สารานุกรม-เปิดโลกปิโตรเลียมและพลังงานทดแทน

อำาเภอศรรี าชา จังหวดั ชลบุรี และปลายทางอยูท่ ี่คลังนาำ้ มนั ปลาย ตอ้ งใชอ้ ปุ กรณป์ อ้ งกนั ภยั บคุ คล (personal protective equipment, ระบบลอจสิ ตกิ สป์ โิ ตรเลยี ม ท่อของบริษัทท่อส่งปิโตรเลียม ท่ีอำาเภอเสาไห้ จังหวัดสระบุรี PPE) ชนดิ ใดบา้ ง อกี ทง้ั ถ้ามกี ารรัว่ หกจะต้องดำาเนินการอย่างไร และคลังนำ้ามันที่อำาเภอลำาลูกกา จังหวัดปทุมธานี นอกจากนี้ truck manhole ช่องเปดิ ด้านบนถัง ยังมีท่อแยกไปยังบริษัทบริการเช้ือเพลิงการบินกรุงเทพ (BAFS) ช่องเปดิ ท่ีอยดู่ า้ นบนของถงั บรรจุนำา้ มนั บนรถขนสง่ นำ้ามนั เป็นชอ่ ง ทีด่ อนเมืองอีกดว้ ย วงกลมเส้นผา่ นศูนย์กลาง 40-50 ซม. สำาหรบั การเติมน้ำามนั และ 2. คลงั นา้ำ มนั ลาำ ลกู กา-สนามบนิ สวุ รรณภมู ิ ระยะทาง 38 กโิ ลเมตร การซ่อมบาำ รงุ มีฝาถังปิดเปิดซึง่ มักทำาจากอะลมู เิ นียม และติดตง้ั 3. มาบตาพดุ -ศรรี าชา เปน็ ทอ่ สว่ นขยายตอ่ จากศรรี าชา ไปยงั กลมุ่ อุปกรณค์ วบคุมไอนาำ้ มัน ชอ่ งเปดิ จะต้องประกอบด้วย โรงกลัน่ นาำ้ มันบริเวณ อำาเภอมาบตาพดุ จงั หวัดระยอง ระยะทาง 1. วาล์ว (valve) ระบายไอนำ้ามันขณะปฏิบัติงานปกติ เช่น 67 กิโลเมตร ขนส่งน้าำ มนั ได้ 7,200 ลา้ นลติ รตอ่ ปี ขณะเตมิ น้ำามันเข้าถัง หรอื เมือ่ นำ้ามันขยายตัวเพราะอุณหภูมิสูงขน้ึ นอกจากนี้บริษัทมีแผนท่ีจะขยายระบบท่อให้ครอบคลุมพ้ืนท่ีต่อ 2. วาลว์ สุญญากาศ (vacuum valve) ซ่ึงยอมให้อากาศไหลเข้าถงั จากเส้นทางจากสระบุรีไปยังจังหวัดขอนแก่นและพิษณุโลก ท้ังน้ี ขณะถา่ ยเทนา้ำ มนั ออกจากถงั หากไมม่ อี ากาศไหลเขา้ ขณะถา่ ยนา้ำ มนั การขนส่งทางท่อมีราคาค่าขนส่งต่อหน่วยต่ำา มีความปลอดภัยสูง ออก ถังจะบุบจากแรงดันบรรยากาศ และไมก่ อ่ ใหเ้ กดิ ปญั หาจราจร แตใ่ นปจั จบุ นั ปี (พ.ศ. 2552) สามารถ 3. วาลว์ ระบายไอฉกุ เฉนิ (emergency pressure vent) ทาำ หนา้ ท่ี ใหบ้ รกิ ารขนสง่ ทางทอ่ ได้เฉพาะนำ้ามันใส (ดู white oil) เท่านน้ั ระบายไอน้าำ มันออกเมอ่ื เกดิ ไฟไหม้ เพื่อปอ้ งกนั ถงั ระเบิด วาลว์ นีม้ ี และไมร่ วมเชือ้ เพลิงผสม (biofuel) ทกุ ชนิด (ดู Fuel Pipeline ขนาดใหญก่ วา่ วาลว์ ระบายไอนาำ้ มนั ในขอ้ 1 นอกจากนย้ี งั มอี ปุ กรณ์ Transportation Limited ประกอบ) เพิม่ เตมิ เช่น วาลว์ ระบายไอ (vapor vent) และอปุ กรณ์ตรวจ throughput charge คา่ ธรรมเนียมการใชค้ ลังนาำ้ มัน สอบการล้น (overfill sensor) ในกรณที ่เี ป็นรถบรรทกุ ท่ีใชร้ ะบบ คา่ ธรรมเนยี มในการใชถ้ งั เกบ็ นาำ้ มนั หรอื อปุ กรณอ์ นื่ ๆ ในคลงั นา้ำ มนั บรรจนุ ำา้ มนั จากกน้ ถงั (ดู bottom loading) ท่ีบริษัทหนึ่งจ่ายให้อีกบริษัทหน่ึง โดยทำาสัญญาระบุระยะเวลาไว้ อย่างชัดเจน เช่น บริษัท ก. ทำาสัญญาขอใช้ถังเก็บน้ำามันดีเซล ปรมิ าณ 10 ล้านลิตรตอ่ เดอื น เป็นระยะเวลารวม 1 ปกี บั บริษัท ข. โดยยินยอมให้บริษัท ข. คดิ ค่าธรรมเนียมในการใชถ้ งั อปุ กรณ์ และสิง่ อาำ นวยความสะดวกอน่ื ๆ เชน่ แท่นจา่ ยน้าำ มัน ท่าเรอื ใน อัตรา 1 บาทต่อลติ รตอ่ เดือน ทงั้ นีบ้ รษิ ทั ก. จะจา่ ยค่าธรรมเนยี ม ตามปริมาณน้ำามนั ทน่ี ำาเข้าไปทคี่ ลงั น้าำ มันของบริษัท ข. แตจ่ ะไมม่ ี สว่ นเกี่ยวขอ้ งใดๆ กบั คา่ ใช้จา่ ยในการดาำ เนนิ งานและงบลงทุนของ คลังนาำ้ มนั แห่งนน้ั วิธกี ารนแ้ี ตกตา่ งจากคลงั น้ำามันร่วม (ดู joint venture depot) tool box meeting การประชมุ กลมุ่ การประชุมกลุ่มท่ีใช้เวลาส้ันๆ ประมาณ 10-15 นาที ระหว่าง หวั หนา้ งานกับพนกั งานระดบั ปฏบิ ัติการ เชน่ พนักงานขับรถขนสง่ นำ้ามัน และพนักงานประจำาคลังนำ้ามัน หัวข้อของการประชุมจะ เน้นยำ้าเรอ่ื งระเบยี บปฏบิ ตั ิ ความปลอดภยั ข้อควรระวงั เป็นพเิ ศษ ในระยะนั้น เชน่ ฝนตก นา้ำ ทว่ ม หรอื ถนนชำารุด รวมทงั้ มกี ารนำา เหตุการณ์อุบัติภัยที่เกิดข้ึนมาถ่ายทอดในที่ประชุม พร้อมทั้งให้ข้อ แนะนำาในการปอ้ งกนั หรือหลีกเลยี่ ง การประชมุ ลักษณะน้ี อาจจดั ใหม้ ที กุ วนั กอ่ นเขา้ งาน หรอื ตามความเหมาะสมของแตล่ ะหนว่ ยงาน transport emergency card (TREMCARD) เอกสารแสดงแผน ช่องเปดิ ของถงั นำา้ มันทต่ี ดิ ต้ังบน ฉกุ เฉนิ เมือ่ เกดิ อุบตั เิ หตุของรถขนส่งนาำ้ มัน (เทรมการ์ด) รถบรรทกุ นาำ้ มัน เอกสารติดรถขนส่งนำ้ามัน ซึ่งให้รายละเอียดของสินค้าท่ีกำาลัง ขนสง่ วา่ เปน็ นาำ้ มนั ชนดิ ใด มอี นั ตรายตอ่ คนและสง่ิ แวดลอ้ มอยา่ งไร มีวิธีการเก็บที่ถูกต้องอย่างไร และในกรณีท่ีเกิดเพลิงไหม้มีวิธีการ ดบั เพลงิ ทถ่ี กู ตอ้ งอยา่ งไร รวมทงั้ ใหร้ ายละเอยี ดดว้ ยวา่ ผเู้ ขา้ ไปกภู้ ยั สารานุกรม 153 เปดิ โลกปโิ ตรเลียมและพลังงานทดแทน

ระบบลอจิส ิตก ์ส ิปโตรเ ีลยม truck-fed depot คลังน้าำ มันท่รี ับน้าำ มันทางรถบรรทุก คลังนำ้ามันที่รับน้ำามันจากโรงกลั่นนำ้ามันหรีอคลังนำ้ามันอ่ีนโดย ทางรถบรรทุกก่ึงพ่วงขนาดใหญ่ เพราะไม่สามารถทำาการขนส่ง โดยทางเรือ ทางท่อ หรือทางรถไฟได้ จึงจำาเป็นต้องใช้การ ขนส่งโดยรถขนส่งน้ำามัน แม้ว่าจะเป็นการขนส่งที่แพงเมื่อ เทียบกับการการขนส่งน้ำามันด้วยวิธีอ่ืน นอกจากน้ียังมีคลัง นำ้ามันที่แบ่งตามลักษณะการรับนำ้ามันอีก 3 ประเภท ได้แก่ คลังน้ำามันที่รับนำ้ามันทางรถไฟ (ดู rail-fed depot) ทางท่อ (ดู pipeline-fed depot) และ ทางเรือ (ดู sea-fed depot) ประกอบ) tugboat เรือลากจงู เรือขนาดเลก็ ทแ่ี ขง็ แรงและมกี ำาลังมาก ใช้ลากจงู หรอื ดันเรอื ขนสง่ นา้ำ มนั ซงึ่ มขี นาดใหญเ่ ขา้ เทยี บทา่ ในกรณที ท่ี า่ เรอื คบั แคบ หรอื มกี าร จราจรทางนำา้ คบั ค่งั หรอื ในกรณที ีเ่ รอื ขนส่งน้าำ มันมีขนาดใหญเ่ มือ่ เทยี บกบั ขนาดของทา่ เรอื เรอื ลากจงู ชว่ ยบงั คบั ทศิ ทางของเรอื ขนสง่ นำ้ามนั ไดด้ ี ทาำ ใหเ้ ข้าเทยี บทา่ ได้อย่างปลอดภยั เรอื ลากจูง 154 สารานุกรม เปดิ โลกปิโตรเลยี มและพลงั งานทดแทน

ullage ปริมาตรวา่ งในถงั น�ำ้ มัน ถังชั้นในเป็นเหล็ก ท้ังยังก�ำ หนดให้ติดต้ังอุปกรณ์ตรวจสอบการรั่ว ระบบลอจสิ ตกิ สป์ โิ ตรเลยี ม ช่องว่างในถังบรรจุน้ำ�มัน วัดจากผิวหน้าของน้ำ�มันท่ีมีอยู่ในถังถึง ไหลไว้ระหว่างถังช้ันนอกและถงั ชน้ั ในอกี ดว้ ย ในคลงั น�ำ้ มัน มกี าร ระดบั สงู สดุ ของถงั ทสี่ ามารถจนุ �ำ้ มนั ได้ ชอ่ งวา่ งดงั กลา่ วคอื ปรมิ าตร ฝงั ถงั น้ำ�มนั ไวใ้ ตด้ นิ ด้วยเช่นกัน โดยส่วนใหญจ่ ะเป็นถงั ส�ำ หรับเกบ็ ว่างในถังนำ้�มันที่จะรับนำ้�มันเข้าเก็บเพิ่มในถังได้ มีหน่วยเป็นลิตร น�ำ้ มนั ปนเปอ้ื นทเี่ กดิ ขน้ึ ในกระบวนการขนถา่ ยนำ้�มนั อยา่ งไรกต็ าม (ดู tank dipping ประกอบ) ถงั บรรจุนำ�้ มันปนเปื้อน (ดู slop tank) อาจเปน็ ถังทตี่ ั้งอยู่บน ullage bar, ullage gauge แปน้ แสดงระดับน้ำ�มนั พื้นดินกไ็ ด้ นอกจากถงั น�้ำ มนั แลว้ ในประเทศไทยยงั ก�ำ หนดใหฝ้ งั แป้นโลหะที่ติดตั้งไว้ในถังบรรจุนำ้�มันของรถขนส่งนำ้�มัน มีขีด ถงั กา๊ ซปโิ ตรเลยี มเหลว (LPG) ในสถานบี ริการเติม LPG ให้แก่ และลูกศรแสดงระดับของน้ำ�มันที่บรรจุอยู่ว่ามีปริมาตรเท่าใด รถยนต์ไวใ้ ต้ดนิ ดว้ ย เชน่ 3,000 ลิตร หรอื 5,000 ลิตร ก่อนการใช้งานต้องปรับแปน้ upper explosive limit (UEL) ขีดจ�ำ กัดข้ันสูงของส่วนผสม น้ีให้ถูกต้องแม่นยำ� โดยการตวงน้ำ�แทนน้ำ�มันในช่องบรรจุแต่ละ ระเบดิ ได้ (ยอู ีแอล) ช่องของถงั บรรจนุ �ำ้ มนั (ดู tank truck compartment) แล้วปรบั ดู explosive limit แปน้ ใหต้ รงกบั ปรมิ าตรทว่ี ดั จากนนั้ จะมกี ารรอ้ ยลวดและตตี ราผนกึ vapor control system ระบบควบคมุ ไอน้ำ�มัน (ดู seal) เพือ่ ป้องกันการแกไ้ ขแปน้ แปน้ แสดงระดบั น้�ำ มนั ใช้กัน ระบบท่ีจัดการไม่ให้ไอน้ำ�มันรั่วไหลสู่บรรยากาศ 1. ขณะรับจ่าย อยา่ งแพรห่ ลายในรถขนสง่ น�ำ้ มนั ทใ่ี ชร้ ะบบการบรรจนุ �ำ้ มนั จากทาง น้ำ�มันท่ีคลังนำ้�มนั 2. ระหวา่ งการขนส่งจากคลงั น�้ำ มนั ไปยังสถานี ดา้ นบนของถัง เปน็ เคร่ืองมือที่ช่วยยนื ยันวา่ คลงั นำ้�มันจ่ายน้ำ�มัน บรกิ าร และ 3. ขณะเตมิ น�้ำ มนั ใหแ้ กผ่ ใู้ ชย้ านพาหนะในสถานบี รกิ าร ครบจำ�นวนลงสู่ถังขนส่งนำ้�มัน เพื่อให้ผู้รับนำ้�มันแน่ใจว่าได้รับ โดยอาศัยอุปกรณ์พิเศษท่ีติดตั้งในจุดท่ีไอนำ้�มันร่ัวไหลขณะถ่ายเท น้ำ�มนั ครบตามจำ�นวนท่ีสง่ั ซอื้ น�้ำ มันและทำ�ใหเ้ ปน็ ระบบปดิ ท้ังหมด แปน้ แสดงระดบั น�ำ้ มนั การถา่ ยเทนำ้�มนั ท่ีคลงั น้�ำ มันและสถานีบรกิ าร : l ขณะสบู ถา่ ยน�ำ้ มันเขา้ และออกจากคลงั น้ำ�มนั ระบบจะควบคมุ ไอน�้ำ มนั ไมใ่ หเ้ กนิ เกณฑท์ ก่ี �ำ หนดไว้ โดยเฉพาะการรบั น�้ำ มนั เบนซนิ ทกุ ชนดิ ทางเรอื หรอื ทางทอ่ ตอ้ งรบั เขา้ เกบ็ ในถงั ทม่ี หี ลงั คาลอยซงึ่ จะ ควบคุมไอน้ำ�มันได้ การจ่ายน�้ำ มันเบนซินทุกชนิดท่แี ท่นเติมน�้ำ มนั ลงถงั รถขนส่งน้ำ�มันจะเติมจากทางก้นถัง (ดู bottom loading) ซ่ึงควบคุมไอขณะเติมไม่ใหร้ ่ัวไหลส่บู รรยากาศ และไอนำ้�มนั ในถัง รถบรรทุกที่ถูกแทนที่ด้วยน้ำ�มันจะไหลเข้าเคร่ืองเก็บไอน้ำ�มันเพ่ือ เปลย่ี นไอนำ้�มนั กลับมาเป็นน�ำ้ มนั ต่อไป แป้นแสดงระดับนำ้�มนั ภาพแสดงขณะสูบถา่ ยน้ำ�มนั เข้าและออกจากคลังน�ำ้ มนั underground tank ถงั เก็บน�้ำ มนั ใตด้ ิน ถังทรงกระบอกแนวนอนขนาดเล็กท่ีอยู่ใต้ดิน บรรจุน้ำ�มันได้ ประมาณ 2,000 ถึง 30,000 ลิตร เช่น ถังเก็บน้ำ�มันส�ำ เร็จรปู ใต้ดินในสถานีบริการ การฝังถังบรรจุน้ำ�มันไว้ในดินช่วยลดความ เส่ียงของการเกิดอัคคีภัย แต่การตรวจสอบและบำ�รุงรักษาทำ�ได้ ยาก หากน้ำ�มันเกิดการร่ัวไหล อาจปนเป้ือนน�้ำ ใตด้ นิ และสร้าง ความเสียหายต่อสภาพแวดล้อม ดังน้ันเพ่ือป้องกันผลกระทบจาก นำ้�มันท่ีรั่วจากถังใต้ดิน ประเทศไทยกำ�หนดให้ใช้ถังชนิด 2 ชั้น โดยอาจเป็นถังเหล็กทั้งคู่ หรือถังช้ันนอกเป็นไฟเบอร์กลาสและ สารานกุ รม 155 เปดิ โลกปิโตรเลียมและพลังงานทดแทน

l ขณะถา่ ยนาำ้ มนั จากรถบรรทุกนำา้ มนั ลงส่ถู งั ใตด้ นิ ในสถานีบรกิ าร vapor recovery unit (VRU) อุปกรณเ์ กบ็ ไอน้ำามนั (วอี าร์ยู) ระบบนี้เป็นระบบปิดและไม่ปล่อยไอนำ้ามันออกสู่บรรยากาศเลย อุปกรณ์ดูดซับไอนำ้ามันและเปล่ียนสภาพไอน้ำามันให้กลับมาเป็น ไอน้ำามันในถังใต้ดินที่ถูกแทนที่ด้วยนำ้ามันจะไหลกลับเข้าถังขนส่ง ของเหลวอีกครั้ง โดยให้ไอนำ้ามันไหลผ่านเข้าไปในถังดูดซับทรง นา้ำ มนั ของรถบรรทกุ ผา่ นทางทอ่ รบั ไอนา้ำ มนั ของรถบรรทกุ นาำ้ มนั เขา้ กระบอกบรรจผุ งถา่ น ผงถา่ นจะดดู ซบั ไอนา้ำ มนั ไวแ้ ละปลอ่ ยอากาศ สู่ส่วนท่เี ปน็ ชอ่ งวา่ งของถงั น้ำามันด้วยปรมิ าตรเทา่ กัน ท่ีสะอาดสู่บรรยากาศ เม่ือผงถ่านดูดซับไอน้ำามันไว้อิ่มตัวแล้ว ระบบจะสลับไปใช้ถงั ดูดซบั อกี ชดุ หน่งึ แทน ขณะเดยี วกนั ปั๊มจะดูด ระบบลอจิส ิตก ์ส ิปโตรเ ีลยม ไอน้ำามันออกจากถังดูดซับชุดแรกและใช้นำ้ามันฉีดเป็นละอองฝอย ดูดซับให้ไอน้ำามันละลายในน้ำามันกลายเป็นของเหลวอีกครั้งหน่ึง (ดู vapor recovery, หมวดการตลาด ประกอบ) FLUID FLOW VAPOR FLOW As product is discharged into the underground storage tank, the vapors are forced back into the truck to be carried back to the terminal. ภาพแสดงขณะถ่ายน้ำามนั จากรถบรรทุกนำ้ามนั ลงส่ถู ังใต้ดินในสถานีบรกิ าร l การควบคุมไอน้ำามันท่ีสถานีบริการขณะเติมให้กับยานพาหนะ ระบบนี้มีการติดตั้งอุปกรณ์เพ่ิมเติมที่สถานีบริการโดยใช้หัวจ่าย นา้ำ มนั ซงึ่ มฝี าครอบเขา้ กบั ชอ่ งรบั นาำ้ มนั ทตี่ วั รถเพอื่ ดดู ไอนาำ้ มนั กลบั สู่ถังใต้ดิน (ดู vapor recovery unit ประกอบ) ภาพแสดงอปุ กรณ์เก็บไอนา้ำ มัน vent ท่อระบายไอ ทอ่ เปดิ ทต่ี ดิ ตง้ั ไวบ้ นหลงั คาถงั เพอื่ ระบายไอนาำ้ มนั ออกและปลอ่ ยให้ อากาศไหลเข้าแทนทขี่ ณะสบู ถ่ายนาำ้ มันออกจากถัง ภาพแสดงการควบคมุ ไอนำา้ มันที่สถานบี ริการขณะเติมให้กบั ยานพาหนะ ทอ่ ระบายไอ 156 สารานกุ รม เปิดโลกปิโตรเลียมและพลังงานทดแทน

vertical tank ถงั เกบ็ นำ�้ มนั เชือ้ เพลงิ แนวต้งั ขนาดใหญ่ vetting การตรวจสอบเรอื ระบบลอจสิ ตกิ สป์ โิ ตรเลยี ม ถังเก็บนำ้�มันในคลังน้ำ�มัน อาจมีความจุได้ตั้งแต่ 100,000 ลิตร การตรวจสอบสภาพของเรือบรรทุกน้ำ�มันว่ามีความพร้อมท้ังทาง จนถึงหลายสิบล้านลิตร การออกแบบและก่อสร้างถังเก็บนำ้�มัน ด้านตวั เรือ เครื่องจักร และอุปกรณท์ ่ีเกี่ยวข้องกบั การขนส่งน�ำ้ มัน ในคลังน้ำ�มันต้องเป็นไปตามที่กฎหมายกำ�หนดและสอดคล้องกับ รวมท้ังตรวจสอบว่าพนักงานประจำ�เรือมีความสามารถตามข้อ มาตรฐานสากล เช่น มาตรฐาน เอพีไอ API ถงั เกบ็ น�ำ้ มันตอ้ งการ ก�ำ หนดของการขนสง่ น�้ำ มนั ทางเรอื หรอื ไมด่ ว้ ย เรอื ทผี่ า่ นการตรวจ ความปลอดภยั สูง จึงตอ้ งตดิ ตัง้ อปุ กรณ์สว่ นควบหลายอย่าง เชน่ สอบแล้วจะได้รับการข้ึนบัญชีเป็นเรือที่อนุญาตให้ขนส่งน้ำ�มันได้ ชอ่ งระบายไอน้ำ�มัน อปุ กรณ์ควบคมุ ไอนำ้�มัน ท่อรับนำ้�มนั ท่อส่ง การตรวจสอบจะทำ�เป็นประจำ� เชน่ ทุก 1 ปี หรอื ทกุ 2 ปี น้ำ�มนั อุปกรณว์ ดั ระดับน้�ำ มนั ท่อน้ำ�ดบั เพลงิ และหัวฉีดดับเพลงิ water draw off ท่อถ่ายน�้ำ ออกจากกน้ ถงั เป็นต้น หากเป็นถังเก็บน้ำ�มันสำ�เร็จรูปหรือนำ้�มันใส (ดู white ทอ่ ถา่ ยน�้ำ ออกจากถงั เกบ็ น�้ำ มนั แนวตงั้ ทอ่ ขนาดเลก็ ทว่ี างไวต้ รงจดุ oil) ซ่ึงมีคุณสมบัติระเหยได้ง่าย ถังน้ำ�มันเหล่าน้ีจะทาสีขาวเพ่ือ ตำ่�สุดของก้นถังซ่ึงเป็นบริเวณท่ีน้ำ�ไหลมารวมกันเนื่องจากนำ้�หนัก ให้สะท้อนแสงแดดและลดอุณหภูมิของถัง แต่หากเป็นถังนำ้�มัน กวา่ นำ้�มัน นำ้�ท่ปี ะปนอย่ใู นน�้ำ มันอาจมาจากการกลน่ั ตัวของไอน�ำ้ ที่บรรจุน้ำ�มันเตา มักนิยมทาสีดำ�เพ่ือให้ดูดซับพลังงานความร้อน ในอากาศและไหลลงสกู่ น้ ถงั หรอื อาจมาจากการปนเปอื้ นในระหวา่ ง จากแสงแดดเพือ่ ลดความหนืดของน้ำ�มนั ช่วยให้สบู ถ่ายไดง้ า่ ยข้ึน การขนสง่ ทางเรอื หรอื ในระหวา่ งขนั้ ตอนการขนถา่ ยนำ้�มนั หรอื มา นอกจากนี้ยังมีถังเก็บนำ้�มันอีกหลายแบบตามลักษณะการใช้งาน จากการใชน้ �ำ้ ไลน่ ำ้�มันในทอ่ เช่นถังเก็บน้ำ�มันแนวนอน (ดู horizontal tank) ถังเก็บน�้ำ มัน white oil น�้ำ มนั ใส ใต้ดิน (ดู underground tank) และถังบรรจุน้ำ�มันปนเปื้อน กลมุ่ ของน�ำ้ มนั ในคลงั น�ำ้ มนั ทใ่ี ชใ้ นการขนสง่ เปน็ หลกั ไดแ้ ก่ น�ำ้ มนั (ดู slop tank) เบนซนิ น�ำ้ มนั ดีเซล น�้ำ มันก๊าด และแกส๊ โซฮอล vessel-to-vessel transfer การถา่ ยลำ� การสบู ถา่ ยน้ำ�มนั จากเรอื ขนสง่ น�้ำ มนั ล�ำ หนงึ่ ไปสอู่ กี ล�ำ หนงึ่ โดยตรง มกั เปน็ การสบู ถา่ ยจากเรอื ขนสง่ น�ำ้ มนั ขนาดใหญท่ ม่ี นี �้ำ หนกั บรรทกุ มากและกนิ น�ำ้ ลกึ จนไมส่ ามารถเขา้ เทยี บทา่ ไดส้ ะดวก ลงสเู่ รอื ขนาด เล็กกวา่ เพ่อื ให้เรอื ขนาดใหญม่ ีนำ้�หนกั บรรทุกลดลง และสามารถ เข้าเทยี บทา่ ท่คี ลังน้ำ�มนั ได้ แม้ว่าจะตอ้ งมีการถา่ ยลำ�จากเรอื ขนาด ใหญ่สู่เรือขนาดเล็กซ่ึงเป็นการเพ่ิมข้ันตอนในการปฏิบัติงานก่อน เทียบทา่ แต่การขนสง่ น้ำ�มันด้วยเรือขนาดใหญ่ โดยทวั่ ไปจะมีค่า ขนสง่ ต่อลิตรถูกกวา่ การใชเ้ รอื ขนาดเล็ก การถ่ายล�ำ สารานุกรม 157 เปดิ โลกปิโตรเลยี มและพลงั งานทดแทน

04 ÀÒ¤ÍصÊÒË¡ÃÃÁ- ÀÒ䶢¹¹Êµ‹§ - ÀÒ¤¤ËÃاÑǵàŒÁÃ×͹- âç§Ò¹ ¼Ù㌠ªŒ ÀҤǻѵâ¶µ´Ø úÔà¤ÁÕ- ¡Ò «Ë§Ø µÁŒ LPG ¡Ò «ËاµŒÁ LPG ¼âÃŧԵä¿ä¿¿¿Ò‡ Ò‡- ¼ãÙŒ ªŒ ¡FÒu«eàlªéÍ×Gàa¾sÅsÔ§ âçᡡҍ « ¡Ò «ÍµØ ÊÒË¡ÃÃÁ ¡Ò«¸ÃÃÁªÒµÊÔ ÓËÃѺ ¡Ò«¸ÃÃÁªÒµÔ Industrial Gas Ã¶ä¿ Âҹ¹µ NGV ¼ŒÙ㪌 âç§Ò¹ ¼ŒãÙ ªŒ 굯 ÊÒË¡ÃÃÃÁ ö¢¹Ê‹§ ÊÒ¸ÒóРöºÃ÷ءÊÔ¹¤ÒŒ ö¹µ àÃ×Í ¹éÓÁѹàµÒ âç¡Åè¹Ñ ¹éÓÁѹËÅÍ‹ Å×è¹ ¹Óé Á¹Ñ ËÅÍ‹ Å×è¹¾é¹× °Ò¹ ÍÒ¡ÒÈÂÒ¹ ÍصÊÒË¡ÃÃÁ âç§Ò¹¼ÊÁ¹Óé ÁѹËÅÍ‹ Å×è¹ ¹éÓÁѹËÅ‹ÍÅ×¹è Âҹ¹µ

¡ÒõÅÒ´áÅСÒèѴ¨Ó˹ҋ  ¼ÅµÔ À³Ñ ±» ⁠µÃàÅÕÂÁ ¹Óà¢ÒŒ ¹éÓÁ¹Ñ ´Ôº âç¡Å¹Ñè ¹éÓÁ¹Ñ ¤Å§Ñ ¹Óé Á¹Ñ àªé×Íà¾ÅÔ§ËÅÑ¡ ¹ÓࢌҹÓé Á¹Ñ ÊÓàèç û٠ʶҹºÕ Ã¡Ô ÒÃÍÒ¡ÒÈÂÒ¹ âç§Ò¹ÍµØ ÊÒË¡ÃÃÁ Âҹ¹µ»ÃÐàÀ·µÒ‹ §æ ¤Åѧ¹éÓÁѹàªÍé× à¾ÅÔ§ÂÍ‹  ¹ÊÓé¶ÁÒ¹¹Ñ Õº·ÃÒ¡Ô§¹ÒÃÓé ʶҹպÃÔ¡ÒùÓé Áѹ ˹ŒÒÅÒ¹ ¹Óé Á¹Ñ àª×Íé à¾ÅÔ§ ¢Í§¡¹Ô ¢Í§½Ò¡ ÊèÔ§ÍӹǤÇÒÁÊ´Ç¡ ËÅ§Ñ ÅÒ¹ à»ÅÂèÕ ¹¶Ò‹ ¹Óé Áѹà¤ÃèÍ× § Ìҹ¡Òá¿ ¿Òʵ¿´‡Ù Í×è¹æ Ōҧö ºÃ¡Ô Ò÷ҧ¡ÒÃà§¹Ô ÃÒŒ ¹Ë¹Ñ§Ê×Í á¤ÅÇÐÒÊÁØ¢§ÀÒÒÁ¾ àµÔÁÅÁ/»ÐÂÒ§ ˌͧ¹Óé ÊÐÍÒ´ ÃÒŒ ¹Êдǡ«Í×é

µÅÒ´¤ŒÒÊÒ¡Å (International Market) องคกรประเทศผูสง ออกปโตรเลยี มหรอื โอเปก ¾.È. 2503 วกิ ฤตนำ้ มัน (Oil Shocks) ครั้งท่ี 1 (ค.ศ. 1970-1974) : ลดการผลติ (Supply Cut) (Organization of the Petroleum Exporting Countries, OPEC) • สงครามระหวางชาตอิ าหรับกบั อิสราเอล พ.ศ. 2516 (ค.ศ. 1973) กอ ตง้ั ขึ้นในการประชมุ แบกแดด (ค.ศ. 1960) ชาตอิ าหรับประกาศใชน ำ้ มนั เปน อาวธุ โดยงดสง น้ำมันใหช าติตะวันตกทส่ี นบั สนุนอสิ ราเอล (Oil Embargo) ¾.È. 2513-2517 • ราคานำ้ มนั พุงขึน้ จาก 1.80 เหรียญสหรัฐ/บารเรล เปน 11.58 เหรยี ญสหรฐั /บารเรล วิกฤตน้ำมนั ครั้งที่ 2 (ค.ศ. 1979-2003) : การผลติ สะดดุ /ขาดตอน ¾.È. 2522-2546 วกิ ฤตนำ้ มนั ครง้ั ท่ี 3 (ค.ศ. 2008) : วิกฤตราคาน้ำมัน (Supply Disruption) • ความตอ งการใชน ำ้ มันสูงจากประเทศจีนและอินเดยี (Demand Driven) ¾.È. 2551 • ปริมาณน้ำมันตงึ ตวั (Supply Tight) • การปฏิวัติอิสลามในประเทศอิหรา น พ.ศ. 2522 (ค.ศ. 1979) • การโยกยายเงนิ ทนุ (Fund Flow) • สงคราม 7 ประหวางอริ กั กบั อหิ ราน พ.ศ. 2523-2530 (ค.ศ. 1980-1987) • การเกง็ กำไรสูง (High Speculation) • เศรษฐกจิ ถดถอยท่ัวโลก (World Economic Recession) • อิรักรกุ รานและยดึ ครองคูเวต • ฟองสบูแตก (Bubble Burst) • สหรัฐอเมรกิ าทำสงครามกบั อิรกั ปลดปลอยคูเวต • ราคาน้ำมันพุงขึน้ สูระดับสงู สุดท่ี 147.27 เหรยี ญสหรัฐ/บารเรล • สหรฐั อเมรกิ าทำสงครามยึดครองอิรัก พ.ศ. 2546 (ค.ศ. 2003) • ราคาน้ำมนั พงุ ขึ้นจาก 11.00+ เหรยี ญสหรัฐ/บารเ รล เมอื่ วนั ท่ี 11 กรกฎาคม • ลดลงสรู ะดบั ตำ่ สุดท่ี 32.40 เหรยี ญสหรัฐ/บารเรล เม่ือวนั ท่ี 19 ธนั วาคม เปน 60.00 เหรยี ญสหรัฐ/บารเรล µÅÒ´ÀÒÂã¹»ÃÐà·È (Domestic Market) ÅÓ´ºÑ à˵ءÒóÊÓ¤ÞÑ บริษัท รอยัลดัทชป โตรเลียม เปนบรษิ ัทแรกทีเ่ ขามาคา นำ้ มนั โดยขนน้ำมันกา ด “ตรามงกุฎ” ¾.È. 2435 บรษิ ทั นำ้ มันขามชาติ (Multi-national oil corporations) เรมิ่ เขา มาทำธรุ กิจนำ้ มนั บรรจปุ บ เขา มาทางเรือเทียบทา ที่กรงุ เทพฯ ตอมาไดรวมกบั ในประเทศไทย เชน บรษิ ทั รอยลั ดัทช/ เชลล และ บรษิ ัท แสตนดารด ออยลแหง กรุงนวิ ยอรก (โมบิลออยล) ซง่ึ ปจจบุ นั คอื บริษัท เชลลแหง ประเทศไทย จำกดั และ บริษทั บริษทั เชลลท รานสปอรต แอนดเ ทรดด้งิ จำกัด และขยายกจิ การในประเทศ โดยกอ ตัง้ บริษัท เอสโซ (ประเทศไทย) จำกัด (มหาชน) ตามลำดับ เอเชียตกิ ปโตรเลยี ม (สยาม) เพอ่ื จำหนายนำ้ มนั กา ด ¾.È. 2435-2537 พระยาภกั ดีนรเศรษฐดดั แปลงรถมาเปน รถเมลขาวโดยใชเ ครือ่ งยนตฟอรด ¾.È. 2439 และเรม่ิ มกี ารใชน้ำมนั เบนซนิ ในประเทศเปนคร้งั แรก ¾.È. 2470 บรษิ ทั แสตนดารดออยลแหง กรุงนวิ ยอรก นำน้ำมันโซลา (ดีเซล) มาจำหนา ยใน กรงุ เทพฯ เปนครั้งแรก

