เอกสารประกอบการสอนรายวิชาวัฒนธรรมอาเซียน

146 3. นิทานพืน้ บา้ นมาเลเซยี ที่มา : http://www.kiriwong.ac.th/index.php/2011-06-03-10-24-05/393--10- เร่อื ง พระสุธนผจญภัย ทีม่ า : http://bangkrod.blogspot.com/2011/08/blog-post_2056.html

147 กาลคร้ังหนึ่งนานมาแล฾ว มีอาณาจักรหนึ่งชื่อ มัมบังนัครา ที่เจริญรุ฽งเร่ืองอย฽ากันอย฽างสงบสุข พระราชาผค฾ู รองนครชือ่ พระสธุ น ทรงปกครองบ฾านเมืองด฾วยความยุติธรรม พระองคแมีพระมเหสี นาง ปุตเตรี อิคาเดน ทีม่ คี วามสวยงามสงา฽ สมเป็นพระมเหสีของผ฾ูครองอาณาจักร วันหนง่ึ พระนางปตุ เตรีทรงอยากเสวยเน้ือกวาง พระสุธน จึงรับส่ังให฾นายพรานชื่อ ตอกปาวัง ออกไปล฽ากวางมาให฾พระมเหสี.... เมือ่ ได฾รบั สั่งนายพรานกอ็ อกเดินทางจนไปถึงสระน้ําใหญ฽ กลางปุาก็เห็นหญิงสาวเจ็ดนางกําลัง เล฽นน้ําอย฽างสนุกสนาน นายพรานตอกปาวังซ฽ุมดูอยู฽หลังพุ฽มไม฾ใบหนาข฾างสระน้ําใหญ฽แห฽งน้ัน จึงร฾ูว฽า สาวน฾อยแสนโสภาท้ังเจ็ดนางมาจากเมืองคายันกันแห฽งแดนสวรรคแ แต฽นางต฽างถอดปีกถอดหางวางไว฾ บนฝ่ใงก฽อนลงน้าํ เพราะพวกนางเปน็ กินรี นายพรานตอกปาวังตาจอดจ฾องอยู฽ที่กินรีสาวน฾อย ชื่อ เซมผกาพิรุ เป็นน฾องนุซองคแเล็ก ซึ่ง งดงามโดนเด฽นกว฽าบรรดาพี่ๆ ท้ังหกนาง “เราจะจับกินรีผู฾น฾องไปถวายพระสุธน” นายพรานตอกปาวังพึมพําขณะเดินทางเข฾าหากองปีก และหางของพวกนางที่วางอย฽ูริมสระ เขาซ฽อนปีกและหางของกินรีผ฾ูน฾องไว฾แล฾วปรากฏตัวให฾พวกนาง เห็น กินรีพี่ๆ ท้ังหกรีบขึ้นมาจากน้ําใส฽ปีกหางของแล฾วพากันบินหนีไป แม฾จะเป็นห฽วงกินรีผู฾น฾องซึ่งขึ้น จากน้ํามองหาปีกหางของตนไม฽เจอ และถูกนายพรานจับตัวไว฾แต฽พวกนางจําต฾องรับบินกลับเมืองคายัน เพื่อรายงานให฾เสดจ็ พ฽อกับเสด็จแมท฽ รงทราบ กินรีเซมผกาพิรุอ฾อนวอนให฾พรานตอกปาวังคืนปีกแลหางให฾นางแต฽นายพรานไม฽ปฏิบัติตาม หนา฾ ที่นางขอรอ฾ ง และยงั นาํ ตวั นางไปถวายพระสุธน พระราชาเมืองมมั บงั นัครา พระสุธนอภิเษกนางให฾เป็นมเหสีคนที่สอง ยึดปีกหางของนางใส฽หีบและปิดไว฾อย฽างแน฽นหนา มเหสี ปุตเตรีเกิดความหึงหวงกินรีสาวน฾อยเพราะพระสุธนหลงเสน฽หแความสาวของนาง แทบไม฽มี เวลาใส฽พระทยั กบั พระมเหสีองคทแ ีห่ นึง่ มเหสีปตุ เตรีจงึ นําเรือ่ งไปฟูองพระบิดากบั พระมารดาของนางพระบิดาของนางรสู฾ ึกกรวิ้ พระสธุ นผเ฾ู ปน็ เขย จึงหาเรือ่ งให฾พระสุธนเสด็จออกจากวัง เพื่อที่ตนกับพระธิดา หรือมเหสีปุตเตรีจะหา เร่ืองกําจัดนางกินรีเซมผกาพิรุออกไปให฾พ฾นทาง พอดีจังหวะนั้นพระสุธนฝในว฽า พระองคแได฾พบ ช฾างเผือกงาดําอย฽ูในปุา ผเ฾ู ป็นพ฽อตายุส฽งไปว฽า “หากพระสธุ นออกไปจบั ช฾างเผือกงาดาํ มาได฾ จะมาเป็นพระราชาที่มชี ือ่ เสียงโด฽งดงั เหล฽สาอริ ราชศตั รูต฽างเมอื งจะกริ่งเกรงพระบารมไี ปทวั่ ทั้งสิบทิศ สมควรที่พระราชาจะเสดจ็ ไปจบั ชา฾ งเผอื กงาดํา ให฾ได฾...” เมือ่ พอ฽ ตาตรสั ดังนนั้ พระสุธนจึงตกลงจะเสด็จเข฾าปุาตามหาช฾างเผือกงาดําดงั ที่ฝใน เม่ือพระสุธนออกจากวังไปแล฾ว มเหสีองคแที่หนึ่ง (พระนางปุตเตรี อิคาเดน) และพระบิดาของนางจับ กินรี เซมผกาพิรจุ ะบชู ายญั นางกินรนี ฾อยจงึ ออ฾ นวอนขอปีกและหาง

148 “ไหนๆ นอ฾ งกจ็ ะตายแล฾ว ขอปีกและหางออกมาใส฽รา฽ ยราํ รอบกองไฟก฽อนเถิดเพค฽ะ” มเหสีที่หนึ่งยินดีเอาปีกและหางออกจากที่ซ฽อนมาให฾นางกินรี มเหสีที่สองตามคําขอของนาง เพราะเหน็ ว฽ายังไงนางก็จะถูกบูชายญั อยู฽แล฾ว กินรีเซมผกาพิรุรับปีกหางมาใส฽ แล฾วร฽ายรํารอบกองไฟ คร้ันได฾โอกาสนางก็บินหนีไป เพื่อพา ชีวิตของตนให฾พ฾นอันตรายจากพวกใจโหดร฾าย นางกินรียังไม฽บินตรงกลับเมืองคายันกัน เพราะนาง อยากพบกบั พระสุธนก฽อน จงึ แวะเข฾าไปกราบพระฤาษี ด฾วยนางคิดว฽าพระสุธนจะต฾องแวะที่นเ่ี หมอื นกัน จริงดังที่นางคาดไว฾ พระสุธนแวะกราบไหว฾พระฤาษี จึงได฾พบนางกินรีที่น้ัน พระองคแรู฾สึก ประหลาดพระทัย แต฽เม่ือนางกินรีทูลถึงแผนการที่มเหสีหนึ่งวางแผนจะฆ฽านาง พระสุธนก็ทราบความ ช่วั ร฾ายของมเหสีองคแแรก และพระบิดาของนาง... แตน฽ างกินรตี อบปฏิเสธ “หมอ฽ มฉันคงไม฽กลับไปอีกหรอกเพค฽ะ หากพระองคแจะตามหม฽อนฉันไปยังเมืองคายันกันทีหลัง โปรดรบั แหวนกายสิทธิ์วงนีไ้ ว฾เถิดแหวนวงนจี้ ะทําให฾พระองคแผ฽านด฽านอันตรายไปได฾” เมื่อพระสุธนรับแหวนจากนางกินรี นางกล฽าวทลู ลาพระสวามพี ลางรอ฾ งไห฾ แล฾วตดั สินใจบินหนี จากพระ สุธนท฽ามกลางความรกั และอาลยั ของพระสุธน พระสุธนกลับบ฾านเมืองโดยไม฽มีร฽างกินรีมเหสีที่สองกลับไปด฾วยหลังจากชําระเร่ืองร฾ายต฽างๆ ภายในวงั เรียบร฾อยแล฾ว พระสุธนทรงม฾าออกจากวังตามหานางกินรี พระองคแบุกปุาฝุาดงหมายไปเมือง คายันกันนครแห฽งสวรรคแ โดยไม฽หว่ันเกรงต฽ออุปสรรคใดๆ ที่ขวางหน฾าพระองคแทรงมีแหวนกายสิทธิ์ที่ กินรีมอบไว฾ให฾ จง่ึ ใจว฽าจะไม฽มอี ปุ สรรคหรอื ศัตรใู ดๆ มาแผ฾วพานพระองคแได฾ พระสุธนทรงควบม฾าผ฽านปุาดงทึบมาถึงด฽านอันตรายแห฽งแรกคือด฽านภูเขาหินสองลูกกลิ้ง กระทบกันปิดช฽องแคบๆ เสียงภูเขาหินกลิ้งกระทบกันแต฽ละคร้ังดังกึกก฾องกัมปนาท ปุาท้ังปุาสะเทือน เลื่อนล่ันราวกบั โลกถล฽มทลาย ภูเขาหินกลิ้งเข฾ากระทบกันกันปิดช฽องว฽าง เปิด-ปิด และ ปิด-เปิด เพียง ระยะกะพรบิ ตา แมแ฾ มลงวันกบ็ ินผ฽านช฽องแคบไม฽ได฾.... พระสธุ นยื่นแหวนกายสิทธิข์ องนางเซมผกาพิรพุ ลางเปล฽าช่อื นางออกไป “นีแ่ หวนกายสิทธิข์ องเซมผกาพิรุกินรนี ฾อย ภเู ขากลงิ้ หยุดเดีย๋ วนี้ !” ทันใดนั้น ภเู ขาหินกลิง้ หยุดนิ่งทันที พระสุธนผา฽ นไปได฾อย฽างไม฽มภี ัยอนั ตรายใดๆ คร้ันผ฽านด฽านนั้นไปไม฽นาน พระสุธนก็ต฾องเผชิญกับนกยักษแ ที่รียกว฽า นกร฾อค นกร฾อคเป็นนก ยักษแขนาดใหญ฽ หูตามันดีมากครั้นเห็นพระสุธน เจ฾ายักษแกระพือปีกกางบิน ปิดแสงตะวันจนมืดสลัวลง ทันใด มันส฽งเสียงกรีดร฾องข฽มข฽ูผ฽านจะงอยปากยาวแหลมและงอง฾ุม เสียงนั้นดังกรีดลึกเข฾าหัวใจ มันบิน ตรงเขา฾ มาจดจอ฾ งมองพระราชาหนมุ฽ ด฾วยดวงตาสีแดงที่ลุกโพลงเหมอื นเปลวไฟ... “เจ฾ากล฾าดียังไง เจา฾ มนุษยแตัวกระจ฾อยร฽อย ข฾าจะจับเจ฾ากินเดี๋ยวน”ี้ นกยกั ษแแผดเสียงขม฽ ขู฽ และพุ฽งตวั ลงมาหวังใช฾กรงเลบ็ ขย฾ุมเกีย่ วขึน้ ไปกินยอดเขาสูง

149 ก฽อนทีน่ กยกั ษแ จะทนั ถึงตวั พระสธุ นยื่นแหวนกายสิทธิ์ชรู ฽อน พลาง เอ฽ยนามนางกินรี เจา฾ นก ยกั ษแชะงักปีกแล฾วโผกระพือบินไปทางอน่ื ให฾แต฽โดยดี พระสุธนเข฾าไปในเมอื งคายันกนั ทรงแปลงเปน็ ชายชรา ชื่ออาวงั ฮีตัม พระสุธนเสด็จไปใกล฾ประตูวัง หวังจะได฾พบนางกินรี แต฽กลับพบสาสนมนางหนี่งทูลหม฾อน้ํามา บนศีรษะ พอถามนางก็บอกว฽าจะตักน้ําไปให฾นางเซมผกาพิรุอาบ พระสุธนจึงโอกาสหย฽อนแหวนวงนั้น ลงในหมอ฾ น้าํ โดยไม฽ใหน฾ างสนมรู฾ตวั เม่ือกินรีเซมผกาพิรุอาบน้ําก็ได฾พบแหวนวงนั้น นางมั่นใจว฽าพระสุธนตามมาหานางจนถึงเมือง คนั กนั แลว฾ นางดใี จยิง่ นักที่จะได฾พบพระสวามี นางพยายามถามหาพระสธุ นทกุ หนทกุ แห฽งแตไ฽ ม฽พบ นางกินรจี งึ เกิดความเสียใจ ถึงกับประชวร ด฾วยความเศร฾าโศก พระราชาผู฾เป็นพระบิดาโปรดฯ หาหมอมารักษา หมออาวังฮีตัม หรือพระสุธน แปลงกายจึงอาสามารักษาอาการประชวรของนาง เมือ่ ท้ังสองได฾พบกัน อาการปุวยกห็ ายก็โดยไม฽ต฾องรักษาพระราชาแห฽งเมืองคายันกันจึงยอมให฾ พระสธุ นและกินรีเซมผกาพิรุอภิเษกสมรสด฾วย แต฽มีข฾อแม฾ว฽าต฾องผ฽านการทดสอบว฽าคนผู฾นั้นเหมาะสม กบั พระธิดาหายประชวรได฾ จะยอมใหพ฾ ระธิดาอภิเษกสมรสด฾วย แต฽มีข฾อแม฾วว฽าต฾องผ฽านการทดสอบว฽า ผน฾ู ้ันเหมาะสมกบั พระธิดาของพระองคแหรอื ไม฾ ข฾อทดสอบอนั ดบั แรก จะต฾องปลกู ปุาในบริเวณหน่งึ พันให฾เสร็จภายในวันเดียว และต฾นไมน฾ ั้น ต฾องเติบเตม็ ที่.... พระสุธนน่ังสํารวมพระทัยรําลึกถึงสิ่งศักดิ์สิทธิ์และมีบุญคุณของบิดามารดา รวมถึงปุูย฽าตา ยาย เทวดาเบื้องบนเห็นความกตัญโูของบพระสุธน จึงได฾ลงมาเนรมิตปลูกปุาให฾ในจํานวนพันไร ล฾วน เป็นไม฾ทีเ่ ติบโตเต็มที.่ ... ข฾อทดสอบแรกผ฽านไป ตามมาด฾วยข฾อทดสอบที่สอง พระราชาแห฽งคายันกันทรงให฾ทหารหว฽าน เมลด็ งาลงพืน้ สามกระสอบ แล฾วให฾พระสธุ นเกบ็ ใส฽ให฾ครบทั้งสามกระสอบตามเดิม พระสุธนสํารวมพระทัยรําลําถึงสิ่งศักดิ์สิทธิ์ และบุญคุณของบรรพบุรุษ ร฾อนถึงเทวดาเบื้องบน เนรมิตใหน฾ กกระจาบจํานวนหลายล฾านตวั ช฽วยเก็บเมลด็ งาใส฽กระสอบให฾เสร็จภายในหน่งึ วัน พรุสธุ นกราบทูล “งานทั้งสองอย฽างสําเรจ็ แลว฾ พ฽ะย฽ะค฽ะ ” พระราชาแห฽งเมืองคายันกนั เสด็จมาดูผลงานเห็นทกุ อย฽างสาํ เร็จตามที่ต฾องการ... “เจ฾าเหมาะสมที่จะเปน็ ค฽ูครองพระธิดาของข฾า” กินรีเซมผกาพิรกุ ราบทูลว฽า ที่จรงิ นนั้ หมออาวงั ฮีตมั คอื พระสุธนแห฽งเมืองมัมบังนัคราปลอมตัว มา

150 พระราชาแห่งคายันกันทรงพอพระทัย โปรดฯ ให้พระธิดาเซมผกาพิรุเษกสมรสกับพระ สุธน ทั้งสองไดค้ รองรกั กันอยา่ งเป็นสขุ คร้นั อยู่มาพระสุธนและมเหสีกินรขี อเสดจ็ กลับบ้านเมือง ของตนสองเมืองกาบเป็นทองแผนเดียวกันดว้ ยความสุขตลอดมา... (โชติ ศรสี วุ รรณ (1), 2555) : 107-113) 4. นิทานพืน้ บา้ นฟิลิปปนิ ส์ ที่มา : http://www.kiriwong.ac.th/index.php/2011-06-03-10-24-05/393--10- เรอ่ื งที่ 1 ผผู้ ิดคาํ สญั ญา ที่มา : https://www.youtube.com/watch?v=DpqYlfdSe_0 คร้ังหนง่ึ นานมาแล฾ว สลุ ต฽านผู฾ครองเมอื งซมั บองกามีธิดาสาวสวยเจด็ นาง แตล฽ ะนางมคี วาม งามไม฽แพก฾ ัน โดยเฉพาะธิดาองคแสดุ ท฾องนามว฽า ตวน ปใทลี นั้นมาเลิศ กิริยาวาจาแช฽มช฾อย ผิวพรรณ งามราวทองทา เม่ือเห็นธิดาทั้งเจ็ดอยู฽ในวัยจะมีค฽ูครอง สุลต฽านจึงโปรดฯ ให฾ธิดาเหล฽านั้นเลือกค฽ูครองของตน เพื่อจะทาํ พิธีสมรสให฾ถูกต฾องตามประเพณี ชายหนุ฽มที่นํามาให฾ธิดาท้ังเจ็ดเลือกล฾วนแล฾วแต฽เป็นเจ฾าชาย

151 ต฽างเมอื งทีเ่ หมาะสมกนั ท้ังยศและชาติตระกลู ธิดาทั้งหกนางเลือกได฾เจ฾าชายจากเมืองต฽างๆ เป็นคู฽ครอง ของตนจนครบ คงมีแต฽ธิดาตวน ปใทลี เท฽าน้ันที่ยังไม฽ตกลงใจเลือกเจ฾าชายองคแใดมาเป็นค฽ูครอง เนือ่ งจากว฽าบรรดาเจ฾าชายเหล฽านั้นลว฾ นไม฽ใชเ฽ จ฾าชายรปู งามทีธ่ ิดาตวน ปใทลี ฝในเห็นทุกคํา่ คนื ... “ทาํ ไมเจา฾ ไม฽เลือกเจ฾าชายคนใดคนหน่งึ เป็นคู฽ของเจ฾า” สุลต฽านตรสั ถามธิดา “พวกเขาเหล฽าน้ันไม฽ใช฽ชายหน฽ุมผู฾สง฽างามที่หม฽อมฉันฝในถึงเพคะ” ธิดาตวน ปใทลี กราบทูล สลุ ต฽านผ฾ูเปน็ พระบิดา ชายหน฽ุมรูปงามทีม่ าเข฾าฝในธิดาตวน ปใทลี แทบทุกคืน คือ เทพมานิก บวงสี คร้ังหนึ่งเทพมานิก บวงสี เคยพบธิดาตวน ปใทลี แล฾วเกิดหลงรักนาง จงึ มาปรากฏกายในฝยใ ของนาง “หมอ฽ มฉนั จะแตง฽ งานกับเทพมานิก บวงสี เท฽าน้ันเพคะ” ธิดาตวน ปใทลี กราบทูลสุลต฽านผ฾ูเป็น พระบิดา สุลต฽านทรงตามใจธิดาองคแสุดท฾าย.... เทพมานิก บวงสี แม฾จะหลงรักธิดาตวน ปใทลีมากเพียงใด แต฽ยังหาโอกาสที่จะลงไปพบนาง ไม฽ได฾เลย ทว฽าก็มั่นหมายใจไว฾ว฽า สกั วันหน่งึ คงจะมีโอกาสเปน็ แน.฽ ... อยู฽มาวันหนึ่ง ธิดาตวน ปใทลี เสด็จชมอุทยานดอกไม฾ในวัง พร฾อมเหล฽านางกํานัล ครั้นได฾เวลา ออกจากอุทยานดอกไม฾ ธิดาตวน ปใทลี ทรงพบหญิงชราผ฾ูยากไร฾แต฽งกายมอซอ พระธิดาเกิดความ สงสารจงึ ประทานเงนิ จาํ นวนหนง่ึ และเสื้อผ฾าให฾หญิงชรา ซึง่ หญิงชราได฾กล฽าวกลับธิดาด฾วยความซาบซึ้ง ใจ “ข฾าขอบคุณพระธิดาผู฾สวยงามทั้งกายและใจ เพื่อตอบแทนความมีน้ําใจงามของพระธิดา ข฾าม อบฝรงั่ ผลนี้ หากพระธิดาเสวยแล฾วจงนาํ เมด็ ไปปลกู ด฾วย” “ขอบใจยายมาก ข฾าจะปฏิบัติตามที่ยายบอก” ธิดาตวน ปทใ ลี ทรงรบั คํา และนําไปปฏิบัติ วันร฽ุงต฽อมา เมล็ดฝรั่งก็งอกขึ้นและเจริญเติบโตอย฽างรวดเร็ว แถมยังออกดอกติดผลลูกใหญ฽ๆ เตม็ ต฾น ธิดาตวน ปใทลี ทรงดพี ระทัยมาก จึงเลือกเก็บผลฝรั่งลูกที่ใหญ฽ที่สุด แล฾วนําฝร่ังผลนั้นไปเก็บไว฾ ในห฾องบรรทม เทพมานิก บวงสี อย฽ูในฝร่งั ผลน้ัน พอถึงกลางดึกเทพมานิก บวงสี ก฾ปรากฏตัวออกมา ซึ่งตอน นั้นธิดาตวน ปทใ ลี ตน่ื บรรทมขึ้นมาพอดี ทรงจําได฾ว฽าเป็นชายหน฽ุมที่นางฝในเห็นทุกคืนน้ันเอง ท้ังสองอยู฽ ร฽วมหอ฾ งกนั ท้ังคืน.... ครั้นรง฽ุ สางสว฽างแล฾ว ธิดาตวน ปใทลี ทรงพาเทพมานิก บวงสี เข฾าเฝาู สุลต฽านผู฾เปน็ บิดา “นีค่ อื ชายหน฽ุมทีห่ ม฽อมฉันจะแตง฽ งานด฾วยเพคะเสด็จพ฽อ” พะธิดากราบทลู “ชายหน฽ุมทีเ่ จา฾ ฝนใ เหน็ ทกุ คืนนั่นน฽ะหรอื ” สุลต฽านถาม “เพคะเสดจ็ พ฽อ” เทพหน฽ุมกราบทูลว฽า “กระหม฽อมคอื เทพมานิก บวงสี จากสวรรคแพ฽ะย฽ะค฽ะ”

