13-iounios-2018

Η αξία της ανάγνωσης II Γιώργος Σανιδάς Στη σειρά αυτή άρθρων θ' ασχοληθούμε διεξοδικά κι αποκλειστικά με τη δια- χρονική αξία της ανάγνωσης και το πώς μπορεί να την αγαπήσουν τα παιδιά και οι νέοι. Προέκυψε από το γεγονός πως στις μέρες μας, όπου όλοι σχεδόν οι λαοί κατέ- κτησαν το δικαίωμα της ελεύθερης ιδιωτικής ανάγνωσης, πολλοί άνθρωποι το απεμπολούν εύκολα σαν να πρόκειται για θέμα δευτερεύουσας σημασίας. Ειδικά στη χώρα μας (και θα εξηγήσουμε προσεχώς το γιατί), το κακό παράγι- νε και κάτι οφείλουμε να κάνουμε όσοι αγαπάμε ακόμα το διάβασμα, πριν να είναι πολύ αργά. Κατ' αρχήν πρέπει να αντιληφθούμε όλοι και να διαδώσουμε σε κάθε κατεύ- θυνση, πως το διάβασμα γενικά, αποτελεί τη σπουδαιότερη λειτουργία του ανθρώπου μετά την αναπνοή και συνδέεται άμεσα και άρρηκτα με την ύπαρξή και την εξέλιξή του ως σκεπτόμενο ον. \"Η ανάγνωση είναι για το νου, ότι η άσκηση για το σώμα\", όπως υποστήριξε σοφά ο Έντισον. Να μάθουμε επίσης, ότι το δικαίωμα όλων στην εκπαίδευση πρώτα, και στην ελεύθερη ανάγνωση στη συνέχεια, κατακτήθηκε σχετικά πρόσφατα, κι όχι παντού, με αγώνες και θυσίες. Σε ό, τι αφορά τα παιδιά, υπάρχουν σοβαρότατες πιθανότητες να

αγαπήσουν το διάβασμα, αν το αγαπούν οι μεγάλοι στο περιβάλλον τους. Εδώ, λοιπόν, θα ψάξουμε την ιστορία της ανάγνωσης, τις διακρίσεις της, τα πλεονεκτήματά της, το πού να στοχεύουμε διαβάζοντας, τι και πώς να διαβά- ζουμε, τι σημαίνει πνευματική καλλιέργεια, τι είναι το δημιουργικό διάβασμα, πώς θα κάνουμε τα παιδιά συνειδητούς αναγνώστες κι άλλα πολλά. Το ζητούμενο είναι να δημιουργήσουμε ένα ισχυρό οπλοστάσιο επιχειρημάτων μέσα απ' την πλήρη ανάλυση του θέματος, ώστε να γίνουμε αποτελεσματικοί πρεσβευτές μιας αλυσιδωτής προσπάθειας που θα έχει ως στόχο να ξαναφέ- ρει την ανάγνωση στο προσκήνιο και να την κάνει μέρος της καθημερινότητας όλων. Αναμφισβήτητα \"εν αρχή ην ο Λόγος\" (ρήση απ' το ξεκίνημα του κατά Ιωάννη Ευαγγελίου). Η γλώσσα και τα αλληλένδετα παράγωγά της, γραφή κι ανάγνω- ση, αποτελούν τις σημαντικότερες ανακαλύψεις του ανθρώπου. Χωρίς αυτά δε θα υπήρχε επικοινωνία, πολιτισμός, πρόοδος, εξέλιξη. Οι επόμενες γενιές δε θα μπορούσαν να στηριχθούν στη συσσωρευμένη γνώση και εμπειρία των προηγούμενων για να δώσουν ώθηση στην κίνηση της ανθρωπότητας προς τα μπρος. Έτσι, το είδος μας θα ζούσε στα σκοτάδια της άγνοιας και δε θα διέφερε και πολύ απ' το υπόλοιπο ζωικό βασίλειο.

3500 χρόνια πριν, στη Μεσοποταμία, 70 χιλιόμετρα νότια της Βαγδάτης, εκεί όπου αργότερα άνθισε η ξακουστή Βαβυλώνα, ξεκίνησε η ιστορία των βιβλί- ων με την ανακάλυψη της τέχνης της γραφής, ως μνήμη για εμπορικούς σκο- πούς και επικοινωνία, χωρίς τη φυσική παρουσία των ανθρώπων και τους περιορισμούς του χωροχρόνου. Τότε άρχισαν οι άνθρωποι να σκαλίζουν πάνω σε πήλινες πινακίδες, σύμβολα που προορίζονταν για ανάγνωση. Η ανάγνωση όμως με την ευρεία έννοια, προηγήθηκε της γραφής καθώς θα μπορούσε να πει κανείς, πως η φύση αποτελεί ένα ανοιχτό βιβλίο για τα μά- τια και τις λοιπές αισθήσεις του ανθρώπου. Έτσι η εικόνα, ταυτίζεται με την πρώτη-πρώτη εμπειρία διαβάσματος. Μπορούμε λοιπόν να συσχετίσουμε την πορεία της ανάγνωσης με τη διαδρομή του ανθρώπου από την ώρα που γεννιέται και δέχεται τα ερεθίσματα, οπτικά και άλλα, απ' το περιβάλλον, ως την ώρα που κλείνει τα μάτια και σταματούν οι αισθήσεις του. Όλη μας η ζωή δηλαδή, θέλοντας και μη, συνδέεται με τη διαδικασία που ονομάζουμε ανά- γνωση. Είναι πανταχού παρούσα και τα πάντα πληρούσα. Θα επανέλθουμε προσεχώς και διεξοδικότερα στην ιστορία της ανάγνωσης, στο επόμενο άρθρο όμως θα μιλήσουμε αποκλειστικά για τη χρησιμότητά της στον σύγχρονο άνθρωπο.

Χρήστος Διαμαντόπουλος Ο Βεροβέν είναι ικανότατος αστυνομικός. Ο επιθεωρητής Βεροβέν είναι «κάποιος Μετά την δολοφονία της γυναίκας του, πριν που σκέφτεται τόσο με το μυαλό του όσο λίγα χρόνια, είχε αποσυρθεί, από το σώμα, και με τα χέρια του: δεν καταλαβαίνει αλλά κατάφερε να συνέλθει. Τώρα θα πραγματικά, παρά μόνο ό, τι μπορεί να κληθεί να αντιμετωπίσει την κακοποίηση ζωγραφίσει». της συντρόφου του, Ανν, που βρέθηκε τυχαία σε μια ληστεία κοσμηματο-πωλείου. Ψυχρή ατμόσφαιρα, κοφτή γραφή, Επίσης ο ληστής θέλει οπωσδήποτε να απρόσμενη εξέλιξη της πλοκής: ο Πιερ σκοτώσει την Ανν. Προσπαθώντας να Λεμέτρ –βραβευμένος με το βραβείο εξιχνιάσει την υπόθεση παραβαίνει τους Goncourt για το μυθιστόρημα Καλή κανόνες του και αναλαμβάνει μόνος του αντάμωση εκεί ψηλά– έχει επιβάλει χωρίς την βοήθεια των συναδέλφων του. το στιλ και το ταλέντο του στη νουάρ Τα περιθώρια του χρόνου για να τον βρει λογοτεχνία. πιέζουν. Όσα μαθαίνει για την Ανν πόσο θα τον επηρεάσουν στην εξέλιξη της υπό- θεσης; Στο τέλος θα τα καταφέρει με τον αδίστακτο εγκληματία; Η «Ανν» είναι το τέταρτο βιβλίο της άτυπης τετραλογίας του Πιέρ Λεμέτρ -με ήρωα τον επιθεωρητή Καμίγ Βεροβέν- και το δεύτερο βιβλίο της σειράς που μεταφράζεται στα ελληνικά, μετά την «Αλέξ» (το δεύτερο βιβλίο που μεταφράστηκε το 2017), ενώ έχει ανακοινωθεί ότι θα μεταφραστεί την Άνοιξη του 2018 το «Ιρέν» (το πρώτο βιβλίο).

Αγάπη Ντόκα Μεγαλώνει, γίνεται δεκάξι. Το σεξ γίνεται γι’ αυτόν καθημερινή υπόθεση, με διάφο- Δύο αδέλφια, ο Ρεϊνάλδο/Ρέι και ο Νέλσον, ρες γυναίκες που γνωρίζει και περιστασια- 9 και 11 χρονών αντίστοιχα, μεγαλώνουν σε κά μένει μαζί τους. Η Μαγδαλένα, όμως, μια ταράτσα με μάνα μισότρελη και γιαγιά- είναι αυτή που του προξενεί κάποια μούμια. Δίπλα μένει μια 20χρονη πόρνη. Η συναισθήματα. μαμά τους τούς τσακώνει να την κοιτούν και Η ζωή του είναι ζητιανιά, κλοπές, πείνα, να αυνανίζονται και τους βρίζει. Ο Νέλσον βρωμιά, γνωριμία με ανθρώπους που τον την σπρώχνει και καρφώνεται το κεφάλι παίρνουν στη δούλεψή τους, αλλά πάντα της σε ένα σίδερο. Βλέποντάς την έτσι, κάποια παρανομία γίνεται κι εξαφανίζεται, σοκάρεται και αυτοκτονεί. Η γιαγιά απλώς επειδή φοβάται να μην ξαναπάει φυλακή. πεθαίνει. Καθώς δεν υπάρχουν μάρτυρες, Ανάμεσα στους ανθρώπους που παίζουν ως ένοχος συλλαμβάνεται ο Ρέι και φυλακί- σημαντικό ρόλο, είναι η γριά γειτόνισσά ζεται. Μέσα στην φυλακή, μαθαίνει να κάνει του Φρεντεσμπίντα, η Κάτια, η Γιούνι, η τατουάζ και πώς να βάζει πέρλες στη βά- Ελενίτα, ο Ιβόν, η τραβεστί Σάντρα και η λανο. Ευκαιρίας δοθείσης, το σκάει. τσιγγάνα Ντέισι. Ζητιανεύει, πεινάει, τον απαξιώνουν. Ο ήρωας περνάει από σαράντα κύματα μέχρι να κατασταλάξει στην μεγάλη του αγάπη, την Μαγδαλένα. Ποια θα είναι, όμως, η κατάληξή τους; Ένα βιβλίο σκληρό, γραμμένο με λέξεις ωμές, που περιγράφουν μια ζωή του περιθωρίου κι όμως καθημερινή, γεμάτο σκηνές βρωμιάς και δυσωδίας, που σου έρχεται να κάνεις εμετό με την ορμή που σχηματίζονται μέσα σου οι εικόνες, μέσα σε έναν κόσμο που ούτε καν φανταζόμα- στε ότι υπάρχει, που φωτογραφίζει μια Αβάνα πολύ διαφορετική από αυτήν που έχουμε στο μυαλό μας. Οι περιγραφές δεν ωραιοποιούν κανένα σκηνικό, αντιθέτως το παρουσιάζουν με τα πιο μελανά χρώματα.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΖΑΡΑΜΠΟΥΚΑΣ Θεωρώ πως η ποίηση δεν είναι για τους λίγους...

