การบัญชีต้นทุนเบื้องต้น 2201 - 2004

หน่วยที่ 1 การบัญชตี น้ ทุนเบื้องตน้ หนว่ ยท่ี 2 หน่วยท่ี 3 หน่วยที่ 7 หน่วยที่ 4 หนว่ ยที่ 8 หน่วยที่ 5 หน่วยท่ี 9 หน่วยท่ี 6 หนว่ ยท่ี 10 หน่วยท่ี 11 นางถนิมนนั ท์ ปัญญาวัฒน์

หคน่ววยทาี่ม1 รเู ้ บอื้ งตน้ เกยี่ วกบั การผลติ และกจิ การซอื้ ขายสนิ คา้

สาระการเรยี นรู ้ 1. ลกั ษณะของกจิ การอตุ สาหกรรม 2. ลกั ษณะของกจิ การซอื้ ขายสนิ คา้ 3. การเปรยี บเทยี บกจิ การอตุ สาหกรรมและกจิ การซอื้ ขาย สนิ คา้

กจิ การอตุ สาหกรรม (Manufaturing Firm) ⊳ หมายถงึ กจิ การทผี่ ลติ สนิ คา้ เพอื่ จาหน่าย โดย จะซอื้ วตั ถดุ บิ เพอื่ ทาการ แปรรปู ใหเ้ ป็ นสนิ คา้ สาเรจ็ รปู การ คานวณตน้ ทนุ สนิ คา้ สาเรจ็ รปู ต่อหน่วย นั้นจะทาไดโ้ ดยการนาตน้ ทนุ การผลติ สนิ คา้ สาเรจ็ รปู หารดว้ ยจานวนหน่วย ของสนิ คา้ ทผี่ ลติ ได ้ ������ 4

โรงงานเครอื่ งเรอื น โรงงานผลติ รถยนต ์ 5

กจิ การบรกิ าร หมายถงึ กจิ การทไี่ ม่ไดข้ ายสนิ คา้ ทเี่ ป็ นรปู ธรรมสามารถจบั ตอ้ ง ไดแ้ ตเ่ ป็ นในลกั ษณะการอานวยความสะดวก การใหป้ ระโยชนท์ เี่ ป็ นนามธรรม ไม่ มรี ปู รา่ ง ไม่สามารถจบั ตอ้ งได ้ ไดแ้ ก่ 6

สถานศกึ ษา บรกิ ารใหค้ วามรู ้ 7

โรงพยาบาล บรกิ ารรกั ษาคนไข ้ 8

สถาบนั การเงนิ ใหบ้ รกิ ารรบั ฝากและทาธรุ กรรมดา้ นการเงนิ 9

ธุรกจิ บรกิ ารถอื เป็นธุรกจิ ทมี่ กี ระบวนการ ของการผลติ เพยี งไมม่ กี ารนาวตั ถุดบิ เขา้ สู่ กระบวนการผลติ แตม่ กี ารใชต้ น้ ทนุ คา่ แรงงานและ คา่ ใชจ้ า่ ยการผลติ เพอื่ การแปรสภาพ ดงั นนั้ ตน้ ทุน ผลติ จงึ เกดิ ขน้ึ เฉพาะในสว่ นของตน้ ทนุ แปรสภาพ (conversion cost) เทา่ นนั้ การจดั ทางบ “ตน้ ทนุ ผลติ ” จะมลี กั ษณะคลา้ ยธรุ กจิ ผลติ สนิ คา้ เพยี งแต่ไมม่ ขี อ้ มลู “ตน้ ทนุ คา่ วตั ถุดบิ ” เทา่ นนั้ 10

กระบวนการผลติ เป็ นสนิ คา้ 1.ทดี่ นิ 2.เงนิ ลงทุน หรอื การใหบ้ รกิ าร 3.แรงงาน 4.ผปู้ ระกอบการ วัตถุดบิ และปัจจยั ในการผลติ (Input) 1.การแปลงสภาพวตั ถดุ บิ และปัจจยั การ กระบวนการผลติ (Production process) 1.สินค้า ผลผลติ (Output) 2.การใหบ้ ริการ 11

การเปรยี บเทยี บอตุ สาหกรรมและกจิ การซอื้ ขายสนิ คา้ กจิ การอตุ สาหกรรม กจิ การซอื้ ขายสนิ คา้ 1.วตั ถปุ ระสงคใ์ นการประกอบการ จะผลติ สนิ คา้ 1.วตั ถปุ ระสงคใ์ นการประกอบการ ซอื้ สนิ คา้ เองเพอื่ จาหน่ายโดยซอื้ วตั ถุดบิ มาผลติ สนิ คา้ สาเรจ็ รปู จากกจิ การผผู ้ ลติ หรอื พ่อคา้ ส่งมา สาเรจ็ รปู จาหน่าย 2.เงนิ ทนุ ทใี่ ช ้ 2.เงนิ ทุนทใี่ ช ้ 2.1. ลงทุนเกยี่ วกบั การซอื้ ขายสนิ คา้ 2.1. ลงทุนในสนิ ทรพั ยไ์ ม่หมุนเวยี น เชน่ เครอื่ งมอื เครอื่ งจกั ร อาคารโรงงาน เป็ นตน้ 2.2. ราคาจาหน่ายจะสงู กวา่ กจิ การอตุ สาหกรรม 2.2. ลงทนุ ในวตั ถดุ บิ ทใี่ ชใ้ นการผลติ ������เนื่องจากมคี า่ ใชจ้ า่ ยในการซอื้ สนิ คา้ จากผผู้ ลติ 2.3. ราคาจาหน่ายจะถกู กวา่ ทซี่ อื้ สนิ คา้ มาขาย 12

