ບົດລາຍງານ ການປະເມີນຜົນສຳເລັດດ້ານການຮຽນຂອງນັກຮຽນ ຊັ້ນ ປ.3 (ປີ 2014)

ການແຈກຢາຍອດັ ຕາສ່ ວນນກັ ຮຽນເກ່ ງັ ໃນແຕ່ ລະແຂວງ, ທ່ ຕີ ງັ້ ໂຮງຮຽນ ແລະ ກ່ ຸມເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ມຄີ ວາມແຕກຕ່ າງກນັ ຢ່ າງຊດັ ເຈນ. ໃນແຜນວາດ 2.8ກ ແລະ 2.8ຂ ເຫນັ ວ່ າ ນກັ ຮຽນເກ່ ງັ ວຊິ າພາສາລາວ ມຢີ ່ ູ ໃນນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ ເປັນສ່ ວນຫຼາຍ ສ່ ວນຢ່ ູແຂວງຫຼວງນາໍ້ ທາ ແລະ ບ່ ໍແກວ້ ມໜີ ອ້ ຍທ່ ສີ ຸດ. ໃນວຊິ າ ຄະນດິ ສາດ ແຂວງອດັ ຕະປືມອີ ດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນເກ່ ງັ ຫຼາຍທ່ ສີ ຸດ ໃນຂະນະທ່ ແີ ຂວງຫວຼ ງນາໍ້ ທາ ມີ ອດັ ຕາສ່ ວນນກັ ຮຽນເກ່ ງັ ຈາໍ ນວນໜອ້ ຍໃນທງັ ສອງວຊິ າ. ຕາຕະລາງ 2.15 ຂ: ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນເກ່ ງັ ໃນວຊິ າຄະນດິ ສາດ ອງີ ຕາມແຂວງ ແລະ ເຂດທ່ ຕີ ງັ້ ແຂວງ ຫ່ າງໄກ ຊນົ ນະບດົ ຕວົ ເມອື ງ ທ່ ວົ ປະເທດ ສອກຫກຼີ % SE % SE % SE % SE ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ .. 0.9 0.48 10.1 3.27 10.9 3.19 ຜງົ້ ສາລີ 1 0.99 3.9 2 3.1 2.04 7.9 2.82 ຫວຼ ງນາໍ້ ທາ .. 0.9 0.63 0.9 0.63 ອຸດມົ ໄຊ 1.2 1.24 0.6 0.57 1.2 1.2 3 1.76 ບ່ ໍແກວ້ 0.6 0.61 0.4 0.39 0.9 0.54 1.9 0.84 ຫຼວງພະບາງ 2 1.96 3.3 1.83 0.9 0.63 6.2 2.58 ຫວົ ພນັ . . 2.4 0.97 2.4 1.73 4.8 1.93 ໄຊຍະບູລີ . . 0.9 0.44 0.9 0.44 ຊຽງຂວາງ . . 9.6 3.33 1.3 0.83 10.9 3.26 ວຽງຈນັ . . 2.6 1.52 4.1 2.42 6.8 2.69 ບໍລຄິ ໍາໄຊ 0.3 0.27 1.5 0.91 3.4 1.98 5.1 2.07 ຄໍາມ່ ວນ . . 1.1 0.76 1.5 0.87 2.6 1.1 ສະຫວນັ ນະເຂດ 1.2 1.2 2.7 2.66 3.9 2.86 ສາລະວນັ . . 6 3.35 0.3 0.27 6.3 3.35 ເຊກອງ . . 0.4 0.39 0.4 0.39 ຈາໍ ປາສກັ . . 1.8 1.16 0.4 0.29 2.3 1.18 ອດັ ຕະປື 3.8 3.07 4.9 3.34 5.3 3.38 14 5.69 ທ່ ວົ ປະເທດ 0.6 0.25 2.6 0.52 2 0.37 5.2 0.67 39

ອັດຕາ ່ສວນນັກຮຽນເ ່ກັງແຜນວາດ 2.8: ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນເກ່ ງັ ວຊິ າຄະນດິ ສາດໃນແຕ່ ລະແຂວງ ອດັ ຕາສ່ ວນນກັ ຮຽນເກ່ ງັ ວຊິ າຄະນດິ ສາດໃນແຕ່ ລະແຂວງ 14 12 10 8 6 4 2 0 ຕາຕະລາງ 2.16 ກ: ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນເກ່ ງັ ໃນວຊິ າພາສາລາວ ອງີ ຕາມແຂວງ ແລະ ກ່ ຸມເສດຖະກດິ - ສງັ ຄມົ ແຂວງ ຕ່ າໍ ກາງ ສູງ % SE % SE % SE ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ ຜງົ້ ສາລີ .. 1.6 0.77 22.9 6.1 ຫຼວງນາໍ້ ທາ 4.1 3.1 22 1.32 3 ອຸດມົ ໄຊ 0.4 0.37 ບ່ ໍແກວ້ 0.5 0.37 0.6 0.57 0.6 0.38 ຫວຼ ງພະບາງ 0.3 0.3 0.1 0.1 ຫວົ ພນັ 5.5 2.59 2 1.08 1.3 0.83 ໄຊຍະບູລີ 2.1 0.94 2.9 1.13 ຊຽງຂວາງ 0.9 0.68 0.7 0.48 2 0.84 ວຽງຈນັ 0.2 0.24 1.4 0.73 0.6 0.39 ບໍລຄິ ໍາໄຊ 0.9 0.48 3.3 1.82 ຄໍາມ່ ວນ .. 4.7 2.01 ສະຫວນັ ນະເຂດ .. 1 0.66 6.6 2.71 ສາລະວນັ .. 1.8 1.11 ເຊກອງ 2.1 1.36 3.8 2.22 2.6 1.1 1.1 0.67 1.8 0.93 0.4 0.33 0.4 0.41 0.3 0.3 0.3 0.31 40

ແຂວງ ຕ່ າໍ ກາງ ສູງ % SE % SE % SE ຈາໍ ປາສກັ ອດັ ຕະປື 0.2 0.22 1.9 0.95 2 0.87 ທ່ ວົ ປະເທດ 1.4 1.3 0.8 0.48 1.9 1.43 1.3 0.31 1.6 0.36 3.6 0.54 ຕາຕະລາງ 2.16 ຂ: ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນເກ່ ງັ ໃນວຊິ າຄະນດິ ສາດ ອງີ ຕາມແຂວງ ແລະ ກ່ ຸມ ເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ແຂວງ ຕ່ າໍ ກາງ ສູງ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ % SE % SE % SE ຜງົ້ ສາລີ .. 0.8 0.47 10.1 3.25 ຫຼວງນາໍ້ ທາ 2.7 1.08 2.9 1.28 ອຸດມົ ໄຊ 2.8 1.88 ບ່ ໍແກວ້ 0.9 0.63 1.3 0.83 0.8 0.64 ຫຼວງພະບາງ 0.8 0.46 0.9 0.54 ຫວົ ພນັ 1.5 0.91 1.4 0.67 ໄຊຍະບູລີ 1 0.71 0.6 0.42 1.5 0.8 ຊຽງຂວາງ 3.3 1.39 0.2 0.24 ວຽງຈນັ 2.7 1.23 3.3 1.02 4.4 1.51 ບໍລຄິ ໍາໄຊ 0.7 0.38 1.1 0.51 4.9 2.11 ຄໍາມ່ ວນ 3.2 1.97 4.9 2.06 ສະຫວນັ ນະເຂດ 0.8 0.62 0.1 0.09 1.5 0.88 ສາລະວນັ 0.2 0.19 1.7 1.24 1.6 1.55 ເຊກອງ 3.6 2.26 ຈາໍ ປາສກັ 1 0.75 1 0.75 ອດັ ຕະປື 0.6 0.6 0.4 0.43 ທ່ ວົ ປະເທດ 1.8 0.84 2.4 1.12 1.6 0.79 0.4 0.39 1.2 0.26 1.8 1.39 0.2 0.23 2.5 0.4 9.7 4.33 1.5 0.24 ຕາມແຜນວາດ 2.9 ຈະເຫນັ ວ່ າ ນກັ ຮຽນເກ່ ງັ ໃນວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ຄະນດິ ສາດ ຈະຢ່ ູໃນກ່ ຸມ ເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ທ່ ດີ ີ ເຊ່ ງິ ຫຼາຍກວ່ າກ່ ຸມປານກາງ ແລະ ກ່ ຸມຕ່ ໍາ ເກອື ບສອງເທ່ າົ . ສ່ ວນກ່ ຸມເສດຖະກດິ ປານກາງ ແລະ ກ່ ຸມຕ່ ໍາ ບ່ ມໍ ຄີ ວາມແຕກຕ່ າງກນັ ຫຼາຍ. 41

ແຜນວາດ 2.9: ອດັ ຕາສ່ ວນຂອງນກັ ຮຽນເກ່ ງັ ທງັ ສອງວຊິ າ ອງີ ຕາມກ່ ຸມເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນເກ່ ງັ ອງີ ຕາມ ເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ອັດຕາ ່ສວນຮ້ອຍຂອງນັກຮຽນເ ່ກັງ 4 ຕ່ ໍາ 1 3.5 ກາງ 2 ສູງ 3 3 2.5 ຄະນດິ ສາດ 2 1.5 1 0.5 0 ພາສາລາວ ຕາຕະລາງ 2.6 ຄ: ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນໃນສອງວຊິ າ ອງີ ຕາມເຂດທ່ ຕີ ງັ້ ຂອງໂຮງຮຽນ. ວຊິ າ ຫ່ າງໄກສອກຫກຼີ ຊນົ ນະບດົ ຕວົ ເມອື ງ ທ່ ວົ ປະເທດ ພາສາລາວ % SE % SE % SE % SE ຄະນດິ ສາດ 6.6 3.9 4.3 0.87 11.4 1.89 6.5 0.87 4.5 1.92 4.3 0.85 7.5 1.33 5.2 0.67 ດ່ ງັ ທ່ ສີ ະແດງໃນແຜນວາດ 2.10 ລ່ ຸມນເີ້ ຫນັ ວ່ າ ນກັ ຮຽນເກ່ ງັ ທງັ ສອງວຊິ າຈະມຫີ າຼ ຍຢ່ ູເຂດຕວົ ເມອື ງ, ສ່ ວນເຂດຊນົ ນະບດົ ແລະ ເຂດຫ່ າງໄກສອກຫກຼີ ຈະບ່ ໍມຫີ ຼາຍ. 42

ແຜນວາດ 2.10: ອດັ ຕາສ່ ວນຂອງນກັ ຮຽນເກ່ ງັ ໃນສອງວຊິ າ ອງີ ຕາມເຂດທ່ ຕີ ່ ງັ ຂອງໂຮງຮຽນ ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນເກ່ ງັ ອງີ ຕາມເຂດທ່ ຕີ ງັ້ ຂອງໂຮງຮຽນ 15 ອັດຕາ ່ສວນຂອງນັກຮຽນເ ່ກັງ 10 5 0 ພາສາລາວ ຄະນດິ ສາດ ເຂດຫ່ າງໄກສອກຫກຼີ ເຂດຊນົ ນະບດົ ເຂດຕວົ ເມອື ງ ງ. ໝວດພາສາ (ກ່ ຸມຊນົ ເຜ່ າົ ) ໃນການປະເມນີ ຜນົ ສໍາເລດັ ການຮຽນຂນັ້ ປ.3 ຄງັ້ ນີ້ ມນີ ກັ ຮຽນຢ່ ູ 4 ໝວດພາສາ ແລະ ກ່ ຸມພາສາ ຕ່ າງປະເທດ ເຊ່ ງິ ປະກອບມດີ ່ ງັ ນ:ີ້ ລາວ-ໄຕ, ມອນ-ຂະແມ, ຈນີ -ຕເີ ບດ ແລະ ມງົ້ -ອວີ ມຽ້ ນ ແລະ ຕ່ າງປະເທດ. ຄະແນນທດົ ສອບວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ຄະນດິ ສາດ ໄດນ້ າໍ ສະເໜຢີ ່ ູໃນຕາຕະລາງ 2.17 ແລະ ແຜນວາດ 2.11. ຕາຕະລາງ 2.17 ນາໍ ສະເໜກີ ່ ຽວກບັ ຄະແນນສະເລ່ ຍຂອງນກັ ຮຽນກ່ ຸມລາວ-ໄຕ ແລະ ກ່ ຸມອ່ ນື ໆ ທ່ ບີ ່ ໍ ແມ່ ນໝວດລາວ-ໄຕລວມເຂາົ້ ກນັ . ຄວາມແຕກຕ່ າງຂອງຄ່ າະສະເລ່ ຍວຊິ າພາສາລາວເທ່ າົ 0.48 ຂອງຄ່ າຜນັ ປ່ ຽນ ມາດຕະຖານ ແລະ ວຊິ າຄະນດິ ສາດເທ່ າົ ກບັ 0.17 ສະນນັ້ ຈ່ ງຶ ມຄີ ວາມຄາ້ ຍຄກື ນັ ກບັ ຄວາມແຕກຕ່ າງລະຫວ່ າງ ກ່ ຸມເສດຖະກດິ ສູງ ແລະ ຕ່ ໍາ. ຄວາມແຕກຕ່ າງເຫ່ ຼາົ ນີ້ ໝາຍເຖງິ ນກັ ຮຽນໂດຍສະເລ່ ຍໃນກ່ ຸມອ່ ນື ໆທ່ ບີ ່ ໍແມ່ ນໝວດ ລາວ-ໄຕ ອາດນອນຢ່ ູໃນອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍລໍາດບັ ທີ 34 ຂອງກ່ ຸມລາວ-ໄຕ ໃນວຊິ າຄະນດິ ສາດ ແລະ ອດັ ຕາສ່ ວນ ຮອ້ ຍລໍາດບັ ທີ 22 ໃນວຊິ າພາສາລາວ. ຕາຕະລາງ 2.17: ຄ່ າສະເລ່ ຍ ແລະ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານດາ້ ນຜນົ ສາໍ ເລດັ ການຮຽນຂອງນກັ ຮຽນຈາກກ່ ຸມ ລາວ- ໄຕ ແລະ ກ່ ຸມທ່ ບີ ່ ແໍ ມ່ ນລາວໄຕ ວຊິ າ ລາວ-ໄຕ ກ່ ຸມອ່ ນື ໆທ່ ບີ ່ ໍແມ່ ນລາວ-ໄຕ Mean SE ພາສາລາວ Mean SE ຄະນດິ ສາດ 526.7 5.36 479.1 6.06 507.9 5.29 490.6 4.92 43

ແຜນວາດ 2.11: ຄະແນນສະເລ່ ຍວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ຄະນດິ ສາດ ອງີ ຕາມກ່ ຸມເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ຄະແນນສະເລ່ ຍໃນແຕ່ ລະວຊິ າອງີ ຕາມກ່ ຸມເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ຄະແນນສະເ ່ລຍ 530 ກ່ ຸມລາວ-ໄຕ 520 ກ່ ຸມທ່ ບີ ່ ໍແມ່ ນລາວ-ໄຕ 510 500 ຄະນດິ ສາດ 490 480 470 460 450 ພາສາລາວ ຈ. ໂຮງຮຽນປະຖມົ ບ່ ສໍ ມົ ບູນ, ໂຮງຮຽນປະຖມົ ສມົ ບູນ ແລະ ໂຮງຮຽນປະຖມົ ຕດິ ແປະກບັ ມດັ ທະຍມົ ຕນົ້ . ຕາຕະລາງ 2.18 ລ່ ຸມນີ້ ສະແດງເຖງິ ອດັ ຕາສ່ ວນຂອງໂຮງຮຽນປະຖມົ ແຕ່ ລະປະເພດ ເຊ່ ງິ ປະກອບດວ້ ຍ: ໂຮງຮຽນປະຖມົ ບ່ ໍສມົ ບູນ, ໂຮງຮຽນປະຖມົ ສມົ ບູນ, ໂຮງຮຽນປະຖມົ ສມົ ບູນທ່ ມີ ຫີ ອ້ ງກຽມປະຖມົ ຕດິ ແປະ, ໂຮງຮຽນປະຖມົ ສມົ ບູນທ່ ມີ ໂີ ຮງຮຽນອະນຸບານຕດິ ແປະ ແລະ ໂຮງຮຽນປະຖມົ ສມົ ບູນທ່ ຕີ ດິ ແປະກບັ ໂຮງຮຽນ ມດັ ທະຍມົ ຕອນຕນົ້ . ໂດຍລວມແລວ້ ນກັ ຮຽນທ່ ເີ ຂາົ້ ຮ່ ວມການປະເມນີ ເກອື ບທຸກຄນົ ຮຽນຢ່ ູໃນໂຮງຮຽນ ປະຖມົ ສມົ ບູນ, ມພີ ຽງແຕ່ 5% ເທ່ າົ ນນັ້ ທ່ ຮີ ຽນຢ່ ໂູ ຮງຮຽນປະຖມົ ບ່ ໍສມົ ບູນ ຫຼື ມອີ ະນຸບານຕດິ ແປະ. ຄວາມ ແຕກຕ່ າງຂອງຄ່ າສະເລ່ ຍຜນົ ສໍາເລດັ ການຮຽນລະຫວ່ າງໂຮງຮຽນປະຖມົ ສມົ ບູນນນັ້ ບ່ ໍມຫີ ຼາຍປານໃດ, ເຖງິ ຈະມີ ອດັ ຕາສ່ ວນພຽງເລກັ ນອ້ ຍທ່ ຊີ ໃີ້ ຫເ້ ຫນັ ວ່ າ ນກັ ຮຽນທ່ ຮີ ຽນຢ່ ູໃນໂຮງຮຽນປະຖມົ ສມົ ບູນມຜີ ນົ ສໍາເລດັ ການຮຽນ ດກີ ວ່ ານກັ ຮຽນໃນໂຮງຮຽນປະຖມົ ສມົ ບູນທ່ ມີ ໂີ ຮງຮຽນອະນຸບານ ຫຼື ຫອ້ ງກຽມປະຖມົ ຕດິ ແປະ. ເຊ່ ນັ ດຽວກນັ ກບັ ນກັ ຮຽນທ່ ຮີ ຽນໃນໂຮງຮຽນປະຖມົ ສມົ ບູນຕດິ ແປະມດັ ທະຍມົ ຕອນຕນົ້ ກມໍ ຜີ ນົ ສໍາເລດັ ການຮຽນທ່ ດີ ກີ ວ່ າ ແຕ່ ວ່ າຈາໍ ນວນດ່ ງັ ກ່ າວມໜີ ອ້ ຍເກນີ ໄປທ່ ຈີ ະມຄີ ວາມໝາຍສໍາຄນັ ທາງສະຖຕິ ໄິ ດ.້ ຕາຕະລາງ 2.18 ກ: ຄ່ າສະເລ່ ຍ ແລະ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານໃນຜນົ ສາໍ ເລດັ ການຮຽນວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ຄະນດິ ສາດ ລະຫວ່ າງໂຮງຮຽນປະຖມົ ແຕ່ ລະປະເພດ. ປະເພດໂຮງຮຽນ ພາສາລາວ ຄະນດິ ສາດ ຄາ່ ຜດິ ດຽ່ ງ Mean SE Mean SE ມາດຕະຖານມຄີ າ່ ສງູ ໂຮງຮຽນມູນລະປະຖມົ /ປະຖມົ ບ່ ໍສມົ ບູນ ເນ່ອື ງຈາກເປັນທ່ ີມີ ໂຮງຮຽນປະຖມົ ສມົ ບູນ 478.3 11.29 489.1 12.54 ຂາດໜາດຕວົ ຢາ່ ງ ໂຮງຮຽນປະຖມົ ສມົ ບູນ + ຫອ້ ງກຽມປະຖມົ 514 5.11 505.5 4.95 ໜອ້ ຍ ເຮັດໃຫຍ້ າກທ່ ີ ໂຮງຮຽນປະຖມົ ສມົ ບູນ + ອະນຸບານ 487.6 9.93 ຈະຢືນຢນັ ຄວາມ ໂຮງຮຽນປະຖມົ ສມົ ບູນ + ມດັ ທະຍມົ ຕນົ້ 492.3 12.9 489.1 11.84 ແຕກຕາ່ ງດາ້ ນ ທ່ ວົ ປະເທດ 498.6 14.62 521.6 33.9 ຜນົ ສາໍ ເລັດຂອງ 507.5 37.99 ໂຮງຮຽນແຕລ່ ະ 505.5 4.28 500 3.93 ປະເພດ 44

ຕາຕະລາງ 2.18 ຂ: ອດັ ຕາສ່ ວນຂອງໂຮງຮຽນປະຖມົ ແຕ່ ລະປະເພດ ປະເພດໂຮງຮຽນ % SE ໂຮງຮຽນມູນລະປະຖມົ /ປະຖມົ ບ່ ໍສມົ ບູນ 4.8 0.82 2.96 ໂຮງຮຽນປະຖມົ ສມົ ບູນ 56.3 2.23 18.8 2.69 ໂຮງຮຽນປະຖມົ ສມົ ບູນ + ຫອ້ ງກຽມປະຖມົ 15.6 1.54 ໂຮງຮຽນປະຖມົ ສມົ ບູນ + ອະນຸບານ 4.5 ໂຮງຮຽນປະຖມົ ສມົ ບູນ + ມດັ ທະຍມົ ຕນົ້ ສ. ໂຮງຮຽນລດັ ແລະ ໂຮງຮຽນເອກະຊນົ ໃນການປະເມນີ ຄງັ້ ນີ້ ມນີ ກັ ຮຽນຈາກໂຮງຮຽນເອກະຊນົ 6.2% ເທ່ າົ ນນັ້ . ເຖງິ ແນວໃດກຕໍ າມ ຄວາມ ແຕກຕ່ າງໃນຜນົ ສໍາເລດັ ການດາ້ ນຮຽນລະຫວ່ າງນກັ ຮຽນທ່ ມີ າຈາກໂຮງຮຽນລດັ ແລະ ເອກະຊນົ ແມ່ ນມຄີ ວາມ ແຕກຕ່ າງກນັ ຢ່ າງມຄີ ວາມໝາຍສໍາຄນັ ທາງດາ້ ນສະຖຕິ .ິ ຜນົ ສໍາເລດັ ການຮຽນທງັ ສອງວຊິ າໄດນ້ າໍ ສະເໜໄີ ວໃ້ ນ ຕາຕະລາງ 2.19 ກ. ຕາຕລາງ 2.19 ກ: ຄ່ າສະເລ່ ຍ ແລະ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານ ຂອງຄະແນນໃນວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ວຊິ າ ຄະນດິ ສາດຂອງນກັ ຮຽນ ປະເພດໂຮງຮຽນ ພາສາລາວ ຄະນດິ ສາດ Mean SE Mean SE ໂຮງຮຽນລດັ 501.6 4.26 497.1 3.88 ໂຮງຮຽນເອກະຊນົ 624.8 27.43 595.2 28.97 ຄວາມແຕກຕ່ າງ 123.2 27.76 98.1 29.22 ແຜນວາດ 2.12: ຄະແນນສະເລ່ ຍ ວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ຄະນດິ ສາດ ອງີ ຕາມໂຮງຮຽນລດັ ແລະ ເອກະຊນົຄະແນນສະເ ່ລຍ ຄະແນນສະເລ່ ຍອງີ ຕາມໂຮງຮຽນລດັ ແລະ ເອກະຊນົ 700 600 500 400 300 ໂຮງຮຽນລດັ 200 ໂຮງຮຽນເອກະຊນົ 100 0 45

ຕາຕະລາງ 2.19 ຂ: ອດັ ຕາສ່ ວນຂອງໂຮງຮຽນລດັ ແລະ ໂຮງຮຽນເອກະຊນົ ໃນກ່ ຸມຕວົ ຢ່ າງ ປະເພດໂຮງຮຽນ % SE ໂຮງຮຽນລດັ 92.9 1.72 ໂຮງຮຽນເອກະຊນົ 6.2 1.51 ຖາ້ ກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ແລະ ກລິ າ ມຄີ ວາມສນົ ໃຈທ່ ຈີ ະສມົ ທຽບລະຫວ່ າງນກັ ຮຽນໃນກ່ ຸມນອ້ ຍກບັ ກ່ ຸມອ່ ນື ໆ ຕອ້ ງໄດວ້ າງແຜນການສ່ ຸມຕວົ ຢ່ າງໄວກ້ ່ ອນລ່ ວງໜາ້ ກ່ ອນຈະທໍາການສ່ ຸມກ່ ຸມຕວົ ຢ່ າງຕວົ ຈງິ . ສະຫຸບຼ ຂໍມ້ ູນສໍາຄນັ ຕ່ າງໆທ່ ຄີ ນົ້ ພບົ ຈາກການວໄິ ຈ ໄດນ້ າໍ ສະເໜໃີ ນບດົ ລາຍງານພາກນ.ີ້ ຂໍມ້ ນູ ດ່ ງັ ກ່ າວ ຊໃີ້ ຫເ້ ຫນັ ເຖງິ ຄວາມແຕກຕ່ າງດາ້ ນຜນົ ສໍາເລດັ ການຮຽນຂອງນກັ ຮຽນທ່ ປີ ະກດົ ໃຫເ້ ຫນັ ອງີ ຕາມແຂວງຕ່ າງໆ, ຕາມເຂດທ່ ີ ຕງັ້ ຂອງໂຮງຮຽນ ແລະ ສະຖານະທາງດາ້ ນເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ຂອງນກັ ຮຽນ. ຈາກຄວາມແຕກຕ່ າງເຫ່ າຼົ ນອີ້ າດເປັນ ຜນົ ສະທອ້ ນມາຈາກໂຄງສາ້ ງຂອງຂໍສ້ ອບ, ການເຝິກອບົ ຮມົ ຄູ, ການປັບປຸງຫຼກັ ສູດ ແລະ ການຈດັ ສນັ ຊບັ ພະຍາກອນໃນໂຮງຮຽນ. ຄວາມແຕກຕ່ າງໃນຜນົ ສໍາເລດັ ການຮຽນ ປາກດົ ຂນຶ້ ຢ່ ູລະຫວ່ າງປະຊາກອນກ່ ຸມຕ່ າງໆ ເຊ່ ງິ ອາດເປັນຍອ້ ນ ຄວາມບ່ ໍສອດຄ່ ອງລະຫວ່ າງແບບທດົ ສອບວຊິ າຄະນດິ ສາດກບັ ເນອື້ ໃນຂອງຫຼກັ ສູດຂນັ້ ປ.3 ເຊ່ ງິ ເປັນບນັ ຫາ ໃຫຍ່ ທ່ ຕີ ອ້ ງໄດເ້ ອາົ ໃຈໃສ່ . ເຫນັ ໄດຊ້ ດັ ເຈນວ່ າ ລະຫວ່ າງແຂວງຕ່ າງໆນນັ້ ມຄີ ວາມແຕກຕ່ າງກນັ ຂອ້ ນຂາ້ ງສູງ ເຊ່ ງິ ກລໍ ະນດີ ່ ງັ ກ່ າວນີ້ ເປັນພາລະບດົ ບາດຂອງກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ແລະ ກລິ າ ໃນການແຈງ້ ໃຫບ້ ນັ ດາແຂວງທ່ ມີ ຜີ ນົ ສໍາເລດັ ດາ້ ນການ ຮຽນຕ່ ໍາ ແລະ ຮ່ ວມກນັ ຊອກຫາວທິ ປີ ັບປຸງ ແລະ ຊ່ ວຍເຫຼອື ນກັ ຮຽນໃນບນັ ດາແຂວງທ່ ມີ ຜີ ນົ ສໍາເລດັ ດາ້ ນການ ຮຽນຕ່ ໍາດ່ ງັ ກ່ າວ. 46

