การบัญชีกิจการพิเศษ 2201-2105

ประเภทของสถานพยาบาล 1. แบ่งตามพระราชบญั ญตั ิสถานพยาบาล ตามพระราชบญั ญตั สิ ถานพยาบาล พ.ศ. 2541 หมวด 2 การประกอบกิจการสถานพยาบาล และ การดาเนินการสถานพยาบาล มาตรา 14 บญั ญตั ิไวว้ า่ มาตรา ๑๔ สถานพยาบาลมี ๒ ประเภท ดงั ตอ่ ไปน้ี (๑) สถานพยาบาลประเภททไี่ มร่ บั ผูป้ ่ วยไวค้ า้ งคนื (๒) สถานพยาบาลประเภททรี่ บั ผูป้ ่ วยไวค้ า้ งคนื ลกั ษณะของสถานพยาบาลแตล่ ะประเภทตามวรรคหนึ่ง และลกั ษณะการใหบ้ รกิ ารของสถานพยาบาล ใหเ้ ป็นไปตามทกี่ าหนดในกฎกระทรวง

ประเภทของสถานพยาบาล 2. แบ่งโดยใชห้ ลกั ความเป็ นเจา้ ของเป็ นเกณฑ์ ประเภทของสถานพยาบาลแบง่ โดยใชห้ ลกั ความเป็นเจา้ ของเป็นเกณฑ์ จะแบง่ ออกเป็น 2 ประเภท คอื 1. สถานพยาบาลของรฐั บาล 2. สถานพยาบาลของเอกชน ซงึ่ แบง่ ออกเป็น 2 ประเภทคอื 2.1 สถานพยาบาลของเอกชนทหี่ วงั ผลกาไร สถานพยาบาลประเภทน้ีอาจจดั ตง้ั ในรูปของ กิจการเจา้ ของคนเดยี ว หา้ งหุน้ สว่ นหรอื บรษิ ทั 2.2 สถานพยาบาลของเอกชนทไี่ มห่ วงั ผลกาไร สถานพยาบาลประเภทน้ีมกั มีมลู นิธิ เป็นผูก้ อ่ ตงั้ และเป็นเจา้ ของ

การขอรบั การขอรบั ใบอนุญาตใหป้ ระกอบกิจการสถานพยาบาล ตามพระราชบญั ญตั สิ ถานพยาบาล ใบอนุญาตให้ พ.ศ. 2541 มาตรา 17 และมาตรา 19 บญั ญตั ไิ วว้ า่ ประกอบกจิ การ สถานพยาบาล มาตรา ๑๗ ผขู้ อรบั ใบอนุญาตใหป้ ระกอบกิจการสถานพยาบาล ตอ้ งมีคณุ สมบตั ิและไม่มีลกั ษณะ และแบบฟอรม์ ที่เกย่ี วขอ้ ง ตอ้ งหา้ มดงั น้ี (๑) มีอายไุ ม่ตา่ กวา่ ยส่ี บิ ปีบรบิ ูรณ์ (๒) มีถ่ินทอ่ี ยใู่ นประเทศไทย (๓) ไมเ่ คยไดร้ บั โทษจาคกุ โดยคาพิพากษาหรอื คาสง่ั ทชี่ อบดว้ ยกฎหมายถึงทสี่ ดุ ใหจ้ าคกุ เวน้ แตเ่ ป็นโทษสาหรบั ความผิดทไ่ี ดก้ ระทาโดยประมาทหรอื ความผิดลหุโทษ (๔) ไม่เป็นโรคตามทร่ี ฐั มนตรีประกาศกาหนดในราชกิจจานุเบกษา (๕) ไมเ่ ป็นบุคคลลม้ ละลาย (๖) ไม่เป็นบุคคลวกิ ลจริต คนไรค้ วามสามารถ หรือคนเสมือนไรค้ วามสามารถ ในกรณีที่ นิติบุคคลเป็นผขู้ อรบั อนุญาต ผจู้ ดั การหรือผแู้ ทนของนิติบุคคลนน้ั ตอ้ งมีคุณสมบตั ิ และไม่มีลกั ษณะ ตอ้ งหา้ มตามวรรคหน่ึงดว้ ย

มาตรา ๑๙ ใบอนุญาตใหป้ ระกอบกิจการสถานพยาบาล ใหใ้ ชไ้ ดจ้ นถึงวนั ส้นิ ปีปฏิทินของปีทส่ี บิ นบั แตป่ ีทอี่ อกใบอนุญาต การขอตอ่ อายใุ บอนุญาต ใหย้ น่ื คาขอก่อนใบอนุญาตส้นิ อายุ เม่ือไดย้ นื่ คาขอแลว้ ใหผ้ รู้ บั อนุญาต ประกอบกิจการสถานพยาบาลตอ่ ไปได้ จนกวา่ ผอู้ นุญาตจะสงั่ ไมอ่ นุญาตใหต้ อ่ อายุ การขอตอ่ อายุ ใบอนุญาตและการอนุญาต ใหเ้ ป็นไปตามหลกั เกณฑ์ วธิ กี าร และเงื่อนไข ทกี่ าหนดในกฎกระทรวง

แบบคาขอ แบบคาขอสถานพยาบาล ไดแ้ ก่ สถานพยาบาล 1. คาขออนุมตั แิ ผนงานการจดั ตง้ั สถานพยาบาล ประเภททไี่ ม่รบั ผูป้ ่ วยไวค้ า้ งคืน (แบบ ส.พ.๑) 2. แผนงานการจดั ตง้ั สถานพยาบาล ประเภททไี่ ม่รบั ผปู้ ่ วยไวค้ า้ งคนื (แบบ ส.พ.๒) 3. คาขออนุมตั แิ ผนงานการจดั ตง้ั สถานพยาบาล ประเภททรี่ บั ผปู้ ่ วยไวค้ า้ งคนื (แบบ ส.พ.๓) 4. แผนงานการจดั ตง้ั สถานพยาบาล ประเภททร่ี บั ผปู้ ่ วยไวค้ า้ งคนื (แบบ ส.พ.๔) 5. คาขออนุญาตใหป้ ระกอบกิจการสถานพยาบาล (แบบ ส.พ.๕) 6. ใบอนุญาตใหป้ ระกอบกิจการสถานพยาบาล (แบบ ส.พ.๗) 7. หนงั สอื แจง้ เลกิ กิจการพยาบาล (แบบ ส.พ.๑๗)







ชอ่ื การตง้ั ชอ่ื หรอื กาหนดชอ่ื สถานพยาบาล จะตอ้ งปฏิบตั ิตามกฎกระทรวงวา่ ดว้ ย สถานพยาบาล กาหนดช่ือสถานพยาบาล และการแสดงรายละเอียดเกี่ยวกบั ช่ือสถานพยาบาล ผูป้ ระกอบ วชิ าชีพในสถานพยาบาล อตั ราค่ารกั ษาพยาบาล ค่าบริการและสิทธิของผูป้ ่ วย พ.ศ. 2558 ลงวนั ท่ี 23 มีนาคม พ.ศ. 2558 ขอ้ 3 ผูข้ อรบั ใบอนุญาตใหป้ ระกอบกิจการสถานพยาบาลตอ้ งจดั ใหม้ ีชื่อสถานพยาบาลตามท่ี กาหนด ดงั ตอ่ ไปน้ี 1. คานาหน้าช่ือหรือต่อท้ายช่ือสถานพยาบาลต้องประกอบด้วยลักษณะของ สถานพยาบาล และลกั ษณะการใหบ้ รกิ ารของสถานพยาบาลทข่ี ออนุญาต 2. ชอื่ สถานพยาบาลตอ้ งไม่ใชค้ าหรือขอ้ ความทม่ี ีลกั ษณะชกั ชวนหรือโออ้ วดเกินความจรงิ หรอื อาจทาใหเ้ กิดความเขา้ ใจผดิ ในสาระสาคญั เก่ียวกบั การประกอบกิจการสถานพยาบาล 3. ช่ือสถานพยาบาลท่ีส่ือความหมายหรืออา้ งอิงสถาบนั พระมหากษตั ริยจ์ ะกระทามิได้ เวน้ แตไ่ ดร้ บั พระบรมราชานุญาตหรอื พระราชานุญาต

