Ыбрайымұлы Ә. Жерұйық жұмбағы

ЖЕР¥ИЫК ЖУМБАБЫ \\ мтылып Кол созасын алдагыга, Журесщ тэгп шакка Алданып, э-з. Жыныстьщ Арасынан балалардьщ, Teoeci кылт ететш анда-мунда. Асайсыц танкурайды - Уртьщ майлы, Жет1су - жер жанаты, нпркш, жайлы. «Аю!» деп коркытатын Кейде ландар, Кашканды кулкт кылып, тыркылдайды. Бэрше Кшкенеден таныс та ман, Теруден танкурайды калыспаган. Шыгады Талшын кыздын сыщ ыр уш, Жанына жакын жэне... алыстаган. Keнiлдiн битдщ бе екен шаттыгы езщ, Мелд1реп Кекешмде капты кезщ. Таулардьщ шаткалында жасырынып, Туртандай танкурайдай тэтп кез1м... 233

дд'\\лбеК Ы БЫ РА Й Ы М У Л Ы ТАУДАГЫ KY3. ШАТКАЛДАГЫ УН... Таудагы куз Корнем де KCJiicTicin, Тэкэппар бон кетед|\" тепе ryciu. 111аткадда он сап Жур ме екен сод 6ip ару, Оныц даусын Жацгыртып Gojiicri шьщ. Коркш сешн Мен уiniн бурын да ойп, 0 лi ештеме бшмеймш сырын жайлы. Эуендеткен Талшын ба, тагылар ма, Журен тусым Epinci3 шымырлайды. Орангандай Бекебай туб|\"т, мамык, Эппак булттар тебене тунып калып. Эудем жерд1 Коре алмай сипалактап, 0лга ауеннщ Мон-жайын тук укпадык. Тымык койнау Mewipey Fie бшедр Аландатты сол уннщ жеш мен!. Курен жакпар тасына Кырау шалган Кызыл шырай Жапырак емшедн Кектем кезде Шыккан ед бактан да онщ, Ынзыктыкзын абайсыз таткам домш. Bip хабарын Алмаи-ак кетем1з бе, Жумбак куш Кала ма шаткалда!ы ун?.. 236

ЖЕР¥ИЫКЖ¥МБАРЫ 235

ддтбек ыБЫ РАЙЫМ¥У1Ы TY3 ЬЕНTYJIKI Далада кар кымтаган бел-белестк Ветке алып аяцдаймын мен денестк Курпктен бой корсеткен курай, камыс, Ty6i де Дршшктен кенде емес-Ti. Тышкан бар кар астымен жыбырлаган, Бермегем о бэлеге бурын да мэн. Киядан жылт еткеш Bip саргайган, Ак карда алау зарта кыбырлаган. Жал г карап тулю екешн б1рден бглд1м, Ашкурсак камыменен журген куннщ. Шаншылып кенет карга койып Kerri, Кылыкпен туз даланы турленд1рд1н. Шамасы бул эрекет унамады, Bip сэтке каракетс{з тына калды. 1урегеп косаяктап колмен устап, Бутагын тобылгыпын тын алады. Не турл1 болар т!рлж кырымда алып, Ke6iHeH бiздep журм!з кырын калып. TYлкiшeк, тышканшылап кунелтесщ, Тауыкка ара-тура урын барып... Туз дала мелшиед1 жаткан эппак, \"Кзмдерге буйырады актамак бак?» ...Тулю imiK киген сулу кез алдымда, Журепм согатындай аткалактап. 238

ЖЕР¥ИЫКЖ¥МБАРЫ 237

Э д т б е к Ы БЫ РА ЙЫЛ/1¥71Ы ШЕКТЕСКЕН КвКЖИЕКПЕН... Сулулык - Тамсан гады ил байлагып, Алады Акылынды мундай бакыт. ЖауЬардьщ жанарына Епле epin, Кетердей Кешкшк Кун кимай батып. Жазира Жап-жасыл боп жан баураган, Карайды Ынтыктырып маргау магам. Кызгалдак Кауызына нэлш Terin, Калкамдай Ку.'пм кагып турды-ау галам. Нэркес ен и с т жупар... Куныкз ырган, Кездерщ отзай жанган Ырыкка ypf ан. Кылыгьщ Еркелжпен кабаттасып, EcTi алып Дуниеш умыттырган. Дэл солай Дала аударган ансарымды, Таратып жадымдагы Барша мунды. Майсадан езщ шыгар Тэр1зденш. С'агына Елестетем эр шагынды. 240

