Biyokimya Slaytlari

21.09.2017 • B12 eksikliğinde tetrahidrofolatin N5-metil şekli N5-N10-metilen ve N10- formil şekillerine doğrudan dönüşemez. • Metioninin azalması sonucu onun türevi olan S- adenozilmetionin oluşumu inhibe olur. • Bu inhibisyon sonucunda, myelin ve nöron membran fosfolipidlerinin transmetilasyonu bozulur. • Sonuçta demyelinizasyon ve artmış nöron yıkımı olur. • metilmalonil CoA  süksinil CoA gerçekleşmezse anormal yağ asitleri birikir. • Pernisyöz anemi: Vitamin B12 eksikliğine bağlı • SSS’de (özellikle omuriliğin arka ve yan gelişen bir tablodur. yolaklarında) ve periferik sinirlerde dejenerasyon oluşur: Paresteziler, vibrasyon ve pozisyon • İntrensek faktör salgılayan midenin paryetal duyusunun azalması, ataksi, DTR’lerinin azalması, hücrelerinin otoimmun harabiyeti sonucudur demans ve psikoz belirtileri gelişir. emilim bozulur. • 5P bulgusu: Pansitopeni, periferik nöropati, • Hastalarda megaloblastik anemi ve posterior kord nöropatisi, papiller atrofi. nöropsikiyatrik bulgular ortaya çıkar. • Metilmalonik asitüri görülür. • KI hiperplastik durumdadır. • Tedavide siyanokobalamin ve hidroxikobalamin türevleri kullanılır. G. Folik asit (Piteroilglutamik asid) • Folik asit ve folat birer molekül p-aminobenzoik asit (PABA) ve glutamik aside bağlanmış pteridin bazından oluşur. • THF güçlü bir tek C’lu birim taşıyıcısıdır. • Metil, metilen ve formil gruplarının transferini gerçekleştiren enzimlerin koenzimidir. • Tetrahidrofolat serin, glisin ve histidin gibi vericilerin bir karbon parçalarını alır ve amino asitlerin, pürinlerin ve timidinin sentezindeki ara metabolitlere taşır. 6

21.09.2017 • THF’ın büyüme ve hücre bölünmesinde etkileri • Folat eksikliği yaratan durumlar: vardır. • Gereksinimin arttığı dönemler (gebelik, süt • Özellikle de nöral tüpün hayatın erken evrelerinde verme) gelişiminde önemlidir. • İnce barsak patolojileri • Alkolizm • Kolin sentezinde rol oynarlar. • Sadece keçi sütü tüketimi • Histidinin bir kataboliti olan formiminoglutamat • Metotrexat: Dihidrofolat enzimini yarışmalı olarak (figlu), N5-formimino-THF vermek üzere inhibe eder. formimino grubunu THF’a aktarır. • Sülfonamid ve türevleri: p-aminobenzoik asitin • Folat eksikliğinde oral histidin yüklenmesi sonrası yapısal analogudurlar. figlu birikir. • Eksiklik belirtileri B12’ye benzer, fakat nörolojik bulgular yoktur. • Folik asit eksikliğine bağlı durumlarda B12 vitamininin kullanılması etkisizdir. Fakat B12 eksikliğine bağlı hematolojik bozukluklara karşı ise folik asit etkilidir; ancak pernisyöz aneminin nörolojik belirtilerini düzeltemez. • Ayrıca eksikliğinde myeloid seri belirgin bozulmuştur. Kanda lökopeni olur ve lökosit çekirdeklerinin segmentasyonu artmıştır. Megaloblastik anemi oluşur. I.Askorbik Asit (C vitamini) • Fonksiyonları: • C vitamini esas olarak bitkisel gıdalardan alınır. • Kollojenin, prolin ve lizin birimlerinin • İnsanlarda L- glukonolakton enzimi bulunmadığı hidroksilasyonu gibi hidroksilasyon reaksiyonlarında koenzim olarak rol oynar. için glukozdan sentezlenemez. • Kc’de oksalik aside çevrilir ve idrardaki oksalatın • Ekstasellüler sıvıda bulunan ve lipid peroksidasyonunu inhibe eden en önemli plazma bir kısmından sorumludur. komponentidir. • Yüksek dozda alındığında ise idrarla değişmeden • Böylece membranları ve DNA’yı peroksidatif atılır. zedelenmelerden korur (Antioksidandır). 7

21.09.2017 • Safra asitleri oluşumunda rol oynar. • Skorbüt: Klinikte en belirgin olarak deride • Eksikliğinde kolesterolun, 7hidroxikolesterole peteşiyel kanamalar, ekimoz ve hematomlar görülür. dönüşümü azalır ve kolesterol birikir. • Demir emiliminde, demirin nonenzimatik • Kanamalar kapiller damar duvarının bütünlüğünün bozulmasına bağlıdır. indirgenmesinde rol alır. • NE sentezinde rol alır.(Dopamin  oksidazın • Diş eti kanamaları en sık ve ilk görülen bulgudur. • Kemiklerde epifizin kalsifikasyonu durur. kofaktörü) • Periostal kanamalar olur ve kemikler kolayca • Lizinden karnitin sentezinde rol alır. • Immünite ve yara iyileşmesinde rol alır. kırılabilir hale gelir. • Kemik ağrıları nedeniyle hasta hareketsizdir( YAĞDA ÇÖZÜNEN VİTAMİNLER: psödoparalizi  kurbağa pozisyonu). • Bu vitaminler diyetteki yağ ile salınır, emilir ve • Kemikte osteoporoz oluşur. taşınırlar. • Yara iyileşmesi gecikir. • Normositik veya makrositik anemi gelişir. • İdrarla atılmazlar ve önemli miktarda karaciğer ve • İdrarda prolin / hidroksiprolin artar. yağ dokusunda depo edilir. A Vitamini • Retinol: Primer alkoldür. • A vitamini yapısında siklohekzenil halkası taşıyan • Retinal: Retinolün oksidasyonundan türeyen bir poliizopronoid bileşiktir. bir aldehittir. • “A vitamini” terimi biyolojik aktif moleküller için • Retinoik asit: Retinalin oksidasyonuyla oluşan kullanılır. asit türevidir. Retinoik asit vücutta indirgenemez ve bu yüzden retinal ya da • “Retinoidler” ise A vitamini aktivitesi göstersin ya retinole dönüşemez. da göstermesin A vitamininin doğal ve yapay şekillerini ifade eder. • -karoten: Bir lipid antioksidanıdır ve serbest oksijen radikallerini nötralize eder. • Bitkisel yiyecekler -karoten içerirler. 8

21.09.2017 • Diyetle alınan retinol esterleri ince barsak mukozasında hidrolize edilir ve retinol ile serbest yağ asitleri oluşur. • Retinol, ince barsak mukoza hücresinde uzun zincirli yağ asitleriyle tekrar esterleştirilir ve lenfatik sisteme şilomikronların bir bileşeni olarak verilir. • Şilomikronlardaki retinol esterleri karaciğer tarafından alınır ve depolanır. • Kc’de olasılıkla bir lipoprotein karması halinde lipositler (perisinüzoidal stellat hücreleri) içinde esterleşmiş olarak depolanır. • Gerek duyulduğunda retinol karaciğerden salınır ve plazma retinol-bağlayıcı protein (RBP) tarafından karaciğer dışı dokulara taşınır. • Retinoik asit ise albumine bağlı olarak taşınır. • Retinol-RBP kompleksi hücrelerin yüzeyinde bulunan reseptörlere bağlanırlar. • Retinol burada, bir bakıma steroid hormonlar gibi hareket eder. • A vitamininin Kc’e taşınması Kc’den salınmasında çinko önemli rol oynar. • Çinko eksikliğinde A vitamini düzeyi düşer. • A Vitamini Fonksiyonları: -Işıkla aktive edilen rodopsin, özel bir G-proteini • Görme:A vitamini çomak (rod) ve koni olan transdusin ile birleşir. hücrelerindeki görme pigmentlerinin bir -Bu aktivasyon sırasında 11-cis retinal, all-trans bileşenidir. retinal’e dönüşüp opsin’den ayrılır. • Özellikle çomak hücrelerinde bulunurlar ve bu hücreler karanlıkta görmeden sorumludur. -Bu işlem bir sinir uyarısına yol açar ve uyarı optik -Çomak hücrelerinin görme pigmenti sinirle beyine taşınır. Rodopsin’dir. -Sonra all-trans retinal karanlık etkisi altında tekrar -Rodopsin = Opsin + 11-cis retinal 11-cis retinal’e dönüşür. -A vitamini eksikliğinde ilk oluşan belirti gece körlüğüdür. 9

21.09.2017 • Epitel Hücrelerinin Normal Durumlarının -Ayrıca konjuktivada keratin birikintileri (Bitot Sürdürülmesi lekeleri) görülür. -Eksikliğinde normal epitel atrofiye uğrayarak -Fotofobi yerini keratinleşmiş bir doku alır. Solunum yolları, üriner kanal vb. gibi dokularda skuamöz epitel -Ayrıca deri ve kıl foliküllerinde hiperkeratoz normal epitelin yerini alır. oluşur. -Eksikliğine en duyarlı hücreler; göz yaşı bezleri ve -A vitamini eksikliğinde üriner kanaldaki keratin kornea epitel hücreleridir. birikintilerinin dökülmesi sonucu böbrek taşı oluşumu artar. -Bu vitamin eksikliğinde bu hücreler kurur ve keratinize olurlar. -Hematüri -Sonuçta kseroftalmi ve keratomalasi oluşur. • Büyüme ve Farklılaşma • Üreme -Eksikliğinde spermatogenez azalır ve testislerde • Bağ dokusunun temel maddesini oluşturan dejenerasyon oluşur (dişilerde de benzer mukopolisakkaritlerin normal gelişebilmesi için belirtiler görülür). gereklidir. • Immün Sistem: • Eksikliğinde kemik büyümesi yavaşlar (beyin -Eksikliğinde immün cevaplar bozulur ve ayrıca gelişimini devam ettirdiği için bası altında kalır) bakterilerin solunum yolu epitel hücrelerine ve diğer yumuşak dokuların gelişmesi durur. bağlanmaları artmaktadır. Böylece enfeksiyona eğilim artar. • Oluşan bu KIBAS tablosu nedeniyle kraniyal sinir felçleri oluşabilir (en sık 6. sinir). • Yine büyüme ve mukus sekresyonunda da rol oynar. A Vitamini Toksisitesi Vitamin D • İştahsızlık, saç dökülmesi, deskuamasyon ve • D vitamini bir steroid prohormondur. pigmentasyon gibi deri belirtileri oluşur. • Vücutta çeşitli metabolik değişikliklerle kalsitriol olarak • Kanama eğilimi nedeniyle göz içi kanamalar bilinen ve kalsiyum ve fosfat metabolizmasında önemli oluşabilir. rol oynayan bir hormona dönüşür. • Kemiklerde periost kalınlaşması (hiperosteozis) ve • D vitamini güneş ışığının etkisiyle provitamin buna bağlı KIBAS (psödotümör serebri) gelişir. dehidrokolesterolden elde edilir. • Ayrıca kemik ağrıları, dekalsifikasyon • Bitkilerde ergosterol ve hayvanlarda 7-dehidrokolesterol (kraniyotabes) ve epifiz büyüme plaklarının erken oluşur. kapanması gelişir. • Ultraviyole ışık, her iki bileşiğin B halkasını parçalayarak • Gözde optik atrofi ve göz içi kanamalar gelişir. bitkilerde ergokalsiferol (D2 vitamini) ve hayvanlarda kolekalsiferol (D3 vitamini) oluşturur. • Her iki vitamin de eşit etkiye sahiptir. 10

