ວິຊາ การจัดการเชิงกลยุทธ์ในงานอุตสาหกรรม

เอกสารประกอบการสอน การจัดการเชงิ กลยทุ ธ7ในงานอุตสาหกรรม IM12302 มงคล กิตตญิ าณขจร ปร.ด.(วศิ วกรรมอตุ สาหการ) คณะเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏอดุ รธานี 2562



คำนำ เอกสารประกอบการสอน การจัดการเชิงกลยุทธ7ในงานอุตสาหกรรม IM12302 ใชBประกอบการ เรียนการสอนตามหลักสูตรวิทยาศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาเทคโนโลยีการจัดการอุตสาหกรรม คณะ เทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี เนื้อหาในเอกสารประกอบการสอน ประกอบดBวย แผนบริหาร การสอนที่ไดBจัดแบTงเนื้อหาออกเปUน 8 บทเรียน ในแตTละบทเรียนประกอบดBวยแผนบริหารการสอนประจำ บท เนื้อหา และแบบฝYกหัดทBายบท โดยผูBเขียนไดBเรียบเรียงจากเอกสารอBางอิง เพื่อใหBผูBเรียนมีความเขBาใจ เน้ือหา สามารถนำไปประยุกตใ7 ชBในอตุ สาหกรรมไดB ในสถานการณ7ป\\จจุบันที่การเปลี่ยนแปลงสภาพแวดแลBวในการประกอบธุรกิจเกิดขึ้นอยTางรวดเร็ว รุนแรงและทิศทางที่ไมTแนTนอนทำใหBการจัดการเชิงกลยุทธ7จึงมีความสำคัญตTอการดำรงอยูTและการ เจริญเติบโตของธุรกิจซึ่งธุรกิจจะสามารถดำรงอยูTไดBผูBบริหารจะตBองมีความสามารถและความเขBาใจ ทำการปรับตัวเพื่อใหBพรBอมรับโอกาสที่เกิดขึ้นจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดลBอมทางธุรกิจไดBอยTาง เหมาะสม ผูBบริหารในฐานะผูBนำจะตBองสามารถกำหนดทิศทางและนำพาองค7การไปสูTจุดหมายที่ตBองการไดB อยTางมีประสิทธิภาพ ดังนั้นการจัดการเชิงกลยุทธ7จึงเปUนงานสำคัญของผูBบริหารในทุกๆองค7การ โดยท่ี เนื้อหาในเลTมน้ีถูกเรียบเรียงใหBครอบคลุมเนื้อหาของรายการจัดการเชิงกลยุทธ7ในงานอุตสาหกรรม อTานทำ ความเขBาใจไดBงTาย และสามารถประยุกต7เปUนแนวทางในการทำงานจริงในภาคอุตสาหกรรม เหมาะสำหรับ นกั ศกึ ษาสาขาการจัดการอตุ สาหกรรม มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏอดุ รธานี และผBทู ี่สนใจ สำหรับเอกสารประกอบการสอนเลTมนี้สมบูรณ7ไดBตBองขอขอบพระคุณ ทTานอธิการบดี มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี รองอธิการบดีทุกทTาน คณบดีคณะเทคโนโลยี และรองคณบดีทุกทTาน และ ครอบครัวที่นTารักท่ีเปUนกำลังใจสนับสนุนใหBงานสำเร็จไปดBวยดี ผูBเขียนขอขอบคุณเจBาของงานเขียนทุก ทTานที่ไดBถูกอBางอิงในเอกสารประกอบการสอนเลTมนี้ ผูBเขียนมิไดBมีเจตนาจะละเมิดลิขสิทธิ์ของผูBใด หากมี ขBอความหรือรูปภาพบางสTวนที่ไมTไดBอBางถึง ตBองขออนุญาตมา ณ ที่นี้ดBวย สุดทBายขอขอบพระคุณอาจารย7 ทุกทTานทไี่ ดเB คยประสทิ ธิประสาทความรูB ความสามารถ และจิตวญิ ญาณของครูใหBกบั ผูเB ขยี น มงคล กติ ติญาณขจร มกราคม 2562



สารบญั หน$า คำนำ................................................................................................................................................ (1) สารบญั ............................................................................................................................................. (3) สารบญั รูป........................................................................................................................................ (9) สารบัญตาราง................................................................................................................................. (11) แผนบริหารการสอนประจำวิชา..................................................................................................1 แผนบริหารการสอนประจำบทท่ี 1 ......................................................................................... 11 บทที่ 1 บทนำ............................................................................................................................. 13 1.1 กลยุทธ=...................................................................................................................... 13 1.2 การจัดการเชงิ กลยทุ ธ=............................................................................................... 15 1.3 สำคัญของการจดั การกลยทุ ธ=.................................................................................... 16 1.4 กระบวนการจดั การเชงิ กลยทุ ธ= ................................................................................. 18 1.5 ระดบั ของกลยทุ ธธ= รุ กจิ ............................................................................................. 19 1.6 สรุป........................................................................................................................... 21 แบบฝกN หัดทา$ ยบทท่ี 1..................................................................................................... 22 เอกสารอา$ งองิ .................................................................................................................. 22 แผนบริหารการสอนประจำบทท่ี 2 ......................................................................................... 25 บทท่ี 2 หลักการพืน้ ฐานการวิเคราะห@สภาพธุรกิจ ............................................................ 27

(4) สารบัญ (ตอ* ) หนา$ 2.1 สภาพแวดลอ$ มทางธุรกิจ........................................................................................... 27 2.2 สภาพแวดลอ$ มภายนอกองคก= าร............................................................................... 29 2.3 สภาพแวดล$อมภายในองคก= าร.................................................................................. 32 2.4 การวเิ คราะหส= ภาพแวดลอ$ ม..................................................................................... 33 2.5 แนวทางการวิเคราะห=สภาพแวดล$อม........................................................................ 36 2.6 การตรวจสอบสภาพแวดลอ$ ม ................................................................................... 43 2.7 สรุป........................................................................................................................... 46 แบบฝNกหดั ทา$ ยบทที่ 2..................................................................................................... 48 เอกสารอ$างองิ .................................................................................................................. 48 แผนบริหารการสอนประจำบทท่ี 3 ......................................................................................... 51 บทที่ 3 การวิเคราะห@สภาพแวดลอF มภายนอก.................................................................... 53 3.1 การวเิ คราะหส= ภาพแวดลอ$ มภายนอก....................................................................... 53 3.2 การวิเคราะห=สภาพแวดล$อมทวั่ ไป ............................................................................ 53 3.3 สภาพแวดลอ$ มระดับนานาชาติ................................................................................. 57 3.4 การวเิ คราะหข= อ$ ไดเ$ ปรียบในการแขWงขันระดบั ประเทศ............................................. 57 3.5 การวิเคราะห=อตุ สาหกรรม ........................................................................................ 59 3.6 การวิเคราะหส= ภาพแวดลอ$ มในการแขงW ขนั ............................................................... 61 3.7 การวิเคราะห=ตารางความสามารถในการแขWงขนั ....................................................... 64 3.8 อทิ ธพิ ลของสภาพแวดล$อมภายนอกทม่ี ตี อW กลยทุ ธ= ................................................... 65 3.9 มุมมองเชิงกลยุทธ=เกี่ยวกับผซ$ู ้ือ................................................................................. 66 3.10 การพจิ ารณากลยุทธข= องผซ$ู อื้ และผ$ขู าย.................................................................. 68 3.11 สรปุ ........................................................................................................................ 70 แบบฝNกหัดทา$ ยบทที่ 3..................................................................................................... 71 เอกสารอา$ งอิง.................................................................................................................. 72 แผนบรหิ ารการสอนประจำบทท่ี 4 ......................................................................................... 73 บทท่ี 4 การวเิ คราะหส@ ภาพแวดลอF มภายใน ....................................................................... 75

(5) สารบญั (ตอ* ) หนา$ 4.1 การวิเคราะหส= ภาพแวดล$อมภายในองค=การ ............................................................. 75 4.2 ความสำคัญของการวิเคราะหส= ภาพแวดล$อมภายในองคก= าร.................................... 76 4.3 ปจ` จยั ทใี่ ช$ในการประเมนิ สภาพแวดลอ$ มภายใน ....................................................... 77 4.4 ป`จจัยเชงิ กลยทุ ธ=ของสภาพแวดลอ$ มให$เลยวงการ .................................................... 79 4.5 วธิ ีการวิเคราะห=สภาพแวดลอ$ มภายในองคก= าร......................................................... 81 4.6 การวเิ คราะหส= ภาพแวดลอ$ มตามหน$าท่ีทางธรุ กจิ ..................................................... 82 4.7 การวิเคราะห= กำไร ผลกระทบ ตลาด และสWวนแบงW (PIMS)..................................... 86 4.8 การวเิ คราะห=ตารางเกา$ ชWอง (Nine-Cell Matrix) ..................................................... 87 4.9 แนวคดิ ของ Boston Consulting Group (BCG Matrix)........................................ 89 4.10 สรปุ ........................................................................................................................ 92 แบบฝNกหัดทา$ ยบทที่ 4..................................................................................................... 93 เอกสารอ$างองิ .................................................................................................................. 93 แผนบรหิ ารการสอนประจำบทท่ี 5 ......................................................................................... 95 บทที่ 5 การกำหนดกลยทุ ธ@ ..................................................................................................... 97 5.1 จดุ มงุW หมายขององคก= าร............................................................................................ 97 5.2 การกำหนดพนั ธกิจ .................................................................................................100 5.3 การกำหนดเปาw หมายและวัตถุประสงค=...................................................................102 5.4 ระดับของกลยุทธ=ธุรกจิ ...........................................................................................104 5.5 ป`จจัยทม่ี ีผลตอW กลยทุ ธ=............................................................................................110 5.6 การประเมนิ กลยทุ ธ= ................................................................................................111 5.7 สรุป.........................................................................................................................112 แบบฝกN หัดทา$ ยบทท่ี 5...................................................................................................113 เอกสารอา$ งอิง................................................................................................................114 แผนบริหารการสอนประจำบทที่ 6 .......................................................................................115 บทที่ 6 การนำกลยุทธ@ไปปฏิบัติ ...........................................................................................117

(6) สารบัญ (ต*อ) หน$า 6.1 การนำกลยุทธ=ไปปฏบิ ัติ...........................................................................................117 6.2 กรอบแนวคิดในการนำกลยุทธ=ไปปฏบิ ัติ .................................................................120 6.3 บทบาทของโครงสร$างองค=การ................................................................................121 6.4 บทบาทของวฒั นธรรมขององค=การ.........................................................................123 6.5 ทักษะของผนู$ ำกลยทุ ธ=ไปปฏิบัติ..............................................................................125 6.6 สิง่ ทตี่ อ$ งการทำในการนำกลยุทธไ= ปปฏิบตั ิ..............................................................127 6.7 และการนำกลยุทธไ= ปปฏบิ ตั ิ....................................................................................128 6.8 สรุป.........................................................................................................................130 แบบฝกN หดั ท$ายบทท่ี 6...................................................................................................131 เอกสารอา$ งองิ ................................................................................................................131 แผนบริหารการสอนประจำบทที่ 7 .......................................................................................133 บทที่ 7 การควบคมุ กลยทุ ธ@...................................................................................................135 7.1 การควบคมุ กลยุทธ=..................................................................................................135 7.2 กระบวนการควบคุมกลยุทธ=....................................................................................137 7.3 การกำหนดมาตรฐาน..............................................................................................138 7.4 การตรวจสอบกลยุทธ= .............................................................................................140 7.5 เทคนิคการตรวจสอบกลยุทธ=..................................................................................141 7.6 แบบจำลอง Balanced Scorecard .......................................................................143 7.7 แนวคิดของหอ$ งปฏบิ ตั กิ ารทางการจัดการ..............................................................144 7.8 ผูบ$ รหิ ารกบั การควบคมุ กลยุทธ=...............................................................................145 7.9 สรปุ .........................................................................................................................147 แบบฝNกหัดทา$ ยบทที่ 7...................................................................................................148 เอกสารอ$างอิง................................................................................................................ 148

(7) สารบัญ (ตอ* ) หนา$ แผนบริหารการสอนประจำบทท่ี 8 .......................................................................................149 บทที่ 8 จริยธรรมธุรกิจและความรบั ผดิ ชอบตRอสงั คม....................................................151 8.1 จรยิ ธรรมทางธุรกิจ .................................................................................................151 8.2 จรยิ ธรรมธุรกิจกบั ผ$บู รหิ าร .....................................................................................153 8.3 จรรยาบรรณในการประกอบธรุ กจิ ..........................................................................155 8.4 จรรยาบรรณท่ีมีตอW บุคคลทเ่ี ก่ยี วขอ$ ง ......................................................................156 8.5 ความเปน มาของความรับผิดชอบตWอสงั คมของธุรกจิ ..............................................159 8.6 นัดธุรกจิ กับความรับผดิ ชอบตอW สงั คมของธุรกิจ......................................................160 8.7 ระดบั ความรับผิดชอบตWอสงั คมของธรุ กิจ................................................................161 8.8 บรรษัทภิบาล..........................................................................................................162 8.9 หลักการปฏิบัตดิ $วยบรรษัทภิบาล ...........................................................................164 8.10 องค=ประกอบของบรรษทั ภบิ าล ............................................................................166 8.11 ผูบ$ รหิ ารกบั หลกั บรรษทั ภบิ าล..............................................................................167 8.12 สรปุ ......................................................................................................................168 แบบฝกN หัดท$ายบทท่ี 8...................................................................................................169 เอกสารอา$ งองิ ................................................................................................................170 บรรณานกุ รม..............................................................................................................................171

(8) สารบัญรูปภาพ รปู ท่ี หน$า 1.1 ความสำคญั ของการจดั การเชงิ กลยทุ ธ= .............................................................................................. 17 1.2 กระบวนการจัดการเชงิ กลยุทธ=.......................................................................................................... 19 1.3 ระดบั ของกลยทุ ธ=ธรุ กจิ ...................................................................................................................... 20 2.1 สภาพแวดลอ$ มขององค=การธรุ กิจ ...................................................................................................... 28 2.2 บทบาทของการวิเคราะห=สภาพแวดลอ$ มที่มตี อW องคก= าร.................................................................... 36 2.3 แนวทางการวเิ คราะห=สภาพแวดล$อม................................................................................................ 37 2.4 คำถามสำหรับกำหนดประเด็นเชงิ กลยุทธ=......................................................................................... 39 2.5 ตัวอยาW งคำถามในการวิเคราะหป= จ` จัยภายในองคก= ร.......................................................................... 40 3.1 ขั้นตอนการวิเคราะหส= ภาพแวดล$อมภายนอก................................................................................... 55 3.2 แบบจำลองเพชรแหงW ความไดเ$ ปรยี บของชาติ.................................................................................... 59 3.3 ปจ` จัยในการวิเคราะห=อตุ สาหกรรม................................................................................................... 60 3.4 แบบจำลองแรงผลักดนั 5 ประการ ................................................................................................... 62 3.5 มุมมองเชงิ กลยุทธเ= กยี่ วกบั ผซู$ อื้ ......................................................................................................... 67 4.1 ตาราง 9 ชอW ง (Nine-cell Matrix).................................................................................................... 89 4.2 BCG เมทริกซ=.................................................................................................................................... 91

(9) สารบญั ตาราง ตารางท่ี หนา$ 2.1 ระดบั ของสภาพแวดลอ$ มที่เหมาะสมกบั ขนาดขององคก= าร .............................................................. 38 2.2 การตรวจสอบสภาพแวดล$อม............................................................................................................ 45 3.1 การวิเคราะหส= ภาพแวดล$อมในการแขงW ขนั ........................................................................................ 63 3.2 การวิเคราะห= CPM ของมหาวิทยาลัย A เปรียบเทยี บกับมหาวทิ ยาลยั B และมหาวทิ ยาลัย C........ 65