ЖЕР¥ИЫК ЖУМБАРЫ 239

д д \\ л б е К ЫБЫРАИ

ЖEPVЙЫKЖ¥/VIБAFЫ Суйсшем Акыльщнын суцгагына, Адасам, Ал, жаныцньщ жумбагына. 1лб1ген Ауыр булттар шудак-шудак, Кшюген Кецшщде муц дагы ма?.. Шарам жок Сулулыкка умтылмаска, Ешюмге менен езге Кулпьщды ашпа. Жупардан Бас айналар масавданып, Шектескен Кекжиекпен тылсым баска... Тылсым баска... 241

эдЫбек ы бы раиы м улы АГАДЫ ЖЫЛАП КАНА ТАМШЫЬУЛАК... Кэусары табигаттыц мвлталдеген, Шэрбатка малынады Елти денец. Ьулакка сылдыр каккан cepri белек, Жарыса шомыласын сен тунменен. Жуз1ннен ЖаЬуттай боп булак аккан, Кезшнен, юршгщнен кулап аккан. Еркще Ic-кимылын ба*ынбайды, Балбырай уылжнды унап-ак тэн... Жаньщды Серптед1 шымырлатып, Кезще кершед1 гумыр, бакыт. Кэусардын Ынтьнасын сылдырына, Дертпцн куалаган шырылдатып. Болмаиды Лэззаттан мэнд] ештемен, Буйырып, мезплшен сэл кеш кеген. Тутастаи Тула бойын ысып-суып, Кешесщ *ажап сэтп жан кешпеген. Агады Жылап кана Тамшыбулак, Бшмейсщ Эткендшш каншама уак. Кулайсын тесепне ( осын келт, Тэн ери байсал тартып, жан шьщылдап... 244

Жt Р¥И Ы К Ж¥Л/1БAFbl ШЛРЬЫ bVJITTAP ШЫРМАГАН... LniK шыкнан Караймын шаткалга эсем, Буырканып жатырсьщ ак танда сен. Аласурып зшд1 булт туишедк Шарбысына Шырмалган каптал басен. Мен андаймын Туйсжпен куд1регп, Койнауьщнан куршреп дуб1р erri. Карагайлар Капгаган м1з бакпайды, Кеудемдегт журепм 6ip д1р erri. Сен не деген Сустысын, галаматсьщ, Карай берем табылмай канатат шын. Журепмде б1ржола бейнен калып, Ущлед1 тесше маган ак шьщ. Жан баспатан 0H ipciH жаны тунык, Тек ез1ме сырьщды айт Агытылып. KepiKTi де тэкзппар кескшще, Кеюректе кайнайды шабытым ук. CeHi суйген Кенш м адаспайды, Куд^ретпен ешмм де таласпайды. Шарбы булттар шырмаган - Адыраспан Тутшшдей ез1цд1 аластайды... 243

дд'тбек ЫБЫРАЙЫМ¥ЛЫ All СЕЮЛД1 1C0PIHEP KYHHIH, 031... Мен бугшде куба туз, Даладамын, Жасап алдым Ьабамныц балаганы». Казагымнын кунелткен гумыры гой, Ж урт откен 1зщнен садагамын. Калы», бшк Эппак ши толкындаш ан, Осы нуда, Калкам-ай, шолпын калган. Орекпид1 журепм элденеден, Жолыгардай Боламын сол кунге алдан. Отт1 He6ip Бал доурен, тамашалар, Озепме куятын Жанаша нэр. Калын шидщ ортасы ыктасындау, Жел мен ойдан Болмашы арашалар. Бейнен сенщ Алыстан кыланьпкан. Агар бэлюм, Эл1 де сыланып тан. Ай секшд1 KopiHep Куннщ o3i, Казандагы Булынгыр быламыктан. 246

Сл

1<Ш91МЖ ^ПЯИ/ШЖ

Эдшбек ЫБЫРАЙЫМУЛЫ 248

ЖЕР¥ЙЫК,Ж¥МБАЕЫ Эппак шидщ Тербелер майда басы, Сыр айтады Бабамньщ сай, даласы. Менщ жаным 33ipme бульщгырлау, Мунартады Куншн де айналасы. 247