152 เม่ือสุลต฽านทรงทราบแจ฾งทุกประการแล฾วก็ยินดีให฾ธิดาตวน ปใทลี อภิเษกกับเทพมานิก บวงสี โดยจดั พิธีใหญ฽โตสมเกียรติ เทพมานิก บวงสี ได฾ช฽วยงานสลต฽านอย฽างอย฽างฉลาดเฉลียว แม฾เขยทั้งหกก฾ไม฽อาจเทียบฝีมือ และความสามารถได฾ ทาํ ให฾สุลต฽านทรงรกั ใคร฽พอใจในเขยคนเลก็ จนออกนอกหน฾า เป็นเหตุให฾ธิดาทั้งหก ทรงเกิดความไม฽พอพระทัย และอิจฉาธิดาตวน ปใทลี ที่ได฾อภิเษกสมรสกับเทพผ฾ูสง฽างาม และมี ความสามารถในการทาํ งานต฽างๆ จนสลุ ตา฽ นผ฾ูเป็นพระบิดาไว฾วางพระทยั พวกพระธิดาทั้งหกต฽างตรัสใส฽ร฾ายเทพมานิก บวงสี ต฽างๆ นานา บ฾างว฽าเป็นภูตผีแปลงร฽างมา อภเิ ษกสมรสกบั ธิดาตวน ปทใ ลี น฾องสาวตน ธิดาทั้งหกผู฾เป็นพีต่ รัสกรอกหูธิดาคนน฾องทุกเช฾าคา่ํ “เขาเป็นยกั ษแแปลงรา฽ งมาแตง฽ งานกบั เจ฾า” “ใช฽ มนั ถึงเก฽งกล฾าสามารถทาํ อะไรกไ็ ด฾ เก฽งเกินมนุษยแ” บรรดาธิดาผ฾ูพี่หาเรื่องใส฽ความจนธิดาตวน ปทใ ลี หลงคารม ความเชือ่ ในธิดาทั้งหกทําให฾ธิดาตวน ปใทลี เริ่มไม฽ไว฾วางพระทัยเทพมานิก บวงสี เข฾าพระทัยไป ว฽าเขาเปน็ ยักษแมารหรอื พวกภตู ผี สักวันหนง่ึ ตนเองจะได฾รบั อันตรายแน฽ ความระแวงแคลงใจของภรรยา ที่มตี ฽อเทพ มานิก บวงสี ทาํ ให฾เทพหน฽ุมผม฾ู าจากสรวงสวรรคแรส฾ู ึกราํ คาญและอย฽ูไม฽เป็นสุข “พี่จะกลับสวรรคแ ในเม่ือน฾องระแวงว฽าพี่จะเป็นอันตรายกับน฾อง พี่ก็ไม฽ขอย฽ูที่นี่แล฾ว”เทพมานิก บวงสี กล฽าวกบั ธิดาผู฾เป็นภรรยา และแล฾วเทพมานิก บวงสี กเ็ รียกอาชาพาหนะ เพื่อพาเขาบินข้ึนสส฽ู วรรคแ ธิดาตวน ปใทลี ทรงรู฾สึกพระทัยหายเม่ือสามีจะจากไปจริงๆ เพราะที่จริงน้ันนางรักเทพมานิก บวงสี มาก นางคงจะอย฽ูทีน่ ไ่ี ม฽ได฾หากขาดเทพมานิก บวงสี ผู฾เป็นพระสวามี นางกันแสงอ฾อนวอนขอตาม ไปด฾วย “น฾องขอตามท฽านพี่ไปด฾วย อย฽าทิง้ นอ฾ งไว฾ที่นต่ี ามลาํ พงั เลย” ธิดาตวน ปทใ ลี กันแสง “ลาํ บากและอนั ตรายเพียงใด น฾องจะขอตามท฽านพี่ไปด฾วยทุกหนทกุ แห฽ง” เมือ่ ธิดาตวน ปใทลี กันแสงและอ฾อนวอนขอตามไปด฾วย เทพมานิก บวงสี ก็ใจอ฽อน เพราะใจนั้น ยงั รักและสงสารนางที่ถูกบรรดาพีๆ่ หาเรือ่ งร฾ายมาใส฽ความใหห฾ ลงเชื่อ “ตกลงที่จะพาน฾องไปด฾วย แต฽น฾องต฾องสัญญากับพี่ว฽า ขณะเดินทางจะไม฽ก฾มลงไปมองข฾างล฽าง เด็ดขาด” “น฾องให฾สญั ญาจะปฏิบตั ิตาม” ธิดาตวน ปใทลี ทรงใหค฾ ําสัญญาหนักแน฽น เทพมานิก บวงสี อ฾ุมร฽างธิดาตวน ปทใ ลี ขนึ้ บนหลังมา฾ อาชาพาหนะบินสู฽สรวงสวรรคแทันที ระหว฽างทางธิดาตวน ปใทลี หลับพระเนตรตลอดเพื่อห฾าม ตนเองมใิ ห฾มองลงไปข฾างลา฽ ง

153 ขณะอาชาพาหนะพาข฾ามสะพานที่เชื่อมสวรรคแกับนรกนั้น ธิดาตวน ปใทลี ได฾ยินเสียงคล฾ายกับ เสียงพระมารดาทีเ่ สียชวี ิตไปนานแลว฾ “ตวน ปใทลี ลูกแม฽” ธิดาตวน ปใทลี ทรงลืมคําสัญญาที่ให฾แก฽เทพมานิก ผ฾ูเป็นพระสวามี จึงลืมพระเนตรมองลงไป เบอื้ งลา฽ ง หวงั วา฽ จะได฾เห็นพระมารดาตามเสียงเรียก..... ทันใดน้ัน เกิดสายลมพัดแรง กระชากร฽างธิดาตวน ปใทลี ตกจากหลังม฾าลอยละลิ่วส฽ูเหวไฟนรก เบอื้ งลา฽ ง ที่มเี ปลวเพลิงแดงฉานลุกโพลงอย฽างน฽าสะพรงึ กลัว “ตวน ปใทลี เมียพี่!” เทพมานิก บวงสี ร฾องเรียก แต฽ช฽วยอะไรนางไม฽ได฾เสียแล฾ว เทพหนุ฽มเสียใจที่ ต฾องสูญเสียภรรยาผเ฾ู ป็นที่รักช่ัวนิรันดรแ (โชติ ศรสี วุ รรณ (1), 2555) : 53 - 58) เร่อื งที่ 2 ต้นกําเนดิ ไก่ ที่มา : https://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&ved=0ahUKEwj0_uydsr bVAhVMHpQKHYZWAC0QjRwIBw&url=http%3A%2F%2Fwww.bloggang.com%2Fviewdiary.php% 3Fid%3Daacp2020%26group%3D1%26month%3D06- 2013%26date%3D06&psig=AFQjCNGoFpsYlqrfSKmuGaIjs94qhYB-Kw&ust=1501689129528089 นานมาแล฾ว มีสามีภรรยาที่ยังหน฽ุมยังสาวค฽ูหนึ่ง ทั้งสองเพิ่งแต฽งงานกันยังไม฽มีบุตรธิดาด฾วยกัน สามีมีอาชีพเป็นชาวประมง เขามีเรือสําหรับนําออกไปหาปลาทุกวัน ภรรยาของเขาอยู฽เฝูาบ฾าน ทํางาน บ฾านและหุงข฾าวปลาไว฾คอยสามี เมือ่ เขากลับจากหาปลาตอนเยน็ ๆ

154 วันหนึ่ง เกิดพายุใหญ฽ลมพัดแรง ฝนก็กระหน่ําลงมาราวกับจะท฽วมโลก บ฾านเรือนชาวประมงที่อย฽ูริม ชายทะเลถูกลมพัดแรงและน้ําท฽วม บ฾านหลายหลังพังเสียหาย เรือหาปลาของชาวประมงหนุ฽มถูกลม พายพุ ดั ไปติดอย฽ูอกี เกาะหนง่ึ ที่อย฽ูหา฽ งไกลออกไป เขาไม฽สามารถกลับบ฾านไปหาภรรยาของเข฾าได฾ เพราะ เรือที่ใชห฾ าปลาของเขาถกู พายุพดั จมหายไปกับทะเล โชคดีที่มีชายหน฽ุมว฽ายน้ําเข฾าฝใ่งขึ้นเกาะรอดชีวิตไป ได฾... ฝาุ ยภรรยาทีต่ งั้ ครรภแได฾หลายเดือนแล฾ว ก็คอยสามีกลับบ฾านวันแล฾ววันเล฽า นางเสียใจร฾องไห฾หา สามี แม฾จะพยายามตามสืบถามหาแต฽ก็ไม฽ได฾รับข฽าวคราวของสามีเลย จนเวลาผ฽านไปหลายเดือน นาง จงึ คลอดบุตรเปน็ ทารกหญิง หนา฾ ตาจ้ิมล้ิมผิวพรรณงามนา฽ รักน฽ารักชังนางเลี้ยงลูกสาวคอยสามีวันแล฾ว วันเล฽า นางคิดวา฽ เขายังมีชีวติ อยู฽ สามีของนางจะต฾องกลับบ฾านสักวันหนึ่ง นางคิดว฽าเขาจะต฾องดีใจที่นาง คลอดลูกสาวที่หนา฾ ตาน฽ารักใหเ฾ ขา ความหวงั ของนางยงั อยู฽หา฽ งไกลเหลือเกิน แม฾เวลาจะผ฽านไปหลายปี นางเลี้ยงลูกสาวจนเติบโต เปน็ สาวรนุ฽ แลว฾ แตก฽ ย็ ังไม฽ปรากฏรา฽ งของสามีมาให฾นางและลูกเห็นหนา฾ ... นางเฝูารอคอยวันแล฾ววันเล฽า กระทั่งเดือนปีผ฽านไปก็ยังไร฾วี่แววของสามี ที่นางมั่นใจว฽าเขายังมี ชีวติ อย฽ู นางอยากให฾เขากลับมาไวๆด฾วยบัดนี้นางรู฾สึกว฽าตัวเองเริ่มเจ็บปุวย จากระยะเริ่มต฾นเพียงจับไข฾ ตวั ร฾อนเท฽าน้ัน... “แมจ฽ าเ ...หนูซือ้ ยามาให฾แม฽ เป็นยาแก฾ไข฾จะ฾ ” ลูกสาวสง฽ ยาเมด็ แก฾ไข฾ให฾นางสองเมด็ นางกินยาที่ลูกสาวยื่นให฾ตามด฾วยน้ําในแก฾วที่ส฽งให฾ แต฽อาการของ นางไม฽ดขี นึ้ เลยยิง่ เวลาผ฽านไปอาการของนางเริ่มจะทรุดหนกั ... เยน็ วนั หน่งึ หลงั จากกินยาทีล่ ูกสาวอ฾อนวอนขอใหก฾ ิน นางกล฽าวกบั ลูกสาวดว฾ ยน้าํ ตานองหน฾าว฽า “ลกู เอเย...อาการของแม฽ดทู ฽าจะไม฽รอด” “แมท฽ าํ ไมพดู อย฽างนน้ั ล฽ะจะ฿ แมต฽ ฾องอยู฽กับหนูตลอดไป” หญิงสาวพลอยร฾องไห฾ตามไปด฾วย... คนเป็นแมซ฽ ับน้าํ ตาให฾ตวั เอง พยายามทาํ ใจให฾เข฾มแข็งพลางปลอบลกู “อย฽าร฾องไห฾ลูก ลูกต฾องเข฾มแขง็ พ฽อของลูกยังมีชีวิตอยู฽ หากไม฽มีแม฽ลูกจงออกไปตามหาพ฽อ พ฽อ ของลูกมีจุดสงั เกตอย฽ูจุดหนึง่ ” หญิงสาวจ฾องหนา฾ มารดา ตั้งใจว฽ามารดาจะบอกอะไร “พ฽อของลูกมีจุดสังเกตคือ กลางศีรษะมีแผลเป็นรูปกากบาทเม่ือตายลูกจงออกไปตามหาพ฽อ ตามเกาะต฽างๆ แมค฽ ิดว฽ามีลกู จะต฾องได฾พบพ฽อ” เมื่อสั่งเสียลกู สาวแล฾ว ไม฽กี่วันคนเป็นแม฽ก็เสียชีวิต หลังเสร็จงานศพแม฽ตามประเพณีแล฾ว หญิง สาวพร฾อมด฾วยเสื้อผ฾าในกระเป฻ากับทรัพยแสินจําเป็นก็ออกตามหาบิดาตามเกาะแก฽ง และเมืองต฽างๆแต฽ ไม฽พบ

155 วันหน่งึ มีชายวัยกลางคนคนหนึ่งมาเอ฽ยปากขอแต฽งงานด฾วยเธอเห็นว฽าการอยู฽ลําพังคนเดียวใน บ฾านเมืองที่ไม฽คนุ฾ เคยที่ไม฽ปลอดภัยเลย และเธอสังเกตมาหลายเดือนแล฾วว฽า ชายวัยกลางคนผ฾ูนี้เขาเป็น คนดี เธอจงึ รับปากแต฽งงานกบั เขา... เม่ือแต฽งงานกับชายวัยกลางคนแล฾ว หญิงสาวก็ปรนนิบัติเขาเป็นอย฽างดีในฐานะเป็นภรรยาที่ดี งานบ฾านงานเรือนไม฽ขาดตกบกพร฽องกระท่ังวันหนึ่งหญิงสาวมีโอกาสแปรงผมให฾สามี สิ่งที่เธอพบ บริเวณกลางศีรษะของเขาคอื รอยแผลเปน็ รูปกากบาทหญิงสาวเริ่มนึกถึงคาํ สง่ั ของแม฽ก฽อนเสียชีวิต เธอร฾ูสกึ ตกใจ ก฽อนจะร฾องไห฾ออกมา จนชายวัยกลางคนผู฾เป็นสามปี ระหลาดใจรอ฾ งถามไปว฽า “ทําไมอย฽ูๆ เจ฾าถึงรอ฾ งไห฾” หญิงสาวจึงเล฽าเร่ืองความหลังของตัวเองและของแม฽ให฾ไปฟใงจนละเอียด ชายวัยกลางคนผ฾ูเป็น สามีนิ่งอึ้ง รู฾สึกตกใจระคนเสียใจเขาคิดว฽า ภรรยาคนนี้ต฾องเป็นบุตรสาวของเขา ที่พลัดพรากจากกัน เมือ่ หลายสิบปีก฽อนแนน฽ อน... แต฽เพื่อความแน฽ใจ เขาได฾ชวนหญิงสาวผ฾ูเป็นภรรยาตรงไปที่มัสยิดเพื่ออธิษฐานจิตถามสิ่ง ศักดิ์สิทธิ์ “ข฾าแต฽พระผ฾ูเป็นเจ฾าที่ศักดิ์สิทธิ์ ข฾าขอเสี่ยงทายว฽าภรรยาคนนี้ของข฾าเป็นคนอื่น หรือเป็นลูก สาว ถ฾าเป็นคนอื่น ขอให฾ข฾าและภรรยายังเป็นมนุษยแ อยู฽ครองรักกันต฽อไป แต฽ถ฾าข฾าเป็นพ฽อกับลูกกันจริง ขอให฾ข฾าและภรรยาเป็นสัตวแอย฽างอน่ื ที่ไม฽ใช฽มนษุ ยแด฾วยเถิด...” ด฾วยความศักดิ์สิทธิ์ของพระผ฾ูเป็นเจ฾า ร฽างของคนท้ังสองเกิดการเปลี่ยนแปลงทันที ชายผู฾เป็นสามี กลายเป็นไก฽ตวั ผู฾มขี นสวยงามระยับมนั โก฽งคอขนั “เอ฾ก...อิ เอ฾กเอ฾กๆๆ” ส่วนร่างของหญิงสาวกลายเป็นแม่ไก่ ทั้งสองจึงเป็นต้นกําเนิดของไกบ่ นโลกนี.้ .. (โชติ ศรสี วุ รรณ (1), 2555 : 72 - 75) 5. นิทานอนิ โดนีเซีย ที่มา : http://www.kiriwong.ac.th/index.php/2011-06-03-10-24-05/393--10-

156 เรอ่ื ง พระธิดาลอรากบั ยักษ์ คร้ังหน่งึ นานมาแล฾ว ยังมีพระราชาทรงพระนามว฽า ราตุโบโกพระองคแทรงมีพระราชวังที่ประทับ อยู฽ในเขตปราบานัน ในชวาภาคกลาง พระองคแทรงมีพระธิดาสิริโฉมเป็นที่เลื่องลือไปไกลนามว฽า พระ ธิดาลอราดจองกราง เมื่อพระธิดาลอราเจริญชันษาพอสมควร พระบิดามีพระประสงคแจะให฾อภิเษกสมรสกับเจ฾าชาย รูปงามพระองคแหนง่ึ ซึ่งประทบั อยู฽ทีเ่ มอื งไม฽ไกลกนั นกั ... วันหนึ่ง พระธิดาลอราพร฾อมด฾วยสาวสนมหลายนางพากันไปเล฽นน้ําในอุทยาน ที่มีอาณาเขต ติดต฽อกับเขาลูกหนึ่ง ซึ่งเป็นที่อย฽ูของยักษแตนหนึ่งวันนั้น ยักษแชั่วร฾ายใจอํามหิตเดินลงจากเขาพบ พระธิดาลอราเล฽นน้ําอย฽ู คร้ันเจ฾ายักษแหนุ฽มเห็นพระธิดาก็บังเกิดความรัก มันต฾องการจะแต฽งงานกับ พระธิดาทันที... เจ฾ายักษแไม฽ชกั ช฾า มนั ตรงเข฾าไปในวังกราบทลู พระราชาราตโุ บโกทนั ที “กระหม฽อมมีความตอ฾ งการจะแต฽งงานกับพระธิดาในวนั พร฽ุง” เจ฾ายกั ษแหนุ฽มแหง฽ ขนุ เขาในภาคกลางของเกาะชวากราบทลู อย฽างไม฽เกรงขามในพระอาญาใดๆ พระราชาราตุโบโกตรัสกบั ยกั ษแวา฽ “พระธิดาแตง฽ งานกับเจ฾าไม฽ได฾ เพราะพระธิดามีค฽ูหมั้นหมาย จะอภิเษกสมรสกับเจ฾าชายหน฽ุมใน ไม฽ช฾าน”ี้ พระราชาบอกช่อื เมืองให฾เจ฾ายักษแหนุ฽มทราบ เจ฾ายกั ษแหน฽ุมหัวเราะอย฽างลําพองใจ พลางว฽า “ข฾อน้ันข฾ามิได฾สนใจ พระธิดาต฾องแต฽งงานกับข฾าเท฽าน้ัน” เจ฾ายักษแร฾ายตะโกนดังๆ “พระธิดา จะต฾องเป็นเมียของขา฾ ” พูดจบ เจา฾ ยักษแรา฾ ยนิสัยพาลกห็ วั เราะราวกับเป็นผ฾ูชนะแล฾ว

