farklı kadro yayınları organik kimya soru bankası

ÜNİTE - 1 KARBON KİMYASINA GİRİŞ 5

KAZANIMLAR Anahtar kavramlar: anorganik bileşik, basit formül, elmas, grafit, hibritleşme, molekül formülü, molekül geo- metrisi, organik bileşik, yapı formülü, π (pi) bağı, σ (sigma) bağı ► ANORGANIK VE ORGANIK BILEŞIKLER Anorganik ve organik bileşikleri ayırt eder. a. Organik bileşik kavramının tarihsel gelişimi açıklanır. b. Anorganik ve organik bileşiklerin özellikleri vurgulanır. ► BASIT FORMÜL VE MOLEKÜL FORMÜLÜ Organik bileşiklerin basit ve molekül formüllerinin bulunması ile ilgili hesaplamalar yapar. ► DOĞADA KARBON Karbon allotroplarının özelliklerini yapılarıyla ilişkilendirir. a. Karbon elementinin çok sayıda bileşik oluşturma özelliği ile bağ yapma özelliği arasında ilişki kurulur. b. Elmas ve grafitin incelenmesi sağlanarak fulleren, nanotüp ve grafenin yapıları ve önemleri üzerinde durulur. ► LEWIS FORMÜLLERI Kovalent bağlı kimyasal türlerin Lewis formüllerini yazar. Oktetin aşıldığı moleküller kapsam dışıdır. ► HIBRITLEŞME-MOLEKÜL GEOMETRILERI Tek, çift ve üçlü bağların oluşumunu hibrit ve atom orbitalleri temelinde açıklar. Moleküllerin geometrilerini merkez atomu orbitallerinin hibritleşmesi esasına göre belirler. a. Hibritleşme ve VSEPR (Değerlik Katmanı Elektron Çifti İtmesi) yaklaşımı üzerinde durulur. 2. periyot elementlerinin hidrojenle yaptığı bileşikler dışındakiler verilmez. b. Öğrencilerin hibritleşme ve VSEPR yaklaşımı konusunda bilişim teknolojilerinden yararlanarak (ani- masyon, simülasyon, video vb.) molekül modelleri yapmaları sağlanır. 6

ANORGANİK VE ORGANİK BİLEŞİKLER - 1 Test / 1 1. Berzelius’un, yaşam gücü (vitalizm) olmadan or- 3. Organik olmayan bileşiklere anorganik bileşik de- ganik madde üretilemeyeceği görüşü, 1828 yılında nir. Friedrich Wöhler’in laboratuvar ortamında yapmış Buna göre, aşağıdaki maddelerden hangisi olduğu deneyle anorganik bir madde olan amon- yum siyanatı (NH4OCN) ısıtarak organik bir bileşik anorganiktir? olan üreyi elde etmesiyle, geçerliliğini yitirmiştir. A) Doğal gaz B) Benzin Bu şekilde organik bileşiklerin sadece canlı orga- C) Zeytinyağı D) Araç lastikleri nizmalar tarafından yapılabileceği fikri çürütülmüş- E) Kabartma tozu tür. 4. Organik bileşiklerle ilgili aşağıdaki ifadelerden ısı O hangisi yanlıştır? II A) Laboratuvar ortamında elde edilebilirler. NH4OCN NH2 – C – NH2 B) Ana kaynakları sadece canlı organizmalardır. C) Anorganik maddelerden sentezlenebilirler. Amonyum siyanat Üre D) Doğadaki bileşiklerin yaklaşık %98’ini oluştu- (Anorganik) (Organik) rurlar. E) Genellikle kendilerine özgü kokuları vardır. Bu sentez organik kimya için bir dönüm noktasıdır. Bu tarihten sonra organik kimya çok büyük bir sek- tör haline gelmiştir. Günümüzde organik bileşiklerden elbiseler, pet şi- şeler, diş fırçası, duvar boyası, pencere çerçevele- ri, araç lastikleri, deterjanlar, parfümler, ilaçlar gibi birçok organik içerikli madde üretilmektedir. Bu açıklamaya göre aşağıdaki ifadelerden han- gisi yanlıştır? A) Üre canlı bir hücre veya organizma kullanma- dan elde edilmiştir. B) Bu çalışma ile vitalizm düşüncesi geçerliliğini yitirmiştir. C) Günümüzde organik maddelerin üretimi sade- ce laboratuvar ortamında yapılmaktadır. D) Laboratuvarda üretilen organik maddeler farklı alanlarda kullanılmaktadır. E) Plastikler, deterjanlar ve ilaçların çoğu yapay organik bileşiklerdir. 2. Yapısında karbon elementi bulunduran bileşikler 5. Organik bileşiklerle ilgili, genellikle organiktir. Ayrıca organik bileşiklerde I. Yapısında karbon elementi bulunur. karbonun yanında hidrojen, oksijen, azot gibi ele- II. Çoğunlukla iyonik yapılıdır. mentler de bulunabilir. Buna göre aşağıdaki maddelerden hangisi or- III. Sayıları anorganik bileşiklere göre oldukça faz- ganik değildir? ladır. A) Plastik poşet ifadelerinden hangileri doğrudur? B) Yağlı boya C) Pencere çerçeveleri (PVC) A)  Yalnız  I B)  Yalnız  III C)  I  ve  III D) Kuru buz E) Teflon tava D) II ve III E) I, II ve III ÜNİTE - 1 ÜNİTE - 17 KARBON KİMYASINA GİRİŞ 1.C 2.D 3.E 4.B 5.C

ANORGANİK VE ORGANİK BİLEŞİKLER - 1 Test / 1 6. Aşağıdakilerden hangisi organik bileşiklerin 9. Organik bileşikler için aşağıdaki ifadelerden özelliklerinden değildir? hangisi doğrudur? A) Erime ve kaynama noktaları düşüktür. A) Genellikle canlıların yapısında bulunurlar. B) Tamamı C, H ve O’den oluşur. B) Tamamı yapılarında karbon ve hidrojen atomu C) Genellikle organik çözücülerde çözünür. D) Tepkimeleri genellikle yavaştır. içerirler. E) Genellikle kovalent yapılıdır. C) Su, yemek tuzu, kireç taşı bu grupta yer alır. D) Karbon atomu içeren tüm bileşikler bu sınıfta yer alır. E) Reaksiyonları genellikle basit ve hızlıdır. 7. Organik ve anorganik bileşikler ile ilgili aşağı- 10. Aşağıda verilen bileşiklerden hangisi organiktir? daki ifadelerden hangisi doğrudur? A)  CS2 B)  H2CO3 C)  CaCO3 A) Anorganik bileşikler canlı vücudunda bulunmaz. D) KCN E) HCOOH B) Organik bileşiklerin tümünde karbon elementi bulunur. C) Organik bileşikler yalnız canlılar tarafından sentezlenebilir. D) Anorganik bileşikler karbon elementi içeremez. E) Anorganik bileşikler genellikle yanıcıdırlar. 8. I. Yapılarında karbon elementi bulunur. 11. Aşağıdakilerden hangisi anorganik bileşiklerin II. Genellikle kokusuzdurlar. özelliklerinden değildir? III. Genellikle yanarlar. A) Tepkimeleri genellikle hızlıdır. B) Genellikle yanıcı değildir. Yukarıda verilen özelliklerden hangileri organik C) Ana kaynağı doğadaki minerallerdir. maddeler için doğru, anorganik maddeler için D) Genellikle kendilerine özgü kokuları vardır. yanlıştır? E) Genellikle suda iyi çözünürler. A)  Yalnız  I B)  Yalnız  III C)  I  ve  II D) I ve III E) II ve III ÜNİTE - 1 ÜNİTE - 18 6.B 7.B 8.B 9.A 10.E 11.D KARBON KİMYASINA GİRİŞ

ANORGANİK VE ORGANİK BİLEŞİKLER - 2 Test / 2 1. Anorganik bileşiklerden yararlanılarak labora- 4. I. CH4 tuvar ortamında üretilen ilk organik bileşik aşa- II. CH3COOH ğıdakilerden hangisidir? III. CH3CI IV. CH3OH A) Üre Yukarıdakilerden hangileri polar yapıda orga- B) Amonyum siyanat C) Naftalin nik bileşiklerdir? D) Etil alkol E) Metan A)  I  ve  III B)  II  ve  III C)  II  ve  IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 2. Organik bileşiklerin sayılarının anorganik bile- 5. X : Na2CO3 şiklerin sayılarından çok fazla olmasının nedeni Y : CF4 aşağıdakilerden hangisidir? bileşikleri ile ilgili, A) Erime ve kaynama noktalarının düşük olması I. İkisininde atomları arasında kovalent bağ bulu- B) Karbon atomunun 4 bağ yapması ve uç uca nur. çok sayıda karbon atomunun birbirine bağla- II. X, anorganik; Y ise organiktir. nabilmesi C) Ana kaynaklarının canlılar olması III. Her ikisi de suda iyi çözünür. D) Genellikle yanıcı olmaları E) Tepkime hızlarının yüksek olması yargılarından hangileri doğrudur? A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II D) II ve III E) I, II ve III 3. Organik bileşiklerin temel bileşeni C ve H element- leridir. Bu elementler dışında O, N, S gibi diğer elementleride bulundurabilirler. Bu elementleri iCçeOr3m2e–,siCneN–kagrişbıinkCökSl2e,r CO, CO2 gibi bileşikler ile organik değildir. Bunların bileşikleri anorganik kabul edilir. Buna göre, 6. Aşağıda verilen ifadelerden hangisi organik bi- - NaCNO - HCI - NaHCO3 leşiklerin özelliklerinden değildir? - H2CO3 - CO2 - CCI4 A) Sınırlı sayıdadır. B) Kovalent bağlı ve molekülerdir. Yukarıda verilen bileşiklerden kaç tanesi orga- C) Tepkimeleri yavaş gerçekleşir. nik değildir? D) Genellikle kolay yanar. E) Genellikle kendilerine özgü kokuları vardır. A)  2 B)  3 C)  4 D)  5 E)  6 ÜNİTE - 1 ÜNİTE - 1 KARBON KİMYASINA GİRİŞ 9 1.A 2.B 3.D 4.D 5.C 6.A

ANORGANİK VE ORGANİK BİLEŞİKLER - 2 Test / 2 7. Aşağıdaki bileşiklerden hangisi organik değildir? 10. Bütün organik bileşiklerin yapısında, O I. Karbon II. Hidrojen II III. Oksijen IV. Azot A)  NH2  –  C  –  NH2 B)  CH3NH2 C)  CCI4 elementlerinden hangileri bulunur? D) H2CO3 E) CH3COOH A)  Yalnız  I B)  I  ve  II C)  I,  II  ve  III D) I, III ve IV E) II, III ve IV 8. Organik bileşiklerle ilgili, 11. Organik maddelerle ilgili, I. Ana kaynağı canlılardır. I. Sadece doğal yollarla elde edilirler. II. Genellikle yanıcıdır. II. Genellikle suda iyi çözünürler. III. Erime ve kaynama noktaları yüksektir. III. Ana kaynakları canlı organizmalar veya kömür, IV. Tümünün yapısında karbon ve hidrojen atom- petrol, doğal gaz gibi maddelerdir. ları vardır. ifadelerinden hangileri doğrudur? V. Doğadaki sayıları anorganik bileşiklere göre A)  Yalnız  I B)  Yalnız  III C)  I  ve  III daha fazladır. yargılarından kaç tanesi yanlıştır? A)  1 B)  2 C)  3 D)  4 E)  5 D) II ve III E) I, II ve III 9. I. Kömür ve petrol 12. Aşağıda adlandırmaları verilen bileşiklerden II. Mineraller hangisinin sınıflandırılması yanlıştır? III. Fosiller Bileşik Adı Bileşik Sınıfı A) Sirke asidi Organik Yukarıdakilerden hangileri organik bileşiklerin B) Karbonmonoksit Anorganik ana kaynaklarındandır? C) Gliserol Organik D) Nitrik asit Anorganik A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  Yalnız  III E) Naftalin Anorganik D) I ve III E) I, II ve III ÜNİTE - 1 10 ÜNİTE - 1 7.D 8.B 9.D 10.A 11.B 12.E KARBON KİMYASINA GİRİŞ

BASİT FORMÜL VE MOLEKÜL FORMÜL - 1 Test / 3 1. Bir bileşiği oluşturan elementlerin sayı bakımından 4. Aşağıda molekül formülü verilen bileşiklerden oranını tam sayılar halinde gösteren formüle basit hangisinin basit formülü diğerlerinden farklı- formül denir. dır? Buna göre, A)  C3H6 B)  C4H8 C)  C5H10  O II D) C6H10 E) C7H14 I. CI H2 – CH2 – C – NH2 NH2 II. C3H7OC3H7 III. CH3COOH bileşiklerinden hangilerinin basit formülü ile molekül formülü aynıdır? A)  Yalnız  I B)  Yalnız  III C)  I  ve  II D) II ve III E) I, II ve III 5. Mol sayısı 0,7 0,5 H2O 0,4 CO2 2. Basit formülü CH2O olan 0°C, 1 atm koşullarında 0,1 O2 X gaz halinde bulunan organik bir bileşiğin molekül formülünü bulabilmek için, 0 Zaman I. Kütlece yüzde bileşimi Organik X bileşiğinin 0,1 molünün tamamen yakıl- ması sırasında harcanan ve oluşan maddelerinin II. Normal koşullarda öz kütlesi mol sayılarındaki değişim yukarıdaki grafikte veril- miştir. III. 0,1 molündeki hidrojen atomu sayısı Buna göre bu bileşiğin molekül formülü aşağı- niceliklerinden hangisinin tek başına bilinmesi dakilerden hangisidir? yeterlidir? (H : 1, C : 12, O : 16) A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  Yalnız  III A)  C3H6 B)  C3H6O C)  C4H10 D) II ve III E) I, II ve III D) C2H5 E) C4H10O 3. C ve H elementlerinden oluşan bir organik bileşiğin 6. Bir organik bileşiğin 4,6 gramı yakıldığında 0,2 mol 0,1 molü yeterince oksijenle yandığında 7,2 gram CO2 ve 0,3 mol H2O oluşuyor. H2O ve NK’da 6,72 litre CO2 gazı oluşuyor. Buna göre, bu bileşiğin basit formülü aşağıda- Buna göre, bu organik bileşiğin basit formülü kilerden hangisidir? (H : 1, C : 12, O : 16) aşağıdakilerden hangisidir? (H : 1, C : 12, O : 16) A)  C3H8 B)  CH2 C)  C2H5 A)  CH3 B)  C2H6 C)  C2H6O E) C4H6 D) C3H4 D) C4H6O E) C5H12 ÜNİTE - 1 ÜNİTE - 1 KARBON KİMYASINA GİRİŞ 11 1.C 2.D 3.A 4.D 5.E 6.C