ชอื่ ขอ้ 4 สถานพยาบาลประเภททไ่ี มร่ บั ผปู้ ่ วยไวค้ า้ งคนื ทต่ี ง้ั อยู่ในอาเภอหรอื เขตเดียวกนั สถานพยาบาล และสถานพยาบาลประเภททรี่ บั ผปู้ ่ วยไวค้ า้ งคนื จะตอ้ งมีชอ่ื ไมซ่ า้ กนั เวน้ แตก่ รณีทผี่ ขู้ อรบั ใบอนุญาต ใหป้ ระกอบกิจการสถานพยาบาลใหม่และผูไ้ ดร้ บั ใบอนุญาตใหป้ ระกอบกิจการสถานพยาบาลเดิม เป็ นบุคคลหรือนิติบุคคลเดียวกนั หรือมีหนงั สือยินยอมจากผูไ้ ดร้ บั ใบอนุญาตใหป้ ระกอบกิจการ สถานพยาบาลเดิมใหใ้ ชช้ ื่อซา้ กนั ได้ แต่ตอ้ งมีตวั อกั ษรหรือหมายเลขเรียงลาดบั หรือที่ตงั้ สถานที่ ตอ่ ทา้ ยชอื่

ชอื่ ขอ้ 5 ผรู้ บั อนุญาตตอ้ งแสดงรายละเอยี ดเกี่ยวกบั ชอ่ื สถานพยาบาลทไี่ ดร้ บั อนุญาตในทเ่ี ปิดเผย สถานพยาบาล ณ สถานพยาบาลนนั้ อยา่ งนอ้ ยหน่ึงป้ าย ดงั ตอ่ ไปน้ี 1. ใหจ้ ดั ทาเป็ นแผ่นป้ ายแสดงช่ือสถานพยาบาลเป็ นตวั อกั ษรไทย กรณีใชภ้ าษาต่างประเทศดว้ ย ขนาดตวั อกั ษรตอ้ งเล็กกวา่ อกั ษรไทย โดยระบุลกั ษณะของสถานพยาบาลไวใ้ นแผน่ ป้ ายดงั กล่าวดว้ ย ทง้ั น้ี กรณีทเ่ี ป็นสถานพยาบาลเฉพาะทางหรือเฉพาะประเภทผปู้ ่ วยใหร้ ะบุลกั ษณะเฉพาะ ดงั กลา่ วไวด้ ว้ ย 2. แผน่ ป้ ายแสดงชอื่ สถานพยาบาลตอ้ งมีลกั ษณะเป็นสเ่ี หลีย่ มผนื ผา้ มีขนาดความกวา้ งไม่นอ้ ยกวา่ ส่ี สบิ เซนติเมตรและความยาวไมน่ อ้ ยกวา่ หนึ่งรอ้ ยยสี่ บิ เซนตเิ มตร ตวั อกั ษรแสดงชอ่ื สถานพยาบาล มีความสูง ไม่นอ้ ยกวา่ สิบเซนติเมตร และตวั อกั ษรแสดงลกั ษณะการใหบ้ ริการของสถานพยาบาล เลขท่ีใบอนุญาตให้ ประกอบกิจการสถานพยาบาล และจานวนเตียงท่ีจดั ใหบ้ ริการผูป้ ่ วย กรณีสถานพยาบาล ประเภทท่ีรบั ผปู้ ่ วยไวค้ า้ งคนื มีความสูงไม่นอ้ ยกวา่ หา้ เซนติเมตร 3. ใหแ้ สดงแผน่ ป้ ายแสดงชอ่ื สถานพยาบาลไวใ้ นบรเิ วณสถานพยาบาลหรอื ตวั อาคารสถานพยาบาล โดยสามารถมองเหน็ ไดช้ ดั เจนจากภายนอก 4. เอกสารเวชระเบียน ซอง หรือฉลากบรรจยุ า หรือเวชภณั ฑต์ อ้ งปรากฏชอื่ สถานพยาบาล และ สถานทตี่ ดิ ตอ่ ดว้ ย

ชอื่ ขอ้ 6 สถานพยาบาลประเภททไ่ี มร่ บั ผูป้ ่ วยไวค้ า้ งคนื ใหใ้ ชพ้ ้ืนแผน่ ป้ ายสขี าวและตวั อกั ษรในแผน่ สถานพยาบาล ป้ ายแสดงชอ่ื ใหใ้ ชส้ ี ดงั ตอ่ ไปน้ี 1. คลนิ ิกเวชกรรมใหใ้ ชต้ วั อกั ษรสเี ขียว 2. คลินิกทนั ตกรรมใหใ้ ชต้ วั อกั ษรสมี ว่ ง 3. คลนิ ิกการพยาบาลและผดุงครรภใ์ หใ้ ชต้ วั อกั ษรสฟี ้ า 4. คลินิกกายภาพบาบดั ใหใ้ ชต้ วั อกั ษรสชี มพู 5. คลนิ ิกเทคนิคการแพทยใ์ หใ้ ชต้ วั อกั ษรสเี ลอื ดหมู 6. คลินิกการแพทยแ์ ผนไทยใหใ้ ชต้ วั อกั ษรสนี า้ เงิน 7. คลินิกการประกอบโรคศลิ ปะใหใ้ ชต้ วั อกั ษรสนี า้ ตาล 8. คลนิ ิกเฉพาะทางดา้ นเวชกรรมใหใ้ ชต้ วั อกั ษรสเี ขียว คลนิ ิกเฉพาะทางดา้ นทนั ตกรรมใหใ้ ช้ ตวั อกั ษรสมี ว่ ง 9. สหคลินิกใหใ้ ชต้ วั อกั ษรสเี ขียวแก่

สมุดทะเบยี น สมุดทะเบยี นสถานพยาบาล สถานพยาบาล และทะเบยี น สมุดทะเบียนสถานพยาบาล ตามกฎกระทรวงวา่ ดว้ ยการประกอบกิจการสถานพยาบาล พ.ศ. 2545 หมายความวา่ สมุดแสดงรายละเอยี ดเกี่ยวกบั การไดร้ บั อนุญาตใหป้ ระกอบกิจการสถานพยาบาล คนไข้ และการดาเนินการสถานพยาบาลตามกฎหมายวา่ ดว้ ยสถานพยาบาล สมุดทะเบียนสถานพยาบาล ตามวรรคหน่ึง อยา่ งนอ้ ยตอ้ งมีรายการดงั ตอ่ ไปน้ี (1) สาเนาใบอนุญาตใหป้ ระกอบกิจการสถานพยาบาล (2) บริการทไ่ี ดร้ บั อนุญาต (3) การโอนใบอนุญาตใหป้ ระกอบกิจการสถานพยาบาล (4) การแสดงความจานงเป็นผรู้ บั อนุญาตแทนกรณีผรู้ บั อนุญาตตาย (5) รายการการชาระคา่ ธรรมเนียมการประกอบกิจการสถานพยาบาลรายปี (6) การตอ่ อายใุ บอนุญาตใหป้ ระกอบกิจการสถานพยาบาล