¡ÒõÅÒ´áÅСÒèѴ¨Ó˹‹Ò¼ÅÔµÀ³Ñ ±»â µÃàÅÂÕ Á ปมนำ้ มันแหงแรกเรมิ่ มีขนึ้ หลังจากที่มีการสรา งถนนเชอ่ื มจากหวั เมอื งเขามาในกรงุ เทพฯ ¾.È. 2473 และไดปรบั ปรุงถนนใหด ขี ึ้นเปน ถนนราดยางมะตอย ¾.È. 2476 กอ ต้งั \"แผนกเชื้อเพลงิ \" ขึ้นในกระทรวงกลาโหม เพื่อดำเนินการส่ังซ้อื นำ้ มนั จากตางประเทศเขามาจำหนา ยใหแกส ว นราชการ ทำใหส ามารถซอ้ื นำ้ มันไดในราคาถูกลง คณะรฐั มนตรีอนมุ ตั ใิ หยกฐานะแผนกเช้อื เพลงิ ขนึ้ เปน \"กรมเชอื้ เพลิง\" ¾.È. 2480 โดยกรมเชอื้ เพลงิ ไดเปด จำหนายน้ำมนั เช้อื เพลงิ ใหแกป ระชาชน ¾.È. 2513 เริ่มใชกาซปโตรเลียมเหลว (LPG) ในยานยนต และเปนท่ีแพรห ลายมากขนึ้ เนื่องจากราคา LPG มรี าคาถกู กวาน้ำมันเบนซินและดีเซล สวนใหญจ ะใชใ นรถแทกซ่ี และรถสามลอ เครอื่ ง โดยมีการดดั แปลงเครื่องยนตที่นำเขา มาจากญปี่ ุน เรม่ิ ใชกาซธรรมชาติสำหรบั ยานยนต (NGV) ¾.È. 2523 ¾.È. 2527 เริม่ มีการทดลองใชกาซ NGV กบั รถโดยสาร ขสมก. และรถตุกตุก เปน ครัง้ แรก ซง่ึ ผลการทดสอบสมรรถนะของเคร่ืองยนตเ ปนท่ีนาพอใจ แตเน่ืองจากขณะนน้ั นำ้ มนั เช้อื เพลงิ มรี าคาถูก การใชกาซ NGV จึงไมค มุ คา กับการลงทนุ ดดั แปลงเครื่องยนต รฐั บาลประกาศยกเลกิ การควบคมุ ราคาขายปลีกน้ำมนั ในประเทศ (Price Deregulation) ¾.È. 2534 • ประเทศไทยเปลยี่ นมาใชนำ้ มันเบนซินไรสารตะกั่วท่วั ประเทศ ¾.È. 2539 ¾.È. 2536 • รัฐบาลสนบั สนุนใหมีการใชกาซ NGV มากขึน้ โดยใหก ารสนับสนุนดา นเงินทุนแก ขสมก. นับเปน ประเทศที่ 3 ในเอเชยี หลังจากประเทศญปี่ นุ และเกาหลี ¾.È. 2544 ¾.È. 2542 ในการจัดซ้อื รถโดยสาร NGV จำนวน 82 คัน • เปดเสรีตลาดคา ปลกี น้ำมนั มีบริษทั นำ้ มนั ใหมๆ • ปตท. กอสรางสถานบี รกิ ารกาซ NGV แหง แรกในประเทศไทย ณ อูร ถโดยสารรงั สติ ทง้ั บรษิ ัทขามชาติและบรษิ ัทของคนไทยเกิดขึน้ มากมาย จำนวนสถานบี ริการ (ปมน้ำมนั ) ของ ขสมก. เพิ่มขน้ึ จาก 3,000 แหง เปน 12,000 แหง ภายใน 3 ป การแขง ขันในตลาดคา ปลีกน้ำมนั รนุ แรงมากขน้ึ ประกอบกบั เกิดภาวะเศรษฐกิจถดถอย จำหนายนำ้ มันแกสโซฮอลเปนคร้ังแรก โดยมสี ว นผสมของเอทานอลรอยละ 10 เรยี กวา เนื่องมาจากวิกฤตเศรษฐกิจใน พ.ศ. 2540 และจำนวนสถานีบริการมีมากจนเกนิ ไป ทำใหส ถานีบรกิ ารจำนวนมากตองปด กิจการ รวมทั้งบริษทั นำ้ มนั ขา มชาตหิ ลายราย E 10 และตอมาไดพัฒนานำ้ มนั แกส โซฮอล 91 แกสโซฮอล E 20 ตอ งขายกิจการธุรกจิ ขายปลีกน้ำมันในประเทศไทยใหก บั ผูคา รายอืน่ ในระยะเวลาตอ มา และแกสโซฮอล E 85 ตามลำดบั จำหนายไบโอดีเซลเปนครั้งแรก โดยผสม B 100 ลงในน้ำมันดเี ซลในอตั ราสว น รอ ยละ 2 ¾.È. 2547 (B 2) กอ น และเพิ่มเปน รอยละ 5 (B 5) ปจ จุบันน้ำมันดีเซลทีข่ ายในประเทศ ตอ งผสม B 100 อยางนอ ยรอยละ 2

การตลาดและการจัดจำ�ห ่นายผ ิลต ัภณ ์ฑ ิปโตรเ ีลยม 04 aboveground storage tank, skid tank ถังบรรจุน้ำ�มัน ไมใ่ ห้ตกลงไป ไม่จำ�เป็นตอ้ งเปลยี่ นไสก้ รอง แตต่ ้องเปลีย่ นนำ้�มนั บนดนิ , ถังลอย และล้างบ่อยๆ มีประสิทธิภาพมากแต่ได้รับความนิยมน้อยลง ถังบรรจนุ ำ�้ มันติดตั้งบนพ้ืนดิน ใชเ้ ก็บนำ้�มันชนิดไม่ไวไฟ เนอ่ื งจาก อาจเป็นด้วยเหตุผลด้านการตลาด 2. ไส้กรองอากาศแบบแห้ง ตงั้ อยบู่ นพน้ื ดนิ สามารถมองเหน็ ไดง้ า่ ย มปี รมิ าตรในการเกบ็ น�ำ้ มนั เป็นแบบท่ีใช้กันปัจจุบัน ทำ�ด้วยกระดาษหรือใยสังเคราะห์ซ้อน ไม่มากคือมกั ไม่เกนิ 15,000 ลิตร ข้อดีของถงั นำ้�มันบนดินคือตดิ ตั้ง กันหลายๆ แผ่น บรรจุในหม้อกรองอากาศแบบปิดท่มี ีหลายแบบ ได้งา่ ย ต้นทนุ ต�ำ่ กวา่ การตดิ ตง้ั ถังน�ำ้ มันใตด้ นิ (ดู underground ชว่ ยลดเสยี งดงั ของเครอ่ื งยนต์ มที อ่ ตอ่ ออกไปรบั อากาศนอกหอ้ งเครอ่ื ง tank) ง่ายต่อการบำ�รุงรักษา แต่ด้านความสวยงามและความ สามารถเปดิ ท�ำ ความสะอาดและเปลย่ี นไสก้ รองไดง้ า่ ย ปลอดภัยตำ่�กวา่ ถงั เก็บน้ำ�มนั ใต้ดนิ ไส้กรองอากาศ ถงั ลอย air hose สายลม สายทส่ี ง่ หรอื น�ำ ลมแรงดนั สงู ไปใชใ้ นงานทต่ี อ้ งใชร้ ะบบลมในสถานี additive สารเติมแตง่ บริการ เช่น เคร่ืองอัดจาระบี เคร่ืองฉีดโฟมล้างรถ เครื่องเติม สารท่ีเติมในผลิตภัณฑ์เพ่ือปรับคุณสมบัติ อาจใช้กับเชื้อเพลิง ลม และอน่ื ๆ ทำ�ด้วยยางสังเคราะห์หรอื พลาสตกิ อตุ สาหกรรมมี ปโิ ตรเลยี มเพ่อื ปรับปรงุ ใหเ้ ผาไหม้ดีข้นึ เช่น สารกนั นอ็ ก หรือใช้ โครงสร้างเส้นใยสังเคราะห์เพ่ิมความแข็งแรงให้กับสาย อาจทำ� กบั น้ำ�มนั หลอ่ ล่ืนเพอ่ื ลดการสกึ หรอของผิวโลหะ ด้วยพลาสตกิ สังเคราะหส์ ีต่างๆ สามารถรบั แรงดนั ลมได้มากน้อย air filter ไส้กรองอากาศ แตกตา่ งกันไปขึน้ อยู่กับวัสดุท่ีใช้ผลิต อปุ กรณส์ ำ�คญั ในระบบปอ้ นอากาศให้กับเคร่ืองยนต์ มหี นา้ ที่กรอง อนุภาคต่างๆ ที่ปะปนมากับอากาศ เช่น ฝุ่น หิน ดิน ทราย สายลมท่ีผลติ จากยางสังเคราะห์ ตั้งแต่ขนาดใหญ่จนถึงขนาดเล็ก เพื่อปล่อยให้อากาศสะอาดผ่าน เข้าเคร่ืองยนต์ การกรองอากาศมีความสำ�คัญมากเพราะเศษฝุ่น สามารถเข้าไปทำ�ความเสียหายให้แก่อุปกรณ์และช้ินส่วนของ ระบบป้อนและควบคมุ อากาศ ระบบจ่ายไอดี หวั ฉีด วาล์วและบ่า วาลว์ แหวนสูบ และกระบอกสบู หวั เทยี น หอ้ งเผาไหม้ ตลอดจน แคทาลิติกคอนเวอร์เตอร์และหม้อพักไอเสีย ไส้กรองอากาศมี สองแบบ คอื 1. ไส้กรองอากาศแบบเปยี ก เป็นแบบเก่าทเี่ คยนยิ ม ใช้กนั ท�ำ ดว้ ยตาขา่ ยเหล็กปลอดสนิม ติดต้งั อยใู่ นหม้อกรองอากาศ แบบปิด ภายในมีนำ้�มันหล่ออยู่รอบๆ ทำ�หน้าที่ดักจับฝุ่นละออง 162 สารานกุ รม เปิดโลกปโิ ตรเลียมและพลังงานทดแทน

air hose gauge ท่ีวัดลมย�ง American Petroleum Institute (API) สถ�บันปโิ ตรเลยี มแหง่ การตลาดและการจดั จาำ หน่ายผลิตภณั ฑ์ปโิ ตรเลยี ม อปุ กรณต์ รวจสอบคว�มดนั ภ�ยในย�งรถยนต์ มรี ปู แบบแตกต�่ งกนั สหรัฐอเมริก� (เอพไี อ) หล�ยแบบ เช่น ชนิดป�กก�มีปล�ยหนึ่งใช้กดที่หัวจุ๊บเติมลมย�ง สม�คมก�รค้�ระดับช�ติท่ีทำ�หน้�ที่เป็นตัวแทนอุตส�หกรรม คว�มดันในลมย�งจะดันแท่งโลหะที่ปล�ยป�กก�อีกด้�นหนึ่งออก น้ำ�มันและก๊�ซธรรมช�ติของสหรัฐอเมริก�ในทุกๆด้�น มีสม�ชิก และแสดงระดบั คว�มดนั ภ�ยในย�ง ต้ังแต่บรรษัทน้ำ�มันข้�มช�ติไปจนถึงบริษัทขน�ดเล็กรวมประม�ณ 400 ร�ย สม�ชิกเหล�่ น้ีม�จ�กทุกภ�คส่วนของอุตส�หกรรม อ�ทิ ท่วี ัดลมย�งชนิดป�กก� ผู้ผลิต โรงกล่ัน ผู้จัดจำ�หน่�ย บริษัทขนส่งท�งท่อ บริษัทขนส่ง ท�งเรือ ผู้ให้บริก�ร สถ�บันแห่งน้ีเป็นท่ีรู้จักในฐ�นะผู้กำ�หนด อุปกรณ์วัดคว�มดันลมย�งท่ีมีหน้�ปัด ส�ยเติมลมท่ีติดตั้งอุปกรณ์วัดคว�มดันลม ม�ตรฐ�นผลิตภัณฑ์นำ้�มันชนิดต่�งๆ ท่ีเรียกว่� ม�ตรฐ�นเอพีไอ และเข็มช้ีแสดงค�่ คว�มดัน บนส�ยจ่�ยลมทำ�ให้สะดวกและส�ม�รถ (ดู API Standard) ซงึ่ แต่เดิมน้ันมจี ดุ มงุ่ หม�ยเพ่อื ใหอ้ ุตส�หกรรม อ่�นค�่ คว�มดันในขณะเติมลมได้ง�่ ย น้ำ�มันภ�ยในประเทศสหรัฐอเมริก�เองใช้อ้�งอิงให้เป็นม�ตรฐ�น เดียวกัน ต่อม�ได้รับคว�มนิยมไปท่ัวโลกจนกล�ยเป็นม�ตรฐ�น air pressure grease pump ถงั อัดจ�ระบีระบบลมอดั ส�กลไปในที่สดุ อุปกรณ์ในก�รอัดจ�ระบี (ดู grease) โดยใช้แรงลม โดย บรรจุจ�ระบีเข้�ในเคร่ืองอัดจ�ระบีแล้วต่อระบบลมคว�มดันสูง ตัวอย่�งสัญลักษณ์ ม�ตรฐ�นเอพีไอ เข�้ ส่เู ครื่อง บีบไกปืนเพอื่ จ�่ ยจ�ระบีในตำ�แหน่งท่ตี ้องก�ร ปกติใน ระบบช่วงล่�งของรถยนต์มีจุดหมุนในระบบบังคับเลี้ยวหรือบริเวณ antifoaming agent ส�รกนั ฟอง ลกู ปืนลอ้ รถ ท่ตี อ้ งอัดจ�ระบเี พอ่ื หล่อลนื่ ลดก�รเสยี ดสี และเพอ่ื ส�รท่ีเติมในนำ้�มันหล่อล่ืนเพื่อป้องกันก�รเกิดฟอง เพื่อให้นำ้�มัน ยดื อ�ยกุ �รใช้ง�นของชนิ้ ส่วน หล่อลื่นทำ�ง�นได้ประสิทธิภ�พสูงสุด ก�รเกิดฟองเกิดจ�กก�รมี อ�ก�ศเข�้ ไปปนอยู่ขณะท่นี ้ำ�มนั หล่อล่นื หมนุ เวยี นอยู่ในระบบ air pump ป๊ัมลม เครือ่ งอัดจ�ระบีระบบลมอัด API Diesel Engine Specification ข้อกำ�หนดเอพีไอส�ำ หรบั อปุ กรณอ์ ดั อ�ก�ศเข�้ ไปบรรจใุ นถงั เกบ็ เพอ่ื จ�่ ยไปใชง้ �นรอบสถ�นี น้�ำ มนั หล่อลื่นเครอื่ งยนตด์ ีเซล บริก�ร เชน่ เตมิ ลมย�ง ต่อกบั เคร่ืองอดั จ�ระบี ตอ่ กบั เครอ่ื งฉีด ขอ้ ก�ำ หนดของสถ�บนั เอพไี อ (ดู American Petroleum Institute) โฟมล้�งรถ เป�่ ท�ำ คว�มสะอ�ดไส้กรองอ�ก�ศหรอื หอ้ งเคร่ืองยนต์ ท่ีใช้กับน้ำ�มันหล่อล่ืนเคร่ืองยนต์ดีเซล มักเร่ิมต้นด้วยคำ�ว่� API เปน็ ต้น เมอ่ื ปัม๊ ลมท�ำ ง�นจะเกดิ คว�มร้อนและเมือ่ อ�ก�ศในถังลม ต�มด้วยตัวอักษรย่อ C (ม�จ�กตำ�ว่� commercial category ถูกอ�ก�ศเย็นจ�กภ�ยนอก คว�มช้ืนในอ�ก�ศอ�จควบแน่นเกิด หรือ compression ignition) และตัวอักษรย่อท่ีบอกคุณภ�พ น้�ำ สะสมในถังลมได้ จึงตอ้ งหม่นั ตรวจสอบและระบ�ยนำ้�ออกจ�ก ของน้ำ�มันหล่อล่ืน เรียงต�มลำ�ดับตัวอักษร ตั้งแต่ A, B, C, ระบบเป็นประจำ�เพ่ือให้มีนำ้�ปนอยู่ในระบบลมน้อยที่สุด ป๊ัมลม จนถงึ G เช่น API CD, CE จนถงึ CF-4, CG-4 และ CH-4 จะตดั ก�รท�ำ ง�นเมอื่ คว�มดนั ถงึ ระดบั และเรมิ่ ท�ำ ง�นใหมเ่ มอื่ อ�ก�ศ เป็นข้อกำ�หนดสูงสุด (เลข 4 ท่ีต่อท้�ยหม�ยคว�มว่�เน้นใช้ ในถงั ถูกใช้ไปจนคว�มดันลดระดบั ลงตำ่�กว่�ค่�ทตี่ ั้งไว้ กับเคร่ืองยนต์ 4 จังหวะ) ส่วนข้อกำ�หนดระดับต้นคือ CA และ CB ปจั จุบนั ไม่นยิ มผลิต เพร�ะไม่เหม�ะกบั เคร่อื งยนต์ดเี ซล ในปัจจบุ นั ก�รแบ่งคณุ ภ�พของน้ำ�มนั หลอ่ ลืน่ รถยนตด์ เี ซลเริ่มตน้ จ�กระดบั API CA (ประก�ศใช้ พ.ศ. 2483) ส�ำ หรบั ใชง้ �นกบั เคร่อื งยนต์ดีเซลง�นเบ�รอบตำ�่ และมีวิวัฒน�ก�รเร่อื ยม�จนเป็น ระดบั API CH-4 (ประก�ศใช้ พ.ศ. 2541) ซึง่ เปน็ นำ�้ มันหลอ่ ลนื่ สำ�หรบั เครือ่ งยนต์ดเี ซลทม่ี เี กรดคณุ ภ�พสงู สดุ ในปจั จบุ ัน ปัม๊ ลมประกอบด้วยมอเตอร์ ปมั๊ และถังบรรจุลม สารานกุ รม 163 เปิดโลกปโิ ตรเลยี มและพลังงานทดแทน

การตลาดและการจัดจำ�ห ่นายผ ิลต ัภณ ์ฑ ิปโตรเ ีลยม API Gasoline Engine Specification ขอ้ ก�ำ หนดเอพไี อส�ำ หรบั คอื เป็นตัวประสานระหวา่ งวสั ดเุ ติม เช่น หินและทราย เข้าเปน็ น�้ำ มนั หลอ่ ลื่นเครื่องยนตเ์ บนซิน เนอ้ื เดยี วกัน อาจเกิดไดต้ ามธรรมชาติ ขอ้ ก�ำ หนดของสถาบนั เอพไี อ (ดู American Petroleum Institute) automatic car wash เคร่ืองลา้ งรถอตั โนมตั ิ ที่ใช้กับน�ำ้ มันหล่อลน่ื เคร่ืองยนต์เบนซนิ มกั เริ่มต้นด้วยค�ำ ว่า API อปุ กรณล์ า้ งรถทท่ี �ำ งานตามขน้ั ตอนตา่ งๆ โดยอตั โนมตั ดิ ว้ ยขนแปรง ตามดว้ ยตวั อกั ษรยอ่ S (มาจากค�ำ วา่ station service หรอื spark ที่ออกแบบเป็นพิเศษ เริ่มตั้งแต่ฉีดน้ำ� ฉีดโฟม ขัดและทำ�ความ ignition) และตวั อกั ษรยอ่ ทบ่ี อกคณุ ภาพของน�้ำ มนั หลอ่ ลน่ื เรยี งตาม สะอาดรถ ลา้ งโฟม เปา่ แห้ง เคร่อื งมที างเข้า-ออกทางเดียว รถจะ ลำ�ดบั ตัวอกั ษร ตง้ั แต่ A, B, C... H และ J (ขา้ มตวั I ไปเพราะคลา้ ย วงิ่ เขา้ ไปทท่ี างเขา้ แลว้ คอ่ ยๆ เคลอื่ นไปตามรางโดยอตั โนมตั ิ เครอ่ื ง เลข 1) เชน่ API SE, API SH จนถึง API SJ รองลงมาเป็น SH ล้างรถทำ�งานทีละข้ันตอนจนเสร็จพอดีกับที่รถเคลื่อนไปที่ทางออก และ SG การแบง่ คณุ ภาพของน�ำ้ มนั หลอ่ ลน่ื เครอื่ งยนตเ์ บนซนิ เรมิ่ เดิมทียังไม่เป็นท่ีนิยมมากนัก เนื่องจากการล้างด้วยมือจะสะอาด ตน้ จากระดบั API SA ซึง่ เป็นน้�ำ มนั หล่อลื่นขัน้ พืน้ ฐาน (ดู base และพถิ ีพถิ ันมากกวา่ ตอ่ มามีการผสมผสานการลา้ งดว้ ยมือเขา้ ไป oil) ทไี่ มม่ กี ารเตมิ สารเพม่ิ คณุ ภาพเลย และมวี วิ ฒั นาการเรอื่ ยมาจน เสรมิ โดยลา้ งขดั ลอ้ กอ่ นเขา้ เครอ่ื ง และเพม่ิ การเชด็ ท�ำ ความสะอาด เป็นระดับ API SJ (ประกาศใช้ พ.ศ. 2539) ซึง่ เปน็ นำ�้ มนั หลอ่ ล่ืน ในตำ�แหนง่ ท่เี ขา้ ถึงได้ยาก เมอื่ เครื่องล้างรถท�ำ งานเสร็จแลว้ อาจ สำ�หรับเครื่องยนต์เบนซินท่ีมีเกรดคุณภาพสูงสุดในปัจจุบันโดย นำ�ไปดูดฝุ่นหรือใช้บริการเสริมอย่างอื่นเพิ่มเติมตามความต้องการ เพ่ิมประสิทธิภาพทุกด้านและเติมสารเพิ่มคุณภาพให้สูง SH จุดเดน่ คอื ประหยดั เวลา และใชพ้ นกั งานนอ้ ยกวา่ ขอ้ เสยี คือมคี า่ เน้นการระเหยต่ำ� ค่าฟอสฟอรัสตำ่� ป้องกันการทำ�ปฏิกิริยากับ บ�ำ รุงรักษาสูง ออกซิเจนดีข้ึน มีอายุการใช้งานนานขึ้น และเน้นการลดแรง เสียดทานในเครอ่ื งยนต์ ขนแปรงทใ่ี ชท้ �ำ ความสะอาดในเครอื่ งล้างรถอตั โนมตั ิ API standard มาตรฐานเอพไี อ มาตรฐานต่างๆ ที่พัฒนาขึ้นโดยสถาบันเอพีไอ (ดู American Petroleum Institute) ตง้ั แตป่ ี พ.ศ. 2467 เรอื่ ยมา ปจั จบุ นั มอี ยรู่ าว 500 รายการ ครอบคลมุ ทกุ ๆ ดา้ นทเี่ กยี่ วขอ้ งกบั อตุ สาหกรรมน�้ำ มนั และก๊าซธรรมชาติ โดยสถาบันเอพีไอได้ทำ�งานร่วกับองค์การ มาตรฐานสากล (International Organization of Standardization) อย่างจริงจังจนทำ�ให้มาตรฐานเอพีไอได้รับการยอมรับและ แพรห่ ลายไปทวั่ โลก arbitrage การซอ้ื และขายต่างตลาดเวลาเดียวกัน ทีเ่ ป่าลมเพ่ือไล่นำ้�ออกจากรถ การซอ้ื และขายนำ้�มนั ตา่ งตลาด อาจเพอื่ ระบายน�้ำ มันจากภมู ิภาค หนึ่งไปยังอีกภูมิภาคหน่ึง เนื่องจากส่วนต่างราคาของน้ำ�มันชนิด เดียวกันใน 2 ภูมภิ าค มากพอที่จะท�ำ ให้การระบายน�ำ้ มันดังกลา่ ว ยังมีกำ�ไร (สูงกว่าค่าขนส่งและค่าใช้จ่ายในการระบายนำ้�มัน) เช่น การส่งน้ำ�มันสำ�เร็จรูปบางชนิดจากตลาดสิงคโปร์ ไปขายใน ตลาดในตะวันออกกลาง ยโุ รป หรืออเมรกิ า เพราะราคาน้�ำ มันใน บรเิ วณนนั้ สูงกว่าราคาน้�ำ มันท่ีสิงคโปร์ เปน็ ตน้ aromatic base oil น�ำ้ มนั หลอ่ ลื่นพื้นฐานแอโรแมติก นำ้�มนั พน้ื ฐานท่ีไดจ้ ากหอกลนั่ แตไ่ มน่ ยิ มใชท้ �ำ นำ้�มันเครื่อง ใชเ้ ป็น ตวั ท�ำ ละลายยางพาราไดด้ ี สว่ นใหญน่ ยิ มใชใ้ นการอตุ สาหกรรมการ ผลิตยางต่างๆ (ดู base oil ประกอบ) asphalt (อเมริกนั ), bitumen (อังกฤษ) ยางมะตอย, แอสฟัลต,์ การเคล่อื นตวั ของรถไปตามแนวรางผา่ นขัน้ ตอนการท�ำ ความสะอาดตา่ งๆ บิทเู มน กากก้นหอกล่ันลำ�ดับส่วนท่ีความดันบรรยากาศในโรงกลั่นน้ำ�มัน ได้จากการกล่ันน้ำ�มันดิบฐานแอสฟัลต์ มีสีดำ� มีลักษณะเหนียว ความหนืดและความยืดหยุ่นสูง ใช้เป็นวัสดุเคลือบกันนำ้� กันซึม ใช้ในงานก่อสร้างถนน โดยใช้เป็นวัสดุผิวหน้า สมบัติที่สำ�คัญ 164 สารานกุ รม เปดิ โลกปิโตรเลยี มและพลังงานทดแทน

automatic tank gauge (ATG), tank monitoring อุปกรณ์ automotive LPG market ตลาดก๊าซปโิ ตรเลียมเหลวสำ�หรบั การตลาดและการจดั จ�ำ หน่ายผลิตภณั ฑ์ปโิ ตรเลยี ม วัดระดบั นำ้�มันอัตโนมัติ (เอทีจี) ยานพาหนะ ระบบที่ติดตั้งข้ึนเพ่ือตรวจวัดระดับน้ำ�มันในถังนำ้�มันใต้ดิน ตลาดก๊าซปโิ ตรเลยี มเหลว (ดู liquefied petroleum gas) สำ�หรบั (ดู underground tank) แทนการวดั ด้วยไม้วดั ถงั เปน็ ระบบวัด ใช้กับรถยนต์ที่มีเครื่องยนต์ที่ได้ทำ�การดัดแปลงระบบการจ่าย น�้ำ มนั อตั โนมตั ทิ สี่ ามารถแสดงปรมิ าณน�้ำ มนั ในแตล่ ะถงั ไดต้ ามเวลา เช้ือเพลิงและเครื่องยนต์ให้สามารถใช้ก๊าซปิโตรเลียมเหลวแทน จริงทตี่ รวจสอบในเวลานน้ั ๆ และแสดงถงึ ค่าตา่ งๆ ทจ่ี ำ�เปน็ ไดด้ ว้ ย ระบบน้ำ�มนั เช้ือเพลงิ ได้ เช่น ระดับน้ำ�ท่ีปนอยู่ในถังใต้ดินซึ่งหากเกินระดับท่ีต้ังไว้ เครื่อง automotive lube market ตลาดน�้ำ มันหลอ่ ลื่นกลุ่มยานยนต์ จะเตือนให้ทราบหรืออาจตัดระบบการจ่ายน้ำ�มันทันที นอกจาก ตลาดน้ำ�มันหล่อลื่นกลุ่มใหญ่ที่ครอบคลุมยานยนต์ทุกชนิดในภาค นี้ยังสามารถแสดงถึงอุณหภูมิภายในถัง ปริมาณน้ำ�มันที่สามารถ การคมนาคมขนสง่ ทางบก เพ่ิมลงได้ในแตล่ ะถงั รวมทงั้ การเตอื นกรณลี งน�้ำ มันมากเกินระดับ ท่ีกำ�หนดไว้ หรือหากท่อทางเดินนำ้�มันร่ัวซึมเคร่ืองก็จะสามารถ รอ้ งเตือนหรอื แสดงคา่ ได้ดว้ ย ผลิตภณั ฑ์นำ้�มนั หล่อลน่ื เคร่ืองวัดระดบั น�ำ้ มันอัตโนมตั ิ backcourt พ้นื ทีใ่ ห้บริการหลงั ลาน พ้ืนที่ด้านหลังของสถานีบริการถัดจากพื้นที่ให้บริการส่วนหน้า (ดู forecourt) ไดแ้ ก่ ตัวอาคาร จ-ี สโตร์ (ดู G-store) รวมถงึ บริเวณท่ใี หบ้ ริการเปล่ียนถ่ายน�ำ้ มันเคร่อื งและลา้ งอดั ฉดี automation system ระบบบริหารการขายอตั โนมตั ิ backcourt service การบริการหลังลานสถานบี รกิ าร ระบบจัดการภายในสถานีบริการนำ้�มันด้วยคอมพิวเตอร์และ การให้บริการอื่นๆ นอกบริเวณลานจำ�หน่ายนำ้�มัน เช่น บริการ โ ป ร แ ก ร ม ท่ี เ ขี ย น ข้ึ น เ ป็ น พิ เ ศ ษ ต า ม วั ต ถุ ป ร ะ ส ง ค์ ท่ี ต้ อ ง ก า ร เปล่ียนถ่ายนำ้�มันเคร่ืองยนต์ การปะหรือเปล่ียนยางรถยนต์ ตดิ ตง้ั รว่ มกบั อุปกรณอ์ ่นื ๆ เชน่ อปุ กรณว์ ดั ระดบั น�ำ้ มันอัตโนมัติ ล้างสีดดู ฝุ่น ทำ�ความสะอาดภายในหอ้ งโดยสารตลอดจนภายนอก ตู้จ่ายนำ้�มันอิเล็กทรอนิกส์ ฯลฯ สามารถบริหารจัดการการขาย ตัวรถยนต์ หรอื ทเี่ รียกกนั โดยท่ัวไปว่าการลา้ งอดั ฉีด (ดู forecourt นำ้�มันท่ีหน้าลาน (ดู forecourt) โดยสามารถรองรับการขาย service ประกอบ) ประเภทตา่ งๆ เชน่ การเตมิ น�ำ้ มนั ช�ำ ระดว้ ยเงนิ สด (cash sale) balance phase การสรา้ งภาระสมดุลของระบบไฟฟ้า การเติมนำ้�มันชำ�ระด้วยบัตรเครดิต (credit sale) การเติม การปรับสมดุลของการใช้ไฟฟ้าภายในสถานีบริการที่ใช้ระบบไฟฟา้ นำ้�มันแบบบริการตนเอง (self service) คือผู้รับบริการชำ�ระ ชนิด 3 เฟสใหแ้ ต่ละเฟสมีภาระ (load) ใกลเ้ คยี งกัน ไมม่ ีการใช้ เงินก่อนแล้วหัวจ่ายจึงจ่ายนำ้�มันให้ รวมไปถึงการจัดการภายใน ไฟฟ้าในเฟสใดเฟสหนง่ึ มากจนเกินไป ซ่ึงจะสง่ ผลใหห้ มอ้ แปลงไฟ รา้ นจ-ี สโตร์ (ดู G-store) การจดั การสนิ คา้ คงเหลอื การรบั จา่ ยน�ำ้ มนั ทำ�งานหนักจนมีอายุการใช้งานส้ันลง ทำ�ได้โดยการวัดภาระของ หรอื สนิ คา้ อน่ื ๆ สามารถออกรายงานทจ่ี �ำ เปน็ สามารถเชอ่ื มตอ่ ระบบ แต่ละเฟสท่ีใช้กับเคร่ืองมือและเคร่ืองใช้ไฟฟ้าแล้วย้ายภาระของ กบั บรษิ ทั น�ำ้ มนั ผเู้ ปน็ เจา้ ของตราเครอ่ื งหมายการคา้ ไดด้ ว้ ย เฟสทีม่ ากเกนิ ไปไปยังอีกเฟสหนึง่ barrel (bbl) บารเ์ รล (บบี ีแอล) ห น่ ว ย วั ด ป ริ ม า ต ร ข อ ง นำ้ � มั น ท่ี นิ ย ม ใ ช้ ใ น ก า ร วั ด ป ริ ม า ต ร ของนำ้�มันดิบและผลิตภัณฑ์ปิโตรเลียมอ่ืนๆ 1 บาร์เรลเท่ากับ 42 แกลลอนอเมริกา หรือ 34.9723 แกลลอนอังกฤษ หรือ 158.9873 ลติ ร สารานุกรม 165 เปดิ โลกปโิ ตรเลยี มและพลงั งานทดแทน