Αγγελική Δαφτσίδου ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Ευχαριστούμε τον Πρώτη εμφάνιση στη λογοτεχνία με μια ποι- ποιητή Γιάννη ητική συλλογή. Ήταν το ταξίδι του βιβλίου σου όπως το περίμενες; Ζαραμπούκα για τον χρόνο που Γ.Ζ.: Η αλήθεια είναι πως ακόμα είναι νωρίς για διέθεσε για να να έχω μία ολοκληρωμένη εικόνα για το ταξίδι απαντήσει στις του βιβλίου μου. Άλλωστε δεν έχει κλείσει ούτε ερωτήσεις μας, τρεις μήνες από την ημέρα που επίσημα κυκλο- ώστε να φόρησε. Το ξεκίνημα όμως ήταν ανέλπιστα δυ- γνωρίσουμε νατό και γι' αυτό χαίρομαι ιδιαίτερα! καλύτερα τον ίδιο Τι θα έλεγες πως αποκόμισες από τις κριτι- αλλά και το πρώτο κές και τα σχόλια των αναγνωστών σου; το συγγραφικό Γ.Ζ.: Φτερουγίσματα χαράς και πολλά δάκρυα πόνημα, την συγκίνησης! ποιητική συλλογή Δεν μπορώ να μην ρωτήσω. Γιατί ποίηση; με τίτλο «Το Γιατί όχι ένα ευκολοανάγνωστο μυθιστόρη- μα; αναπόφευκτο της μοναξιάς». Θα μου Γ.Ζ.: Και γιατί όχι; Κοίταξε, για μένα η ενασχό- ληση με τη διαδικασία της συγγραφής είτε πε- επιτρέψετε τον ζών, είτε ποιητικών κειμένων αποτελεί μέσο ενικό, γιατί είναι προσωπικής λύτρωσης από ανείπωτα συναι- ένας άνθρωπος σθήματα και σκέψεις. Ορμώμενος λοιπόν από που αγαπώ και αυτή μου την ανάγκη η ποίηση προέκυψε εντε- λώς αυθόρμητα, τουλάχιστον στο αρχικό στάδιο εκτιμώ βαθιά. συγγραφής της παρούσας συλλογής. Στη συνέ- χεια όμως, ήθελα να κερδίσω ένα προσωπικό

στοίχημα που έβαλα με τον εαυτό μου. Γ.Ζ.: Η συγγραφή ενός ποιήματος εί- Να καταφέρω δηλαδή να εκφράσω ναι σαφώς δυσκολότερη γιατί ο δημι- αυτό που νιώθω μέσα από ένα σύντο- ουργός πρέπει μέσα από ένα κείμενο μο σε έκταση κείμενο! περιορισμένης έκτασης να ξεκλειδώ- σει τον συναισθηματικό κόσμο του Προσωπικά, σαν αναγνώστη, με α- αναγνώστη και να διεγείρει τη σκέψη νακουφίζει το γεγονός πως γράφε- του. Θεωρώ πως η ποίηση δεν είναι ται ποίηση από νέους ανθρώπους. για τους λίγους... Πιστεύεις πως υπάρχει μέλλον στην ποίηση στην εποχή μας; Ίσως αυτό είναι ένα διαχρονικό στε- ρεότυπο που επικρατεί γύρω από το Γ.Ζ.: Ζούμε σε μια πεζή εποχή, όπου συγκεκριμένο λογοτεχνικό είδος που το είδος της ποίησης βάλλεται από την με βρίσκει αντίθετο. Πιστεύω ότι υ- εμπορευματοποίηση του λογοτεχνικού πάρχουν ποιητές που κουμπώνουν χώρου, η οποία κατ' επέκταση έχει ως τέλεια στον καθένα μας. Αρκεί να αποτέλεσμα τα μυθιστορήματα, κυρί- έχουμε τη διάθεση να τους βρούμε ως τα ογκώδη, να παράγονται, να μέσα απ' τη διαδικασία της προβάλλονται και να πωλούνται ευκο- ανάγνωσης! λότερα. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως η ποίηση δεν ανθίζει στις μέρες μας. Γράφοντας τα ποιήματά σου είχες στο μυαλό σου ενδεχομένως σε Το αντίθετο μάλιστα! Μπορεί το κομ- ποιον απευθύνεται αυτό που γρά- μάτι της πίτας που της αναλογεί να φεις ή ήταν αυθόρμητη και από είναι μικρό, όμως υπάρχουν τόσα ψυχής η γραφή σου; πολλά ερεθίσματα γύρω μας, που αποτελούν το ιδανικότερο υλικό για Γ.Ζ.: Αν και θα ακουστεί κάπως εγω- τη δημιουργία της. ιστικό αυτό που θα πω, αλλά η αλή- θεια είναι πως αρχικά τα ποιήματα τα Από την εμπειρία σου είναι όντως έγραψα με σκοπό την δική μου προ- πιο δύσκολη η ποιητική γραφή από σωπική απελευθέρωση από το βά- κάποιο κείμενο σε πεζό λόγο; Και ρος ανείπωτων συναισθημάτων, αν ναι, είναι εξίσου δύσκολο να δια- χωρίς να αναλογιστώ αυτό που βαστεί; αναφέρεις.

Πιστεύεις πως ο ποιητής πρέπει να μελετά, να έχει σαφείς επιρροές από λογοτεχνικά ρεύματα και μεγάλους ποιητές ή είναι κάπως ξεπερασμένο στην μοντέρνα ποίηση; Γ.Ζ.: Νομίζω πως επιβάλλεται! Μπορεί η μοντέρνα ποίηση να αποκλίνει τουλά- χιστον τεχνικά από τους μεγάλους μας ποιητές, αλλά η μελέτη τους νομίζω πως αποτελεί ανεξάντλητη πηγή έμ- πνευσης και μέσο που μπορεί να συνδράμει στην βελτίωση και στην ωρίμανση του ταλέντου σε συνδυασμό με τις εμπειρίες που προσφέρει ο χρόνος! Είσαι ένας νέος άνθρωπος, φοιτη- τής. Πιστεύεις πως στη συγγραφή υπάρχει χώρος για νέους ανθρώ- πους ή η απόφαση δεν είναι τόσο των εκδοτικών αλλά περισσότερο των αναγνωστών και στο τι συνηθίζουν να διαβάζουν; Γ.Ζ.: Πάντα και παντού υπάρχει χώρος για τους νέους ανθρώπους. Ίσως η αρχή να είναι κάπως δύσκολη μιας και λόγω της οικονομικής κρίσης που αντι- μετωπίζουμε οι εκδότες δύσκολα εμπι- στεύονται τους νέους δημιουργούς. Δύσκολα πια ρισκάρουν. Ας μην ξεχνάμε πως κι αυτοί επιχειρηματίες

είναι... Όμως αυτό δεν σημαίνει πως μου βήμα και βρίσκομαι σε μία πολύ δεν υπάρχουν εκδότες που αφου- γόνιμη διαδικασία αναζήτησης και γκράζονται τις νέες λογοτεχνικές μελέτης της ιδιαίτερης φόρμας κειμέ- φωνές και τους δίνουν το δικό τους, νου με την οποία θέλω να ασχοληθώ. έστω και μικρό χώρο, για να ακου- Άλλη μία πρόκληση για μένα έχει ξεκι- στούν. Παράδειγμα αποτελούν οι νήσει! Ωστόσο, δεν θέλω να ανακοι- Εκδόσεις Πνοή που μου έδωσαν την νώσω κάτι συγκεκριμένο, μα ούτε και ευκαιρία και το βήμα να επικοινωνή- να βιαστώ να δημιουργήσω γιατί η σω το πρώτο μου λογοτεχνικό έργο συγγραφή για εμένα είναι ανάγκη. με το αναγνωστικό κοινό. Όσο για το δεύτερο σκέλος της ερώ- ΕΧΩ τησης, πιστεύω πως και οι αναγνώ- ΜΠΡΟΣΤΑ ΜΟΥ στες έχουν μεγάλο μερίδιο ευθύνης, ΜΊΑ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΖΩΗ αφού σε αυτούς στηρίζεται η επιτυχία ΓΙΑ ΝΑ ΓΡΑΦΩ. ενός βιβλίου. Θέλω να πιστεύω πως ΑΣ ΤΗΝ ΖΗΣΩ, οι πραγματικοί αναγνώστες, αυτοί ΟΜΩΣ, ΠΡΩΤΑ... που πάντα θα κοιτούν στα πιο χαμη- λά ράφια των βιβλιοπωλείων, αυτοί «Το αναπόφευκτο της μοναξιάς» είναι που θα προσπαθούν να ξετρυπώ- μία ποιητική συλλογή, η συγγραφή σουν βιβλία διαμάντια, αυτοί που θα της οποίας ξεκίνησε δειλά μέσα στο ψάχνουν κάτι φρέσκο και διαφορετικό 2014, ως μία προσπάθεια να γίνουν ίσως θα συνεχίσουν να υπάρχουν και οι στίχοι από κάθε ποίημα το κλειδί να δίνουν ευκαιρίες στους νέους δη- που θ' ανοίξει την πόρτα της ψυχής, μιουργούς. κι από μέσα θα ξεχυθούν όλα εκείνα, τα ανείπωτα συναισθήματα που την Έκανες το πρώτο βήμα στον μα- βαραίνουν. Κι εκείνη να πετάξει ψηλά κρύ αυτό δρόμο με μια, κατά γενι- στο τέλος, ελεύθερη πια, δίχως βάρη κή ομολογία, σοβαρή και αξιόλογη να τσακίζουν τις φτερούγες της και ν’ δουλειά. Τι να περιμένουμε από αναζητήσει το φως της λύτρωσης. σένα; Υπάρχουν σχέδια για το μέλλον; Γ.Ζ.: Έχω ήδη σκεφτεί το επόμενό

Αγγελική Δαφτσίδου Λένε πως η ποίηση είναι δύσκολη. Δύσκολη στη γραφή, αλλά και δύσκολη στην ανάγνωση. Πώς μπορούν όμως οι λέξεις να είναι δύσκολες και ειδικά αυτές που μιλάνε απευθείας στην ψυχή; Είναι σαν να λέμε πως μια μελωδία είναι δύ- σκολη να την ακούσεις, ένας πίνακα ζωγραφικής δύσκολος να τον δεις και ούτω καθεξής… Η ποίηση όμως, αν της δώσεις μια ευκαιρία, είναι σαν να φοράς το αγαπημένο σου μπλουζάκι, εύκολη, αβίαστη, αρκεί να της ανοίξεις το μυαλό και την καρδιά. Διαβάζοντας την ποιητική συλλογή του μοναξιά, διαφεντεύει το παρελθόν και το μέλ- Γιάννη Ζαραμπούκα «Το Αναπόφευκτο λον και αφήνει άλλοτε άδεια κουφάρια και της Μοναξιάς» αυτό ένιωσα. Ζεστά και άλλοτε σεντούκια γεμάτα πολύτιμες αναμνή- οικία. Γυρνούσα τις σελίδες και στις λέξεις σεις. Τα ποιήματα διακατέχονται από μια του βιβλίου έβρισκα κομμάτια δικά μου. μουσικότητα που σε παρασύρει, γραμμένα Πράγματα που έζησα, φόβους, αγωνίες, όλα σε ελεύθερο στίχο. Η συγκίνηση είναι ξεχασμένα όνειρα, ώρες μοναξιάς και σχεδόν χειροπιαστή και οι λέξεις των ποιημά- απελπισίας… Διάβαζα και έλεγα δεν των, αν και με μια πρώτη ανάγνωση φαίνο- μπορεί, για μένα είναι γραμμένο αυτό. νται πεσιμιστικές, κρύβουν δύναμη και ελπίδα. Με ευαισθησία και μια λεπτότητα που Μοναξιά, στιγμές ερωτικές, θύμισες, πόνος, αξίζει στην ανθρώπινη φύση ο ποιητής απόγνωση… αλλά και ελπίδα για μια νέα καταπιάνεται με ό, τι μπορεί να βιώσει αρχή. Δειλία όμως και δύναμη να την λίγο πολύ ο άνθρωπος. Κυρίαρχη η αναγνωρίσεις.