BASİT FORMÜL VE MOLEKÜL FORMÜL - 1 Test / 3 7. Bir organik bileşiğin 4,4 gramı yandığında 11 gram 10. Bir organik bileşiğin 0,2 molü 8 mol hava ile CO2 ve 5,4 gram H2O oluşmaktadır. artansız bir şekilde yakılmakta ve tepkime sonun- da toplam 1,2 mol CO2 ile 1,2 mol H2O gazları Buna göre bu bileşiğin basit formülü aşağıda- oluşmaktadır. kilerden hangisidir (H : 1, C : 12, O : 16) Buna göre yakılan organik bileşiğin basit for- A)  CH B)  CH2 C)  CH2O mülü aşağıdakilerden hangisidir? D) C4H9O E) C5H12O (Havanın 1/5 oksijendir.) A)  CH2 B)  C3H4 C)  C3H6 D) C3H6O E) C4H8O3 8. Yapısında C, H ve O içeren organik bir bileşiğin 11. Bir hidrokarbon yakıldığında CO2 ve H2O oluşuyor. 0,25 molü 1 mol O2 ile tam yakıldığında normal Bu hidrokarbonun molekül formülünü bulmak şartlar altında 16,8 litre hacim kaplayan CO2 gazı için, ve 18 gram H2O buharı oluşuyor. I. Bileşiğin mol kütlesi Buna göre bu bileşiğin yapı formülü aşağıdaki- lerin hangisi gibi olabilir? II. Ürünlerin ayrı ayrı kütleleri (H : 1, C : 12, O : 16) III. C, H ve O’nin atom kütleleri A) CI H2 – CH – CI H2 niceliklerinden hangileri en az bilinmelidir? I OH OH OH B) CI H2 – CH2 – CI H2 A)  I,  II  ve  III B)  II  ve  III C)  I  ve  II D) Yalnız II E) Yalnız I OH OH C) CH2 – CH2 I I OH OH D) CH3 – CH2 – OH E) CH3 – OH 9. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin molekül for- 12. Saf X maddesi yakıldığında CO2 ve H2O mülü ile basit formülü aynı değildir? oluşmaktadır. Buna göre X ile ilgili, I. Yapısında oksijen (O) atomu bulunur. II. Organik bileşiktir. III. En az üç tür atom içerir. ifadelerinden hangileri kesinlikle doğrudur? A)  C3H8 B)  C2H5OH C)  C3H6O2 A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  Yalnız  III D) CH3COOH E) C5H12 D) I ve II E) I, II ve III ÜNİTE - 1 12 ÜNİTE - 1 7.E 8.B 9.D 10.D 11.A 12.B KARBON KİMYASINA GİRİŞ

BASİT FORMÜL VE MOLEKÜL FORMÜL - 2 Test / 4 1. Basit formülü ve bileşikteki elementlerin atom 4. Bir bileşiğin 0,1 molü tamamen yakıldığında 0,4 kütleleri bilinen bir bileşiğin, mol CO2 ve 7,2 gram H2O oluşuyor. I. Elementlerin kütlece birleşme oranı Bu bileşiğin mol kütlesi 72 gram olduğuna göre II. Molekül formülü molekül formülü aşağıdakilerden hangisidir? III. Bileşiğin molekül kütlesi (H : 1, C : 12, O : 16) niceliklerinden hangileri belirlenebilir? A)  CH2O B)  C3H6 C)  C3H6O2 A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II D) C4H8O E) C5H10O D) II ve III E) I, II ve III 2. Bir bileşik içerisindeki çeşitli elementlerin sayı ba- 5. Basit formülleri aynı olan iki organik bileşik ile kımından oranını tam sayılar halinde gösteren for- ilgili, müle basit formül denir. I. Aynı tür fonksiyonel gruba sahiptirler. Buna göre, II. Sahip oldukları atomların kütlece yüzdeleri ay- nıdır. I. HCOOH III. Toplam atom sayıları aynıdır. II. CH3COOCH3 III. C6H12O6 verilenlerden hangileri kesinlikle doğrudur? bileşiklerinden hangilerinin basit formülü ile A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  Yalnız  III molekül formülü aynı değildir? D) II ve III E) I, II ve III A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  Yalnız  III 6. Mol sayısı D) I ve II E) II ve III 0,4 H2O 0,3 CO2 0,2 3. Bir organik bileşiğin molekül formülünden han- 0,1 X O2 gisi anlaşılamaz? 0 Zaman A) Atomların türü B) Bileşiğin fiziksel hali Yukarıdaki grafik X maddesinin yanma tepkimesine C) Basit formülü aittir. D) Atom türü sayısı E) Bir molekülündeki elementlerin atom sayısı Buna göre, I. Tepkime tam verimle gerçekleşmiştir. II. 1 tane X molekülünde 2 tane O atomu vardır. III. Bileşikte mC = 9 dur. mH ifadelerinden hangileri doğrudur? (C : 12, H : 1, O : 16) A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II D) II ve III E) I, II ve III ÜNİTE - 1 ÜNİTE - 1 KARBON KİMYASINA GİRİŞ 13 1.A 2.C 3.B 4.D 5.B 6.C

BASİT FORMÜL VE MOLEKÜL FORMÜL - 2 Test / 4 7. Bir organik bileşik yandığında normal koşullarda 10. Bir hidrokarbon bileşiğinin 0,2 molü yakıldığında 8,96 litre CO2 gazı ve CO2 gazının mol sayısına 0,4 mol CO2 ve 0,6 mol H2O oluşuyor. eşit mol sayıda H2O oluştuğu biliniyor. Bu bileşiğin basit formülünü bulabilmek için, Buna göre bu bileşiğin molekül formülü aşağı- I. C, H ve O elementlerinin atom kütleleri dakilerden hangisidir? II. Organik bileşiğin yanan kısmının kütlesi A)  CH3 B)  C2H4 C)  C2H6 E) C4H8 III. Bileşiğin molekül kütlesi D) C3H8 niceliklerinden hangileri en az bilinmelidir? A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  Yalnız  III D) I ve II E) II ve III 8. Basit formülü CH2 olan bir bileşik ile ilgili, 11. Organik bir bileşiğin 5,6 gramı yakıldığında 17,6 I. Yakıldığında oluşan CO2 ve H2O’nun mol sayı- gram CO2 ve 0,4 mol H2O oluşuyor. ları birbirine eşittir. Buna göre bu bileşiğin basit formülü aşağıda- II. Bileşiğin normal koşullarda özkütlesi verildiğin- kilerden hangisidir? de molekül formülü bulunabilir. (H : 1, C : 12, O : 16) III. Karbonun hidrojenle kütlece birleşme oranı ( mC ) 6’dır. A)  CH B)  CH2 C)  CH3 mH D)  CH2O E)  CH3O ifadelerinden hangileri kesinlikle doğrudur? (H : 1, C : 12) A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  Yalnız  III D) I ve III E) II ve III 9. Yalnız C ve H atomlarını içeren bir organik bileşiğin 12. Organik bileşiklerdeki elementlerin türünü, atom 4 gramı yakıldığı zaman normal koşullarda 5,6 litre sayılarının en küçük tam sayılarla ifade edildiği for- hacim kaplayan CO2 gazı elde ediliyor. müle basit formül denir. Buna göre organik bileşik molce % kaç C ato- Buna göre, bir bileşiğin yalnız basit formülü bi- mu içerir? linirse, (H : 1, C : 12, O : 16) I. Elementlerin molce birleşme oranı II. Bileşiğin normal koşullardaki fiziksel hali III. Elementlerin kütlece birleşme oranı IV. Bileşiği oluşturan atomların türü verilenlerden hangileri bilinebilir? A)  Yalnız  I B)  I  ve  III C)  I  ve  IV A)  20 B)  40 C)  60 D)  75 E)  80 D) I, II ve III E) I, II, III ve IV ÜNİTE - 1 14 ÜNİTE - 1 7.D 8.D 9.A 10.C 11.B 12.C KARBON KİMYASINA GİRİŞ

DOĞADA KARBON - 1 Test / 5 1. Karbon (6C) elementi ile ilgili aşağıdaki ifade- 4. Karbon atomu ile ilgili, lerden hangisi yanlıştır? I. İki karbon atomu arasında dörtlü bağ bulunabi- lir. A) Periyodik cetvelde 2. periyot 4A grubunda bulu- nur. II. Karbon atomları birbirine bağlanarak zincir, halka veya dallanmış yapılı moleküller oluştu- B) Değerlik elektron sayısı 4’tür. rabilir. C) Temel halde elektronlarının orbitallere dağılımı; 6C : 1s2 2s1 2p3 III. Tabiatta farklı kütlelere sahip atomları vardır. şeklindedir. yargılarından hangileri doğrudur? (6C) D) Organik bileşiklerin temel elementidir. E) Kendi aralarında veya farklı atomlar ile tekli, iki- A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II li veya üçlü kovalent bağ yapabilir. D) II ve III E) I, II ve III 2. Aynı tür atomların farklı sayı ve dizilişte bir araya 5. Elmas ve grafit için, gelmesiyle oluşan maddelere allotrop denir. Allot- I. Farklı element türlerinden oluşurlar. rop maddelerin fiziksel ve kimyasal özellikleri bir- birinden farklıdır. II. Aynı element atomunun farklı şekillerde dizil- Buna göre karbonun allotropları ile ilgili aşağı- mesiyle oluşurlar. daki ifadelerden hangisi yanlıştır? III. Her ikisi de karbon atomları arasında sigma ve A) Özkütleleri birbirinden farklıdır. pi bağları bulundurur. B) Elmas ve grafit yapay, fullerenler doğal allot- yargılarından hangileri doğrudur? roplardır. C) Aynı element atomlarından oluşurlar. A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II D) Fiziksel özellikleri farklıdır. E) Kimyasal aktiviteleri farklıdır. D) II ve III E) I, II ve III 3. Karbon atomu, 6. Grafit, elmas ve fullerenler karbon atomunun allot- II I roplarıdır. Bu allotroplarda, I. – C – C – C – I. Karbon atomlarının bağ enerjileri II. Karbon atomlarının bağlanmaları II I III. Molar oluşum entalpileri verilen özelliklerden hangileri farklıdır? II. – C ≡ C – III. – C = C ≡ C – Yukarıda verilen bağlanma türlerinden hangisi- ne uygun bir şekilde bileşik oluşturamaz? (6C) A)  Yalnız  I B)  Yalnız  III C)  I  ve  II A)  I,  II  ve  III B)  II  ve  III C)  I  ve  II D) I ve III E) II ve III D) Yalnız II E) Yalnız I ÜNİTE - 1 ÜNİTE - 1 KARBON KİMYASINA GİRİŞ 15 1.C 2.B 3.B 4.D 5.B 6.A

DOĞADA KARBON - 1 Test / 5 7. Karbon elementinin allotropları için, 10. Karbon nanotüplerle ilgili, I. Elmas ve grafit doğal, fullerenler yapay allot- I. Karbon elementinin izotopudurlar. roplarıdır. II. Uzay ve elektronik sanayilerinde geniş kulla- II. Karbon atomları elmasta düzgün dört yüzlü, nım alanı vardır. grafitte altıgen halkalar şeklinde dizilmiştir. III. Çelikten daha dayanıklı ve sağlamdır. III. Grafitte karbon atomları arasındaki tüm bağlar yargılarından hangileri doğrudur? sigma bağlarıdır. A)  Yalnız  II B)  Yalnız  III C)  I  ve  III yargılarından hangileri doğrudur? A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III 8. Bağ Yapan Atomlar Bağ Enerjisi (kJ / mol) C – C 343 Si – Si 275 11. Karbonun doğal formu grafit ile ilgili, S – S 267 I. Isı ve elektriği iletir. II. Tabakalar arasındaki etkileşimler zayıftır. Yukarıda bazı atomların kendi atomlarıyla yaptıkla- III. Karbonun doğal allotropudur. rı çekim kuvvetleriyle ilgili bağ enerjileri verilmiştir. yargılarından hangileri doğrudur? Bu açıklamaya göre, I. C – C bağı diğerlerinden daha kararlıdır. II. En zayıf bağ S - S bağlıdır. A)  I,  II  ve  III B)  II  ve  III C)  I  ve  III III. Değişik şekillerde molekül oluşturma gücü iliş- D) I ve II E) Yalnız I kisi C > Si > S şeklindedir. yargılarından hangileri doğrudur? A)  Yalnız  II B)  Yalnız  III C)  I  ve  II D) II ve III E) I, II ve III 9. I. Fulleren 12. Karbon nanotüplerle ilgili, II. Döteryum I. Yapısı yumuşaktır. III. Elmas II. Karbon elementinin yapay allotropudur. IV. Grafen III. Nanotüplerden yapılan malzemelerin uzay sa- nayisinde büyük bir kullanıma sahip olacağı Yukarıdaki maddelerden hangileri karbonun düşünülmektedir. allotroplarına örnek verilemez? yargılarından hangileri doğrudur? A)  Yalnız  II B)  Yalnız  III C)  I  ve  II A)  Yalnız  II B)  Yalnız  IV C)  I  ve  II D) II ve III E) I, II ve III D) II ve IV E) I, II ve IV ÜNİTE - 1 ÜNİTE - 116 7.C 8.E 9.A 10.D 11.A 12.E KARBON KİMYASINA GİRİŞ

DOĞADA KARBON - 2 Test / 6 1. Karbonun allotroplarına elmas, grafit ve fulleren 4. Fulleren ve nanoteknoloji ile ilgili aşağıdaki ifa- örnek verilebilir. delerden hangisi yanlıştır? Buna göre karbonun allotroplarıyla ilgili aşağı- A) Nanotüpler süper yalıtkanlardır. daki ifadelerden hangisi yanlıştır? B) Nanotüpler çok esnek ve sağlam yapılıdırlar. C) Karbon elementinin yapay allotropudur. A) Elmas, bilinen en sert doğal maddedir. D) Nanoteknoloji ile su geçirmez, kir tutmaz, bu- B) Grafit ısı ve elektriği iletir. C) Aynı element atomunun farklı şekillerde dizil- ruşmaz kumaşlar üretilmektedir. E) Nanoteknoloji sayesinde bilgisayarların ve cep mesiyle oluşurlar. D) Fulleren, nanoteknolijide kullanım alanı hızla telefonların boyutlarının küçülmüştür. artan maddelerdendir. E) Elmas, ısı ve elektriği iletir. 2. Karbonun allotroplarıyla ilgili, 5. Karbonun allotropları ile ilgili aşağıdakilerden I. Nanotüpler, karbonun grafit allotroplarından hangisi yanlıştır? elde edilir. A) Fulleren C60 şeklinde gösterilen yapay allot- II. Fullerenler karbonun doğal allotropudur. roptur. III. İki elmas birbirinin aynısı olabilir. ifadelerinden hangileri doğrudur? B) Grafitten elde edilen nanotüpler iletken malze- me yapımında kullanılır. A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II C) Karbon elementinin atomlarının uzayda farklı D) II ve III E) I, II ve III şekillerde dizilmesi ile oluşurlar. D) Fullerenler ağ örgülü kovalent yapıya sahiptir- ler. E) Grafit çok iyi bir yağlayıcıdır. 3. Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? 6. Aşağıdaki bilgilerden hangisi elmas ve grafit A) Allotropların bağ enerjileri farklıdır. için ortaktır? B) Allotropların bir başka elementle yapacakları A) Elektriği iletirler. bileşik formülleri farklıdır. B) Çok serttirler. C) Bir elementin doğal ya da yapay allotropları C) Bütün bağlar sigma bağıdır. D) Karbonun izotoplarıdır. olabilir. E) Aynı tür atomlardan meydana gelmiştir. D) Fullerenler, küre ve tüp şeklinde olabilirler. E) Elmasın tepkimeye girme aktifliği düşüktür. ÜNİTE - 1 ÜNİTE - 1 KARBON KİMYASINA GİRİŞ 17 1.E 2.A 3.B 4.A 5.D 6.E