21.09.2017 • Güneş ışığının etkisiyle 7-dehidrokolesterolden • Sonra böbrekte 1α-hidroksilaz tarafından 1. oluşan D3 vitamini ve diyetteki D3 vitamini, pozisyonunda tekrar hidroksillenir (kalsitriol 1,25 barsakta miçeller halinde absorbe edildikten OH2). sonra lenfatiklere geçer ve kanda D-vitamini bağlayıcı proteine bağlı halde dolaşır. • Bu bileşik en potent D vitamini metabolitidir. • D3 vitamini karaciğer tarafından alınır ve • Düşük serum kalsiyum-fosfat ve yüksek endoplazmik retikulumun bir enzimi olan vitamin parathormon (PTH) düzeyleri enzimi aktive D3-25-hidroksilaz tarafından 25. pozisyonu ederken kalsitriol inhibe eder. hidroksillenir. • 25-Hidroksivitamin D3, renal tubüller, kıkırdak, • 25-Hidroksivitamin D3, dolaşımdaki D vitamininin barsak ve plasentada bulunan mitokondrial bir başlıca formudur ve karaciğerdeki başlıca depo enzim tarafından 24. pozisyonda hidroksillenebilir. şeklidir. • Ürün 24,25-dihidroksivitamin D3, biyolojik olarak inaktiftir. • Kalsitriol PTH ile birlikte hareket eder. • Serum kalsiyumunun azalması PTH ve kalsitriol düzeylerinin artışına yol açarak kemikten kalsiyum ve fosfat rezorbsiyonunu ve böbrekten kalsiyumun reabsorbsiyonunu uyarır. • Ayrıca kalsitriol barsaktan kalsiyum ve fosfat reabsorbsiyonunu uyarır. • Yüksek serum kalsiyumu PTH üretimini önler. • D vitamini eksikliği Rikets ve osteomalaziye neden K Vitamini olur. • K vitamini poliizopronoidlerin dahil olduğu • Çocuklarda rikets ve yetişkinlerde osteomalazi naftakinonlardandır. gelişir. • Çeşitli şekillerde bulunur: • Kalsiyum ve fosfat eksikliğine bağlı kemiklerde yumuşama gözlenir. -K1 vitamini (filokinon): bitkilerde bulunur. • D vitamini tüm vitaminler arasında en toksik -K2 vitamini (menakinon): ince barsak florasınca olanıdır. sentezlenir • D vitamini fazlalığında kan kalsiyum düzeyleri -K3 vitamini (menadion): sentetik türevdir. Suda yükselir ve yumuşak dokularda kalsifikasyon çözünür. gözlenir. • Başlıca karaciğer, dalak ve akciğerde depolanır. 11

21.09.2017 Fonksiyonları: • Pıhtılaşma faktörlerinin oluşumu, glutamik asit birimlerinin vitamin K’ya bağlı karboksilasyonunu • K vitamininin başlıca rolü bazı pıhtılaşma gerektirir, böylece -karboksiglutamat (Gla) faktörlerinin posttranslasyonel modifikasyonu ile içeren olgun bir pıhtılaşma faktörü oluşur. ilgilidir. • Gla oluşumu, yabani bir yoncada doğal olarak • Pıhtılaşma faktörlerinin belli glutamik asit bulunan antikoagülan olan dikumarol ve vitamin birimlerinin karboksilasyonunda koenzim olarak K’nın sentetik bir analoğu olan warfarin kullanılır. inhibisyonuna duyarlıdır. • K vitamini protrombin, faktör II, VII, IX, X, protein C ve S’in sentezlenmesi için gereklidir. • İnaktif öncül moleküller olarak sentezlenen bu proteinlerin posttranslasyonel modifikasyonundan sorumludur. • Protrombinin Gla birimleri iki adet birbirine yakın • Eksikliği: K vitamini eksikliği ender rastlanan bir negatif yüklü karbonhidrat grupları nedeniyle tablodur. En sık nedeni yağ malabsorbsiyonudur. pozitif yüklü kalsiyum iyonları için iyi bir Spontan kanamalar görülür. şelatördür. • Yenidoğanda barsaklar steril olduğu için K vitamini • Daha sonra protrombin-kalsiyum kompleksi, sentezi olmaz ve yenidoğanın hemorajik hastalığı trombositlerin yüzeyinde bulunan ve kanın oluşabilir. Bunu önlemek için her yenidoğana tek doz pıhtılaşması için gerekli olan fosfolipidlere intramuskuler K vitamini yapılır. bağlanma yeteneği kazanırlar. • Toksisitesi: Bebeklerde yüksek dozda uzun süre K • Trombositlere tutunma sonucu protrombinden vitamini verilmesi sonucu eritrosit membranına toksik trombin oluşumunu sağlayan proteolitik etkisinden dolayı hemolitik anemi ve sarılık gelişebilir. dönüşüm hızı artar. G6PD eksikliği olanlarda da hemoliz oluşur. E Vitamini • Membrandaki çoklu doymamış yağ asitleri moleküler oksijen ve serbest radikaller tarafından • E vitaminleri doğal olarak bulunan 8 adet kolayca oksitlenir. tokoferollerdir. Bunların içinde en aktif olanı - tokoferoldür. • E vitamini bu olayı membranda önleyen en önemli faktördür. (antioksidan) • E vitamini gereksinimi, çoklu doymamış yağ asidi (linoleik asit, araşidonik asit) alımı arttığı zaman artar. 12

21.09.2017 • Sellüler ve subsellüler zar fosfolipitlerinde • Eksikliği: Hemen tamamen yenidoğanda görülür. bulunan çoklu doymamış yağ asitlerinin oksidasyonuna karşı ilk savunma hattı vit.E’dir. • Hemolitik anemi, makrositoz ve yaygın ödemle karakterize bir tablo oluşturur. • Glutatyon peroksidaz enziminin en önemli öğesi selenyumdur. • İnsanlarda E vitamini eksikliği belirtileri eritrositlerin peroksitlere karşı duyarlılığı ve • Selenyum vücutta E vitamininden tasarruf anormal hücre membranlarının oluşmasıdır. edilmesini sağlar. • Eritrositlerin peroksitlere duyarlılığı azalmıştır. • Tokoferol ve selen lipid peroksidlere karşı • Ayrıca omurilikte dorsal traktuslarda birbirinin etkisini güçlendirir. dejenerasyon (vibrasyon duyusunun azalması) • Yüksek doz demir alınması E vitaminine gelişir. gereksinimi arttırır. • Yapılan çalışmalarda iki yıldan daha uzun süre E vitamini takviyesi alan kişilerde almayanlara göre kalp krizi sıklığının % 40 daha az olduğu görülmüştür. • Bunun nedeni E vitamininin antioksidan etkisi sayesinde LDL oksidasyonunu engellemesidir. • Toksisitesi: Yağda eriyen vitaminlerin içerisinde en az toksik olanıdır. 13

HÜCRE 21.09.2017 VE Mitokondri zarı elde etmek isteyen bir ORGANELLER araĢtırmacı yaptığı ultrasantrifüjde elde ettiği mitokondri zarına plazma zarının Fraksiyon Enzim bulaĢmadığından emin olmak için Plazma aĢağıdaki enzimlerden hangisine 5’ nükleotidaz, Adenilat siklaz, bakmalıdır? (99 Eylül) membranı Na+, K+-ATPase A. Glutamat dehidrogenaz Nukleus B. LDH DNA polimeraz, C. Na+K+ATPaz Endoplazmik RNA polimeraz D. Katalaz retikulum E. Sitokrom oksidaz Glukoz-6-fosfataz, Mitokondri Sitokrom b5 redüktaz AĢağıdakilerden hangisi hücre Süksinat dehidrogenaz, membranının özelliği değildir? Peroksizom Glutamat dehidrogenaz, a. Yapısında lipid ve protein bulunur Sitokrom c oksidaz, b. Karbonhidrat bulunur Sitozol Oligomisin duyarlı ATPase c. Simetrik yapıdadır d. Reseptörler bulunur Katalaz, e. Flip-Flop hareketi gözlenir Ürat oksidaz Laktat dehidrogenaz, Glukoz-6-fosfat dehidrogenaz 1

21.09.2017  Membran proteinleri için aĢağıdakilerden 1-Lipidler hangisi yanlıĢtır? En çok fosfolipid: fosfatidil kolin (lesitin), a. Periferal proteinler integral proteinlere bağlı Trigliseridler ve kolesterol esterleri asla bulunmaz. bulunurlar. 2-Proteinler b. Transmembran proteinlerinin hem periferik hem de integral uzantıları bulunur. 3-Karbonhidratlar: Tek başlarına bulunmazlar c. İntegral membran proteinleri hidrofob Hücrenin dış yüzeyinde yer alırlar. bağlarla lipitlere bağlıdır. Hücre yüzeyini negatif yaparlar. Hücreleri birbirlerine bağlarlar. d. Periferik proteinler hidrojen bağları ile lipit Reseptör gibi davranırlar. tabakaya bağlıdır İmmün reaksiyonlara katılırlar. e. Membran lipitleri ile kovalent bağlar kurarlar Sinir dokusunda polarizasyonu Na+ giriĢi sağlayan enzim aĢağıdakilerden Cl- çıkıĢı hangisidir? (Eylül 2004) Depolarizasyon a. Kolinasetiltransferaz K+ çıkıĢı b. Asetilkolin esteraz Hiperpolarizasyon c. Na-K ATPaz d. F1-ATPaz e. Glutamat dekarboksilaz AĢağıdakilerden hangisi granüler endoplazmik retikulum üzerindeki ribozomlarda sentezlenmez? (Eylül- 2001) a. Kollajen b. Pıhtılaşma proteinleri c. Laktat dehidrogenaz d. Serum albumini e. İmmünglobulinler 2