д д 'т б е К ЫБЫРАИЫЛ/1¥ЛЫ АК ПЕН САРЫ АСТАСКАН ДУНИЕДЕ... Кыс келед1 КаЬармен карымына ап, Жеткендей ме Сагынып, зарыгып-ак... Fаламат шак болады Жеруйыкта, Ушары - эппак, етеп - сары курак. Хал кешесщ, Бшмеймш, ертен нендей? Kepyiui ед1м Кызгалдак ертепнен кей. Маган деген KipiuiKci3 сез1мщдк Шарасы жок Сагыныш кемкергендей. Жаткандай-ау Шашылып карда шыны, Акн1акардын Бшнген алгаш унг Ак пен Сары Астаскан дуниеде Кушмдеген Коз1нн1н бар жасыны. I фл1пмнщ Азайган кермеп 6ip, Жылылыкка Кашан да кенде гумыр. Келш калган Кысты да 6epi аттатпай, У'стап турган сеюлд1 сендеп нур. 250

ЖЕРУИЫК Ж¥МБАБЫ АЙМАЛАЛ АЛТЫН АРАЙ... Мен тагы Aiira ушкастым урын келш, Амалын таба алмагам бурын нелж? Жанынан алаулаган шуак тамып, Б арамын о/^ф• тш• -о/•-•фп•н шьфынга ерш• . Ауыл да сэулетке енд1 колаттаты, Манына KyuripTriKTi жолатпады. Ак карды Аят нурга малындырып, Ай ару айьф тауга конактады. Шыркынан шапактекм шугплдеген, Албырап, босай берд1 букгл денем... Бетшщ нокгасы бар сулу керд1м, Бекер сез болып шыкты «бутш» деген. Журепм элденеден шым еткеш, Карау ой колын созды тунектегг Сейтсем ол epHeri екен жузш жапкан, Мунтаздай улб1реген ж1бектеп. Калмады Ай-дидарга анык шубэм, 0 зщд1 зангар кокке Алып шыгам. ... Аймалап, алтын арай еспм ауды, Кешлд1 кайтсем екен талыксыган... 249

дд'тбеК ЫБЫРАЙ АК САРАЙ АШЫЛАДЫ ТАПСА К1ЛТ1Н... Тамсансан Тандайъщда дэм1 калган, Кокейден кетпестей бон Нэ;п калган. Кулпырган сан алуан, Ойжаилауым, Айналдым журепннен саг ына алган. Жадырап Карсы аласын ксгпе кер!м, 0 зщде Ерекше сот еткеремш. Кызыл гул - Кызыл кейлек киген кыздай, 1лгер1 жетелейд1 кек белегпн. Кашпайды Сенен эсте сытылып бак, Каламын сикырына Жутьпып кап... Сылдыры тумалардын Кэусар да эсем Перште Кулгеншдеи сыкьпыктап. Тютеймш Мен З1л1мд1 эттен уназ, Сол сэпз Еске аламын, кап, кеш лаз. Турады журепмде мойыл жанар, Кап-кара Мелтендеген Пэк те мшЫз. 252

Елестегпм кез1ме жана... мана. Сен ^ксайсын Жаздагы самалага. Эппак м1нс1з Ниетщ сол калпында, Сагыныштан Саргайган сана гана... Арасында сагыныш Ак, Сарынын, 0 з1н тапшы 0 д1бш астарынын -. 251

ддтбек ЫБЫРАЙЫМ¥/1Ы ШЫРАГЫН, СОН БЕСЕ ЕКЕН, КАРЛЫГАШЫМ... 0 м1рд1 KeKceyuii едш улкен, ушан, Армандар банлт, багдар сипед1 сан. Ес1мде жарыгы жок кыстаудагы уй, Жанатын сыгырайып бштел1 шам. Отырдык талай жылдар сол «сэнменен», Кекейде киял жатты «болсам» деген. Кораны Аралаушы ек тун шннде, «Телдеген мал бар ма?» деп, кол 1иамменен. IUipKiH-ай, тэтл сэттер куш нулы, Ит ypin, ат KiciHep туш дулы. Кол шамды тутышандар бупнде жок, Шатырда калган екен ш нулг ЕлеусЬ жылдар жылжып, етл коктем, Елеа EcKi куннщ жетп леппен. Жарамас еш кэдеге коне шам!а, Карлыгаш уя салып от тутеткен. Ак шапак кандай жаксы танды турген, beciK ет Кол шамды осы зацды турмен. Шырагын сенбесе екен, Карлыгашым, Ата-анам буйымына жан б тр ген . 254