สมุดทะเบยี น (7) การออกใบแทนใบอนุญาตใหป้ ระกอบกิจการสถานพยาบาล สถานพยาบาล (8) รายชอื่ ผูป้ ระกอบวชิ าชพี ทปี่ ฏิบตั ิงานประจาสถานพยาบาล และทะเบยี น (9) รายการแกไ้ ขเปลีย่ นแปลงใบอนุญาตใหป้ ระกอบกิจการสถานพยาบาล (10) บนั ทกึ การตรวจสอบสถานพยาบาลของพนกั งานเจา้ หนา้ ที่ คนไข้ (11) สาเนาใบอนุญาตใหด้ าเนินการสถานพยาบาล (12) การตอ่ อายใุ บอนุญาตใหด้ าเนินการสถานพยาบาล (13) การออกใบแทนใบอนุญาตใหด้ าเนินการสถานพยาบาล (14) รายการแกไ้ ขเปลย่ี นแปลงใบอนุญาตใหด้ าเนินการสถานพยาบาล

ทะเบยี นคนไข้ ทะเบยี นคนไข้ (Patient's registration) เป็ นแฟ้ มที่สถานพยาบาลจดั ทาข้ึนเพ่ือใชบ้ นั ทกึ ประวตั ิ สว่ นตวั และประวตั ิการรกั ษาของคนไข้ ไม่วา่ จะเป็ นคนไขแ้ บบพกั รกั ษาในสถานพยาบาล และคนไขท้ ี่ไม่ได้ พกั รกั ษาในสถานพยาบาล รายละเอียดของคนไขป้ ระกอบดว้ ย รายละเอียดดา้ นประวตั ิส่วนตวั ฐานะ การเงิน ขอ้ มูลหรือประวตั ิการรกั ษาพยาบาล รวมทง้ั สิทธิ์ท่ีใช้ เช่น ใชส้ ิทธิจากกองทุน ประกนั สงั คม ใชส้ ิทธิ์จากสวสั ดิการของหน่วยงานที่คนไขท้ างาน ใชส้ ิทธ์ิจากการประกนั สุขภาพ ขอ้ มูลท่ีบนั ทึกลงใน ทะเบียนคนไข้ มีความสาคญั ทาใหส้ ถานพยาบาลสามารถวนิ ิจฉยั ไดว้ า่ คนไขค้ วรจะไดร้ บั การรกั ษา พยาบาลจากแผนกใดหรือจากแพทยท์ ่านใด ในกรณีทม่ี ีเหตุฉุกเฉินสามารถแจง้ ใหญ้ าติของคนไขท้ ราบ นอกจากน้ีก็จะไดใ้ ชเ้ ป็นแนวทางในการวางแผนทางสาธารณสขุ หรือการทาวจิ ยั ทางการแพทย์ และท่สี าคญั อกี ประการหน่ึงคอื เพื่อจะไดค้ านวณและจดั เก็บคา่ รกั ษาพยาบาลจากตวั คนไข้ หรือญาติของคนไขไ้ ด้

โดยปกติสถานพยาบาลแต่ละแห่งจะกาหนดใหค้ นไขท้ ุกคนที่เขา้ รบั การรกั ษาครง้ั แรก (คนไขใ้ หม่) จดั ทาบตั รประจาตวั คนไขท้ ี่แผนกทะเบียนหรือแผนกเวชระเบียน โดยปกติจะ ตง้ั อยสู่ ว่ นหนา้ ของสถานพยาบาลเหมือนกบั สว่ นหนา้ (Front Office) ในโรงแรม คนไขท้ กุ คน ท่ีเขา้ รบั การรกั ษาครง้ั แรกไม่ว่าจะเป็ นผูป้ ่ วยใน ผูป้ ่ วยนอกหรือผูป้ ่ วยฉุกเฉิน คนไขจ้ ะตอ้ ง ติดต่อกบั แผนกน้ีก่อนเพ่ือทาบตั ร (ยกเวน้ ผูป้ ่ วยฉุกเฉินสามารถใหญ้ าติหรือผูท้ ่ีพามาเขา้ รบั การรกั ษาเป็ นผูท้ าแทน) ขอ้ มูลที่จะปรากฏในแบบฟอรม์ ที่สถานพยาบาลใหก้ รอกจะมีมาก นอ้ ยเพียงใดข้ึนอยู่กบั ความตอ้ งการของสถานพยาบาลและกฎหมายหรือระเบียบขอ้ บงั คบั แตค่ วรจะประกอบดว้ ยขอ้ มูลดงั ตอ่ ไปน้ี

1. ประวตั สิ ว่ นตวั เชน่ ชอื่ -สกุล วนั เดอื น ปี เกิด อายุ เพศ สถานภาพการสมรส ทอ่ี ยู่ และหมายเลขโทรศพั ทท์ ตี่ ดิ ตอ่ ได้ 2. ประวตั ิการเจบ็ ป่ วย เชน่ โรคทเ่ี คยเป็นหรอื กาลงั เป็น การแพย้ า 3. ประวตั กิ ารรกั ษาหรือชอื่ นายแพทยผ์ ทู้ เี่ คยใหก้ ารรกั ษา (ถา้ มี) ชอื่ นายแพทยอ์ นื่ ๆ ทเ่ี กี่ยวขอ้ ง 4. อาการเจบ็ ป่ วยของคนไข้ 5. อาชพี คนไข้ ชอื่ สถานประกอบการ/หน่วยงาน และหมายเลขโทรศพั ท์ 6. ชอื่ บริษทั ทรี่ บั ประกนั สุขภาพของคนไข้ (ถา้ มี)/ ชอ่ื ผรู้ บั ผลประโยชนใ์ นกรมธรรม์ 7. ชอื่ ญาติ/บุคคลทสี่ ามารถตดิ ตอ่ ไดใ้ นกรณีฉุกเฉนิ 8. ชอื่ ญาติ/ผคู้ า้ ประกนั ในกรณีทสี่ ถานพยาบาลไมส่ ามารถเก็บเงินจากคนไขห้ รือบริษทั รบั ประกนั ได้