ພາກທີ 3 ຄຸນລກັ ສະນະພນື້ ຖານທາງດາ້ ນຄອບຄວົ ຂອງນກັ ຮຽນຂນັ້ ປ 3.ໃນປະເທດລາວເປັນ ແນວໃດ? ຄາໍ ນາໍ ຈດຸ ປະສງົ ຂອງບດົ ລາຍງານພາກນີ້ ກເໍ ຊ່ ນັ ດຽວກບັ ພາກທີ 4 ແລະ ພາກທີ 5 ເຊ່ ງິ ແມ່ ນເພ່ ອື ນາໍ ສະເໜຜີ ນົ ຂມໍ້ ນູ ໃນພາກ ນໄີ້ ດນ້ າໍ ສະເໜີ ຂອງການວໄິ ຈຄຸນລກັ ສະນະ ແລະ ປັດໄຈນາໍ ເຂາົ້ ດາ້ ນຕ່ າງໆ ຂອງການສກຶ ສາຊນັ້ ປະຖມົ ໃນ ສ.ປ.ປ ລາວ ເພ່ ອື ອງີ ຕາມແຂວງ, ທ່ ຕີ ງັ້ ໂຮງຮຽນ. ສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ເຖງິ ຂໍມ້ ູນສ່ ວນຕວົ ຂອງນກັ ຮຽນ, ຄູສອນຂອງເຂາົ ເຈາົ້ , ຜູອ້ ໍານວຍການໂຮງຮຽນ ແລະ ໂຮງຮຽນ ຂມໍ້ ນູ ດຽວກນັ ທ່ ເີ ຂາົ ເຈາົ້ ຮຽນຢ່ ູ. ບດົ ລາຍງານພາກນີ້ ແມ່ ນເວາົ້ ກ່ ຽວກບັ ນກັ ຮຽນ. ສາໍ ລບັ ແຕ່ ລະ ຂໍມ້ ນູ ມຄີ ຸນນະພາບສູງດາ້ ນເນອື້ ໃນ ແລະ ການແຈກຢາຍຫຼາຍລະດບັ ເປັນຂໍມ້ ູນໃຫນ້ ກັ ວາງແຜນ ແລະ ຜູ ້ ແຂວງທ່ ແີ ຍກ ສະເພາະອາດ ກາໍ ນດົ ນະໂຍບາຍຕ່ າງໆດາ້ ນການສກຶ ສາ ໄດເ້ ຫນັ ພາບລວມຂອງວວິ ດັ ທະນາການລະບບົ ການຮຽນ-ການສອນໃນ ຈະໄດຮ້ ບັ ຈາກ ກະຊວງສກຶ ສາ ໂຮງຮຽນ ພອ້ ມທງັ ເປັນເຄ່ ອື ງມໃື ນການກາໍ ນດົ ສະພາບບນັ ຫາທ່ ມີ ໃີ ນປັດຈບຸ ນັ ແລະ ບນັ ຫາທ່ ອີ າດຈະເກດີ ຂນຶ້ ໃນ ຕ່ ໍໜາ້ . ຂສໍ້ ງັ ເກດໃນການຕຄີ ວາມໝາຍຂອງການວເິ ຄາະຂມໍ້ ນູ ດ່ ງັ ທ່ໄີ ດກ້ ່ າວໄວໃ້ ນພາກທີ 1 ແລະ ພາກທີ 2 ຄ່ າສະຖຕິ ທິ ຸກໆຄ່ າ ແມ່ ນໄດນ້ າໍ ສະເໜຄີ ຽງຄ່ ູກບັ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງ ມາດຕະຖານ ມາດຕະຖານ. ເຖງິ ວ່ າຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານສໍາລບັ ທ່ ວົ ປະເທດຈະມນີ ອ້ ຍ ແຕ່ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານສໍາລບັ ຂອງການສ່ ຸມ ກ່ ຸມຍ່ ອຍຕ່ າງໆ (ເຊ່ ນັ : ນກັ ຮຽນໃນໂຮງຮຽນເຂດຫ່ າງໄກສອກຫກຼີ ພາຍໃນແຂວງຕ່ າງໆ) ຈະມສີ ູງຫຼາຍ ເພາະວ່ າຂະ ສາໍ ລບັ ທຸກ ການປະມານ ໜາດຕວົ ຢ່ າງຂອງກ່ ຸມດ່ ງັ ກ່ າວມຂີ ະໜາດນອ້ ຍກວ່ າກ່ ຸມຕວົ ຢ່ າງທງັ ໝດົ . ເພ່ ອື ໃຫເ້ ຂາົ້ ໃຈງ່າຍຂນຶ້ ຈ່ ງົ ສງັ ເກດເບ່ ງິ ຄ່ າແມ່ ນໄດ້ ຄດິ ໄລ່ ແລະ ຖນັ ທໍາອດິ ໃນຕາຕະລາງ 3.1 ຈະເຫນັ ວ່ າ ອາຍຸສະເລ່ ຍຂອງນກັ ຮຽນໃນຊ່ ວງເວລາທ່ ລີ ງົ ເກບັ ຂໍມ້ ນູ ໄດນ້ າໍ ສະເໜຢີ ່ າງ ນາໍ ສະເໜໄີ ວ້ ລະອຽດ ອງີ ຕາມເຂດທ່ ຕີ ງັ້ ຂອງໂຮງຮຽນແຕ່ ລະແຂວງທ່ ວົ ປະເທດ. ພອ້ ມກນັ ນນັ້ ຍງັ ໄດສ້ ະແດງຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງ ໃນບດົ ລາຍ ງານສະບນັ ີ້ ມາດຕະຖານໄປຄຽງຄ່ ູກບັ ຄ່ າສະເລ່ ຍເຊ່ ນັ ກນັ . ນກັ ຮຽນກ່ ຸມຕວົ ຢ່ າງຂນັ້ ປ.3 ໃນທ່ ວົ ປະເທດ ມອີ າຍຸສະເລ່ ຍ 9.43 ປີ ແລະ ມຄີ ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານເທ່ າົ ກບັ 0.06 ສະແດງວ່ າ ມໂີ ອກາດ 19 ໃນ 20 ເທ່ ອື ຫຼື 95% ທ່ ອີ າຍຸ ສະເລ່ ຍຂອງນກັ ຮຽນຂນັ້ ປ.3 ໃນທ່ ວົ ປະເທດຈະເທ່ າົ 9.43 ປີ ± 2(0.06). ດ່ ງັ ນນັ້ ເຮາົ ສາມາດໝນັ້ ໃຈໄດວ້ ່ າ 95% ອາຍຸສະເລ່ ຍຂອງນກັ ຮຽນຂນັ້ ປ.3 ທ່ ວົ ປະເທດ ຈະຢ່ ູລະຫວ່ າງ 9.31 ຫາ 9.55 ປີ. ຂໍມ້ ນູ ຢ່ ູແຖວທາໍ ອດິ ໃນຕາຕະລາງ 3.1 ແມ່ ນຂໍມ້ ນູ ນກັ ຮຽນໃນນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ ເຊ່ ງິ ອາຍຸສະເລ່ ຍຂອງນກັ ຮຽນເທ່ າົ ກບັ 8.66 ປີ ແລະ ມຄີ ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານທ່ ສີ ູງກວ່ າຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານຂອງທ່ ວົ ປະເທດຢ່ ູ 0.11 ປີ. ໝາຍຄວາມວ່ າມີ ໂອກາດເປັນໄປໄດຢ້ ່ ູ 95% ທ່ ອີ າຍຸສະເລ່ ຍຂອງນກັ ຮຽນຂນັ້ ປ.3 ໃນນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ ຈະເທ່ າົ ກບັ 8.66 ປີ ± 2(0.11). ເວາົ້ ອກີ ຢ່ າງໜ່ ງຶ ກຄໍ ື ເຮາົ ສາມາດໝນັ້ ໃຈໄດ້ 95% ທ່ ອີ າຍຸສະເລ່ ຍຕວົ ຈງິ ຂອງນກັ ຮຽນໃນ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ ຢ່ ູລະຫວ່ າງ 8.44 ແລະ 8.88 ປີ. ຜນົ ການວເິ ຄາະທງັ ໝດົ ທ່ ນີ າໍ ສະເໜແີ ມ່ ນອງີ ໃສ່ ນກັ ຮຽນເປັນຫຼກັ . ນກັ ຮຽນເປັນຫວົ ໜ່ ວຍຫກຼັ ຂອງການ ວເິ ຄາະເຖງິ ວ່ າຕວົ ປ່ ຽນບາງຕວົ ທ່ ໄີ ດອ້ ະທບິ າຍໃນພາກທີ 4 ແລະ ພາກທີ 5 ເວາົ້ ເຖງິ ຄູ ແລະ ໂຮງຮຽນກຕໍ າມ. ບ່ ອນໃດທ່ ອີ ດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍເວາົ້ ເຖງິ ຄຸນລກັ ສະນະຂອງນກັ ຮຽນ ກໝໍ າຍເຖງິ ເປັນອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍນກັ ຮຽນໃນ ຄຸນລກັ ສະນະນນັ້ . ຖາ້ ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງຕວົ ປ່ ຽນເວາົ້ ເຖງິ ຄູ ກຕໍ ອ້ ງໄດຕ້ ຄີ ວາມໝາຍເປັນອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍ ຂອງນກັ ຮຽນທ່ ສີ ອນໂດຍຄູທ່ ມີ ຄີ ຸນລກັ ສະນະສະເພາະດ່ ງັ ກ່ າວ. 47

ໃນກລໍ ະນດີ ຽວກນັ ຖາ້ ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍທ່ ເີ ວາົ້ ກ່ ຽວກບັ ໂຮງຮຽນ ກຕໍ ຄີ ວາມໝາຍເປັນອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍ ຂອງນກັ ຮຽນທ່ ຮີ ຽນໃນໂຮງຮຽນຕາມຄຸນລກັ ສະນະດ່ ງັ ກ່ າວນນັ້ . ຖາ້ ບ່ ອນໃດນາໍ ສະເໜຄີ ່ າສະເລ່ ຍຂອງຕວົ ປ່ ຽນ ກ່ ຽວກບັ ຄູ ຫຼື ໂຮງຮຽນ ກໝໍ າຍເຖງິ ນກັ ຮຽນໂດຍສະເລ່ ຍໃນແຂວງ ຫຼື ໃນທ່ ວົ ປະເທດ ຮຽນນາໍ ຄູ ຫຼື ຮຽນໃນ ໂຮງຮຽນທ່ ມີ ຄີ ຸນລກັ ສະນະສະເພາະນນັ້ . ແນວຄວາມຄດິ ດ່ ງັ ກ່ າວນີ້ ມຄີ ວາມສໍາຄນັ ຕ່ ໍການຕດັ ສນິ ໃຈໃນການວາງແຜນ ຕວົ ຢ່ າງ ຫອ້ ງອ່ ານໃນ ໂຮງຮຽນແຫ່ ງຕ່ າງໆ. ມໂີ ຮງຮຽນຫຼາຍແຫ່ ງທ່ ມີ ຂີ ະໜາດ ແລະ ຈາໍ ນວນນກັ ຮຽນຕ່ າງກນັ ແລະ ອາດຈະມໂີ ຮງຮຽນ ປະມານ 50% ຂອງໂຮງຮຽນ (ຂະໜາດນອ້ ຍ) ບ່ ໍມຫີ ອ້ ງອ່ ານ ໃນຂະນະທ່ ໂີ ຮງຮຽນຂະໜາດໃຫຍ່ ຈະມຫີ ອ້ ງ ອ່ ານ. ແຕ່ ວ່ າ ມນີ ກັ ຮຽນຂນັ້ ປ.3 ເຖງິ 80% ຮຽນຢ່ ູໃນໂຮງຮຽນຂະໜາດໃຫຍ່ ດ່ ງັ ນນັ້ ຕວົ ເລກທ່ ສີ ະເໜໃີ ນ ຕາຕະລາງອາດຈະແມ່ ນນກັ ຮຽນ 80% ຮຽນໃນໂຮງຮຽນທ່ ມີ ຫີ ອ້ ງອ່ ານ. ເນ່ ອື ງຈາກກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ແລະ ກລິ າ ເປັນຜູຮ້ ບັ ຜດິ ຊອບຕ່ ໍນກັ ຮຽນທຸກຄນົ ສະນນັ້ ສ່ ງິ ສໍາຄນັ ທ່ ສີ ຸດແມ່ ນຕອ້ ງໄດຮ້ ູວ້ ່ າມນີ ກັ ຮຽນຈາໍ ນວນເທ່ າົ ໃດທ່ ີ ໄດໃ້ ຊຫ້ ອ້ ງອ່ ານ ແທນທ່ ຈີ ະຮູແ້ ຕ່ ຈາໍ ນວນໂຮງຮຽນທ່ ມີ ຫີ ອ້ ງສະໝຸດ. ຄາໍ ຖາມດາ້ ນນະໂຍບາຍທ່ ພີ ວົ ພນັ ກບັ ປັດໄຈນາໍ ເຂາົ້ ກ່ ຽວກບັ ນກັ ຮຽນ ບດົ ລາຍງານພາກນີ້ ໄດແ້ ບ່ ງອອກເປັນ 4 ພາກຍ່ ອຍດ່ ງັ ລ່ ຸມນ:ີ້ ກ .ປະຫວດັ ຄວາມເປັນມາຂອງນກັ ຮຽນເປັນຄແື ນວໃດ? ຂ .ນກັ ຮຽນໄດຮ້ ບັ ວຽກບາ້ ນ ແລະ ໄດຮ້ ບັ ການຊ່ ວຍເຫຼອື ຈາກຄອບຄວົ ຫາຼ ຍປານໃດ? ຄ .ນກັ ຮຽນໄດຮ້ ຽນເພ່ ມີ ຫາຼ ຍປານໃດ? ງ .ຄວາມສໍາພນັ ລະຫວ່ າງຕວົ ຊບີ້ ອກດາ້ ນຂໍມ້ ູນພນື້ ຖານທາງຄອບຄວົ ຂອງນກັ ຮຽນ ກບັ ຜນົ ສາເລດັ ດາ້ ນ ການຮຽນວຊິ າຄະນດິ ສາດ ແລະ ວຊິ າພາສາລາວ ແມ່ ນຫຍງັ ? ຂມໍ້ ນູ ພນື້ ຖານດາ້ ນຄອບຄວົ ຂອງນກັ ຮຽນເປັນແນວໃດ? ກ. ອາຍຸຂອງນກັ ຮຽນຂນັ້ ປ.3 ນກັ ຮຽນເລ່ ມີ ເຂາົ້ ໂຮງຮຽນຊນັ້ ປະຖມົ ສກຶ ສານບັ ແຕ່ ອາຍຸ 6 ປີຂນຶ້ ໄປ ເຊ່ ງິ ຈະເລ່ ມີ ເຂາົ້ ຮຽນໃນຕນົ້ ເດອື ນ ອາຍຸສະເລ່ ຍ ລະດບັ ຊາດ ກນັ ຍາຂອງທຸກໆປີ. ດ່ ງັ ນນັ້ ນກັ ຮຽນຂນັ້ ປ.3 ທ່ ເີ ຂາົ້ ຮ່ ວມການປະເມນີ ໃນໄລຍະເດອື ນ ມນີ າ-ເມສາ ປີ 2012 ຂອງນກັ ຮຽນ (ໄລຍະເວລາລງົ ເກບັ ກາໍ ຂໍມ້ ນູ ) ຈະມອີ າຍຸລະຫວ່ າງ 8 ປີ ກບັ 6 ເດອື ນ ຫາ 9 ປີ 5 ເດອື ນ ຖາ້ ນກັ ຮຽນບ່ ໍເຄຍີ ຄາ້ ງ ຂນັ້ ປ.3 ໃນ ລາວແມ່ ນ ຫອ້ ງຈກັ ເທ່ ອື . 9.43 ປີ ເຖງິ ຈາກຕາຕະລາງ 3.1 ເຫນັ ວ່ າ ອາຍຸສະເລ່ ຍຂອງນກັ ຮຽນຂນັ້ ປ.3 ໃນ ສ.ປ.ປ ລາວ ແມ່ ນ 9 ປີ ກບັ 6 ວ່ າຈະມີ ນກັ ຮຽນ ຈາໍ ນວນໜ່ ງຶ ເດອື ນ. ຕວົ ເລກດ່ ງັ ກ່ າວສະແດງວ່ າ ອາຍຸສະເລ່ ຍຂອງນກັ ຮຽນຂນັ້ ປ.3 ໃນ ສ.ປ.ປ ລາວ ຍງັ ຢ່ ູໃນເກນອາຍຸທ່ ີ ມອີ າຍຸ 6 ປີ ກະຊວງສກຶ ສາກາໍ ນດົ ໄວ.້ ຄວາມແຕກຕ່ າງລະຫວ່ າງແຂວງຕ່ າງໆແມ່ ນເລ່ ມີ ແຕ່ 8 ປີ 8 ເດອື ນ ຢ່ ູນະຄອນຫວຼ ງວຽງ ແລະ 26 ປີ ກຕໍ າມ. ຈນັ , 10 ປີ 11 ເດອື ນ ຢ່ ູແຂວງ ເຊກອງ ແລະ 10 ປີ 4 ເດອື ນ ຢ່ ູແຂວງສາລະວນັ ແລະ ອດັ ຕະປື. ຄວາມແຕກຕ່ າງ ດ່ ງັ ກ່ າວ ທຽບເທ່ າົ ກບັ ໜ່ ງຶ ປີເຄ່ ງິ ຫຼື 2 ສກົ ຮຽນ ແລະ ເປັນຂໍເ້ ສຍສໍາລບັ ແຂວງທ່ ມີ ນີ ກັ ຮຽນອາຍຸເກນີ ເກນ. ອາຍຸ ຂອງນກັ ຮຽນແມ່ ນຢ່ ູລະຫວ່ າງ 6 ປີ ຫາ 26 ປີ, ອາຍຸນກັ ຮຽນສ່ ວນຫຼາຍ ແມ່ ນ 9 ປີ. ມນີ ກັ ຮຽນ 13 ຄນົ ໃນກ່ ຸມ ຕວົ ຢ່ າງຄງັ້ ນີ້ ມອີ າຍຸຫຼາຍກວ່ າ 20 ປີ ໃນນນັ້ ມີ 9 ຄນົ ມາຈາກໂຮງຮຽນໃນແຂວງເຊກອງ ເປັນຍງິ ຈາໍ ນວນ 6 ຄນົ . 48

ຕາຕະລາງ 3.1 ກ: ຄ່ າສະເລ່ ຍ, ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍ ແລະ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານການສ່ ຸມຕວົ ຢ່ າງຂອງອາຍຸ ສະເລ່ ຍ ແລະ ອາຍຸເກນີ ເກນ (10 ປີ ຂນຶ້ ໄປ) ຂອງນກັ ຮຽນຂນັ້ ປ.3 ແບ່ ງຕາມແຂວງ. ແຂວງ ຊາຍ ອາຍຸສະເລ່ ຍ ລວມ ອາຍຸເກນີ ເກນ ລວມ M SE M SE % SE ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ ຍງິ ຊາຍ ຍງິ ຜງົ້ ສາລີ 8.8 0.13 M SE 8.7 0.11 % SE % SE 6.3 1.81 ຫວຼ ງນາໍ້ ທາ 9.5 0.17 8.5 0.11 9.3 0.17 7.3 2.13 5.1 2.24 20.3 3.7 9.5 0.17 9.1 0.22 9.5 0.13 21.7 4.63 18.9 4.06 19.4 3.31 9.4 0.15 20.1 4.36 18.7 3.59 ອຸດມົ ໄຊ 9.8 0.2 9.6 0.29 9.7 0.24 33.6 5.57 26.9 6.67 30.3 5.95 ບ່ ໍແກວ້ 9.5 0.28 10 0.36 9.8 0.32 31.1 7.6 46 10.22 38.5 8.8 ຫຼວງພະບາງ 9.3 0.22 8.9 0.2 9.1 0.2 23.8 4.18 15.7 3.78 19.7 3.77 ຫວົ ພນັ 10.1 0.23 9.9 0.28 10 0.22 39.1 6.7 33.1 8.48 36.4 6.69 ໄຊຍະບູລີ 9.3 0.25 8.8 0.14 9.1 0.16 19.3 4.73 10 3.43 15 3.41 ຊຽງຂວາງ 9.8 0.23 9.7 0.27 9.7 0.21 27 4.83 29.9 5.85 28.4 4.37 ວຽງຈນັ 9 0.16 8.8 0.18 8.9 0.15 15.8 4.16 12.4 3.06 14.1 3.03 ບໍລຄິ ໍາໄຊ 9 0.23 8.9 0.23 8.9 0.21 16.7 4.64 13.3 3.84 15.2 3.87 ຄໍາມ່ ວນ 9.7 0.29 9.3 0.23 9.5 0.24 30.9 6.98 20.3 5.03 25.6 5.22 ສະຫວນັ ນະເຂດ 9.9 0.28 9.5 0.27 9.7 0.26 33.5 6.75 29.4 6.74 31.3 6.11 ສາລະວນັ 10.3 0.4 9.8 0.35 10.1 0.33 49.4 9.53 26.1 8.19 37.8 7.79 ເຊກອງ 10.8 0.37 11 0.64 10.9 0.49 52.5 8.61 51.4 8.62 51.9 8.05 ຈາໍ ປາສກັ 8.9 0.24 8.7 0.23 8.8 0.22 17.3 4.23 9.8 3.6 13.4 3.43 ອດັ ຕະປື 10.3 0.25 10.2 0.38 10.3 0.28 40.4 6.48 44.5 13.43 42.7 9.22 ທ່ ວົ ປະເທດ 9.5 0.07 9.3 0.07 9.4 0.06 27 1.51 22.1 1.62 24.5 1.39 ໃນຕາຕະລາງ 3.1 ກ ສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນຂນັ້ ປ.3 ທ່ ອີ າຍຸເກນີ ເກນ ແບ່ ງຕາມ ເພດຍງິ ແລະ ຊາຍ. ສ່ ງິ ທ່ ໜີ າ້ ສນົ ໃຈກຄໍ ກື ານທ່ໄີ ດຮ້ ູວ້ ່ າ ການທ່ ນີ ກັ ຮຽນຍງິ ເຂາົ້ ໂຮງຮຽນປະຖມົ ໄວກວ່ ານກັ ຮຽນ ຊາຍ ເປັນເລ່ ອື ງປົກກະຕິ ໃນ ສ.ປ.ປ ລາວ. 49

ແຜນວາດ 3.1: ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນທ່ ອີ າຍຸເກນີ ອງີ ຕາມແຕ່ ລະແຂວງອັດຕາ ່ສວນຮ້ອຍຂອງນັກຮຽນ ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍນກັ ຮຽນອາຍຸເກນີ ໃນແຕ່ ລະແຂວງ 55 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 ຕາຕະລາງ 3.1 ກ ຂາ້ ງເທງິ ສະແດງເຖງິ ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນທ່ ອີ າຍຸເກນີ ເກນແບ່ ງຕາມແຂວງ ແລະ ຕາຕະລາງ 3.1 ຂ ລ່ ຸມນແີ້ ມ່ ນອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນທ່ ອີ າຍຸເກນີ ເກນ ແບ່ ງຕາມເຂດທ່ ຕີ ງັ້ ຂອງ ໂຮງຮຽນ (ເຂດຫ່ າງໄກສອກຫຼກີ , ເຂດຊນົ ນະບດົ ແລະ ເຂດຕວົ ເມອື ງ) ຕາຕະລາງ 3.1 ຂ: ຄ່ າສະເລ່ ຍ ແລະ ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍ ຂອງນກັ ຮຽນຂນັ້ ປ.3 ທ່ ອີ າຍຸເກນີ ເກນ (10 ປີຂນຶ້ ໄປ) ແບ່ ງ ຕາມເຂດທ່ ຕີ ງັ້ ຂອງໂຮງຮຽນ. ເຂດທ່ ຕີ ງັ້ ອາຍຸໃນເກນ ອາຍຸເກນີ ເກນ Mean SE % SE ເຂດຫ່ າງໄກສອກຫຼກີ 9.76 0.24 32.53 5.47 ເຂດຊນົ ນະບດົ 9.56 0.08 26.71 1.74 ເຂດຕວົ ເມອື ງ 8.96 0.10 15.55 2.27 ທ່ ວົ ປະເທດ 9.43 0.06 24.53 1.39 ຄວາມເປັນຈງິ ກຄໍ ື ນກັ ຮຽນໃນເຂດຊນົ ນະບດົ ແລະ ເຂດຫ່ າງໄກສອກຫກຼີ ຕອ້ ງເດນີ ທາງເປັນໄລຍະໄກ ເພ່ ອື ໄປໂຮງຮຽນ ແລະ ຫຍຸງ້ ຍາກນາໍ ການຊ່ ວຍວຽກຄອບຄວົ ຕ່ ມື ອກີ ບນັ ຫາດ່ ງັ ກ່ າວບ່ ໍໄດມ້ ແີ ຕ່ ໃນເຂດຊນົ ນະບດົ ແລະ ເຂດຫ່ າງໄກສອກຫກຼີ ເທ່ າົ ນນັ້ ແຕ່ ຍງັ ພບົ ຢ່ ູເມອື ງຕ່ າງໆໃນບາງແຂວງ ເຊ່ ນັ : ແຂວງບ່ ໍແກວ້ , ແຂວງຫວົ ພນັ , ສາລະວນັ , ເຊກອງ ແລະ ອດັ ຕະປື. ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນທ່ ມີ ອີ າຍຸເກນີ ເກນໃນ 5 ແຂວງດ່ ງັ ກ່ າວ ມີ ອດັ ຕາສ່ ວນສູງກວ່ າເຂດຫ່ າງໄກສອກຫກຼີ ໃນແຂວງອ່ ນື ໆ. ນອກຈາກນນັ້ ການປະເມນີ ASLO II ຍງັ ພບົ ວ່ າ ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນຂນັ້ ປ.5 ທ່ ມີ ອີ າຍຸເກນີ ເກນໃນແຂວງຫວົ ພນັ , ສາລະວນັ , ເຊກອງ ແລະ ອດັ ຕະປຶ ມອີ ດັ ຕາສ່ ວນທ່ ຂີ ອ້ ນຂາ້ ງສູງ ຍກົ ເວນັ້ ແຂວງບ່ ໍແກວ້ . ຕາຕະລາງ 3.1 ຂ ແລະ 3.1 ຄ ແມ່ ນອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນທ່ ມີ ອີ າຍຸເກນີ ເກນ ແບ່ ງຕາມແຂວງ ແລະ ເຂດ ທ່ ຕີ ງັ້ ຂອງໂຮງຮຽນ. 50

ຕາຕະລາງ 3.1 ຄ: ການສມົ ທຽບອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນທ່ ມີ ອີ າຍຸເກນີ ເກນແບ່ ງຕາມແຂວງ ແຂວງ ຂນັ້ ປ.5 ໃນປີ 2009 ຂນັ້ ປ.3 ໃນປີ 2012 ຄວາມແຕກຕ່ າງ % SE % SE % ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ 13.95 2.53 6.3 1.81 7.65 25.68 ຜງົ້ ສາລີ 45.98 4.59 20.3 3.7 17.67 ຫຼວງນາໍ້ ທາ 37.07 4.11 19.4 3.31 ອຸດມົ ໄຊ 35.39 3.49 30.3 5.95 5.09 ບ່ ໍແກວ້ -4.34 34.16 7.38 38.5 8.8 ຫວຼ ງພະບາງ 41.61 4.13 19.7 3.77 21.91 ຫວົ ພນັ 49.94 4.98 36.4 6.69 13.54 ໄຊຍະບູລີ 28.26 5.23 15 3.41 13.26 ຊຽງຂວາງ 27.36 3.93 28.4 4.37 -1.04 ວຽງຈນັ 26.25 4.03 14.1 3.03 12.15 ບໍລຄິ ໍາໄຊ 29.36 7.08 15.2 3.87 14.16 ຄໍາມ່ ວນ 29.87 4.02 25.6 5.22 4.27 ສະຫວນັ ນະເຂດ 37.22 4.74 31.3 6.11 5.92 ສາລະວນັ 26.3 3.77 37.8 7.79 -11.5 ເຊກອງ 48.68 4.84 51.9 8.05 -3.22 ຈາໍ ປາສກັ 16.41 2.65 13.4 3.43 3.01 ອດັ ຕະປື 44.78 5.1 42.7 9.22 2.08 ທ່ ວົ ປະເທດ 6.65 31.15 1.13 24.5 1.39 ແຜນວາດ 3.2: ການສມົ ທຽບອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນອາຍຸເກນີ ໃນແຕ່ ລະແຂວງ ຄວາມແຕກ ່ຕາງຂອງອັດຕາ ່ສວນ ການສມົ ທຽບອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນອາຍຸເກນີ ລະຫວ່ າງ ປີ 2012 ທຽບໃສ່ ປີ 2009 15 10 5 0 ‐5 ‐10 ‐15 ‐20 ‐25 ‐30 ຄວາມແຕກຕ່ າງລະຫວ່ າງ ປີ 2009 ແລະ ປີ 2012 51