Βλέμματα σε ηλεκτροσόκ, παλμοί πα- ράλυσης, μηχανικές ανάσες, σημάδια έρωτα... Πρόκειται σίγουρα για ένα ανατρεπτικό μυθιστόρημα που καθηλώνει. Μυστή- ριο, πάθος, έρωτας, έγκλημα, δολο- φονία, αγάπη... όλα με ένα \"κλικ\"... Ο έρωτας εκείνος όμως που επηρεάζει καταλυτικά τις ανθρώπινες σχέσεις. Που χειραγωγεί συμπεριφορές, να γεννά πάθη και προκαλεί τραγικές καταστάσεις. Μια ιστορία αγάπης που φθονεί ακόμα και η ίδια η Μοίρα, εμποδίζοντάς την ν' ανθίσει. Ο ΧΡΟΝΟΣ ΘΕΡΑΠΕΥΕΙ ΤΙΣ ΚΑΡΔΙΕΣ; ΣΒΗΝΕΙ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ; Χαρά Δελλή Σαν το δολοφόνο που γυροφέρνει τον Nα σε λένε Μαρίνα -συγγνώμη, απέχει από τόπο του εγκλήματος, έτσι κι ο το προσωπικό μου γούστο-, να είσαι λίγο στη γοητευτικός Πάρης (αχ Πάρη!) με τη σκιά της καλλονής αδερφής σου και ξαφνικά ρομαντική κι ευάλωτη Μαρίνα να βρίσκεσαι σε έναν καλοκαιρινό εξωτικό συνεχίζουν να γυρίζουν στο νησί για παράδεισο -βλέπε Σαντορίνη!-, και έξω από ένα φινάλε που ανατρέπει τα πάντα. το βιβλιοπωλείο απ' το οποίο μόλις βγήκες - ταύτιση!- να πέφτεις πάνω στον Πάρη -βλέπε \"Θα έρθω πάλι. Μη φοβάσαι. Δεν θα μυθολογία...- και να μένει άναυδος! φύγω. Θα είμαστε μαζί. Τίποτα δεν Το αρσενικό που κάθε γυναίκα περιμένει να μπορεί να μας χωρίσει!\" συναντήσει κάποια στιγμή στην ζωή της. ΡΙΣΚΑΡΕΙΣ ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ Νομίζω, μας γοήτευσε όλες! ΕΥΤΥΧΙΑ;

Η παράλογη λογική της μουτζούρας Η παράλογη λογική της μουτζούρας Αναστασία Νεραϊδόνη Δεν ξέρω αν θα σας Διαπίστωσα λοιπόν πως όταν εισάγονται στο μιλήσω ως καθηγήτρια γυμνάσιο χρησιμοποιούν στυλό. Στην αρχή, ή ως συγγραφέας ή και νόμιζα ότι θεωρούν το μολύβι και τη γόμα πολύ παιδικά, όμως μου μετέφεραν ότι το τα δύο μαζί. κάνουν γιατί το απαιτούν οι καθηγητές του Απεχθάνομαι τις γυμνασίου. Μάλιστα τους έχουν δηλώσει ρητά μουτζούρες. Είτε στο να μην χρησιμοποιούν μπλάνκο αφήνοντας τις δικό μου γραπτό, γι' μουτζούρες στο γραπτό τους. Οπότε όταν αυτό και συνηθίζω να τους μοιράζω μολύβια στην τάξη μου για να γράφω με μολύβι, είτε γράψουν, μουτζουρώνουν τα λάθη ακόμα και στα γραπτά των με το μολύβι. μαθητών μου που έχω την χαρά να διορθώνω. Αδυνατώ εδώ και μήνες να συλλάβω την λογική των καθηγητών δημοσίας εκπαίδευσης που το απαιτούν. Ενίσταμαι ως εκπαιδευτικός, ως λάτρης του όμορφα γραμμένου χαρτιού και ως άνθρωπος των γραμμάτων.

Η μουτζούρα που μένει πάνω στο Αυτό θέλουμε να διδάξουμε στους γραπτό και δεν σβήνει, έχει μια υπο- εφήβους; Ότι τα λάθη μας είναι ανεξί- χθόνια αρνητική σημασία στην ψυχο- τηλα σαν τις μουτζούρες; Γιατί να μην σύνθεση ενός παιδιού. Όλοι κάνουμε τους μάθουμε αυτό που κάνουν όλοι λάθη. Ακόμα και ο καλύτερος διδά- οι συγγραφείς; Στην αρχή κάνουμε το κτωρ φιλόλογος. Η γόμα υπάρχει για προσχέδιο ενός γραπτού με μολύβι, να σβήνει τα λάθη μας. Και τα λάθη το επιμελούμαστε και μετά περνάμε μας φυσικά υπάρχουν για να τα δι- την πένα (ή τις μπόλικες χρωματιστές ορθώνουμε και να μαθαίνουμε. Να πένες αν είστε σαν εμένα). βελτιωνόμαστε ως άνθρωποι σε μεγαλύτερο βάθος ανάλυσης. Αντίστοιχα λοιπόν ας πούμε στις εύ- πλαστες εφηβικές ψυχές να σχεδιά- Η μουτζούρα που μένει πάνω στο ζουν ναι μεν το μέλλον τους, αλλά γραπτό, δείχνει στα παιδιά ότι τα πάντοτε με μολύβι. Να σβήνουν τα λάθη μας πάντα μένουν εκεί, να μας λάθη τους με την γόμα και να ξανα- χλευάζουν ότι είμαστε ανάξιοι, να μας προσπαθούν για το καλύτερο αποτέ- κυνηγούν στο μέλλον. Πολλές φορές λεσμα. είχε τύχει -ούσα στη πρώτη λυκείου- να κοιτάξω τα τετράδια που είχα στο Εξάλλου οι άνθρωποι είμαστε σαν τα γυμνάσιο. Τι θα γίνει σε ένα παιδί που μολύβια. Το καλύτερο κομμάτι είναι έχοντας ανέβει επίπεδο, κοιτάξει τα κρυμμένο μέσα μας. Πάντοτε αφήνου- μουτζουρωμένα γραπτά του παρελ- με σημάδια όταν αγγίζουμε των άλλων θόντος του; Και σκεφτείτε το αυτό σε τις ζωές. Κάνουμε λάθη. Τα σβήνουμε όλες τις φιλοσοφικές εκφάνσεις. αλλά γινόμαστε πολύ καλύτεροι όταν Μελάνι που δεν φεύγει-λάθη-παρελ- ακονιζόμαστε. θόν-παρόν. Λέει ένα ρητό: «Χρησιμοποιούσαμε μολύβια όταν είμαστε μικροί και τώρα χρησιμοποι- ούμε στυλό. Ξέρετε γιατί; Γιατί τα λάθη στην παιδική ηλικία μπορούσαν εύκολα να σβηστούν ενώ τώρα όχι».

Ποτίτσα Πιερρουτσάκου Ένα πολύ όμορφο, ρομαντικό μυθιστόρη- μα βασισμένο ως επί το πλείστον σε αλη- θινή ιστορία είναι αυτό το βιβλίο της κυρίας Φανής Πανταζή. Μου τράβηξε την προσο- χή από το πολύ όμορφο εξώφυλλο που με μαγνήτισε πραγματικά!! Μια γυναίκα με δύο πολύ γλυκά μάτια, ένα καράβι και η θάλασσα.... αινιγματική η ματιά της, μα και μελαγχολική.… 600 σχεδόν οι σελίδες που σε παρασέρ- νουν να διαβάσεις την ιστορία δύο γενεών, απόγονος των οποίων είναι και η συγγρα- φέας μας. Όλα ξεκινούν στην πανέμορφη Η αγάπη όλα τα οδηγεί και τα νικά και οι Σύρο γύρω στο 1850, όπου παρακολου- ήρωές μας αλλάζουν σελίδα στη ζωή τους, θούμε την ιστορία της οικογένειας του Πε- μετακομίζοντας στην Αλεξάνδρεια. Εκεί θα τρή και της Δέσποινας Βικέλα. Ο Πετρής, παρακολουθήσουμε πλέον την ιστορία της ιδιοκτήτης του μεγαλύτερου λουκουμο- οικογένειάς τους και των παιδιών τους, ποιείου του νησιού ζει πολύ άνετα με την εστιάζοντας περισσότερο στην Ρουμπίνη, η σύζυγο και τα τρία του παιδιά, την Φώτω οποία μοιάζει πολύ στον χαρακτήρα με την 9 ετών, τον Αρτέμη 8 και την πεντάχρονη μαμά Ασημίνα. Ασημίνα, πανέμορφη, πανέξυπνη, ατίθασ- η, πεισματάρα… Η Ασημίνα θα είναι και η Έρωτες-φιλίες-πάθη και λάθη συνθέτουν το βασική μας ηρωίδα. Κατέπληξε τους πά- σκηνικό. ντες όταν μετά από δική της απαίτηση ξεκίνησε τα σχολικά μαθήματα από 5 ετών Λάθος άνθρωποι σε λάθος στιγμές μπαί- και πολύ σύντομα γίνεται απίστευτος νουν στις ζωές των παιδιών και προβλήμα- βιβλιοφάγος με τρομερή δίψα για μάθηση. τα δημιουργούνται στην οικογένεια.

Μπορεί το φως να γεννηθεί μέσα από τα σκοτάδια; Μπορεί η αληθινή αγάπη να σβήσει το μίσος; Ο Στεφάν ένας ήρωας επικίνδυνος, εκδικη- τικός με πολύ δύσκολα παιδικά χρόνια και πολλές τραυματικές αναμνήσεις. Τον έκα- ναν πειραματόζωο κάποιοι που ήθελαν να δημιουργήσουν τον τέλειο στρατιώτη και η Ζάνα μια ηρωίδα δυναμική, διεκδικητική και πεισματάρα, μια ρομαντική πρώην κλέφ- τρα που έχει κι αυτή περάσει δύσκολα παιδικά χρόνια. Η αρχή δύσκολη, η πορεία αιματηρή και το τέλος μακρινό....... Ανάμεσά τους ένα Αόρατο Νήμα που συν- δέει το φως με το σκοτάδι, τη ζωή με τον θάνατο, το μίσος με την αγάπη. Αναστασία Ελευθεριάδου Αόρατη η κλωστή της μοίρας που δένει δύο ανθρώπους οι οποίοι προορίζονται Έρωτας, πάθη, μίσος, κίνδυνος ολούθε, να είναι μαζί. ίντριγκες, δίψα για εκδίκηση, ατμοσφαιρι- κές περιγραφές, κινηματογραφικές εικό- Αυτό το μαγικό νήμα μπορεί να τεντωθεί νες... Αν και οι ιστορίες μοιάζουν να επανα- ή να μπερδευτεί, αλλά ποτέ να σπάσει; λαμβάνονται και οι πρωταγωνιστές απλά Θα τα καταφέρει να αντέξει το Αόρατο αλλάζουν ονόματα, η κυρία Ευσταθίου νήμα; ξέρει να παρασύρει τον αναγνώστη και να τον ταξιδεύει σε ένα παραμύθι που τα έχει Όλα ήταν καλύτερα τώρα. όλα! Μου φάνηκε σαν μια άλλη εκδοχή του Σκοτάδι πυκνό και λήθη. κλασικού παραμυθιού \"Η πεντάμορφη και Η λύτρωσή της κάποτε, η το τέρας\". λύτρωσή της τώρα. Δεν ήθελε να ξυπνήσει ποτέ.



Aργύρης Xριστομάγνος

Δημήτρης Μπονόβας Αργύρης Τι είναι εκείνο που σε ωθεί να γράφεις; Χριστομάγνος. Ένας ιδιαίτερος ποιητής. Α.Χ.: Τιτάνιες μάχες που δίνονται, με έπαθλο Ένας ιδιαίτερα ωραίος πολλές φορές την ίδια την ψυχή του ανθρώπου, είναι εκείνο που με ωθεί να μπω όχι μόνο ποιη- ποιητής. Ένας τής, θα έλεγα, αλλά και χρονικογράφος τους. συνδυασμός του Διαβάζοντας κάποιος το «LIMITED EDITION» σκοτεινού με τον και το «2ος Νόμος» μπαίνει στη σφαίρα των φωτεινό εαυτό. Δύο στοιχείων που από την Αυγή της ανθρωπότητας εκφάνσεις του ίδιου συγκρούονται, καταλύοντας ολόκληρα βασίλεια, ατόμου, δύο στοιχεία πάνω σε δεσμούς μεγατόνων: από κοινωνικά που όλοι κρύβουμε και πολεμικά μέχρι αόρατα και συμπαντικά. Φως μέσα μας. Ποιο από τα και Σκοτάδι. Έρωτας και Μίσος. Τάξη και Χάος. δύο όμως θα κερδίσει; Πνεύμα και Ύλη. Ειδικά στην έμμετρη εισαγωγή Ας αφήσουμε τον ίδιο του 2ου Νόμου κάνω ξεκάθαρη εικόνα στον ανα- γνώστη για το τι πρόκειται να αντιμετωπίσει. Και να μας πει… δεν είναι τόσο εύκολο όσο ακούγεται, πίστεψέ με, Δημήτρη. Γενικότερα, το σωστό γράψιμο δεν είναι εύκολος δρόμος. Η ποίηση είναι ένα δύσκολο μονοπάτι. Μοναχικό κατά πολλούς. Ποια η άποψή σου; Τι σε οδήγησε προς αυτή τη κατεύθυνση; Α.Χ.: Νομίζω ότι αποκρυσταλλώνω την άποψή μου στο ποίημα «Η Ποίηση Είναι Ένα Παιδί Όλες Τις Μέρες Του Χρόνου». Η γοητεία Της, λοιπόν, και τίποτε άλλο με τράβηξε κοντά της. Έτσι δεν γίνεται με όλα τα πράγματα; Και τους ανθρώπους.