แผนบรหิ ารการสอนประจำวชิ า ช่ือสถาบนั การศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี วทิ ยาเขต/คณะ/ภาควชิ า คณะเทคโนโลยี สาขาการจดั การอตุ สาหกรรม หมวดที่ 1 ขBอมลู โดยทว่ั ไป 1. รหสั และชือ่ วชิ า IM12302 การจดั การเชิงกลยุทธใ7 นงานอตุ สาหกรรม 2. จำนวนหนMวยกติ 3 หนว@ ยกติ (3-0-6) 3. หลักสูตรและสาขาวิชา วทิ ยาศาสตรบัณฑิต (สาขาวิชาการจัดการอุตสาหกรรม) เปนJ วชิ าบงั คับ 4. อาจารยPผBรู บั ผิดชอบรายวชิ าและอาจารยPผสBู อน อ.มงคล กิตตญิ าณขจร 5. ภาคการศกึ ษา / ชัน้ ปทT ่ีเรียน ภาคการศกึ ษาท่ี 1 / ชัน้ ปTท่ี 3 6. รายวิชาทต่ี อB งเรยี นมากMอน (Pre-requisite) ไม@มี 7. รายวิชาทต่ี Bองเรยี นพรอB มกนั (Co-requisite) ไม@มี 8. สถานทเ่ี รียน อาคารคณะเทคโนโลยี TB 4 9. วันที่จัดทำหรือปรับปรงุ รายละเอยี ดของรายวชิ า 15 มกราคม 2562

2 การจัดการเชิงกลยุทธ[ในงานอตุ สาหกรรม หมวดที่ 2 จดุ มMงุ หมายและวตั ถุประสงคP 1. จุดมMงุ หมายของรายวิชา 1. เพ่ือให_นักศกึ ษามคี วามรคู_ วามเขา_ ใจเกี่ยวกับหลักการดา_ นกลยทุ ธแ[ ละนโยบายในการดำเนินธุรกจิ 2. เพื่อให_นักศึกษาสามารถทำการวิเคราะห[ปdญหาและสถานการณ[ทางธุรกิจเพื่อวางแผน กำหนดทิศทาง และกระบวนการเชิงกลยุทธ[ได_ 3. เพื่อให_นักศึกษามีความรู_ในการตัดสินใจนำแผนกลยุทธ[มาสู@แนวทางการปฏิบัติ การตัดสินใจในการ บรหิ าร วัฒนธรรมและจรรยาบรรณของนักบรหิ าร 2. วัตถปุ ระสงคใP นการพัฒนา/ปรับปรงุ รายวชิ า ปรับปรงุ เนอ้ื หาให_สอดคลอ_ งกับมาตรฐานคุณวฒุ ริ ะดับอุดมศกึ ษาแหง@ ชาติ พ.ศ. 2559 เพ่อื ใหน_ ักศกึ ษามี ความรู_เกี่ยวกบั การจัดการเชงิ กลยทุ ธ[ในงานอุตสาหกรรมอย@างถูกต_อง หมวดที่ 3 ลกั ษณะและการดำเนนิ การ 1. คำอธิบายรายวิชา ศึกษาความหมาย หลักการด_านกลยุทธ[และนโยบายในการดำเนินธุรกิจ วิเคราะห[ปdญหาและสถานการณ[ ทางธุรกิจเพื่อวางแผน กำหนดทิศทางและกระบวนการเชิงกลยุทธ[ การตัดสินใจนำแผนกลยุทธ[มาสู@แนว ทางการปฏิบัติ การตดั สินใจในการบริหาร วัฒนธรรมและจรรยาบรรณของนักบรหิ าร 2. จำนวนชวั่ โมงตMอภาคการศกึ ษา บรรยาย สอนเสรมิ การฝmกปฏิบัต/ิ งาน การศกึ ษาดวB ยตนเอง ภาคสนาม/การฝmกงาน บรรยาย 48 ชั่วโมง ไมม@ ี ไมม@ ี การศกึ ษาดว_ ยตนเอง ตอ@ ภาคการศึกษา 10 ชัว่ โมงตอ@ สปั ดาห[ 3. จำนวนชั่วโมงตอM สัปดาหPที่อาจารยใP หBคำปรกึ ษาและแนะนำทางวชิ าการแกMนกั ศึกษาเปนo รายบุคคล นักศกึ ษาสามารถติดตอ@ ผ_ูสอน เพอื่ ขอคำปรึกษาหรอื คำแนะนำไดต_ ลอดเวลาดว_ ยตนเอง

แผนงานบริหารการสอน 3 หมวดที่ 4 การพฒั นาการเรยี นรูBของนกั ศึกษา 1. คุณธรรม จรยิ ธรรมที่ตBองพฒั นา 1.1 คุณธรรม จริยธรรมท่ตี Bองพฒั นา (1) มีภาวะความเปJนผู_นำและผู_ตามสามารถทำงานเปJนทีมและสามารถแก_ไขข_อขัดแย_งและ ลำดับความสำคัญ เช@น การเคารพและรับฟdงความคิดเห็นของผู_อื่นอย@างมีเหตุผล การมีภาวะความเปJน ผู_นำและ ผู_ตามภายใต_สถานการณท[ ีก่ ำหนด เปJนต_น (2) มีความตรงต@อเวลา เขา_ ชั้นเรยี นโดยสมำ่ เสมอ และส@งงานตามท่กี ำหนด 1.2 วิธีการสอน (1) จัดกลุ@มทำหัวข_อรายงานตามหัวข_อที่กำหนดให_ และนักศึกษาจะต_องมีการนำเสนอในเทอม ปลายเพือ่ ฝกm ทกั ษะภาวะความเปนJ ผูน_ ำ (2) อาจารย[ผสู_ อนปฏบิ ัตติ นเปJนแบบอย@างในเร่อื งความตรงตอ@ เวลา 1.3 วิธีการประเมนิ ผล (1) พฤติกรรมการเข_าเรียน และการส@งงานตามท่ีกำหนด (2) สงั เกตพฤตกิ รรมการทำงานกลุม@ (3) ประเมินผลการนำเสนอรายงานท่มี อบหมาย 2. ความรBู 2.1 ความรูBทต่ี BองไดBรับ (1) ผ_ูเรยี นมีความร_ูในเรื่องจัดการเชิงกลยทุ ธ[ในงานอุตสาหกรรม (2) ผเู_ รยี นสามารถเขา_ ใจทฤษฏกี ารจัดการเชิงกลยุทธใ[ นงานอตุ สาหกรรมไดอ_ ย@างถูกต_อง (3) ผ_ูเรียนสามารถวเิ คราะห[เหตผุ ล เพอ่ื สามารถจัดการเชิงกลยทุ ธใ[ นงานอตุ สาหกรรมได_ 2.2 วธิ ีการสอน (1) การบรรยายโดยผ_ูสอน (2) มอบหมายงานศึกษาค_นคว_าเปนJ รายบคุ คล 2.3 วิธกี ารประเมินผล (1) แบบทดสอบย@อย สอบกลางภาค และสอบปลายภาค (2) นำเสนอ และสรปุ จากการค_นควา_ ข_อมลู ท่ีเกยี่ วข_อง (3) วเิ คราะหก[ รณศี กึ ษา

4 การจดั การเชิงกลยุทธ[ในงานอตุ สาหกรรม หมวดท่ี 4 การพฒั นาการเรียนรขูB องนักศกึ ษา (ตMอ) 3. ทักษะทางปญp ญา 3.1 ทกั ษะทางปญp ญาท่ีตBองพฒั นา (1) นักศึกษามีความเข_าใจในหลักการการจัดการเชิงกลยุทธ[ในงานอตุ สาหกรรมและสามารถประยุกต[ แก_ไขปdญหาในภาคอุตสาหกรรมได_ (2) มกี ารคิดเปนJ ตามหลกั ขน้ั ตอน และเปนJ ระบบ 3.2 วิธีการสอน (1) การสอนโดยใช_ตัวอย@างปdญหาเปJนพืน้ ฐาน (2) นักศึกษาตอบคำถามในแบบฝกm หดั ท_ายบทเรียน (3) วเิ คราะห[ปญd หาร@วมกันในช้ันเรียน 3.3 วธิ กี ารประเมนิ ผล (1) การสอบ ได_แก@ การสอบย@อย การสอบกลางภาค และการสอบปลายภาค 4.ทักษะความสมั พนั ธPระหวาM งบุคคลและความรบั ผดิ ชอบ 4.1 ทกั ษะความสมั พนั ธรP ะหวMางบุคคลและความรับผดิ ชอบที่ตอB งพฒั นา (1) มคี วามรับผิดชอบในงานทไี่ ด_รบั มอบหมาย (2) มกี ารสร_างสมั พันธภ[ าพระหว@างนกั ศึกษาด_วยกนั และการปฏิบัตติ ัวทดี่ ตี อ@ อาจารยผ[ ู_สอน 4.2 วิธีการสอน (1) ปลกู ฝงd ใหร_ บั ผิดชอบต@อหนา_ ทท่ี ไี่ ด_รับมอบหมาย (2) จดั กิจกรรมกลม@ุ ในการวิเคราะห[ปญd หาการจดั การเชงิ กลยุทธใ[ นงานอุตสาหกรรม (3) การนำเสนอผลงานย@อยจากการศึกษาค_นคว_าของกจิ กรรมกลม@ุ 4.3 วธิ กี ารประเมนิ ผล (1) สงั เกตพฤตกิ รรมการเรียน และการทำงานกลุ@ม (2) การนำเสนอ และการเขา_ รว@ มกิจกรรมของนักศกึ ษา

แผนงานบริหารการสอน 5 หมวดท่ี 4 การพัฒนาการเรยี นรBูของนักศกึ ษา (ตอM ) 5. ทักษะการวิเคราะหเP ชงิ ตวั เลข การสอื่ สาร และการใชBเทคโนโลยสี ารสนเทศ 5.1 ทักษะการวิเคราะหเP ชิงตัวเลข การสื่อสาร และการใชเB ทคโนโลยสี ารสนเทศท่ตี อB งพฒั นา (1) มที กั ษะการคิดคำนวณเชงิ ตัวเลข จากการฝmกทบทวนความร_ใู นช้ันเรียน แบบฝmกหดั ระหวา@ ง บทเรยี น และแบบฝกm หดั ทา_ ยบทเรยี น 5.2 วธิ ีการสอน (1) อาจารย[ผ_ูสอนบรรยาย ยกตัวอยา@ ง (2) นกั ศึกษาสามารถทำแบบฝกm หัดพร_อมทัง้ วเิ คราะหผ[ ลได_ 5.3 วธิ กี ารประเมนิ ผล (1) การการทดสอบย@อย สอบกลางภาค และสอบปลายภาค (2) การทำแบบฝmกหดั ระหว@างบทเรยี น และแบบฝกm หดั ท_ายบทเรียน หมวดที่ 5 แผนการสอนและการประเมินผล ระบุหัวข_อ/รายละเอียด สัปดาห[ที่สอน จำนวนชั่วโมงการสอน (ซึ่งต_องสอดคล_องกับจำนวนหน@วยกิต) กิจกรรมการเรียนการสอนและส่ือทใ่ี ช_ รวมท้งั อาจารยผ[ ู_สอนในแต@ละหวั ข_อ/รายละเอียดของรายวชิ า 1. แผนการสอน สปั ดาหP หัวขอB /รายละเอียด จำนวนช่ัวโมง กจิ กรรมการเรียน ผูสB อน การสอน สื่อท่ใี ชB 1 แนะนำรายวชิ า/หนังสอื 3 บรรยาย ร@วมแสดง อ.มงคล กติ ติ บังคับและหนังสอื อา@ น ความคิดเห็น ญาณขจร เพ่มิ เตมิ และเกณฑก[ าร ประเมนิ ผล 2 ลกั ษณะทวั่ ไปของการ 3 บรรยาย ยกตวั อยา@ ง อ.มงคล กิตติ จัดการเชงิ กลยุทธ[ รว@ มแสดงความคิดเห็น ญาณขจร 3 หลกั การพ้ืนฐานการ 3 บรรยาย ยกตวั อยา@ ง อ.มงคล กิตติ วเิ คราะห[สภาพแวดล_อม ร@วมแสดงความคดิ เห็น ญาณขจร กรณีศึกษา

6 การจัดการเชงิ กลยุทธ[ในงานอุตสาหกรรม หมวดท่ี 5 แผนการสอนและการประเมนิ ผล (ตMอ) 1. แผนการสอน สปั ดาหP หัวขBอ/รายละเอยี ด จำนวนช่วั โมง กิจกรรมการเรียน ผสูB อน การสอน สอ่ื ทใ่ี ชB อ.มงคล กติ ติ ญาณขจร 4 การวเิ คราะห[ 3 บรรยาย ยกตวั อยา@ ง อ.มงคล กิตติ สภาพแวดล_อมภายนอก ร@วมแสดงความคดิ เหน็ ญาณขจร ทำแบบฝกm หัด อ.มงคล กิตติ ญาณขจร 5 การวิเคราะห[ 3 บรรยาย ยกตัวอยา@ ง อ.มงคล กติ ติ สภาพแวดลอ_ มภายใน รว@ มแสดงความคิดเห็น ญาณขจร ทำแบบฝกm หดั กรรมการคุมสอบ อ.มงคล กิตติ 6 Benchmarking เพ่อื ความ 3 บรรยาย ยกตวั อยา@ ง ญาณขจร เปJนเลศิ ของกิจการ รว@ มแสดงความคดิ เหน็ อ.มงคล กติ ติ ญาณขจร ทำแบบฝmกหัด 7 การกำหนดกลยุทธ[ 3 บรรยาย ยกตัวอย@าง ร@วมแสดงความคดิ เหน็ ทำแบบฝกm หัด 8 สอบกลางภาค 2 ขอ_ เขยี น 9 กลยุทธ[เพ่ืออนาคตสำหรับ 3 บรรยาย ยกตวั อยา@ ง องคก[ ารในโลกสมัยใหม@ รว@ มแสดงความคดิ เห็น ทำแบบฝmกหัด 10 การนำกลยทุ ธ[ไปปฏิบตั ิ 3 บรรยาย ยกตวั อย@าง รว@ มแสดงความคิดเหน็ ทำแบบฝmกหดั

แผนงานบริหารการสอน 7 หมวดท่ี 5 แผนการสอนและการประเมินผล (ตอM ) 1. แผนการสอน สปั ดาหP หวั ขBอ/รายละเอยี ด จำนวนชว่ั โมง กจิ กรรมการเรียน ผูBสอน การสอน สื่อที่ใชB อ.มงคล กติ ติ ญาณขจร 11 การนำกลยทุ ธ[ไปปฏบิ ัติ 3 บรรยาย ยกตวั อยา@ ง อ.มงคล กิตติ ญาณขจร (ต@อ) ร@วมแสดงความคิดเหน็ อ.มงคล กติ ติ 12 การบริหารการ 3 บรรยาย ยกตัวอยา@ ง ญาณขจร เปล่ยี นแปลงเชงิ กลยุทธ[ รว@ มแสดงความคดิ เห็น อ.มงคล กิตติ ญาณขจร ทำแบบฝmกหัด อ.มงคล กติ ติ 13 การควบคุมกลยุทธ[ 3 บรรยาย ยกตวั อย@าง ญาณขจร รว@ มแสดงความคิดเห็น อ.มงคล กติ ติ ญาณขจร ทำแบบฝmกหดั 14 การควบคมุ ดลุ ยภาพใน 3 บรรยาย ยกตัวอยา@ ง การดำเนนิ งานเชงิ กลยทุ ธ[ รว@ มแสดงความคดิ เหน็ ขององคก[ รดว_ ย ทำแบบฝmกหัด Balanced Scorecard 15 จริยธรรมธรุ กิจและความ 3 บรรยาย รับผิดชอบตอ@ สงั คม ยกตวั อย@างกรณีศกึ ษา ร@วมแสดงความคิดเห็น เลือกหัวข_อในการทำ รายงาน 16 นำเสนองาน (ส@งรายงาน) 3 การนำเสนอโดย นักศึกษา 17 สอบปลายภาค 2 ขอ_ เขยี น กรรมการคุมสอบ