เม่ือคนไขก้ รอกแบบฟอรม์ เรียบรอ้ ยแลว้ เจา้ หนา้ ที่จะออกบตั รประจาตวั คนไขใ้ ห้ บตั รประจาตวั คนไขจ้ ะตอ้ งมีหมายเลขกากบั โดยอาจบอกปี พ.ศ. ท่ีเขา้ รบั การรกั ษาครงั้ แรก แผนกแรกท่ีเขา้ รบั การ รกั ษาและหมายเลขลาดบั ของคนไข้ เชน่ 62-03-0001 หมายความวา่ 62 หมายความวา่ เขา้ รบั การรกั ษาครง้ั แรกปี 2562 03 หมายความวา่ เขา้ รบั การรกั ษาครงั้ แรกแผนกอายรุ กรรม (สมมติวา่ 03 หมายถึง แผนก อายรุ กรรม) 0001 หมายความวา่ จดั ทาบตั รคนไขเ้ ป็นลาดบั ท่ี 1 นอกจากน้ีสถานพยาบาลทใี่ ชโ้ ปรแกรมสาเร็จรูปจดั ทาบญั ชีจะตอ้ งกาหนดหมายเลขบตั รประจาตวั คนไขใ้ หส้ อดคลอ้ งกบั โปรแกรมทใี่ ช้ เม่ือคนไขเ้ ขา้ รบั การรกั ษาในสถานพยาบาลครงั้ ต่อๆ ไป จะตอ้ งนาบตั รประจาตวั คนไขต้ ิดตวั มา ดว้ ยทุกครงั้ ที่เขา้ รบั การรกั ษา อย่างไรก็ตามในปัจจุบนั สถานพยาบาลเกือบทุกแห่งทง้ั ของภาครฐั และ เอกชน ไดน้ าเอาระบบคอมพิวเตอรเ์ ขา้ มาใชท้ าใหก้ ารคน้ หาแฟ้ มประวตั ิของคนไขง้ ่ายข้ึน โดยอาจนาเอา วธิ ีการแปลงรหสั โดยใชช้ ื่อคนไขแ้ ทนก็ได้ กล่าวคือ ในกรณีที่คนไขล้ ืมนาบตั รประจาตวั คนไขม้ า และจา หมายเลขบตั รประจาตวั คนไขไ้ ม่ได้ เจา้ หนา้ ทจ่ี ะสอบถามชอ่ื -สกุลแทน ก็สามารถคน้ หาประวตั ิ คนไขไ้ ด้

ระบบบญั ชขี องสถานพยาบาล ลกั ษณะของรายการที่เกิดข้ึนในสถานพยาบาลน้ัน ค่อนขา้ งมากและสลบั ซบั ซอ้ นโดยเฉพาะ สถานพยาบาลขนาดใหญ่ ดงั นน้ั สถานพยาบาลจะตอ้ งพิจารณาการนาระบบบญั ชีมาใชอ้ ย่างรอบคอบ ระบบบญั ชสี าหรบั สถานพยาบาลควรประกอบดว้ ยระบบบญั ชีทสี่ าคญั ๆ ดงั น้ี 1. ระบบบญั ชีลูกหน้ี ไดแ้ ก่ บญั ชีคนไขร้ ายตวั โดยการบนั ทึกค่ารกั ษาพยาบาล ค่ายารกั ษาโรค และคา่ บริการอน่ื ๆ ตลอดจนการรบั ชาระหน้ี 2. ระบบบญั ชีเจา้ หน้ี ไดแ้ ก่ บญั ชีเจา้ หน้ีค่ายารกั ษาโรค ค่าเวชภณั ฑต์ ่างๆ โดยการบนั ทึก ค่ายา รกั ษาโรคและคา่ เวชภณั ฑต์ า่ ง ๆ ตลอดจนการจา่ ยชาระหน้ี 3. ระบบบญั ชีเงินเดอื นและคา่ แรง ไดแ้ ก่ บญั ชีเงินเดือนและค่าแรงคา้ งจา่ ย บญั ชีเงินประกนั สงั คม คา้ งจ่าย บญั ชีภาษีเงินไดห้ กั ณ ท่ีจ่าย โดยการคานวณเงินเดือน ค่าแรง ค่าทางานล่วงเวลา (ถา้ มี) เงินสมทบกองทุนประกนั สงั คมตามกฎหมายแรงงาน ภาษีเงินไดห้ กั ณ ท่ีจ่ายตามเกณฑก์ รมสรรพากร และรายการหกั อน่ื ๆ ของแพทย์ พยาบาล เจา้ หนา้ ที่ พนกั งานขบั รถ และบุคลากรอนื่ ๆ ในสถานพยาบาล โดยบนั ทึกเป็ นรายการคา้ งจ่าย ตลอดจนบนั ทึกการจ่ายเงินเดือนและค่าแรงสุทธิ การนาส่งเงิน ประกนั สงั คม และภาษีเงินไดห้ กั ณ ทจี่ า่ ย

ระบบบญั ชขี องสถานพยาบาล 4. ระบบบญั ชีสาหรบั รายการทางการเงินอื่น นอกเหนือจากรายการ 3 ประเภทที่กล่าว มาแลว้ เชน่ การควบคมุ การรบั -จา่ ยเงิน การควบคมุ ทด่ี นิ อาคารและอปุ กรณ์ เป็นตน้ ในปัจจุบนั สถานพยาบาลส่วนใหญ่ นิยมใชโ้ ปรแกรมสาเร็จรูปในการจดั ทาบญั ชี ซ่ึงมีจาหน่าย มากมายหลายโปรแกรมใหส้ ามารถเลือกใชง้ านใหเ้ หมาะกบั สถานพยาบาลของตนเองใหม้ ากท่ีสุด เชน่ โปรแกรม Smart Hospital การเลือกใชโ้ ปรแกรมสาเร็จรูป ควรเลือกใชจ้ ากผูป้ ระกอบการ ทน่ี ่าเชื่อถือ นอกจากจะคานึงถึงประโยชนท์ ี่จะไดร้ บั ราคาสมเหตุผลและความคุม้ ค่าแลว้ ยงั ตอ้ ง คานึงถึงการใหค้ าปรกึ ษา และบริการหลงั การขาย นอกจากน้ีหากเป็ นสถานพยาบาลขนาดเล็กหรือขนาดกลาง อาจนาโปรแกรมสาเร็จรูปที่ใช้ ในสานกั งานทว่ั ไปมาประยกุ ตใ์ ชก้ บั สถานพยาบาลก็ได้ เชน่ โปรแกรม Express

ประเภทของสถานพยาบาล ประเภทบญั ชขี องสถานพยาบาลเหมือนกบั กิจการคา้ โดยทวั่ ไป คอื แบ่งออกเป็น 5 ประเภทหรือ 5 หมวด ไดแ้ ก่ สนิ ทรพั ย์ หน้ีสนิ สว่ นของเจา้ ของ (ในทน่ี ้ีจะใชร้ ะบบบญั ชเี งินกองทนุ ) รายไดแ้ ละคา่ ใชจ้ า่ ย สนิ ทรพั ย์ หน้ีสนิ และเงนิ กองทุนของสถานพยาบาล สนิ ทรพั ยข์ องสถานพยาบาล สินทรพั ยข์ องสถานพยาบาลที่ไม่มีผูป้ ่ วยในอาจมีไม่มาก แต่สาหรบั สถานพยาบาลที่มีผูป้ ่ วยในจะมี สินทรพั ยโ์ ดยเฉพาะที่ดิน อาคารและอุปกรณม์ ากกวา่ กิจการอืน่ โดยเฉพาะอาคาร เพราะนอกจากจะมีอาคาร สานกั งานแลว้ ยงั ตอ้ งมีอาคารตรวจรกั ษาคนไข้ อาคารพกั ฟ้ื นของผปู้ ่ วย (Ward) นอกจากน้ียงั มีครุภณั ฑก์ ารแพทย์ เชน่ เคร่อื งเอก็ ซเรยค์ อมพิวเตอร์ เคร่ืองสลายนิ่ว เครอื่ งอลั ตราซาวด์ รถพยาบาล เป็นตน้