157 พระราชาและเหล฽าอํามาตยแราชปุโรหิตต฽างเกรงกลัวยักษแโหดตัวนี้ ร฽างอันสูงใหญ฽สิบกว฽าฟุต ของมนั ยืนตระงา฽ น ในมอื มีดาบยาวเปลือยฟใกสะท฾อนคมวาววับ พระราชาราตุโบโกและพระธิดาทรงมิร฾ู จะทําประการใดเหล฽าอํามาตยแเสนาในก็เงยี บกริบ ด฾วยเกรงกลัวความโหดร฾ายของมัน... พระธิดาลอราซึง่ ประทับฟงใ อยู฽ข฾างๆ พระบิดาทรงลกุ ยืนและประกาศข้นึ วา฽ “เราจะยอมแต฽งงานกับเจ฾า แต฽เจ฾าต฾องสร฾างโบสถแให฾แล฾วเสร็จครบหนึ่งพันหลังภายในคืนเดียว เท฽านั้น” เจ฾ายักษแโหดหัวเราะลั่นโดยมิได฾หวั่นเกรงใคร แมจ฾ ะอยู฽ต฽อหนา฾ พระพักตรแพระราชา “โอ฾...นับเป็นเรือ่ งงา฽ ยๆ สาํ หรบั ข฾า” เจ฾ายักษแบอก แล฾วมันก็แหงนหน฾าอ฾าปากหัวเราะดังลั่นท฾อง พระโรง พระราชาราตุโบโกกริ้วเจา฾ ยกั ษแรา฾ ยจนตวั ส่ัน... คืนนน้ั เจา฾ ยกั ษแกใ็ ช฾อาํ นาจบาตรใหญ฽บังคับชาวบ฾านที่อย฽ูใกล฾เคียงกับที่อยู฽ของมันมาสร฾างโบสถแ ผู฾คนจํานวนพันๆ คน ช฽วยกันทํางาน ด฾วยกลัวอํานาจเจ฾ายักษแ ทุกคนจึงทํางานหนักตลอดทั้งคืนจนใกล฾ สว฽าง ปรากฏว฽าสรา฾ งโบสถแแล฾วเสรจ็ ไป 999 หลัง โบสถแหลังที่หนึ่งพันจะเริ่มลงมือสร฾างตอนที่ความมืด ยงั ปกคลมุ อย฽ูทั่วไป ท฾องฟาู ยงั ไม฽สว฽างดี พระธิดาลอราร฾ูสึกตกพระทัย หากปล฽อยให฾สร฾างอยู฽อย฽างนี้มีโอกาสที่โบสถแหลังสุดท฾ายจะ สําเร็จแนๆ฽ พระธิดาตรงไปยังเล฾าไก฽พลางขอร฾องพ฽อไก฽วา฽ “พ฽อไก฽จเาช฽วยเราด฾วยเถอะ รีบตืน่ ขนึ้ มาส฽งเสียงขันดังๆ บอกใหร฾ ฾ูวา฽ สว฽างแล฾วด฾วยเถิด...” บรรดาพ฽อไก฽ในเล฾าต฽างขนั อาสาสง฽ เสียงข้ึนพรอ฾ มกัน... “เอ฾ก...อิ...เอ฾กๆๆ” เม่ือเจ฾ายักษแได฾ยินเสียงไก฽ขัน มันเชื่อว฽าร฽ุงเช฾าแล฾ว ด฾วยความคิดว฽าตนพ฽ายแพ฾ เจ฾ายักษแตะโกนขึ้นด฾วย อารมณโแ กรธ “หยดุ ทํางานไอ฾พวกไม฽มนี ้ํายา!” เจ฾ายักษแรา฾ ยตวดั ดาบคมกริบใส฽ลําคอคนงานด฾วยความโกรธ “พวกเอ็งทํางานช฾า ตายซะเถอะ” ฉับ...ฉบั ๆๆ เสียงคมดาบตดั ก฾านคอคนงานล฾มตายเป็นจํานวนมากพวกที่เหลือพอมีโอกาสก็หนี กนั กระเจิดกระเจงิ ดว฾ ยความกลัวตาย... เม่ือคนงานหนีหายไปแล฾วท฾องฟูาก็ยังไม฽สว฽าง เจ฾ายักษแร฾ายร฾ูตัวว฽าหลงกลพระธิดาลอรา มันจึง จับพระธิดาขงั ไว฾ในโบสถแ “ถ฾าเจา฾ ไม฽แตง฽ งานกบั ข฾า ข฾าจะขังเจา฾ ไว฾อย฽างน้”ี เจ฾ายกั ษแคําราม “ถ฾าเจา฾ ไม฽แตง฽ กะขา฾ เจ฾าก็ไม฽มีโอกาสจะแตง฽ งานกะใครเหมอื นกนั ”

158 พระธิดาลอราไม฽มีทางจะหนีรอดไปได฾ และไม฽มีใครจะช฽วยนางได฾เม่ือพระธิดาไม฽ยอมแต฽งงาน กับมัน เจ฾ายักษแจึงขังพระธิดาให฾อดน้ําอดอาหาร จนพระธิดาสิ้นพระชนมแอยู฽ในโบสถแ แล฾วเจ฾ายักษแก็หนี กลับบ฾านเมืองของมนั ทีอ่ ยู฽บนเขาและภาคกลางของเกาะชวา พระราชาราตุโบโกสงเสียพระทยั จากการสูญเสียพระธิดายิ่งหนัก โปรดฯ ให฾สร฾างรูปปใ้นเหมือน พระธิดาลอราขึน้ ซึง่ รูปป้นใ ของพระธิดาลอรายงั ปรากฏอย฽ูจนปจใ จุบนั หากใครมีโอกาสไปเทีย่ วปราบานัน จะเหน็ รูปปใน้ ขนาดเท฽าตัวจรงิ ของพระธิดาลอรา แต฽จมูกหัก แหว฽งไปนิดหนึ่ง ซึ่งมีเร่ืองเล฽ากันว฽า หญิงสาวคนหนึ่งได้มาสวดอธิษฐานต่อหน้ารูปป้ันพระธิดาลอ ราขอให้ได้แต่งงานกับชายหนุ่มรูปงามและมีฐานะร่ํารวย แต่เธอผู้นั้นกลับได้แต่งงานกับชาย ชรา รูปร่างหน้าตาหน้าเกลียดและฐานะยากจนเธอโกรธมากจึงมากระทํากับรูปป้ัน ทําให้จมูก รูปปน้ั ของพระธิดาลอราหกั แหวง่ ไปดงั ปรากฏมาทกุ วันนี้ (โชติ ศรสี ุวรรณ (1), 2555 : 37 - 40) 6. นิทานพื้นบา้ นบรู ไน ทีม่ า : http://www.kiriwong.ac.th/index.php/2011-06-03-10-24-05/393--10-

159 เร่อื งแกล้ าํ ที่มา : http://oknation.nationtv.tv/blog/nuntawutsurat/2009/02/03/entry-2 คร้ังหน่งึ นานมาแล฾ว ในประเทศบรไู นมชี ายคนหนึ่งมาเที่ยวซื้อข฾าวของในเมือง เขาใช฾เงินซื้อข฾าว ของอย฽างอื่นหมด จนไม฽เหลือเงินซื้ออาหาร เขารู฾สึกหิวมาก ยิ่งเดินผ฽านร฾านขายอาหารที่กําลังย฽างเนื้อ ส฽งกลิ่นหอมอบอวล เม่ือได฾กลิ่นเน้ือย฽าง ชายคนน้ันกลืนน้ําลายลงคอด฾วยความหิว พลันมีเสียงร฾อง เอะอะมาจากเจา฾ ของรา฾ น แล฾วชายเจา฾ ของกว็ ิ่งมายืนชีห้ นา฾ ร฾องขนึ้ มา “ไอ฾คนพเนจร แกขโมยของข฾า” ชายผู฾ถูกกล฽าวหายืนงุนงงอย฽ูคร฽ูหนึ่ง จึงตอบโต฾ขึ้นว฽า “ข฾า...ข฾า ไม฽ได฾ขโมยอะไรของท฽าน” เขาร฾องขึ้นท฽ามกลางสายตาคนอื่นๆ ที่กําลังน่ังกินอาหารอยู฽ในร฾าน เขาร฾ูสึก อบั อาย ขณะทีเ่ จา฾ ของรา฾ นตะโกนขึน้ ดงั ๆ ว฽า “แก฽ไม฽ตอ฾ งมาเถียง” เจ฾าของรา฾ นอาหารลากตัวผ฾ูชายผู฾น้ันไปที่ห฾องพิพากษาเพื่อพิจารณาความ “ชายคนนขี้ โมยของอะไรของเจ฾า” ผพู฾ ิพากษาถาม “ท฽านผู฾พิพากษาที่เคารพ ชายคนนี้ขโมยกลิ่นหอมเน้ือย฽างในร฾านของข฾า ขณะที่ข฾ากําลังย฽างเนื้อ เขาเดินผ฽านหนา฾ ร฾านของเขา มองแล฾วกลืนนํา้ ลาย ข฾าเห็นกบั ตาของขา฾ จรงิ ๆ” ผ฾ูพิพากษายืนตะลึงด฾วยความงุนงง นับตั้งแต฽เป็นผ฾ูพิพากษามาหลายปี ไม฽เคยเจอคําฟูองกล฽าวโทษที่ แปลกประหลาดอย฽างนี้ จงึ หันไปทางชายที่ถูกกล฽าวหาพลางถามว฽า “เจ฾าทําอย฽างที่เจ฾าของรา฾ นเนือ้ ย฽างตั้งขอ฾ กล฽าวหารึปุาว” “จรงิ ขอรับ ข฾ากาํ ลงั หิว พอได฾กลิ่นเนือ้ ย฽างหอมๆ เลยกลืนน้าํ ลายจรงิ ๆ” “อือ...” ผพู฾ ิพากษาครางเสียงยาว “ถ฾าอย฽างนนั้ เจ฾าก็ขโมยกลิ่นเน้ือย฽างของเขาจริงๆ เจ฾าต฾องชดใช฾ค฽าเสียหายแลว฾ ละ” ชายเจา฾ ของรา฾ นเนือ้ ย฽างยิม้ ในหน฾าอย฽างพอใจ เอ฽ยขึ้นวา฽

160 “ท฽านผ฾ูพิพากษาผทู฾ รงไว฾ซึ่งความยตุ ธิ รรม ข฾าขอขอบคณุ ” ผพู฾ ิพากษากล฽าวกับชายผ฾ูหิวโหยว฽า “เจ฾ามีเงินชดใช฾เขาหรอื เปล฽า” “ข฾าไม฽มีเงินเลย เงินที่เตรียมมาจากบ฾านก็ซื้อข฾าวของหมดแล฾ว” เขาตอบ ผ฾ูพิพากษายิ้มในหน฾า อย฽างคนอารมณดแ ี “เอาล฽ะ ถ฾าไม฽มีข฾าให฾ยืมห฾าเหรียญ” พูดจบ ผู฾พิพากษาก็ควักเหรียญออกจากกระเป฻าห฾า เหรียญทําให฾เกิดเสียงดัง กริ๊กๆๆ แล฾วยื่นให฾ผู฾ชายผู฾ถูกกล฽าวหา เขายื่นมือไปรับเหรียญจากมือผู฾ พิพากษา เหรยี ญทั้งหา฾ กระทบกันดังกริ๊กๆ ชายเจา฾ ของรา฾ นเน้ือย฽างผ฾ูโลภมากยิ้มอย฽างพอใจ ที่ได฾เงินค฽า กลิ่นเน้ือย฽างต้ังห฾าเหรียญ ซึ่งเขาร฾ูว฽าได฾เงินมาโดยไม฽เสียอะไรเลย...เขายื่นมือมาจะรับเงินจากชายผ฾ูถูก กล฽าวหา “เดี๋ยวก฽อน!” ผพู฾ ิพากษาพูดเสียงเข฾มจัด จ฾องหน฾าชายเจ฾าของร฾านเนื้อย฽าง พลางเอ฽ยขึ้นดังๆ ว฽า “ทําไมเจ฾าขโมยของเขา” ชายเจ฾าของร฾านเน้ือย฽างตกใจ “ท฽านผ฾ูพิพากษา ท฽านก็เห็นว฽าข฾าไม฽ได฾ ขโมยอะไรของเขา” ผพู฾ ิพากษาถามกลับว฽า “เจ฾าได฾ยินเสียงกระทบกนั รึเปล฽า” “ข฾าได฾ยินเหรยี ญกระทบกันดังกริก๊ ๆ” “นั้นแหละ เจ฾าขโมยเสียงเงินกระทบกันเมอ่ื คร฽ู” ผพู฾ ิพากษาพดู “โธ฽ ..ก็แค฽เสียงเงินเหรียญกระทบกัน คนที่มีหูได฾ยินท้ังนั้นทําไมถึงกล฽าวว฽าข฾าขโมยล฽ะครับ” ผ฾ู พิพากษาตอบโต฾วา฽ “ถ฾าเช฽นนน้ั ใครๆ มีจมูกกส็ ูดดมกลิ่นเน้ือย฽างได฾ แล฾วเจ฾าจะกล฽าวว฽าเขาขโมยกลิ่นเนื้อย฽างของเจ฾า ได฾อย฽างไร” ชายเจา฾ ของรา฾ นอึง้ พูดอะไรไม฽ออก ขณะเสียงของผ฾ูพิพากษาดังข้ึนวา฽ “ศาลตัดสินว฽า จําเลยไม฽มีความผิดดังข฾อกล฽าวหา ขอปิดคดี ณ บัดนี้” ผู฾ใดคิดจะเอาเปรียบคน อื่น บคุ คลผ฾ูนน้ั กาํ ลงั ตกอยู฽ในห฾วงชองการเอาเปรียบแน฽นอน... (โชติ ศรสี ุวรรณ (2), 2555 : 25 - 28)

161 7. นิทานพื้นบ้านเวียดนาม ทีม่ า : http://www.kiriwong.ac.th/index.php/2011-06-03-10-24-05/393--10- เร่อื ง คนมีน้ําใจ ที่มา : http://www.tnnthailand.com/news_detail.php?id=9686&t=news นานมาแล฾ว มีชายหน฽ุมสองคน แม฾จะเปน็ พี่นอ฾ งคลานตามกันออกมาจากท฾องแม฽คนเดียวกัน แต฽ หน฽ุมทั้งสองมีนิสัยใจคอไม฽เหมือนกันเลย หน฽ุมคนที่พูดจาโผงผาง ไร฾น้ําใจ ไม฽เคยคิดจะช฽วยเหลือผ฾ูอื่น หากไม฽ได฾ส่งิ ตอบแทนที่คุ฾มค฽า ซึ่งต฽างจากชายหน฽ุมผ฾ูน฾อง ที่เป็นคนมีวาจาอ฽อนหวาน ร฾ูจักอ฽อนน฾อมถ฽อม ตน ชอบช฽วยเหลือผู฾อื่นโดยไม฽หวังผลตอบแทน นอกจากน้ันยังชอบทํางาน ขยันขันแข็งมีความอดทนมี มานะม฽ุงมนั่ จะให฾งานสาํ เร็จ แมเ฾ หนด็ เหนือ่ ยและยากลาํ บากสกั ปานใดกจ็ ะส฾ูทาํ จนสาํ เร็จ ณ อีกหม฽ูบ฾านหนึ่งที่อยู฽ไม฽ไกลมากนัก ผู฾ใหญ฽บ฾านแห฽งนั้นเป็นผู฾มั่งค่ังร่ํารวย และเป็นคนฉลาด เฉลียว ผ฾ูใหญ฽บ฾านมีลูกสาวแสนสวยคนหนึ่ง เขาคิดจะให฾ลูกสาวแต฽งงานกับผู฾ชายที่เป็นคนดี มี น้ําอดน้ําทนในการทํางานยากๆ ได฾เป็นผลสําเร็จ เม่ือเขาอยากจะได฾ลูกเขยที่มีคุณสมบัติดังนี้ จึงปุาว ประกาศตามหมู฽บ฾านต฽างๆ แจ฾งความประสงคแไปว฽า บุรุษใดมีคุณสมบัติเป็นคนดีมีคุณธรรม และ สามารถทาํ งานยากๆ ได฾สาํ เร็จสองประการจะได฾แต฽งงานกับลกู สาวแสนสวยของเขาทนั ที

162 ชายหน฽ุมผ฾ูพี่ได฾ทราบข฽าวประกาศ ในวันรุ฽งขึ้นเขาจึงเตรียมเสบียงพร฾อมสรรพ แล฾วออกเดินทางตรงไป ยงั หมบ฽ู ฾านของผ฾ูใหญ฽บ฾านทีร่ ํ่ารวย และมีลูกสาวสวยทันที ระหว฽างทางชายหนุ฽มผู฾พี่ได฾พบกับหญิงชราร฽างผอมโกโรโกโสนั่งคลุกฝุนอย฽ู ผมเผ฾าของนางยาว เป็นกระเซิง สวมเสื้อผ฾าขาดวิ่นเน้ือตัวสกปรก เม่ือหญิงชราเห็นชายหน฽ุมเดินเข฾ามาใกล฾ๆ นางก็ร฾องขอ อาหารกินทนั ที “พ฽อหน฽ุม...ข฾าขอข฾าวกินแก฾หิวด฾วยเถิด สามวันแล฾วข฾าไม฽มีข฾าวตกถึงท฾องเลย เม่ือกินอิ่มแล฾ว รับรองข฾ามีบางสิ่งตอบแทนเจ฾า” ชายหนุ฽มหวั เราะหยนั ๆ “ฮะ...จนแทบไม฽มเี อผา฾ สวมใส฽ จะมีของตอบแทนกับอาหารของข฾ารึ ไป.. ไป..อย฽ามาใกล฾ ข฾าไม฽ให฾กินหรอก” ชายหน฽ุมผ฾ูพี่ตะเพิด แล฾วรีบก฾าวห฽างออกไปด฾วยความรังเกียจหญิง ชราผ฾ูสกปรก...แล฾วเขาเดินทางต฽อไป ระหว฽างที่อย฽ูในปุาละเมาะนั้นเอง เขาเห็นมดกลุ฽มหนึ่งต฽อส฾ูกับตัว ต฽อจาํ นวนมากมายพวกมดทีม่ ีจาํ นวนน฾อยกว฽าถูกตัวต฽อจํานวนมากกว฽าทําร฾ายมีมดตัวหนึ่งเห็นชายหนุ฽ม เดินใกล฾เข฾ามา มนั รอ฾ งขอความช฽วยเหลือข้ึนวา฽ “ช฽วยด฾วย! ช฽วยด฾วยเถอะ พวกเราคงถูกตัวต฽อฆา฽ ตายหมดแนๆ฽ หากท฽านช฽วยเราวันนี้ วันหน฾าเรา จะมีโอกาสช฽วยท฽านแนๆ฽ ” ชายหนุ฽มผ฾ูพีห่ วั เราะหยันๆ “ฮ฽ะ...ฮ฽าๆๆ จะตายอยู฽แล฾วยังคิดว฽าจะมีเวลาช฽วยผ฾ูอื่น ข฾าไม฽เสียเวลา ช฽วยมดตัวเล็กๆ ไร฾คุณค฽าอย฽างพวกเจ฾าหรอก เสียเวลาข฾าเปล฽าๆ” พูดจบ ชายหนุ฽มก็ก฾าวข฾ามกล฽ุมสัตวแ ตวั เล็กๆนั้นไปอย฽างไม฽ไยดี ตอนบ฽ายวันน้ัน...ชายหนุ฽มกม็ าถึงหนา฾ บ฾านผู฾ใหญ฽บ฾านผ฾ูราํ่ รวยหน฾าบ฾าผ฾ูใหญ฽บ฾านมียามเฝูาประตู ยืนรักษาความเรยี บร฾อย ชายหนุ฽มผ฾ูก฾าวร฾าวและพดู จาโผงผางกล฽าวออกไปว฽า “พวกขี้ข฾ารับใช฾พวกนี้หลีกทางสิ ข฾าจะเข฾าไปพบผ฾ูใหญ฽บ฾าน ข฾านี่แหละจะได฾เป็นลูกเขยผ฾ูใหญ฽บ฾าน พวก เอง็ ดูหนา฾ ไว฾ซะ” คนเฝูาประตูไม฽ชอบวาจาที่หมิ่นเหยียดหยามของชายหนุ฽มผ฾ูพี่จึงไม฽ยอมเปิดประตูให฾ผ฽านเข฾าไป ในบ฾านผู฾ใหญ฽ “บ฾านนี้ไม฽ต฾อนรับคนอย฽างเจ฾า รีบหนีไปเร็วๆ ก฽อนจะเจ็บตัว” ฝุายรักษาความปลอดภัยหน฾า ประตทู าํ ขึงขงั เอาจรงิ หนม฽ุ ผ฾ูพี่ต฾องลนลานหนีกลบั บ฾านของตนเองด฾วยความโกรธแค฾น รุ฽งเชา฾ ต฽อมา ชายหน฽ุมผ฾ูนอ฾ งบอกกับคนเป็นพีว่ ฽า “พีก่ ลับมากด็ ีแล฾ว ข฾าจะเดินทางไปหมบ฽ู ฾านผ฾ูใหญ฽บ฾าน” “เอ็งไม฽ต฾องเสียเวลาไปหรอก ในเม่ือข฾าทําไม฽สําเร็จ คนอย฽างเอ็ง!จะทําได฾หรือ เขาพูดเชิงปราม น฾องชาย “กท็ ดลองดูพี่ เผือ่ ข฾าได฾เป็นเขยเศรษฐี”เท฽านั้นเอง หน฽ุมผ฾ูน฾องก็ผละออกมาอย฽างไม฽สนใจคําทัด ทาน ของพี่ชาย เขาเดินทางด฾วยความม฽ุงม่ัน คุณสมบัติที่ดีในตัวทําให฾ชายหน฽ุมมีความหวังว฽าจะสําเร็จ