DOĞADA KARBON - 2 Test / 6 7. Karbon nanotüpler ile ilgili, 10. Karbon elementinin allotropları ile ilgili, I. Grafite uygulanan özel işlemler sonucu oluşan I. Molekül şekilleri farklı olabilir. nanometre boyutundaki silindirik tüplerdir. II. Karbon atomları allotroplarında farklı hibritleş- II. Elektrik iletkenliği bakırdan daha fazladır. meler yapabilirler. III. Elmastan daha yumuşaktır. III. Grafit karbonun doğal allotropudur. ifadelerinden hangileri doğrudur? yargılarından hangileri doğrudur? A)  Yalnız  I B)  Yalnız  III C)  I  ve  II A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III 8. Aşağıdakilerden hangisi karbonun allotropla- 11. Karbonun çok sayıda bileşik oluşturabilmesi rından değildir? karbonun, I. Karbon - karbon bağının kuvvetli olması A) Grafen B) Trityum II. Tekli, ikili veya üçlü bağlar yapabilmesi C) Fulleren D) Elmas III. Doğada farklı allotroplarının olması E) Grafit özelliklerinden hangileri ile ilgilidir? A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II D) II ve III E) I, II ve III 9. Karbon elementiyle ile ilgili, 12. 6C (karbon) atomu aşağıdaki bağ yapılarından hangisine sahip olamaz? I. Elektronegatifliği fazla olduğu için çok sayıda bileşik yapar. A) C ≡ II. Düz, dallanmış veya halkalı yapıya sahip bile- B) – C ≡ şikler oluşturur. C) C = III. 4 bağ yaparak oktete ulaşır. D) = C = ifadelerinden hangileri doğrudur? A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II I E) – C – D) II ve III E) I, II ve III I ÜNİTE - 1 ÜNİTE - 118 7.E 8.B 9.D 10.E 11.C 12.A KARBON KİMYASINA GİRİŞ

LEWİS FORMÜLLERİ - 1 Test / 7 1. CH3CN molekülü için uygun Lewis yapısı aşağı- 4. X atomunun 9F ile oluşturmuş olduğu molekülün dakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? Lewis yapısı (1H, 6C, 7N) F H FXF F A) H C C N H şeklindedir. H Buna göre X atomunun 8O ile oluşturacağı bi- leşiğin Lewis yapısı aşağıdakilerden hangisi B) H C C N olabilir? H H A) O X O C) H C C N O B) O X O H O H O C) X O D) H C H C N O H E) H C C N D) O X O E) O X O H 2. Aşağıda verilen elementlerden hangisinin 7N 5. Bir molekül ile ilgili, elementi ile oluşturacağı bileşiğin ortaklanma- Ÿ Ortaklanmamış elektron çifti sayısı 10 dur. mış elektron çifti sayısı en azdır? Ÿ Bağlayıcı elektron çifti sayısı 3 tür. A)  1H B)  8O C)  9F D)  16S E)  17CI bilgileri veriliyor. Buna göre yukarıda bilgileri verilen molekülün Lewis yapısı aşağıdakilerden hangisidir? A) Y X Y 3. Lewis yapısı B) Y X Y Y HO HCCOH Y H C) Y X Y şeklinde olan bileşik ile ilgili aşağıdaki yargılardan Y hangisi yanlıştır? D) Y X Y A) Molekül formülü C2H4O2 dir. Y B) Yapısındaki tüm atomlar oktet kuralına E) Y X X Y uymuştur. C) Yapısında 8 tane ortaklanmamış elektron bu- 6. Aşağıdaki moleküllerden hangisinin bağlayıcı lunmaktadır. elektron çifti sayısı ile ortaklanmamış elektron D) Yapısında 8 tane bağlayıcı elektron çifti bulun- çifti sayısı eşittir? (1H, 4Be, 6C, 7N, 8O, 17CI) A)  CO2 B)  NH3 C)  CCI4 D)  SO2 E)  BeCI2 maktadır. E) Yapısındaki ortaklanmamış elektronların tamamı oksijen atomuna aittir. ÜNİTE - 1 ÜNİTE - 1 KARBON KİMYASINA GİRİŞ 19 1.A 2.A 3.B 4.E 5.B 6.A

LEWİS FORMÜLLERİ - 1 Test / 7 7. Baş grup elementi olduğu bilinen X ve Y element- 10. X leri arasında oluşan XY3 bileşiğinin Lewis yapısı, Y YXY ZT Y Periyodik cetvelde yerleri verilen X, Y, Z ve T şeklindedir. elementlerinin kendi aralarında oluşturacağı bileşiklerin Lewis yapıları aşağıdaki seçenek- Buna göre, lerden hangisinde doğru verilmiştir? I. X elementinin temel halde elektron dağılımı p3 X - Y Y - Z Z - T ile sonlanmaktadır. Z X II. XY3 molekülündeki ortaklanmamış elektron çifti TT sayısı 9 dur. A) X Y X ZYZ III. XY3 molekülündeki bütün atomlar oktet kuralına uymaktadır. yargılarından hangileri doğrudur? A)  Yalnız  I B)  I  ve  II C)  I  ve  III X D) II ve III E) I, II ve III B) X Y X Z Y Z Z X TT X Z TT C) X Y X ZYZ TZT 8. Aşağıdaki verilen moleküllerden hangisinin X T Lewis yapısı karşısında hatalı verilmiştir? X (1H, 5B, 6C, 7N, 8O, 16S, 17CI) D) X Y X ZYZ Molekül Lewis X A) CO2 OCO B) NH3 X TZT C) BCI3 N T H HH E) X Y X ZYZ D) H2O CI X E) SO2 CI B CI O HH OSO 9. XY2 molekülünün Lewis yapısı 11. NO3– iyonunun Lewis yapısı YXY O N şeklindedir. OO Buna göre X ve Y elementlerinin periyodik cet- velde bulundukları gruplar aşağıdakilerden şeklindedir. hangisinde doğru olarak verilmiştir? Buna göre NO3- ile ilgili, I. Merkez atomun değerlik elektron sayısı 5 tir. X Y A) 4A 6A II. N atomunun üzerinde ortaklanmamış elektron B) 5A 7A çifti bulunmaz. C) 6A 7A D) 6A 6A III. Bağlayıcı elektron çifti sayısı 3 tür. E) 5A 5A yargılarından hangileri doğrudur? (7N, 8O) A)  Yalnız  II B)  I  ve  II C)  I  ve  III D) II ve III E) I, II ve III ÜNİTE - 1 ÜNİTE - 1 7.C 8.E 9.A 10.C 11.B 20 KARBON KİMYASINA GİRİŞ

LEWİS FORMÜLLERİ - 2 Test / 8 1. Baş grup elementi olduğu bilinen X ve Y element- 4. Aşağıda verilen bileşiklerin Lewis yapılarının leri arasında oluşan XY3 bileşiğinin Lewis yapısı, hangisinde eşleşmiş ve eşleşmemiş elektron Y çiftleri toplamı en fazladır? (1H, 4Be, 5S, 6C, 7N, 8O, 17CI) X YY A)  BeCI2 B)  NH3 C)  CO2 D)  CH4 E)  NCI3 şeklindedir. 5. CO32– iyonunun Lewis yapısı Buna göre, O 2- I. X elementinin temel halde elektron dağılımı p1 C ile sonlanmaktadır. OO şeklindedir. II. XY3 molekülündeki ortaklanmamış elektron çifti CO32– iyonunun Lewis yapısı ile ilgili, sayısı 9 dur. I. Yapısındaki tüm atomlar oktet kuralına uyar. III. XY3 molekülündeki bütün atomlar oktet kuralına II. C atomunun üzerinde ortaklanmamış elektron uyar. çifti bulunmaz. yargılarından hangileri doğrudur? III. Bağlayıcı elektron çifti sayısı 3 tür. A)  Yalnız  I B)  I  ve  II C)  I  ve  III yargılarından hangileri doğrudur? (6C, 8O) D) II ve III E) I, II ve III 2. Lewis yapısında merkez atom üzerinde ortaklan- A)  Yalnız  II B)  I  ve  II C)  I  ve  III mamış elektron çifti içermeyen ve merkez atomu- D) II ve III E) I, II ve III na bağlı olan grupların aynı olduğu moleküller apo- lar yapılıdır. Buna göre aşağıda formülleri verilen molekül- lerden hangisi apolar yapıya sahiptir? (1H, 5B, 6C, 7N, 8O, 9F, 17CI) A) H2O B)  CH3CI C)  NF3 D)  BF3 E)  HF 3. Atom ve moleküllerin Lewis yapısı ile ilgili, 6. Metil alkol (CH3OH) molekülünün Lewis yapısı I. Bir atomun değerlik elektron sayısına bağlı ola- aşağıda verilmiştir. rak belirlenir. H II. Bir molekül içerisinde bulunan bağların belir- HCOH lenmesinde kullanılabilir. H III. Bir molekülün polar olup olmadığı hakkında Buna göre metil alkol molekülü ile ilgili aşağı- bilgi verir. daki yargılardan hangisi yanlıştır? yargılarından hangileri doğrudur? A) Yapısındaki bütün bağlar polar kovalenttir. A)  Yalnız  I B)  Yalnız  III C)  I  ve  II B) Yapısındaki karbon atomunda ortaklanmamış elektron çifti bulunmaz. D) II ve III E) I, II ve III C) 1 molekülünde 5 tane bağlayıcı elektron bulunur. D) Organik bir bileşiktir. E) Yapısındaki tüm atomlar oktet veya dublet kuralına uyar. ÜNİTE - 1 ÜNİTE - 1 KARBON KİMYASINA GİRİŞ 21 1.B 2.D 3.E 4.E 5.B 6.C

LEWİS FORMÜLLERİ - 2 Test / 8 7. Bir molekül ile ilgili, 9. 7N ile 17CI atomları arasında oluşan NCI3 bile- şiğinin Lewis yapısı aşağıdakilerden hangisin- Ÿ Bağlayıcı elektron çifti sayısı 5 dir. de doğru olarak verilmiştir? Ÿ Ortaklanmamış elektron çifti sayısı 2 dir. A) CI  N CI bilgileri veriliyor. CI Buna göre, bilgileri verilen molekülün Lewis ya- B) CI  N CI pısı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak CI verilmiştir? C) N H CI CI CI A) H C O H D) CI N CI CI H E) N B) O C O CI CI CI FH 10. CH3COOH molekülünde bağlayıcı elektron çifti C) F B N H sayısı kaçtır? (1H, 6C, 8O) A) 6 B)  7 C)  8 D)  9 E)  10 FH O D) H C N H H Br E) CI C H OH 11. 2. periyot 6A grubunda yer alan X elementinin 1H ve 9F atomları ile yaptığı bileşiklerin Lewis yapısı aşağıdakilerden hangisinde doğru ola- rak verilmiştir? 8. O3 için olası iki Lewis yapısı, O O O OOO A) H X H FXF [X] [Y] H X B) H X FFF şeklindedir. H Buna göre, X ve Y molekülleri için, I. O3 moleküllerinin rezonans formlarıdırlar. C) H X H FXF II. Kararlılıkları eşittir. III. Birbirlerine dönüşümleri süreklidir. yargılarından hangileri doğrudur? D) X X HH FF A)  Yalnız  I B)  I  ve  II C)  I  ve  III E) X X D) I ve III E) I, II ve III HH FF ÜNİTE - 1 ÜNİTE - 1 7.A 8.E 9.C 10.C 11.D 22 KARBON KİMYASINA GİRİŞ

HİBRİTLEŞME VE MOLEKÜL GEOMETRİSİ - 1 Test / 9 1. 1 2  3 4. O II C H3 – CH = CH – C – H II C1 H3 – CH = CH – C – CH2 – C ≡ C – H  O 2 3 4 5 Yukarıda yarı açık formülü verilen molekülün Molekülü ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi belirtilen karbon atomlarının hibritleşme türleri yanlıştır? aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak veril- miştir? A) 1 numaralı atom sp3 hibritleşmesi yapmıştır. 1 2 3 B) 2 numaralı atom ile 5 numaralı atom eşit sayıda A) sp3 sp2 sp2 sigma ve pi bağı yapar. B) sp2 sp3 C) sp3 sp2 sp C) 4 numaralı C atomu 3 tür orbital örtüşmesi ile D) sp3 sp3 bağ oluşturur. E) sp2 sp2 sp sp2 D) 3 numaralı karbonun VSEPR gösterimi AX3 tür. sp3 E) 1 ile 2 numaralı atomlar arasındaki bağ uzun- luğu 4 ile 5 numaralı atomlar arasındaki bağ uzunluğundan farklıdır. 2. Aşağıdaki moleküllerden hangisinin yapısın- 5. Lewis nokta gösterimi da sp2 - s orbital örtüşmesi sonucu oluşan bir YXY kovalent bağ bulunur? Y A) CH3 – C = C – CH3 şeklinde olan molekülle ilgili aşağıdaki yargı- II lardan hangisi yanlıştır? CH3 CH3 A) Merkez atomun hibritleşme türü sp3 tür. B) Polar çözücülerde iyi çözünür. O C) Yapısındaki bağlar özdeştir. D) Geometrik şekli düzlem üçgendir. II E) Y elementinin elektron dizilimi ns2 np5 ile biter. B) CH3 – C – CH3 C) CH3 – C ≡ C – H D) CH3 – CH = CH2 E) CH3 – CH2 – CH2 – CI 3. X, Y ve Z moleküllerinin merkez atomlarının elekt- 6. Bir molekül ile ilgili ron orbital dağılımları aşağıda verilmiştir. Ÿ Merkez atomun hibritleşme türü sp2 dir. X: 1s2 2(sp)1 2(sp)1 2p1 2p1 Ÿ Molekülün geometrisi düzlem üçgendir. Y: 1s2 2(sp3)1 2(sp3)1 2(sp3)1 2(sp3)1 Ÿ Apolardır. Z: 1s2 2(sp2)1 2(sp2)1 2(sp2)1 2p1 bilgileri veriliyor. Buna göre, aşağıdakilerden hangisinde X, Y ve Z molekülleri doğru olarak verilmiştir? Buna göre özellikleri verilen bileşiğin formü- lü aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak (1H, 6C, 8O) verilmiştir? (1H, 5B, 6C, 7N, 8O, 9F, 17CI) X Y Z A)  CH2O B)  BCI3 C)  NF3 A) C2H2 CH4 CO2 CI B) CO2 CCI4 C2H4 I C) CO2 C2H4 CH4 E)  CH2  =   CH D) C2H2 C2H4 CO2 E) CH4 C2H2 C2H4 D)  CO2 ÜNİTE - 1 ÜNİTE - 1 KARBON KİMYASINA GİRİŞ 23 1.A 2.D 3.B 4.B 5.D 6.B