8 การจัดการเชงิ กลยุทธ[ในงานอตุ สาหกรรม 2. แผนการประเมนิ ผลการเรียนรBู ผลการเรยี นรBูที่ กจิ กรรมการประเมิน สปั ดาหP สดั สวM นของการ ท่ีประเมิน ประเมนิ ผล เกย่ี วขBอง 1-17 10% 1.1 การเขา_ ช้ันเรยี น 1-17 20% 1.1, 2.1, 3.1, 4.1, - การมีส@วนร@วมในช้นั เรียน และ 5.1 - การทำงานกลุ@ม สปั ดาหท[ ่ี 8 30% - การนำเสนอรายงานกลุม@ สัปดาห[ที่ 17 40% 1.1, 2.1 และ 3.1 สอบกลางภาค 1.1, 2.1 และ 3.1 สอบปลายภาค หมวดที่ 6 ทรัพยากรประกอบการเรยี นการสอน 1. เอกสารและตำราหลัก ธงชัย สันติวงษ[ (2539). การบริหารงานเชิงกลยทุ ธP. กรุงเทพมหานคร: ไทยวัฒนาพานิช. รศ.ดร วเิ ชยี ร วทิ ยอุดม. (2553). การบริหารงานเชิงกลยุทธP กรงุ เทพมหานคร: ธนธัชการพิมพ[ ผศ.ดร.ณัฎฐพนั ธ[ เขจรนันทน[ (2552). การจัดการเชงิ กลยทุ ธP. กรงุ เทพฯ: ซีเอ็ดยเู คชนั่ 2. เอกสารและขBอมลู สำคญั ไมม@ ี 3. เอกสารและขอB มูลแนะนำ ไมม@ ี

แผนงานบรหิ ารการสอน 9 หมวดท่ี 7 การประเมนิ และปรบั ปรงุ รายวชิ า 1. กลยุทธPการประเมนิ ประสิทธผิ ลของรายวิชาโดยนักศกึ ษา การประเมินประสิทธิผลในรายวิชานี้ ที่จัดทำโดยนักศึกษา ได_จัดกิจกรรมในการนำแนวคิดและ ความเห็นจากนกั ศกึ ษาได_ดังนี้ (1) การสนทนากลม@ุ ระหว@างผส_ู อนและผเ_ู รยี น (2) การสงั เกตการณ[จากพฤติกรรมของผเ_ู รียน (3) แบบประเมินผู_สอน และแบบประเมินรายวิชา 2. กลยุทธPการประเมินการสอน ในการเก็บขอ_ มลู เพอ่ื ประเมนิ การสอนมีกลยทุ ธ[ดังนี้ (1) ผลการเรียนของนกั ศกึ ษา (2) การทวนสอบผลประเมนิ การเรยี นร_ู 3. การปรบั ปรงุ การสอน หลังจากผลการประเมินการสอนในข_อ 2 จึงมีการปรับปรุงการสอน โดยการจัดกิจกรรมในการระดม สมอง และหาขอ_ มูลเพมิ่ เตมิ ในการปรบั ปรุงการสอน ดังนี้ (1) สัมมนาการจดั การเรียนการสอน (2) การวจิ ยั ในช้ันเรียนและปรบั ปรงุ ผลตามผลการวจิ ยั 4. การทวนสอบมาตรฐานผลสมั ฤทธขิ์ องนกั ศกึ ษาในรายวิชา ในระหว@างกระบวนการสอนรายวิชา มีการทวนสอบผลสัมฤทธิ์ในรายหัวข_อ ตามที่คาดหวังได_จากการ สอบถามนักศึกษา หรือการสุ@มตรวจผลงานของนักศึกษา รวมถึงพิจารณาจากผลการทดสอบย@อยและหลัง การออกผลการเรยี นรายวชิ า มีการทวนสอบผลสมั ฤทธิ์โดยรวมในวชิ าได_ดังนี้ (1) การทวนสอบการให_คะแนนจากการสุ@มตรวจผลงานของนักศึกษาโดยอาจารย[ท@านอื่น หรือผู_ทรงคุณวุฒิ ทไี่ ม@ใชอ@ าจารยผ[ _ูสอน แตอ@ าจารยท[ ที่ วนสอบต_องมคี วามรใู_ นวชิ าน้ี (2) มีการตั้งคณะกรรมการในสาขาวิชา ตรวจสอบผลการประเมินการเรียนรู_ของนักศึกษา โดย ตรวจสอบข_อสอบ รายงานวธิ ีการใหค_ ะแนนสอบ และการใหค_ ะแนนพฤตกิ รรม

10 การจัดการเชิงกลยทุ ธ[ในงานอุตสาหกรรม หมวดที่ 7 การประเมินและปรับปรงุ รายวิชา (ตMอ) 5. การดำเนนิ การทบทวนและการวางแผนปรับปรุงประสิทธผิ ลของรายวิชา จากผลการประเมิน และทวนสอบผลสัมฤทธิ์ประสิทธิผลรายวิชา ได_มีการวางแผนการปรับปรุงการ สอนและรายละเอยี ดวิชา เพื่อให_เกิดคุณภาพดังนี้ (1) คณะกรรมการประเมินหลักสูตรของคณะจัดทำรายงานการประเมินผล และเสนอประเด็นที่จำเปJน ในการปรับปรุงหลักสตู ร (2) ปรบั ปรุงรายวชิ าทกุ 3 ปT หรือตามขอ_ เสนอแนะ และผลการทบทวนผลมาตรฐานสมั ฤทธ์ิ (3) เปลี่ยนหรือสลับอาจารย[ผู_สอน เพื่อให_นักศึกษาได_รับมุมมองจากประสบการณ[ของผู_สอน หลากหลายทา@ น

แผนบริหารการสอนประจำบทที่ 1 บทนำ หวั ข%อเน้ือหา บทนำ 1.1 กลยทุ ธ- 1.2 การจัดการกลยุทธ- 1.3 ความสำคญั ของการจดั การกลยทุ ธ- 1.4 กระบวนการจัดการเชงิ กลยุทธ- 1.5 ระดบั ของกลยทุ ธ-ธุรกิจ 1.6 สรุป แบบฝGกหัดทIายบทที่ 1 เอกสารอาI งอิง วตั ถปุ ระสงคเ6 ชิงพฤตกิ รรม เมือ่ ผIเู รียน เรียนจบบทนี้แลIวผเIู รยี นควรมคี วามรIูและทักษะดงั น้ี 1. เขIาใจหลักการ ความหมายของกลยทุ ธ- และการจัดการกลยุทธ- 2. ตระหนักถงึ ความสำคญั ของการจดั การกลยทุ ธ- 3. อธบิ ายกระบวนการจัดการเชิงกลยุทธ-ไดI 4. เขIาใจระดบั ของกลยุทธ-ธรุ กิจ 5. อธบิ ายพัฒนาการของการศึกษาการจัดการเชิงกลยุทธ- วิธสี อนและกิจกรรม 1. ชี้แจงคำอธิบายรายวชิ า วัตถุประสงค- เนือ้ หา และเกณฑก- ารใหคI ะแนนรายวิชา 2. นำเขIาสบ[ู ทเรียนโดยการบรรยาย ประกอบรปู ภาพใน Power point 3. อธบิ ายเนื้อหาทีละหวั ขIอแลIวเปดg โอกาสใหผI ูIเรียนถามในแตล[ ะหวั ขIอกอ[ นขIามหัวขอI น้นั 4. ตรวจสอบคำตอบของผเูI รยี น และสอบถามผเIู รียนถาI ผูเI รียนมคี ำถามสงสัย 5. มอบหมายใหIผูIเรียนทำแบบฝGกหดั ทIายบทเปhนการบาI น 6. เสริมสราI งคุณธรรม และจรยิ ธรรมใหIกับนักศกึ ษาก[อนเลกิ เรียน ส่อื การเรยี นการสอน 1. เอกสารประกอบการสอนวิชาการจดั การเชิงกลยทุ ธใ- นงานอตุ สาหกรรม

12 การจัดการเชงิ กลยุทธ-ในงานอุตสาหกรรม 2. กระดานไวทบ- อรด- 3. วสั ดุโสตทัศน- Power point 4. แบบฝGกหัดทาI ยบท 5. เฉลยแบบฝGกหดั ทาI ยบท การวดั ผลและการประเมินผล การวัดผล 1. สังเกตจากพฤตกิ รรมและบรรยากาศระหวา[ งเรียน 2. ถามตอบระหวา[ งเรียน 3. แบบฝGกหัดทีม่ อบหมายใหใI นแต[ละคร้งั การประเมินผล 1. จากการทำกิจกรรมกลมุ[ เสรจ็ ตามเวลา 2. ทำแบบฝกG หัดมคี วามถูกตอI งไม[นIอยกวา[ 80%

บทที่ 1 บทนำ 13 บทที่ 1 บทนำ ท[ามกลางการเปลี่ยนแปลงสภาพแวดลIอม ทางธุรกิจท่ี เกิดขึ้นอย[างรวดเร็ว และรุนแรง ทำใหI ผูIบริหารตIองมีความเขIาใจในสิ่งที่เกิดขึ้น และตIองสามารถประเมินผลกระทบเพื่อกำหนดเปoาหมายทิศทางและ พาองคก- ารไปสูจ[ ุดหมายท่ตี อI งการไดIอยา[ งมปี ระสิทธภิ าพ การจัดการเชิงกลยุทธ-เปhนการบริหารงานแบบองค-รวมที่ โดยที่การจัดการเชิงกลยุทธ-จะตIองมี การศึกษา วิเคราะห- และประเมินสภาพแวดลIอมเพื่อการวางแผนและผลักดันกลยุทธ-ไปสู[เปpาหมาย โดยที่ ผูIบริหารจะตIองวางแนวทางในการดำเนินงานและการควบคุมการใชIกลยุทธ-อย[างมีประสิทธิภาพ เพื่อใหI องค-การสามารถบรรลุเปoาหมายประสงค-ที่วางไวIอย[างราบรื่นหรือมีอุปสรรคนIอยที่สุด ตลอดจนตIองติดตาม ตรวจสอบ วิเคราะห- และกำหนดแนวทางการพัฒนากลยุทธ-ที่มีใหIมีประสิทธิภาพเพิ่มขึ้น และเหมาะสมกับ สภาพการณท- ี่จะเกิดขนึ้ ในอนาคตไดIอยา[ งเหมาะสม เอกสารประกอบการสอนเล[มนี้ถูกเขียนขึ้นเพื่อใชIประกอบการเรียนระดับอุดมศึกษาในวิชา การ จัดการเชิงกลยุทธ- ในงานอุตสาหกรรม นอกจากนี้ยังใหIความสำคัญในการสรIางความเขIาใจและวางแนวความ เขIาใจและวางแนวความคิดที่สำคัญเกี่ยวกับกลยุทธ-ธุรกิจสำหรับผูIสนใจ เพื่อใหIสามารถนำความรูI ทักษะ และ ประสบการณ-ที่ไดIรับไปประยุกต-ในการนำกลยุทธ-ไปใชIในการดำเนินงานขององค-การ ไม[ว[าจะเปhนองค-การใน ภาครัฐหรือเอกชน ไดIอย[างมีประสิทธิภาพ โดยในบทนี้จะพูดถึงภาพรวมของการจัดการเชิงกลยุทธ- โดย กล[าวถึงความหมาย ความสำคัญ และแนวความคิดเบื้องตIนที่เกี่ยวขIองกับการจัดการเชิงกลยุทธ- ก[อนที่จะเร่ิม ศึกษาในหัวขอI อน่ื ตอ[ ไป 1.1 กลยุทธ6 ผูIบริหารระดับสูงในฐานะผูIนำ และผูIตัดสินใจ ขององค-การที่ตIอง รับมือกับความเปลี่ยนแปลงของ สภาพแวดลIอมทางธุรกิจ และนำพาหน[วยงานของตนใหIผ[านกระแสความเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดลIอมที่ เกิดขึ้น ซึ่งบางครั้งส[งผลทำใหIเกิดปsญหาในลักษณะที่ มีความไม[แน[นอน มีโครงสรIางไม[ชัดเจน ตลอดจนตIอง ตอบสนองต[อโอกาสหรือปsญหาขององค-การภายใตIขIอจำกัดและแรงกดดันของสถานการณ-และระยะเวลา โดยการ ตัดสินใจของผูIบริหารระดับสูงจะมีผลกระทบโดยตรงต[อความสำเร็จหรือความลIมเหลวในการดำเนินงานของ

14 การจดั การเชงิ กลยทุ ธใ- นงานอตุ สาหกรรม องค-การ การจัดการเชิงกลยุทธ-จึงเปhนสิ่งสำคัญที่ผูIบริหารตIองสนับสนุน เพื่อใหIธุรกิจของตนอยู[รอดและ เจรญิ เติบโตอยา[ งยัง่ ยนื ความเขIาใจกับประวัติความเปhนมาของการจัดการเชิงกลยุทธ-เราควรทำความเขIาใจกับคำว[ากลยุทธ- (Strategy) เสียก[อน เนื่องจากศัพท-คำนี้เริ่มตIนและถูกนำไปใชIอย[างเปhนทางทหาร โดยคำว[า Strategy มาจากราก ศัพท-กรีกว[า Strategia ซึ่งมีความหมายว[าว[าศาสตร-และศิลปzในการบังคับบัญชากองทัพหรือความเปhนแม[ทัพ (Generalship) ซึ่งเปhนศัพท-ทาวงการทหาร ซึ่งปsจจบุ ันการดำเนินธุรกิจไม[ไดIต[างจาก สงคราม ที่ผูIบริหารระดับสูง เปรียบเสมือนแม[ทัพที่ตIองเขIาใจสถานการณ-สงครามและขIอมูลต[าง ๆของศัตรู และสามารถวางแผนและนำ กองทัพเพื่อใหIไดIชัยชนะในการรบแต[ละครั้ง การแข[งขันทางธุรกิจสมัยใหม[จึงนำหลักการรบในสงครามมา ประยุกต-ใชI และกำเนิดวิชาดIานกลยุทธ-และการแข[งขันทางธุรกิจขึ้น ซึ่งความหมายของคำว[ากลยุทธ- (Strategy) มผี นIู ยิ ามไวอI ย[างหลากหลาย ดังน้ี Edward Mead Earle (1943) เปhนอีกผูIหนึ่งที่อธิบายกลยุทธ-ไวIว[า “เปhนศิลปะในการควบคุมและใชI ประโยชน-ทรัพยากรของชาติ หรืออาณานิคมต[างๆ รวมถึงกองทัพ เพื่อสรIางและเก็บเกี่ยวผลประโยชน-จาก กระบวนการแปรสภาพของทรัพยากรเหลา[ น้ีอยา[ งยง่ั ยนื ” Kenneth Andrews (1971) ไดIนิยามกลยุทธ-ไวIว[า “กลยุทธ-เปhนสิ่งที่ธุรกิจสามารถสรIางขึ้นไดI และเปhน เปhนส่ิงไปไดทI จ่ี ะเกิดขนึ้ ต[อธรุ กิจ” Michael E. Porter (1980) ศาสตราจารย-แห[งมหาวิทยาลัยฮาร-ดวาร-ด ไดIใหIคำจำกัดความของกลยุทธ- ไดIชัดเจนย่ิงข้ึนว[าเปนh “หลักการพน้ื ฐานทัว่ ไปในการแขง[ ขันของธรุ กจิ ” Bruce Henderson (1989) ที่ปรึกษาที่มีชื่อเสียงแห[ง Boston Consulting Group (BCG) ไดIนิยามกล ยุทธ-ว[า “กลยุทธ-เปhนการคIนหาอย[างไตร[ตรองและรอบคอบ เพื่อจัดทำแผนปฏิบัติการที่สามารถนำไปพัฒนาความ ไดเI ปรียบทางการแข[งขนั และความสามารถใหIแกธ[ ุรกิจ” พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน ปê พ.ศ. 2525 ใหIคำจำกัดความว[า “กลยุทธ-หมายถึง การรบที่มีเล[ห- เหลี่ยมหรือวิธีการต[อสูIที่ตIองใชIอุบายต[างๆ ซึ่งเปhนความหมายที่เกี่ยวขIองกับการสงครามหรือการต[อสูIที่ตIองใชI ความคดิ และชั้นเชงิ ” สมยศ นาวีการ (2538) ใหIความหมายว[า “กลยุทธ-คือ แผนงานระยะยาวขององค-การที่ถูกกำหนดขึ้นมา เพื่อการบรรลุภารกิจและเปoาหมายขององค-การ กลยุทธ-จะตIองใชIขIอไดIเปรียบจากการแข[งขันใหIมากที่สุด และ ขอI เสยี เปรยี บทางการแข[งขนั นอI ยทส่ี ดุ ” ธงชัย สันติวงศ- (2539) กล[าวไวIว[า “กลยุทธ-หมายถึง เปoาหมายต[างๆ และวัตถุประสงค-พื้นฐานทั้งหลาย ขององค-การ รวมทั้งแผนงานหลักต[างๆที่ซึ่งไดIมีการจัดทำขึ้นมา เพื่อจะนำมาปฏิบัติใหIบรรลุเปoาหมายและ วัตถุประสงค-ต[างๆ ดังกล[าว ตลอดจนแบบวิธีการที่สำคัญเกี่ยวกับการแบ[งสรรทรัพยากรทั้งหลายที่นำมาใชI เพื่อ ทำใหอI งค-การปรับตัวสมั พันธ-กับสงิ่ แวดลIอม”