163 ระหว฽างทางเขาได฾เจอหญิงชราคนเดียวกับทีพ่ ีช่ ายเจอเม่อื วาน ขาได฾แบ฽งอาหารให฾นางกินจนอิ่มแล฾วนาง กม็ อบขลุ฽ยแก฽เขา “ขล฽ุยนีเ้ ป็นขลุ฽ยวิเศษหากเจ฾าประสบความทุกขแยาก จงเปุาขล฽ุยนี้ แล฾วเจ฾าจะพบกับความสําเร็จ อย฽างง฽ายดาย”หญิงชราบอก “ขอบใจจ฿ะยาย...ข฾าไปละ”ชายหน฽ุมยกมือไหว฾ลาหญิงชรา “ขอให฾เจ฾าโชคดี ประสบผลสําเรจ็ ตามทีต่ ฾องการ” หญิงชราให฾พร เขาเดินทางต฽อไป...ในปุาละเมาะน้ันเขาได฾เห็นมดกลุ฽ม หนง่ึ ตอ฽ ส฾ูกบั ตัวต฽อจาํ นวนมากมาย มดขอรอ฾ งให฾เขาช฽วยเหลือ ชายหนุ฽มได฾ช฽วยเหลือมด โดยการขับไล฽ตัว ต฽อหนีไป มดทั้งหมดจึงปลอดภยั มนั กล฽าวขอบใจเขาว฽า “พวกข฾าขอบใจท฽านที่ช฽วยเหลือ หากท฽านพบเจองานที่ยากลําบาก จงนึกถึงและเรียกพวกเรา เราจะไปช฽วยท฽าน”มดบอก “ขอบใจมด ข฾าไปละ” ชายหน฽ุมกล฽าวลาพวกมด ตอนบ฽ายเขาเดินทางมาถึงประตูบ฾าน ผ฾ูใหญ฽บ฾าน เขาแจ฾งความประสงคแด฾วยวาจาอ฽อนน฾อมกับกลุ฽มชายหน฽ุมที่เฝูาประตู เขาได฾รับอนุญาตให฾ เข฾าพบผใู฾ หญ฽บ฾านผู฾ราํ่ รวยและมลี ูกสาวแสนสวย เขาแจง฾ ความประสงคแที่มาพบผใ฾ู หญ฽บ฾านด฾วยวาจาสภุ าพ ผ฾ูใหญ฽บ฾านผู฾ฉลาดมองเขาอย฽างวิเคราะหแ แล฾ว อนญุ าตใหเ฾ ขาพักที่บ฾านในคืนนั้น ร฽ุงขึน้ วันต฽อมา ผ฾ูใหญ฽บ฾านเรียกตัวชายหนุ฽มเข฾าพบ “พ฽อหน฽ุมในกรงนี้มี กระตา฽ ยสิบหา฾ ตวั ขา฾ จะให฾คนของขา฾ พาเจา฾ ไปปล฽อยพวกมันออกจากกรงทังหมด แล฾วตอนเย็นเจ฾าจงนํา กระตา฽ ยที่ปล฽อยไปตลอดวนั น้ันกลับคืนมาให฾ข฾าดู กระต฽ายต฾องอย฽ูครบทุกตัวนี่คืองานแรกที่ข฾าจะให฾เจ฾า ทํา” คนของผ฾ูใหญ฽บ฾านนํากรงกระต฽ายท้ังสิบห฾าตัวตรงไปที่ปุาใหญ฽โดยมีคนเขาตามไปด฾วย เม่ือถึงปุา คนของผู฾ใหญ฽บ฾านก็เปิดกรงให฾กระต฽ายท้ังสิบห฾าตัววิ่งออกจากกรง และกระจัดกระจายหายเข฾าปุาไป “เจ฾าหนมุ฽ ตอนเย็นเจ฾าต฾องจับกระต฽ายเข฾ากรงให฾ครบทุกตัวแล฾วนําไปให฾ท฽านผ฾ูใหญ฽บ฾านดู ขอให฾ เจ฾าโชคดี ข฾ากลับบ฾านไปก฽อนละ”คนของผ฾ูใหญ฽บ฾านบอก แล฾วกลบั เข฾าในหมู฽บ฾าน ชายหนุ฽มผ฾ูน฾องน่ังรอเวลาจนตะวันคล฾อยตํ่าลง เขาคิดจะจับกระต฽ายเข฾ากรง แต฽ปุาท้ังปุาเงียบ และเขามองไม฽เห็นกระต฽ายที่ปล฽อยจากกรงแม฾แต฽ตัวเดียว เขารู฾สึกเป็นทุกขแ พลางถามตัวเอง... “นี่... เราจะทําสําเร็จหรือ กระต฽ายท้ังสิบห฾าตัวจะให฾จับเข฾ากรงแม฾แต฽กระต฽ายตัวเดียว ยังไม฽เห็นหางเลย” ชายหนุ฽มเป็นทุกขแและวิตกกังวล ดวงตะวันคล฾อยตํ่าลงจนใกล฾เวลาค่าํ พลันชายหนุ฽มนึกถึงขล฽ุยที่หญิงชรามอบให฾ และจําคําของ แกได฾ เขายกขลุ฽ยเปุาได฾เสียงวิเวกไพเราะเสนาะยิ่ง เป็นที่น฽าประหลาดใจ เม่ือกระต฽ายยินเสียงขลุ฽ยพวก มันต฽างวิ่งเข฾ากรงโดยที่เขาไม฽ต฾องตามจับแม฾แต฽ตัวเดียว เขาห้ิวกรงกระต฽ายให฾ผู฾ใหญ฽บ฾านนับ “ครบทั้ง สิบห฾าตัว เจ฾าเก฽งมากพ฽อหนุ฽ม แตเ฽ หลืองานที่ยุ฽งยากอีกอย฽างที่ข฾าจะให฾เจ฾าทํา”ผใ฾ู หญ฽บ฾านบอก คืนนนั้ ผ฾ูใหญ฽บ฾านนาํ เขาไปที่ห฾องหนง่ึ ภายในบ฾านหลังใหญ฽ “เจ฾าหน฽ุมในห฾องนี้มีกองเมล็ดข฾าวผสมเมล็ด งาจาํ นวนเท฽าๆ กันข฾าจะให฾คนงานเกลี่ยออกให฾เต็มพืน้ หอ฾ ง หนา฾ ที่ของคือแยกเมล็ดข฾าวและเมล็ดงาออก จากกันเป็นสองกอง คือกองเมล็ดข฾าวกับกองเมล็ดงา งานนี้เจ฾าจงทําให฾สําเร็จในคืนนี้ ถ฾าเจ฾าทําสําเร็จ

164 ข฾าจะมอบลกู สาวคนสวยของข฾าให฾แตง฽ งานกับเจ฾า และจะมอบบ฾านที่ดินให฾เจ฾าครึ่งหนึ่งด฾วย” ผู฾ใหญ฽บ฾าน อธิบาย แล฾วใหค฾ นงานใช฾เครอ่ื งมอื เกลี่ยกองขา฾ วและเมล็ดงากระจายเต็มพื้นหอ฾ ง จากน้ันผู฾ใหญ฽บ฾านและคนงานก็ออกจากห฾องน้ัน และยังปิดประตูขังอย฽างแน฽นหนาให฾เจาอยู฽ในห฾องตาม ลําพัง ชายหน฽ุมนั่งแยกเมล็ดข฾าวออกจากเมล็ดงาทีละเมล็ด เขาทําจนเวลาล฽วงไปครึ่งคืน แต฽งานได฾ เพียงนิดเดียว ชายหน฽ุมร฾ูสกึ หมดกําลังกายและเป็นทุกขแ เขานั่งถอนหายใจแรง ในภาวะคับขันน้ันเขานึก ถึงมดที่เขาเคยช฽วย ที่พวกมันรบั ปากจะช฽วยเหลือ เพียงเขาคิดถึงพวกมนั ชายหนุ฽มทําจิตใจให฾สงบระลึก ถึงมด ขอให฾มดมาช฽วยทันใดนั้นมดเดินขบวนมาทุกทิศทางผ฽านเข฾ามาตามช฽องกระดาน ช฽วยกันแยก เมล็ดข฾าวและเมล็ดงาออกเป็นสองกอง พวกมันช฽วยกันทํางานจนสําเร็จก฽อนร฽ุงสาง ชายหน฽ุมขอบใจ พวกมด แล฾วพวกมันเดินแถวแยกย฾ายออกจากห฾องนนั้ ไป ตอนเช฾าผใ฾ู หญ฽บ฾านเปิดประตูห฾องเข฾ามาดู เห็น กองเมล็ดข฾าวและกองเมล็ดงาแยกจากกันสําเร็จเรียบร฾อย... ผู้ใหญ่บ้านทําตามสัญญา ชายหนุ่มได้ พบกับลูกสาวแสนสวยของผู้ใหญ่บ้าน เธอรักชายหนุ่มเพราะเขาเป็นคนรูปหล่อและเป็นคนดี ผู้ใหญ่บ้านจัดพิธีแต่งงานให้กับลูกสาวและชายหนุ่ม ผู้มีคุณธรรมและขยันขนแข็ง เขาได้รับ ทด่ี ินแบ่งปลูกบา้ นหลังใหญ่โตเป็นเรือนหอต่างอยู่กันดว้ ยความสุขตลอดมา... (โชติ ศรสี ุวรรณ (2), 2555) : 47 - 53) 8. นิทานพื้นบ้านลาว ที่มา : http://www.kiriwong.ac.th/index.php/2011-06-03-10-24-05/393--10-

165 เรอ่ื ง จ้างให้ทะเลาะกนั ที่มา : http://www.tvpoolonline.com/content/434182 นานมาแล฾ว สามีภรรยาค฽ูหนึ่งในบ฾านอยู฽ใกล฾เศรษฐี สองสามีภรรยาค฽ูนี้ชอบทะเลาะเบาะแว฾ง มี เร่ืองท฽ุมเถียงกันไม฽เว฾นแต฽ละวันแม฾แต฽เร่ืองเล็กๆ น฾อยๆ ท้ังสองก็จะเอาประเด็นโต฾เถียงกันจนถึงขั้น ทะเลาะวิวาท พวกเขาไม฽เคยยิ้มแย฾มเข฾าหากนั เสียงทะเลาะกันของท้ังสองผัวเมียได฾ยินไปถึงบ฾านเศรษฐี ทําให฾รู฾สึกรําคาญมาก จนเศรษฐีอยากจะจ฾างให฾สองสามีภรรยาหยุดทะเลาะกันสักวัน จึงต้ังรางวัล จํานวนหา฾ แสนกีบ เขาเรียกคนใช฾มาส่งั ว฽า “เจ฾าจงไปบอกสองคนผัวเมียที่ชอบทะเลาะกัน บอกกับเขาว฽า ถ฾าวันนี้หยุดทะเลาะกันได฾ จะได฾ เงินจํานวนห฾าแสนกีบ” สั่งแล฾วก็มอบเงินห฾าแสนกีบให฾คนใช฾สองคนรีบไปบ฾านผัวเมียบอกความตามที่ เศรษฐีสงั่ ไป “ในห฽อผ฾านี้มีเงินหาแสนกีบ ถ฾าน฾าสองคนหยุดทะเลาะกัน ไมเถียงกัน ข฾าจะมอบเงินให฾โดยไม฽มี ข฾อกงั ขาใดๆ” เม่ือบอกแล฾วคนใช฾เศรษฐีสองคนก็ลงจากบ฾านสองผัวเมีย แล฾วซ฽อนตัวอยู฽คอยฟใงว฽าทั้งสองจะ หยุดทะเลาะกนั ได฾หรือไม.฽ ..สองผวั เมียหันหนา฾ เข฾าหากนั คนเป็นผวั เอ฽ยขึ้นวา฽ “ถ฾าเราต฾องการรางวัลหา฾ แสนกีบ แกต฾องเอาดึงลิน้ ของแกไว฾มเิ ชน฽ นั้น แกก็จะหาเร่ืองมาทะเลาะ กะข฾า” คนเปน็ เมียเอ฽ยขึ้นมาระยะกระชั้นชิดว฽า “ข฾าน฽ะเงียบได฾อย฽ูแล฾ว ชาวบ฾านเขาร฾ูกันหมดว฽าแกคนเดียวที่ชอบหาเร่ืองมาทะเลาะกับข฾า” คน เปน็ เมียพูด เรียกว฽าพดู ใส฽เช้อื ไฟใหร฾ ฾อน คนเป็นผวั หูผึง่ จอ฾ งหน฾าเมียทาํ ตาเขียว “แกนี่แหละตัวร฾ายหาเร่ืองเถียงไม฽หยุด ไม฽ต฾องอ฾างคนอื่น ใครๆ เขาร฾ูเต็มบ฾าน ว฽าแกน฽ะปาก ตะไล แช฽งด฽า ทะเลาะกับผัว เรียกว฽าหกั ไม฾นบั ไม฽ทัน ไม฽เชือ่ ไปถามคนในหมู฽บ฾านสิ” คนเป็นเมียเกิดอาการรอ฾ นราวกับไฟลนก฾น “หบุ ปากของแกเดีย๋ วนี้” เมียร฾องเอ็ดตะโร

166 สองผัวเมียผลัดกันรุกไล฽ไม฽ยอมลดละต฽อกันต฽างว฽าตัวเองวิเศษวิโสกว฽า แถมยังดึงเพื่อนบ฾านมาอ฾างเอ฽ย เพิ่มไฟวจีอันเผ็ดร฾อนให฾ได฾ยินตลอดเวลา จนคนใช฾เศรษฐีทนฟใงไม฽ได฾หอบห฽อเงินออกมาจากที่ซ฽อนพูด กบั สองสามีภรรยาที่ชอบทะเลาะวิวาทกันว฽า... “รางวัลห฾าแสนกีบ เจ฾าทั้งสองไม฽ได฾รับหรอกนะ เพราะพวกเจ฾าทะเลาะกนไม฽หยุดเลย แม฾แต฽ รางวัลก฾อนโต เจ฾าทั้งสองยงั หยุดทะเลาะกนไม฽ได฾เลย” พดู จบคนใช฾เศรษฐีพากันห้ิวห฽อเงินลงจากบ฾านไป เมอ่ื คนใช฾เศรษฐีลงบ฾านไปแล฾วสองผวั เมียหันหน฾าเถียง กันต฽อ “เพราะแกคนเดียว ที่ทําให฾ข฾าไม฽ได฾เงินห฾าแสนกีบ” เมียว฽า “แกนั่นแหละตัวดี ข฾าบอกให฾ดึงลิ้นไว฾ ไม฽ต฾องพูด ก็ยังหาเร่ืองมาทะเลาะกับข฾า!” ฝุายผัวว฽า การทุ฽มเถียงยกที่สองของผัวเมียคู฽นี้ก็เริ่มขึ้น ไม฽มี ใครอยากใส฽ใจ... คนใช฾เศรษฐีนําห฽อเงินไปคืนเศรษฐี พลางว฽า “สองคนผัวเมียน้ันหยุดทะเลาะกันไม฽ได฾เลยท฽าน เศรษฐี” “เออ..เอาอย฽างน้ี ข฾างบ฾านยังมผี ัวเมียอีกค฽ูหนึ่งเขาอย฽ูกันมาไม฽เคยทะเลาะเบาะแว฾งกันเลย พวก แกเอาเงินไปจา฾ งให฾สองผัวเมยี นี้ทะเลาะกนั คราวน้เี พิม่ เปน็ ล฾านกีบเลย ถ฾าพวกเขาหาเร่ืองทะเลาะกันได฾ มอบเงนิ ให฾พวกเขาเลย” คนใช฾รับคําแล฾วตรงไปยังเรือนสองสามีภรรยาที่ไม฽เคยทะเลาะเบาะแว฾งกัน แล฾วบอกตามที่ เศรษฐีสั่งมาทุกประการ ฝาุ ยสามฟี ใงแลว฾ อยากได฾เงนิ ล฾านกีบของเศรษฐีเห็นว฽าเป็นเงินก฾อนมหาศาล เขา ทํางานทั้งปีก็ไม฽ได฾มากขนาดนี้ เขาจึงคิดหาเร่ืองที่จะทําให฾เมียของเขาโกรธ จะได฾ทะเลาะกันขึ้น... เม่ือ คิดได฾แล฾ว เขาก็สานตะกร฾าไว฾ใบหนึ่ง ให฾เมียใส฽นุ฽นผ่ึงแดด เขาแกล฾งสานตะกร฾าปากกว฾างๆ ยามลมพัด มาจะทําให฾นนุ฽ ปลิวกระจดั กระจายออกจากตะกร฾า เมียของเขาจะต฾องโกรธชวนทะเลาะกับเขาแน฽นอน เมื่อเมยี ของเขาเหน็ ตะกร฾าทีเ่ ขายกไปให฾ แทนที่นางจะโกรธกลบั พดู พร฾อมรอยยิ้มวา฽ “สานตะกร฾าปากกว฾างกด็ ีเหมอื นกัน เวลาเอานน฽ุ ตากแดดจะได฾ส฽องทัว่ ถึง นุ฽นจะแหง฾ เร็วขนึ้ ” คนทีเ่ ป็นผัวรู฾สกึ ผิดหวังที่เมียของเขาไม฽โกรธ ทาํ ให฾ไม฽มีเรอ่ื งชวนทะเลาะกัน เขาเริ่มสานตะกร฾าใหม฽ เพื่อ ย่ัวยุเมียโกรธ ดว฾ ยเขายังอยากได฾เงนิ ล฾านกีบของเศรษฐี คราวนี้สานตะกร฾าตากนุ฽นให฾เมีย เขาแกล฾งสานตะกร฾าปากแคบ เพื่อให฾เมียเอาน฽ุนใส฽ตะกร฾า ลําบาก นางจะได฾โกรธเขาแล฾วหาเร่ืองทะเลาะ เขากระหยิ่มในใจที่จะได฾รางวัลล฾านกีบเป็นค฽าจ฾าง ทะเลาะกนั “เออ สานปากแคบๆ ก็ดีเหมือนกัน นุ฽นจะได฾ไม฽กระจาย เก็บน฽ุนไว฾ในนี้เลย พวกนกหนูเข฾าไม฽ได฾ เมื่อเอาเศษผา฾ ปิดปากไว฾” เขารสู฾ ึกผดิ หวังที่ทาํ ให฾เมียโกรธไม฽ได฾ พอดีคนใช฾เศรษฐีปรากฏตัวจากที่ซ฽อน หลังจากหลบไปคอยฟใงสองสามีภรรยาทะเลาะกัน พวกเขา ผดิ หวัง ท้ังสองคนกลับไปแจ฾งให฾เศรษฐีทราบ