กจิ การอตุ สาหกรรม กจิ การซอื้ ขายสนิ คา้ 3.องคป์ ระกอบในการดาเนินการ ผลติ เพอื่ จาหน่วยดงั นี้ ผปู ้ ระกอบการ-ซอื้ วตั ถดุ บิ - 3.องคป์ ระกอบในการดาเนินการ ฝ่ ายผลติ -ผลติ -สนิ คา้ สาเรจ็ รปู -คลงั สนิ คา้ - ซอื้ สนิ คา้ มาเพอื่ จาหน่ายดงั นี้ ผูป้ ระกอบการ-ซอื้ จาหน่าย-ลกู คา้ สนิ คา้ -จาหน่าย-ลกู คา้ 4.ตน้ ทุนของสนิ คา้ ไดแ้ ก่ ตน้ ทนุ การผลติ ประกอบดว้ ยวตั ถดุ บิ คา่ แรงงานทางตรงและ 4.ตน้ ทุนของสนิ คา้ ไดแ้ กต่ น้ ทุนขาย ประกอบดว้ ย คา่ ใชจ้ า่ ยในการผลติ คา่ ขนสง่ สนิ คา้ คา่ สนิ คา้ ทซี่ อื้ มาจาหน่าย 5.สนิ คา้ คงเหลอื ไดแ้ ก่ สนิ คา้ สาเรจ็ รปู สนิ คา้ ระหวา่ งผลติ วตั ถดุ บิ วสั ดโุ รงงาน 5.สนิ คา้ คงเหลอื ไดแ้ ก่ สนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวด 6.การสรปุ ผลการดาเนินงานจดั ทางบการเงนิ ไดแ้ ก่ งบกาไรขาดทุนและงบแสดงฐานะการเงนิ งบตน้ ทุน 6.การสรปุ ผลการดาเนินงานจดั ทางบการเงนิ การผลติ ไดแ้ ก่ งบกาไรขาดทนุ และ งบแสดงฐานะการเงนิ

การเปรยี บเทยี บอตุ สาหกรรมและกจิ การซอื้ ขายสนิ คา้ กจิ การอตุ สาหกรรม กจิ การซอื้ ขายสนิ คา้ 1.วตั ถปุ ระสงคใ์ นการประกอบการ จะผลติ สนิ คา้ 1.วตั ถปุ ระสงคใ์ นการประกอบการ ซอื้ สนิ คา้ เองเพอื่ จาหน่ายโดยซอื้ วตั ถุดบิ มาผลติ สนิ คา้ สาเรจ็ รปู จากกจิ การผผู ้ ลติ หรอื พ่อคา้ ส่งมา สาเรจ็ รปู จาหน่าย 2.เงนิ ทนุ ทใี่ ช ้ 2.เงนิ ทุนทใี่ ช ้ 2.1. ลงทุนเกยี่ วกบั การซอื้ ขายสนิ คา้ 2.1. ลงทนุ ในสนิ ทรพั ยไ์ ม่หมุนเวยี น เชน่ เครอื่ งมอื เครอื่ งจกั ร อาคารโรงงาน เป็ นตน้ 2.2. ราคาจาหน่ายจะสงู กวา่ กจิ การอตุ สาหกรรม เนื่องจากมคี า่ ใชจ้ า่ ยในการซอื้ สนิ คา้ จากผผู ้ ลติ 2.2. ลงทุนในวตั ถดุ บิ ทใี่ ชใ้ นการผลติ 2.3. ราคาจาหน่ายจะถกู กวา่ ทซี่ อื้ สนิ คา้ มาขาย 14

Thank. 15

องคป์ ระกอบของตน้ ทนุ การผลติ ห ่นวยที่ 2

สาระการเรยี นรู ้ 1. ความหมายของตน้ ทนุ การผลติ 2. องคป์ ระกอบของตน้ ทนุ การผลติ 3. ความสมั พนั ธข์ องตน้ ทุนการผลติ