บทท่ี 1 บทนำ 15 สมชาย ภคภาสน-วิวัฒน- (2540) กล[าวไวIว[า “กลยุทธ-หมายถึง การตัดสินใจที่สัมพันธ-กับการคาดการณ- การเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดลIอม เปhนการตัดสินใจบนพื้นฐานของสมมติฐานการปรับตัวใหIเขIากับการ เปล่ียนแปลงของสภาพแวดลอI มในอนาคต” เสนาะ ติเยาว- (2546) กล[าวไวIว[า “กลยุทธ-หมายถึง แผนรวม (Comprehensive Plan) ของการ ดำเนินงานที่กำหนดทิศทางของการกระทำแนวทางการจัดสรรทรัพยากร เพื่อบรรลุเปoาหมายในระยะยาวของ องค-การ” กิ่งพร ทองใบ (2549) กล[าวไวIว[า “กลยุทธ-หมายถึง วิธีการที่องค-การเลือก เพื่อจะดำเนินการจากจุดที่ เปนh อย[ูในปsจจุบนั ไปยงั จุดหมายปลายทางในอนาคตที่องคก- ารกำหนดไวI” จาการศึกษาจึงสามารถกำหนดความหมายของกลยุทธ-ว[าคือวิธีการทจ่ี ะทำใหIองค-การมีความไดIเปรียบใน การแข[งขันจากความแตกต[างทเ่ี ปhนเอกลักษณ- โดยการมุ[งเนIนไปที่แผนการในการทำใหIบรรลุเปoาหมายที่ตั้งไวI ซึ่ง กลยทุ ธท- ด่ี ที ม่ี กี ารนำไปปฏบิ ตั ไิ ดนI น้ั จะตอI งมกี ารกำหนดเปาo หมายและทศิ ทาง และถา[ ยทอดใหพI นักงานทุกระดับ สามารถรับรแIู ละเขาI ใจไดI เพอื่ ใหกI ลยุทธส- ามารถนำไปส[กู ารลงมือปฏิบัติ ใหบI รรลผุ ลสำเรจ็ ตามทต่ี IองการไดจI ริง 1.2 การจัดการเชงิ กลยทุ ธ6 การจดั การเชงิ กลยทุ ธ- (Strategic Management) ไดมI ผี ใูI หIความหมายอย[างหลากหลาย ดังน้ี Glueck (1984) ใหIความหมายของการจัดการเชิงกลยุทธ-ว[า “หมายถึงแนวทางหรือแผนการ ดำเนินงานทั้งหมดขององค-การที่ถูกกำหนดขึ้น โดยมีการจัดสรรทรัพยากรอย[างมีประสิทธิภาพ เพื่อบรรลุ วตั ถปุ ระสงคข- ององคก- ารที่กำหนดไว”I ธงชัย สันติวงษ- (2539) ใหIความหมายของการจัดการเชิงกลยุทธ-ว[า “เปhนการปรับปรุงโดยสนใจ พิจารณาถึงวัตถุประสงค- นโยบาย และแผนงานต[างๆ ที่ไดIมีการคิดออกมาอย[างดีและไดIจัดระเบียบเปhน เปoาหมายและทิศทางการดำเนินงานของทั้งองค-การ ตามกลยุทธ-ของแผนงานทั้งหลายที่ดำเนินการเปhนขั้นๆ เปhนลำดับกอ[ นหลัง” สมยศ นาวีการ (2538) กล[าวว[า “การจัดการเชิงกลยุทธ-จะมุ[งที่การตรวจสอบ และการประเมินจุด แข็งจุดอ[อนภายใน และสภาพแวดลIอมภายในขององค-การ โดยมุ[งใชIทรัพย-สินขององค-การอย[างมี ประสทิ ธภิ าพ” เสนาะ ติเยาว- (2546) กล[าวว[า “การจัดการเชิงกลยุทธ-หมายถึง การตัดสินใจและดำเนินการเพื่อใหI ไดIผลตามที่องค-การกำหนดไวI ซึ่งเนIนกระบวนการตั้งแต[การกำหนดกลยุทธ- การนำเอากลยุทธ-ไปใชI และ ประเมนิ ผลกลยุทธ-” พักตร-ผจง วัฒนสินธุ- (2542) โดยที่การจัดการเชิงกลยุทธ-หมายถึง การจัดการที่เนIนถึงความสำคัญ ของสภาพแวดลIอมที่มีผลต[อการจัดการภายใน ซึ่งตIองเตรียมแผนการดำเนินการใหIเหมาะสมกับ

16 การจัดการเชงิ กลยุทธ-ในงานอตุ สาหกรรม สภาพแวดลIอมที่เปลี่ยนไป หรือตอบโตIภาวการณ-แข[งขันไดIอย[างรวดเร็ว และมีการจัดสรรทรัพยากรใหI เหมาะสม” โดยทก่ี ารจัดการเชิงกลยุทธจ- ะตอI งคำนงึ ถงึ ปsจจัยดงั ตอ[ ไปนี้ 1.ลักษณะธุรกิจที่ดำเนินอยู[ (What Business are you in?) ปsจจุบันธุรกิจกำลังทำอะไร อยู[ใน อุตสาหกรรมใด และมสี ถานะโดยรวมอย[างไร 2.ลักษณะธุรกิจในอนาคต (Where do you want to go?) ความตIองการในอนาคตของธุรกิจ โดย พิจารณาทงั้ เปาo หมายระยะยาวและระยะกลาง ประกอบกับความเปนh ไปไดIในการบรรลุเปาo หมายนัน้ 3.สภาพแวดลIอม (Environment) สถานะและคุณสมบัติของสภาพแวดลIอมซึ่งมีอิทธิพลต[อการ ดำเนินงาน การแขง[ ขัน และการดำรงอยู[ของธรุ กิจ 4.การจัดสรรทรัพยากร (Resources Allocation) ปกติทุกองค-การต[างมีทรัพยากรในปริมาณที่จำกัด และแตกต[างกัน จึงตIองมีการกำหนดลำดับ ความจำเปhน และความสำคัญในการใชIงาน เพื่อใหIการใชI ทรพั ยากรใหเI กดิ ประโยชน-สงู สุด 5.การปฏิบัติงานใหIบรรลุวัตถุประสงค- (Objective Achievement) การจัดการเชิงกลยุทธ-จะใหI ความสำคัญกบั เปoาหายระดบั ตา[ งๆ ขององค-การโดยเฉพาะการบรรลุวตั ถปุ ระสงค-สูงสดุ ขององค-การ เราอาจจะกล[าวไดIว[า การจัดการเชิงกลยุทธ- ( Strategic Management ) หมายถึง กระบวนการที่ ประกอบดIวยการวิเคราะห-สภาพแวดลIอมของธุรกิจ การวางแนวทางการดำเนินงานและควบคุมการปฏิบัติงาน เพื่อทำใหIองค-การสามารถที่จะดำเนินการไดIอย[างสอดคลIองกับสภาพแวดลIอมและสถานการณ-ที่เกิดขึ้น ตลอดจนสามารถแขง[ ขันในอตุ สาหกรรมไดI 1.3 ความสำคัญของการจัดการกลยทุ ธ6 การเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดลIอมธุรกิจที่เกิดขึ้นไดIสรIางแรงกดดันใหIกับองค-การ ทั้งในดIาน ระยะเวลาของการตอบสนองที่สั้นลง ตลอดจนความซับซIอนที่เพิ่มขึ้นของกระบวนการทางธุรกิจ ส[งผลใหI ผูIบริหารตIองมีวิสัยทัศน- สามารถตัดสินใจ โดยคำนึงถงึ ผลที่จะเกิดขึ้นทั้งในระยะสั้นและระยะยาวที่มีต[อองค-กา อยา[ งเหมาะสม ผูIนำขององค-การที่ดีจะ สามารถนำความรูI ทักษะ และความชำนาญในสาขาวิชาต[าง ๆ มาประยุกต-ใชI ในการทำงานโดย จำเปhนจะตIองมีความเขIาใจใน การจัดการเชิงกลยุทธ-เปhนอย[างดี นอกจากนี้หลักการของการ จัดการเชิงกลยุทธ-ยังช[วยใหIผูIบริหารสามารถประยุกต-ใชIในการดำเนินธุรกิจอย[างมีประสิทธิภาพ โดยที่การ จัดการเชงิ กลยทุ ธม- ีประโยชน-ต[อองคก- าร 4 ประการดงั แสดงในรปู ที่ 1.1 และรายละเอยี ดดังต[อไปน้ี 1. กำหนดทิศทางขององค-การ (Set Direction) กระบวนการจัดการเชิงกลยุทธ-ช[วยใหIผูIบริหารเกิด ความเขIาใจต[อการเปลี่ยนแปลงและมีวิสัยทัศน-ต[ออนาคต ทำใหIสามารถกำหนดวัตถุประสงค-และทิศทางการ ดำเนินงานของธุรกิจไดอI ยา[ งเปhนรปู ธรรม

บทที่ 1 บทนำ 17 2. สราI งความสอดคลอI งในการปฏบิ ตั ิ (Harmony) การจัดการเชิงกลยทุ ธใ- หคI วามสนใจกับการกำหนด การประยุกต- การตรวจสอบ และการควบคุมกลยุทธ-ขององค-การในฐานะเปhนระบบที่ประกอบดIวย ส[วนประกอบสำคัญต[างๆรวมเขIาดIวยกัน แนวคิดนี้ก[อใหIเกิดวิสัยทัศน-และความเขIาใจร[วมกันในวัตถุประสงค- และแนวทางการดำเนินธุรกิจ ซึ่งจะทำใหIการจัดสรรทรัพยากรและการดำเนินงานเปhนเอกภาพ และเกิด ประโยชนส- ูงสดุ แกอ[ งค-การ 3. สรIางความพรIอมใหIแก[องค-การ (Provide Readiness) การศึกษา การวิเคราะห-สภาพแวดลIอม และการกำหนดกลยุทธ- ช[วยใหIผูIบริหาร ผูIจัดการในส[วนต[างๆและสมาชิกขององค-การเกิดความเขIาใจใน ภาพรวมและศักยภาพของธุรกิจ ตลอดจนอิทธิพลของปsจจัยแวดลIอมที่มีต[อองค-การ ทำใหIองค-การมีความ พรIอมต[อการเปล่ียนแปลงหรือความทาI ทายของสถานการณท- จี่ ะเกดิ ข้นึ 4. สราI งประสทิ ธภิ าพในการแข[งขัน (Improve Competitive Efficiency) การจดั การเชิงกลยุทธ-ชว[ ย สรIางประสิทธิภาพและศักยภาพในการแข[งขันใหIแก[ธุรกิจ เนื่องจากการดำเนินงานเชิงกลยุทธ-พัฒนา ความสามารถของผูIบริหาร ขณะเดียวกันก็ช[วยเตรียมความพรIอมและพัฒนาศักยภาพแก[สมาชิก ตลอดจนช[วย สรIางความเขIาใจและแนวทางการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดลIอมและคู[แข[งขัน ประการสำคัญ การจัดการ เชิงกลยุทธ-ช[วยใหIผูIที่เกี่ยวขIองเขIาใจในภาพรวม ความตIองการขององค-การ และความสามารถในปsจจุบันของ องค-การ จึงทำใหIสามารถจัดลำดับความสำคัญในการดำเนินงานและเปoาหมาย ซึ่งจะช[วยใหIธุรกิจดำเนินงาน อย[างเหมาะสมและใชทI รัพยากรอย[างมปี ระสทิ ธภิ าพ กําหนดทิศทางขององค์การ สร้างประสทิ ธิภาพในการแขง่ ขนั การจดั การเชิงกลยทุ ธ์ สร้างความสอดคล้องในการปฏิบตั ิ สร้ างความพร้ อมให้ แก่องค์การ รูปที่ 1.1 ความสำคัญของการจัดการเชงิ กลยทุ ธ- ท่ีมา: ณัฎฐพันธ-, 2552

18 การจดั การเชงิ กลยทุ ธ-ในงานอุตสาหกรรม ปsจจุบันการจัดการเชิงกลยุทธ-ไดIทวีความสำคัญต[อการดำรงอยู[และการเจริญเติบโตของธุรกิจ ซึ่ง ธุรกิจที่จะสามารถดำรงอยู[ไดI ผูIบริหารจะตIองมีความสามารถในการทำความเขIาใจทำการปรับตัว และฉกฉวย โอกาสท่ีเกิดข้นึ จากการเปล่ียนแปลงของสภาพแวดลIอมทางธรุ กจิ ไดIอย[างเหมาะสม ดังคำกล[าวของสมชาย ภค ภาสน-วิวัฒน- (2540) ในหนังสือเรื่อง “กลยุทธ-การแข[งขันทางธุรกิจ” ที่ว[า “ในโลกแห[งการเปลี่ยนแปลงของ สภาพแวดลIอม อาจกล[าวว[าการบริหารเชิงกลยุทธ-กลายเปhนหัวใจสำคัญต[อความสำเร็จของธุรกิจสมัยใหม[ โดยเฉพาะธุรกิจไทยที่กำลังเผชิญการทIาทายจากการแข[งขันที่ไรIพรมแดน” ดังนั้นผูIบริหารที่จะประสบ ความสำเร็จในการแข[งขันสำหรับอนาคต ไม[เพียงแต[จะตIองเปhนผูIจัดการที่ดีแต[จะตIองเปhนผูIนำเชิงกลยุทธ- (Strategic Leader) ทเี่ กง[ เพ่อื ทจ่ี ะนำพาองคก- ารของตนไปส[เู ปoาหมายอย[างราบรื่น และคงรกั ษาความสามารถ ในการแขง[ ขันอยา[ งตอ[ เน่อื ง 1.4 กระบวนการจัดการเชงิ กลยทุ ธ6 จะเห็นไดIว[าการตัดสินใจของผูIบริหารระดับสูง เช[น การขยายกำลังการผลิต การผลิตสินคIาชนิดใหม[ การเปลี่ยนโครงสรIางธุรกิจ การเพิ่มหรือลดทุน หรือการถอนตัวออกจากการแข[งขันต[างเปhนการตัดสินใจที่มีผล ต[อการดำเนินงานและอนาคตขององค-การ ซึ่งเรียกการตัดสินใจลักษณะนี้ว[า “การตัดสินใจเชิงกลยุทธ- (Strategic Decision)” โดยที่การตัดสินใจเชิงกลยุทธ-จะเปhนพื้นฐานสำคัญ “กระบวนการจัดการเชิงกลยุทธ-” ซง่ึ มีสว[ นประกอบสำคญั ดังรปู ที่ 1.2 และรายระเอยี ดต[อไปนี้ 1. การวิเคราะห-สภาพแวดลIอม (Environment Analysis) ผูIบริหารหรือนักกลยุทธ-จะตIองศึกษาและ วิเคราะห-ปsจจัยในดIานต[างๆที่มีผลกระทบต[อการดำเนินงานขงองค-การ ซึ่งสามารถแบ[งออกเปhน 2 ระดับ คือ สภาพแวดลIอมภายนอก (External Environment) และสภาพแวดลIอมภายใน (Internal Environment) องค-การ โดยทำการวิเคราะห-ถึงจุดแข็ง จุดอ[อน โอกาส และอุปสรรค หรือที่เรียกว[า “การวิเคราะห- SWOT” ว[าแต[ละปsจจัยมีสว[ นเอื้ออำนวยหรือขดั ขวางการดำเนนิ งานขององค-การอยา[ งไรบาI ง 2. การกำหนดทิศทางขององค-การ (Set Organization Direction) ผูIบริหารจะนำขIอมูลต[างๆที่ไดI จากการวิเคราะห-โอกาสและขIอจำกัดมาทำการประมวลผลเพื่อใชIกำหนดทิศทางเชิงกลยุทธ-ขององค-การ โดยท่ี การกำหนดทิศทางขององค-การสามารถกระทำไดIในลักษณะของการกำหนดภารกิจและการตั้งเปoาหมายของ องค-การ 3. การกำหนดกลยุทธ- (Strategy Formulation) หมายถึงการนำทิศทางขององค-การที่กำหนดไวI อย[างกวIางๆมาพัฒนา เพื่อเปhนแนวทางการดำเนินงานในอนาคตขององค-การ โดยมักจะกำหนดกลยุทธ-ตาม ระดับขั้นภายในองค-การ ตั้งแต[กลยุทธ-องค-การ กลยุทธ-ธุรกิจ และกลยุทธ-ตามหนIาที่ และการแระสานงาน ร[วมกันอย[างเปนh ระบบ