ຕາຕະລາງ 3.1 ງ: ການສມົ ທຽບອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນທ່ ອີ າຍຸເກນີ ເກນແບ່ ງຕາມເຂດທ່ ຕີ ງັ້ ຂອງໂຮງຮຽນ. ເຂດທ່ ຕີ ງັ້ ຂນັ້ ປ.5 ໃນປີ 2009 ຂນັ້ ປ.3 ໃນປີ 2012 ຄວາມແຕກຕ່ າງ % SE % SE % ຫ່ າງໄກສອກຫຼກີ 40.09 3.63 32.53 5.47 7.56 ຊນົ ນະບດົ 32.24 1.51 26.71 1.74 5.53 ຕວົ ເມອື ງ 26.36 2.21 15.55 2.27 10.81 ທ່ ວົ ປະເທດ 31.07 1.13 24.53 1.39 6.54 ຈາກຕາຕະລາງ 3.1 ເຫນັ ໄດຢ້ ່ າງຈະແຈງ້ ວ່ າ ໃນໄລຍະປີ 2009-2012 ຜ່ ານມາ ກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ແລະ ກລິ າ ປະສບົ ຄວາມສໍາເລດັ ລະດບັ ໜ່ ງຶ ໃນການເອາົ ນກັ ຮຽນເຂາົ້ ຮຽນໃນເກນອາຍຸ 6 ປີ ເຖງິ ວ່ າຈະຍງັ ມຈີ າໍ ນວນຫຼາຍທ່ ຕີ ອ້ ງໄດບ້ ນັ ລຸ ໂດຍສະເພາະແມ່ ນໃນແຂວງ ບ່ ໍແກວ້ , ສາລະວນັ ແລະ ເຊກອງ. ສ່ ງິ ຄນົ້ ພບົ ແລະ ຂສໍ້ ະເໜແີ ນະ ອງີ ຕາມຂໍມ້ ນູ ສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ວ່ າ ກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ແລະ ກລິ າ ບນັ ລຸເປົາ້ ໝາຍໃນການລະດມົ ນກັ ຮຽນເຂາົ້ ໂຮງຮຽນທນັ ຕາມເກນອາຍຸ. ປັດຈບຸ ນັ ນກັ ຮຽນທ່ ມີ ອີ າຍຸເກນີ ເກນຫຸດຼ ລງົ ຈາກປີ 2009 ຢ່ າງມຄີ ວາມ ໝາຍສໍາຄນັ ທາງສະຖຕິ ິ ແຕ່ ກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ແລະ ກລິ າ ຍງັ ຕອ້ ງໄດເ້ ອາົ ໃຈໃສ່ ແຂວງທ່ ມີ ບີ ນັ ຫາເລ່ ອື ງ ນກັ ຮຽນທ່ ອີ າຍຸເກນີ ເກນ ເຊ່ ນັ : ແຂວງຫວົ ພນັ , ສາລະວນັ ເຊກອງ ແລະ ແຂວງອດັ ຕະປື. ກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ແລະ ກລິ າ, ແລະ ຫວົ ໜາ້ ພະແນກສກຶ ສາທກິ ານ ແລະ ກລິ າ ຂອງ 4 ແຂວງຂາ້ ງເທງິ ຕອ້ ງ ໄດເ້ ອາົ ໃຈໃສ່ ຕ່ ໍບນັ ຫາດ່ ງັ ກ່ າວ ແລະ ຊອກຫາມາດຕະການເພ່ ອື ສ່ ງົ ເສມີ ໃຫເ້ ດກັ ໃນເກນອາຍຸໃນແຂວງດ່ ງັ ກ່ າວ ເຂາົ້ ຮຽນໃຫທ້ ນັ ຕາມກາໍ ນດົ ເວລາ. ກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ແລະ ກລິ າ ຫຼື ສະຖາບນັ ຄນົ້ ຄວາ້ ວທິ ະຍາສາດການສກຶ ສາ ອາດຈະທາໍ ການສກຶ ສາ ວໄິ ຈສະເພາະເພ່ ອື ສກຶ ສາເບ່ ງິ ບນັ ຫາກ່ ຽວກບັ ນກັ ຮຽນທ່ ມີ ອີ າຍຸເກນີ ເກນແບ່ ງຕາມເພດ ຍງິ -ຊາຍ ແລະ ໝວດ ພາສາ ໃນແຂວງຫວົ ພນັ , ສາລະວນັ , ເຊກອງ ແລະ ອດັ ຕະປື. ຂ. ໂອກາດໃນການເຂາົ້ ເຖງິ ການສກຶ ສາຂອງນກັ ຮຽນຍງິ ແລະ ນກັ ຮຽນຊາຍ ຕາຕະລາງ 3.2 ໄດສ້ ະແດງອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນຍງິ ຂນັ້ ປ.3 ໃນແຕ່ ລະແຂວງ ແລະ ໃນທ່ ວົ ປະເທດ. ໂດຍລວມແລວ້ ທ່ ວົ ປະເທດມນີ ກັ ຮຽນກ່ ຸມຕວົ ຢ່ າງທ່ ເີ ປັນເພດຍງິ 49.8% ຂອງນກັ ຮຽນທງັ ໝດົ . ແຜນວາດ 3.3 ສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ເຖງິ ຄວາມແຕກຕ່ າງໃນອດັ ຕາສ່ ວນຂອງນກັ ຮຽນຍງິ ແລະ ນກັ ຮຽນ ຊາຍໃນແຕ່ ລະແຂວງ. ຈາກແຜນວາດເຫນັ ວ່ າ ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນຍງິ ໃນແຂວງອດັ ຕະປື, ສາລະວນັ ແລະ ເຊກອງ ມຫີ າຼ ຍກວ່ ານກັ ຮຽນຊາຍຢ່ າງມຄີ ວາມໝາຍສໍາຄນັ ທາງສະຖຕິ .ິ ໃນຂະນະທ່ ນີ ະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ , ແຂວງຫວຼ ງນາໍ້ ທາ, ຫວົ ພນັ , ໄຊຍະບູລີ ແລະ ບໍລຄິ ໍາໄຊ ມອີ ດັ ຕາສ່ ວນນກັ ຮຽນຍງິ ໜອ້ ຍກວ່ ານກັ ຮຽນຊາຍ ຢ່ າງມີ ຄວາມໝາຍສໍາຄນັ ທາງສະຖຕິ .ິ 52

ຕາຕະລາງ 3.2: ຄ່ າສະເລ່ ຍ, ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍ ກບັ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານ ກ່ ຽວກບັ ຂມໍ້ ນູ ພນື້ ຖານ ແລະ ສະພາບ ເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ຂອງຄອບຄວົ ນກັ ຮຽນຂນັ້ ປ.3 ແບ່ ງຕາມແຂວງ ແຂວງ % ປຶມ້ ອ່ ານທ່ ມີ ີ ຈາໍ ນວນປຶມ້ ຊບັ ສນິ ຈາໍ ນວນຄງັ້ ໂດຍສະເລ່ ຍ ນກັ ຮຽນຍງິ ຢ່ ູເຮອື ນ ທ່ ມີ ຢີ ່ ູເຮອື ນ ທງັ ໝດົ ກນິ ອາຫານ/ມື້ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ % SE % SE M SE ແລວ້ ຈາໍ ນວນ ຜງົ້ ສາລີ M SE M SE ຫວຼ ງນາໍ້ ທາ 45.5 2.59 41.8 5.36 2.98 0.01 ນກັ ຮຽນຍງິ 4 0.75 12.72 0.602 49.3 2.66 74 5.92 5.58 0.465 2.98 0.02 ແລະ ນກັ ຮຽນ 0.9 0.23 6.26 0.504 48.4 2.98 70.5 4.91 3.01 0.03 ຊາຍ ມເີ ກອື ບ 1.1 0.19 ເທ່ າົ ກນັ ອຸດມົ ໄຊ 49.9 2.86 1.1 0.22 67.1 6.8 4.44 0.596 2.99 0.01 ບ່ ໍແກວ້ 49.8 3 4 1.37 58.5 9.82 6.15 1.107 2.97 0.01 ຫຼວງພະບາງ 50.5 2.32 2.6 0.49 38.3 5.51 5.7 0.839 2.99 0.01 ຫວົ ພນັ 44 3.29 2.1 0.35 52.2 5.53 6.45 0.301 3.00 0.00 ໄຊຍະບູລີ 46 2.78 1.1 0.29 74.6 5.49 6.79 0.601 3.01 0.02 ຊຽງຂວາງ 49.8 2.09 1.8 0.24 53.5 5.43 6.44 0.596 3.01 0.01 ວຽງຈນັ 49.8 2.26 1.4 0.25 60.9 6.76 8.33 0.543 3.01 0.02 ບໍລຄິ ໍາໄຊ 45.7 3 3.3 0.32 30.3 5.42 9.45 0.723 3.06 0.04 ຄໍາມ່ ວນ 50.8 3.18 4 0.93 41.6 7.95 8.98 0.563 2.98 0.01 ສະຫວນັ ນະເຂດ 54.5 4.37 1 0.22 71 6.06 7.53 0.448 2.99 0.02 ສາລະວນັ 49.8 4.87 2.3 1.39 66.7 8.18 6.54 0.453 3.00 0.02 ເຊກອງ 53.6 2.6 1.4 0.43 70.8 6.19 5.01 0.527 2.89 0.05 ຈາໍ ປາສກັ 51.6 2.05 1 0.21 72 5.98 8.45 0.645 3.01 0.01 ອດັ ຕະປື 56.8 4.4 1.8 0.27 48.8 6.36 7.32 0.403 3.01 0.03 ທ່ ວົ ປະເທດ 49.8 0.89 2 0.14 58.7 1.68 7.46 0.152 3.00 0.00 ແຜນວາດ 3.3: ຄວາມແຕກຕ່ າງຂອງອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍນກັ ຮຽນຍງິ ທຽບໃສ່ ນກັ ຮຽນຊາຍ ໃນແຕ່ ລະແຂວງ ຄວາມແຕກຕ່ າງຂອງອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍນກັ ຮຽນຍງິ ທຽບໃສ່ ນກັ ຮຽນຊາຍ ອງີ ຕາມແຂວງ ຄວາມແຕກ ່ຕາງຂອງອັດຕາ ່ສວນຮ້ອຍ 8 6 4 2 0 ‐2 ‐4 ‐6 53

ຄ. ຈາໍ ນວນປຶມ້ ທ່ ມີ ຢີ ່ ູເຮອື ນ ໃນການວໄິ ຈຕ່ າງໆ (ເຊ່ ນັ : Elley, W.B. (1994) the IAE Study of Reading Literacy: ນກັ ຮຽນສ່ ວນ ຫາຼ ຍມາຈາກ Achievement and Instruction in Thirty-Two School System. Oxford: Pergamon) ຢ່ ູໃນຫາຼ ຍ ຄອບຄວົ ທ່ ບີ ່ ມໍ ີ ປະເທດທ່ ວົ ໂລກພບົ ວ່ າ ການມປີ ຶມ້ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນອ່ ານ ຈະຊ່ ວຍໃຫຜ້ ນົ ສໍາເລດັ ການອ່ ານຂອງນກັ ຮຽນສູງຂນຶ້ ຫຼາຍ. ປືມ້ ອ່ ານຢ່ ູ ເຮອື ນ ເຊ່ ງິ ບ່ ໍ ນກັ ຮຽນຂນັ້ ປ.3 ກ່ ຸມຕວົ ຢ່ າງທຸກຄນົ ໄດຕ້ ອບຄໍາຖາມກ່ ຽວກບັ ຈາໍ ນວນປຶມ້ ທ່ ມີ ໂີ ດຍປະມານຢ່ ູເຮອື ນຂອງ ມຄີ ວມແຕກ ຕ່ າງຫຍງັ ຫາຼ ຍ ເຂາົ ເຈາົ້ ອງີ ຕາມ 6 ຕວົ ເລອື ກທ່ ມີ ໃີ ຫ້ ແລະ ຈາໍ ນວນປຶມ້ ອ່ ານທ່ ມີ ຢີ ່ ູເຮອື ນໄດຄ້ ດິ ໄລ່ ໂດຍໃຊວ້ ທິ ດີ ຽວກນັ ກບັ ການ ທຽບກບັ ການ ປະເມນີ ໃນຂນັ້ ປ.5 ປີ 2006 ແລະ 2009. ຈາກຕາຕະລາງ 3.2 ເຫນັ ວ່ າ ຈາໍ ນວນປຶມ້ ທ່ ມີ ຢີ ູເຮອື ນໂດຍສະເລ່ ຍ ປະເມນີ ຄງັ້ ຜ່ ານມາ ທ່ ວົ ປະເທດແມ່ ນ 2 ຫວົ . ຈາໍ ນວນປຶມ້ ອ່ ານທງັ ໝດົ ທ່ ມີ ຢີ ່ ູເຮອື ນແມ່ ນແຕກຕ່ າງກນັ ຕາມແຕ່ ລະແຂວງ. ຈາໍ ນວນ ດ່ ງັ ກ່ າວເລ່ ມີ ແຕ່ 0.9 ຫາ 4 ຫວົ . ເຖງິ ແນວໃດກຕໍ າມ ຜນົ ການປະເມນີ ທ່ ຄີ ນົ້ ພບົ ດ່ ງັ ກ່ າວຄວນຕຄີ ວາມໝາຍຢ່ າງ ລະມດັ ລະວງັ ເພາະວ່ າ ອາດຈະເປັນຍອ້ ນນກັ ຮຽນບ່ ໍຮູລ້ ະອຽດວ່ າຕນົ ເອງມປີ ຶມ້ ຕວົ ຈງິ ຢ່ ູເຮອື ນຫຼາຍປານໃດ ແລະ ອາດຈະຄາດຄະເນເອາົ ຈາໍ ນວນໃດໜ່ ງຶ ໃນ 6 ຕວົ ເລອື ກທ່ ກີ າໍ ນດົ ໃຫເ້ ທ່ າົ ນນັ້ . ຕວົ ຊບີ້ ອກທ່ ໜີ າ້ ເຊ່ ອື ຖກື ່ ຽວກບັ ບນັ ຫາຂາ້ ງເທງິ ແມ່ ນຈາໍ ນວນນກັ ຮຽນທ່ ບີ ອກວ່ າເຂາົ ເຈາົ້ ບ່ ໍມປີ ຶມ້ ຢ່ ູ ເຮອື ນ. ໂດຍລວມແລວ້ ມນີ ກັ ຮຽນ 58.7% ບອກວ່ າບ່ ໍມປີ ຶມ້ ຢ່ ູເຮອື ນ ແລະ ໃນບາງແຂວງມນີ ກັ ຮຽນເຖງິ 70% ຫຼື ຫຼາຍກວ່ າ ດ່ ງັ ທ່ ສີ ະແດງໃນຕາຕະລາງ 3.2. ເຖງິ ວ່ າຈະຢ່ ູນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ ແຕ່ ຍງັ ມນີ ກັ ຮຽນເຖງິ 41% ທ່ ີ ບອກວ່ າບ່ ໍມປີ ຶມ້ ອ່ ານຢ່ ູເຮອື ນ ແຕ່ ອງີ ຕາມຕາຕະລາງ 3.2ກ ເຫນັ ວ່ າ ບນັ ຫາດ່ ງັ ກ່ າວຈະມຢີ ່ ູໃນເຂດຫ່ າງໄກ ສອກຫຼກີ ຫາຼ ຍກວ່ າໃນເຂດຕວົ ເມອື ງ. ສະພາບກ່ ຽວກບັ ຊບັ ພະຍາກອນການອ່ ານຢ່ ູເຮອື ນ ແມ່ ນມຄີ ວາມຄາ້ ຍຄື ກນັ ກບັ ຜນົ ການປະເມນີ ທ່ ວົ ປະເທດໃນປີ 2006 ແລະ 2009 ກ່ ຽວກບັ ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນທ່ ບີ ່ ໍມປີ ຶມ້ ອ່ ານຢ່ ູເຮອື ນ. ຕາຕະລາງ 3.2 ກ: ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນທ່ ລີ າຍງານກ່ ຽວກບັ ປັດໄຈທາງດາ້ ນສະພາບເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ຂອງພວກເຂາົ ແບ່ ງຕາມເຂດທ່ ຕີ ງັ້ ຂອງໂຮງຮຽນ. ເຂດທ່ ຕີ ງັ້ ຈາໍ ນວນປຶມ້ ທ່ ມີ ີ ບ່ ມໍ ປີ ຶມ້ ຈາໍ ນວນຄງັ້ ຊບັ ສນິ ຢ່ ູເຮອື ນ ຢ່ ູເຮອື ນ ກນິ ເຂາົ້ /ມື້ ທ່ ມີ ທີ ງັ ໝດົ M SE % SE M SE M SE ຫ່ າງໄກສອກຫຼກີ 1.3 0.17 63.7 5.13 3 0.02 5.4 0.43 ຊນົ ນະບດົ 1.4 0.1 63.3 2.14 3 0.01 6.7 0.18 ຕວົ ເມອື ງ 3.6 0.42 44.4 3.37 3 0.01 10.2 0.33 ທ່ ວົ ປະເທດ 2 0.14 58.4 1.67 3 0 7.5 0.15 54

ອັດຕາ ່ສວນຮ້ອຍນັກຮຽນແຜນວາດ 3.4: ອດັ ຕາສ່ ວນຂອງນກັ ຮຽນທ່ ບີ ່ ມໍ ປີ ຶມ້ ຢ່ ູເຮອື ນ ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນທ່ ບີ ່ ມໍ ປີ ຶມ້ ຢ່ ູເຮອື ນອງີ ຕາມແຕ່ ລະແຂວງ 80 60 40 20 0 ຖາ້ ຢາກໃຫຄ້ ນົ ລາວເກ່ ງັ ພາສາຂອງຕນົ ເອງ ໂດຍສະເພາະແມ່ ນການອ່ ານ ເດກັ ນອ້ ຍຕອ້ ງໄດມ້ ປີ ຶມ້ ສໍາລບັ ອ່ ານໃຫຫ້ ຼາຍໆ ຖາ້ ມຫີ ອ້ ງອ່ ານເຄ່ ອື ນທ່ ຍີ ່ ງິ ເປັນການດີ ໂດຍສະເພາະຢ່ ູເຂດຊນົ ນະບດົ ແລະ ຫ່ າງໄກສອກຫຼກີ . ສ່ ງິ ຄນົ້ ພບົ ແລະ ຂສໍ້ ະເໜແີ ນະຕ່ າງໆ: ເພ່ ອື ຍກົ ລະດບັ ຄຸນນະພາບການຮຽນ ຈາໍ ເປັນຕອ້ ງໄດພ້ ດັ ທະນາໃຫມ້ ຫີ ອ້ ງອ່ ານໃຫຫ້ ຼາຍ ໂດຍສະເພາະໃນ ເຂດຊນົ ນະບດົ ແລະ ເຂດຫ່ າງໄກສອກຫກຼີ ກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ແລະ ກລິ າ ອາດຈະຖເື ອາົ ບນັ ຫາດ່ ງັ ກ່ າວມາ ພຈິ າລະນາໃນການວາງແຜນພດັ ທະນາໂຮງຮຽນ. ງ. ຊບັ ສນິ ທ່ ມີ ໃີ ນຄອບຄວົ ນກັ ຮຽນທ່ ເີ ຂາົ້ ຮ່ ວມການປະເມນີ ໄດຕ້ ອບຄໍາຖາມກ່ ຽວກບັ ຊບັ ສນິ ທ່ ມີ ໃີ ນຄອບຄວົ ຂອງເຂາົ ເຈາົ້ ຈາໍ ນວນ 24 ຢ່ າງ. ຊບັ ສນິ ດ່ ງັ ກ່ າວປະກອບມ:ີ ລດົ ຖບີ , ລດົ ຈກັ , ລດົ ຈາໍ ໂບ/້ ຕຸກໆ, ລດົ ໃຫຍ່ , ລດົ ໄຖ, ໂມງຕງັ້ ໂຕະ, ໂຕະ, ຕ່ ງັ , ໂຄມໄຟຕງັ້ ໂຕະ, ໜງັ ສພື ມິ /ວາລະສານ, ປຶມ້ ອ່ ານ, ຕູໃ້ ສ່ ປຶມ້ , ວທິ ະຍຸ, ໂທລະພາບ, ຕູເ້ ສອື້ ຜາ້ , ພດັ ລມົ , ເຕາົ ໄຟຟາ້ , ເຕາົ ແກສັ , ເຄ່ ອື ງຊກັ ຜາ້ , ໂທລະສບັ ຕງັ້ ໂຕະ, ໂທລະສບັ ມຖື ,ື ແອປັບອາກາດ, ຄອມພວິ ເຕ,ີ ເຮອື ພາຍ ແລະ ເຮອື ຈກັ . ຊບັ ສນິ ທ່ ນີ ກັ ຮຽນມຢີ ່ ູເຮອື ນ ແມ່ ນໄດນ້ າໍ ມາບວກກນັ ເພ່ ອື ກາໍ ນດົ ເປັນຈາໍ ນວນຊບັ ສນິ ທ່ ມີ ທີ ງັ ໝດົ . ຈາໍ ນວນຊບັ ສນິ ທ່ ມີ ທີ ງັ ໝດົ ຈະເຫນັ ໃນຮູບຂອງຕວົ ປ່ ຽນກ່ ຽວກບັ ລະດບັ ເສດຖະກດິ ຂອງຄອບຄວົ . ອດັ ຕາສ່ ວນ ສະເລ່ ຍຈາໍ ນວນຊບັ ສນິ ທ່ ມີ ຢີ ່ ູເຮອື ນຂອງນກັ ຮຽນແຕ່ ລະແຂວງໄດນ້ າໍ ສະເໜໃີ ນຕາຕະລາງ 3.2. ນກັ ຮຽນໂດຍສະເລ່ ຍ ມາຈາກຄອບຄວົ ທ່ ມີ ຊີ ບັ ສນິ 7.46 ລາຍການ. ລະດບັ ເສດຖະກດິ ຄອບຄວົ ຂອງ ນກັ ຮຽນລະຫວ່ າງແຂວງຕ່ າງໆມຄີ ວາມແຕກຕ່ າງກນັ ຫາຼ ຍສມົ ຄວນ; ຢ່ ູແຂວງອຸດມົ ໄຊມຄີ ່ າສະເລ່ ຍຊບັ ສນິ ຕ່ ໍາກວ່ າ 5 ລາຍການ ເຊ່ ງິ ມໜີ ອ້ ຍສຸດ ກງົ ກນັ ຂາ້ ມ ຢ່ ູນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ ມຄີ ່ າສະເລ່ ຍຫາຼ ຍກວ່ າ 12 ລາຍການ ເຊ່ ງິ ຫາຼ ຍ ກວ່ າທຸກໆແຂວງ. 55

ຈ .ຈາໍ ນວນຄງັ້ ໃນການກນິ ເຂາົ້ ຂອງນກັ ຮຽນຕ່ ວໍ ນັ ຜນົ ການປະເມນີ ASLO ໃນປີ 2006 ຊໃີ້ ຫເ້ ຫນັ ວ່ າ ການກນິ ອາຫານບ່ ໍພຽງພໍ ເປັນຜນົ ສະທອ້ ນເຮດັ ໃຫ້ ນກັ ຮຽນບ່ ໍມສີ ະມາທິ ຫຼື ບ່ ໍຄວາມຕງັ້ ໃຈໃນການຮຽນ ແລະ ເຮດັ ໃຫຜ້ ນົ ສໍາເລດັ ການຮຽນຂອງນກັ ຮຽນຫຸດຼ ລງົ . ດ່ ງັ ນນັ້ ການກນິ ອາຫານຄບົ ຕາມເວລາຢ່ າງເປັນປົກກະຕິ ເປັນປັດໄຈທ່ ມີ ຜີ ນົ ກະທບົ ຕ່ ໍຜນົ ສໍາເລດັ ການຮຽນຂອງ ນກັ ຮຽນ. ນກັ ຮຽນກ່ ຸມຕວົ ຢ່ າງທຸກຄນົ ຈະຖກື ຖາມວ່ າ ແຕ່ ລະມເື້ ຂາົ ເຈາົ້ ກນິ ເຂາົ້ ຈກັ ຄາບ ເຊ່ ງິ ມຕີ ວົ ເລອື ກຕອບ ດ່ ງັ ນ:ີ້ (1 = 1 ຄາບ/ມ,ື້ 2 = 2 ຄາບ/ມື້ ແລະ 3 = 3 ຄາບ ຫຼື ຫາຼ ຍກວ່ າ/ມ)ື້ ຜນົ ທ່ ໄີ ດຈ້ າກການວເິ ຄາະເທ່ າົ ກບັ 3 ຄາບ. ຈາກຕາຕະລາງ 3.2 ເຫນັ ວ່ າ ໂດຍສະເລ່ ຍແລວ້ ນກັ ຮຽນຂນັ້ ປ.3 ກນິ ເຂາົ້ 3 ຄາບ/ມ.ື້ ສະພາບໃນການກນິ ເຂາົ້ ຂອງນກັ ຮຽນໃນແຕ່ ລະແຂວງ ບ່ ໍແຕກຕ່ າງກນັ ຫາຼ ຍປານໃດ ເຊ່ ງິ ມຄີ ່ າສະເລ່ ຍແຕ່ 2.89 ຫາ 3,06 ຄາບ/ມ.ື້ ໃນການສໍາຫຼວດ ປີ 2006 ແລະ 2009 ສໍາລບັ ນກັ ຮຽນຂນັ້ ປ.5 ກໄໍ ດຖ້ າມຄໍາຖາມໃນລກັ ສະນະດຽວກນັ ເຊ່ ງິ ຜນົ ການວໄິ ຈພບົ ວ່ າ ໂດຍສະເລ່ ຍແລວ້ ນກັ ຮຽນກນິ ເຂາົ້ 2.90 ຫາ 2.95 ຄາບ/ມ.ື້ ເຖງິ ວ່ າ ເຮາົ ບ່ ໍສາມາດສມົ ທຽບ ຕວົ ຊບີ້ ອກດ່ ງັ ກ່ າວຂອງນກັ ຮຽນຂນັ້ ປ.3 ກບັ ນກັ ຮຽນຂນັ້ ປ.5 ໄດໂ້ ດຍກງົ ແຕ່ ມນັ ເປັນຕວົ ຊບີ້ ອກທ່ ດີ ຂີ ອງການ ປັບປຸງດາ້ ນໂພສະນາການທາງອາຫານຂອງນກັ ຮຽນໃນຊນັ້ ປະຖມົ . ສ່ ງິ ຄນົ້ ພບົ ແລະ ຂສໍ້ ະເໜແີ ນະຕ່ າງໆ: ໃນການປະເມນີ ປີ 2006 ແລະ 2009 ສໍາລບັ ນກັ ຮຽນຂນັ້ ປ.5, ຄໍາຖາມກ່ ຽວກບັ ການກນິ ອາຫານກໍ ໄດຖ້ າມເຊ່ ນັ ກນັ ເຊ່ ງິ ຜນົ ການວໄິ ຈພບົ ວ່ າ ນກັ ຮຽນຂນັ້ ປ.5 ກນິ ອາຫານ 2.9 ຫາ 2.95 ຄາບ/ມ.ື້ ເຖງິ ວ່ າ ເຮາົ ບ່ ໍ ສາມາດສມົ ທຽບຕວົ ຊບີ້ ອກດ່ ງັ ກ່ າວຂອງນກັ ຮຽນຂນັ້ ປ.3 ກບັ ນກັ ຮຽນຂນັ້ ປ.5 ໄດໂ້ ດຍກງົ ແຕ່ ມນັ ຍງັ ເປັນຕວົ ຊບີ້ ອກທ່ ດີ ຂີ ອງການປັບປຸງດາ້ ນໂພສະນາການທາງອາຫານຂອງນກັ ຮຽນໃນຊນັ້ ປະຖມົ . ສ. ຊນົ ເຜ່ າົ / ໝວດພາສາ ໃນ ສ.ປ.ປ ລາວ ມທີ ງັ ໝດົ 49 ຊນົ ເຜ່ າົ ຍ່ ອຍ ໂດຍແບ່ ງເປັນ 4 ໝວດພາສາ ເຊ່ ງິ ປະກອບມ:ີ ລາວ-ໄຕ, ມອນ-ຂະແມ, ຈນີ -ຕເິ ບດ ແລະ ມງົ້ -ອວີ ມຽນ ໃນນນັ້ ຍງັ ມກີ ່ ຸມພາສາຕ່ າງປະເທດອກີ ໜ່ ງຶ ກ່ ຸມ. ຈາກຕາຕະລາງ 3.3ກ ເຫນັ ວ່ າ ມນີ ກັ ຮຽນ 44.3% ເປັນນກັ ຮຽນທ່ ມີ າຈາກຊນົ ເຜ່ າົ ທ່ ບີ ່ ໍແມ່ ນ ລາວ-ໄຕ. ຈາກຕວົ ເລກດ່ ງັ ກ່ າວ ທຽບໃສ່ ການປະເມນີ ASLO I ແລະ ASLO II ເຫນັ ວ່ າ ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍນກັ ຮຽນຊນົ ເຜ່ າົ ທ່ ລີ ງົ ທະບຽນເຂາົ້ ຮຽນເພ່ ມີ ຂນຶ້ ເຊ່ ງິ ເປັນສນັ ຍານທ່ ດີ ສີ ໍາລບັ ເປົາ້ ໝາຍຂອງການສກຶ ສາເພ່ ອື ທຸກຄນົ (EFA). ແຕ່ ຍງັ ຕອ້ ງໄດມ້ ກີ ານ ສກຶ ສາຕ່ ມື ອກີ . ຈາກຕາຕະລາງ 3.3 ສງັ ເກດເຫນັ ວ່ າ ແຂວງໃດມນີ ກັ ຮຽນມາຈາກຫຼາຍຊນົ ເຜ່ າົ . ຕາຕະລາງ 3.3 ກ: ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍ ແລະ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານຂອງນກັ ຮຽນໃນແຕ່ ລະໝວດພາສາ ແບ່ ງຕາມແຂວງ. ລາວ-ໄຕ ມອນ-ຂະແມ ຈນີ -ຕເິ ບດ ມງົ້ -ອວີ ມຽນ ຕ່ າງປະເທດ % SE % SE % SE % SE % SE ແຂວງ ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ 84.11 5.081 4.24 2.676 0.25 0.247 10.31 4.744 1.09 1.095 ຜງົ້ ສາລີ 18.79 5.317 24.21 5.987 49.32 7.357 7.68 3.801 ຫວຼ ງນາໍ້ ທາ 11.36 5.005 47.82 8.587 26.06 6.74 14.76 5.925 ອຸດມົ ໄຊ 10.89 4.304 68.1 8.432 0.6 0.603 20.41 7.431 ບ່ ໍແກວ້ 34.26 9.511 51.55 9.594 42 6.363 ຫຼວງພະບາງ 26.11 7.46 57.54 8.219 16.05 5.673 ຫວົ ພນັ 71.05 7.59 18.42 7.109 10.53 4.522 ໄຊຍະບູລີ 59.63 8.406 20.78 6.632 0.24 0.244 19.34 6.355 56