ЖЕР¥ИЫК,Ж¥МБАЕЫ Ынтыгып, Ентелейсщ алга асыга. Туспеген дак кетлге, жанга шубэ... Кисайсан кек майсага Турганында, Кауыздын нэл1 жугар жамбасыца... Ак сарай Ашылады тапса юлтш, Кулед1 сыкылыктап Жакса кулкыц. ...Шалкамнан жататынмын киял куып, Тебеннен жылжитугын акша бултьщ. Тамсансац Тандайьщда дэ\\й калган, Айналдым журегщнен сагына алган... 253

Э д ' т б е к ЫБЫРАЙЫЛ/1¥/1Ы АКГАЛДАГЫМ... Кауызынды самалга Ya6ipeTin, Эппак гулдер Турсьщдар ,aip д1р crin. Yui кун гумыр суретш жазгандар-ан. Бара жатыр белпсгз 6ip кун exin. Аспандагы Hyp шашкан Кунге мешй, Мылкау элем тым-тырыс Ундемейдг Эппак гулдер Атынды бшмеид1 екем, 03in жаилы, беимэл1м. KiM не дейд1... Беймэл1м гул Эппаксын дак конбаган, Бакытзайсын Ешк1мге тап болмаган. Жанымыздын шырайы уксас шыгар, Эппак кауыз... Ой салды кап ы ил маган. Bip сез1мд1 Кеудеме жакканда-ак шын, Куырылып керк1не Жатканда апшым. Журепмд1- желпиен Жупарынмен, Сен бупннен Мен уилн Акгалдаксын. 256

ЖЕРУИЫК >K¥/VIBAFbl

ГюIT<)|

дд'тбек ЫБЫРАИЫМУЛЫ a k -KVPTKA С’улу Куртка, Кыз-Куртка, Ак-Куртка анам, 03in жайлы жегп гой дакпырт маган. Кобыланды бабамныц хошын тауып, Ж|бергщ де келмеда жат журтка адам. Карамандар елд1 жур маскара гып, Сен устанган жолын да баска багыт. «Неге атаган анамды «Ак-Куртка» деп?», Кеи ойланам таба алмай астар, эдш... «Кыздын атын бер1мен байлаган ба? TypKi тектен бармайды жай кадамга...» Кенет у р кт астымда ат... Ушырастым, Ак каскырмен енпбм жок айналамда. Арлан емес, ак каскыр, курткасысьщ, Леа сошна бш нбес журтка сусьщ. Кекшуланнын imirme киелющ, Коргап калып сактайтын «улт» басшысын. Заманынан кермед1 TenkiHi юм? Тагылыкпен туз кезш, огп кунщ. «Аккуртка» деп атаган турю урпагын, Ьайкалады туркыннан тектипгщ, Улымайсыц 6opi боп ипкусадан, Урмейсщ де арпылдап иткусаган. Ьмеуршмен таныттын бар купкынды, Тэшр 63i беред1 к у и т саган. 258

ЖЕРУИЫК Ж¥А/1БА<ГЫ Кудпрттерде Жайнаган Акгалдагым, Жадыратты Сендеп шаттанган ун. Журген кезде адасып Сенделюпен, Эппак eTin тунектен Тапкан багым. 257

Э д \\л б е к ЫБЫ РАЙ

ЖЕР¥И Ы К Ж¥Л/1БАБЫ Мангаз басып журесщ мацдалада, Текпен келер тектшк - канда тана. Акборыкта жан кермес, Абайсызда Байкай калса каймана тан калады, э-э. Купиясын шешетш сыр табыла, Жумбак сауал шырмады 6ip таты да. ...Кершд1 ме 6epi боп Ак-Куртка анам, Аян 6epin кетпекке урпатына. 259