การตลาดและการจัดจำาห ่นายผ ิลต ัภณ ์ฑ ิปโตรเ ีลยม barrels per day (BBL/D, BPD) บ�ร์เรลตอ่ วัน (บีบแี อล/ด,ี biodiesel ไบโอดีเซล บพี ีด)ี เชื้อเพลิงเหลวท่ีได้จ�กนำ้�มันพืช ไขมันสัตว์ หรือนำ้�มันที่ใช้ ปริม�ณนำ้�มนั คดิ เป็นบ�ร์เรลตอ่ วัน ใช้แสดงปริม�ณนำ้�มนั ที่ขนส่ง ประกอบอ�ห�รแล้ว ผลิตจ�กชีวมวลจงึ เปน็ แหล่งพลงั ง�นทดแทน ผลิตได้ หรือข�ยไดใ้ น 1 วนั (ดู barrel ประกอบ) อย่�งย่ังยืนที่สำ�คัญ สมบัติสำ�คัญ คือ ให้ก�รเผ�ไหม้สมบูรณ์ base oil, lubricant base oil น้ำ�มนั หลอ่ ลนื่ พนื้ ฐ�น และปรมิ �ณก�ำ มะถนั ต�ำ่ ม�ก แตม่ จี ดุ ว�บไฟ (flash point) สงู กว�่ น�ำ้ มนั นำ้�มันพ้ืนฐ�นท่ีได้รับก�รปรับปรุงสมบัติให้เป็นนำ้�มันหล่อล่ืนชนิด ดเี ซล ส�ม�รถยอ่ ยสล�ยไดเ้ องต�มกระบวนก�รชวี ภ�พในธรรมช�ติ ต�่ งๆ เพอ่ื ก�รจ�ำ หน�่ ย แบง่ เปน็ 2 ประเภทคอื น�ำ้ มนั จ�กโรงกลน่ั และไม่เป็นพิษต่อส่ิงแวดล้อม เนื่องจ�กมีสมบัติท่ีใช้แทนน้ำ�มัน น�ำ้ มนั หลอ่ ลน่ื (ดู mineral base oil) และน�ำ้ มนั พน้ื ฐ�นสงั เคร�ะห์ ดีเซลจ�กปิโตรเลียมได้ จึงนิยมเรียกว่�ไบโอดีเซล ปัจจุบัน (ดู synthetic base oil) ไบโอดีเซลท่ีมีจำ�หน่�ยในสถ�นีบริก�รเป็นนำ้�มันผสมระหว่�ง bearing ตลับลกู ปนื , แบริง ไบโอดเี ซลและน�ำ้ มนั ดเี ซล มี 2 ชนดิ คอื ไบโอดเี ซล บี 2 และ ไบโอดเี ซล สว่ นประกอบส�ำ คญั ของเครอ่ื งจกั รทตี่ อ้ งหมนุ ในลกั ษณะต�่ งๆ ขณะ บี 5 ซ่ึงหม�ยถึงมีไบโอดีเซลผสมอยรู่ อ้ ยละ 2 และ 5 ต�มลำ�ดบั เคร่ืองทำ�ง�น และในส่วนท่ีต้องก�รก�รหล่อล่ืน ช่วยรองรับหรือ (ดู biodiesel, หมวดพลงั ง�นทดแทน ประกอบ) ช่วยยึดชิ้นส่วนต่�งๆ ของเครื่องจักรให้หมุนในตำ�แหน่งท่ีถูกต้อง bollard protector, bumper post เส�กันชน, เส�กันปะทะ เป็นก�รลดแรงเสียดท�น ลดก�รสึกหรอ และลดก�รส่ันสะเทือน อุปกรณ์บรรเท�คว�มรุนแรงและลดคว�มเสียห�ยจ�กอุบัติเหตุ (ดู plain bearing, roller bearing และ thrust bearing ประกอบ) ซึ่งเกิดจ�กก�รชนหรือปะทะของรถที่เข้�ม�ใช้บริก�รภ�ยใน สถ�นบี รกิ �ร มกั ติดตงั้ บรเิ วณต้จู ่�ยน�ำ้ มนั หรือหน้�ร้�นสะดวกซอ้ื เพ่ือเพ่ิมคว�มปลอดภัยและลดคว�มเสียห�ยท่ีอ�จเกิดต่อชีวิตและ ทรัพย์สนิ ตลับลกู ปืนหรอื แบริง เส�กันชนหรือเส�กันปะทะ benchmark crude น�ำ้ มนั ดบิ อ้�งอิง นำ้�มันดิบท่ีใช้เป็นม�ตรฐ�นเปรียบเทียบ (benchmark) ในก�ร กำ�หนดคุณสมบัติและร�ค�น้ำ�มันดิบในตล�ดโลก เช่น น้ำ�มันดิบ เวสตเ์ ทก็ ซสั (West Texas Intermediate, WTI) จ�กสหรฐั อเมรกิ � มีค่� API ประม�ณ 39.6 องศ� นำ้�มันดิบเบรนต์ (Brent) จ�กทะเลเหนือ มีค่� API ประม�ณ 37.5 องศ� น้ำ�มันดิบดูไบ (Dubai) จ�กตะวนั ออกกล�ง มคี �่ API ประม�ณ 31 องศ� น�้ำ มนั ดบิ โอม�น (Omam) จ�กตะวนั ออกกล�ง มคี ่� API ประม�ณ 34 องศ� และน�้ำ มนั ดิบต�ปสิ (Tapis) จ�กตะวันออกไกล มคี ่� API ประม�ณ 46 องศ� bi-fuel engine เครอ่ื งยนตร์ ะบบเชื้อเพลิงสองระบบ เครอ่ื งยนตเ์ ผ�ไหมภ้ �ยในทตี่ อ้ งใชห้ วั เทยี นในก�รจดุ ระเบดิ (spark- ignition internal combustion engine) ท่ีตดิ ตัง้ อปุ กรณใ์ ชก้ �๊ ซ ธรรมช�ตแิ ละถงั ก�๊ ซเพม่ิ เตมิ ส�ม�รถเลอื กใชเ้ ชอื้ เพลงิ ไดท้ งั้ น�ำ้ มนั เบนซนิ (ดู gasoline) และก๊�ซธรรมช�ตอิ ดั 166 สารานุกรม เปิดโลกปิโตรเลียมและพลังงานทดแทน

branded service station สถานีบรกิ ารน้ำ�มนั ท่มี ีเครื่องหมาย brake fluid นำ�้ มนั เบรก การตลาดและการจดั จ�ำ หน่ายผลิตภณั ฑ์ปโิ ตรเลยี ม การค้า น�ำ้ มนั หลอ่ ลนื่ ทใี่ ชก้ บั ระบบเบรกไฮดรอลกิ ของรถยนต์ เปน็ ตวั กลาง สถานบี รกิ ารน�้ำ มนั ทแี่ สดงเครอื่ งหมายการคา้ และมรี ปู แบบเดยี วกนั ถา่ ยทอดก�ำ ลงั ไฮดรอลกิ จากแปน้ เหยยี บเบรก และมคี ณุ สมบตั อิ นื่ ๆ ทว่ั ประเทศ มกี ารลงทุนเพอ่ื ส่งเสริมการขายเพอ่ื ทำ�ใหช้ ่อื เสียงของ ได้แก่ หล่อลื่นส่วนต่างๆ ในระบบเบรก เช่น แม่ป๊ัมเบรกและ ผลติ ภณั ฑเ์ ป็นที่จดจ�ำ ของผใู้ ชบ้ รกิ าร ประเภทของสถานบี ริการทม่ี ี ลูกปั๊มเบรก มีความหนืดที่เหมาะสมและยืดหยุ่นได้ มีจุดเดือดสูง เครอ่ื งหมายการคา้ สามารถจ�ำ แนกไดด้ ังนี้ 1. COCO (company- และระเหยยาก คงสภาพได้นาน ไม่เปน็ อนั ตรายต่อชิ้นสว่ นทีเ่ ปน็ owned, company-operated) คือสถานบี รกิ ารฯ ทีบ่ รษิ ทั น�้ำ มนั โลหะในระบบหรอื ลกู ยางตา่ งๆ กระทรวงการขนสง่ (Department of เป็นเจ้าของและดำ�เนินการเองท้ังหมด โดยอาจตั้งบริษัทลูกข้ึนมา Transportation, DOT) ของสหรัฐอเมริกาและสมาคมวิศวกร บรหิ ารงาน 2. CODO (company-owned, dealer-operated) ยานยนตน์ านาชาติ (SAE International) ไดร้ ว่ มกนั ก�ำ หนดมาตรฐาน คอื สถานบี รกิ ารฯ ทบ่ี รษิ ทั น�้ำ มนั เปน็ เจา้ ของ แตใ่ หต้ วั แทนจ�ำ หนา่ ย ด้านความปลอดภยั โดยใชต้ วั ยอ่ DOT ตามด้วยตวั เลข 1 ถึง 5 ด�ำ เนนิ การ โดยมสี ญั ญาเชา่ ด�ำ เนนิ การ 3. DODO (dealer-owned, และใช้จุดเดอื ดเป็นเกณฑ์ เช่น DOT 3, DOT 4 และ DOT dealer-operated) คอื สถานบี รกิ ารฯ ทต่ี วั แทนจ�ำ หนา่ ยเปน็ เจา้ ของ 5 มีจุดเดือดของนำ้�มันเบรกไม่ต่ำ�กว่า 205, 230 และ 260 และด�ำ เนนิ การเองทงั้ หมด 4. JV (joint venture) คอื สถานบี รกิ ารฯ องศาเซลเซียสตามลำ�ดบั ทีบ่ รษิ ทั และตวั แทนจ�ำ หนา่ ยลงทุนร่วมกัน และใหต้ ัวแทนจำ�หนา่ ย ด�ำ เนนิ การ และ 5. COOP (co-operation) คอื สถานบี ริการฯ ท่ีขายน้ำ�มันให้แก่สมาชิกในรูปแบบสหกรณ์ (ดู unbranded service station ประกอบ) สถานีบริการน้ำ�มันท่มี เี ครื่องหมายการคา้ นำ�้ มันเบรก burst test การทดสอบคุณสมบัติของถังก๊าซเอ็นจีวีด้วย การระเบิด การทดสอบถังก๊าซเอ็นจีวีด้วยการระเบิดถัง เพ่ือให้ม่ันใจว่าการ ออกแบบถงั มพี น้ื ฐานทสี่ มบรู ณแ์ ละมกี ารเสรมิ เสน้ ใยตามอตั ราสว่ น ท่กี �ำ หนดไว้ (ดู NGV tank standard ประกอบ) calibration container ถังตวงน้�ำ มันเพ่ือปรบั เทยี บ อุปกรณ์ตรวจสอบปริมาณการจ่ายน้ำ�มันของแต่ละมือจ่าย (ดู nozzle) วา่ ตรงตามมาตรฐานหรอื ไม่ เปน็ ถงั ตวงขนาด 5 ลติ รที่ กฎหมายบงั คบั ใหม้ ปี ระจ�ำ สถานบี รกิ าร ผปู้ ระกอบการสถานบี รกิ าร จะต้องหม่ันตรวจสอบปริมาณการจ่ายน้ำ�มันของมือจ่ายทุกอันว่า ได้มาตรฐานตามระเบียบของสำ�นักงานกลางช่ังตวงวัด โดยการ บีบมือจ่ายให้จ่ายน้ำ�มันปริมาณ 5 ลิตรลงสู่ถังตวงและตรวจว่ามี ความคลาดเคลอ่ื นยนิ ยอม (tolerance) เกนิ กว่าคา่ ทก่ี �ำ หนดหรอื ไม่ ถังตวงขนาดตา่ งๆ สารานกุ รม 167 เปิดโลกปโิ ตรเลยี มและพลงั งานทดแทน

การตลาดและการจัดจำาห ่นายผ ิลต ัภณ ์ฑ ิปโตรเ ีลยม calibration stick, gauge stick ไม้วดั น้ำ�มัน, ไมว้ ัดถัง car care business ธุรกิจดแู ลรถยนต,์ ธุรกจิ ค�รแ์ คร์ อุปกรณ์ท่ีใช้วัดปริม�ณนำ้�มันภ�ยในถังใต้ดิน (ดู underground ธุรกิจบริก�รรถยนต์ขน�ดเล็ก บริก�รเปล่ียนถ่�ยนำ้�มันเคร่ือง tank) ทำ�จ�กโลหะทองเหลืองมีลักษณะเป็นแท่งย�วมีขีดแสดง และธุรกิจสว่ นควบ เชน่ ย�งรถยนต์ แบตเตอรี่ ผ�้ เบรก เปน็ ตน้ ระดับต่�งๆ ของน้ำ�มันในถัง ใช้จุ่มลงไปในถังนำ้�มันในแนวดิ่ง ไม่ขึน้ ตรงกับบรษิ ัทน�ำ้ มนั หล่อล่ืนบริษัทใดบรษิ ทั หนึง่ มีคว�มหล�ก โดยปกตไิ มว้ ดั น�้ำ มนั เปน็ อปุ กรณท์ ใี่ ชเ้ ฉพ�ะถงั เพร�ะมกี �รปรบั เทยี บ หล�ยให้ผู้รับบริก�รเลือกใชไ้ ดต้ �มคว�มพอใจ ปริม�ตรและทำ�ขีดวัดปริม�ตรบนไม้วัดเฉพ�ะเพื่อคว�มเที่ยงตรง ห�กน�ำ ไปใชก้ บั ถงั อนื่ ซง่ึ มคี ว�มจเุ ดยี วกนั อ�จมคี ว�มคล�ดเคลอื่ นได้ canopy หลังค�คลมุ ตจู้ �่ ยน�ำ้ มันหรอื บริเวณล�นจ�ำ หน�่ ยนำ้�มนั ธรุ กจิ ดแู ลรถยนต์ หลงั ค�คลมุ บรเิ วณล�นจ�ำ หน�่ ยน�ำ้ มนั เพอ่ื กนั แดดและฝน ใหค้ ว�ม สะดวกกบั ผรู้ บั บรกิ �ร และปอ้ งกนั ละอองน�้ำ จ�กฝน และคว�มรอ้ น carburetor ค�รบ์ ูเรเตอร์ จ�กแสงแดดซึ่งอ�จส่งผลกระทบกับอุปกรณ์จำ�หน่�ยน้ำ�มันทำ�ให้ อุปกรณ์ปรับส่วนผสมระหว่�งเชื้อเพลิงและอ�ก�ศให้ได้สัดส่วน มอี �ยกุ �รใชง้ �นสน้ั ลง ผจู้ �ำ หน�่ ยน�ำ้ มนั แตล่ ะบรษิ ทั อ�จจะออกแบบ ท่ีเหม�ะสมก่อนส่งเข้�ว�ล์วไอดี เป็นอุปกรณ์สำ�คัญที่มีผลต่อก�ร ให้มรี ปู แบบแตกต�่ งกันไป อ�จประดับตกแต่งระบบไฟบรเิ วณขอบ เผ�ไหม้ที่สมบูรณ์ของเครื่องยนต์ อ�จติดตั้งมิกเซอร์เข้�ไปร่วมกับ หลงั ค�ใหส้ วยง�ม และมรี ะบบไฟสอ่ งสว�่ งใตห้ ลงั ค�สอ่ งม�ยงั ล�น ค�ร์บูเรเตอร์ มีก�รออกแบบและรูปลักษณะแตกต่�งกันข้ึนอยู่กับ จำ�หน�่ ยน้ำ�มัน ให้สว�่ ง สะดวก ปลอดภยั บรษิ ัทผู้ผลิต หลังค�คลมุ บรเิ วณล�นจ่�ยน�ำ้ มนั ค�รบ์ ูเรเตอร์ หลังค�คลมุ ล�นจำ�หน�่ ยน�ำ้ มัน 168 สารานุกรม เปิดโลกปโิ ตรเลียมและพลงั งานทดแทน

ไcฮeโtดaรnคeา,รบ์nอ-cนeอtม่ิaตnวัeชนซดิีเทโซนต่ , รนงอเรป์มน็ ลัขซองีเทเหนลว(nท-อ่ี Cณุ 10หHภ2มู2)หิ อ้ ง ใชเ้ ปน็ ที่ไม่มผี ลกระทบโดยตรงตอ่ การขาย เช่น อปุ กรณส์ ำ�นกั งาน ระบบ การตลาดและการจดั จ�ำ หน่ายผลิตภณั ฑ์ปโิ ตรเลยี ม เชอื้ เพลงิ อา้ งองิ ส�ำ หรบั เครอื่ งยนตด์ เี ซล มสี มบตั ใิ นการจดุ ระเบดิ ได้ ไฟสอ่ งสวา่ งทว่ั ไป อปุ กรณท์ วั่ ไปภายในหอ้ งน�ำ้ และอนื่ ๆ การบ�ำ รงุ เองดีมาก คอื มีระยะหนว่ งการติดไฟ (ignition delay) ส้ัน กำ�หนด รกั ษาแบบนีม้ ขี ้อดคี ือ ทำ�ใหเ้ คร่ืองมอื หรอื อปุ กรณ์ต่างๆ ใชง้ านได้ ใหม้ ีเลขซเี ทนเทา่ กับ 100 อย่างคุ้มค่าเต็มท่ีตามอายุและสภาวะแวดล้อม โดยไม่ต้องเสียค่า cetane number เลขซีเทน ใชจ้ า่ ยหรือก�ำ ลังคนในการบ�ำ รุงรักษาหรอื ตรวจสอบ แต่ขอ้ เสยี คือ ตัวเลขแสดงสมบัติในการจุดระเบิดได้เองของน้ำ�มันดีเซล (ดู diesel ไม่สามารถคาดการณ์ล่วงหน้าได้ ดังนั้นการซ่อมแซมหรือเปล่ียน fuel) คำ�นวณเทียบกับร้อยละของนอร์มัลซีเทน (ดู cetane) ช้ินส่วนจึงต้องเร่งรีบ อาจมีผลต่อคุณภาพของงานและมักเสีย และเฮปตาเมทิลโนเนน (heptamethylnonane) ตามสมการ ค่าใชจ้ า่ ยสูงกวา่ ปกติ cross promotion การส่งเสริมการขายรว่ มกนั cetane no. = percent n-cetane + (0.15) (percent heptamethylnonane) การท่ีบริษัทมากกว่าหน่ึงบริษัทข้ึนไปทำ�การส่งเสริมการขายสินค้า หรอื บรกิ ารรว่ มกัน โดยการจดั กจิ กรรมทางการตลาดท่ดี ึงดดู ความ น้ำ�มันดีเซลคุณภาพดีมีเลขซีเทนสูง มีระยะหน่วงการติดไฟส้ัน สนใจลูกคา้ เพอ่ื กระตุ้นการขาย เช่น บริษทั น้ำ�มนั ธนาคารเจา้ ของ จดุ ระเบิดได้เองดี เครอื่ งยนต์ไมเ่ กิดการน็อก บัตรเครดติ และผูผ้ ลิตหรือจ�ำ หนา่ ยสนิ คา้ อปุ โภคบรโิ ภครว่ มกนั จัด commercial crude inventory ปรมิ าณน�ำ้ มนั ดบิ ส�ำ รองทางการคา้ รายการมอบของสมนาคุณเฉพาะผู้ใช้บริการท่ีชำ�ระค่าน้ำ�มันด้วย นำ้�มันดิบท่ีเก็บไว้ตามโรงกล่ันและคลังน้ำ�มันต่างๆ ของเอกชน บัตรเครดิตของธนาคารแห่งน้ัน ท�ำ ให้ทกุ ฝา่ ยไดร้ บั ประโยชน์ ผู้ประกอบการธุรกิจน้ำ�มัน เช่น น้ำ�มันดิบดับเบิลยูทีไอ (WTI) diaphragm pump ปมั๊ ไดอะแฟรม ท่ีซ้อื ขายในตลาดล่วงหน้าท่ตี ลาดนิวยอร์กเมอร์แคนไทล์เอกซ์เชนจ์ อุปกรณ์สำ�หรับดูดนำ้�หรือนำ้�มัน ทำ�หน้าที่ลักษณะเดียวกับป๊ัมน้ำ� (New York Mercantile Exchange, NYMEX) มกี ารส่งมอบ แต่ต่างกันท่ีใช้ระบบลมเพ่ือความปลอดภัยในการทำ�งานใกล้วัตถุ ที่คลังเก็บนำ้�มันดิบสำ�รองทางการค้าที่เมืองคุชชิง (Cushing) ไวไฟ มกั ใช้ดูดน้�ำ หรือน�ำ้ มนั ออกจากถัง เก็บน�ำ้ มนั หรอื อาจดดู น้ำ� รัฐโอคลาโฮมา เปน็ ตน้ หรือนำ้�มันออกจากบริเวณบ่อพัก อาจเป็นชนิดเคล่ือนย้ายได้หรือ ชนิดตดิ ตง้ั อยู่กับท่ี compressor เคร่ืองอดั กา๊ ซ, คอมเพรสเซอร์ อปุ กรณท์ ใ่ี ชเ้ พม่ิ ความดนั ใหก้ า๊ ซหรอื สว่ นผสมของกา๊ ซ เชน่ อากาศ แล้วส่งผ่านไปยังสถานที่ท่ีจะใช้งาน เช่น เครื่องมือท่ีขับด้วย กำ�ลังลม เคร่ืองมือฉีดพ่นของเหลว เครื่องสูบลม หรือเคร่ืองอัด จาระบี การอัดก๊าซเพือ่ ให้สามารถเกบ็ ในถงั เก็บก๊าซไดเ้ ปน็ ปรมิ าณ มากไมว่ า่ จะอยใู่ นรูปของก๊าซหรือของเหลว มหี ลายแบบและขนาด ท่ีรู้จักกันท่ัวไปคือในระบบทำ�ความเย็น ขนาดใหญ่ใช้ในการอัด เพ่ิมความดันก๊าซธรรมชาติเพื่อส่งไปตามท่อหรือใช้ในโรงแยกก๊าซ ธรรมชาติ โรงงานเหล็กและเคมีภณั ฑ์ เปน็ ตน้ condition-based maintenance (CBM) การบ�ำ รงุ รกั ษาตาม ป๊ัมไดอะแฟรม เงอ่ื นไข (ซีบีเอม็ ) การบำ�รุงรักษาท่ีเกิดจากการนำ�ข้อมูลในปัจจุบันและอดีตมาเป็น diesel dual-fuel engine เครอ่ื งยนต์ระบบเชือ้ เพลงิ ร่วม เง่อื นไขในการกำ�หนดความสำ�คัญในการบ�ำ รุงรกั ษาเพื่อใหเ้ กิดผลดี เครื่องยนต์เผาไหม้ภายในที่ใช้แรงอัดของภายในกระบอกสูบจุด ทสี่ ดุ โดยพจิ ารณาจากความผดิ ปกตขิ องเครอ่ื งมอื หรอื อุปกรณด์ ้าน ระเบิดหรือเคร่ืองยนต์ดีเซล (compression-ignition internal ตา่ งๆ เช่น เสียง ความร้อน การส่ันสะเทอื น เป็นตน้ combustion engine, diesel engine) ที่ตดิ ตงั้ อุปกรณ์ใชก้ า๊ ซ corrective maintenance การบ�ำ รุงรกั ษาเชิงแก้ไข และถงั กา๊ ซเพมิ่ เตมิ เชน่ เดยี วกบั ระบบเชอื้ เพลงิ สองระบบ (bi-fuel) การซ่อมแซมเครื่องมือหรืออุปกรณ์หลังจากเกิดความเสียหายขึ้น ซงึ่ ตอ้ งใชน้ �ำ้ มนั ดเี ซลรว่ มกบั กา๊ ซธรรมชาตอิ ดั โดยใชน้ �ำ้ มนั ดเี ซลเปน็ แล้ว อาจเกิดขณะที่เครื่องมือหรืออุปกรณ์กำ�ลังทำ�งานอยู่โดยไม่ ตวั จุดระเบดิ นำ�รอ่ ง มีความยดื หยนุ่ ในการใช้เช้อื เพลิง และราคา คาดมาก่อนและเมื่อเกิดข้ึนแล้วต้องหยุดการทำ�งานเพ่ือซ่อมแซม หรอื เปลยี่ นชน้ิ สว่ นทเี่ สยี หาย โดยทวั่ ไปใชก้ บั เครอ่ื งมอื หรอื อปุ กรณ์ สารานุกรม 169 เปิดโลกปโิ ตรเลยี มและพลังงานทดแทน

การตลาดและการจัดจำ�ห ่นายผ ิลต ัภณ ์ฑ ิปโตรเ ีลยม ตดิ ตง้ั อปุ กรณใ์ ชก้ า๊ ซธรรมชาตเิ พมิ่ เตมิ ต�่ำ กวา่ ราคารถใหม่ มขี อ้ เสยี 2. นำ้�มันดีเซลหมุนช้า (ดู low speed diesel oil, LSD คอื ไมส่ ามารถปรบั เครอ่ื งยนตใ์ หเ้ หมาะสมกบั เอน็ จวี ไี ดอ้ ยา่ งสมบรู ณ์ สำ�หรับเครื่องยนต์ดีเซลรอบหมุนปานกลางหรือรอบหมุนช้า (industrial diesel oil) เชน่ เครือ่ งยนต์ดเี ซลขับส่งกำ�ลังตดิ ตั้งอยู่ กับท่ี มีรอบการท�ำ งานตำ่�ประมาณ 500-1,000 รอบตอ่ นาที มเี ลข ซเี ทนต�่ำ และอตั ราการระเหยชา้ ในทอ้ งตลาดเรยี กน�้ำ มนั ขโี้ ล้ น�ำ้ มนั ดีเซลหมุนช้าเปน็ น้�ำ มันผสมระหวา่ งเช้ือเพลงิ ส่วนกลั่น (distillate fuel) กบั น้ำ�มันเตาตามขอ้ กำ�หนดของกระทรวงพาณิชย์ ถา้ ใชก้ ับ เรอื เดินสมุทรมกั เรียกวา่ มารีนดีเซลออยล์ (marine diesel oil) สวิตซ์เลอื กชนิดเชอื้ เพลิงในเครือ่ งยนต์ท่ีใช้เชือ้ เพลิงได้สองประเภท different valve gas tank ถังกา๊ ซชนดิ วาล์วแยก ถงั กา๊ ซปโิ ตรเลยี มเหลว (ดู liquefied petroleum gas) ส�ำ หรบั รถยนต์ที่แบ่งวาล์วเติมและวาล์วจ่ายออกเป็น 2 ตัว และมี มาตรวัดก๊าซแยกส่วนเอาไว้ วาล์วเติมประกอบด้วยวาล์วมือหมุน สำ�หรับปิด-เปิดเวลาเติมก๊าซ วาล์วกันการย้อนกลับเพื่อป้องกัน การไหลย้อนของก๊าซเหลว วาล์วป้องกันการเติมเกินร้อยละ 85 เผอ่ื การขยายตัว วาลว์ ระบายแรงดนั สว่ นเกิน และตวั สดุ ทา้ ยคอื มาตรวัดปรมิ าณก๊าซเหลว ใชเ้ ป็นตัวบอกระดับกา๊ ซเหลวภายในถัง เลือกใช้ตามขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางและองศาความชันของการ ตั้งระนาบถัง ในบางรุ่นมีลวดต้านทานต่อไว้ภายในเพ่ือใช้เป็นตัว ส่งสัญญาณวัดระดับ แบบเดียวกับมาตรวัดระดับนำ้�มันในรถยนต์ ถงั กา๊ ซท่ตี ดิ ตงั้ ในเคร่ืองยนต์ทีใ่ ชเ้ ชอื้ เพลงิ ไดส้ องประเภท diesel fuel นำ�้ มันดีเซล ถังกา๊ ซชนดิ วาลว์ แยก เชื้อเพลิงเหลวสำ�หรับเครื่องยนต์ดีเซล (compression-ignition internal combustion engine) ส่วนผสมเชื้อเพลิงและอากาศ dispenser sump, pump sump บ่อกักน�ำ้ มันใตต้ จู้ า่ ยน้�ำ มัน ด้วยแรงอัดสูงของอากาศและความร้อนในกระบอกสูบจุดระเบิด บ่อส่ีเหล่ียมทำ�ด้วยวัสดุสังเคราะห์ อยู่ใต้ตู้จ่ายนำ้�มัน ในกรณีที่มี โดยไม่ต้องใช้หัวเทียน ส่วนกลั่นกลางของหอกลั่นลำ�ดับส่วนท่ี การซอ่ มบ�ำ รงุ หรอื น�ำ้ มนั รวั่ ซมึ บอ่ นจี้ ะกกั เกบ็ น�้ำ มนั ไวไ้ มใ่ หซ้ มึ หรอื ความดนั บรรยากาศในโรงกลน่ั น�้ำ มนั มจี ดุ เดอื ดอยทู่ ป่ี ระมาณ 180- กระจายลงใต้ดนิ บางครัง้ อาจใส่ทรายเพื่อชว่ ยในการดูดซบั 370 องศาเซลเซยี ส แบ่งออกไดเ้ ปน็ 2 ประเภท คอื 1. น้ำ�มนั ดีเซลหมนุ เร็ว (automotive diesel oil หรือ gas oil) ส�ำ หรบั เครอื่ งยนต์ดีเซลรอบหมุนเร็วทใี่ ช้กับยานยนต์ เช่น รถยนต์ รถบรรทกุ เรอื ประมง รถแทรกเตอร์ และเครอ่ื งจกั รกลหนกั ทกุ ชนดิ ทมี่ รี อบหมนุ สูงกว่า 1,000 รอบต่อนาที มีเลขซเี ทนสงู (ดู cetane number) และมอี ตั ราการระเหยเร็ว ในทอ้ งตลาดเรยี กน�ำ้ มนั โซล่า ถา้ ใชก้ บั เรอื เดนิ สมทุ รมกั เรยี กวา่ มารนี กา๊ ซออยล์ (marine gas oil) 170 สารานุกรม เปดิ โลกปโิ ตรเลียมและพลงั งานทดแทน

dispensing pump ตู้จ�่ ยนำ้�มัน driveway cone กรวยย�งจร�จร การตลาดและการจดั จาำ หน่ายผลิตภณั ฑ์ปโิ ตรเลยี ม ตู้ที่ครอบป๊ัมนำ้�มันต่อกับมือจ่�ยนำ้�มัน (ดู nozzle) มีหล�ยแบบ วัสดุทรงกรวย ทำ�ด้วยย�งสังเคร�ะห์ มักใช้สีส้มสะท้อนแสงซ่ึง และขน�ด พัฒน�จ�กตู้จ่�ยท่ีเป็นระบบเฟืองทด (mechanic) ส�ม�รถมองเห็นได้ชดั เจนในเวล�กล�งวัน และมแี ถบสะท้อนแสง ในสมัยก่อนม�เป็นระบบอิเล็กทรอนิกส์ มีตั้งแต่ตู้จ่�ยแบบ ทส่ี �ม�รถเหน็ ไดใ้ นเวล�กล�งคนื ใชก้ นั้ บรเิ วณหรอื ก�ำ หนดเขตไมใ่ ห้ มือจ่�ยเดียว จำ�หน่�ยได้ 1 ผลิตภัณฑ์ จนถึงตู้จ่�ยแบบหล�ย รถเข�้ ไปในพืน้ ที่ท่ตี อ้ งก�รควบคุม เชน่ จุดลงนำ้�มัน หรือบรเิ วณ มอื จ่�ย จำ�หน่�ยได้หล�ยผลิตภัณฑใ์ นตู้เดยี วกัน (multi-product ทกี่ ำ�ลงั ทำ�ก�รปรับปรงุ หรือมกี �รก่อสร�้ ง ท้งั น้ีเพื่อคว�มปลอดภยั dispensing pump) สถ�นีบริก�รสมัยใหม่อ�จมีตู้จ่�ยนำ้�มันที่มี ในสถ�นีบริก�รน�้ำ มัน มือจ่�ยถึง 8 อนั ตอ่ 1 ตู้จ่�ย แต่ละด้�นส�ม�รถจำ�หน�่ ยผลติ ภัณฑ์ น�ำ้ มนั ไดถ้ งึ 4 ชนดิ อ�ำ นวยคว�มสะดวกใหผ้ มู้ �รบั บรกิ �รและใชพ้ นื้ ท่ี ไดป้ ระโยชนส์ งู สดุ แตต่ จู้ �่ ยทม่ี มี อื จ�่ ยจ�ำ นวนม�กมรี �ค�สงู และตอ้ ง เสยี ภ�ษหี วั จ�่ ยเพมิ่ ต�มจ�ำ นวนมอื จ�่ ย ท�ำ ใหต้ น้ ทนุ ในก�รประกอบ ก�รสูงขึ้น ตู้จ่�ยปัจจุบันได้รับก�รพัฒน�ทั้งด้�นประสิทธิภ�พ และคว�มปลอดภัย เช่น มีระบบตัดก�รจ่�ยนำ้�มันโดยอัตโนมัติ และมีระบบตัดนำ้�มันกรณีเติมนำ้�มันจนใกล้ระดับเต็มถังบรรจุ มีระบบปอ้ งกนั คว�มผดิ พล�ดของพนกั ง�นเตมิ น�ำ้ มนั เปน็ ตน้ ตู้จ�่ ยนำ้�มันในอดีต กรวยย�งจร�จร drop feed lubrication ก�รหลอ่ ล่ืนแบบนำ้�มนั หยด ก�รหล่อลื่นโดยฉีดหรือหยดน้ำ�มันหล่อล่ืนลงไปหล่อลื่นชิ้นส่วนท่ี เคลอื่ นที่ของเคร่ืองอดั ก�๊ ซ เชน่ บริเวณแผน่ เลอ่ื น นอกจ�กนย้ี งั ท�ำ หน�้ ทก่ี นั รว่ั ชอ่ งว�่ งระหว�่ งแผน่ เลอ่ื นกบั ผนงั ภ�ยในหอ้ งอดั หลงั จ�ก หล่อลน่ื แลว้ น้�ำ มันจะถูกขับออกไปพร้อมกับก๊�ซหรืออ�ก�ศทถ่ี ูกอดั   dry stock ดร�ยสตอ๊ ก ปริม�ณสินค้�ในจี-สโตร์ทุกชนิด ยกเว้นสินค้�ผลิตภัณฑ์น้ำ�มัน (ดู wet stock ประกอบ) dump pump ปม๊ั หลอดแกว้ สถ�นบี รกิ �รน�ำ้ มนั ท่ีบรรจนุ ำ้�มนั เชือ้ เพลงิ ไวใ้ นถังขน�ด 200 ลิตร มหี ลอดแกว้ ไวต้ วงน�้ำ มนั และมอื หมนุ เปน็ ตวั จ�่ ยน�ำ้ มนั ไมม่ ถี งั น�้ำ มนั ใตด้ ิน (ดู underground tank) ตู้จ่�ยน�้ำ มนั ในอดตี ทีใ่ ชร้ ะบบเฟืองทด ตจู้ ่�ยน�ำ้ มนั ในปัจจบุ นั ชนดิ 6 หัวจ�่ ย double wall tank ถงั ใตด้ ินผนังสองช้ัน ถงั บรรจนุ �ำ้ มนั ใตด้ นิ ท�ำ ดว้ ยเหลก็ หรอื อะลมู เิ นยี มแลว้ หอ่ หมุ้ ดว้ ยวสั ดุ สังเคร�ะห์ประเภทไฟเบอร์หรอื เทอร์โมพล�สติก เพอ่ื ใหก้ �รใชง้ �น มีคว�มทนท�นและมีอ�ยุก�รใช้ง�นย�วข้ึน มีคว�มปลอดภัยต่อ ส่ิงแวดล้อมม�กกว�่ ถงั ใตด้ นิ ผนงั ชนั้ เดยี ว (ดู underground tank) ปม๊ั หลอดแกว้ สารานุกรม 171 เปดิ โลกปิโตรเลยี มและพลงั งานทดแทน