ตน้ ทนุ การผลติ ต้นทุนทางตรง ตน้ ทุนทางออ้ ม วตั ถุดบิ ทางตรง คา่ แรงงานทางตรง คา่ ใชจ้ า่ ยการผลติ • คา่ อาหาร • คา่ แรงงาน คา่ จา้ ง • คา่ เสอ่ื มราคา • คา่ พนั ธพ์ ชื และสตั ว ์ • เงนิ เดอื น • คา่ ซอ่ มบารงุ • คา่ ยาและสตั ว ์ • คา่ เชา่ • คา่ ใชจ้ า่ ยอนื่ ๆ. • คา่ ดอกเบยี้ • คา่ สาธารณูปโภค ฯลฯ ตน้ ทนุ การผลติ สนิ คา้ (บาท)

ในการผลติ สนิ คา้ แบง่ องคป์ ระกอบของตน้ ทุนการ ผลติ ออกเป็ น3 ประเภท ไดแ้ ก่ - วตั ถดุ บิ ทางตรง - คา่ แรงงานทางตรง - คา่ ใชจ้ า่ ยในการผลติ

ซงึ่ ค่าใชจ้ ่ายในการผลติ จะประกอบดว้ ยค่าใชจ้ ่าย ทุกรายการทเี่ กดิ ขนึ้ ในกระบวนการผลติ (ยกเวน้ วตั ถดุ บิ ทางตรงและค่าแรงงานทางตรง) ตอ้ งโอนปิ ดไปยงั บญั ชี คา่ ใชจ้ า่ ยในการผลติ ซงึ่ เป็ นบญั ชคี ุมยอด การโอนตน้ ทุน การผลติ ไปเป็ นตน้ ทนุ ของสนิ คา้ น้ัน

ในชว่ งทีส่ นิ คา้ ยงั ผลติ ไม่เสรจ็ ตน้ ทุน ของสนิ คา้ ทกี่ าลงั อยู่ในกระบวนการผลติ จะ โอนไปบญั ชงี านระหว่างทา เมือ่ สนิ คา้ ผลติ เสรจ็ ก็จะโอนตน้ ทนุ หน่วยทผี่ ลติ เสรจ็ แลว้ ไปยงั บญั ชตี น้ ทุนสนิ คา้ สาเรจ็ รปู และเมอื่ ขายสนิ คา้ สาเรจ็ รปู ตน้ ทนุ ของสนิ คา้ สว่ นทขี่ ายจะถกู โอนจากบัญชีสินคา้ สาเร็จรูปเขา้ บัญชี ตน้ ทนุ ของสนิ คา้ ทขี่ าย

วงจรตน้ ทนุ การผลติ และสนิ คา้ ทขี่ าย วตั ถุดบิ งานระหวา่ งทา วตั ถุดบิ ทซี่ อื้ เขา้ มา วตั ถุดบิ ทางตรง วตั ถดุ บิ ทางตรง ตน้ ทุนสนิ คา้ แรงงานทางตรง วตั ถุดบิ ทางออ้ ม คา่ ใชจ้ า่ ยในการผลติ คา่ แรงทจี่ า่ ยไปจรงิ สนิ คา้ สาเรจ็ รูป ตน้ ทุนสนิ คา้ ตน้ ทุนสนิ คา้ ทขี่ ายไป คา่ แรงงาน คา่ แรงทางตรง คา่ แรงทางออ้ ม ตน้ ทุนสนิ คา้ ทขี่ าย คมุ้ คา่ ใชจ้ า่ ยการผลติ ตน้ ทุนสนิ คา้ ทขี่ ายไป กาไรขาดทุน วตั ถุดบิ ทางออ้ ม คา่ ใชจ้ า่ ยสว่ นทคี่ ดิ เป็ นตน้ ทนุ คา่ แรงทางออ้ ม คา่ ใชผ้ ลติ อนื่ ๆ ทจี่ า่ ยเพมิ่ เตมิ

หน่วยที่ 3 การรบั จา่ ยวตั ถดุ บิ

สาระการเรยี นรู ้ 1. ความหมายและ ประเภทของวตั ถดุ ิบ 2. การจดั ซอ้ื วตั ถุดบิ 3. การรบั วตั ถดุ บิ 4. การตรี าคา วตั ถดุ บิ คงเหลอื

1. วัตถดุ บิ แบ่งออกเป็น 2 ประเภท คอื 01 1.1. วตั ถดุ ิบทางตรง (Direct Materials) คือวัตถุดิบที่ใชเ้ ปน็ สว่ นประกอบหลกั หรือส่วนประกอบสาคญั ใน การผลติ สินค้าสามารถชไี้ ด้ชดั วา่ จะใช้ผลติ สนิ ค้าชนิดใด เป็น จานวนเท่าไหร่และสามารถคานวณมลู คา่ ตอ่ การผลติ สนิ ค้าหนง่ึ หน่วยไดง้ ่าย เช่น ไมเ้ ป็นวตั ถดุ ิบทางตรงในการผลติ เฟอรน์ ิเจอร์ ไม้ เหลก็ เปน็ วตั ถุดิบทางตรงในการผลติ รถยนต์ ผ้าเปน็ วตั ถดุ ิบ ทางตรงในการตดั เสือ้ ผา้ เป็นต้น การคานวณวตั ถุดิบที่ใช้ในการผลิตสามารถคานวณไดด้ ังนี้ วตั ถดุ ิบท่ีใช้ไปในการผลิต = วตั ถดุ ิบต้นปี + ซื้อวตั ถดุ ิบระหว่างงวด + ค่าขนส่งเข้า – ส่งคืนวตั ถดุ ิบ – ส่วนลดรบั – วตั ถดุ ิบปลายปี