ແຂວງ ລາວ-ໄຕ ມອນ-ຂະແມ ຈນີ -ຕເິ ບດ ມງົ້ -ອວີ ມຽນ ຕ່ າງປະເທດ % SE % SE % SE % SE % SE ຊຽງຂວາງ 19.45 7.908 55.42 8.86 0.29 0.292 ວຽງຈນັ 25.13 8.32 14.93 5.849 ບໍລຄິ ໍາໄຊ 2.93 2.464 40.16 8.638 0.09 0.079 ຄໍາມ່ ວນ 44.91 8.466 4.86 3.259 ສະຫວນັ ນະເຂດ 19.34 7.255 33.22 7.804 ສາລະວນັ 63.56 8.554 46.24 9.773 ເຊກອງ 89.4 5.171 ຈາໍ ປາສກັ 95.14 3.259 20.7 7.985 ອດັ ຕະປື 80.42 7.344 50.76 11.36 0.23 0.234 ທ່ ວົ ປະເທດ 53.76 9.773 28.13 1.943 10.6 5.171 79.3 7.985 0.34 0.348 13.3 1.248 48.89 2.78 0.452 55.68 11.43 6 2.017 ຊ. ການເວາົ້ ພາສາລາວເວລາຢ່ ູນອກໂຮງຮຽນ ພາສາລາວເປັນພາສາທ່ ໃີ ຊສ້ ໍາລບັ ສດິ ສອນໃນໂຮງຮຽນ. ເຖງິ ແນວໃດກຕໍ າມ ບາງຊນົ ເຜ່ າົ ຍງັ ເວາົ້ ພາສາ ຂອງຕນົ ເອງເວລາຢ່ ູເຮອື ນ. ແບບທດົ ສອບກເໍ ປັນພາສາລາວ ດ່ ງັ ນນັ້ ຈ່ ງຶ ຄາດຄະເນວ່ າ ນກັ ຮຽນທ່ ເີ ວາົ້ ພາສາລາວ ເວລາຢ່ ູນອກໂຮງຮຽນຫຼາຍເທ່ າົ ໃດ ກຈໍ ະສ່ ງົ ຜນົ ຕ່ ໍຄວາມສາມາດໃນການຕອບຄໍາຖາມທດົ ສອບຂອງນກັ ຮຽນເທ່ າົ ນນັ້ . ຈາກຕາຕະລາງ 3.3 ຂ ເຫນັ ວ່ າ ເຖງິ ຈະມນີ ກັ ຮຽນພຽງແຕ່ 21% ທ່ ບີ ອກວ່ າພວກເຂາົ ບ່ ໍເຄຍີ ເວາົ້ ພາສາລາວ ຈກັ ເທ່ ອື ເວລາຢ່ ູເຮອື ນ ແຕ່ ຍງັ ມຢີ ່ ູ 6 ແຂວງທ່ ມີ ນີ ກັ ຮຽນຫຼາຍກວ່ າ 30% ບອກວ່ າພວກເຂາົ ບ່ ໍເຄຍີ ເວາົ້ ພາສາລາວ ຢ່ ູເຮອື ນ. ຢ່ ູແຂວງເຊກອງ ມອີ ດັ ຕາສ່ ວນນກັ ຮຽນທ່ ບີ ່ ໍເຄຍີ ເວາົ້ ພາສາລາວເວລາຢ່ ູເຮອື ນ 50%. ຢ່ ູແຂວງຜງົ້ ສາລ,ີ ຫວຼ ງນາໍ້ ທາ, ອຸດມົ ໄຊ, ບ່ ໍແກວ້ ແລະ ສາລະວນັ ມອີ ດັ ຕາສ່ ວນຫາຼ ຍກວ່ າ 30%. ໃນບນັ ດາແຂວງດ່ ງັ ກ່ າວ ໂດຍ ສະເພາະແມ່ ນຜູບ້ ໍລຫິ ານການສກຶ ສາຂອງແຂວງ ຕອ້ ງໄດຊ້ ອກຫາວທິ ຕີ ່ າງໆເພ່ ອື ໃຫເ້ ຮດັ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນສາມາດຮຽນ ພາສາລາວໄດດ້ .ີ ຢ່ ູແຂວງຫວົ ພນັ ມອີ ດັ ຕາສ່ ວນພຽງແຕ່ 3.4 ແລະ ຄໍາມ່ ວນ ມີ 3.6%. ຕາຕະລາງ 3.3 ຂ: ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍ ແລະ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຖານການເວາົ້ ພາສາລາວຢ່ ູເຮອື ນຂອງນກັ ຮຽນ ປ.3 ແຂວງ ບ່ ເໍ ຄຍີ ເວາົ້ ເວາົ້ ບາງຄງັ້ ເວາົ້ ເລອື້ ຍໆ % SE % SE % SE ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ 4.6 1.63 11 4.19 84.4 4.74 ຜງົ້ ສາລີ ຫຼວງນາໍ້ ທາ 41.1 6.57 28.1 4.38 29.4 6.29 ອຸດມົ ໄຊ 43.8 6.41 32.5 3.91 23.7 4.94 ບ່ ໍແກວ້ 45.4 7.82 36.2 6.79 17.7 6.06 ຫວຼ ງພະບາງ 39.9 9.88 18.9 5.98 41.2 9.95 ຫວົ ພນັ 29.7 6.29 34.5 5.89 35.9 7.86 ໄຊຍະບູລີ 3.4 1.28 24.4 5.43 72 6.32 6.3 2.37 26.7 6.16 67 7.11 ຊຽງຂວາງ 29.7 6.75 34.8 5.69 35.3 7.89 ວຽງຈນັ ບໍລຄິ ໍາໄຊ 25.8 5.64 22.6 4.61 47.8 7.99 15.3 4.82 15.2 3.83 68.2 6.8 57

ຄໍາມ່ ວນ 3.6 1.89 2.9 1.46 92.9 3.23 ສະຫວນັ ນະເຂດ ສາລະວນັ 17 6.28 15 5.69 67.5 8.85 ເຊກອງ ຈາໍ ປາສກັ 30.7 7.36 9.1 3.01 60.2 9.17 ອດັ ຕະປື ທ່ ວົ ປະເທດ 50 8 24.8 5.25 25.3 7.03 10.1 5.98 8.6 4.1 81.1 7.42 20.6 7.04 29.9 6.52 49.2 10.78 21 1.55 20.3 1.36 58.2 2.04 ແຜນວາດ 3.5 ກ: ອດັ ຕາສ່ ວນຂອງນກັ ຮຽນທ່ ບີ ່ ເໍ ວາົ້ ພາສາລາວຢ່ ູນອກໂຮງຮຽນ ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນທ່ ບີ ່ ເໍ ວາົ້ ພາສາລາວເວລາຢ່ ູນອກໂຮງຮຽນ 50 50 43.8 45.4 45 41.1 39.9 ອັດຕາ ່ສວນຮ້ອຍຂອງນັກຮຽນ 40 35 30.7 30 25 20 15 10 5 0 ເປັນເລ່ ອື ງທ່ ປີ ົກກະຕິ ກບັ ການທ່ ບີ ່ ໍເວາົ້ ພາສາລາວມຄີ ວາມກ່ ຽວຂອ້ ງກບັ ນກັ ຮຽນທ່ ເີ ປັນຊນົ ເຜ່ າົ . ອງີ ຕາມ ຕາຕະລາງ 3.3 ຄ ເຫນັ ວ່ າ ນກັ ຮຽນຫາຼ ຍກວ່ າ 90% ທ່ ມີ າຈາກເຜ່ າົ ລາວ-ໄຕ ບອກວ່ າພວກເຂາົ ເວາົ້ ພາສາລາວ ເລອື້ ຍໆເວລາຢ່ ູເຮອື ນ. ໃນຂະນະທ່ ເີ ຜ່ າົ ອ່ ນື ໆທ່ ບີ ່ ໍແມ່ ນລາວ-ໄຕ ມປີ ະມານ 1/4 ຫຼື ນອ້ ຍກວ່ າ. ຕາຕະລາງ 3.3 ຄ: ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍ ແລະ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານ ຂອງນກັ ຮຽນແຕ່ ລະໝວດພາສາ ທ່ ເີ ວາົ້ ພາສາ ລາວຢ່ ູເຮອື ນ ບ່ ເໍ ຄຍີ ເວາົ້ ເວາົ້ ບາງຄງັ້ ເວາົ້ ເລອື້ ຍໆ ໝວດພາສາ % SE % SE % SE ລາວ-ໄຕ 2.6 0.77 5.4 1.4 91.4 1.72 ມອນ-ຂະແມ 44.3 3.35 35.9 2.67 19.3 2.3 ຈນີ -ຕເິ ບດ 56.9 6.91 29.2 4.11 12.2 4.87 ມງົ້ -ອວີ ມຽນ 41.1 3.84 46.9 3.65 11.4 2.3 ຕ່ າງປະເທດ 14 85.49 86 85.49 ທ່ ວົ ປະເທດ 21 1.55 20.3 1.36 58.2 2.04 58

ການບ່ ໍເວາົ້ ພາສາລາວ ມຄີ ວາມສໍາພນັ ກບັ ລະດບັ ຜນົ ສໍາເລດັ ການຮຽນທ່ ຕີ ່ ໍາ. ໃນພາກທສີ ອງໄດນ້ າໍ ສະເໜີ ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນໃນແຕ່ ລະເກນມາດຕະຖານ “ກຽມຄວາມພອ້ ມ”, “ກຸມ້ ຕນົ ເອງບາງສ່ ວນ” ແລະ ລະດບັ “ກຸມ້ ຕນົ ເອງ”. ໃນຕາຕະລາງ 3.3 ງ ໄດສ້ ະແດງອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນທ່ ເີ ວາົ້ ພາສາລາວເວລາຢ່ ູ ນອກໂຮງຮຽນ ຕາມອດັ ຕາສ່ ວນຕ່ າງໆ. ຕາຕະລາງ 3.3 ງ: ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍ ແລະ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານການສ່ ຸມຕວົ ຢ່ າງຂອງລະດບັ ທກັ ສະແຕ່ ລະ ປະເພດໃນວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ຄະນດິ ສາດ ອງີ ຕາມການເວາົ້ ພາສາລາວຢ່ ູເຮອື ນ. ວຊິ າ ຂນັ້ ກຽມຄວາມພອ້ ມ ກຸມ້ ຕນົ ເອງໄດບ້ າງສ່ ວນ ກຸມ້ ຕນົ ເອງ ພາສາລາວ % SE % SE % SE ບ່ ໍເຄຍີ ເວາົ້ 23.5 2.64 62.4 2.98 14.1 2.96 ເວາົ້ ບາງຄງັ້ 20.4 2.23 60.4 2.3 19.2 2.42 ເວາົ້ ເລອື້ ຍໆ 12.8 1.42 57.8 1.63 29.4 1.92 ທ່ ວົ ປະເທດ 16.6 1.23 59.3 1.34 24 1.51 ຄະນດິ ສາດ 60.1 3.04 30.1 2.49 ບ່ ໍເຄຍີ ເວາົ້ ພາສາລາວ 55.9 3.13 32.7 2.36 9.9 60.1 ເວາົ້ ບາງຄງັ້ 50.4 2.38 37.2 1.9 11.4 55.9 ເວາົ້ ເລອື້ ຍໆ 53.6 1.86 34.7 1.42 12.3 50.4 ທ່ ວົ ປະເທດ 11.7 53.6 ອັດຕາ ່ສວນນັກຮຽນແຜນວາດ 3.5 ຂ: ອດັ ຕາສ່ ວນຂອງນກັ ຮຽນໃນແຕ່ ລະເກນມາດຕະຖານ ອງີ ຕາມການເວາົ້ ພາສາລາວ ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນໃນແຕ່ ລະເກນມາດຕະຖານ ອງີ ຕາມການເວາົ້ ພາສາລາວ 80 60 40 20 0 ບ່ ໍເຄຍີ ເວາົ້ ເວາົ້ ບາງຄງັ້ ເວາົ້ ເລອື້ ຍໆ 59

ອັດຕາ ່ສວນຂອງນັກຮຽນສ່ ງິ ຄນົ້ ພບົ ແລະ ຂສໍ້ ະເໜແີ ນະຕ່ າງໆ: ສງັ ເກດເຫນັ ວ່ າ ນກັ ຮຽນທ່ ເີ ວາົ້ ພາສາລາວຢ່ ູເຮອື ນເລອື້ ຍໆມທີ ່ າອ່ ຽງກຸມ້ ຕນົ ເອງໃນການນາໍ ໃຊພ້ າສາລາວ ຫາຼ ຍກວ່ ານກັ ຮຽນທ່ ເີ ວາົ້ ພາສາລາວພຽງບາງຄງັ້ . ດ່ ງັ ນນັ້ ຄວນມມີ າດຕະການໃນການຊ່ ວຍເຫຼອື ນກັ ຮຽນທ່ ບີ ່ ໍເຄຍີ ເວາົ້ ພາສາລາວຢ່ ູນອກໂຮງຮຽນໃຫມ້ ໂີ ອກາດໄດເ້ ວາົ້ ພາສາລາວໃຫຫ້ າຼ ຍຂນຶ້ . ປຶມ້ ອ່ ານຢ່ ູໃນຫອ້ ງສະໝຸດທ່ໄີ ດກ້ ່ າວ ມາເບອື້ ງຕນົ້ ອາດຈະຊ່ ວຍນກັ ຮຽນໃນດາ້ ນການຂຽນຄໍາສບັ ແຕ່ ໃນຂະນະດຽວກນັ ກຄໍ ວນໃຫນ້ ກັ ຮຽນກ່ ຸມ ດ່ ງັ ກ່ າວນນັ້ ມໂີ ອກາດໄດເ້ ວາົ້ ໃຫຫ້ າຼ ຍຂນຶ້ . ການເບ່ ງິ ໂທລະພາບ ແລະ ຮູບເງາົ ກສໍ າມາດຊ່ ວຍໃນເລ່ ອື ງດ່ ງັ ກ່ າວໄດ້ ແຕ່ ຕອ້ ງໄດພ້ ຈິ າລະນາໃຫລ້ ະອຽດ. ແຜນວາດ 3.5 ຄ: ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນໃນແຕ່ ລະເກນມາດຕະຖານຂອງວຊິ າຄະນດິ ສາດ ອງີ ຕາມການ ເວາົ້ ພາສາລາວ ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນໃນແຕ່ ລະເກນມາດຕະຖານຂອງ ວຊິ າຄະນດິ ສາດ ອງີ ຕາມການເວາົ້ ພາສາລາວ 80 60 40 20 0 ບ່ ໍເຄຍີ ເວາົ້ ເວາົ້ ບາງຄງັ້ ເວາົ້ ເລອື້ ຍໆ ຄຸນລກັ ສະນະບາງຢ່ າງຂອງນກັ ຮຽນໃນແຕ່ ລະໝວດພາສາໄດນ້ າໍ ສະເໜໃີ ນຕາຕະລາງ 3.4 ໂດຍຈາໍ ແນກ ຕາມການເວາົ້ ພາສາລາວຢ່ ູເຮອື ນ. 60

ຕາຕະລາງ 3.4: ຄ່ າສະເລ່ ຍ ແລະ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານ ສາໍ ລບັ ຄຸນລກັ ສະນະບາງຢ່ າງຂອງນກັ ຮຽນ ອງີ ຕາມໝວດພາສາ ໝວດພາສາ/ເຜ່ າົ ການເວາົ້ ພາສາລາວ ອາຍຸ ຈາໍ ນວນປຶມ້ ຢ່ ູເຮອື ນ ຂອງນກັ ຮຽນ ລາວ-ໄຕ ບ່ ໍເຄຍີ ເວາົ້ M SE M SE ເວາົ້ ບາງຄງັ້ 9.8 0.31 2 0.68 ມອນ-ຂະແມ ເວາົ້ ເລອື້ ຍໆ 9.5 0.33 9 0.07 1.2 0.31 ຈນີ -ຕເິ ບດ ລວມ 9.1 0.07 2.4 0.2 ບ່ ໍເຄຍີ ເວາົ້ 2.4 0.19 ມງົ້ -ອວີ ມຽນ ເວາົ້ ບາງຄງັ້ 10.3 0.18 1.2 0.24 ເວາົ້ ເລອື້ ຍໆ 9.9 0.13 1.6 0.27 ຕ່ າງປະເທດ 9.7 0.16 2.3 0.28 ລວມ 1.6 0.2 ທ່ ວົ ປະເທດ ບ່ ໍເຄຍີ ເວາົ້ 10.1 0.12 0.5 0.21 ເວາົ້ ບາງຄງັ້ 9.6 0.25 ເວາົ້ ເລອື້ ຍໆ 9.7 0.24 1 0.29 8.6 0.53 2.7 1.36 ລວມ 9.5 0.21 0.9 0.28 ບ່ ໍເຄຍີ ເວາົ້ 9.7 0.14 1.1 0.2 ເວາົ້ ບາງຄງັ້ 9.5 0.15 1.7 0.18 ເວາົ້ ເລອື້ ຍໆ 9.5 0.26 1.5 0.34 9.6 0.11 1.4 0.13 ລວມ 9 ບ່ ໍເຄຍີ ເວາົ້ 8 3 ເວາົ້ ບາງຄງັ້ 24 ເວາົ້ ເລອື້ ຍໆ 8.1 0.85 1.2 0.16 ລວມ 10.1 0.12 1.6 0.18 ບ່ ໍເຄຍີ ເວາົ້ 2.4 0.18 ເວາົ້ ບາງຄງັ້ 9.7 0.09 ເວາົ້ ເລອື້ ຍໆ 9.1 0.07 2 0.14 9.4 0.06 ລວມ ຍ. ຈາໍ ນວນວນັ ຂາດໂຮງຮຽນໃນເດອື ນຜ່ ານມາ ນກັ ຮຽນແຕ່ ລະຄນົ ໄດຖ້ ກື ຖາມວ່ າ ເຂາົ ເຈາົ້ ຂາດໂຮງຮຽນຈກັ ມໃື້ ນໜ່ ງຶ ເດອື ນຜ່ ານມາ. ຈາກຕາຕະລາງ 3.5 ເຫນັ ວ່ າ ໃນທ່ ວົ ປະເທດ ນກັ ຮຽນຂາດໂຮງຮຽນ 3.4 ມ.ື້ ແຂວງຈາໍ ປາສກັ ມອີ ດັ ຕາສະເລ່ ຍການຂາດໂຮງຮຽນ ສູງທ່ ສີ ຸດ 10.4 ມ,ື້ ຢູແຂວງເຊກອງ ແລະ ແຂວງຫວົ ພນັ ມພີ ຽງ 0.9 ມເື້ ທ່ າົ ນນັ້ . ຫວົ ໜາ້ ພະແນກ ຫຼື ຜູບ້ ໍລຫິ ານ ການສກຶ ສາແຂວງຈາໍ ປາສກັ ຕອ້ ງໄດລ້ ງົ ຕດິ ຕາມກວດກາເບ່ ງິ ບນັ ຫາດ່ ງັ ກ່ າວຢ່ າງລະອຽດ. 61

ຕາຕະລາງ 3.5 ກ: ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍ, ຄ່ າສະເລ່ ຍ ແລະ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານຂອງການສ່ ຸມ ສາໍ ລບັ ຄຸນລກັ ສະນະບາງຢ່ າງຂອງນກັ ຮຽນ ຈາໍ ນວນວນັ ມຸມຮຽນສ່ ວນ ເວລາທ່ ໃີ ຊຊ້ ່ ວຍ ໄລຍະທາງແຕ່ ບາ້ ນ ຂາດໂຮງຮຽນ ຕວົ ຢ່ ູເຮອື ນ ວຽກຄອບຄວົ /ມື້ ແຂວງ ຫາໂຮງຮຽນ M SE % SE M SE M SE ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ 1.7 0.32 12.6 2.65 1.1 0.08 1.3 0.16 ຜງົ້ ສາລີ 5.3 2.33 4.4 1.24 1.1 0.08 0.9 0.13 ຫວຼ ງນາໍ້ ທາ 1.1 0.17 3.4 0.74 1.1 0.1 0.7 0.06 ອຸດມົ ໄຊ 3.6 1.47 3.8 1.36 1.3 0.11 0.9 0.1 ບ່ ໍແກວ້ 2.1 0.35 2.5 0.81 1 0.05 0.8 0.1 ຫວຼ ງພະບາງ 2.4 0.51 6 1.86 1.2 0.09 0.7 0.06 ຫວົ ພນັ 0.9 0.27 3.4 1.32 1.2 0.12 0.7 0.09 ໄຊຍະບູລີ 3.4 1.07 7.2 1.87 1.1 0.09 0.8 0.06 ຊຽງຂວາງ 5.6 2.32 6.4 1.69 1.4 0.11 1 0.14 ວຽງຈນັ 2.6 0.42 6.1 1.25 0.9 0.06 0.9 0.08 ບໍລຄິ ໍາໄຊ 2.6 0.6 8.8 2.42 1.3 0.1 1 0.08 ຄໍາມ່ ວນ 2 0.22 3.6 1.02 0.9 0.06 0.9 0.07 ສະຫວນັ ນະເຂດ 2.5 0.16 4.2 1.48 1.3 0.09 0.8 0.06 ສາລະວນັ 2.6 0.46 2.4 0.98 1 0.07 0.8 0.05 ເຊກອງ 0.9 0.18 1.3 0.63 1.5 0.08 0.8 0.1 ຈາໍ ປາສກັ 10.4 3.91 5.3 1.57 0.9 0.13 0.8 0.08 ອດັ ຕະປື 3.7 0.87 5.3 1.46 1.1 0.12 1 0.1 ທ່ ວົ ປະເທດ 3.4 0.42 5.2 0.42 1.1 0.03 0.9 0.02 ດ. ມຸມຮຽນສ່ ວນຕວົ ຄໍາຖາມນແບບສໍາພາດນກັ ຮຽນໄດຖ້ າມກ່ ຽວກບັ ມຸມຮຽນສ່ ວນຕວົ ຫຼື ຫອ້ ງສໍາລບັ ຮຽນໜງັ ສຂື ອງ ເຂາົ ເຈາົ້ . ໝາຍຄວາມວ່ າ ຄໍາຖາມດ່ ງັ ກ່ າວສະທອ້ ນໃຫເ້ ຫນັ ເຖງິ ຄວາມເອາົ ໃຈໃສ່ ຂອງພ່ ໍແມ່ ທ່ ມີ ຕີ ່ ໍການຮຽນຂອງ ລູກຕນົ ເອງ.ບນັ ຫາດ່ ງັ ກ່ າວ ຂນຶ້ ກບັ ສະພາບເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ຂອງພ່ ໍແມ່ ໃນການທ່ ຈີ ະປຸກເຮອື ນທ່ ມີ ຂີ ະໜາດ ໃຫຍ່ ພໍສໍາລບັ ສາ້ ງມຸມສ່ ວນຕວົ ໃຫກ້ ບັ ລູກອກີ ດວ້ ຍ. ການມມີ ຸມທ່ ງີ ຽບສະຫງບົ ສໍາລບັ ຮຽນໜງັ ສື ແມ່ ນມຄີ ວາມ ສໍາພນັ ຢ່ າງສູງກບັ ຜນົ ສໍາເລດັ ດາ້ ນການຮຽນຂອງນກັ ຮຽນ. ຈາກຕາຕະລາງ 3.5 ກ ເຫນັ ວ່ າ ມນີ ກັ ຮຽນພຽງແຕ່ 5.2% ເທ່ າົ ນນັ້ ທ່ ມີ ມີ ຸມສ່ ວນຕວົ ສໍາລບັ ຮຽນໜງັ ສຢື ່ ູເຮອື ນ ແລະ ມແີ ຕ່ ແຂວງຮ່ ງັ ມເີ ທ່ າົ ນນັ້ ທ່ ມີ ນີ ກັ ຮຽນມາຈາກ ຄອບຄວົ ທ່ ມີ ມີ ຸມຮຽນສ່ ວນຕວົ ຢ່ ູເຮອື ນຫາຼ ຍກວ່ າແຂວງອ່ ນື . ເຖງິ ແນວໃດກຕໍ າມ ຢ່ ູນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ ຍງັ ມີ ອດັ ຕາສ່ ວນທ່ ຕີ ່ ໍາຫາຼ ຍ ມນີ ກັ ຮຽນພຽງແຕ່ 12.6% ເທ່ າົ ນນັ້ . ສ່ ວນຢ່ ູແຂວງອ່ ນື ໆຍ່ ງິ ຕ່ ໍາຫຼາຍ. ຢ່ ູແຂວງເຊກອງມີ ນກັ ຮຽນພຽງແຕ່ 1.3% ທ່ ບີ ອກວ່ າມມີ ຸມຮຽນສ່ ວນຕວົ ຢ່ ູເຮອື ນ. 62

ຕາຕະລາງ 3.5 ຂ: ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍ ແລະ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານການສ່ ຸມສາໍ ລບັ ມຸມຮຽນສ່ ວນຕວົ ອງີ ຕາມ ລະດບັ ເສດຖະກດິ ຂອງຄອບຄວົ ຂອງນກັ ຮຽນ. ລະດບັ ເສດຖະກດິ ຄອບຄວົ ມຸມຮຽນສ່ ວນຕວົ ຂອງນກັ ຮຽນ % SE ຕ່ ໍາ 6.2 1 5.1 0.71 ກາງ 19.1 1.43 ສູງ ອງີ ຕາມຕາຕະລາງ 3.5 ຂ, ຄອບຄວົ ທ່ ມີ ລີ ະດບັ ເສດຖະກດິ ດຈີ ະມທີ ່ າອ່ ຽງໃນການຈດັ ມຸມຮຽນສ່ ວນ ຕວົ ໃຫກ້ ບັ ລູກຂອງຕນົ ເອງເພ່ ອື ຮຽນໜງັ ສື ແລະ ໃນຕາຕະລາງ 3.5 ຄ ສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ວ່ າ ການມມີ ຸມຮຽນສ່ ວນ ຕວົ ມຄີ ວາມສໍາພນັ ເຮດັ ໃຫຜ້ ນົ ສໍາເລດັ ການຮຽນວຊິ າພາສາລາວດຂີ ນຶ້ ແຕ່ ບ່ ໍມຄີ ວາມສໍາພນັ ກບັ ຜນົ ສໍາເລດັ ການ ຮຽນວຊິ າຄະນດິ ສາດຫຼາຍປານໃດ. ລະດບັ ເສດຖະກດິ ຄອບຄວົ ມຄີ ວາມສໍາພນັ ກບັ ຜນົ ສໍາເລດັ ດາ້ ນການຮຽນ ຂອງນກັ ຮຽນທ່ ລີ ະດບັ ດບັ 1/5 ຂອງຄ່ າຜນັ ປ່ ຽນມາດຕະຖານ ໃນວຊິ າພາສາລາວ ແລະ 1/10 ໃນວຊິ າຄະນດິ ສາດ. ຕາຕະລາງ 3.5 ຄ: ຄ່ າສະເລ່ ຍ ແລະ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານຂອງການສ່ ຸມສາໍ ລບັ ການມມີ ຸມຮຽນສ່ ວນຕວົ ມຸມຮຽນ ພາສາລາວ ຄະນດິ ສາດ ບ່ ໍມີ M SE M SE 503.2 4.18 499.1 3.97 ມີ 526.0 10.87 510.9 7.7 ລວມ 505.6 4.27 500.3 3.92 ຕ. ເວລາທ່ ໃີ ຊເ້ ຮດັ ວຽກຊ່ ວຍຄອບຄວົ ຕ່ ວໍ ນັ ການເຮດັ ວຽກຊ່ ວຍພ່ ໍແມ່ ເປັນເລ່ ອື ງປົກກະຕສິ ໍາລບັ ເດກັ ນກັ ຮຽນ. ແຕ່ ຖາ້ ນກັ ຮຽນຕອ້ ງເຮດັ ວຽກຊ່ ວຍພ່ ໍ ໂດຍສະເລ່ ຍ ນກັ ຮຽນໃຊ້ ແມ່ ຫາຼ ຍເກນີ ໄປໃນແຕ່ ລະມື້ ກຈໍ ະເຮດັ ໃຫມ້ ເີ ວລາຮຽນໜງັ ສື ແລະ ເຮດັ ວຽກບາ້ ນໜອ້ ຍລງົ . ເວລາທ່ ນີ ກັ ຮຽນໃຊ້ ເວລາຊ່ ວຍ ສໍາລບັ ເຮດັ ວຽກບາ້ ນຊ່ ວຍພ່ ໍແມ່ ໄດນ້ າໍ ສະເໜໄີ ວໃ້ ນຕາຕະລາງ 3.5 ກ. ຈາກຕາຕະລາງດ່ ງັ ກ່ າວເຫນັ ວ່ າ ອດັ ຕາ ວຽກຄອບຄວົ ປະມານ 21 ສະເລ່ ຍສໍາລບັ ທ່ ວົ ປະເທດ ທ່ ນີ ກັ ຮຽນຊ່ ວຍວຽກຄອບຄວົ ແມ່ ນ 1 ຊ່ ວົ ໂມງຕ່ ໍມ.ື້ ຄວາມແຕກຕ່ າງລະຫວ່ າງແຂວງ ຊ່ ວົ ໂມງຕ່ ໍວນັ ຕ່ າງໆບ່ ໍຫາຼ ຍປານໃດ ໂດຍອດັ ຕາສະເລ່ ຍຕ່ ໍາສຸດແມ່ ນ 0.9 ຊ່ ວົ ໂມງ ຢ່ ູແຂວງວຽງຈນັ , ຄໍາມ່ ວນ ແລະ ຈາໍ ປາສກັ ສ່ ວນແຂວງໃຊເ້ ວລາຫຼາຍກວ່ າໝ່ ແູ ມ່ ນແຂວງເຊກອງ ເທ່ າົ ກບັ 1.5 ຊ່ ວົ ໂມງ. ຖ. ໄລຍະທາງທ່ ເີ ດນີ ໄປໂຮງຮຽນໃນແຕ່ ລະມື້ (ເປັນກໂິ ລແມດັ ) ນກັ ຮຽນກ່ ຸມຕວົ ຢ່ າງທຸກຄນົ ຈະໄດຕ້ ອບຄໍາຖາມກ່ ຽວກບັ ໄລຍະທາງທ່ ເີ ຂາົ ເຈາົ້ ເດນີ ທາງໄປໂຮງຮຽນແຕ່ -©¨-¦½- ÀìȨ-Áìɸ- ລະມນື້ ນັ້ ມຈີ ກັ ກໂິ ລແມດັ . ມຄີ ວາມກງັ ວນົ ຈາກຫາຼ ຍພາກສ່ ວນວ່ າ ນກັ ຮຽນບາງຄນົ ອາດຈະເດນີ ທາງໄລຍະທ່ ໄີ ກ −¡ñ »¼−- ຈາກໂຮງຮຽນ. ເຖງິ ວ່ າ ຈະເປັນບນັ ຫາທ່ ເີ ວາົ້ ກນັ ຫາຼ ຍໃນກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ແລະ ກລິ າ ກ່ ຽວກບັ ການທ່ ີ ¦È¸−;¨ ¨È¾¤Ä- ¯- ນກັ ຮຽນຕອ້ ງເດນີ ທາງໄລຍະໄກເພ່ ອື ໄປໂຮງຮຽນນນັ້ ຈະເຮດັ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນອດິ ເມ່ ອື ຍ ແລະ ບ່ ໍສາມາດຮຽນໄດຕ້ າມ »¤»¼− ປົກກະຕິ ແຕ່ ວ່ າ ຈາກການສກຶ ສາວໄິ ຈອ່ ນື ໆຜ່ ານມາຍງັ ບ່ ໍທນັ ມຫີ ກຼັ ຖານທ່ ສີ ະແດງໃຫເ້ ຫນັ ວ່ າ ການເດນີ ທາງໄປ ²¼¤Á- ª0-È .9 ¡òÂì-Á´©ñ - ໂຮງຮຽນມຄີ ວາມສໍາຄນັ ແລະ ມຜີ ນົ ກະທບົ ໃນທາງລບົ ຕ່ ໍຜນົ ສໍາເລດັ ດາ້ ນການຮຽນຂອງນກັ ຮຽນ. ແຕ່ ຢ່ ູໃນ À꾉 -−˜− ສ.ປ.ປ ລາວ ຍງັ ບ່ ໍທນັ ຮູກ້ ່ ຽວກບັ ຜນົ ກະທບົ ຂອງການເດນີ ທາງຕ່ ໍຜນົ ສໍາເລດັ ດາ້ ນການຮຽນຂອງນກັ ຮຽນ ສະນນັ້ ຈ່ ງິ ໄດຖ້ າມນກັ ຮຽນກ່ ຽວກບັ ໄລຍະທາງທ່ ເີ ຂາົ ເຈາົ້ ເດນີ ທາງໄປໂຮງຮຽນໃນແຕ່ ລະມື້ ຜນົ ຈາກການວເິ ຄາະໄດນ້ າໍ 63