การตลาดและการจัดจำ�ห ่นายผ ิลต ัภณ ์ฑ ิปโตรเ ีลยม E20 อี 20 ethanol, ethyl alcohol เอทานอล, เอทลิ แอลกอฮอล์ เช้ือเพลิงเหลวท่ีมีส่วนผสมระหว่างนำ้�มันเบนซิน (ดู gasoline) เแปอลลย่ี กนอแฮปอ้งลเ์ชปน็นิดนห้ำ�ตนาึ่งลโสดูยตใรชเค้เอมนี ไซCม2Hห์ 5รOือHกรดเบกาิดงจชานกิดการจหากมนักน้ัเพจ่ือึง ร้อยละ 80 และเอทานอล (ดู ethanol) ร้อยละ 20 โดยปริมาตร เปลี่ยนนำ้�ตาลเป็นแอลกอฮอล์โดยใช้ยีสต์ หากนำ�น้ำ�หมักท่ีได้ไป ใชก้ บั รถยนต์ท่ีระบุว่าใหใ้ ชอ้ ี 20 ได้เท่านนั้ เร่ิมจ�ำ หนา่ ยพรอ้ มกับ ผา่ นกระบวนการกล่นั จะได้แอลกอฮอล์ท่มี คี วามบรสิ ุทธิร์ ้อยละ 95 อี 85 มาตงั้ แตป่ ี พ.ศ. 2551 รถยนต์ทีใ่ ชอ้ ี 20 สามารถเติมเบนซนิ วัตถุดิบท่ใี ช้ในการหมกั มกั เปน็ พืชท่มี แี ปง้ เชน่ มนั ส�ำ ปะหลัง ข้าว ธรรมดา แกส๊ โซฮอล 91 (ดู gasohol 91) และแก๊สโซฮอล 95 ข้าวโพดหรือพืชท่ีมีนำ้�ตาล เช่นอ้อย บีทรูท ประเทศบราซิลเป็น (ดู gasohol 95) ได้ดว้ ย ผผู้ ลติ เอทานอลอนั ดบั หนง่ึ ของโลก (ดู bioethanol, หมวดพลงั งาน E85 อี 85 ทดแทน ประกอบ) เชือ้ เพลงิ เหลวที่มีส่วนผสมของเอทานอล (ดู ethanol) ร้อยละ 85 Euro 4 มาตรฐานยโู ร 4 และน�ำ้ มนั เบนซนิ (ดู gasoline) รอ้ ยละ 15 โดยปริมาตร เป็น มาตรฐานระดบั 4 ทกี่ �ำ หนดขน้ึ โดยกลมุ่ ประเทศในยโุ รปเพอ่ื ปอ้ งกนั ส่วนผสมนำ้�มันเช้อื เพลิงที่ใชใ้ นประเทศบราซลิ สวีเดน และบาง และแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อมอันเนื่องมาจากการใช้เชื้อเพลิงในภาค รัฐของสหรฐั อเมรกิ า แอลกอฮอลท์ ่นี ำ�มาใช้เป็นส่วนผสมมกั ได้จาก การขนส่ง โดยกำ�หนดมาตรฐานไอเสียสำ�หรับยานพาหนะควบคู่ ชวี มวลหรือทเี่ รียกว่าไบโอแอลกอฮอล์ (bioalcohol) เช่น ขา้ วโพด กับมาตรฐานของเช้ือเพลิง เพื่อให้ยานพาหนะปล่อยไอเสียได้ ในสหรัฐอเมริกา อ้อยและมันสำ�ปะหลังในประเทศไทย อี 85 ไม่เกนิ เกณฑ์มาตรฐานท่กี �ำ หนด น�้ำ มนั ยโู ร 4 คอื น้ำ�มนั เบนซิน มีเลขออกเทน (ดู octane number) ระหว่าง 100-105 สูงกวา่ (ดู gasoline) หรือนำ�้ มันดเี ซล (ดู diesel fuel) ทีม่ ีคุณภาพตาม น้ำ�มันเบนซินทั่วไปซ่ึงมีเลขออกเทนระหว่าง 87-95 รถยนต์ท่ีใช้ มาตรฐานของกล่มุ ยุโรประดบั 4 ไดร้ บั การพฒั นามาตรฐานไอเสีย อี 85 มีอัตราการส้ินเปลืองสูงกว่ารถที่ใช้นำ้�มันเบนซินประมาณ และมาตรฐานนำ้�มันเช้ือเพลิงให้มีความเข้มงวดเพ่ิมข้ึนเป็นระยะๆ ร้อยละ 28 โดยจะต้องใช้กับเครื่องยนต์ท่ีได้รับการออกแบบเป็น ตามทไี่ ดก้ �ำ หนดไว้ เพอ่ื ใหส้ อดคลอ้ งกบั สภาพแวดลอ้ มและปรมิ าณ พเิ ศษ ลดชิ้นสว่ นที่เปน็ ยาง แมกนีเซยี ม และอะลมู ิเนยี ม มลพษิ ทถี่ กู ปลอ่ ยออกมาตามปรมิ าณการใชเ้ ชอ้ื เพลงิ ในอนาคตจะมี Energy Policy and Planning Office (EPPO) สำ�นกั งาน การน�ำ มาตรฐานยูโร 5 และยูโร 6 มาบงั คับใชต้ อ่ ไป นโยบายและแผนพลงั งาน (สนพ.) explosion proof flashlight ไฟฉายกันการระเบดิ องค์กรหลักในการบริหารจัดการนโยบายและแผนพลังงานของ ไฟฉายท่ใี ช้ขณะอยูใ่ กล้วัตถุไวไฟ เพ่ือป้องกันประกายไฟทอ่ี าจเกดิ ประเทศไทย เดิมคือสำ�นักงานคณะกรรมการนโยบายพลังงาน ข้ึนไม่ให้สัมผัสกับไอระเหยของวัตถุไวไฟซ่ึงอาจระเบิดได้ มักใช้ใน แหง่ ชาติ (สพช.) สงั กัดสำ�นักนายกรัฐมนตรี ภายหลงั การปฏริ ปู การตรวจรบั น้ำ�มัน หรือตรวจสอบระดบั น�้ำ มันของรถบรรทกุ นำ้�มัน ระบบราชการของประเทศไทยเม่ือ พ.ศ. 2545 ไดโ้ อนย้ายมาสงั กัด ที่มาส่งยังสถานบี ริการ กระทรวงพลังงานและเปล่ียนช่ือเป็นสำ�นักงานนโยบายและแผน พลงั งาน ภารกจิ ท่ีสำ�คญั คือศกึ ษา วเิ คราะหน์ โยบายและแผนการ ไฟฉายกนั การระเบดิ บรหิ ารและพฒั นาพลงั งานของประเทศทงั้ ดา้ นน�ำ้ มนั กา๊ ซธรรมชาติ และไฟฟ้า เพ่ือเสนอต่อคณะกรรมการนโยบายพลังงานแห่งชาติ explosion proof motor มอเตอร์กนั ระเบิด สนพ. มบี ทบาทส�ำ คญั ในการก�ำ หนดมาตรการแกไ้ ขและปอ้ งกนั การ มอเตอร์ที่ใช้หมุนป๊ัมให้ทำ�งานดูดน้ำ�มันท่ีลำ�เลียงมาตามท่อ ขาดแคลนน�ำ้ มนั เชื้อเพลิง ก�ำ หนดแผนงานและมาตรการดา้ นการ มีระบบมอเตอร์ควบคุมการหมุนด้วยอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ท่ี อนรุ กั ษพ์ ลงั งานและพลงั งานทดแทน ก�ำ หนดนโยบายและมาตรการ เรียกว่าคอนเดนเซอร์แทนตัวแปลงถ่านเพ่ือไม่ให้เกิดประกายไฟ ตา่ งๆ เพื่อปรบั ปรงุ คุณภาพนำ้�มนั และลดปัญหามลภาวะในอากาศ กันการระเบิดถ้าสัมผัสกับน้ำ�มันหรือวัตถุที่ระเหยเป็นไอและติดไฟ เชน่ การน�ำ น�ำ้ มนั เบนซนิ ไรส้ ารตะกว่ั มาใช้ การลดปรมิ าณก�ำ มะถนั ได้ง่าย มกั ใช้กับสถานีบริการ ในน�ำ้ มันดีเซล (ดู diesel fuel) ก�ำ หนดมาตรการเพอื่ ลดผลกระทบ ตอ่ ประชาชนจากราคาน้ำ�มนั ท่ผี นั ผวน สง่ เสริมการผลิตไฟฟ้าจาก พลังงานหมุนเวยี น เช่น ชวี มวล ก๊าซชีวภาพ แสงแดด ลม ฯลฯ ตลอดจนรณรงค์เพ่ือสร้างทัศนคติและเปล่ียนแปลงพฤติกรรมของ ประชาชนให้เกดิ การใชพ้ ลังงานอยา่ งมปี ระสิทธิภาพ 172 สารานกุ รม เปดิ โลกปิโตรเลียมและพลงั งานทดแทน

explosion proof terminal box กลอ่ งรวมจุดเชือ่ มต่อระบบ firewall กำ�แพงกนั ไฟ การตลาดและการจดั จ�ำ หน่ายผลิตภณั ฑ์ปโิ ตรเลยี ม ไฟฟ้ากันระเบิด ผนงั ทบึ กอ่ ดว้ ยอฐิ ธรรมดาหนาไม่นอ้ ยกว่า 18 เซนติเมตร ไมม่ ชี อ่ ง ชุดกล่องอะลูมิเนียมท่ีเป็นจุดเชื่อมต่อระบบไฟฟ้ากันระเบิดติดต้ัง ใหไ้ ฟหรอื ควนั ผ่านได้ หรอื เปน็ ผนงั ทบึ ทท่ี �ำ ดว้ ยวสั ดทุ นไฟชนดิ อนื่ ๆ ในตู้จ่ายน้ำ�มัน (ดู dispensing pump) ขณะมีการตัดต่อวงจร ทม่ี ีสมบตั ิป้องกันไฟไดเ้ ท่าเทยี มกัน ถ้าเปน็ ผนงั คอนกรตี เสรมิ เหลก็ อิเล็กทรอนกิ ส์ เพอื่ ความปลอดภัย ต้องหนาไม่น้อยกว่า 12 เซนติเมตร สร้างขึ้นเพื่อเพิ่มความ facilities ส่งิ อ�ำ นวยความสะดวกภายในสถานบี ริการ ปลอดภยั ใหก้ บั สงิ่ ปลกู สรา้ งและประชาชนทอ่ี ยโู่ ดยรอบสถานบี รกิ าร สถานท่ี เครอื่ งมือ หรือบรกิ ารตา่ งๆ ที่จดั ใหม้ ภี ายในสถานบี รกิ าร ข้อกำ�หนดและความจำ�เป็นในการสร้างกำ�แพงกันไฟให้เป็นไปตาม เพื่ออำ�นวยความสะดวกแก่ผู้รับบริการในการซ้ือสินค้า หรือ ประกาศของกระทรวงพลังงาน ทำ�ธุระอื่นๆ นอกเหนือจากการรบั บริการดา้ นเช้อื เพลิงและรถยนต์ fixed mixer ระบบดดู แบบคงที่ อาทิ ร้านสะดวกซ้ือ ห้องน้ำ�สะอาด ธนาคาร ตู้บริการเงินด่วน ระบบผสมท่ีใช้กลไกของหม้อต้มก๊าซเป็นตัวเปิด-ปิดก๊าซในจังหวะ ร้านอาหาร ร้านกาแฟสด บรกิ ารลา้ งรถ บริการเปลีย่ นถ่ายน�ำ้ มัน ดูดของลูกสูบในเครื่องยนต์ ก๊าซจะถูกดูดออกมาผสมกับอากาศ เคร่ือง ร้านหนังสือ แท่นเติมลม ปัจจุบันมีการพัฒนาอยู่ตลอด ที่มิกเซอร์ (ดู mixer) ก่อนเข้าห้องเผาไหม้ ปริมาณก๊าซถูก เวลาเพื่อตอบสนองความต้องการและสร้างความพึงพอใจสูงสุดให้ ควบคุมโดยสปริงเร่งของหม้อต้มก๊าซ มิกเซอร์ส่วนใหญ่มีขนาด กับผ้รู บั บริการ เส้นผ่านศูนย์กลางภายในเล็กกว่าเส้นผ่านศูนย์กลางของปีกผีเส้ือ และควบคุมแรงดูดผ่านวาล์วลด (ในประเทศไทยเรียกวาล์ว กลางสาย หรือ power valve) ซ่ึงเป็นตัวกำ�หนดแรงดูดให้ สมั พนั ธก์ บั หมอ้ ตม้ เปน็ ระบบทม่ี รี ะยะเวลาการใชง้ านยาวนานกวา่ 50 ปี ใกลเ้ คยี งกบั การใชง้ านของกา๊ ซปโิ ตรเลยี มเหลว (ดู liquefied petroleum gas) flood lubrication การหล่อลืน่ แบบนำ้�มันทว่ ม การหล่อลื่นโดยฉีดน้ำ�มันหล่อลื่นเข้าไปในห้องอัดเพ่ือทำ�หน้าที่ หล่อลื่นและกันร่ัวระหว่างชิ้นส่วนที่เคล่ือนที่ของเครื่องอัดก๊าซ นอกจากนี้ยังช่วยระบายความร้อนของก๊าซหรืออากาศที่ถูกอัด น้ำ�มันดังกล่าวจะถูกแยกออกจากก๊าซที่ปลายทางท่อ ทำ�ให้เย็นลง ผา่ นไส้กรองแลว้ ถกู หมุนเวียนกลบั ไปใชอ้ กี ร้านกาแฟภายในสถานีบริการ flow limiter อปุ กรณจ์ ำ�กัดการไหล ข้อต่อติดต้ังท่ีสายจ่ายเพ่ือควบคุมการไหลของนำ้�มันให้มีความ สมำ่�เสมอและช่วยหยุดการจ่ายนำ้�มันกรณีสายจ่ายหลุดหรือขาด โดยติดต้งั และใช้งานร่วมกับอุปกรณ์ตัดการจ่ายนำ�้ มันด้วยแม่เหล็ก (ดู magnetic breakaway) และขอ้ ตอ่ สายจา่ ยน�ำ้ มนั บดิ ได้ (ดู hose swivel) flow meter มิเตอร์วัดการไหล มเิ ตอรท์ วี่ ดั ปรมิ าตรการไหลของน�ำ้ มนั เพอ่ื ใหน้ �้ำ มนั ทจ่ี า่ ยผา่ นหวั จา่ ย ได้ค่ามาตรฐาน สมำ่�เสมอ และเทย่ี งตรง ร้านอาหารภายในสถานีบริการ สารานุกรม 173 เปิดโลกปโิ ตรเลยี มและพลังงานทดแทน

การตลาดและการจัดจำ�ห ่นายผ ิลต ัภณ ์ฑ ิปโตรเ ีลยม flow rate อัตราการไหล franchise แฟรนไชส,์ สทิ ธพิ เิ ศษ ปริมาตรของน้ำ�มันท่ีไหลผ่านท่อ (ไหลที่ความดันปกติ) ที่มี ระบบธุรกิจแบบหน่ึงท่ีเจ้าของธุรกิจ (ดู franchisor) ให้สิทธิ เส้นผ่านศูนย์กลางค่าหน่ึง ในช่วงเวลาหน่ึง วัดจากมิเตอร์วัด พิเศษแก่ผู้รับสิทธิพิเศษ (ดู franchisee) เพ่ือประกอบธุรกิจท่ีมี การไหลเพื่อให้ได้ปริมาตรที่แม่นยำ� ทำ�ให้การจ่ายนำ้�มันมีค่าเท่ียง รูปแบบของสินค้าหรือบริการ ตลอดจนการบริหารจัดการท่ีเป็น ตรงและคลาดเคลอ่ื นนอ้ ยทสี่ ดุ เชน่ การจา่ ยน�ำ้ มนั ปรมิ าตร 5 ลติ ร เอกลักษณ์เฉพาะของผู้ให้สิทธิ เป็นมาตรฐานเดียวกันภายใต้ตรา ที่อัตราการไหลตำ�่ สดุ 5 ลติ รต่อนาที ยอมให้มีความคลาดเคลือ่ น หรือเคร่อื งหมายการคา้ /บริการเดยี วกนั ทุกสาขา ได้ไม่เกิน 15 มลิ ลลิ ติ ร franchise agreement สญั ญารับสิทธพิ เิ ศษ flushing oil น�้ำ มนั ชำ�ระล้างเครอ่ื งยนต์ สญั ญาทจ่ี ดั ท�ำ ขน้ึ ระหวา่ งเจา้ ของเครอื่ งหมายการคา้ ซง่ึ เปน็ ผใู้ หส้ ทิ ธิ น้ำ�มันท่ีใช้ชำ�ระล้างห้องเครื่องหลังจากถ่ายนำ้�มันเคร่ืองที่ครบอายุ พเิ ศษ (ดู franchisor) กบั ผทู้ ตี่ อ้ งการรับสิทธิพิเศษ (ดู franchisee) การใชง้ านออกแลว้ ช่วยท�ำ ความสะอาดภายในหอ้ งเครื่องยนต์ ในการดำ�เนินธุรกิจ โดยระบุรายละเอียดเก่ียวกับผลตอบแทน forecourt พืน้ ท่ีให้บริการหนา้ ลาน ตลอดจนข้อปฏิบตั ติ า่ งๆ ท้งั นีร้ ะยะเวลาของสญั ญาอาจเป็นปตี อ่ ปี พ้ืนที่บริเวณแท่นตงั้ ตจู้ ่ายน�ำ้ มนั (ดู dispensing pump) ตลอด หรือตามแต่จะตกลงกัน จนบริเวณโดยรอบสถานีบรกิ ารน้ำ�มนั (ดู backcourt ประกอบ) franchise fee คา่ แฟรนไชส์, ค่าธรรมเนยี มเพอื่ รบั สทิ ธิพิเศษ forecourt service การบริการหนา้ ลานสถานีบริการ ค่าธรรมเนียมซ่ึงกำ�หนดเป็นจำ�นวนเงินท่ีแน่นอนท่ีผู้รับสิทธิ การจำ�หน่ายนำ�้ มนั เชื้อเพลิงชนดิ ต่างๆ บริเวณลานจ�ำ หนา่ ยน�ำ้ มนั พิเศษ (ดู franchisee) จา่ ยใหแ้ กผ่ ู้ใหส้ ิทธิพิเศษ (ดู franchisor) ของสถานีบริการตามข้ันตอนและมาตรฐานที่ได้รับการฝึกอบรม เพ่ือสิทธิในการประกอบธุรกิจจำ�หน่ายสินค้าหรือบริการในรูป มา รวมถึงบริการเสริมอื่นๆ เช่น วัดระดับน้ำ�กรดในแบตเตอร่ี แฟรนไชส์ (ดู franchise) อาจเปน็ ค่าธรรมเนยี มแรกเขา้ หรอื จา่ ย ระดับน้ำ�ในหม้อพักน้ำ�ของหม้อน้ำ� วัดระดับน้ำ�มันเคร่ือง เป็นต้น ในระหวา่ งด�ำ เนนิ การตามแตข่ อ้ ตกลงในสญั ญาใชส้ ิทธิ (ดู backcourt service ประกอบ) franchisee แฟรนไชซ,ี ผูร้ ับสิทธิพเิ ศษ ผู้รับสิทธิในการดำ�เนินธุรกิจในรูปแฟรนส์ไชส์ (ดู franchise) อันมีผู้ให้สิทธิพิเศษ (ดู franchisor) เป็นเจ้าของ โดยผู้รับสิทธิ พิเศษไม่ได้อยู่ในฐานะของพนักงานหรือลูกจ้าง แต่เป็นเจ้าของ กจิ การทท่ี �ำ หนา้ ทบี่ รหิ ารงานสาขาตามรปู แบบและระบบทผ่ี ใู้ หส้ ทิ ธิ พเิ ศษก�ำ หนดไว้ การบริการหน้าลานสถานีบริการ franchisor แฟรนไชเซอร์, ผู้ใหส้ ิทธพิ เิ ศษ เจ้าของธุรกิจที่มีชื่อการค้า/เครื่องหมายการค้าและการบริหาร foreign exchange (FOREX) ปริวรรตเงินตราต่างประเทศ, จัดการซึ่งตนได้คิดค้นและพัฒนาจนได้รับการพิสูจน์แล้วว่าประสบ การแลกเปล่ยี นเงินตราต่างประเทศ (ฟอเรกซ)์ ความสำ�เร็จในการประกอบการ และให้สิทธิในการใช้ชื่อการค้า/ การแลกเปลย่ี นเงนิ ตราของประเทศหนง่ึ เปน็ เงนิ ตราของอกี ประเทศ เครื่องหมายการค้าและวิธีการดำ�เนินการนั้นแก่ผู้รับสิทธิพิเศษ หนึ่ง โดยคิดมูลค่าตามอัตราแลกเปลี่ยน (exchange rate) (ดู franchisee) โดยผใู้ ห้สทิ ธพิ เิ ศษหรอื เจา้ ของสทิ ธิพเิ ศษจะต้อง ซ่ึงเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลาเน่ืองจากมีปัจจัยหลายอย่างที่มี สนบั สนนุ ผรู้ บั สทิ ธพิ เิ ศษในเรอื่ งการฝกึ อบรมทกั ษะความรใู้ นการท�ำ อทิ ธพิ ลตอ่ การขนึ้ ลงของคา่ เงนิ ในแตล่ ะสกลุ จงึ สง่ ผลกระทบโดยตรง ธรุ กจิ ทตี่ นพฒั นาขนึ้ และผรู้ บั สทิ ธพิ เิ ศษจะตอ้ งจา่ ยคา่ ธรรมเนยี มใน ต่อต้นทุนของสินค้าหรือบริการที่มีการซ้ือขายระหว่างประเทศ การใช้สทิ ธเิ ปน็ การตอบแทน (ดู franchise fee) ความหมายอกี นัยหน่งึ คือการซอื้ ขายค่าเงิน สกลุ เงินทม่ี กี ารซือ้ ขาย fuel เช้ือเพลงิ ตอ้ งอยใู่ นระบบแลกเปลย่ี นเงนิ ตราระหว่างประเทศ ของแขง็ ของเหลว หรอื กา๊ ซ ท่ที ำ�ปฏกิ ริ ยิ าการเผาไหมก้ ับอากาศ (combustion) แล้วให้ความร้อนในปริมาณมากพอท่ีจะนำ�ไปใช้ ประโยชน์ได้ เช้ือเพลิงยังหมายรวมถึงสารท่ีทำ�ปฏิกิริยานิวเคลียร์ (nuclear reaction) หรอื ผลิตไฟฟา้ โดยออกซิเดชันทางเคมีไฟฟา้ ด้วย (electrochemical oxidation) 174 สารานุกรม เปิดโลกปิโตรเลียมและพลังงานทดแทน

fuel oil นำ�้ มนั เตา gas factory โรงงานบรรจุก๊าซ การตลาดและการจดั จ�ำ หน่ายผลิตภณั ฑ์ปโิ ตรเลยี ม เชอ้ื เพลงิ เหลวทเี่ ปน็ สว่ นกลนั่ สดุ ท้ายของหอกลน่ั ล�ำ ดบั สว่ นทคี่ วาม โรงงานบรรจุกา๊ ซปโิ ตรเลยี มเหลว (ดู liquefied petroleum gas) ดันบรรยากาศในโรงกล่ันน้ำ�มัน มีจุดเดือดสูง มีความหนืดสูง ในถงั ขนาดตา่ งๆ เพอื่ ใชใ้ นอตุ สาหกรรมขนาดเลก็ หรอื เพอ่ื ประกอบ แบ่งออกเปน็ หลายเกรดและเรียกชอื่ ต่าง ๆ กนั เช่น บังเกอร์บี อาหาร ตอ้ งผา่ นการรบั รองจากกรมโรงงาน กระทรวงอตุ สาหกรรม (bunker B) มีความหนืดเชิงจลน์ประมาณ 750 เซนติสโตก และหนว่ ยงานอ่ืนๆ เนื่องจากมคี วามเส่ียงในการเกิดอบุ ัติเหตแุ ละ (centistoke) หรอื 10-6 ตารางเมตรตอ่ วนิ าทที ่ี 38 องศาเซลเซยี ส อันตราย ก�ำ มะถนั ไมเ่ กินรอ้ ยละ 4.5 และค่าความรอ้ นขนั้ สูงประมาณ 42.5 เมกะจูลต่อกิโลกรมั บังเกอรซ์ ี (bunker C) มคี วามหนดื เชงิ จลน์ ประมาณ 1,500 เซนตสิ โตกที่ 38 องศาเซลเซียส กำ�มะถนั ไม่ เกนิ รอ้ ยละ 5 และค่าความร้อนข้ันสูงประมาณ 41.5 เมกะจูลตอ่ กิโลกรัม ใช้เปน็ เช้ือเพลิงในเรอื เดินทะเลขนาดใหญ่ fuel strainer ตะแกรงกรองเชอื้ เพลงิ ตะแกรงท่ีทำ�หน้าท่ีกรองฝุ่นผงและส่ิงสกปรกในก๊าซจากถังก๊าซ แอลพจี ที อ่ี าจหลดุ ลอดเขา้ ไปในหมอ้ ตม้ กา๊ ซกอ่ นผา่ นไปยงั คารบ์ เู รเตอร์ full-time employee (FTE) พนกั งานประจ�ำ (เอฟทอี )ี พนักงานท่ีทำ�งานกับองค์กรเต็มเวลา อาจใช้เป็นหน่วยนับงานที่ ทำ� เช่น งานหนง่ึ ถกู ก�ำ หนดไว้ว่าตอ้ งใช้ 5 หนว่ ยพนักงานประจำ� หมายความวา่ งานนต้ี อ้ งใชพ้ นกั งานประจ�ำ จ�ำ นวน 5 คนด�ำ เนนิ การ จงึ จะเสรจ็ สน้ิ หากเปน็ พนกั งานทท่ี �ำ งานชว่ั คราวหรอื พนกั งานทจ่ี า้ ง มาทำ�เฉพาะบางเวลาอาจต้องใช้จ�ำ นวนบคุ ลากรเพม่ิ ข้ึน fumigation system ระบบดดู กา๊ ซ (เอ็นจีวี) โรงงานบรรจุก๊าซ อุปกรณผ์ สมก๊าซและอากาศ (gas mixer) ท�ำ หนา้ ทผี่ สมอากาศ ท่ีเคร่ืองยนต์ดูดเข้าไปกับก๊าซเอ็นจีวี ในอัตราส่วนที่เหมาะสมกับ gas shop รา้ นก๊าซจำ�หน่ายปลีก การเผาไหม้ก่อนท่ีจะจ่ายเข้าเคร่ืองยนต์ อุปกรณ์หลักๆ ประกอบ รา้ นจ�ำ หนา่ ยหรอื ใหเ้ ชา่ ถงั บรรจกุ า๊ ซปโิ ตรเลยี มเหลว (ดู liquefied ด้วย ถังกา๊ ซ หัวเติมก๊าซ หม้อต้มหรืออุปกรณ์ปรับความดันก๊าซ petroleum gas) สำ�หรับใช้ในอุตสาหกรรมขนาดเล็ก หรือเพ่ือ (pressure regulator หรือ pressure reducer) อุปกรณ์ปรับเวลา ประกอบอาหาร รูปแบบการขายข้ึนอยู่กับนโยบายของเจ้าของ การจุดระเบดิ ของเครอ่ื งยนต์ (timing advancer) และสวทิ ชเ์ ลอื ก กจิ การ หรือนโยบายของบริษทั ทเี่ ปน็ เจ้าของสินคา้ ชนิดเชื้อเพลิงท่ีทำ�หน้าท่ีตัด-ต่อระบบควบคุมเชื้อเพลิงแต่ละชนิด สามารถเพ่ิมประสิทธิภาพโดยติดต้ังแบบวงจรปดิ (closed loop) ตดิ ตั้งอปุ กรณ์เพม่ิ เตมิ เชน่ ชดุ ควบคมุ อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ เคร่ืองยนต์ส�ำ หรับรถเอน็ จวี รี ะบบดูดกา๊ ซ รา้ นก๊าซจำ�หนา่ ยปลีก สารานุกรม 175 เปิดโลกปิโตรเลยี มและพลังงานทดแทน

การตลาดและการจัดจำ�ห ่นายผ ิลต ัภณ ์ฑ ิปโตรเ ีลยม gasohol แก๊สโซฮอล gasoline 91 แกโซลีน 91, เบนซิน 91 เช้ือเพลิงเหลวสำ�หรับเคร่ืองยนต์เผาไหม้ภายในจุดระเบิดด้วย นำ้�มันเชื้อเพลิงชนิดเบนซินท่ีมีเลขออกเทน 91 (ดู octane หัวเทียน (spark-ignition internal combustion engine) number) เปน็ สว่ นผสมของเอทลิ แอลกอฮอลป์ ระมาณรอ้ ยละ 10-15 กบั น�ำ้ มนั gasoline 95 แกโซลีน 95, เบนซนิ 95 เบนซิน (ดู gasoline) ร้อยละ 90-85 ในสหรัฐอเมริกาและ น้ำ�มันเชื้อเพลิงชนิดเบนซินที่มีเลขออกเทน 95 (ดู octane ประเทศแคนาดาเรียกน้ำ�มันเช้ือเพลิงว่าแกโซลีน (ดู gasoline) number) พั ฒ น า ข้ึ น เ ป็ น พ ลั ง ง า น ท า ง เ ลื อ ก ท ด แ ท น น้ำ � มั น เ บ น ซิ น gasoline gauging paste ครีมวัดนำ�้ มัน และใช้เป็นสารเพิ่มออกเทนแทนสารเติมออกซิเจนเอ็มทีบีอี สารเคมีท่ีใช้วัดระดับนำ้�มันในถังใต้ดิน (ดู underground tank) (ดู methyl tertiary butyl ether) ซงึ่ หลายประเทศยกเลกิ การใชไ้ ปแลว้ เปน็ ครมี สชี มพใู ชท้ าไมว้ ดั ถงั เมอ่ื น�ำ้ ยาสมั ผสั กบั น�ำ้ มนั จะเปลยี่ นเปน็ แก๊สโซฮอลมีเลขออกเทนสูงกว่าแต่ให้พลังงานน้อยกว่าสารเติม สแี ดงสด ท�ำ ใหท้ ราบระดบั น�ำ้ มนั ในถงั อา่ นปรมิ าตรน�้ำ มนั ในถงั ตาม ออกซิเจนเอ็มทีบีอี ออกซิเจนที่เป็นส่วนประกอบในเอทานอล ระดบั สแี ดงทป่ี รากฏบนไมว้ ดั ถงั โดยใชต้ ารางปรบั เทยี บ (calibration (ดู ethanol) ช่วยใหก้ ารเผาไหม้ภายในห้องเครือ่ งสมบรู ณแ์ ละลด table) ปกติ สถานีบริการน้ำ�มันจะวัดปริมาณน้ำ�มันเป็นประจำ� การปล่อยก๊าซคารบ์ อนมอนอกไซด์ ปัจจุบันมจี �ำ หน่ายอยู่ 2 ชนิด ทกุ วนั เพอื่ จดั การสนิ คา้ คงเหลอื ตรวจสอบยอดขาย และตรวจสอบ คอื แกส๊ โซฮอล 91 (ดู gaohol 91) และแกส๊ โซฮอล 95 (ดู gasohol การสูญหายของน้ำ�มนั ดว้ ย 95 และดู gasohol, หมวด พลงั งานทดแทน ประกอบ) gear oil น�้ำ มนั เฟืองทา้ ย, น้�ำ มันเกยี ร์ gasohol 91 แก๊สโซฮอล 91 น้ำ�มันท่ีทำ�หน้าที่หล่อลื่นเฟืองหรือเกียร์ ลดแรงเสียดทานและ เชื้อเพลงิ ทม่ี ีสว่ นผสมของน�ำ้ มันเบนซนิ (ดู gasoline) รอ้ ยละ 90 สกึ หรอ ทนความรอ้ นและตา้ นปฏกิ ริ ยิ าออกซเิ ดชนั ชะลา้ งเศษโลหะ และเอทานอล (ดู ethanol) ร้อยละ 10 เชน่ เดียวกบั แกส๊ โซฮอล จากหนา้ ฟนั เกยี รท์ เ่ี กดิ จากการกระเทอื นและเสยี ดสี ลดเสยี งดงั และ 95 (ดู gasohol 95) แตม่ าตรฐานของเบนซินทน่ี �ำ มาผสมจะต�ำ่ การสน่ั สะเทอื นในเรอื นเกยี ร์ ปอ้ งกนั สนมิ และการกดั กรอ่ น ในสว่ น กว่ารถยนต์ท่ีใช้แก๊สโซฮอล 91 ได้ส่วนใหญ่เป็นรถรุ่นใหม่ท่ีเติม ผสมควรมสี ารเตมิ แตง่ ทชี่ ว่ ยรบั แรงกดดว้ ย มาตรฐานทใี่ ชใ้ นปจั จบุ นั เบนซนิ 91 มากอ่ น กำ�หนดโดยสถาบนั เอพไี อ (ดู American Petroleum Institute) gasohol 95 แก๊สโซฮอล 95 มีค่าดัชนีความหนืด (viscosity index) เป็นตัวเลขต่างๆ เช่น เชื้อเพลิงท่ีมีส่วนผสมของนำ้�มันเบนซิน (ดู gasoline) ร้อยละ เบอร์ 90 หรอื 100 เปน็ ตน้ อกั ษรทเี่ ปน็ สญั ลกั ษณข์ องน�ำ้ มนั ชนดิ น้ี 90 และเอทานอล (ดู ethanol) รอ้ ยละ 10 สามารถใช้ทดแทน คอื GL ตามดว้ ยตวั เลขทเ่ี ปน็ ไปตามขอ้ ก�ำ หนดของเครอ่ื งยนตแ์ ตล่ ะ น้ำ�มันเบนซิน 95 ได้ทันทีโดยไม่ต้องติดต้ังอุปกรณ์ใดๆเพ่ิมเติม ร่นุ เชน่ GL-4 เบอร์ 90 และสามารถเติมสลับหรือผสมกับน้ำ�มันเบนซินโดยไม่ต้องรอให้ นำ้�มันหมดถัง รถยนต์ที่จะเติมแก๊สโซฮอล 95 ต้องเป็นรถระบบ หวั ฉีดที่ผลิตหลังปี พ.ศ. 2538 ยกเว้นบางร่นุ gasoline, gasolene, benzin แกโซลนี , เบนซิน น�้ำ มนั เฟืองท้ายหรอื น�ำ้ มนั เกยี ร์ชนิดหนงึ่ เชื้อเพลิงเหลวสำ�หรับเคร่ืองยนต์เผาไหม้ภายในจุดระเบิดด้วย หัวเทียน ผลิตจากส่วนกลั่นเบาช่วงจุดเดือดประมาณ 30-200 องศาเซลเซียสที่ได้จากการกลั่นนำ้�มันดิบผสมกับน้ำ�มันท่ีผ่าน กระบวนการปรบั ปรงุ โมเลกุลเพือ่ เพมิ่ เลขออกเทนในโรงกลน่ั น้�ำ มนั หลายชนดิ และสารเตมิ แตง่ ในประเทศไทยเรยี กน�ำ้ มนั เบนซนิ เชน่ เดยี วกบั ประเทศในแถบยโุ รป ในสหรฐั และประเทศแคนาดาเรยี ก แกโซลีน ในองั กฤษเรียกเพโทรล (ดู petrol) ในสมยั ก่อนมีการเติม สารอนิ ทรียท์ ่ีมตี ะกว่ั เชน่ เททระเมทลิ เลด (tetra methyl lead) เพื่อเพิ่มเลขออกเทน แตเ่ นื่องจากสารตะกว่ั เปน็ อันตรายต่อระบบ ประสาทของมนุษย์ ปัจจุบันจึงใช้สารเติมออกซิเจนเอ็มทีบีอีแทน (ดู methyl tertiary butyl ether) และเรียกวา่ นำ้�มันไร้สารตะก่ัว ปัจจบุ ันมีจ�ำ หน่ายอยู่ 2 ชนิด ไดแ้ ก่ แกโซลีน 91 หรือ เบนซนิ 91 (ดู gasoline 91) และแกโซลนี 95 หรือ เบนซิน 95 (ดู gasoline 95 และดู gasoline, หมวดการกล่นั ประกอบ) 176 สารานกุ รม เปดิ โลกปิโตรเลียมและพลังงานทดแทน

general market ตล�ดท่ัวไป grease จ�ระบี การตลาดและการจดั จาำ หน่ายผลิตภณั ฑ์ปโิ ตรเลยี ม ตล�ดผลติ ภณั ฑน์ �ำ้ มนั ส�ำ เรจ็ รปู และก�๊ ซปโิ ตรเลยี มเหลว (ดู liquefied ผลติ ภัณฑ์หล่อลนื่ ชนิดหน่งึ ลักษณะกงึ่ แขง็ กง่ึ เหลว เปน็ ส่วนผสม petroleum gas) เพ่ือเปน็ เชอ้ื เพลิงส�ำ หรบั อตุ ส�หกรรมขน�ดเลก็ ของนำ้�มันหล่อล่ืนพื้นฐ�น ส�รเติมแต่งมีดัชนีคว�มหนืดสูงทำ�ให้ และประกอบอ�ห�ร บรรจุในถงั ขน�ดต่�งๆ ใชไ้ ด้ทง้ั อณุ หภมู สิ ูงและตำ�่ ใชห้ ลอ่ ลน่ื ชน้ิ สว่ นต�่ งๆ คณุ สมบัติอื่นๆ generator เครอ่ื งก�ำ เนิดไฟฟ�้ ทคี่ วรพจิ �รณ�ในก�รเลือกใช้จ�ระบี ไดแ้ ก่ 1. คว�มอ่อนหรอื แข็ง เครื่องปั่นกระแสไฟฟ้�ท่ีใช้นำ้�มันดีเซล (ดู diesel fuel) เป็น ตัวของจ�ระบี (consistency) 2. จุดหยดของจ�ระบี (dropping เช้ือเพลิงในก�รเดินเครื่อง สำ�หรับผลิตไฟฟ้�สำ�รองใช้ในสถ�นี point) 3. ส�รเติมแต่ง (ดู additive) บริก�รเม่ือเกิดไฟฟ้�ดับหรือเม่ือมีก�รงดจ่�ยไฟฟ้�จ�กส�ยส่งเพื่อ ปรับปรุงระบบ ปัจจุบันมีติดต้ังเฉพ�ะในสถ�นีบริก�รที่มียอดก�ร เบอร์คNวG�LมIแขN็งoจ.�ระบี ทรี่ะ2ย5ะจอมงศ(1�เ/ซ10ลเซมยีมส) จ�ำ หน่�ยน้�ำ มันสงู เท่�น้นั 000 445-475 00 400-430 0 355-385 1 310-340 2 265-295 3 220-250 4 175-205 5 130-160 6 85-115 เครือ่ งกำ�เนดิ ไฟฟ�้ grease type ชนิดของจ�ระบี จ�ระบี (ดู grease) ท่ีจ�ำ หน�่ ย อยู่ในท้องตล�ดมีคุณสมบัติสำ�หรับก�รใช้ง�นท่ีต่�งกัน โดยท่ัวไป government reserve น�้ำ มนั สำ�รองท่ีรัฐบ�ลก�ำ หนด มีอยู่หล�ยชนิด ซ่ึงมีคุณสมบัติแตกต่�งกันไปแต่ละชนิดดังต่อไปนี้ ปรมิ �ณน�ำ้ มนั ส�ำ รองต�มกฎหม�ยทรี่ ฐั บ�ลก�ำ หนดใหผ้ ปู้ ระกอบก�ร ต้องเก็บสำ�รองเผ่ือไว้ในกรณีฉุกเฉิน โดยจะนำ�ไปใช้ในเชิงก�รค้� ● จ�ระบชี นดิ แคลเซียม (calcium grease) ทนน�้ำ แต่ไม่ ไมไ่ ดห้ �กไม่ได้รบั อนุญ�ตจ�กรฐั บ�ล เป็นก�รสำ�รองต�มกฎหม�ย ทนคว�มรอ้ น เพ่ิมเติมจ�กก�รสำ�รองนำ้�มันเพ่ือก�รพ�ณิชย์ ซ่ึงผู้ประกอบก�ร ต้องดำ�เนินก�รเก็บสำ�รองเอง ไม่ใช่รัฐเป็นผู้ดำ�เนินก�รเหมือน ● จ�ระบีชนิดโซเดียม (sodium grease) ทนคว�มร้อน ก�รส�ำ รองน�ำ้ มนั ท�งยทุ ธศ�สตร์ (ดู strategic petroleum reserve) แต่ไมท่ นน�้ำ ● จ�ระบีชนิดอะลูมิเนียม (aluminium grease) ทนน้ำ� แต่ไมท่ นคว�มร้อน ● จ�ระบี แคลเซียมคอมเพล็กซ์ (calcium complex grease) ทนน้�ำ และทนคว�มรอ้ นไดส้ งู รบั แรงกดได้ดี ● จ�ระบีลเิ ทยี ม (lithiumgrease) ทนนำ้�และทนคว�มร้อน ● จ�ระบีลิเทยี มคอมเพล็กซ์ (lithium coทplex grease) ทนนำ�้ ทนคว�มร้อนได้สูง และรบั แรงกดได้ดี ● จ�ระบคี อลลอยดัลเคลย์ (colloidal clay grease) ทนนำ้�และทนคว�มรอ้ นได้สงู ม�กเป็นพิเศษ จ�ระบี สารานุกรม 177 เปิดโลกปิโตรเลยี มและพลังงานทดแทน

