะไรไมไ ดดง่ั ใจเขา ๆ กจ็ ะดา และ หาวาดิฉนั สันดานเลวหรอื อะไรกต็ าม...ดิฉนั กบ็ อกไปวา ดิฉันพูด อะไรก็อยูในศีล ๕ และวาจา/ใจไมไดเบียดเบียนและทำใหใคร

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑1๙9๑1 เดอื นรอ น และเขากเ็ งยี บรสู กึ ผดิ มงั้ คะ กเ็ ลยหนไี ปนอนคนเดยี ว ในอกี หองหนง่ึ ซง่ึ ดิฉันไมไ ดต อบ... คำถาม-ดิฉันตอ งการใหเขาปฏิบัตติ อ จะทำอยา งไรดีคะ ? ๒) พูดอะไรไมเขา หูเขา ไมไดด่ังใจกบั คำตอบของดิฉัน เขาก็วาดฉิ นั โง ย่งิ กวา ววั ควาย (ดิฉันก็ไมร สู ึกอะไร ไดย นิ แลว กด็ บั ไป ไมเ พยี งเกิด แลวก็ดับ) ววั ควาย มีศลี ๕ (ดิฉันกม็ ศี ลี แตทำไมเขายงั กลาท่ีจะเปรยี บเทียบ) คำถาม – ววั ควายมศี ลี 5 จรงิ หรอื เปลา คะ ? ดฉิ นั ตอบ เขาไปวา มนษุ ยเ ปน สตั วป ระเสรฐิ ววั ควายเปน สตั วเ ดรจั ฉาน จะ มศี ลี ไดอ ยา งไร ในเม่ือไมมปี ญญา.. เขาบอกวา ถา อจ.ตอบวา วัวควายมีศีล ๕ ตองเคารพเขานะ ดิฉันก็ตอบวา มันเปนการ สนทนาธรรม ทำไมตอ งเคารพบคุ คลที่ไมม ศี ลี ไมมีธรรม ๓) สามีดฉิ นั ไมเ ชื่อวา เวลาปฏบิ ัติแลวจะรไู ดเ ฉพาะตน ซ่ึงดิฉันก็บอกเร่ืองคำแปลใน บทสวดพระพุทธคุณ พระธรรม คุณ (พระพูทธเจาตรัสไวดีแลวเปนสิ่งที่ผูศึกษาและปฏิบัติพึง เหน็ ไดดว ย ตนเอง ใหผ ลไมจำกดั กาล เปนส่ิงทีค่ วรกลาวกับผู อื่น วาทา นจงมาดเู ถดิ เปนสิ่งท่ีควรนนอมเขา มาใสต วั และเปน สงิ่ ที่รูไดเ ฉพาะตน) พระสงั ฆคณุ (ปฏิบัตดิ ีแลว ปฏิบตั ิตรงแลว ปฏิบัติเพื่อพน ทุกขแ ละปฏบิ ตั ิสมควรแลว ). คำถาม – ขอใหทานอจ. แนะนำเปดทางสวางใหดวย เพราะดิฉันจะเอาคำถาม คำตอบของทานอาจารยใหสามีดิฉัน อา น เพราะเขาเคารพทานอาจารยอยคู นเดยี ว ๔) คำถาม – ทำไม สามีไมเคารพฆราวาสที่มีศีล ๕

1๑9๙2๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m หรือศลี ๘ ท่ีไดโ สดาบนั หรือสกิทาคามี ? เขาจะพดู เสมอวา เขา ยอมรบั นบั ถอื แตพ ระภกิ ษสุ งฆ (หม ผา เหลอื งเทา นนั้ ) แมว า พระ สงฆจะประพฤติ ปฏิบัติถูกตรงหรือไมก็ไมเปนไร แตจะเช่ือใน (สมมตุ สิ งฆเ ทา นนั้ ) ยกเวน ทา นอาจารยค นเดยี วทเ่ี ปน ฆราวาส แลว สามดี ฉิ ันนับถอื ก็เขาใจไดวา เหตุปจจัยเขามมี าอยางน้ี.. ขอขอบพระคุณทานอาจารยมาลวงหนา ดิฉันไมมีผูใด ที่รูจ กั (และเปน อริยบคุ คล) ทสี่ ามารถบอกกลา ว และขอใหทาน อาจารยเมตตาชว ยตอบคำถามดวยคะ คำตอบ (๑). ผูถามปญหาจงดูใหออกวา สามีท่ีไมมีศีล ๕ น้ัน เขาเปนครูท่ีอยูใกลชิด ไมตองเดินทางไปหาครูในที่หางไกลให ยากลำบาก จงขอบคุณเขาท่เี ขามีเมตตาสอนเรา มิใหป ระพฤติ เชนเขา และตองตอบแทนคุณท่ีเขามีอุปการะตอเรา ดวยการ ประพฤติจริยธรรมของการเปนภรรยาท่ีดี ประพฤติจริยธรรม ของการเปนศิษยท่ีดี แลวความเจริญของชีวิต ยอมเกิดขึ้นกับ ผูถ ามปญหา เมอ่ื ใดทภี่ รรยาประพฤติไดถูกตรงเชน น้แี ลว สามี ยอมศรัทธาในคุณธรรมของภรรยา เขาจะนำตัวเขาใกลพูดคุย ไตถามและสำนึกผิด แลวจึงจะหันมาปฏิบัติธรรมตามท่ีภรรยา ไดท ำใหดเู ปนตวั อยา ง (๒). วัวควายที่ไปกินขาวปลูกของชาวนาคนอื่นโดยมิได ขออนุญาต วัวควายตัวน้ันประพฤติผิดศีลขอ ๒ วัวควายที่ไล ขวดิ ตัวผอู ่นื ใหหนไี ปหา งไกล แลวไปสมสกู ับวัวควายตวั เมียของจา