HİBRİTLEŞME VE MOLEKÜL GEOMETRİSİ - 1 Test / 9 7. 1 23 10. XY3 formülüne sahip ve geometrik şekli düzlem CH3 – CH = CH – CH3 üçgen olan bir molekül ile ilgili aşağıdaki ifade- lerden hangisi yanlıştır? bileşiğiyle ilgili, A) Merkez atom hibrit türü sp2 dir. I. Yapısında 11 sigma ve 1 pi bağı bulunur. B) VSEPR gösterimi AX3 tür. C) Yapısında ortaklanmamış elektron bulunamaz. II. Yapısında sp3 hibritleşmesi yapmış atom sayı- D) İçerdiği bütün bağlar özdeştir. sı ile sp2 hibritleşmesi yapmış atom sayısı eşit- E) Molekül apolardır. tir. III. Yapısındaki 1 numaralı karbon atomu ile 2 numaralı karbon atomu arasındaki uzaklık 2 numaralı karbon atomu ile 3 numaralı karbon atomu arasındaki uzaklıktan fazladır. yargılarından hangileri doğrudur? A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II D) I ve III E) I, II ve III 8. Aşağıdaki moleküllerden hangisinde sp3 hibrit- 11. Periyodik tabloda aynı grupta bulunan 2 ametal leşmesi yapmış atom bulunmaz? atomunun 1H ile oluşturduğu bileşiklerin, (1H, 5B, 6C, 7N, 17CI, 8O) I. VSEPR gösterimi A)  H2O B)  NH3 C)  CCI4 D)  CH3CI E)  BH3 II. Merkez atomun hibrit türü III. Lewis gösterimindeki eşleşmemiş elektron sayısı özelliklerinden hangileri aynıdır? A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II D) II ve III E) I, II ve III 9. Yapısında sadece sigma bağı içeren ve VSEPR 12. NH3, H2O ve CH4 molekülleriyle ilgili, gösterimi AX3E olan molekülle ilgili, I. Bağlayıcı elektron çifti sayıları arasındaki ilişki I. 1 çift ortaklanmamış elektron içerir. CH4 > NH3 > H2O şeklindedir. II. Merkez atomun hibritleşme türü sp3 tür. II. Ortaklanmamış elektron çifti sayıları arasındaki III. Merkez atom oktet kuralına uyar. ilişki H2O > NH3 > CH4 şeklindedir. yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? III. Her üç moleküldeki atomlar dublet veya oktet kuralına uyar. yargılarından hangileri doğrudur? (1H, 6C, 7N, 8O) A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III ÜNİTE - 1 ÜNİTE - 124 7.E 8.E 9.D 10.C 11.E 12.E KARBON KİMYASINA GİRİŞ

HİBRİTLEŞME VE MOLEKÜL GEOMETRİSİ - 2 Test / 10 1. 14Si ile 9F atomlarının oluşturduğu SiF4 4. Ÿ Lewis yapısında merkez atomda eşleşme- molekülü İle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? miş elektron çifti içeren moleküller genellikle polardır. A) Merkez atomunun hibritleşme türü sp3 tür. B) Yapısındaki tüm bağlar özdeştir. Ÿ Polar maddeler polar çözücülerde, apolar mad- C) Molekül apolardır. deler apolar çözücülerde daha iyi çözünür. D) Molekül geometrisi düzgün dörtyüzlüdür. E) Yapısında bulunan atomlar izoelektroniktir. Buna göre aşağıda verilen maddelerden hangi- sinin karşısında verilen çözücüde çözünmesi beklenemez? (1H, 6C, 7N, 8O, 9F, 17CI ) Madde Çözücü A) H2O CCI4 B) NH3 H2O C) BCI3 CCI4 D) HF CH3OH CF4 E) CO2 2. NH4+ iyonu ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? (1H, 7N) H+ A) Lewis yapısı N şeklindedir. HHH B) Yapısındaki bağlar özdeştir. 5. CH2 = CH2 + Br2 → CH2 – CH2Br C) Geometrik şekli düzgün dörtyüzlüdür. I D) Bağ açısı 90° dir. Br E) N atomunun hibritleşme türü sp3 tür. Yukarıdaki tepkimenin gerçekleşmesi esnasında I. Molekülün VSEPR gösterimi II. Karbon atomlarının hibritleşme türü III. Atomlar arası bağ açısı yukarıdaki özelliklerden hangileri değişir? A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II D) II ve III E) I, II ve III 3. Atom numarası 7 olan X atomu ile atom numa- rası 17 olan Y atomu arasında gerçekleşecek bileşiğin formülü ve VSEPR gösterimi aşağıda- ki seçeneklerden hangisinde doğru verilmiştir? Bileşik VSEPR gösterimi 6. Halojen olduğu bilinen X elementinin aşağıda A) XY4 AX4E verilen atomlardan hangisi ile yaptığı bileşiğin B) XY3 AX3E C) XY4 AX3E bağ açısı en büyüktür? D) XY3 AX3 E) XY2 AX2E A)  4Be B)  5B C)  6C D)  7N E)  8O ÜNİTE - 1 25 ÜNİTE - 1 KARBON KİMYASINA GİRİŞ 1.E 2.D 3.B 4.A 5.E 6.A

HİBRİTLEŞME VE MOLEKÜL GEOMETRİSİ - 2 Test / 10 7. En büyük başkuantum sayısı 2 olan X atomunun 10. Elektron çifti geometrisi düzgün dörtyüzlü olan 9F ile yaptığı bileşik için molekülün geometrik şekli, Ÿ Yapısındaki bağlar sp2 – p örtüşmesi sonucu I. Düzgün dörtyüzlü oluşur. II. Üçgen piramit Ÿ Yapısında pi bağı bulunmaz. Ÿ Apolar bir moleküldür. III. Kırık doğru bilgileri veriliyor. yapılarından hangileri olabilir? Buna göre X atomunun temel hal elektron A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  Yalnız  III dağılımı aşağıdakilerden hangisidir? D) I ve III E) I, II ve III A) 1s2 2s2 2p6 3s2 3p4 B) 1s2 2s2 2p1 C) 1s2 2s2 2p2 3s2 3p2 D) 1s2 2s2 2p3 E) 1s2 2s2 2p4 8. Molekül geometrisi üçgen piramit, elektron çifti 11. CH3 – CH = CH – CH3 geometrisi düzgün dörtyüzlü olan bir molekülün molekülü ile ilgili, VSEPR gösterimi aşağıdakilerden hangisidir? I. Yapısında 11 sigma bağı bulunur. A) A  X2 B) A  X3 C) A  X2E2 D) A  X3E E) A  X4 II. Yapısındaki sigma bağları 3 farklı tür örtüşme ile oluşmuştur. III. Yapısındaki sp3 ile sp2 hibritleşme yapmış kar- bon sayısı eşittir. yargılarından hangileri doğrudur? A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II D) I ve III E) I, II ve III 9. X atomu bileşik oluştururken elektron dağılımı 12. Aşağıda verilen molekül ile ilgili özelliklerden X : 1s2 2(sp3)1 2(sp3)1 2(sp3)1 2(sp3)1 hangisi doğrudur? (1H, 4Be, 5B, 6C, 7N, 8O, 17CI) şeklinde bulunabiliyor. Molekül VSEPR Molekül Geometrisi Düzlem üçgen Buna göre X atomu ile ilgili, A) CH4 AX4 Üçgen piramit I. 3 sigma 1 pi bağı oluşturacak şekilde bileşik B) NCI3 AX3 Düzlem üçgen C) BeCI2 AX2E Kırık doğru oluşturabilir. D) H2O AX2E2 Üçgen piramit E) BCI3 AX3 II. 4 sigma bağı yapabilir. III. Temel hal elektron dağılımında 2 tam, 2 yarı dolu orbital bulunur. yargılarından hangileri doğrudur? A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II D) II ve III E) I, II ve III ÜNİTE - 1 26 ÜNİTE - 1 7.B 8.D 9.E 10.E 11.D 12.D KARBON KİMYASINA GİRİŞ

HİBRİTLEŞME VE MOLEKÜL GEOMETRİSİ - 3 Test / 11 1. O + H+ → O+ 4. BeCI2 molekülünde bulunan sigma bağlarının HH HHH örtüşme türü aşağıdakilerden hangisidir? (4Be, 17CI) tepkimesi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi A)  sp  –  s B)  sp  –  p C)  sp2  –  s yanlıştır? D)  sp2  –  p E)  sp3  –  s A) Oksijen atomunun hibritleşme türü değişme- miştir. B) Molekülün VSEPR gösterimi değişmiştir. C) Bileşikteki elektron geometrisi değişmemiştir. D) Oksijen atomunun yükseltgenme basamağı değişmemiştir. E) Hidrojen atomları arasındaki açı küçülmüştür. 5. Aşağıdaki molekül - geometri eşleştirmelerin- den hangisi yanlıştır? (1H, 5B, 6C, 7N, 8O, 15P, 17CI) 2. CH3 – C ≡ C – C = CH2 Molekül Geometri I Üçgen piramit A) NH3 Doğrusal CI B) CO2 Düzlem üçgen C) BCI3 Kırık doğru Yukarıdaki molekülde bulunan sigma bağları D) PCI3 Düzgün dörtyüzlü kaç farklı tür örtüşme sonucu oluşur? E) CH4 A)  3 B)  4 C)  5 D)  6 E)  7 3. NF3 molekülü ile ilgili, 6. Aşağıdaki tepkimelerden hangisinde sp2 I. Yapısındaki N atomunun e– dizilimi hibritleşmesi yapmış karbon atomları sp3 1s2 2(sp3)2 2(sp3)1 2(sp3)1 2(sp3)1 hibritleşmesi yapmış karbon atomlarına dönüşmektedir? şeklindedir. A) CH2 = CH2 + H2 → CH3 – CH3 II. İçerdiği bütün bağlar sigmadır. B) H – C ≡ C – H + 2H2 → CH3 – CH3 III. Molekül geometrisi düzgün dörtyüzlüdür. C) H – C ≡ C – H + H2 → CH2 = CH2 yargılarından hangileri doğrudur? D) CH3 – CH3 + CI2 → CH3 CH2 CI A)  Yalnız  I B)  Yalnız  III C)  I  ve  II E) CH3 – CH3 → H – C ≡ C – H + 2H2 D) I ve III E) I, II ve III ÜNİTE - 1 ÜNİTE - 1 KARBON KİMYASINA GİRİŞ 27 1.E 2.E 3.C 4.B 5.D 6.A

HİBRİTLEŞME VE MOLEKÜL GEOMETRİSİ - 3 Test / 11 7. P.E P.E P.E 10. Bir molekül ile ilgili aşağıda verilen eşleştirme- lerden hangisi doğrudur? XYZ VSEPR Hibrit Geometri sp2 Doğrusal Yukarıda 6C atomunun değerlik elektronlarının 3 A) AX2E2 sp3 Düzlem üçgen farklı elektron dağılımı verilmiştir. B) AX3 sp2 Düzgün dörtyüzlü C) AX4 sp3 Üçgen piramit Buna göre karbon (6C) atomunun sp3 hibritleş- D) AX3E Kırık doğru mesi esnasında sırasıyla hangi elektron dağılı- E) AX2 sp mına sahip olması gerekmektedir? A)  X,  Y,  Z B)  X,  Z,  Y C)  Y,  Z,  X D) Z, X, Y E) Z, Y, X 8. Hibritleşme olayı ile ilgili, 11. I. CH3 – CH3 I. Hibritleşmeye katılmayan p orbitalleri pi bağı II. CH2 = CH2 oluşturur. III. CH ≡ CH II. Hibritleşmeye katılan tüm orbitaller bağ oluştur- mayabilir. Yukarıda formülü verilen bileşiklerle ilgili aşa- ğıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? III. Hibrit orbitaller adını hibritleşmeye katılan orbi- tallerin adı ve sayısından alır. A) Karbon atomları arasındaki bağ uzunlukları ilişkisi I > II > III şeklindedir. yargılarından hangileri doğrudur? B) Karbon atomlarının hibritleşmeye katılmış orbi- A)  Yalnız  I B)  I  ve  II C)  I  ve  III tal sayıları arasındaki ilişki I > II > III şeklindedir. D) II ve III E) I, II ve III C) I. molekülün yapısında sp3 – s örtüşmesi ile oluşmuş sigma bağı bulunur. D) II. bileşiğinin yapısındaki sigma bağları özdeştir. E) III. bileşikte karbon atomlarının hibritleşme türü aynıdır. 9. H2O molekülü ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur? A) Geometrik şekli doğrusaldır. 12. Aşağıdaki moleküllerden hangisinde sp3 hibrit- B) Yapısında 2 tane ortaklanmamış elektron leşmesi yapmış atom bulunmaz? bulunmaktadır. (1H, 5B, 6C, 7N, 8O, 9F) C) Molekül içi bağlar polar, molekül apolardır. A)  H2O B)  BeH2 C)  CH4 D)  CF4 E)  NH4+ D) Merkez atomunun hibritleşme türü sp3 tür. E) Yapısındaki atomlar oktet kuralına uyar. ÜNİTE - 1 ÜNİTE - 128 7.B 8.E 9.D 10.D 11.D 12.B KARBON KİMYASINA GİRİŞ

SİGMA VE Pİ BAĞLARI - 1 Test / 12 1. Sigma ve pi bağlarıyla ilgili aşağıdaki ifadeler- 4. HF molekülü ile ilgili, den hangisi yanlıştır? I. 1 tane sigma bağı içerir. II. Molekülün Lewis yapısında 8e– bulunur. A) 2 atom arasında ilk oluşan kovalent bağ daima sigma bağıdır. III. Flor atomunun 6 tane değerlik elektronu bağ yapımına katılmamıştır. B) Sigma bağının sağlamlığı pi bağının sağlamlı- ğından fazladır. yargılarından hangileri doğrudur? C) Sigma bağları p orbitallerinin eksen paralel A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II örtüşmesi sonucu meydana gelir. D) II ve III E) I, II ve III D) İki atom arasında en fazla 1 sigma ve 2 pi bağı oluşabilir. E) pi bağları hibritleşmeye katılmayan p orbitalle- rinin örtüşmesi sonucu meydana gelir. 2. Aşağıda formülü verilen bileşiklerden hangi- 5. CO2 ile SO2 molekülü için, sinde pi bağı bulunabilir? (1H, 6C, 8O, 7N, 17CI) I. Sigma bağı sayıları II. Pi bağı sayıları A)  C2H6 B)  C4H8CI2 C)  C2H5OH III. Ortaklanmamış elektron sayıları değerlerinden hangileri farklıdır? (6C, 8O, 16S) D)  N2H4 E)  C4H6(OH)2 A)  Yalnız  I B)  I  ve  II C)  I  ve  III D) II ve III E) I, II ve III 3. CH3 – CH = CH – C ≡ CH3 ab c Yukarıdaki bileşikle ilgili, I. Bağ enerjileri arasındaki ilişki a > b > c dir. II. Bağ uzunlukları arasındaki ilişki c > b > a dir. III. İçerdiği bağ elektronları arasındaki ilişki c > b > a dir. 6. Aşağıdaki moleküllerden hangisinde sigma ve yargılarından hangileri doğrudur? pi bağı sayıları eşittir? (1H, 4Be, 5B, 6C, 8O, 15S, 17C) A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  Yalnız  III A)  BH3 B)  CO2 C)  SO2 D)  CO E)  BeCI2 D) I ve II E) II ve III ÜNİTE - 1 ÜNİTE - 1 KARBON KİMYASINA GİRİŞ 29 1.C 2.E 3.C 4.E 5.D 6.B