หน้สี นิ ของสถานพยาบาล หน้ีสนิ ของสถานพยาบาลคลา้ ยกบั หน้ีสนิ ของกิจการทวั่ ไป เพียงแตร่ ายการทก่ี ่อใหเ้ กิดหน้ีสนิ ของสถานพยาบาลบางรายการอาจตา่ งกนั เชน่ หน้ีสนิ ทเี่ กิดจากการซ้อื เวชภณั ฑ์ เคร่ืองมือและ อุปกรณท์ างการแพทย์ และหน้ีสนิ ทเ่ี กิดจากการกูเ้ งินมาสรา้ งสงิ่ ปลกู สรา้ งตา่ งๆ เป็นตน้ เงนิ กองทุนของสถานพยาบาล เงินกองทนุ ของสถานพยาบาล คอื เงินทนุ ทไ่ี ดร้ บั มาจากเงินอดุ หนุนจากมูลนิธิ สมาคม องคก์ ร ตา่ งๆ และเงินรบั บรจิ าคทว่ั ไป

รายไดแ้ ละค่าใชจ้ า่ ยของสถานพยาบาล รายไดข้ องสถานพยาบาล แบ่งออกเป็น 2 ประเภทใหญ่ ๆ คอื 1. รายไดท้ เ่ี ก่ียวกบั การรกั ษาพยาบาล 1.1 ผูป้ ่ วยใน(Inpatient)ไดแ้ ก่ ค่าธรรมเนียมพิเศษแพทย์ ค่ายา ค่าเวชภณั ฑ์ ค่าทา หตั ถการ ค่าผ่าตดั ค่าเอ็กซเรย์ ค่าบริการผูป้ ่ วย ค่าหอ้ งพกั ค่าอาหาร ค่าซกั รีด ค่าตอบแทน พยาบาลพิเศษ เป็นตน้ 1.2 ผปู้ ่ วยนอก (Outpatient) ไดแ้ ก่ คา่ ธรรมเนียมพิเศษแพทย์ คา่ ยา คา่ เวชภณั ฑ์ คา่ ทา หตั ถการ คา่ เอก็ ซเรย์ คา่ บรกิ ารผปู้ ่ วยนอก เป็นตน้ 2. รายไดท้ ไ่ี ม่เกี่ยวกบั การรกั ษาพยาบาล (Non-patient area) รายได้ที่ไม่เก่ียวกับการรักษาพยาบาลแต่ถือว่าเป็ นรายได้ของสถานพยาบาล ประกอบดว้ ย ดอกเบ้ียรบั เงินปันผล เงินรบั บริจาค รายไดจ้ ากค่าขายอาหารและเครื่องดื่ม คา่ ตอบแทนหรือคา่ เชา่ พ้ืนทจี่ ากรา้ นคา้ อนื่ ๆ เชน่ รา้ นสะดวกซ้อื รา้ นจาหน่ายดอกไม้ เป็นตน้

ค่าใชจ้ า่ ยของสถานพยาบาล แบง่ ออกเป็น 6 ประเภทใหญ่ ๆ คอื 1. เงินเดอื น คา่ แรง คา่ จา้ งของแพทย์ พยาบาล เจา้ หนา้ ท่ี และบุคลากรอน่ื ๆ 2. คา่ ยา และคา่ เวชภณั ฑ์ 3. คา่ สาธารณูปโภค เชน่ คา่ นา้ ประปา คา่ ไฟฟ้ า คา่ โทรศพั ท์ คา่ บรกิ ารอนิ เทอรเ์ น็ต เป็นตน้ 4. ดอกเบ้ียเงินกู้ 5. คา่ เสอ่ื มราคา ทด่ี นิ อาคารและอปุ กรณ์ 6. คา่ ใชจ้ า่ ยอน่ื ๆ

กองทุนของสถานพยาบาล กองทนุ ของสถานพยาบาล แบ่งออกเป็นประเภทใหญ่ ๆ ได้ 2 ประเภทคอื 1. กองทนุ ระบุวตั ถปุ ระสงคเ์ ฉพาะ (Restricted Funds) เป็นกองทนุ ทท่ี าหนา้ ทร่ี บั เงินจากผมู้ ีจติ ศรทั ธา ดูแลการเบิกจา่ ยเงินของกองทนุ ใหเ้ ป็นไปตามวตั ถุประสงคข์ องผบู้ รจิ าค เชน่ - กองทนุ สงเคราะหผ์ ปู้ ่ วยเดก็ กาพรา้ ทาหนา้ ทรี่ บั เงินจากผบู้ ริจาคและเบิกจา่ ยเงินใหผ้ ปู้ ่ วยเดก็ กาพรา้ - กองทนุ เพื่อเปลย่ี นแทนสนิ ทรพั ย์ ทาหนา้ ทร่ี บั เงินจากผบู้ รจิ าคและเบิกจา่ ยเงินเพ่ือซ้อื สินทรพั ยใ์ หม่ แทนสนิ ทรพั ยเ์ ก่าทหี่ มดอายใุ ชง้ านหรอื หมดสภาพ - กองทนุ หาผลประโยชนเ์ พื่อนาดอกผลไปใชใ้ นการบริการผูป้ ่ วยโรคมะเรง็ ทาหนา้ ทร่ี บั เงินจากผบู้ รจิ าค และนาเงินไปหาผลประโยชนเ์ พื่อนาผลประโยชนห์ รอื ดอกผลไปใชก้ บั ผปู้ ่ วยโรคมะเร็ง 2. กองทนุ ไมร่ ะบุวตั ถุประสงคเ์ ฉพาะ (Restricted Funds) เป็นกองทนุ ทที่ าหนา้ ทด่ี ูแลการรบั จา่ ยเงินจาก การดาเนินงานของสถานพยาบาล

การทาบญั ชขี องสถานพยาบาลและสมุดบญั ชที ่ีใช้ การจดั ทาบญั ชีของสถานพยาบาล สถานพยาบาลไมว่ า่ จะเป็นของรฐั บาลและของเอกชน จะตอ้ งมีการจดั ทาบญั ชี โดยสถานพยาบาล ของรฐั บาลจะใชร้ ะบบบญั ชสี ว่ นราชการหรือบญั ชรี ฐั บาล และมีสานกั งานการตรวจเงินแผน่ ดิน (Office Of the Auditor General of Thailand) หรือ สตง. โดยคณะกรรมการตรวจเงินแผน่ ดนิ (คตง.) ทาหนา้ ท่ี ตรวจสอบบญั ชี สว่ นสถานพยาบาลของเอกชน ก็จะมีการจดั ทาบญั ชเี หมือนกบั ธุรกิจทว่ั ไป แตจ่ ะมี บางสว่ นทเ่ี หมือนกนั และบางสว่ นแตกตา่ งกนั สรุปไดด้ งั น้ี 1. ใชร้ ะบบบญั ชคี ู่ (Double Entry System) และหลกั การบญั ชที รี่ บั รองทว่ั ไป 2. ใชเ้ กณฑค์ งคา้ ง (Accrual Basis) ตามแมบ่ ทการบญั ชี 3. มีการจดั ทางบการเงินเหมือนกบั ธุรกิจทวั่ ไป แตจ่ ะไม่จดั ทางบกาไรขาดทนุ เน่ืองจาก สถานพยาบาลของเอกชนมิไดม้ ีวตั ถปุ ระสงคห์ ลกั ในการแสวงหากาไร อกี ทง้ั เป็นองคก์ รทท่ี าประโยชน์ ให้ สงั คมชว่ ยเหลอื เพื่อนมนุษย์ จงึ จดั ทางบรายไดแ้ ละคา่ ใชจ้ า่ ยแทน