дд\\лбск ЫБЫРАЙЫМ¥ЛЫ БАКЫТТЫЦ КУШАГЫНДА... Ак шуак - самала нур теплетш, Аспаннан Кун жарыктык емшетш. Bo’iTopfaii yni есплер оянганда, Bip сарын шырыл тымбай еплетж. Дуние мамыражай албырайды, Баскуры кшз уйд|ц салбырайды. Карайсьщ босагадан карыс боймен, Жалан бас, жалан аяк тацгы райды. Кершсе кулын, бузау таяу маннан, Сер|дей куанасыц жаяу калган. Шабасьщ кулдырандап, кырга карай, Шыгардаи умтыласьщ аяулы алдан. KepeciH неше атасын кебелектщ, Вал даурен балдырган шак не демекшн? Козы, лак, кулын, бузау досын болган, GTinii карап турсам керемет кун Кешпппн 6ip гумырды жан укпаган, Еске алсам сол дэурещн шабыттанам. Кайдасын каска кулын, бейкунэ кез? Бакыттын кушагында шалыктаган.... Елеуаз калтарыста калып барам... 262

>KEP¥HblK,>K¥MBAFbl АНДАМАН КЕЙДЕ АМАЛСЬП... Жасырып жумбагынды кымкырасын, Ььипрмей жен, жайынды сыргьща шын. Алдамшы, коп нароет андатпайтын, Табигат ез1н гана ыркы басым. Болмашы т 1рш1Л1кке култ коктем, Кониин суык сорган уш гп еткен. Кары ери тенбпщенген алабыца, Жылкы да ен-туслмен ciitiri кеткен. Тебшдел масанраиды танабыца, Кершбей анау-мынау адамына. Ьрекше жаралыпты жануарлар, BipbiHfafi yinpiMCH ала-кула. Муны 6ip купияна саьшамын, Таппаспын, Бэлюм кайта таба аламын. ...Андамай кейде амалсыз жер согамыз, Жасырган кешлдердщ калаганын. Ей, калка, квндлщнен садагамын... 261



ЖЕР¥ИЫК; >K¥/VlBAFbl 263

266

ЖЕРУИЫК ЖУМБАГЫ БАЯГЫ СОЛ ТАСТАК ЖОЛ... Келемш желдей ескен кол1кпенен, Boil oepin коигандаймын желжке мен. Ауылга жылдар салып, Таяп калдым, Мундайда болмае кещл елшпеген. Баягы сол таетак жол шандатады, Бул жерде ерекшелеу тан да атады. Кезще елесгетт сан килы жайт, Ып-ыстык сез1м берер жанга тагы. Жарасып туратугын керкт енменен, Мойылдай каракат кез Мелтендеген. Бойынан куре жолдын авюбустан, Талдырмаш тусер ед1 селтецдеген. Киыстау жаткан ауыл Hipгпамада, Великпен карсы алар ед сурша бала. Караквз кул1м кагып, жан тартатын, Есетш тулгасынан 6ip самала. Кол жуган бозбала алып квтередр Сол шагы балдан тэты шекер едт Колына ап топылайын бойжеткен кыз, Ауылга жаяу тартып кетер едк Барлыгы керген тустей - не кереп, Ум1тке ж!п гакканы Бекер едк.. 265

Э д ш бек ЫБЫРАЙЫА/1¥/1Ы БУЛЫКГЫР ЬТМЫРТ ПА, ЭЛДЕ.. Таты да езш жалгыз Оцашамын, Осыида келш отыр кона сагым. Мосыга калайы 1Л1П, Алаулаттым, Казанный кайнауында бомаса mih... Даланын Тынысына шым батамын, Коинаудан унсгз турып Ым катамын. Бульщгьф ымырт па, элде, Коцшм бе? Кекейде калып койган сымбат, энщ... Талай 6i3 Кекке шыктык сешлменен. Сол шактар жылдар жылжып, Кешндеген. Карпкок тун койынын тамылжытып, Эн салдьщ, Э л1ге ун1н сешлмеген... Жанымды Тербетед1 дала тымык, Калыктар дэм еа жок канат-ум1т. Bipeyie Жар болганын назасы ауыр, Эу баста Bip мен ушш жаратылып. Сен1м бе, уакыт па Какымды аган, Сез1мд1 селкеу1 жок - закымдаган? Дэуысын Салгандагы эн кулаг ымда, ...Жай гана маздаган от Лапылдаган. 268