ตัวอย่าง ยอดคงเหลอื บญั ชีของโรงงานผลิตเสื้อผ้าสาเรจ็ รปู บางส่วน ในวันที่ 31 ธนั วาคม 2557 สนิ คา้ สาเรจ็ รปู 1 มกราคม 2557 20,000 บาท วตั ถุดบิ คงเหลือ 1 มกราคม 2557 100,000 บาท ซอ้ื วัตถุดิบระหว่างงวด 200,000 บาท คา่ ขนส่งเข้า 1,000 บาท สง่ คนื วตั ถุดิบ 5,000 บาท สว่ นลดรับ 2,000 บาท สินคา้ คงเหลอื 31 ธนั วาคม 2557 30,000 บาท วตั ถดุ บิ คงเหลอื 31 ธนั วาคม 2557 50,000 บาท การคานวณวตั ถุดิบที่ใชไ้ ปในการผลิต วัตถดุ ิบคงเหลอื 1 มกราคม 100,000 บาท ซอื้ วตั ถดุ บิ 200,000 บวก ขนส่งเข้า 1,000 201,000 หกั สง่ คนื วตั ถุดบิ 5,000 สว่ นลดรบั 2,000 7,000 ซื้อวัตถุดิบสุทธิ 194,000 บาท วตั ถุดบิ ทม่ี ไี วใ้ ชท้ งั้ สน้ิ 294,000 บาท หัก วตั ถุดิบคงเหลอื 31 ธนั วาคม 50,000 บาท วตั ถุดบิ ทใ่ี ชไ้ ปในการผลติ 244,000 บาท

02 1.2. วตั ถุดิบทางออ้ ม (Indirect Materials) หมายถึง วัตถุดิบบางส่วนท่ีใช้ผลิตสินค้าสาเร็จรูปหรือเป็นเพียงส่วนประกอบหรืออาจ เป็นส่วนสาคัญแต่ใช้ในปริมาณที่น้อย มีมูลค่าต่าซ่ึงยากแก่การคานวณเข้าสู่สินค้าโดยตรง ดงั นนั้ วตั ถุดบิ ทางอ้อมจึงถือเปน็ ค่าใชจ้ า่ อยการผลิต เช่น กาว ตะปู สี ด้าย กระดุม ซิป หรือ วัสดุสิ้นเปลืองอ่ืนๆ ซ่ึงในการคานวณต้นทุนการผลิตนั้นจะคานวณได้ยากกว่าวัตถุดิบ ทางตรงว่าในการคานวณสินค้า 1 หน่วยนั้นต้องใช้วัตถุดิบทางอ้อมเป็นจานวนเท่าไร เช่น โรงงานผลิตเส้ือสาเร็จรูป เส้ือ 1 ตวั จะใชด้ า้ ยเป็นจานวนเท่าไร วตั ถุดบิ ทางออ้ มนนั้ จะ จดั อยใู่ นสว่ นของคา่ ใชจ้ า่ ยในการผลติ

“ 1.3.ขอ้ มูลเกี่ยวกบั การจดั ซ้ือสินคา้ หรือวตั ถุดิบ (Audio-Visual Meterial of Instruction Method) “ 1.3.1. การรับวตั ถุดบิ เม่อื มกี ารสง่ วตั ถดุ บิ มายังแผนกคลังวัตถดุ บิ แผนกคลงั วตั ถุดบิ กจ็ ะไดร้ บั ใบส่งของ/ใบกากบั สนิ คา้ เพอ่ื ทาการตรวจสอบวา่ ถกู ตอ้ งตรงกนั หรอื ไม่ แลว้ จดั เกบ็ วตั ถุดบิ ไวใ้ น คลงั วตั ถุดบิ ตามสภาพของวตั ถุดบิ แต่ละประเภท จากนนั้ กจ็ ะนาหลกั ฐานไปบนั ทกึ การรบั วตั ถุดบิ ท่ี บตั รวตั ถุดบิ แตล่ ะประเภททร่ี บั เขา้ มาในแตล่ ะวนั โดยจะมหี ลกั ฐานการรบั วตั ถุดบิ นนั้ เขา้ คลงั คอื ใบรบั วตั ถุดบิ

ใบรับวตั ถุดิบ บริษทั เสรีการคา้ จากดั เลขท่ี RE-A:1 วนั ท่ี 16 เดือน กมุ ภาพนั ธ์ พ.ศ. 2558 ไดร้ ับวตั ถุดิบตามใบสง่ั ซ้ือเลขท่ี PO-02 จากร้าน.................................................. ลาดบั ที่ รายการสินคา้ และบริการ จานวน หน่วยละ จานวนเงิน หมายเหตุ 1 สียอ้ มผา้ 2 อ่างสงั กะสี 50 100 5,000 3 สีผสมอาหาร 4 คลอรีน 5 300 2,500 50 25 1,250 100 20 2,000 รวมเงินท้งั สิ้น (หน่ึงหมื่นเจด็ ร้อยหา้ สิบบาทถว้ น) 10,750 เอกสารเลขท่ี AB : 101 ลงวนั ท่ี 17 กมุ ภาพนั ธ์ 2558 ผรู้ ับวตั ถุดิบ...................................... ผูล้ งบญั ชี........................................ .