Ποιες οι επιρροές σου; Α.Χ.: Από την αρχαία ελληνική γραμμα- τεία: Όμηρος, Πλάτων, Ηρόδοτος, Θου- κιδίδης. Από επτανήσιους ποιητές: Σολ- ωμός και Βαλαωρίτης. Από συγγραφείς sci-fi: Alan Moore, Pat Mills, Ph. Dick. Από συγγραφείς τρόμου και ηρωικής φαντασίας: Jack Vance, Robert E. Howard, H. P. Lovecraft, Stephen King, Chuck Palahnium, Norman Mailer. Αυτά ως κύριες επιρροές. Δεν θα έπιανα το στυλό, όμως, αν δεν υπήρχε το Heavy Metal με τους Cirith Ungol, Manilla Road, Omen, Tyrant (Αμερικάνους), Heavy Load, Fifth Angel, MP, Manowar, Priest και Maiden. Οι στίχοι τους (τόμοι ολόκληροι) στέκονται και μόνοι τους, εξ άλλου. Διαβάζοντάς σε, η αλήθεια είναι ότι αποκόμισα ανάμικτες εντυπώσεις. Παρατήρησα ότι είσαι εν μέρει “σκο- τεινός” αλλά είδα και ένα κωμικό στοιχείο. Προσωπικά, πώς “βλέ- πεις” τα γραπτά σου; Α.Χ.: Το κωμικό στοιχείο υπάγεται στο πεδίο του σαρκασμού (και αυτοσαρκα- σμού σε σημεία, αν θέλετε). Τα γραπτά μου δεν έχω την «πολυτέλεια» να τα «δω», όπως δεν μπορεί ένα δέντρο να φέρει άποψη για τα φρούτα που βγάζει.

Οι άνθρωποι δίνουν ονομασία στα δέ- όνειρο που προσδοκώ για το μέλλον ντρα απ’ τους καρπούς τους. Συνεπώς, είναι τα ελληνικά Μεταλιθικά έργα αφήνω τα έργα μου στην κρίση του γενικότερα (και τελευταία ας μείνουν Χρόνου και μόνο. τα δικά μου) να αποτελέσουν τροφή σκέψης για τους επόμενους καλλιτέ- Ανέφερε τρεις χαρακτηρισμούς για χνες. τον εαυτό σου για τους οποίους εί- σαι υπερήφανος και τρεις για τους Πιστεύεις ότι ένας καλλιτέχνης, οποίους όχι. στην Ελλάδα του 2018, μπορεί να βιοπορίζεται από την τέχνη του; Α.Χ.: Ο Γέρων Παΐσιος (πολύ μου αρέ- σουν τα έργα του) έλεγε ότι όταν σε Α.Χ.: Στ’ αλήθεια, λόγω αφενός της ουσιώδη συζήτηση ξεκινάς μια πρότα- κρίσης που διανύουμε και αφετέρου ση με το «εγώ», είσαι εξ αρχής λάθος. του μικρού αγοραστικού κοινού της Το πιστεύω αυτό. Μόνο αρνητικά έχω Ελλάδας, όχι. Αν όμως κάποιος είναι να επιδείξω για τον εαυτό μου, πράγ- πραγματικά άξιος σε αυτό που δημι- ματα που προσπαθώ συνεχώς να βελ- ουργεί και εντείνει τις προσπάθειές τιώνω. Αν ξεκινήσω να λέω, δεν θα του να το προωθήσει, τότε μπορεί να τελειώσω. ελπίζει σε ένα σταθερό αγοραστικό πυρήνα, βιοποριζόμενος κιόλας. Από Ο χειρότερος εφιάλτης που φοβάσαι όλες τις Τέχνες, η λογοτεχνία είναι η για την καριέρα σου και το ομορφό- πιο δύσκολη σ’ αυτό. τερο όνειρο που έχει πραγματοποι- ηθεί ή προσδοκάς για το μέλλον; Αν μπορούσες να αλλάξεις κάτι - στον τομέα της λογοτεχνίας- τι θα Α.Χ.: Ο χειρότερος εφιάλτης στην -όχι ήταν αυτό; καριέρα εκ του cursus honorum των Ρωμαίων, αλλά σταδιοδρομία μου εκ Α.Χ.: Η λογοτεχνία είναι ο καθρέφτης του ελληνικού σταδίου- ποίηση είναι να μιας μεγάλης πτυχής της κοινωνίας. την δω σαν καριέρα. Έτσι, αν χαθεί η Αλλοιώνοντας τον καθρέφτη για να αυθεντικότητα σε ό, τι έργο βγαίνει απ’ δείχνει «καλύτερη» η εικόνα, ο Νάρ- τα χέρια μου, καλύτερα να τα μαζέψω κισσος θα ψάξει να βρει άλλον καθρέ- και να πάω σπίτι. Το ομορφότερο φτη και η εικόνα θα μείνει κενή. Στην

Solus Ipse ----------- Νύχτα χτες ο ορίζοντας φωτίζετο ακατάπαυστα... Χάραμα οι επιζώντες συνεχίζουν στα χαλάσματα... Το έδαφος βαθιά από την οβίδα έχει σκαφτεί... Η ανάσα τους κοφτή. Ύπαρξη χωρίς την πλήρη επίγνωση του βάθους της είναι μια εκδοχή ανυπαρξίας, μίας άρρωστης παγίδας μεταξύ Αιώνων που η Ιστορία κρατά κι Εκείνων του μετά. Άρμα τόσων τόνων σπρώχνει πίσω η αναπήδηση, τρεις στιγμές αργότερα, στις φλόγες κατά το ήμισυ τυλίγεται μια κόρη σ' έναν ξέφρενο χορό, ψελλίζοντας \"νερό!\" Mοιάζει η Φύση να μετέχει εντός της αγωνίας της. Έστω ότι γλιτώσει, δεν θα χαίρει ελπίδας ίασης. Ο αέρας φέρνει καουτσούκ και λίπος χοιρινό, μέσα στο πρωινό. Ένα παιδί, πάνω από τριών χρονώ δέν τό 'λεγες... μία απ΄ τις παράπλευρες –ε, όπου νά 'ναι– απώλειες... μονάχο πώς πασχίζει εξ' απ' τις πέτρες να συρθεί... μια πάσχουσα μορφή. Βλέποντας ν' απλώνεται το αίμα του ολοπόρφυρο, στάθηκα. Εμβάθυνα. Το μεν πνεύμα έστι πρόθυμο για νά βγει διά πύλης τεθλιμμένης και στενής, η δε σαρξ ασθενής; Κάποιοι συμπολεμιστές πλέον ατενίζουν ήρεμα, δίπλα δίπλα το βαρύ, θολό ηλιοβασίλεμα, στο φρούριό μας που τρεις ώρες πριν είχαν σταλεί, για να καταληφθεί. Κίτρινοι, χλωμοί, αμόρφαστοι κάτ' απ' το δέρμα τους, πάσσαλοι τους συγκρατούν ως τον κομμένο αυχένα τους στην άμμο κείτονται τ' ακέφαλά τους τα κορμιά, χιλιόμετρα μακρυά. Βόμβες διασποράς συντρίβουν κλίμακες και κράσπεδα... Ένοικοι, περαστικοί, διαμελισμένοι ανάσκελα... Γαζώνει το μυδράλιο κι ένα τζιπ θ' ανατραπεί... απ' ωστική ριπή. Άγγελοι κουρνιάζουν πάνω στο ον που για εκδίκηση δίψαγε για μια ζωή και ΤΩΡΑ διεκδίκησε υπόσταση στα όρια μεταξυ του Μηδενός και του αϊδίου Παντός. Αν όνειρο είναι αυτό που ζω, ποτέ μη με ξυπνήστε! Κι αν ξύπνιος ζω όλο αυτό μην και κανένα αφήστε να μου διαρρήξει ούτε λεπτό αυτό το solus ipse!

ερώτηση, λοιπόν, αν θα άλλαζα κάτι απ’ ετοιμάζω την δεύτερη, στις 20 Μάη την κοινωνία, θά ’λεγα μάλλον ότι αυτό στο Da Capitano, στον Πειραιά. Αυτά ανήκει στην δύναμη της ίδιας της κοινω- για το άμεσο μέλλον. Τώρα, υπάρχει νίας. Ένας καλλιτέχνης έχει την πολυ- ήδη ένα 3ο βιβλίο μου (το πλέον με- τέλεια να μιλάει απλώς και μόνο με το ταλιθικό) δακτυλογραφημένο, στημέ- έργο του. νο που δεν βλέπω την ώρα να εκδό- σω. Παράλληλα, νέα κομμάτια γρά- Όλο και νέοι επίδοξοι καλλιτέχνες φονται συνεχώς και τελικά θα αποτε- εμφανίζονται στον ορίζοντα. Αν έ- λέσουν μια 4η συλλογή (τελείως, ό- πρεπε να τους δώσεις μια συμβουλή, μως, διαφορετική). Ένα είναι σίγουρο: ποια θα ήταν; το μεταλιθικό ρεύμα στο οποίο ανή- κω, ως ποιητής μόνο, δυναμωμένο Α.Χ.: Επειδή πάρα πολλοί απ’ αυτούς όσο περνάει ο καιρός, θα αναπτύξει είναι άξιοι, θα έκανα κάτι άλλο: Θα κα- ακόμα περισσότερο τις δημιουργικές θόμουν ν’ ακούσω τη συμβουλή και τη τάσεις όσων καλλιτεχνών το απαρτί- γνώμη τη δική τους για μένα. Αυτά που ζουμε στην Ελλάδα. Το στηρίζουμε με έχουν εκείνοι να πουν, θέλω ν’ ακούσω. μία και μόνη φιλοδοξία: να σαρώσει όλα τα υπόλοιπα κινήματα τέχνης. Τι να περιμένουμε από εσένα στο μέλλον; Αργύρη, σε ευχαριστούμε πολύ για το χρόνο που μας διέθεσες και σου Α.Χ.: Μετά την χαρά που μου έδωσε η ευχόμαστε ολόψυχα κάθε επιτυχία πρώτη παρουσίαση του 2ου Νόμου, στο έργο σου!!!

Παιδικό βιβλίο: Καθοδηγείται ή καθοδηγεί; Αλέξανδρος Δαμουλιάνος Σε εποχές ολικής παρακμής, σαν κι βιβλίο έχει την ύψιστη ευθύνη να διώ- αυτή που διασχίζουμε με μοναδικό χνει από την συνείδηση του παιδιού τα σκαρί μια θαλασσοδαρμένη ελπίδα, η ζιζάνια που η κοινωνία μας εξαπολύει Λογοτεχνία οφείλει, πρωτίστως στην προς πάσα κατεύθυνση. Άρα, όντας το ιστορία και τον εαυτό της, να αναλάβει παιδί η κιβωτός των ονείρων μας, τα ηγετικό ρόλο και να αποτινάζει από το βιβλία, και δεν αναφέρομαι στα σχολι- πετσί του έθνους την σήψη του μέλλο- κά εγχειρίδια, που απευθύνονται σε ντός του. αυτό θα πρέπει να ενδυναμώνουν το Ειδικότερα, η ναυαρχίδα του λογοτε- “ανοσοποιητικό σύστημα” του είναι χνικού στρατού, δηλαδή το παιδικό του, και να οικοδομούν στην καρδιά

του σταδιακά τον ακέραιο στόχο να Σήμερα, όμως, διότι τούτο είναι καλώς γίνει ένας Πολίτης που μαζί με άλλους ή κακώς το μείζον, ούτε το παιδικό ομόψυχους θα επαναπατρίσουν στον βιβλίο έμεινε ανέγγιχτο από το εθιστι- τόπο μας τις αξίες εκείνες, οι οποίες κό χάδι της κατάπτωσης των πάντων. έχτισαν έναν κόσμο και τον παρέδω- Ευκολία, νεομοντερνίστικες δημοφι- σαν στον άνθρωπο ώστε να του δώ- λείς στο ενδιαφερόμενο κοινό υποχω- σει από την πνοή του μεγαλοπρέπεια ρήσεις στην ποιότητα και στην εκπο- και λαμπρότητα. μπή αναγκαίων μηνυμάτων, ώθηση Τα θέματα που μάγευαν και συνάμα του παιδιού σε μία εσωστρέφεια και εξύψωναν το πνεύμα των παιδιών στις «διδαχές» της αποχαυνωτικής αφορούσαν τον θερμό εναγκαλισμό πλευράς της τεχνολογίας. Κάνοντας ατόμου και φύσης με έναν ουρανό μια σύντομη βόλτα σε τίτλους παρατή- καταγάλανης συλλογικότητας και με- ρησα πλειστάκις τις λέξεις internet, τριοπαθούς ξεγνοιασιάς {Τα ψηλά like, facebook. Επομένως, πλέον το βουνά, Ζαχαρίας Παπαντωνίου}, το βιβλίο για νέους ανθρώπους καθοδη- νεανικό κουράγιο που πασχίζει να γείται από τις αμβλυντικά λόγια της ισορροπήσει μέσα σε δρόμους αδιά- εποχής μας που έχουν καθηλώσει την φορους μεταξύ αλητείας και ευγενούς παιδεία μας σε κωματώδη κατάσταση; αγώνα για ένα μερτικό στο Χαμόγελο Η απάντηση ίσως να μην είναι δύσκο- {Το παλιόπαιδο, Αγγελική Δαρλάση}, λη, ωστόσο θα αντισταθώ στον πειρα- καθώς και τις επιμελώς άρτιες δια- σμό του ναι ή όχι. σκευές μύθων της αρχαιότητα, του Αισώπου και κλασσικών παραμυθιών Μπορεί να ακουστεί σαν απλή ευχή, {Κάρμεν Ρουγγέρη}, και τα έργα όλων όμως ναι, Βιβλίο και Παιδί θα ξαναγί- των μεγάλων προστατών του ιδιαιτέ- νουν Ένα όταν το πρώτο ανακτήσει ρως ευαίσθητου χώρου αυτού. Είναι τις μητρικές του αρχές, και αποδεχτεί φυσικά αυτονόητη η αναφορά στους τον ρόλο του Καθοδηγητή. δύο στυλοβάτες της νεοελληνικής παι- δικής Σκέψης, την Πηνελόπη Δέλτα σε πρώτη φάση, και τον Ευγένιο Τριβιζά μετέπειτα. Με λίγα λόγια, το παιδικό βιβλίο πίστευε και επένδυε στο Παιδί, με μόχθο και σεβασμό προς αυτό.