21.09.2017 Endoplazmik retikulum Yabancı bileĢiklerin (ksenobiyotik) metabolizmasında görev alan sitokrom Hücre dışına lizozomal membran P450 enzim sistemi hücrenin hangi verilecek olan proteinlerin proteinlerinin bölgesinde bulunur? (2005-nisan) proteinlerin sentezi sentezi A. Düz endoplazmik retikulum zarında sentezi B. Lizozomda GER ribozomları sinyal peptidi: C. Çekirdek zarında Bu proteinler N- D. Sitoplazmada terminal uçlarında E. Mitokondri dış zarında bir protein uzantısı ER lümeni taşırlar Steroid yapıların sentezlendiği temel DER: organel hangisidir? a. Çekirdek -Lipid (membran fosfolipidleri de dahil) b. Çekirdekçik sentezi c. Golgi -Kolesterol sentezi d. Ribozom -Steroid hormon sentezi -İlaç detoksifikasyonu (sitokrom P450 e. Endoplazmik retikulum sistemi) Proteinlere karbonhidrat parçaların ilave edildiği ve üç boyutlu son yapının kazandırıldığı organel hangisidir? a. Düz endoplazmik retikulum b. Granüllü endoplazmik retikulum c. Golgi kompleksi d. Nükleus e. Ribozom 3

21.09.2017 Glikoprotein sentezinde karbohidratlara AĢağıdaki metabolik olaylardan hangisi protein katılması nereden olur? ('93 tunikamisin tarafından inhibe edilir? Nisan) ('93 Eylül) a) Peptid bağı oluşumu a) ER-Golgi b) Glikoprotein sentezi b) Sitoplazma-Hücre membranı c) Fosfolipid sentezi d) Hücre zarında iyon taşınımı c) Ribozom-Mitokondri e) Pürin bazlarının sentezi d) Lizozom-Çekirdek e) Sitoplazma-Hücre zarı Tunikamisin, Dezoksinojirimisin, Swainzonin. Golgi • Lizozom: • ER ile plazma membranı arasında yer alır. • Endositozla (endozom) veya fagositozla (fagozom) hücre içine alınmış molekülleri ve -glikolizasyon yaşlanmış yada kusurlu organellerin yıkımlarını -sülfatasyon gerçekleştirir. -fosforilasyon • Peroksizom: -proteinlerin sınırlı basit bileĢiklere ayrılması • Katalaz ve ürat oksidaz bu organelin işaret -paketleme (Brefeldin A) enzimleridir. -salgı ürünlerinin birikimini • Peroksizomlar, yağ asitleri ve diğer lipidlerin ( plasmalojenler, kolesterol, safra asitleri gibi ), pürinler ve aa‟lerin metabolizmalarının farklı yönlerine katılırlar. Antioksidan bir enzim olan katalazın Mitokondri: Kendi kendine bölünerek yüksek oranda bulunduğu ve yağ yenilenebilen tek organel mitokondridir. oksidasyonunda da fonksiyonel olan Dolayısı ile kendine ait DNA ve RNA’sı organel hangisidir ? vardır. a. Peroksizom Dış zar: %50 protein, %50 lipid b. Golgi Ġç zar %80 protein, %20 lipid c. Mitokondri d. Lizozom TCA ve β-oksidasyon mitokondrial e. Endoplazmik retikulum matriksete gerçekleşir. 4

AĢağıdakilerden hangisinin sentezi 21.09.2017 mitokondride olur? (90 Nisan) Mitokondriyal DNA ile ilgili aşağıdaki a. Kardiolipin ifadelerden hangisi yanlıştır? b. Glikoz A) Mitokondriyal matriks proteinlerinin c. Tirozin tümünün sentezi için gerekli bilgiyi kodlar. d. Alanin B) Nükleozom oluşturmaz e. 2-4-dinitrofenilalanin C) Mitokondrideki 2 adet rRNA ve 22 adet tRNA‟yı kodlar. D) ETZ ve oksidatif fosforilasyon ile ilgili bazı proteinleri kodlar. E) Bakteri DNA‟sına benzer. Bölünme yeteneği yüksek olan • Sitoplazmik matriks; SĠTOSKELETON hücrelerde miktarları artan ve mikrotübül, prokaryotlarda daha küçük boyutta mikroflament olan organel hangisidir? ara flamentlerden a. Granüllü endoplazmik retikulum b. Düz endoplazmik retikulum • Bu filamentlerin tümü, sitoplazmaya yapı ve organizasyon kazandırır, hücreye şekil c. Ribozom verir d. Golgi e. Mitokondri • MĠKROTÜBÜLLER: • MĠKROFLAMENTLER (AKTĠN FĠLAMENTLER): • Tubulin proteininden oluşur. • Hücre bölünmesi, endositoz, eksositoz, hücre hareketi ve hücre şeklinin devamı için • Hücre içi hareket (Endositoz-ekzositoz) gereklidirler. • Silia-flagel yapısında mevcut. • Sitokalazinler tarafından inhibe edilirler. • Mitotik iğcikler • ĠNTERMEDĠATE (ARA) FLAMENTLER: • Silia ve flagellerde dynein yokluğu ile oluşan • Hücreye mekanik direnç ve stabilite Kartagener Sendromu’nda erkeklerde sterilite sağlarlar. ve kronik respiratuar enfeksiyonlar oluşur. • KolĢisin, vinblastin, paclitaxel (Taxol) ve gliserofulvin mikrotübül fonksiyonunu inhibe eder. 5

21.09.2017 Kan örneğinde hemoliz olması, Protein tayininde kullanılan aĢağıdaki aĢağıdaki laboratuar testlerinden yöntemlerden hangisi total nitrojen hangisini etkiler? miktarının ölçülmesi ilkesine dayanır? a) Sodyum tayini A) Ulltraviyole apsorbsiyonu b) Potasyum tayini B) Biüret yöntemi c) Üre tayini C) Kjeldahl yöntemi d) Ürik asit tayini D) Folin-Ciocalteu yöntemi e) Glukoz tayini E) Isıtma yöntemi AMĠNO ASĠDLER, Proteinlerdeki tüm  aa’ler PEPTĠDLER için ortak H VE PROTEĠNLER H3N+ C COOH R Yan zincir her aa için farklı Fizyolojik pH‟da (pH = 7.4) karboksil grubu disosiye durumdadır ve negatif yüklü karboksil iyonunu (-COO-) oluşturur. Amino grubu ise protonlanır ve –NH3+ şeklindedir. 6

21.09.2017 pK3 = 6.0 Zincir yapılarına göre sınıflandırma Alifatik yan zincir Hidroksil grubu Kükürt taĢıyan yan taĢıyanlar taĢıyan yan zincirliler zincirliler Glisin, Alanin, Serin, Sistein (sistin), Valin, Metionin Lösin, Treonin, Ġzolösin Tirozin Asidik yan zincir taĢıyanlar Bazik yan Yan zincirinde Ġmino asit zincir aromatik halka Prolin Aspartik asit taĢıyanlar taĢıyanlar Glutamik asit Histidin, Fenilalanin, Asparagin Lizin, Tirozin, Glutamin Arginin Triptofan, Histidin 7

21.09.2017 • Bir proteinde aşağıdaki mutasyon Yan zincirlerin (R kalıntılarının) iyonlaĢabilme türlerinden hangisi gerçekleşirse, proteinin özelliklerine göre sınıflama: izoelektrik pH sında (pI) ve elektroforezdeki hareketliliğinde farklılık • 1.Apolar (nonpolar, hidrofobik) aa’ler: gözlenir? (2006-nisan) Alanin Valin • A) Lizin - Arjinin Fenilalanin Lösin • B) Valin - Alanin Glisin Ġzolösin • C) Fenilalanin - Triptofan Triptofan • D) Glutamin - Asparajin Metiyonin • E) Glutamat - Lizin Prolin R grupları iyonlaşmaz, proton alış verişi yapmaz, hidrojen ve iyonik bağların yapısına katılmazlar. • 2.Polar (hidrofilik) aa’ler: Hangi aminoasit fizyolojik pH’da net negatif yüke sahiptir? (Nisan 2002) Arginin Tirozin Histidin Asparagin Glutamik asit Lizin a. Alanin Aspartik asit Glutamin, Serin b. Arjinin Sistein c. Tirozin Treonin d. Glutamik asit e. Fenilalanin ESANSĠYEL AA’LER NONESANSĠYEL t-RNA'sı olmayan aminoasit hangisidir? (dıĢardan alınması AA’LER (Vücutta a) Prolin zorunlu aa’ler) sentezlenebilenler) b) Hidroksiprolin c) Fenillalanin Arginin Alanin d) Arginin Histidin Aspartat c) Serin Lösin Asparagin Fenilalanin Prolin Metiyonin Glisin Treonin Serin Ġzolösin Glutamat Triptofan Sistein Lizin Glutamin Valin Tirozin 8

21.09.2017 • Aşağıdaki amino asitIerden hangisi, Optik aktivitesi olmayan aa: Glisin translasyon sonrası modifikasyona tRNA‟sı olmayan aa‟ler: Hidroksiprolin uğramadan ribozomlarda tRNA aracılığıyla Hidroksilizin polipeptid zincire kalır? (2003-nisan) Üre sentezinde yer alıp protein Ornitin a. HidroksiIizin sentezine katılmayan aa: b.SeIenosistein c. MetiI histidin Sadece ketojenik aa‟ler: Lösin-Lizin d. Hidroksiprolin e. γ -Karboksi glutamat Fizyolojik pH‟da en iyi tampon Histidin özelliği gösteren aa: Lizin Desmozin bağlı aa: AA’LERĠN ASĠT, BAZ VE TAMPON 1. tamponlanma 2. tamponlanma ÖZELLĠKLERĠ: bölgesi bölgesi • Sulu çözeltilerde aa‟ler zayıf asidik - 3 PK2=9,1 karboksil ve zayıf bazik -amino gruplarına sahiptir. 2.5 pI =5,7 Eklenen pK1=2.3 • Her aa‟in yan zincirlerinde de iyonize olabilen ekivalan 2 gruplar vardır. OH • Hem serbest aa‟ler hem de peptid bağındaki 1.5 aa‟ler potansiyel tampon olarak davranabilirler. 1 • Fizyolojik pH‟da en güçlü tampon özelliği olan 0.5 Histidin aa‟dir. 2 4 6 8 10 pH H OH- H2O H OH- H2O H +H3N C COOH +H3N C COO- H2N C COO- CH3 H+ CH3 H+ CH3 Asit çözeltide pK1=2.3 Nötral çözeltide pK2=9.1 alanin Alkali çözeltide (ph 2’den az) net yük = +1 alanin alanin (pH yaklaşık 6) (ph 10’dan fazla) Net yük = 0 (izoelektrik form) net yük = -1 ATP’nin adenozin kısmını hangi aminoasite aktarabilir? a) Sistein b) Alanin c) Lizin d) Glisin e) Metionin 9