1.3.2. การเบิกจ่ายวตั ถดุ ิบ เมอ่ื แผนกผลติ ตา่ งๆ ต้องการเบกิ วัตถุดิบจะทาใบเบกิ วตั ถุดิบเพื่อ ขอเบกิ วตั ถดุ ิบตามทแ่ี ตล่ ะแผนกผลิตตอ้ งการใช้ การจ่ายวตั ถุดบิ ต้องควบคมุ ใหร้ ดั กุม บริษทั เสรีการคา้ จากดั ใบเบิกวตั ถุดิบเลขท่ีใบเบิก.................... วนั ท่ี……..เดือน......................พ.ศ.....….. ช่ือแผนกที่ขอเบิกสินคา้ ......................ตอ้ งการเบิกสินคา้ เพือ่ …………………………………….. ................................................................ในวนั ที่........................................... ลาดบั ท่ี รายการสินคา้ รหสั หน่วยนบั จานวน ราคาต่อหน่วย จานวนเงิน ผเู้ บิก………………………..ผรู้ ับวตั ถุดิบ……………….ผอู้ นุมตั ิใหเ้ บิก…………………… ผจู้ ่าย………………………..พนกั งานบญั ชี………………………………………….

1.3.3. บัญชีแยกประเภทวตั ถุดบิ สมุดบัญชีเลม่ นจี้ ะใชเ้ ปน็ ทะเบียนคมุ ยอดวัตถุดบิ ในแตล่ ะชนิดของกิจการ ว่ามีการ รับเข้า จา่ ยออก และมียอดคงเหลอื ในแตล่ ะวนั เปน็ จานวนเทา่ ใด ซึ่งบญั ชี แยกประเภท วัตถุดิบจะเปน็ บญั ชีที่ใช้ในการบนั ทกึ ข้ันปลายหรือข้นั สดุ ท้าย บตั รสนิ ค้า (จะใชค้ วบคมุ จานวนหน่วยของวตั ถดุ บิ ในคลงั วตั ถุดบิ ) บริษทั เสรีการคา้ จากดั บตั รสินคา้ รหัสสิ นค้า ................................จ านว นอย่า งสู ง ............................................. จานวนอยา่ งต่า.................................................. ชื่อสินคา้ ......................................................... ชนิด................................ ..................... ขนาด................................................. ว.ด.ป. รายการ หลกั ฐาน จานวน คงเหลือ หมายเหตุ รับ จ่าย

บัญชีแยกประเภทวตั ถดุ ิบ ช่ือวตั ถุดิบ...........................................หน่วยนบั .......................... เลขที่บญั ชี.............................รหสั ........................................ เลขท่ีใบ รับ จ่าย คงเหลือ รับ/ ห น่ ว ย จานวน จานวน ใบเบิก ละ เงิน ห น่ ว ย จา น วน จานวน ห น่ ว ย จานวน ละ เงิน ละ เงิน ว.ด.ป. จานวน