ສະເໜໄີ ວຕ້ າຕະລາງ 3.5 ງ ລ່ ຸມນ.ີ້ ຫກຼັ ຖານທ່ ໄີ ດຈ້ າກການປະເມນີ ພບົ ວ່ າ ຜດິ ຈາກຄາດການເອາົ ໄວ.້ ນກັ ຮຽນ ສ່ ວນຫາຼ ຍ (ຫາຼ ຍກວ່ າ 80%) ເດນີ ທາງໄປໂຮງຮຽນໜອ້ ຍກວ່ າ 2 ກໂິ ລແມດັ . ນກັ ຮຽນກ່ ຸມທ່ ເີ ດນີ ທາງ 3-4 ກໂິ ລແມດັ ແລະ ຫຼາຍກວ່ າ ມຄີ ະແນນສະເລ່ ຍສູງກວ່ າກ່ ຸມທ່ ເີ ດນີ ທາງໜອ້ ຍກວ່ າ 2 ກໂິ ລແມດັ ຢ່ າງມຄີ ວາມໝາຍ ສໍາຄນັ ; ນກັ ຮຽນທ່ ເີ ດນີ ທາງໄປໂຮງຮຽນຫຼາຍກວ່ າ 4 ກໂິ ລແມດັ ຈະມຄີ ະແນນສະເລ່ ຍສູງກ່ ວານກັ ຮຽນກ່ ຸມທ່ ີ ເດນີ ທາງ 3-4 ກໂິ ລແມດັ ເຊ່ ງິ ຄວາມສໍາພນັ ດ່ ງັ ກ່ າວເຫນັ ວ່ າ ບ່ ໍຢ່ ູໃນຮູບແບບປົກກະຕ.ິ ຈາກການສກຶ ສາເບ່ ງິ ຂໍມ້ ູນ ພນື້ ຖານດາ້ ນຄວາມເປັນມາກ່ ຽວກບັ ສະພາບເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ຂອງຄອບຄວົ ນກັ ຮຽນຊໃີ້ ຫເ້ ຫນັ ວ່ າ ນກັ ຮຽນ ກ່ ຸມທ່ ເີ ດນີ ທາງຫຼາຍກວ່ າ 4 ກໂິ ລແມດັ ເພ່ ອື ໄປໂຮງຮຽນນອນຢ່ ູໃນກ່ ຸມທ່ ມີ ລີ ະດບັ ເສດຖະກດິ ຄອບຄວົ ທ່ ຮີ ່ ງັ ມີ ເຊ່ ງິ ນກັ ຮຽນໃນກ່ ຸມນໄີ້ ປໂຮງຮຽນໂດຍລດົ ໃຫຍ່ ທ່ ພີ ່ ໍແມ່ ໄປສ່ ງົ . ຕາຕະລາງ 3.5 ງ: ຄ່ າສະເລ່ ຍ ແລະ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານ ສາໍ ລບັ ໄລຍະທາງທ່ ເີ ດນີ ໄປໂຮງຮຽນ. ໄລຍະທາງ ຈາໍ ນວນນກັ ຮຽນ ພາສາລາວ ຄະນດິ ສາດ < 1 Km. % SE M SE M SE 52.8 1.85 497.9 4.41 493.8 3.83 1-2 km. 30.5 1.58 516.8 6.88 509.7 6.95 3-4 km. 7.8 0.81 551.6 11.11 533.9 11.22 > 4 km. 7 1.13 574.4 18.88 565.3 22.54 ຕາຕະລາງ 3.5 ຈ: ໄລຍະທາງທ່ ເີ ດນີ ໄປໂຮງຮຽນ ອງີ ຕາມເຂດທ່ ຕີ ງັ້ ເຂດທ່ ຕີ ງັ້ M SE 0.07 ຫ່ າງໄກສອກຫຼກີ 0.8 0.03 0.05 ຊນົ ນະບດົ 0.8 0.02 ຕວົ ເມອື ງ 1 ທ່ ວົ ປະເທດ 0.9 ຕາຕະລາງ 3.5 ສ: ໄລຍະທາງທ່ ເີ ດນີ ໄປໂຮງຮຽນ ອງີ ຕາມກ່ ຸມຊນົ ເຜ່ າົ (ໝວດພາສາ) ໝວດພາສາ M SE ລາວ-ໄຕ 0.9 0.03 ມອນ-ຂະແມ 0.8 0.03 ຈນີ -ຕເິ ບດ 0.9 0.15 ມງົ້ -ອວີ ມຽນ 0.9 0.04 ຕ່ າງປະເທດ 2.9 2.35 ທ່ ວົ ປະເທດ 0.9 0.02 ນກັ ຮຽນໄດຮ້ ບັ ວຽກບາ້ ນ ແລະ ໄດຮ້ ບັ ການຊ່ ວຍເຫອຼື ດາ້ ນການຮຽນຢ່ ູເຮອື ນຫາຼ ຍປານໃດ? ວຽກບາ້ ນມຄີ ວາມສໍາຄນັ ທ່ ສີ ຸດຕ່ ໍການຮຽນຂອງນກັ ຮຽນ. ນອກຈາກນນັ້ ວຽກບາ້ ນຍງັ ຊ່ ວຍໃຫນ້ ກັ ຮຽນ ສາມາດສງັ ລວມໄດວ້ ່ າ ພວກເຂາົ ສາມາດຮຽນຫຍງັ ໄດແ້ ດ່ ຜ່ ານການເຝິກປະຕບິ ດັ ຕວົ ຈງິ ພອ້ ມກນັ ນນັ້ ຍງັ ຊ່ ວຍໃຫ້ ນກັ ຮຽນໄດເ້ ຝິກການຄນົ້ ຄດິ ໃຫຫ້ ຼາຍຂນຶ້ ກ່ ຽວກບັ ແນວຄວາມຄດິ ແລະ ວທິ ກີ ານທ່ ຢີ ່ ູພາຍໃຕສ້ ່ ງິ ທ່ ພີ ວກເຂາົ ກາໍ ລງັ ດໍາເນນີ ຢ່ ູ. Walberg (1994) ໄດຊ້ ໃີ້ ຫເ້ ຫນັ ວ່ າ ການເຮດັ ວຽກບາ້ ນທຽບກບັ ການບ່ ໍເຮດັ ວຽກບາ້ ນ ມຄີ ວາມສໍາພນັ ກບັ ຜນົ ສໍາເລດັ ການຮຽນຂອງນກັ ຮຽນຢ່ າງສູງ. 64

ກ. ການໄດຮ້ ບັ ວຽກບາ້ ນ ຄໍາຖາມໃນແບບສໍາພາດ ໄດຖ້ າມນກັ ຮຽນກ່ ຽວກບັ ວຽກບາ້ ນທ່ ພີ ວກເຂາົ ໄດຮ້ ບັ ໃນແຕ່ ລະວຊິ ານນັ້ ຫຼາຍ ປານໃດ. ເຊ່ ງິ ມຕີ ວົ ເລອື ກຕອບໃຫດ້ ່ ງັ ນ:ີ້ ‘ບ່ ໍໄດຮ້ ບັ ວຽກບາ້ ນ’, ‘1-2 ຄງັ້ /ເດອື ນ’, ‘1-2 ຄງັ້ /ອາທດິ ’, ‘3-4 ຄງັ້ / ອາທດິ ’. ຕາຕະລາງ 3.6ກ ລ່ ຸມນສີ້ ະແດງໃຫເ້ ຫນັ ຄວາມຖ່ ໃີ ນການຮບັ ວຽກບາ້ ນຂອງນກັ ຮຽນໃນທ່ ວົ ປະເທດ. ຕາຕະລາງ 3.6ຂ ຊໃີ້ ຫເ້ ຫນັ ອດັ ຕາສະເລ່ ຍຂອງຄວາມຖ່ ໃີ ນການຮບັ ວຽກບາ້ ນວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ວຊິ າ ຄະນດິ ສາດ ບ່ ໍມຄີ ວາມແຕກຕ່ າງກນັ ຫາຼ ຍຢ່ າງມຄີ ວາມໝາຍສໍາຄນັ ທາງດາ້ ນສະຖຕິ .ິ ຕາຕະລາງ 3.6 ກ: ຄວາມຖ່ ຂີ ອງການຮບັ ວຽກບາ້ ນ 1-2 ຄງັ້ /ອາທດິ 3-4 ຄງັ້ /ອາທດິ ວຊິ າ ບ່ໄໍ ດຮ້ ບັ ວຽກບາ້ ນ 1-2 ຄງັ້ /ເດອື ນ % SE % SE % SE % SE 54.4 1.67 21.7 1.39 ພາສາລາວ 2.2 0.34 20.6 1.42 53.2 1.72 25.5 1.45 ຄະນດິ ສາດ 1.2 0.19 18.6 1.42 ຕາຕະລາງ 3.6 ຂ ສະແດງເຖງິ ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍການຮບັ ວຽກບາ້ ນ 3-4 ຄງັ້ /ອາທດິ ລະຫວ່ າງແຂວງຕ່ າງໆໃນວຊິ າ ພາສາລາວ ແລະ ວຊິ າຄະນດິ ສາດ ຕາຕະລາງ 3.6 ຂ: ການຮບັ ວຽກບາ້ ນວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ວຊິ າຄະນດິ ສາດ 3-4 ຄງັ້ /ອາທດິ ແຂວງ ພາສາລາວ ຄະນດິ ສາດ ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ % SE % SE ຜງົ້ ສາລີ 34.2 5.17 54.7 5.02 ຫວຼ ງນາໍ້ ທາ 16.2 5.28 23.2 7.84 ອຸດມົ ໄຊ ບ່ ໍແກວ້ 30.7 7.78 37.9 7.87 7.4 3.26 12.6 4.44 21.9 6.98 20.3 6.71 ຫຼວງພະບາງ 32.5 6.21 32.5 6.21 ຫວົ ພນັ 21.4 4.93 28.3 6.11 ໄຊຍະບູລີ 29.9 6.8 24.2 6.39 ຊຽງຂວາງ 18.7 3.97 26 4.91 ວຽງຈນັ 17.9 4.49 19.7 4.09 ບໍລຄິ ໍາໄຊ 23 4.68 23.1 5.02 ຄໍາມ່ ວນ 20.1 6.24 29.9 7.19 ສະຫວນັ ນະເຂດ 23.4 4.56 24 4.97 ສາລະວນັ 17.1 6.86 18.9 5.9 ເຊກອງ 23.5 4.71 25 5.42 ຈາໍ ປາສກັ 13.6 4.64 9.1 3.22 6.3 2.63 10.9 3.2 ອດັ ຕະປື 21.7 1.39 25.5 1.45 ທ່ ວົ ປະເທດ 65

% ຂອງນັກຮຽນແຜນວາດ 3.6: ອດັ ຕາສ່ ວນຂອງນກັ ຮຽນທ່ໄີ ດຮ້ ບັ ວຽກບາ້ ນ 3-4 ເທ່ ອື /ອາທດິ ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນທ່ໄີ ດຮ້ ບັ ວຽກບາ້ ນ 3-4 ເທ່ ອື /ອາທດິ 60 50 40 30 20 10 0 ພາສາລາວ ຄະນດິ ສາດ ຕາຕະລາງ 3.6 ຄ ລ່ ຸມນີ້ ສະແດງເຖງິ ການພວົ ພນັ ລະຫວ່ າງຄວາມຖ່ ໃີ ນການຮບັ ວຽກບາ້ ນ ແລະ ຜນົ ສໍາເລດັ ດາ້ ນ ການຮຽນ. ຖາ້ ນກັ ຮຽນໄດຮ້ ບັ ວຽກບາ້ ນຫຼາຍເທ່ າົ ໃດ ຄະແນນສະເລ່ ຍທງັ ວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ຄະນດິ ສາດ ກຈໍ ະ ສູງເທ່ າົ ນນັ້ . ຕາຕະລາງ 3.6 ຄ: ຄ່ າສະເລ່ ຍ ແລະ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານການສ່ ຸມ ຂອງຜນົ ສາໍ ເລດັ ການຮຽນອງີ ຕາມຄວາມຖ່ ີ ໃນການຮບັ ວຽກບາ້ ນ ພາສາລາວ ຄະນດິ ສາດ ຄວາມຖ່ ໃີ ນການຮບັ ວຽກບາ້ ນ M SE M SE ບ່ໄໍ ດຮ້ ບັ ວຽກບາ້ ນ 467.6 12.01 467.9 10.2 1-2 ຄງັ້ /ເດອື ນ 492.7 7.64 482.3 6.5 1-2 ຄງັ້ /ອາທດິ 510.9 4.73 503.3 4.59 3-4 ຄງັ້ /ອາທດິ 527.8 6.33 524.2 6.29 ທ່ ວົ ປະເທດ 505.6 4.27 500.3 3.92 66

ແຜນວາດ: 3.7 ຜນົ ກະທບົ ຈາກວຽກບາ້ ນຂອງນກັ ຮຽນທ່ ມີ ຕີ ່ ຜໍ ນົ ສາໍ ເລດັ ການຮຽນ ການສມົ ທຽບຄະແນນສະເລ່ ຍອງີ ຕາມການໄດຮ້ ບັ ວຽກບາ້ ນ 540 ຄະແນນສະເ ່ລຍ 510 480 450 ພາສາລາວ ຄະນດິ ສາດ 3-4 ຄງັ້ /ອາທດິ ບ່ໄໍ ດຮ້ ບັ 1-2 ຄງັ້ /ເດອື ນ 1-2 ຄງັ້ /ອາທດິ ຂ. ຄວາມຖ່ ໃີ ນການກວດວຽກບາ້ ນນກັ ຮຽນຂອງນາຍຄູ ສ່ ງິ ທ່ ສີ ະແດງໃຫເ້ ຫນັ ວ່ ານກັ ຮຽນໄດຮ້ ບັ ວຽກບາ້ ນແມ່ ນການທ່ ຄີ ໄູ ດກ້ ວດແກວ້ ຽກບາ້ ນໃຫນ້ ກັ ຮຽນເປັນ ປະຈາໍ . ທ່ ານ ວອນເບກີ (Walberg) ໄດຊ້ ໃີ້ ຫເ້ ຫນັ ວ່ າ ຖາ້ ຄູກວດແກວ້ ຽກບາ້ ນໃຫນ້ ກັ ຮຽນຫາຼ ຍເທ່ າົ ໃດ ກຈໍ ະ ເຮດັ ໃຫອ້ ດັ ຕາສະເລ່ ຍຜນົ ສໍາເລດັ ການຮຽນຂອງນກັ ຮຽນດຂີ ນຶ້ ເທ່ າົ ນນັ້ . ການກວດແກວ້ ຽກບາ້ ນໃຫນ້ ກັ ຮຽນນນັ້ ຈະດກີ ວ່ າບ່ ໍກວດແກ,້ ແຕ່ ວ່ າ ການໃຫວ້ ຽກບາ້ ນແຕ່ ບ່ໄໍ ດກ້ ວດແກ ້ ກຍໍ ງັ ດກີ ວ່ າບ່ ໍໄດໃ້ ຫວ້ ຽກບາ້ ນກບັ ນກັ ຮຽນ ເລຍີ . ຄໍາຖາມທ່ໄີ ດຖ້ າມໃນແບບສໍາພາດນກັ ຮຽນມ:ີ ຄໍາຖາມໃນແບບສໍາພາດນກັ ຮຽນ ໄດຖ້ າມກ່ ຽວກບັ ຄວາມຖ່ ຂີ ອງການກວດແກວ້ ຽກບາ້ ນໃຫນ້ ກັ ຮຽນ ຂອງຄູໃນແຕ່ ລະວຊິ ານນັ້ ມຫີ າຼ ຍປານໃດ. ນາຍຄໄູ ດກ້ ວດແກວ້ ຽກບາ້ ນວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ວຊິ າຄະນດິ ສາດ ໃຫເ້ ຈາົ້ ບ່ ໍ? 1 = ຂອ້ ຍບ່ໄໍ ດຮ້ ບັ ວຽກບາ້ ນ 2 = ບ່ ໍເຄຍີ ກວດແກຈ້ ກັ ຄງັ້ 3 = ກວດແກບ້ າງຄງັ້ 4 = ກວດແກໃ້ ຫເ້ ລອື້ ຍໆ ຈດຸ ປະສງົ ທ່ ເີ ອາົ ຄໍາຖາມດ່ ງັ ກ່ າວໄປຖາມນກັ ຮຽນ ແມ່ ນເພ່ ອື ຢາກຮູວ້ ່ ານາຍຄູໄດກ້ ວດແກວ້ ຽກບາ້ ນໃຫ້ ນກັ ຮຽນເລອື້ ຍປານໃດ. ຕາຕະລາງ 3.6 ງ ລ່ ຸມນີ້ ສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ເຖງິ ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງຄູທ່ ກີ ວດແກວ້ ຽກບາ້ ນເລອື້ ຍໆ ແລະ ກວດທຸກຄງັ້ . ນກັ ຮຽນທ່ໄີ ດຮ້ ບັ ວຽກບາ້ ນທຸກຄນົ ບອກວ່ າ ຄູກວດແກວ້ ຽກບາ້ ນໃຫບ້ າງບດົ ເທ່ າົ ນນັ້ . ເຖງິ ແນວໃດ ກຕໍ າມ ນກັ ຮຽນສ່ ວນຫາຼ ຍລາຍງານວ່ າ ຄູຂອງເຂາົ ເຈາົ້ ບ່ໄໍ ດກ້ ວດແກວ້ ຽກບາ້ ນໃຫທ້ ຸກບດົ ຫຼື ບ່ໄໍ ດກ້ ວດ ທຸກຄງັ້ ທ່ ໄີ ດເ້ ອາົ ໃຫ.້ ນກັ ຮຽນປະມານ 2/3 ໃນຈາໍ ນວນທງັ ໝດົ ບອກວ່ າ ຄູຂອງເຂາົ ເຈາົ້ ກວດແກວ້ ຽກບາ້ ນໃຫບ້ າງ ຄງັ້ ເທ່ າົ ນນັ້ . ມນີ ກັ ຮຽນປະມານ 1/3 ເທ່ າົ ນນັ້ ທ່ ບີ ອກວ່ ານາຍຄູຂອງພວກເຂາົ ກວດແກວ້ ຽກບາ້ ນໃຫເ້ ລອື້ ຍໆ. 67

ຕາຕະລາງ 3.6 ງ: ຄວາມຖ່ ໃີ ນການກວດແກວ້ ຽກບາ້ ນຂອງນາຍຄໃູ ນແຕ່ ລະວຊິ າ ວຊິ າ ບ່ໄໍ ດຮ້ ບັ ວຽກບາ້ ນ ບ່ ເໍ ຄຍີ ກວດແກ ້ ກວດແກບ້ າງຄງັ້ ກວດແກເ້ ລອື້ ຍໆ % SE % SE % SE % SE 33 1.7 ພາສາລາວ 1.3 0.27 2.8 0.32 61.3 1.7 35.5 1.79 ຄະນດິ ສາດ 0.8 0.15 1.7 0.22 60.5 1.79 ຕາຕະລາງ 3.7 ລ່ ຸມນີ້ ໄດນ້ າໍ ສະເໜກີ ່ ຽວກບັ ຄະແນນສະເລ່ ຍ ວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ຄະນດິ ສາດ ອງີ ຕາມຄວາມຖ່ ີ ໃນການກວດແກວ້ ຽກບາ້ ນຂອງນາຍຄູ. ຕາຕະລາງ 3.7: ຄ່ າສະເລ່ ຍຜນົ ສາໍ ເລດັ ດາ້ ນການຮຽນວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ຄະນດິ ສາດ ອງີ ຕາມຄວາມຖ່ ໃີ ນການ ກວດແກວ້ ຽກບາ້ ນຂອງນາຍຄ.ູ ການກວດແກວ້ ຽກບາ້ ນ ພາສາລາວ ຄະນດິ ສາດ ບ່ໄໍ ດຮ້ ບັ ວຽກບາ້ ນ M SE M SE ບ່ ໍເຄຍີ ກວດແກວ້ ຽກບາ້ ນ 460.7 14.45 468.4 12.3 ກວດແກບ້ າງຄງັ້ 493.5 9.35 480.1 12.28 ກວດແກເ້ ລອື້ ຍໆ 504.1 4.83 499.1 4.52 518.1 5.91 507.7 5.27 ຈາກຕາຕະລາງ 3.7 ເຫນັ ວ່ າ ນກັ ຮຽນທ່ໄີ ດຮ້ ບັ ວຽກບາ້ ນ ແລະ ໄດຮ້ ບັ ການກວດແກບ້ າງຄງັ້ ມຜີ ນົ ສໍາເລດັ ການຮຽນໂດຍສະເລ່ ຍດກີ ວ່ ານກັ ຮຽນທ່ ບີ ່ໄໍ ດຮ້ ບັ ວຽກບາ້ ນ ຫຼື ໄດຮ້ ບັ ວຽກບາ້ ນແຕ່ ບ່ໄໍ ດຮ້ ບັ ການກວດແກເ້ ລຍີ . ຄວາມຖ່ ໃີ ນການກວດແກວ້ ຽກບາ້ ນໃນບາງຄງັ້ ຫຼື ກວດແກເ້ ລອື້ ຍໆ ບ່ ໍມຄີ ວາມສໍາພນັ ຫາຼ ຍປານໃດກບັ ຜນົ ສໍາເລດັ ດາ້ ນການຮຽນທ່ ປີ ັບປຸງດຂີ ນຶ້ ຢ່ າງມຄີ ວາມໝາຍສໍາຄນັ ທາງສະຖຕິ .ິ ດ່ ງັ ນນັ້ ຈ່ ງຶ ເປັນເລ່ ອື ງຍາກທ່ ຈີ ະຫາຫຼກັ ຖານມາ ພສິ ູດ ເພ່ ອື ສາ້ ງຂໍສ້ ະເໜແີ ນະວ່ າ ຄູຄວນກວດແກວ້ ຽກບາ້ ນໃຫນ້ ກັ ຮຽນເລອື້ ຍປານໃດລະຫວ່ າງ ກວດແກບ້ າງຄງັ້ ແລະ ກວດແກເ້ ລອື້ ຍໆ. ສ່ ງິ ຄນົ້ ພບົ ແລະ ຂສໍ້ ະເໜແີ ນະຕ່ າງໆ ຜນົ ຈາກການປະເມນີ ພບົ ວ່ າ ຖາ້ ນກັ ຮຽນໄດຮ້ ບັ ວຽກບາ້ ນຫຼາຍ ຄະແນນສະເລ່ ຍທງັ ວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ວຊິ າຄະນດິ ສາດຂອງນກັ ຮຽນກຍໍ ່ ງິ ຈະສູງ. ມນີ ກັ ຮຽນພຽງແຕ່ 1/4 ເທ່ າົ ນນັ້ ທ່ໄີ ດຮ້ ບັ ວຽກບາ້ ນ 3-4 ຄງັ້ /ອາທດິ . ນກັ ຮຽນປະມານ 1/3 ບອກວ່ າ ຄູຂອງພວກເຂາົ ກວດແກວ້ ຽກບາ້ ນໃຫເ້ ລອື້ ຍໆ ແລະ ກວດທຸກຄງັ້ . ຈາກຂໍມ້ ູນ ສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ວ່ າ ຄວາມຖ່ ໃີ ນການໄດຮ້ ບັ ວຽກບາ້ ນມຄີ ວາມສໍາພນັ ຫາຼ ຍຕ່ ໍກບັ ຜນົ ສໍາເລດັ ການຮຽນຂອງ ນກັ ຮຽນ ເຊ່ ງິ ຜນົ ດ່ ງັ ກ່ າວສອດຄ່ ອງກບັ ຜນົ ການປະເມນີ ໃນຄງັ້ ຜ່ ານມາ. ຄູທຸກຄນົ ຄວນໄດຮ້ ບັ ການເຝິກອບົ ຮມົ ເພ່ ອື ໃຫຮ້ ູກ້ ່ ຽວກບັ ຜນົ ດຂີ ອງການກວດແກວ້ ຽກບາ້ ນທ່ ເີ ຂາົ ເຈາົ້ ໄດໃ້ ຫນ້ ກັ ຮຽນ ແລະ ພານກັ ຮຽນກວດແກເ້ ມ່ ອື ນກັ ຮຽນເອາົ ວຽກບາ້ ນມາສ່ ງົ . ການເຝິກອບົ ຮມົ ດ່ ງັ ກ່ າວ ສາມາດ ເຮດັ ໄດຜ້ ່ ານຫຼກັ ສູດສາ້ ງຄູ ແລະ ການເຝິກອບົ ຮມົ ຄູປະຈາໍ ການ ເຊ່ ງິ ຕອ້ ງໄດເ້ ນນັ້ ໜກັ ເປັນພເິ ສດ. ກມົ ສາ້ ງຄູ ແລະ ກມົ ກວດກາການສກຶ ສາຂອງກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ແລະ ກລິ າ ຕອ້ ງໄດຊ້ ອກຫາມາດຕະການບາງຢ່ າງເພ່ ອື ໃຫຜ້ ູອ້ ໍາ ນວຍການໂຮງຮຽນ ແລະ ຄູທຸກຄນົ ໄດເ້ ຫນັ ຄວາມສໍາຄນັ ຂອງການກວດແກວ້ ຽກບາ້ ນ ໃນໂຄງການເຝິກອບົ ຮມົ ທຸກລະດບັ . 68