การตลาดและการจัดจำ�ห ่นายผ ิลต ัภณ ์ฑ ิปโตรเ ีลยม green oil น�้ำ มันเขียว G-store (gas station store) จ-ี สโตร์ น�ำ้ มนั ดีเซล (ดู diesel fuel) ท่ีเตมิ สารเคมีให้เป็นสีเขยี วเพอ่ื ให้ รา้ นจ�ำ หนา่ ยสนิ คา้ ประเภทดสิ เคานตส์ โตรห์ รอื คอนวเี นยี นสส์ โตรท์ ี่ แตกต่างจากน้ำ�มันดีเซลที่ใช้ทั่วไปตามโครงการที่รัฐบาลริเร่ิมในปี อย่ใู นสถานีบรกิ ารนำ�้ มนั เป็นรปู แบบธรุ กิจคา้ ปลีกทีเ่ ขา้ สูเ่ มืองไทย พ.ศ. 2544 เพ่อื ชว่ ยเหลอื ชาวประมงใหซ้ ้ือเชือ้ เพลิงไดใ้ นราคาถูก ไม่ต�ำ่ กว่า 10 ปีแลว้ การแข่งขนั ระหวา่ งสถานีบริการน้ำ�มนั ทท่ี วี และเพื่อสกัดก้ันการลักลอบนำ�เข้านำ้�มันเถ่ือนจากประเทศเพื่อน ความเข้มขน้ ขึน้ ท�ำ ให้สถานีบริการฯ ต้องหากลยุทธ์ทางการตลาด บ้าน (ดู oil smuggling) โดยรัฐบาลยกเวน้ ภาษี กรมสรรพสามติ ใหมๆ่ มาเสริมเพอ่ื ดงึ ลกู ค้าและเพ่ิมรายได้ เช่น รา้ นค้า รวมทัง้ อากรศุลกากรและภาษีมูลค่าเพ่ิม ทำ�ให้ราคาถูกกว่าน้ำ�มันดีเซล ระบบสถานบี รกิ ารครบวงจร ได้แก่ บริการล้างอดั ฉีด เปล่ยี นถ่าย ทว่ั ไปประมาณ 3-4 บาทตอ่ ลติ ร โดยจ�ำ หน่ายผา่ นเรอื บรรทกุ น�้ำ มนั น�ำ้ มนั หลอ่ ลนื่ ตรวจเชค็ เครอ่ื งยนต์ หรอื บรกิ ารหอ้ งน�้ำ ทส่ี ะอาดดว้ ย และเรอื สถานบี รกิ ารตามจดุ ตา่ งๆ ในเขตต่อเนอื่ งน่านน้ำ�ทะเลไทย hand-operated grease pump ถงั อัดจาระบชี นิดคันโยก ซ่งึ อยใู่ นระยะ 30 ไมล์ทะเลจากแนวชายฝ่งั อปุ กรณใ์ นการอัดจาระบี (ดู grease) ทใี่ ชค้ นั โยก โดยบรรจุจาระบี เขา้ ในเครอ่ื งอดั จาระบแี ลว้ โยกคนั โยก เพอ่ื จา่ ยจาระบใี นต�ำ แหนง่ ท่ี ต้องการ ปกติในระบบชว่ งล่างของรถยนต์มีจุดหมนุ ในระบบบังคับ เล้ยี วหรอื บริเวณลูกปนื ล้อรถ ทตี่ ้องอัดจาระบีเพ่ือหลอ่ ลื่น ลดการ เสียดสี และเพื่อยืดอายุการใชง้ านของชน้ิ ส่วน เรอื สถานีบริการ (Tanker) gross marketing margin (GMM) ส่วนต่างขนั้ ต้นในการตลาด ถังอดั จาระบีชนิดคันโยก (จเี อม็ เอ็ม) ส่วนต่าง (spread) ระหว่างราคาขายปลีกหน้าสถานีบริการ hand-operated oil bucket pump, oil bucket pump (ดู pump price) กบั ราคาขายสง่ หนา้ โรงกลนั่ (refinery wholesale เคร่อื งอัดน้�ำ มันเกียร์เฟืองท้าย price) ของผลิตภัณฑ์หน่ึงๆ โดยยังไม่ได้คำ�นึงถึงค่าใช้จ่ายทาง เครื่องมือทใ่ี ชเ้ ติมน้ำ�มันเกยี รเ์ ฟอื งท้าย (ดู gear oil) ของรถยนต์ การตลาด เชน่ เงินเดอื นพนกั งาน ค่าขนสง่ ค่าเก็บรกั ษาน�ำ้ มัน จ่ายน้ำ�มันโดยใช้คันโยก บางรุ่นสามารถแจ้งปริมาตรน้ำ�มันเกียร์ ในคลงั น�ำ้ มนั (oil terminal หรือ oil depot) ค่าโฆษณาและ ทีจ่ ่ายออกไปได้ สง่ เสรมิ การจ�ำ หน่าย ตลอดจนส่วนแบ่งการตลาดใหก้ บั ผูป้ ระกอบ การคา้ ปลกี (สถานีบริการน�ำ้ มัน) ซง่ึ อาจทำ�ใหค้ ่า GMM ติดลบได้ GMM = ราคาขายปลีกหน้าสถานีบรกิ าร - ราคาขายส่งหน้าโรงกล่ัน gross refining margin (GRM) ส่วนต่างข้ันต้นในการกล่ัน น้ำ�มนั , คา่ การกลนั่ (จีอารเ์ อม็ ) สว่ นต่าง (spread) ระหว่างราคาน�้ำ มนั ดบิ กบั ราคาน�ำ้ มนั ส�ำ เรจ็ รปู หน้าโรงกล่นั โดยเอาน�้ำ มนั ส�ำ เรจ็ รปู ทุกชนดิ ท่โี รงกลั่นกลน่ั ไดต้ าม สดั สว่ นผลได้ผลติ ภัณฑ์ (product yield) มาคำ�นวณเป็นราคาขาย เฉลย่ี หนา้ โรงกลนั่ หกั ลบดว้ ยตน้ ทนุ น�ำ้ มนั ดบิ ทกุ ชนดิ ทโ่ี รงกลนั่ ใชใ้ น การกลัน่ ออกมาเปน็ คา่ GRM ของโรงกลัน่ นัน้ ๆ GRM = ราคาเฉลย่ี ของผลติ ภณั ฑส์ �ำ เรจ็ รปู - ตน้ ทนุ เฉลย่ี ของน�ำ้ มนั ดบิ ทกุ ชนิดหนา้ โรงกล่ัน ทุกชนิดท่ใี ช้ในการกลัน่ เครื่องอัดนำ้�มนั เกยี รเ์ ฟอื งท้าย 178 สารานุกรม เปิดโลกปโิ ตรเลียมและพลงั งานทดแทน

hand rotary pump ปม๊ั มือหมนุ high pressure tank ถงั แรงดนั สงู การตลาดและการจดั จ�ำ หน่ายผลิตภณั ฑ์ปโิ ตรเลยี ม อุปกรณ์การสูบน้ำ�มันด้วยมือ โดยทั่วไปติดตั้งหรือใช้งานกับ ถังที่ได้รับการออกแบบสำ�หรับกา๊ ซปิโตรเลียมเหลว (ดู liquefied ถงั บรรจขุ นาด 200 ลิตร ประกอบด้วยท่อโลหะทีต่ ่อจากปัม๊ ลงไป petroleum gas) ใหร้ บั กบั การอดั แรงดนั เอาไวเ้ พือ่ ใหก้ า๊ ซมแี รงดนั แช่ในถัง ควบคุมการทำ�งานด้วยมือหมุนเพ่ือให้ป๊ัมดูดจ่ายน้ำ�มัน ตามปกติของบรรยากาศ ตามกฎหมายประเทศไทยโดยสำ�นักงาน ออกจากถังบรรจุ มาตรฐานอตุ สาหกรรม (ม.อ.ก.) ก�ำ หนดให้ถังกา๊ ซรถยนต์ต้องทน แรงดันได้ 500 ปอนด์ตอ่ ตารางน้วิ หรือ 33 บาร์ เนอื่ งจากกา๊ ซ ปโิ ตรเลยี มเหลวมีสถานะเปน็ ของเหลว จงึ ไมจ่ �ำ เปน็ ต้องใช้ถังเหล็ก หนาในการเก็บ โดยทวั่ ไปจะใชถ้ งั ทีท่ ำ�ด้วยเหลก็ แผน่ หนาประมาณ 2.5 มลิ ลิเมตร high pressure water pump ป๊มั นำ�้ ความดันสงู , ปัม้ น�ำ้ แรง ดันสูง ปม๊ั น�ำ้ ทเ่ี พม่ิ ความดนั ใหน้ �ำ้ ทใ่ี ชท้ �ำ ความสะอาด เชน่ ลา้ งรถ ท�ำ ความ สะอาดพื้นลานจำ�หน่ายน้ำ�มัน ทำ�ความสะอาดรางระบายนำ้� หรอื ลา้ งเครอ่ื งปรบั อากาศ เปน็ ตน้ อปุ กรณป์ ระกอบดว้ ย มอเตอร์ ปัม๊ สายนำ�้ ความดนั สูง และปืนฉดี น้ำ�ความดันสูง ปัม๊ มือหมุน highway sign ปา้ ยเครือ่ งหมายการค้าบนทางหลวง ป้ายท่ีติดต้ังบริเวณด้านหน้าของสถานีบริการ ทำ�หน้าท่ีเดียวกัน head count จ�ำ นวนรวมบุคลากร กับป้ายสัญลักษณ์หรือตราเครื่องหมายการค้า (ดู identification จำ�นวนบุคลากร ซ่ึงประกอบด้วย พนักงานประจำ� (ดู full-time sign) แตม่ ีขนาดสูงใหญก่ ว่าป้ายปกติ เพ่ือใหม้ องเหน็ ไดจ้ ากระยะ employee, FTE) ผู้รับเหมาและพนักงานช่ัวคราว เป็นการนับ ไกล ผู้รับบริการสามารถชะลอความเร็วรถได้ทันและเลี้ยวรถเข้า จำ�นวนบคุ ลากรเพ่อื การสร้างประสิทธิภาพสูงสดุ ในการบรหิ ารงาน มาใช้บรกิ ารได้โดยปลอดภัย ด้านล่างของปา้ ยมกั มปี า้ ยแสดงราคา ด้านบคุ คล ของแต่ละผลิตภัณฑ์และข้อมูลการให้บริการอ่ืนๆ ในสถานีบริการ heavy crude, heavy crude oil นำ�้ มันดบิ ชนดิ หนกั ด้วย (ดู price sign ประกอบ) นำ�้ มันดิบท่มี ีสารประกอบไฮโดรคาร์บอนประเภทพาราฟินโมเลกุล hoist เคร่อื งยกรถ ใหญ่มาก มีความหนืดและความหนาแน่นสูง เมื่อกลั่นจะให้ เครื่องยกรถเพื่อการตรวจ ซ่อมบำ�รุงบริเวณใต้ท้องรถ หรือเพ่ือ นำ�้ มันเตา (ดู fuel oil) ในปรมิ าณมาก (ดู heavy crude, หมวด ลา้ งรถ ปัจจบุ ันมีทงั้ ระบบไฮดรอลกิ และระบบไฟฟา้ โดยติดตง้ั อยู่ การกล่ัน ประกอบ) ในอาคารเปล่ียนถ่ายนำ้�มันเคร่ือง (lube bay) หรือนอกอาคาร มพี ้ืนที่ให้รถเขา้ ไปจอดเหนอื เคร่อื งยกรถ มีแกนโลหะทรงกระบอก ระบบไฮดรอลกิ ดนั รถใหย้ กสงู ขน้ึ เพอื่ สะดวกในการท�ำ งานหรอื อาจ ติดต้ังเคร่ืองยกรถบริเวณที่ล้างรถเพื่อยกรถให้ลอยข้ึน สะดวกตอ่ การลา้ ง อดั ฉดี บรเิ วณใตท้ อ้ งรถดว้ ยน�ำ้ แรงดนั สงู เครอ่ื งยกรถระบบ ไฟฟ้ามที ง้ั ชนดิ สองเสาและสเี่ สา heavy duty motor oil (HDMO) น�ำ้ มันหลอ่ ลนื่ ประเภทงาน หนัก (เอชดีเอ็มโอ) น้ำ�มันเครื่องที่ใช้ในภาคขนส่ง อาทิ รถบรรทุกสินคา้ รถโดยสาร ขนาดใหญ่ เรอื เดนิ ทะเล และเรอื ประมง ทใี่ ชน้ �้ำ มนั ดเี ซล (ดู diesel fuel) เป็นเช้ือเพลิง high pressure sodium lamp หลอดโซเดียมความดันสูง เคร่อื งยกรถชนดิ 2 เสา แบบใชไ้ ฟฟา้ หลอดไฟทใ่ี ชใ้ นงานทต่ี อ้ งการปรมิ าณแสงสวา่ งมาก แตส่ ขี องแสงจะ ไมส่ มดลุ เหมอื นหลอดโลหะเฮไลด์ เปน็ หลอดทมี่ ปี ระสทิ ธภิ าพสงู สดุ ในบรรดาหลอดปลอ่ ยประจคุ วามดนั สงู ทง้ั หมด ปจั จบุ นั สามารถผลติ หลอดที่มปี ระสทิ ธภิ าพได้ถึง 157 ลเู มนต่อวัตต์ (lumens/watt) สารานกุ รม 179 เปิดโลกปโิ ตรเลยี มและพลงั งานทดแทน

การตลาดและการจัดจำ�ห ่นายผ ิลต ัภณ ์ฑ ิปโตรเ ีลยม hose สายจา่ ยนำ้�มัน hydraulic oil น้�ำ มนั ไฮดรอลกิ ท่อท่ีต่อออกมาจากตู้จ่ายนำ้�มัน (ดู dispensing pump) ทำ� น�้ำ มนั ทที่ �ำ หนา้ ทเี่ ปน็ ตวั กลางในการสง่ ถา่ ยพลงั งานไปยงั สว่ นตา่ งๆ ด้วยยางสังเคราะห์ ตู้จ่ายนำ้�มันจะสูบน้ำ�มันขึ้นจากถังใต้ดิน (ดู ของระบบไฮดรอลิกผ่านตัวกระท�ำ เช่น กระบอกสูบ หรอื มอเตอร์ underground tank) ผา่ นไสก้ รองภายในตจู้ า่ ยน�ำ้ มนั แลว้ สง่ น�ำ้ มนั มา ไฮดรอลิกในอุตสาหกรรม และใช้ป้องกันการรั่วไหลของระบบได้ ตามสายจา่ ยน�ำ้ มนั (ซงึ่ ควบคมุ โดยมอื จา่ ยน�้ำ มนั เพอื่ จ�ำ หนา่ ยน�้ำ มนั มีสมบัติที่สำ�คัญคือมีสภาพอัดได้ต่ำ� (low compressibility) จึง ให้กับผเู้ ข้ามารับบริการในสถานีบรกิ ารนำ้�มัน สายจ่ายนำ�้ มนั ทั่วไป ทำ�ให้การส่งถา่ ยพลังงานมีประสทิ ธภิ าพ นอกจากน้ียงั สามารถทน มีทั้งสายชน้ั เดียว สาย 2 ชัน้ และสายทีใ่ ชก้ บั ระบบดดู ไอน�ำ้ มัน ต่อภาวะท่มี ีความดันสงู และอณุ หภมู สิ งู กลับดว้ ย (ดู vapor recovery) hydraulic power steering fluid น้ำ�มนั พวงมาลยั ไฮดรอลิก น�ำ้ มนั ส�ำ หรบั ระบบพวงมาลยั ทค่ี วบคมุ ดว้ ยแรงดนั จากน�ำ้ มนั ไฮดรอลกิ ที่อดั ดว้ ยลกู สูบ ท�ำ ให้พวงมาลัยเบาและควบคุมไดง้ ่าย ขอ้ ก�ำ หนด นำ้�มันพวงมาลัยไฮดรอลิกข้นึ อยู่กบั ข้อก�ำ หนดของรถยนต์ สายจา่ ยน�ำ้ มัน ระบบพวงมาลยั ไฮโดรลกิ สายจา่ ยนำ้�มนั ชนิด 2 ชั้น hydrometer ไฮโดรมิเตอร ์ อุปกรณ์วัดค่าความถ่วงจำ�เพาะของของเหลว ใช้ตรวจสอบสมบัติ hose swivel ข้อต่อสายจา่ ยนำ�้ มนั บดิ ได้ ของน้ำ�มันท่ีส่งมาจากคลังน้ำ�มันก่อนรับน้ำ�มันเข้าถังเก็บน้ำ�มันเพื่อ ข้อตอ่ ท่ีอยู่ระหวา่ งมือจ่ายน้ำ�มัน (ดู nozzle) และสายจา่ ยน�้ำ มนั จำ�หน่าย ค่าความถ่วงจำ�เพาะของน้ำ�มันแต่ละประเภทจะแสดง (ดู hose) เพื่อให้บังคับและควบคุมสายจ่ายนำ้�มันให้หมุนได้ง่าย อยู่ในใบส่งน้ำ�มันของรถท่ีบรรทุกน้ำ�มันน้ันๆ ผู้ประกอบการสถานี และสะดวกตามทศิ ทางทตี่ อ้ งการโดยอสิ ระทงั้ ในกรณเี ตมิ น�ำ้ มนั และ บริการต้องตรวจค่าความถ่วงจำ�เพาะของน้ำ�มันประเภทต่างๆ ว่า กรณเี กบ็ สายจา่ ยให้เข้าท่ี ถูกต้องตรงกับทีแ่ สดงในใบส่งน้ำ�มันกอ่ นรบั นำ�้ มนั ทัง้ นี้เปน็ ไปตาม กฎหมายทบ่ี งั คบั ใหท้ กุ สถานบี รกิ ารตอ้ งมไี ฮโดรมเิ ตอรเ์ พอื่ ตรวจสอบ ขอ้ ต่อบรเิ วณสายจา่ ย สมบตั ิของน�้ำ มนั เพ่ือใหส้ ายจา่ ยน�้ำ มนั หมุนไดโ้ ดยอสิ ระ ข้อตอ่ สายจ่ายน�ำ้ มนั บดิ ได้ ไฮโดรมิเตอรซ์ ่งึ ใชว้ ัดความถว่ งจำ�เพาะของน�ำ้ มนั 180 สารานกุ รม เปดิ โลกปิโตรเลียมและพลังงานทดแทน

identification sign (ID sign) ปา้ ยสญั ลกั ษณห์ รอื ตราเครอ่ื งหมาย kilo barrels per day (KBD) พันบารเ์ รลต่อวัน (เคบีด)ี การตลาดและการจดั จ�ำ หน่ายผลิตภณั ฑ์ปโิ ตรเลยี ม การคา้ (ไอดี ไซน)์ ปริมาณน้ำ�มันคิดเป็นพันบาร์เรลต่อวัน เช่น โรงกลั่นน้ำ�มันแห่ง ป้ายที่แสดงสัญลักษณ์หรือตราเคร่ืองหมายการค้าของบริษัทผู้ให้ น้ี กลัน่ น้ำ�มนั ได้ 300 KBD หมายถงึ กล่ันได้ 300,000 บาร์เรล บริการ ติดตง้ั บริเวณดา้ นหน้าของสถานีบริการ อาจอยูต่ รงกลาง ตอ่ วัน เป็นต้น ดา้ นซา้ ย หรอื ดา้ นขวา ขน้ึ อยกู่ บั การออกแบบใหเ้ หมาะสมในแตล่ ะ kiosk คอิ อสก์ สถานีบรกิ าร แต่ต้องมองเหน็ ไดง้ ่ายและชัดเจนแกผ่ ใู้ ช้รถทวั่ ไป สถานบี รกิ ารน�ำ้ มนั ขนาดเลก็ อาจมตี จู้ �ำ หนา่ ยน�ำ้ มนั (ดู dispensing import parity price ราคานำ�เข้าตามค่าเสมอภาค pump) เพยี ง 1-3 ตจู้ า่ ย หรอื มนี ำ้�มันเชอื้ เพลงิ จำ�หนา่ ยไมค่ รบ ราคาต้นทุนของการนำ�เข้าน้ำ�มันสำ�เร็จรูปจากต่างประเทศมายัง ทกุ ชนิด มีถงั บรรจุนำ�้ มนั ใต้ดิน (ดู underground tank) หรือถงั ประเทศไทย โดยใชร้ าคาน�ำ้ มันในตลาดจรท่ีสิงคโปรเ์ ปน็ ฐานเทียบ นำ�้ มันบางชนิดตั้งอยบู่ นดิน บางคร้งั จึงเรียกสถานนี �้ำ มันประเภทน้ี รวมกับค่าประกันภัยในการขนส่งนำ้�มันทางเรือ ค่าความสูญหาย ว่าป๊มั ถังลอย (loss) คา่ ระวางหรอื คา่ ขนสง่ (freight) คา่ จดั เกบ็ น�้ำ มนั (handling lambda feedback control, fumigation system ระบบดูด cost) และภาษศี ลุ กากรนำ�เขา้ นำ�้ มนั (import duty) ดังนน้ั แบบแปรผนั ตามคา่ แลมบด์ าปอ้ นกลบั ระบบดดู จา่ ยกา๊ ซทคี่ วบคมุ ดว้ ยมอเตอรแ์ บบขนั้ (stepping motor) ราคาน�ำ เขา้ = ราคาน�้ำ มนั ในตลาดจรทีส่ งิ คโปร์ + คา่ ขนส่ง การท�ำ งานจะถกู ควบคมุ โดยการใชส้ ญั ญาณแยกยอ่ ยไปหลายๆ แบบ ตามค่าเสมอภาค + คา่ ประกนั ภยั + คา่ จดั เกบ็ น�ำ้ มนั + ภาษศี ลุ กากรน�ำ เขา้ ในแตล่ ะรนุ่ อาจมขี อ้ แตกตา่ งกนั เลก็ นอ้ ย สญั ญาณสว่ นใหญท่ ใ่ี ชจ้ ะ มหี นา้ ที่แตกตา่ งกัน independent oil ผคู้ ้านำ้�มนั อสิ ระ leakage flow rate อตั ราการไหลลดลงเพราะการรว่ั ไหล ผคู้ า้ รายยอ่ ยทไ่ี มไ่ ดเ้ ปน็ ผคู้ า้ ตามมาตรา 6 ของ พระราชบญั ญตั นิ �้ำ มนั ระบบไฮดรอลิกที่ทำ�งานไม่สมบูรณ์เกิดจากนำ้�มันไฮดรอลิกร่ัวไหล เชอื้ เพลงิ พ.ศ. 2521 การรักษาอัตราการไหลและความดันในระบบมีความสำ�คัญท่ีจะ industrial lubricant market ตลาดนำ�้ มนั หลอ่ ลื่นอุตสาหกรรม ทำ�ให้ระบบทำ�งานได้เต็มประสิทธิภาพ การรั่วไหลอาจเกิดได้ท่ีปั๊ม ตลาดผลิตภัณฑ์หล่อล่ืนสำ�หรับอุตสาหกรรมที่ต้องใช้เคร่ืองจักรกล สำ�หรับอัดนำ้�มันไฮดรอลิกให้มีแรงดันสูงขึ้น วาล์วหรืออุปกรณ์ หนัก มีแรงกดดันสงู เช่น รถยกของหนกั ผลิตภัณฑจ์ งึ ต่างจาก สำ�หรับควบคุมแรงดัน ท่อน้ำ�มันไฮดรอลิก รวมท้ังชุดลูกสูบและ ผลติ ภณั ฑน์ �ำ้ มนั หลอ่ ลนื่ ทใ่ี ชใ้ นรถยนตแ์ ละยานพาหนะอน่ื ตวั อยา่ ง กระบอกสูบ เช่น น้�ำ มันไฮดรอลิก นำ้�มนั หลอ่ ลื่นชนิดต่างๆ รวมถงึ จาระบี legacy system ระบบดงั้ เดิม industrial oil market ตลาดนำ้�มันอุตสาหกรรม ระบบ วิธีการ หรือเทคโนโลยี รวมท้ังระบบคอมพิวเตอรใ์ นระบบ ตลาดน้ำ�มันหล่อล่ืนท่ีใช้กับเครื่องจักรและอุปกรณ์ในโรงงาน เดิมท่ีเคยใช้มา ท้ังนี้เพื่อไว้เปรียบเทียบกับระบบใหม่ที่นำ�มาใช้ใน อุตสาหกรรม และเคร่ืองมือหนัก (heavy equipment) องค์กรในเวลาต่อมา ในอตุ สาหกรรมกอ่ สร้าง light distillate สว่ นกลน่ั เบา, ดิสทิลเลตเบา industrial oil product ผลิตภณั ฑน์ �ำ้ มนั ทีใ่ ช้ในอุตสาหกรรม น�้ำ มนั เบาทไี่ ดจ้ ากการกลนั่ น�ำ้ มนั ดบิ ในหอกลน่ั ล�ำ ดบั สว่ นทค่ี วามดนั ผลิตภัณฑ์น้ำ�มันเครื่องที่ใช้กับเคร่ืองจักรกลขนาดใหญ่ และต้องมี บรรยากาศในโรงกลนั่ น�้ำ มนั ผลติ ภณั ฑน์ �ำ้ มนั เบนซนิ (ดู gasoline) สมบัติหลอ่ ลนื่ ท่ีสามารถทนแรงเสยี ดทานสูงหรือแรงดันสงู ได้ และน�ำ้ มันกา๊ ด (ดู kerosene) จัดอยใู่ นกลมุ่ นี้ kerosene นำ้�มันกา๊ ด, เคโรซนี line leak detector เครอ่ื งตรวจหารอยรว่ั ซมึ ของระบบจา่ ยน�ำ้ มนั น้ำ�มันเช้ือเพลิงที่ได้จากการกลั่นน้ำ�มันดิบในหอกล่ันลำ�ดับส่วนที่ อุปกรณ์ที่ติดต้ังอยู่ในระบบวัดนำ้�มันอัตโนมัติ ทำ�หน้าที่ตรวจสอบ ความดันบรรยากาศในโรงกล่ันนำ้�มัน ส่วนกลั่นที่จุดเดือดระหว่าง การรวั่ ซมึ ของการจา่ ยน�้ำ มนั และทอ่ ทางเดนิ น�ำ้ มนั ภายในระบบ หาก 150-300 องศาเซลเซียส ประกอบด้วยพาราฟิน แนฟทาและ ตรวจพบการรวั่ ซมึ ในปรมิ าณผดิ ปกติ เครอ่ื งตรวจจะแจง้ เตอื นหรอื แอโรแมตกิ ส์ ผสมในอตั ราสว่ นตา่ งๆ กนั เปน็ ของเหลวใส ไมม่ สี ี ตัดระบบการจา่ ยนำ�้ มันทนั ที วางจำ�หน่ายโดยบรรจุในภาชนะสีน้ำ�เงินหรือเติมสีย้อมสีนำ้�เงิน ใช้เป็นน้ำ�มันเช้ือเพลิงสำ�หรับเคร่ืองบินไอพ่นและอุตสาหกรรมที่ ตอ้ งการการเผาไหมท้ ีส่ ะอาด รวมทั้งเป็นเช้ือเพลิงส�ำ หรับท�ำ ความ อบอนุ่ ในเมอื งหนาว (ดู kerosene, หมวดการกลั่น ประกอบ) สารานกุ รม 181 เปิดโลกปโิ ตรเลยี มและพลังงานทดแทน

การตลาดและการจัดจำ�ห ่นายผ ิลต ัภณ ์ฑ ิปโตรเ ีลยม liquefied petroleum gas (LPG) ก๊าซปิโตรเลียมเหลว, LPG engine เคร่ืองยนต์ที่ใชก้ า๊ ชปโิ ตรเลียมเหลว ก๊าซหงุ ตม้ (แอลพีจี) เครื่องยนต์ที่ถูกดัดแปลงและปรับแต่งระบบการจ่ายเช้ือเพลิงให้ ก๊าซผสมประกอบด้วยก๊าซบิวเทนและก๊าซโพรเพนในสัดส่วนตา่ งๆ สามารถใชก้ ๊าซปโิ ตรเลยี มเหลว (ดู liquefied petroleum gas) กัน เช่น กา๊ ซบวิ เทนร้อยละ 50 และก๊าซโพรเพนร้อยละ 50 ไมม่ ี ในการจุดระเบิดแทนเชื้อเพลิงจากนำ้�มัน ในประเทศไทยมีการ สี ไมม่ กี ลนิ่ มสี ภาวะเปน็ กา๊ ซทอ่ี ณุ หภมู หิ อ้ งและความดนั บรรยากาศ ดัดแปลงระบบการจ่ายเช้ิอเพลิงของเครื่องยนต์ในรถยนต์น่ังส่วน ปกติ สามารถอดั เปน็ ของเหลวภายใตค้ วามดนั สงู ประมาณ 7-8 kg/ บคุ คลและรถยนตส์ าธารณะเพอื่ ใชแ้ ทนระบบน�้ำ มนั เชอื้ เพลงิ (fuel cm2 ทอี่ ณุ หภมู ปิ กติ กอ่ นบรรจถุ งั เหลก็ ส�ำ หรบั จ�ำ หนา่ ยเพอื่ ใชใ้ นครวั system) เดมิ ของรถ หรอื เพอ่ื ใชเ้ ปน็ พลงั งานทางเลอื กเมอ่ื เกดิ วกิ ฤติ เรือนและใช้กับรถยนต์ ขณะใช้งานของเหลวจะขยายตัวเป็นก๊าซ น้ำ�มันโลกเมอ่ื ปีพ.ศ. 2525 ผ่านวาล์ว (ก๊าซขยายตัว 250 เท่าเทียบกับก๊าซปิโตรเลียมเหลว LPG engine system ระบบเคร่อื งยนตส์ ำ�หรบั กา๊ ซปโิ ตรเลยี ม เพ่ือความปลอดภัยผู้ผลิตจะเติมสารท่ีมีกล่ินฉุน เช่น สารอินทรีย์ เหลว ในกลุ่มเมอรแ์ คปทัน (mercaptan) ท่ีมีกำ�มะถันเป็นองคป์ ระกอบ ระบบทตี่ ดิ ตง้ั เพอ่ื รกั ษาประสทิ ธภิ าพของรถยนตท์ ใี่ ชก้ า๊ ซปโิ ตรเลยี ม เพ่ือใหผ้ ู้ใชท้ ราบเมอ่ื เกดิ การรั่วไหล เหลว (ดู liquefied petroleum gas) เปน็ เชือ้ เพลิงแทนระบบ loading area บรเิ วณรบั น้�ำ มัน นำ�้ มนั โดยไมใ่ ห้ก�ำ ลงั แรงมา้ ตกลงขณะจดุ ระเบดิ เนอื่ งจากคา่ แรงบดิ บริเวณท่ีรับหรือถ่ายน้ำ�มัน ภายในคลังน้ำ�มันหมายถึงบริเวณท่ีรถ ของการใชก้ า๊ ซแอลพจี นี อ้ ยกวา่ แรงบดิ สงู สดุ ทไี่ ดร้ บั จากการใชน้ �ำ้ มนั น�้ำ มนั เขา้ ไปรบั น�ำ้ มนั จากบรเิ วณจา่ ยน�้ำ มนั ภายในคลงั น�ำ้ มนั โดยมี เบนซนิ (ดู gasoline) ประมาณรอ้ ยละ 25 และน�ำ้ หนกั ของกา๊ ซ ทง้ั การจา่ ยน�ำ้ มนั จากทอ่ จา่ ยน�ำ้ มนั จากดา้ นบนของรถบรรทกุ น�้ำ มนั แอลพีจีเบากว่านำ้�มันเบนซิน จึงทำ�ให้มีปริมาณความส้ินเปลือง หรือจ่ายนำ้�มันจากท่อด้านล่างของรถเข้าสู่ถังบรรจุของรถบรรทุก ในการใช้มากกว่าน้ำ�มันเบนซินประมาณร้อยละ 15-20 แต่ก๊าซ น้ำ�มัน สำ�หรับภายในสถานีบริการหมายถึงบริเวณที่รถน้ำ�มันมา แอลพีจีเผาไหม้หมดจดกว่า จึงมีเถ้าที่เกิดจากการเผาไหม้ (ash) ถ่ายนำ้�มนั เพ่ือบรรจลุ งถงั ใต้ดิน (ดู underground tank) บริเวณ น้อยกวา่ เครือ่ งยนตท์ ่ใี ชน้ ำ้�มนั เบนซนิ และการเผาไหมภ่้ ายในห้อง รบั น�ำ้ มนั ภายในสถานบี รกิ ารเปน็ พนื้ ทดี่ า้ นขา้ งของสถานบี รกิ ารทก่ี อ่ เผาไหม้ (combustion chamber) ท่ีสมบรู ณก์ วา่ ท�ำ ใหเ้ กิดก๊าซ เป็นคอนกรีตล้อมรอบเพ่ือกันนำ้�มันหกหรือปนเปื้อนสู่ส่ิงแวดล้อม คาร์บอนมอนอกไซด์ (carbon monoxide) น้อยกวา่ เคร่ืองยนต์ มีท่ออะลูมิเนียมจำ�นวนเท่ากับจำ�นวนถังใต้ดิน มีสีและป้ายแสดง เบนซิน ผลิตภัณฑ์และความจุของถังอย่างชัดเจน เพื่อป้องกันการสับสน LPG nozzle หวั จา่ ยก๊าซปิโตรเลยี มเหลว และลงน�ำ้ มนั ผิดประเภท หวั ฉดี จา่ ยกา๊ ซ มลี กั ษณะเฉพาะแตกตา่ งจากหวั จา่ ยน�ำ้ มนั เชอ้ื เพลงิ loyalty program ลอยัลตโี ปรแกรม (ดู nozzle) ตอ้ งดูแลและซอ่ มบำ�รุงอย่เู สมอ ใชจ้ า่ ยกา๊ ซเพอื่ บรรจุ โปรแกรมทางการตลาดทอี่ อกแบบโดยอาศยั ขอ้ มลู จากการวเิ คราะห์ ในถังก๊าซสำ�หรับรถยนต์ท่ีติดตั้งระบบก๊าซปิโตรเลียมเหลวเท่านั้น ลกู ค้า โดยเฉพาะอย่างยิ่งพฤติกรรมการซ้ือของลูกค้า เปน็ แนวทาง ไมเ่ หมาะส�ำ หรบั ถงั กา๊ ซปโิ ตรเลยี มเหลวส�ำ หรบั ครวั เรอื นเพราะอาจ ในการพัฒนาปรับปรุงการดำ�เนินการเพื่อจูงใจลูกค้าให้กลับมาใช้ เกดิ อนั ตรายรา้ ยแรงไดแ้ ละผดิ กฎหมาย บรกิ ารเพิ่มข้นึ และต่อเน่อื ง ตวั อย่างเช่น การสะสมแต้ม การลด ราคา การแลกซ้ือ หรือแจกแถม เป็นตน้ LPG dispenser ปั๊มสำ�หรบั จ่ายกา๊ ซปโิ ตรเลียมเหลว ป๊ัมสำ�หรับจ่ายก๊าซในสถานีบริการ กา๊ ซปิโตรเลยี มเหลว (ดู liquefied petroleum gas) แตกต่างจากป๊ัม สำ�หรับจ่ายน้ำ�มันเช้ือเพลิง และ ต้องให้การดูแลและซ่อมบำ�รุงอย่าง ใกล้ชิดอย่เู สมอ หวั จา่ ยก๊าซปโิ ตรเลียมเหลว ปัม๊ สำ�หรับจา่ ยกา๊ ซปโิ ตรเลยี มเหลว 182 สารานุกรม เปิดโลกปิโตรเลียมและพลงั งานทดแทน

