วิชา ระบบสนับสนุนการตัดสินใจทางธุรกิจ

คำนำ เอกสารประกอบการสอน รายวชิ าระบบสนบั สนนุ การตดั สินใจทางธุรกจิ รหัส BC20301 นี้ ไดแ้ บ่ง เน้ือหาในการเรียนการสอนไว้ หัวข้อเรื่องเกี่ยวกับแนวคิดเรื่องการตัดสินใจ ระบบสนับสนุนการตัดสินใจ ประเภทของระบบสนับสนุนการตัดสินใจ สถาปัตยกรรมของระบบสนับสนุนการตัดสินใ จ กระบวนการพัฒนาระบบสนับสนุนการตัดสินใจ และการพัฒนาระบบสนับสนุนการตัดสินใจโดยใช้ Microsoft Excel เอกสารประกอบการสอนเล่มนี้แบ่งเนื้อหาออกเป็น 3 ส่วน ส่วนที่ 1 เป็นเน้ือหาเกี่ยวกับความรู้ เบ้ืองต้นเก่ียวกับการตัดสนิ ใจ ระบบสารสนเทศ และระบบสนับสนุนการตัดสินใจ ครอบคลุมเนื้อหาตั้งแต่ บทที่ 1 ถึงบทที่ 4 ส่วนท่ี 2 เป็นเน้ือหาเก่ียวกับการจัดทางรายงานและสารสนเทศจากฐานข้อมูลเพ่ือ นาเสนอผลการดาเนินงานของธุรกิจโดยใช้ Microsoft Excel ครอบคลุมเนื้อหาต้ังแต่บทที่ 5 ถึงบทที่ 7 และส่วนสุดท้ายส่วนที่ 3 เป็นส่วนที่เกี่ยวกับการสรา้ งแบบจาลองเพ่ือใช้ในการวิเคราะห์ทางเลอื กเพื่อการ ตดั สินใจโดยใช้ Microsoft Excel ครอบคลุมเนอ้ื หาตง้ั แต่บทท่ี 8 ถึงบทที่ 12 นอกจากน้ียังมีกรณีศึกษาสาหรับฝึกปฏิบัติเพื่อให้ผู้เรียนเข้าใจประโยชน์และการประยุกต์ระบบ สนับสนุนการตัดสินใจรวมถึงสามารถประยุกต์ทักษะการใช้ Microsoft Excel ข้ันสูงเพ่ือพัฒนาระบบได้ ดงั น้ัน หากผู้ใชม้ ที กั ษะพืน้ ฐานในการใช้ Excel จะชว่ ยให้เรยี นรู้ได้รวดเรว็ มากยิ่งขน้ึ สาวติ รี บญุ มี 1 มกราคม 2559

เอกสารประกอบการสอนวิชาระบบสนบั สนุนการตดั สินใจทางธรุ กจิ ค สารบัญ หนา้ คานา........................................................................................................................................................ ก สารบัญ .................................................................................................................................................... ค สารบัญภาพ ............................................................................................................................................ ฌ สารบัญตาราง........................................................................................................................................... ถ แผนบริหารการสอนประจาวิชา................................................................................................................ ธ แผนบริหารการสอนประจาวิชาบทท่ี 1 .................................................................................................... 1 บทที่ 1 เทคโนโลยีสารสนเทศและองคก์ รธุรกิจ ........................................................................................ 3 1.1. องค์กรและระบบสารสนเทศ ..........................................................................................3 1.2. แนวคดิ เกี่ยวกับเทคโนโลยีสารสนเทศ ............................................................................8 1.3. คณุ ลักษณะของสารสนเทศท่ีดี .................................................................................... 10 1.4. มิตขิ องระบบสารสนเทศ.............................................................................................. 11 1.5. ชนิดของระบบสารสนเทศ ........................................................................................... 13 1.6. บทสรุป ....................................................................................................................... 20 แบบฝกึ หดั ท้ายบท ................................................................................................................................. 21 เอกสารอ้างอิง ........................................................................................................................................ 22 แผนบริหารการสอนประจาวชิ าบทที่ 2 .................................................................................................. 23 บทท่ี 2 ความรเู้ บ้ืองตน้ เกี่ยวกับการตดั สนิ ใจ.......................................................................................... 25 2.1. ปญั หาในการดาเนนิ ธรุ กจิ ............................................................................................ 25 2.2. การตัดสินใจทางธุรกิจ................................................................................................. 26 2.3. กระบวนการตัดสนิ ใจและการแกไ้ ขปญั หา................................................................... 28 2.4. การนาระบบสารสนเทศมาสนับสนุนในกระบวนการตดั สินใจ...................................... 36 2.5. บทสรปุ ....................................................................................................................... 38 แบบฝึกหดั ทา้ ยบท ................................................................................................................................. 39 เอกสารอ้างองิ ........................................................................................................................................ 40 แผนบริหารการสอนประจาวิชาบทที่ 3 .................................................................................................. 41 บทที่ 3 ความรเู้ บื้องตน้ เกีย่ วกับระบบสนับสนนุ การตัดสนิ ใจ.................................................................. 43 3.1. ความหมายของระบบสนบั สนุนการตัดสนิ ใจ ............................................................... 43 3.2. เหตผุ ลในการนาระบบสนับสนุนการตัดสนิ ใจมาใช้ทางธรุ กิจ ....................................... 44 3.3. ววิ ฒั นาการของระบบสารสนเทศและระบบสนับสนุนการตัดสนิ ใจ.............................. 45 3.4. ความเก่ียวข้องระหวา่ งระบบสนบั สนนุ การตัดสินใจกับระบบสารสนเทศอืน่ ................ 51

ง ดร.สาวติ รี บญุ มี 3.5. ประเภทของระบบสนับสนุนการตดั สนิ ใจ.................................................................... 54 3.6. ความสามารถของระบบสนับสนนุ การตดั สนิ ใจ............................................................ 59 3.7. ประโยชน์ของระบบสนบั สนนุ การตัดสนิ ใจ.................................................................. 60 3.8. บทสรุป ....................................................................................................................... 61 แบบฝึกหัดทา้ ยบท ................................................................................................................................. 62 เอกสารอ้างอิง........................................................................................................................................ 64 แผนบริหารการสอนประจาวชิ าบทที่ 4 .................................................................................................. 65 บทที่ 4 องค์ประกอบของระบบสนบั สนุนการตดั สนิ ใจ ........................................................................... 67 4.1. ความหมายขององคป์ ระกอบระบบสนบั สนนุ การตัดสินใจ........................................... 67 4.2. องค์ประกอบของระบบสนบั สนุนการตดั สนิ ใจ............................................................. 67 4.3. การจัดการขอ้ มลู (Data Management).................................................................... 69 4.4. การจดั การแบบจาลอง (Model Management)........................................................ 75 4.5. การจัดการสื่อประสานกับผู้ใช้ (User Interface Management)............................... 89 4.6. บทสรุป ....................................................................................................................... 97 แบบฝกึ หัดท้ายบท ................................................................................................................................. 98 เอกสารอ้างองิ ......................................................................................................................................100 แผนบริหารการสอนประจาวิชาบทที่ 5 ................................................................................................101 บทท่ี 5 การเตรียมข้อมูลและการสรา้ งตาราง PivotTable เบื้องต้น ....................................................103 5.1. การวิเคราะห์ข้อมูลเพ่ือสนับสนนุ การตดั สนิ ใจ........................................................... 103 5.2. หลกั การสร้างแบบจาลองข้อมูล (Data Model)........................................................ 103 5.3. การสรา้ ง Pivot Table............................................................................................. 115 5.4. การสรา้ ง PivotChart............................................................................................... 118 5.5. ตัวอย่างการสร้าง PivotTable.................................................................................. 120 5.6. บทสรปุ ..................................................................................................................... 124 แบบฝกึ หดั ทา้ ยบท ...............................................................................................................................125 เอกสารอ้างองิ ......................................................................................................................................126 แผนบรหิ ารการสอนประจาวชิ าบทที่ 6 ................................................................................................127 บทท่ี 6 การปรับแตง่ PivotTable เพ่ือนาเสนอทางธรุ กจิ ....................................................................129 6.1. การสร้างคิวรี (Query) ใน Microsoft Access ......................................................... 129 6.2. การนาเข้าข้อมูลภายนอกเขา้ Microsoft Excel ....................................................... 136 6.3. การปรบั แต่ง PivotTable......................................................................................... 138 6.4. การใช้ตัวแบง่ ส่วนข้อมลู และตัวกรองรายงาน............................................................ 143 6.5. การออกแบบเคา้ โครง PivotTable........................................................................... 146

เอกสารประกอบการสอนวชิ าระบบสนับสนุนการตดั สนิ ใจทางธรุ กจิ จ 6.6. การจดั กลุ่มใน PivotTable....................................................................................... 150 6.7. บทสรุป ..................................................................................................................... 152 แบบฝกึ หัดท้ายบท ...............................................................................................................................153 เอกสารอ้างอิง ......................................................................................................................................154 แผนบรหิ ารการสอนประจาวชิ าบทท่ี 7 ................................................................................................155 บทท่ี 7 การสร้าง Dashboard ดว้ ย Microsoft Excel........................................................................157 7.1. ความหมายของ Dashboard .................................................................................... 157 7.2. ลกั ษณะของการนาเสนอข้อมูลในรปู แบบตาราง........................................................ 162 7.3. การเตรยี มตารางข้อมลู สาหรับสร้างแผนภมู โิ ดยใช้ฟงั กช์ น่ั SUMIFS.......................... 165 7.4. การสร้างแผนภมู ดิ ้วย Microsoft Excel ................................................................... 168 7.5. บทสรุป ..................................................................................................................... 185 แบบฝกึ หัดทา้ ยบท ...............................................................................................................................186 เอกสารอา้ งอิง ......................................................................................................................................188 แผนบรหิ ารการสอนประจาวิชาบทที่ 8 ................................................................................................189 บทที่ 8 กระบวนการพัฒนาระบบสนบั สนุนการตดั สินใจ......................................................................191 8.1. กระบวนการพัฒนาระบบสนบั สนนุ การตัดสินใจด้วย Microsoft Excel.................... 191 8.2. ข้นั ตอนที่ 1 การวางแผนภาพรวมของแบบจาลอง..................................................... 192 8.3. ขน้ั ตอนที่ 2 การวางแผนแผน่ งานท่ใี ช้ในแบบจาลอง................................................. 195 8.4. ขั้นตอนท่ี 3 การออกแบบสว่ นติดตอ่ กับผใู้ ช้.............................................................. 197 8.5. ขน้ั ตอนท่ี 4 การกาหนดขัน้ ตอนการทางานและการประมวลผลภายในระบบ............ 201 8.6. ขั้นตอนท่ี 5 การออกแบบตัวเลือกในการคานวณซา้ .................................................. 202 8.7. ข้นั ตอนที่ 6 การทดสอบระบบและเตรยี มพร้อมการใช้งาน ....................................... 203 8.8. บทสรุป ..................................................................................................................... 204 แบบฝกึ หัดทา้ ยบท ...............................................................................................................................205 เอกสารอ้างอิง ......................................................................................................................................206 แผนบรหิ ารการสอนประจาวชิ าบทท่ี 9 ................................................................................................207 บทท่ี 9 การใช้ตัวควบคุมฟอร์ม ............................................................................................................209 9.1. ตวั ควบคุมฟอร์ม (Form Control)............................................................................ 209 9.2. ชนิดตัวควบคมุ ฟอร์ม (Form Control) .................................................................... 210 9.3. คณุ สมบตั ิของตัวควบคมุ ฟอร์ม (Properties)............................................................ 214 9.4. การเตรียมรายการเพื่อใชก้ ับตัวควบคุมฟอรม์ ............................................................ 220 9.5. รบิ บอนนักพฒั นา (Developer)................................................................................ 222 9.6. การประยุกตใ์ ชต้ วั ควบคุมฟอร์ม................................................................................ 225

ฉ ดร.สาวิตรี บญุ มี 9.7. การสรา้ งสูตรคานวณจากค่าของตวั ควบคมุ ฟอร์ม ..................................................... 230 9.8. บทสรุป ..................................................................................................................... 232 แบบฝึกหัดท้ายบท ...............................................................................................................................233 เอกสารอา้ งองิ ......................................................................................................................................234 แผนบรหิ ารการสอนประจาวิชาบทท่ี 10 ..............................................................................................235 บทที่ 10 การใช้ฟอรม์ ผู้ใช้ (User form) ..............................................................................................237 10.1. ความหมายของฟอร์มผ้ใู ช้ (User form).................................................................... 237 10.2. รูปแบบการตง้ั ช่ือตวั ควบคมุ ท่ีนยิ มใช้ ........................................................................ 237 10.3. สว่ นประกอบของ Visual Basic Editor.................................................................... 238 10.4. ส่วนประกอบในการควบคมุ การทางานของตัวควบคุม............................................... 239 10.5. ฝึกปฎบิ ตั กิ ารสรา้ งฟอรม์ ผู้ใช้..................................................................................... 241 10.6. ฝึกปฏบิ ตั กิ ารสร้างคาสงั่ กาหนดการทางานของตัวควบคุม ........................................ 246 10.7. ฝึกปฏิบตั กิ ารกาหนดใหเ้ ปิดฟอรม์ ใชเ้ ม่ือเปดิ ไฟล์ ...................................................... 250 10.8. วธิ ีการบนั ทึก VBA Project ...................................................................................... 250 10.9. บทสรปุ 252 แบบฝกึ หัดทา้ ยบท ...............................................................................................................................253 เอกสารอา้ งองิ ......................................................................................................................................254 แผนบริหารการสอนประจาวิชาบทท่ี 11 ..............................................................................................255 บทท่ี 11 การสรา้ งแบบจาลองใน Microsoft Excel ............................................................................257 11.1. โครงสรา้ งของแบบจาลองทางธุรกจิ ด้วย Excel......................................................... 257 11.2. กรณศี ึกษาที่ 1 แบบจาลองการวเิ คราะห์จดุ คุ้มทุน.................................................... 260 11.3. กรณีศึกษาที่ 2 แบบจาลองการวเิ คราะห์ความเป็นไปไดท้ างการเงนิ ......................... 267 11.4. บทสรุป272 แบบฝกึ หดั ทา้ ยบท ...............................................................................................................................273 เอกสารอ้างองิ ......................................................................................................................................274 แผนบริหารการสอนประจาวชิ าบทที่ 12 ..............................................................................................275 บทท่ี 12 การวิเคราะห์ What-ifs ดว้ ย Microsoft Excel ....................................................................277 12.1. การวิเคราะห์แบบ What-ifs ..................................................................................... 277 12.2. การคน้ หาเป้าหมาย (Goal Seek)............................................................................. 277 12.3. สถานการณ์สมมติ (Scenario Manager) ................................................................. 280 12.4. การวเิ คราะห์ความอ่อนไหวดว้ ยตารางขอ้ มูล (Data Table) ..................................... 286 12.5. กรณีศึกษาท่ี 1 การวเิ คราะห์แบบ What-ifs โดยใช้ Excel VBA............................... 292 12.6. กรณศี ึกษาท่ี 2 การวิเคราะห์แบบ What-ifs โดยใช้ Excel VBA............................... 300

เอกสารประกอบการสอนวชิ าระบบสนบั สนุนการตดั สินใจทางธุรกิจ ช 12.7. บทสรุป ..................................................................................................................... 309 แบบฝกึ หดั ทา้ ยบท ...............................................................................................................................310 เอกสารอา้ งองิ ......................................................................................................................................313 บรรณานุกรม .......................................................................................................................................315

ซ ดร.สาวิตรี บญุ มี

เอกสารประกอบการสอนวชิ าระบบสนับสนนุ การตดั สินใจทางธุรกิจ ฌ สารบญั ภาพ หนา้ ภาพที่ 1.1 ความสมั พันธแ์ บบสองทางระหว่างองค์กรและเทคโนโลยสี ารสนเทศ ...................................... 3 ภาพที่ 1.2 ความสมั พันธ์ระหวา่ งองค์กรและระบบสารสนเทศ ................................................................. 6 ภาพท่ี 1.3 ข้อมูล ระบบสารสนเทศ และสารสนเทศ................................................................................ 9 ภาพที่ 1.4 มติ ิของระบบสารสนเทศ....................................................................................................... 11 ภาพท่ี 1.5 ระดบั การบรหิ ารในองค์กร ................................................................................................... 12 ภาพที่ 1.6 ตวั อย่าง Dashboard ของระบบ ESS .................................................................................. 17 ภาพท่ี 1.7 ความสมั พันธร์ ะหว่างระบบสารสนเทศและระดับการจัดการในองคก์ ร ................................. 20 ภาพที่ 2.1 แบบจาลองกระบวนการตดั สินใจ ......................................................................................... 29 ภาพที่ 2.2 แผนภาพเปรียบเทียบกระบวนการตดั สินใจและกระบวนการแกป้ ัญหา ................................ 30 ภาพท่ี 2.3 การสนับสนนุ ของ DSS......................................................................................................... 37 ภาพท่ี 3.1 ความเกย่ี วเนื่องของระบบสารสนเทศแตล่ ะชนดิ ................................................................... 51 ภาพท่ี 4.1 องคป์ ระกอบของระบบ DSS ................................................................................................ 68 ภาพท่ี 4.2 คณุ ภาพของข้อมลู และแบบจาลอง ....................................................................................... 69 ภาพที่ 4.3 ตวั อยา่ งตารางการตดั สนิ ใจ .................................................................................................. 80 ภาพที่ 4.4 ตัวอยา่ งแขนงการตดั สนิ ใจ ................................................................................................... 80 ภาพที่ 4.5 ตัวอย่างการแก้ปัญหาโปรแกรมเชงิ เส้นดว้ ย Solver............................................................. 82 ภาพท่ี 4.6 ตวั อย่างการใช้ Excel กบั แบบจาลองเครือขา่ ยงาน .............................................................. 83 ภาพท่ี 4.7 ตวั อย่างแบบจาลองโดยใช้สตู ร EOQ.................................................................................... 84 ภาพที่ 4.8 ตัวอย่างสถานการณส์ มมติ.................................................................................................... 84 ภาพที่ 4.9 ตวั อย่างการใชเ้ ครื่องมือ Scenario manager ของ Excel ................................................... 85 ภาพที่ 4.10 ตัวอย่างการจาลองข้อมลู โดยใช้ Data table ใน Excel ..................................................... 85 ภาพที่ 4.11 ตวั อย่างการใช้ Solver กับตัวแบบมาร์คอฟ ....................................................................... 87 ภาพท่ี 4.12 ตวั อยา่ งแบบจาลองพยากรณ์ ............................................................................................. 87 ภาพท่ี 4.13 ตวั อย่างการเรยี กใช้เคร่อื งมือค้นหาเป้าหมาย ..................................................................... 88 ภาพที่ 4.14 ตวั อย่างผลลัพธข์ องเครื่องมือคน้ หาเปา้ หมาย..................................................................... 89 ภาพที่ 4.15 หน้าท่ีของส่วนส่ือประสานกับผู้ใช้ ...................................................................................... 89 ภาพท่ี 4.16 ตวั อย่างส่ือประสานกับผู้ใช้................................................................................................. 91 ภาพท่ี 4.17 ตวั อยา่ งการโต้ตอบดว้ ยคาส่ังใน DOS ................................................................................ 92 ภาพที่ 4.18 ตวั อยา่ ง Pull-down menu.............................................................................................. 92 ภาพท่ี 4.19 ตัวอยา่ ง Pop-up menu ................................................................................................... 93