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑1๙9๓3 ฝงู เดมิ ถือวา ประพฤติผิดศีลขอ ๓ ดังนัน้ ผูถามปญ หาพึงวิเคราะห ดว ยสติปญ ญาของตวั เองวา ววั ควายตัวน้ันประพฤติผดิ ศีลหรือไม ผตู อบปญ หาเอาธรรมวนิ ยั ในพทุ ธศาสนามาสถติ ไวก บั ใจ ผูมธี รรมวนิ ัยไมปรารถนาใหใครตอ งมาเคารพ ศรัทธา เลือ่ มใส เพราะเหน็ สงิ่ ดงั กลาวไมใ ชตัวตน (อนตั ตา) จติ จึงเปน อสิ ระตอ สิ่งเหลานน้ั (๓). ความไมเ ชอ่ื เกดิ จากปญ ญาทมี่ อี ยใู นตวั ของบคุ คล ใครผใู ดพฒั นาปญ ญาเหน็ ถกู ตามธรรมไดแ ลว ความรู เหน็ เขา ใจ เฉพาะตน (สนทฺ ิฏฐโิ ก) ยอมเกดิ ขึ้นเปนธรรมดา อนง่ึ บคุ คลมชี ีวิตเปน ของตัวเอง เขาจะเช่ือหรอื ไมเ ช่ือ ก็เปนเร่ืองของเขา ผูใดประสงคพิสูจน “รูไดเฉพาะตน” ตอง นำตัวเองไปพัฒนาจิตใหเกิดปญญาเห็นแจง (วิปสสนาภาวนา) ไดเมื่อใดแลว ความสงสัยในการรูไดเฉพาะตนยอมหมดไปเปน ธรรมดา (๔). มนษุ ยส ามารถพฒั นาปญ ญาไดท ง้ั ทางโลกและทาง ธรรม ผใู ดพฒั นาสตุ มยปญ ญาและจนิ ตามยปญ ญา (ปญ ญาทาง โลก) ไดแลว ยอมเห็นสรรพส่ิงเปนจริงเพียงช่ัวคราว (สภาว สัจจะ) ตรงกันขาม ผูใดพัฒนาภาวนามยปญญา (ปญญาทาง ธรรม) จนเกิดปญ ญาเหน็ แจงไดแ ลว ยอมเห็นสรรพสิง่ เปน จริง แท (ปรมตั ถสจั จะ) เมือ่ เปนเชนนี้ สามีจะเคารพนบั ถือใคร กเ็ ปนเรื่องของ ปญ ญาทเ่ี ขาพฒั นาได จงเอาสามเี ปนครูสอนใจตวั เอง แลว เรา จะไมโ งอกี ตอไป