21.09.2017 • Aşağıdaki esansiyel aminoasitlerden hangisi metiltetrahidrofolat veya betain gibi metil vericileri kullanarak homosisteinden sentezlenebilir? (2002-eylül) a. Triptofan b. Lizin c. Treonin d. Metionin e. Valin Bağ dokusu proteinlerinde bulunan • Homosistein desmozin hangi aminoasit diziliminden • Sitrülin, argininosüksinik asit, ornitin oluĢur? • Kreatinin • Karnitin a. Prolin • Desmozin • 4-hidroksiprolin, 4-hidroksilizin b. Lizin • 3 Metil histidin • Selenosistein c. Hidroksiprolin d. Glisin e. Alanin PEPTĠDLER VE POLĠPEPTĠDLER: • 1-Peptid bağları amid bağlarıdır. • Peptid bağı bir aa‟in -amino grubu ile ikinci • 2-Peptid bağları kovalent aa‟in -karboksil grubu arasında 1 mol su çıkması ile oluşur. • 3-Peptid bağı kısmi çift bağ özelliğine sahiptir. • 4-Peptid bağı genel olarak trans bir bağdır. 10

21.09.2017 AĢağıdakilerden hangisi peptid bağının • SEKONDER YAPI: bir özelliği değildir? • -HELĠKS (sarmal): a. Kovalent bağdır Sarmalın kararlılığı temel olarak H+ b. Amino ile karboksi gruplarından bir bağlarının azami sayıda kurulması ile molekül su çıkması ile oluşur. olur. c. Kısmi çift bağ özelliğine sahiptir. Prolin ve glisin helikal yapıyı bozar: d. Yapısında atomların serbestçe hareket • Prolin iminoasidi bu sarmalı geometrik etmesine izin verir olarak uymadığı için -heliksi bozar. e. Proteinlerin primer yapısını oluşturur • Glisin aa‟de diğer aa‟lere göre daha fazla konformasyonel esnekliğe sahiptir. • B.BETA TABAKA: TERSĠYER YAPI: • Tüm peptid bağı parçalarının hidrojen • Bir polipeptid zincirinin primer yapısı onun bağına katıldığı başka bir sekonder yapı tersiyer yapısını da belirler. şeklidir. • Proteinlerin tersiyer yapılarını oluşturmak için • -helikse de yapıya çok fazla uyum Ģaperonlar görev yapar. sağlayamayan prolin ve glisin aa‟leri - tabakada yaygın olarak bulunurlar. (- • Bu yapıda; kovalent olanlar; kıvrım) disülfid bağları kovalent olmayanlar; hidrofobik etkileşimler elektrostatik etkileşimler hidrojen bağları Proteinlerin 2. ve 3. yapılarını saptamada X–ray kristallografi ve Manyetik rezonans spektroskopi kullanılır. 11

21.09.2017 • Proteinlerin denatürasyonu: peptid AĢağıdakilerden serbest aminoasitlerin bağları hidroliz olmadan protein yapısının birbirinden ayrılmasında kullanılan çözülüp disorganize olması sonucu yöntemlerden değildir? (2001- Eylül) meydana gelir. A. İyon değiştirici kromatografi B. Kağıt kromatografisi Proteinlerin primer sekonder, tersiyer ve C. İnce tabaka kromatografisi yapılarının kuarterner yapılarının D. Elektoforez bozulmasına bozulmasına E. Jel filtrasyon kromatografisi HĠDROLĠZ DENATÜRASYON GLOBÜLER HEMOPROTEĠNLER • Hemoproteinler prostetik grup olarak sıkıca bağlanmış bir hem taşıyan • Çok hücreli organizmalar, oksijen özelleşmiş bir grup proteindir. taşınması için çoğunlukla demir olmak üzere, metallerin özelliklerini kullanırlar. • İnsanlarda en fazla bulunan 2 hemoprotein olan Hb ve myoglobinde hem grubu geri • Çok hücreli organizmalarda demir HEM dönüşümlü olarak O2 bağlama işi yapar. adı verilen prostetik grubun içinde yer alır. • Tetrapirol prostetik gruplarına ve eşlik eden metal iyonlarına sahip diğer proteinler arasında; miyoglobin, hemoglobin, sitokrom c, sitokrom P450 katalaz, triptofan pirolaz klorofil (Mg+2) bulunmaktadır. 12

21.09.2017 • Venöz 4ka0nmınmPHOg2, değeri etkin kasın 20 mmHg kadardır. Myg bağladığı oksijenin önemli bir kısmını 20 mmHg‟da bile bırakmaz. Fiziksel egzersiz sırasında PO2 değeri 5mmHg‟nın altına iner ve Myg oksijenini kolaylıkla bırakır. Hemoglobin: (Hb) • Yetişkin Hb‟ini iki α ve iki β zincirinden oluşur. • Hayvanlarda kanla taşınan oksijenin tamamına yakını bağlıdır ve eritrositlerdeki • Hb her polipeptid zincirine bağlı dört hem hemoglobinle taşınır. prostetik grubu içeren tetramerik bir • Eritrositlerin işlevleri sitoplazmada çok proteindir. yüksek derişimlerde (ağırlıkça %34) çözünen Hb‟i taşımaktır. Arteriel kanda Hb satürasyonu %96 Venöz kanda Hb satürasyonu %64 Hb taşıdığı oksijenin yaklaşık 1/3‟ünü dokuya bırakır. Hb tipi Formül Total Hb %’si • Hb‟nin iki ana formu vardır: HbA 22 %90 Deoksi formuna denir. <%2 Oksijene ilgisi düĢüktür. %2-5 T formu Dimerler arasında bazı iyonik %5 ve H bağları vardır. HbF 22 HbA2 22 Oksijene formuna denir. Oksijene ilgisi yüksektir. HbA1c 22- glukoz R formu Polipeptid zincirleri daha fazla hareket özgürlüğüne sahiptir. 13

21.09.2017 • Hb sigmoidal şekilli bir oksijen bağlama eğrisine sahiptir. • Hb allosterik bir proteindir. • Hücresel solunumun iki son ürünü olan H+ ve CO2‟yi de akciğere ve böbreklere taşır. • Hb‟nin O2‟yi geri dönüşümlü bağlama yeteneği • CO2 eritrosit içine alınır bikarbonat oluşturmak üzere hidrate edilir ve oluşan ürünler tekrar kana salınır. O2 allosterik Karbonik anhidraz ortamın pH’ı ve CO2 efektörler CO2 + H2O H2CO3 ortamdaki 2,3-bifosfogliserat tarafından etkilenir. H+ + HCO-3 • Ayrıca kanda itlaeştıanşaınnıCr.O2‟nın %15 kadarı (-) yüklü amino ucu α ve doğrudan Hb β zincirler arasındaki tuz Bu durum oksijensiz hal köprüsü oluşumunu • CkaOrb2,aHmba‟tnoinluaşmurin.)ovgerhuepmlaroınratabmaağliakinhırid(rboirjen için karakteristiktir. teşvik eder. salarken hem de amino ucunu artıdan eksiye döndürür. CO2 + Hb-NH3+ Hb-HN-COO- 2H+ + Hb-HN-COO- Akciğerde, Hb‟nin Bu tuz köprüleri aynı zamanda Hb‟nin T oksijenlenmesiyle formunu da kararlı CO2 dışarı itilir. hale getirirler. 14

• Hb ayrıca H+ de bağlar. 21.09.2017 • O2 ve H+, Hb tarafından ters ilgiyle • pH düĢtüğünde veya parsiyel bağlanır. karbondioksit basıncı arttığında Hb O2‟yi kolayca bırakır. • H+, Hb içindeki birkaç aa‟den birine bağlanır. • Her iki durumda da Hb‟nin oksijene olan ilgisi azalır ve oksijen disosiasyon eğrisi • Yine bunların içinde en önemlisi β-zinciri sağa kayar. içindeki 146 pozisyondaki histidindir. • Bohr etkisi; pH ve CO2 derişiminin, Hb‟nin oksijeni bağlaması veya salıvermesi üzerindeki bu etkisini tanımlar. • Diğer etkenlerin sabit kalması koşuluyla aşağıdaki pH değerlerinin hangisinde hemoglobinin oksijenle saturasyonu en fazladır? (2005-eylül) A) 7,6 B) 7,4 C) 7,2 D) 7,0 E) 6,8 Solunum Periferal doku BOHR ETKĠSĠ 2CO2 + 2H2O 1,3-bisfosfogliserat 1,3-bifosfogliserat Karbonik anhidraz ADP mutaz 2H2CO3 2,3 BPG 2H+ + 2HCO3- Fosfogliserat Mg+2 2,3-bisfosfogliserat 4O2 kinaz fosfataz Akciğer Hb2H4+O2 2H+ + 2HCO3- ATP 3-fosfogliserat Eritrosit 2H2CO3 Karbonik TCA’da oluĢur anhidraz 2CO2 + 2H2O 15