ญ ดร.สาวิตรี บญุ มี ภาพที่ 4.20 ตวั อยา่ งการโตต้ อบด้วยฟอร์ม ............................................................................................ 93 ภาพที่ 4.21 ตัวอยา่ งการโต้ตอบเชิงวัตถุ ................................................................................................ 94 ภาพที่ 4.22 ตวั อย่างการโต้ตอบด้วยภาษามนุษย์................................................................................... 94 ภาพที่ 4.23 ตัวอยา่ ง Graphic User Interface.................................................................................... 95 ภาพท่ี 4.24 ตวั อย่างกราฟฟิกแสดงสถานะการทางาน........................................................................... 96 ภาพท่ี 4.25 ตวั อย่างการตอบสนองแบบ Prompt................................................................................. 96 ภาพที่ 4.26 ตัวอยา่ งการแจง้ เตอื น......................................................................................................... 96 ภาพที่ 5.1 การแยกส่วนของ Data model .........................................................................................105 ภาพที่ 5.2 ตารางสนิ ค้า .......................................................................................................................106 ภาพที่ 5.3 ตารางประเภทสนิ คา้ ..........................................................................................................106 ภาพที่ 5.4 ตารางลูกคา้ ........................................................................................................................107 ภาพที่ 5.5 ตารางขาย_ส่วนหวั ............................................................................................................107 ภาพท่ี 5.6 ขอ้ มูลในตารางขาย_รายละเอยี ด........................................................................................108 ภาพที่ 5.7 ตารางขาย_รายละเอยี ด .....................................................................................................109 ภาพที่ 5.8 เครอ่ื งมือสร้างตารางข้อมลู .................................................................................................109 ภาพท่ี 5.9 หนา้ ตา่ งสร้างตารางขอ้ มลู ..................................................................................................110 ภาพท่ี 5.10 เมนูเคร่อื งมือตาราง..........................................................................................................110 ภาพที่ 5.11 การตั้งช่ือตารางขอ้ มูล......................................................................................................110 ภาพที่ 5.12 หน้าต่างฟังก์ชนั VLOOKUP และอาร์กวิ เมนต์ .................................................................111 ภาพที่ 5.13 ตวั อยา่ งการพมิ พส์ ร้างสูตร...............................................................................................113 ภาพท่ี 5.14 การเรยี กชื่อคอลัมน์ในตารางขอ้ มลู โดยการคลิก...............................................................113 ภาพท่ี 5.15 ตัวอยา่ งการอ้างอิงชอ่ื ตารางโดยการพิมพ์ ........................................................................114 ภาพท่ี 5.16 สูตร VLOOKUP ท่สี รา้ งเสรจ็ แลว้ ....................................................................................114 ภาพท่ี 5.17 ตารางขอ้ มลู ที่เตรียมเสร็จแลว้ ..........................................................................................115 ภาพท่ี 5.18 เคร่ืองมือแทรก PivotTable............................................................................................115 ภาพที่ 5.19 หน้าต่างสร้าง PivotTable ..............................................................................................116 ภาพท่ี 5.20 สว่ นประกอบของ PivotTable ........................................................................................116 ภาพที่ 5.21 ตัวอย่างการสรา้ ง PivotTable 1 .....................................................................................117 ภาพที่ 5.22 ผลลพั ธจ์ ากตวั อย่าง PivotTable 1 .................................................................................118 ภาพท่ี 5.23 เมนูสร้าง PivotChart.....................................................................................................118 ภาพที่ 5.24 หนา้ ต่างแทรกแผนภูมิ......................................................................................................119 ภาพที่ 5.25 ผลลพั ธจ์ ากการสร้าง PivotChart....................................................................................119 ภาพท่ี 5.26 ตัวอยา่ งการสรา้ ง PivotTable 2 .....................................................................................120

เอกสารประกอบการสอนวชิ าระบบสนบั สนนุ การตดั สนิ ใจทางธุรกิจ ฎ ภาพที่ 5.27 ตวั อยา่ งการสลบั แถวและคอลัมน์ของ PivotTable 2 ......................................................120 ภาพที่ 5.28 ผลลัพธจ์ ากตวั อยา่ ง PivotTable 2 .................................................................................121 ภาพท่ี 5.29 ผลลพั ธ์จากการสลบั แถวและคอลมั น์ของ PivotTable 2.................................................121 ภาพท่ี 5.30 ตวั อย่างการสร้าง PivotTable 3 .....................................................................................122 ภาพที่ 5.31 ตวั อยา่ งการสลับแถวและคอลมั น์ของ PivotTable 3 ......................................................122 ภาพท่ี 5.32 ผลลัพธจ์ ากตัวอยา่ ง PivotTable 3 .................................................................................122 ภาพท่ี 5.33 ผลลพั ธ์การสลับแถวและคอลัมน์ของ PivotTable 3 .......................................................123 ภาพท่ี 5.34 ตวั อย่างการสร้าง PivotTable 4 .....................................................................................123 ภาพท่ี 5.35 ผลลพั ธจ์ ากตัวอย่าง PivotTable 4 .................................................................................124 ภาพที่ 6.1 แผนภาพแสดงความสมั พันธข์ องข้อมลู ...............................................................................129 ภาพท่ี 6.2 ตาราง Customer..............................................................................................................130 ภาพที่ 6.3 ตาราง Product .................................................................................................................130 ภาพที่ 6.4 ตาราง Product_Type......................................................................................................130 ภาพท่ี 6.5 ตาราง Sales_H .................................................................................................................131 ภาพที่ 6.6 ตาราง Sale_Detail...........................................................................................................131 ภาพท่ี 6.7 ความสมั พนั ธ์ที่สามารถสรา้ งคิวรี ........................................................................................131 ภาพท่ี 6.8 เครือ่ งมือออกแบบควิ รี .......................................................................................................132 ภาพท่ี 6.9 การเลือกตารางเพ่ือสร้างควิ รี..............................................................................................132 ภาพที่ 6.10 การเลือกเขตข้อมูลใสค่ วิ รี.................................................................................................133 ภาพที่ 6.11 ข้อมูลในควิ รี Q_Products ..............................................................................................133 ภาพท่ี 6.12 เขตข้อมลู ควิ รี Q_Sales...................................................................................................133 ภาพท่ี 6.13 ผลลัพธค์ ิวรี Q_Sales.......................................................................................................134 ภาพที่ 6.14 ความสมั พนั ธ์ระหวา่ งคิวรี Q_Products และคิวรี Q_Sales ............................................134 ภาพที่ 6.15 เขตข้อมลู ควิ รี Q_All........................................................................................................134 ภาพท่ี 6.16 การสร้างเขตข้อมลู จากการคานวณ ..................................................................................134 ภาพที่ 6.17 หนา้ ต่างสรา้ งนิพจน์ .........................................................................................................135 ภาพที่ 6.18 บางสว่ นของข้อมูลในควิ รี Q_All......................................................................................135 ภาพที่ 6.19 เคร่ืองมือนาเข้าข้อมูลจาก Access...................................................................................136 ภาพท่ี 6.20 หนา้ ตา่ งเลือกแหลง่ ข้อมูล.................................................................................................136 ภาพท่ี 6.21 หนา้ ต่างเลือกตาราง .........................................................................................................137 ภาพที่ 6.22 หน้าตา่ งการนาเข้าข้อมูล..................................................................................................137 ภาพที่ 6.23 ตวั อยา่ ง PivotTable เพอ่ื ใชป้ รับแต่ง..............................................................................138 ภาพท่ี 6.24 กลมุ่ เครื่องมือการกระทาของ PivotTable.......................................................................139

ฏ ดร.สาวิตรี บญุ มี ภาพท่ี 6.25 หนา้ ต่างย้าย PivotTable................................................................................................139 ภาพที่ 6.26 กลุม่ เครอ่ื งมือการคานวณ ................................................................................................139 ภาพที่ 6.27 เครืองมือสรุปคา่ ...............................................................................................................140 ภาพที่ 6.28 ตัวอย่างการแสดงค่าเปอรเ์ ซน็ ต์........................................................................................140 ภาพท่ี 6.29 หนา้ ต่างหาผลรวมสะสมตามวันท่ีขาย..............................................................................140 ภาพท่ี 6.30 ผลลพั ธ์ผลรวมสะสมตามวนั ที่ขาย....................................................................................141 ภาพที่ 6.31 การคานวณเขตข้อมูล.......................................................................................................141 ภาพท่ี 6.32 การสร้างเขตข้อมูลยอดขาย .............................................................................................142 ภาพท่ี 6.33 การลบเขตข้อมลู จากการคานวณ.....................................................................................142 ภาพที่ 6.34 การตั้งคา่ เขตข้อมลู ..........................................................................................................142 ภาพท่ี 6.35 การจดั รปู แบบตัวเลขเขตข้อมูล........................................................................................143 ภาพท่ี 6.36 ตัวกรองรายงาน ...............................................................................................................143 ภาพท่ี 6.37 หนา้ ต่างแทรกตัวแบ่งส่วนข้อมลู .......................................................................................144 ภาพท่ี 6.38 ตวั อย่างตัวแบง่ ส่วนข้อมูล ................................................................................................144 ภาพท่ี 6.39 ตวั กรองปา้ ยช่ือ................................................................................................................145 ภาพท่ี 6.40 การกรองป้ายช่ือแถว........................................................................................................146 ภาพท่ี 6.41 การล้างตวั กรอง ...............................................................................................................146 ภาพที่ 6.42 การเพิม่ เขตข้อมูลจังหวดั .................................................................................................146 ภาพที่ 6.43 ผลลัพธก์ ารเพิ่มเขตข้อมลู จังหวัด......................................................................................147 ภาพท่ี 6.44 กลมุ่ เครอ่ื งมือเค้าโครง......................................................................................................147 ภาพท่ี 6.45 เครื่องมือตั้งค่าผลรวมย่อย ...............................................................................................147 ภาพที่ 6.46 การไม่แสดงผลรวมย่อย ...................................................................................................148 ภาพท่ี 6.47 การแสดงผลรวมย่อยทัง้ หมดทดี่ า้ นลา่ งของกลุ่ม...............................................................148 ภาพที่ 6.48 การต้ังค่าผลรวมเปดิ สาหรับคอลัมน์เท่าน้ัน ......................................................................149 ภาพที่ 6.49 เค้าโครงรายงานทาปา้ ยช่ือรายการทงั้ หมดซ้า ..................................................................149 ภาพท่ี 6.50 การตั้งค่าแถวว่าง .............................................................................................................150 ภาพที่ 6.51 เครื่องมือกาหนดลกั ษณะ PivotTable.............................................................................150 ภาพที่ 6.52 การจัดกลุ่มข้อมูล.............................................................................................................150 ภาพท่ี 6.53 การจดั กล่มุ ข้อมูลตามวนั และเดือน ..................................................................................151 ภาพท่ี 6.54 ผลลัพธ์การจัดกลมุ่ ขอ้ มูลตามวนั เดอื น..............................................................................151 ภาพท่ี 6.55 การยา้ ยเขตข้อมูลจดั กล่มุ .................................................................................................151 ภาพท่ี 6.56 ผลลัพธจ์ ากการยา้ ยเขตข้อมลู จัดกลุ่ม ..............................................................................152 ภาพที่ 7.1 ตัวอย่างข้อมลู ทน่ี าเข้าจาก Q_Order.................................................................................158

เอกสารประกอบการสอนวชิ าระบบสนบั สนุนการตดั สินใจทางธรุ กจิ ฐ ภาพท่ี 7.2 ตัวอย่างขอ้ มลู จากคอลัมน์ท่สี ร้างใหม่.................................................................................158 ภาพที่ 7.3 เมนวู างแบบพิเศษ ..............................................................................................................159 ภาพท่ี 7.4 เครือ่ งมือเอาค่าทีซา้ กันออก................................................................................................159 ภาพท่ี 7.5 หน้าต่างเอาคา่ ท่ีซ้ากนั ออก.................................................................................................159 ภาพที่ 7.6 รายการท่ีเตรยี มครบถว้ นแล้ว.............................................................................................160 ภาพที่ 7.7 แผน่ งาน Dashboard ........................................................................................................160 ภาพท่ี 7.8 เครอ่ื งมือตรวจสอบความถูกตอ้ งของข้อมูล.........................................................................161 ภาพท่ี 7.9 หนา้ ตา่ งความถกู ตอ้ งของขอ้ มลู ..........................................................................................161 ภาพท่ี 7.10 ตัวเลอื กรายการสถานะการขาย........................................................................................161 ภาพที่ 7.11 หนา้ ต่างฟังก์ชนั SUMIFS.................................................................................................165 ภาพที่ 7.12 ตัวอย่างการเลือกช่ือตารางขอ้ มลู .....................................................................................167 ภาพที่ 7.13 ตัวอย่างการเลือกช่อื คอลมั นใ์ นตารางข้อมลู .....................................................................167 ภาพท่ี 7.14 ตัวอย่างการสร้างสูตรท่ีอ้างอิงตารางข้อมลู คนละแผ่นงาน ................................................167 ภาพที่ 7.15 ผลลัพธ์ตารางสาหรับสรา้ งแผนภมู ิ ...................................................................................168 ภาพท่ี 7.16 ตัวอย่างแผนภูมิวงกลม.....................................................................................................169 ภาพท่ี 7.17 แผนภมู ิวงกลมแบบแยกตัว...............................................................................................169 ภาพที่ 7.18 แผนภมู ิวงกลมจากวงกลม................................................................................................170 ภาพที่ 7.19 แผนภมู ิแท่งจากวงกลม ....................................................................................................170 ภาพที่ 7.20 ตัวอย่างตารางข้อมูลของแผนภูมิวงกลม...........................................................................170 ภาพท่ี 7.21 ตัวอยา่ งแผนภมู ิวงกลมทมี่ ีค่าศนู ย์ ....................................................................................171 ภาพท่ี 7.22 ตวั อย่างแผนภูมิวงกลมท่ีมีรายการมากเกินไป ..................................................................171 ภาพท่ี 7.23 ตัวอยา่ งแผนภูมเิ สน้ .........................................................................................................172 ภาพที่ 7.24 แผนภมู ิเส้นแบบเรยี งซ้อน ................................................................................................173 ภาพที่ 7.25 แผนภูมเิ สน้ แบบเรยี งซอ้ น 100%.....................................................................................173 ภาพท่ี 7.26 แผนภมู เิ สน้ 3 มิติ.............................................................................................................174 ภาพท่ี 7.27 แผนภูมพิ ืน้ ที่ ....................................................................................................................174 ภาพที่ 7.28 แผนภูมิพน้ื ทเี่ รียงซอ้ น 100% ..........................................................................................175 ภาพที่ 7.29 ตวั อย่างตารางข้อมูลของแผนภูมิเส้น................................................................................175 ภาพที่ 7.30 แผนภูมิคอลมั นแ์ บบเปน็ กลมุ่ ...........................................................................................176 ภาพที่ 7.31 แผนภูมิคอลัมนแ์ บบเรียงซอ้ น ..........................................................................................176 ภาพท่ี 7.32 แผนภูมิคอลมั น์แบบเรียงซอ้ น 100%...............................................................................177 ภาพท่ี 7.33 แผนภูมคิ อลมั น์ 3 มิติ.......................................................................................................177 ภาพที่ 7.34 แผนภมู ิแท่งแบบเป็นกลมุ่ .................................................................................................178

ฑ ดร.สาวิตรี บญุ มี ภาพที่ 7.35 แผนภูมิแท่งแบบเรยี งซ้อน................................................................................................178 ภาพท่ี 7.36 แผนภูมแิ ท่งแบบเรยี งซ้อน 100 %...................................................................................179 ภาพที่ 7.37 แผนภมู ิ xy (กระจาย) ......................................................................................................179 ภาพท่ี 7.38 แผนภมู โิ ดนัท ...................................................................................................................181 ภาพที่ 7.39 แผนภูมเิ รดาร์...................................................................................................................181 ภาพที่ 7.40 แผนภูมิฟอง .....................................................................................................................182 ภาพท่ี 7.41 แผนภูมหิ นุ้ .......................................................................................................................182 ภาพท่ี 7.42 แผนภมู แิ กนตง้ั สองแกน ...................................................................................................183 ภาพที่ 7.43 Dashboard.....................................................................................................................185 ภาพท่ี 8.1 กระบวนการพฒั นา Spreadsheet-Oriented DSS...........................................................192 ภาพที่ 8.2 กระแสการทางานของแบบจาลองในภาพรวม ....................................................................192 ภาพที่ 8.3 ตวั อยา่ งหน้าแรก ................................................................................................................193 ภาพท่ี 8.4 ตวั อยา่ งการนาเข้าขอ้ มูล ....................................................................................................194 ภาพที่ 8.5 ลกั ษณะการทางานของแผ่นงาน.........................................................................................195 ภาพท่ี 8.6 ตวั อยา่ งโปรแกรมทม่ี แี ผ่นงานเดียว ....................................................................................196 ภาพท่ี 8.7 ตัวอยา่ งโปรแกรมท่มี ีสว่ นนาเขา้ ข้อมลู และผลลัพธใ์ นแผน่ งานเดยี วกนั ...............................197 ภาพที่ 8.8 ตัวอย่างตัวเลือกในการคานวณซา้ .......................................................................................197 ภาพท่ี 8.9 ประเภทของส่วนตดิ ต่อผู้ใช้ใน Spreadsheet-based DSS................................................198 ภาพท่ี 8.10 ตัวอย่างปมุ่ นาทางในแตล่ ะแผน่ งาน .................................................................................198 ภาพท่ี 8.11 ตวั อย่างการนาทางดว้ ยขอ้ ความหรอื สัญลกั ษณ์................................................................199 ภาพที่ 8.12 ตัวอยา่ งการควบคุมการนาเข้าข้อมูล ................................................................................200 ภาพท่ี 8.13 ตวั อย่างปมุ่ คาส่งั ทีท่ างานด้วยแมโคร................................................................................201 ภาพที่ 8.14 ตัวอย่างการกาหนดขนั้ ตอนการทางานและการประมวลผล .............................................202 ภาพท่ี 8.15 ตัวอยา่ งหนา้ จอทีใ่ ชฟ้ อร์มผู้ใชใ้ นการคานวณซา้ ...............................................................203 ภาพที่ 8.16 ตัวอย่างการคานวณซา้ โดยใช้เคร่ืองมอื สถานการณ์สมมติ.................................................203 ภาพท่ี 9.1 ตัวควบคุมฟอร์ม.................................................................................................................210 ภาพท่ี 9.2 ตวั ควบคมุ Button.............................................................................................................210 ภาพที่ 9.3 Combo box.....................................................................................................................211 ภาพที่ 9.4 Checkbox.........................................................................................................................211 ภาพที่ 9.5 Spin button.....................................................................................................................212 ภาพที่ 9.6 List box ............................................................................................................................212 ภาพท่ี 9.7 Option button ................................................................................................................213 ภาพที่ 9.8 Group box .......................................................................................................................213