4. ใชร้ ะบบเงินกองทนุ ในกรณีทม่ี ีผมู้ ีจติ ศรทั ธาบริจาคเงินหรือสนิ ทรพั ยใ์ หส้ ถานพยาบาล โดยกาหนดวตั ถุประสงคเ์ อง เชน่ กองทนุ ผปู้ ่ วยไรญ้ าติ กองทนุ ผปู้ ่ วยเดก็ กาพรา้ กองทนุ จดั ซ้อื เคร่อื งมือแพทย์ 5. มีผตู้ รวจสอบบญั ชรี บั อนุญาต ตรวจสอบบญั ชเี หมือนกบั ธุรกิจทวั่ ไป ดงั นนั้ การบนั ทกึ บญั ชี ของสถานพยาบาลแบ่งออกเป็น 2 ระบบคอื ใชร้ ะบบบญั ชกี องทนุ และไมใ่ ชร้ ะบบบญั ชกี องทุน สถานพยาบาลทบี่ นั ทกึ บญั ชตี ามระบบบญั ชกี องทนุ จะมีวธิ ปี ฏิบตั ิ 2 วธิ ี คือ 1. แยกกองทนุ เป็นแตล่ ะหน่วยงานบญั ชี วธิ ีน้ีแตล่ ะกองทนุ ถือวา่ แยกออกจากกนั การบนั ทึก บญั ชแี ตล่ ะกองทนุ ตา่ งบนั ทกึ บญั ชขี องตนเองเหมือนเป็นคนละกิจการ 2. รวมกองทนุ ทุกกองทนุ เป็นหน่วยงานบญั ชเี ดยี วกนั วธิ นี ้ีจะรวมกองทนุ ทง้ั หมดเขา้ ไว้ ดว้ ยกนั การบนั ทกึ บญั ชรี วมกนั ถือวา่ แตล่ ะกองทนุ เป็นกิจการเดยี วกนั สว่ นสถานพยาบาลทไี่ ม่ใชร้ ะบบบญั ชกี องทนุ ก็จะจดั ทาบญั ชเี หมือนกบั ธุรกิจทว่ั ไป

สมุดบญั ชที ่ีใช้ สมุดบญั ชที ใี่ ชใ้ นสถานพยาบาลประกอบดว้ ย 1. สมุดรายวนั ทวั่ ไป 2. สมุดบญั ชแี ยกประเภททวั่ ไป

งบการเงนิ ของสถานพยาบาล งบการเงิน (Financial Statement) ของสถานพยาบาลประกอบดว้ ย 1. งบรายไดแ้ ละคา่ ใชจ้ า่ ย (Statement of Revenues and Expenditure) 2. งบแสดงฐานะการเงิน (Statements of Financial Position) 3. งบแสดงการเปลยี่ นแปลงฐานะการเงิน (Statement of changes in Financial Position) 4. *งบแสดงการเปล่ียนแปลงเงินกองทนุ (Statement of changes in Funds) 5. หมายเหตุประกอบงบการเงิน (Notes to financial statement) *เฉพาะสถานพยาบาลท่บี นั ทึกบญั ชโี ดยใชร้ ะบบบญั ชกี องทุน









หน่วยที่ 3 การบญั ชีมลู นิธิสมาคมและ สโมสร

สาระการเรยี นรู้ 1. ความรเู้ บ้ืองตน้ เกีย่ วกบั มลู นิธิ 2. ความรเู้ บ้ืองตน้ เกย่ี วกบั สมาคม 3. ความแตกต่างระหว่างมลู นิธิและสมาคม 4. สถานท่ีจดทะเบียนมลู นิธิและสมาคม 5. หนา้ ท่ีของมลู นิธิและสมาคมท่ีตอ้ งปฏบิ ตั ิตามกฎหมาย 6. การเสียภาษีเงินไดข้ องมลู นิธิหรอื สมาคม 7. อตั ราภาษีและการคานวณภาษี 8. มลู นิธิหรอื สมาคมที่ไดร้ บั การยกเวน้ ภาษี 9. งบการเงินของมลู นิธิหรอื สมาคม

ความหมายของมลู นิธิ (Foundation) “มลู นิธิ” ตามมาตรา 110 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ หมวด 2 นิติบุคคล ส่วนท่ี 3 มลู นิธิ บัญญัติไวว้ ่า หมายถึง ทรัพย์สินท่ี จดั สรรไวโ้ ดยเฉพาะสาหรับวัตถปุ ระสงคเ์ พื่อการกศุ ล สาธารณะ การศาสนา ศิลปะ วิทยาศาสตร์ วรรณคดี การศึกษา หรือเพ่ือสาธารณประโยชนอ์ ย่าง อื่น โดยมิไดม้ ่งุ หาประโยชนม์ าแบ่งปันกันและไดจ้ ดทะเบียนตามบทบัญญัติ แห่งประมวลกฎหมายน้ี และการ จัดการทรัพยส์ ินของมลู นิธิ ตอ้ งมิใช่เป็ น การหาผลประโยชนเ์ พ่ือ บคุ คลใด นอกจากเพ่ือดาเนินการตามวัตถปุ ระสงค์ ของมลู นธิ นิ น้ั เอง โดยมลู นิธิท่ีไดจ้ ดทะเบียนแลว้ จะมีฐานะเป็ นนิติบุคคล ตามมาตรา 122 แห่งประมวลกฎหมาย แพ่งและพาณิชย์

ทรัพย์สินตามมาตรา 110 นั้นเป็ นการนาเอาเงินสดและอสังหาริมทรัพย์มารวมกันเขา้ เป็ น ทรัพย์สิน เพ่ือทากิจกรรมใหเ้ ป็ นไปตามวัตถปุ ระสงค์ หลักเกณฑ์ของการจัดตั้งมลู นิธิ ทางราชการ กาหนดทนุ ทรพั ยเ์ ร่มิ แรกไว้ คอื ตอ้ งมเี งนิ กองทนุ เป็ นเงนิ สดไมน่ อ้ ยว่า 500,000 บาท ถา้ เป็ นทรัพยส์ ินอ่ืน ตอ้ งมีเงินสดไม่นอ้ ยว่า 250,000 บาท แต่ถา้ มลู นิธิมีวัตถปุ ระสงค์เพื่อการสังคมสงเคราะห์ ส่งเสริม การศึกษา การกีฬา ศาสนา สาธารณภยั และเพ่ือการบาบัด รักษา คน้ ควา้ ป้ องกันผปู้ ่ วยจากยาเสพติด เอดส์ หรือมลู นิธิเป็ นหน่วยงานของรัฐ ไดร้ ับการผ่อนผนั ใหม้ ีทรัพยส์ ินเป็ นกองทนุ ไม่ตา่ กว่า 200,000 บาท ถา้ เป็ นทรพั ยส์ นิ อืน่ จะตอ้ งมเี งนิ สด ไมน่ อ้ ยกว่า 100,000 บาท

การจดั ตงั้ มลู นิธิ ตามมาตรา 111 แห่งประมวลกฎหมายแพง่ และพาณิชย์ ไดก้ าหนดใหม้ ลู นธิ ติ อ้ งมี ขอ้ บงั คบั และตอ้ งมคี ณะกรรมการของมลู นธิ ิ ประกอบดว้ ยบคุ คลอย่างนอ้ ย 3 คน เป็ นผดู้ าเนนิ กจิ การของมลู นธิ ติ ามกฎหมายและขอ้ บงั คบั ของมลู นธิ ิ การก่อตงั้ มลู นธิ ิ ตอ้ งมบี คุ คลหรอื คณะบคุ คลมาร่วมกนั ปรกึ ษาหารอื เพอื่ ดาเนนิ การในเร่ือง ดงั ตอ่ ไปนี้ 1. ทรพั ยส์ นิ ที่จะจดั ตงั้ มลู นธิ ิ 2. จดั ทาขอ้ บงั คบั ของมลู นธิ ิ 3. กาหนดท่ีตง้ั ของสานกั งานมลู นธิ ิ 4. แตง่ ตง้ั และกาหนดตาแหนง่ กรรมการมลู นธิ ิ เชน่ ประธานกรรมการ รองประธานกรรมการ เหรญั ญกิ เลขานกุ าร เป็ นตน้