1๑9๙4๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ๘๖. กลัวกรรมใหผล คำถาม เรยี นถามคำถามทานอาจารย จากผูเ ศราหมองคะ กอนอื่นหนูขอกราบขอบคุณทานอาจารย ที่เมตตา ตอบปญหากอนหนาท่ีเคยถามไปกอนหนานี้ และไดทำใหหนู หันมาสนใจธรรมมากขึ้น ขณะนี้หนูมีเร่ืองไมสบายใจอยางมาก เน่อื งจากเมอื่ ๓ วนั กอ นครอบครัวหนูไดขับรถไปตางจังหวัดกัน ขณะทขี่ บั อยใู นหมบู า นเลก็ ๆ ถนนสองเลนนน้ั มแี มส นุ ขั ขา มถนน และลกู สุนัขขามถนนตามแมของเขาแตย งั อยูบ นถนน หนูคิดวา สามีควรจะเบรคหยดุ ใหเขาเดนิ พน ไปกอน แต สามีไดหักหลบเล็กนอย ขณะน้ันเองลูกสุนัขเมื่อเห็นรถกลับวิ่ง กลบั ไปทางเดมิ ซ่ึงทำใหถ กู ลอ ทับทันที แมสุนัขวิ่งกลบั มาหาลูก ซงึ่ ขณะน้ันยังรองหงิงๆ และเงียบเสียงไป แมส ุนัขไดเ หา กับรถ มอเตอรไ ซดท ่ีผานมา คดิ วา เขาคงอยากใหชว ยลกู เขา เราไดแตหยุดรถและอุทิศสวนบุญกุศลท่ีไดทำมาใหเขา แตไมไดลงไปทำอะไรเลยเนื่องจากกลัวเขาจะกัด แลวก็จากไป เมอ่ื เหน็ วา คงชว ยไมไ ดแ น ซง่ึ มนั ทำใหห นรู สู กึ แยจ นถงึ วนั นี้ และ ไมส ามารถสลดั ภาพนนั้ รวมถงึ ความรสู กึ ขณะทรี่ ถทบั ลกู สนุ ขั ตวั นนั้ หากยอ นกลบั ไปไดอ ยากจะเขา ไปเอาเขาไปหลบขา งทาง และ ไหวข มาทั้งลูกและแมส ุนขั นัน้ แตมนั กเ็ ปนไปไมไ ดแ ลว ทีผ่ านมา แมหนูและสามีก็เลี่ยงท่ีจะฆาสัตวแมกระท่ังมด พยายามปด

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑1๙9๕5 หรือเปาใหพนทาง แตน่ีกลับไปฆาสัตวท่ีตัวใหญกวาเสียอีก จึง ขอรบกวนถามอาจารยดังนค้ี ะ ๑. ทำอยา งไรจงึ จะสลดั ความรสู กึ ผดิ ทไ่ี มไ ด ทำอยา งทใี่ จ คดิ นอี้ อกไปไดค ะ เสยี ใจทกุ ครง้ั ทน่ี กึ ถงึ รสู กึ วา ตวั เองทำไมใจดำ อยา งนี้ รูว าส่งิ นท้ื ำใหใจเศรา หมองแตมันก็ยงั คดิ อยเู รื่อยๆ ๒. การทอี่ ทุ ศิ บญุ ใหเ ขาในตอนนน้ั และขอใหเ ขาอยใู นภพ ภมู ทิ ีด่ ีขึน้ แตเ ปน ขณะที่ตกใจอยูนัน้ ลกู สุนขั น้นั จะไดร บั สว นบญุ ของหนูไหมคะ แลวหากหนูถวายสังฆทาน และอุทิศบุญใหเขา หลงั จากเวลาผา นไปแลวหลายวนั เขา หรอื การสวดมนตและนง่ั สมาธิ แตหากใจสงบบางไมสงบบาง หรอื การปลอ ยโค เขาจะ ไดร บั บญุ นน้ั พรอมทง้ั อโหสิกรรมใหห นแู ละสามีไหมคะ มีวิธีอ่ืนใดที่หนูควรจะทำเพ่ือชดใชในสิ่งท่ีสามีไดทำอีก เพอ่ื ขอใหเขาอโหสกิ รรมใหอีกไหมคะ ๓. ขณะนี้หนูเองไมไดคุมกำเนิดกลัววากรรมที่สามีได ขบั รถทบั เขา พรากชวี ติ ไปจากแมข องเขา กลวั วา กรรมนจ้ี ะมผี ล หากตง้ั ทอ งขนี้ มา จงึ ขอความเมตตาจากทา นอาจารย ชว ยชแี้ นะ วาควรทำอยา งไรดีคะ ทา ยทสี่ ดุ นต้ี อ งขอขอบพระคณุ อาจารยอ ยา งสงู สำหรบั ธรรมที่อาจารยไดม อบใหผูไ มรทู ั้งหลาย รวมถึงหนูใหไดส นใจใน ธรรม และขออำนาจคุณพระศรีรัตนตรัย โปรดประทานพรให ทานอาจารยมีสุขภาพแข็งแรง เพื่อจะไดเปนเผยแพรพระพุทธ ศาสนาอกี ยาวนานคะ