SİGMA VE Pİ BAĞLARI - 1 Test / 12 7. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin içerdiği bağ 10. I. N2H2 sayısı ve türü yanlış verilmiştir? II. CO2 (1H, 6C, 7N, 8O, 9F) III. HCN Bileşik Bağ Yukarıda verilen moleküllerin içerdiği sigma ve 1 sigma, 2 pi pi bağı sayıları arasındaki ilişki aşağıdakiler- A) CO 3 sigma, 1 pi den hangisinde doğru olarak verilmiştir? 2 sigma, 1 pi B) CH2O 3 sigma (1H, 7N, 8O, 6C) C) CO2 2 sigma, 2 pi D) NF3 Sigma Pi E) HCN A) I > II = III II = III > I B) I> II = III I > II = III C) II > I > III II = III > I D) II > III > I II > I = III E) I > II > III II > I > III 8. Aşağıdaki moleküllerden hangisinde pi bağı 11. CH3 – C – CH – C ≡ C – NH2 II I sayısı diğer moleküllerdeki pi bağı sayısından O OH fazladır? (1H, 6C, 7N, 8O, 16S) A)  HCN B)  CH3COOH C)  O2 Bileşiğinde bulunan sigma ve pi bağ sayısı kaçtır? D)  O3 E)  SO2 Sigma Pi A) 14 2 B) 13 3 C) 13 2 D) 14 3 E) 11 5 9. H I CH3 – C ≡ C – CH2 – C = CH2 12. pi bağı ile ilgili, molekülüyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi I. Orbitallerin eksen paralel çakışması sonucu yanlıştır? oluşur. A) Sigma bağı sayısı 13 tür. II. 2 atom arasında en çok 2 tane oluşur. B) Karbon atomlarının tamamı oktet kuralına uyar. III. Hibritleşmeye katılmayan p orbitallerinin örtüş- mesi sonucu oluşur. C) Yapısında 3 tane pi bağı bulunur. yargılarından hangileri doğrudur? D) Molekül formülü C6H8 dir. E) Yapısında bulunan sp hibrit orbital sayısı ile A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II sp2 hibrit orbital sayısı eşittir. D) II ve III E) I, II ve III ÜNİTE - 1 ÜNİTE - 130 7.C 8.A 9.E 10.A 11.D 12.E KARBON KİMYASINA GİRİŞ

SİGMA VE Pİ BAĞLARI - 2 Test / 13 1. Sigma bağı ile ilgili, 4. I. CO, CO2 I. İki atom arasında yalnızca 1 tane oluşabilir. II. O2, O3 II. Orbitallerin eksen çakışık örtüşmesi sonucu III. N2H2, NH4+ oluşur. Yukarıda verilen madde çiftlerinin hangilerinde III. Pi bağından daha sağlamdır. eşit sayıda pi bağı bulunur? (1H, 6C, 7N, 8O) yargılarından hangileri doğrudur? A)  Yalnız  I B)  I  ve  II C)  I  ve  III A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  Yalnız  III D) II ve III E) I, II ve III D) I ve II E) I, II ve III 2. I. CO2 5. OH II. H2O I CH3 – C ≡ C – CH – CH = CH2 III. NCI3 Molekülü için, Yukarıda verilen moleküllerle ilgili aşağıdaki I. Orbitallerin eksen çakışık örtüşmesi sonucu 6 yargılardan hangisi yanlıştır? tane bağ oluşur. (1H, 6C, 7N, 8O, 17CI) II. Tüm atomlar oktet kuralına uyar. A) Sigma bağı sayıları arasında ilişki III > I = II dır. III. 5 tane pi bağı içerir. B) II ve III moleküllerindeki bağların tamamı orbi- yargılarından hangileri yanlıştır? tallerin eksen çakışık örtüşmesi sonucu oluşur. A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II C) I. molekülde pi bağı bulunurken II. ve III. mole- külerde pi bağı bulunmaz. D) II ve III E) I, II ve III D) Merkez atomda bulunan ortaklanmamış elekt- ron çifti sayıları arasındaki ilişki II > III > I şek- lindedir. E) İçerdikleri toplam bağ sayıları arasındaki ilişki III > II > I şeklindedir. 3. Bir molekülle ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. 6. Lewis formülü, Ÿ Organik yapıdadır. O HOCOH Ÿ Yapısında hem eksen çakışık hem de eksen şeklinde olan H2CO3 bileşiğiyle ilgili aşağıdaki paralel orbital örtüşmesi yapmış bağlar bulu- nur. yargılardan hangisi yanlıştır? Ÿ Yapısında toplam 8 tane bağlayıcı elektron bu- A) Organik bir maddedir. lunuyor. B) Bağlayıcı elektron çifti ile ortaklanmamış elekt- Buna göre özellikleri verilen bileşiğin formülü ron çifti sayısı eşittir. aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak veril- C) Yapısında 5 sigma 1 pi bağı bulunur. miştir? (1H, 6C, 8O, 17CI) D) Yapısındaki bütün bağlar polardır. E) Suda iyonlaşarak CO32- iyonu oluşturur. A)  CO2 B)  CH2O C)  CCI4 D) CO E) CH4 ÜNİTE - 1 ÜNİTE - 1 KARBON KİMYASINA GİRİŞ 31 1.E 2.E 3.B 4.D 5.E 6.A

SİGMA VE Pİ BAĞLARI - 2 Test / 13 7. H–C ≡ C–Cl 10. X : 1s2 2s2 2p3 molekülü ile ilgili, Y : 1s2 2s2 2p4 Z : 1s2 2s2 2p5 I. C atomlarının hibritleşme türü sp dir. Yukarıda temel hal elektron dağılımı verilen ele- II. Bağlayıcı elektron sayısı 5 tir. mentlerle ilgili, III. C atomunun sp3 hibrit orbitalleriyle Cl atomunun I. X2 molekülü 1 sigma 2 pi bağı içerir. p orbitalleri uç uca örtüşerek sigma bagı yap- II. YZ2 molekülünde pi bağı bulunmaz. mıştır. III. XZ3 molekülünde 3 tane ortaklanmamış elekt- yargılarından hangileri doğrudur?(1H, 6C, 17Cl) ron çifti bulunur. A)  Yalnız  I B) Yalnız  II C)  I  ve  II yargılarından hangileri doğrudur? D) II ve III E) I, II ve III A)  Yalnız  I B)  I  ve  II C)  II  ve  III 8. Bir molekülle ilgili, D) I ve III E) I, II ve III Ÿ Yapısındaki bütün atomlar oktet kuralına uyar. 11. Aşağıdaki moleküllerden hangisinde oluşan Ÿ Orbitallerin uçuca ve paralel olarak örtüştüğü bağların tamamı orbitallerin eksen çakışık ör- bağları bulunur. tüşmesi sonucu meydana gelmiştir? Ÿ Bağlayıcı elektron çifti sayısı 3 tür. (1H, 6C, 8O, 17CI) bilgileri veriliyor. Buna göre özellikleri verilen molekülün Lewis A)  C2H4 B)  CO C)  CO2 yapısı aşağıdakilerden hangisidir? D)  CH2CI2 E)  C2H2 A) CI P CI CI B) O S O C) H Be H O D) H C H E) H N H π H 12. Bir molekülle ilgili, σ H Ÿ Bütün bağlar polar kovalenttir. Ÿ Bağlayıcı elektronların tamamı uçuca çakışan 9. orbitallerle oluşur. H σ bilgileri veriliyor. Cσ C Buna göre özellikleri verilen bileşiğin Lewis ya- σσ pısı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? H H π HH Yukarıda modellemesi yapılan molekül ile ilgili, A) H C C H I. Lewis nokta gösterimi H C C H HH şeklindedir. HH H B) C O II. Orbitallerin uçuca örtüşmesi sonucu 5 bağ oluşur. H III. Orbitallerin eksen paralel örtüşmesi sonucu 1 O tane bağ oluşur. C) H C O H yargılarından hangileri doğrudur? A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II D) CI N CI CI D) II ve III E) I, II ve III E) O C O ÜNİTE - 1 ÜNİTE - 132 7.C 8.B 9.E 10.B 11.D 12.D KARBON KİMYASINA GİRİŞ

KARBON KİMYASINA GİRİŞ GENEL TEKRAR - 1 Test / 14 1. Bir organik bileşiğin 12 gramının yakılması sonu- 4. Aşağıda formülü verilen bileşiklerden hangisi cu 26,4 gram CO2(g) ve 14,4 gram H2O(g) elde anorganiktir? ediliyor. A)  CH4 B)  H2CO3 C)  CH3NH2 Buna göre bu bileşiğin formülü aşağıdakiler- den hangisi olabilir? (H : 1, C : 12, O : 16) D) CH3OH E) HCOOH A)  CH2O B)  C2H4 C)  C3H8 D) C3H8O E) C3H8O2 2. CH2 = CH – C ≡ CH 5. Karbonun allotropları olan elmas ve grafitle Yukarıda yapı formülü verilen bileşiğin bir mo- ilgili, lekülü ile ilgili, I. Elmasta karbon atomları arasındaki bağlar çok I. 7 tane sigma bağı içerir. güçlüdür. II. 3 tane pi bağı içerir. II. Grafitte karbon atomları altıgen halkalar şeklinde III. sp2 ve sp hibritleşmesi yapan karbon atomları dizilmiştir. içerir. III. Grafit elektrik akımını iletirken, elmas iletmez. yargılarından hangileri doğrudur? yargılarından hangileri doğrudur? A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II D) II ve III E) I, II ve III A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  Yalnız  III D) I ve II E) I, II ve III 6. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin Lewis for- mülü yanlış verilmiştir? (1H, 6C, 8O) 3. I. İki atomik orbitalin veya hibrit orbitalinin uç uca Bileşik Formülü Lewis Formülü H örtüşmesi sonucu sigma bağları oluşur. A) CH4 HCH II. Hibritleşmeye katılmayan p orbitallerinin eksen H paralel örtüşmesi ile pi bağları oluşur. H III. İki atom arasında sigma bağları oluşmadan pi B) CH3OH HCOH bağları oluşamaz. H Sigma ve pi bağlarının oluşumu ile ilgili yukarı- daki ifadelerden hangileri doğrudur? C) CO2 OCO D) C2H4 HCCH A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II HH D) II ve III E) I, II ve III O E) HCOOH HCOH ÜNİTE - 1 ÜNİTE - 133 KARBON KİMYASINA GİRİŞ 1.D 2.E 3.E 4.B 5.E 6.C

KARBON KİMYASINA GİRİŞ GENEL TEKRAR - 1 Test / 14 7. Organik bileşiklerle ilgili aşağıdaki ifadelerden 10. Aşağıdaki moleküllerden hangisinde merkez hangisi doğru değildir? atomunun hibritleşme türü yanlış verilmiştir? A) Temel yapı taşları karbondur. (1H, 6C, 7N, 8O) B) Kendilerine has kokuları vardır. C) Kovalent yapılı bileşiklerdir. Molekül Formülü Hibritleşme Türü D) Tepkimeleri genellikle çok hızlıdır. A) CH4 sp3 E) Sayıları anorganik bileşiklere göre çok daha B) H2O sp3 C) NH3 sp2 fazladır. D) CO2 E) HCN sp sp 8. XY3 molekülünde merkez atomun hibrit türü sp2 dir. 11. I. Grafit Buna göre, II. Elmas I. Polar moleküldür. II. Molekül geometrisi düzlem üçgendir. III. Fulleren III. Bağ açısı 120° dir. yargılarından hangileri doğrudur? Yukarıdaki maddelerden hangileri karbonun doğal allotroplarındandır? A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III 12. O II CH3 – C – CH2 – C ≡ CH I II III 9. Aşağıda formülleri verilen moleküllerden han- Yukarıdaki molekülde numaralandırılmış C atomlarının doğru hibritleşme türü aşağıdaki- gisinin VSEPR gösterimi yanlıştır? lerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? (1H, 6C, 7N, 8O) Molekül Formülü VSEPR Gösterimi I II III A) sp3 sp2 A) C2H4 AX2 B) sp3 sp sp AX4 C) sp2 sp3 B) CH4 AX3E D) sp3 sp sp AX2E2 E) sp sp3 sp2 C) NH3 AX3 sp3 sp2 D) H2O E) CH2O ÜNİTE - 1 ÜNİTE - 134 7.D 8.D 9.A 10.C 11.C 12.A KARBON KİMYASINA GİRİŞ

KARBON KİMYASINA GİRİŞ GENEL TEKRAR - 2 Test / 15 1. Karbon elementi ile ilgili, 4. 1H atomunun X halojeni ile yaptığı bileşikle ilgili, I. Organik bileşiklerin temel yapı taşıdır. I. Molekül şekli doğrusaldır. II. Çok sayıda karbon atomları birbirine bağlana- II. Polar moleküldür. rak sonsuz sayıda organik bileşik oluşturur. III. Yoğun fazda molekülleri arasında hidrojen bağı III. Karbon atomları arasında sadece tekli bağlar vardır. oluşabilir. yargılarından hangileri her zaman doğrudur? yargılarından hangileri doğrudur? A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III 5. I. H II. H III. S C HH B HH H H CI 2. XY3 molekülü polar yapılıdır. Yukarıda verilen moleküller için, Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi I. Merkez atomların hibritleşme türü sırasıyla yanlıştır? sp2,sp3 ve sp3 tür. A) X, 5A grubundadır. II. Moleküllerdeki bağ açıları arasıdaki ilişki B) X, sp3 hibritleşmesi yapmıştır. C) Molekül geometrisi üçgen piramittir. I > II > III tür. D) VSEPR gösterimi AX3 tür. E) Molekülde bağ açıları 107° dir. III. I ve II apolar, III polar moleküldür. yargılarından hangileri yanlıştır? A)  Yalnız  II B)  Yalnız  III C)  I  ve  II D) II ve III E) I, II ve III 3. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin Lewis yapısı 6. 7N elementinin oluşturduğu NCI3 molekülüne ilişkin, yanlıştır? (1H, 6C, 7N, 8O, 9F) I. Molekül şekli düzlem üçgendir. A)   O B)   H C)  H F HH HCH II. Yoğun fazda molekülleri arasında dipol - dipol H etkileşimi vardır. III. Merkez atom sp3 hibritleşmesi yapmıştır. (17CI) yargılarından hangileri yanlıştır? D) H C C H E) N A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II HH H D) II ve III E) I, II ve III ÜNİTE - 1 ÜNİTE - 1 KARBON KİMYASINA GİRİŞ 35 1.C 2.D 3.E 4.C 5.B 6.A

KARBON KİMYASINA GİRİŞ GENEL TEKRAR - 2 Test / 15 7. H2O ve H2S molekülleri ile ilgili, 10. XY3 molekülünün VSEPR gösterimi AX3E şeklin- I. Molekül geometrileri aynıdır. dedir. II. Polar moleküllerdir. Buna göre, I. Merkez atomun değerlik elektron sayısı 5 tir. III. Aynı ortamda kaynama noktaları arasındaki II. Molekül geometrisi üçgen piramittir. ilişki H2O > H2S şeklindedir. III. Molekülde ortaklanmamış elektron çifti bulunmaz. yargılarından hangileri doğrudur? yargılarından hangileri doğrudur? (1H, 8O, 16S) A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II D) II ve III E) I, II ve III A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II D) II ve III E) I, II ve III 8. Aşağıdaki moleküllerden hangisinin özellikleri 11. CH3 – CH = CH – C ≡ CH I II III yanlış belirtilmiştir? (1H, 6C, 7N, 8O) Yukarıdaki bileşikte numaralandırılmış karbon Molekül VSEPR atomlarının hibritleşme türleri hangi seçenekte Molekül Geometrisi Gösterimi doğru verilmiştir? Düzlem üçgen A) CH2O Düzlem üçgen AX3 I II III B) C2H4 Açısal AX3 A) sp3 sp2 C) H2O Üçgen piramit AX2E2 B) sp sp2 sp D) CH4 Üçgen piramit AX3 C) sp3 sp sp3 E) NH3 AX3E D) sp2 sp sp2 E) sp sp3 sp3 sp2 9. H2O molekülü ile ilgili, 12. NH3 molekülü ile ilgili olarak, I. Molekülleri arasında hidrojen bağı etkindir. I. Yapı formülü N şeklindedir. H HH II. Polar moleküldür. III. Atomlar arası bağlar sp3 ve s orbitallerinin II. Molekül geometrisi üçgen piramittir. eksen çakışık örtüşmesi ile oluşmuştur. III. Bağ sayısı 109,5° dir. yargılarından hangileri doğrudur? (1H, 8O) yargılarından hangileri yanlıştır? (1H, 7N) A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II A)  Yalnız  II B)  Yalnız  III C)  I  ve  II D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III ÜNİTE - 1 ÜNİTE - 136 7.E 8.D 9.E 10.C 11.A 12.B KARBON KİMYASINA GİRİŞ