Βίκυ Ζηλιασκοπούλου Καταρχήν να πω ότι το βιβλίο έχει κατα- πληκτικό εξώφυλλο. Μπράβο σε όποιον το σκέφτηκε, ταιριάζει απόλυτα με την κεντρική ιδέα του βιβλίου και επίσης είναι πανέμορφο. Και κάπου εδώ τελειώνουν όσα μου άρεσαν. Δεν ξέρω, ήταν πάρα πολύ κουραστικό. νε ή περάσανε από εκεί, και για τους πίνα- Μέχρι περίπου τη σελίδα 200, και μιλάω κες των ζωγράφων και για τον Μονέ. Δεν ειλικρινά, ο μόνος λόγος που το συνέχισα μπορώ, τα βαριέμαι αυτά, δεν με ενδιαφέρει ήταν οι πολλές εκθειαστικές κριτικές που καθόλου μα καθόλου η ιστορία της τέχνης. έχω διαβάσει. Στην ουσία, διάβαζα και Ξέρεις τι νομίζω; Ότι του ήρθε στο μυαλό περίμενα πότε θα φτιάξει η υπόθεση, πότε πρώτα η ανατροπή και πάνω σε αυτήν θα μου αρέσει ή θα συμπαθήσω έστω και έψαξε τρόπο να γράψει ένα ολόκληρο έναν από τους πρωταγωνιστές και πότε βιβλίο. Ναι, μπράβο του, αλλά αρκεί αυτό; θα σταματήσει να είναι τόσο «επίπεδο». Ας έγραφε ένα διήγημα 100, άντε 150 Λίγο πριν τη μέση του αρχίζει και γίνεται σελίδων. Τις υπόλοιπες τι τις ήθελε; Αυτό λίγο πιο ενδιαφέρον, αλλά όχι κάτι τρομε- που εννοώ, είναι ότι εγώ προσωπικά όταν ρό, μη φανταστείς ότι το διάβαζα τρώγο- έφτασα στις τελευταίες σελίδες ήμουν τόσο ντας τα νύχια μου από την αγωνία. Αφού κουρασμένη και είχα βαρεθεί τόσο πολύ, δεν ξεφώναξα τον άντρα μου ούτε μια που δεν σώζονταν πια η κατάσταση. φορά που «μου μιλάει την ώρα που βλέπει ότι διαβάζω…». Άσε που με ζάλισε με τις περιγραφές για το Ζιβερνί και τους ζωγράφους που ζήσα-

Τον πυρήνα της ιστορίας αποτελούν ένα χαμένο έργο και τρεις γυναίκες. Πώς σχετί- ζονται οι μαύρες νυμφαίες του Monet με το φόνο; Τι κοινό μπορεί να έχει ένα κορίτσι έντεκα χρονών με ιδιαίτερο ταλέντο στη ζωγραφική, μία όμορφη νεαρή δασκάλα και μία ηλικιωμένη που παρακολουθεί τα πά- ντα με τη δολοφονία του χειρούργου- οφθαλμίατρου Morval; Μαρία Στρατή Στο μυθιστόρημα γίνονται ιδιαίτερες αναφο- ρές στη ζωή και στο έργο του Monet. Ο Ο ιμπρεσιονισμός συναντά το νουάρ συγγραφέας φαίνεται ότι έκανε ιδιαίτερη μυθιστόρημα στη Νορμανδία. έρευνα για τη ζωή του Γάλλου ζωγράφου, καθώς επίσης και για το κοινωνικό πλαίσιο Το πολυβραβευμένο αστυνομικό μυθιστό- της εποχής εκείνης. Εάν είστε λάτρεις της ρημα του Michel Bussi εκτυλίσσεται στο τέχνης και της ιστορίας, θα βρείτε ενδιαφέ- Giverny, ένα χωριό της Νορμανδίας όπου ρον τον τρόπο με τον οποίο η αφήγηση του έζησε και δημιούργησε ο Claude Monet, Bussi συνδυάζει ένα φόνο που έγινε στο ένας από τους κύριους εκπροσώπους του παρόν με το ιστορικό πλαίσιο της εποχής ρεύματος του ιμπρεσιονισμού. Επίκεντρο του Monet. του μυθιστορήματος, όπως άλλωστε και Οι φήμες για χαμένους ή κλεμμένους πίνα- κάθε αστυνομικού μυθιστορήματος, είναι κες, ανάμεσα σ' αυτούς και οι Μαύρες νυμ- ένας φόνος ο οποίος ταράζει την ηρεμία φαίες του Monet, δημιουργούν ένα μπέρδε- των ηρώων. μα ανάμεσα στο παρελθόν και στο παρόν. Αυτό σε συνδυασμό με μακροσκελείς ανα- φορές σε διάφορους ζωγράφους ενδεχο- μένως να προκαλέσει σύγχυση στον ανα- γνώστη. Ωστόσο, οφείλω να παραδεχτώ ότι στα τελευταία κεφάλαια η ροή είναι κάπως καλύτερη. Εν τέλει έρχεται η λύση του αινίγματος με ένα ιδιαίτερο τρόπο. Το τέλος το βρήκα ιδιαίτερα απρόβλεπτο, αφού μέχρι τις τελευταίες σελίδες είχα αγωνία να δω την κατάληξη των βασικών ηρώων.

Βασίλης Γιαννάκης Η ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΤΡΟΜΟΥ ΔΙΝΕΙ ΤΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΣΤΟΝ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ ΝΑ ΒΙΩΣΕΙ ΑΚΡΑΙΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ, ΟΝΤΑΣ Ο ΙΔΙΟΣ ΑΠΟΣΤΑΣΙΟΠΟΙΗΜΕΝΟΣ ΑΠΟ ΑΥΤΕΣ.

Παναγιώτα Γκουτζουρέλα ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Γνώρισα τον Βασίλη Από την πρώτη στιγμή, διαβάζοντας τη Μα- Γιαννάκη μέσα από τωμένη Μαρία, θεώρησα πως όλη η ιστορία διαδραματίστηκε στ' αλήθεια. Η παρουσία τα γραπτά του. Οι σας στο κείμενο καθώς και η στήριξη της απορίες μου πολλές ιστορίας σε γεγονότα που συνέβησαν, το γι' αυτόν τον άνθρωπο έκανε απόλυτα πιστευτό, τουλάχιστον μέχρι που κατάφερε να με το σημείο που τα γεγονότα ξεφεύγουν πέ- ραν της δικής μου κοινής λογικής. Εσείς τρομάξει αρκετές πιστεύετε πως τέτοιοι μύθοι-θρύλοι έχουν φορές με τις ιστορίες λογική υπόσταση ή ότι οι άνθρωποι συνει- του και τη δύναμη των δητά αυθυποβάλλουν τον εαυτό τους σε τέτοιες εμπειρίες; λέξεών του. Όταν η φαντασία υπερνικά τη Β.Γ.: Η αλήθεια είναι ότι κατέβαλλα μεγάλη λογική, εκεί βρίσκεται προσπάθεια να προσδώσω μια χροιά αληθο- φάνειας στα γεγονότα της αφήγησης και αυτό και ο Βασίλης συνέβη διότι η ιστορία είναι υπερβολικά φαντα- Γιαννάκης. Ελάτε στική ακόμη και για τα δικά μου δεδομένα. Ο λόγος ήταν ότι την είχα συλλάβει σε νεαρή ηλι- να λύσουμε ένα κία (14 χρονών) όταν η φαντασία μου ακόμη μέρος του μυστηρίου οργίαζε. Πολλά χρόνια αργότερα, όταν αποφά- σισα να την περάσω στο χαρτί, έκρινα ότι απαι- που περιβάλλει τούνται γερές δώσεις αληθοφάνειας και αληθι- τον συγγραφέα. νών θρύλων προκειμένου να καταστούν πιο εύπεπτα στον αναγνώστη όλα όσα περιλαμ- βάνει. Όσο για το ερώτημα αν οι μύθοι είναι αυθύπαρκτοι ή αν οι άνθρωποι υποβάλλονται σε αυτούς, αυτό αποτελεί τη βάση του μυθιστό-

ρήματος, όπως και όλου του φαντα- των ηρώων της ιστορίας. Η λογοτεχνία στικού κόσμου που έχω δημιουργή- τρόμου δίνει τη δυνατότητα στον ανα- σει. Σύμφωνα με τη βάση αυτή, γνώστη να βιώσει ακραίες καταστάσεις, ισχύουν και τα δυο ταυτόχρονα. Το όντας ο ίδιος αποστασιοποιημένος από μεταφυσικό υπάρχει όσο υπάρχουν αυτές. και άνθρωποι που πιστεύουν σε αυ- τό. Αυθυποβάλλονται σε αυτό, αλλά Από αυτή την άποψη η λογοτεχνία ταυτόχρονα το προσδίδουν πραγμα- τρόμου έχει πολλά κοινά με τα ακραία τική υπόσταση. Αυτό βέβαια αποτελεί αθλήματα. Ο κοσμικός τρόμος στον μια υποθετική κατάσταση με συμβολι- οποίο κατατάσσεται και η ματωμένη κό χαρακτήρα. Γι’ αυτό και η ευρύτε- Μαρία, προσπαθεί επιπλέον να προ- ρη κατηγορία της λογοτεχνίας στην βληματίσει σχετικά με τον αντίκτυπο οποία κατατάσσονται οι ιστορίες μου που έχουν στο ανθρώπινο μυαλό κά- ονομάζεται speculative fiction, ακρι- ποια φαινόμενα που δεν μπορεί να βώς γιατί βασίζεται σε υποθέσεις. αντιληφθεί. Στην φύση υπάρχουν πολ- λά τέτοια φαινόμενα όπως το υπέρυθρο Τι προσφέρει στον αναγνώστη, φάσμα χρωμάτων, το ασύλληπτο μέγε- θεωρείτε, η Ματωμένη Μαρία και θος του σύμπαντος, η σκοτεινή ενέρ- γενικότερα η λογοτεχνία τρόμου; γεια, τα πολλαπλά σύμπαντα κλπ. Καθαρή ευχαρίστηση ή και μια αφορμή για σκέψη για το τι υπάρ- Η δική μου γεύση, κλείνοντας το βι- χει πέρα από τον πραγματικό κό- βλίο ήταν γλυκόπικρη, θεωρώντας σμο, αυτόν που βλέπει και βιώνει πως καθένας πήρε ό, τι του άξιζε ο καθένας μας; αλλά ότι κυρίως υπήρξε happy end. Περίμενα πιο μακάβριες καταστά- Β.Γ.: Η λογοτεχνία τρόμου δίνει τη σεις. Να ανησυχώ που επιθυμούσα δυνατότητα στον αναγνώστη να βιώ- ακόμη πιο τρομακτικό τέλος; σει ακραίες καταστάσεις, όντας ο ίδιος αποστασιοποιημένος από αυ- Β.Γ.: Προσπαθώ όσο μπορώ να δημι- τές. Από τη μια επιδίδεται στη θαλ- ουργώ μια αβεβαιότητα ως προς το πωρή μιας ασφαλούς ενασχόλησης τέλος. Το προηγούμενο κιόλας μυθι- που είναι η ανάγνωση και από την στόρημά μου που έφερε τον τίτλο «Η άλλη βιώνει όλη την αγωνία των νύχτα που έβρεξε μαχαίρια» είχε ένα