1๑9๙6๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m คำตอบ (๑). ผใู ดมจี ิตระลกึ ถึงสงิ่ ไมดีผา นไปแลว ผนู ้นั ยงั มบี าป ตกคา งอยใู นใจ บาปจะหมดไปได ตองชดใชด วยการอทุ ศิ บุญให เจากรรมนายเวรไปเร่อื ยๆ จนกวาจะหมดหนี้บาป (ไมร ะลกึ ถึง) ผรู นู ยิ มประพฤตบิ ญุ ใหญ (ปฏบิ ตั ธิ รรม) ใหเ กดิ ขนึ้ แลว อทุ ศิ บญุ ใชห น้เี วรกรรม หน้ีเวรกรรมยอมหมดไปไดเรว็ (๒). จติ วญิ ญาณใดระลกึ ไดใ นบญุ กศุ ลทม่ี ผี อู ทุ ศิ ให แลว เขามาอนโุ มทนาบญุ จติ วญิ ญาณนน้ั ยอ มไดร บั บญุ กศุ ลทมี่ ผี อู ทุ ศิ ให การอทุ ิศบญุ ใหญ (เจริญจิตภาวนา) ใหเจากรรมนายเวร (ลกู สุนัข) หากเขามาอนุโมทนาหน้ีเวรกรรมยอมหมดไปไดเร็ว ผูรู นยิ มประพฤติเชนนี้ (๓). ผูท่ียังอยูในวัยเจริญพันธุและมิไดคุมกำเนิด คน โบราณสอนใหปองกันตนเอง จากจิตวิญญาณท่ีไมดีมาเกิดเปน ลูก ดวยการประพฤติศีล ๕ และนำอาหารไปใสบาตรใหพระ สงฆอยเู สมอ ผมู ที านและศลี คุมใจ จิตวญิ ญาณทีจ่ ตุ จิ ากสวรรค เทา นน้ั ทีจ่ ะมาเกิดเปนลกู ในทองได แมแ ตเ ทวดาก็ยงั ถูกจองจำอยูในคุก แหง การเวียนวา ยตายเกดิ และพวกเขาจะมาปกปอ ง ผูอืน่ ไดอ ยางไร ดังน้นั เมอ่ื หาทพ่ี งึ่ จงพ่ึงพระรัตนตรยั ทีไ่ มมคี วามหลอกลวง น่ีคอื กจิ ปฏิบตั ิของพระโพธสิ ัตว

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑1๙9๗7 ๘๗. ทำไดห รอื ไม คำถาม เรยี น อาจารย ดร.สนอง วรอไุ ร เคยตดิ ตามการตอบคำถามของอาจารย แลว หา งหาย ไป เพราะยังมีงานทางโลกมาก แตยงั คงสวดมนตกอนนอน ขอเรยี นถามอาจารยด ังนี้ เดือนธค.ไดรูจ ักพระสงฆรูปหนง่ึ ทตี่ า งแดน ทานบวช ประมาณ ๒๐ พรรษา กำลังจะไดท ุนศกึ ษาตอ ท่ีตางประเทศ แตใ นทุนนัน้ ไมรวมคาใชจา ยดา นทพี่ ัก อาหาร ทา นบอกวาทา น ไมสามารถขอบุคคลอนื่ ท่ไี มใชพนี่ อ ง เพือ่ นได เพียงแตเ ลาใหฟง โดยทา นไมม ีปจจยั เก็บสะสมไวเลย เทา ท่ไี ดส ังเกตุ ๒๐ วันทีไ่ ด รูจ กั ทา นตงั้ ใจทำงานตามหนา ท(่ี วดั น้พี ระทกุ รูปจะมหี นา ทข่ี อง ตน) และไดสอบถามจากผอู น่ื ท่ที ำงานรวมกับทานมา ๖ เดอื น ก็บอกวาทานปฏบิ ตั ิกจิ ของสงฆไดด ี กอ นกลับ จงึ ไดรับปากวา จะชว ยเหลือปจ จยั ดานการเรียน โดยแจง ทา นวาเปา หมายเดยี ว ที่ตองการในการสนับสนนุ ปจ จัยครี้งน้ี คอื การมพี ระสงฆท ี่ดี ชว ยสบื สานพทุ ธศาสนาตอไป และไดแนะนำทา นเร่อื งการเรยี น ภาษาองั กฤษ แตเมอ่ื มาอานเรอื่ งวินยั สงฆ จึงเกิดความไมม นั่ ใจ วา ที่ดิฉันทำนส้ี ามารถทำไดหรือไม และขอชื่อสถานทปี่ ฏิบัติ ธรรมใกลถ นนรามอนิ ทราดว ยคะ ขอกราบขอบพระคุณคะ