ЖЕР¥ИЫК;Ж¥Л/1БАВЫ БОЛГАНДА ТАЗЫН, АЛГЫР... Достурдщ oipi - алга озып, 6ipi - есkipген. Не Typai аныз, дасган жур есплген. Сал, cepi, саяткерлш салтанаты - Касына укй тазы шеелрген. Алпа^ыт* кызыкггырган кеп улыкты, Анга сап не 6ip куйге кемйпптк Даланын шеж1ресз баян егкен, Тазьшын тагдыры да теп мыкты. Саятка кансонарда барган куш, Талайды тазы ujipKiH тандандырды. Жйтгтщ дэурешне айнала алган, Иттщ де бола коймас арман, муны. Bepim сан каптырды кек Ty6iTTi, Таласта танытады ептшктк Тазыдан сулулык пен нэзштштц Kopecin жэне тагы тектшктй Журесщ шат-думанга шылкып коппен, Келед1 булттын басын ешкш кектем. Болганда тазын алгыр, шалымды тым, Карайды сулулар да ынтык кеппен. Сез сейлер сынкып кулш, тартымды эрй Угасын ойын лэмнщ артындагы. Кеш батса колегейлеп жарык козш, Bip шетте калар калка жаркылдагы. Кекейде арман-кусы шарк урталы, Сершер эн салады нар тулгалы. ...«Жшптщ 6opi б1рдей би болмайды», Иттщ де тазы емес кой арпылдагы. 267

Э д т б е к ЫБЫ РАйЫ Л/ivyibi ЭЛДЕК1М КЕ'ДДЕСЕРДЕИ.. Тагы да Тузге келдгм саным ауып, Дем берш туратугын Жаныма ауык. Мен e^i Тузде туган гулек ед1м, Сондыктан далам ыстык, Жаным-ау, ук. Тербелген шид1н басы Кунд1 аймалап, Сез1м1н ак шуактын ыцгай калап. Таласкан Жарык, Тунек Таиталасып, Кызаръщ, Алаулайды мундай да алан. Шагы ед1 бейуакгьщ, Inrpne — ifiip, Жолыгар капияда жур ме Кыдыр? Журепм кеудемдеп Тасырлаган, Салады Даламенен 6ipre дуб1р. Сушнем байтагыма манаураган, Ганибет туган жерге карау маган. Улб1рей Буркеп алган ак кауызын, ¥лпа гул дэл е\"йндей Бар аумаган. 270

ЖЕРУЙЫК; >K¥A/IBAFbl iLer-гЖ---А 1Ь_~ -W * V 269

е д тб е к ЫБЫРАЙЫМ¥/1Ы 272

ЖЕРУЙЬЩ ЖУМБАБЫ Еслмде эппак жузщ, Балан жаныц, Касымда, 0 юншгп, Кала алмадьщ. Элдеюм кездесердей Иен жерде, Караптан карап турып... Алавдадым. 271

дд\\лбеК ЫБЫРАЙЫЛ/1У/1Ы Ж УПРШ ЖАУКАЗЫННАН ЖАУКАЗЫНГА... Децгеле-е-еп Bip орында зурмай талам, Уакыт, мен езщмен 6ipre айналам. Даланыц кары ертен, Кек кылтиып, Жауказын кауызына нур байлаган. Кешлд1 нэуетек гул бупндеген, Кара жер Балбырайды букш денен Меймшдеп К упит кез1 Ак шуакка, Журеп калка кыздыи лушлдеген. Атады Кус ушмен тандар тагы, Сез1мд1 Улб1ретш жанга артады. Жауказын карыс суйем бойы да жок, Кощлге oip эсерш ангартады. ( улулык ушырасар шалык басар, Естисщ Килы эуенд1 жалыкпас эр. Арылган курт1к кардан коныр жота, Кыркага Кеншщн алып кашар. Саршымшык, кара торгай шыкылыктар, r Ip i ф• ши• н•к Кек жузшен жутынып нэр. ...Ж упрт Жауказыннан жауказынга, Куанган сэби кулю сыкылыктар... 274