πολύ σκοτεινό και πεσιμιστικό τέλος. μετωπίζουν. Κάποιος που δεν διαβά- Αυτό της ματωμένης Μαρίας το θεωρώ ζει τρόμο, μπορεί να θεωρήσει εσφαλ- καλό για κάποιους από τους ήρωες και μένα ότι πρόκειται για μία ιστορία γε- κακό για κάποιους άλλους. Γενικότερα μάτη από αποκρουστικά γεγονότα. οι ήρωες των ιστοριών μου μπορούν Στην πραγματικότητα όμως πρόκειται να καταλήξουν να είναι νεκροί, ή έγ- για μία αφήγηση στην οποία κυρίαρχο κλειστοι στο ψυχιατρείο, ή να επιβι- ρόλο έχει η αισιόδοξη οπτική των ώσουν και να συνεχίσουν κανονικά τη πραγμάτων. ζωή τους. Το τι από τα τρία θα συμβεί, επιδιώκω να το καθιστώ απρόβλεπτο. Στόχος σας είναι να τρομάζετε τους Άλλωστε και η ίδια η ζωή είναι απρό- αναγνώστες; Ανατριχίλες, τινάγμα- βλεπτη. Δεν θα μπορούσε να λείπει το τα σε κάθε ήχο και η αίσθηση πως στοιχείο αυτό από τη μυθοπλασία. υπάρχει μια σκοτεινή δύναμη έτοι- μη να εφορμήσει στη ζωή μας; Για εμένα ήταν το πρώτο βιβλίο τρό- μου που διάβασα και μου άρεσε η Β.Γ.: Κάποτε ναι, γρήγορα όμως κα- αίσθηση του κινδύνου και του τρό- τάλαβα την αξία της δημιουργίας κα- μου που πήγαζε μέσα από την ιστο- θημερινών ηρώων με τους οποίους ρία των ηρώων. Εσείς τι αγαπήσατε είναι εύκολο να ταυτιστεί ο αναγνώ- περισσότερο στη Ματωμένη Μαρία; στης. Το τρομακτικό υπόβαθρο αυτών Ποιο είναι αυτό το στοιχείο που θα των ιστοριών αποτελεί απλώς ένα προτείνατε σε κάποιον που δεν δια- πλαίσιο εντός των οποίων εκτυλίσσο- βάζει αυτού του είδους μυθιστορή- νται και πολλές ανθρώπινες περιπέ- ματα, να το διαβάσει; τειες, διαπροσωπικές σχέσεις, έρω- τες, έχθρες και πολλά άλλα στοιχεία Β.Γ.: Αυτό που έχω αγαπήσει στη μα- που βιώνει ο μέσος άνθρωπος. τωμένη Μαρία είναι η ενεργητικότητα της νιότης που το διακατέχει. Περνάει Φαντασία, γνώση ή εμπειρία; Ποιο το μήνυμα ότι οι νέοι άνθρωποι έχουν είναι το συστατικό για μια πετυχη- την δύναμη με τις αποφάσεις τους, μένη ιστορία τρόμου; ακόμη και να ορίσουν τις τύχες όλου του κόσμου. Παρά τις αστοχίες τους και Β.Γ.: Όλα τα παραπάνω αλλά κυρίως παρά τα μεγάλα προβλήματα που αντι- η φιλότιμη προσπάθεια πρόκλησης



του τρόμου. Ακόμη και οι αναγνώστες σχετικά με την ιστορία που πρόκειται που δεν φοβούνται εύκολα, θα εκτιμή- να γράψω. Από αυτή την άποψη η σουν μια τέτοια προσπάθεια. Αντίθετα, μοίρα τους είναι προδιαγεγραμμένη. αν ο συγγραφέας επαναπαυτεί στη Εκεί όμως που αυτονομούνται πάντα διαπίστωση ότι ο σύγχρονος άνθρω- και που αποκτούν τη δική τους φωνή πος δεν φοβάται εύκολα, δεν πρόκειται είναι τα όσα έχουν να κάνουν με την να πετύχει εύκολα τον στόχο που ορί- προσωπικότητά τους. Πολλές φορές ζει το είδος. αυτονομούνται ως προς τη συμπερι- φορά τους και εγώ απλώς ορίζω το τι Τι θα λέγατε σε κάποιον αν σας θα τους συμβεί. εκμυστηρευόταν ότι ψάχνει βιβλία μυστικιστικά και ότι επιδίδεται σε Ποιο είναι το σημαντικότερο πράγ- τελετές οι οποίες υπόσχονται δύ- μα που αποκομίζετε εσείς από τη ναμη; συγγραφή ενός βιβλίου; Η λογοτε- χνία τρόμου θεωρείτε πως σας Β.Γ.: Θα του συνιστούσα να στραφεί καλύπτει απόλυτα; σε βιβλία που περιέχουν πολύ πιο ουσιαστικές γνώσεις, όπως είναι τα Β.Γ.: Αισθάνομαι ευχαρίστηση για το επιστημονικά συγγράμματα, τα φιλο- γεγονός ότι πέρασα ακόμη μια ιστορία σοφικά δοκίμια, η ποίηση και οι τέχνες στο χαρτί. Πολλές από τις ιστορίες γενικότερα. Μόνο έτσι θα μπορέσει να που σκοπεύω να πω είναι ήδη γραμ- κατορθώσει την πνευματική ολοκλή- μένες με τη μορφή περιλήψεων σε ρωση. διάφορες σημειώσεις που κρατάω, έτσι ώστε να μην τις ξεχνάω. Κάθε Οι ήρωες των βιβλίων σας έχουν φορά που ολοκληρώνω μια από αυ- προδιαγεγραμμένη πορεία την ο- τές, αισθάνομαι όλο και πιο ολοκλη- ποία γνωρίζετε και ακολουθείτε ως ρωμένος. Όλο και πιο κοντά στον την τελευταία σελίδα ή υπάρχει στόχο που είναι να τις αφηγηθώ όλες. πιθανότητα «αυτονόμησής» τους κατά τη διάρκεια συγγραφής του Σαν αναγνώστης δεν καλύπτομαι μό- βιβλίου; νο από τον τρόμο, αλλά μου αρέσει επίσης η επιστημονική φαντασία και Β.Γ.: Συνήθως κάνω ένα πλάνο το φάνταζι, τα αστυνομικά μυθιστορή-

ματα και πολλά άλλα είδη. Μάλιστα έχω γράψει και κάποια διηγήματα επιστημονικής φαντασίας. Ο τρόμος είναι το είδος στο οποίο αποφάσισα να επικεντρωθώ, αλλά είμαι σίγου- ρος ότι αν είχα τη μαγική δύναμη να γράφω πολλά βιβλία τον χρόνο, θα επεκτεινόμουν και σε πολλά άλλα είδη. Κλείνοντας, θα μας πείτε τα μελ- λοντικά σας συγγραφικά σχέδια; Β.Γ.: Είναι πολλές οι ιστορίες που έχω στα σκαριά και στο άμεσο μέλ- λον θα επιδιώξω την έκδοση συλλο- γών από νουβέλες και διηγήματα τα οποία έχω έτοιμα. Αργότερα θα επα- νέλθω στα μυθιστορήματα. Σε κάθε περί-πτωση όμως θα επιδιώξω τα βιβλία να είναι χορταστικά σε μέγε- θος. Υπάρχουν ακόμη πολλές ιστο- ρίες του σκοτεινού σύμπαντος της Νοστρομο-ρτάλα που επιθυμώ να δούνε το φως. Σας ευχαριστώ πολύ. Β.Γ.: Εγώ σας ευχαριστώ για την πο- λύ όμορφη συζήτηση, αλλά και για το πολύ σημαντικό έργο που επιτελεί η σελίδα σας στον χώρο της ελληνικής λογοτεχνίας.

Παναγιώτα Γκουτζουρέλα Και μεταφέρομαι ευθύς αμέσως στην Πελο- πόννησο και σε αληθινά γεγονότα, την πυρκαγιά που έπληξε την Πελοπόννησο πριν μια δεκαετία περίπου. Στην Οχυρωτή λοιπόν, ένα χωριό, δυο Όλα ξεκινούν για την πλάκα. Γι αυτήν την παρέες μαθητών λυκείου κοντράρονται. Οι άσβεστη λαχτάρα των νέων να εξερευνή- αρχηγοί της κάθε παρέας αποκτούν πρόσ- σουν το άγνωστο, να πάρουν τη μοίρα της βαση σε μυστικιστικά βιβλία τα οποία θα ζωής τους στα χέρια τους, να κινήσουν τα τους κάνουν πανίσχυρους. Τα υπόλοιπα νήματα, να αποκτήσουν όσα επιθυμούν μέλη της παρέας ακολουθούν τους αρχη- άκοπα και άμεσα... γούς τους και ξεκινάει μια αλυσίδα τελετών για να εδραιωθούν στον χώρο του παρα- Ο συγγραφέας έχει χτίσει έναν ολόκληρο φυσικού και να συμμετέχουν στην τελική δικό του κόσμο και μου άρεσε πολύ αυτό. μάχη που θα αναδείξει αρχηγό τον έναν από τους δυο τους. Οικείες καταστάσεις, γνωστά γεγονότα και Ο Σωτήρης και ο Δημήτρης συγκαταλέγο- μύθοι, εμπλέκονται όμορφα και σε ανεβά- νται στην παρέα του Κυριάκου που έχει ζουν στο τρενάκι του τρόμου για ένα γρή- στην κατοχή του το βιβλίο Νοστρομορτάλα. γορο, εκφοβιστικό ταξίδι. Περισσότερο παθιασμένος από τους τρεις είναι ο Κυριάκος. Με το βιβλίο κρυμμένο στο υπόγειο του σπιτιού του, επιδίδεται σε όλες τις τελετές που χρειάζονται για να γίνει ισχυρός. Βοηθός του, εκτός από τους δύο φίλους του, είναι και ένα εξωπραγματικό ον, η Έβελιν, η οποία κάθε βράδυ εμφανί- ζεται μπροστά του και εκτός από ερωτική σύντροφος είναι και καθοδηγήτριά του.

Νεκταρία Γ. Πουλτσίδη Το βιβλίο δεν ξεκινάει απευθείας με συ- νταγές, αλλά πρώτα μας ξεναγεί στις Η τροφή σου είναι το φάρμακο σου και το πρώτες ύλες της Κρήτης. Οι Κρητικοί φάρμακό σου είναι η τροφή σου\" είπε ο τρώνε ό, τι παράγει η γη τους. Ο Εκδο- Ιπποκράτης. τικός οίκος Mystis Edition θέλοντας να παραδώσει την σκυτάλη της γευσιγνω- Πριν κάποια χρόνια είχα βρεθεί στο όμορ- σίας στις επόμενες γενιές συγκέντρωσε φο νησί της Κρήτης. Η λέξη φιλοξενία είναι όλες τις γνώσεις των παλαιών και τις συνώνυμη με το νησί της Κρήτης. Κι όταν κατέγραψε σε τούτο το βιβλίο. στα χέρια μου βρέθηκε το βιβλίο μαγειρι- κής της, ''Κρητική Κουζίνα'', αποφάσισα Από την πρώτη σελίδα κιόλας μας να δοκιμάσω την τέχνη μου στην μαγειρ- εισάγει στην ιστορία της Κρήτης και τις ική. Βιοκαλλιέργειές της. Με εξέπληξε η λεπτομερής και πλούσια αναφορά στα Για τους κρητικούς, το μυστικό της υγείας τοπικά προϊόντα της. Το ελαιόλαδό και της μακροζωίας είναι η καλή διατροφή τους, τα αρωματικά φυτά, τα φρούτα και και η κρητική κουζίνα θεωρείται από τις τα λαχανικά τους, τα κηπευτικά, τους πιο υγιεινές. ξηρούς καρπούς (σταφίδα), τα κηπευ- τικά, όλα τα είδη των τυριών (όπως το ανθότυρο, ξυνομυζήθρα, η κεφαλογρα- βιέρα, το πηχτόγαλο Χανιών το λαδοτύ- ρι και πολλά ακόμη που θα βρείτε μέσα στις σελίδες του βιβλίου), τις ελιές, το κρητικό παξιμάδι και τέλος τα ποτά τους το κρασί και την τσικουδιά.