1๑9๙8๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m คำตอบ ผูใดเปดโอกาสใหขอ (ปวารณา) ในส่ิงท่ีเหมาะสมกับ การบริโภคใชสอยของภิกษุ ภิกษุน้ันประพฤติไดโดยไมผิดวินัย สงฆท ั้งผูปวารณาและผขู อ สว นชอื่ สถานปฏบิ ตั ธิ รรมใกลถ นนรามอนิ ทราแนะนำวดั ทบั ทมิ แดง อยูห ลงั ตลาดไท ๘๘. เหน็ ตา งจากสามคี ะ คำถาม ดิฉันมีความทกุ ข ในเรอ่ื งธรรมะ ท่เี หน็ ตา งจากสามคี ะ สามดี ฉิ นั มคี วามเหน็ ถกู หรอื ผดิ อยา งไร ในคำตอบดา น ลา งคะ ซึ่งสามเี คารพทา นอาจารยอยเู ปน อยา งมาก คือ :- ๑) บทสวด ธรรมคุณ “สวากขาโต” พระธรรม พระพทุ ธเจามไี วเพื่อสอนพระเทานน้ั จริงหรือไมคะ ? ๒) พทุ ธวัจนะแปลวา อะไร ? ตามความเหน็ ดิฉัน คอื คำสอนของพระพทุ ธเจา แตส ามี แปลวา ทำเปน ประจำของผูร ู ผูตื่นฯ หรือปลาวไมรู ? แตสำหรับคนท่ีอยากเปนมนุษยแคกิจ วัตประจำวนั กค็ งพอแลว รักษาศีล ๕ อยรู ว มครอบครัวสังคม มีการปฎิบัติกรรมฐานบา ง เพื่อกนั กเิ ลสเขาทาง๖ชองทาง ดวย ความเขาใจในขันธ ๕ กพ็ อแลว .

ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๙ : ๑1๙9๙9 ๓) บทสวด “สปุ ะฎปิ น โน” เปน คาถาสรรเสรญิ เฉพาะพระ สงฆ จริงหรอื ไมค ะ ? ถา อริยบุคคลตง้ั แตโสดาบันขึ้นไป ซึ่งเปน ผู ปฏิบัตดิ ี ปฏบิ ัตติ รง ปฏบิ ัตเิ พื่อพนทกุ ข และปฏบิ ัตสิ มควร ถือวา รวมเปน บคุ คลที่อยใู นบทสวดสรรเสรญิ สุปะฎปิ น โน หรือไมคะ? ๔) มีความรทู างธรรม ดแี ลว แตสวนใหญม ไี วสอนพระ สงฆท้ังสิ้น..อานเพ่ือความเขาใจเทาน้ัน เอามาปฎิบัติยาก...ขอ ควรปฎบิ ตั จิ รงิ กท็ พี่ ระสงฆเ อามาเทศนแ ละอา งถงึ พระ ธรรมนน่ั แหละ? จริงแทอ ยา งไร รบกวนอาจารยช ี้ทางสวางใหด วยคะ ? ๕) พยายามอยาอา งถึงพระพทุ ธเจา มาก หาคนอางถึง หรือยกตัวอยา งใกลๆ ตัวหนอยนะ จะดีขน้ึ มาก เอาแคพ ระก็หรู แลว ? ความเห็นอยางนี้ ถกู ตอ งหรือไมคะ ? ขอขอบพระคณุ ทานอาจารยลวงหนา มา ณ ทนี่ ี้ดวยคะ คำตอบ (๑). ไมจรงิ ครบั บทสวดมนตดังกลาวมีไวใหพ ุทธบรษิ ัท ใชส วดเพอื่ ใหจ ติ ตงั้ มนั่ เปน สมาธิ และเกดิ ความศรทั ธาเลอื่ มใสใน คณุ ของพระธรรม (๒). คำวา “พุทธวจนะ” เปนสมมุติบัญญัติท่ีหมายถึง คำพูด หรือถอ ยคำ ท่พี ระพทุ ธเจาตรัส พุทธวจนะจงึ มิใชค ำสอน หรือสั่งบัญญัติใหทำเปนประจำ พระพุทธเจาโคดมบัญญัติธรรม วนิ ยั (ธรรมและวินยั ) ใหพ ุทธบริษทั นำไปประพฤติ ผใู ดประพฤติ ถกู ตรงจนเกดิ ผลแหง การปฎบิ ตั ไิ ดแ ลว ความสวสั ดขี องชวี ติ ยอ ม เกิดขึ้นกับผนู ัน้