ЖЕР*ИЫК; >K¥/VIBAFbl ЭППАК КАР, КЫЗЫЛ АЛЛУ... Шьщылгыр аяз кернеп ман даланы, Аз кун гi каЬарына малданады. Бурсендеп пенде байкус кун кешед1, Жыльгньга алау отка жан калады. Жанады бшем агаш бабыменен, Шэн кайнар мосыдагы табыменен. Эппак кар, кызыл алау, кара куйе, Алыстан булдырайды шагыл элем. Сары аяз сакылдаган е1реседк прг» ^• ш•ип• к тепер•шпен тф• еседк• Кусезтщ колын сугып койынына, Пенде жур таусылмайтын 6ip ece6i. Бейнеттщ батпаны кеп бесенеден, Сенд1рер коз*ан шокты кесемеген. 0 м1рдщ ешпесе деп жантан оты, Тамызык 1здеп етер пешенеден. Кадамга бара алмайгын батыл мундай, Жаньщды сырт айналар жат угынбай. ... Ошактын оты маздап сыздыктайды, Жанымнын алаулаган лапылындай Ызгар да бэсендед1 зыкыны аган, Жарыкка умтылады буюл адам. ... Эппак кар, кызыл алау, кара шэупм, Аязды жылытып тур шытынаган. 273

Э д т б е к ЫБЫРАЙЫЛ/1¥У1Ы КАЗДАР КЕТ1П БЛРАДЫ... СvРкайj]аны 11 гак атты, кырбык карлы, Аямайды, байкаймын, бурлыкканды. 0рмек салыл аяз жур терезеге, Эйнепне элемшн жыр гып халд|. Шынылтыр шаксынайды тез1м нш , KiM унатар ipench мез1 кунд1? Аркасынан еткен сон ызгырык жел, Кек сиырдык мелиген KOii мунды. Ьуиыгы - ауыл, суыктан тайынганнан, Жаибаракат 6ip кезп жайык калган. Кокиланып кораз да шакырмайды, Мекиеннщ жанында уайым халдан. Шытынайды сурыксыз шытынган кун, Аяз кысып, желтоксан зыкымды алдын. EciK ашса боп-боз бон бу к1ред1, Тамагынан устадын жутынганнын... жсл оьннер ебщен ызын етпе, Тыныс алсан сезшер сызын окне. ...Ал кешеге жан шыкпай, Ертенгшк, Каздар кет in барады кызыметке. 276





ддтбек ЫБЬ!РАЙЫМ¥ЛЫ

ЖЕРУИЬЩ Ж¥МБАЕЫ 111

дд'1Лбек ЫБЫРАЙЫМ¥/1Ы КЭУСАР Дэл кайр гуршдейд1 тау сарылдап, Етен курпк кардын кауеарылмак. bip шетте мелт-мелт erin сылдырайды, Нэтшде, плкэм1 жок кэусар булак. ГауЬардай сушр музга жан салады. Сумб1ден тырс-тырс е т т замшы агады. EpireH кар суына ыластанбай, Бшменмш тап-таза бон к а ш а агады?.. Карайсын саф нэрсеге куныкканнан, Неге эсем жаратты екен туныкты Аллам. Пэк кешл пэк сез1мд1 тудыратын, Б1лмеймш кай 6ip туста умыт калган? Мазалап осы сауал баганадан, «Айт. айт>> деп, кылгындыра жаганы алган. Кенки1п кораш куйде мен караймын, Бастапкы болмысынан адаланган. Пендеш табигатпен сынагандай, Мвлд1реп агып жаткан тума кандай. Манына жуый алмай лайсан су, Курдымга ылас куйде кулагандай... Сонымен агып кетсе кунэ калмай... 280

>KEP¥HblK,>K¥MBAFbl ЖАБАГЫГА МИIГЕН ¥Л Жабагыга мшген ул жабысып ап, Талай саган кез келер oai сынак. Мына OMipre карайеын тонды козбен, Ал, анасы безекгеп, жан ушырад. ¥лы Дала Елшщ уланысын, Болар талам уайым, куанышьщ. ¥лт жолында урандан, Ат болганда, Косармысыц бзйгеге куланы шын?... Куда каска жаба!^ ы сет ер ме екен? Ал, кызыгы т1рлжтщ шекерге тен. Тэттшерге алдансан, Аргымагын - 03itmi алып арманга жетер ме екен? nimiHi ерек бул каска жабагыньщ, Кдраган кез байыптап, табады угым. ТэуелЫздж мураты - дербестжте, Бостан сана тглеймш саган, улым. Мэнплж Ел - басталган Култегшнен, Айтар дейсщ ондай ой шм тепннен? Каршадайдан атка кон, казак улы, Мираскорлык 1здесен шын тегщнен... Жабагыга мшген ул жабысып ап, Талай саган кез келер эл1 сынак... 279