ນກັ ຮຽນໄດຮ້ ບັ ການເອາົ ໃຈໃສ່ ກ່ ຽວກບັ ການຮຽນ ແລະ ການເຮດັ ວຽກບາ້ ນຈາກຄອບຄວົ ຫາຼ ຍ ປານໃດ ແລະ ພວກເຂາົ ມປີ ຶມ້ ແບບຮຽນຫບຼື ່ ?ໍ ຕາຕະລາງ 3.8 ລ່ ຸມນີ້ ສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ລາຍລະອຽດກ່ ຽວກບັ ລະດບັ ຄວາມເອາົ ໃຈໃສ່ ຂອງຄອບຄວົ ຕ່ ໍ ການເຮດັ ວຽກບາ້ ນຂອງລູກຫຼານຂອງເຂາົ ເຈາົ້ ເຊ່ ນັ : ເຕອື ນໃຫເ້ ຮດັ ວຽກບາ້ ນ, ຊ່ ວຍເຮດັ ວຽກບາ້ ນ ແລະ ໃຫ້ ຄວາມເອາົ ໃຈໃສ່ ຕ່ ໍການຮຽນຢ່ ູຕະຫຼອດ. ຕາຕະລາງ 3.8: ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍ ແລະ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານຂອງການສ່ ຸມກ່ ຽວກບັ ຄວາມເອາົ ໃສ່ ຈາກຄອບຄວົ ຕ່ ກໍ ບັ ວຽກບາ້ ນຂອງນກັ ຮຽນ ແຂວງ ມຜີ ູເ້ ຕອື ນໃຫເ້ ຮດັ ວຽກບາ້ ນ ມຜີ ູຊ້ ່ ວຍເຮດັ ວຽກບາ້ ນ ຄອບຄວົ ເອາົ ໃຈໃສ່ ຕ່ ກໍ ານຮຽນ % SE % SE % SE ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ 80.6 3.45 72.5 4.27 46.1 4.95 35.2 3.85 ຜງົ້ ສາລີ 60.3 10.2 48.5 8 21.9 4.1 ຫວຼ ງນາໍ້ ທາ 56.3 5.45 58.9 5.57 ອຸດມົ ໄຊ 66.3 5.73 63.8 6.16 34.3 10.04 ບ່ ໍແກວ້ 45.6 9.63 44.6 9.43 23 6.48 ຫຼວງພະບາງ 73.1 5.33 60.5 6.56 31 5.18 ຫວົ ພນັ 87.7 3.06 65.3 5.34 39 5.7 ໄຊຍະບູລີ 77.4 4.19 71.8 4.88 39.1 6.02 ຊຽງຂວາງ 80 4.79 68.2 6.68 19.8 4.83 ວຽງຈນັ 55.7 7.4 49.2 7.38 25.7 4.29 ບໍລຄິ ໍາໄຊ 72.5 4.46 68.7 4.84 31.2 3.85 ຄໍາມ່ ວນ 79.6 4.98 71.7 5.33 39 8.73 ສະຫວນັ ນະເຂດ 61.1 6.42 54.9 6.78 29.6 5 ສາລະວນັ 59.1 6.77 55.3 6.21 28 5.8 ເຊກອງ 65.1 6.9 55 6.18 20.6 4.01 ຈາໍ ປາສກັ 57.1 6.28 49.6 6.7 15.7 5.69 ອດັ ຕະປື 52.1 5.99 52.9 6.55 29.9 4.43 ທ່ ວົ ປະເທດ 66.7 1.67 59.2 1.76 30.8 1.55 ກ. ຄນົ ໃນຄອບຄວົ ໃຫຄ້ ວາມເອາົ ໃຈໃສ່ ຕ່ ກໍ ານຮຽນຂອງລກູ ປົກກະຕແິ ລວ້ ຢ່ ູໃນ ສ.ປ.ປ ລາວ ຄນົ ໃນຄອບຄວົ ຈະເປັນຜູຕ້ ດິ ຕາມການຮຽນຂອງລູກ ເພ່ ອື ຕດິ ຕາມເບ່ ງິ ວ່ າເດກັ ມຄີ ວາມກາ້ ວໜາ້ ດາ້ ນການຮຽນຄແື ນວໃດ. ພດຶ ຕກິ າໍ ດ່ ງັ ກ່ າວໝາຍເຖງິ “ການເອາົ ໃຈໃສ່ ”. ຕວົ ເລອື ກຕອບ ນກັ ຮຽນ ຂອງຄໍາຖາມໃນແບບສໍາພາດນກັ ຮຽນມດີ ່ ງັ ນ:ີ້ ‘ບ່ ໍມວີ ຽກບາ້ ນ’, ‘ບ່ ໍມຜີ ູເ້ ອາົ ໃຈໃສ່ ’, ‘ເອາົ ໃຈໃສ່ ບາງຄງັ້ ’ ແລະ ປະມານ 31% ບອກ ‘ເອາົ ໃຈໃສ່ ເລອື້ ຍໆ’. ຈາກຕາຕະລາງ 3.8ກ ຈະເຫນັ ວ່ າ ມນີ ກັ ຮຽນ 30.8% ບອກວ່ າ ຄອບຄວົ ຂອງເຂາົ ເຈາົ້ ໄດ້ ວ່ າຄອບຄວົ ໃຫກ້ ານ ໃຫຄ້ ວາມເອາົ ໃຈໃສ່ ຕ່ ໍການຮຽນຂອງເຂາົ ເຈາົ້ ຕະຫອຼ ກເວລາ ຢ່ ູນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ ແລະ ໄຊຍະບູລີ ມອີ ດັ ຕາ ເອາົ ໃຈໃສ່ ຕ່ ໍ ສ່ ວນສູງທ່ ສີ ຸດ. ການຮຽນ ຂອງພວກເຂາົ 69

ຂ. ມຜີ ູເ້ ຕອື ນໃຫເ້ ຮດັ ວຽກບາ້ ນ ນກັ ຮຽນແຕ່ ລະຄນົ ຈະຖກື ຖາມວ່ າມຜີ ູບ້ ອກ (ເຕອື ນ) ໃຫເ້ ຂາົ ເຈາົ້ ເຮດັ ວຽກບາ້ ນເລອື້ ຍປານໃດ. ຕວົ ເລອື ກ ແມ່ ນຄຂື ໍຜ້ ່ ານມາ ເຊ່ ນັ : “ບ່ ໍມວີ ຽກບາ້ ນ”, “ບ່ ໍມຜີ ູບ້ ອກ”, “ບອກບາງຄງັ້ ” ແລະ “ບອກເລອື້ ຍໆ”. ສງັ ເກດເຫນັ ວ່ າ ມີ ນກັ ຮຽນຊນັ້ ປະຖມົ ຂນັ້ ປ.3 ໃນ ສ.ປ.ປ ລາວ ປະມານ 67% ມຜີ ູບ້ ອກໃຫເ້ ຮດັ ວຽກບາ້ ນ ເຊ່ ງິ ອດັ ຕາສ່ ວນທ່ ສີ ູງ ກວ່ າໝ່ ແູ ມ່ ນຢ່ ູແຂວງຫວົ ພນັ . ນກັ ຮຽນ 59% ບອກວ່ າເຂາົ ເຈາົ້ ມຜີ ູຊ້ ່ ວຍເຮດັ ວຽກບາ້ ນເຊ່ ງິ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ ເປັນແຂວງທ່ ມີ ອີ ດັ ຕາສ່ ວນສູງທ່ ສີ ຸດ. ຄ. ການມປີ ຶມ້ ແບບຮຽນເປັນຂອງຕນົ ເອງ ຫຼື ໃຊປ້ ຶມ້ ຮ່ ວມກບັ ໝ່ ູ ນກັ ຮຽນແຕ່ ລະຄນົ ຈະຖກື ຖາມວ່ າ ພວກເຂາົ ມປີ ຶມ້ ແບບຮຽນເປັນຂອງຕນົ ເອງ ຫຼື ໃຊປ້ ຶມ້ ແບບຮຽນຮ່ ວມ ກບັ ໝ່ ໃູ ນຫອ້ ງ. ຕວົ ເລອື ກຕອບປະກອບມ:ີ “ຂອ້ ຍບ່ ໍມປີ ຶມ້ ແບບຮຽນ”, “ຂອ້ ຍໃຊປ້ ຶມ້ ແບບຮຽນຮ່ ວມກບັ ໝ່ ”ູ ແລະ “ຂອ້ ຍໃຊປ້ ຶມ້ ແບບຮຽນຂອງຂອ້ ຍເອງ”. ຜນົ ການປະເມນີ ທ່ ວົ ປະເທດກ່ ຽວກບັ ການມປີ ຶມ້ ແບບຮຽນຂອງ ນກັ ຮຽນ ໄດນ້ າໍ ສະເໜໄີ ວໃ້ ນຕາຕະລາງ 3.9 ກ ແລະ 3.9 ຂ. ຈາກຕາຕະລາງເຫນັ ວ່ າ ນກັ ຮຽນຂນັ້ ປ.3 ຈາໍ ນວນ 4.1% ບ່ ໍມປີ ຶມ້ ແບບຮຽນພາສາລາວ ແລະ 4.6% ບ່ ໍມປີ ຶມ້ ແບບຮຽນຄະນດິ ສາດ. ນກັ ຮຽນຂນັ້ ປ.3 ເກອື ບ 2/3 ໃຊປ້ ຶມ້ ແບບຮຽນພາສາລາວ ແລະ ຄະນດິ ສາດ ຂອງຕນົ ເອງ. ມນີ ກັ ຮຽນປະມານ 1\\3 ໃຊປ້ ຶມ້ ແບບຮຽນຮ່ ວມກນັ . ໃນການປະເມນີ ປີ 2006 ແລະ 2009 ໃນຊນັ້ ປະຖມົ ຂນັ້ ປ.5 ກໄໍ ດຖ້ າມຄໍາຖາມນເີ້ ຊ່ ນັ ກນັ . ຂໍມ້ ນູ ໃນຕາຕະລາງ 3.9ກ ສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ວ່ າ ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນທ່ ບີ ່ ໍມປີ ຶມ້ ແບບຮຽນວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ຄະນດິ ສາດ ເປັນຂອງຕນົ ເອງໃນວຊິ າພາສາລາວ ຫຸຼດລງົ ປະມານ 15% ແລະ ວຊິ າຄະນດິ ສາດ 19% ໃນການປະເມນີ ASLO I ມາເປັນ 4.1% ແລະ 4.6% ຕາມລໍາດບັ ໃນການປະເມນີ ASLO III. ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍການມປີ ຶມ້ ແບບຮຽນ ວຊິ າຄະນດິ ສາດເປັນຂອງຕນົ ເອງໄດເ້ ພ່ ມີ ຂນຶ້ ຢ່ າງກະໂດດຂນັ້ ຈາກ 6% ເປັນ 56.4% ເຊ່ ງິ ເກອື ບເທ່ າົ 2/3 ຂອງຈາໍ ນວນນກັ ຮຽນທງັ ໝດົ . ເຖງິ ວ່ າການສມົ ທຽບດ່ ງັ ກ່ າວຈະບ່ ໍແມ່ ນຂນັ້ ຮຽນດຽວກນັ ແຕ່ ສາມາດສະແດງໃຫ້ ເຫນັ ເຖງິ ທ່ າອ່ ຽງທ່ ຊີ ດັ ເຈນໃນຄວາມສໍາເລດັ ຂອງກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ແລະ ກລິ າ ໃນການເພ່ ມີ ຈາໍ ນວນປຶມ້ ແບບຮຽນສໍາລບັ ນກັ ຮຽນໃນໂຮງຮຽນຊນັ້ ປະຖມົ ສກຶ ສາ. ຕາຕະລາງ 3.9 ກ: ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນທ່ ມີ ປີ ຶມ້ ແບບຮຽນ ຫຼື ໃຊຮ້ ່ ວມກບັ ໝ່ ູ ຕວົ ເລອື ກ ASLO I ພາສາລາວ ASLO III ASLO I ຄະນດິ ສາດ ASLO III ASLO II ASLO II % SE ຂອ້ ຍບ່ ໍມປີ ຶມ້ ແບບຮຽນ % SE % SE % SE % SE % SE 4.6 0.59 15.0 15.0 5.56 0.55 4.1 0.56 19.8 19.8 7.90 0.68 38.7 1.86 ຂອ້ ຍໃຊປ້ ຶມ້ ຮ່ ວມກບັ ໝ່ ູ 18.4 18.4 24.22 1.67 37.2 1.81 74.5 74.5 26.86 1.57 56.4 1.89 ຂອ້ ຍໃຊປ້ ຶມ້ ຂອງຂອ້ ຍເອງ 66.7 66.7 70.22 1.69 58.1 1.82 5.8 5.8 65.24 1.67 70

ແຜນວາດ 3.8 ກ: ການສມົ ທຽບອດັ ຕາສ່ ວນນກັ ຮຽນຂນັ້ ປ.3 ທ່ ບີ ່ ມໍ ປີ ຶມ້ ແບບຮຽນ ແລະ ໃຊປ້ ຶມ້ ຮ່ ວມໝ່ ູ ໃນການປະເມນີ 3 ຄງັ້ ຜ່ ານມາ (ວຊິ າພາສາລາວ) ການສມົ ທຽບອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນທ່ ມີ ີ ປຶມ້ ແບບຮຽນພາສາລາວ % ອຂງນັກຮຽນ 40 35 30 ASLO II ASLO III 25 20 15 10 5 0 ASLO I ບ່ ມໍ ປີ ືມ້ ແບບຮຽນ ໃຊຮ້ ່ ວມກບັ ໝ່ ູ ແຜນວາດ 3.8 ຂ: ການສມົ ທຽບອດັ ຕາສ່ ວນນກັ ຮຽນຂນັ້ ປ.3 ທ່ ບີ ່ ມໍ ປີ ຶມ້ ແບບຮຽນ ແລະ ໃຊປ້ ຶມ້ ຮ່ ວມກບັ ໝ່ ູ ໃນການປະເມນີ 3 ຄງັ້ (ວຊິ າຄະນດິ ສາດ) ການສມົ ທຽບອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນທ່ ມີ ີ ປຶມ້ ແບບຮຽນພາສາລາວ 80 % ຂອງນັກຮຽນ 60 40 20 0 ASLO II ASLO III ASLO I ບ່ ມໍ ປີ ືມ້ ແບບຮຽນ ໃຊຮ້ ່ ວມກບັ ໝ່ ູ ຈາກຕາຕະລາງ 3.9 ຂ ເຫນັ ວ່ າ ໃນແຕ່ ລະແຂວງຍງັ ມຄີ ວາມແຕກຕ່ າງດາ້ ນອດັ ຕາສ່ ວນຂອງນກັ ຮຽນທ່ ມີ ີ ປຶມ້ ແບບຮຽນເປັນຂອງຕນົ ເອງຂອ້ ນຂາ້ ງສູງ. ສງັ ເກດເຫນັ ວ່ າບາງແຂວງ ເຊ່ ນັ : ແຂວງສາລະວນັ , ເຊກອງ ແລະ ອດັ ຕະປື ມອີ ດັ ຕາສ່ ວນນກັ ຮຽນທ່ ໃີ ຊປ້ ຶມ້ ແບບຮຽນພາສາລາວຮ່ ວມກບັ ໝ່ ຫູ າຼ ຍກວ່ າ 60%. ແຂວງສາລະວນັ ມີ ອດັ ຕາສ່ ວນນກັ ຮຽນທ່ ໃີ ຊປ້ ຶມ້ ແບບຮຽນວຊິ າຄະນດິ ສາດຮ່ ວມກບັ ໝ່ ຫູ ຼາຍກວ່ າ 70% ແລະ ຢ່ ູແຂວງເຊກອງ ມີ 71

ຫຼາຍກວ່ າ 80%. ດ່ ງັ ນນັ້ ກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ຫຼື ພາກສ່ ວນທ່ ກີ ່ ຽວຂອ້ ງຕອ້ ງໄດຫ້ າວທິ ີ ເພ່ ອື ຮບັ ປະກນັ ໃຫ້ ນກັ ຮຽນທຸກຄນົ ເຂາົ້ ເຖງິ ປຶມ້ ແບບຮຽນຢ່ າງເທ່ າົ ທຽມກນັ ໃນທ່ ວົ ປະເທດ. ຕະຕະລາງ 3.9 ຂ: ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍ ແລະ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານໃນການສ່ ຸມກ່ ຸມຕວົ ຢ່ າງຂອງນກັ ຮຽນທ່ ໃີ ຊປ້ ຶມ້ ແບບຮຽນພາສາລາວຂອງຕນົ ເອງໃນຫອ້ ງຮຽນ. ແຂວງ ບ່ ມໍ ປີ ຶມ້ ແບບຮຽນ ໃຊຮ້ ່ ວມກບັ ໝ່ ູ ໃຊຂ້ ອງຕນົ ເອງ % SE % SE % SE 10.6 2.64 83.4 2.78 ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ 5.2 1.64 42.8 5.72 51.3 6.35 ຜງົ້ ສາລີ 4.2 2.28 19.4 5.43 76.6 5.51 ຫຼວງນາໍ້ ທາ 3.7 2.28 ອຸດມົ ໄຊ 4.5 2.23 43.1 8.21 52 8.62 ບ່ ໍແກວ້ 3.4 2.99 33.4 8.92 63.2 8.93 ຫຼວງພະບາງ 3 1.08 40.8 6.74 54.4 6.44 ຫວົ ພນັ 0.3 0.26 20.9 4.41 78.4 4.33 ໄຊຍະບູລີ 3.3 1.48 34.7 6.77 61.7 7.2 ຊຽງຂວາງ 5 2.33 26.6 7.06 67.4 6.98 ວຽງຈນັ 6 2.58 20.1 5.84 73.4 6.58 ບໍລຄິ ໍາໄຊ 6.1 2.57 32.6 5.93 60.7 5.58 ຄໍາມ່ ວນ 5 2.87 13.9 4.97 80.9 5.32 ສະຫວນັ ນະເຂດ 5 2.19 42.7 5.56 52.1 6.1 ສາລະວນັ 3.6 2 71.5 7.7 24.5 7.27 ເຊກອງ 3.6 2.28 79.8 4.56 16.3 3.39 ຈາໍ ປາສກັ 4.5 2.15 58.7 8.2 36.7 7.7 ອດັ ຕະປື 0.8 0.5 60.9 8.39 37.9 8.26 ທ່ ວົ ປະເທດ 4.1 0.56 37.2 1.81 58.1 1.82 ຕາຕະລາງ 3.9 ຄ: ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍ ແລະ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານການສ່ ຸມຕວົ ຢ່ າງຂອງນກັ ຮຽນທ່ ໃີ ຊປ້ ຶມ້ ແບບຮຽນວຊິ າຄະນດິ ສາດຂອງຕນົ ເອງໃນຫອ້ ງຮຽນ ແຂວງ ບ່ ມໍ ປີ ຶມ້ ແບບຮຽນ ໃຊຮ້ ່ ວມກບັ ໝ່ ູ ໃຊຂ້ ອງຕນົ ເອງ % SE % SE % SE ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ 4 1.64 11.5 2.84 83.7 2.93 ຜງົ້ ສາລີ 4.9 2.42 43 5.76 50.6 6.38 ຫຼວງນາໍ້ ທາ 2.13 19 5.36 77.1 5.49 4 ອຸດມົ ໄຊ 5.4 2.14 44.9 8.23 49.3 8.75 ບ່ ໍແກວ້ 5.1 3.81 32.1 8.12 62.6 8.29 ຫຼວງພະບາງ 3.6 1.54 45.9 7.11 50.2 7.04 ຫວົ ພນັ 0.2 0.25 19.5 5.01 80.3 5.05 ໄຊຍະບູລີ 3.4 1.52 34.4 6.58 62 6.87 72

ຊຽງຂວາງ 5.8 2.43 26.2 6.93 67.5 7 ວຽງຈນັ 8.7 3.68 18.1 5.62 72.9 7.09 ບໍລຄິ ໍາໄຊ 6.6 2.4 34.9 6.31 57.5 6.06 ຄໍາມ່ ວນ 4.1 2.25 18.2 3.71 77.5 4.78 ສະຫວນັ ນະເຂດ 6.36 ສາລະວນັ 5 2.16 51.5 6.05 43.6 7.09 ເຊກອງ 5.2 2.53 71 7.61 23.6 3.64 ຈາໍ ປາສກັ 8.02 ອດັ ຕະປື 2 1.43 81.5 4.46 16.1 7.88 ທ່ ວົ ປະເທດ 5 2.22 57.9 8.44 36.9 1.89 1.1 0.6 55.2 7.99 43.3 4.6 0.59 38.7 1.86 56.4 ແຜນວາດ 3.8: ອດັ ຕາສ່ ວນນກັ ຮຽນຂນັ້ ປ.3 ທ່ ບີ ່ ມໍ ປີ ຶມ້ ແບບຮຽນວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ຄະນດິ ສາດ % ຂອງນັກຮຽນ ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນທ່ ບີ ່ ມໍ ປີ ຶມ້ ແບບຮຽນ ໃນແຕ່ ລະແຂວງ 10 8 6 4 2 0 ພາສາລາວ ຄະນດິ ສາດ ສ່ ງິ ຄນົ້ ພບົ ແລະ ຂສໍ້ ະເໜແີ ນະຕ່ າງໆ ອດັ ຕາສ່ ວນນກັ ຮຽນທ່ ບີ ່ ໍມປີ ຶມ້ ແບບຮຽນເປັນຂອງຕນົ ເອງທງັ ສອງວຊິ າ ຫຸຼດລງົ ຢ່ າງມຄີ ວາມໝາຍສໍາຄນັ . ເຖງິ ວ່ າ ນະໂຍບາຍຂອງຊາດໄດລ້ ະບຸວ່ າ ຈະສະໜອງປຶມ້ ແບບຮຽນໃຫນ້ ກັ ຮຽນທຸກຄນົ ໂດຍບ່ ໍເສຍຄ່ າ ແຕ່ ຍງັ ມີ ຄວາມແຕກຕ່ າງລະຫວ່ າງແຂວງຕ່ າງໆກ່ ຽວກບັ ການມປີ ຶມ້ ແບບຮຽນ. ໃນທ່ ວົ ປະເທດ ມເີ ຖງິ 15 ແຂວງ ທ່ ຍີ ງັ ມີ ອດັ ຕາສ່ ວນນກັ ຮຽນທ່ ບີ ່ ໍມປີ ຶມ້ ແບບຮຽນວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ວຊິ າຄະນດິ ສາດຫຼາຍກວ່ າ 3%. ດ່ ງັ ນນັ້ ກະຊວງ ສກຶ ສາທກິ ານ ແລະ ກລິ າ ຕອ້ ງໄດຊ້ ອກຫາມາດຕະການ ເພ່ ອື ຮບັ ປະກນັ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນທຸກຄນົ ໄດເ້ ຂາົ້ ເຖງິ ປຶມ້ ແບບຮຽນຢ່ າງທ່ ວົ ເຖງິ ກນັ ໃນທ່ ວົ ປະເທດ. 73

ນກັ ຮຽນໄດມ້ ກີ ານຮຽນເພ່ ມີ ຫາຼ ຍປານໃດ? ໃນຫຼາຍປະເທດ ມນີ ກັ ຮຽນບາງຄນົ ໄດຮ້ ຽນເພ່ ມີ ນອກຈາກຊ່ ວົ ໂມງຮຽນປົກກະຕິ ແລະ ຢ່ ູໃນທະວບີ ອາຊີ ມຕີ ວົ ເລກດ່ ງັ ກ່ າວມຂີ ອ້ ນຂາ້ ງສູງ (ເບ່ ງິ Bray, Mark (1999). ເງາົ ສະທອ້ ນຂອງລະບບົ ການສກຶ ສາ: ການ ສອນເພ່ ມີ ແລະ ຜນົ ກະທບົ ຂອງການສອນເພ່ ມີ ສໍາລບັ ນກັ ວາງແຜນ (ກດົ ເກນພນື້ ຖານຂອງລໍາດບັ ໃນການວາງ ແຜນການສກຶ ສາ ເລກທີ 61 IIEP: Paris). ຜນົ ຈາກການປະເມນີ ກ່ ຽວກບັ ການຮຽນເພ່ ມີ ຂອງນກັ ຮຽນ ໄດນ້ າໍ ສະເໜໃີ ນຕາຕະລາງ 3.10. ຕາຕະລາງ 3.10: ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍ ແລະ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານໃນການສ່ ຸມຕວົ ຢ່ າງຂອງຈາໍ ນວນຊ່ ວົ ໂມງຮຽນ ເພ່ ມີ ຂອງນກັ ຮຽນ ໃນວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ຄະນດິ ສາດ ແຂວງ ພາສາລາວ ຄະນດິ ສາດ ໂລກອອ້ ມຕວົ ເຮາົ ພາສາຝຣ່ ງັ ພາສາອງັ ກດິ % SE % SE % SE % SE % SE ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ 50.5 6.04 53.2 6.57 37.6 6.16 4.4 2.17 34.4 5.77 ຜງົ້ ສາລີ 19.5 4.32 23.8 6.9 6.8 2.23 . . 4.4 3.15 ຫຼວງນາໍ້ ທາ 12.8 5.44 8.8 4.65 5 3.76 . . 0.3 0.27 ອຸດມົ ໄຊ 6.8 2.46 5.3 1.6 1.2 0.82 0.2 0.24 . . ບ່ ໍແກວ້ 16.4 4.08 15.9 4.21 7.2 2.03 . . 2.1 1.23 ຫວຼ ງພະບາງ 9 3.46 6 2.41 3.7 2.4 1.3 0.91 3 1.91 ຫວົ ພນັ 16.7 6.21 16.1 5.98 8.9 4.4 . . 2.3 2.28 ໄຊຍະບູລີ 6 2.22 6.8 2.67 3.5 1.53 . . 5.8 3.72 ຊຽງຂວາງ 9.6 4.16 6.3 2.87 2.7 1.17 0.4 0.4 3.2 1.69 ວຽງຈນັ 12 3 12.2 3.19 4.4 1.39 0.3 0.27 4.4 1.71 ບໍລຄິ ໍາໄຊ 5.3 3.56 5.3 3.56 1.8 0.77 . . 1.3 0.63 ຄໍາມ່ ວນ 6.5 2.15 6.1 2.07 4.3 1.49 0.3 0.33 3 1.44 ສະຫວນັ ນະເຂດ 17.5 3.64 15.1 3.35 11.2 2.41 0.3 0.27 5.8 2.47 ສາລະວນັ 1.6 0.95 2 1.12 2.3 1.37 0.3 0.27 8.1 7.67 ເຊກອງ 13.2 5.85 12.1 5.33 9.4 5.13 . . 1.3 0.98 ຈາໍ ປາສກັ 2.7 1.4 3.9 1.84 2.1 1.04 . . 1.4 0.79 ອດັ ຕະປື 3 1.59 3.2 1.72 2 1.45 . . 0.2 0.19 ທ່ ວົ ປະເທດ 7.4 0.73 0.5 0.18 5.5 0.79 12.9 1.01 12.4 1 ຕາຕະລາງ 3.10 ສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ເຖງິ ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນທ່ ໄີ ດຮ້ ຽນເພ່ ມີ ວຊິ າພາສາລາວ, ຄະນດິ ສາດ, ໂລກອອ້ ມຕວົ ເຮາົ ແລະ ວຊິ າພາສາຕ່ າງປະເທດ ອງີ ຕາມແຕ່ ລະແຂວງ. ຈາກຕາຕະລາງດ່ ງັ ກ່ າວເຫນັ ວ່ າມນີ ກັ ຮຽນ 12.9% ຮຽນເພ່ ມີ ວຊິ າພາສາລາວ ແລະ 12.4% ຮຽນເພ່ ມີ ວຊິ າຄະນດິ ສາດ, ມນີ ກັ ຮຽນ 7.4% ຮຽນເພ່ ມີ ວຊິ າໂລກອອ້ ມຕວົ ເຮາົ ແລະ 5.5% ສໍາລບັ ວຊິ າພາສາອງັ ກດິ ສ່ ວນວຊິ າພາສາຝຣ່ ງັ ມພີ ຽງແຕ່ 0.5% ເທ່ າົ ນນັ້ . 74

ນກັ ຮຽນໄດຮ້ ຽນວຊິ າໃດແດ່ ? ແບບສໍາພາດນກັ ຮຽນ ໄດຖ້ າມນກັ ຮຽນກ່ ຽວກບັ ວຊິ າຮຽນຕ່ າງໆທ່ ເີ ຂາົ ເຈາົ້ ໄດຮ້ ຽນ. ຢ່ ູຕາຕະລາງ 3.11 ໄດນ້ າໍ ສະເໜກີ ່ ຽວກບັ ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍນກັ ຮຽນ ຍງິ ແລະ ຊາຍ ທ່ໄີ ດຮ້ ຽນແຕ່ ລະວຊິ າ. ຕາຕະລາງ 3.11 ກ: ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍ ແລະ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານຂອງການສ່ ຸມຕວົ ຢ່ າງຂອງນກັ ຮຽນທ່ໄີ ດຮ້ ຽນ ວຊິ າພາສາລາວ, ຄະນດິ ສາດ ແລະ ໂລກອອ້ ມຕວົ ເຮາົ ໃນແຕ່ ລະແຂວງ. ແຂວງ ພາສາລາວ ຄະນດິ ສາດ ໂລກອອ້ ມຕວົ ເຮາົ ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ % SE % SE % SE ຜງົ້ ສາລີ ຫຼວງນາໍ້ ທາ 100 0 100 0 100 0 100 0 100 0 100 0 96.8 3.19 96.8 3.18 96.8 3.19 ອຸດມົ ໄຊ 100 0 100 0 100 0 ບ່ ໍແກວ້ 100 0 100 0 100 0 ຫວຼ ງພະບາງ 100 0 100 0 100 0 ຫວົ ພນັ 100 0 100 0 100 0 ໄຊຍະບູລີ 97.8 2.2 97.8 2.2 97.8 2.2 ຊຽງຂວາງ 100 0 100 0 100 0 ວຽງຈນັ 97.4 2.55 97.4 2.55 97.4 2.55 ບໍລຄິ ໍາໄຊ 97.4 2.63 97.4 2.64 97.4 2.64 ຄໍາມ່ ວນ 100 0 100 0 100 0 ສະຫວນັ ນະເຂດ 100 0 100 0 100 0 ສາລະວນັ 100 0 100 0 100 0 ເຊກອງ 100 0 100 0 100 0 ຈາໍ ປາສກັ 100 0 100 0 100 0 ອດັ ຕະປື 97.9 2.17 97.9 2.17 97.9 2.17 ທ່ ວົ ປະເທດ 99.4 0.27 99.4 0.27 99.4 0.27 ຕາຕະລາງ 3.11 ຂ: ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍ ແລະ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານຂອງການສ່ ຸມຕວົ ຢ່ າງນກັ ຮຽນທ່ ຮີ ຽນວຊິ າຕ່ າງໆ ໃນແຕ່ ລະແຂວງ ແຂວງ ຫດັ ຖະກາໍ ສລິ ະປະດນົ ຕີ ພະລະສກຶ ສາ ສລິ ະປະກາໍ ພາສາອງັ ກດິ % SE % SE % SE % SE % SE ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ 100 0 100 0 100 0 100 0 100 0 ຜງົ້ ສາລີ 100 0 100 0 100 0 100 0 100 0 ຫວຼ ງນາໍ້ ທາ 100 0 96.5 3.48 96.7 3.35 100 0 70.1 20.16 ອຸດມົ ໄຊ 100 0 100 0 100 0 100 0 100 0 ບ່ ໍແກວ້ 100 0 100 0 100 0 100 0 100 0 ຫວຼ ງພະບາງ 100 0 100 0 100 0 100 0 100 0 75