เอกสารประกอบการสอนวิชาระบบสนบั สนนุ การตดั สินใจทางธุรกจิ ฒ ภาพที่ 9.9 Label ................................................................................................................................214 ภาพท่ี 9.10 Scroll bar.......................................................................................................................214 ภาพที่ 9.11 คุณสมบัติของ Button.....................................................................................................215 ภาพที่ 9.12 คุณสมบตั ิของ Combo box............................................................................................215 ภาพที่ 9.13 คุณสมบตั ขิ อง Checkbox................................................................................................216 ภาพที่ 9.14 คุณสมบตั ิของ Spin button............................................................................................217 ภาพท่ี 9.15 คุณสมบตั ขิ อง List box...................................................................................................218 ภาพที่ 9.16 คุณสมบัตขิ อง Option button.......................................................................................219 ภาพที่ 9.17 คุณสมบตั ขิ อง Group box ..............................................................................................219 ภาพท่ี 9.18 คุณสมบัตขิ อง Label .......................................................................................................219 ภาพท่ี 9.19 คุณสมบตั ขิ อง Scroll bar................................................................................................220 ภาพที่ 9.20 แผน่ งาน “list”................................................................................................................221 ภาพท่ี 9.21 แผน่ งาน “Analysis” สว่ นตน้ ..........................................................................................221 ภาพที่ 9.22 แผ่นงาน “Analysis” ส่วนทา้ ย........................................................................................222 ภาพท่ี 9.23 วิธกี ารเปิดใชร้ บิ บอนนกั พัฒนา.........................................................................................222 ภาพที่ 9.24 รบิ บอนนักพัฒนา .............................................................................................................223 ภาพท่ี 9.25..........................................................................................................................................223 ภาพที่ 9.26 การสร้างตวั เลือกคาถามด้วย Option button ................................................................225 ภาพที่ 9.27 ตัวอย่างการสร้าง Group box 1......................................................................................225 ภาพที่ 9.28 ตัวอย่างการสรา้ ง Group box 2......................................................................................225 ภาพท่ี 9.29 ตวั อยา่ งการสรา้ ง Option button..................................................................................225 ภาพที่ 9.30 เมนลู ดั การต้งั ค่าตวั ควบคุม...............................................................................................226 ภาพท่ี 9.31 ตวั อย่างการตงั้ ค่า Option button .................................................................................226 ภาพที่ 9.32 การสร้างตัวเลอื กคาถามดว้ ย List box ............................................................................226 ภาพท่ี 9.33 ตัวอยา่ งการสรา้ ง List box..............................................................................................227 ภาพท่ี 9.34 ตวั อยา่ งการต้ังค่า List box .............................................................................................227 ภาพท่ี 9.35 การสร้างตวั เลือกคาถามดว้ ย Check box........................................................................227 ภาพที่ 9.36 ตัวอยา่ งการสร้าง Checkbox ..........................................................................................227 ภาพที่ 9.37 การสรา้ งตัวเลอื กคาถามด้วย Combo box .....................................................................228 ภาพที่ 9.38 ตวั อย่างการสร้าง Combo box.......................................................................................228 ภาพที่ 9.39 ตวั อยา่ งการสรา้ ง Combo box.......................................................................................228 ภาพท่ี 9.40 การสร้างตัวเลือกคาถามดว้ ย List box ............................................................................229 ภาพท่ี 9.41 ตัวอยา่ งการต้งั ค่า List box 2..........................................................................................229

ณ ดร.สาวติ รี บญุ มี ภาพที่ 9.42 การสร้างตวั เลือกคาถามด้วย Spin button.....................................................................229 ภาพท่ี 9.43 ตัวอย่างการสรา้ ง Spin button.......................................................................................229 ภาพที่ 9.44 ตวั อย่างการตง้ั ค่า Spin button 1...................................................................................230 ภาพท่ี 9.45 ตัวอย่างการตงั้ ค่า Spin button 2...................................................................................230 ภาพที่ 9.46 ตัวอยา่ งหนา้ จอผ้ใู ช้ท่เี สรจ็ สมบรู ณ์...................................................................................231 ภาพที่ 10.1 เคร่ืองมือ Visual Basic....................................................................................................238 ภาพที่ 10.2 Visual Basic Editor........................................................................................................239 ภาพท่ี 10.3 ฟอรม์ ตวั แบบวเิ คราะหค์ วามน่าลงทนุ ของธุรกิจ ...............................................................242 ภาพท่ี 10.4 วิธีการแทรกฟอร์ม ...........................................................................................................242 ภาพที่ 10.5 ตัวควบคมุ UserForm .....................................................................................................243 ภาพท่ี 10.6 ตัวอย่างการกาหนดคณุ สมบัติ ..........................................................................................243 ภาพท่ี 10.7 ตัวอย่างการสร้างตัวควบคมุ ข้อ 1 .....................................................................................244 ภาพที่ 10.8 เค้าโครงหน้าจอ................................................................................................................245 ภาพที่ 10.9 คาส่ังในกล่องรายการ lstNo2..........................................................................................247 ภาพท่ี 10.10 คาสง่ั ในกล่องคาสั่งผสม cboNo4..................................................................................247 ภาพที่ 10.11 คาสัง่ ในกล่องรายการ lstNo5........................................................................................247 ภาพที่ 10.12 คาสงั่ ในป่มุ หมุน spnNo6profit ....................................................................................248 ภาพที่ 10.13 ตัวอย่างคา่ จากเซลล์ B31 ..............................................................................................248 ภาพที่ 10.14 คาส่ังในปมุ่ หมุน spnNo6inv.........................................................................................248 ภาพที่ 10.15 ตวั อย่างค่าจากเซลล์ B34 ..............................................................................................248 ภาพที่ 10.16 คาส่งั ในปุ่ม cmdCal......................................................................................................249 ภาพที่ 10.17 การเปลี่ยนวัตถุใน VBA..................................................................................................250 ภาพท่ี 10.18 คาส่งั แสดงฟอร์ม............................................................................................................250 ภาพที่ 10.19 หนา้ ตา่ งเตือนการบนั ทกึ ไฟล์มี VBA...............................................................................251 ภาพที่ 10.20 ชนดิ ไฟล์แมโครของ Excel.............................................................................................251 ภาพท่ี 10.21 ตัวอย่างการทางานของฟอรม์ ผู้ใช้ ..................................................................................251 ภาพที่ 11.1 แผน่ งาน Welcome ........................................................................................................261 ภาพที่ 11.2 แผน่ งาน Welcome ท่ีจัดรูปแบบแล้ว.............................................................................262 ภาพท่ี 11.3 แผ่นงาน Data .................................................................................................................262 ภาพท่ี 11.4 แผ่นงาน Result ..............................................................................................................263 ภาพท่ี 11.5 หน้าตา่ งแทรก Hyperlink................................................................................................263 ภาพท่ี 11.6 ตวั อย่างการเลือกเซลล์เพ่ือตง้ั ชื่อ......................................................................................264 ภาพท่ี 11.7 หนา้ ต่างสรา้ งชื่อเซลลจ์ ากสว่ นทเ่ี ลอื ก ..............................................................................264

เอกสารประกอบการสอนวิชาระบบสนบั สนนุ การตดั สนิ ใจทางธุรกิจ ด ภาพท่ี 11.8 เมนูตัวจัดการชอื่ ..............................................................................................................265 ภาพที่ 11.9 หนา้ ตา่ งตัวจดั การชอื่ .......................................................................................................265 ภาพที่ 11.10 สูตรแผ่นงาน Data.........................................................................................................266 ภาพท่ี 11.11 การใชป้ มุ่ F3 วางชื่อเซลล์..............................................................................................267 ภาพท่ี 11.12 สตู รแผน่ งาน Result......................................................................................................267 ภาพท่ี 11.13 แผ่นงาน Welcome ......................................................................................................269 ภาพที่ 11.14 แผ่นงาน Input and Output........................................................................................270 ภาพท่ี 11.15 แผ่นงาน Calculation สว่ นซ้าย ....................................................................................270 ภาพท่ี 11.16 แผน่ งาน Calculation สว่ นขวา.....................................................................................271 ภาพท่ี 11.17 สูตรแผน่ งาน Calculation ............................................................................................272 ภาพที่ 12.1 หนา้ ตา่ ง Goal Seek........................................................................................................278 ภาพท่ี 12.2 ตวั อย่างการใช้ Goal Seek ..............................................................................................278 ภาพท่ี 12.3 การอา้ งอิงเซลล์ข้ามแผน่ งาน............................................................................................279 ภาพท่ี 12.4 เครื่องมือ Goal Seek ......................................................................................................279 ภาพท่ี 12.5 การตั้งคา่ Goal Seek ......................................................................................................279 ภาพที่ 12.6 ผลลพั ธ์จากการทา Goal Seek........................................................................................280 ภาพที่ 12.7 ตัวอย่างรายงานสถานการณส์ มมติ ...................................................................................280 ภาพที่ 12.8 หน้าต่าง Scenario Manager..........................................................................................281 ภาพท่ี 12.9 หนา้ ตา่ ง Scenario Manager ท่ยี ังไมเ่ พ่ิมสถานการณ์ .....................................................282 ภาพท่ี 12.10 การเพ่ิมสถานการณ์ใหม่.................................................................................................283 ภาพที่ 12.11 การเพ่ิมค่าในสถานการณ์...............................................................................................283 ภาพที่ 12.12 รายละเอียดการเพ่มิ สถานการณ์สมมติ...........................................................................284 ภาพท่ี 12.13 หนา้ ต่าง Scenario Manager ที่เพ่ิมสถานการณแ์ ล้ว ....................................................284 ภาพที่ 12.14 หน้าต่างสรปุ สถานการณ์................................................................................................285 ภาพท่ี 12.15 แผ่นงานสถานการณส์ มมตสิ รา้ งจากเครือ่ งมือ Scenario Manager ..............................285 ภาพท่ี 12.16 เครื่องมอื Data Table...................................................................................................286 ภาพที่ 12.17 ตารางกรณีใช้ Row input cell.....................................................................................286 ภาพที่ 12.18 ตารางกรณีใช้ Column input cell ..............................................................................287 ภาพที่ 12.19 ตารางกรณีใชท้ ั้ง Row input cell และ Column input cell......................................287 ภาพที่ 12.20 ข้อมูลนาเข้าเบ้ืองตน้ ......................................................................................................288 ภาพท่ี 12.21 ตารางจาลองข้อมูลราคาขาย..........................................................................................288 ภาพที่ 12.22 การกาหนดเซลล์นาเข้าข้อมลู ทใี่ ช้จาลองข้อมูล ..............................................................289 ภาพที่ 12.23 ชนิดแผนภมู ิกระจาย......................................................................................................290

ต ดร.สาวติ รี บญุ มี ภาพที่ 12.24 แผนภมู แิ สดงความอ่อนไหวของราคาต่อกาไรสุทธิ .........................................................290 ภาพที่ 12.25 ตารางจาลองข้อมูลหน่วยขายและตน้ ทุนขาย.................................................................291 ภาพท่ี 12.26 การกาหนดเซลลน์ าเขา้ แบบสองตัวแปร.........................................................................291 ภาพที่ 12.27 ผลลพั ธต์ าราง Data Table แบบสองตัวแปร.................................................................292 ภาพท่ี 12.28 วธิ ีการแทรกโมดลู ..........................................................................................................293 ภาพท่ี 12.29 คาสง่ั สรา้ ง Procedure FindQTY .................................................................................293 ภาพท่ี 12.30 สว่ นสื่อประสานสาหรบั Goal Seek ..............................................................................294 ภาพที่ 12.31 การเรียกใช้ตัวควบคุมปมุ่ ...............................................................................................294 ภาพท่ี 12.32 การระบแุ มโครให้ปมุ่ คน้ หายอดขาย...............................................................................295 ภาพที่ 12.33 หนา้ ต่างการป้องกันเซลล์...............................................................................................295 ภาพท่ี 12.34 หนา้ ต่างป้องกันแผน่ งาน................................................................................................296 ภาพท่ี 12.35 สว่ นตวั ควบคุมฟอรม์ สาหรับ Goal Seek.......................................................................296 ภาพท่ี 12.36 ส่วนตัวควบคุมฟอรม์ สาหรับ Scenario Manager.........................................................297 ภาพที่ 12.37 เมนูตัวควบคุมฟอร์ม ......................................................................................................297 ภาพที่ 12.38 การตัง้ ค่าปุ่มหมุนราคาขายต่อหนว่ ย..............................................................................298 ภาพที่ 12.39 วตั ถุแผน่ งาน Data ........................................................................................................298 ภาพท่ี 12.40 ชุดคาส่ังจัดการสถานการณ์สมมติ ..................................................................................299 ภาพท่ี 12.41 ปุ่มตวั เลอื กเพ่ือทา Goal Seek กรณีศึกษาที่ 2..............................................................300 ภาพท่ี 12.42 เมนู Format Control...................................................................................................301 ภาพท่ี 12.43 การตง้ั ค่าปุ่มตวั เลือก......................................................................................................301 ภาพท่ี 12.44 ชดุ คาส่ังสร้าง Procedure FindNPV.............................................................................302 ภาพที่ 12.45 หนา้ ตา่ งต้ังแมโครใหป้ ุ่ม .................................................................................................304 ภาพท่ี 12.46 ส่วนสอ่ื ประสานการวิเคราะห์สถานการณ์สมมติ.............................................................304 ภาพที่ 12.47 ชดุ คาส่ังจัดการสถานการณ์สมมตกิ รณีศึกษาท่ี 2 ...........................................................305 ภาพที่ 12.48 หนา้ ต่างยนื ยนั การเพ่ิมสถานการณ์ ................................................................................306 ภาพที่ 12.49 สรุปสถานการณ์สมมตกิ รณศี ึกษาที่ 2 ............................................................................306 ภาพที่ 12.50 ข้อมูลนาเขา้ เบื้องตน้ กรณีศึกษาท่ี 2...............................................................................307 ภาพท่ี 12.51 การวเิ คราะห์ความออ่ นไหวของยอดขายต่อ NPV และ IRR ...........................................307 ภาพที่ 12.52 การกาหนดเซลล์นาเข้าข้อมลู ตวั แปรเดยี วกรณีศึกษาที่ 2...............................................308 ภาพที่ 12.53 การวิเคราะห์ความอ่อนไหวของ NPV ............................................................................308 ภาพที่ 12.54 การกาหนดเซลลน์ าเขา้ ข้อมูลสองตวั แปรกรณีศึกษาท่ี 2 ................................................308 ภาพท่ี 12.55 การตัง้ คา่ Macro Security ...........................................................................................308

เอกสารประกอบการสอนวิชาระบบสนับสนุนการตดั สนิ ใจทางธรุ กิจ ถ สารบญั ตาราง หน้า ตารางท่ี 1.1 ความเปล่ยี นแปลงของเทคโนโลยีสารสนเทศและผลกระทบตอ่ ธุรกจิ ................................... 7 ตารางท่ี 2.1 กรอบแนวคิดของการตดั สินใจ ........................................................................................... 28 ตารางที่ 3.1 ววิ ัฒนาการของระบบสนับสนุนการตดั สินใจ...................................................................... 46 ตารางท่ี 3.2 ความแตกต่างระหว่างระบบสารสนเทศ............................................................................. 53 ตารางที่ 4.1 ปัญหาจากข้อมูล สาเหตุ และแนวทางแกไ้ ข ...................................................................... 70 ตารางท่ี 4.2 MBMS สาเร็จรูปทีส่ รา้ งมาเพอื่ ใช้กบั DSS เฉพาะเร่ือง ...................................................... 77 ตารางท่ี 4.3 ประเภทของแบบจาลอง .................................................................................................... 78 ตารางที่ 4.4 ชนดิ คอนโทรลและการใชง้ าน ............................................................................................ 95 ตารางท่ี 7.1 แสดงตัวอย่างตารางทมี่ ีข้อมูลชุดเดยี ว .............................................................................162 ตารางท่ี 7.2 แสดงตัวอย่างตารางท่มี ขี ้อมลู มากกวา่ หนึ่งชุด..................................................................163 ตารางที่ 7.3 แสดงตัวอย่างตารางสองตัวแปร.......................................................................................163 ตารางที่ 7.4 แสดงตัวอย่างตารางสองตัวแปรท่ีมีมากกว่า 2 คอลมั น์....................................................164 ตารางท่ี 7.5 แสดงตัวอย่างตาราสามตัวแปร ........................................................................................164 ตารางท่ี 7.6 แสดงตวั อย่างตารางหุน้ ...................................................................................................165 ตารางที่ 7.7 อาร์กวิ เมนต์ของฟังกช์ นั SUMIFS....................................................................................166 ตารางที่ 7.8 ตวั อยา่ งตารางข้อมลู ของแผนภมู ิกระจาย ........................................................................180 ตารางท่ี 7.9 การเลือกใชแ้ ผนภมู ิ..........................................................................................................180 ตารางที่ 7.10 ตารางข้อมลู แผนภมู ิหุน้ .................................................................................................183 ตารางท่ี 7.11 ตารางสรุปชนิดของแผนภมู ิและชนดิ ของตาราง.............................................................184 ตารางท่ี 9.1 ความแตกต่างระหว่าง Form controls และ ActiveX controls ...................................223 ตารางท่ี 10.1 รูปแบบการตงั้ ชื่อตวั ควบคมุ ที่นยิ มใช้.............................................................................238 ตารางที่ 10.2 วตั ถแุ ละเหตุการณ์.........................................................................................................240 ตารางที่ 10.3 คุณสมบัติ UserForm1 .................................................................................................243 ตารางที่ 10.4 คุณสมบัตติ ัวควบคุมขอ้ 1..............................................................................................244 ตารางท่ี 10.5 คุณสมบตั ติ วั ควบคมุ ทั้งหมด ..........................................................................................245 ตารางท่ี 11.1 ตารางเปรยี บเทยี บแบบจาลองทางธรุ กจิ ด้วย Excel และDSS เชงิ กระดานคานวณ.......259 ตารางที่ 12.1 สถานการณ์สมมตขิ องร้านกาแฟแหง่ หน่งึ ......................................................................282