LPG station สถานบี รกิ ารกา๊ ซปโิ ตรเลยี มเหลว lube pit หลมุ เปล่ยี นถ่ายน้�ำ มนั เครอ่ื ง การตลาดและการจดั จ�ำ หน่ายผลิตภณั ฑ์ปโิ ตรเลยี ม สถานีจำ�หน่ายก๊าซปิโตรเลียมเหลว รูปแบบคล้ายกับสถานีบริการ พื้นที่สำ�หรับงานตรวจซ่อมบำ�รุงรถยนต์ในสถานีบริการ มีบันไดลง นำ้�มัน แต่ตา่ งกันทง้ั ผลิตภัณฑ์ ถงั กักเก็บ ปมั๊ และหวั จ่าย จ�ำ หนา่ ย ดา้ นลา่ งเพอ่ื ตรวจซอ่ มบ�ำ รงุ ใตท้ อ้ งรถ ภายในหลมุ เปลย่ี นถา่ ยน�ำ้ มนั ให้รถยนต์ที่มีอุปกรณ์มาตรฐานสำ�หรับก๊าซปิโตรเลียมเหลวเท่าน้ัน เคร่ือง มักมีถาดเล่ือนเพื่อรองรับน้ำ�มันเคร่ืองท่ีถ่ายออกมาที่เรียก ปัจจุบันอยู่ภายใต้การควบคุมของกรมธุรกิจพลังงาน กระทรวง วา่ นำ้�มนั ด�ำ เพื่อเกบ็ ในถังนำ้�มันเสีย (ดู waste oil tank) ซ่ึงฝงั พลังงาน (เดิมกรมโยธาธิการ กระทรวงมหาดไทย) ซ่ึงเป็นไป อยูใ่ ต้ดนิ ผนังดา้ นในหลุมเปล่ียนถ่ายน้�ำ มันเคร่ืองอาจมตี ้สู �ำ หรับใส่ ตามประกาศกระทรวงพลังงานเรื่องหลักเกณฑ์และมาตรฐาน เครือ่ งมอื ช่างทจ่ี �ำ เปน็ เพ่อื สะดวกต่อการหยิบใช้ บริเวณพน้ื หลมุ มกั ความปลอดภัยของสถานีบริการก๊าซธรรมชาติที่กรมธุรกิจพลังงาน ท�ำ จดุ รบั น�้ำ จากการลา้ งท�ำ ความสะอาดหลมุ ใหน้ �้ำ ไหลไปรวมกนั ทจ่ี ดุ มีอำ�นาจหน้าท่ีรับผิดชอบ พ.ศ. 2546 ออกตาม พ.ร.บ. วัตถุ เดยี วเพอื่ ความสะดวกในการท�ำ ความสะอาด หากมีน้ำ�มนั เครอื่ งหก อันตราย พ.ศ. 2535 และระเบยี บกรมธรุ กิจพลงั งาน ประกาศกรม มกั ใชข้ เ้ี ลอ่ื ยดดู ซบั เพอ่ื กนั พนกั งานลนื่ หกลม้ ขณะท�ำ งานอยดู่ า้ นลา่ ง ธุรกิจพลังงาน ออกตามประกาศกระทรวงพลังงานและประกาศ คณะปฏิวตั ิฉบบั ที่ 28 ว่าดว้ ยการบรรจุกา๊ ซปิโตรเลียมเหลว สถานบี ริการกา๊ ซปิโตรเลียมเหลว LPG station permit การขออนุญาตก่อสร้างสถานีบริการ บริเวณหลุมเปลีย่ นถา่ ยน้ำ�มันเครือ่ ง ปโิ ตรเลียมเหลว การขออนุญาตก่อสร้างสถานีบริการและจำ�หน่ายก๊าซปิโตรเลียม lube tag ปา้ ยเตอื นความจำ�, ป้ายห้อยคอพวงมาลัย เหลว (ดู liquefied petroleum gas) อยภู่ ายใตก้ ารควบคมุ ดแู ลของ แผ่นกระดาษเล็กๆ บันทึกระยะทางรวมที่รถว่ิง วันเดือนปีของ กรมธรุ กจิ พลงั งาน กระทรวงพลงั งาน ตามขน้ั ตอนและรายละเอยี ด การรับบริการเปลี่ยนนำ้�มันเครื่อง ไส้กรองน้ำ�มันเคร่ือง ไส้กรอง เชน่ เดยี วกบั การขออนญุ าตกอ่ สรา้ งสถานบี รกิ ารกา๊ ซเอน็ จวี ี (ดู NGV อากาศครง้ั ลา่ สดุ ฯลฯ รวมทงั้ ก�ำ หนดนดั เพอื่ เตอื นใหเ้ จา้ ของรถยนต์ station permit ประกอบ) น�ำ รถมารับบรกิ ารในครั้งตอ่ ไป LPG tank for automotive market, pressurized fuel tank ถังก๊าซปโิ ตรเลยี มเหลวสำ�หรับรถยนต์ ถังก๊าซปิโตรเลียมเหลวที่ออกแบบเพื่อติดต้ังในรถยนต์ มีหลาย ขนาดตง้ั แต่ 25, 36, 48, 58, 64, 75 และ 96 ลติ ร ขนาด 25- 36 ลติ รนิยมใชก้ บั สามล้อรับจ้าง ขนาด 48 ลติ รติดต้งั ในรถยนต์ ขนาดเครอ่ื งยนต์ 1,500-1,600 ซีซี ขนาด 58 ลิตรขึ้นไปนิยมใช้ กบั รถยนตน์ ัง่ ทีม่ ีขนาดใหญ่ สารานุกรม 183 เปดิ โลกปโิ ตรเลียมและพลังงานทดแทน

การตลาดและการจัดจำ�ห ่นายผ ิลต ัภณ ์ฑ ิปโตรเ ีลยม magnetic breakaway อปุ กรณต์ ัดการจ่ายน�้ำ มนั ด้วยแม่เหลก็ manhole ชอ่ งลงซ่อมบำ�รงุ อปุ กรณต์ ดั การจา่ ยน�้ำ มนั กรณที ส่ี ายจา่ ยน�ำ้ มนั หลดุ หรอื ถกู กระชาก ช่องท่ีอยู่ลึกลงไปใต้พื้นสถานีบริการ มีฝาเป็นแผ่นโลหะกลมแข็ง ขาดออกจากตจู้ ่ายนำ้�มนั (ดู dispensing pump) โดยอบุ ัตเิ หตุ แรงปิดไวเ้ พอ่ื ความปลอดภัย ขนาดของช่องกวา้ งพอให้บุคลากรลง เพื่อป้องกันการรั่วไหลของน้ำ�มันเพื่อให้เกิดความปลอดภัยขณะให้ ไปท�ำ การซอ่ มบ�ำ รงุ ตรวจสอบระบบของเครอ่ื งมอื หรอื อปุ กรณต์ า่ งๆ บริการ เช่น ระบบดูดน�้ำ มนั ระบบวัดน�ำ้ มนั อัตโนมตั ิ ระบบทอ่ และวาลว์ อปุ กรณ์ตัดการจา่ ยน้ำ�มันด้วยแม่เหล็ก maintenance plan การวางแผนการบำ�รุงรกั ษา ช่องลงซ่อมบำ�รงุ ภายในสถานีบรกิ าร กระบวนการวางแผนหรือกำ�หนดแนวทางกระบวนการซ่อมบำ�รุง หรือบำ�รุงรักษาเคร่ืองมือ หรืออุปกรณ์ต่างๆ ถือเป็นหัวใจสำ�คัญ marine oil นำ้�มนั หลอ่ ลน่ื เรือเดนิ สมุทร ในการกำ�หนดกลยุทธ์ในงานบำ�รุงรักษา เพ่ือให้อายุของเคร่ืองมือ นำ้�มันหล่อลื่นชนิดพิเศษที่มีค่าความเป็นเบสสูง สำ�หรับเรือ หรืออุปกรณ์ต่างๆ มีอายุการใช้งานยาวนานที่สุดตามท่ีผู้ผลิตได้ เดินสมุทรท่ีใช้กำ�ลังจากเคร่ืองยนต์ดีเซลหมุนช้าท่ีส่วนมากเป็น ออกแบบไว้ (ดู condition-base maintenance, corrective เคร่ืองยนต์ 2 จงั หวะทแ่ี บง่ การหล่อลน่ื ลูกสูบและแบรงิ ข้อเหว่ยี ง maintenance, preventative maintenance และ proactive ออกจากกนั เน่อื งจากเครือ่ งยนตป์ ระเภทน้ใี ช้น�ำ้ มนั ดีเซลก�ำ มะถนั maintenance ประกอบ) สงู เปน็ เชอื้ เพลงิ ขณะเผาไหมจ้ ะปลดปลอ่ ยกา๊ ซกรดก�ำ มะถนั สงู มาก major oil brand ผ้คู ้าน�ำ้ มันรายใหญ่ ในหอ้ งเผาไหม้บรเิ วณผนังลกู สูบและแหวนลูกสบู จงึ ต้องใช้น้ำ�มนั ผูค้ ้าน้�ำ มันตามมาตรา 6 ของ พ.ร.บ. การค้านำ�้ มนั เชอื้ เพลิง พ.ศ. หล่อลื่นลูกสูบท่ีมีค่าความเป็นเบสสูงซ่ึงจะช่วยทำ�ปฏิกิริยากับก๊าซ 2543 ผคู้ า่้ รายใหญ่ 5 รายทด่ี �ำ เนนิ กจิ การอยกู่ อ่ นมี พ.ร.บ. การคา้ กรดและถกู เผาไหมไ้ ปพรอ้ มกบั เชอื้ เพลงิ สว่ นบรเิ วณแบรงิ ขอ้ เหวยี่ ง น�ำ้ มนั เชอ้ื เพลงิ พ.ศ. 2550 ไดแ้ ก่ ปตท. เชลล์ เอสโซ่ คาลเทก็ ซ์ ไม่สัมผัสกับก๊าซกรด สามารถใช้น้ำ�มันหล่อลื่นระบบหมุนเวียนได้ และบางจาก แบ่งเปน็ เกรด API CI-4 และ GLOBAL DHD-1 ชนดิ เกรดรวม (multigrade) SAE 15W-40 ตราสญั ลกั ษณ์บริษทั ผู้ค้าน้ำ�มันรายใหญ่ 184 สารานกุ รม เปดิ โลกปิโตรเลียมและพลังงานทดแทน

marine oil market ตลาดน�ำ้ มนั หลอ่ ลนื่ ทใี่ ชก้ บั การขนสง่ ทางน�ำ้ methyl tertiary butyl ether (MTBE) สารเติมออกซิเจน, การตลาดและการจดั จ�ำ หน่ายผลิตภณั ฑ์ปโิ ตรเลยี ม ธรุ กจิ จ�ำ หนา่ ยน�ำ้ มนั หลอ่ ลน่ื ชนดิ พเิ ศษทใ่ี ชก้ บั การขนสง่ ทางน�ำ้ เชน่ เมทลิ เทอร์เชยี รีบวิ ทลิ อีเทอร์ (เอ็มทีบอี )ี   เรือบรรทุกสนิ ค้า หรือเรอื ท่องเทยี่ วขนาดใหญ่ เปน็ ต้น สารที่เติมในน้ำ�มันเบนซิน (ดู gasoline) เพื่อช่วยเพิ่มปริมาณ ออกซิเจน ทำ�ให้การเผาไหม้สมบูรณ์ข้ึนและลดการเกิดมลพิษ ตวั อยา่ งเช่น คาร์บอนมอนอกไซด์ เอม็ ทบี ีอีมคี า่ ออกซเิ จนสูงกวา่ 100 จงึ ชว่ ยเพม่ิ เลขออกเทน (ดู octane number) ในน�้ำ มนั เบนซนิ สำ�เรจ็ รปู ดว้ ย แต่เนอื่ งจากเป็นสารทสี่ ามารถดูดซบั น�ำ้ ไดด้ ี จงึ ต้อง ควบคมุ ปรมิ าณการใช้ใหอ้ ยูใ่ นระดับทเี่ หมาะสม million barrels per day (mmbpd, MBPD) ลา้ นบาร์เรล/ วัน (เอม็ บีพดี ี) ปรมิ าณน�ำ้ มนั คดิ เปน็ ล้านบารเ์ รล/วนั เชน่ ประเทศซาอดุ อิ าระเบยี สามารถผลติ น�้ำ มันดิบได้ 9-10 MBPD (9-10 ลา้ นบารเ์ รล/วนั ) เปน็ ต้น ผลิตภณั ฑน์ ำ�้ มนั หล่อลน่ื เครื่องยนต์ดีเซลสูตรกึง่ สงั เคราะห์คุณภาพสูงสดุ mineral base oil น้ำ�มนั จากโรงกลน่ั น้ำ�มนั หลอ่ ลนื่ พัฒนาขนึ้ สำ�หรบั เครอ่ื งยนตด์ เี ซลร่นุ ใหมข่ องเรือประมงสมรรถนะสูง นำ้�มันที่ได้จากการนำ�ส่วนที่หนักที่สุดหรือส่วนที่มีจุดเดือดสูง ท่ีสุดจากส่วนล่างของหอกลั่นลำ�ดับส่วนของโรงกลั่นนำ้�มันมาก marketing margin ค่าการตลาด ล่ันต่อในหอกลั่นภายใต้สุญญากาศของโรงกล่ันนำ้�มันหล่อล่ืน ค่าใช้จ่ายในการดำ�เนินธุรกิจ รวมถึงค่าขนส่งจากคลังนำ้�มันไปยัง เป็นสารประกอบไฮโดรคาร์บอนท่ีมาจากปิโตรเลียม แบ่งเป็น สถานีบริการนำ้�มัน ค่าใช้จ่ายสำ�หรับสารเติมแต่ง (ดู additive) 3 ประเภทคอื แอโรแมตกิ ส์ (aromatics) แนฟเทนกิ (naphthenics) ค่าใช้จ่ายในการส่งเสริมการตลาด และค่าผลตอบแทนในการ และพาราฟินิก (paraffinics) ด�ำ เนินธรุ กจิ นั่นคือ minor oil brand ผู้คา้ นำ�้ มนั รายเล็ก ค่าการตลาด = ค่าสารเตมิ แตง่ + คา่ ขนส่ง + คา่ สง่ เสริมการตลาด ผู้คา้ น้ำ�มนั ตามมาตรา 6 ของพ.ร.บ. การค้าน้ำ�มันเชอ้ิ เพลิง พ.ศ. + คา่ ผลตอบแทนการดำ�เนนิ ธุรกิจ 2543 ผ้คู า่้ น้ำ�มันรายอน่ื ๆ นอกจากผู้คา้ น�้ำ มนั รายใหญ่ (ดู major oil brand) ไดแ้ ก่ ซสั โก (Susco) คอสโม (Cosmo) สโุ ขทัย metal halide lamp หลอดโลหะเฮไลด์ ภาคใตเ้ ชอื้ เพลิง (พีที) เอม็ พี ทีพไี อ และปิโตรนาส (Petronas) หลอดไฟตระกูลปล่อยประจุความเข้มสูง (high intensity discharge, HID) ประเภทหนงึ่ ท่มี ีแหลง่ ก�ำ เนิดของสีท่สี มดุลมาก ทสี่ ุดของหลอดไฟตระกลู เดียวกัน เปน็ หลอดไฟที่มปี ระสทิ ธิภาพสงู อายุการใชง้ านยาวนานพอสมควร และมโี ครงสรา้ งภายในและการ ท�ำ งาน คล้ายๆ กับหลอดแสงจนั ทร์ µÓá˹§‹ ¢éÑÇËÅÍ´ ¡ÃÐà»ÒÐᡌǪé¹Ñ ¹Í¡ ตราสัญลักษณ์บรษิ ทั ผูค้ า้ น้ำ�มันรายเลก็ ¢¹Ò´ãËÞ‹¾ÔàÈÉ ÊÅÑ¡ÂÖ´ ËÅÍ´ÍÒá Í³Ø ËÀÙÁ¢Ô ͧ¡ÃÐà»ÒÐá¡ÇŒ mixer มกิ เซอร ์ Í³Ø ËÀÁ٠Ԣͧ¡ÃÐà»ÒÐá¡ŒÇ (¡ÃÐà»ÒÐᡌǴŒÒ¹ã¹ ´ÒŒ ¹º¹ 680oC อุปกรณ์ท่ีติดต้ังอยู่ท่ีคาร์บูเรเตอร์ ในตำ�แหน่งที่เป็นทางผ่านของ ´ÒŒ ¹º¹ 970oC ËÅÍ´µ´Ô µÑ§é ã¹á¹ÇÃдºÑ อากาศที่มาจากไส้กรองอากาศและทางออกของไอก๊าซ อากาศที่ กำ�ลังเคล่ือนที่จากจังหวะดูด (suction) ของลูกสูบในเคร่ืองยนต์ Ave T = 210oC Ave T = 25oC จะดงึ กา๊ ซเขา้ ผสม กลายเปน็ สว่ นผสมระหว่างเชอ้ื เพลงิ และอากาศ สง่ เขา้ กระบอกสบู ตอ่ ไป ÍسËÀÙÁԢͧ¡ÃÐà»ÒÐá¡ÇŒ Í³Ø ËÀÁ٠Ԣͧ¡ÃÐà»ÒÐá¡ÇŒ ´ŒÒ¹ÅÒ‹ § 710oC ´ÒŒ ¹ÅÒ‹ § 810oC โครงสรา้ งของหลอดโลหะเฮไลด์ สารานกุ รม 185 เปดิ โลกปโิ ตรเลียมและพลังงานทดแทน

การตลาดและการจัดจำ�ห ่นายผ ิลต ัภณ ์ฑ ิปโตรเ ีลยม mixer & lambda control ระบบดูดแบบแปรผนั ตามสัญญาณ ทีจ่ ำ�หนา่ ยน้�ำ มันไดค้ ุณภาพ ในกรณที ไ่ี ม่มั่นใจเจา้ หนา้ ทอี่ าจจัดเก็บ จากตวั ตรวจวัดออกซเิ จน ตวั อย่างนำ้�มันมาตรวจสอบ ณ ห้องปฏบิ ตั กิ ารส่วนกลาง รวมถึง ระบบผสมท่ีซับซ้อนกว่าระบบดูดแบบคงที่ (ดู fixed mixer) สงั่ หา้ มจ�ำ หนา่ ยน�้ำ มันในช่วงนน้ั ส่วนประกอบอุปกรณ์โดยรวมคล้ายกัน ต่างกันท่ีไม่มีวาล์วกลาง สาย (power valve) แต่ใช้ชดุ ควบคมุ การจา่ ยกา๊ ซแบบตัวกระตุ้น รถตรวจสอบคุณภาพน�้ำ มันเคลือ่ นที่ (actuator control) แทน หลกั การทำ�งานใช้สญั ญาณจากตวั ตรวจ วัดออกซิเจน (oxygen sensor) เป็นตัวบอกปริมาณก๊าซท่ีจะ mobile training หนว่ ยอบรมเคล่อื นท่ี ต้องจ่ายเขา้ ไป แบ่งการทำ�งานง่ายๆ ออกเป็น 3 สว่ น คือ ส่วน หน่วยงานของบริษัทน้ำ�มันหรือบริษัทที่ได้รับมอบหมายจากบริษัท ผสมหนา สว่ นผสมกลาง และสว่ นผสมบาง ตวั กระตุ้นถูกส่ังงาน น้ำ�มันให้เข้าไปอบรมพนักงานให้บริการในสถานีบริการ ภายใต้ ตามจังหวะของสัญญาณ ถ้าส่วนผสมหนาระบบจะลดก๊าซจนสุด เคร่ืองหมายการค้าของตนให้เป็นไปตามมาตรฐานของบริษัท ถ้าส่วนผสมกลางระบบจะคงที่ ถ้าส่วนผสมบางระบบจะเปิดก๊าซ ถือเป็นกลยุทธ์หนึ่งของบริษัทนำ้�มันในการแข่งขันกับคู่แข่ง จนสุด สงั เกตได้จากคา่ แลมบ์ดาทีเ่ ปลี่ยนแปลงอยู่ตลอด และสร้างความเชื่อมนั่ ใหก้ ับลกู คา้ ผใู้ ชบ้ ริการ mobile air dispenser ถังจ่ายลมเคลื่อนท่ี อุปกรณ์เติมลมท่ีสามารถเคลื่อนย้ายได้สะดวกภายในสถานีบริการ ประกอบดว้ ย ถงั ลม ลอ้ สายเตมิ ลม หนา้ ปดั วดั ระดบั ความดนั ใน ถังลม และอาจมีวาล์วท่ใี ช้ระบายนำ�้ ในถังลมออก เม่อื ใช้งานจน ความดนั ลมภายในถงั ต�ำ่ ลงกส็ ามารถเตมิ หรอื อดั ลมเขา้ สถู่ งั ใหมไ่ ดอ้ กี mobile unit หนว่ ยตรวจสอบคุณภาพน�้ำ มัน หน่วยรถพร้อมอุปกรณ์ซ่ึงผู้ค้าน้ำ�มันเจ้าของเคร่ืองหมายการค้าจัด ให้เดินทางไปตรวจสอบคุณภาพของน้ำ�มนั ณ สถานบี ริการ โดย ท่ัวไปเป็นรถตู้ติดตั้งอุปกรณ์ห้องปฏิบัติการ พร้อมเครื่องมือต่างๆ ทจี่ �ำ เปน็ ในการตรวจสอบคณุ ภาพน�้ำ มนั นอกจากนอี้ าจตดิ ตง้ั อปุ กรณ์ เพ่ิมเติมเพื่อใช้เป็นหน่วยฝึกอบรมเคลื่อนที่ให้ความรู้หรืออบรม พนักงานด้วย (ดู mobile laboratory ประกอบ) ถงั จา่ ยลมเคล่ือนที่ multi-grade oil น�ำ้ มนั หลอ่ ลน่ื เกรดรวม, น�ำ้ มนั หลอ่ ลนื่ มลั ตเิ กรด น้ำ�มันเคร่ืองท่ีสามารถปรับหรือคงความหนืดให้เหมาะกับการ mobile laboratory หน่วยตรวจสอบคุณภาพน้ำ�มนั เคลือ่ นที่ ใช้งานในทุกอุณหภูมิ คือเมื่อร้อนจะปรับตัวให้มีความหนืดสูงข้ึน หน่วยงานที่ทำ�หน้าท่ีตรวจสอบคุณภาพน้ำ�มันที่จำ�หน่ายในสถานี และเมื่อเย็นลงจะปรับตัวให้มีความหนืดน้อยลง จึงมีช่วงอุณหภูมิ บริการน้ำ�มนั มที ั้งท่ีเป็นของเอกชนและของรฐั ในส่วนของเอกชน การใช้งานที่กว้างขึ้น น้ำ�มันเคร่ืองเกรดรวมจะระบุค่าไว้เป็น อาจเป็นเจ้าหน้าที่ของบริษัทน้ำ�มันหรือบริษัทท่ีได้รับมอบหมาย 2 ตัวเลข มอี ักษร W เป็นตัวคั่นกลางเช่น SAE 20W50 หรือ API จากบริษัทน้ำ�มันให้ตรวจสอบคุณภาพนำ้�มัน ณ จุดจำ�หน่ายภาย 15W40 เปน็ ต้น คุณสมบัติในการปรบั ความหนืดเกิดจากพอลเิ มอร์ ใต้เครื่องหมายการค้าของตนว่าเป็นไปตามมาตรฐานของบริษัท ทผ่ี สมลงไปในน�ำ้ มนั เครอ่ื ง ท�ำ ใหน้ �ำ้ มนั หลอ่ ลนื่ เกรดรวมเปน็ ทนี่ ยิ ม และมาตรฐานขั้นตำ่�ที่กฎหมายกำ�หนดหรือไม่ รวมท้ังตรวจสอบ มากกวา่ น�้ำ มนั หลอ่ ลน่ื เกรดเดย่ี ว เพราะสามารถใชง้ านไดท้ กุ สภาพ ปริมาตรน้ำ�มันท่ีผ่านตู้จ่ายนำ้�มันว่าได้เต็มตามจำ�นวนลิตรหรือไม่ อากาศอย่างไรกต็ าม เม่อื ผ่านการใชง้ านไประยะหนึง่ โมเลกลุ สาย ถอื ไดว้ า่ เปน็ กลยทุ ธอ์ ยา่ งหนงึ่ ทจี่ ะสรา้ งความเชอ่ื มนั่ ใหแ้ กล่ กู คา้ ผใู้ ช้ ยาวของพอลเิ มอรม์ กั จะขาดออกจากกนั ท�ำ ใหค้ วามสามารถในการ บรกิ าร สว่ นหนว่ ยงานของรฐั ทม่ี หี นา้ ทตี่ รวจสอบคณุ ภาพน�ำ้ มนั เชอ้ื ทำ�หน้าท่ีลดลง นำ้�มันจึงมีความหนืดลดลงไปบ้าง ต่างจากน้ำ�มัน เพลงิ คอื ส�ำ นักคุณภาพนำ้�มันเช้อื เพลิง กระทรวงพลงั งาน ซึ่งจะสง่ หล่อลื่นเกรดเดี่ยวที่ไม่มีการเติมสารพอลิเมอร์ จึงคงความหนืดได้ รถเคล่ือนที่ (mobile laboratory) ออกไปตรวจสอบคุณภาพ นานกวา่ (ดู single-grade oil ประกอบ) น�ำ้ มันเชือ้ เพลงิ ตามสถานีบรกิ ารฯ โดยไม่แจง้ ล่วงหนา้ เจา้ หน้าท่ี จะติดแผ่นป้ายที่หัวจ่ายและมอบหนังสือรับรองให้สถานีบริการฯ 186 สารานุกรม เปิดโลกปโิ ตรเลียมและพลังงานทดแทน

multi-point injection system (MPI) ระบบหวั ฉดี เอน็ จวี ี (เอม็ พไี อ) negative lag ช่วงร�ค�ล�้ เชิงลบ การตลาดและการจดั จาำ หน่ายผลิตภณั ฑ์ปโิ ตรเลยี ม ระบบที่มีก�รจ่�ยเช้ือเพลิงก๊�ซด้วยหัวฉีดที่ท่อไอดีของแต่ละสูบ ภ�วะคว�มสมั พนั ธร์ ะหว�่ งร�ค�น�้ำ มนั ทสี่ งิ คโ์ ปรแ์ ละร�ค�จ�ำ หน�่ ย โดยเฉพ�ะ และควบคมุ สว่ นผสมแบบใชอ้ �ก�ศพอดี โดยชดุ ควบคมุ หน้�สถ�นีบริก�รที่เป็นไปในเชิงลบ เช่น ร�ค�นำ้�มันท่ีสิงคโปร์ อิเล็กทรอนิกส์รับสัญญ�ณม�จ�กตัวตรวจวัดออกซิเจนและตัว เพม่ิ ขนึ้ อย�่ งรวดเรว็ และตอ่ เนอื่ งในขณะทรี่ �ค�ทจี่ �ำ หน�่ ยหน�้ สถ�นี ตรวจวดั อน่ื ๆ ท�ำ ก�รประมวลผลควบคมุ ก�รเปดิ -ปดิ ของหวั ฉดี ก�๊ ซ บริก�รยงั เพม่ิ ไดท้ ลี ะนอ้ ย (ดู positive lag ประกอบ) ปล่อยก๊�ซออกไปที่ท่อไอดีแต่ละสูบให้เหม�ะสมกับปริม�ณอ�ก�ศ new to industry (NTI) สถ�นีบรกิ �รใหม่ (เอน็ ทีไอ) ทกุ สภ�วะก�รท�ำ ง�นของเครอื่ งยนต์ และเกดิ ก�รเผ�ไหมท้ สี่ มบรู ณ์ สถ�นีบริก�รที่เพ่ิงเร่ิมดำ�เนินธุรกิจจำ�หน่�ยนำ้�มัน คือซ้ือท่ีใหม่ โดยชุดอุปกรณ์หลัก คือ ชุดควบคุมอิเล็กทรอนิกส์ (electronic ลงทนุ กอ่ สร�้ งสถ�นบี รกิ �รใหมร่ ปู ลกั ษณท์ นั สมยั และเปดิ ใหบ้ รกิ �ร control unit) อุปกรณ์ปรบั คว�มดนั ก�๊ ซ (pressure regulator) ได้ไม่น�น อปุ กรณป์ รบั เวล�ก�รจดุ ระเบดิ ของเครอื่ งยนต์ (timing advancer) NGV business ธุรกิจเอ็นจีวี สวิตชเ์ ลือกชนิดเชื้อเพลงิ ถงั เอ็นจวี ี (CNG cylinder) ชดุ จ�่ ยก๊�ซ ธุรกิจเอ็นจีวีในประเทศที่ยังจำ�กัดอยู่เฉพ�ะตล�ดเพื่อก�รทดแทน (gas distributor) ตวั ตรวจวดั ออกซเิ จน (oxygen sensor) ผลิตภัณฑ์ปิโตรเลียมเหลวสำ�หรับย�นพ�หนะซึ่งมีร�ค�สูงและ ผนั ผวนต�มร�ค�ตล�ดโลก อกี ทง้ั ก�รผลติ ในประเทศไมเ่ พยี งพอกบั เครือ่ งยนต์รถเอ็นจวี ีระบบหัวฉดี คว�มตอ้ งก�ร ตอ้ งน�ำ เข�้ จ�กต�่ งประเทศ รฐั บ�ลจงึ สง่ เสรมิ ก�รใช้ เอ็นจวี ที ดแทนเน่ืองจ�กส�ม�รถผลิตได้ในประเทศเป็นส่วนใหญ่ มี naphthenic base oil น�ำ้ มันหล่อลนื่ พ้ืนฐ�นแนฟเทนกิ ตน้ ทนุ ก�รผลติ ต�่ำ กว�่ และยงั ไมป่ ลอ่ ยใหร้ �ค�ลอยตวั (ร�ค�เอน็ จวี ี น้ำ�มันพื้นฐ�นท่ีได้จ�กกระบวนก�รกล่ันแบบใช้ตัวทำ�ละล�ย จุด 8.50 บ�ทตอ่ กโิ ลกรมั ในปี พ.ศ. 2552) กระทรวงพลงั ง�นมแี ผนก�ร เดน่ คอื ร�ค�ถกู และปร�ศจ�กไข (wax) ส�ม�รถใชง้ �นทอ่ี ณุ หภมู ติ �ำ่ ขย�ยก�รเดนิ ทอ่ สง่ ก�๊ ซธรรมช�ตอิ ดั ไปหล�ยจงั หวดั ธรุ กจิ เอน็ จวี จี งึ ได้ดี มีส�รประกอบไฮโดรค�ร์บอนไม่อ่ิมตัวอยู่ม�กจึงทำ�ให้อ�ยุ น�่ จะขย�ยตวั ขึน้ ในอน�คต ก�รใชง้ �นสน้ั นยิ มใชท้ �ำ น�ำ้ มนั หมอ้ แปลง (transformer oil) NGV dispenser ปม๊ั สำ�หรบั จ�่ ยก�๊ ซเอน็ จีวี ปมั๊ สำ�หรบั จ่�ยก๊�ซในสถ�นบี ริก�รก�๊ ซเอน็ จีวี (ดู natural gas for vehicles) แตกต�่ งจ�กปม๊ั ส�ำ หรบั จ�่ ยน�ำ้ มนั เชอ้ื เพลงิ (ดู dispensing pump) และตอ้ งใหก้ �รดแู ลและซ่อมบ�ำ รงุ อย่�งใกล้ชิดอย่เู สมอ natural gas for vehicles (NGV) ก๊�ซธรรมช�ตสิ �ำ หรับย�น พ�หนะ (เอ็นจีวี) ก�๊ ซธรรมช�ตภิ �ยใตค้ ว�มดนั สงู (ประม�ณ 3,000 ปอนดต์ อ่ ต�ร�ง นว้ิ ) แตย่ งั คงสภ�พเปน็ ก�๊ ซ ตอ้ งเกบ็ ในถงั ทมี่ คี ว�มแขง็ แรงทนท�น สูงเปน็ พิเศษ เชน่ ถงั เหลก็ กล้� เพ่อื ใช้ติดตั้งในย�นพ�หนะ ปกติ ก�รขนสง่ ก�๊ ซธรรมช�ตจิ ะกระท�ำ ผ�่ นทอ่ ดว้ ยคว�มดนั สงู 200–220 บ�ร์ เรียกว่� ก๊�ซธรรมช�ติอดั หรอื ซเี อน็ จี (compressed natural gas, CNG) ส่วนเอน็ จวี เี ปน็ ค�ำ เฉพ�ะทีเ่ รียกก๊�ซธรรมช�ติอัดท่ใี ช้ กับพ�หนะที่ติดต้ังระบบซีเอ็นจี ก๊�ซธรรมช�ติมีค่�ออกเทนสูงถึง 120 จงึ ส�ม�รถนำ�ม�ใช้เป็นเช้ือเพลิงในย�นยนต์ได้ ต�ร�งเปรยี บเทยี บเอ็นจีวี และแอลพีจี คุณสมบตั ิ NGV LPG สถ�นะปกติ ไอ (เบ�กว�่ อ�ก�ศ) ไอ (หนกั กว�่ อ�ก�ศ) 400-430 สถ�นะในถงั 00 355-385 ป๊มั ส�ำ หรบั จ�่ ยก�๊ ซเอ็นจีวี 310-340 จดุ เดอื ด 0 265-295 อณุ หภมู จิ ดุ ระเบดิ 1 ค�่ ออกเทน 2 สารานกุ รม 187 เปดิ โลกปโิ ตรเลียมและพลังงานทดแทน