ແຂວງ ຫດັ ຖະກາໍ ສລິ ະປະດນົ ຕີ ພະລະສກຶ ສາ ສລິ ະປະກາໍ ພາສາອງັ ກດິ % SE % SE % SE ຫວົ ພນັ 100 0 100 0 % SE % SE ໄຊຍະບູລີ 97.7 2.31 97.6 2.41 100 0 ຊຽງຂວາງ 100 0 100 0 100 0 98.4 1.65 ວຽງຈນັ 97.2 2.79 97.2 2.81 ບໍລຄິ ໍາໄຊ 97.3 2.7 97.2 2.78 97.7 2.29 97.8 2.22 96.7 3.36 ຄໍາມ່ ວນ 100 0 98.8 1.17 ສະຫວນັ ນະເຂດ 100 0 100 0 96.8 3.19 100 0 100 0 ສາລະວນັ 100 0 100 0 ເຊກອງ 100 0 100 0 97.2 2.8 97.2 2.83 95.9 4.19 ຈາໍ ປາສກັ 100 0 100 0 ອດັ ຕະປື 97.6 2.41 97.6 2.41 97.1 2.86 94.9 3.43 75.9 19.75 99.5 0.27 99.3 0.3 ທ່ ວົ ປະເທດ 100 0 100 0 100 0 100 0 100 0 89.6 7.68 100 0 100 0 100 0 100 0 100 0 100 0 100 0 100 0 100 0 97.5 2.52 97.9 2.17 50.5 31.88 99.2 0.34 99.3 0.31 94.6 2.17 ນກັ ຮຽນກ່ ຸມຕວົ ຢ່ າງທຸກຄນົ ຫຼື ເກອື ບທຸກຄນົ ໄດຮ້ ຽນວຊິ າພາສາລາວ, ຄະນດິ ສາດ, ໂລກອອ້ ມຕວົ ເຮາົ , ຫດັ ຖະກາໍ , ສລິ ະປະດນົ ຕ,ີ ພະລະສກຶ ສາ, ສລິ ະປະກາໍ ແລະ ພາສາອງັ ກດິ . ນອກຈາກນນັ້ ການຮຽນວຊິ າພາສາຕ່ າງປະເທດຢ່ ູສອງແຂວງຍງັ ມຂີ ອ້ ນຂາ້ ງຕ່ ໍາ ເຊ່ ນັ : ແຂວງ ບໍລຄິ ໍາໄຊ ແລະ ແຂວງອດັ ຕະປື. ສໍາລບັ ການຮຽນພາສາຕ່ າງປະເທດແມ່ ນມທີ ່ າອ່ ຽງຄວາມຕອ້ ງການຂອງສງັ ຄມົ ແລະ ຜູ ້ ປົກຄອງເພ່ ມີ ຂນຶ້ . ດ່ ງັ ນນັ້ ສ່ ງິ ສໍາຄນັ ແມ່ ນກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ແລະ ກລິ າ ຕອ້ ງໄດເ້ ອາົ ໃຈໃສ່ ເພ່ ອື ຕອບສະໜອງ ຄວາມຕອ້ ງການ ແລະ ວາງແຜນໃນອະນາຄດົ ໃຫລ້ ະອຽດ. ຄວາມສາໍ ພນັ ຂອງຕວົ ບ່ ງົ ຊດີ້ າ້ ນຂມໍ້ ນູ ພນື້ ຖານຂອງນກັ ຮຽນຕ່ ຜໍ ນົ ສາໍ ເລດັ ດາ້ ນການຮຽນຂອງ ນກັ ຮຽນວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ຄະນດິ ສາດເປັນຄແື ນວໃດ? ກ່ ອນຈະສກຶ ສາຄວາມສໍາພນັ ຂອງຕວົ ປ່ ຽນກ່ ຽວກບັ ຄູ ຄວນສກຶ ສາເບ່ ງິ ຄວາມສໍາພນັ ຂອງຕວົ ປ່ ຽນກ່ ຽວ ກບັ ນກັ ຮຽນທ່ ມີ ຄີ ວາມສໍາພນັ ກບັ ຜນົ ສໍາເລດັ ການຮຽນຂອງເຂາົ ເຈາົ້ . ເນ່ ອື ງຈາກວ່ າ ຕວົ ປ່ ຽນຕ່ າງໆມຄີ ວາມສໍາພນັ ເຊ່ ງິ ກນັ ແລະ ກນັ ດ່ ງັ ນນັ້ ການແຍກໃຫເ້ ຫນັ ຜນົ ກະທບົ ທ່ ແີ ຕກຕ່ າງກນັ ຈະໄດນ້ າໍ ສະເໜໃີ ນຂນັ້ ຕອນຕ່ໄໍ ປ. ເຖງິ ແນວໃດກຕໍ າມ ການວເິ ຄາະຄວາມສໍາພນັ ໃນເບອື້ ງຕນົ້ ໄດນ້ າໍ ສະເໜໄີ ວໃ້ ນຕາຕະລາງ 3.12ກ. ສ່ ວນຕາຕະລາງ 3.12ຂ ແລະ 3.12ຄ ໄດນ້ າໍ ສະເໜກີ ານວເິ ຄາະຣເີ ກຣຊນັ ແຍກເປັນສອງຢ່ າງ (ເຊ່ ນັ : ຄວາມສໍາພນັ ລະຫວ່ າງຕວົ ປ່ ຽນຕ່ າງໆກບັ ຜນົ ສໍາເລດັ ການຮຽນວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ຄະນດິ ສາດ). ຕາຕະລາງ 3.12 ກ: ຕວົ ປ່ ຽນກ່ ຽວກບັ ຂມໍ້ ນູ ພນື້ ຖານຂອງນກັ ຮຽນທ່ ມີ ຄີ ວາມໝາຍສາໍ ຄນັ ລະຫດັ ຕວົ ປ່ ຽນ ຄາໍ ອະທບິ າຍຂອງລະຫດັ ຕວົ ປ່ ຽນ ພາສາລາວ ຄະນດິ ສາດ 1 Stdage ອາຍຸນກັ ຮຽນ ແມ່ ນ ແມ່ ນ 2 psex3 ບ່ ໍແມ່ ນ 3 peth4 ເພດຍງິ -ເພດຊາຍ ແມ່ ນ 4 plh5 ເຜ່ າົ /ໝວດພາສາ ແມ່ ນ ບ່ ໍແມ່ ນ ເວາົ້ ພາສາລາວຢ່ ູເຮອື ນ ບ່ ໍແມ່ ນ ບ່ ໍແມ່ ນ 76

5 Rebookathome ຈາໍ ນວນປຶມ້ ຢ່ ູເຮອື ນ ບ່ ໍແມ່ ນ ບ່ ໍແມ່ ນ ບ່ ໍແມ່ ນ ບ່ ໍແມ່ ນ 6 Ptotal possessi ຊບັ ສນິ ທງັ ໝດົ ທ່ ມີ ີ ແມ່ ນ ແມ່ ນ 7 Fac1_1 ຄະແນນປັດໄຈດາ້ ນຂໍມ້ ນູ ພນື້ ຖານດາ້ ນເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ແມ່ ນ ແມ່ ນ 8 Redistance ໄລຍະທາງແຕ່ ບາ້ ນຫາໂຮງຮຽນ ບ່ ໍແມ່ ນ 8 Pbd20 ປຶມ້ ຂຽນ/ປຶມ້ ບດົ ເຝິກຫດັ ແມ່ ນ ບ່ ໍແມ່ ນ 9 Pco20 ວງົ ວຽນ/ກມົ ປາ ແມ່ ນ ແມ່ ນ ບ່ ໍແມ່ ນ ບ່ ໍແມ່ ນ 10 Ptra20 ບນັ ທດັ ສາກ ບ່ ໍແມ່ ນ ບ່ ໍແມ່ ນ ບ່ ໍແມ່ ນ ບ່ ໍແມ່ ນ 11 Ppr20 ບນັ ທດັ ແທກມຸມ ບ່ ໍແມ່ ນ ບ່ ໍແມ່ ນ 12 Pif25 ເຈາົ້ ມຜີ ຸຊ້ ່ ວຍເຮດັ ວຽກບາ້ ນເວລາຢ່ ູເຮອື ນບ່ ໍ? ບ່ ໍແມ່ ນ 13 Phwat28 ຄນົ ໃນຄອບຄວົ ໃຫກ້ ານເອາົ ໃຈໃສ່ ຕ່ ໍການຮຽນຂອງເຈາົ້ ບ່ ໍ? ແມ່ ນ 14 Pul33 ເຈາົ້ ໃຊປ້ ຶມ້ ແບບຮຽນພາສາລາວໃນຫອ້ ງຮຽນແນວໃດ? ບ່ ໍແມ່ ນ ແມ່ ນ 15 Pmtb36 ເຈາົ້ ໃຊປ້ ຶມ້ ແບບຮຽນຄະນດິ ສາດໃນຫອ້ ງຮຽນແນວໃດ? 16 Pmhw37 ໄດຮ້ ບັ ວຽກບາ້ ນຄະນດິ ສາດບ່ ໍ? ແມ່ ນ ຄ່ າສໍາປະສດິ ການຕດັ ສນິ ໃຈ (R2 or R-Square Value) ພາສາລາວ 0.14 ຄະນດິ ສາດ 0.07 ຕາຕະລາງ 3.12 ຂ: ການວເິ ຄາະຣເີ ກຣຊນັ ຂອງຕວົ ປ່ ຽນກ່ ຽວກບັ ນກັ ຮຽນທ່ ມີ ຄີ ວາມສາໍ ພນັ ກບັ ຜນົ ສາໍ ເລດັ ການ ຮຽນວຊິ າພາສາລາວ ສາໍ ປະສດິ ຄວາມສາໍ ພນັ ຄ່ າປະມານຄ່ າ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງ ທດົ ສອບ ເຂດ ຂອງຕວົ ປ່ ຽນຕ່ າງໆ ມາດຕະຖານ ສມົ ມຸດຖານ ປະຕເິ ສດ 389.4 H0: =0 Prob>|T| ຄ່ າຄງົ ທ່ ີ 22.78 17.1 0 ອາຍຸນກັ ຮຽນ 6.6 2.12 3.1 0.002 ເພດຍງິ -ເພດຊາຍ 3.6 3.4 1.1 0.294 ເຜ່ າົ /ໝວດພາສາ -20.5 3.44 -6 0.000 ເວາົ້ ພາສາລາວຢ່ ູເຮອື ນ 3.54 -0.2 0.870 ຈາໍ ນວນປຶມ້ ຢ່ ູເຮອື ນ -0.6 0.69 1.4 0.177 ຊບັ ສນິ ທງັ ໝດົ ທ່ ມີ ີ 0.9 0.82 1.5 0.128 ຄະແນນປັດໄຈດາ້ ນຂໍມ້ ນູ ພນື້ ຖານດາ້ ນ 1.3 4.31 3.7 0.000 ເສດຖະກດິ ຄອບຄວົ 15.8 ໄລຍະທາງແຕ່ ບາ້ ນຫາໂຮງຮຽນ 15.1 3.4 4.5 0.000 ປຶມ້ ຂຽນ/ປຶມ້ ບດົ ເຝິກຫດັ 12.2 6.04 2 0.044 ວງົ ວຽນ/ກມົ ປາ 12.5 4.87 2.6 0.011 ບນັ ທດັ ສາກ 5.9 5.17 1.1 0.257 ບນັ ທດັ ແທກມຸມ 15.7 9.7 1.6 0.107 ເຈາົ້ ມຜີ ູຊ້ ່ ວຍເຮດັ ວຽກບາ້ ນເວລາຢ່ ູເຮອື ນບ່ ໍ? -1.6 0.93 -1.8 0.080 77

ສາໍ ປະສດິ ຄວາມສາໍ ພນັ ຄ່ າປະມານຄ່ າ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງ ທດົ ສອບ ເຂດ ມາດຕະຖານ ສມົ ມຸດຖານ ປະຕເິ ສດ ຂອງຕວົ ປ່ ຽນຕ່ າງໆ H0: =0 Prob>|T| ຄນົ ໃນຄອບຄວົ ໃຫກ້ ານເອາົ ໃຈໃສ່ ຕ່ ໍການຮຽນ 0.5 2.2 0.2 0.830 ຂອງເຈາົ້ ບ່ ໍ? ເຈາົ້ ໃຊປ້ ຶມ້ ແບບຮຽນພາສາລາວໃນຫອ້ ງຮຽນ 5.6 2.66 2.1 0.036 ແນວໃດ? 5.5 3.53 1.6 0.120 ເຈາົ້ ໃຊປ້ ຶມ້ ແບບຮຽນຄະນດິ ສາດໃນຫອ້ ງ 8.8 3.31 2.7 0.008 ຮຽນແນວໃດ? ໄດຮ້ ບັ ວຽກບາ້ ນຄະນດິ ສາດບ່ ໍ? ຄ່ າສໍາປະສດິ ການຕດັ ສນິ ໃຈ (R2 or R-Square Value = 0.14 ຕາຕະລາງ 3.12 ຄ: ການວເິ ຄາະຄວາມສາໍ ພນັ (ຣເີ ກຣຊນັ ) ຂອງຕວົ ປ່ ຽນກ່ ຽວກບັ ນກັ ຮຽນທ່ ມີ ຄີ ວາມສາໍ ພນັ ກບັ ຜນົ ສາໍ ເລດັ ການຮຽນວຊິ າຄະນດິ ສາດ ສາໍ ປະສດິ ຄວາມສາໍ ພນັ ຄ່ າປະມານຄ່ າ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງ ທດົ ສອບ ເຂດ ຂອງຕວົ ປ່ ຽນຕ່ າງໆ ມາດຕະຖານ ສມົ ມຸດຖານ ປະຕເິ ສດ H0: =0 Prob>|T| ຄ່ າຄງົ ທ່ ີ 385.8 23.55 16.4 0 ອາຍຸນກັ ຮຽນ 4.6 1.53 3 0.003 ເພດຍງິ -ເພດຊາຍ -7.7 3.67 -2.1 0.036 ເຜ່ າົ /ໝວດພາສາ -2.1 3.44 -0.6 0.538 ເວາົ້ ພາສາລາວຢ່ ູເຮອື ນ 0.8 3.6 0.2 0.817 ຈາໍ ນວນປຶມ້ ຢ່ ູເຮອື ນ 0.2 0.75 0.2 0.805 ຊບັ ສນິ ທງັ ໝດົ ທ່ ມີ ີ 0.9 0.83 1.1 0.270 ຄະແນນປັດໄຈດາ້ ນຂໍມ້ ນູ ພນື້ ຖານດາ້ ນ 12.2 4.79 2.5 0.012 ເສດຖະກດິ ຄອບຄວົ ໄລຍະທາງແຕ່ ບາ້ ນຫາໂຮງຮຽນ 14.1 4.13 3.4 0.001 ປຶມ້ ຂຽນ/ປຶມ້ ບດົ ເຝິກຫດັ 11.3 6.04 1.9 0.062 ວງົ ວຽນ/ກມົ ປາ 8.4 5.93 1.4 0.155 ບນັ ທດັ ສາກ 0 5.42 0 0.994 ບນັ ທດັ ແທກມຸມ 26.6 11.14 2.4 0.017 ເຈາົ້ ມຜີ ູຊ້ ່ ວຍເຮດັ ວຽກບາ້ ນຢ່ ູເຮອື ນບ່ ໍ? 0.1 0.9 0.1 0.896 ຄນົ ໃນຄອບຄວົ ໃຫກ້ ານເອາົ ໃຈໃສ່ ຕ່ ໍການ 0.1 2.75 0.1 0.958 ຮຽນຂອງເຈາົ້ ບ່ ໍ? ເຈາົ້ ໃຊປ້ ຶມ້ ແບບຮຽນພາສາລາວໃນ 5 2.9 1.7 0.086 ຫອ້ ງຮຽນແນວໃດ? 78

ເຈາົ້ ໃຊປ້ ຶມ້ ແບບຮຽນຄະນດິ ສາດໃນຫອ້ ງ 3.9 3.25 1.2 0.227 11 2.81 3.9 0.000 ຮຽນແນວໃດ? ໄດຮ້ ບັ ວຽກບາ້ ນຄະນດິ ສາດບ່ ໍ? ຈາກຕາຕະລາງ 3.12 ກ ເຫນັ ວ່ າ ຕວົ ປ່ ຽນລ່ ຸມນມີ້ ຄີ ວາມໝາຍສໍາຄນັ ໃນການສກຶ ສາເຖງິ ຄວາມເປັນໄປໄດ້ ໃນການວເິ ຄາະຫຼາຍຕວົ ປ່ ຽນ. ອາຍຸນກັ ຮຽນມຄີ ວາມສໍາພນັ ທາງບວກກບັ ຜນົ ສໍາເລດັ ດາ້ ນການຮຽນຂອງນກັ ຮຽນ ທງັ ວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ຄະນດິ ສາດ; ເພດຍງິ ແລະ ເພດຊາຍ ມຄີ ວາມສໍາພນັ ໃນທາງລບົ ກບັ ຜນົ ສໍາເລດັ ການຮຽນ ແຕ່ ວຊິ າຄະນດິ ສາດເທ່ າົ ນນັ້ . ເພດຊາຍມຄີ ວາມສໍາພນັ ກບັ ຜນົ ສໍາເລດັ ການຮຽນວຊິ າຄະນດິ ສາດທ່ ຂີ ອ້ ນຂາ້ ງສູງ. ຊນົ ເຜ່ າົ ຂອງນກັ ຮຽນມຄີ ວາມສໍາພນັ ທາງບວກກບັ ຜນົ ສໍາເລດັ ການຮຽນວຊິ າພາສາລາວຢ່ າງມຄີ ວາມໝາຍສໍາຄນັ ເຮດັ ໃຫຄ້ ະແນນພາສາລາວໄດດ້ ສີ ມົ ຄວນ. ລະດບັ ເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ຂອງຄອບຄວົ ນກັ ຮຽນ ແລະ ໄລຍະທາງ ຈາກບາ້ ນຫາໂຮງຮຽນມຄີ ວາມສໍາພນັ ທາງບວກກບັ ຜນົ ສໍາເລດັ ການຮຽນ. ການມປີ ຶມ້ ຂຽນ/ປຶມ້ ບດົ ເຝິກຫດັ ແລະ ວງົ ວຽນ ມຄີ ວາມສໍາພນັ ກບັ ຜນົ ສໍາເລດັ ການຮຽນວຊິ າພາສາລາວ. ການມບີ ນັ ທດັ ແທກມຸມ ມຄີ ວາມສໍາພນັ ກບັ ຜນົ ສໍາເລດັ ການຮຽນຄະນດິ ສາດ. ການມປີ ຶມ້ ແບບຮຽນວຊິ າພາສາລາວ ມຄີ ວາມສໍາພນັ ກບັ ຜນົ ສໍາເລດັ ດາ້ ນການຮຽນ ວຊິ າພາສາລາວ. ຄວາມຖ່ ກີ ານຮບັ ວຽກບາ້ ນວຊິ າຄະນດິ ສາດມຄີ ວາມສໍາພນັ ທາງບວກກບັ ຜນົ ສໍາເລດັ ການຮຽນ ທງັ ວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ຄະນດິ ສາດ. ສະຫຸບຼ ອາຍຸ ແລະ ເພດ ຂອງນກັ ຮຽນເປັນອງົ ປະກອບໜ່ ງຶ ທ່ ກີ າໍ ນດົ ຜນົ ສໍາເລດັ ດາ້ ນການຮຽນຂອງນກັ ຮຽນ. ອາຍຸຂອງນກັ ຮຽນຂນັ້ ປ.3 ໃນການປະເມນີ ຄງັ້ ນຢີ້ ່ ູໃນລະຫວ່ າງ 6-26 ປີ ເຊ່ ງິ ມຈີ າໍ ນວນນກັ ຮຽນຍງິ ແລະ ຊາຍ ເທ່ າົ ທຽມກນັ . ນກັ ຮຽນທ່ ອີ າຍຸເກນີ ເກນ (ຫາຼ ຍກວ່ າ 10 ປີຂນຶ້ ໄປ) ມທີ ່ າອ່ ຽງຜນົ ສໍາເລດັ ການຮຽນຕ່ ໍາ ແລະ ນກັ ຮຽນຍງິ ມຜີ ນົ ສໍາເລດັ ການຮຽນວຊິ າພາສາລາວດກີ ວ່ ານກັ ຮຽນຊາຍ. ລະດບັ ເສດຖະກດິ ຄອບຄວົ ນກັ ຮຽນສ່ ວນຫຼາຍຢ່ ູໃນລະດບັ ປານກາງ ເຖງິ ວ່ າຢ່ ູບາງແຂວງຍງັ ມຄີ ອບຄວົ ທຸກຍາກຫາຼ ຍກວ່ າແຂວງອ່ ນື ໆ. ເຖງິ ແນວໃດກຕໍ າມ ນກັ ຮຽນເກອື ບທຸກຄນົ ໄດກ້ ນິ ເຂາົ້ 3 ຄາບ/ວນັ . ສະພາບແວດ ລອ້ ມທາງດາ້ ນການຮຽນມຄີ ວາມເອອື້ ອໍານວຍຕ່ ໍການຮຽນຂອງນກັ ຮຽນ ນອກຈາກນນັ້ ການຂາດຮຽນຂອງ ນກັ ຮຽນຍງັ ຢ່ ູໃນເກນປົກກະຕ.ິ ນກັ ຮຽນສ່ ວນຫຼາຍ ໃຊເ້ ວລາໃນການເດນີ ທາງໄປໂຮງຮຽນບ່ ໍເກນີ 2 ກໂິ ລແມດັ . ຊບັ ສນິ ທ່ ມີ ໃີ ນຄອບຄວົ ມຄີ ວາມສໍາຄນັ ໃນນາມທ່ ເີ ປັນຕວົ ພະຍາກອນ ມນັ ເປັນຕວົ ຊບີ້ ອກເຖງິ ການສະ ໜບັ ສະໜນູ ດາ້ ນການຮຽນຂອງນກັ ຮຽນ ເຊ່ ງິ ກຂໍ ນຶ້ ຢ່ ູກບັ ສະພາບເສດຖະກດິ -ສງັ ຄມົ ເຊ່ ນັ ກນັ . ໜ່ ງຶ ໃນຮູບແບບ ການສະໜບັ ສະໜນູ ການຮຽນຂອງນກັ ຮຽນແມ່ ນການຈດັ ສະພາບແວດລອ້ ມການຮຽນທ່ ດີ ີ ແລະ ນອກຈາກນນັ້ ຍງັ ສາມາດເຮດັ ໄດຫ້ າຼ ຍຮູບແບບ. ນກັ ຮຽນສ່ ວນຫາຼ ຍມປີ ຶມ້ ສໍາລບັ ອ່ ານຢ່ ູເຮອື ນໜອ້ ຍທ່ ສີ ຸດ ເຊ່ ງິ ເຮດັ ໃຫໂ້ ອກາດ ໃນການອ່ ານມຈີ າໍ ກດັ . ຈາໍ ນວນປຶມ້ ອ່ ານທ່ ມີ ຢີ ່ ູເຮອື ນ ແມ່ ນຕວົ ຊບີ້ ອກທ່ ສີ ໍາຄນັ ຂອງຜນົ ສໍາເລດັ ດາ້ ນການຮຽນໃນ ວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ເປັນຕວົ ຊບີ້ ອກທ່ ມີ ຄີ ວາມສໍາຄນັ ລະດບັ ປານກາງຕ່ ໍຜນົ ສໍາເລດັ ການຮຽນວຊິ າຄະນດິ ສາດ. ນກັ ຮຽນຂນັ້ ປ.3 ປະມານ 65% ມາຈາກເຜ່ າົ ທ່ ເີ ປັນ ລາວ-ໄຕ, ບາງແຂວງມນີ ກັ ຮຽນ 35% ບ່ ໍເວາົ້ ພາສາລາວ ເວລາຢ່ ູເຮອື ນ. ນກັ ຮຽນຜູທ້ ່ ບີ ່ ໍເວາົ້ ພາສາລາວຢ່ ູເຮອື ນແມ່ ນຢ່ ູໃນທ່ າເສຍໂອກາດ ແລະ ມຄີ ວາມສ່ ຽງທ່ ຜີ ນົ ການ ຮຽນວຊິ າພາສາລາວຈະຕ່ ໍາ. ມນີ ກັ ຮຽນຈາໍ ນວນໜ່ ງຶ ເທ່ າົ ນນັ້ ທ່ ມີ າຈາກຄອບຄວົ ທ່ ພີ ່ ໍແມ່ ຈດັ ມຸມຮຽນສ່ ວນຕວົ ໃຫ້ ຢ່ ູເຮອື ນ. 79

ນກັ ຮຽນເກອື ບທຸກຄນົ ໄດຮ້ ຽນວຊິ າພາສາລາວ, ຄະນດິ ສາດ, ໂລກອອ້ ມຕວົ ເຮາົ , ຫດັ ຖະກາໍ , ສລິ ະປະ ດນົ ຕ,ີ ພະລະສກຶ ສາ, ສລິ ະປະກາໍ ແລະ ພາສາອງັ ກດິ . ມນີ ກັ ຮຽນຈາໍ ນວນນໜ່ ງຶ ເທ່ າົ ນນັ້ ທ່ ບີ ອກວ່ າພວກເຂາົ ໄດ້ ຮຽນວຊິ າພາສາຝຣ່ ງັ . ມຢີ ່ ູສອງແຂວງທ່ ສີ ອນວຊິ າພາສາອງັ ກດິ ຂອ້ ນຂາ້ ງໜອ້ ຍ. ມນີ ກັ ຮຽນປະມານ 42% ທ່ ບີ ອກວ່ າພວກເຂາົ ບ່ ໍມປີ ຶມ້ ແບບຮຽນພາສາລາວ ແລະ 43% ບ່ ໍມປີ ຶມ້ ແບບຮຽນຄະນດິ ສາດ ເປັນຂອງຕນົ ເອງ ຫຼື ຕອ້ ງໄດໃ້ ຊຮ້ ່ ວມກບັ ໝ່ ຢູ ່ ູສໍາລບັ ຮຽນຢ່ ູໃນຫອ້ ງຮຽນ. ດ່ ງັ ທ່ໄີ ດກ້ ່ າວໄວ້ ໃນເບອື້ ງຕນົ້ ບນັ ຫາກ່ ຽວກບັ ປຶມ້ ແບບຮຽນສໍາລບັ ໃຊຮ້ ຽນໃນຫອ້ ງຮຽນໄດຮ້ ບັ ການປັບປຸງດຂີ ນຶ້ ນບັ ແຕ່ ປີ 2006 ເປັນຕນົ້ ມາ ແຕ່ ກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ແລະ ກລິ າຍງັ ຕອ້ ງໄດສ້ ບື ຕ່ ໍຫາມາດຕະການເພ່ ອື ຮບັ ປະກນັ ໃຫນ້ ກັ ຮຽນທຸກ ຄນົ ມປີ ຶມ້ ໃຊເ້ ປັນຂອງຕນົ ເອງ. ບນັ ຫາດ່ ງັ ກ່ າວ ເປັນຄວາມຕອ້ ງການອດັ ດບັ ຕນົ້ ຕໍເພ່ ອື ຍກົ ລະດບັ ຄຸນນະພາບຂອງ ການສກຶ ສາຂນັ້ ປະຖມົ . ຄູເກອື ບທຸກຄນົ ໄດໃ້ ຫວ້ ຽກບາ້ ນກບັ ນກັ ຮຽນ ເຊ່ ງິ ມນີ ກັ ຮຽນປະມານ 97% ໄດຮ້ ບັ ວຽກບາ້ ນວຊິ າ ຄະນດິ ສາດ ແລະ 93% ໄດຮ້ ບັ ວຽກບາ້ ນວຊິ າພາສາລາວ. ນກັ ຮຽນສ່ ວນຫາຼ ຍໄດຮ້ ບັ ວຽກບາ້ ນ 1 ຄງັ້ ຫຼື ຫາຼ ຍ ກວ່ າ/ອາທດິ . ຄວາມຖ່ ໃີ ນການຮບັ ວຽກບາ້ ນມຄີ ວາມສໍາພນັ ກບັ ຜນົ ສໍາເລດັ ການຮຽນ. ເຖງິ ຈະມນີ ກັ ຮຽນປະມານ 10% ເທ່ າົ ນນັ້ ທ່ ບີ ອກວ່ ານາຍຄູໄດກ້ ວດແກວ້ ຽກບາ້ ນໃຫທ້ ຸກຄງັ້ ແຕ່ ມນີ ກັ ຮຽນຫຼາຍກວ່ າ 90% ບອກວ່ ານາຍຄູ ໄດກ້ ວດແກວ້ ຽກບາ້ ນໃຫພ້ ວກເຂາົ ເປັນບາງຄງັ້ . ອດັ ຕາການສະໜບັ ສະໜຸນດາ້ ນການຮຽນຈາກຄອບຄວົ ຂອງນກັ ຮຽນຍງັ ມຂີ ອ້ ນຂາ້ ງຈາໍ ກດັ , ມນີ ກັ ຮຽນ ປະມານ 35% ເທ່ າົ ນນັ້ ທ່ ບີ ອກວ່ າ ຄນົ ໃນຄອບຄວົ ໃຫກ້ ານເອາົ ໃຈໃສ່ ຕ່ ໍວຽກບາ້ ນຂອງພວກເຂາົ , ແລະ ມນີ ກັ ຮຽນ ປະມານ 24% ເທ່ າົ ນນັ້ ທ່ ບີ ອກວ່ າ ຄນົ ໃນຄອບຄວົ ໃຫກ້ ານຊ່ ວຍເຫອຼື ພວກເຂາົ ໃນການເຮດັ ວຽກບາ້ ນ. ເຖງິ ແນວໃດກຕໍ າມ ຍງັ ມອີ ດັ ຕາການຮຽນເພ່ ມີ ທ່ ມີ ທີ ່ າອ່ ຽງເພ່ ມີ ຂນຶ້ ໂດຍສະເພາະແມ່ ນນກັ ຮຽນທ່ ຮີ ຽນໃນຜຽນຮຽນ ຕອນບ່ າຍ (ເຖງິ ວ່ າຈາໍ ນວນນກັ ຮຽນກ່ ຸມດ່ ງັ ກ່ າວຈະມໜີ ອ້ ຍກຕໍ າມ) 80