เอกสารประกอบการสอนวิชาระบบสนับสนุนการตดั สินใจทางธรุ กิจ ธ แผนบริหารการสอนประจาวิชา รหสั วิชา BC20301 3(2-2) รายวชิ า ระบบสนบั สนุนการตดั สนิ ใจทางธุรกจิ (Business Decision Support Systems) คาอธิบายรายวชิ า ศึกษารปู แบบ บทบาทและชนิดของระบบสนับสนุนการตดั สินใจข้อแตกตา่ งระหวา่ งระบบ สนับสนนุ การตดั สนิ ใจกบั ระบบประมวลผลสารสนเทศทัว่ ไป เทคโนโลยีทางด้านฮาร์ดแวร์ ซอฟต์แวร์ ฐานขอ้ มูล และบุคลากรของระบบสนบั สนุนการตัดสินใจ การนาระบบสนับสนนุ การตดั สินใจไปใช้ ประโยชนท์ างธุรกิจ วตั ถุประสงค์ท่ัวไป 1. เพื่อให้ผ้ศู กึ ษามีความร้คู วามเข้าใจเกย่ี วกับการตดั สนิ ใจและการแก้ปัญหา 2. เพือ่ ใหผ้ ูศ้ ึกษามคี วามรคู้ วามเข้าใจเกย่ี วกับรปู แบบและบทบาทของระบบสนบั สนุนการ ตดั สินใจ 3. เพื่อให้ผู้ศกึ ษามคี วามร้คู วามเข้าใจเกย่ี วกบั ชนดิ ของระบบสนบั สนุนการตดั สนิ ใจ 4. เพอื่ ให้ผู้ศึกษามีความรคู้ วามเข้าใจเกยี่ วกับแตกตา่ งระหว่างระบบสนบั สนุนการตดั สินใจกับ ระบบประมวลผลสารสนเทศทวั่ ไป 5. เพ่ือให้ผู้ศึกษามคี วามรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับองคป์ ระกอบของระบบสนับสนุนการตัดสนิ ใจ 6. เพอ่ื ให้ผู้ศกึ ษามีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกบั เทคโนโลยีท่ีใชข้ องระบบสนบั สนนุ การตัดสนิ ใจ 7. เพื่อใหผ้ ู้ศึกษามีความรคู้ วามเขา้ ใจเกีย่ วกบั กระบวนการพฒั นาระบบสนบั สนนุ การตดั สนิ ใจ โดยใช้ Microsoft Excel 8. เพื่อให้ผู้ศึกษาฝกึ ปฏิบตั ใิ นการนาความรูเ้ กยี่ วกับการใช้เครื่องมือ PivotTable และ PivotChart ของ Microsoft Excel มาประยุกต์ใชใ้ นการพัฒนาระบบสนับสนนุ การตัดสินใจ ทางธุรกจิ 9. เพ่อื ให้ผศู้ กึ ษาฝึกปฏิบตั ใิ นพัฒนาส่วนส่ือประสานผใู้ ช้ด้วย Visual Basic for Application ของ Microsoft Excel มาประยกุ ต์ใช้ในการพฒั นาระบบสนบั สนนุ การตดั สนิ ใจทางธรุ กิจ 10. เพอื่ ใหผ้ ศู้ ึกษาฝกึ ปฏบิ ตั ใิ นการนาความรูเ้ ก่ยี วกบั การใช้เคร่ืองมือ What-ifs Analysis ของ Microsoft Excel มาประยุกต์ใชใ้ นการพฒั นาระบบสนบั สนนุ การตดั สนิ ใจทางธุรกจิ

น ดร.สาวติ รี บญุ มี 4 ช่ัวโมง เน้อื หา บทท่ี 1 บทนา องค์กรและระบบสารสนเทศ แนวคิดเก่ียวกับเทคโนโลยีสารสนเทศ ข้อมลู และสารสนเทศ คณุ ลักษณะของสารสนเทศที่ดี มิตขิ องระบบสารสนเทศ ชนดิ ของระบบสารสนเทศ บทสรุป แบบฝกึ หดั ท้ายบท เอกสารอ้างองิ บทที่ 2 ปัญหาในการดาเนินธรุ กจิ 4 ชวั่ โมง ประเภทของปญั หา การตัดสินใจทางธุรกจิ ความหมายของการตดั สินใจ ประเภทของการตัดสนิ ใจ ลักษณะการตดั สินใจทางธุรกิจ กระบวนการตัดสินใจและแก้ไขปัญหา ระดับการจดั การในองค์กรและประเภทของปญั หา การนาระบบสารสนเทศมาสนับสนุนในการตัดสนิ ใจ บทสรปุ แบบฝกึ หดั ทา้ ยบท เอกสารอา้ งอิง บทที่ 3 ความรู้เบ้ืองตน้ เกยี่ วกบั ระบบสนบั สนนุ การตัดสนิ ใจ 6 ชั่วโมง ความหมายของระบบสนับสนุนการตัดสินใจ เหตผุ ลในการนาระบบสนับสนุนการตดั สินใจมาใชท้ างธรุ กิจ วิวฒั นาการของระบบสารสนเทศและระบบสนบั สนนุ การตัดสนิ ใจ ความแตกตา่ งระหวา่ งระบบสนบั สนนุ การตดั สนิ ใจกับระบบประมวลผลรายการ ประโยชน์ของระบบสนับสนนุ การตัดสินใจ ชนดิ ของระบบสนับสนุนการตัดสินใจ ความสามารถของระบบสนับสนุนการตดั สินใจ

เอกสารประกอบการสอนวิชาระบบสนบั สนุนการตดั สนิ ใจทางธรุ กจิ บ บทสรปุ 10 ชัว่ โมง แบบฝกึ หัดท้ายบท 4 ช่วั โมง เอกสารอ้างอิง บทท่ี 4 องค์ประกอบของระบบสนบั สนนุ การตัดสนิ ใจ 4 ช่ัวโมง ส่งิ ทตี่ อ้ งพจิ ารณาก่อนพัฒนาระบบสนบั สนุนการตัดสนิ ใจ ส่งิ แวดลอ้ มของระบบสนับสนนุ การตดั สินใจ องค์ประกอบของระบบการตัดสนิ ใจส่วนการจัดการข้อมูล องค์ประกอบระบบสนบั สนนุ การตัดสินใจสว่ นการจัดการแบบจาลอง องคป์ ระกอบระบบสนบั สนนุ การตดั สนิ ใจส่วนการจดั การสือ่ ประสานกับผู้ใช้ บทสรปุ แบบฝกึ หัดท้ายบท เอกสารอา้ งอิง บทที่ 5 การวเิ คราะห์ข้อมูลเพ่ือสนบั สนุนการตัดสนิ ใจ หลกั การสรา้ ง Data Model การสร้าง Data Model โดยใช้ Data Table การใช้ VLOOKUP รวมข้อมลู จากหลายตาราง ความหมายของ PivotTable ใน Microsoft Excel สว่ นประกอบของ PivotTable การสร้าง PivotTable และการสร้าง PivotChart บทสรุป แบบฝึกหัดท้ายบท เอกสารอา้ งอิง บทท่ี 6 การนาเข้าข้อมลู จากภายนอกและการจัดการ Pivot Table การสรา้ งควิ รีใน Microsoft Access การนาเขา้ ขอ้ มูลจากภายนอกเข้า Microsoft Excel การปรบั แต่ง Pivot Table บทสรุป แบบฝึกหัดท้ายบท เอกสารอ้างองิ

ป ดร.สาวิตรี บญุ มี 4 ชั่วโมง 4 ชั่วโมง บทที่ 7 การสรา้ ง Dashboard ดว้ ย Microsoft Excel 4 ชั่วโมง ความหมายของ Dashboard การนาเสนอขอ้ มลู ในรปู แบบตาราง การเตรียมตารางข้อมลู สาหรับสรา้ งแผนภมู ิ ชนิดของแผนภมู ิ การเลือกใชแ้ ผนภูมิในเหมาะสมกับงานและข้อมลู บทสรุป แบบฝึกหัดทา้ ยบท เอกสารอ้างองิ บทท่ี 8 กระบวนการพัฒนาระบบสนับสนนุ การตดั สินใจ การกาหนดกระบวนการพัฒนาระบบสนบั สนุนการตดั สนิ ใจด้วยโปรแกรม Microsoft Excel การวางแผนภาพรวมของแบบจาลอง การวางแผนแผ่นงานที่ใชใ้ นแบบจาลอง การออกแบบส่วนติดต่อกบั ผใู้ ช้ การกาหนดขัน้ ตอนการทางานและการประมวลผลภายในระบบ การออกแบบตวั เลือกในการคานวณซา้ การทดสอบระบบและเตรียมพรอ้ มการใช้งาน กรณีศึกษา 1 แบบจาลองการวเิ คราะห์จุดคุ้มทุน บทสรุป แบบฝึกหัดทา้ ยบท เอกสารอา้ งอิง บทที่ 9 การใช้ตัวควบคุมฟอร์มใน Microsoft Excel ความหมายของตวั ควบคุมฟอร์ม คาอธบิ ายตัวควบคุมฟอรม์ การเปดิ ใช้งานริบบอนนกั พฒั นา การกาหนดคุณสมบตั ิตวั ควบคมุ ฟอร์ม กรณีศึกษาการวิเคราะห์ความนา่ ลงทุนของธรุ กจิ บทสรปุ แบบฝึกหดั ทา้ ยบท เอกสารอา้ งองิ

เอกสารประกอบการสอนวิชาระบบสนบั สนนุ การตดั สินใจทางธุรกจิ ผ บทท่ี 10 การใชฟ้ อร์มผูใ้ ช้ 6 ชวั่ โมง ความรู้เบื้องตน้ ในการเขียนคาส่งั ด้วย VBA ใน Microsoft Excel ความหมายของฟอร์มผ้ใู ช้ 6 ชั่วโมง รปู แบบการตงั้ ชื่อตวั ควบคมุ ที่นิยมใช้ สว่ นประกอบของ Visual Basic Editor 8 ช่วั โมง ส่วนประกอบของตวั ควบคุมใน VBA การสรา้ งฟอรม์ ผูใ้ ช้ การสรา้ งคาสัง่ VBA กรณีศึกษาการวิเคราะห์ความน่าลงทนุ ของธุรกิจ บทสรปุ แบบฝึกหัดท้ายบท เอกสารอา้ งองิ บทท่ี 11 การสรา้ งแบบจาลองใน Microsoft Excel ความหมายของแบบจาลองทางธรุ กจิ วิธกี ารสร้างแบบจาลองทางธุรกิจใน Microsoft Excel การสรา้ งสตู รและฟังก์ชัน่ กรณีศึกษา 1 แบบจาลองการวิเคราะหจ์ ุดคุ้มทุน กรณีศึกษา 2 แบบจาลองการวิเคราะหค์ วามเปน็ ไปได้ทางการเงนิ บทสรุป แบบฝกึ หดั ท้ายบท เอกสารอ้างอิง บทที่ 12 การวเิ คราะห์ What-ifs ดว้ ย Microsoft Excel การวเิ คราะห์แบบ What-ifs การคน้ หาเปา้ หมาย (Goal Seek) สถานการณ์สมมติ (Scenario Manager) การวิเคราะห์ความอ่อนไหวดว้ ยตารางข้อมลู (Data Table) กรณีศึกษาที่ 1 การวเิ คราะห์แบบ What-ifs โดยใช้ Excel VBA กรณีศึกษาที่ 2 การวิเคราะห์แบบ What-ifs โดยใช้ Excel VBA บทสรุป แบบฝกึ หดั ทา้ ยบท เอกสารอา้ งอิง

ฝ ดร.สาวติ รี บญุ มี 80% 15 % วธิ กี ารสอนและกจิ กรรมการเรียนการสอนประจาบท 45 % 1. ศกึ ษาเอกสารประกอบการสอน 20 % 2. บรรยายและยกตัวอย่าง โดยใชโ้ ปรแกรมนาเสนอ 3. ฝึกทาแบบฝกึ หัด 20% 4. คน้ คว้าข้อมลู จากอินเตอรเ์ นต็ 5. ฝกึ ปฏิบัติกบั โปรแกรม Microsoft Excel ได้ระดบั A ได้ระดับ B+ สอ่ื การเรียนการสอน ได้ระดบั B 1. เอกสารประกอบการสอน ไดร้ ะดบั C+ 2. โปรแกรมนาเสนอ ไดร้ ะดบั C 3. แบบฝกึ หดั ไดร้ ะดบั D+ 4. Microsoft Excel ไดร้ ะดบั D ไดร้ ะดบั F 5. Microsoft Access การวัดและประเมินผล การวัดผล 1. คะแนนระหวา่ งภาคเรียน 1.1 แบบฝึกหัดและฝึกปฏิบตั ิในช้ันเรียน 1.2 ทดสอบปฏิบตั ิ 1.3 ทดสอบกลางภาค 2. คะแนนสอบปลายภาคเรยี น การประเมนิ ผล คะแนนระหว่าง 80 – 100 คะแนนระหวา่ ง 75 – 79 คะแนนระหวา่ ง 70 – 74 คะแนนระหวา่ ง 65 – 69 คะแนนระหว่าง 60 – 64 คะแนนระหวา่ ง 55 – 59 คะแนนระหว่าง 50 – 54 คะแนนระหว่าง 0 – 49

แผนบริหารการสอนประจาวชิ าบทท่ี 1 หัวข้อเนื้อหาประจาบท 1. องค์กรและระบบสารสนเทศ 2. แนวคดิ เกี่ยวกับเทคโนโลยีสารสนเทศ 3. ขอ้ มูลและสารสนเทศ 4. คุณลักษณะของสารสนเทศที่ดี 5. มติ ิของระบบสารสนเทศ 6. ความหมายของระบบสารสนเทศ 7. ชนิดของระบบสารสนเทศ วัตถุประสงคเ์ ชงิ พฤติกรรม 1. เพ่ือให้ผู้ศกึ ษามีความเขา้ ใจเก่ียวกบั ข้อมูลและสารสนเทศ 2. เพ่อื ให้ผศู้ กึ ษาสามารถเข้าความความสัมพันธ์ระหวา่ งระบบสารสนเทศกับองค์กรได้ 3. เพอื่ ให้ผศู้ ึกษามีความเขา้ ใจและแยกแยะสารสนเทศทด่ี ีได้ 4. เพื่อให้ผูศ้ กึ ษาเขา้ ใจความหมายของระบบสารสนเทศได้ 5. เพื่อให้ผศู้ กึ ษาอธบิ ายมิตขิ องระบบสารสนเทศได้ 6. เพอ่ื ให้ผศู้ กึ ษาบอกถึงความแตกต่างของระบบสารสนเทศแตล่ ะชนดิ ได้ วิธกี ารสอนและกิจกรรมการเรียนการสอนประจาบท 1. ศกึ ษาเอกสารประกอบการสอน 2. บรรยายและยกตัวอย่าง โดยใชโ้ ปรแกรมนาเสนอ 3. ถามตอบในชน้ั เรียน 4. ฝึกทาแบบฝึกหัด 5. คน้ คว้าข้อมลู จากอนิ เตอร์เนต็ สอื่ การเรยี นการสอน 1. เอกสารประกอบการสอน 2. โปรแกรมนาเสนอ 3. แบบฝึกหัด

2 ดร.สาวติ รี บญุ มี การวัดและประเมนิ ผล 1. สงั เกตจากพฤติกรรมความสนใจ และการร่วมกจิ กรรมในชนั้ เรยี น 2. ประเมนิ ผลจากการฝกึ ทาแบบฝกึ ในชน้ั เรียน 3. ประเมินผลจากการทาแบบทดสอบ

เอกสารประกอบการสอนวชิ าระบบสนับสนนุ การตดั สินใจทางธุรกิจ 3 บทท่ี 1 เทคโนโลยสี ารสนเทศและองคก์ รธรุ กจิ ระบบสนบั สนุนการตัดสนิ ใจเป็นระบบสารสนเทศเพ่ือการจัดการชนดิ หนึ่ง การศึกษาและเขา้ ใจใน ระบบดงั กล่าวจาเป็นต้องมีความรู้ความเข้าใจถึงความร้เู บื้องต้นเก่ยี วกับระบบสารสนเทศเพือ่ การจัดการ ในองค์กร และเทคโนโลยีสารสนเทศท่เี ก่ยี วขอ้ งในปจั จุบัน 1.1. องค์กรและระบบสารสนเทศ ระบบสารสนเทศและองค์มีความเกยี่ วพนั และมีอิทธิพลต่อกันและกนั ระบบสารสนเทศถูกสร้าง ข้นึ มาเพอื่ สนบั สนนุ การทางานของผจู้ ดั การและพนักงานในองค์กร ในเวลาเดยี วกนั องค์กรตา่ ง ๆ ต้องคอย ตดิ ตามเทคโนโลยใี หม่ ๆ ท่ีสามารถนามาชว่ ยขับเคลือ่ นองค์กรเพื่อให้เกิดความได้เปรยี บในการแข่งขนั และ เพิ่มประสทิ ธิภาพในการดาเนินงาน ภาพท่ี 1.1 ความสมั พันธ์แบบสองทางระหว่างองค์กรและเทคโนโลยีสารสนเทศ แสดงให้เห็นถึง ปฏิสัมพนั ธ์ระหว่างเทคโนโลยสี ารสนเทศกบั องค์กร ที่ถูกขับเคล่ือนด้วย ปัจจัยสื่อกลางหลายอย่าง ประกอบดว้ ย สภาพแวดล้อมขององคก์ ร วัฒนธรรมองค์กร โครงสร้างองค์กร กระบวนการทางธรุ กิจ การเมือง และการตัดสนิ ใจของผู้บริหาร เทคโนโลยี ปัจจยั สอ่ื กลาง องค์กร สารสนเทศ สภาพแวดลอ้ ม วฒั นธรรม โครงสร้างองค์กร กระบวนการทางธรุ กจิ การเมอื ง การตดั สินใจ ภาพที่ 1.1 ความสัมพันธ์แบบสองทางระหวา่ งองคก์ รและเทคโนโลยสี ารสนเทศ (ปรบั ปรงุ จาก: Laudon & Laudon, 2014)