Η αξία της ανάγνωσης III Γιώργος Σανιδάς Οι εικόνες υπήρξαν για αιώνες, το α- γνωσης, πόσο μάλλον της δημιουρ- ντίστοιχο της ανάγνωσης. Είχαν τόση γικής που απαιτεί ενδελεχή ενασχόλη- δύναμη γιατί ο περισσότερος κόσμος ση. Η κατάχρηση ειδικά του διαδικτύου ήταν αναλφάβητος. Σήμερα όμως ανα- απομακρύνει τους νέους απ' το διάβα- κτούν την επιρροή τους με τα καινούρ- σμα με αποτέλεσμα να μειώνεται η για μέσα επικοινωνίας. Γίνονται όλο κριτική τους ικανότητα, να γίνονται και πιο επιβλητικές, προπαγανδιστικές έρμαια του καταναλωτισμού, να εξε- εξυπηρετώντας συνήθως, άγνωστα, τάζουν επιδερμικά τα φαινόμενα και ενίοτε και σκοτεινά, συμφέροντα. να βρίσκει γόνιμο έδαφος η αδίστακτη παγκοσμιοποίηση να ισοπεδώσει τα Ο σύγχρονος άνθρωπος, παρόλα τα πάντα. γνωστικά εφόδιά του, καθίσταται μέσω των εικόνων που τον κατακλύζουν, Το αληθινά 'ωραίο και υψηλό', το οκνηρός κι αποφεύγει τη διαδικασία 'φιλάνθρωπο' και 'γενναιόδωρο' των της εκτός των υποχρεώσεων του ανά- αρχαίων, χάνονται αν διακοπεί η

σχέση μας με τη μαγεία του γραπτού λόγου, κυρίως αν αποκοπούμε απ' την άρτια δομημένη παγκόσμια κλασσική γραμματεία που κρίθηκε στο παρελθόν από χιλιάδες φωτισμένα μυαλά κι έδωσε ώθηση στον πολιτισμό, συνεπώς και στην πρόοδο της ανθρωπότητας. Είναι λοιπόν επιτακτική ανάγκη να ξαναβρούμε ως αυτόνομες μονάδες, την προσωπική, εσωτερική μας σχέση με το δημιουργικό διάβασμα κι αυτό θα γίνει κατ' αρχήν, αν συνειδη- τοποιήσουμε πως η δυνατότητα της ανάγνωσης είναι μια πρόσφατη κατά- κτηση των πολλών και θ' αποτελεί πραγματικά παράνοια η παραγκώ-νιση της, σαν να χαρίζουν σε κάποιο διψασμένο νερό κι αρνείται να το πιει...

Παναγιώτα Γκουτζουρέλα Δύο μπορούν να κρατήσουν ένα μυστικό, εφόσον ο ένας είναι νεκρός. Όταν η περίληψη στο οπισθόφυλλο ξεκινά με αυτή τη φράση είσαι βέβαιος πως κρα- τάς στα χέρια σου ένα δυνατό θρίλερ. Και στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι βέβαιο πως δεν απογοητεύεσαι! Η Λουίζ είναι χωρισμένη και μεγαλώνει τον γκαστική εμμονή του Ντέιβιντ να ελέγχει γιο της εργαζόμενη σε ένα ιατρικό κέντρο. τη σύζυγό του εξάπτουν περισσότερο το 'Ενα βράδυ γνωρίζει σε μπαρ έναν άντρα ενδιαφέρον της Λουίζ γι' αυτό το φαινομε- από τον οποίο γοητεύεται και παρασύρεται νικά ιδανικό ζευγάρι. Επιπροσθέτως, σε ένα παθιασμένο φιλί. Μόνο που ποθεί τον Ντέιβιντ. Και ενώ οι τύψεις και διαπιστώνει πως αυτός είναι και ο γιατρός οι μικροαστικές της αντιλήψεις περί ηθι- στον οποίο θα αναλάβει χρέη γραμματέα! κής την απωθούν από το να συνάψει ερωτική σχέση μαζί του, τελικά κυριαρχεί Παντρεμένος με μια πανέμορφη γυναίκα, το πάθος. Αποφασίζει να διαλευκάνει την Αντέλ. Η Λουίζ αποφασίζει να ξεπερά- μόνη της το μυστήριο και να αποδώσει τη σει το γεγονός, να φερθεί ώριμα και να έχει δικαιοσύνη για το έγκλημα που αποσιω- άψογη επαγγελματική σχέση με τον Ντέι- πήθηκε τόσο καιρό. βιντ. Για να φτάσει σε μία αλήθεια που ούτε Μόνο (αχ αυτές οι γυναίκες!) που έχει πε- φανταζόμαστε... ριέργεια για την τέλεια ζωή του εργοδότη της. Υπέροχο σπίτι και ακόμη πιο υπέροχη σύζυγος. Διαπιστώνει σύντομα πως η σχέ- ση του ζευγαριού δεν είναι συνηθισμένη. Περίεργες συμπεριφορές και η ψυχανα-

Νεκταρία Γ. Πουλτσίδη Η Θορν δεν είναι η κλασική ηρωίδα πρω- ταγωνίστρια που συναντάμε στα περισ- Επιστρέφω, όπως σας είχα υποσχεθεί, σότερα βιβλία. Από την πρώτη στιγμή με το δεύτερο μέρος της τριλογίας της βλέπουμε την δυναμική της προσωπικό- Τσακισμένης Θάλασσας. Κι ενώ περίμε- τητα. Αρνείται να σκύψει το κεφάλι και να να συναντήσω ως πρωταγωνιστή τον είναι αποφασισμένη να χαράξει την δική Θεράπων Γιάρβι, προς μεγάλη μου της πορεία. Και η ευκαιρία της δίνεται έκπληξη βρέθηκα να περπατώ παρέα με μέσα από μια κατηγορία φόνου. Αντί να την Θορν, την νεαρή πολεμίστρια, την την παραδώσουν στην αγχόνη και την αντισυμβατική ηρωίδα. Το πρώτο βιβλίο καταδικασμένη μοίρα του θανάτου ένας της σειράς, \"Μισός βασιλιάς\", μου άρεσε από μηχανής θεός την σώζει και την πολύ, το δεύτερο μέρος όμως με απογεί- επιστρατεύει σ’ ένα επικίνδυνο ταξίδι. ωσε. Ίσως γιατί ταυτίστηκα με την Θόρν. Η γενναία, άγρια κι επιθετική Thorn Bathu και ο δυνατός, πράος και ανασφαλής Brand. Ο έρωτας, παρά τις κακουχίες που περ- νάει η Θορν στην πορεία, αναπτύσσεται αργά και σταθερά. Γιατί και οι πολεμιστές έχουν καρδιά. Αν και φοβάται να αφεθεί, στο τέλος η καρδιά νικά την λογική. Ποιος ξέρει άραγε τι θα ξημερώσει η επόμενη μέρα γι’ αυτήν; Το χιούμορ, η πλοκή, η δράση, η αγωνία δεν λείπουν ούτε κι εδώ. Όσα ερωτήματα μου είχαν δημιουργηθεί στο πρώτο μέρος της σειράς κάποια μου απαντήθηκαν και για κάποια άλλα θα περιμένω μέχρι το επόμενο βιβλίο. Οι χαρακτήρες είναι καλοδουλεμένοι και με βάθος. Ο τρόπος που γράφει, οι εικόνες που σχηματίζονται είναι σαν να τις ζεις. Είναι ένα βιβλίο που δεν μειονεκτεί πουθενά και αποτελεί μια από τις πιο αγαπημένες μου προσθήκες στην τεράστια βιβλιοθήκη μου.

Writing Prompts: Ο κατάλληλος τρόπος να εξασκηθείς στη συγγραφή ιστοριών Σοφία Αθανασοπούλου Όσοι από εμάς έχουμε προσπαθήσει να γράψουμε τις δικές μας ιστορίες, πολ- λές φορές έχουμε στερέψει από ιδέες και ενώ θέλουμε να ξεκινήσουμε κάτι και- νούργιο, δεν μπορούμε να σκεφτούμε τίποτα. Άλλες φορές μας αρέσει η ιδέα κάποιου άλλου, από την οποία μπορούμε να «γαντζωθούμε» και να γράψουμε κάτι τελείως διαφορετικό από αυτό που φαντάζονταν οι άλλοι, ενώ ταυτόχρονα θέλουμε να δούμε και την εξέλιξη μιας ιστορίας, της οποίας το κεντρικό θέμα προτείναμε εμείς. Όλα αυτά μπορεί κανείς να τα πετύχει μέσα από τη διαδικτυ- ακή εφαρμογή Writing Prompts, η οποία δημιουργήθηκε γι’ αυτό το σκοπό. Η εφαρμογή λειτουργεί στα αγγλικά, επομένως δίνει την ευκαιρία για εξάσκηση σε όποιον το επιθυμεί.

Τι ακριβώς είναι όμως η εφαρμογή “Writing Prompts”; Είναι τμήμα μιας ιστοσελίδας στην με ακρίβεια το θέμα, ίσως δεν έχουν οποία οποιοσδήποτε μπορεί να γίνει την ευχέρεια της γλώσσας ώστε να μέλος και η οποία συνιστάται για άτο- γράψουν ένα ολόκληρο κείμενο ή μα που ενδιαφέρονται για τη συγγρα- απλώς θέλουν να εξασκηθούν στα φή δικών τους ιστοριών. Η κεντρική ελληνικά, γιατί αυτό έχουν συνηθί- ιδέα βασίζεται στο ότι ο καθένας μπο- σει να κάνουν μέχρι τώρα. Αυτό ρεί να προτείνει το δικό του θέμα, το όμως δεν θα έπρεπε να τους απο- οποίο οι άλλοι θα αναπτύξουν. Οι τρέπει. Η εφαρμογή μπορεί να υπόλοιποι χρήστες λοιπόν έχουν τη χρησιμοποιηθεί απλώς ως έναυσμα δυνατότητα να επιλέξουν αυτό που για να συγκεντρώσουν νέες ιδέες, τους φαίνεται ενδιαφέρον και να γρά- τις οποίες μετά μπορούν να ανα- ψουν κάτι βασισμένο σε αυτό. Περιο- πτύξουν σε ένα φύλλο χαρτί σε ρισμός λέξεων δεν υπάρχει, ενώ όλοι όποια γλώσσα επιθυμούν. Δεν μπορούν να διαβάσουν τις ιστορίες υπάρχουν περιορισμοί! Μόνο νέες και να γράψουν θετικά ή αρνητικά ιδέες! σχόλια, τα οποία συμβάλλουν στη βελτίωση του τρόπου γραφής. Όπως όλοι οι υπόλοιποι, έτσι κι εσύ μπορείς να προτείνεις το δικό σου θέμα και αν είναι αρκετά εντυπωσια- κό, κάποιος θα καταπιαστεί και θα γράψει κάτι. Μόλις συμβεί αυτό, θα ειδοποιηθείς και θα έχεις τη δυνατό- τητα να το διαβάσεις. Το μόνο χαρακτηριστικό που ίσως δυ- σαρεστήσει κάποιους, είναι ότι η ε- φαρμογή λειτουργεί στα αγγλικά, οπό- τε ίσως δυσκολευτούν να καταλάβουν