ພາກທີ 4 ຄຸນລກັ ສະນະຂອງຄສູ ອນ ປ.3 ແລະ ຫອ້ ງຮຽນຂອງພວກເຂາົ ເປັນແນວໃດ? ຄາໍ ນາໍ ຄູແມ່ ນພາກສ່ ວນສໍາຄນັ ໃນຂະບວນການສກຶ ສາ ແລະ ງບົ ປະມານທ່ ຫີ າຼ ຍປະເທດນາໍ ໃຊເ້ ຂາົ້ ໃນການສກຶ ສາ ກວມເອາົ ປະມານ 90% ຂອງງບົ ປະມານແຫ່ ງຊາດ. ສະນນັ້ ຄຸນລກັ ສະນະຂອງຄູສອນຫອ້ ງປ.3 ໃນ ສ.ປ.ປ ລາວ ເປັນແນວໃດ? ແລະ ການສບັ ຊອ້ ນຄູໃນໂຮງຮຽນຕ່ າງໆຢ່ ູໃນທ່ ວົ ປະເທດເປັນຄແື ນວໃດ? ຄຸນລກັ ສະນະຂອງຄູ ແລະ ຫອ້ ງທ່ ເີ ຂາົ ເຈາົ້ ສອນໄດລ້ າຍງານຢ່ ູໃນບດົ ລາຍງານພາກນີ້ ເພ່ ອື ເຊ່ ອື ມໂຍງກບັ ຂໍມ້ ນູ ນກັ ຮຽນ ແລະ ການຮຽນ ຂອງເຂາົ ເຈາົ້ ສ່ ວນຂໍມ້ ູນກ່ ຽວກບັ ຄວາມເປັນມາ ແລະ ຄຸນລກັ ສະນະຂອງນກັ ຮຽນໄດລ້ າຍງານໄວຢ້ ່ ູໃນພາກທີ 3. ດ່ ງັ ທ່ໄີ ດລ້ າຍງານໃນພາກທີ 1 ຈະເຫນັ ວ່ າ ມຄີ ູພຽງ 1-2 ຄນົ ເທ່ າົ ນນັ້ ທ່ ຖີ ກື ເລອື ກຈາກໂຮງຮຽນແຕ່ ລະແຫ່ ງ. ໂຮງຮຽນໃດທ່ ເີ ລອື ກເອາົ ນກັ ຮຽນຈາກ 3 ຫອ້ ງ ຫຼື ຫາຼ ຍກວ່ າ ກຈໍ ະເລອື ກເອາົ ຄູຕາມຈາໍ ນວນຫອ້ ງ ເຊ່ ງິ ບນັ ຫາ ດ່ ງັ ກ່ າວໝາຍເຖງິ ມນີ ກັ ຮຽນຈາໍ ນວນໜ່ ງຶ ເທ່ າົ ນນັ້ ທ່ ບີ ່ ໍໄດເ້ ຊ່ ອື ມໂຍງກບັ ຄູ. ເຖງິ ແນວໃດກຕໍ າມ ໂດຍທ່ ວົ ໄປແລວ້ ການເຊ່ ອື ມໂຍງລະຫວ່ າງຄູ ແລະ ນກັ ຮຽນ ແມ່ ນຢ່ ູໃນລະດບັ ດ.ີ ມນີ ກັ ຮຽນພຽງແຕ່ 108 ຄນົ ເທ່ າົ ນນັ້ ຈາກທງັ ໝດົ 5,860 ຄນົ ຫຼື 0.018% ບ່ ໍສາມາດເຊ່ ອື ມໂຍງກບັ ຄູໄດ້ ແລະ ມຄີ ູ 1 ຄນົ ໃນຈາໍ ນວນ 490 ຄນົ ຫຼື 0.2% ບ່ ໍໄດ້ ເຊ່ ອື ມໂຍງກບັ ນກັ ຮຽນຄນົ ໃດໄດເ້ ລຍີ . ຂໍມ້ ູນຄູໄດເ້ ຊ່ ອື ມໂຍງກບັ ນກັ ຮຽນທ່ ເີ ຂາົ ເຈາົ້ ໄດສ້ ອນ. ໝາຍຄວາມວ່ າອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍທ່ ສີ ະແດງຢ່ ູໃນ ຕາຕະລາງຕ່ າງໆຂອງບດົ ລາຍງານພາກນີ້ ບ່ໄໍ ດໝ້ າຍເຖງິ ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງຄູໃນຄຸນລກັ ສະນະສະເພາະນນັ້ ແຕ່ ເປັນອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນທ່ ມີ ຄີ ູຕາມຄຸນລກັ ສະນະດ່ ງັ ກ່ າວ. “ຄ່ າສະເລ່ ຍ” ໝາຍເຖງິ ອດັ ຕາສະເລ່ ຍຂອງ ນກັ ຮຽນທ່ ຮີ ຽນນາໍ ຄູຕາມຄຸນລກັ ສະນະນນັ້ . ສຸດທາ້ ຍ ກໄໍ ດນ້ າໍ ສະເໜກີ ່ ຽວກບັ ຄ່ າຄາດເຄ່ ອື ນເຊ່ ນັ ດຽວກບັ ບດົ ລາຍງານພາກຜ່ ານມາ. ການສ່ ຸມຕວົ ຢ່ າງ ແມ່ ນເພ່ ອື ປະມານຄ່ າແນວໂນມ້ ລກັ ສະນະຂອງປະຊາກອນໃນລະດບັ ຊາດ. ດ່ ງັ ນນັ້ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານໃນ ການສ່ ຸມຕວົ ຢ່ າງສໍາລບັ ແຂວງຈະໃຫຍ່ ກວ່ າຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານຂອງທ່ ວົ ປະເທດ. ສະນນັ້ ເມ່ ອື ຕຄີ ວາມໝາຍ ຂອງຜນົ ການປະເມນີ ຈະຕອ້ ງໄດພ້ ຈິ າລະນາເບ່ ງິ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານການສ່ ຸມຕວົ ຢ່ າງໄປພອ້ ມກນັ . ລະດບັ ຄວາມຮູດ້ າ້ ນວຊິ າຕ່ າງໆຂອງຄຫູ ອ້ ງ ປ.3 ເປັນຄແື ນວໃດ? ໃນປີ 2012 ຄູຂອງນກັ ຮຽນກ່ ຸມຕວົ ຢ່ າງຂນັ້ ປ.3 ກໄໍ ດເ້ ຮດັ ບດົ ທດົ ສອບວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ຄະນດິ ສາດ ທ່ ເີ ປັນຊຸດດຽວກນັ ກບັ ຂອງນກັ ຮຽນ ແລະ ຄະແນນທດົ ສອບຂອງຄໄູ ດນ້ າໍ ສະເໜດີ ວ້ ຍອດັ ຕາສ່ ວນວດັ ແທກແບບ ດຽວກບັ ຄະແນນຜນົ ສໍາເລດັ ຂອງນກັ ຮຽນ. ອງີ ຕາມຕາຕະລາງ 4.1 ເຫນັ ວ່ າ ນກັ ຮຽນໂດຍສະເລ່ ຍຮຽນນາໍ ຄູທ່ ມີ ລີ ະດບັ ຄວາມຮູໃ້ ນວຊິ າທ່ ປີ ະເມນີ ໃນ ລະດບັ ທ່ ພີ ໍໃຈ. ໂດຍສະເລ່ ຍແລວ້ ນກັ ຮຽນໄດຮ້ ຽນນາໍ ຄູຜູທ້ ່ ມີ ຄີ ະແນນປະມານ +2 ຄ່ າຜນັ ປ່ ຽນມາດຕະຖານ ຂອງອດັ ຕາສ່ ວນຄະແນນຂອງນກັ ຮຽນ (ເຊ່ ນັ ວ່ າ ສູງກວ່ າສ່ ວນຮອ້ ຍທີ 95 ຂອງອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນ). ແຕ່ ວ່ າ ຍງັ ມຄີ ວາມແຕກຕ່ າງຢ່ າງມຄີ ວາມໝາຍສໍາຄນັ . ອງີ ຕາມແຜນວາດ 4.1 ກ ເຫນັ ວ່ າ ນກັ ຮຽນເຂດຫ່ າງໄກ ສອກຫຼກີ ມທີ ່ າອ່ ຽງຈະມຄີ ູທ່ ໄີ ດຄ້ ະແນນ 1/4 ຂອງຄ່ າຜນັ ປ່ ຽນມາດຕະຖານໃນວຊິ າພາສາລາວ ຕ່ ໍາກ່ ວານກັ ຮຽນ ເຂດຕວົ ເມອື ງ ແລະ 1/3 ຂອງຄ່ າແຕກຕ່ າງມາດຕະຖານໃນວຊິ າຄະນດິ ສາດຕ່ ໍາກວ່ ານກັ ຮຽນເຂດຕວົ ເມອື ງ. 81

ແຜນວາດ 4.1 ກ: ຄະແນນສະເລ່ ຍຂອງຄຂູ ນັ້ ປ.3 ໃນວຊິ າທ່ ໄີ ດທ້ ດົ ສອບ ອງີ ຕາມເຂດທ່ ຕີ ງັ້ ມຄີ ວາມແຕກຕ່ າງກນັ ລະຫວ່ າງແຂວງຕ່ າງໆ. ຕວົ ຢ່ າງ ນກັ ຮຽນໃນນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ ແລະ ຈາໍ ປາສກັ ມຄີ ູທ່ ມີ ຄີ ະແນນສະເລ່ ຍວຊິ າພາສາລາວສູງກວ່ າຄະແນນສະເລ່ ຍຂອງຄູທ່ ວົ ປະເທດ. ນກັ ຮຽນຢ່ ູແຂວງອດັ ຕະປື ແລະ ແຂວງຜງົ້ ສາລີ ຮຽນນາໍ ຄູທ່ ມີ ຄີ ະແນນສະເລ່ ຍຂອງວຊິ າພາສາລາວຕ່ າໍ ກວ່ າຄະແນນສະເລ່ ຍໃນທ່ ວົ ປະເທດ. ນກັ ຮຽນແຂວງຫວົ ພນັ ແລະ ຊຽງຂວາງ ສອນໂດຍຄູທ່ ມີ ຄີ ະແນນສະເລ່ ຍໃນວຊິ າຄະນດິ ສາດສູງກວ່ າຄະແນນ ສະເລ່ ຍຂອງຄູໃນທ່ ວົ ປະເທດ ແລະ ນກັ ຮຽນແຂວງອຸດມົ ໄຊ ມຄີ ູຫາຼ ຍກວ່ າເຄ່ ງິ ໜ່ ງຶ ຂອງຄ່ າແຕກຕ່ າງມາດຕະຖານ ທ່ ມີ ຄີ ະແນນວຊິ າຄະນດິ ສາດຕ່ ໍາກວ່ າຄະແນນສະເລ່ ຍຂອງຄູໃນທ່ ວົ ປະເທດ. ຕາຕະລາງ 4.1 ກ: ຄ່ າສະເລ່ ຍ, ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານ ແລະ ຜນົ ຕ່ າງຂອງຄ່ າສະເລ່ ຍລະດບັ ຄວາມສາມາດຂອງຄູ ໃນວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ຄະນດິ ສາດ ຂອງແຕ່ ລະແຂວງທຽບກບັ ຄ່ າສະເລ່ ຍທ່ ວົ ປະເທດ ແຂວງ ພາສາລາວ ຄະນດິ ສາດ M SE Diff M SE Diff 1 ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ 729.7 15.37 37.67 744.76 15.68 27.93 2 ຜງົ້ ສາລີ 651.85 13.41 -40.18 712.48 16.09 -4.35 3 ຫຼວງນາໍ້ ທາ 670.21 19.46 -21.82 704.32 14.13 -12.51 4 ອຸດມົ ໄຊ 690.93 18.96 -1.1 663.12 23.71 -53.71 5 ບ່ ໍແກວ້ 675.85 21.99 -16.18 725.5 16.83 8.67 6 ຫຼວງພະບາງ 691.82 17.15 -0.21 720.35 17.18 3.52 7 ຫວົ ພນັ 699.34 13.92 7.31 757.75 18.16 40.92 8 ໄຊຍະບູລີ 700.49 15.21 8.46 732.74 14.58 15.91 9 ຊຽງຂວາງ 705.41 20.12 13.38 754.9 19.36 38.07 10 ວຽງຈນັ 699.83 13.21 7.8 725.34 15.48 8.51 82

ແຂວງ ພາສາລາວ Diff ຄະນດິ ສາດ Diff M SE -1.49 M SE -12.32 11 ບໍລຄິ ໍາໄຊ 690.54 23.2 -8.61 704.51 21.5 15.67 12 ຄໍາມ່ ວນ 683.42 15.72 -4.01 732.5 23.28 -41.4 13 ສະຫວນັ ນະເຂດ 688.02 13.38 -37.93 675.43 17.12 -3.25 14 ສາລະວນັ 654.1 23.44 1.95 713.58 23.5 4.49 15 ເຊກອງ 693.98 9.79 30.71 721.32 18.64 16 ຈາໍ ປາສກັ 722.74 14.84 -56.94 720.23 12.15 3.4 17 ອດັ ຕະປື 635.09 16.97 722.76 16.81 5.93 692.03 4.38 716.83 4.73 ທ່ ວົ ປະເທດ ແຜນວາດ 4.1 ຂ: ຄວາມແຕກຕ່ າງຂອງຄະແນນສະເລ່ ຍວຊິ າພາສາລາວຂອງຄູ ຄວາມແຕກຕ່ າງຂອງຄະແນນສະເລ່ ຍວຊິ າພາສາລາວ ອງີ ຕາມແຂວງ 40 30 20 10 0 ‐10 ‐20 ‐30 ‐40 ‐50 ‐60 ຄວາມແຕກ ່ຕາງຈາກ ່ຄາສະເ ່ລຍ ່ທົວປະເທດ ນະຄອນ ຼຫວງວຽງຈັນ ຜົ້ງສາລີ ຼຫວງນໍ ້າທາ ຸອດົມໄຊ ່ ໍບແກ ້ວ ຼຫວງພະບາງ ຫົວພັນ ໄຊຍະ ູບລີ ຊຽງຂວາງ ວຽງຈັນ ໍບລິ ໍຄາໄຊ ໍຄາ ່ມວນ ສະຫວັນນະເຂດ ສາລະວັນ ເຊກອງ ຈໍາປາສັກ ອັດຕະ ືປ 83

ແຜນວາດ 4.1 ຄ: ຄວາມແຕກຕ່ າງຂອງຄະແນນສະເລ່ ຍວຊິ າພາສາລາວຂອງຄູ ຄວາມແຕກຕ່ າງຈາກຄ່ າສະເລ່ ຍທ່ ວົ ປະເທດ ຄວາມແຕກຕ່ າງຂອງຄະແນນສະເລ່ ຍວຊິ າຄະນດິ ສາດ ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ ອງີ ຕາມແຂວງ ຜງົ້ ສາລີ 50 ຫວຼ ງນາໍ້ ທາ 40 ອຸດມົ ໄຊ 30 ບ່ ໍແກວ້ 20 10 ຫຼວງພະບາງ ຫວົ ພນັ 0 ‐10 ໄຊຍະບູລີ ‐20 ຊຽງຂວາງ ‐30 ‐40 ວຽງຈນັ ‐50 ບໍລຄິ ໍາໄຊ ‐60 ຄໍາມ່ ວນ ສະຫວນັ ນະເຂດ 84 ສາລະວນັ ເຊກອງ ຈາໍ ປາສກັ ອດັ ຕະປື

ຕາຕະລາງ 4.1 ຂ: ຄະແນນສະເລ່ ຍຂອງຄູ ໃນວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ຄະນດິ ສາດ ອງີ ຕ ແຂວງ ຫ່ າງໄກສອກຫກຼີ ພາສາລາວ ຕວົ ຊນົ ນະບດົ M SE M SE M 1 ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈນັ . . 714.98 25.16 743.06 13.99 657.19 21.78 646.31 2 ຜງົ້ ສາລີ 641.34 31.86 674.16 24.64 692.79 3 ຫຼວງນາໍ ້ ທາ 640.95 4 ອຸ ດມົ ໄຊ 670.51 65.15 704.56 22.81 677.02 5 ບ່ ໍແກວ້ 656.95 30.03 662.04 32.25 727.45 6 ຫຼວງພະບາງ 664.65 31.77 677.51 29.26 727.37 7 ຫວົ ພນັ 661.26 . 702.16 15.55 724.26 8 ໄຊຍະບູລີ 728.46 41.74 694.61 19.00 697.57 9 ຊຽງຂວາງ 679.16 . 699.05 24.67 729.4 10 ວຽງຈນັ 799.5 . 665.75 14.23 734.26 11 ບໍລຄິ ໍາໄຊ 752.74 31.53 685.67 28.07 672.13 12 ຄໍາມ່ ວນ . . 660.27 21.39 708.59 13 ສະຫວນັ ນະເຂດ 666.54 41.99 701.09 14.57 666.95 14 ສາລະວນັ 560.36 . 690.53 16.22 589.26 15 ເຊກອງ 690.39 45.77 687.54 11.59 724.26 16 ຈາໍ ປາສກັ 719.82 41.02 712.5 17.41 773.62 17 ອດັ ຕະປື 702.5 60.04 638.88 12.01 606.55 ທ່ ວົ ປະເທດ 676.77 13.88 691.02 5.12 702.12 85

ຕາມແຂວງ ວເມອື ງ ຫ່ າງໄກສອກຫກຼີ ຄະນດິ ສາດ ຕວົ ເມອື ງ SE M SE M SE ຊນົ ນະບດົ 19.79 M SE 26.31 132.99 .. 723.67 21.30 763.89 23.38 29.39 61.24 679.41 28.67 734.54 24.89 679.06 21.90 29.19 689.01 21.51 706.51 17.85 715.29 101.09 . 42.11 613.44 40.81 688.53 30.24 650.68 77.21 52.89 18.81 698.24 60.50 741.92 26.18 721.73 32.39 65.49 22.67 718.22 41.67 735.42 31.88 703.18 22.98 41.60 41.67 751.01 . 747.17 18.13 891.84 . 0.00 36.03 759.4 51.46 725.98 17.33 736.64 45.67 23.21 10.31 796.4 . 764.78 24.59 717.5 33.40 891.84 . 700.44 14.67 740.22 26.36 757.32 27.48 689.91 22.98 713.1 67.81 .. 715.44 44.10 751.05 23.48 632.84 53.91 680.33 14.35 727.2 84.74 678.31 . 742.04 28.06 656.31 14.14 709.31 45.74 727.97 24.41 698.76 32.46 721.13 86.99 713.81 14.00 750.66 16.76 761.15 78.74 683.68 16.84 741.39 22.03 691.94 17.37 717.6 5.63 727.59 10.18 5

ຄວາມຮູວ້ ຊິ າສະເພາະຂອງຄູລະຫວ່ າງໂຮງຮຽນເຂດຫ່ າງໄກສອກຫຼກີ , ຊນົ ນະບດົ ແລະ ເຂດຕວົ ເມອື ງ ມີ ຄວາມແຕກຕ່ າງກນັ ຢ່ າງມຄີ ວາມສໍາຄນັ ທາງສະຖຕິ .ິ ຄູສອນໃນໂຮງຮຽນຕວົ ເມອື ງມຄີ ວາມຮູດ້ ກີ ວ່ າ. ອງີ ຕາມຕາຕະລາງ 4.2 ຫາ 4.4 ເຫນັ ວ່ າ ລະດບັ ຄວາມຮູໃ້ ນວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ຄະນດິ ສາດ ຂອງຄູ ລະຫວ່ າງໝວດພາສາຕ່ າງໆ ແລະ ປະເພດໂຮງຮຽນ ແມ່ ນມຄີ ວາມແຕກຕ່ າງຢ່ າງມຄີ ວາມໝາຍສໍາຄນັ ທາງສະຖຕິ .ິ ນກັ ຮຽນຈາກໝວດພາສາມອນ-ຂະແມ ແລະ ຈນີ -ຕເິ ບດ ຮຽນນາໍ ຄູທ່ ມີ ລີ ະດບັ ຄວາມຮູໃ້ ນວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ຄະນດິ ສາດຂອ້ ນຂາ້ ງຕ່ ໍາ ເຊ່ ນັ ດຽວກບັ ນກັ ຮຽນຈາກໂຮງຮຽນປະຖມົ ບ່ ໍສມົ ບູນ ແລະ ປະຖມົ ສມົ ບູນ + ມ.ຕນົ້ (ເຊ່ ງິ ມຈີ າໍ ນວນໜອ້ ຍ). ນກັ ຮຽນທ່ ຮີ ຽນໃນໂຮງຮຽນພາກເອກະຊນົ ແລະ ປະຖມົ ສມົ ບູນທ່ ມີ ໂີ ຮງຮຽນອະນຸບານ ຕດິ ແປະ ມແີ ນວໂນມ້ ທ່ ຈີ ະຮຽນນາໍ ຄູທ່ ມີ ລີ ະດບັ ຄວາມຮູໃ້ ນວຊິ າທ່ ສີ ອນໃນລະດບັ ທ່ ສີ ູງກວ່ າ. ຕາຕະລາງ 4.2: ຄ່ າສະເລ່ ຍ ແລະ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານຂອງການສ່ ຸມຕວົ ຢ່ າງສາໍ ລບັ ລະດບັ ຄວາມຮູຂ້ ອງຄໃູ ນ ວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ຄະນດິ ສາດ ແບ່ ງຕາມໝວດພາສາ ໝວດພາສາ ພາສາລາວ ຄະນດິ ສາດ M SE M SE ລາວ- ໄຕ 704.42 4.78 724.58 5.41 ຈນີ -ຕເິ ບດ 656.37 11.39 689.96 12.82 ມອນ-ຂະແມ 651.89 19.17 690.46 28.99 ມງົ້ -ອວີ ມຽນ 657.00 16.28 726.03 15.52 ທ່ ວົ ປະເທດ 692.03 4.39 716.83 4.74 ຕາຕະລາງ 4.3: ຄ່ າສະເລ່ ຍ ແລະ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານຂອງການສ່ ຸມຕວົ ຢ່ າງ ສາໍ ລບັ ຄະແນນວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ຄະນດິ ສາດ ຂອງຄອູ ງີ ຕາມປະເພດໂຮງຮຽນ ປະເພດໂຮງຮຽນ ພາສາລາວ ຄະນດິ ສາດ M SE M SE ໂຮງຮຽນລດັ 691.07 4.48 715.61 4.82 ໂຮງຮຽນເອກະຊນົ 723.04 20.92 757.44 28.09 ລວມ 692.03 4.38 716.83 4.73 ຕາຕະລາງ 4.4: ຄ່ າສະເລ່ ຍ ແລະ ຄ່ າຜດິ ດ່ ຽງມາດຕະຖານຂອງການສ່ ຸມຕວົ ຢ່ າງ ສາໍ ລບັ ຄະແນນທດົ ສອບຂອງຄູ ໃນວຊິ າພາສາລາວ ແລະ ຄະນດິ ສາດ ລະຫວ່ າງປະຖມົ ສມົ ບູນ ແລະ ບ່ ສໍ ມົ ບູນ ອງີ ຕາມປະເພດໂຮງຮຽນ ປະເພດໂຮງຮຽນ ພາສາລາວ ຄະນດິ ສາດ M SE M SE ປະຖມົ ບ່ ໍສມົ ບູນ 670.11 12.01 682.81 21.39 ປະຖມົ ສມົ ບູນ 694.25 5.72 724.05 5.77 ປະຖມົ ສມົ ບູນ + ຫອ້ ງກຽມ 694.30 10.76 701.03 10.49 ປະຖມົ ສມົ ບູນ + ອະນຸບານ 698.67 15.68 725.74 16.05 ປະຖມົ ສມົ ບູນ + ມດັ ທະຍມົ ຕອນຕນົ້ 685.68 36.07 721.50 24.70 ລວມ 692.03 4.39 716.83 4.73 86

ຄຸນລກັ ສະນະດາ້ ນຄວາມເປັນມາຂອງຄສູ ອນນກັ ຮຽນຫອ້ ງ ປ.3 ເປັນຄແື ນວໃດ? ໃນບດົ ລາຍງານພາກນໄີ້ ດຍ້ ກົ ໃຫເ້ ຫນັ ເຖງິ ຄຸນລກັ ສະນະຂອງຄູສອນຫອ້ ງ ປ.3 ເຊ່ ງິ ໃນນນັ້ ລວມມ:ີ ອາຍຸ, ເພດ, ຖ່ ນິ ກາໍ ເນດີ , ຈາໍ ນວນປີການສກຶ ສາ, ປະສບົ ການສອນ, ເປັນຄູ “ດເີ ດ່ ນັ ”, ຄວາມຄດິ ເຫນັ ຂອງຄູກ່ ຽວກບັ ການເຝິກອບົ ຮມົ ທ່ ໄີ ດຮ້ ບັ , ສະຖານະພາບດາ້ ນຄອບຄວົ ແລະ ຈາໍ ນວນລູກທ່ ມີ .ີ (ກ) ອາຍຸຂອງຄູ ຈາກຕວົ ເລກແຖວລ່ ຸມສຸດຂອງຕາຕະລາງ 4.5 ເຫນັ ວ່ າ ນກັ ຮຽນໃນ ສ.ປ.ປ ລາວ ໂດຍສະເລ່ ຍ ຮຽນນາໍ ຄູ ທ່ ມີ ອີ າຍຸສະເລ່ ຍ 33.77 ປີ. ແຂວງອຸດມົ ໄຊ ມອີ າຍຸສະເລ່ ຍ 27.4 ປີ ແຕ່ ແຂວງສະຫວນັ ນະເຂດເທ່ າົ 37.96 ປີ. (ຂ) ເພດຂອງຄູ ໂດຍລວມແລວ້ ນກັ ຮຽນ 52.46% ຮຽນນາໍ ຄູເພດຍງິ ແລະ 47.54% ຮຽນນາໍ ຄູເພດຊາຍ. ຢ່ ູຜງົ້ ສາລ,ີ ຈາໍ ປາສກັ ແລະ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈນັ ແມ່ ນມຄີ ູເພດຍງິ ຫາຼ ຍ. ຢ່ ູແຂວງຫວົ ພນັ ມຄີ ູເພດຊາຍຫາຼ ຍກວ່ າ 80%. ແຜນວາດ 4.2 ອດັ ຕາສ່ ວນຂອງຄເູ ພດຍງິ ອງີ ຕາມແຂວງ (ຄ) ຊນົ ເຜ່ າົ ຂອງຄູ ອດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງນກັ ຮຽນທ່ ຮີ ຽນນາໍ ຄູຊນົ ເຜ່ າົ ອ່ ນື ໆ (ທ່ ບີ ່ ໍແມ່ ນໝວດພາສາ ລາວ-ໄຕ) ແມ່ ນໄດນ້ າໍ ມາສະເໜໃີ ນຕາຕະລາງ 4.5. ໂດຍລວມແລວ້ ມນີ ກັ ຮຽນປະມານ 73% ຮຽນນາໍ ຄູທ່ ຢີ ່ ູໃນໝວດພາສາລາວ-ໄຕ. ຢ່ ູແຂວງຜງົ້ ສາລີ ມອີ ດັ ຕາສ່ ວນຮອ້ ຍຂອງຄູທ່ ບີ ່ ໍແມ່ ນໝວດພາສາ ລາວ-ໄຕ ຫາຼ ຍທ່ ສີ ຸດ ແຕ່ ວ່ າ ແຂວງເຊກອງ, ອຸດມົ ໄຊ, ຫວຼ ງພະບາງ ກມໍ ອີ ດັ ຕາສ່ ວນສູງເຊ່ ນັ ດຽວກນັ . ສ່ ງິ ຄນົ້ ພບົ ແລະ ຂສໍ້ ະເໜແີ ນະຕ່ າງໆ ຈາກການວເິ ຄາະຄວາມສໍາພນັ ສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ວ່ າ ນກັ ຮຽນທ່ ຮີ ຽນນາໍ ຄູເຜ່ າົ ລາວ ຈະຮຽນພາສາລາວໄດດ້ ີ ແລະ ນກັ ຮຽນທ່ ຮີ ຽນນາໍ ຄູເພດຍງິ ຍງັ ມຄີ ວາມສໍາພນັ ເຮດັ ໃຫພ້ ວກເຂາົ ຮຽນພາສາລາວໄດດ້ ຂີ ນຶ້ . ສະນນັ້ ຢ່ ູໃນ ໂຮງຮຽນເຂດທ່ ບີ ່ ໍແມ່ ນຄນົ ເຜ່ າົ ລາວ ຫຼື ໝວດພາສາ ລາວ-ໄຕ ອາໄສຢ່ ູ ລະດບັ ຄວາມສາມາດຂອງຄູຊນົ ເຜ່ າົ ຈະມີ 87