1.4. การตีราคาวตั ถุดิบคงเหลือ 1.4.1. วธิ ีราคาเจาะจง (Identification Method) 1.4.3. วธิ ีถัวเฉลยี่ ถ่วงน้าหนกั (Weighted Average Method) เป็นการกาหนดราคาสินค้าเฉพาะของสินค้าแต่ละชนดิ หรอื การตรี าคาตามราคาที่ เปน็ การตรี าคาวตั ถุดิบโดยการถวั เฉลี่ยตน้ ทุนเชน่ กนั แตจ่ ะขจดั ปญั หา แทจ้ รงิ (Special Identification Method) เป็นการตรี าคาวตั ถดุ บิ ตามทจ่ี า่ ย ของการถวั เฉล่ยี อย่างง่าย เพราะวิธีน้ีจะใชก้ ารถัวเฉลยี่ โดยนาเอาต้นทนุ ซอ้ื จรงิ ดงั นนั้ หากกจิ การใดเลอื กใชว้ ธิ นี ้ใี นการตรี าคาวตั ถุดบิ กจิ การจะตอ้ งมี รวมหรอื มลู ค่ารวมของวตั ถุดิบต้นงวดและการซื้อทกุ ครง้ั รวมกันแล้วหาร การบนั ทกึ แยกแยะอยา่ งละเอยี ดวา่ วตั ถุดบิ ชน้ิ ใด ซอ้ื มาราคาเทา่ ใด ทเ่ี บกิ ใชแ้ ต่ ด้วยจานวนหน่วยของวตั ถุดบิ ทง้ั หมดเพ่ือให้ไดร้ าคาวตั ถดุ ิบตอ่ หน่วย วิธี ละครงั้ เบกิ จากการซอ้ื ครงั้ ใด ราคาเทา่ ใดและทเ่ี หลอื จากการซอ้ื ครงั้ ใด นีจ้ ะไมน่ ิยมใช้กนั มากแต่จะใช้วธิ ีถัวเฉลีย่ เคลอื่ นท่ี วธิ นี ้เี หมาะสาหรบั ใชก้ บั วตั ถุดบิ ทม่ี ลี กั ษณะเฉพาะและราคาสงู 1.4.2. วธิ ถี ัวเฉลีย่ อยา่ งงา่ ย (Simple Average Method) 1.4.4. วิธีเข้ากอ่ น-ออกกอ่ น (First-In, First-Out Method–FIFO) . เป็นการตีราคาวตั ถุดบิ โดยนาต้นทนุ ต่อหน่วย ทง้ั ที่เหลือต้นงวด มีขอ้ สมมติฐานวา่ วัตถุดบิ คงเหลือ รายการทีซ่ ้อื มาหรือผลติ ขน้ึ กอ่ น และซือ้ ในระหวา่ งงวดแตล่ ะคร้งั มาทาการเฉลี่ยเพือ่ หาตน้ ทุนต่อ จะขายออกไปก่อน จึงเป็นผลให้สนิ คา้ คงเหลือรายการทีเ่ หลอื อยู่ ณ หน่วยเพยี งจานวนเดยี ว เปน็ การถัวเฉลี่ยอย่างงา่ ยๆ เหมาะกับ วนั ส้ินงวด วตั ถดุ ิบปลายงวดจะเป็นวตั ถดุ บิ ทีซ่ ้อื มาทีหลงั กิจการทม่ี ีการซื้อวตั ถุดิบแตล่ ะครั้งปริมาณเท่ากนั ทุกครั้ง

1.5. ต้นทนุ ทเี่ กย่ี วข้องกบั การจดั การด้านวตั ถดุ ิบ 1.5.1. คา่ ใช้จ่ายในการสง่ั ซอ้ื (Ordering Costs) หมายถงึ ค่าใชจ้ า่ ยทเ่ี กิดขนึ้ เม่อื มกี ารสง่ั ซอื้ วตั ถุดบิ แตล่ ะครง้ั เชน่ คา่ ใช้จา่ ยในการตดิ ตอ่ คา่ ใชจ้ า่ ยในการตรวจรับ เปน็ ต้น โดยจะถกู ประมาณการไวเ้ ปน็ ต่อคร้ัง

1.5.2. คา่ ใชจ้ า่ ยในการเกบ็ รกั ษา (Carrying Costs) หรอื เรยี กวา่ “ ตน้ ทุนการถอื ครอง” หมายถงึ ค่าใชจ้ ่ายทเ่ี กดิ ขน้ึ หลงั จากท่ี ได้รบั วตั ถุดบิ เขา้ มาแล้ว เป็นค่าใชจ้ ่ายทเ่ี ก่ยี วขอ้ งกบั การเกบ็ รกั ษา บารุงดูแลวตั ถุดิบเช่น ค่าประกันภัย ค่าเช่าคลังเก็บ วัตถุดิบ ค่าภาษี ค่าเสียหายท่ีเกิดจากวัตถุดิบเส่ือมสภาพ ล้าสมยั เป็นต้น โดยมากมกั ประมาณการเป็นต่อหน่วย ต่อปี หรอื อาจประมาณการเป็นอตั รารอ้ ยละของมลู คา่ วตั ถุดบิ กไ็ ด้

1.5.3. ต้นทุนตามราคาซอ้ื (Acquisition Costs) หมายถงึ ตน้ ทุนคา่ ซอ้ื หรอื ราคาซอ้ื วตั ถุดบิ จะไมม่ ผี ลต่อการวางแผนเพ่อื กาหนดปรมิ าณซ้อื ทป่ี ระหยดั ทส่ี ุดเท่าใดนักหากราคาซ้อื ขายไมม่ กี ารเปล่ียนแปลงไมว่ ่า จะซ้ือมากหรอื น้อยเพยี งใด แต่ถ้ามเี ง่อื นไขท่แี ตกต่างออกไป เช่น ราคาจะลดลงหากมกี ารซ้ือมากข้นึ กิจการควรนาราคาซ้ือวตั ถุดิบ มารว่ มพจิ ารณากาหนดปรมิ าณซอ้ื ดงั กลา่ ว