บทท่ี 1 บทนำ 19 4. การนำกลยุทธ-ไปปฏิบัติ (Strategy Implementation) หมายถึงการนำกลยุทธ-ที่ถูกกำหนดขึ้นไป ระยุกต-ใชIในการดำเนินงานอย[างเปhนรูปธรรม ผ[านการจัดโครงสรIางบุคลาการ และการประสานงานร[วมกัน อย[างเปhนระบบ 5. การควบคุมและการประเมินกลยุทธ- (Strategy Evaluation and Control) หมายถึงการติดตาม และตรวจสอบ วิเคราะห-ปsญหา กำหนดแนวทาง ปรับปรุง และพัฒนาใหIกลยุทธ-ที่กำหนดอยู[เกิดความ สอดคลIองกับสถานการณ-จริง เพื่อองค-การจะไดIคุณค[าสูงสุดจากการดำเนินงาน ตลอดจนทำการประเมินผล จากการดำเนินกลยุทธ-ว[าประสบผลสำเร็จดังที่ตั้งเปoาหมายไวIหรือไม[เพียงใด เพ่ือนำไปพิจารณาในการพัฒนา กลยุทธ-ต[อไป การวิเคราะห์ การกําหนด การกําหนดกล การนํากลยทุ ธ์ การควบคมุ กล สภาพแวดล้อม ทิศทาง ยทุ ธ์ ไปปฏิบตั ิ ยทุ ธ์ ข้อมลู ย้อนกลบั รูปที่ 1.2 กระบวนการจดั การเชงิ กลยทุ ธ- ที่มา: ณฎั ฐพันธ-, 2552 ถIาผูIอ[านทำการศึกษาต[อไปจะพบว[า หนังสือเล[มนี้จะอธิบายกระบวนการการจัดการเชิงกลยุทธ-แต[ละ ขั้นตอนอย[างละเอียดโดยแยกศึกษาเปhนส[วนๆและเรียงลำดับ เพื่อใหIเกิดความสะดวกต[อผูIเรียนในการทำความ เขIาใจ แต[อย[างไรก็ดี ขอใหIผูIอ[านเขIาใจว[าในความเปhนจริงแต[ละขั้นตอนของกระบวนการจัดการเชิงกลยุทธ- จะ มีความสัมพันธ-เกี่ยวเนื่องและสอดคลIองกัน โดยการเปลี่ยนแปลงในขั้นตอนหนึ่งจะก[อใหIเกิดผลกระทบต[อ ขั้นตอนอื่นๆในกระบวนการจัดการเชิงกลยุทธ- ตลอดจนมีผลกระทบต[อกระบวนการจัดการเชิงกลยุทธ-โดยรวม ขององคก- าร 1.5 ระดับของกลยทุ ธ6ธุรกิจ จะเห็นว[าการจัดการเชิงกลยุทธ-ไม[ไดIจำกัดอยู[ที่ผูIบริหารระดับสูงเท[านั้น แต[จะดำเนินงานครอบคลุม ไปทั่วทั้งองค-การ เพื่อใหIองค-ประกอบทุกส[วนของธุรกิจดำเนินงานอย[างส[งเสริมและสอดคลIองกันโดยมี เปoาหมายของธุรกิจเปhนสำคัญ โดยที่ผูIรับผิดชอบในแต[ละส[วนทำหนIาที่กำหนดกลยุทธ- ซึ่งสามารถจำแนกการ กำหนดกลยุทธ-ทางธุรกจิ ออกเปhน 3 ระดบั แสดงในรูปท่ี 1.3 และรายละเอียดดงั ตอ[ ไปนี้ 1. กลยุทธ-องค-การ (Corporate Strategy) ถูกกำหนดโดยผูIบริหารระดับสูงขององค-การ เช[น กรรมการผูIจัดการ, ประธานกรรมการ หรือหัวหนIาคณะผูIบริหาร เปhนตIน ร[วมกับคณะผูIบริหารและที่ปรึกษา

20 การจัดการเชิงกลยุทธใ- นงานอตุ สาหกรรม ดIานกลยุทธ-ขององค-การ โดยคาดการณ-สถานการณ-และความตIองการในอนาคต เพื่อกำหนดวิสัยทัศน- ภารกิจ และวัตถุประสงค-หรือเปoาหมายในการดำเนินงานขององค-การ โดยกลยุทธ-องค-การจะเปhนกลยุทธ-หลักของ ธรุ กจิ ท่ีเปhนแม[แบบและแนวทางในการกำหนดกลยุทธแ- ละการวางแผนในระดับอ่นื ๆ 2. กลยุทธ-ธุรกิจ (Business Strategy) ถูกกำหนดโดยผูIจัดการหรือผูIบริหารที่มีตำแหน[งเปhนหัวหนIา หน[วยธุรกิจหรือ BU ที่มีอิสระและความรับผิดชอบในการดำเนินงานของตนเอง โดยพยายามสนIางศักยภาพ และความไดIเปรียบในการดำเนินงานใหIแก[หน[วยธุรกิจ ปกติกลยุทธ-ระดับธุรกิจมักจะเกี่ยวขIองกับการแข[งขัน จนในบางครั้งถูกเรยี กว[า “กลยทุ ธก- ารแข[งขัน” 3. กลยุทธ-ระดับหนIาท่ี (Function Strategy) ถูกกำหนดโดยผูIจัดการในแต[ละหนIาที่ทางธุรกิจ เช[น การผลิต การเงิน การตลาด และการบริหารบุคคล โยมุ[งที่การใชIทรัพยากรของหน[วยงานอย[างมีประสิทธิภาพ และประสิทธิผล ตลอดจนมีความสอดคลIองกบั กลยุทธ-ในระดับองคก- ารและระดบั ธรุ กิจ กลยุทธ'องค'การ ผูบ6 ริหารระดบั สูง กลยทุ ธ'ธุรกิจ หวั หน6าหนว= ยธุรกิจ กลยุทธ' ผูจ6 ัดการฝ?าย ระดบั หน6าที่ รูปท่ี 1.3 ระดบั ของกลยุทธธ- ุรกจิ ที่มา: ณัฎฐพนั ธ-, 2552 จะเห็นว[า ไม[เพียงแต[ผูIบริหารระดับสูงจะตIองมีความเขIาใจในหลักการของการจัดการเชิงกลยุทธ-อย[าง ลึกซึ้ง จนสามารถนความรูI ทักษะ และประสบการณ-ออกมาประยุกต-ไดIอย[างสอดคลIองกับสถานการณ- ผูIจัดการระดับกลาง หัวหนIางาน และพนักงานทั่วไปก็ควรที่จะมีความเขIาใจกับกลยุทธ-ธุรกิจในระดับหนึ่ง โดยเฉพาะผูIจัดการและหัวหนIางานในระดับต[างๆ ที่ตIองเกี่ยวขIองกับการนำกลยุทธ-มาสรIางใหIเปhนรูปธรรม เพราะนอกเหนือจากความรูIเกี่ยวกับกลยุทธ- จะช[วยใหIบุคคลมีความเขIาใจร[วมกันถึงแนวทางปฏิบัติของ องค-การ ส[งผลใหIสามารถปฏิบัติงานไดIอย[างมีประสิทธิภาพ สอดคลIองกับปรัชญาธุรกิจและนโยบายของ

บทท่ี 1 บทนำ 21 หน[วยงาน นอกจากนี้บุคคลที่มีความรูIความเขIาใจในกลยุทธ-ธุรกิจ ยังสามารถนำความรูIที่มีไปประยุกต-ใชIใหI เหมาะสมกับงานของตน ทำใหมI ผี ลงานท่ดี ีและกIาวหนIาในหนIาที่การงานตอ[ ไป 1.6 สรปุ กลยุทธ-หมายถึง การตัดสินใจที่สัมพันธ-กับการคาดการณ-เปลี่ยนแปลงของสภาพแวดลIอมและเปhนการ ตัดสินใจบนฐานของสมมตฐิ านการปรบั ตวั ใหIเขIากบั การเปลย่ี นแปลงของสภาพแวดลอI มในอนาคต การจัดการเชิงกลยุทธ-หมายถึง กระบวนการที่ประกอบดIวยการตัดสินใจ การวางแนวทาง และการ ควบคุมการปฏิบัติงาน เพ่ือที่จะสรIางความมั่นใจว[าองค-การสามารถที่จะดำเนินการไดIอย[างสอดคลIองกับ สภาพแวดลIอมและเหมาะสมกบั สถานการณท- ี่ โดยที่การจัดการเชิงกลยุทธ-มีเปoาหมายสำคัญ 2 ประการ คือ การสรIางและดำรงรักษาความสามารถ ในการแข[งขัน และสราI งคุณค[าแกผ[ Iเู ก่ยี วขอI ง การจดั การเชิงกลยุทธจ- ะมปี ระโยชน-ต[อองค-การ 4 ประการดงั ตอ[ ไปนี้ 1. กำหนดทศิ ทางขององคก- าร 2. สราI งความสอดคลอI งในการปฏบิ ตั ิ 3. สรIางความพรIอมใหแI ก[องค-การ 4. สราI งประสทิ ธิภาพในการแข[งขัน กระบวนการจัดการเชิงกลยุทธ-มีส[วนประกอบสำคัญ 5 ประการคือ การวิเคราะห-สภาพแวดลIอมหรือ ที่เรียกว[าการวิเคราะห- SWOT การกำหนดทิศทางขององค-การ การกำหนดกลยุทธ- การนำกลยุทธ-ไปปฏิบัติ และการควบคุมกลยุทธ- จะเห็นว[าการจัดการเชิงกลยุทธ-เปhนกระบวนการต[อเนื่อง ซึ่งเปhนผลมาจากตัวแปร ต[างๆที่อาจก[อใหIเกิดปรากฏการณ-ที่ไม[สามารถคาดเดาไดI ไม[ว[าจะเปhนสิ่งแวดลIอมภายนอกหรือปsจจัยภายใน องค-การ ส[งผลใหIผูIบริหารจะตIองมีความตื่นตัวต[อการเปลี่ยนแปลง เพื่อทำการปรับปรุงและพัฒนากลยุทธ-ใหIมี ความสอดคลIองและเหมาะสมกับสถานการณ-อยู[ตลอดเวลา ซึ่งสามารถจำแนกกลยุทธ-ของธุรกิจออกเปhน 3 ระดบั ไดแI ก[ กลยุทธ-องค-การ กลยุทธ-ธุรกจิ และกลยทุ ธร- ะดับหนาI ที่ การอธิบายความหมายและการยกตัวอย[างในหัวขIอที่ผ[านมา อาจทำใหIผูIอ[านมีความเขIาใจว[า การ จัดการเชิงกลยุทธ-เปhนงานที่เกี่ยวขIองกับผูIบริหารระดับสูงเท[านั้น แต[ในชีวิตจริงผูIจัดการ หัวหนIางาน และ พนักงานระดับปฏิบัติงานต[างก็ตIองเกี่ยวขIองกับกิจกรรมเชิงกลยุทธ-ขององค-การทั้งสิ้น นอกจากนี้ผูIจัดการใน ระดับต[างๆยงั ตIองเปนh กุญแจสำคัญของการจดั การเชงิ กลยุทธภ- ายในหนว[ ยงานของตน

22 การจดั การเชิงกลยุทธใ- นงานอตุ สาหกรรม แบบฝ%กหดั ท+ายบทท่ี 1 1. จงอธิบายความหมายของกลยุทธ-ตามมุมมองธุรกจิ 2. จงยกตัวอย[างการตดั สนิ ใจเชงิ กลยทุ ธ-ของผูIบรหิ ารและผลลัพธท- ่เี กดิ กับองคก- ร 3 กระบวนการจัดการเชิงกลยทุ ธม- สี [วนประกอบสำคญั อะไรบาI ง 4. จงอธบิ ายความสมั พนั ธ-ระหว[างการจดั การเชงิ กลยทุ ธก- ับหนาI ท่ีทางธรุ กิจ 5. เหตุใดบุคลากรกลม[ุ อนื่ ในองค-กรจึงควรตIองมีความเขIาใจในเร่ืองกลยทุ ธธ- ุรกจิ 6. จงบอกประโยชน-ของการจดั การเชงิ กลยทุ ธ-ที่มีต[อองคก- าร เอกสารอ+างอิง กงิ่ พร ทองใบ. กลยทุ ธแ6 ละนโยบายธรุ กิจ, พมิ พัครัง้ ที่ 6, นนหบรุ ี: มหาวทิ ยาลยั สโุ ขทยั ธรรมาธิราช, 2549. ณัฏฐพันธ- เขจรนนั ทน-. การจัดการเชิงกลยทุ ธ6, พิมพค- รั้งที่ 1, กรงุ เทพมหานคร: ซีเอ็ดยูเคชั่น, 2552. ธงชยั สนั ตวิ งษ-, การบริหารเชงิ กลยทุ ธ6, พิมพ-ครั้งท่ี 2, กรงุ เทพมหานคร: ไทยวฒั นาพานชิ , 2539. พักตร-ผจง วัฒนสนิ ธุ- และพสุ เดชะรินทร-, การจดั การเชงิ กลยุทธ6. พิมพ-ครัง้ ท่ี 2, กรุงเทพมหานคร : จฬุ าลงกรณม- หาวทิ ยาลัย, 2542. เสนาะ ตเิ ยาว-, การบริหารกลยุทธ6. กรงุ เทพมหานคร : มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร-, 2546. สมชาย ภคภาสน-ววิ ฒั น-, การบรหิ ารเชิงกลยุทธ6, กรงุ เทพมหานคร : สำนักพิมพ-อมริทร-, 2544. สมยศ นาวีการ, การบรหิ ารเชิงกลยทุ ธ6. กรงุ เทพมหานคร : ดอกหญIา, 2538. Bruce, Henderson. The Origin of Strategy. Harvard Business Review, November-December, 1989. Edward Mead Earle, ed. Markers of Modern Strategy. Princeton, NJ: Princeton University Press, 1943.

บทท่ี 1 บทนำ 23 Kenneth, Andrews. The Concept of Corporate Strategy. Homewood, IL: Richard D. Irwin, Inc, 1971. Porter M.E. Competitive Strategy. New York: Free Press, 1980.