4 ดร.สาวติ รี บญุ มี องค์กร (Organization) เป็นโครงสรา้ งทางสังคมท่มี ลี ักษณะเปน็ ทางการและมีความมน่ั คง ที่มกี าร กาหนดสทิ ธิ ระเบียบ หน้าที่และความรับผดิ ชอบ เพื่อรักษาความสมดลุ ยแ์ ละลดความขดั แยง้ ในสงั คม องค์กรนัน้ โดยองค์กรจะนาเขา้ ทรพั ยากรมาผา่ น ผ้คู น กฎระเบยี บ และกระบวนการในองค์กร เพอ่ื ใหเ้ กิด ผลลัพธ์ตามเปา้ หมายท่ีองค์กรตง้ั ไวร้ ว่ มกัน (Laudon & Laudon, 2014) 1.1.1. องค์ประกอบขององค์กร จากภาพท่ี 1.1 แสดงถงึ องคป์ ระกอบภายในขององค์กรทส่ี ง่ ผลต่อลกั ษณะของระบบ สารสนเทศทนี่ ามาใช้ในองค์กร ซ่งึ สามารถอธิบายได้ดังน้ี 1) สภาพแวดล้อมขององค์กร (Organizational environments) คือ สิ่งท่ีแวดลอ้ มองค์กรมีเป็นแหลง่ ทรพั ยากรสาหรบั นาเข้าสู่องค์กร และเปน็ แหล่งทีอ่ งคก์ รเสนอ สนิ คา้ และบรกิ ารให้ ดังน้นั สภาพแวดล้อมและองค์กรนนั้ มีความสัมพันธแ์ บบต่างตอบแทน และต้องพ่งึ พา อาศยั กนั ตัวอยา่ งทรัพยากรในสภาพแวดลอ้ มที่องคก์ รต้องพ่งึ พา เชน่ แหลง่ เงินทนุ แรงงาน กฎหมายและ ระเบยี บสังคม รวมไปถึงผู้บรโิ ภค ลกู ค้า และบรษิ ัทคู่แข่งระบบสารสนเทศสามารถชว่ ยองคก์ รในการ ติดตอ่ สื่อสารและโต้ตอบกับสภาพแวดลอ้ มเหล่าน้ีได้อย่างรวดเรว็ 2) วัฒนธรรมองค์กร (Organizational culture) คือ ข้อตกลงท่คี นในองค์กรเห็นรว่ มกนั โดยไมม่ ีขอ้ กังขาซึง่ เป็นตัวกาหนดทศิ ทางของเป้าหมายและ สนิ ค้าบริการขององค์กร วฒั นธรรมเหล่าน้ีส่วนใหญ่จะปฏบิ ัตติ ามด้วยความเคยชิน และไม่มีการประกาศ เปน็ ลายลกั ษณ์อกั ษรหรอื เป็นทางการ บางครั้งกระบวนการทางธุรกจิ นั้นปะปนหลบซ่อนอยูใ่ นวัฒนธรรม องค์กรเหล่านี้ ซึ่งวัฒนธรรมองค์กรก็เปน็ สว่ นสาคัญสว่ นหนึง่ ทจี่ ะผลักดนั หรอื ต่อตา้ นการนาระบบ สารสนเทศเข้ามาใช้ในองค์กรโดยเฉพาะเม่ือตอ้ งเกิดการเปล่ียนแปลงหรือกระทบต่อสง่ิ ที่เคยปฏบิ ัติตอ่ กนั มา การนารบั บสารเทศเข้ามาใช้จงึ ควรตะหนักถึงวัฒนธรรมขององคก์ รและการปรบั วัฒธรรมขององค์กร เพอ่ื ยอมรับส่ิงใหม่ 3) โครงสร้างองค์กร (Organizational structure) โครงสรา้ งองค์กรมหี ลากหลายรปู แบบ Mintzberg (1979 อ้างถึงใน Laudon & Laudon, 2014) ไดเ้ สนอประเภทของโครงสร้างองค์กรไว้ 5 แบบ คือ องค์กรแบบผูป้ ระกอบการ (Entrepreneur structure) มรี ูปแบบเรียบงา่ ยเหมาะกบั ธุรกิจขนาดเล็กบริหารจดั การเองโดยผู้ประกอบการ องค์กรแบบ เครอ่ื งจักรกล (Machine bureaucracy) เป็นองค์กรขนาดใหญผ่ ลติ สินคา้ ท่มี ีรูปแบบมาตรฐาน บริหารโดย คณะกรรมการบริหารส่วนกลาง องค์กรแบบวชิ าชีพ (Professional bureaucracy) เปน็ องค์กรทเี่ น้นการ จดั การความรทู้ สี่ นิ คา้ และบรกิ ารมาจากความเชยี่ วชาญ เนน้ การบริหารโดยหัวหน้าฝา่ ย องคก์ รแบบสาขา (Divisionalized bureaucracy) เป็นองค์กรท่รี วมองค์กรแบบเครอ่ื งจักรกลย่อยหลาย ๆ อันเขา้ ด้วยกนั ซ่ึง แต่ละองคก์ รย่อยผลติ สินคา้ และบริการตา่ งกัน ทั้งหมดบริหารงานโดยคณะกรรมการบริหารส่วนกลาง และองค์กรแบบเฉพาะกจิ (Adhocracy) เป็นองค์กรท่ีตอบสนองได้ไวตอ่ ความเปล่ียนแปลงของ

เอกสารประกอบการสอนวชิ าระบบสนบั สนนุ การตดั สนิ ใจทางธุรกิจ 5 สภาพแวดลอ้ ม ประกอบดว้ ยผ็เชย่ี วชาญจากหลากหลายศาสตร์ ไม่เนน้ การบรหิ ารจากสว่ นกลาง ท้ังนี้ ระบบสารสนเทศตึงควรออกแบบใหเ้ หมาะสมกบั โครงสร้างขององค์กรที่แตกต่างกัน 4) กระบวนการทางธุรกจิ (Business processes) แตล่ ะองคก์ รจะมีข้นั ตอนการทางานทีเ่ ป็นมาตรฐาน เชน่ กฎ ระเบยี บ ขั้นตอนการดาเนินงาน แนวทางปฏบิ ตั ิ ท่ใี ช้รว่ มกนั ในองค์กร ข้นั ตอนเหล่านจ้ี ะชว่ ยใหก้ ารทางานเปน็ ไปดว้ ยความรวดเร็ว สามารถ ควบคุมคุณภาพได้อย่างมีประสทิ ธภิ าพ และประสทิ ธิผลมากขึ้น เช่น ขั้นตอนในการรบั คาสัง่ ซื้อสนิ ค้า และ ตอบโตล้ ูกค้า ข้ันตอนการบริการลูกค้า ญ จดุ ขาย กระบวนการทางธรุ กิจเหลา่ นคี้ ือสิ่งสาคญั ที่ต้องศึกษา เพ่อื กาหนดเป็นความตอ้ งการของระบบ ขนั้ ตอน และกระบวนการทางานของระบบสารสนเทศให้ สอดคลอ้ งกับกระบวนการทางธุรกิจ 5) การเมืองในองค์กร (Organizational politics) ในแต่ละองค์กรเป็นสงั คมอย่างหนึ่งซ่งึ ประกอบไดด้ ้วยความหลากหลายของตาแหน่งหน้าที่ ความ เชี่ยวชาญ ความเฉพาะทางทแ่ี ตกตา่ งกัน ดังนัน้ จึงเปน็ เร่อื งปกติในองค์กรจะมีมุมมองและความเห็นท่ี แตกตา่ งกันในเรื่องของการจดั การทรพั ยากรขององค์กร ค่าตอบแทน หรือ การใหค้ ุณและโทษแก่พนักงาน ในองค์กร ซ่ึงมุมมองทตี่ ่างกันน้ีจะนาไปส่กู ารเมืองในองค์กร ซึ่งแต่ละองค์กรโดยเฉพาะผู้บริหารต้องรู้ วิธกี ารจดั การการเมืองในองค์กรใหไ้ ดด้ ี องค์กรที่จัดการการเมืองในองค์กรไดด้ ีมักจะประสบความสาเร็จ มากกว่าองค์กรท่เี พิกเฉยต่อเร่ืองนิ้โดยเฉพาะในเรืองการนาระบบสารสนเทศมาใชใ้ นองค์กร ซึง่ แมร้ ะบบ จะพฒั นามาสมบรู ณเ์ พยี งใด ถา้ ไม่สามารถจดั การกับการเมืองและความขัดแยง้ ในองคก์ รได้ โอกาสท่รี ะบบ จะล้มเหลวเพราะไม่สามารถนาไปใชไ้ ด้จรงิ จะสงู ขน้ึ 6) การตดั สินใจในการจดั การ (Management decisions) ในแตล่ ะองค์กรมรี ะดบั บุคลากรและหนา้ ท่ีในการปฏิบตั ิงานหลายระดับ โดยทั่วไปองคจ์ ะแบ่ง ระดบั บุคลากรเปน็ 3 ระดบั หลัก ๆ คือ ผบู้ รหิ ารระดับสงู ผู้บรหิ ารระดบั กลาง และระดับปฏิบตั ิการ และ เม่ือแตล่ ะระดับมีหนา้ ท่ีรับผดิ ชอบแตกตา่ งกนั ออกไปทาให้การตดั สินใจในการทางานมลี ักษณะทแี่ ตกต่าง กนั ไปด้วย โดยในระดบั ปฏิบตั ิการจะตัดสินใจในงานท่ีมีรูปแบบแน่นอนมีรปู แบบแนวทางการตัดสินใจท่ี กาหนดล่วงหน้าได้ในขณะที่ผู้บริหารระดับสูงจะตัดสนิ ใจในเรอื่ งที่ไม่แนน่ อนในอนาคต ดังนั้นเมือ่ นาระบบ สารสนเทศมาใช้สนบั สนนุ การตดั สินใจในองค์กรจึงต้องคานึงถงึ รปู แบบการตัดสินใจของบุคลากรแตล่ ะ ระดับ และเป้าหมายของระบบสารสนเทศว่าตอ้ งการสนับสนุนในระดบั ใดบ้าง ระบบสารสนเทศช่วยให้ พนกั งานระดับปฏิบตั ิการสามารถตดั สนิ ใจได้อย่างมปี ระสทิ ธผิ ลมากขึ้นโดยทีผ่ ู้จัดการขนั้ ตน้ ใหค้ าแนะนา หรอื ดแู ลนอ้ ยลงจากการใชส้ ารสนเทศทีเ่ ตรยี มไวใ้ นระบบ ตัวอย่างทเี่ หน็ ชัดคือระบบ Call center ใน ขณะเดยี วกนั ผบู้ รหิ ารระดบั สูงกส็ ามารถตัดสนิ ใจได้อยา่ งรวดเร็วและมีประสิทธภิ าพมากข้ึน 1.1.2. เปา้ หมายเชิงกลยุทธ์ทางธุรกิจในองค์กรของระบบสารสนเทศ ระบบสารสนเทศมคี วามสาคัญต่อการดาเนนิ งานขององคก์ รในปจั จบุ นั มากเพิม่ ขนึ้ อยา่ ง ตอ่ เนื่อง ธรุ กิจลงทุนในระบบสารสนเทศและเทคโนโลยสี ารสนเทศอย่างมหาศาล การดาเนนิ งานของธุรกิจ

6 ดร.สาวิตรี บญุ มี ต้องพ่งึ พาการใชร้ ะบบสารสนเทศ ท้งั หมดน้เี น่ืองจากในปัจจบุ ันธุรกิจไดผ้ สานวธิ ีการและขั้นตอนการ ปฏบิ ตั งิ านในแตล่ ะวันเข้ากับระบบสารสนเทศ รวมไปถึงการใชร้ ะบบสารสนเทศเพ่ือบรรลเุ ปา้ หมายธุรกิจ ทางกลยุทธ์ ฮารด์ แวร์ เปา้ หมายกลยทุ ธทางธุรกิจ ซอฟต์แวร์ การจดั การขอ้ มลู กระบวนการทางธุรกจิ ระบบสารสนเทศ การสือ่ สารและ องคก์ รธรุ กิจ โทรคมนาคม ภาพท่ี 1.2 ความสัมพันธ์ระหว่างองค์กรและระบบสารสนเทศ (ปรับปรุงจาก: Laudon & Laudon, 2014) จากภาพท่ี 1.2 แสดงให้เห็นถึงความสัมพนั ธ์ระหวา่ งองค์กรและระบบสารสนเทศ ระหว่างความสามารถในการใช้เทคโนโลยสี ารสนเทศและความสามารถขององค์กรในการจดั การเชิงกล ยุทธเพอ่ื ให้บรรลุวตั ถุประสงค์หรือเปา้ หมายของธรุ กจิ สง่ิ ท่ีองค์กรจะทาได้ในอนาคตขนึ้ อยู่กบั ระบบ สารสนเทศและสง่ิ ท่รี ะบบสามารถทาได้ เช่น การวเิ คราะห์พฤติกรรมของลูกคา้ เพ่ือนาไปวางแผนการ พฒั นาบรกิ ารใหมท่ ีต่ รงกบั ความตอ้ งการของลูกคา้ เป็นตน้ ดังนัน้ องค์กรท่ลี งทุนในระบบสารสนเทศอยา่ งเต็มท่ีน้นั มักจะมเี ป้าหมายเชงิ กลยุทธท์ าง ธุรกจิ ในดา้ นตอ่ ไปนี้ 1) ความเปน็ เลิศในการดาเนนิ งาน นาระบบสารสนเทศมาช่วยลดต้นทุนในการดาเนินงาน เพิม่ ประสิทธิภาพในการใหบ้ ริการลูกค้า และเพิม่ ยอดขาย เชน่ การใช้ระบบชาระเงินด้วยตนเอง อตั โนมตั ใิ นซปุ เปอรม์ ารเ์ กต็ 2) การพัฒนาผลิตภณั ฑใ์ หม่ บริการใหม่ และ โมเดลทางธรุ กิจใหม่ ระบบสารสนเทศช่วยใหเ้ กิด โมเดลทางธุรกจิ ใหมห่ รือเปล่ียนแปลงรูปแบบการดาเนนิ งานทางธรุ กจิ ได้ เชน่ อตุ สาหกรรมดนตรี มีการเปลย่ี นแปลงจากการขายเพลงในรูปแบบสนิ ค้ากายภาพเปน็ สินค้าดิจิตอล จากการขายเพลง ท้ังอัลบั้ม ปัจจุบนั ลกู คา้ สามารถเลือกซ้ือและดาวนโ์ หลดเฉพาะเพลงทสี่ นใจ 3) ความผูกพันกับลูกค้าและผู้จัดจาหนา่ ย ระบบสารสนเทศชว่ ยในการวิเคราะห์ความตอ้ งการและ พฤติกรรมของลกู คา้ เพ่อื ใหส้ ามารถบรกิ ารลูกคา้ ได้ตรงความต้องการ เมื่อลูกค้าเกดิ ความพึงพอใจ จะกลบั มาใช้บริการอีกคร้งั หรอื แนะนาสนิ ค้าและบริการได้อยา่ งทนั ทว่ งทีในขณะที่ลูกค้า ต้องการ เชน่ โฆษณาออนไลน์ทีว่ ิเคราะห์ความตอ้ งการของลกู ค้าจากคยี ์เวิร์ดการค้นหา

เอกสารประกอบการสอนวิชาระบบสนับสนุนการตดั สนิ ใจทางธุรกิจ 7 นอกจากนยี้ ังสามารถช่วยในการวิเคราะห์การสง่ สินค้าจากผู้จัดจาหน่ายให้แมน่ ยาย่ิงขน้ึ ได้จาก การวิเคราะห์ยอดขายของบริษัท 4) การเพิ่มประสทิ ธภิ าพในการตัดสนิ ใจ ระบบสารสนเทศสามารถชว่ ยสนบั สนุนข้อมลู และ สารสนเทศใหแ้ กผ่ ู้บริหารไดถ้ ูกตอ้ งและถูกเวลามากขน้ึ ชว่ ยลดตน้ ทนุ ทเ่ี ป็นผลท่ีตามมาจากการ ตดั สนิ ใจผิดพลาด 5) ความไดเ้ ปรียบในการแขง่ ขัน ถ้าระบบสารสนเทศช่วยให้ธุรกิจบรรลุเป้าหมายเชิงกลุทธในดา้ น ความเปน็ เลศิ ในการดาเนนิ งาน การพฒั นาผลติ ภณั ฑ์ใหม่ ความผกู พนั กับลูกค้าและผู้จัดจาหน่าย และการเพมิ่ ประสทิ ธภิ าพในการตดั สินใจได้ นน่ั หมายถึง ธุรกิจมีขอ้ ไดเ้ ปรยี บในการแขง่ ขนั กับ คู่แข่งแล้วในระดับหน่งึ 6) การอย่รู อด บางครั้งธรุ กจิ ลงทนุ ในระบบสารสนเทศเพราะ “จาเป็น” ต้องมีเพื่อใชใ้ นการดาเนนิ ธรุ กิจและเพ่ือให้เทา่ เทียมหรือดีกว่าคู่แขง่ ขนั เช่น การลงทุนในตู้ถอนเงินสดอตั โนมัติ (ATM) ของ ธนาคารทจ่ี าเปน็ ต้องมีใหบ้ ริการทกุ ธนาคาร หรือบางครง้ั มรี ะบบสารสนเทศใช้ตามทรี่ ฐั บาลหรือ กฎหมายบงั คบั 1.1.3. องคก์ รธรุ กิจและระบบสารสนเทศเพ่อื การจดั การในปจั จุบนั เทคโนโลยนี ้ันมีการเปล่ยี นแปลงและพฒั นาอยูต่ ลอดเวลา ทาให้องค์กรธรุ กิจต้องมีการ ปรับตัวเพื่อนาเทคโนโลยีใหม่ ๆ มาใช้ในการดาเนนิ งานทางธรุ กิจ ตารางที่ 1.1 แสดงความเปลี่ยนแปลงของ เทคโนโลยสี ารสนเทศและผลกระทบในการนามาใชท้ างธุรกิจ ตารางที่ 1.1 ความเปลย่ี นแปลงของเทคโนโลยีสารสนเทศและผลกระทบต่อธุรกจิ ความเปล่ยี นแปลง ผลกระทบต่อธุรกจิ ดา้ นเทคโนโลยี Cloud computing platform เทคโนโลยีท่ีเกย่ี วกบั การประมวลผลและจดั เก็บข้อมูลด้วยกลุ่ม คอมพิวเตอร์ และให้บริการเวบ็ แอพพลิเคชนั ทางธุรกิจตา่ ง ๆ ผ่าน Big data ระบบอินเตอรเ์ นต็ ธรุ กิจทีใ่ ช้บรกิ ารชาระค่าบริการเปน็ รายปีแทนท่ี Mobile platform การจ่ายคา่ ลิขสิทธ์ิ โดยได้รบั การอัพเดทแอพพลเิ คชนั ผา่ นเวบ็ ไซต์ เทคโนโลยีทชี่ ่วยธุรกิจในการวิเคราะห์ชอ้ มูลที่ไมม่ โี ครงสร้าง เชน่ ขอ้ มลู ท่ีเปน็ ตวั อักษรและเนือ้ หาจากสือ่ สงั คมออนไลน์ แอพพลเิ คชันทางธรุ กจิ ท่ีใชง้ านผา่ นโทรศพั ท์สมาร์ทโฟน ธุรกิจท่ี ตอ้ งปรบั ตัวก่อน คือ ธนาคารพาณชิ ย์ และอตุ สาหกรรมท่องเท่ียว และดจิ ิตอลคอนเทนต์ บางคร้ังเปน็ การใชเ้ ทคโนโลยีรว่ มกัน Cloud computing ใหส้ ามารถบรกิ ารแอพพลเิ คชนั ทางธุรกิจได้ทั้งเวบ็ และสมาร์ทโฟนได้พร้อมกัน