167 “สองสามีภรรยาไม฽ทะเลาะเบาะแว฾งกันเลย ผัวทําอะไรให฾ เมียก็พูดดีชมว฽าผัวทําดีบ฾าง ทําสวย บ฾าง มีแต฽ยมิ้ แย฾มแจ฽มใสให฾กนั ” คนใช฾บอก เศรษฐีจึงบอกกับคนใช฾วา฽ “คนเรามสี องประเภท พวกหน่งึ ชอบทะเลาะเบาะแว฾ง แม฾จะมีใครจ฾าง ให฾หยดุ ทะเลาะกนั กอ็ ดไม฽ได฾ อีกพวกรักสงบไม฽ชอบทะเลาะเบาะแว฾งกัน ถึงแม฾จะมีใครจ฾างให฾ทะเลาะกัน กท็ ําไม฽ได฾ เพราะพดู จากนั ดีๆ ฟใงเหตผุ ลกนั และกัน เออพวกแกเอาเงินนีไ้ ปให฾พวกเขาเถอะ บอกว฽าข฾าขอ ชมเชยพวกเขา เงินลา฾ นกีบนีจ้ งึ เป็นของพวกเขา เพราะพวกเขาเป็นผัวเมียทีร่ กั กันน฽าชืน่ ชม..” คนใชร้ บี นาํ เงนิ จาํ นวนนนั้ ไปมอบใหส้ องสามีภรรยา แมจ้ ะจ้างใหท้ ะเลาะกนั ไม่สําเร็จกต็ าม... (โชติ ศรสี ุวรรณ (2), 2555) : 101 - 105) 9. นิทานพืน้ บา้ นเมียนมาร์ ทีม่ า : http://www.kiriwong.ac.th/index.php/2011-06-03-10-24-05/393--10- เร่อื ง คนหูตึง ทีม่ า : http://saranukromthai.or.th/sub/book/book.php?book=21&chap=3&page=t21-3- infodetail01.html

168 นานมาแล฾ว ที่วัดแห฽งหนึ่งมีสามเณรน฾อยหูตึงกับสมภารซึ่งเป็นพระแก฽ๆ รูปหนึ่งอาศัยอยู฽ วัน หนึ่งสมภารบอกเณรน฾อยหูตึงว฽า “เณรน฾อยเจ฾าจงเข฾าไปในหมู฽บ฾าน ขอบิณฑบาตยาเส฾นมาให฾หลวงพ฽อ สักหนอ฽ ย” สมภารเอ฽ยชอ่ื โยมเจ฾าของบ฾านบอกเณรน฾อย ด฾วยเหตุทีเ่ ณรน฾อยหูตงึ จึงได฾ยินไม฽ชัดเจนนัก “ครับ...หลวงพ฽อ”เณรน฾อยรับคํา แล฾วห฽มครองจีวรเดินเข฾าไปในหมู฽บ฾าน เห็นโยมหลังแรก ซึ่งมี เด็กหญิงวัยสิบขวบนั่งทอผ฾าอย฽ูเธอก็เป็นเด็กหญิงหูตึง เด็กหญิงเรียนรู฾จักวิธีทอผ฾าจากมารดาของเธอ ขณะมารดาผละไปนัง่ ซักผา฾ เธอจึงมานัง่ ทอหูกแทน เณรน฾อยหูตงึ เดินเข฾าไปหาเด็กหญิงหูตึง พลางเอ฽ย ขนึ้ “หนูนอ฾ ยหลวงพ฽อทีว่ ัดขอบิณฑบาตน้าํ ปลาสักขวด”เดก็ หญิงหูตึงพูดไปอีกทางว฽า “ฉันเพิง่ หัดทอผา฾ ได฾เพียงยีส่ ิบเส฾นด฾ายเท฽านั้น” แต฽เณรน฾อยหูตึงได฾ยินไปอีกทาง จึงตอบขึ้นว฽า “หากโยมมีงานยุ฽งเณรขึ้นไปตักน้ําปลาเองก็ได฾” พูดจบเณรน฾อยก็เดินขึ้นล฾านไปตักน้ําปลาเทใส฽ขวดจนเต็มแล฾วถือขวดน้ําปลาเดินลงจากเรือนเดินกลับ วัดทันที เด็กหญิงหูตงึ ไม฽ค฽อยพอใจเณรน฾อย “คนบอกว฽าเพิ่งหดั ทอผา฾ เดินข้ึนไปเอาน้าํ ปลาโดยไม฽ขอก็ต฾องฟูองแม฽”เด็กหญิงบ฽นพลางเดินเข฾า ไปหามารดาที่กาํ ลงั ซักผ฾าอยู฽ข฾างโอ฽งน้ําทีว่ างไว฾หลังบ฾าน “แม฽...แม฽รีบไปฟูองหลวงพ฽อ เร่ืองเณรน฾อยมาพูดหยาบคายให฾หลวงพ฽อทราบทีเถอะเณรน฾อย มาพูดกบั หนู แล฾วกผ็ ลุนผลนั ขึน้ บ฾านไปเอาน้าํ ปลาเดินลงเรือนไป” แมข฽ องเธอกเ็ ป็นคนหูตึง คนเป็นแม฽มองลูกสาวด฾วยสีหน฾าที่ไม฽พอใจ เพราะได฾ยินไปอีกอย฽างหนึ่ง จึงพูด กบั ลกู สาวอย฽างไม฽สบอารมวา฽ “อีลูกแก฽แดด ตัวเล็กแค฽นี้ยังคิดขอขอแต฽งงาน แม฽จะหาผัวให฾เอ็งก็ต฽อเม่ือแกเติบโตกว฽านี้ อายุ เพิ่งสิบขวบช฽างแก฽แดดซะจรงิ ๆ” เด็กหญิงเห็นท฽าทีมารดาชักไม฽เข฾าท฽า รีบถอยกลับไปนั่งทอหูกขณะที่คนเป็นมารดาซักผ฾าต฽อไป... ตอน เยน็ เมื่อสามีกลบั จากทํานา คนเปน็ มารดาจงึ นําเรื่องสําคัญของลูกสาวไปเล฽าให฾สามีฟใง “พี่...พ.่ี .ลกู สาวของเราเริม่ คิดเป็นแล฾วนะ” นางหยดุ ถอนหายใจ เม่ือเห็นสามีนิ่งฟใง นาพูดต฽อมา ว฽า “ลูกสาวเราบอกแกอายุสิบปีพอจะมีสามีได฾แล฾วละ รักใครไม฽รัก ไปรักเณรที่วัด บอกแม฽ไปพูดกับ สมภารให”฾ คนเปน็ สามีก็หตู งึ เช฽นกนั ครั้นได฾ยินภรรยาบอก เขายมิ้ ให฾ภรรยาอย฽างใจเย็น แล฾วพูดขนึ้ ว฽า “แกไม฽ควรโต฾แย฾งลูก แกนนั่ แหละเปน็ ฝุายผิด กระด฾งฝใดข฾าวทุกใบมีลักษณะกลมทั้งน้ันแหละ มี แตก฽ ระบงุ ใส฽ขา฾ วเปลือกเท฽าน้ันที่เป็นรูปสีเ่ หลีย่ ม นิทานเร่อื งนี้สรปุ แลว้ ไปคนละเรอ่ื งเดียวกัน...นทิ านพืน้ เมืองชวนขําขันของชาวพม่า (โชติ ศรสี ุวรรณ (2), 2555) : 91 - 94)

169 10.นิทานพื้นบา้ นกมั พชู า ทีม่ า : http://www.kiriwong.ac.th/index.php/2011-06-03-10-24-05/393--10- เร่อื ง อะไรอยูใ่ นน้าํ เตา้ ….. ที่มา : http://viagrasalegen6a.com/watch/7kA1h6KXnWg/-veruncut.html นานมาแล฾ว มีชาวนาที่ยากจนคนหนึง่ เขามีบ฾านหลังเล็กๆ อยู฽ในหมู฽บ฾านแห฽งหนึ่ง แม฾เขาจะขยัน ขันแข็งแต฽เขาก็ยังยากจน ทุกวันเขาจะออกไปที่นาเพื่อปใ้นคันนาไว฾รับน้ําฝน ซึ่งเหลืออีกไม฽กี่วันก็จะถึง ฤดฝู นแล฾ว

170 วันหนึ่งเขาได฾พบนกกระจอกตัวหนึ่งนอนบาดเจ็บอย฽ูบนพื้นดิน เม่ือชาวนาเดินเข฾ามาใกล฾ นกกระจอกตัวนั้นผวาพยายามกระพือปีกจะบินหนี แต฽มันก็บินไม฽ขึ้น เพราะปีกข฾างหนึ่งของมันหัก ชาวนาร฾ูสกึ สงสาร เขาช฾อนนกกระจอกขึน้ มา พลางกล฽าวกบั มนั ว฽า “เจ฾านกกระจอกที่นา฽ สงสาร ไม฽ต฾องกลวั ข฾าหรอก ใครกนั นะใจรา฾ ยยิงปีกเจา฾ หัก” ชาวนาผู฾ใจดีนํานกกระจอกไปไว฾ในกรงเล็กๆ เพราะเขายังมีงานจะต฾องทําต฽อให฾แล฾วเสร็จ ตอน เยน็ กลับบ฾านเขาจึงนํานกกระจอกกลับบ฾านด฾วย เขาหายาสมุนไพรมาพอกปีกแล฾วมัดไว฾ด฾วยชิ้นผ฾าเล็กๆ หาอาหารและน้ําให฾มันกิน ยามคํ่าคืนเขาแขวนกรงไว฾สูงๆ เพื่อปูองกันแมว ไม฽ให฾ทําลายกรงแล฾วจับ นกกระจอกไปกิน ชาวนาผู฾ใจดีรักษานกกระจอก และหาอาหารให฾มันกินอยู฽ ร฽วมเดือน ปีกที่เคยหักของ นกกระจอกก็หายสนิท ชาวนาจึงปล฽อยนกกระจอกออกจากกรง “กลับไปรังของเจ฾า รักษาตัวให฾ปลอดภัยนะเจ฾านกกระจอกน฾อย” ชาวนาพูด พลางเปิดกรงนก ให฾มันบินออกไป ทุกวัน ชาวนาออกไปทํางานในนาของเขา วันหนึ่งขณะที่เขาน่ังกินข฾าวอยู฽ที่กระท฽อมน฾อยกลาง นา นกกระจอกตัวหนึ่งบินลงมาเกาะที่ชายคากระท฽อม ชาวนามองดูก็รู฾ว฽าเป็นนกกระจอกตัวที่เขาเคย รักษาปีกใหม฾ นั นกกระจอกคาบเมล็ดน้ําเต฾าวางลง แล฾วส฽งเสียงร฾องราวจะบอกให฾เขารู฾ว฽า มันได฾คาบเมล็ด น้ําเต฾ามาให฾เป็นการตอบแทนที่เขาเคยรักษาแผลและให฾อาหารมนั กิน “ขอบใจมากนะเจ฾านกกระจอก” ชาวนารับเมล็ดน้าํ เต฾า พลางกล฽าวขอบใจ นกกระจอกส฽งเสียงร฾องตอบแล฾วบินจากไป ชาวนานําเมล็ดน้ําเต฾าไปปลูกไว฾ที่จอมปลวกข฾างๆ กระท฽อม ซึ่งเขาเตรียมที่ดินตรงนั้นไว฾ปลูกพริก มะเขือ และแตงโม เพื่อเก็บกินเป็นอาหาร ช฽วงนี้ฝนตก บ฽อยๆ ประกอบกันเขาเอาปุ฻ยคอกที่ได฾จากคอกควายของเขาใส฽ให฾พืชผักที่เขาปลูกด฾วย พืชผักที่ปลูกไว฾ จงึ เจรญิ งอกงาม ต฾นน้ําเต฾าเจริญเติบโตอย฽างรวดเร็ว แต฽มันติดผลเพียงลูกเดียวและลูกใหญ฽มาก เขาไม฽เคยเห็น ผลน้ําเต฾าลูกใหญ฽ขนาดนี้มาก฽อนเลย ชาวนารู฾สึกประหลาดใจ เพราะเม่ือต฾นน้ําเต฾าออกผลใหญ฽โต ต฾น หรอื เถาของมนั กเ็ ห่ยี วแห฾งไป.... ชาวนาเก็บผลนาํ้ เต฾ากลบั ไปทีบ่ ฾าน และเยน็ น้ันเขาก็ผ฽าน้าํ เต฾าออก เขาตื่นเต฾นและดีใจเม่ือเห็นว฽า ภายในผลน้ําเต฾ามีทองคํา เงิน พลอย และอัญมณีอื่นๆ อีกมากมายส฽องแสงประกายแวววับเม่ือกระทบ แสงตะเกียง ชาวนาผู฾ยากจนกลายเปน็ คนร่าํ รวย มีบ฾านเรือนอยู฽อาศัยหลังใหญ฽โต มีคนงานรับใช฾ในบ฾านและ ช฽วยทํานาแทนชาวนา ทําให฾ชาวนาไม฽ต฾องออกแรงทํางานเอง ต฽อมา เขาได฾แต฽งงานกับหญิงสาวที่สวย และเป็นคนดีมคี ณุ ธรรมเช฽นเดียวกบั ชาวนาผู฾เปน็ สาม.ี ....

171 ในละแวกบ฾านของชาวนา มีพรานนกผ฾ูมีฝีมือยิงธนูได฾แม฽นยํา เพราะชายผ฾ูนี้มีอาชีพล฽านก แล฾ว เอานกไปขายให฾ชาวบ฾านทําอาหาร เม่ือเห็นชาวนารํ่ารวยผิดปกติ พรานนกจึงไปสอบถามรายละเอียด กับชาวนา เม่ือทราบความพรานนกจึงใช฾ธนูยิงนกกระจอกตัวหนึ่งให฾ได฾รับบาดเจ็บ แล฾วเขาก็รักษาให฾ อาหารนกกระจอกที่เขายิงบาดเจ็บ จนนกกระจอกหายจากบาดเจ็บ เขาจึงปล฽อยมันไป..... “แกต฾องกลับมา เอาแก฾วแหวนเงนิ ทองมาตอบแทนข฾าด฾วยนะ” พรานนกขมังธนพู ดู ก฽อนจะปล฽อยนกกระจอกบินไป.... วันหน่งึ นกกระจอกได฾กลบั มาหาพรานนกขมังธนู และมันก็ให฾เมล็ดน้ําเต฾าแก฽เขาหนึ่งเมล็ด เขา ดีใจมากจึงนํามาปลูก ไม฽กี่วันก็งอกต฾นเล็กๆ เขาเอาใจใส฽รดน้ําและใส฽ปุ฻ยต฾นน้ําเต฾าเป็นอย฽างดี ไม฽นาน ต฾นน้ําเต฾ากม็ ีผลขนาดใหญ฽เพียงผลเดียว พรานนกขมังธนูดีใจมาก เขาเกบ็ ผลนํา้ เต฾าด฾วยความดีใจ “ข฾าจะเปน็ เศรษฐีคราวนีแ้ หละ” เขาพดู ขณะแบกผลน้ําเต฾าเข฾าบ฾าน ก฽อนจะรีบผ฽าผลน้ําเต฾าด฾วยความใจร฾อน แต฽เขาต฾องผิดหวัง ไม฽มเี พชร พลอย ทองคํา หรืออัญมณีใดๆ ในผลน้ําเต฾าน้ัน มีแต฽ชายชราร฽างเล็กๆ หน฾าตาน฽าเกลียด ผม ยาวรงุ รังสวมใส฽เสื้อผ฾าขาดๆ กะรง฽ุ กะร่งิ ...... “ตาแก฽นา฽ เกลียดและสกปรก เข฾ามาอยู฽ในนี้ได฾ยังไง” พรานนกขมงั ธนูร฾องข้ึน พลางมองชายชราร฽างเล็กอย฽างรังเกียจ “นี่เจา฾ อย฽าเอะอะไป พดู เบาๆ กไ็ ด฾ ข฾าจะมาอย฽ูกบั เจ฾า” ชายชราร฽างเล็กบอก “ข฾าไม฽ให฾แกอยู฽ด฾วยเดด็ ขาด จะไปไหนกไ็ ป ดูแล฾วไม฽เปน็ มงคลเลย” “แล฾วเจา฾ ล฽ะ เคยทําอะไรเป็นมงคลแก฽ชวี ิตรเึ ปล฽า” ชายชราร฽างเล็กย฾อนความ และแกก็ถูกพรานนกขมังขับไล฽ออกจากบ฾าน พรานนกขมังธนูร฾ูสึก ผดิ หวงั ที่นกกระจอกใหช฾ ายชราแก฽ๆ มากับผลน้ําเต฾า เขาคิดว฽าถ฾าเจอนกกระจอกตัวนั้น เขาจะยิงมันซะ ให฾ตายด฾วยความรส฾ู ึกเจ็บใจ จากนน้ั นายพรานนกขมังธนูจงึ ดําเนินชีวติ ดว้ ยความยากจนตลอดมา.... (โชติ ศรสี วุ รรณ (2), 2555) : 131-135)

172 แบบฝึกหัดกอ่ นเรยี น 1. จงอธิบายคําจํากัดความของวรรณกรรมอาเซียนประเภทนิทานพืน้ บ฾านมาพอสังเขป 2. ท฽านคิดว฽านิทานพ้ืนบ฾านแตกต฽างจากนิยายอย฽างไร 3. “ตํานานบ้ังไฟพญานาค” เปน็ นิทานพืน้ บ฾านหรอื ไม฽ เพราะเหตใุ ด 4. จงบอกคณุ ค฽าของนทิ านเรือ่ ง “ไกรทอง” มา 2 ขอ฾ แบบฝึกหัดท้ายบทท่ี 6 คําชีแ้ จง จงเลือกคําตอบที่ถูกต฾องที่สดุ เพียงขอ฾ เดียว 1. ขอ฾ ใดคือความหมายของนิทานพ้ืนบ฾าน ก. นิทานพ้นื บ฾าน หมายถึง เรือ่ งราวทีม่ กี ารบันทึกเป็นรอ฾ ยกรอง ข. นทิ านพืน้ บ฾าน หมายถึง ข฾อมลู ทางภูมศิ าสตรแ และสังคม โดยอ฾างองิ หลักฐานที่มี ค. นทิ านพืน้ บ฾าน หมายถึง เรอ่ื งเล฽าทีส่ บื ต฽อกันมา โดยมุ฽งความสนุกสนานเท฽าน้ัน ง. นิทานพ้ืนบ฾าน หมายถึง เร่อื งเล฽ามุขปาฐะทีม่ กี ารจดบันทึกในภายหลัง 2. ขอ฾ ใดไม฽ใช฽ความสําคัญของนทิ านพืน้ บ฾าน ก. เปน็ วฒั นธรรมประจาํ ชาติที่เกี่ยวกบั ชีวติ มนษุ ยแแต฽ละเชือ้ ชาติ ข. เปน็ วิถีปฏิบตั ิของมนุษยแในสงั คมหนึ่งๆ ค. เปน็ เครือ่ งบันเทิงใจยามว฽างของบมนษุ ยแประเภทหนึ่ง ง. เปน็ เรือ่ งเล฽าสืบต฽อกันมา โดยต฾องจดจํายกย฽องผแ฾ู ตง฽ เสมอ 3. ขอ฾ ใดผดิ เกี่ยวกบั ลักษณะของนทิ านพืน้ บ฾าน ก. การเล฽าเรือ่ งผ฽านภาษาที่เปน็ รอ฾ ยแก฾ว ข. เป็นเร่อื งเล฽าทีม่ เี ค฾าความจรงิ ค. ผ฾ูแต฽งมักเปน็ ผู฾นาํ ชมุ ชน ง. ไม฽ปรากฏผแู฾ ต฽ง 4. ข฾อใดที่ทําให฾นทิ านแตกต฽างจากนิยาย ก. เป็นเรื่องราวขนาดสั้น ข. ผ฾ูแต฽งเป็นคนท฾องถิ่น ค. มหี ลักฐานอ฾างอิงชัดเจน ง. โครงเร่อื งซับซ฾อน 5. นทิ านพืน้ บ฾านมกี ี่ประเภท ก. 15 ประเภท ข. 14 ประเภท ค. 13 ประเภท ง. 12 ประเภท