2,3-Bisfosfogliserat‟ın etkisi: 21.09.2017 • 2,3-BPG Hb’nin oksijene olan ilgisini azaltır. 2,3-BPG • BPG, Hb‟nin α ve β zincirleri arasındaki bir boşlukta Hb‟nin β zincirinin pozitif yüklü amino asitlerine (lizin-histidin) bağlanır. • Hb T durumunda iken BPG, T formunu kararlı hale getirerek oksijene ilgisini azaltır. • 2,3-BPG‟ın varlığında Hb‟nin oksijene olan ilgisi azalır ve oksijen disosiasyon eğrisi sağa kayar. • HbF‟in γ zincirinde BPG‟nin bağlanacağı -KOAH, 2,3-BPG yerde histidin yerine serin amino asidi -yüksek irtifa vardır. -hipoksi gibi Hb‟nin yeterli oksijen almada zorlandığı durumlarda • Böylece BPG HbF‟e daha zayıf bağlanır. -kronik anemilerde • Dolayısı ile BPG‟nin HbF‟in T formunu kararlı hale getirmesi üzerine etkisi daha Artan 2,3-BPG düzeyleri Hb‟nin oksijene azdır. olan ilgisini azaltarak kapillerde daha çok oksijen serbestleşmesine izin verir. • HbF‟in HbA‟ya göre oksijene daha yüksek bir afinite göstermesinin sorumlusu bu olay gibi görünmektedir. CO miyoglobin AĢağıdakilerden hangisi hemoglobinin H+ azalması hemoglobin 02'ye olan afinitesini etkileyen CO2 azalması faktörlerden değildir ? Alkaloz H+ artışı 2,3-BPG azalması CO2 artışı a) 3 fosfogliserat Sıcaklık azalması Asidoz b) pH 2,3-BPG artışı c) pCO2 Sıcaklık artışı d) pO2 e) 2,3 difosfogliserat 16

21.09.2017 • Difosfogliserat için aĢağıdaki ifadelerden Hemoglobin yapısında bulunup kan hangisi yanlıĢtır? pH'sı regülasyonunda önemli olan amino asid hangisidir? a) HbF‟e HbA‟ya kıyasla daha zayıf bağlanır b) Hemoglobini deoksi formunda stabilize eder a. Glisin c) Glikolitik yoldaki bir ara üründen sentezlenir d) Akciğerde hemoglobinin oksijene b. Alanin bağlanmasını kolaylaştırır e) Deniz seviyesinden yükseldikçe c. Histidin sentezlenmesi artar d. Valin e. Lösin • 2,3-disfosfogliseratın hemoglobine bağlanırken iyonik bağ oluşturduğu aminoasidler aşağıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir? (2006-nisan) A) Sistein, metionin B) Lösin, izolösin C) Alanin, glutamin D) Lizin, histidin E) Tirozin, triptofan Hb Tipleri: Orak hücreli anemi (HbS): Hb tipi Formül Total Hb %’si HbS’de; HbA 2  globulin zinciri HbF 22 %90 2  globulin zinciri normal HbA2 22 <%2 mutant HbA1c 22 %2-5 22-glukoz %5 6. pozisyondaki glutamatın yerine valin aa’inin geçtiği bulunur.  zincirinin N-terminal lizin residulerine bağlanır 17

21.09.2017 • Bu değişiklik sonucu Hb molekülünün dış yüzeyinde “yapıĢkan” bir temas noktası oluşur. • DeoksiHb S molekülleri fibröz çökeltiler oluşturur. • Oraklaşmayı artıran faktörler: yüksek irtifa, HbS’in oksijene basıncı azalmıĢ uçak kabini artmıĢ CO2 konsantrasyonu, ilgisinin azalmıĢ pH azaldığı 2,3 BPG artması durumlar AĢağıdaki hemoglobin formlarından Kollajen: hangisinin deoksi formunda çözünürlüğü en azdır? • Sert ve çözünmez • Vücutta en fazla bulunan destek doku a.Hb C b. Hb F proteinidir. c. Hb S d. Hb A1 fibroblast, e. Hb A1C osteoblast, kondroblast odontoblast • Primer yapısındaki aa dizisi şek(lGinldiseidnir-.X-prolin/hidroksiprolin)n 18

21.09.2017 OH-Prolin pro-kollajen Posttr. MGoldukoz OH-Lizin OH-liz Prolin HidrGokaslailakztVoizt C pro-kollajen O2 Lizin Hidroksilizin O2 Lizin Hidroksilaz Vit C OH-prl N ve C ER prokollajen Lizin BAKIR Lizin Golgi oksidaz oksidaz peptidazlar pre-pro-kollajen oksidatif deaminasyon NH3 + H2O Allizin NH3 + H2O Hidroksiallizin ECM Lizil oksidaz Cu+2 Kollajen çapraz bağlanmasında önemli Kemik yapım markırları: olan amino asit hangisidir? Osteokalsin: kemikte en fazla bulunan a. Alanin nonkollajen protein b. Lizin Kemik ALP c. Glutamin d. Arginin Kemik yıkım markırları: e. Serin idrar Ca idrar ACP idrar OH prolin idrar OH lizin: Glikozil OH lizin, glukozil- galaktozil OH lizin sadece matür kollajende yer alırlar. N-terminal telopeptid (Ntx) (idrar) C-terminal telopeptid (Crosslaps) (idrar-serum) Kollagen yapım bozuklukları KOLLAGEN ELASTĠN • Vitamin-C Eksikliği Bir çok farklı genetik tipte Tek genetik tipte • Ehler-Danlos Sendromu Üçlü sarmal yok, rastgele • Osteogenozis imperfecta Üçlü sarmal yapıda zemberek konformasyonu • Menkes Sendromu (gerilmeye izin verir) • Alport sendromu Gly-X-Y yineleyen çatı Gly-X-Y yineleyen çatı yok • Epidermolizis bülloza Yapıda Kh var Yapıda Kh yok Sert Elastik OH-prolin ve OH-lizin OH-prolin ve OH-lizin içerir içermez Molekül içi aldol çapraz Molekül içi desmozin çapraz bağları bağları 19

DeğiĢken 21.09.2017 bölge Papain κ /λ = 2/1 Pepsin Antijen Hapten IgG, IgA, IgM, IgSDab, it IgböElge IgG ile ilgili aĢağıdaki ifadelerden • Kanda en fazla IgG hangisi yanlıĢtır? (2005-nisan) • En çok antijen bağlayan IgM a. Glikoprotein yapıdadır • Mukozaları koruyucu IgA b. 4 polipeptit zincirden oluşur • Akut enfeksiyonlarda erken dönemde c. Mast hücresi üzerinde özgül reseptörü bulunur yükselen IgM d. Kompleman fiksasyon görevi yapar • Neonatal ilk sentezlenen IgM e. Fab bölgeleri, antijen bağlayan • Ig’lerin izotip sınıfını belirleyen bölgeleridir AĞIR ZĠNCĠR . J proteini IgA-IgM • İmmünoglobulinlerin özgüllüğü ile ilgili aşağıdaki • Aşağıdakilerin hangisinde , ifadelerden hangisi yanlıştır? (2005-eylül) immünoglobülinler normal serumdaki A) Özgüllüğü belirleyen ilgi, immünoglobulinin primer derişimi en düşük olandan en yüksek yapısında bulunur. olana doğru sıralanmıştır? (2006-nisan) B) Bir plazma hücresinin ürettiği immünoglobulinler, birden fazla farklı haptenik grubu tanıyıp onlara A) IgG, IgA, IgM, IgE, IgD bağlanabilir B) IgA, IgE, IgM, IgD, IgG C) Özgüllüğü sağlayan aminoasit dizisi için gerekli bilgi, C) IgA, IgG, IgD, IgE, IgM immünoglobulinin sentezlendiği hücrenin DNA‟sında D) IgE, IgM, IgA, IgD, IgG bulunur. E) IgE, IgD, IgM, IgA, IgG D) Aynı hücrede sentezlenen immünoglobulinler aynı özgüllüğe sahiptir. E) Tipik antijen-antikor birleşmesi çok güçlü bir etkileşimle gerçekleşir. 20

21.09.2017 PLAZMA PROTEĠNLERĠ: Ġnterstisyel doku P 1mmHg Su 9mmHg Hidrostatik P 11mmHg Su Hidrostatik P 37mmHg Onkotik P 17mmHg arteriol 25mmHg venül Starling Kuvvetleri SPE Prealbumin Albumin SPE Blg. 1 Bölg. Protein antitr1ipsin gliko1parosittein lipopro1 tein 1 fetoprotein Protein Prealb. (-) Retinol Albumin (-) Fonks. (+) (+) (HDL) Bağlayıcı Antiproteaz Protein AFR Lipitler için Temel fetal (RBP) (-) transport protein Fonks. T3, T4 Vit A(retinol) AA‟lerin endojen proteini transportu transportu kaynağı,onkotik P, transport proteini Kl. Öz. Kongenital Enflamasyon, nöral tüp defektinde ve Kl. Özl. Nutrisyonel durumu ve Nutrisyonel durumu, eksikliğind Ca ve ağır hepatosellüler e amfizem, travmalarda tümörlerde . KC disfonksiyonunu KC disfonksiyonunu sirozla gösterir. Azaldığı gösterir. Azaldığı sonuçlanan  durumlar: KC sirozu, durumlar:Malnutrisyon, infantil inflamasyon,malnutrisyon. NS, inflamasyon, KC hepatit Arttığı durumlar: Kr. sirozun ve diğer oluşur. Renal hast.ve hodgkin Nonspesifik hastalıklar hast. 21

21.09.2017 SPE Haptoglobin 2 Serüloplazmin SPE Transferrin 1 C4 Blg (+) 2makroglobulin (+) Blg. (-) Hemopeksin -lipoprotein (+) Protein Protein Fonks. Serbest Bakır Fonks. Demiri Hem Lipitlerin İmmün Kl. Öz. Hb’nin metbl. transportu bağlanması taşınması sistem görevli Faktörü bağlanması Nefrotik Kl. Öz. Demir Hemolitik ve sendromda , Wilson eksikliğinde olaylarda Sadece pankreatit ve hastalığında,   taze transportu prostat Ca’da  İV hemolizde Cu serumda toksisitesinde   SPE 2 SPE  Blg. Blg. IgA (+) Protein Fibrinojen C3 (+) 2 mikroglobulin (+) Protein CRP (+)(+) IgG (+) IgM (+) Fonks. (+) İmmün Çekirdekli hücrelerin Fonks. İmmün En bol Sekresyonlar İmmün Kl. Öz. Koagülasyo sistem yüzeyinde yer alır Kl. Öz. fonksiyon Ig’dir. da çok fonksiyon, n faktörü İmmün erken cevap - fonksiyon bulunur. faktörü bölgesine İmmün 2 ile  fonksiyon, bölgesi göç arasında EF’de Renal tübüler eder.En Myeloma Kc Waldenström’s bulunur sadece fonksiyonun hassas gibi B sirozunda Makroglobulinem AFR’dir. Hücreli monoklonal taze göstergesidir. Renal isinde Serumda transplant tm’lerde artar monoklonal monoklonal rejeksiyonunun artar. ve B hücreli tm’lerin artar. izlenmesinde yararlıdır. CRP 24-48 saatte α1-antikimotripsin Tiroksin ve retinal bağlayan ve Orosomukoid (α1-asid gp) 1-4 gün elektroforezde albüminden hızlı α1-antitripsin 4-5 gün ilerleyen plazma proteini hangisidir? Haptoglobin a) Prealbümin C4 b) TBG fibrinojen c) Gamaglobülin d) Alfa 1-globulin C3 ve seruloplazmin e) Alfa2 –globulin Prealbumin 22 RBP albumin transferrin