การตลาดและการจัดจำ�ห ่นายผ ิลต ัภณ ์ฑ ิปโตรเ ีลยม NGV engine เครอื่ งรถยนต์สำ�หรบั กา๊ ซเอน็ จีวี กิจการหรือไม่ โดยให้ส�ำ นกั ผังเมอื ง หรอื สำ�นกั งานผงั เมอื งจังหวัด เครอ่ื งยนตท์ ดี่ ดั แปลงเพอ่ื ใหเ้ หมาะกบั การใชก้ า๊ ซเอน็ จวี ี (ดู natural เป็นผู้ตรวจสอบ gas for vehicles) เปน็ พลงั งานเชอื้ เพลงิ อปุ กรณท์ ใี่ ชใ้ นเครอื่ งยนต์ 2. ตรวจสอบสถานที่ตั้งของสถานีบริการ ตามกฎหมายว่าด้วย เอ็นจีวีจะใกล้เคียงกับอุปกรณ์ท่ีใช้ในเคร่ืองยนต์ปิโตรเลียมเหลว การส่งเสริมและรักษาคุณภาพส่ิงแวดล้อมว่าพื้นท่ีต้ังมีข้อห้าม แต่ต่างกันที่หม้อต้มเป็นหลัก ปิโตรเลียมเหลวขณะอยู่ในถังจะมี หรอื ไม่ (กรณีทีม่ ปี ระกาศกระทรวงฯ ใชบ้ ังคบั ) โดยตรวจสอบได้ สถานะเป็นของเหลวภายใตแ้ รงดันประมาณ 7-9 บาร์ (100-130 จากกระทรวงวทิ ยาศาสตรเ์ ทคโนโลยแี ละสงิ่ แวดลอ้ มหรอื ส�ำ นกั งาน ปอนด์ต่อตารางน้ิว) ส่วนเอ็นจีวีขณะอยู่ในถังจะมีสถานะเป็นไอ สง่ิ แวดล้อมจงั หวดั ภายใต้แรงดนั ประมาณ 200-220 บาร์ (2,900-3,200 ปอนดต์ อ่ 3. ตรวจสอบสถานที่ต้ังของสถานีบริการ เก่ียวกับระยะความ ตารางนวิ้ ) ดงั นนั้ หมอ้ ตม้ ในระบบปโิ ตรเลยี มเหลวจงึ มหี นา้ ทหี่ ลกั คอื ปลอดภัยภายนอก ตามประกาศกระทรวงพลังงาน โดยต้อง การเปลย่ี นของเหลวใหก้ ลายเปน็ ไอ ขณะท่ีหน้าที่หลกั ของหม้อตม้ ตรวจสอบระยะความปลอดภยั ภายนอก ได้แก่ ระยะหา่ งระหว่าง ในระบบเอน็ จวี ีคอื ลดแรงดันจาก 200 บาร์ ลงให้เหลอื 2–3 บาร์ เขตสถานีบริการกับอาคารสถานทูต โรงเรียน สถานพยาบาล (ดู LPG engine ประกอบ) โรงมหรสพ สนามกีฬา หรอื ศูนย์การคา้ ไม่นอ้ ยกวา่ 60 เมตร NGV station สถานบี ริการกา๊ ซเอน็ จวี ี และระยะหา่ งระหวา่ งเขตสถานบี รกิ ารกบั เขตพระราชฐาน ไมน่ อ้ ย สถานีจำ�หน่ายก๊าซปิโตรเลียมเหลว รูปแบบคล้ายกับสถานีบริการ กวา่ 500 เมตร น�ำ้ มนั แต่ตา่ งกนั ท้งั ผลิตภัณฑ์ ถงั กกั เกบ็ ปม๊ั และหัวจา่ ย จำ�หนา่ ย 4. ต้องได้รับใบอนุญาตทางเชื่อมกับถนนสาธารณะหรือทางหลวง ให้รถยนต์ท่ีมีอุปกรณ์มาตรฐานสำ�หรับก๊าซปิโตรเลียมเหลวเท่าน้ัน เพ่ือใช้เป็นทางเข้าออกสถานีบริการ จากหน่วยงานที่กำ�กับดูแล ปัจจุบันอยู่ภายใต้การควบคุมของกรมธุรกิจพลังงาน กระทรวง เช่น กรมทางหลวง กรมทางหลวงชนบท เทศบาล องคก์ ารบริหาร พลังงาน (เดิมกรมโยธาธิการ กระทรวงมหาดไทย) ซึ่งเป็นไป ส่วนต�ำ บล เป็นต้น ตามประกาศกระทรวงพลังงานเรื่อง หลักเกณฑ์และมาตรฐาน 5. ตอ้ งไดร้ บั อนญุ าตปลกู สรา้ งอาคารจากหนว่ ยงานราชการทอ้ งถน่ิ ความปลอดภัยของสถานีบริการก๊าซธรรมชาติท่ีกรมธุรกิจพลังงาน เช่น กรุงเทพมหานคร เทศบาล องค์การบรหิ ารสว่ นต�ำ บล เป็นตน้ มอี �ำ นาจหนา้ ทร่ี บั ผดิ ชอบ พ.ศ. 2546 ออกตามพ.ร.บ. วตั ถอุ นั ตราย 6. ต้องได้รับหนังสืออนุญาตให้เป็นตัวแทนค้าต่าง จากผู้ค้า พ.ศ. 2535 และระเบียบกรมธุรกิจพลังงาน ออกตามประกาศ น้ำ�มัน ตามกฎหมายว่าด้วยการค้าน้ำ�มันเชื้อเพลิง ซึ่งปัจจุบัน กระทรวงพลังงาน และประกาศคณะปฏิวตั ิฉบบั ท่ี 28 วา่ ด้วยการ ผู้ค้าก๊าซธรรมชาติ คือ บรษิ ัท ปตท. จ�ำ กดั (มหาชน) ดังนั้นจึงตอ้ ง บรรจุก๊าซปโิ ตรเลยี มเหลว (ดู LPG station ประกอบ) ปรกึ ษาบริษัท ปตท. จำ�กัด (มหาชน) ดา้ นรูปแบบ คา่ การตลาด และการลงทุน ในการประกอบกจิ การก๊าซธรรมชาติ 7. ควรปรึกษาหารือ สำ�นักความปลอดภัยธุรกิจก๊าซธรรมชาติ กรมธรุ กิจพลังงาน เกีย่ วกบั เรอื่ งขอ้ ก�ำ หนดรายละเอยี ดในประกาศ กระทรวงพลังงาน เรอ่ื งหลกั เกณฑแ์ ละมาตรฐาน ความปลอดภัย ของสถานบี รกิ ารกา๊ ซธรรมชาตทิ ่ี กรมธรุ กจิ พลงั งาน มอี �ำ นาจหนา้ ที่ รบั ผิดชอบ พ.ศ. 2546 เพ่อื ใหเ้ ป็นแนวทางการปฏบิ ตั ิตามขัน้ ตอน และถูกตอ้ งตามประกาศกรมธรุ กิจพลงั งาน ดงั กล่าว สถานบี ริการกา๊ ซเอ็นจีวี NGV tank ถงั กา๊ ซเอ็นจวี ีส�ำ หรับยานพาหนะ ถงั บรรจุกา๊ ซเอ็นจีวี (ดู natural gas for vehicles) ทตี่ ิดตง้ั ใน ยานพาหนะ เป็นถังที่ทนแรงดันสูงได้มากกว่า 4,000 ปอนด์ต่อ ตารางนิ้ว ผลิตจากเหล็กรีดข้ึนรูปไม่มีรอยเช่ือม ผา่ นการทดสอบ มาตรฐานที่สูงมาก แต่มีข้อด้อยที่น้ำ�หนักของถัง ท่ีมีใช้กันท่ัวไป เรยี กว่าถัง Type 1 ซง่ึ เป็นถังเหล็กล้วน (ดู NGV tank standard และ NGV tank type ประกอบ) NGV station permit การขออนญุ าตกอ่ สรา้ งสถานบี รกิ ารเอน็ จวี ี การขออนุญาตก่อสร้างสถานีบริการและจำ�หน่ายก๊าซเอ็นจีวี (ดู LPG station permit ประกอบ) อย่ภู ายใตก้ ารควบคมุ ดูแลของ กรมธุรกิจพลงั งาน กระทรวงพลังงาน มีข้นั ตอนดงั นี้ 1. ตรวจสอบสถานทต่ี ้ังของสถานบี ริการ ตามกฎหมายวา่ ด้วยการ ผงั เมอื งวา่ พน้ื ท่ตี ง้ั มขี ้อห้ามในการใชป้ ระโยชน์ในทดี่ นิ เพอ่ื ประกอบ 188 สารานกุ รม เปดิ โลกปโิ ตรเลียมและพลังงานทดแทน

NGV tank installation การติดตงั้ ถงั ก๊าซเอ็นจวี ี แท็กซี่ขณะนส้ี ว่ นใหญ่เป็นถังเหลก็ ขนาดความจุประมาณ 70 ลิตร การตลาดและการจดั จ�ำ หน่ายผลิตภณั ฑ์ปโิ ตรเลยี ม การตดิ ตงั้ ถังบรรจุกา๊ ซเอน็ จวี ี (ดู natural gas for vehicles) ใน (น้ำ�) มีน้ำ�หนักประมาณ 63 กิโลกรัม เมื่อรวมกับน้ำ�หนักก๊าซ รถยนตท์ ใี่ ชเ้ ชอื้ เพลงิ เบนซนิ และรถทใ่ี ชน้ �ำ้ มนั ดเี ซล (ดู diesel fuel) เอ็นจีวีท่ีบรรจุเต็มถังอีกประมาณ 15 กิโลกรัม จะมีน้ำ�หนักรวม รถยนตท์ ่ใี ช้เบนซินใชร้ ะบบเชื้อเพลงิ ทวิ (ดู bi-fuel engine) คือ ประมาณ 78 กิโลกรัม ตดิ ต้ังอย่ใู นกระโปรงหลังรถท�ำ ใหม้ ที พ่ี น้ื ที่ ภายหลงั เรมิ่ เดนิ เครอื่ งดว้ ยน�ำ้ มนั แลว้ สามารถใชก้ า๊ ซธรรมชาตเิ ปน็ เกบ็ ของน้อยลง เนือ่ งจากถังบรรจกุ ๊าซมักมขี นาดใหญแ่ ละน�้ำ หนกั เชอ้ื เพลิงแทนน�้ำ มันเบนซิน (ดู gasoline) ได้ร้อยละ 100 ส่วน มาก จงึ มกี ารพฒั นาเพอื่ ใหน้ �้ำ หนกั เบาลงและมคี วามทนทานมากขนึ้ รถยนตท์ ใ่ี ชน้ ำ้�มนั ดเี ซลระบบเชอ้ื เพลิงรว่ ม (ดู diesel dual fuel ซง่ึ ในปัจจุบันภาคอตุ สาหกรรม มกี ารผลิตถงั อยู่ 6 ชนดิ ดว้ ยกนั คอื engine) ตอ้ งใชน้ ้ำ�มันดเี ซลรว่ มกบั เอ็นจีวอี ย่างละ 50-50 1. ท�ำ ด้วยเหล็ก หรือ อะลูมิเนียม 2. ทำ�ด้วยเหล็ก หรือ อะลูมิเนียม และหุ้มด้วยวัสดุใยแก้ว การติดตงั้ ถังกา๊ ซเอ็นจีวี (fiberglass) หรือเส้นใยคารบ์ อน (carbon fiber) ล้อมรอบตวั ถงั 3. ทำ�ด้วยแผ่นอะลูมิเนียมที่บางกว่าชนิดท่ี 2 และหุ้มด้วยวัสดุ NGV tank standard มาตรฐานของถงั กา๊ ซเอน็ จวี ี ใยแกว้ หรอื เสน้ ใยคารบ์ อนตลอดตวั ถัง มาตรฐานของถังบรรจุก๊าซเอ็นจีวีท่ีเป็นไปตามข้อกำ�หนดของ 4. ท�ำ ดว้ ยแผน่ พลาสตกิ และหมุ้ ดว้ ยวสั ดใุ ยแกว้ และเสน้ ใยคารบ์ อน องค์กรสากล และเป็นมาตรฐานท่ีใช้อยู่ในประเทศไทยทั้งหมด 5. ทำ�ด้วยวัสดุใยแก้ว ซ่ึงมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางเล็กกว่าหนึ่ง ได้แก่ ในพนั นว้ิ น�ำ มาทำ�เป็นผ้าแลว้ ใช้เรซินเคลือบหรอื หลอ่ ขนึ้ รปู 1. มาตรฐาน NGV 2 ของสถาบันมาตรฐานแห่งชาติของ 6. ท�ำ ดว้ ยเสน้ ใยคารบ์ อน ซงึ่ มขี นาดเสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลางประมาณ 7 สหรฐั อเมริกา (American National Standards Institute) ไมโครเมตร ใชเ้ สรมิ โครงสรา้ งของวสั ดอุ น่ื เชน่ พลาสตกิ กระเบอ้ื ง 2. มาตรฐาน FMVSS 304 ของหนว่ ยงานบรหิ ารความปลอดภยั หรอื โลหะ โดยใชเ้ สน้ ใยคารบ์ อน 600,000 เสน้ ตอ่ พน้ื ทห่ี นา้ ตดั หนง่ึ ดา้ นการจราจรบนทางหลวงแหง่ ชาติ (National Highway Traffic ตารางเซนติเมตร ทำ�ใหไ้ ด้วสั ดุทีม่ ีความแข็งแรงและทนความรอ้ น Safety Administration) กระทรวงคมนาคมของสหรฐั อเมรกิ า สูง เชน่ ชิ้นสว่ นของเครือ่ งยนต์ไอพน่ และจรวด 3. มาตรฐาน CSA B-51 Part 2 ของประเทศแคนาดา 4. มาตรฐาน ISO/DIS 11439 โดยคณะกรรมการของสมาคม ถงั ก๊าซเอน็ จวี ีสำ�หรบั ยานพาหนะ ยานยนต์ท่ีใช้ก๊าซธรรมชาติระหว่างประเทศ (International โครงสร้างถงั กา๊ ซเอน็ จีวสี �ำ หรับยานพาหนะ Association of Natural Gas Vehicles) ซ่งึ ต่อมาคณะกรรมการ ของ ISO/DIS 11439, NGV 2 และ CSA B-51 Part 2 ได้ ปรับประสานมาตรฐานให้มีความสอดคล้องกับมาตรฐานที่จำ�เป็น ต้องมีการทดสอบ โดยครอบคลมุ 1. สภาพการใชง้ าน (service conditions) 2. การประกนั คณุ ภาพถงั (quality assurance) 3. วสั ดแุ ละการทดสอบวสั ดทุ ่ใี ช้ (materials and material testing) 4. การทดสอบการผลติ (batch and production testing) 5. การทดสอบคุณสมบตั ิของถัง (qualification testing) NGV tank type ชนดิ ของถงั ก๊าซเอ็นจวี ี ชนิดของถังกา๊ ซความดันสูง 3,000-3,600 ปอนด์ต่อตารางน้วิ ตอ้ ง มีความแข็งแรงมาก แบง่ ได้เปน็ 2 ชนดิ หลกั ๆ คอื ถังทที่ �ำ ด้วย เหลก็ หรืออะลูมิเนยี ม และถงั ทที่ �ำ ด้วยพลาสตกิ และเสริมดว้ ยวสั ดุ ใยแกว้ หรอื เส้นใยคาร์บอน ถังทต่ี ดิ ตั้งกับรถยนต์สว่ นบคุ คลและรถ สารานุกรม 189 เปดิ โลกปโิ ตรเลยี มและพลังงานทดแทน

การตลาดและการจัดจำาห ่นายผ ิลต ัภณ ์ฑ ิปโตรเ ีลยม NGV/CNG nozzle หัวจ่�ยก�๊ ซเอน็ จีวี/ซีเอน็ จี น้ำ�มันและเพื่อเตือนคว�มจำ�พนักง�นบริก�รเติมน้ำ�มันไม่ให้สับสน หัวฉีดจ�่ ยก�๊ ซ ใชเ้ ตมิ ก๊�ซเอ็นจีวี (ดู natural gas for vehicles) จนเติมน้ำ�มันผิดชนิดให้กับผู้รับบริก�ร ในอน�คตห�กมีกฎหม�ย เพ่ือบรรจุในถังก๊�ซที่ติดตั้งในย�นพ�หนะ มีลักษณะและก�ร บังคับให้สถ�นีบริก�รนำ้�มันทุกแห่งต้องใช้หัวจ่�ยชนิดดูดไอนำ้�มัน ใช้ง�นแตกต�่ งจ�กหัวจ�่ ยน�ำ้ มนั เชอ้ื เพลิง (ดู nozzle) รถยนต์ท่ี กลับ (ดู vapor recovery nozzle) ซ่ึงเป็นหัวจ่�ยชนิดพิเศษ ไดร้ บั ก�รดดั แปลงชอ่ งเตมิ อยดู่ �้ นหน�้ (บรเิ วณหอ้ งเครอื่ ง) รถยนต์ ที่เน้นคว�มปลอดภัยและรักษ�สิ่งแวดล้อม ก็จำ�เป็นต้องเปลี่ยน ทีอ่ อกแบบม�จ�กโรงง�นชอ่ งเตมิ อย่ดู �้ นหลงั หัวจ่�ยในทุกๆ สถ�นบี รกิ �รใหเ้ ปน็ ไปต�มท่ีกฏหม�ยก�ำ หนด ปล�ยมือจ่�ยน้ำ�มันมที อ่ อ�ก�ศเลก็ ๆ ตอ่ กบั เซ็นเซอรเ์ พอื่ ตดั ก�รจ่�ยนำ้�มัน ก�รเตมิ ก๊�ซเอน็ จวี สี �ำ หรบั รถยนตท์ ไี่ ดร้ ับก�รดัดแปลงช่องเตมิ อยดู่ ้�นหน�้ nozzle guard ทคี่ รอบมือจ่�ย วสั ดทุ ี่ใช้ครอบมอื จ่�ย (ดู nozzle) ท�ำ ด้วยย�งสังเคร�ะหส์ ตี ่�งๆ nitrogen test ก�รทดสอบห�รอยรั่วด้วยไนโตรเจน เพอ่ื แยกประเภทน�้ำ มนั ของแตล่ ะหัวจ�่ ย ป้องกนั ก�รเตมิ น้ำ�มนั ผิด กระบวนก�รตรวจสอบห�รอยร่ัวในถังเก็บนำ้�มันหรือท่อท�งเดิน ประเภท น้ำ�มัน เวล�ทดสอบต้องหยุดจำ�หน่�ยน้ำ�มันในท่อจ่�ยนำ้�มันท่ี ต้องก�รทำ�ก�รตรวจสอบก่อนแล้วอัดก๊�ชไนโตรเจนลงไปในระบบ ห�กคว�มดันลดลงเมื่อเวล�ผ่�นไปแสดงว่�มีก�รรั่วซึมของนำ้�มัน ในระบบทอ่ จ�่ ยน�ำ้ มนั ก�รใชก้ �๊ ซไนโตรเจนในก�รทดสอบเพอ่ื คว�ม ปลอดภยั จ�กก�รระเบดิ เนอ่ื งจ�กเปน็ ก�๊ ซทม่ี คี ว�มเสถยี รสงู มกี �ร ขย�ยตวั หรอื หดตวั นอ้ ยม�กเม่อื อุณหภมู ิเปล่ยี นแปลง non-fuel margin (NFM) ร�ยไดจ้ �กสว่ นอน่ื (เอน็ เอฟเอ็ม) ร�ยได้ที่เกิดจ�กส่วนอื่นนอกเหนือจ�กนำ้�มัน เช่น ร�ยได้จ�ก ธรุ กิจเสรมิ โดยรอบสถ�นบี รกิ �ร หรือค�่ เช�่ พน้ื ท่ี เปน็ ต้น non-operating earning ร�ยไดน้ อกเหนือจ�กก�รดำ�เนินก�ร ร�ยได้ที่ไม่ได้เกิดจ�กก�รดำ�เนินก�รท�งธุรกิจโดยตรง แต่อ�จ เกิดจ�กก�รข�ยสินทรัพย์ หรือจ�กร�ยได้ท�งก�รเงินด้�นอื่นๆ เช่น ก�รถอื ห้นุ ในกจิ ก�รอน่ื เปน็ ต้น nozzle มอื จ่�ยน�้ำ มัน ทคี่ รอบมือจ�่ ยทเ่ี ป็นย�งสงั เคร�ะห์สตี �่ งๆ ทคี่ ลุมหวั จ�่ ย อุปกรณ์จ่�ยน้ำ�มันเข้�ถังนำ้�มันในตัวรถ ใช้ในสถ�นีบริก�ร เพื่อแยกประเภทน�้ำ มนั ของแต่ละหัวจ�่ ย มีรูปแบบคล้�ยกันคือมีหัวจ่�ยย�วยื่นออกม�เพื่อสอดเข้�ไปใน ช่องเตมิ น�ำ้ มัน ปล�ยมือจ�่ ยมที ่ออ�ก�ศเล็กๆ ต่อกบั อปุ กรณ์รับรู้ (sensor) สำ�หรับตัดก�รจ่�ยนำ้�มันเม่ือใกล้เต็มถังและท่ีมือจ่�ย น�้ำ มนั มตี วั ลอ็ คมอื บบี ทส่ี �ม�รถตง้ั ระดบั ลอ็ กปรมิ �ณก�รจ�่ ยน�้ำ มนั ไดห้ ล�ยระดบั มกั มวี สั ดสุ งั เคร�ะหส์ ตี �่ งๆ หมุ้ เพอื่ แสดงถงึ ประเภท 190 สารานุกรม เปิดโลกปิโตรเลียมและพลังงานทดแทน

octane, iso-octane ออกเทน, ไอโซออกเทน oil fund กองทนุ น้�ำ มันเชือ้ เพลงิ การตลาดและการจดั จาำ หน่ายผลิตภณั ฑ์ปโิ ตรเลยี ม ทไฮี่อโุณดรหคภ�รูมบ์ิหอ้อนงเหใลชว้เอปมิ่ ็นตเวัชชื้อนเพดิ โลซิงก่ อง่ิ ้�งสอตู ิงรสเคำ�มหี รi-ับCเ8คHร1ื่อ8 งเปยน็นขตอ์เบงเนหซลินว กองทนุ น้ำ�มันเช้ือเพลงิ จดั ตง้ั ข้ึนต�มคำ�สง่ั น�ยกรัฐมนตรที ี่ 4/2547 มีระยะหน่วงปฏกิ ริ ยิ �ย�ว (ignition delay) ไมจ่ ดุ ระเบดิ เอง แต่ เรื่องกำ�หนดม�ตรก�รเพ่ือแก้ไขและป้องกันภ�วะก�รข�ดแคลน จะจดุ ระเบดิ เมอ่ื มปี ระก�ยไฟจ�กหวั เทยี นและเกดิ ก�รเผ�ไหมพ้ รอ้ ม น�้ำ มนั เชอื้ เพลงิ ออกโดยอ�ศยั อ�ำ น�จต�มพระร�ชก�ำ หนดแกไ้ ขและ กันทำ�ให้ได้กำ�ลังอัดของกระบอกสูบสูงสุดต�มจังหวะก�รระเบิด ปอ้ งกนั ภ�วะก�รข�ดแคลนน�้ำ มนั เชอ้ื เพลงิ พ.ศ. 2516 วตั ถปุ ระสงค์ ของหวั เทียน เครอ่ื งยนตไ์ ม่เกิดก�รน็อก กำ�หนดใหม้ ีเลขออกเทน หลกั คอื ก�รรกั ษ�เสถยี รภ�พของระดบั ร�ค�ข�ยปลกี น�้ำ มนั เชอื้ เพลงิ (ดู octane number) เท่�กับ 100 ภ�ยในประเทศ ก�รส่งเงินเข้�กองทุนนำ้�มันเช้ือเพลิงอยู่ในคว�ม octane number เลขออกเทน รบั ผดิ ชอบของกรมสรรพส�มติ (กรณนี �้ำ มนั เชอ้ื เพลงิ ทผ่ี ลติ ขน้ึ ภ�ยใน ตัวเลขท่ีแสดงถึงคว�มส�ม�รถในก�รต้�นท�นก�รชิงจุดระเบิด ประเทศ) และกรมศุลก�กร (กรณีนำ�้ มนั เชอื้ พลิงท่ีน�ำ เข�้ จ�กต�่ ง ก่อนเวล�ที่กำ�หนดในเครื่องยนต์เบนซิน มวลส่วนผสมอ�ก�ศ ประเทศ) ต�มอตั ร�ทค่ี ณะกรรมก�รบรหิ �รนโยบ�ยพลงั ง�นก�ำ หนด กับน้ำ�มันเช้ือเพลิงท่ีกำ�ลังถูกอัดโดยคล่ืนเปลวไฟเกิดก�รระเบิด ปัจจุบันรัฐกำ�หนดให้หักเงินเพ่ือนำ�ส่งเข้�กองทุนน้ำ�มันเชื้อเพลิง ต�มด้วยก�รเผ�ไหม้พร้อมกันก่อนกระบวนก�รเผ�ไหม้จะส้ินสุด จ�กนำ้�มนั เบนซนิ (ดู gasoline) ออกเทน 91 นำ�้ มันเบนซนิ พิเศษ ภ�ยในกระบอกสบู ของเครอื่ งยนต์ หรอื ตวั เลขทแี่ สดงคว�มต�้ นท�น ออกเทน 95 แกส๊ โซฮอล 91 แก๊สโซฮอล 95 อี 20 อี 85 น�ำ้ มนั ก�รนอ็ กของน�้ำ มันเบนซนิ (ดู gasoline) ซง่ึ ท�ำ ให้เคร่อื งยนตไ์ มม่ ี ดเี ซลหมุนเร็วบี 2 และบี 5 เงนิ กองทุนน้�ำ มันเชื้อเพลิงส�ม�รถ ก�ำ ลงั วดั ค�่ ในหอ้ งปฏบิ ตั กิ �รโดยใชเ้ ครอื่ งยนตม์ �ตรฐ�นสบู เดยี วทงั้ ช่วยชะลอและลดผลกระทบที่เกิดจ�กร�ค�ท่ีผันผวนของนำ้�มันดิบ ที่รอบเครือ่ งยนต์และอณุ หภูมิไอน้ำ�มนั ต่ำ� (600 รอบต่อน�ทแี ละ และผลิตภณั ฑ์ปิโตรเลียมทต่ี ้องน�ำ เข้�ไดร้ ะดบั หนึง่ 125 องศ�ฟ�เรนไฮต)์ ไดเ้ ลขออกเทน F-1 และสงู (900 รอบตอ่ oil merchandiser, lubricant display ช้ันโชวน์ ำ�้ มนั เครือ่ ง น�ทีและ 125 องศ�ฟ�เรนไฮต์) ไดเ้ ลขออกเทน F-2 เทยี บกับเลข ช้ันสำ�หรับจัดว�งสินค้�ประเภทนำ้�มันเคร่ืองและส่วนควบอ่ืนๆ ออกเทนของไอโซออกเทนที่มีเลขออกเทนเท่�กับ 100 และนอร์มลั เช่น น�้ำ มันเกยี ร์ (ดู gear oil) น�้ำ มันเบรก นำ�้ กลนั่ หัวเชอ้ื ประเภท ออกเทน มีเลขออกเทนเท่�กับ 0 ต�่ งๆ มกี �รออกแบบใหโ้ ดดเดน่ เพอ่ื ดงึ ดดู คว�มสนใจของผใู้ ชบ้ รกิ �ร oil น้�ำ มัน ส่วนม�กจะตั้งอยู่ในบริเวณล�นจำ�หน่�ยน้ำ�มันเพื่อให้เห็นเด่นชัด ของเหลวท่เี ป็นมันและไม่ผสมกับนำ�้ อ�จเป็นสินแร่ เช่น นำ�้ มัน และเพือ่ คว�มสะดวกรวดเร็วในก�รจำ�หน�่ ย ดิบหรือปิโตรเลียม หรือได้ม�จ�กพืช เช่น นำ�้ มันป�ล์ม นำ�้ มัน มะพร้�ว นำ้�มนั ท่ีไดม้ �จ�กสินแร่ส่วนใหญใ่ ช้เป็นเช้ือเพลิงหรอื ส�ร หลอ่ ลนื่ สว่ นน�ำ้ มนั ทมี่ �จ�กพชื มกั ใชเ้ ปน็ อ�ห�ร แตอ่ �จน�ำ ม�ใชเ้ ปน็ เชอ้ื เพลงิ ได้ oil filter ไสก้ รองน้�ำ มันเครอื่ ง อปุ กรณส์ �ำ คญั ในระบบเผ�ไหมข้ องเครอ่ื งยนต์ เปน็ ตวั กรองตะกอน (dreg) ซง่ึ เปน็ ของเสยี ในน�ำ้ มนั เครอื่ ง หรอื ฝนุ่ ละอองทเี่ กดิ จ�กก�ร เสยี ดสขี องชน้ิ สว่ นเครอื่ งยนต์ ชว่ ยใหน้ �้ำ มนั หลอ่ ลนื่ และเครอ่ื งยนต์ มอี �ยกุ �รใชง้ �นย�วน�นขน้ึ ม�ตรฐ�นไส้กรองน้ำ�มนั เครื่องน้ันขน้ึ อยู่กบั ม�ตรฐ�นของรถยนต์ในแต่ละค่�ย ชนั้ โชว์นำ�้ มันเคร่ือง ไสก้ รองน�ำ้ มนั เครื่อง สารานุกรม 191 เปดิ โลกปิโตรเลียมและพลงั งานทดแทน