173 6. นทิ านพืน้ บ฾านของไทยที่ถกู เล฽าสืบต฽อกันเป็นที่ร฾ูจกั เช฽น นางสบิ สอง ปลาบ฽ูทอง สังขทแ อง ถูกจดั เป็น นิทานประเภทใด ก. นิทานท฾องถิน่ นทิ านประจาํ ถิ่น ข. นทิ านสอนใจประเภทคํากลอน ค. ตํานานหรอื เทพนิยาย ง. นิทานปรัมปรา หรอื นทิ านทรงเคร่อื ง 7. นิทานท฾องถิน่ หรอื นิทานประจําถิ่น เกิดขึน้ จากอะไร ก. เหตกุ ารณทแ ีเ่ กิดขึน้ จรงิ ในอดีต และมีหลักฐานที่แน฽ชัด ข. เรอ่ื งเล฽าทีไ่ ม฽สามารถช้ีชัดด฾วยหลกั ฐานในปจใ จุบนั ค.อิทธิปาฏหิ าริยแ ของสิ่งล้ีลับ ง. เปน็ ข฾อมลู ทีอ่ ย฽ูในคมั ภรี แของศาสนาในท฾องถิ่น 8. ตํานานเร่อื งท฾าวมหาสงกรานตแ จดั เปน็ นิทานประเภทใด ก. เทพนิยาย ข. นทิ านศาสนา ค. นิทานทรงเครอ่ื ง ง. นิทานท฾องถิน่ 9. “เทพเจ฾าธอรแ เฮอรแคิวลิส” จัดเปน็ นิทานประเภทใด ก. นิทานศาสนา ข. นทิ านชีวติ ค. นทิ านชาดก ง. นิทานวีรบุรษุ 10. นิทานพ้นื บ฾านข฾อใดเป็นนิทานตลก ก. นิทานเวตาล ข. ศรีธนญชยั ค. ไกรทอง ง. อุทยั เทวี 11. สถานทีใ่ ดถกู สร฾างจากอิทธิพลของนิทานพ้ืนบ฾านประเภทชวี ิตทีเ่ กี่ยวกบั ความรัก ก. กาํ แพงเมืองจีน ข. ทัชมาฮาล ค. พีระมิด ง.หอไอเฟล 12. “อะไรอยู฽ในน้ําเต฾า” จากชื่อนิทาน มีอะไรอย฽ูในน้าํ เต฾า ก. หญิงสาวสวย ข. ชายหนมุ฽ รปู งาม ค. ทรัพยแสินเงนิ ทอง ง. เทวดาทีข่ อพรได฾ 3 ขอ฾ 13. จากข฾อ 12 เรื่องอะไรอยู฽ในน้ําเต฾าเปน็ นิทานประเทศใด ก. ลาว ข. อนิ โดนีเซีย ค. ฟิลิปปินสแ ง. กัมพูชา 14. นิทานอาเซียนข฾อใดเป็นนิทานตลก ก. จา฾ งใหท฾ ะเลาะกัน ข. คนหตู ึง ค. อะไรอยู฽ในน้ําเต฾า ง. ผู฾ผดิ คําสัญญา 15. นทิ านอาเซียนข฾อใดเช่อื มโยงกบั เรือ่ งภพชาติ ก. ไกรทอง ข. ตน฾ กาํ เนิดไก฽ ค. พระสุธนผจญภยั ง. ผู฾ผิดคําสัญญา

174 16. นทิ านพืน้ บ฾านเรื่องใดมีโครงเรื่องคล฾ายกับเรือ่ งสังขแทองของไทย ก. ผผ฾ู ดิ คําสัญญา ข. พระสุธน – มโนราหแ ค. พระธิดาลอรากบั ยกั ษแ ง. ตน฾ กําเนิดไก฽ 17. นิทานในข฾อใดไม฽ใหค฾ ุณค฽าเกี่ยวกับการรกั เดียวใจเดียว ก. ไกรทอง ข. พระธิดาลอรากบั ยักษแ ค. ผู฾ผดิ คําสญั ญา ง. พระสธุ นผจญภยั 18. นทิ านพืน้ บ฾านข฾อใดทําใหเ฾ กิดความรักต฾องห฾ามอันแสนเศร฾า ก. ไกรทอง ข. ตน฾ กําเนิดไก฽ ค. พระสธุ นผจญภัย ง. ผ฾ูผิดคําสัญญา 19. นิทานอาเซียนเรื่องใดไม฽สะท฾อนคุณค฽าเร่อื งทาํ ดไี ด฾ดี ทาํ ชั่วได฾ชว่ั ก. คนมีนาํ้ ใจ ข. อะไรอยู฽ในน้ําเต฾า ค. ไกรทอง ง. จ฾างให฾ทะเลาะกัน 20. เจา฾ ชายในนิทานเร่อื งใดใช฾ธนยู ิงกวาง ก. กําเนิดประเทศสิงคโปรแ ข. พระสุธนผจญภยั ค. พระธิดาลอรากับยกั ษแ ง. ผู฾ผิดคําสัญญา ---------------------------------------------------

175 บรรณานกุ รม กุหลาบ มลั ลิกะมาส. 2518. คติชาวบ้าน. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลยั รามคําแหง. กิ่งแก฾ว เพ็ชรราช. 2545. เอกสารคําสอนรายวิชาคติชนวิทยา. คณะมนุษยศาสตรแและสังคมศาสตรแ สถาบันราชภฏั อุตรดิตถแ. กิ่งแก฾ว อัตถากร. 2519. คติชนวิทยา. เอกสารการนิเทศการศึกษาฉบับที่ 184 หน฽วยศึกษานิเทศกแ กรมการฝึกหดั ครู. โชติ ศรสี ุวรรณ. 2555. นิทานพื้นบ้านประชาคมอาเซียน เลม่ 1. กรงุ เทพฯ : สถาพรบุ฿กสแ. โชติ ศรสี วุ รรณ. 2555. นิทานพืน้ บ้านประชาคมอาเซียน เล่ม 2. กรงุ เทพฯ : สถาพรบุ฿กสแ. ประคอง นิมมานเหมนิ ทแ. 2551. นิทานพื้นบ้านศึกษา. กรุงเทพฯ : โครงการเผยแพร฽ผลงานวิชาการ คณะอกั ษรศาสตรแ จฬุ าลงกรณแมหาวิทยาลยั . พลอยโพยม. 2560. พระสุธน – มโนราห.์ [ออนไลนแ] เข฾าถึงได฾จาก : https://www.gotoknow.org/posts/458734. (สืบค฾นเมอื่ : 10 กรกฎาคม 2560). ราชบัณฑติ สถาน. 2554. พจนานุกรมฉบบั ราชบัณฑิตสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔. กรุงเทพฯ : นานมบี ฿ุกสแ พับลิเคช่ันสแ จาํ กัด. เรไร ไพวรรณแ. 2553. คติชนและภูมิปญั ญาไทย. โครงการผลงานวิชาการมหาวิทยาลยั ราชภัฏธนบุรี เฉลิมพระเกียรตเิ นือ่ งในวโรกาสพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอย฽ูหัวทรงครองสิริราชสมบัติครบรอบ 60 ปี. มหาวิทยาลยั ราชภฏั ธนบรุ ี. วิไล มาศจรสั . 2539. เทคนิคการเขียน การเล่านิทานสาํ หรับเดก็ . กรงุ เทพฯ : ธารอกั ษร. สิทธา พินจิ ภวู ดล และคณะ. 2560. วรรณกรรม. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://knowledge.eduzones.com. (สืบค฾นเมื่อ : 10 กรกฎาคม 2560). เอกรตั นแ อดุ มพร. 2551. รวมนทิ านพื้นบ้านประจําจงั หวดั ภาคเหนือ. กรุงเทพฯ : เรือ่ งแสงการพิมพ.แ LVC ASEAN CENTER. 2560. ประชาคมอาเซียน. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.lampangvc.ac.th/lvcasean/page_asean.htm (สืบค฾นเมอ่ื : 10 กรกฎาคม 2560).

176 มส.สว.013 แผนบริหารการสอนประจาํ บทที่ 7 3(3-0-6) บทท่ี 7 จาํ นวน 6 ชว่ั โมง วฒั นธรรมอาเซียน (ASEAN Culture) ทัศนศิลป฼อาเซียน ผเู้ ขียน อาจารยแ ดร.ณริศรา พฤกษะวัน (ย฽อและสรุปความจาก หนงั สอื “ศลิ ปะอาเซียน “ จํานวน 2 เล฽ม ของรองศาสตราจารยแปิยะแสง จนั ทรวงศแไพศาลเปน็ หลกั รปู และ เนือ้ หาการอ฾างอิงเพือ่ การศึกษาในรายวิชาวัฒนธรรมอาเซียน มิได฾เพือ่ การค฾าหรอื เจตนาทางธรุ กิจแต฽อย฽างใด ) จุดประสงค์ 1. นกั ศึกษาสามารถอธิบายรปู แบบ, ลักษณะสาํ คัญทางทัศนศิลป฼ของกล฽ุมประเทศ อาเซียนได฾ เนือ้ หาสาระ สถาปใตยกรรมของกล฽ุมประเทศอาเซียน 1. ประติมากรรมของกลุ฽มประเทศอาเซียน 2. ศลิ ปะพืน้ บ฾านอืน่ ๆ ของกลุ฽มประเทศอาเซียน 3. กิจกรรมการเรยี นการสอน 1. ทาํ แบบประเมินก฽อนเรียน (Pre Test) 2. จับกล฽ุมนําเสนอทศั นศลิ ป฼สําคัญของประเทศในอาเซียน สื่อประกอบการสอน 1. เอกสารประกอบการสอน 2. สื่อประกอบการนําเสนอ (พาวเวอรแพอยตแ) 3. วีดิทศั นตแ วั อย฽างการแสดงของประเทศต฽างๆ ในอาเซียน การวดั และประเมินผล 1. ประเมินผลจากแบบทดสอบก฽อนเรียน 2. ประเมินผลจากการสอบหลังเรียนหน฽วยที่ 7

177 3. ประเมินผลจากการสอบปลายภาคเรียน

178 บทที่ 7 ทศั นศิลป์อาเซียน

179 ศิลปกรรมในเขตเอเชียตะวันออกเฉียงใต฾ หรือปใจจุบันเรียกว฽า “ประเทศแถบอาเซียน” เป็น กลุ฽มประเทศทีไ่ ด฾รับอิทธิพลจากจีนและอินเดียเป็นหลัก ด฾วยการติดต฽อค฾าขาย การเดินทาง สงคราม และได฾นําเอาความเช่อื วัฒนธรรมจากดินแดนที่มอี ิทธิพลมาผสมผสานกลมกลืนเป็นเอกลักษณแของแต฽ ละประเทศโดยแสดงตัวตนและที่มาของตนอย฽างชัดเจน เช฽นเดียวกับผลงานศิลปกรรมที่ปรากฏใน ประเทศตา฽ งๆ โดยอ฾างอิงถึงการอพยพของกลุ฽มชน และการแพร฽กระจายของศาสนา ที่ยังสะท฾อนอยู฽ ในตัวตนและงานศลิ ปกรรมของชนชาตินนั้ ๆด฾วย ศลิ ปกรรมหรอื ผลงานศลิ ปะ ประเภททศั นศิลป฼ ที่พบในประเทศต฽างๆ จะกล฽าวถึงศิลปกรรมโดยท่ัวไป ทีแ่ สดงถึงความเปน็ อตั ลักษณแประจําชาติ ซึง่ จะกล฽าวถึงศลิ ปกรรมบางประเภทเป็นหลกั คอื - สถาปใตยกรรม - ประติมากรรม - ศลิ ปะพืน้ บ฾านอ่นื ๆ ในการศึกษาศิลปกรรมของอาเซียนจะสังเกตเห็นได฾ว฽า กล฽ุมชนในภูมิภาคนี้มีความสัมพันธแกัน อย฽างแน฽นแฟูน ถึงแม฾จะต฽างเชื้อชาติแต฽มีประวัติศาสตรแร฽วมกัน มีการอพยพแรงงาน และเคลื่อนย฾าย กล฽ุมคนเข฾าออกในทุกยุคสมัย ในบางครั้งวัฒนธรรมที่แข็งแรงและมีศิลปกรรมที่โดดเด฽นก็จะทําให฾ แพร฽กระจายไปยังอาณาจักรที่เป็นชนชั้นปกครองได฾เช฽นกัน ขอให฾สังเกตความสัมพันธแของ “คนกับ ศิลปกรรม” ทําให฾เกิดความหลากหลายและเอกลักษณแได฾ ตามปใจจัยดังนี้ 1)เชื้อชาติ 2)ประวัติ 3) สงคราม 4)ความเชื่อและการเผยแพร฽ศาสนา 5)การยึดครองดินแดน 6)องคแความร฾ูในการสร฾างงาน ศลิ ปะ จะทาํ ให฾เกิดความเข฾าใจในการศึกษามากยิง่ ขึน้ ก ล฽ุ ม กล฽ุมประเทศในแถบอาเซียนหรือเอเชียตะวันออกเฉียงใต฾ ได฾แก฽ ไทย ลาว พม฽า(เมียนมา) ประเทศ กัมพูชา เวียดนาม มาเลเซีย อินโดนีเชีย สิงคโปรแ ฟิลิปปินสแ และบรูไน ต฽างเป็นกล฽ุม อาเซียน ประเทศเพื่อนบ฾านที่มีความสมั พันธแกันมายาวนาน มีเขตแดนติดต฽อกัน หรืออย฽ูใกล฾เคียงกัน ในอดีตอาจเคยใช฾ดินแดนร฽วมกัน มีการแผ฽ขยายอาณาจักร เคยทําศึกสงครามเพื่อขยาย อาณาเขต มีการรบพ฽ุง และในบางช฽วงอาณาจักรต฽างๆก็มีความสัมพันธแกัน ช฽วยเหลือ เอื้อเฟื้อกันอย฽างดี อย฽างไรก็ตาม ประเทศในเขตเอเชียตะวันออกเฉียงใต฾จะประกอบด฾วย กล฽ุมชนพื้นเมือง ซึ่งเป็นเจ฾าของพื้นที่โดยบรรพบุรุษดั้งเดิม และชนกล฽ุมอื่นที่อพยพมาจาก อ า ณ า จั ก ร อื่ น เ พื่ อ ส ร฾ า ง ค ว า ม เ จ ริ ญ ร฽ุ ง เ รื อ ง ใ ห฾ กั บ อ า ณ า จั ก ร ซึ่ ง เ ป็ น ส฽ ว น สํ า คั ญ ใ น ประวตั ิศาสตรแของประเทศ ดังนั้น การศึกษาศิลปกรรมในกลุ฽มประเทศอาเซียนจึงเป็นการ เรียนรู฾วัฒนธรรมวตั ถุ หรอื ศลิ ปกรรมที่ยงั คงหลงเหลือแสดงตวั ตนอันเปน็ อัตลกั ษณแของกลุ฽ม ชนแต฽ละประเทศในดินแดนอาเซียนที่สอดคล฾องกับประวัติศาสตรแของชนชาติเพื่อให฾เกิด ความเข฾าใจในตัวตนของกลุ฽มชนในแต฽ละประเทศซึ่งยังคงเป็นตัวแทนของความเป็นชาติผ฾ูมี อารยธรรม และมีวัฒนธรรมที่ร฽ุงเรืองดีงามสืบมาถึงปใจจุบัน ในที่นี้จะขอกล฽าวตัวอย฽างงาน

180 ศิลปกรรมสําคัญๆ ที่เกี่ยวข฾องและมีความสําคัญสอดคล฾องกับประวัติศาสตรแและความ เป็นมาของเชือ้ ชาติ ความเชอ่ื รวมทั้งงานศลิ ปกรรมที่เกีย่ วข฾องกับความเป็นอยู฽ของแต฽ละชน ชาติพอสังเขป ดงั นี้ อนึง่ ศลิ ปกรรมทีม่ าจากประเทศในกลุ฽มอาเซียนทีท่ าํ การศกึ ษา ในบางกรณี อาจมีลักษณะ คล฾ายคลึงกนั เนอื่ งจากมีการอพยพเคลื่อนย฾ายผู฾คนในอดีต เคยมีประวัติศาสตรแร฽วมกันและ เป็นส฽วนหนึ่งของกันและกันตามระบอบอาณาจักรโบราณจึงทําให฾งานศิลปกรรมมีความ เกี่ยวข฾องเน่ืองจากเดิมเป็นกล฽ุมชนกล฽ุมเดียวกัน อย฽างไรก็ตาม ประเทศในกลุ฽มอาเซียนที่ ควรทาํ การศกึ ษา มีดงั นี้ 1.ประเทศไทย(ราชอาณาจกั รไทย) 2.ประเทศลาว(สาธารณรฐั ประชาธิปไตยประชาชนลาว) 3.ประเทศเมียนมา หรอื พม฽า(สาธารณรฐั แหง฽ สหภาพเมียนมา) 4.ประเทศกมั พชู า หรอื เขมร(ราชอาณาจักรกมั พชู า) 5.ประเทศเวียดนาม(สาธารณรฐั สงั คมนิยมเวียดนาม) 6.ประเทศมาเลเซีย(สหพนั ธรฐั มาเลเซีย) 7.ประเทศอนิ โดนีเซีย(สาธารณรัฐอินโดนีเซีย) 8.ประเทศสิงคโปรแ (สาธารณรัฐสิงคโปรแ) 9.ประเทศฟิลิปปินสแ(สาธารณรฐั ฟิลิปปินสแ) 10.ประเทศบรูไน(บรูไนดารสุ ซาลาม) กล฽ุมประเทศทั้ง 10 นี้ เปน็ แหล฽งรวมอารยธรรมและสรา฾ งงานศลิ ปกรรมที่ทรงคุณค฽าจํานวน มากหลายพันแห฽ง และพบงานศิลปกรรมประเภทสถาปใตยกรรมซึ่งถูกขึ้นเป็นมรดกโลก จากยเู นสโกเปน็ จํานวนมาก นับว฽าเปน็ งานศลิ ปกรรมที่มปี ระวตั ิศาสตรแอันยาวนาน มีความ งดงาม และแสดงถึงความเก฽าแก฽แห฽งอารยธรรมทรงคุณค฽า เช฽น นครวัด และเมืองพุกาม ดังน้ันจึงขอกล฽าวถึงงานศิลปกรรมบางส฽วนที่มีความสําคัญในแต฽ละประเทศเพียงสังเขปไว฾ ดงั จะกล฽าวต฽อไป ศลิ ปกรรมอันเป็นส฽วนหนึ่งของวัฒนธรรมของอาเซียน เป็นศิลปกรรมที่มีบทบาทต฽อวิถีชีวิตคน และมีเอกลักษณแ มีความยิ่งใหญ฽ซึ่งเต็มไปด฾วยความเชื่อและความศรัทธาของมนุษยชาติ โดยปรากฏ เป็นหลักฐานซึ่งยูเนสโก(UNESCO)ประกาศไว฾เป็นมรดกโลกในเขตเอเชียตะวันออกเฉียงใต฾เป็นส฽วน สําคัญ จํานวน 22 แห฽ง คือ ไทย 3 แห฽ง ลาว 2 แห฽ง พม฽าหรือเมียนมา 1 แห฽ง กัมพูชา 3 แห฽ง เวียดนาม 5 แหง฽ มาเลเซีย 2 แห฽ง อินโดนีเซีย 4 แหง฽ ฟิลิปปินสแ 2 แห฽ง 1) ไทย ได฾แก฽ นครประวัติศาสตรแพระนครศรีอยุธยา เมืองประวัติศาสตรแสุโขทัยและเมือง บริวาร แหล฽งโบราณคดีบ฾านเชียง

181 2) ลาว ได฾แก฽ เมืองหลวงพระบาง วัดพูและการตั้งถิ่นฐานโบราณที่เกี่ยวข฾องภายในภูมิทัศนแ วฒั นธรรมจาํ ปาศกั ดิ์ 3) พม฽าหรอื เมียนมา ได฾แก฽ กล฽ุมเมอื งโบราณอาณาจักรพยู 4) กัมพูชา ได฾แก฽ นครวัด ปราสาทพระวิหาร แห฽งโบราณคดีอิศานปุระปราสาทสมโบรแไพร กกุ 5) เวียดนาม ได฾แก฽ หม฽ูโบราณสถานเมืองเว฾ เมืองโบราณฮอยอัน สถานทีศักดิ์สิทธิ์หมีเซิน พระราชวงั จักรพรรดิแหง฽ ทังลอ็ ง(ฮานอย) ปูอมปราการของรางวงศแโฮ 6) มาเลเซีย ได฾แก฽ มะละกาและจอรจแ ทาวนแ มรดกทางโบราณคดีแหง฽ หบุ เขาเลง็ กง 7) อินโดนีเซีย ได฾แก฽ กล฽ุมวัดบรมพุทโธ กล฽ุมวัดปรัมบานัน แหล฽งมนุษยแยุคเริ่มแรกซางีรัน ภมู ทิ ศั นวแ ัฒธรรมของบาหลี : ระบบซูบะกแ หลักการตามปรัชญาไตรหิตครณะ 8) ฟิลิปปินสแ ได฾แก฽ โบสถแบาโรกแห฽งฟิลิปปินสแ นครประวตั ิศาสตรแวกี นั อย฽างไรก็ตาม เน่ืองจากระยะเวลาในการสอนมีจํากัดผู฾สอนจึงพิจารณาอภิปรายถึงศิลปกรรมประจํา ชาติแหง฽ สําคัญๆ หรอื ชิน้ สาํ คัญๆพอสังเขป เพื่อแสดงใหเ฾ หน็ ถึงวัฒนธรรมของแต฽ละประเทศดงั น้ี ประเทศไทย(ราชอาณาจักรไทย) ประวัติศาสตรแไทย ประเทศไทย มอี ารยธรรมที่รง฽ุ เรอื งมายาวนาน ต้ังแต฽สมัยก฽อนประวัติศาสตรแ ดัง จะพบแหล฽งโบราณคดีก฽อนประวัติศาสตรแอย฽ูทั่วประเทศ เช฽น แหล฽งโบราณคดี บ฾านเชยี ง แหล฽งโบราณคดีถ้ําพระ แหลง฽ โบราณคดีดอนตาเพชร ฯลฯ ซึ่งต฽อมามี การพัฒนาเปน็ อาณาจกั รในยุคประวัติศาสตรแ โดยพบเอกสารโบราณจํานวนมาก อ฾างถึงชาวไทย เดิมมีชื่อว฽า “สยาม” ในบางกล฽ุมชนเรียกชาวสยามว฽า “เสียม” เปน็ ที่อย฽ูสําหรบั กลุ฽มชนชาวพื้นเมือง ชาวไท หรือ “ไต” และกล฽ุมชนอื่นๆเข฾ามา อาศัยอยู฽ในอาณาบริเวณสุวรรณภมู มิ าเนิน่ นาน เป็นแผ฽นดินที่มีความหลากหลาย ทางเชอื้ สายต฽างๆ ซึ่งอาจสรุปได฾ว฽า มีการอพยพของคนกล฽ุมอื่นเข฾ามาเพื่อก฽อตั้ง เป็นชาติ โดยเรียกชื่อกลุ฽มชนของตนว฽า “สยาม” โดยมีประวัติศาสตรแอาจกล฽าว โดยสรุปจาก 2 แนวทาง คือ 1.อาณาจกั รโบราณบนดินแดนไทยในปจใ จุบนั ได฾แก฽ - ทวาราวดี - ละโว฾ - ศรวี ิชัย - หริภุญชัย