21.09.2017 AĢağıdakilerden hangisi elektroforezde ALBUMİN: en hızlı hareket eder? Protein elektroforezinde en hızlı göç eden a) Alfa2 globulin serum proteinidir. b) Alfa1 globulin c) b-globulin Yapısında 585 aa bulunur ve yapısında d) Albumin karbonhidrat içermez. e) Fibrinojen En fazla miktarda bulunan plazma proteinidir.(%40-60). Endojen amino asidlerin kaynağını oluşturur.  AA‟lerin endojen kaynağı,onkotik P, transport proteini • Haptoglobin Fe+2  Fe+3 dönüĢümünü yapan protein • α2-Makroglobulin aĢağıdakilerden hangisidir? • Serüloplazmin a) Transferrin lizil oksidaz monoamin oksidaz b) Seruloplazmin askorbat oksidaz sitokrom oksidaz c) Apoferritin tirozinaz süperoksid dismutaz d) Ferritin • bakır oksidaz ve Ferro demiri (Fe+2), ferri (Fe+3) şekline yükseltgediği için ferro e) Hemosiderin oksidaz olarak adlandırılır. • Serüloplazmin serbest radikal oluşumunu ve lipid peroksidasyonunu önlemektedir. 23

21.09.2017 ENZĠMLER Cu+2 Sitokrom oksidaz Koenzime gereksinim gösteren Fe+2 ve Fe+3 Sitokrom oksidaz, katalaz, peroksidaz reaksiyonlar, (sınıf I, II, V, VI). K+ Piruvat kinaz oksidoredüksiyon, Mg+ Hekzokinaz, glukoz-6-fosfataz, piruvat kinaz Mn+2 Arginaz, ribonükleotit redüktaz grup transferi, Mo Dinitrogenaz Ni+2 Üreaz izomerizasyon, Se Glutatyon peroksidaz kovalent bağların oluştuğu Zn+2 Karbonik anhidraz, alkol dehidrogenaz, reaksiyonlardır. Ca+2 karboksipeptidaz A ve B Mn+2 Amilaz, rennin Cu+2 ve Zn+2 SOD mitokondriyal izoenzim SOD sitoplazmik izoenzim • REAKSĠYON HIZINI ETKĠLEYEN FAKTÖRLER: • Üç tip enzim kontrolu vardır. 1-Isı 1.Allosterik etkileĢimler 2-pH 2.Enzimlerin kovalent modifikasyonla düzenlenmesi 3-Substrat konsantrasyonu 3.Enzim sentezinin indüklenmesi ve Sayısal olarak küçük Km, enzimin baskılanması substratına karşı ilgisinin yüksek olduğunu gösterir. Sayısal olarak yüksek Km, enzimin substratına karşı olan ilginin düşük olduğunu gösterir. 24

21.09.2017 Allosterik efektörler Enzimlerin kovalent modifikasyonla düzenlenmesi • Enzimin substrata olan ilgisini, yani diğer bir deyişle enzimin Km‟i değişir. • Bir çok düzenleyici enzimin aktivitesi kovalent modifikasyonla düzenlenir. • Enzimin maksimal katalitik aktivitesini değiştirebilir veya her ikisini beraber yapar. • En sık kovalent modifikasyona katılan kalıtlar – serin, – treonin, – tirozin, Fosforilasyon Defosforilayon – histidin protein kinazlar protein fosfatazlar özgül aa kalıtlarına fosforil gruplarının fosforil gruplarının koparılması bağlanması Proteinlerin fosforilasyonu sırasında, • Transaminazların arttığı durumlar; fosfat grubu alıcısı olarak iĢlev gören amino asitler aĢağıdakilerin hangisinde – akut ve kronik hepatitler, birlikte verilmiĢtir? – Kc yağlanması, – safra yolu obstriksiyonu, a. Sistein, sistin, metionin – şok veya Kc iskemisi, b. Tirozin, serin, treonin – sağ kalp yetmezliğine bağlı akut konjesyon, c. Fenilalanin, tirozin, triptofan – metabolik Kc hastalıkları, d. Lösin, izolösin, valin – toksik hepatitler e. Aspartat, glutamat, sistein – sistemik hastalıklar • AST hem kalp hem de Kc hastalıklarında artarken, ALT sadece Kc hastalıklarında artar, bu yüzden ALT Kc için daha spesifiktir. Kc izoenzimi: Isıya kemik Kemik izoenzimi: Isı ile AĢağıdakilerden hangisi kemik yıkımını izoenziminden daha tamamen yok olmaktadır. belirlemede kullanılan biyokimyasal dayanıklıdır. Lektinle presipite olur. belirteçlerden biri değildir? Kemikte osteoblastik aktivite akut ve kronik pankreatit, sırasında artar. A) Asit fosfataz siroz, B) Telopeptitler hepatik konjesyonlu KY, hiperparatiroidi, C) Hidroksilizin kolestaz, Paget hastalığı, D) Alkalen fosfataz Kc tm kemik Tm‟leri, E) Hidroksiprolin osteomalazi, Plasenta izoenzimi raşitizm, Barsak izoenzimi kemik kırıklarında Regan izoenzimi: hipoparatiroidi, Kardiyoplasental izoenzimde skorbüt, denir. Malign dokuda ektopik hipofosfatemi, üretimi gösterir (AC, over, kretenizm meme). anemide 25

21.09.2017 Primer karaciğer hastalıklarında, serum CKMM CKMB CKBB düzeyi yükselen Laktat dehidrogenaz (LDH) izozimi aĢağıdakilerden MI, MI, SSS patolojileri, isk. kası hastalıkları, duschene tipi MD, karsinomlar hangisidir? malign hipertermi, polimyelit, malign hipertermi a. LDH 1 aşırı fiziksel aktivite, Reye sendromu Kalp im enjeksiyon CO zehirlenmesi b. LDH 2 Eritrosit c. LDH 3 Akciğer CKBB prostat, mesane, testis, meme, over, uterus tm‟lerinde de artacağı için tümör markırı olarak da d. LDH 4 Kas kullanılabilir. e. LDH 5 Karaciğer CKMB MI‟da 4-6 saatte yükselmeye başlar, 18-24 saatte pik yapar ve 48-72 saatte normale döner. En fazla LDH artışı pernisyöz anemilerde oluşur ve normalin 10-50 kat artışı ile karekterizedir. Kardiak troponin T ve I (cTnT ve cTnI) ArtmıĢ kardiak Tn myokardial nekrozu İskelet ve kardiak kas kökenlidir. gösterir. Kardiak spesifik troponin T (cTnT) ve Özellikle CK-MB ile birlikte yüksekliği kardiak spesifik troponin I (cTnI) ise kalbe kardiak dışı patolojilerde ki CK-MB spesifiktir. yükselmelerini ekarte ettirir. CK-MB gibi ilk 4-8 saatte yükselmeye AMI olmadan unstabil anginaya bağlı başlar. miyokardial hasarın duyarlı bir göstergesidir. • Gögüs ağrısı olan hastada normal EKG, Myoglobin normal CK-MB ve yükselmiĢ cTn saptanması geliĢecek bir koroner arter • AMI’da en erken yükselen markırdır. hastalığı için yüksek riski gösterir. • En önemli dez avantajları hem normal referans • cTnT iskelet kası hasarında, miyotonik aralığı çok geniştir, hem de AMI için düşük distrofide ve KBY’de artarken, cTnI kalp spesifite gösterir. kasına yüksek spesifiklik gösterir ve iskelet kası hasarlarında artış göstermez. • Renal yetmezlikte, şokta, açık kalp ameliyatlarında, iskelet kası hasarında, şiddetli egzersizde, muskuler distrofide ve kardiyoversiyon, kalp kateterizasyonu, konjestif kalp yetmezliği gibi kardiak patolojilerde de artar. 26

21.09.2017 ASĠT FOSFATAZ (ACP) AĢağıdaki sindirim enzimlerinden • Prostat, KC, böbrek, trombosit ve hangisi pankreastan salgılanmaz? osteoklastlarda yer alır. a. Elastaz • ACP prostat kanserinin tanısında değerli b. Lipaz değildir, kemik metastazları sırasında c. Ribonükleaz yükselir. Hastalığın ve tedavinin takibinde değerlidir. d. Fosfolipaz A2 • Patolojik olarak yükselmesi artmış osteoliz, e. Maltaz kemik remodelingi, prostat hastalıkları, prostat tm‟leri, kemik tm‟lerinde görülür. AĢağıdaki enzimlerden hangisi BĠYOENERJETĠĞĠN yaĢlanmada önem taĢır? ĠLKELERĠ a) Telomeraz b) Endonükleaz c) Transferaz d) Polimeraz e) Transkriptaz BİLEŞİK ΔG kcal/mol AĢağıdakilerden hangisi kreatin fosfat -14.8 sentezinde rol almaz? Fosfoenolpirüvat kJ/mol -12.3 Karbomoilfosfat a. Kreatinin ATP  AMP + PPi -61.9 -11.8 b. Glisin 1,3 bisfosfogliserat(3- -51.4 -10.3 c. Arjinin -45.6 d. ATP fosfogliserata kadar) -41.3 -7.3 e. S-Adenozil metionin kreatin-P -43.1 -6.6 -6.6 27 ATP  ADP + Pi -30.5 -5.0 -3.8 ADP  AMP + Pi -27.6 -3.4 Pirofosfat -27.6 -3.3 Glukoz-1-P -20.9 -2.2 Fruktoz-6-P -15.9 AMP -14.2 Glukoz-6-P -13.8 Gliserol-3-P -9.2