หน่วยที่ 4 การบนั ทกึ รายการวตั ถดุ บิ

สาระการเรยี นรู ้

01 วธิ บี นั ทกึ บญั ชเี กย่ี วกบั วตั ถุดบิ 02 การบนั ทกึ บญั ชแี บบตรวจนบั วตั ถุดบิ คงเหลอื เมอ่ื สน้ิ งวดบญั ชี 03 การบนั ทกึ บญั ชวี ตั ถดุ บิ คงเหลอื แบบต่อเน่อื ง 04การคานวณวตั ถุดบิ ใชไ้ ปในการผลติ

การผลิตสินค้าเป็นกระบวนการในการนาวัตถุดบิ มาทาการแปรสภาพให้ กลายเป็นสินคา้ สาเร็จรปู ดังน้นั วัตถดุ บิ จึงถือเปน็ ส่วนประกอบทสี่ าคัญของ การผลติ สินคา้ และเป็นต้นทุนสว่ นใหญ่เมอ่ื เทยี บกับตน้ ทุนอืน่ ๆ ดังนั้น กิจการอตุ สาหกรรมจงึ จาเปน็ ต้องให้ความสนใจในการควบคมุ วัตถดุ ิบ เรม่ิ ตง้ั แต่การจดั ซื้อวัตถดุ ิบ การเกบ็ รกั ษา ตลอดจนการเบิกจา่ ยวัตถุดบิ เพื่อ ไมใ่ หต้ น้ ทุนการผลติ สนิ ค้าสงู ข้ึน เป้าหมายท่ีสาคัญของกิจการอุตสาหกรรมการผลิต ก็คือพยายามใช้ต้นทุนของวัตถุดิบ ให้เกดิ ประสทิ ธิภาพสูงสุดจึงได้มีการนาเทคนิคและวิธีการต่างๆ เข้ามาใช้ในการบริหาร วัตถุดิบ เช่น การใช้คอมพิวเตอร์ในการวางแผนและควบคุมการจัดซ้ือ การเบิกใช้ ตลอดจนการคานวณต้นทุนวัตถุดิบนอกจากนี้ยังได้มีการใช้หลักการเก่ียวกับการจัดซ้ือ วตั ถดุ บิ เพอ่ื ใหเ้ กดิ ความประหยดั ทส่ี ดุ (Economic order quantity) เป็นตน้

บนั ทึกบัญชเี ก่ยี วกับวตั ถุดิบทาได้ 2 วิธี คือ • วธิ ีการบัญชีวตั ถดุ บิ แบบส้ินงวด (Periodic Inventory Method) • วธิ ีการบญั ชวี ัตถดุ ิบแบบตอ่ เนอ่ื ง (Perpetual Inventory Method)

บญั ชีท่ีใชบ้ นั ทึกเก่ียวกบั วตั ถุดิบทางตรงใชไ้ ป ไดแ้ ก่ 1. บญั ชีวตั ถุดิบทางตรง 4. บญั ชีส่งคืนและส่วนลด 2. บญั ชีซ้ือ 5. บญั ชีส่วนลดรับ 3. บญั ชีคา่ ขนส่งเขา้

รายการ หลกั การบันทกึ บญั ชวี ัตถดุ ิบคงเหลอื แบบส้นิ งวด XX XX 1. เม่ือซื้อวตั ถุดบิ เป็ นเงนิ สด/เช่ือ การบนั ทกึ บัญชี XX เดบิต ซื้อวตั ถุดบิ (ราคาทุน) เครดติ เงนิ สด/เจ้าหนี้ 2. ส่งคืนวตั ถุดบิ เดบิต เงนิ สด/เจ้าหนีก้ ารค้า XX เครดติ สง่ คนื วตั ถดุ บิ 3. จ่ายค่าขนส่งวตั ถุดบิ XX 4. เมื่อเบกิ วตั ถุดบิ มาใช้ในการผลติ XX 5. จ่ายชาระหนีค้ ่าวตั ถุดบิ ได้ส่วนลด 2% เดบติ ค่าขนส่งเข้า XX XX เครดติ เงินสด XX ไม่บนั ทกึ บญั ชี เดบิต เจ้าหนกี้ ารค้า เครดติ เงนิ สด ส่ วนลดรับ

การบนั ทึกบญั ชีวตั ถุดิบคงเหลือแบบต่อเนื่อง (Perpetual Inventory Systems) ผทู้ าบญั ชีจะ เปิ ดบญั ชีวตั ถุดิบข้ึนเพ่ือบนั ทึกความเปล่ียนแปลงของวตั ถุดิบ รวมท้งั บนั ทึกรายการต่างๆ ท่ีเกี่ยวกบั การซ้ือวตั ถุดิบรวมถึงค่าขนส่งเขา้ ส่งคืนวตั ถุดิบ และส่วนลดรับ สรุปรายการท่ี เกี่ยวขอ้ งและมีผลต่อการเปลี่ยนแปลงของบญั ชีวตั ถุดิบ ไดแ้ ก่ การซ้ือวตั ถุดิบ การจ่ายค่า ขนส่งเขา้ การส่งคืนวตั ถุดิบ ส่วนลดรับ เพราะบญั ชีท่ีเก่ียวกบั ตน้ ทุนวตั ถุดิบท่ีไดก้ ล่าว ขา้ งตน้ จะนาไปบนั ทึกในบญั ชีวตั ถุดิบ จึงทาใหก้ ิจการสามารถทราบความเคล่ือนไหวของ วตั ถุดิบคงคลงั ไดท้ ุกวนั วิธีน้ีจะบนั ทึกการเปลี่ยนแปลง หรือเคลื่อนไหวของวตั ถุดิบคงเหลืออยู่ตลอดเวลา อยา่ งต่อเนื่อง เพือ่ ใหท้ ราบวตั ถุดิบคงเหลือตลอดเวลา