182 - ล฾านนา - สโุ ขทยั - อยุธยา - ธนบุรี - รตั นโกสินทรแ หรือ 2. กําหนดให฾อาณาจักรสุโขทัยเป็นจุดเริ่มต฾นของประวัติศาสตรแไทย ซึ่งยึด จากลายสือไทยบนศิลาจารึกเป็นจุดเริ่มของประวัติศาสตรแ คือ สุโขทัย อยุธยา ธนบุรี และรัตนโกสินทรแ อย฽างไรก็ตาม อาณาจักรต฽างๆ ซึ่งนับว฽าเป็นประวัติศาสตรแของชนชาติแสดงให฾ เห็นความเปน็ มาที่ข฾องเกีย่ วกนั ของอาเซียน ซึง่ จะกล฽าวโดยย฽อไว฾ ดงั นี้ ทวารวดี (พทุ ธศตวรรษที่ 6-13) เปน็ อาณาจักรที่รงุ฽ เรืองมาในอดีต เป็น อาณาจกั รแรกทีม่ หี ลกั ฐานพบในดินแดนไทย ซึง่ เดิมเรียกว฽า “ศรี ทวารวดี” แปลว฽า พระนางผู฾เป็นดั่งประตแู ห฽งความดีงาม หรอื ทางส฽ูความดีงาม ซึ่งมีการ กล฽าวถึงจากบันทึกของพระถงั ซมั จงั๋ ว฽าเป็นอาณาจกั รแหง฽ หนึ่งทีม่ คี วามร฽ุงเรือง อยู฽ในแคว฾นสุวรรณภูมิ เรยี ก “โถโลโปติ” หรอื “ทวารวดี” นัน่ เอง ละโว้ (พุทธศตวรรษที่ 11-19) เป็นอาณาจักรทีอ่ ย฽ูฝใ่งซ฾ายของแม฽น้ําเจ฾าพระยา มี ศูนยแกลางอํานาจที่ลวปุระ(จังหวัดลพบุรี) ได฾รับอิทธิพลความเชื่อฮินดูจากขอม หรือเขมร และพุทธศาสนามหายานจากตอนใต฾ของประเทศ ซึ่งพบเอกสาร โบราณได฾กล฽าวถึงการแยกดินแดนออกเป็นอาณาจักรหริภุญชัย และอาณาจักร สุโขทัยทางตอนเหนอื (ก฽อนทีจ่ ะรวมเข฾ากับเมืองอโยธยาในช฽วงเวลาต฽อมา) ศรวี ิชัย (พุทธศตวรรษที่ 13-18) เปน็ อาณาจักรทีพ่ บการกล฽าวถึงจากพ฽อค฾าชาว จีนว฽าชื่อ “ซื่อลี่ฝอซื่อ” หรือ “ศรีวิชัย” ซึ่งอยู฽ตอนใต฾ของประเทศไทยกินอาณา เขตไปถึงมาเลเซีย เกาะสุมาตรา เกาะชวา และเกาะต฽างๆของอินโดนีเซีย ในบาง กรณีเชื่อว฽ามีศูนยแกลางอย฽ูที่สุราษฎรแธานีของไทย และในช฽วงพุทธศตวรรษที่ 16 อาณาจักรโจฬะ(อินเดีย)ได฾ยึดครองอาณาจักรศรวี ิชัยได฾ท้ังหมด หริภุญชัย (พุทธศตวรรษที่ 12-18) เป็นอาณาจักรที่เป็นอิสระจากละโว฾ เป็น อาณาจักรมอญซึ่งอ฽ูทางภาคเหนือของประเทศไทย ภายหลังได฾รวมเข฾ากับสยาม หริภุญชัยได฾รับอิทธิพลความเชื่อฮินดุ พุทธศาสนามหายานและเถรวาท ศูนยแกลางอยู฽ที่ลําพูน(จังหวัดลําพูน)ในช฽วงพุทธศตวรรษที่ 19 หริภุญชัยได฾ผนวก เปน็ ส฽วนหนึง่ ของอาณาจักรล฾านนาโดยสมบูรณแ ล้านนา (พุทธศตวรรษที่ 18-20) เป็นอาณาจักรที่อย฽ูทางภาคเหนือของไทย

183 ร฽ุงเรืองเคียงคู฽สุโขทัย มีความสัมพันธแกันมา ปใจจุบันดินแดนล฾านนาหมายถึง เชียงใหม฽ เชียงราย ลําพูน ลําปาง พะเยา แพร฽ น฽านและแม฽ฮ฽องสอน ล฾านนา รุ฽งเรืองที่สุดในสมยั พระเจ฾ากือนา และเรียกคําว฽าล฾านนา ค฽ูกับ ล฾านช฾าง(ประเทศ ลาว) ซึ่งสันนิษฐานว฽า ล฾านนามาจากการกําหนดฐานะทางการปกครองในอดีต ซึ่งใช฾เรียกกัน เช฽น พันนา แสนนา สิบสองพันนา(สิบสองปในนา) ล฾านนามีต฾น ราชวงศแคือพญามังรายซึ่งภายหลังได฾ขยายอาณาจักรและรวมหริภุญชัยได฾สําเร็จ ซึ่งได฾ร฽วมมือกับสุโขทัย(พ฽อขุนรามคําแหง) และพะเยา(พระยางําเมือง)ในเวลา ต฽อมาเพื่อขับไล฽มองโกลที่รุกรานจากจีนลงมาทางใต฾ ภายหลังล฾านนนาถูกพม฽า คกุ คามและในสมัยกรุงศรีอยุธยา(พระนารายณแมหาราช)ล฾านนาเป็นส฽วนหนึ่งของ อาณาจักรอยุธยา ซึ่งในช฽วงธนบุรี และรัตนโกสินทรแ สยามสามารถกอบกู฾ อาณาจักรล฾านนามาเปน็ ส฽วนหนึง่ ของสยามได฾ในที่สดุ สุโขทัย (พุทธศตวรรษที่18-22) เป็นอาณาจักรที่นับว฽าเป็นอาณาจักรซึ่งอยู฽บน ดินแดนสยามในทางประวัตศิ าสตรแ คําว฽า “สุโขทัย” มาจากคําว฽า สุข และ อุทัย ซึ่งรวมความว฽า “ร฽ุงอรุณแห฽งความสุข” เดิมดินแดนแห฽งนี้เป็นสถานีการค฾าของ ละโว฾ เป็นส฽วนหนึ่งของขอมซึ่ง ในสมัยพ฽อขุนบางกลางหาวและพ฽อขุนผาเมืองได฾ ร฽วมมือกนั ชิงเอาสโุ ขทัยมาเป็นอิสระ และพ฽อขุนผาเมืองยกเมืองนี้ให฾แก฽พ฽อขุนบาง กลางหาว ซึ่งต฽อมาเปลี่ยนพระนามเป็น “ศรีอินทราทิตยแ” ต฾นราชวงศแพระร฽วง พระราชบิดาของ “พ฽อขุนรามคําแหง” ซึ่งเป็นช฽วงที่รุ฽งเรืองที่สุด มีการขยาย อาณาจักรกว฾างขวาง หลังจากสมัยนี้แล฾วเมืองต฽างๆก็ประกาศตนเป็นอิสระจาก สุโขทัย ต฽อมาสโุ ขทยั ได฾กลายเป็นส฽วนหนึ่งของอยุธยาในทีส่ ุด อยุธยา (พุทธศตวรรษที่19-24) เป็นอาณาจักรแห฽งที่ 2 ที่มีอํานาจในดินแดน สยามตามประวัติศาสตรแ ชื่อ “อยุธยา” มาจากความเชื่อศาสนาฮินดู เร่ือง รามายณะ โดยกล฽าวถึงพระราทม(ร฽างอวตารของพระนารายณแ)เป็นกษัตริยแครอง เมืองอโยธยาซึ่งเป็นความศรัทธาที่ชาวสยามมีต฽อสถาบันกษัตริยแในสมัยนั้น เดิม อยุธยาเป็นเมืองลูกหลวงในสมัยละโว฾ เม่ือสุโขทัยเสื่อมอํานาจ พระเจ฾าอู฽ทอง ทรงผนวกสุโขทัยเข฾ากบั อยธุ ยาและย฾ายชัยภูมิมายังอยุธยาซึ่งดํารงเป็นเมืองหลวง ถึง 417 ปี มีการเสียกรุง 2 ครั้ง โดยครั้งที่ 1 สามารถกอบก฾ูได฾โดยสมเด็จพระ นเรศวรมหาราช และครั้งที่ 2 สามารถกอบกู฾ได฾โดยพระเจ฾าตากสินมหาราช และ ต฽อมาจงึ ย฾ายราชธานีไปยังธนบรุ ี ธนบุรี (พุทธศักราช 2310-2325) เป็นอาณาจักรในช฽วงเวลาอันส้ันเพียง 15 ปี คือ “กรงุ ธนบรุ ี” มีพระมหากษัตรยิ แเพียงพระองคแเดียวคือ พระเจา฾ ตากสินมหาราช

184 ศิลปะทวารวดี ซึ่งสามารถรวบรวมดินแดนสยามได฾อีกครั้งหลังจากเสียกรุงอยุธยาครั้งที่ 2 ช฽วง สถาปัตยกรรม ปลายรชั สมยั เกิดจลาจล และมีการสถาปนาราชวงศใแ หม฽แทนทีค่ ือ ราชวงศจแ กั รี ทวารวดี รัตนโกสินทรแ (พุทธศักราช 2325-ปใจจุบัน) เป็นยุคอาณาจักรของราชวงศแจักรี มี เมืองหลวงที่ “กรุงเทพ” โดยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟูาจุฬาโลกมหาราช (รัชกาลที่ 1) สืบเน่ืองมาถึงพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช (รัชกาลที่ 9 ) และสมเดจ็ พระเจา฾ อย฽ูหัววชริ าลงกรณบดินทรเทพยวรางกรู สถาปใตยกรรมสมัยทวารวดี ได฾แก฽ เจดียแพระประโทน เจดียแจุลประโทน (นครปฐม) เมืองคูบัว(ราชบุรี) เมืองโบราณอู฽ทอง(อําเภออ฽ูทอง สุพรรณบุรี) เมืองศรเี ทพ(อําเภอศรเี ทพ เพชรบรู ณแ) พระปฐมเจดียแ(นครปฐม) โดยขอกล฽าวถึง ตวั อย฽าง ไว฾ดังนี้ 1.เจดีย์พระประโทน จังหวัดนครปฐม เป็นเจดียแก฽ออิฐฐานสี่เหลี่ยม ด฾านบน เปน็ สถูป มีการวางผังไว฾อย฽างดตี ามคติพทุ ธ มีลวดลายปนู ป้นใ ประดับอยู฽ และพบ พระพทุ ธรูป พระพิมพแสมยั ทวารวดซี ึ่งปจใ จุบนั ถูกเก็บรกั ษาไว฾ทีพ่ ิพิธภัณฑแแ ห฽งชาติ พระปฐมเจดียแ 2.พระปฐมเจดีย์ จังหวัดนครปฐม ในรัชกาลที่ 4 ทรงมีพระราชวินิจฉัยว฽า พระ ธมเจดียแ หรอื พระปฐมเจดียแน฽าจะสร฾างสมัยพระเจ฾าอโศกมหาราชของอินเดียว ซ฽ง ส฽งพระสมณฑูตมายังสุวรรณภูมิซึ่งเดิมน฽าจะเป็นทรงโอควํ่าคล฾ายมะนาวผ฽าซีก คล฾ายกับสาญจ่ีของอินเดีย โดยอาจมีการบูรณปฏิสังขรณแครอบเจดียแเดิมในสมัย ต฽อมา ต฽อมาในรัชกาลที่ 5 ทรงปฏิสังขรณแเพิ่มเติมและยกยอดพระปฐมเจดียแเม่ือ พ.ศ.2413 อย฽างไรก็ตามลักษณะรูปทรงพระปฐมเจดียแนี้มีลักษระเป็นเจดียแทรง ระฆังคว่ํา มีพุทธบัลลังฐานสี่เหลี่ยมซ฾อนระฆัง มียอดและพระมหามงกุฎสวมไว฾ ยอดเจดียแ เป็นที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตขุ องพระพทุ ธเจดียแ

185 ประติมากรรม สถูปสาญจศี ลิ ปะอินเดีย(ซ฾าย)เปรียบเทียบกับพระปฐมเจดียแของไทย(ขวา) ทวารวดี ประติมากรรมทวารวดี ได฾รับอิทธิพลจากศิลปะอินเดียสมัยอมาราวดี คุปตะ หลัง คปุ ตะ และปาละ ส฽วนใหญ฽เป็นเร่ืองราวเกี่ยวกับพุทธศาสนา ได฾แก฽ พระพุทธรูป ต฽างๆ เช฽น พระพุทธรูปศิลาขาว(พิพิธภัณฑแเจ฾าสามพระยา อยุธยา) พระพุทธรูป ปางแสดงปฐมเทศนาภาพสลักหินถ้ําฤาษีเขางู(ราชบุรี) ประติมากรรมดินเผารูป นักดนตรีสตรี 5 นาง(บ฾านคูบวั ราชบุรี) ศิลปะศรวี ิชยั พระพุทธรปู ศิลาขาว(ซ฾าย)-พระพุทธรูปปางแสดงปฐมเทศนา(กลาง)-นักดนตรี สถาปัตยกรรมศรี (ขวา) วิชยั ได฾แก฽ พระบรมธาตุไชยา เจดียแวัดแก฾ว เจดียแวัดหลง วัดพระธาตุ(สุราษฎรแธานี) วรมหาวิหาร(นครศรธี รรมราช)โดยขอกล฽าวถึงตัวอย฽าง ไว฾ดังนี้ 1.วัดพระบรมธาตุไชยา จังหวัดสุราษฎรแธานี เป็นโบราณสถานสมัยศรีวิชัย คือ เม่ือประมาณ 1,200 ปีมาแล฾ว เจดียแประธานทรงมณฑปมีมุขจรนัมยื่นมา 4 ด฾าน อย฽ูศูนยแกลางประกอบด฾วยเจดียแบริวาร 4 ทิศ ลดหลั่นลงมา 3 ชั้น ล฾อมด฾วย วิหารคดทั้ง 4 ด฾าน ประกอบด฾วยพระพุทธรุปเก฽าแก฽ประดิษฐานรอบตลอด วิหารคด เป็นลกั ษณะงานศลิ ปะแบบศรวี ิชัย

186 2.วัดพระธาตวุ รมหาวิหาร หรอื วัดพระบรมธาตุ จังหวัดนครศรีธรรมราช เป็น วัดที่สันนิษฐานว฽าสร฾างปลายสมัยศรีวิชัย ซึ่งมีการเปลี่ยนจากนิกายมหายาน มา เป็นเถรวาท มีการออกแบบอาคารและแผนผังสถาปใตยกรรมตามลักษณะของ คติศาสนาซึ่งมีเจดียแประธานที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุเป็นสถูปใหญ฽ทรง กลมจากศิลปะลังกา ปลียอดประดับทรงดอกบัวตูมอิทธิพลจากสุโขทัย ซึ่งแสดง ถึงการรับอิทธิพลของลังกา(นิกายเถรวาท)ซึ่งเป็นเจดียแองคแแรกของเจดียแทรง ลังกาในประเทศไทย ประติมากรรมศรี ประติมากรรมศรีวชิ ยั ได฾แก฽ พระโพธิสตั วแปใทมปาณี พระโพธิสัตวแอวโลกิเตศวร วิชัย แปดกร พระพทุ ธรปู นาคปรก (สุราษฎรแธานี) ในทีน่ ้ีจะขอกล฽าวถึงพระโพธิสตั วแ ปทใ มปาณี ดงั นี้ พระโพธิสัตวป์ ทั มปาณี พบที่อาํ เภอไชยา สรุ าษฎรแธานี หล฽อดว฾ ยสาํ ริดลกั ษณะ ศลิ ปะศรวี ิชยั พบเป็นชนิ้ ส฽วนเท฽าองคแจริง ส฽วนท฽อนล฽างและแขนขาดหายไป ทรง ยืนตามคตินยิ มมหายาน พระอมิตาภะซึง่ ประดบั อย฽ูเบื้องบนหายไป พบ เครือ่ งประดบั ศรี ษะ กรองศอ และพาหรุ ดั เป็นประตมิ ากรรมที่มีชอื่ เสียงทีส่ ดุ ของศิลปะศรวี ิชยั ในประเทศไทยซึ่งมีความงดงามมากที่สดุ

187 ศิลปะละโว้ หรือ พระโพธิสัตวแปทใ มปาณี(ซ฾าย) รายละเอียดใบหนา฾ ของพระโพธิสัตวแปใทมปาณี ลพบุรี หรอื ขอม (ขวา) สถาปัตยกรรม สถาปใตยกรรมละโว฾ หรือลพบุรี หรือขอม กล฽าวอีกอย฽างหนึ่งว฽า เป็นศิลปะขอม ละโว้ หรือลพบุรี ในประเทศไทย หรอื ศลิ ปะแบบเขมร หรือศิลปะร฽วมสมัยขอมในประเทศไทย ได฾ หรอื ขอม แบ฽งสถาปใตยกรรมตามประเทศกมั พูชาเปน็ หลกั คือ 1.สมยั ก฽อนเมอื งพระนคร (ศิลปะพนมดา สมโบรแไพรกกุ ไพรกเมง กาํ พงพระ) 2.สมัยเมืองพระนคร (ศลิ ปะกเุ ลน พระโค บาแค็ง เกาะแกรแ แปรรูป บันทายสรี คลงั บาปวน นครวดั และบายน) อย฽างไรก็ตาม ศิลปะลพบุรีหรือศิลปะขอมในไทยนี้ส฽วนใหญ฽เป็นสถาปใตยกรรมใน ศาสนาฮินดู มีบางส฽วนที่เป็นพุทธศาสนามหายาน ศิลปะลพบุรี ได฾แก฽ ปราสาท พนมรุ฾ง ปราสาทเมืองตํ่า ปราสาทสด฿กก฿อกธม กล฽ุมปราสาทตาเมือน ปราสาท ศขิ รภูมิ ปราสาทพิมาย โดยขอกล฽าวถึงตัวอย฽าง ไว฾ดงั นี้ 1.ปราสาทพนมรุ้ง บุรีรัมยแ อยู฽บนยอดภูเขาไฟที่ดับสนิทแล฾ว “พนมร฾ุง” แปลว฽า “ภูเขาอันกว฾างใหญ฽” เปน็ ศาสนสถานฮินดู ไศวนิกาย เป็นที่ประทับของพระศิวะ ซึง่ เชอ่ื กันว฽า ทรงประทับอย฽ูบนยอดเขาไกรลาส ซึ่งพบสิ่งก฽อสร฾างที่ปราสาทพนม รุ฾งอยู฽ 4 สมัยจากเก฽าที่สุดเรียงลําดับไป ได฾แก฽ ปราสาทอิฐ(ศิลปะเกาะแกรแ) ปราสาทน฾อย(ศิลปะบาปวน) ปราสาทพนมรุ฾ง(ศิลปะนครวัด) และบรรณาลัย (ศิลปะบายน) นอกจากนี้ยังพบจารึกเกี่ยวกับปราสาทพนมร฾ุงและความเป็นมา ของกษัตริยแและอาณาจักรรวมท้ังความเชื่อเกี่ยวกับพระศิวะด฾วย ปราสาทพนม ร฾ุงเป็นปราสาทหินทรายสีชมพู วางผังหันหน฾าไปทางทิศตะวันออก ประดับด฾วย ประติมากรรมนูนต่ํานูนสูงสลักอย฽างวิจิตรตระการตาเร่ืองราวเกี่ยวกับพระศิวะ มหาเทพ รามายณะทและทุกวันขึ้น 15 คํ่า เดือน 5 ของทุกปี พระอาทิตยแแรกจะ ส฽งอทะลุผ฽านช฽องประตูท้ังหมดคือ 15 ช฽องของปราสาทอย฽างมหัศจรรยแ และมี การวางผงั ดุจเปรียบจักรวาลในคมั ภีรแอย฽างสมบูรณแแบบ รวมทั้งหน฾าบันที่ประดับ