Kas kasılması için gereken yüksek 21.09.2017 enerjiyi depolayan madde aĢağıdakilerden hangisidir? SOLUNUM ZĠNCĠRĠ VE OKSĠDATĠF FOSFORĠLASYON a) AMP b) Fosfokreatinin c) 1-3 difosfogliserat d) Fosfoenol pirüvat e) Fosfoarjinin Mitokondrial Matrikste DNA RNA Ribozomları TCA enzimleri, yağ asidi β-oksidasyonu enzimleri, piruvat dehidrojenaz enzim kompleksi, amino asit oksidasyon enzimleri Süksinat dehidrojenaz İç zarın iç yüzeyinde (zara bağlı tek TCA elemanı) 3-hidroksi bütirat dehidrojenaz Açil KoA dehidrogenaz iç zarın dış yüzünde Gliserol-3-fosfat dehidrojenaz • Mitokondri iç zarı NADH‟a geçirgen değildir. • İki ayrı mekik sitemi bu indirgeyici eş değerleri mitokondri içine taşır. Kc, böbrek ve kalp kasında iskelet kası ve beyinde malat-aspartat mekiği gliserol fosfat mekiği 28

21.09.2017 • Zincirdeki tek geri dönüşümsüz basamak sitokrom oksidazdan oksijene elektronların geçtiği basamaktır. • Sitokrom c de suda çözünür ve KoQ ile birlikte tek hareketli elemandır. • KoQ‟nun yapısı K ve E vitaminlerine benzer. • Sitokrom c elektronları tek tek taşır. 29

21.09.2017 e- transport zincirinde H+ lerini 02'ye veren, transport zincirinin en sonunda olan sitokrom nedir? a) Sit. A b) Sit. B c) Sit. C d) Sit. AA3 e) Sit. B2 Rotenon, Thenaytrifloroaseton BAL, • Barbitüratlar elektron transport zincirini Amobarbital, Karboksin Antimisin A, hangi aşamada inhibe ederler? (2006- Piericidin A Miksotiazol nisan) Siyanür, A) Kompleks I - II B) Kompleks II - III CO, C) Kompleks III - IV Hidrojen sülfür D) Kompleks IV - O2 E) ATP sentaz Malonat 30

21.09.2017 Oligomisin, Antraktilozid, Venturisidin Bangkroik asid 2,4 dinitrofenilhidrazin Arsenat Termogenin N-etilmaleimid FCCP Pentaklorofenol • Ġyonoforlar: p-krezol • Valinomisin • Nigerisin • Gramisidin A AĢağıdaki bileĢiklerden hangisi • ETZ ve oksidatif fosforilasyonda etkili hücredeki elektron transport zincirinde olan inhibitörlerden hangisi elektron elektron taĢıyıcısı olarak fonksiyon akıĢını inhibe etmez? görmez ? a. H2S a) Sitokrom C b. CO b)FAD c. Antimisin A c) CoQ d. 2,4 dinitrofenol d) NADPH e. Rotenon e) NADH 31

21.09.2017 • Dinitrofenol bulunan ortamda aĢağıdaki • AĢağıdakilerden hangisi iç mitokonriyal durumlardan hangisi oluĢmaz? membranın protonlara karĢı geçirgenliği a. ATP/ADP oranı azalmıştır arttırır b. Proton gradienti artar • Mitokondride ATP sentezini inhibe eden fakat c. Membran potansiyeli oluşamaz solunum zincirinde elektron akıĢına d. Enerji ısı enerjisi olarak kaybedilir doğrudan etki etmeyen hangisidir? e. Elektron transferi olur ancak ATP • Elektron transport zinciri inhibitörlerinden sentezlenemez hangisi oksijene elektron transportunu inhibe etmez? DĠNĠTROFENOL • Elektron transport zincirindeki • Mitokondriyal oksidatif fosforilasyon yapılardan hangisi protein içermez? hızını arttıran aĢağıdakilerden a. NADH redüktaz hangisidir? b. Süksinat DH a. Oligomisin c. Sitokrom C b. ATP d. Koenzim Q c. ADP e. Sitokrom aa3 d. Atraktilozit e. Dinitrofenol • Bir hücrenin mitokondrisinde ATP/ADP ve FİZYOLOJİK ÖNEME SAHİP NADH/NAD+ oranları çok yüksek ise KARBONHİDRATLAR aĢağıdakilerden hangisi beklenmez? a) Elektronların oksijene akışının hızlanması b) Oksidatif fosforilasyon hızının azalması c) izositrat dehidrogenazın aktivitesinin azalması d) Asetil CoA'nın oksidasyonunun azalması e) Sitoplazmaya sitrat taşınmasının azalması 32

21.09.2017 Sınır dekstrinler Isomaltoz Maltoz Nişasta Isomaltoz Laktoz Laktoz sukroz Sukroz Maltoz Selluloz Laktoz -amilaz Sukroz Pankreatik ile ağızda selluloz -amilaz Mukozal hücre membranına bağlı enzimler (disakkaridazlar) İsomaltaz Sükraz Maltaz Laktaz Portal dolaĢım Glukoz, fruktoz, galaktoz • Hangisi glukoz içermez? a. Nişasta b. Laktoz c. İnülin d. Glikojen e. Maltoz GLĠKOZAMĠNOGLĠKANLAR • En az yedi farklı GAG tanımlanmıştır: veya hyaluronik asit, MUKOPOLĠSAKKARĠTLER keratan sülfat I ve II, (asit Ģeker yok) dermatan sülfat, kondroitin sülfat, heparin ve heparan sülfat. 33

21.09.2017 • Glikozaminoglikanlar heteropolisakkarit olup; amino Ģekerler N-asetilglukozamin N-asetilgalaktozamindir) üronik asitten D-glukronik L-iduronik asittir oluşan tekrarlayan disakkarit birimleridir ve lineer yapıdadır. • Bir asit Ģeker ile bir amino Ģeker yan yana gelerek disakkarit oluşturur ve bu disakkaritler dallanmadan lineer bir şekilde zincir yaparlar. • GAG ile proteinler arasındaki bağlanma GLĠKOZAMĠNOGLĠKANLARIN kovalenttir ve üç amino asit rol alır. YIKIMI serin O-glikozidik • GAG‟lar lizozomlarda yıkılır. treonin, • Hurler sendromu (MPS IH): asparagin N-glikozidik α-L-iduronidaz eksiktir. • Proteinler GER‟a ait ribozomlarda • Scheie Sendromu (MPS IS): sentezlenir. α-L-iduronidaz eksiktir. • Hunter Sendromu (MPS II): • GLĠKOPROTEĠNLER X-linked kalıtım gösterir. Ġduronat sülfataz enzimi eksiktir. 34

• Amino Ģekerler hangi biyolojik 21.09.2017 moleküllerin yapısında yer almazlar? a. Gangliosidler Glikoproteinlerde karbonhidrat b. Glikojen molekülünün bağlanabileceği c. Proteoglikanlar aminoasitler aĢağıdakilerden d. Glikoproteinler hangisinde birlikte verilmiĢtir? e. Glikozaminoglikanlar a) Triptofan, aspartik asit, sistein b) Asparajin, serin, treonin c) Glisin, alanin, aspartik asit d) Aspartik asit, glutamat, serin e) Glutamin, arjinin, sistein GLİKOLİZ Glukozun hücre içine alınması: GLUT1  RBC, beyin, GLUT2  Karaciğer, böbrek, kolon ve pankres, İb ve böbrek • 1. KolaylaĢtırılmıĢ difüzyon: plasentada proksimal tüp hücrelerinde Konsantrasyon farkına göre olmaktadır. Bu (Glukozun hızlı işlemde membran glukoz taşıyıcıları (GLUT: (Glukoz yakalanması, yakalanması ve salınması) glukoz transporter) kullanılır. bazal glukoz transportu) GLUT4  yağ, kas • 2. Kotransport: Glukoz Na ile beraber GLUT3  (Glukoza hücrelerinde taşınır. Bu tip taşıma işlemi barsak epitel affinitesi en düşük olan) hücreleri, böbrek tübülüslerinde ve coroid temel olarak beyin (Glukozun insülinle pleksusda oluşur. nöronlarında ve böbrek uyarılan yakalanması) ve plasentada (Glukozun nöronlarda yakalanması ve transportu) 35

GLUT5  ince barsakta GLUT7  21.09.2017 ve böbrekte yer alır. Mikrozomal KC GLĠKOLĠZ (EMBDEN MEYERHOF YOLU) ER‟dan glukozun C6H12O6 + 6H2O salınımı 6CO2 + 6H2O + enerji (ısı-ATP-NADH) (aynı zamanda fruktozu • Glukozun pirüvata oksidasyonudur da taşır) • Sitozolde oluşur • Amaç enerji elde etmek SGLT1  ib ve böbrekte etkili, glukozun ince barsakta Na‟a bağlı etkin yakalanması, böbrek proksimal tübülünde konsantrasyon gradiyentine karşı emilimi • Hekzokinaz: Glukokinaz: • Bir çok dokuda Kc‟de ve pankreas • Bütün heksozları Glukoza spesifiktir fosforilleyebilir. Glukoz için yüksek • Glukoz için düşük Vmax‟a G6P ile inhibe olmaz. Vmax İnsülin ile indüklenebilir • G6P ile inhibe olur • İnsülin ile indüklenemez ATP Mg+2 ADP • PFK-1 YÜKSEK ADP VE AMP (ÖZELLĠKLE AMP) VE GLUKOZ GLUKOZ-6-P • GLĠKOLĠZDEKĠ HIZ F-2,6-BĠFOSFAT (EN KISITLAYICI KUVVETLĠ AKTĠVATÖR) Hekzokinaz AġAMADIR.(TEMEL KUVVETLE AKTĠVE DÜZENLEYĠCĠ ENZĠM) Glukokinaz EDER. GLUKOZ HÜCRE ĠÇĠNE HAPSOLUR. HÜCREYE GLUKOZ GĠRĠġĠ GARANTĠ • ATP, ALTINA ALINMIġ OLUR. SĠTRAT, YAĞ ASĠTLERĠ ALLOSTERĠK OLARAK ĠNHĠBE EDER. 36