แผนบริหารการสอนประจำบทที่ 2 หลกั การพนื้ ฐานการวิเคราะหส> ภาพธรุ กจิ หัวข%อเน้อื หา 2.1 สภาพแวดล-อมทางธรุ กจิ 2.2 สภาพแวดลอ- มภายนอกองค;การ 2.3 สภาพแวดล-อมภายในองคก; าร 2.4 การวเิ คราะหส; ภาพแวดล-อม 2.5 แนวทางการวิเคราะหส; ภาพแวดลอ- ม 2.6 การตรวจสอบสภาพแวดลอ- ม 2.7. สรปุ แบบฝIกหัดท-ายบทที่ 2 เอกสารอ-างองิ วัตถุประสงคเ6 ชงิ พฤตกิ รรม เม่อื ผ-เู รียน เรยี นจบบทนีแ้ ล-วผ-เู รียนควรมคี วามรแ-ู ละทกั ษะดงั นี้ 1. อธบิ ายสภาพแวดล-อมทางธรุ กิจทั้งภายใน และภาพนอกได- 2. สามารถทำการวิเคราะห;สภาพแวดล-อมได- 3. สามารถกำหนดแนวทางการวิเคราะหส; ภาพแวดล-อมได- 4. สามารถตรวจสอบและพยากรณ;สภาพแวดล-อมได- 5. สามารถประเมนิ กระบวนการวเิ คราะห;สภาพแวดล-อมได- วิธสี อนและกิจกรรม 1. ทบทวนเนอื้ หาในบทท่ี 1 และเฉลยการบา- นในบทที่ 1 2. นำเข-าสูXบทเรียนโดยการอธิบายวัตถุประสงค; ภาพรวมเนื้อหาในบทที่ 2 และบรรยายประกอบสื่อ Power point 3. อธิบายเนอื้ หาทีละหวั ข-อแลว- เปcดโอกาสให-ผูเ- รยี นถามในแตลX ะหัวขอ- กอX นขา- มหวั ข-อน้ัน 4. ทำแบบฝกI หัดระหวXางบทเรียน และตรวจสอบคำตอบของผ-เู รยี น 5. สอบถามผู-เรียนถา- ผ-ูเรียนมีคำถามสงสยั 6. มอบหมายใหผ- -เู รียนทำแบบฝIกหดั ท-ายบทที่ 2 เปdนการบ-าน ส่อื การเรียนการสอน 1. เอกสารประกอบการสอนวิชาการจัดการเชงิ กลยุทธ;ในงานอุตสาหกรรม

26 การจัดการเชงิ กลยุทธใ; นงานอุตสาหกรรม 2. กระดานไวทบ; อรด; 3. วสั ดุโสตทัศน; Power point 4. แบบฝIกหัดทา- ยบท 5. เฉลยแบบฝIกหดั ทา- ยบท การวดั ผลและการประเมินผล การวัดผล 1. สังเกตจากพฤตกิ รรมและบรรยากาศระหวาX งเรยี น 2. ถามตอบระหวาX งเรียน 3. แบบฝIกหัดทีม่ อบหมายใหใ- นแตXละคร้งั การประเมินผล 1. จากการทำกิจกรรมกลXมุ เสร็จตามเวลา 2. ทำแบบฝกI หัดมคี วามถกู ตอ- งไมนX -อยกวXา 80%

บทที่ 2 หลักการพ้นื ฐานการวเิ คราะหส; ภาพธุรกจิ 27 บทท่ี 2 หลกั การพื้นฐานการวเิ คราะห>สภาพธรุ กิจ ปmจจุบันการดำเนินธุรกิจกำลังก-าวเข-าสูXยุคไร-พรมแดน (Borderless World) หรือที่เรียกวXา “สังคม โลกาภิวัตน; (Globalization)” ซึ่งเปdนยุคแหXงการเปcดกว-างทางการค-าและการแขXงขัน ที่ธุรกิจสามารถขยาย ตัวอยXางรวดเร็วและขยายขอบเขตการดำเนินงานครอบคลุมไปทั่วโลก ทำให-ผู-บริหารธุรกิจต-องตื่นตัวตXอการ แขXงขันท้งั ในด-านจำนวนคแูX ขงX และความซบั ซ-อนในการดำเนนิ การ นอกจากนี้หลายอุตสาหกรรมมีขอบเขตการดำเนินงานมากกวXาภายในท-องถิ่น ประเทศหรือภูมิภาค สXงผลให-การแขXงขันเกิดขึ้นในหลายรูปแบบและกระจายไปทั่วทุกมุมโลก ธุรกิจที่เข-มแข็งและสามารถปรับตัวได- อยXางสอดคล-องกับสถานการณ;และระยะเวลา จึงสามารถดำรงอยูXและเจริญเติบโตในอนาคต ภายใต- สภาพแวดล-อมที่เปลี่ยนแปลงอยXูตลอดเวลา โดยสาเหตุที่ทำให-องค;การธุรกิจมีความเสื่อมไมXสามารถบรรลุ วัตถุประสงค;ที่ตั้งไว- เกิดจากการที่ธุรกิจไมXสามารถปรับตัว ปรับกลยุทธ; และการดำเนินงานให-สอดคล-องกับ สภาพแวดล-อมท่ีเปล่ยี นไป (กิง่ พร ทองใบ, 2549) ดงั นัน้ การทธ่ี ุรกิจจะประสบความสำเร็จและพัฒนาการอยXาง ตXอเนื่องทั้งในปmจจุบันและอนาคต ผู-บริหารจะต-องสามารถกำหนดทิศทางและปรับการดำเนินงานขององค;การ ให-สอดคล-องกับการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล-อมอยXางเหมาะสม โดยกำหนดกลยุทธ;ที่สมดุลระหวXางความ ต-องการของสภาพแวดล-อมกับสถานะขององค;การ และระหวXางความต-องการขององค;การกับความสามารถใน การตอบสนองของสภาพแวดล-อม รวมถึงการตื่นตัวและตระหนักตXออิทธิพลขององค;การและสภาพแวดล-อมท่ี มีตXอกัน นับเปdนจุดเรม่ิ ที่สำคัญตXอความสำเร็จขององค;การ “การวิเคราะห;สภาพแวดล-อม (Environment Analysis)” จึงเปdนขั้นตอนสำคัญของการจัดการ เชิงกลยุทธ;ที่จะทำให-การกำหนดกลยุทธ;มีความถูกต-องและเหมาะสมกับสภาพแวดล-อมจริง ดังนั้นนักกลยุทธ; (Strategist) ตอ- งเข-าใจความสมั พันธ;และแนวโน-มความเปนd ไปของปmจจัยแวดลอ- ม เพ่อื ที่จะกำหนดทิศทาง การ วางแผนกลยุทธ; และการดำเนินกลยุทธ;อยXางมีประสิทธิภาพ และเปdนพื้นฐานสำคัญสำหรับการศึกษาวิชาการ จดั การเชิงกลยทุ ธ;ในหัวข-อตXอไป 2.1 สภาพแวดล%อมทางธุรกิจ สภาพแวดล-อมทางธุรกิจ (Business Environment) เปdนปmจจัยสำคัญที่มีผลตXอความสำเร็จหรือ ความล-มเหลวในการดำเนินงานขององค;การ โดยเฉพาะในสถานการณ;ปmจจุบันที่สถานการณ;ความได-เปรียบ

28 การจัดการเชิงกลยทุ ธใ; นงานอตุ สาหกรรม และความเสียเปรียบทางธุรกิจสามารถเกิดขึ้นและเปลี่ยนแปลงอยXางรวดเร็วจึงเปdนความจำเปdนที่ผู-บริหารใน ทุกองคก; ารต-องใหค- วามสนใจ เพื่อเตรียมความพร-อมสำหรับการเปลี่ยนแปลงและการแขXงขันท่เี กิดขนึ้ เราสามารถกลXาวได-วXา สภาพแวดล-อมทางธุรกิจหมายถึง ปmจจัยที่มีอิทธิพลตXอการดำเนินงานของ องค;การ สภาพแวดล-อมทางธุรกิจอาจกXอให-เกิดผลทั้งในเชิงบวกและเชิงลบตXอการดำเนินงานในปmจจุบัน กXอให-เกิดจุดแข็ง (Strength), จุดอXอน (Weakness), โอกาส (Opportunity) หรืออุปสรรค (Threat) ตXอ องค;การ ซึ่งการศึกษาด-านกลยุทธ;ธุรกิจ จะแบXงการพิจารณาสภาพแวดล-อมที่มีผลตXอการดำเนินงานของ องค;การออกเปdน สภาพแวดล-อมภายนอกองค;การ และสภาพแวดล-อมภายในองค;การ ซึ่งสามารถอธิบายได-ดัง แสดงในรูปท่ี 2.1 สภาพแวดลอ้ มทว.ั ไป สงั คม สภาพแวดล้อมการดําเนินงาน เศรษฐกิจ ตา่ งประเทศ ผ้ขู ายวตั ถดุ บิ ปัจจยั ภายในองค์การ องค์การ การตลาด กกบาาคุ กรรลเผางารลินกตติ รลกาาดรแขง่ ขนั แรงงาน กฎหมาย การเมือง ลกู ค้า เทคโนโลยี รูปที่ 2.1 สภาพแวดล-อมขององคก; ารธุรกิจ ท่ีมา: ณฎั ฐพันธ,; 2552 สภาพแวดล-อมภายนอกองค;การ (External Environment) จะประกอบด-วยอยูXภายนอกองค;การ ซึ่ง อาจแยกให-เห็นความแตกตXางเปdน 2 ระดับ คือ สภาพแวดล-อมทั่วไป (General Environment) โดย สภาพแวดล-อมทั่วไปประกอบด-วย อิทธิพลทางการเมือง อิทธิพลทางเศรษฐกิจ อิทธิพลทางเทคโนโลยี อิทธิพล ทางสังคมและวัฒนธรรม และอิทธิพลจากตXางประเทศ สXวนสภาพแวดล-อมในการดำเนินงานประกอบด-วย

บทที่ 2 หลักการพนื้ ฐานการวเิ คราะห;สภาพธุรกิจ 29 ลูกค-า คูXแขXงขัน ผู-ขายวัตถุดิบ แรงงาน กฎระเบียบ และหุ-นสXวน โดยที่สภาพแวดล-อมในการดำเนินงานจะมี อิทธพิ ลตอX องค;การธุรกจิ โดยตรงมากกวXาทีส่ ภาพแวดลอ- มทั่วไปมีอิทธิพลตXอองค;การธุรกิจ สXวนสภาพแวดล-อมภายในองค;การ (Internal Environment) ประกอบด-วยปmจจัยที่อยูXภายใต- ขอบเขตขององค;การ ซึ่งประกอบด-วยเจ-าของและผู-ถือหุ-น คณะกรรมการบริหาร ลูกจ-างและวัฒนธรรมใน องค;การ โดยรายละเอียดของสภาพแวดล-อมภายนอกองค;การและสภาพแวดล-อมภายในองค;การ ผู-เขียนจะ อธิบายรายละเอยี ดในหัวข-อตอX ไป 2.2 สภาพแวดลอ% มภายนอกองคก6 าร พลังของสภาพแวดล-อมภายนอกกิจการจะอยูXนอกเขตขององค;การ ดังนั้นผู-บริหารจึงไมXสามารถที่จะ ควบคุมสภาพแวดล-อมได-โดยตรง แตXพลังเหลXานี้จะมีอิทธิพลอยXางมากตXอการดำเนินงานและการบรรลุ เป‘าหมายขององค;การ ทำให-ผู-บริหารทุกระดับต-องเข-าใจและตระหนักถึงพลังของสภาพแวดล-อมภายนอก กิจการ และสามารถวิเคราะห;ผลกระทบของสภาพแวดล-อมที่มีตXอกิจการ (F.C. Davis และ Post, 1988) โดย ทเ่ี ราสามารถแบXงสภาพแวดลอ- มภายนอกองคก; ารออกเปนd 2 ระดบั ดังตอX ไปนี้ 1.สภาพแวดล-อมทั่วไป หมายถึง อิทธิพลทางการเมืองการปกครอง อิทธิพลทางเศรษฐกิจ อิทธิพล ทางเทคโนโลยี อิทธพิ ลทางสังคมและวัฒนธรรม และอิทธพิ ลจากนานาประเทศ โดยรายละเอยี ดดงั ตXอไปน้ี * อิทธิพลทางการเมืองและการปกครอง (Political and Legal Influence) ประกอบด-วย รัฐบาล นโยบายทางการเมือง กฎหมาย และสถาบันระดับชาติ ระดับจังหวัด และระดับท-องถิ่น รวมไปจนถึงระเบียบ ข-อบังคับ ภาษีอากร การตัดสินใจทางกฎหมาย และนโยบายนักการเมือง อิทธิพลทางการเมืองมีผลตXอ บรรยากาศขององค;การธุรกิจ โดยอิทธิพลทางการเมืองจะเปdนตัวชXวยเหลือและสXงเสริมกิจกรรมที่มีผลตXอการ พัฒนาประเทศตามนโยบายการเมอื งสมยั ใหมX * อิทธิพลทางเศรษฐกิจ (Economic Influence) ประกอบด-วยทรัพยากรที่มีอยูXหรือขาดแคลน แนวโน-มทั่วๆไปของเศรษฐกิจที่มีผลตXอองค;การ หากมองภาพให-กว-างขึ้นปmจจัยทางเศรษฐกิจจะเกี่ยวข-องกับ ระบบเศรษฐกิจของประเทศ บางประเทศมีระบบเศรษฐกิจแบบสังคมนิยม (Socialism) เชXน ประเทศจีน ประเทศคิวบา จะมีการวางแผนทางเศรษฐกิจและควบคุมโดยรัฐบาลกลาง ในประเทศเหลXานี้รัฐบาลจะกำหนด กฎเกณฑ;สำหรับเจ-าของกิจการในโรงงานอุสาหกรรม ผลผลิต การซื้อวัตถุดิบ ราคา และกิจกรรมวางแผนทาง เศรษฐกิจอื่นๆในทางตรงข-าม สหรัฐฯ และประเทศในโลกเสรีสXวนใหญXที่ใช-ระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยม (Capitalism) จะมีตลาดการค-าที่มีการแขXงขันที่เสรี ดังนั้นองค;การธุรกิจตXางๆ จะซื้อขายสินค-าตามกลไกตลาด ที่กำหนดโดยอุปทาน (Supply) และอุปสงค; (Demand) ในปmจจุบันนับได-วXาระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยมมี ความสำเร็จในสังคมมนุษย; ทำให-ประเทศตXางๆ หันมาใช-ระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยมมากขึ้น (Diebold, 1984) สำหรับประเทศไทยนั้นใช-ระบบเศรษฐกิจแบบผสม (Mixed Economy) ซึ่งผสมผสานระหวXางระบบ