8 ดร.สาวติ รี บญุ มี ความเปลี่ยนแปลง ผลกระทบต่อธุรกจิ ด้านการจัดการ Online collaboration ส่งเสริมการทางานรว่ มกนั ผ่านเว็บแอพพลเิ คชันในอินเตอร์เน็ตและ และ social networking Cloud computing ทง้ั งานเอกสาร งานบริหารโครงการ เชน่ Business intelligence Google Drive Microsoft Onedrive เป็นต้น การวิเคราะห์ขอ้ มูลเชิงลึก การจดั ทา Dashboard จัดเตรยี มการ Virtual meeting วเิ คราะห์ข้อมูลต่อผู้บรกิ ารระดับสงู เพ่ือสนับสนุนการตดั สินใจ การประชุมทางไกลผ่านเทคโนโลยี Teleconference ทีท่ าให้ ด้านองคก์ ร สามารถประชุมไดท้ ุกที่ทกุ เวลา นอกจากนีย้ ังมีแอพพลเิ คชัน Social business สนบั สนุนการแบ่งปันข้อมลู ในการประชุม Telework องค์กรธรุ กจิ ใชส้ ื่อสงั คมออนไลน์ เช่น Facebook Twitter ในการ โตต้ อบกับลูกคา้ ทงั้ การขายสนิ คา้ และบริการหลังการขาย Co-creation นอกจากน้ียังใชโ้ ตต้ อบและประชาสัมพนั ธ์ข่าวสารให้กับพนักงาน เทคโนโลยอี นิ เตอรเ์ นต็ และอุปกรณ์พกพาไรส้ ายต่าง ๆ ช่วยให้ องค์กรไม่ต้องถูกจากดั ให้ทางานแต่ในออฟฟิศเทา่ น้ัน โดยเฉพาะ อย่างยิ่งองค์กรข้ามชาตทิ ีส่ ถานท่ีและเวลาตา่ งกนั องค์กรสมยั ใหม่ท่ีใชเ้ ทคโนโลยีสารสนเทศในการรว่ มมอื กบั ลกู ค้า และผู้มีสว่ นเก่ยี วข้องในการรว่ มกันสร้างสรรเพ่ือเพ่ิมคณุ คา่ ให้สนิ คา้ และบริการ 1.2. แนวคดิ เกี่ยวกับเทคโนโลยีสารสนเทศ 1.2.1. ระบบสารสนเทศ (Information System) เทคโนโลยสี ารสนเทศและระบบสารสนเทศเปน็ คาที่บางครั้งใช้แทนกนั โดยไม่คานึงถึง ความหมาย เทคโนโลยีสารสนเทศ หรือ Information technology ประกอบด้วยฮารด์ แวร์ และซอฟทแ์ วร์ ที่ใช้ในองคก์ รเพอื่ ให้บรรลุเป้าหมายขององคก์ ร ในขณะท่ีระบบสารสนเทศ หรอื Information system จะ มคี วามหมายท่กี ว้างและซบ้ ซ้อนกวา่ ระบบสารสนเทศ (Information System) หมายถึง องค์ประกอบต่าง ๆ ทีม่ ีความ เกีย่ วขอ้ งกัน ทีใ่ ช้ในการรวบรวม ประมวลผล จัดเกบ็ และกระจายสารสนเทศ เพื่อใชใ้ นการควบคมุ และ สนับสนุนการตัดสินใจในองค์กร (Laudon & Laudon, 2014) ระบบสารสนเทศเก็บรวบรวมสารสนเทศ เกีย่ วกบั คน สถานท่ี และสง่ิ ต่าง ๆ ท่ีอยภู่ ายในองคก์ ร หรือ ในสงิ่ ทแี่ วดล้อมองค์กร

เอกสารประกอบการสอนวชิ าระบบสนบั สนนุ การตดั สนิ ใจทางธรุ กิจ 9 1.2.2. ข้อมูลและสารสนเทศ ขอ้ มูล (Data) หมายถึง เหตุการณห์ รอื ข้อเทจ็ จริงทเ่ี กิดขึ้นในการดาเนนิ ธรุ กจิ ของ องค์กรในแตล่ ะวัน เชน่ รายการส่ังซือ้ สนิ คา้ จากลกู ค้า รายการส่งสินคา้ ช่ือท่ีอยลู่ ูกค้า ยอดขายในแต่ละวนั เป็นตน้ ขอ้ มูลอาจเป็นไดห้ ลายชนิด เชน่ ตวั เลข ตวั อกั ษร รูปภาพ รปู ถา่ ย หรือแม้กระท่ังเสยี ง สารสนเทศ (Information) หมายถงึ ข้อมลู ทผ่ี า่ นกระบวนการเก็บรวบรวมและเรียบ เรียง เพื่อเปน็ แหลง่ ข้อมูลทเ่ี ป็นประโยชน์ต่อผู้ใช้ เช่น การนาเสนอยอดขายรายเดือนตอ่ ผบู้ ริหาร ซง่ึ ยอดขายรายเดือนน้นั ได้มาจากการรวบรวมยอดขายของตวั แทนขายในแตล่ ะวนั ขอ้ มลู สนิ ค้า ขอ้ มูลลกู ค้า ระบบ ข้อมูลขายสนิ ค้า สารสนเทศ ภาพที่ 1.3 ขอ้ มูล ระบบสารสนเทศ และสารสนเทศ จากภาพที่ 1.3 แสดงใหเ้ หน็ ความสมั พนั ธ์ระหวา่ งข้อมูล ระบบสารสนเทศ และ สารสนเทศ กลา่ วคือ เมื่อนาข้อมลู ดิบเกยี วกบั องค์กร เชน่ ข้อมลู สนิ ค้า ข้อมูลลูกค้า ข้อมลู การขายสนิ คา้ เข้าไปประมวลผลและจดั ระเบยี บใหม้ ีความหมายและประโยชน์ต่อการใช้งานในระบบสารสนเทศแล้ว ผลลพั ธ์ทีไ่ ดค้ ือสารสนเทศ เชน่ รายงานยอดขายรายเดือน รายงานยอดขายเปรียบเทียบแตล่ ะสนิ ค้า แผนภูมแิ สดงแนวโนม้ ของยอดขายแยกตามประเภทลกู ค้า เปน็ ต้น กจิ กรรมท่เี กิดข้ึนเหล่าน้ี สามารถเทยี บได้กับองคป์ ระกอบของระบบ (System) ท่ี ประกอบด้วย 4 สว่ น ไดแ้ ก่ ส่วนนาเข้า (Input) สว่ นดาเนนิ การ (Process) ผลลัพธ์ (Output) และสว่ น ปอ้ นกลบั (Feedback) ซึง่ เป็นการนาเข้าขอ้ มลู ดบิ เข้าส่รู ะบบสารสนเทศเพ่ือนาไปผา่ นกระบวนการที่อาจ ใชค้ อมพวิ เตอรช์ ว่ ย เพ่ือเรยี บเรยี ง เปลย่ี นแปลง และจดั เก็บ เพื่อใหไ้ ดผ้ ลลัพธ์ (Output) คอื สารสนเทศท่ี สามารถใชส้ นบั สนุนการตดั สินใจทางธรุ กิจได้

10 ดร.สาวติ รี บญุ มี ส่วนนาเข้า (Input) ของระบบสารสนเทศ คือ Data ซ่ึงเกิดจากการเก็บรวบรวมหรอื องคป์ ระกอบของระบบ เพื่อนาไปทาการประมวลผลต่อไป สว่ นดาเนินการ (Processing) ของระบบสารสนเทศ คือ การเปลีย่ นแปลง หรอื แปร สภาพ ข้อมลู ท่นี าเข้าสรู่ ะบบ เพื่อให้ได้ผลลัพธท์ ่ีสามารถใชใ้ นการตดั สินใจได้ โดยการเปล่ยี นแปลง หรอื แปรสภาพ นนั้ อาจจะเปน็ การคานวณ เปรยี บเทียบหรือวธิ ีการ อืน่ ๆ ก็ได้ ส่วนผลลัพธ์ (Output) ของระบบสารสนเทศ คือ Information ซึ่งเปน็ ผลลัพธ์ที่ได้ เน่อื งจากการประมวลผลขอ้ มูลหรือสารสนเทศแสดงอยู่ในรูปแบบของรายงาน (Report) หรอื แบบฟอร์ม ต่าง ๆ เพือ่ นาไปใช้ในการดาเนนิ งานทางธุรกจิ ต่อไป ซึ่งสารสนเทศดังกลา่ วนี้จะเป็นประโยชนใ์ นการ ตัดสนิ ใจมากกว่าข้อมลู ธรรมดา ส่วนป้อนกลบั (Feedback) ของระบบสารสนเทศ คือ ผลลัพธ์ท่ีทาให้เกิดการปรบั ปรุง เปลี่ยนแปลง ในการนาข้อมูลเขา้ หรอื การประมวลผลขอ้ มูล เชน่ ขอ้ ผดิ พลาดท่ีพบจากรายงานตา่ ง ๆ นั้น ทาให้ทราบว่า ในขณะนาข้อมลู เขา้ หรอื การประมวลผลน้นั อาจมีขอ้ ผิดพลาดเกิดข้ึน ทาให้เกิดการ ปรบั ปรุงพฤติกรรมในการทางานขององคก์ รเพือ่ ใหม้ คี วามถูกต้องมากขนึ้ ดังนัน้ Feedback จึงมี ความสาคญั อยา่ งย่งิ ในการทางานเพื่อใหเ้ กดิ ประสิทธิภาพและประสทิ ธิผลเป็นท่ีน่าพอใจ 1.3. คุณลกั ษณะของสารสนเทศที่ดี สารสนเทศท่ีดีควรมีคณุ ลกั ษณะ ดังนี้ 1) มคี วามถูกต้อง (Accurate) สารสนเทศจะต้องไมน่ าข้อมูลท่ีผิดพลาดเข้าสู่ระบบ เพราะเมื่อนาไปประมวลผลแลว้ จะทาให้ได้ สารสนเทศที่ผดิ พลาดตามไปด้วย ลกั ษณะเช่นน้ีเรียกว่า “Garbage in-Garbage out (GIGO)” 2) มีความสมบูรณ์ (Complete) สารสนเทศที่ดจี ะต้องมขี ้อมูลในส่วนสาคญั ครบถ้วน เช่น ถ้าเป็นรายงานการสั่งซื้อวตั ถุดิบรายเดอื น หากไม่มียอดสั่งซือ้ รวมแลว้ กถ็ ือวา่ เป็นสารสนเทศท่ไี มส่ มบูรณ์ 3) มีความคุ้มทุน (Economical) สารสนเทศท่ีดจี ะตอ้ งผ่านกระบวนการที่มตี น้ ทุนน้อยกวา่ หรอื เท่ากับกาไรท่ีไดจ้ ากการผลิต 4) มีความยดื หยนุ่ (Flexible) จะต้องสามารถนาสารสนเทศไปใชไ้ ด้กบั บคุ คลหลายกลุ่ม เชน่ รายงานยอดคงเหลือของวตั ถุดิบท่ีมี อยจู่ รงิ สามารถนาไปใชใ้ นการตดั สินใจเพือ่ สัง่ ซ้ือวตั ถุดิบได้โดยฝา่ ยจัดซ้ือ สามารถนาไปใช้ในการคานวณ การลงทนุ ได้และสามารถนาไปใชใ้ นการคานวณยอดขายได้ เปน็ ต้น

เอกสารประกอบการสอนวชิ าระบบสนบั สนนุ การตดั สนิ ใจทางธุรกจิ 11 1.4. มิตขิ องระบบสารสนเทศ ระบบสารสนเทศนนั้ ไม่ได้ถูกพัฒนาขึ้นมาโดยไม่ขึ้นอยู่กับส่ิงใด ระบบสารสนเทศมีความเชื่อมโยง และเกีย่ วข้องกบั องคก์ ร และการจัดการในองค์กร เพ่ือชว่ นสนบั สนนุ การทางานขององค์กร ดังนน้ั การ เข้าใจถึงมิติที่เก่ยี วขอ้ งกบั องค์กรแลว้ จะช่วยใหเ้ ข้าใจวัตถปุ ระสงค์ของระบบสารสนเทศได้ดีมากย่ิงขึน้ มิตขิ องระบบสารสนเทศ (Dimensions of Information Systems) ประกอบดว้ ย 3 ส่วน คอื องค์กร การจดั การ และเทคโนโลยี ดังภาพที่ 1.4 องค์กร ระบบ สารสนเทศ การ เทคโนโลยี จัดการ ภาพท่ี 1.4 มิติของระบบสารสนเทศ (ปรับปรุงจาก: Laudon & Laudon, 2014) 1.4.1. องค์กร (Organizations) ระบบสารสนเทศเปน็ ส่วนหนึ่งขององค์กร โดยเฉพาะอย่างย่ิงสาหรบั บางธุรกิจ เชน่ ธุรกจิ ธนาคารพาณชิ ย์ท่ีการใช้ระบบสารสนเทศคือหวั ใจสาคัญขององคก์ ร หวั ข้อท่ี 1.1 ได้อธิบายถึงองค์ประกอบ ขององค์กรที่ประกอบดว้ ย สภาพแวดลอ้ มขององค์กร วัฒนธรรมองค์กร โครงสรา้ งองค์กร กระบวนการ ทางธรุ กิจ การเมือง และการตดั สนิ ใจของผู้บรหิ าร นอกจากองค์ประกอบท่ีสาคญั แล้ว ในองคก์ รยงั แบ่ง ระดบั โครงสรา้ ง อานาจหน้าท่ี และความรับผิดชอบเป็นหลายระดับ ภาพที่ 1.5 แสดงปิระมิดระดับการบริหารในองค์กร ยอดปริ ะมิด หรือ ผู้บรหิ ารระดับ อาวุโส (Senior management) ประกอบด้วย ผู้บรหิ ารระดบั สูง ทท่ี าหน้าที่ตดั สนิ ใจเชงิ กลยทุ ธเ์ ก่ยี วกับ สนิ คา้ และบรกิ ารขององค์กร รวมถึงวางแผนควบคุมผลประกอบการทางการเงินขององค์กร ในระดบั รองลงมาคือ ผูบ้ รหิ ารระดบั กลาง (Middle managment) ประกอบด้วยหัวหน้าฝ่ายตา่ ง ๆ รวมถึง ผเู้ ช่ียวชาญทางเทคนิคดา้ นตา่ ง ๆ เช่น นักวทิ ยาศาสตร์ เป็นต้น ทาหน้าที่ควบคุมและดาเนินงานตามแผน

12 ดร.สาวติ รี บญุ มี กลยทุ ธข์ องระดบั อาวโุ ส และระดบั สุดท้ายคือผู้บรหิ ารระดบั ปฏบิ ัตกิ าร (Operation management) ประกอบดว้ ยหวั หนา้ งานชั้นตน้ ท่ีคอยดแู ลและควบคมุ พนักงานระดับปฏบิ ัติการท้งั ในสายการผลิตและ พนกั งานในสานกั งาน เมื่อบทบาทและหนา้ ที่ของแต่ละระดับมีความแตกต่างกัน จึงทาให้ระบบสารสนเทศ ท่ใี ช้จงึ ต้องคานึงถึงบทบาทหน้าท่ีท่ีต่างกันด้วย นอกจากจะสามารถแบ่งองคก์ รไดต้ ามระดบั การบริหารแลว้ ยังสามารถแบง่ ไดต้ ามหน้าท่ี การทางานในองคก์ รดว้ ย เชน่ การตลาด การเงนิ การบัญชี การบริหารทรพั ยากรมนุษย์ การผลิต เป็นต้น ซึ่งเปน็ อีกหนง่ึ ปัจจัยท่ีส่งผลต่อการทาระบบสารสนเทศมาใชใ้ ห้เหมาะสมกับหนา้ ทใี่ นการปฏิบตั งิ าน ระดบั อาวุโส • ประธาน และรองประธาน • คณะกรรมการบรหิ าร • กรรมการผ้จู ดั การ ระดับกลาง • หวั หนา้ ฝ่าย • นักวิทยาศาสตร์ • ผเู้ ชย่ี วชาญ ระดบั ปฏิบตั กิ าร • พนกั งานฝ่ายผลติ และให้บริการ • พนกั งานสานักงาน ภาพที่ 1.5 ระดับการบริหารในองค์กร (ปรับปรุงจาก: Laudon & Laudon, 2014) 1.4.2. การจัดการ (Mangement) หนา้ ท่ขี องการจัดการคือการรับมือกับเหตกุ ารณท์ ี่องค์กรต้องเผชญิ เช่น การตัดสนิ ใจ การสรา้ งแผนปฏบิ ัตกิ ารเพอื่ แกไ้ ขปัญหาภายในองค์กร เปน็ ตน้ ผจู้ ดั การต้องคอยรบั รู้ความท้าทายจากส่ิง ภายนอกขององค์กร และคอยวางแผนกลยทุ ธเ์ พ่ือตอบสนองต่อความท้าทายเหล่านนั้ รวมถึงต้องจัดสรร ทรพั ยากรขององคก์ รทัง้ ทร้พยากรมนษุ ย์และเงนิ ทุนใหส้ ามารถทางานร่วมกนั ไดเ้ พ่ือความสาเร็จตาม เป้าหมายขององค์กร หน้าทีข่ องผู้จดั การไม่ไดม้ ีแต่การบริหารจดั การกระบวนการทางธรุ กจิ ท่ีดาเนินปฏบิ ตั ิใน องค์กรอยู่เป็นปกติอยแู่ ลว้ เทา่ นั้น ผู้จดั การยงั ตอ้ งวางแผนสงิ่ ใหมเ่ พ่ือพัฒนาองคก์ ร เช่น การพฒั นาสนิ ค้า หรือ บริการใหม่ การปรับปรงุ กระบวนการทางานใหล้ ดขั้นตอนและเกิดประสิทธภิ าพมากขึน้ หน้าทเี่ หลา่ นี้ ต้องอาศัยองค์ความรู้และสารสนเทศในการขับเคล่ือนให้สามารถเกิดข้ึนได้อย่างมีประสิทธิภาพและ