การจดั ตงั้ มลู นิธิ 5. แตง่ ตง้ั บคุ คล เพอ่ื มอบหมายใหด้ าเนนิ การในเรื่องการยื่นเรืองราวขอจดั ตงั้ มลู นธิ ิ เมอ่ื ได้ ประชมุ กนั กระทาการ ตามขอ้ 1-5 แลว้ ใหผ้ ไู้ ดร้ บั มอบหมายจดั ทาเอกสารเพือ่ ยื่นเร่ืองขอจดั ตงั้ มลู นธิ ิ จานวน 3 ชดุ ดงั น้ี 1. แบบคารอ้ งขอจดทะเบียนจดั ตง้ั มลู นธิ ิ (แบบ ม.น.1) 2. ใบอนญุ าตจดั ตงั้ สมาคมหรือองคก์ าร (แบบ ว.ธ.3) กรณีทีม่ ลู นธิ ิมวี ตั ถปุ ระสงค์ เกีย่ วขอ้ งกบั ศิลปะ วัฒนนธรรม ขนบธรรมเนยี มประเพณี 3. รายงานการประชมุ จดั ตงั้ มลู นธิ ิ 4. ขอ้ บงั คบั ของมลู นธิ ิ 5. หนงั สือรบั รองการเงนิ 6. หนงั สือคามนั่ สญั ญา 7. หนงั สืออนญุ าตใหใ้ ชส้ ถานท่ี 8. หนงั สอื อนญุ าตใหใ้ ชช้ อ่ื ตวั หรือชอื่ สกลุ เป็ นชอ่ื ของมลู นธิ ิ (ถา้ มกี รณีเกย่ี วขอ้ ง) 9. แผนทแี่ สดงท่ีตง้ั สานกั งานมลู นธิ ิ 10. บนั ทึกคาใหก้ ารของผจู้ ะเป็ นกรรมการของมลู นธิ ิ 11. หนงั สอื รบั รองราคาประเมนิ ทดี่ นิ ของเจา้ พนกั งานทดี่ นิ (กรณีมที รพั ยส์ ินเป็ นท่ีดนิ อยใู่ น กองทนุ จดั ตงั้ มลู นธิ ิ) 12. บญั ชรี ายชอ่ื กรรมการมลู นธิ ิ 13. สาเนาทะเบียนของอาคารสถานทตี่ งั้ สานกั งานมลู นธิ ิ 14. สาเนาทะเบียนบา้ นของผจู้ ะเป็ นกรรมการมลู นธิ ทิ กุ คน 15. สาเนาบตั รประจาตวั ประชาชนของผจู้ ะเป็ นกรรมการมลู นธิ ทิ กุ คน 16. อ่ืน ๆ (ถา้ ม)ี เชน่ สาเนาพนิ ยั กรรม สาเนาโฉนดทด่ี นิ เป็ นตน้

การดาเนินงานของมลู นิธิ 1. ปฏบิ ตั ติ ามขอ้ บงั คบั และขอ้ กาหนดของกระทรวงมหาดไทย 2. ตอ้ งรายงานผลการดาเนนิ งานใหเ้ ขตหรืออาเภอทอ้ งท่ีทีม่ ลู นธิ ติ งั้ อยู่ ดงั นี้ 2.1 สง่ สาเนาบนั ทกึ รายงานการประชมุ ใหเ้ ขตหรืออาเภอทราบทกุ เดอื น หากเดือนใด ไมม่ กี ารประชมุ ใหร้ ายงานดว้ ยว่าไมม่ กี ารประชมุ 2.2 รายงานผลการดาเนนิ งานใหเ้ ขตหรืออาเภอทราบ อยา่ งนอ้ ยปี ละ 1 ครง้ั 2.3 รายงานงบดลุ (ปัจจบุ นั คืองบแสดงฐานะการเงนิ ) และงบรายรบั รายจา่ ยใหเ้ ขต หรอื อาเภอทราบปี ละ 1 ครง้ั 2.4 อานวยความสะดวกโดยการจดั เตรยี มเอกสารหลกั ฐานตา่ งๆ ใหเ้ จา้ หนา้ ท่เี ขต หรอื อาเภอตรวจสอบ ขณะออกตรวจผลการดาเนนิ งานประจาปี ของมลู นธิ ิ

ทนุ ของมลู นิธิ ตามมาตรา 110 แห่งประมวลกฎหมายแพง่ และพาณิชย์ กาหนดไวด้ งั นี้ 1. ทนุ เร่ิมแรก ตอ้ งมีเงินกองทนุ เป็ นเงินสดไม่นอ้ ยกว่า 500,000 บาท ถา้ เป็ นสนิ ทรพั ยอ์ ่ืนตอ้ ง มเี งนิ สดไมน่ อ้ ยกวา่ 250,000 บาท 2. ถา้ มีวัตถปุ ระสงคเ์ พ่ือการสงั คมสงเคราะห์ ส่งเสริมการศึกษา การกีฬา ศาสนา สาธารณภยั และเพอ่ื การบาบดั รกั ษา คน้ ควา้ ป้ องกนั ผปู้ ่ วยจากยาเสพตดิ เอดส์ หรือมลู นิธิเป็ นหน่วยงานของรัฐ ทนุ จดทะเบียนตอ้ งเป็ นเงินสดไม่ตา่ กว่า 200,000 บาท ถา้ เป็ นทรพั ยส์ นิ อน่ื จะตอ้ งมเี งนิ สดไมน่ อ้ ยกวา่ 100,000 บาท การเลกิ มลู นิธิ ถา้ มลู นิธิมเี หตตุ อ้ งเลิก ทรัพยส์ ินท่ีเหลืออย่ทู ้ังหมดตอ้ งตกเป็ นกรรมสิทธิ์ของ นิติบคุ คลอื่นที่มีวัตถปุ ระสงค์ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 110 เทา่ นนั้

สถานท่ีจดทะเบียนมลู นิธิ ในเขตกรงุ เทพมหานคร : ใหย้ ่ืนตอ่ นาย ทะเบยี นมลู นธิ ิแห่งทอ้ งท่ีท่ีสานกั งานมลู นธิ ิ ตง้ั อยู่ ณ สานกั งานเขต ในเขตจังหวัดอ่ืน : ให้ย่ืนต่อนาย ทะเบียนมลู นิธิจังหวัด ณ ท่ีว่าการอาเภอ ทส่ี านกั งานใหญ่ มลู นธิ ติ ง้ั อยู่



ความรเู้ บ้ืองตน้ เกยี่ วกบั สมาคม ความหมายของสมาคม (Association) “สมาคม” ตามมาตรา 78 แห่งประมวลกฎหมายแพ่ง หมายถึง การก่อต้ัง สมาคมเพื่อกระทาการใด ๆ อนั มลี กั ษณะตอ่ เนอื่ งรว่ มกนั และมใิ ชเ่ ป็ นการหาผลกาไรหรือ รายไดม้ าแบ่งปันกนั ตอ้ งมขี อ้ บงั คบั และจดทะเบยี นตามบทบญั ญตั แิ ห่งประมวลกฎหมายนี้ โดยสมาคมท่ีไดจ้ ดทะเบียนแลว้ จะมฐี านะเป็ นนติ บิ คุ คลตามมาตรา 83 แห่งประมวลกฎหมาย แพง่ และพาณิชย์ นอกจากนส้ี มาคมยงั อาจจดั ตงั้ ขน้ึ ตามกฎหมายอ่นื ๆ ดงั น้ี - พระราชบญั ญตั สิ มาคมการคา้ พ.ศ. 2509 - พระราชบญั ญตั กิ ารฌาปนกิจสงเคราะห์ พ.ศ.2517 - พระราชบญั ญตั แิ รงงานสมั พนั ธ์ พ.ศ. 2518