หลกั การบนั ทึกบญั ชีวตั ถุดิบคงเหลือแบบต่อเน่ือง รายการ การบนั ทกึ บัญชี 1. ซ้ือวตั ถุดิบเป็นเงินสด/เชื่อ เดบิต วตั ถุดิบ XX 2. ส่งคืนวตั ถุดิบ 3. จ่ายคา่ ขนส่งวตั ถุดิบ เครดิต เงินสด/เจา้ หน้ีการคา้ XX 4. เบิกวตั ถุดิบมาใชใ้ นการผลิต 5. จ่ายชาระหน้ีคา่ วตั ถุดิบไดส้ ่วนลด 2% เดบิต เงินสด/เจา้ หน้ีการคา้ XX XX เครดิต วตั ถุดิบ XX เดบิต วตั ถุดิบ XX XX เครดิต เงินสด XX เดบิต งานระหวา่ งทา XX XX เครดิต วตั ถุดิบ เดบิต เจา้ หน้ีการคา้ XX เครดิต วตั ถุดิบ เงินสด

การบันทกึ บญั ชตี ามหลกั การบันทึกบัญชีวตั ถุดบิ คงเหลือแบบตอ่ เนือ่ ง กรณที ก่ี จิ การจดทะเบียนภาษีมลู ค่าเพมิ่ ดังน้ี รายการ วธิ ีบันทกึ บญั ชีแบบต่อเนื่อง XX 1. ซ้ือวตั ถุดิบเป็นเงินสด/เชื่อ XX เดบิต วตั ถุดิบ XX 2. ส่งคืนวตั ถุดิบ ภาษีซ้ือ เครดิตเงินสด/เจา้ หน้ีการคา้ XX 3. จ่ายค่าขนส่งวตั ถุดิบ XX 4. เบิกวตั ถุดิบมาใชใ้ นการผลิต เดบิต เงินสด/เจา้ หน้ีการคา้ XX 5. จ่ายชาระหน้ีคา่ วตั ถุดิบไดส้ ่วนลด 2% เครดิตวตั ถุดิบ XX XX ภาษีซ้ือ XX เดบิต วตั ถุดิบ XX เครดิตเงินสด XX เดบิต งานระหวา่ งทา XX เครดิตวตั ถุดิบ XX เดบิต เจา้ หน้ีการคา้ เครดิตวตั ถุดิบ เงินสด

การบันทกึ บญั ชีตามหลกั การบนั ทกึ บัญชวี ตั ถดุ บิ คงเหลือแบบตอ่ เนอ่ื ง กรณที ่กี จิ การจดทะเบยี นภาษมี ลู ค่าเพม่ิ รายการ วธิ ีบนั ทกึ บัญชีแบบต่อเน่ือง 1. ซ้ือวตั ถุดิบเป็นเงินสด/เชื่อ เดบิต วตั ถุดิบ XX ภาษีซ้ือ XX 2. ส่งคืนวตั ถุดิบ เครดิตเงินสด/เจา้ หน้ีการคา้ 3. จ่ายคา่ ขนส่งวตั ถุดิบ XX XX 4. เบิกวตั ถุดิบมาใชใ้ นการผลิต XX 5. จ่ายชาระหน้ีคา่ วตั ถุดิบไดส้ ่วนลด 2% เดบิต เงินสด/เจา้ หน้ีการคา้ XX XX เครดิตวตั ถุดิบ XX ภาษีซ้ือ XX XX เดบิต วตั ถุดิบ XX เครดิตเงินสด XX XX เดบิต งานระหวา่ งทา เครดิตวตั ถุดิบ เดบิต เจา้ หน้ีการคา้ เครดิตวตั ถุดิบ เงินสด

การบนั ทึกบญั ชีแยกประเภทท่ีเก่ียวขอ้ ง ไดแ้ ก่

Infographic Style 2. บญั ชีแยกประเภทแบบ 02 Perpetual Inventory Method 03 1. บญั ชีแยกประเภทแบบ Periodic Inventory Method 3. การคานวณวตั ถุดิบท่ีใชใ้ นการผลิตแบบสิ้นงวด Periodic Inventory Method . 01

หน่วยที่ 5 การบนั ทกึ รายการเก่ยี วกบั ค่าแรงงาน และรายการหักต่างๆ