KARBON KİMYASINA GİRİŞ GENEL TEKRAR - 3 Test / 16 1. Aşağıda çizgi bağ formülleri verilen moleküller- 4. Fullerenlerle ilgili, den hangisinde merkez atomun doğrultu sayısı I. Karbonun yapay allotropudur. ve hibrit türü yanlış verilmiştir? II. Nanotüpleri oluştururlar. Lewis Merkez atomdaki Merkez atomun III. C60 ile gösterilirler. yargılarından hangileri doğrudur? Formülü doğrultu sayısı hibrit türü A) H–C ≡ C–H 2 sp A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II HH 3 sp2 D) II ve III E) I, II ve III B) C = C HH H 3 sp2 C) B HH H 4 sp3 D) C 3 sp2 HH H E) N HHH 2. XY3 molekülü polar bir moleküldür. 5. Organik bileşiklerle ilgili olarak aşağıdaki ifa- Buna göre, delerden hangisi yanlıştır? I. Merkez atomda bağ yapımına katılmayan A) Kovalent yapılı bileşiklerdir. elektronlar vardır. B) Sayıları inorganik bileşiklerden daha fazladır. C) Tümü yanıcıdır. II. Molekül geometrisi düzlem üçgendir. D) Karbon temelli bileşiklerdir. E) Tepkimeleri genellikle yavaş gerçekleşir. III. Merkez atomun temel hal elektron dağılımı kü- resel simetriktir. yargılarından hangileri doğrudur? A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II D) I ve III E) II ve III 3. Elmas ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi 6. 0,1 mol hidrokarbonun tamamen yanmasıyla 22 yanlıştır? gram CO2 gazı ve 9 gram su buharı oluşuyor. A) Karbonun doğal bir allotropudur. Buna göre, hidrokarbonun molekül formülü B) Molekül geometrisi düzgün dörtyüzlüdür. aşağıdakilerden hangisidir? C) Oldukça sert bir maddedir. D) Yapısındaki karbon atomları sp3 hibritleşmesi (H : 1, C : 12, O : 16) yapmıştır. A)  CH4 B)  C2H4 C)  C2H6 E) Isı ve elektriği iyi iletir. D) C5H10 E) C5H12 ÜNİTE - 1 ÜNİTE - 1 KARBON KİMYASINA GİRİŞ 37 1.E 2.D 3.E 4.E 5.C 6.D

KARBON KİMYASINA GİRİŞ GENEL TEKRAR - 3 Test / 16 7. 4,6 gramlık organik bir bileşiğin yeterince O2 ga- 11. H + zıyla yakılması sonucu 5,4 gram su buharı ve nor- HNH mal koşullar altında 4,48 litre hacim kaplayan CO2 H gazı elde ediliyor. Yukarıda Lewis formülü verilen amonyum iyonu Buna göre, organik bileşiğin basit formülü aşağı- ile ilgili, dakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? (H : 1, C : 12, O : 16) I. Azot elementinin bağlayıcı elektron çifti sayısı dörttür. A)  C3H7OH B)  C2H6O C)  C2H11O2 II. İyonda azot(N) merkez atomdur. D) C3H6 E) C2H6 III. Üçgen piramit geometriye sahiptir. yargılarından hangileri doğrudur? (7N, 1H) A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II D) II ve III E) I, II ve III 8. HCHO molekülünde merkez atom ile ilgili 12. H C C H olarak, Yukarıda Lewis formülü verilen bileşikle ilgili, I. sp2 hibrit orbitalleri hidrojen atomlarının s I. Apolar moleküldür. II. Molekülde üç sigma iki pi bağı bulunur. orbitalleriyle uç uca örtüşerek sigma bağlarını III. Karbon atomları sp3 hibritleşmesi yapmıştır. yaparlar. yargılarından hangileri yanlıştır? II. Hibritleşmeye katılmayan bir tane p orbitali ok- sijenin p orbitalleri ile üst üste örtüşerek pi bağ- larını oluşturur. III. Molekülde üç farklı türde orbital örtüşmesi bu- lunur. yargılarından hangileri doğrudur? (1H, 6C, 8O) A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II D) II ve III E) I, II ve III A)  Yalnız  II B)  Yalnız  III C)  I  ve  II D) II ve III E) I, II ve III 9. Aşağıda formülü verilen maddelerden hangisi organik bazdır? A)  CH3NH2 B)  C2H5OH C)  NH3 D) KOH E) CH3COOH 10. Aşağıda verilen bileşiklerden hangisi organik 13. Organik bileşiklerle ilgili, asittir? I. Yanıcı maddelerdir. II. Molekül yapılıdırlar. III. Erime ve kaynama noktaları genellikle düşüktür. yargılarından hangileri doğrudur? A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II A)  H2CO3 B)  HCOOH C)  HCI D) II ve III E) I, II ve III D) HCIO4 E) H2SO4 ÜNİTE - 1 ÜNİTE - 138 7.B 8.E 9.A 10.B 11.C 12.B 13.E KARBON KİMYASINA GİRİŞ

KARBON KİMYASINA GİRİŞ GENEL TEKRAR - 4 Test / 17 1. H H H 4. I. Karbon atomunun dört değerlik elektronunun 1 2I 3I I olması H–C≡C–C–C=C–H II. Karbonun ametal olması I III. Karbonun sp, sp2 ve sp3 hibritleşmesi yapması H Karbon atomunun çok sayıda bileşik yapması- nın nedeni yukarıdakilerden hangileri ile açıkla- Yukarıda açık formülü verilen molekülde numa- nabilir? ralandırılmış karbon atomları hangi tür hibrit- leşmeyi yapmıştır? 1 2 3 A)  Yalnız  II B)  Yalnız  III C)  I  ve  II A) sp3 sp3 sp3 sp3 sp2 D) I ve III E) I, II ve III B) sp sp2 sp3 sp3 C) sp sp D) sp2 sp2 sp E) sp3 2. C, H ve O elementlerinden oluşan organik bir bile- 5. HCN ve HCOOH bileşikleriyle ilgili, şiğin 11,6 gramı yakıldığında 0,6 mol CO2 ve 10,8 I. İkisi de organik bileşiktir. gram su elde ediliyor. Buna göre, bileşikteki oksijen kütlesi kaç gramdır? II. Birinci bileşikte karbon atomu sp hibritleşmesi (H : 1, C : 12, O : 16) ikincisinde ise karbon atomu sp2 hibritleşmesi yapmıştır. A)  1,6 B)  3,2 C)  4,8 D)  6,4 E)  8,4 III. Ortaklanmamış elektron çifti sayısı HCOON > HCN şeklindedir. yargılarından hangileri doğrudur? A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  Yalnız  III D) II ve III E) I, II ve III 3. C, H ve O’den oluşan organik bir bileşiğin 62 gramı 6. Bir elementin Lewis gösterimine bakılarak, yakıldığında 88 gram CO2 ve 3 mol H2O oluşuyor. I. Periyodik cetveldeki yeri II. Yapabileceği bağ sayısı Buna göre bileşiğin basit formülü aşağıdakiler- III. Değerlik elektron sayısı den hangisinde doğru olarak verilmiştir? bilgilerinden hangilerine ulaşılabilir? (H : 1, C : 12, O : 16) A)  CH3O B)  C2H4O C)  C2H6O2 A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II D) C3H8O E) C4H10O D) II ve III E) I, II ve III ÜNİTE - 1 ÜNİTE - 1 KARBON KİMYASINA GİRİŞ 39 1.B 2.B 3.A 4.D 5.D 6.D

KARBON KİMYASINA GİRİŞ GENEL TEKRAR - 4 Test / 17 7. Karbon elementi ile ilgili, 10. 2. periyotta 3 bağ yapan X elementinin I. Kararlı bileşiklerinde genellikle dört bağ yapar. hidrojenli bileşikleri için, II. Başka atomlarla pi bağı yapamaz. III. Uzun zincirli bileşikler oluşturabilir. I. Molekül geometrisi düzlem üçgen ise X atomu- yargılarından hangileri doğrudur? nun hibrit türü sp2 dir. A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  III II. VSEPR gösterisi AX3E ise molekül geometrisi üçgen piramittir. D) II ve III E) I, II ve III III. X in tüm değerlik elektronları bağ oluşumunda kullanılmışsa, X oktedine ulaşmamıştır. yargılarından hangileri doğrudur? A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II D) II ve III E) I, II ve III 8. Periyodik cetvelin 4A grubunda bulunan bir 11. 5B ve 1H atomları arasında oluşan bileşikle ametalle ilgili, ilgili, I. Bağlayıcı elektron çifti sayısı 6 dır. I. 1H ile yaptığı kararlı bileşiklerinde ortaklanma- II. Geometrik şekil düzlem üçgendir. mış elektron çifti bulunmaz. III. Merkez atom sp2 hibritleşmesi yapmıştır. yargılarından hangileri doğrudur? II. 17CI ile yaptığı beş atomlu bileşiğin VSEPR gösterimi AX4 şeklindedir. III. Tüm bileşiklerinde düzgün dörtyüzlü geometri- ye sahip moleküller içerir. yargılarından hangileri doğrudur? A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  Yalnız  III D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III 9. N + H+ → NH4+ HH H 12. HCN molekülü ile ilgili, I. Karbon atomu sp3 hibritleşmesi yapmıştır. Tepkimesi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi II. Molekül geometrisi doğrusaldır. yanlıştır? (7N, 1H) III. Bileşikteki tüm atomların değerlik elektronları- A) Bağlayıcı elektron çifti sayısı değişmiştir. nın tamamı bağ yapımına katılmıştır. B) Sigma bağ sayısı artmıştır. C) Bağ açısı genişlemiştir. yargılarından hangileri doğrudur? (1H, 6C, 7N) D) Merkez atomun hibrit türü değişmiştir. E) Molekül geometrisi değişmiştir. A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II D) II ve III E) I, II ve III ÜNİTE - 1 ÜNİTE - 140 7.C 8.C 9.D 10.E 11.D 12.B KARBON KİMYASINA GİRİŞ

ÜNİTE - 2 ORGANİK BİLEŞİKLER 41

KAZANIMLAR Anahtar kavramlar: aldehit, alifatik bileşik, alkan, al- d. Metanolün zehirli özellikleri vurgulanır. ken, alkil halojenür, alkin, alkol, aromatik bileşik, ester, eter, fonksiyonel grup, halkalı yapılar, hidrokarbon, izo- e. Etanolün sağlık alanında kullanımına vurgu ya- merlik, karboksilik asit, keton, yağ asidi, yapısal izomer- pılır. lik, zincir yapılı bileşikler ► HIDROKARBONLAR f. Etanolün biyoyakıt işlevi gördüğü ve çözücü olarak kullanıldığı vurgulanır. Hidrokarbon türlerini ayırt eder. ► ETERLER Basit alkanların adlarını, formüllerini, özelliklerini Eterleri sınıflandırarak adlarını, formüllerini, özel- ve kullanım alanlarını açıklar. liklerini ve kullanım alanlarını açıklar. a. Yanma ve halojenlerle yer değiştirme özellikleri a. Asimetrik-simetrik eter ayrımı yapılır. üzerinde durulur. b. Eterlerin çözücü özelliklerine vurgu yapılır. b. Yapısal izomerlik ve çeşitleri üzerinde durulur. c. Fonksiyonel grup izomerliği açıklanarak eterle- c. Alkanların yakıtlarda [LPG, benzin, motorin rin alkollerle izomerliğine değinilir. (dizel), fueloil, katran ve asfalt ürünlerinin bile- şenleri] kullanıldığı, hekzanın ise çözücü olarak ► KARBONIL BILEŞIKLERI kullanıldığı vurgulanır. Karbonil bileşiklerini sınıflandırarak adlarını, for- ç. Benzinlerde oktan sayısı hakkında okuma par- müllerini, özelliklerini ve kullanım alanlarını açıklar. çası verilir. a. Aldehit ve ketonları ayırt edecek düzeyde ya- Basit alkenlerin adlarını, formüllerini, özelliklerini pısal ilişki kurularak indirgenme-yükseltgenme ve kullanım alanlarını açıklar. özelliklerinin karşılaştırılması sağlanır. a. Cis-trans izomerlik üzerinde durulur. b. Aldehitlere örnek olarak formaldehit, asetalde- hit ve benzaldehit; ketonlara örnek olarak ase- b. Alkenlerin kullanım alanı olarak alkil halojenür ton verilir. ve alkoller için ham madde oldukları vurgulanır. c. Aldehit ve ketonların fonksiyonel grup izomer- c. Alkenlerin gıda endüstrisindeki kullanımları ve liklerine değinilir. polimerleşme özellikleri hakkında bilgi verilir. ç. Aldehit ve ketonların gıda ve kozmetik sanayin- Basit alkinlerin adlarını, formüllerini, özelliklerini ve de nasıl kullanıldıkları üzerinde durulur. kullanım alanlarını açıklar. Asetilenin üretimi, kullanım alanları, katılma özel- ► KARBOKSILIK ASITLER likleri ve birincil patlayıcı tuzları üzerinde durulur. Diğer alkin örneklerine girilmez. Karboksilik asitleri sınıflandırarak adlarını, formül- lerini ve kullanım alanlarını açıklar. Basit aromatik bileşiklerin adlarını, formüllerini ve kullanım alanlarını açıklar. a. Formik asit, asetik asit, salisilik asit, ftalik asit, sitrik asit, malik asit, folik asit ve benzoik asit Benzen, naftalin, anilin, toluen ve fenol bileşikleri tanıtılır. Düz zincirli monokarboksilli asitlerin dı- tanıtılarak yapıları ve kullanım alanlarına değinilir. şındakilerin formüllerine girilmez. ► FONKSIYONEL GRUPLAR b. Doymuş ve doymamış yağ asitleri tanıtılır. c. Yağ asidi tuzlarının sabun olarak kullanıldığı vur- Organik bileşikleri fonksiyonel gruplarına göre sı- nıflandırır. gulanır. ç. Benzoik asidin ve benzoatların gıda koruyucu Alkil gruplarına, hidroksi-, alkoksi-, halo-, karbonil-, karboksil-, amino-, nitro-, fenil- grupları bağlanınca maddesi olarak kullanıldığı vurgulanır. oluşan bileşikler genel olarak tanıtılır. ► ESTERLER ► ALKOLLER Esterlerin adlarını, formüllerini ve kullanım alanla- rını açıklar. Alkolleri sınıflandırarak adlarını, formüllerini, özel- liklerini ve kullanım alanlarını açıklar. a. Esterleşme tepkimesine örnek verilir. a. Etanolün fermantasyon yöntemi ile elde edilişi b. Esterlerin yer aldığı doğal maddelere örnek ola- açıklanır. rak lanolin, balmumu ve balsam verilir. b. Etanolün alkil halojenürlerden ve alkenlerden c. Esterlerin çözücü olarak kullanımlarına ilişkin elde edilişi üzerinde durulur. örnekler verilir. c. Alkollerin hidroksil sayısına ve alfa karbonun- ç. Karboksilik asit ve esterlerin fonksiyonel grup daki alkil sayısına göre sınıflandırılması sağla- izomerliklerine değinilir. nır. d. Sabun eldesi deneyi yaptırılır. ç. 1-4 karbonlu mono alkoller, etandiol (glikol) ve propantriol (gliserin) üzerinde durulur. 42