ขอ้ บงั คบั ของสมาคม ตามประมวลกฎหมายแพง่ และพาณิชย์ มาตรา 79 และ มาตรา 80 ไดบ้ ญั ญตั เิ กยี่ วกับ ขอ้ บงั คบั ของสมาคม และชอ่ื สมาคมไวด้ งั นี้ มาตรา 79 ขอ้ บงั คบั ของสมาคมอย่างนอ้ ยตอ้ งมรี ายการดงั ตอ่ ไปนี้ 1) ชอื่ สมาคม 2) วตั ถปุ ระสงคข์ องสมาคม 3) ทต่ี งั้ สานกั งานใหญ่ และที่ตง้ั สานกั งานสาขาทง้ั ปวง 4) วธิ ีรบั สมาชกิ และการขาดจากสมาชกิ ภาพ 5) อตั ราค่าบารงุ 6) ขอ้ กาหนดเก่ยี วกบั คณะกรรมการของสมาคม ไดแ้ ก่ จานวนกรรมการ การตง้ั กรรมการ วาระการดารงตาแหนง่ ของกรรมการ การพน้ จากตาแหนง่ ของกรรมการ และการ ประชมุ ของคณะกรรมการ 7) ขอ้ กาหนดเก่ยี วกบั การจดั การสมาคม การบญั ชี และทรพั ยส์ นิ ของสมาคม 8) ขอ้ กาหนดเก่ียวกบั การประชมุ ใหญ่ มาตรา 80 สมาคมตอ้ งใชช้ อ่ื ซ่ึงมคี าว่า “สมาคม” ประกอบกบั ชอื่ ของสมาคม

การจดั ตง้ั สมาคม ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 81 และมาตรา 83 ไดบ้ ญั ญตั ิ เก่ยี วกบั การจดั ตงั้ สมาคม ไวด้ งั น้ี มาตรา 81 การขอจดทะเบยี นสมาคมนนั้ ใหผ้ จู้ ะเป็ นสมาชกิ ของสมาคม จานวนไมน่ อ้ ยกวา่ สามคน รว่ มกนั ยื่นคาขอเป็ นหนงั สอื ตอ่ นายทะเบียนแห่งทอ้ งที่ ทส่ี านกั งานใหญข่ องสมาคมจะตงั้ ขน้ึ พรอ้ มกบั แนบขอ้ บงั คบั ของสมาคม รายชอื่ ทอ่ี ยู่ และอาชพี ของผจู้ ะเป็ นสมาชกิ ไมน่ อ้ ยกว่าสบิ คน และรายชอ่ื ท่ีอยู่ และอาชพี ของผจู้ ะเป็ น กรรมการของสมาคมมากบั คาขอดว้ ย มาตรา 83 สมาคมทีไ่ ดจ้ ดทะเบียนแลว้ เป็ นนติ บิ คุ คล

จากบทบัญญัติขา้ งต้นสรุปไดว้ ่า การจัดตั้ง สมาคมตอ้ งปฏิบตั ดิ งั น้ี 1. การก่อตั้งสมาคมตอ้ งมีขอ้ บังคับและจด ทะเบียนเป็ นนติ บิ คุ คล 2. การขอจดทะเบียน ผจู้ ะเป็ นสมาชิกของ สมาคมจานวนไมน่ อ้ ยกวา่ สามคนรว่ มกนั ยื่น คาขอเป็ นหนงั สอื ตอ่ นายทะเบยี นแห่งทอ้ งท่ี ท่ีสานักงานใหญ่ของสมาคมจะต้ังข้ึนพร้อมกับ แนบขอ้ บังคับของสมาคม รายช่ือ ท่ีอยู่ และ อาชีพของผจู้ ะเป็ นสมาชิกไม่นอ้ ยกว่าสิบคน และ รายช่ือ ท่ีอยู่ และอาชีพ ของผจู้ ะเป็ นกรรมการ ของสมาคมมากบั คาขอดว้ ย

ประเภทสมาชิก สมาชกิ ของสมาคมมหี ลายประเภทแตโ่ ดยทวั่ ไปจะมี 2 ประเภทไดแ้ ก่ 1. สมาชกิ สามญั 2. สมาชกิ วิสามญั นอกจากนอ้ี าจมสี มาชกิ ประเภทอื่น เชน่ สมาชกิ สมทบ สมาชกิ กิตตมิ ศกั ดิ์ สมาชกิ สถาบนั เป็ นตน้

การชาระคา่ บารงุ สมาชิก ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 90 และมาตรา 92 ไดบ้ ัญญัติ เก่ียวกบั การชาระ คา่ บารงุ สมาชกิ และความรบั ผดิ ในหนขี้ องสมาคมไวด้ งั นี้ มาตรา 90 สมาชิกของสมาคมตอ้ งชาระค่าบารงุ เต็มจานวน ในวันที่สมคั รเขา้ เป็ น สมาชิกหรือในวันเร่ิมตน้ ของระยะเวลาชาระค่าบารงุ แลว้ แต่กรณี เวน้ แต่ขอ้ บังคับของ สมาคมจะกาหนดไวเ้ ป็ นอยา่ งอน่ื มาตรา 92 สมาชกิ แตล่ ะคนมคี วามรบั ผดิ ในหนข้ี องสมาคม ไมเ่ กนิ จานวนคา่ บารงุ ท่สี มาชกิ นนั้ คา้ งชาระอยู่ จากบทบญั ญตั ขิ า้ งตน้ สรปุ ไดว้ ่า ผเู้ ป็ นสมาชกิ ของสมาคมจะตอ้ ง ชาระค่าบารงุ เต็มจานวน ยกเวน้ ขอ้ บงั คบั ของสมาคมจะกาหนดไวเ้ ป็ นอย่างอ่ืน เชน่ ใหช้ าระ เป็ นงวด ดงั นนั้ ในกรณีท่ียงั ชาระใหไ้ มห่ มด สมาชกิ รายนน้ั จะตอ้ งรบั ผดิ ในหนส้ี นิ ของสมาคม กบั สว่ นทย่ี งั ไมไ่ ดช้ าระหรือคา้ งชาระ ตวั อยา่ ง สมาคมแห่งหนงึ่ รบั สมาชกิ 2 ประเภทคือ สมาชกิ สามญั และวสิ ามญั โดย กาหนดอัตรา ค่าบารงุ สมาชิกไวด้ ังนี้ สมาชิกสามัญ คนละ 1,000 บาท ต่อปี สมาชิก วิสามญั คนละ 1,200 บาท ต่อปี นาย ก สมัครเป็ นสมาชิกสามัญ โดยชาระค่าบารุงใน วันท่ีสมคั รจานวน 700 บาท ที่เหลือ จะนามาชาระภายหลัง ดังนั้น นาย ก ตอ้ งรับผิดใน หนสี้ นิ ของสมาคมจานวน 300 บาท