30 การจดั การเชิงกลยทุ ธ;ในงานอตุ สาหกรรม เศรษฐกิจแบบควบคุมจากสXวนกลางกับระบบทุนนิยม นั่นคือ กิจการสXวนใหญXเอกชนเปdนเจ-าของที่มีอำนาจใน การตัดสินใจและตั้งราคาตามกลไกตลาด แตXยังมีสาธารณูปโภคและสินค-าบางอยXางที่รัฐบาลต-องควบคุมใน เรื่องราคา การเข-าดำเนินการผลิตและจัดจำหนXาย โดยเฉพาะกิจการที่เกี่ยวข-องกับความมั่นคงของประเทศ และความสงบเรียบรอ- ยในประเทศ ตลอดจนการกระจายความเทXาเทียมกันในสังคม ดังนั้นที่ผู-บริหารต-องคำนึงถึงสิ่งที่เกี่ยวกับสภาพเศรษฐกิจคือ วิกฤตการณ;เงินเฟ‘อ อัตราดอกเบี้ย ภาวการณ;วXางงาน รายได-ประชาชาติ อำนาจในการซื้อของผู-บริโภค อัตราการแลกเปลี่ยนเงินตรา และพลัง เศรษฐกิจที่สำคัญอีกมากมาย ตัวอยXางเชXน เมื่อเกิดวิกฤตการณ;เงินเฟ‘อ องค;การต-องจXายเงินมากขึ้นเปdนคXา วัตถุดิบและแรงงาน และหลายๆกิจการต-องขึ้นราคาสินค-าเพื่อให-คุ-มกับต-นทุน หรือถ-าวิกฤตการณ;เงินเฟ‘อ เพิ่มขึ้นสูงมากจนอาจมีผลตXอความมั่งคงทางเศรษฐกิจ รัฐบาลจะใช-นโยบายควบคุมราคาสินค-าบางชนิดและ คXาจ-างแรงงาน ซง่ึ องคก; ารทางธุรกจิ ตอ- งปฏิบัติตาม เปdนต-น * อิทธิพลทางเทคโนโลยี (Technological Influence) ประกอบด-วยผู-ชำนาญการกระบวนการ และ ระบบ ซึ่งองค;การใช-เพื่อปรับปรุงการผลิตสินค-าและบริการ โดยที่มีการวิจัยและทดลองทางวิทยาศาสตร;มา กXอน การนำเทคโนโลยีมาใช-ในอุตสาหกรรมทำให-เกิดอุตสาหกรรมใหมXๆ และทำให-องค;การมีเครื่องมือและ โอกาสที่จะผลิตสินค-าให-มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น ตัวอยXางเชXน โรงทอผ-าในประเทศไทยปรับปรุงเครื่องมือทอผ-า จากเครื่องมือแบบเกXาเปdนเครื่องมือแบบใหมX ทำให-ทำงานได-มีประสิทธิภาพมากขึ้น ใช-พลังงานลดลง และใช- แรงงานคนนอ- ยลงมาก เปdนตน- * อิทธิพลทางสังคมและวัฒนธรรม (Social and Cultural Influence) ประกอบด-วย คXานิยม ทัศนคติ ความต-องการ และลักษณะเฉพาะของคนในสังคมที่องค;การไปประกอบการอยูX เชื่อกันวXาคXานิยมเปdน ตัวกำหนดรูปแบบทัศนคติของบุคคลของแตXละกลุXมบุคคล คXานิยมและทัศนคติเปdนตัวกำหนดพฤติกรรมของ บุคคลและมีอิทธิพลตXอความปรารถนาของบุคคล ซึ่งองค;การธุรกิจตXางๆ จะต-องพยายามทำสินค-าและบริการ มาสนองให- ตัวอยXางเชXน วัฒนธรรมในการบริโภคของแหลXงโปรตีนที่จำเปdนตXอรXางกาย ทำให-ธุรกิจการผลิตนม รุงX เรอื งขึ้น เปนd ต-น * อิทธิพลจากนานาประเทศ (International Influence) อิทธิพลที่มาจากภายนอกประเทศของ กิจการและมีอิทธิพลตXอคนและองค;การ เรียกวXาอิทธิพลจากนานาประเทศ บริษัทที่ทำธุรกิจกับประเทศอื่นจะ รู-สึกถึงผลกระทบของอิทธิพลจากนานาประเทศหลายประการ รวมทั้งการขึ้นลงของอัตราการแลกเปลี่ยน เงินตราตXางประเทศ และคูXแขXงในระดับท-องถิ่นและระดับโลก ยิ่งกวXานั้นบริษัทอาจซื้อวัตถุดิบได-ถูกกวXาจาก ตXางประเทศ หรืออาจไปทำการผลิตในประเทศหนึ่งที่มีคXาแรงงานถูกกวXา แล-วขายสินค-าสำเร็จรูปไปทั่วโลก ซ่ึง กิจการตXางประเทศที่ทำธุรกิจข-ามชาติที่เข-ามามีอิทธิพลในระบบเศรษฐกิจของประเทศไทย เชXน โตโยต-า ไอบีเอ็ม แมคโดนัลด; และโตชิบา เปdนต-น โดยธุรกิจเหลXานี้เข-ามาทำการผลิตและขายสินค-าในประเทศไทย มี

บทที่ 2 หลกั การพน้ื ฐานการวเิ คราะห;สภาพธุรกจิ 31 ผลทำให-ประเทศไทยขาดดุลทางการค-า และมีผลตXอการขึ้นลงของอัตราการแลกเปลี่ยนเงินตรา อันสXงผลตXอ ระบบเศรษฐกิจของไทยมากขนึ้ 2. สภาพแวดล-อมในการดำเนินงาน แตกตXางจากสภาพแวดล-อมทั่วไปในแงXที่วXาสภาพแวดล-อมทั่วไป จะมีอิทธิพลทั่วๆไปตXอองค;การ แตXสภาพแวดล-อมในการดำเนินงานจะมีอิทธิพลโดยตรงตXอองค;การและ ความสำเรจ็ ขององคก; ารมากกวXา (Levitt, 1986) โดยสภาพแวดลอ- มในการดำเนินงานทส่ี ำคัญมี 6 ประการคอื * ลูกค-า คือปmจจัยหลักที่มีความสำคัญในสภาพแวดล-อมในการดำเนินงาน เพราะการซื้อหรือการใช- สินค-าหรือบริการจะเปdนเครื่องบXงชี้ให-ทราบได-วXา องค;การจะประสบความสำเร็จหรือล-มเหลว เนื่องจาก วัตถุประสงค;ของธุรกิจคือ การสร-างและรักษาลูกค-าไว- เปdนข-อเท็จจริงทั้งสำหรับองค;การที่หวังกำไรและ องค;การที่ไมXได-หวังกำไร (Heydinger, 1990) และเพราะวXาลูกค-าไมXใชXกลุXมคนที่เหมือนกัน หรือมีความ ประพฤติแบบเดียวกันตลอดเวลา องค;การจึงต-องใกล-ชิดกับลูกค-า เพื่อให-เข-าใจความต-องการ ความปรารถนา และความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นตลอดเวลา (Bovee, Thill, Wood, และ Dovel, 1992) ซึ่งองค;การสามารถ รับฟmงความคิดเห็นจากลูกค-าได-หลายทาง และเมื่อองค;การได-รับความคิดเห็นจากลูกค-าแล-ว ก็สามารถนำเอา ความคิดเห็นนั้นๆ มาปรับปรุงสินค-าและบริการให-ดีขึ้นได- ปmจจุบันบริษทั ที่มีความก-าวหน-าทางเทคโนโลยี หรือ บริษัทที่พยายามปรับปรุงผลิตภัณฑ;และบริการให-ดีขึ้น ได-มีการสอบถามหรือรับฟmงข-อร-องเรียนหรือข-อคิดเห็น จากลูกค-าและผู-ใช-บริการ ตัวอยXางเชXน บริษัทการบินไทยจำกัด (มหาชน) จะมีแบบสอบถามไว-ที่ที่นั่งของ ผโู- ดยสารทกุ คน เปนd ต-น * คูXแขXง คือผู-ที่อยูXในองค;การอื่นที่เสนอสินค-าหรือบริการให-แกXลูกค-ากลุXมเดียวกันหรือใช-แหลXงการผลิต ทจ่ี ำพวกเดยี วกนั กบั ทก่ี จิ การใชอ- ยXู กจิ การทว่ั ๆ ไปจะมคี แXู ขงX อยาX งนอ- ย 1 แตXปกติแล-วมีมากกวXานั้น โดยเฉพาะ ถ-าพิจารณาถึงผู-ที่มีโอกาสจะมาเปdนคูXแขXง (Potential Competitor) และสินค-าทดแทน (Substitute Products) ด-วย ตัวอยXางเชXน ธนาคารทหารไทย จำกัด (มหาชน) อาจพิจารณาวXา ธนาคารพาณิชย;อื่นๆ ใน ประเทศไทยเปdนคูXแขXงของตน แตXความเปdนจริงแล-วนอกจากธนาคารพาณิชย;เหลXานี้แล-ว ยังมีธนาคารจาก ตXางประเทศ บริษัทเงินทุกหลักทรัพย; บริษัทประกันภัย หรือแม-แตXการเลXนแชร; ล-วนเปdนคูXแขXงได-ทั้งสิ้น เปdนต-น ดังนั้นผู-บริหารจะต-องดำเนินการในทุกเรื่องที่คูXแขXงขันกำลังดำเนินการอยูX ไมXวXาจะเปdนเรื่องราคา ผลผลิต การ ให-บริการลูกค-า แหลXงวัตถุดิบ และทุกสิ่งทุกอยXางที่เกี่ยวข-องแตXเพราะวXาคูXแขXงขันมีอยูXทั่วไปทุกหนทุกแหXงใน โลก พลังของคูXแขXงขันจึงกลายเปdนเรื่องสำคัญที่ต-องประเมิน วิธีที่จะทำได-ก็คือ ต-องรวบรวมข-อมูลเกี่ยวกับ คูXแขXงทั้งหมด รวมทั้งการเข-าประชุมในวงการที่เกี่ยวข-อง อXานวารสารการค-า ตรวจสอบรายงานประจำป  หรือ ตรวจดูการโฆษณาวิธีการวิเคราะห;และติตามความเคลื่อนไหวของคูXแขXงอยXางสม่ำเสมอ จะทำให-ผู-บริหาร สามารถวางแผนการพัฒนาสำหรับการแขงX ขันไดอ- ยาX งมีประสทิ ธภิ าพมากข้ึน * ผู-ขายวัตถุดิบ เปdนบุคคลหรือองค;การผู-นำสXงทรัพยากรสำหรับป‘องกันเข-าสูXกระบวนการผลิตหรือ บริหาร ผู-ขายวัตถุดิบจะเปdนสXวนประกอบสำคัญมากของสภาพแวดล-อมในการการดำเนินงานของธุรกิจใน

32 การจดั การเชิงกลยทุ ธใ; นงานอตุ สาหกรรม ปmจจุบัน เพราะองค;การจะต-องมีแหลXงที่สXงทรัพยากรให-อยXางตXอเนื่อง เพื่อทำการผลิตหรือให-บรกิ ารลูกค-าได- อยXางตXอเนื่อง การทำงานอยXางมีความสัมพันธ;ที่ดีกับผู-ขายวัตถุดิบจะชXวยให-องค;การบรรลุเป‘าหมายได- ซึ่ง มุมมองของธุรกิจปmจจุบันผู-ขายวัตถุดิบอาจเปdนผู-สXงทรัพยากรที่ไมXใชXวัตถุดิบโดยตรง เชXน หาเงินทุน ข-อมูล และลูกค-า อาจกลXาวได-วXาธนาคาร ผู-ถือห-ุน หรือผู-ลงทุนรายยXอย เปdนแหลXงวัตถุดิบด-านการลงทุนสำหรับอัง การ ในขณะที่นิตยสาร หนังสือพิมพ; และผู-ทำวิจัย เปdนแหลXงวัตถุดิบด-านข-อมูลขององค;การ และกิจการหา พนักงานและหนวX ยจดั หางานของมหาวิทยาลัยก็เปdนผู-สงX วัตถุดิบดา- นกำลงั คน * แรงงาน คือผู-ที่มีความพร-อมจะให-วXาจ-างไปทำงาน แรงงานเปdนปmจจัยสำคัญในสภาพแวดล-อมในการ ดำเนินงาน เพราะกลายเปdนสXวนที่องค;การจะวXาจ-างมาฝIกหัดและรักษาเอาไว-ได-ยากมาก โดยเฉพาะกลายเปdน ผู-ให-บริการลูกค-าที่ดี เนื่องจากแรงงานหายากจึงทำให-ทัง้ หนXวยงานของรัฐและหนXวยงานของเอกชนตอ- งแขXงขัน กันอยXางมาก หลายกิจการต-องพยายามปรับคXาจ-างแรงงานและสวัสดิการเพื่อดึงดูดแรงงาน แตXในปmจจุบัน ประเทศไทยก็ยังขาดแรงงานอยูX โดยเฉพาะแรงงานกึ่งฝ มือและแรงงานมีฝ มือ ซึ่งในปmจจุบันมีการวXาจ-าง แรงงานจากตXางประเทศ เชXน ฟcลิปปcนส; อินเดีย และพมXา ทั้งในรูปแบบที่ถูกกฎหมายและผิดกฎหมาย นอกจากนี้ในบางประเทศ เชXน สหรัฐฯ สหภาพแรงงาน (Labor Union) มีหนXวยงานที่สำคัญมากสำหรับแตXละ องค;การในการเรียกร-องสิทธิ์ตXางๆ ให-กับพักงาน แตXในประเทศไทยอิทธิพลของสหภาพแรงงานยังมีไมXมาก เพราะกฎหมายบังคับไว- * กฎระเบียบ คำวXากฎระเบียบจะรวมทั้งหนXวยงานของรัฐบาล เจ-าหน-าที่ และผู-ชำนาญการพิเศษท่ี จะสร-าง มีอิทธิพล หรือบังคับใช-แนวทางควบคุมทางกฎหมาย หรือนโยบายที่มีผลตXอกิจกรรมขององค;การ แม-วXาพลังทางการเมืองจะเปdนสXวนหนึ่งของสภาพแวดล-อมทั่วไป แตXกฎระเบียบตXางๆ ที่นักการเมืองออกมาใช- บังคับองค;การจัดเปdนสภาพแวดล-อมในการดำเนินงานด-วย เพราะกฎระเบียบเหลXานี้มีผลโดยตรงตXอการ ตัดสินใจปฏิบัติตามอันมีผลทันทีตXอการดำเนินการขององค;การ ในปmจจุบันจะเห็นวXากฎระเบียบตXางๆ ของ หนXวยงานราชการในประเทศไทยมีมากมาย ทั้งนี้เพื่อควบคุมให-องค;การและกิจกรรมตXางๆ ดำเนินการโดยไมX ต-องทำลายสภาพแวดล-อม ไมXเอาเปรียบลูกค-าและแรงงาน ไมXกXอความเดือดร-อนรำคาญแกXประชาชนทั่วไป อีก ทั้งไมเX ปนd อนั ตรายตXอเศรษฐกิจ สังคม และความสงบเรียบร-อยทัว่ ไป * หุ-นสXวน สภาพแวดล-อมในงานขององค;การจะรวมหุ-นสXวนเข-าไปด-วย องค;การที่ดำเนินธุรกิจรXวมกัน ไมXวXาจะเปdนทางการหรือไมXเปdนทางการ จะสXงเสริมซึ่งกันและกันให-บรรลุเป‘าหมายได-อยXางมีประสิทธิภาพ โดย หุ-นสXวนควรจะสามารถชXวยลดความเสี่ยงของบางโครงการ สามารถรวมทรัพยากรและความรXวมมือเข-าด-วยกัน หรือมีความรู-พิเศษทางด-านการบริหารหรือเทคโนโลยีโดยเฉพาะ เปdนต-น ตัวอยXางที่เห็นได-ชัดคือ กิจการรับ จัดการขนสXงระหวXางประเทศจำเปdนต-องเข-าหุ-นกับบริษัทตXางชาติ เพื่อขยายตลาดและขีดความสามารถในการ ให-บริการในประเทศตXางๆ ได-ดียิ่งขึ้น เนื่องจากการมีแตXผู-ถือหุ-นเปdนคนไทยด-วยกันเทXานั้น จะทำให-การบริหาร ระดับนานาชาตทิ ำไดไ- มเX ต็มที่