188 เหนือประตตู ะวนั ออกคือ “ศวิ นาฏราช” และ”ทับหลงั นารายณแบรรทมสินธุแ” ปราสาทพนมรุ฾ง หนา฾ บันศวิ นาฏราช(ซ฾าย) ทับหลังนารายณแบรรทมสินธแุ(ขวา) 2.ปราสาทพิมาย อําเภอพิมาย นครราชสีมา เปน็ ปราสาทหินที่อยู฽บนพื้นราบที่มี ขนาดใหญ฽ที่สุดในไทย เป็นเทวสถานฮินดู ได฾รับการต฽อเติมภายหลังให฾เป็นศาสน สถานพุทธศาสนานิกายมหายาน มลี กั ษณะศลิ ปะแบบปาปวน บายน และนครวัด ซึง่ ปราสาทพิมายจะหันหนา฾ ไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต฾ซึ่งตรงกบั ทิศของพระนคร เมืองหลวงของอาณาจักรเขมร เน่ืองจากเป็นปราสาทที่สร฾างและบูรณะจากสอง สมยั และจากความเช่อื ของฮนิ ดแู ละพุทธศาสนา ทับหลังของปราสาทจึงปรากฏ เป็นภาพสลักพุทธประวัติ และผสมผสานกับลวดลายของฮินดูเช฽น พระสลักศิ วนาฏราช รามายณะ และสะพานนาคราชซึ่งเป็นสะพานเชื่อมระหว฽างโลกกับ สวรรคแในศาสนาฮินดู ปราสาทประธานของพิมายเป็นปราสาทหินทรายสีขาว มีมณฑปและเรือนธาตุ ภายในประดับด฾วยรูปเคารพสําคัญ ปรางค์หินแดงเป็น ปราสาทหินทรายสีชมพูมีมุขยื่นสี่ทิศมีภาพสลักเร่ืองมหาภารตะและพระกฤษณะ ปราบม฾าเกศนิ ปรางคแพรหมทตั เป็นปรางคศแ ลิ าแลงพบประติมากรรมลอยตัวสอง ชิ้นคือ ประติมากรรมนั่งสมาธิ และประติมากรรมรูปสตรีคุกเข฽าซึ่งสันนิษฐานว฽า เป็นรูปจําลองพระเจ฾าชัยวรมันที่ 7(พรหมทัต) และนางอรพิม(ปใจจุบันอย฽ูใน พิพิธภัณฑสถานแหง฽ ชาติพมิ าย)

189 ปราสาทพิมาย ประติมากรรม สะพานนาคราชของปราสาทพิมายติดกบั ทางเข฾าทิศใต฾ของปราสาท ละโว้ หรือลพบุรี ประติมากรรมละโว฾ หรอื ลพบรุ ีหรอื ประติมากรรมขอมในไทยที่เก฽าแก฽ที่สดุ เป็น หรอื ขอม ศลิ ปะสมยั ก฽อนเมอื งพระนครมลี กั ษณะคล฾ายกบั วัฒนธรรมขอม แตเ฽ มอ่ื ต฽อมา ลกั ษณะงานประติมากรรมของลพบุรีเร่มิ มีลักษณะทีเ่ ปน็ เอกลกั ษณแเฉพาะของ ตนเองซึง่ ตา฽ งจากขอมในกัมพชู าในยุคเดียวกัน เป็นการสร฾างรูปเคารพเป็น ประติมากรรมลอยตวั ในศาสนาฮินดเู ปน็ ส฽วนใหญ฽ และมีประติมากรรมทางพุทธ ศาสนาบ฾าง มคี วามคล฾ายคลึงกบั ขอม แต฽มีลกั ษณะเฉพาะตามแบบฉบบั ของ ลพบุรี ประติมากรรมลพบรุ ี ได฾แก฽ พระไภสัชครุ(พิพิธภณั ฑแแ หง฽ ชาติพระนคร) พระพทุ ธรูปปางห฾ามสมุทร(ศลิ ปะลพบุรีแบบบายน) พุทธรปู นาคปรก(ซ฾าย) และพทุ ธรูปปางห฾ามสมทุ ร(ขวา)ศิลปะลพบรุ ี

190 ศิลปะสโุ ขทัย สถาปใตยกรรมสโุ ขทัยนับเปน็ อาณาจักรทีไ่ ด฾รบั การยอมรับว฽าเปน็ สมัยเริม่ ต฾นของ สถาปัตยกรรม สยาม หรอื เริม่ ต฾นประวัติศาสตรไแ ทย ซึ่งเดิมสโุ ขทยั เปน็ เมืองการค฾าของละโว฾และ สุโขทัย ต฽อมาได฾ประกาศตนเปน็ อิสระจากละโว฾หรอื ขอม โดยสุโขทยั เป็นดินแดนอดุ ม สมบูรณแจากล฽ุมแม฽นํ้าปิงและยม มีเมอื งทีส่ ําคัญคือ เมืองศรีสัชนาลัย เมือง สโุ ขทัย และเมืองกําแพงเพชร ลักษณะสถาปใตยกรรมเจดียแประธานของสุโขทัย เชน฽ 1.เจดียแสมยั สุโขทยั แท฾ ได฾แก฽เจดียแทรงพ฽ุมขา฾ วบิณฑแ 2.เจดียแทรงกลมแบบลังกาได฾รับอิทธิพลจากลังกา(ศรลี ังกา)เข฾ามากับพทุ ธศาสนา คือ เจดียแช฾างลอ฾ ม 3.เจดียแแบบศรีวิชัย คือเจดียแทรงลังกาที่มีฐานและองคแระฆังสูงและบางทีมีคูหา ประดิษฐานพระพุทธรปู เชน฽ มณฑปวัดเขาใหญ฽ เจดียแพุ฽มข฾าวบิณฑแ(ซ฾าย)-เจดียแลงั กาทรรงช฾างลอ฾ ม(กลาง)-เจดียแแบบศรวี ิชยั (ขวา) สถาปตใ ยกรรมที่สาํ คญั ของศิลปะสุโขทยั ได฾แก฽ 1)อทุ ยานประวัตศิ าสตรแสุโขทัย เช฽น วัดมหาธาตุ วัดตระพังเงิน วัดตะพานหิน และวัดศรีชุม 2)อุทยานประวัติศาสตรแ ศรสี ชั นาลัย เชน฽ วัดพระศรรี ัตนมหาธาตเุ ชลยี ง วดั เจดียแเจ็ดแถว วัดสวนแก฾วอทุ ยานใหญ฽ วัดส฽วนแก฾วอุทยานน฾อย วัดนางพญา วัดช฾างล฾อม และ3)อุทยาน ประวัติศาสตรแกําแพงเพชร เช฽น วัดพระสี่อิริยาบถ วัดพระแก฾ว วัดพระธาตุ โดยขอกล฽าวถึงตวั อย฽าง ไว฾ดงั นี้ 1.วัดมหาธาตุ เมืองเก฽าสุโขทัยเป็นวัดที่สร฾างในสมัยแรก มีเจดียแประธานเป็น เจดียแพ฽ุมข฾าวบิณฑแ ล฾อมด฾วยเจียดแ 8 องคแบนฐานเดียวกัน เจดียแพุ฽มข฾าวบิณฑแคือ เจดียแทรงดอกบวั ตมู เป็นเอกลักษณแของศลิ ปะสุโขทยั วิหารหนา฾ เจดียแประธานเป็น วิหารขนาดใหญ฽ประดิษฐานพระพุทธรูปพระศรีศากยมุนี เอกลักษณแของวัด มหาธาตคุ ือมีความเป็นสุโขทยั แท฾ เบื้องฐานเจดยี แท฾งหลายเปน็ รูปปูนป้ในพระสาวก ในลาทักษิณาวรรตรอบพระมหาธาตุซึ่งเป็นการเคารพต฽อพระพุทธเจ฾า และเจีย ทั้ง 8 หมายถึงการจําลองตามคติจักรวาลโดยมีเจดียแประธานคือยอดเขาพระ สุเมรุ นอกจากนี้ภายในวัดยังมีวิหารประทับในซ฾ุมซ฾ายขวา คือพระอัฏฐารสปาง ประทานพร และพระอัฏฐารสปางเปิดโลก (พระอัฏฐารส เป็นคําเรียกในสมัย สโุ ขทยั หมายถึง”พระสงู 18ศอก” ตามคัมภีรแมธุรัตถวิลาสินี กล฽าวว฽าพระพุทธเจ฾า

191 มีพระวรกายสูง 18 ศอก) วัดมหาธาตุ 2.วัดพระศรีรัตนมหาธาตุเชลียง(เมืองศรีสัชนาลัย) เป็นวัดที่มีความสําคัญมา แต฽โบราณกาล มีอาณาบริเวณขนาดใหญ฽ ลักษณะศิลปกรรมรับอิทธิพลจาก ศิลปะขอมแบบบายน เจดียแองคแประธานทรงพระปรางคแซึ่งก฽อด฾วยศิลาแลงบน ฐานสี่เหลี่ยมจัตุรัสย฽อมุมไม฾สิบสอง เรือนธาตุทําเป็นซ฾ุมโถง ภายในซุ฾มมีสถูป ขนาดเล็กรูปดอกบัวตูมประดิษฐานอย฽ู เป็นที่บรรจุพระธาตุหรือของศักดิ์สิทธิ์ ซึ่ง เรียกกันว฽า “หัวใจพระพุทธเจ฾า” บริเวณวัดมีพระวิหาร เจดีราย มณฑปพระ อฏั ฐารสสีอ่ ิริยาบถ และวหิ ารสองพีน่ อ฾ ง วดั พระศรีรัตนมหาธาตเุ ชลียง 3.วัดพระสีอ่ ิรยิ าบถ จังหวัดกาํ แพงเพชร เดิมกําแพงเพชรเปน็ เมอื งหนา฾ ด฽านของ สโุ ขทัย มรี ฽องรอยของเมืองกําแพงเพชรมคี วามเกีย่ วข฾องกบั สโุ ขทยั เช฽นเดียวกับ ศรสี ชั นาลยั เปน็ โบราณสถานที่ประกอบด฾วยมณฑปพระสี่อริ ิยาบถ เป็นคติการ สร฾างพระพทุ ธรูปตามอิริยาบถต฽างๆจากวัดพระพายหลวงและวัดเชตพุ นของ สุโขทัย จดุ เด฽นคือมณฑปขนาดใหญ฽ซึง่ ประดิษฐานพระพุทธรูปในอิริยาบถยืน (ปางประทานอภยั ) เดิน(ปางลลี า) น่ัง(ปางมารวิชัย) นอน(ปางไสยาสนแ)

192 ประติมากรรม วดั พระสี่อริ ิยาบถ สุโขทยั ประติมากรรมสุโขทัยที่มีชื่อเสียง ได฾แก฽ พระพุทธรูปสมัยสุโขทัยซึ่ง มี 4 หมวด คือ 1.หมวดแรก เป็นพทุ ธรูปสมัยแรกอิทธิพลศลิ ปะปาละซึ่งรับมาจากพุกาม(พม฽า) 2.หมวดใหญ฽ เป็นพุทธรูปที่รบั มาจากศิลปะลังกา นิยมปางมารวิชัยพระพักตรแรูป ไข฽ ขมวดพระเกศา มีรศั มเี ปลว พระขนงโก฽ง พระโอษฐแยิ้มซึง่ มีมากที่สดุ ในสโุ ขทยั 3.หมวดกําแพงเพชร มีลักษณะคล฾ายหมวดใหญ฽แต฽ต฽างกันที่พระนลาฏกว฾าง (หนา฾ ผากใหญ฽) และขมวดพระเกศาขนาดเล็กกว฽า 4.หมวดพระพุทธชินราช เป็นพุทธรูปสกุลช฽างเมืองพิษณุโลก มีลักษณะต฽างจาก หมวดใหญ฽คือ พระพกั ตรแอวบอ฾วนกว฽า มีปลายนิ้วท้ังสี่เสมอกันซึ่งเป็นเอกลักษณแ เฉพาะ ลกั ษณะประติมากรรม พระพุทธรปู สมยั สโุ ขทยั และพทุ ธรูปเมือง กําแพงเพชร อย฽างไรกต็ ามพระพุทธรูปสมัยสุโขทัยได฾รับความนิยมอย฽ูนับว฽ามีความงดงามที่ลง ตัว ของแบบฉบับไทยในปใจจุบันด฾วย ตัวอย฽างประติมากรรมสุโขทัยในไทยที่มี

193 ชื่อเสียง เช฽น พระพุทธชินราช พระพุทธชินสีหแ พระพุทธสิหิงคแ พระพุทธมหา สุวรรณปฏิมากร และพระศรีศากยมุนี นอกจากประติมากรรมพุทธรูปแล฾ว ยังมีประติมากรรมปูนปใ้นประดับ สถาปใตยกรรม และเครื่องป้ในดินเผาซึ่งเรียกว฽า “เคร่ืองสังคโลก” ซึ่งมีชื่อเสียงอีก ด฾วย ศิลปะล้านนา ศิลปะล฾านนาเป็นอาณาจักรทางตอนเหนือของไทย ซึ่งมีประวัติซึ่งสอดคล฾องกับ สถาปัตยกรรม พืน้ ทีเ่ ชียงแสน(เชียงราย)และหริภุญชัย(ลําพูน)ศิลปะล฾านนามีรากฐานเดิมจากหริ ล้านนา ภญุ ชัยและพฒั นาเป็นศิลปะของตนเอง สถาปใตยกรรมได฾แก฽ เจดียแกู฽กุดและรัตน เจดียแวดั จามเทวี วัดพระธาตุหริภุญชัย (ลําพูน) วัดเจ็ดยอด วัดพระธาตุดอยคํา วัด วัดพระธาตุดอยสุเทพ(เชียงใหม฽) พระธาตุลําปางหลวง(ลําปาง) วัดพระธาตุ ช฽อแฮ(แพร฽)โดยขอกล฽าวถึงตัวอย฽าง ไว฾ดงั นี้ 1.วัดเจ็ดยอด หรือวัดโพธารามมหาวิหาร จังหวัดเชียงใหม฽ สร฾างขึ้นในสมัย ราชวงศแมังรายโดยพระยาติโลกราชซึ่งเป็นศาสนสถานประจําปีเกิดมะเส็ง มี ลักษณะการสร฾างคล฾ายกับพุทธคยาในอินเดีย ซึ่งมีการจําลองสัตตมหาสถานทั้ง 7 แห฽งซึ่งพระพุทธเจ฾าทรงเสวยวิมุตติสุขแห฽งละ 7 วันก฽อนเผยแพร฽ศาสนา ได฾แก฽ โพธิบัลลังกแ อนิมิสเจดียแ รัตนจงกรมเจดียแ รัตนฆรเจดียแ ราชายตนเจดียแ อชปาล นิโครธเจดียแ และมุจจลินเจดียแ (ปใจจุบันเหลือเพียงอนิมิสเจดียแ รัตนฆรเจดียแ และ มุจจลินทเจดียแ)โดยจําลองแบบมาจากอินเดีย และได฾ทําการสังคายนา พระไตรปิฎกเป็นครั้งแรกในประเทศไทย(ครั้งที่8ของโลก) ซึ่งท่ัวไปเรียกวัดเจ็ด ยอดเน่ืองจากวิหารมยี อดเจดียแ 7 องคแน่ันเอง วิหารเจ็ดยอด หรือเจดีย์เจ็ดยอด เป็นสถานที่สังคายนาพระไตรปิฎกเป็นคร้ัง แรกในไทย มีลักษณะทางศิลปกรรมคล฾ายกับพุทธคยา(อินเดีย) มีการตกแต฽ง ลวดลายปูนปใ้นรูปเครือเถาและเทวดาประดับรอบวิหาร หลังคาเป็นเจดียแแบบ พุทธคยาและมีเจดยี แรวม 7 ยอด

194 วิหารวัดเจด็ ยอด และประติมากรรมนูนสูงประดับวิหาร อนิมิตเจดยี ์ คือสถานที่ทีพ่ ระพุทธเจ฾าเสดจ็ ยืนทอดพระเนตรโพธิบลั ลงั กแ ซึง่ พระองคแได฾ประทับและตรสั ร฾ู ณ ทีน่ น้ั 7 วัน ห฽างจากวิหารเจดียแเจด็ ยอดเลก็ น฾อย เป็นมณฑปแปดเหลี่ยม ก฽ออิฐถือปูน ผนงั ภายนอกทาํ เป็นซุ฾มคหู าตื้นๆ สว฽ นยอด ปรกั หักพังจนไม฽ทราบรูปทรงเดิม มีลวดลายปูนป้นใ ตกแต฽งรอบเสาและหางซุ฾ม คูหารอบมณฑปงดงาม อนมิ ิตเจดียแ รัตนฆรเจดีย์ คือสถานที่ที่พระพุทธเจ฾าประทับพิจารณาพระอภิธรรมปิฎกเป็น เวลา ถึง 7 วัน หลังตรัสรู฾ เป็นมณฑปยอดเจดียแที่มีเรือนแก฾วประดิษฐานเทวดา นิรมิตถวาย ตัวมณฑปทรงสี่เหลี่ยมต้ังบนฐานค฽อนข฾างสูง ปใจจุบันเหลือเพียงส฽วน ฐานและสว฽ นล฽างของพระมณฑป

195 รัตนฆรเจดียแ มุจจลินทเจดีย์ คือสถานที่ที่พระพุทธเจ฾าประทับเสวยวิมุตติสุขใต฾ต฾นจิกภายหลัง ทรงตรัสรู฾ อย฽ูใกล฾กับบ฽อน้ําซึ่งทรงมณฑปสี่เหลี่ยมก฽ออิฐถือปูน ภายในเป็นห฾อง ขนาดย฽อมๆ ส฽วนบนหกั พงั ไปนานแลว฾ 2.วัดพระธาตุลําปางหลวง เป็นวัดค฽ูบ฾านคู฽เมืองจังหวัดลําปาง อําเภอเกาะคา เป็นพระธาตุประจําปีเกิดในปีฉลู สร฾างอยู฽บนเนินสูง นับว฽าเป็นสถาปใตยกรรม ล฾านนาที่สมบูรณแแบบที่สุด วัดพระธาตลุ ําปางหลวงมีการสร฾างและบูรณะเช฽น ใน สมัยพระนางจามเทวี อย฽างไรก็ตาม วัดพระธาตุลําปางหลวงยังคงตําแหน฽งตาม ความเชื่อของคติจักรวาลในพุทธศาสนาอย฽างชัดเจน แบ฽งเขตพุทธาวาส สังฆาวาสไว฾อย฽างชัดเจน เขตพุทธาวาส ได฾แก฽ เจดียแพระธาตุลําปางหลวง วิหารหลวง วิหารน้ําแต฾ม วิหารต฾นแก฾ว วิหารละวดว฾ วิหารพระพุทธ และหอพระพุทธบาท และนอก กําแพงแก฾ว ทิศใต฾ก้ันด฾วยประตูไปสู฽เขตสังฆาวาส ประกอบด฾วยหอพระไตรปิฎก กุฏิประดิษฐานพระแก฾วดอนเต฾า และกุฏิสงฆแอย฽างชัดเจน ด฾านหน฾าก฽อนเข฾าสู฽วัด เป็นบันไดพญานาคทางขึ้นส฽ูเนินด฾วยซุ฾มโขงหรือซ฾ุมประตูโขงผ฽านขึ้นไปยังวิหาร หลวง ท้ังหมดมีลักษณะโครงสร฾างสถาปใตยกรรมและลวดลายตามแบบฉบับ ล฾านนาทีเ่ ปน็ เอกลกั ษณแของยุคสมยั บนั ไดพญานาค ซุ฾มโขง และพระธาตุลําปางหลวง(ซ฾าย) พระธาตุลําปางหลวง(ขวา)