Τατιάνα Τζινιώλη

Συνέντευξη Νάντια Κίσκα Η πρώτη ελληνική ερωτική τριλογία είναι Υπάρχει ένα μοτίβο στον τρόπο γεγονός. Όλες οι ιστορίες γραφής του “Manhattan”. Ένας είναι αυτοτελείς και το εκ των 2 πρωταγωνιστών σου, μόνο κοινό τους είναι είναι μη συναισθηματικά διαθέσι- πως εκτυλίσσονται στη μος. Είτε από επιλογή, είτε από αγιάτρευτες πληγές του παρελθό- Νέα Υόρκη. Γιατί η ντος. Ήταν σκόπιμο αυτό το Αμερική εμπνέει την pattern; Και αν ναι, γιατί; Τατιάνα Τζινιώλη... Τ.Τζ.: Με ιντριγκάρει περισσότερο να Τ.Τζ.: Δε θα σου δώσω μία ρομαντική ασχοληθώ με κάτι τέτοιο παρά να απάντηση γιατί δεν είμαι τέτοιος άν- γράψω την ιστορία δύο «τέλειων» αν- θρωπος, είμαι κάπως πιο κυνική. θρώπων που γνωρίστηκαν, ερωτεύ- Πιστεύω όμως, πως αν βρεθεί ένας τηκαν και έζησαν μαζί. Πιστεύω πως άνθρωπος που θελήσει να είναι μαζί η ομορφιά του καθένα μας κρύβεται σου και είσαι και εσύ ανοιχτός σε αυτό, στις ατέλειες και τις πληγές του. τότε μπορεί να αλλάξει τα κακώς κείμε- να. Όλα είναι θέμα timing. Μπορεί να Πιστεύεις πως η δύναμη του έρωτα βρεθεί ο κατάλληλος άνθρωπος τη λά- -ενός έρωτα δυνατού, σαν αυτόν θος στιγμή ας πούμε, οπότε τότε δεν που ζουν η Κίρστεν με τον Τζέι- είναι σίγουρο πως θα αποτελέσει κινη- σον, η Λέξι με τον Σεμπάστιαν και τήριος δύναμη. η Έλι με τον Λόγκαν- είναι ικανός να επιφέρει την πολυπόθητη λύ- Ο Λόγκαν -προσωπικός μου αγα- τρωση και να γίνει η κινητήριος πημένος- είναι μουσικός παραγω- δύναμη για να αφήσει ένας άνθρω- γός. Στα βιβλία σου υπάρχει διάχυ- πος το παρελθόν του πίσω; τη η επιρροή σου από την μουσική και αρκετές αναφορές σε κομμάτια

και καλλιτέχνες. Πόσο λοιπόν στα ρεαλιστικοί οι χαρακτήρες, χρειάζεται αλήθεια συνέβαλλε η μουσική στην γνώση ψυχολογίας, συμπεριφοράς συγγραφή της τριλογίας “Manhat- και πολλή παρατήρηση. Σε αυτό το tan”; είδος δεν έχεις γεγονότα να τραβάνε την προσοχή όπως δράκους, φόνους, Τ.Τζ.: Απίστευτα! Πάντα όταν γράφω εξωγήινους κλπ. Η ιστορία εκτυλίσσε- ακούω μουσική και υπάρχουν κομμά- ται γύρω από δύο ανθρώπους, τη τια που έχω συνδέσει με τη συγγρα- ζωή και τη σχέση τους, οπότε δε θα φή του εκάστοτε βιβλίου και κάθε το χαρακτήριζα εύκολο, ειδικά όταν οι φορά που τα ακούω έχω ένα χαζό ισορροπίες είναι τόσο λεπτές. Ωστό- χαμόγελο στα χείλη και οι άλλοι με σο, σίγουρα δε χρειάζεται τη δόμηση κοιτάνε καλά-καλά. Υπάρχουν επίσης που χρειάζεται πχ. ένα βιβλίο φαντα- τραγούδια που με έχουν εμπνεύσει σίας ή κάποια ενδελεχή έρευνα. για την ιστορία και την εξέλιξή της αλλά και τραγούδια που έχουν γίνει Ο αναγνώστης στα “Πριν τα μεσά- «εικόνα» μέσα σε αυτά. Γενικά, δε θα νυχτα” & “Μετά το ξημέρωμα” έρ- μπορούσα να σκεφτώ μία ζωή χωρίς χεται αντιμέτωπος με πιο σκοτεινά μουσική, μελωδία, τραγούδια. μονοπάτια, όπως αυτά της απώ- λειας και της ενδοοικογενειακής Η ερωτική λογοτεχνία φαντάζει μια βίας. Ωστόσο, κατάφερες άριστα εύκολη επιλογή για έναν επίδοξο να κρατήσεις τις ισορροπίες και συγγραφέα. Πόσο εύκολο είναι ό- ναι μεν, να αποτελέσουν σημαντι- μως στην πραγματικότητα να πε- κό κομμάτι της πλοκής, χωρίς ριγράψεις έναν έρωτα -πόσο μάλ- ωστόσο να μονοπωλήσουν την λον τρεις και έναν στο Road Trip, ιστορία. Τι σε οδήγησε να διαλέξεις τέσσερις- με τόση λογοτεχνική τέτοιες “πληγές” για τους χαρακτή- φροντίδα χωρίς να υπερβαίνει τα ρες σου; Ήταν πρόκληση για όρια; εσένα; Τ.Τζ.: Δε θα έλεγα πως είναι πιο εύ- Τ.Τζ.: Μεγάλη. Ήταν θέματα που κολη από άλλα είδη. Επειδή αφορά ήθελα να ασχοληθώ, αλλά δεν ήθελα μόνο τη σχέση δύο ανθρώπων και τη να μονοπωλήσω την ιστορία. Δεν συμπεριφορά τους, αν θες να είναι ήθελα οι χαρακτήρες να ορίζονται



από αυτές, αλλά να τους επηρεάζουν για εσένα αυτές οι ώρες που σε ως ένα βαθμό, όπως άλλωστε επη- ελκύουν να γράψεις; ρεάζουν όλες οι εμπειρίες, οι εικόνες και τα τραύματά μας, όλους μας. Τ.ΤΖ.: ΟΙ ΒΡΑΔΙΝEΣ ΩΡΕΣ ΦEΡ- Ήθελα να είναι κομμάτι της προσωπι- ΝΟΥΝ ΣΚEΨΕΙΣ, ΙΔEΕΣ, ΔΗΜΙΟΥΡ- κής τους ιστορίας, αλλά να μην τους ΓIΑ, ΑΓΩΝIΕΣ, ΑΚOΜΗ ΚΑΙ ΕΣΩΤΕ- χαρακτηρίζει. Ήταν πρόκληση από ΡΙΚEΣ ΑΝΑΖΗΤHΣΕΙΣ. την άποψη πως δεν έχω ζήσει κάτι ΜΕ ΤΟ ΠEΠΛΟ ΤΗΣ ΝYΧΤΑΣ ΒΛE- παρόμοιο, όμως αυτό που μου αρέσει ΠΟΥΜΕ ΤΑ ΠΡAΓΜΑΤΑ ΔΙΑΦΟΡΕ- με την πρωτοπρόσωπη αφήγηση ΤΙΚA ΚΑΙ ΠAΝΤΑ EΒΡΙΣΚΑ ΤΗ είναι ότι νιώθω πως «μπαίνω» μέσα ΝYΧΤΑ ΠΙΟ ΕΝΔΙΑΦEΡΟΥΣΑ. ΠΟΙΑ στον χαρακτήρα, γίνομαι ένα μαζί του ΚΑΛYΤΕΡΗ ΩΡΑ ΛΟΙΠΟΝ ΓΙΑ ΕΞΙ και απλούστατα, γράφω τις δικές του ΕΡΩΤΕΣ ΣΤΗ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ?! σκέψεις και συναισθήματα. Οπότε, στην αρχή, ως ιδέα μου φαινόταν Νέα Υόρκη, Νέα Υόρκη και Νέα Υόρ- δύσκολο, όμως κατά τη διάρκεια της κη το σκηνικό της τριλογίας “Man- συγγραφής βγήκε αβίαστα. Φυσικά, hattan”. Εξού και ο τίτλος της σει- επειδή και τα δύο αυτά θέματα είναι ράς υποθέτω. Διάβασα πρόσφατα ιδιαίτερα δύσκολα στη διαχείρισή τους ότι στα επόμενα σου βιβλία θα γνω- αλλά και την εξιστόρηση, φορτίστηκα ρίσουμε άλλες δυο Αμερικάνικες πολύ συναισθηματικά σε διάφορα πόλεις και μια Ευρωπαϊκή. Να υπο- στάδια της συγγραφής τους, και ιδιαί- θέσω ότι πρόκειται για μια ακόμη τερα στις αναμνήσεις της Έλι και το τριλογία; Τι σε μαγεύει τόσο στις συναίσθημα της απώλειας του Σεμ- πόλεις που επιλέγεις σαν σκηνικό; πάστιαν. Τις έχεις επισκεφτεί; Όπως μας έχεις δηλώσει και στο Τ.Τζ.: Με τη Νέα Υόρκη έχω έρωτα. βιογραφικό σου, είσαι νυχτοπούλι. Από πάντα δηλαδή, απλά όταν την Η έμπνευση σου γίνεται λέξεις τις επισκέφτηκα για πρώτη φορά πριν τελευταίες ώρες της νύχτας και τις μερικά χρόνια με ενέπνευσε με τρό- πρώτες του πρωϊνού. Από αυτό πους που δεν περίμενα. Μετά το ταξίδι εμπνεύστηκες και τους τίτλους της μου ολοκλήρωσα το πρώτο μου τριλογίας σου; Τι ιδιαίτερο έχουν μυθιστόρημα (ένα που δεν έχει

κυκλοφορήσει) και έκανα μία έκθεση φωτο- γραφίας. Ήταν αναπόφευκτο λοιπόν να την επιλέξω ώστε να «φιλοξενήσει» τις ιστορίες μου. Από την άλλη, το Road Trip ξεκινούσε από το Λος Άντζελες και είχε ως προορισμό το Σικάγο. Προσπαθώ να επιλέγω μέρη που έχω επισκεφτεί ώστε να έχω εμπειρία πάνω στις εικόνες, τους ρυθμούς, τη ζωή, και την αίσθηση που σου αφήνει η εκάστοτε πόλη. Το επόμενο μυθιστόρημα θα διαδραματίζεται σε Αλαμπάμα, Καλιφόρνια και Λονδίνο. Πρό- κειται για stand alone, όμως έχω ιδέες για α- κόμη μία σειρά που όμως θα έρθει πιο μετά. Δηλώνεις και αναγνώστρια. Εάν σου ζη- τούσα να μου πεις τα πέντε αγαπημένα σου βιβλία, ποια θα ήταν αυτά και θα τα πρότεινες στους αναγνώστες των δικών σου βιβλίων; Τ.Τζ.: Δικά μου αγαπημένα είναι το «Rea- sonable Doubt» της Whitney G., η σειρά Doublin Street της Samantha Young και τα πάντα από Vi Keeland, η σειρά Tangled της Emma Chase, αλλά και η σειρά Elements από την Brittainy Cherry. Άλλα αγαπημένα… πολλά. Τα «Ανεμοδαρμένα Ύψη», «Το σπίτι των Καλύτερων Ημερών», το «Απαγορευμέ- νο», « Το Λάθος Αστέρι», «Φάρεναιτ 451». Νομίζω πως κάπου εδώ πρέπει να σταματή- σω γιατί έχω ξεφύγει από τα πέντε! Συχνά-πυκνά, ακούω απόψεις διάφορων

αναγνωστών να δηλώνουν παθια- σμένοι με ένα είδος λογοτεχνίας, είτε ερωτική, είτε μυστηρίου είτε κάποιο άλλο και υποστηρίζουν σθεναρά την επιλογή τους να μην διαβάζουν άλλο είδος. Είσαι υποστηρικτής αυτής της άποψης ή πιστεύεις ότι τα διαφορε- τικά είδη δίνουν και διαφορετικά ερεθίσματα, διευρύνουν το μυαλό; Τ.Τζ.: Πιστεύω πως πρέπει να διαβάζεις όλα τα είδη. Να τα γνωρίζεις πρώτα και μετά να ξέρεις αν σου «κάνουν» ή όχι. Αν δεν έχεις διαβάσει ένα αστυνομικό μυθιστόρημα πώς ξέρεις πως δεν σου ταιριάζει ως είδος; Προσωπικά, ως ανα- γνώστρια, έχω περάσει από πολλά αλ- λά με κέρδισε η contemporary. Ωστόσο, το κυριότερο που με τραβά στο να δια- βάσω ένα βιβλίο είναι το οπισθόφυλλο και η υπόθεση, όχι τόσο το είδος. Ποια συμβουλή θα έδινες σε έναν νέο συγγραφέα που κάνει τώρα τα πρώ- τα του βήματα στην ερωτική λογο- τεχνία; Τ.Τζ.: Να μην προσπαθεί να εντυπω- σιάσει. Στο συγκεκριμένο είδος πιστεύω πως less is more. Επιπλέον, αυτό που λέω και στα μαθήματα που διδάσκω είναι να υπάρχει πειθαρχία και πρό- γραμμα.