21.09.2017 GLUKOKĠNAZFRUKTOZ-2,6- HEKZOKİNAZ FOSFOGLİKO HEKZOKĠNAZBĠSPFFOKSF-2AGTALZUKFBORİSZUF-6KO-TPSOFZA-T2,6- GLUKOKiNAZ İZOMERAZ GLUKOZ GLUKOZ-6-P FRUKTOZ-6-P - ATP Mg+2 ADP FOSFOHEKZO Mg+2 ATP ATP ADP Mg+2 + ĠZOMERAZ PFK-1 ADP FGRĠULNKUSTKÜOALZGĠ-N6O-PN GLUKOZ FRUKTOZ-1,6- BĠSFOSFAT FRUKTOZ-1,6- ATP ALDOLAZ BĠSFOSFATAZ Mg+2 PFK-1 ADP GLĠSERALDEHĠT DĠHĠDROKSĠ FRUKTOZ-1,6-BİSFOSFAT -3-FOSFAT ASETONFOSFAT TRİOZ FOSFAT İZOMERAZ 1,3-BĠSFHOEKSZFOOKİNAZ GLĠSERALDEHĠT-3-PFOSFOGLİKO GLUKOKiNAZ DEHĠDROGENAZ GGLLUĠSKEORZAT İZOMERAZ ADP GLUKOZ-6-P • ATP sentezinde inorganik fosfatın yerini FRUKTOZ-6-P alarak oksidatif fosforilasyonu inbibe eden ajan hangisidir? (2002-eylül) KAFOĠRNSASFZOEGNLĠĠKSERATATP Mg+2 ATP PFK-1 ADP Mg+2 a. Oligomisin b. Arsenat ATP ĠODOASETAT c. Valinomicin d. Karbonmonoksit 3-FOSFOGLĠSERAT ADP e. Antimisin A FOSFOGLĠSERAT FRUKTOZ-1,6- MUTAZ BĠSFOSFAT 2-FOSFOGLĠSERAT NADH+H+ NAD+ EFNLOOLRAĠDZ ALDOLAZ FOSFOENOLPĠRGULĠVSAETRALDEHĠT DĠHĠDROKSĠ ADP PĠRUVAT ASETONFOSFAT KĠNAZ -3-FOSFAT TRİOZ FOSFAT ATP PĠRUVAT İZOMERAZ LAKTAT LAKTAT DEHĠDROGENAZ Laktat dehidrogenaz Etanol sentezi GLİKOLİZİN ENERJİ VERİMİ: •Sitozolde, reversible •Maya mantarı ve barsak florası •RBC ve WBC benzeri hiç mitokondrisi bakterileri gibi bazı bakterilerde • Aerobik Glikolizde: olmayan veya az olan ve yoğun egzersizdeki gerçekleşir. Glukoz+2NAD++2ADP+2Pi iskelet kasında önemlidir.(oksidatif kapasite •TPP gereklidir aşıldığı için) •Sitozolde gerçekleşir 2 piruvat+2NADH+H++2ATP+2H2O •KC ve kalp kası gibi düşük NADH/NAD olan dokularda fizyolojik olarak reversibledır. NET KAZANÇ 6 yada 8 ATP NAD+ NADH+H+ CO2 NAD+ NADH+H+ Tiamin+PP Anaerobik glikolizde net kazanç sadece LAKTAT PİRUVAT ASETAL ETANOL 2 ATP‟dir.(Son ürün ise laktattır.) DEHİT NAD+ Pirüvat dehidrogenaz OKSALOASETAT NADH+H+ CO2 kompleksi ACoA •İrreversible reaksiyondur •Mitokondride yer alır Pirüvat karboksilaz •TCA ve yağ asidi sentezi için •İrreversible ve mitokondride ACoA ACoA kaynağıdır. tarafından uyarılır •Aktivite için TPP, lipoik asit, •TCA ara ürünlerini yeniler •Glukoneogenez için substrat sağlar FAD, NAD ve CoA gereklidir •Prostetik grup olarak biotin gereklidir. 37

21.09.2017 GLĠKOLĠZĠN ALLOSTERĠK • PFK-1 glikolitik yolun ana hız kısıtlayıcı DÜZENLENMESĠ basamağıdır. • Hekzokinaz • PFK-1 için ATP hem bir substrat hem de Kendi ürünü olan G-6-P ile inhibe bir inhibitördür. olurken, glukokinaz olmaz. FRUKTOZ-6-P ADP (+) ATP PFK-1 ATP AMP Mg+2 (-) Yağ asidi Fruktoz-2,6-bisP ADP Sitrat FRUKTOZ-1,6- BĠSFOSFAT FOSFOENOLPĠRUVAT ATP, (-) ATP SĠTRAT, Uzun zincirli yağ asitleri (-) ADP YAĞ ASĠTLERĠ (+) Asetil-KoA PĠRUVAT Mg+2 AMP KĠNAZ ATP ADP (+) Fruktoz 1,6 bifosfat PĠRUVAT ATP ADP Yağ asitleri Asetil-KoA AMP F-2,6-BĠFOSFAT (-) fruktoz 1,6 bifosfat (+) ADP AMP GLĠKOLĠZĠN HORMONAL • Voltaj duyarlı Ca+2 kanallarından hücre DÜZENLENMESĠ içine Ca+2 akıĢı olur ve takiben insülinin ekzositozu ile insülin kana salınır. • Ġnsülin • Pankreas Langerhans Adacıkları B hücreleri • DM tipII tedavisinde kullanılan sulfonüre grubu ilaçlar etkilerini K+ kanallarını inhibe • Adacık hücreleri GLUT-2 üzerinden glukoz alır ederek gösterirler. ve yüksek Km‟li glukokinaz ile fosforlanır. • Yüksek insülin düzeyleri ise kas ve yağ • Hücre içinde ATP yükselmesi ile ATP duyarlı K+ dokusunda GLUT-4 üzerinden glukoz kanalları inhibe olur ve bunu B hücre zarında yakalanmasını arttırır. depolarizasyon izler. 38

insülin glukagon 21.09.2017 Hücre dıĢı TCA SĠKLUSU, KREBS SĠKLUSU, Hücre içi Tirozin kinaz PO4 cAMP SĠTRĠK ASĠT SĠKLUSU PO4 PO4 Protein kinaz A Protein fosfataz PO4 PO4 Hekzokinaz Glukoz-6-Paz PO4 PFK-1 Fruktoz-1,6-bisPaz PO4 PFK-2 PO4 PO4 Piruvat kinaz PEPCK Piruvat dehidrogenaz Piruvat dehidrojenaz enzim Bu enzimin 5 farklı prostetik kompleksi grubunda 4 farklı vitamin bulunur: • Piruvat dehidrojenaz • Tiamin(B1) TPP (kofaktörü: tiamin pirofosfat) • Riboflavin(B2) FAD • Niasin(B3) NAD Dihidrolipoil transasetilaz • Pantoteik asid(B5) KoA (kofaktörü: lipoik asid) • Dihidrolipoil dehidrojenaz (kofaktörü: FAD,NAD,KoA) • Piruvat dehidrojenaz kendi ürünleri olan Asetil KoA ve NADH tarafından inhibe edilir. (glukagon etkisi) (insülin etkisi) Uzun zincirli yağ asitleri Asetil KoA/KoA, Asetil KoA/KoA, NADH/NAD+ NADH/NAD+ ATP/ADP ATP/ADP piruvat dehidrojenaz piruvat dehidrojenaz defosforile ve aktif fosforile ve inaktif 39

fluroasetat 21.09.2017 Yine PDH gibi ADP; üçlü bir enzim Enzimi aktive sistemidir ve eder. koenzim olarak YükselmiĢ, TPP, ATP ve lipoik asit, NADH/NAD; FAD, enzimi NAD inhibe eder. KoA kullanır. süksinat tiokinaz Arsenit enzimi de denir. substrat Süksinat düzeyinde dehidrogenaz fosforilasyondur mitokondri iç ve 1 mol GTP membranına açığa sıkıca bağlı GTP tek krebs döngüsü nukleozid enzimidir. difosfat kinaz malonat ATP süksinat dehidrogenazı 40 kompetetif olarak inhibe eder.

21.09.2017 Pirüvat ATP, A KoA, NADH, yağ asitleri ADP, KoA, NAD, Ca Pirüvat dehidrogenaz enzim kompleksi OAA ACoA NADH, süksinil-KoA, sitrat, ATP ADP Malat OAA Sitrat sentaz Sitrat dehidrogenaz (-) fluroasetat NADH+H+ akonitaz izositrat Malat Fumaraz NADH+HĠz+ositrat dehidrogenaz ATP, NADH Fumarat ADP, Ca+2 dSeühkisdirnoagFteAnaDz H2 (-)malonat -ketoglutarat Süksinat Süksinat -ketoglutarat NADH+H+ dehidrogenaz NADH+H tiokinaz ATP Süksinil KoA Süksinil Ca Arsenit KoA GTP Glikolizin metabolik kontrolünde, ATP • AĢağıdakilerden hangisi piruvat ve sitrat ile inhibe, AMP ile de aktive dehidrogenaz enzim kompleksinin edilen enzim aĢağıdakilerden hangisidir? inhibitörüdür? a) Glukokinaz a. ADP b) Hekzokinaz b. NAD c) Fosfofruktokinaz c. Asetil KoA d) Fosfogliseratkinaz d. Piruvat e) Piruvatkinaz e. Koenzim Q • Glikolizde hangisinin iĢlevi yoktur? • ATP sentezinde inorganik fosfatın yerini alarak oksidatif fosforilasyonu a. Ribuloz-1,5 difosfat inbibe eden ajan hangisidir? b. Glukoz 6 fosfat c. Fruktoz 1,6 difosfat a. Oligomisin d. 3-fosfogliserat b. Arsenat e. 1,3-difosfogliserat c. Valinomicin d. Karbonmonoksit e. Antimisin A 41

21.09.2017 • Ġzositrattan sağlanan elektronlar • Sitrik asit döngüsünde görev alan mitokondride elektron transfer zincirine enzimler, aşağıdaki vitaminlerden nereden katılırlar? hangisini koenzim olarak kullanmaz? (2005-nisan) a) Koenzim Q A) Pantotenik asit b) NADH dehidrogenaz B) Folik asit C) Riboflavin c) Sitokrom B D) Niasin E) Tiamin d) Sitokrom C e) Sitokrom oksidaz Glukojen sentezi • UDP-glukoz bir şeker nükleotidir. • Substrat glukoz-6-fosfattır. • Şeker nükleotidleri monosakkaritlerin, • Sentez tamamen sitozolde gerçekleşir. disakkaritlere, glikojene, nişastaya ve • Sentezdeki ilk basamak karmaşık hücre dışı polisakkaritlere polimerleşmesinin substratlarıdır. Glikojen sentaz α-1,4-glikozid bağı α-1,6-glikozid bağı 42