ALKANLARDA YAPI VE ADLANDIRMA - 1 Test / 1 1. CH3 – CH2 – CH3 4. C3H8 bileşiğinde kaç tane bağlayıcı elektron Bileşiğiyle ilgili, çifti vardır? (1H, 6C) I. Tüm karbon atomları sp3 hibritleşmesi yapmıştır. A)  2 B)  3 C)  8 D)  10 E)  11 II. Yapısında 2 tane sigma (σ) bağı vardır. III. Tüm atomları aynı düzlemdedir. yargılarından hangileri doğrudur? A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II D) I ve III E) I, II ve III 5. İzobütan bileşiğindeki polar kovalent bağ ve apolar kovalent bağ sayısı aşağıdaki seçenek- lerden hangisinde doğru verilmiştir? (1H, 6C) Polar Kovalent Bağ Apolar Kovalent Bağ A) 13 - 2. H H B) 10 2 II C) 9 3 H–C–C–H II D) 10 3 HH E) 10 4 Yukarıda açık formülü verilen bileşik ile ilgili, I. Bağ açıları yaklaşık 109,5° dir. II. C – H bağı, H atomunun s orbitali ile C ato- munun sp2 hibrit orbitalinin örtüşmesinden oluşmuştur. III. C atomları düzgün dörtyüzlü geometrik yapıya sahiptir. yargılarından hangileri doğrudur? A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II 6. Alkanlarda bir karbon atomuna bağlı komşu kar- D) I ve III E) I, II ve III bon atomu sayısına göre, primer (birincil), sekon- der (ikincil) ve tersiyer (üçüncül) karbon olmak üzere üç farklı karbon atomu bulunabilir. Buna göre; CH3 CH3 II CH3 – CH – CH2 – CH – CH3 bileşiğindeki primer (birincil), sekonder (ikin- cil) ve tersiyer (üçüncül) karbon atom sayıları hangi seçenekteki gibidir? 3. Alkanlar ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi Primer Sekonder Tersiyer (Birincil) (İkincil) (Üçüncül) yanlıştır? C atomu C atomu C atomu A) 4 1 2 A) Homolog sıra oluştururlar. B) Doymuş hidrokarbonlardır. B) 5 - 2 C) Aromatik hidrokarbon sınıfındandırlar. D) Tüm bağları sigma (σ) bağıdır. C) 4 2 1 E) Parafinler olarak da bilinirler. D) 2 3 2 E) 4 3 - ÜNİTE - 2 ÜNİTE - 2 ORGANİK BİLEŞİKLER 43 1.A 2.D 3.C 4.D 5.D 6.A

ALKANLARDA YAPI VE ADLANDIRMA - 1 Test / 1 7. Alkan sınıfı bir bileşik için aşağıdakilerden han- 10. Aşağıda C2H6 molekülünün bağ yapısı görselleş- gisinin doğruluğu kesin değildir? tirilmiştir. A) sp3 hibritleşmesine sahip C atomu vardır. H H B) En az 4 tane sigma (σ) bağı vardır. C) Apolar kovalent bağ içerir. HC CH D) Yapısındaki tüm bağlar sigma bağıdır. E) Sahip olduğu H atomları dublet kuralına uyar. HH Buna göre; I. C atomları arasındaki bağ sp3 hibrit orbitallerinin örtüşmesiyle oluşmuştur. II. s orbitalleri ile sp3 hibrit orbitallerinin örtüşme- siyle oluşan sigma bağı sayısı 6 dır. III. Moleküldeki tüm bağ açıları 109,5° dir. yargılarından hangileri doğrudur? A)  Yalnız  I B)  I  ve  II C)  Yalnız  III 8. Alkanlar ile ilgili, D) II ve III E) I, II ve III I. Basit formülleri aynıdır. II. Sadece sigma bağı içerirler. III. Kimyasal tepkimelere karşı ilgisizdirler. yargılarından hangileri doğrudur? A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II 11. Organik bir bileşik ile ilgili şu bilgiler veriliyor: D) II ve III E) I, II ve III • Sadece sigma bağı içermektedir. • Sadece polar kovalent bağlara sahiptir. • Molekülleri arasında sadece London Kuvvetleri etkindir. Buna göre, bileşiğin formülü aşağıdakilerden hangisi olabilir? A)  CH4 B)  C2H6 C)  CH3OH D) C2H4 E) C6H6 9. Alkanlarla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A) Genel formülleri CnH2n+2 dir. 12. Alkanlarla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi B) Yapılarındaki C atomları düzgün dörtyüzlü geo- yanlıştır? metriye sahiptir. A) Temel kaynakları petrol ve doğal gazdır. C) Yapılarındaki HCH bağı 109,5°lik bir açıya sa- B) Katılma tepkimesi vermezler. hiptir. C) Polimerleşmezler. D) Yapılarındaki C atomları düzgün dörtyüzlü geo- D) Yapılarındaki C – H bağı H atomunun s orbitali ile C atomunun sp3 hibrit orbitalinin örtüşmesi metriye sahiptir. ile oluşur. E) Yapılarında en az bir tane pi bağı bulunur. E) Tüm alkanların basit formülü aynıdır. ÜNİTE - 2 ÜNİTE - 244 7.C 8.D 9.E 10.E 11.A 12.E ORGANİK BİLEŞİKLER

ALKANLARDA YAPI VE ADLANDIRMA - 2 Test / 2 1. Organik bir bileşik hatalı olarak 4 - etil - 2 - metil 4. CI H3 pentan olarak adlandırılmıştır. Bu bileşiğin IUPAC sistemine göre adlandırıl- CH3 – CH – CH2 – CH3 ması aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? Bileşiğinin IUPAC sistemine göre adı aşağıda- kilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) 2 - etil heksan B) 2,4 - dimetil heksan A) 1,1 - dimetil propan C) 2 - etil - 4 - metil pentan B) 3 - metil bütan D) 2 - metil heksan C) 2 - metil bütan E) 2,4 - dimetil pentan D) Etil dimetil metan E) 1,1,2 - trimetil etan 2. 3 - etil - 2,3 - dimetil pentan bileşiğinin formülü 5 . CI H3 CI H3 aşağıdakilerden hangisidir? I. CH2 – CH – CH2 – CH3 CI H3 CI H3 A) CH3 – CH – C – CH2 – CH3 I CI H3 CI H3 CI H3 C2H5 CH3 II. CH2 – CH – CH2 I CI H3 CI H3 B) CH3 – C – CH – CH3 II III. CH3 – CH – CH – CH3 CH3 C2H5 Yukarıdaki bileşiklerden hangileri 3 - metil pentan bileşiğidir? CH3 CH3 II C) CH3 – CH – C – CH3 A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II I C2H5 D) II ve III E) I, II ve III CH3 CH3 II D) CH3 – CH – CH – C2H5 CH3 CH3 CH3 6. Bileşik Adlandırma III E) CH3 – CH – CH – CH – CH3 CH3 CH3 II I. CH3 – CH – CH – CH3 2,3 - dimetil bütan CI H3 CI H3 3. Etan bileşiğindeki H atomlarının tümünün II. CH3 – CH – CH2 1,2 - dimetil propan yerine metil gruplarının bağlanmasıyla oluşan CI H3 bileşiğin IUPAC sistemine göre adı aşağıdaki- lerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? III. CH3 – CH – CH2 – CI 2 - kloro - 3 - metil propan A) 2,3 - dimetil bütan B) 2,2,3,3 - tetrametil etan C) 2,2,3,3 - tetrametil bütan Yukarıdaki organik bileşiklerden hangileri D) 1,1,2,2 - tetrametil etan E) 2,3,4 - trimetil pentan IUPAC sistemine göre yanlış adlandırılmıştır? A)  Yalnız  II B)  Yalnız  III C)  I  ve  II D) I ve III E) II ve III ÜNİTE - 2 ÜNİTE - 2 ORGANİK BİLEŞİKLER 45 1.B 2.A 3.C 4.C 5.C 6.E

ALKANLARDA YAPI VE ADLANDIRMA - 2 Test / 2 7. 3 - etil - 2,4 - dimetil heksan bileşiğinin kapalı 10. IUPAC sistemine göre adları verilen aşağıdaki formülü aşağıdakilerden hangisinde doğru organik bileşiklerden hangisi sadece primer (birincil) ve tersiyer (üçüncül) karbon atomu olarak verilmiştir? içerir? A)  C6H14 B)  C7H16 C)  C8H18 A) 2,3 - dimetil pentan B) Heksan D) C10H20 E) C10H22 C) 2 - metil propan D) 2 - metil bütan E) Etan 8. Alkanlarda H atomunun yerine halojenlerin geçmesi ile alkil halojenürler oluşur. Aşağıda verilen bileşiklerden hangisi yanlış adlandırılmıştır? Bileşik Adlandırma 11. R1 CH3 Etil klorür A) CH3 – CH2 – CI I I CH2 – CH – R2 Br Yukarıda yarı açık formülü verilen organik bile- I şiğin IUPAC sistemine göre adının 2,4 - dimetil pentan olabilmesi için R1 ve R2 alkilleri hangi B) CH3 – CH – CH3 2 - bromo propan seçenekteki gibi olmalıdır? CI CI I I C) CH2 – CH – CH3 1,2 - dikloro propan R1 R2 – CH3 CH3 CI A) – CH3 II – CH3 B) CH3 – CH – CH3 D) CH3 – CH – CH – CH3 3 - kloro - 2 - metil I bütan CI H3 CI I I C) – CH3 CH3 – CH – CH3 E) CH2 – CH – CH3 2 - kloro bütan D) CH3 – CH2 – – CH3 E) CH3 – CH2 – CH3 – CH – CH3 I 9. CH2 – CH3 I C H3 – CH2 – CH2 – C – CH3 I CH2 – CH3 12. (CH3)3CCH2(CH2)3CH3 bileşiğinin IUPAC siste- Bileşiğinin IUPAC sistemine göre adlandırılması mine göre adlandırılması aşağıdaki seçenekler- den hangisinde doğru olarak verilmiştir? aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) 2,2 - dimetil heptan A) 2,2 - dietil pentan B) 1,1,1 - trimetil heksan B) 3 - metil - 3 - propil pentan C) 2,2,5 - trimetil heksan C) 3 - etil - 3 - metil heksan D) Nonan D) 1,2,3 - trimetil - 2 - propil propan E) 2 - metil oktan E) 2 - etil - 2 - propil bütan ÜNİTE - 2 ÜNİTE - 246 7.E 8.D 9.C 10.C 11.B 12.A ORGANİK BİLEŞİKLER

ALKANLARDA YAPI VE ADLANDIRMA - 3 Test / 3 1. I. 2 - metil bütan 4. Aşağıdaki organik bileşiklerden hangisinin II. 2,2 - dimetil propan yaygın adı yanlış verilmiştir? III. 2,3 - dimetil bütan Bileşik Yaygın Adı Etil klorür IV. 2 - metil propan A) CH3 – CH2 – CI n-propil klorür Yukarıda verilen bileşiklerden hangilerinin B) CH3 – CH2 – CH2 – CI İzopropil klorür kapalı formülü aynıdır? Tersiyer bütil A)  I  ve  II B)  II  ve  III C)  III  ve  IV CI klorür I Sekonder bütil D) I ve IV E) II ve IV C) CH3 – CH – CH3 klorür CI H3 D) CH3 – C – CH3 I 2. Aşağıdaki organik bileşiklerden hangisi IUPAC CI sistemine göre doğru adlandırılmıştır? CH3 I Bileşik Adlandırma E) CH3 – CH – CH2 – CI 2,3 - dietil bütan CI 2H5 CI 2H5 A) CH3 – CH – CH – CH3 Br CH3 I I B) C H3 – CH – CH2 – CH 2 - metil - 4 - bromo 5. I. 2-etil bütan I pentan II. 3-metil bütan CH3 III. 3-etil-2-metil pentan C2H5 CH3 I I Yukarıda verilen adlandırmalardan hangileri IUPAC sistemine göre yanlıştır? C) CH3 – CH – CH – CH2 2 - etil - 3 - metil I pentan CH3 CH3 A)  Yalnız  I B)  I  ve  II C)  I  ve  III I D) II ve III E) I, II ve III D) CH3 – C – CI 2 - kloro - 2 - metil I propan CH3 CI 2H5 CI H 3 E) CH3 – C – CH – CH3 3,4,4 - trimetil 6. X I pentan I CH3 CH3 – CH – CH – CH2 – CH – CH3 I I CH3 Y Yukarıdaki bileşiğin IUPAC sistemine göre adı 2 - kloro - 3,5 - dimetil heksandır. 3. Kapalı formülü C7H16 olan bir hidrokarbon bi- Buna göre X ve Y bağlı yapıları aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? leşiğinin adı aşağıdakilerden hangisi olamaz? X Y A) 2 - metil pentan A) Cl – Cl – B) 2,4 - dimetil pentan Cl – C) 3 - etil pentan B) CH3 – C2H5 – D) 2,2,3 - trimetil bütan C) Cl – Cl – E) 3,3 - dimetil pentan CH3 – D) C2H5 – E) Cl – ÜNİTE - 2 ÜNİTE - 2 ORGANİK BİLEŞİKLER 47 1.A 2.D 3.A 4.E 5.B 6.E

ALKANLARDA YAPI VE ADLANDIRMA - 3 Test / 3 7. CI 2H5 10. CH3 CH3 CH C2H5 – C – CH(CH3)2 CH2 CH CH3 I Br CH3 CH2 CH2 Yukarıda verilen bileşiğin IUPAC sistemine Bileşiği için, göre adlandırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? I. 3 - izopropil heksan II. 3 - etil - 2 - metil heksan A) 3 - bromo - 3 - etil heksan III. Neo oktan B) 1 - bromo - 1,1 - dietil - 2 - metil propan C) 3 - bromo - 3 - etil - 4 - metil pentan adlarından hangileri kullanılabilir? D) 3 - bromo - 3 - etil pentan E) 3 - bromo - 3 - etil - 2 - metil pentan A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II D) I ve III E) II ve III 8. 4CI H3 11. 1 tane karbon atomuna, 2 tane brom ve birer tane metil ve etil bağlanıyor. Oluşan bileşiğin IUPAC sistemine göre adlan- C5 H3 – CH – C2 H2 – C3 H3 dırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru 1 olarak verilmiştir? Yukarıdaki bileşikte C atomları rastgele numara- A) 3,3 - dibromo pentan B) 2,2 - dibromo bütan landırılmıştır. C) 2 - bromo propan D) 3 - bromo bütan Numaralandırılan C atomları primer (birincil), E) 2,2 - dibromo - 3 - metil bütan sekonder (ikincil) ve tersiyer (üçüncül) karbon olarak sınıflandırıldığında hangi seçenekteki gibi olur? Primer Sekonder Tersiyer 12. CH3 (Birincil) (İkincil) (Üçüncül) C atomu C atomu C atomu CH2 A) 3, 4 ve 5 2 1 B) 5 2 ve 4 1 ve 3 C) 3,4 ve 5 1 2 D) 1 ve 4 3 ve 5 2 E) 1 ve 2 3, 4 ve 5 - CH3 CH2 CH CH3 CH2 CH CH2 9. 2 - izopropil pentan olarak isimlendirilmiş CH CH3 CH3 organik bir bileşiğin IUPAC sistemine göre Yukarıda verilen bileşik IUPAC sistemine göre adlandırılması aşağıdakilerden hangisinde numaralandırıldığında, doğru olarak verilmiştir? I. Metil A) 2,3 - dimetil heksan B) 2 - metil heksan II. Etil C) Oktan III. Propil D) 3 - metil heksan IV. İzopropil E) 2,3 - dimetil pentan hangi alkil grupları olduğu görülür? A)  I  ve  II B)  II  ve  III C)  III  ve  IV ÜNİTE - 2 ÜNİTE - 2 D) II ve IV E) I, II ve IV 7.E 8.A 9.A 10.C 11.B 12.D 48 ORGANİK BİLEŞİKLER