เอกสารประกอบการสอนวชิ าระบบสนบั สนนุ การตดั สินใจทางธุรกจิ 13 ประสทิ ธิผล ระบบสารสนเทศที่เหมาสะสมเช่น ระบบสนับสนุนการตดั สินใจ สามารถนามาใชเ้ ปน็ เครือ่ งมือ สนบั สนุนในการจัดการในองค์กรไดเ้ ปน็ อยา่ งดี 1.4.3. เทคโนโลยสี ารสนเทศ (Information Technology) จากที่อธิบายมาข้างตน้ จะพบวา่ เทคโนโลยสี ารสนเทศเปน็ เพียงส่วนหนึง่ ของระบบ สารสนเทศเท่านั้น โดยเทคโนโลยสี ารสนเทศประกอบดว้ ย ฮาร์ดแวรค์ อมพิวเตอร์ ซอฟต์แวรค์ อมพิวเตอร์ เทคโนโลยกี ารจดั การข้อมลู และเทคโนโลยีเครอื ขา่ ยและการส่ือสารโทรคมนาคม ฮาร์ดแวร์คอมพิวเตอร์ (Computer hardware) คือ อุปกรณ์ทางกายภาพทีใ่ ช้สาหรับ กิจกรรม นาเข้าข้อมูล ประมวลผล และ แสดงผลขอ้ มูลในระบบสารสนเทศ เช่น เครือ่ งคอมพิวเตอร์ อปุ กรณ์ตอ่ พ่วงเมาส์ ฮาร์ดดสิ ก์สาหรับจดั เก็บข้อมูล เปน็ ตน้ ซอฟต์แวร์คอมพวิ เตอร์ (Computer software) คือ ชดุ คาส่ังทีเ่ ขียนโปรแกรมไวล้ ว่ งหนา้ ทีใ่ ช้ในการควบคุม และประสานงานฮารด์ แวร์ตา่ ง ๆ ให้ทางานรว่ มกันได้ ท้งั ซอฟต์แวร์ระบบปฏบิ ตั กิ าร ไดรฟเ์ วอร์ โปรแกรมสาเรจ็ รูปสานักงาน และส่ิงสาคญั คือซอฟต์แวร์เฉพาะสาหรบั การทางานในองค์กร เทคโนโลยกี ารจดั การข้อมูล (Data management technology) คือ ซอฟตว์ ท์ ใี ชใ้ นการ จัดระเบียบข้อมลู ในอปุ กรณ์จัดเกบ็ ข้อมูล จดั เก็บข้อมลู ปรับปรงุ ข้อมลู รวมถงึ การเรียกใช้ขอ้ มลู เทคโนโลยีเครือขา่ ยและการสอื่ สารโทรคมนาคม (Networking and telecommunications technology) คือ ฮารด์ แวร์และซอฟตแ์ วร์ทใี่ ชเ้ ชอ่ื มต่อฮาร์ดแวรต์ า่ ง ๆ เขา้ หากนั และมีการโอนถ่ายข้อมลู จากเครือ่ งหน่งึ ไปยงั อกี เคร่อื งหนึ่ง ขอ้ มูลทส่ี ามารถโอนผ่านเครือขา่ ย เชน่ ขอ้ มูล ขอ้ ความ ขอ้ มูลเสียง ข้อมลู รปู ภาพ และวดิ โี อ เปน็ ตน้ 1.5. ชนดิ ของระบบสารสนเทศ ปัจจบุ นั ระบบสารสนเทศได้รับการพัฒนาขึน้ ให้เปน็ เคร่ืองมือทช่ี ว่ ยในการทางานทางดา้ นต่าง ๆ มากมายในองคก์ ร ไมว่ ่าจะเป็นดา้ นการตดั สนิ ใจเพ่ือแกป้ ญั หาทางธุรกิจ ชว่ ยในการทารายงานเพ่ือนาเสนอ ข้อมูล ช่วยประมวลผลข้อมูลท่เี กดิ ข้ึนประจาวัน ช่วยวเิ คราะหห์ าทางออกของปัญหา เปน็ ตน้ หากจาแนก ระบบสารสนเทศตามระดับการจดั การภายในองคก์ รตามหัวขอ้ 1.4.1 แลว้ สามารถแบ่งไดเ้ ปน็ 2 ประเภท หลัก คอื ระบบประมวลผลรายการ และระบบธรุ กิจอัจฉริยะ ซงึ่ ประกอบดว้ ย 4 ชนดิ ยอ่ ย (Laudon & Laudon, 2014) ดังต่อไปน้ี 1.5.1. ระบบประมวลผลรายการ (Transaction Processing System : TPS) ระบบประมวลผลรายการ หรือ TPS เป็นระบบคอมพิวเตอร์ท่ชี ่วยในการจัดเก็บและ ประมวลผลขอ้ มลู รายการดาเนนิ งานประจาวนั ทีจ่ าเปน็ ต้องใชใ้ นการดาเนินงานทาธรุ กิจ เชน่ รายการ สั่งซอ้ื สนิ คา้ รายการจองโรงแรม รายการเงนิ เดือนและค่าตอบแทนของพนักงาน หรอื การสง่ สนิ ค้า เปน็ ต้น (Laudon & Laudon, 2014)

14 ดร.สาวิตรี บญุ มี คณุ ลักษณะของระบบการประมวลผลรายการ มีดงั น้ี 1) สามารถจัดเก็บขอ้ มูลท่ีเกิดข้นึ ประจาวันของการดาเนินธรุ กิจได้ เช่น ประวัติลกู คา้ รายการสัง่ ซอื้ สนิ คา้ จากลูกค้า เป็นตน้ 2) สามารถสร้างข้อมลู เพือ่ ใชใ้ นการดาเนนิ ธรุ กิจได้ เชน่ ออกใบกากับภาษี ออกใบแจง้ หน้ี ออกใบรายการสินคา้ เปน็ ต้น 3) บารุงรกั ษาข้อมูล (Data Maintenance) โดยการปรบั ปรงุ ขอ้ มลู (เพ่ิม ลบ แกไ้ ข) ให้เป็น ปจั จุบันมากทส่ี ุด ไมว่ ่าจะเป็นการเปล่ยี นแปลงของราคาสนิ ค้า ชอ่ื ที่อยู่ของสินค้า รหัสสินค้า เป็นตน้ TPS สามารถแบ่งเป็นระบบย่อยตามหนา้ ที่การทางานในองค์กรได้หลากหลาย ดัง ตวั อยา่ งต่อไปน้ี 1) ระบบจา่ ยเงินเดือน (Payroll Processing System) 2) ระบบบันทึกคาสัง่ ซ้ือ (Order Entry System) 3) ระบบสินคา้ คงคลงั (Inventory System) 4) ระบบใบกากับสนิ ค้า (Invoicing System) 5) ระบบส่งสินคา้ (Shipping System) 6) ระบบบญั ชลี กู หนี้ (Accounts Receivable System) 7) ระบบส่งั ซื้อสนิ คา้ (Purchasing System) 8) ระบบรับสินคา้ (Receiving System) 9) ระบบบญั ชีเจา้ หน้ี (Account Payable) 10) ระบบบัญชีแยกประเภทท่ัวไป (General Ledger System) ระบบธุรกจิ อจั ฉริยะ (Business Intelligence) หรือ BI เป็นคาศพั ท์รว่ มสมยั ทีใ่ ชเ้ รียกระบบ สารสนเทศทที่ าหน้าทรี่ วบรวม จดั ระเบียบ วิเคราะห์ และให้บริหารข้อมลู และสารสนเทศแก่ผจู้ ดั การเพื่อ ใชส้ นับสนนุ การตดั สินใจอย่างมขี ้อมลู รองรบั ระบบ BI ครอบคลมุ ถงึ ระบบสารสนเทศที่ชว่ ยสนบั สนนุ การ ตัดสินใจของทุกระดับในองค์กร ดังนน้ั ใน BI จงึ ประกอบดว้ ยระบบสารสนเทศ 3 ชนดิ คือ ระบบสารสนเทศ เพ่อื การจดั การ ระบบสนับสนุนการตดั สินใจ และระบบสนับสนนุ ผูบ้ รหิ ารระดับสงู (Laudon & Laudon, 2014) 1.5.2. ระบบสารสนเทศเพ่อื การจัดการ (Management Information System: MIS) เป็นระบบท่นี าข้อมลู จากระบบประมวลผลรายการ (TPS) มาประมวผลเพื่อจดั ทาเปน็ สารสนเทศมาช่วยในการจัดทารายงานรายงานผลการดาเนินงานในปจั จบุ นั ขององค์กรสาหรับผบู้ ริหาร ระดับกลางใชใ้ นการวางแผนและควบคุมการดาเนนิ งานทางธุรกิจ รวมถึงพยากรณ์ผลประกอบการใน อนาคต (Laudon & Laudon, 2014) คณุ ลักษณะของระบบสารสนเทศเพ่ือการจัดการ มดี งั นี้

เอกสารประกอบการสอนวชิ าระบบสนับสนนุ การตดั สนิ ใจทางธรุ กิจ 15 1) สามารถสรา้ งสารสนเทศทีอ่ า้ งอิงได้ตามหลกั การดา้ นการจัดการ ด้านคณิตศาสตร์ หรอื สถิติ ท่เี ปน็ ที่ยอมรับได้ 2) โดยปกตแิ ล้วสารสนเทศเพื่อการจดั การนี้ได้มาจากฐานข้อมูลทม่ี ีการเก็บข้อมูลจาก แหล่งข้อมลู มากมาย ซงึ่ แหล่งข้อมูลนน้ั หมายรวมถึงระบบการประมวลผลขอ้ มลู ดว้ ย 3) สามารถสรา้ งสารสนเทศ (รายงาน) ได้ 4 รูปแบบ ได้แก่ - สารสนเทศสว่ นท่เี ปน็ รายละเอยี ด (Detailed Information) - สารสนเทศส่วนท่เี ปน็ ผลสรปุ (Summary Information) - สารสนเทศเพื่อการพยากรณ์ (Predicted Information) - สารสนเทศกรณีเฉพาะ (Exception Information) ระบบ MIS เป็นระบบทเ่ี ตรียมสารสนเทศและรายงานไว้ล่วงหนา้ เพอื่ จัดหาคาตอบเพื่อ ตอบปัญหาท่ีเป็นงานประจา ดงั นน้ั สารสนเทศของระบบ MIS จงึ ขาดความยืดหยุน่ ไมส่ ามารถ ปรบั เปล่ียนได้ตามความต้องการของผใู้ ชง้ าน 1.5.3. ระบบสนบั สนนุ การตัดสินใจ (Decision Support System : DSS) เปน็ ระบบทีช่ ่วยสนับสนุนการตดั สนิ ใจ ซ่ึงมีเปา้ หมายเพือ่ เตรียมสารสนเทศทเ่ี ปน็ ประโยชนใ์ ห้แกผ่ ู้ใช้ทเ่ี ปน็ ผู้บริหาร โดยสารสนเทศนีม้ กั เกี่ยวข้องกับการตัดสินใจแบบไม่มีโครงสร้าง (Unstructured Decision) หรอื แบบก่ึงโครงสรา้ ง (Semi structured Decision) ทเี่ ป็นการตดั สนิ ใจต่อ เหตกุ ารณท์ ่ีไมส่ ามารถคาดการณ์ไดล้ ว่ งหนา้ หรือไดย้ าก ระบบ DSS เป็นระบบที่ส่งเสรมิ ให้ผ้ใู ชส้ ามารถ กระทาการตัดสินใจได้ด้วยความฉลาด แต่ท้ังนไ้ี ม่ไดใ้ ชร้ ะบบ DSS เพ่อื การตัดสนิ ใจแทน คุณลักษณะของระบบสนับสนุนการตดั สนิ ใจ มดี ังน้ี 1) จดั เตรียมสารสนเทศซึ่งได้ทาการประมวลผลแลว้ จากระบบ TPS และ MIS รวมถงึ แหล่งข้อมลู ภายนอกองค์กรเพื่อช่วยในการตัดสินใจ 2) สนับสนนุ การตดั สินใจแบบไม่มีโครงสร้าง (Unstructured Decision) หรอื แบบกึ่ง โครงสรา้ ง (Semi structured Decision) 3) สนบั สนุนการตดั สินใจของผูใ้ ชใ้ นด้านตา่ ง ๆ ดงั นี้ - ระบุถงึ ปัญหาหรอื โอกาสในการทาการตัดสนิ ใจ - ระบุถงึ ความเป็นไปได้ในการแก้ปญั หาหรือการตดั สินใจนั้น ๆ - เตรยี มสารสนเทศทจี่ าเปน็ ตอ่ การแกป้ ัญหาหรือท่จี าเปน็ ต่อการกระทาการตัดสนิ ใจ - ทาการวิเคราะห์ทางเลอื กในการตัดสนิ ใจทเี่ ปน็ ไปได้ - เลียนแบบทางเลือกและผลลพั ธข์ องการตัดสินใจทีเ่ ป็นไปได้ นอกจากน้แี ล้ว DSS ต้องอาศยั สารสนเทศจากฐานขอ้ มูล (Database) ซึ่งมีการเตรียม สารสนเทศทเ่ี หมาะสาหรบั การตดั สินใจไว้โดยเฉพาะ เพื่อเพ่ิมความรวดเรว็ ในการดงึ สารสนเทศนน้ั มาใช้

16 ดร.สาวติ รี บญุ มี งาน จงึ ได้มีการแยกฐานขอ้ มูลของสารสนเทศทีเ่ ตรียมไวส้ าหรบั DSS และระบบอนื่ ทเ่ี ก่ยี วขอ้ งโดยเฉพาะ เรียกฐานขอ้ มูลดังกลา่ ววา่ “คลงั ข้อมลู (Data Warehouse)” (Turban, Aronson, & Liang, 2007) (Sauter, 2010) (Eksioglu, Seref, Ahuja, & Winston, 2011) 1.5.4. ระบบสนบั สนุนผู้บริหารระดับสงู (Executive Support System : ESS) ระบบสารสนเทศท่มี พี นื้ ฐานการทางานด้วยระบบคอมพวิ เตอร์ทชี่ ่วยให้ผูบ้ ริหารระดับสูง สามารถเขา้ ถงึ รวบรวมวเิ คราะห์และประมวลผลสารสนเทศ ท้ังภายในและภายนอกองค์กรตามความ ตอ้ งการได้อย่างสะดวกและรวดเร็ว เพื่อนาสารสนเทศดังกลา่ วมาใช้ในการบริหารงานท่รี ับผิดชอบ เช่น การกาหนดนโยบาย การวางแผนกลยุทธ์ และการจดั ต้ังงบประมาณ เป็นตน้ ซง่ึ เนการใชว้ จิ ารนญาณและ ไม่ใช่การตัดสินใจท่เี กิดข้ึนเป็นประจา บางครั้งอาจเรียกระบบสารสนเทศชนดิ น้ีได้อกี อย่างหนึง่ ว่า “ระบบ สารสนเทศเพื่อผู้บรหิ ารระดับสงู (Executive Informaiton System : EIS)” (Laudon & Laudon, 2014) คณุ ลักษณะของระบบสนบั สนุนผู้บริหารระดับสงู มีดังนี้ 1) สารสนเทศตอ้ งมีความยืดหยุ่นสูง มคี วามสมบรู ณ์ สามารถโยงขอ้ มลู จากหลาย ๆ แหล่งมาแสดงร่วมกนั ได้ แสดงขอ้ มูลในรูปแบบกราฟิก เรยี กว่า ฏฟห้นิ ฟพก 2) สว่ นตดิ ตอ่ กับผู้ใช้ต้องใช้งานง่าย สามารถใช้กับอปุ กรณ์ไดห้ ลายประเภท 3) สามารถเข้าถึงข้อมลู ได้ทงั้ ในและนอกองค์กร รวมถึงข้อมลู ทั้งในอดีตและใน ปัจจุบัน 4) มสี ารสนเทศแบบเฉพาะกิจ (Ad hoc ) 5) มีความสามารถในการเจาะลึกขอ้ มลู (Drill down)

เอกสารประกอบการสอนวชิ าระบบสนบั สนุนการตดั สนิ ใจทางธรุ กิจ 17 ภาพที่ 1.6 ตวั อย่าง Dashboard ของระบบ ESS (ท่มี า: Laudon & Laudon, 2014) ภาพที่ 1.6 แสดงตวั อยา่ งหน้าจอ Dashboard ของระบบสนับสนนุ ผูบ้ ริหารระดับสูง ซ่ึง จะแสดงสารสนเทศภายในหนา้ เดยี วในรปู แบบแผนภมู ิของดชั นชี ีว้ ัดความสาเร็จของงาน (Key Performance Indicator : KPI) ขององค์กร ชว่ ยใหผ้ ู้บริหารสามารถเข้าใจและประเมินสถานการณ์ของ องค์กรได้อยา่ งรวดเรว็ นอกจากน้ี ยงั มีชนดิ ของระบบสารสนเทศท่สี ามารถใช้ได้ทุกองคก์ รอีก 2 ชนิด คอื ระบบผเู้ ชย่ี วชาญ และระบบสานักงานอัตโนมัติ (Baltzan & Phillips, 2015: 37-45; O'Learly, O'Learly, & O'Learly, 2015: 249-254) 1.5.5. ระบบผ้เู ช่ียวชาญ (Expert System : ES) ระบบผเู้ ช่ียวชาญเปน็ ระบบที่ทาหน้าที่เสมือนผู้เชีย่ วชาญท่ีใหค้ าปรึกษาแก่ผู้บริหาร ระดบั สงู เน่ืองจากบางคร้งั อาจตอ้ งตัดสนิ ใจปัญหาทีม่ ีความซับซอ้ นเกินกว่าจะตัดสินใจตามลาพงั ได้ ดงั น้นั ผูบ้ ริหารอาจใช้ระบบผู้เชย่ี วชาญเพื่อใหค้ าแนะนา หรือให้คาปรึกษา คน้ หาช่องทางและโอกาส เพ่ือจดั การ กบั ปัญหาทเ่ี ผชิญอยู่ โดยระบบจะนาองค์ความรู้ (สารสนเทศที่ผา่ นการคดั เลอื กสาหรบั แกไ้ ขปญั หาต่าง ๆ ไดอ้ ย่าง เหมาะสม) และสารสนเทศท่ีเกย่ี วกับประสบการณใ์ นการตัดสินใจแกไ้ ขปัญหาตา่ ง ๆ โดยเลอื กสถานการณ์ ท่ใี กลเ้ คียงกับปญั หาท่ีต้องการแก้ไขในขณะน้ัน มาทาการประมวลผล จนไดเ้ ปน็ คาตอบให้กบั ผบู้ รหิ าร จะ