บทที่ 2 หลกั การพ้ืนฐานการวิเคราะหส; ภาพธรุ กจิ 33 2.3 สภาพแวดลอ% มภายในองค6การ สภาพแวดล-อมภายนอกมีอิทธิพอยXางมากตXอองค;การก็จริง แตXผู-บริหารต-องมีความเข-าใจและจัดการ ตอX ปจm จัยภายในขององค;การด-วยธุรกจิ จึงจะบรรลเุ ป‘าหมาย โดยปmจจยั สำคัญภายในองค;การประกอบดว- ย 1. เจ-าของและผู-ถือหุ-น ในกิจการขนาดเล็กเจ-าของกิจการจะมีอิทธิพลอยXางมากตXอการดำเนินงาน และขนาดของธุรกิจ เพราะเจ-าของกิจการจะเข-ามาเกี่ยวข-องในทุกรูปแบบของการดำเนินการขององค;การ เมื่อ กิจการเจริญก-าวหน-าขึ้นและต-องการเงินลงทุนเพื่อขยายงานเจ-าของมักจะขายหุ-นสXวนของตนให-แกXเอกชนหรือ องค;การอื่นๆ โดยผู-ลงทุนเหลXานี้เรียกวXาผู-ถือหุ-น โดยผู-ถือหุ-นอาจแตXงตั้งคณะกรรมการบริหารขึ้นมาเพื่อให-ดูแล และแนะนำการบริหารแกXผบ-ู ริหาร เพอ่ื รักษาผลประโยชน;ของตนเองใหเ- ต็มที่ 2. คณะกรรมการบริหาร ปกติผู-ถือหุ-นของกิจการจะเลือกตั้งคณะกรรมการบริหารเปdนตัวแทนของ ตนเอง เพื่อกำหนดนโยบายและแนะนำฝ¤ายบริหารของกิจการ และดูแลรักษาผลประโยชน;ทั่วไป คณะกรรมการมีสิทธิ์ที่จะแตXงตั้งหรือโยกย-ายผู-บริหารระดับสูงของกิจการและดูแลนโยบายหลักสำคัญๆ หรือ แผนการหลักๆ ของกิจการ คณะกรรมการนี้มีบทบาทสำคัญที่จะออกความเห็นแทนผู-ถือหุ-น ในความเห็นใน ฐานะผูช- ำนาญการในเรื่องตาX งๆ และดแู ลให-ผบ-ู ริหารดำเนนิ การให-เหมาะสม 3. ลูกจ-าง ดังที่กลXาวมาแล-วข-างต-นวXา แรงงานโดยทั่วๆ ไปเปdนสภาพแวดล-อมภายนอกกิจการที่มี อิทธิพลโดยตรงในงาน เมื่อผู-จัดการเลือกบุคคลตXางๆ จากผู-สมัครมารXวมทำงานให-แกXองค;การ ลูกจ-างเหลXานี้จึง กลายเปdนสXวนหนึ่งของสภาพแวดล-อมภายในองค;การ ในบางครั้งลูกจ-างอาจจะเปdนเจ-าของหรือผู-ถือหุ-นด-วยก-อ ได- แตXเมื่อลูกจ-างเข-ามามีบทบาท ก็มีผลตXอองค;การในรูปแบบที่เปลี่ยนไป เพราะลูกจ-างต-องทำงานในองค;การ ทุกๆ วันในหน-าที่ตXางๆกัน ประการสำคัญ ลูกจ-างเปdนผู-ผลิตสินค-า หรือเปdนผู-ให-บริการลูกค-าประทับใจจน กลับมาใช-บริการหรือซื้อสินค-าอีก ทำให-องค;การเกิดมีรายได-และผลกำไร ดังนั้นลูกจ-างจึงเปdนพลังภายใน องค;การที่มีอิทธิพลมากเชXนกัน ปmจจุบันองค;การพยายามให-พนักงานมีสXวนรXวมในการตัดสินใจ หรือเสนอแนะ วิธีการปรับปรุงพัฒนากิจการเพื่อให-ทำงานดีขึ้น ลดต-นทุน หรือให-บริการลูกค-าได-นXาประทับใจขึ้น บริษัทขนาด ใหญXหลายบริษัทในประเทศไทย เชXน เครือซีเมนต;ไทย หรือบริษัทจอห;นสันแอนด;จอห;นสัน (ประเทศไทย) จำกดั ไดต- งั้ รางวัลให-แกพX นักงานท่ีเสนอแนะวิธกี ารปรบั ปรงุ และพัฒนาให-กบั บริษัท เปdนตน- 4. วัฒนธรรมในองค;การ ในกิจการที่ดำเนินการมาเปdนเวลานานพอสมควร จะมีการพัฒนาวัฒนธรรม ของตนขึ้นมาเปdนระเบียบแบบแผนในการปฏิบัติตน ในการติดตXอสื่อสารและในการแตXงกายของสมาชิก ซึ่ง เปdนแบบอยXางปฏิบัติตามกันมา สำหรับในกิจการขนาดเล็กและเพิ่งกXอตั้ง วัฒนธรรมในองค;การอาจมี่อิทธิพล มากและอาจเปลี่ยนได-งXาย แตXในกิจการขนาดใหญXและดำเนินการมาเปdนเวลานาน วัฒนธรรมในองค;การจะมี อทิ ธิพลมากในการกำหนดระเบียบแบบแผนของพนักงานและผู-บรหิ ารองค;การนนั้ ๆ

34 การจัดการเชงิ กลยุทธ;ในงานอตุ สาหกรรม 2.4 การวิเคราะห6สภาพแวดล%อม สภาพแวดล-อมของบริษัท (Corporate Environment) เปdนกลุXมปmจจัยทั้งภายในและภายนอก องค;การ ที่มีผลตXอความก-าวหน-าและความสามารถในการบรรลุเป‘าหมายขององค;การ ซึ่งการวิเคราะห; สภาพแวดล-อมหมายถึง การติดตาม ตรวจสอบ พยากรณ;และ/หรือคาดการณ; และประเมินความเปdนไปใน สภาพแวดล-อมขององค;การ เพื่อจะกำหนดประเด็นสำคัญเกี่ยวกับอุปสรรคและโอกาสที่จะมีอิทธิพลตXอการ ดำเนินงานขององคก; ารท้งั ในปmจจบุ ันและอนาคต การวิเคราะห;สภาพแวดล-อมจะมีความสำคัญตXอการดำเนินงานเชิงกลยุทธ;ของธุรกิจซึ่งจะชXวยให-ฝ¤าย จัดการสามารถตอบสนองตXอสภาวการณ;สำคัญๆ ของบริษัทได-อยXางเหมาะสม โดยพยายามคาดการณ; เหตุการณ;สำคัญๆหรือที่กำลังเกิดขึ้นในปmจจุบันหรือพยากรณ;ในอนาคต เพื่อที่จะกำหนดประเด็นสำคัญของแตX ละสถานการณ; ในการวางแผนตอบสนองเหตุการณ;ที่จะเกิดขึ้น หรือนำเอาสิ่งท่ีเรียนรู-จากการตรวจ สภาพแวดล-อมมาใช-ประกอบการตัดสินใจที่สำคัญขององค;การ ความตื่นตัวของผู-บริหารตXอสภาพแวดล-อมทาง ธุรกิจจะมีความสำคัญเปdนอยXางยิ่งตXอความอยูXรอดและความสำเร็จขององค;การในปmจจุบัน ซึ่งฝ¤ายจัดการควรท่ี จะมอบหมายให-มีบุคคลหรือกลุXมบุคคลที่จะดำเนินการเก็บรวบรวม และพิจารณาข-อมูลที่เปdนประเด็นสำคัญ เกี่ยวกับปmจจัยแวดล-อมขององค;การอยXางตXอเนื่อง โดยเฉพาะในปmจจุบันที่มีอัตราการแลกเปลี่ยนที่รวดเร็ว ซบั ซอ- น ปรบั ตวั ตลอดเวลาและสงX ผลกระทบตXอธรุ กิจในมุมกวา- งกวXาในอดีตมาก นอกจากนี้ความคิดเรื่องระบบ (System Approach) ยังเปdนเหตุผลสำคัญอีกประการหนึ่งที่ผู-บริหาร ระดับสูงต-องทำความเข-าใจสภาพแวดล-อมขององค;การ เนื่องจากองค;การเปdนระบบเปcด (Open System) ซ่ึง ต-องดำเนินงานเกี่ยวกับปmจจัยสภาพแวดล-อมอยXางหลีกเลี่ยงไมXได- โดยองค;การจะได-รับผลกระทบหรืออิทธิพล จากสภาพแวดล-อม ในขณะเดียวกัน องค;การต-องติดตXอสัมพันธ;และมีอิทธิพลตXอสภาพแวดล-อมเชXนกัน ดังน้ัน จึงเปdนหน-าที่ของผู-บริหารและนักกลยุทธ;ที่ต-องหาแนวทางปฏิบัติเพื่อให-ผลกระทบที่เกิดขึ้นเปdนประโยชน; หรือไมXกXอผลคุกคามตXอการดำเนินงานและอนาคตของธุรกิจ ซึ่งจะทำให-องค;การสามารถดำรงอยูXอยXางตXอเนื่อง และมีพัฒนาการที่มั่นคง ดังนั้นถ-าเราสามารถวิเคราะห;สภาพแวดล-อมโดยมีหลักเกณฑ;ที่เหมาะสมและมี ประสิทธิภาพ ก็จะชXวยเพิ่มโอกาสให-องค;การประสบความสำเร็จในอนาคต ซึ่งการวิเคราะห;สภาพแวดล-อมมี บทบาทสำคญั ตอ- งองคก; าร 3 ประการดังตXอไปน้ี 1.บทบาทเกยี่ วกับการกำหนดนโยบาย เปdนวัตถุประสงค;หรือเป‘าหมายแรกของการ วิเคราะห;สภาพแวดล-อม ปกติการดำเนินงานระดับนโยบายจะให-ความสนใจในหัวข-อเชิงกลยุทธ;ที่กว-างๆ ซึ่งจะ มีผลกระทบตXอองค;การทั้งหมด เชXน ทัศนคติ บรรทัดฐาน หรือกฎหมาย โดยที่การวิเคราะห;สภาพแวดล-อมใน ระดับนโยบายจะอยูXในลักษณะที่ไมXมีโครงสร-าง นอกจากนี้ยังมีความสัมพันธ;ทางอ-อมและไมXเปdนทางการกับ การวางแผนขององค;การ ดังนั้นบทบาทเกี่ยวกับการกำหนดนโยบาย จึงมีวัตถุประสงค;ที่จะชXวยให-ผู-บริหาร ระดับสูงมีข-อมูลเกี่ยวกับแนวโน-มของการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในสภาพแวดล-อม โดยที่บทบาทนี้ให-

บทที่ 2 หลกั การพืน้ ฐานการวเิ คราะหส; ภาพธุรกิจ 35 ความสำคัญกับการตรวจสอบตั้งแตXเริ่มต-น เพื่อให-ผู-บริหารระดับสูงสามารถตัดสินใจตอบสนองตXอเหตุการณ;ท่ี เกิดขึ้นได-อยXางเหมาะสม ปกติบุคคลที่จะทำการวิเคราะห;สภาพแวดล-อมสำหรับการกำหนดนโยบายจะให- ความสำคญั กับภาพรวมของการดำเนนิ งานระดับองคก; าร และมกั จะปฏิบตั งิ านข้ึนตรงตอX ผู-บริหารระดับสูง 2. การบรู ณาการเขา- กบั แผนกลยทุ ธข; องธุรกิจ เปdนการวเิ คราะห;สภาพแวดล-อมเพอ่ื ที่จะ กำหนดแนวทางในการพัฒนาหรือปรับปรุงการดำเนินงานขององค;การ โดยชXวยให-ผู-บริหารระดับสูง ผู-บริหาร ตามหน-าที่ทางธุรกิจ หรือสายงานตXางๆ ต่ืนตัวกับการเปลี่ยนแปลงสภาพทางธุรกิจ ซึ่งมีผลกระทบและมีความ เกี่ยวข-องโดยตรงกับการวางแผนในทุกระดับ ตั้งแตXระดับองค;การ ระดับธุรกิจ และระดับหน-าที่ทางธุรกิจ ปกติ บุคคลที่ทำหน-าที่วิเคราะห;สภาพแวดล-อมมักจะทำงานในระดับหนXวยงานหรือระดับองค;การ ซึ่งจะมีการ รายงานผลหรือดำเนนิ งานในฐานะท่ีเปdนสXวนหนึ่งของหนXวยงานทรี่ บั ผดิ ชอบดา- นวางแผน โดยปกติการวิเคราะห;สภาพแวดล-อม จะเปdนสXวนหนึ่งในกระบวนการจัดการเชิงกลยุทธ;ขององค;การ ซึ่งมีความสัมพันธ;กับการพยากรณ;สภาพแวดล-อม เพื่อที่จะกำหนดสมมติฐานพื้นฐานเกี่ยวกับความต-องการ ขององค;การและแผนงานในอนาคต ตลอดจนเกี่ยวข-องกับการนำเสนอข-อมูลและให-รายละเอียดเกี่ยวกับปmจจัย สำคญั ของสภาพแวดล-อม ซ่งึ มผี ลกระทบตอX อนาคตขององค;การ 3. บทบาทเกี่ยวกับหน-าที่ทางธุรกิจ ให-ความสำคัญตXอการพัฒนาศักยภาพ หรือการดำเนินงานตาม หน-าที่ในแตXละสXวนประกอบขององค;การ เชXน การตลาด การเงิน การผลิต และทรัพยากรมนุษย; เปdนต-น โดยผ-ู วิเคราะห;จะเก็บรวบรวมและวิเคราะห;สภาพแวดล-อมอยXางสัมพันธ;กับการดำเนินงานในแตXละหน-าที่ การ วิเคราะห;สภาพแวดล-อมในลักษณะนี้มักจะดำเนินงานเพื่อให-การปฏิบัติงานของแตXละหน-าที่ทางธุรกิจ ดำเนินงานอยXางราบรื่นและประสบความสำเร็จอยXางตXอเนื่อง หรือแก-ปmญหาที่เกิดขึ้นในแตXละสXวน เชXน การ พัฒนาเทคนิคการผลิตให-มีประสิทธิภาพ การปรับระบบสวัสดิการ และการปรับตัวสอดคล-องกับกฎระเบียบ ของรัฐในขณะนั้นๆ เปdนต-น ปกติผู-วิเคราะห;จะปฏิบัติงานในหนXวยงาน และจะให-ความสำคัญเฉพาะเจาะจงใน สภาวะแวดล-อมเฉพาะด-าน ซึ่งเปนd สวX นท่ตี ดิ ตอX กับหนา- ที่งานของตน

36 การจัดการเชิงกลยทุ ธ;ในงานอตุ สาหกรรม การวเิ คราะห; การกำหนดนโยบาย สภาพแวดลอ- ม การบูรณาการกบั กลยุทธ; สนับสนุนหน-าท่ที างธรุ กจิ รูปที่ 2.2 บทบาทของการวิเคราะห;สภาพแวดลอ- มทมี่ ตี Xอองคก; าร ทีม่ า: ณฎั ฐพนั ธ,; 2552 จะเห็นวXาถึงแม-จะดำเนินงานอยูXภายในองค;การเดียวกัน แตXการวิเคราะห;สภาพแวดล-อมอาจจะมี บทบาทที่แตกตXางกันในแตXละระดับหรือหนXวยงาน โดยบทบาทที่เกี่ยวข-องกับนโยบายจะมีขอบเขตการ ดำเนินงานที่กว-างและไมXเกี่ยวข-องโดยตรงกับการวางแผนขององค;การ ในทางตรงข-าม บทบาทเฉพาะหน-าที่จะ มีเป‘าหมายที่เฉพาะเจาะจงถึงเรื่องใดเรื่องหนึ่งที่แตXละหนXวยงานสนใจ ขณะที่บทบาทที่บูรณาการเข-ากับการ วางแผนกลยุทธ; จะให-ความสำคัญกับความสัมพันธ;ของการวิเคราะห;สภาพแวดล-อมและวางแผนอยXางเปdน รูปธรรมอยXางไรก็ตาม จะเห็นวXาบทบาททั้งสามเปdนตัวอยXางที่ดีกวXา การวิเคราะห;สภาพแวดล-อมจะเปdน ประโยชน;ตXอการดำเนินงานขององค;การ ดังนั้นผู-บริหารและนักกลยุทธ;จึงควรที่จะเข-าใจบทบาทของการ วิเคราะห;สภาพแวดล-อมวXา จะต-องสอดคล-องและเหมาะสมกับความต-องการขององค;การ ซึ่งการดำเนินงานใน บทบาทอ่นื ๆ หรอื ความไมชX ดั เจนในบทบาทกXอใหเ- กิดข-อจำกัดตXอการบรรลวุ ตั ถุประสงค;ขององค;การ 2.5 แนวทางการวิเคราะหส6 ภาพแวดล%อม ความเข-าใจโครงสร-างของสภาพแวดล-อม (Environmental Structure) ในแตXละมิติที่กลXาวถึงในบท นี้ จะเปdนพื้นฐานสำคัญสำหรับผู-จัดการและนักกลยุทธ;ในการทำการวิเคราะห;สภาพแวดล-อม อยXางไรก็ดี ใน ปmจจุบันยังไมXมีมาตรฐานหรือวิธีการที่เปdนสากล (Universal Approach) ในการวิเคราะห;สภาพแวดล-อม เนื่องจากยังไมXมีเทคนิคการวิเคราะห;และการพยากรณ;สภาพแวดล-อมที่สามารถกำหนดปmจจัยที่มีผลกระทบตXอ