ALKANLARDA YAPI VE ADLANDIRMA - 4 Test / 4 1. 4. Sikloalkanlar ile ilgili, CH3 I. Doymuş hidrokarbonlardır. II. Düz zincirli alkanların izomeridirler. C 1 Bileşiğiyle ilgili, III. Yapılarındaki atom sayıları oranı H = 2 dir. I. Metil siklopentan olarak adlandırılır. yargılarından hangileri doğrudur? II. CnH2n genel formülüne uyar. A)  Yalnız  I B)  I  ve  II C)  I  ve  III III. sp2 hibritleşmesine sahip karbon atomu içerir. D) II ve III E) I, II ve III yargılarından hangileri doğrudur? A)  Yalnız  I B)  I  ve  II C)  I  ve  III D) II ve III E) I, II ve III 5. Aşağıda formülleri verilen organik bileşiklerden hangisi yanlış adlandırılmıştır? 2. Sikloalkanlar ile ilgili aşağıda verilen ifadelerden Bileşik formülü Adlandırma Metil siklobütan hangisi yanlıştır? A) CH3 1,2 - dimetil siklopentan A) İlk üyeleri 3 karbonludur. B) Apolar moleküllerdir. C) Alkanların aksine suda iyi çözünürler. B) CH3 D) Genel formülleri CnH2n dir. E) Moleküllerinde sadece sigma bağı bulunur. CH3 C) H3C CH3 1,4 - dimetil benzen 3. Alkanlarda bir karbon atomuna bağlı komşu D) CH3 1,1,2 - trimetil siklobütan E) CH3 1 - etil - 2 - metil siklobütan karbon atomu sayısına göre, primer (birincil), CH3 CH3 sekonder (ikincil) ve tersiyer (üçüncül) karbon C2H5 olmak üzere üç farklı karbon atomu bulunabilir. Buna göre; CH3 CH3 bileşiğindeki primer (birincil), sekonder (ikincil) ve tersiyer (üçüncül) karbon atom sayıları aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? Primer Sekonder Tersiyer 6. I. Metil sikloheksan (Birincil) (İkincil) (Üçüncül) C atomu C atomu C atomu II. Etil siklopentan A) 2 4 2 III. 1,3 - dimetil siklobütan B) 1 6 - Yukarıda verilen sikloalkan örneklerinden C) 2 hangilerinin kapalı formülü C6H12 dir? 6 - D) 2 A)  Yalnız  III B)  I  ve  II C)  I  ve  III 6 2 E) 2 D) II ve III E) I, II ve III 2 4 ÜNİTE - 2 ÜNİTE - 2 ORGANİK BİLEŞİKLER 49 1.B 2.C 3.A 4.C 5.C 6.A

ALKANLARDA YAPI VE ADLANDIRMA - 4 Test / 4 7. CH3 CH3 CH3 10. CH3 II CH3 CH3 – CH – CH – CH3 CI Yukarıda verilen bileşiğin IUPAC sistemine Yukarıda verilen iki bileşikle ilgili; göre adlandırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? I. Apolar kovalent bağ sayıları, A) 1,2 - dimetil - 3 - kloro heksan II. Sigma bağ sayıları, B) 1,2 - dimetil - 3 - kloro sikloheksan C) 1 - kloro - 2,3 - dimetil sikloheksan III. Bileşiği oluşturan atomların kütlece birleşme D) 1 - kloro - 2,3 - dimetil heksan oranları (mC/mH ) E) 1,2 - dimetil - 6 - kloro sikloheksan niceliklerinden hangileri farklıdır? (H: 1, C: 12) A)  Yalnız  I B)  I  ve  II C)  I  ve  III D) II ve III E) I, II ve III 8. - Propan 11. 1 - kloro - 2,4 - dimetil sikloheksan bileşiğinin - Metil siklopropan yapı formülü aşağıdakilerden hangisinde doğru - Siklopropan Bileşikleriyle ilgili, olarak verilmiştir? I. 1 molekülündeki C sayısı 4 tür. CH3 II. 1 molekülündeki sigma bağ sayısı 10 dur. III. sp3 hibritleşmesi yapan C atomu içerir. A) CI ifadelerinden hangileri üç bileşik için de doğrudur? CH3 A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  Yalnız  III CI CH3 D) I ve II E) II ve III CH2 CH2 B) CH CH CH3 CH2 CH3 CH3 C) CI 9. Aşağıdaki özelliklerden hangisi pentan için D) CH3 CH3 CI CH3 doğru olmasına rağmen siklopentan için yanlıştır? E) CI CH3 ORGANİK BİLEŞİKLER A) Molekülleri arasında London kuvvetleri vardır. B) Bir molekülünde 5 tane karbon atomu vardır. C) Yapısındaki karbonlar sp3 hibritleşmesi yapmıştır. D) Halkalı alkan sınıfındandır. E) Basit formülü ile molekül formülü aynıdır. ÜNİTE - 2 ÜNİTE - 250 7.E 8.C 9.E 10.C 11.C

ALKANLARDA İZOMERİ Test / 5 1. Birbirinin izomeri olan iki alkan bileşiğiyle ilgili; 4. I. 2,3 - dimetil bütan hangileri I. Fiziksel özellikleri aynıdır. II. 2,2 - dimetil bütan II. Yapılarındaki sigma bağı sayısı aynıdır. III. Cl2 gazı ile ışık katalizörlüğünde yer değiştirme III. 2 - metil pentan tepkimesi verir. Yukarıda verilen bileşiklerden yargılarından hangileri doğrudur? n-heksan bileşiğinin izomeridir? A)  Yalnız  I B)  I  ve  II C)  I  ve  III A)  Yalnız  I B)  I  ve  II C)  I  ve  III D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III 2. Organik bir bileşiğin, 2-metil bütan bileşiğinin 5. H2C – CH3 izomeri olabilmesi için; I I. Açık formülü farklı olmalı H3C – C – CH3 I II. 16 tane sigma bağından oluşmalıdır. CH3 III. Molekülündeki C ve H atomları sayısı oranı Yapı formülü verilen bileşik ile aşağıdakilerden (C/H) 5/12 olmalıdır. hangisi izomer değildir? hangi koşulların sağlanması gereklidir? CI H3 CI H3 A) CH3 – CH – CH – CH3 A)  Yalnız  I B)  I  ve  II C)  I  ve  III CH3 CH3  CH3 I II D) II ve III E) I, II ve III CH2 – CH – CH2 B) CH3  CH3   I  I C) CH3 – CH – CH – CH2 – CH3 CH2 – CH2 II D) CH3 – CH2 CH2 – CH3 CH3 CH2 – CH3 II E) CH3 – CH – CH2 3. CI CH3 CI CI II II H3C – CH – CH – CH3 H3C – CH – CH – CI b a Yukarıda yapı formülleri verilen a ve b bileşikleri 6. I. n - heksan ile ilgili, II. 2,3 - dimetil bütan I. Birbirinin izomeridirler. III. 2 - metil pentan II. Fiziksel özellikleri aynıdır. Bileşiklerinden hangileri 3 - metil pentan III. Kütlece yüzde bileşimleri aynıdır. bileşiğinin zincir - dallanma izomeridir? ifadelerinden hangileri doğrudur? A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II A)  Yalnız  III B)  I  ve  II C)  I  ve  III D) I ve III E) II ve III D) II ve III E) I, II ve III ÜNİTE - 2 ÜNİTE - 2 ORGANİK BİLEŞİKLER 51 1.D 2.E 3.E 4.E 5.C 6.B

ALKANLARDA İZOMERİ Test / 5 7. CI 10. CH3 I. CI CH CH2 CH3 CI CH3 CH II. III. CH3 Yukarıda verilen bileşiğin yapı izomeri aşağıda verilen bileşiklerden hangisi olamaz? CH3 A) CH3 C CH3 CH CH3 CH3 CH3 CH3 Yukarıda verilen bileşiklerden hangileri 1-kloro C CH3 bütan bileşiğinin izomeridir? B) CH3 CH3 C A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II CH3 CH3 D) I ve III E) II ve III C) CH3 C CH2 CH2 CH3 CH3 D) CH3 – CH2 CH2 – CH3 8. Br CH3 Br CH – CH2 I II CH2 – CH2 CH3 I. CH3 – CH – CH3 E) CH3 – CH2 CH2 – CH3 Br CH3 C2H5 Br CH2 – CH I I II II. CH3 – CH – CH2 CH3 – CH – CH2 CH3 Br CI CI Br I I II III. CH3 – CH – CH2 CH3 – CH – CH2 11. Aşağıdakilerden hangisi, 1 - kloro - 3 - metil Yukarıda verilen bileşik çiftlerinden hangileri sikloheksan bileşiğinin izomeri değildir? birbirinin konum izomeridir? A)  Yalnız  I B)  I  ve  II C)  Yalnız  III CH3 A) CI B) H3C CI D) I ve III E) I, II ve III CH3 H3C CI D) 9. 2 - kloro-2 - metil pentan bileşiğinin konum C) izomeri, CI I. 1 - kloro - 2 - metil pentan E) CH2 – CI II. 3 - kloro - 3 - metil pentan III. 2 - kloro - 2 - etil - 3 - metil bütan bileşiklerinden hangileri olabilir? A)  Yalnız  I B)  Yalnız  II C)  I  ve  II D) I ve III E) II ve III ÜNİTE - 2 ÜNİTE - 252 7.B 8.D 9.C 10.B 11.C ORGANİK BİLEŞİKLER

ALKANLARIN ÖZELLİKLERİ VE KULLANIM ALANLARI Test / 6 1. Alkan sınıfı bileşikler ile ilgili aşağıdaki ifade- 4. Metan ve etan gazlarından oluşan bir karışımın lerden hangisi doğrudur? 20 litresi yeterince O2 ile tamamen yakılıyor. A) Suda iyi çözünürler. Yanma sonucunda aynı koşullarda 25 litre CO2 B) Molekülleri arasında dipol dipol etkileşimleri gazı oluştuğuna göre karışımın metan yüzdesi kaçtır? görülür. C) Karbon sayısı artıkça kaynama noktaları artar. A)  20 B)  25 C)  50 D)  75 E)  80 D) Kokulu maddelerdir. E) Asit ve bazlardan etkilenirler. 2. CH3Cl + Cl2 ısı ve ışık X + HCl 5. Doymuş bir hidrokarbon olan X ile ilgili, X + Cl2 ısı ve ışık Y + HCl I. Karbon sayısı 3 ise, hidrojen sayısı en az 6 dır. Y + Cl2 ısı ve ışık Z + HCl II. Karbon sayısı 4 ise, sigma bağı sayısı en az Yukarıda metilklorür bileşiğinin Cl2 gazı ile ısı ve 12 dir. ışık olan bir ortamda gerçekleşen bir dizi reaksiyon mekanizması verilmiştir. III. Karbon sayısı 5 ise, en fazla 12 tane polar kovalent bağ içerir. Buna göre; I. X bileşiği, dikloro metan olarak adlandırılır. yargılarından hangileri doğrudur? II. Y bileşiği, kloroform olarak bilinir. III. Z bileşiği, iyi bir polar çözücüdür. A)  Yalnız  I B)  I  ve  II C)  I  ve  III yargılarından hangileri doğrudur? D) II ve III E) I, II ve III A)  Yalnız  I B)  I  ve  II C)  I  ve  III D) II ve III E) I, II ve III 3. Alkanlarla ilgili, 6. Alkanların kullanım alanlarıyla ilgili, I. Suda iyi çözünmezler. I. Benzin, motorin ve fuel oil temel bileşenleri al- II. Karbon sayıları aynı olan izomerlerde dallanma kan olan yakıtlardır. arttıkça kaynama noktaları artar. II. Yol yapımında kullanılan asfalt bir alkan karışı- III. Petrol, kömür ve doğal gaz doğal kaynaklarıdır. mıdır. yargılarından hangileri doğrudur? III. Bir alkan karışımı olan katran iyi bir yalıtım malzemesidir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A)  Yalnız  I B)  I  ve  II C)  I  ve  III A)  Yalnız  I B)  I  ve  II C)  I  ve  III D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III ÜNİTE - 2 ÜNİTE - 2 ORGANİK BİLEŞİKLER 53 1.C 2.B 3.C 4.D 5.E 6.E

ALKANLARIN ÖZELLİKLERİ VE KULLANIM ALANLARI Test / 6 7. Alkan sınıfı bileşikler ile ilgili aşağıdaki 10. CH2 CH2 ifadelerden hangisi yanlıştır? I. CH3 CH2 CH3 A) Doğalgaz, temel bileşeni metan olan bir II. CH3 hidrokarbon karışımıdır. III. CH CH3 B) LPG yoğun miktarda propan ve bütan içeren bir yakıttır. CH3 CH2 C) Metan gazı, kömür madenlerinde grizu patla- CH3 masına neden olur. CH3 – C – CH3 D) Etan gazı, bataklık gazı olarak da bilinir. E) Heksan, sanayide ekstraksiyon işlemlerinde CH3 çözücü olarak kullanılır. Yukarıdaki bileşiklerin normal koşullarda kaynama noktalarının büyükten küçüğe doğru sıralaması hangi seçenekte doğru verilmiştir? A)  I  >  II  >  III B)  II  >  III  >  I C)  III  >  I  >  II D) II > I > III E) III > II > I 8. I. Kimyasal tepkimelere karşı ilgisizdir. 11. Aşağıdaki bileşiklerden hangisi organik bileşikler II. H2SO4 ile tepkimeye girer. için iyi bir çözücü olup bitkisel yağ üretiminde III. Oda şartlarında gaz haldedir. ekstraksiyon işleminde kullanılır? Yukarıda verilen ifadelerden hangileri C2H6 için doğrudur? A)  Yalnız  I B)  Yalnız  III C)  I  ve  II A)  C2H2 B)  C3H8 C)  C5H10 D) I ve III E) II ve III D) C6H14 E) C8H18 9. Alkanlar ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yan- 12. Doymuş hidrokarbon sınıfından olan X, Y ve Z lıştır? bileşiklerinin kaynama noktaları sıralaması Z > X > Y dir. A) Cl2 gazı ile ısı ve güneş ışığı katalizörlüğünde yer değiştirme tepkimesi verirler. Buna göre, B) Yakıldıklarında oluşan CO2 ve H2O nun mol I. Z ve X in kapalı formülleri aynı ise, X dallanmış sayıları birbirine eşittir. bir hidrokarbondur. C) Apolar moleküller olup suda çözünmezler. II. X ve Y nin kapalı formülleri farklı ise, X in kar- D) İlk dört karbonlu alkanlar oda şartlarında gaz bon sayısı Y ninkinden fazladır. halde bulunur. III. X, Y ve Z dallanmış hidrokarbonlar ise, Z bileşi- E) Asit ve bazlar ile tepkimeye girmezler. ği en az 4 karbonludur. yargılarından hangileri doğrudur? A)  Yalnız  I B)  I  ve  II C)  I  ve  III ÜNİTE - 2 ÜNİTE - 2 D) II ve III E) I, II ve III 7.D 8.D 9.B 10.A 11.D 12.B 54 ORGANİK BİLEŞİKLER