18 ดร.สาวิตรี บญุ มี เหน็ ไดว้ า่ ระบบผู้เชีย่ วชาญได้รบั การพฒั นาขึ้นโดยลอกเลยี นการทางานของผู้เชีย่ วชาญทีเ่ ป็นมนุษย์ ตวั อยา่ งเวบ็ ไซตร์ ะบบผ้เู ช่ียวชาญ http://en.akinator.com/ คณุ ลักษณะของระบบผู้เช่ียวชาญ 1) ES จะทาการเลยี นแบบวิธีการคดิ และเหตผุ ลของผู้เชี่ยวชาญจากประสบการณใ์ นการ แกป้ ญั หาจริงในดา้ นตา่ ง ๆ 2) อาจนา ES มาใช้รว่ มงานกบั เทคโนโลยปี ัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence : AI) เรยี กการทางานรว่ มกันว่า “Expert System Shells” 3) มกี ารดึงสารสนเทศจากคลงั ข้อมลู เชน่ เดยี วกับระบบสนบั สนนุ การตัดสนิ ใจ (DSS) จะเห็นได้ว่า ระบบสนบั สนุนการตดั สนิ ใจ (DSS) กับระบบผู้เชย่ี วชาญ (ES) จะมีลกั ษณะ คล้ายกนั แตกตา่ งกนั ตรงที่ DSS เป็นระบบท่เี สนอทางเลือกในการแกไ้ ขปัญหาหรือตัดสนิ ใจเพ่อื ใหผ้ ู้ใชไ้ ด้ ตัดสนิ ใจเอง ส่วน ES นั้นเปน็ ระบบทต่ี ดั สนิ ใจแทนผใู้ ช้ โดยอาศัยสารสนเทศที่รวบรวมมาจากเหตผุ ลและ ประสบการณ์จริง 1.5.6. ระบบสานกั งานอัตโนมัติ (Office Automation System : OAS ) เรียกอีกอยา่ งหน่ึงวา่ “ระบบสารสนเทศเพื่อสานักงาน (Office Information System : OIS)” เป็นระบบทีส่ นับสนนุ กิจกรรมการทางานในสานักงานทีเ่ กิดขนึ้ ในแตล่ ะวัน รวมทัง้ ชว่ ยในการ ตดิ ตอ่ ส่อื สารของบุคลากรไมว่ ่าจะอยู่ในสถานท่ีเดียวกันหรอื ไมก่ ต็ าม เชน่ การส่งจดหมายอิเลก็ ทรอนกิ ส์ การประชมุ ทางไกล การจดั ทาเอกสาร การนาเสนอขอ้ มูล เปน็ ต้น คุณลักษณะของระบบสานักงานอัตโนมัติ 1) มีการเกบ็ รวบรวมสารสนเทศตา่ ง ๆ ที่เก่ียวข้องกบั กลมุ่ บุคคลทุกกลุ่มไว้เพื่อการใชง้ าน 2) ช่วยการทางานอัตโนมัติด้านต่าง ๆ ไดแ้ ก่ - การประมวลผลคา (Word Processing) - สง่ ข้อความอิเลก็ ทรอนิกส์ หรอื จดหมายอเิ ล็กทรอนกิ ส์ (E-mail) - การทางานรว่ มกันดว้ ยเครือข่ายคอมพวิ เตอร์ (Work Group Computer) - การกาหนดการทางานร่วมกัน (Work Group Scheduling) - เอกสารอเิ ล็กทรอนิกสห์ รอื รูปภาพ (Electronic Document) - การจัดการกระแสการทางาน (Work Flow management) 3) มกี ารประยุกตใ์ ช้เทคโนโลยรี ่วมกนั ระหวา่ ง OAS กับ TPS อันไดแ้ ก่ - เทคโนโลยกี ารสรา้ งแบบฟอรม์ อเิ ล็กทรอนิกส์ (Electronic Form Technology) เป็น การช่วยสรา้ งแบบฟอร์มอิเล็กทรอนิกส์เพอื่ ใหส้ ามารถใช้งานรว่ มกบั ฐานข้อมลู ของระบบ ประมวลผลรายการ

เอกสารประกอบการสอนวิชาระบบสนับสนุนการตดั สินใจทางธุรกจิ 19 - เทคโนโลยกี ารทางานรว่ มกันเป็นกลมุ่ (Work Group Technology) เพื่อเตรียมวธิ ีการ สาหรบั การทางานที่มีการใชง้ านของผใู้ ชห้ ลาย ๆ คนเพ่ือเขา้ ถึง และปรับปรงุ ข้อมลู รว่ มกนั จากการทางานท่ีเกิดข้ึนประจาวัน - เทคโนโลยีขอ้ ความอเิ ล็กทรอนิกส์ (Electronic Messaging Technology) พนักงาน สามารถตดิ ต่อส่ือสารกันไดด้ ้วยการสง่ ข้อความอิเลก็ ทรอนกิ ส์ - เทคโนโลยชี ดุ โปรแกรมสานักงานอัตโนมตั ิ (Office Automation Suite Technology) นาโปรแกรมทใ่ี ช้ในสานักงานมาประยุกตใ์ ช้รว่ มกนั - เทคโนโลยีรูปภาพ (Imaging Technology) เปน็ การผสมผสานกนั ระหว่างรปู ภาพและ แบบฟอร์มอิเล็กทรอนกิ ส์เพ่อื ใชใ้ นการทางาน หรอื เป็นการสแกนรูปภาพนัน่ เอง ระบบสารสนเทศทั้ง 6 ชนิด จะสนับสนนุ การจัดการในแต่ละระดับต่างกันไป ซง่ึ การจัดการในแตล่ ะ ระดับก็จะเป็นการบรหิ ารงานของทกุ แผนก เชน่ แผนกการเงินและการบัญชี (Finance and Accounting) แผนกการตลาด (Marketing) แผนกทรัพยากรบคุ คล (Human Resource) แผนกวิจยั และพัฒนา (Research and Development) เปน็ ต้น เมอื่ นาระบบสารสนเทศเข้ามาสนบั สนุนการ ทางานแล้วจะทาใหก้ ารทางานของทุกแผนกมีประสทิ ธภิ าพมากยงิ่ ขน้ึ อยา่ งไรก็ตาม ระบบสารสนเทศทกุ ชนดิ ไม่วา่ จะอยใู่ นการจัดการระดับใดกต็ าม ล้วนมีวัตถุประสงคเ์ พ่ือจัดเตรียมสารสนเทศที่เปน็ ประโยชน์ และตรงกบั ความต้องการของผ้บู รหิ ารในทกุ ระดับ หรือแม้แตพ่ นักงานระดับปฏิบัติการในระดบั ล่างให้ได้ มากทีส่ ดุ จากทกี่ ล่าวมาข้างตน้ สามารถสรปุ ได้ตามภาพที่ 1.7 ความสมั พันธร์ ะหว่างระบบสารสนเทศและ ระดับการจดั การในองค์กร ผบู้ รหิ าร • ระบบสนบั สนุนการตัดสนิ ใจ ระดบั สูง • ระบบสารสนเทศผู้บรหิ าร • ระบบสารสนเทศสานกั งาน ผ้บู ริหารระดับกลาง • ระบบสารสนเทศเพ่ือการจดั การ • ระบบสารสนเทศสานักงาน ระดับปฏบิ ตั ิการ • ระบบประมวลผล รายการ • ระบบสารสนเทศ สานักงาน

20 ดร.สาวิตรี บญุ มี ภาพที่ 1.7 ความสัมพันธ์ระหว่างระบบสารสนเทศและระดับการจัดการในองคก์ ร (ปรับปรุงจาก: Baltzan & Phillips, 2015: 37) 1.6. บทสรปุ ระบบสารสนเทศท่ใี ช้ในองคก์ รมีการแบง่ เป็นหลายประเภทตามลกั ษณะการใชง้ านของผู้ใช้ ใน งานทผ่ี ใู้ ชเ้ ป็นพนักงานระดบั ปฏบิ ัตกิ าร ลกั ษณะงานเป็นการนาเข้าข้อมลู ประจาวัน การตดั สนิ ใจเป้น ปญั หาแบบมีโครงสร้างทส่ี ามารถคาดการณ์ไว้ลว่ งหนา้ ได้ ระบบสารสนเทศท่ีใช้จงึ เป็นระบบประมวลผล ข้อมูล ในขณะท่รี ะดบั ผู้จัดการะดับกลางทม่ี คี วบคุมการทางานของพนักงานระดบั ปฎบิ ัติการจงึ จาเป้นต้อง ใชส้ ารสนเทศและรายงานเพื่อใชใ้ นการรควบคุมเปน้ หลกั ระบบสารสนเทศทีใ่ ช้จึงเป็นระบบสารสนเทศ สาหรบั การจัดการ ส่วนผู้บริหการระดบั สงู นั้นมกี ารตัดสนิ ใจดา้ นกลยทุ ธซ์ งึ่ เปน้ เหตุการณ์ทม่ี ักจะยงั ไม่ เกดิ ขึ้น การตัดสนิ ใจจึงต้องการใชข้ ้อมลู จานวนมากและมีแบบจาลองเพอ่ื ประกอบการตดั สินใจ ดงั นั้น ผ้บู ริหารระดบั สูงจะเน้นการใชร้ ะบบสารสนเทศสาหรับผบู้ รหิ ารทเี่ น้นการจัดทาสารสนเทศที่ผา่ นการ วเิ คราะห์และมคี วามยดื หยนุ่ และสามารถเจาะลึกดขู ้อมูลได้ รวมถึงระบบสนับสนุนการตัดสนิ ใจท่มี ีการ จัดการแบบจาลองเพื่อวิเคราะห์ความเปน็ ไปได้ของธรุ กิจในอนาคต

เอกสารประกอบการสอนวิชาระบบสนบั สนนุ การตดั สนิ ใจทางธรุ กจิ 21 แบบฝกึ หดั ทา้ ยบท 1) ยกตัวอยา่ งข้อมูล และสารสนเทศของข้อมูลนน้ั มาอย่างละ 5 ชนดิ ลงในตาราง ลาดบั ขอ้ มูล สารสนเทศของข้อมูล 1. 2. 3. 4. 5. 2) อธิบายความแตกตา่ งระหว่างข้อมลู และสารสนเทศ 3) คุณลักษณะของสารสนเทศที่ดีมกี ี่อย่าง อะไรบ้าง ในความเห็นของท่านคดิ ว่าคุณลกั ษณะใดที่ สาคัญท่ีสดุ เพราะเหตใุ ด อธิบาย 4) ระบบสารสนเทศประกอบด้วย Input Process และ Output จงยกตวั อยา่ งเทคโนโลยที ี่ใชใ้ นแต่ ละองคป์ ระกอบ 5) จากภาพ จงเติมชนดิ ของระบบสารสนเทศลงในปริ ะมิด ผูบ้ รหิ ารระดบั สูง ระดับปฏบิ ัติการ 6) จงเตมิ คุณลักษณะของระบบสารสนเทศแต่ละชนดิ ลงในตาราง ชนิด หนา้ ทหี่ ลัก ผใู้ ชร้ ะบบ ตวั อย่างโปรแกรม TPS MIS DSS EIS ES OIS

22 ดร.สาวติ รี บญุ มี เอกสารอ้างอิง กติ ติ ภักดวี ฒั นะกุล. (2553). ระบบสนับสนุนการตดั สินใจและระบบผูเ้ ชย่ี วชาญ. กรุงเทพฯ: เคทีพี. Baltzan, P and Phillips, A. (2015). Essentials of business driven information systems (พมิ พ์ ครง้ั ท่ี 5th). New York: McGraw-Hill/Irwin. Efraim, T., Jay, E.A., and Ting-Peng, Liang. (2007). Decision Support Systems and Intelligent Systems, 7th Edition. New Delhi: Prentice-Hall. Eksioglu, S.D., Seref, M.M.H., Ahuja, R.K. and Winston, W.L. (2011). Developing Spreadsheet- Based Decision Support Systems using Excel and VBA for Excel, 2nd edition. Massachusetts: Dynamics Idea. Laudon, K.C. and Laudon, J.P. (2014). Management Information Systems Managing the Digital Firm (พมิ พค์ ร้ังท่ี 13th). Boston: Pearson. O'Learly, T.J., O'Learly, L.I. and O'Learly, D.A. (2015). คอมพวิ เตอรแ์ ละเทคโนโลยสี ารสนเทศ สมยั ใหม่ Computing Essentials 2015. (ศศลกั ษณ์ ทองขาว และคณะ, ผู้แปล) กรงุ เทพฯ: แมค กรอ-ฮลิ อินเตอร์เนช่ันแนล เอน็ เตอร์ไพรส์ แอลแอลซี . Sauter, V.L. (2010). Decision Support Systems for Business Intelligence, 2nd edition. New Jersey: John Wiley & Sons.

แผนบริหารการสอนประจาวิชาบทที่ 2 หัวข้อเน้ือหาประจาบท 1. ปัญหาในการดาเนนิ ธุรกิจ 2. ประเภทของปญั หา 3. การตัดสินใจทางธุรกจิ 4. ความหมายของการตัดสินใจ 5. ลักษณะการตัดสินใจทางธรุ กิจ 6. ประเภทของการตดั สนิ ใจ 7. กระบวนการตัดสินใจและแก้ไขปญั หา 8. ระดบั การจัดการในองค์กรและประเภทของปัญหา 9. การนาระบบสารสนเทศมาสนับสนุนในการตดั สินใจ วตั ถุประสงคเ์ ชิงพฤติกรรม 1. เพอ่ื ใหผ้ ้ศู ึกษาเกดิ ความรู้ความเข้าใจเกย่ี วกับปัญหาในการดาเนินธรุ กจิ 2. เพอ่ื ใหผ้ ศู้ ึกษาเกิดความรแู้ ละสามารถแยกแยะประเภทของปญั หา 3. เพอื่ ให้ผู้ศกึ ษาเกิดความรคู้ วามเขา้ ใจเก่ยี วกับกระบวนการแก้ไขปัญหา 4. เพื่อให้ผศู้ ึกษาเกิดความรู้ความเขา้ ใจเกี่ยวกบั การตดั สินใจ 5. เพื่อใหผ้ ศู้ ึกษาเกิดความรแู้ ละสามารถแยกแยะประเภทของการตัดสินใจ 6. เพอ่ื ให้ผศู้ กึ ษาเกดิ ความรู้ความเขา้ ใจเก่ียวกับกระบวนการตัดสินใจ 7. เพ่อื ให้ผู้ศึกษาเกิดความร้คู วามเข้าใจเกี่ยวกับการนาระบบสารสนเทศมาสนบั สนนุ ในการ ตัดสนิ ใจ วิธีการสอนและกจิ กรรมการเรียนการสอนประจาบท 6. ศกึ ษาเอกสารประกอบการสอน 7. บรรยายและยกตวั อยา่ ง โดยใช้โปรแกรมนาเสนอ 8. ถามตอบในชนั้ เรยี น 9. ฝึกทาแบบฝกึ หัด 10. คน้ คว้าข้อมูลจากอนิ เตอร์เน็ต

24 ดร.สาวิตรี บญุ มี สอ่ื การเรยี นการสอน 4. เอกสารประกอบการสอน 5. โปรแกรมนาเสนอ 6. แบบฝกึ หัด การวดั และประเมินผล 4. สงั เกตจากพฤติกรรมความสนใจ และการรว่ มกจิ กรรมในชั้นเรยี น 5. ประเมนิ ผลจากการฝกึ ทาแบบฝกึ ในชน้ั เรยี น 6. ประเมินผลจากการทาแบบทดสอบ

เอกสารประกอบการสอนวชิ าระบบสนบั สนนุ การตดั สนิ ใจทางธุรกิจ 25 บทท่ี 2 ความรเู้ บ้อื งตน้ เกยี่ วกบั การตัดสนิ ใจ ในการดาเนินงานธุรกจิ มกี ารตดั สนิ ใจเกดิ ขนึ้ ตลอดเวลา การศกึ ษาถึงความหมาย ขน้ั ตอน กระบวนการตัดสินใจ และความสมั พนั ธ์ระหวา่ งระดบั การจัดการกบั การตดิ สินใจ จะทาใหส้ ามารถเห็น แนวทางการนาระบบเทคโนโลยสี ารสนเทศมาช่วยในการสนับสนุนการตัดสินใจได้อยา่ งเหมาะสม 2.1. ปญั หาในการดาเนนิ ธุรกิจ ผูท้ ่ที าหนา้ ทใี่ นการตัดสนิ ใจซ่ึงโดยส่วนใหญจ่ ะหมายถงึ ผู้บริหารจะต้องทาการตัดสินใจดาเนนิ ธุรกิจ หรอื วางแผนการดาเนนิ งานเป็นประจาทุกวัน เชน่ - การวางแผนการผลิต - การหาจุดคุ้มทนุ - การพิจารณาโครงการลงทุน - การตง้ั ราคาขายสนิ คา้ - การหาสว่ นผสมทางการผลติ เป็นตน้ แผนงานเหลา่ นลี้ ้วนเปน็ ปัญหาทผี่ ตู้ ัดสนิ ใจจะต้องตัดสินใจแก้ไข ซ่ึงจะตอ้ งอาศัยข้อมูลและ สารสนเทศประกอบการตดั สินใจ บางปัญหาผ้ตู ดั สินใจมีข้อมูลและสารสนเทศครบถ้วน ทาใหท้ ราบถึง ผลลัพธ์ทตี่ ้องการได้อย่างงา่ ยดาย แต่บางปัญหาท่ีมีข้อมูลไมเ่ พยี งพอ จะต้องอาศัยการประมาณหรือการ คาดคะเน จากประสบการณข์ องผบู้ รหิ ารเอง 2.1.1. ประเภทของปัญหา ปญั หาสามารถแบ่งออกได้เป็น 3 ประเภท (กิตติ ภกั ดีวัฒนะกลุ , 2553) ไดแ้ ก่ ปัญหา แบบมีโครงสรา้ ง ปญั หาท่ีไม่มีโครงสร้าง และปญั หาแบบกึง่ โครงสรา้ ง 1) ปัญหาแบบมโี ครงสรา้ ง (Structured Problem) เป็นปัญหาที่มีวธิ กี ารแก้ไขปัญหาไดอ้ ย่างชัดเจนแน่นอน หรือ สามารถจาลองปัญหาได้ด้วยสูตร ทางคณิตศาสตร์ (แบบจาลองทางคณิตศาสตร์) และแทนค่าในสตู รจนสามารถคานวณหาคาตอบได้อยา่ ง ชดั เจน หรือกล่าวอกี นยั หน่ึงคอื ปญั หาทผี่ ู้ตัดสินใจมีข้อมลู และสารสนเทศประกอบการตัดสนิ ใจอย่าง ครบถ้วนและสามารถนาไปใช้แก้ปัญหาได้โดยการเขยี นโปรแกรม เชน่ ปญั หาการกาหนดระดับสินค้าคงคลงั หากผูต้ ดั สนิ ใจทราบปรมิ าณความต้องการท่ีแน่นอน ปริมาณการสัง่ ซ้ือท่ปี ระหยดั ท่ีสุด ระดับสนิ ค้าคงคลังเพื่อความปลอดภยั และจดุ ส่งั ซ้ือสนิ ค้า ผตู้ ดั สนิ ใจก็ สามารถคานวณหาผลลัพธ์ได้อยา่ งแนน่ อน