การตลาดและการจัดจำาห ่นายผ ิลต ัภณ ์ฑ ิปโตรเ ีลยม oil smuggling ก�รลกั ลอบขนนำ�้ มนั เถ่อื น overfill protection system ระบบป้องกันก�รลงนำ�้ มนั เกิน ก�รเปลย่ี นแปลงรปู แบบหรอื ทมี่ �ของน�้ำ มนั เพอ่ื หลกี เลยี่ งภ�ษอี �กร ระบบที่ติดต้ังไว้เพ่ือวัตถุประสงค์ในก�รควบคุมและป้องกันก�ร เปน็ ตน้ ว�่ ก�รลกั ลอบน�ำ น�ำ้ มนั เชอ้ื เพลงิ ทส่ี ง่ ออกนอกประเทศแลว้ ถ่�ยนำ�้ มันลงถังเกนิ คว�มจขุ องถัง โดยปกติต้งั ค�่ ไวเ้ ป็นสดั สว่ นกับ กลับม�จำ�หน่�ยในประเทศและขอคืนภ�ษี ก�รลักลอบนำ�นำ้�มันท่ี ปริม�ตรถังท่ีกำ�หนดเช่นร้อยละ 80 เคร่ืองจะส่งเสียงเตือนผ่�น เติมเรือสินค้�ต่�งประเทศหรือเรือท่ีเดินท�งออกนอกประเทศแล้ว เครอ่ื งวดั ระดบั น�้ำ มนั อตั โนมตั แิ ละส�ม�รถแสดงเปน็ ร�ยง�นก�รลง กลับเข�้ ม�จ�ำ หน�่ ยในประเทศ น�้ำ มนั เกนิ ไดห้ �กตอ้ งก�ร ทงั้ นเี้ พอ่ื ไมใ่ หเ้ กดิ คว�มเสยี ห�ยทง้ั ก�รรวั่ oil stress index ดัชนีคว�มเค้นของน�ำ้ มัน ไหลออกสสู่ ง่ิ แวดล้อม รวมไปถงึ คว�มปลอดภยั คณุ สมบตั ทิ ส่ี �ำ คญั อย�่ งหนง่ึ ของผลติ ภณั ฑห์ ลอ่ ลน่ื เนอ่ื งจ�กผลติ ภณั ฑ์ paraffinic base oil นำ�้ มนั หล่อลื่นพื้นฐ�นพ�ร�ฟินิก หลอ่ ลน่ื มกั ถกู น�ำ ไปใชก้ บั เครอ่ื งจกั รกล หรอื เครอ่ื งยนตภ์ �ยใตภ้ �วะ น้ำ�มันพ้ืนฐ�นท่ีได้จ�กหอกล่ันสุญญ�ก�ศ เหม�ะสำ�หรับผลิตเป็น แรงกดดนั สงู ก�รเตมิ ส�รเตมิ แตง่ (ดู additive) เพอ่ื ใหผ้ ลติ ภณั ฑ์ น�้ำ มันหล่อลืน่ ม�กที่สุด หลอ่ ลน่ื มคี �่ ดชั นคี ว�มเคน้ ใหส้ งู ขน้ึ มผี ลใหก้ �รท�ำ ง�นของเครอ่ื งจกั รกล passenger car motor oil (PCMO) น�้ำ มันหลอ่ ลืน่ ส�ำ หรบั ท�ำ ง�นไดเ้ ตม็ ประสทิ ธภิ �พและชว่ ยยดื อ�ยกุ �รใชง้ �นได้ รถยนตน์ ่ัง (พซี ีเอ็มโอ) operating earning ร�ยได้จ�กก�รดำ�เนินก�ร น�ำ้ มนั หลอ่ ลน่ื ส�ำ หรบั รถยนตน์ ง่ั ทใ่ี ชเ้ ครอ่ื งยนตเ์ บนซนิ หรอื เครอ่ื งยนต์ ร�ยได้ท่ีเกิดจ�กก�รดำ�เนินก�รท�งธุรกิจหลังหักค่�ใช้จ่�ยแล้ว ดเี ซล แตย่ งั ไม่หักภ�ษี plain bearing รองลืน่ , แบริงก�บ operating expense (OPEX) ค่�ใช้จ่�ยในก�รดำ�เนินก�ร โลหะทรงกระบอกกลวงโดยมแี กนหมนุ อยภู่ �ยใน สว่ นของแกนหมนุ (โอเพกซ)์ หรือเพล�ทหี่ มุนอยใู่ นแบริงเรียกว่�เจอร์นลั (journal) ส่วนรูปทรง ค่�ใช้จ่�ยในก�รดำ�เนินก�ร อ�จเป็นค่�ใช้จ่�ยคงที่ เช่น ค่�เช่� กระบอกกลวงเรยี กว่�เจอรน์ ลั แบรงิ (journal bearing) ซึ่งมักทำ� ค่�เสอื่ ม รวมไปถึงค่�ใชจ้ ่�ยแปรผันอน่ื ๆ เช่น เงินเดือน เปน็ ต้น ด้วยโลหะหรือส่วนผสมของโลหะท่มี ีเนือ้ ออ่ นกว�่ เจอรน์ ลั original enhance manufacture (OEM) ก�รรบั จ�้ งผลติ สนิ ค�้ หรอื ชิน้ ส่วนสินค�้ (โออเี อม็ ) ก�รรับจ้�งผลิตสินค้�หรือชิ้นส่วนสินค้�ให้กับโรงง�นท่ีเป็นจ้�ของ เคร่ืองหม�ยก�รค้� โดยผู้รับจ้�งผลิตต้องรับผิดชอบดูแลคุณภ�พ สินค�้ และบรรจภุ ัณฑ์ และผ้วู �่ จ�้ งรบั ผิดชอบในก�รน�ำ สนิ ค�้ หรือ ชน้ิ สว่ นสนิ ค�้ นน้ั ไปจดั จ�ำ หน�่ ยหรอื น�ำ ไปใชใ้ นกระบวนก�รผลติ ของ ตน เชน่ บริษัทผูผ้ ลติ รถยนตว์ ่�จ�้ งใหบ้ รษิ ัทน้�ำ มนั ผลติ น�้ำ มันหล่อ ลื่นภ�ยใต้เครือ่ งหม�ยก�รค�้ ของตน เปน็ ตน้ outsource ก�รใชบ้ รกิ �รภ�ยนอก รองลื่นหรอื แบริงก�บ ก�รท่ีองค์กรหนึ่งมอบหม�ยให้บุคคลหรือองค์กรอ่ืนที่มีอ�ชีพหรือ คว�มชำ�น�ญเฉพ�ะด้�นรับผิดชอบก�รบริห�รจัดก�ร ก�รดำ�เนิน positive lag ชว่ งร�ค�ล�้ เชงิ บวก โครงก�ร หรอื ก�รให้บรกิ �รแทนตน โดยองคก์ รทมี่ อบหม�ยเปน็ ผู้ ภ�วะคว�มสมั พนั ธร์ ะหว�่ งร�ค�น�ำ้ มนั ทสี่ งิ คโ์ ปรแ์ ละร�ค�จ�ำ หน�่ ย ก�ำ หนดนโยบ�ยบรหิ �ร หรอื ก�ำ หนดคณุ ภ�พของบรกิ �รใหผ้ รู้ บั มอบ หน้�สถ�นีบริก�รที่เป็นไปในเชิงบวก เช่น ร�ค�นำ้�มันที่สิงคโปร์ หม�ยปฏบิ ัตติ �มอย่�งเคร่งครดั ลดลงในขณะที่ร�ค�ที่จำ�หน่�ยหน้�สถ�นีบริก�รยังคงท่ีอยู่ (ดู negative lag ประกอบ) premium ของแจกแถมเพ่ือก�รสง่ เสริมก�รข�ย สงิ่ ของทผ่ี คู้ �้ น�ำ้ มนั แจกหรอื แถมแกผ่ รู้ บั บรกิ �รทสี่ ถ�นบี รกิ �รเมอ่ื ซอ้ื สนิ ค�้ หรอื ใชบ้ รกิ �รต�มเงอื่ นไขทกี่ �ำ หนดไว้ เปน็ วธิ กี ระตนุ้ ยอดข�ย อย่�งหนึ่ง มูลค่�ของของแจกแถมมักมีคว�มสัมพันธ์กับกำ�ไรของ สนิ ค�้ ทจี่ �ำ หน�่ ย เชน่ สถ�นบี รกิ �รน�้ำ มนั ใหข้ องแจกแถมร�ค�ไมส่ งู นกั เนอ่ื งจ�กน�้ำ มนั เปน็ สนิ ค�้ ทก่ี �ำ ไรนอ้ ย ในขณะทสี่ ถ�นบี รกิ �รแกส๊ ส�ม�รถแจกแถมสนิ ค้�ท่ีมมี ลู ค�่ สูงข้นึ หรือแจกจำ�นวนม�กกว�่ ได้ 192 สารานกุ รม เปดิ โลกปิโตรเลยี มและพลงั งานทดแทน

pressure tank ถงั น้�ำ คว�มดนั สูง preventative maintenance (PM) ก�รบำ�รงุ รักษ�เชิงป้องกนั การตลาดและการจดั จาำ หน่ายผลิตภณั ฑ์ปโิ ตรเลยี ม ถงั ทป่ี ม๊ั น�้ำ จะสบู น�้ำ คว�มดนั สงู เข�้ ม�เกบ็ ทคี่ ว�มดนั ทต่ี งั้ ไว้ มปี มั๊ น�้ำ (พเี อม็ ) และระบบควบคมุ เพอื่ ตดั และสง่ั ใหป้ มั๊ ท�ำ ง�นเมอื่ คว�มดนั สงู หรอื ต�ำ่ กระบวนก�รซ่อมบำ�รุงในลักษณะบำ�รุงรักษ�ก่อนท่ีจะเกิดคว�ม กว�่ ทต่ี งั้ ไว้ น�ำ้ มแี รงดนั สงู เพยี งพอทจี่ ะสง่ ไปไดโ้ ดยรอบสถ�นบี รกิ �ร เสียห�ย มีก�รว�งแผนตรวจสอบต�มแผนง�นหรือต�ร�งเวล� มักใชใ้ นสถ�นีบรกิ �รทม่ี ีทจ่ี ำ�กัด ท่ีถูกกำ�หนดไว้โดยพิจ�รณ�จ�กจำ�นวนช่ัวโมงหรือระยะเวล�ก�ร ใชง้ �น รวมทง้ั มกี �รเกบ็ ประวตั กิ �รซอ่ มบ�ำ รงุ เพอ่ื น�ำ ม�ตรวจสอบหรอื วเิ คร�ะหต์ วั เลขเปรยี บเทยี บไดใ้ นภ�ยหน�้ ใชก้ บั ก�รตรวจบ�ำ รงุ รกั ษ� หรอื เปลย่ี นชน้ิ สว่ นเครอ่ื งจกั รต�่ งๆ ในโรงง�นอตุ ส�หกรรม ซง่ึ ท�ำ ต�ม ก�ำ หนดระยะเวล�ทว่ี �งแผนไวล้ ว่ งหน�้ โดยไมต่ อ้ งรอใหเ้ ครอ่ื งจกั ร หรอื อปุ กรณน์ น้ั ๆ เสยี ห�ยกอ่ น (ดู condition-based, corrective maintenance และ proactive maintenance ประกอบ) price leader ผู้นำ�ร�ค� ผคู้ �้ ทเ่ี ปน็ ผกู้ �ำ หนดร�ค�สนิ ค�้ โดยไมค่ �ำ นงึ ถงึ ร�ค�ข�ยของคแู่ ขง่ ขนั เป็นปัจจัยหลัก แตอ่ �จค�ำ นึงถงึ ผู้บรโิ ภค ภ�พลกั ษณ์ หรอื กลยทุ ธ์ ร�ค�เป็นหลัก ก�รก�ำ หนดร�ค�ข�ยอ�จเปน็ ก�รขึ้นร�ค� ลงร�ค� หรอื ตรึงร�ค� ทง้ั น้ีขนึ้ อยกู่ บั นโยบ�ยและสถ�นก�รณข์ องตล�ด ถงั น�้ำ คว�มดนั สงู ขน�ดต�่ งๆ price sign ป�้ ยร�ค� ป้�ยแจ้งร�ค�ผลิตภัณฑ์นำ้�มันทุกชนิดท่ีมีจำ�หน่�ยในสถ�นีบริก�ร pressure washer hose ส�ยนำ้�คว�มดนั สูง, ส�ยน้�ำ แรงดนั สูง ซ่ึงทุกสถ�นีบริก�รต้องมี (กฎหม�ยบังคับ) เดิมใช้ป้�ยกล่องไฟ ส�ยส่งน�ำ้ ที่ส�ม�รถทนต่อแรงดนั น้�ำ สงู ได้ ทำ�ดว้ ยย�งสังเคร�ะห์ท่ี นีออน (ฟลูออเรสเซนส์) ตัวเลขเป็นแผ่นพล�สติกถอดเปล่ียนได้ มโี ครงสร�้ งเสน้ ใยสงั เคร�ะหเ์ สรมิ คว�มแขง็ แรงของส�ยใหส้ �ม�รถ ปจั จุบันเปลี่ยนไปใช้ป้�ยหลอดไฟแอลอีดี (LED) เนือ่ งจ�กส�ม�รถ ทนแรงดันสูงได้ คล้�ยท่อลมหรือท่อก๊�ซ ส�ยด้�นหน่ึงต่อกับ เหน็ ไดช้ ดั เจนม�กกว�่ และส�ม�รถปรบั เปลย่ี นร�ค�ไดโ้ ดยใชเ้ ครอ่ื ง ป๊ัมน้ำ�แรงดันสูง อีกด้�นหนึ่งต่อกับปืนฉีดนำ้�แรงดันสูง ส�ม�รถ คอมพิวเตอรค์ วบคมุ (ดู highway sign ประกอบ) ปรับส�ยน้ำ�ให้มีลักษณะต่�งๆ ให้เหม�ะสมต�มวัตถุประสงค์ของ proactive maintenance ก�รบำ�รุงรักษ�เชิงรุก ก�รใชง้ �น ก�รซ่อมบำ�รุงแบบเน้นก�รแก้ปัญห�ตรงส�เหตุหลักท่ีส่งผลให้ เครอ่ื งมอื หรอื อปุ กรณเ์ สยี ห�ย เพอื่ ลดโอก�สก�รช�ำ รดุ เสยี ห�ยของ เคร่ืองมือหรืออุปกรณ์ ทำ�ให้เครื่องมือและอุปกรณ์ต่�งๆ มีอ�ยุ ก�รใช้ง�นท่ีย�วน�นขน้ึ อ�จเรยี กว�่ design out maintenance หรือ precision maintenance (ดู condition-based, corrective maintenance และ preventive maintenance ประกอบ) probe หวั ตรวจวดั น้�ำ มันในถงั ใต้ดิน อปุ กรณค์ ล�้ ยลกู ลอย ตดิ ตัง้ ภ�ยในถังน้ำ�มนั เพ่อื วัดระดับนำ�้ มันใน ถงั ใต้ดนิ (ดู underground tank) แล้วสง่ ค�่ ทว่ี ัดได้ผ่�นเครอื่ งวัด ระดบั น�้ำ มนั อัตโนมตั ิเพอ่ื แสดงระดับของน้ำ�มัน pulser พัลเซอร์ อุปกรณ์วัดจำ�นวนรอบของมิเตอร์วัดก�รไหลของน้ำ�มัน เพ่ือส่ง ขอ้ มลู ทีไ่ ดไ้ ปคำ�นวณปริม�ณนำ�้ มันท่ีจ�่ ยออกม� ส�ยน้�ำ แรงดันสงู และปืนฉีดนำ�้ แรงดันสูงใช้ท�ำ คว�มสะอ�ด สารานกุ รม 193 เปดิ โลกปโิ ตรเลียมและพลงั งานทดแทน

การตลาดและการจัดจำาห ่นายผ ิลต ัภณ ์ฑ ิปโตรเ ีลยม pump attendant พนกั ง�นใหบ้ รกิ �รหน้�ล�น ภ�ษเี ทศบ�ล ภ�ษมี ลู ค�่ เพม่ิ เงนิ เรยี กเกบ็ เข�้ กองทนุ น�้ำ มนั เชอื้ เพลงิ พนกั ง�นทปี่ ระจ�ำ อยบู่ รเิ วณหน�้ ล�นหรอื แทน่ ปม๊ั มหี น�้ ทใ่ี หบ้ รกิ �ร (ดู Oil Fund) และกองทนุ เพอ่ื ส่งเสริมก�รอนุรักษ์พลงั ง�น เติมนำ้�มันเป็นหลัก นอกจ�กนี้ยังทำ�หน้�ท่ีให้บริก�รเสริมต่�งๆ เชน่ เชค็ กระจก ตรวจวดั ลมย�ง และเตมิ น�้ำ กลนั่ แบตเตอรี่ เปน็ ตน้ ร�ค�ข�ยปลกี = ร�ค�ข�ยสง่ หน้�โรงกล่นั + ค�่ ก�รตล�ด ณ สถ�นีบริก�ร + ภ�ษี + เงนิ เรียกเกบ็ เข�้ กองทุนฯ pump unit ปั๊มจ�่ ย อปุ กรณด์ ดู น�ำ้ มนั ทตี่ ดิ ตงั้ ภ�ยในตจู้ �่ ยน�ำ้ มนั ใชด้ ดู น�ำ้ มนั จ�กถงั ใตด้ นิ (ดู underground tank) ล�ำ เลยี งผ�่ นทอ่ น�ำ้ มนั ทฝ่ี งั ดนิ ม�ใตพ้ น้ื ล�น ปม๊ั มรี ะบบก�รแยกอ�ก�ศออกจ�กน�้ำ มนั เพอ่ื ไมใ่ หม้ อี �ก�ศปนออก ม�กบั น้ำ�มันในขณะเติมนำ�้ มัน quota ส่วนที่กำ�หนด, โควต� ตวั เลขประม�ณก�รก�รผลติ น�้ำ มนั ดบิ ของช�ตสิ ม�ชกิ ในกลมุ่ โอเปก (OPEC) ทกี่ �ำ หนดปรมิ �ณก�รผลติ ใหช้ �ตสิ ม�ชกิ ตอ้ งปฏบิ ตั ติ �ม เชน่ ในปี พ.ศ. 2552 ก�ำ หนดใหโ้ ควต�ก�รผลติ ของกลมุ่ โอเปก 11 ช�ติ ไมร่ วมประเทศอริ คั อยทู่ ี่ 24.85 ล�้ นบ�รเ์ รลต่อวัน retail lubricant shop, lube shop ธุรกิจค�้ ปลีกน้ำ�มันหล่อล่ืน (น�ำ้ มนั เครื่อง) ผู้ประกอบก�รค้�ปลีกที่จำ�หน่�ยผลิตภัณฑ์หล่อล่ืนชนิดต่�งๆ จ�กบริษัทเจ้�ของเคร่ืองหม�ยก�รค้�ต่�งๆ หล�ยบริษัทม�จัด จ�ำ หน�่ ยให้กบั ลกู ค้�ทว่ั ไป (ซึง่ ลกู ค�้ จะซอื้ ผลติ ภณั ฑ์ไปใช้เอง หรือ อ�จนำ�ไปยังธุรกิจค�ร์แคร์หรือศูนย์บริก�รรถยนต์เพ่ือเปลี่ยนถ่�ย) โดยบรษิ ทั ผผู้ ลติ สง่ เสรมิ ก�รข�ยสนิ ค�้ ให้ เชน่ โฆษณ�ท�งสอ่ื ต�่ งๆ ธุรกิจนี้บ�งบริษัทเรียกว่� “High Street Shop” พนกั ง�นให้บรกิ �รหน้�ล�น roller bearing แบริงลกู ปืน แบริงชนิดหนึ่งซึ่งลดแรงเสียดท�นที่เกิดจ�กก�รเล่ือนสัมผัสของ pump calibration ก�รปรับเทยี บป๊มั แบริงก�บ (ดู plain bearing) ดว้ ยก�รติดต้งั วงแหวนท่ปี ระกอบ ก�รวัดค่�คว�มถูกต้องของปั๊มหรือหัวจ่�ยนำ้�มัน (ดู dispensing ด้วยลกู ปืนท่ีท�ำ ด้วยโลหะแขง็ อ�จมลี ักษณะกลมแบบลูกบอล หรอื pump) ในสถ�นีบริก�รซ่ึงเป็นกระบวนก�รตรวจสอบกำ�หนด เปน็ ลกู กลง้ิ เคลอื่ นทอี่ ยรู่ ะหว�่ งวงแหวนชน้ั ในและวงแหวนชน้ั นอก ปริม�ณน้ำ�มันที่จ่�ยผ่�นหัวจ่�ยนำ้�มันให้มีคว�มเที่ยงตรงต�มที่ โดยม�กใชจ้ �ระบเี ปน็ ตวั หลอ่ ลนื่ จ�ระบยี งั ท�ำ หน�้ ทเี่ ปน็ ซลี ปอ้ งกนั กฎหม�ยกำ�หนด กำ�กับดูแลโดยสำ�นักง�นกล�งม�ตรฐ�นเครื่อง ไมใ่ หค้ ว�มชน้ื หรอื สง่ิ สกปรกเข�้ ไปท�ำ คว�มเสยี ห�ยแกล่ กู ปนื อกี ดว้ ย ชง่ั ตวงวัด (กรมก�รค�้ ภ�ยใน) กระทรวงพ�ณิชย์ นอกจ�กก�รต้ัง ค่�ปริม�ณก�รจ่�ยน้ำ�มันของแต่ละหัวจ่�ยที่มีก�รผนึกด้วยตะก่ัว แบริงลกู ปืน ประทับตร�ครุฑรับรองคว�มถูกต้องท่ีปั๊มหรือหัวจ่�ยนำ้�มันเพื่อ ปอ้ งกนั ก�รแกไ้ ขมใิ หม้ กี �รปรบั แตง่ เองภ�ยหลงั แลว้ ยงั มกี �รตรวจ สอบคว�มเท่ียงตรงของก�รจ่�ยนำ้�มันที่สถ�นีบริก�รเป็นประจำ� โดยใช้ถังตวงม�ตรฐ�นปริม�ตร 5 ลิตรในก�รทดสอบ ถ้�คล�ด เคล่ือนเกิน 25 มิลลิลิตรต้องหยุดจำ�หน่�ยน้ำ�มันท่ีหัวจ่�ยนั้นๆ จนกว่�ได้รับก�รปรับแก้และรับรองใหม่จึงจะส�ม�รถใช้หัวจ่�ยน้ัน จำ�หน�่ ยน้ำ�มนั ไดอ้ ีกคร้งั pump price, retail price ร�ค�ข�ยปลกี ณ สถ�นบี ริก�ร ร�ค�ข�ยปลีกท่ีสถ�นีบริก�รนำ้�มันกำ�หนดข้ึน ประกอบด้วย ร�ค�ข�ยส่งหน้�โรงกลั่น บวกกับค่�ก�รตล�ด ภ�ษีสรรพส�มิต 194 สารานุกรม เปิดโลกปิโตรเลยี มและพลังงานทดแทน

sand trap บอ่ ดักทร�ย single wall tank ถงั ใต้ดนิ ผนังช้นั เดยี ว การตลาดและการจดั จาำ หน่ายผลิตภณั ฑ์ปโิ ตรเลยี ม บ่อหรือพื้นท่ตี �มแนวร�งระบ�ยนำ้�ต�มจุดต่�งๆ รอบสถ�นีบริก�ร ถังบรรจุนำ้�มันใต้ดิน (ดู underground tank) ทำ�ด้วยเหล็ก เพอ่ื กกั เศษดินหรอื ทร�ยไว้เป็นบริเวณเฉพ�ะ ท�ำ ใหต้ กั ขนึ้ ม�ได้ง่�ย หรืออะลูมิเนียม ถังทำ�ด้วยเหล็กมีคว�มแข็งแรง ทนท�น แต่ใน โดยท�ำ เปน็ บอ่ สเ่ี หลย่ี มลกึ กว�่ ระดบั ร�งระบ�ยน�ำ้ กกั เศษดนิ ทร�ยท่ี ระยะย�วอ�จเกดิ สนมิ จนเปน็ เหตใุ หถ้ งั รว่ั ได้ ถงั ท�ำ ดว้ ยอะลมู เิ นยี มมี ไหลม�รวมกนั มกั พบไดต้ �มแนวร�งระบ�ยน�ำ้ โดยรอบสถ�นบี รกิ �ร น้�ำ หนกั เบ�กว่� คว�มแข็งแรงอ�จด้อยกว่�ถังเหล็ก แตไ่ มเ่ กิดสนิม โดยเฉพ�ะสว่ นทอ่ี ย่ใู นเขตใหบ้ ริก�รล�้ งรถ จงึ ไมเ่ กิดปญั ห�ถังผุกรอ่ น (ดู double wall tank ประกอบ) semi-trailer รถพ่วงแบบตอนเดียว solenoid valve ว�ลว์ โซเลนอยด์ รถพว่ งบรรทกุ ขนสง่ ลำ�เลยี งผลิตภัณฑน์ ำ้�มัน ถังเหลก็ ทรงกระบอก อุปกรณ์ควบคุมก�รเปิด-ปิด ท่อท�งเดินของน้ำ�มันภ�ยในตู้จ่�ย รูปไข่ ภ�ยในถงั แบ่งเป็นช่องๆ ต�มแนวขว�ง คล้�ยกับถังท่ีใชใ้ น น�้ำ มนั (ดู dispensing pump) ควบคุมด้วยระบบแมเ่ หล็กไฟฟ�้ รถบรรทกุ นำ้�มนั (ดู tank truck) ส�ม�รถบรรทกุ นำ�้ มันเช้ือเพลงิ spreader ป้�ยแสดงช่ือผลติ ภัณฑ์ ไดเ้ ท่ยี วละ 30,000-32,000 ลติ ร ป้�ยไฟท่ีอยู่เหนือตู้จ่�ยน้ำ�มัน (ดู dispensing pump) แต่ละตู้ แสดงถงึ ชนดิ ของน้ำ�มันท่ตี จู้ ่�ย มีระบบไฟสอ่ งสว�่ งเพ่อื ใหส้ �ม�รถ เห็นได้ง่�ยในเวล�กล�งคืน และช่วยลดอุบัติเหตุภ�ยในสถ�นี บรกิ �รได้ รถพ่วงแบบตอนเดียวขนส่งก�๊ ซเชอื้ เพลงิ service station สถ�นีบรกิ �รน้�ำ มันสำ�หรับรถทวั่ ไป สถ�นีบริก�รนำ้�มันทั่วไป อ�จมีพื้นท่ีให้บริก�รเสริมอ่ืนๆ เช่น จี-สโตร์ (ดู G-store) บริก�รล้�งรถ เปล่ียนถ่�ยนำ้�มันเคร่ือง รวมอย่ดู ้วย สถ�นีบริก�รน้ำ�มนั สำ�หรบั รถท่ัวไป ป้�ยแสดงชื่อผลิตภณั ฑท์ ต่ี ง้ั อยู่เหนือตจู้ ่�ยน�้ำ มนั single-grade oil, mono-grade oil นำ�้ มันหล่อลน่ื เกรดเดยี่ ว squeegee ไมเ้ ชด็ กระจก นำ้�มันเครื่องที่มีค่�คว�มหนืดเหม�ะสมเฉพ�ะท่ีอุณหภูมิหนึ่งๆ อุปกรณ์ทำ�คว�มสะอ�ดกระจกรถยนต์ของลูกค้�ในสถ�นีบริก�ร เท่�นั้น ผลิตขึ้นม�เพื่อใช้ในภูมิประเทศท่ีมีก�รเปล่ียนแปลง ตัวด้�มจับเป็นไม้หรือพล�สติก ส่วนหัวสำ�หรับทำ�คว�มสะอ�ด อณุ หภมู นิ อ้ ย เชน่ ประเทศเขตรอ้ นหรอื เยน็ โดยเฉพ�ะ เชน่ น�ำ้ มนั มี 2 ด�้ น ด้�นหน่ึงเป็นฟองน้ำ�ส�ำ หรับเช็ดถู อกี ด�้ นหนงึ่ เป็นย�ง หลอ่ ลน่ื เบอร์ SAE 50 หรอื SAE 40 เปน็ น�ำ้ มนั เครอ่ื งคว�มหนดื สงู สำ�หรับรดี นำ้� เหม�ะกับเคร่ืองยนต์รอบตำ่�และเคร่ืองยนต์รุ่นเก่�ๆ ในประเทศ เขตรอ้ น (ดู multi-grade oil ประกอบ) ไมเ้ ช็ดกระจก สารานกุ รม 195 เปิดโลกปิโตรเลียมและพลังงานทดแทน

การตลาดและการจัดจำาห ่นายผ ิลต ัภณ ์ฑ ิปโตรเ ีลยม squeegee bucket ถังใส่ไมเ้ ช็ดกระจก sweet crude, sweet crude oil นำ�้ มนั ดิบสะอ�ด ภ�ชนะบรรจุน�ำ้ ผสมน�ำ้ ย�เช็ดกระจก และเป็นที่เก็บไม้เชด็ กระจก น�้ำ มนั ดบิ ทม่ี สี ว่ นผสมของส�รก�ำ มะถนั อนิ ทรยี อ์ ยนู่ อ้ ยม�ก ไมม่ ฤี ทธิ์ ตั้งอยู่บรเิ วณตูจ้ ่�ยน�ำ้ มนั (ดู dispensing pump) เพื่อใหพ้ นกั ง�น เปน็ กรด (ดู sweet crude, หมวดก�รกล่ัน ประกอบ) บริก�รทำ�คว�มสะอ�ดกระจกรถยนตไ์ ดส้ ะดวกและรวดเร็ว swivel handle fuel filter อปุ กรณถ์ อดไสก้ รองน�ำ้ มัน เครอื่ งมอื ทใี่ ชถ้ อดไสก้ รองนำ�้ มนั ออกหรอื ขนั ใหแ้ นน่ ท�ำ ดว้ ยโลหะที่ ยดื หยุ่นโคง้ งอได้ รดั หรอื คล�ยต�มแรงบิด ถงั ใสไ่ ม้เชด็ กระจก อปุ กรณท์ ่ีใชถ้ อดไสก้ รองน้ำ�มันออกจ�กรถหรอื ขนั ไสก้ รองใหแ้ นน่ strategic petroleum reserve นำ้�มันส�ำ รองท�งยทุ ธศ�สตร์ synthetic base oil น�ำ้ มันพนื้ ฐ�นสังเคร�ะห์ น้�ำ มนั ทรี่ ฐั เกบ็ สำ�รองไว้เพ่ือใชใ้ นกรณฉี กุ เฉนิ เชน่ ภ�วะสงคร�ม น้ำ�มันพื้นฐ�นท่ีสังเคร�ะห์ขึ้นโดยกระบวนก�รท�งเคมีเพื่อให้ได้ หรือเม่ือก�รจัดห�นำ้�มันต้องหยุดชะงักเน่ืองจ�กภัยธรรมช�ติหรือ คุณสมบัติท่ีต้องก�ร ไม่ได้ม�จ�กก�รกลั่น ไม่ใช่ส�รประกอบ อบุ ตั ิภัยต�่ งๆ เชน่ พ�ยเุ ฮอรร์ ิเคน แผน่ ดนิ ไหว ไฟไหม้ อุบัตเิ หตุ ไฮโดรค�รบ์ อนทม่ี �จ�กปโิ ตรเลยี ม (ดู mineral base oil ประกอบ) สงคร�ม หรือก�รก่อก�รร้�ย ท่ีทำ�ให้ไม่ส�ม�รถขนส่งนำ้�มันได้ tank calibration ก�รปรบั เทยี บคว�มจหุ รอื ปรมิ �ตรของถงั น�ำ้ มนั น้ำ�มันสำ�รองท�งยุทธศ�สตร์น้ี อ�จจัดเก็บในรูปนำ้�มันดิบหรือ กระบวนก�รห�ปริม�ณคว�มจุของของเหลวภ�ยในถังเก็บท่ีระดับ นำ้�มันสำ�เร็จรูปโดยต้องไม่นำ�ออกม�ใช้ยกเว้นในกรณีฉุกเฉินจริงๆ ของเหลวต�่ งๆ โดยดดู น�ำ้ มนั ออกจ�กถงั ทต่ี อ้ งก�รตรวจสอบแลว้ ใส่ ถ้�จำ�เป็นอ�จให้ผู้ประกอบก�รขอยืมไปใช้ก่อนแล้วนำ�ม�คืนใน ของเหลวต�มปรมิ �ณทกี่ �ำ หนดหล�ยๆ ค�่ แลว้ สงั เกตระดบั คว�มสงู ภ�ยหลัง พร้อมท้ังคิดดอกเบี้ยเป็นปริม�ณนำ้�มันส่งคืนที่ม�กกว่� ของของเหลวทใ่ี สล่ งไป เพอื่ น�ำ ไปก�ำ หนดปรมิ �ตรจรงิ ของของเหลว เดมิ ก�รจดั เกบ็ น�้ำ มนั ส�ำ รองท�งยทุ ธศ�สตรน์ ้ี รฐั อ�จซอ้ื จ�กตล�ด ในถังน้ัน นำ�ค่�ที่ได้ไปจัดทำ�ไม้วัดน้ำ�มัน หรือไปป้อนลงในเคร่ือง ทั่วไป หรืออ�จระบุในกฎหม�ยให้ผู้ผลิตน้ำ�มันดิบที่ได้สัมปท�น วัดนำ้�มันอัตโนมัติเพื่อให้ก�รวัดระดับน้ำ�มันมีคว�มถูกต้องและ ก�รขุดเจ�ะจ�กรัฐส่งให้เป็นนำ้�มันดิบแทนก�รจ่�ยค่�สัมปท�น คล�ดเคล่ือนนอ้ ยท่ีสุด ในรปู ตวั เงนิ (loyalty in kind) กไ็ ด้ tank car ถังขนสง่ ท�งรถไฟ ถังบรรจุน้ำ�มันท่ีต่อพ่วงกันในขบวนรถไฟ ถังเหล็กทรงกระบอกรูปไข่ submersible pump ปัม๊ นำ�้ มนั แบบแช่ หรือกลม แบ่งเป็นช่องๆ ต�มแนวขว�งป้องกันแรงกระแทกของ อปุ กรณด์ ูดน�้ำ มันจ�กถังเก็บน้�ำ มนั ใตด้ ิน (ดู underground tank) น้ำ�มันในถังระหว่�งก�รขนส่งลำ�เลียง และมีระบบป้องกันก�ร ม�ยังตู้จ่�ยน้ำ�มัน (ดู dispensing pump) มักติดต้ังบริเวณ กระแทกอย�่ งดี ก�รขนสง่ ล�ำ เลยี งผลติ ภณั ฑน์ �ำ้ มนั ท�งรถไฟเปน็ อกี ฝ�เปิดช่องส�ำ หรบั ซอ่ มบำ�รงุ (ดู manhole) ทำ�ให้ก�รจ่�ยน�้ำ มัน วิธีหน่ึงที่ส�ม�รถขนส่งไดค้ ร้งั ละม�กๆ ในระยะท�งไกลๆ มีประสิทธิภ�พสูงขึ้น จ่�ยนำ้�มันได้เร็วข้ึน มอเตอร์ท่ีดูดนำ้�มันแช่ อยู่ในน�้ำ มัน มีก�รหอ่ หมุ้ มอเตอร์อย�่ งดีทำ�ใหป้ ลอดภยั จ�กกระแส ไฟฟ�้ หรอื ไอนำ้�มัน ปมั๊ น้ำ�มนั แบบแช่ ถังขนส่งท�งรถไฟใชใ้ นก�รขนสง่ ล�ำ เลียงน�ำ้ มันท�งรถไฟ 196 สารานกุ รม เปดิ โลกปิโตรเลยี มและพลงั งานทดแทน

tank cleaning ก�รทำ�คว�มสะอ�ดถงั น�ำ้ มัน thrust bearing รองลื่นกันรุน, ทรัสตแ์ บรงิ การตลาดและการจดั จาำ หน่ายผลิตภณั ฑ์ปโิ ตรเลยี ม ก�รทำ�คว�มสะอ�ดภ�ยในถังบรรจุน้ำ�มันโดยดูดออกจนภ�ยในถัง เจอร์นลั (journal) ท่ีได้รบั แรงกดและหมนุ อย่ภู �ยในเจอรน์ ลั แบริง สะอ�ด จะท�ำ ในกรณฝี งั ถงั ใตด้ นิ ใหม่ (ดู underground tank) หรอื กบั ไกด์แบรงิ (guide bearing) ซึ่งตัวเจอรน์ ลั เคล่ือนท่กี ลบั ไปกลับ เปลยี่ นชนดิ ของน�้ำ มนั ทบี่ รรจโุ ดยเฉพ�ะก�รเปลย่ี นน�ำ้ มนั ทเี่ กบ็ เปน็ ม�ต�มแนวย�วของเจอร์นัลแบริง ชนดิ ทเี่ กรดสงู กว�่ เชน่ เปลย่ี นจ�กบรรจนุ �้ำ มนั ดเี ซล (diesel fuel) ไปบรรจุน้�ำ มันเบนซิน (ดู gasoline) จะต้องล้�งถังเพื่อไม่ใหเ้ กิด รองลืน่ กนั รนุ , ทรสั ต์แบริง ก�รปนเปือ้ น ซง่ึ อ�จส่งผลกระทบต่อเครอื่ งยนต์ อีกกรณหี นงึ่ คือ ก�รถ�่ ยน�ำ้ มนั ลงถังผดิ ประเภท เชน่ ถงั บรรจุนำ�้ มันเบนซนิ แต่ถ�่ ย tire inflator unit แทน่ เตมิ ลมย�ง น้�ำ มันดีเซล (ดู diesel fuel) ลงแทน ต้องดดู น้ำ�มนั ขน้ึ ม�ท้งั หมด อุปกรณ์เติมลมย�งในสถ�นีบริก�ร ติดต้ังอยู่กับท่ี ส�ม�รถตั้ง ทำ�คว�มสะอ�ดถังแลว้ จงึ บรรจุน้�ำ มนั ท่ีถูกตอ้ งลงไป ค่�คว�มดันลมย�งท่ีต้องก�ร เมื่อเติมลมจนได้คว�มดันที่ต้ังไว้ tank truck รถบรรทุกนำ�้ มัน เคร่ืองจะส่งสัญญ�ณใหผ้ ู้เติมทร�บ รถบรรทกุ ขนสง่ ล�ำ เลยี งผลติ ภณั ฑน์ �ำ้ มนั ถงั เหลก็ ทรงกระบอกรปู ไข่ ภ�ยในถงั แบง่ เปน็ ชอ่ งๆ ต�มแนวขว�ง คล�้ ยกบั ถงั ขนสง่ ท�งรถไฟ ก�รแบ่งช่องต�มขว�งนอกจ�กจะเพ่ิมคว�มแข็งแรงและลดแรง กระแทกของนำ้�มันในถงั แลว้ ยังช่วยใหแ้ บ่งบรรจุผลติ ภณั ฑ์นำ้�มัน ได้หล�ยชนิดในคร�วเดียวกัน ส�ม�รถบรรทุกนำ้�มันเชื้อเพลิงได้ เทย่ี วละ 12,000-16,000 ลติ ร รถบรรทุกน้ำ�มนั แท่นเติมลมย�ง T-bar ทบี �ร์ tire rack ชัน้ โชวย์ �งรถ อุปกรณ์รูปร่�งคล้�ยไม้ที ใช้ตรวจสอบระดับของแป้นบอกระดับ ช้ันสำ�หรับจัดว�งย�งรถยนต์ชนิดและขน�ดต่�งๆ เพ่ือให้ดูเป็น นำ้�มันภ�ยในถังน้ำ�มันว่�อยู่ในระดับหรือคว�มสูงที่ถูกต้องหรือไม่ ระเบียบเรียบร้อยและประหยัดพ้ืนที่ มักตั้งไว้ในบริเวณให้บริก�ร ในก�รรับน้ำ�มัน ผู้ประกอบก�รสถ�นีบริก�รจะใช้ทีบ�ร์ตรวจสอบ เปล่ียนถ่�ยนำ้�มันเคร่ือง ให้บริก�รเปล่ียนย�ง หรือบริเวณ ให้แน่ใจว่�น้ำ�มันภ�ยในรถบรรทุกนำ้�มันท่วมแป้นบอกระดับพอดี ร�้ นปะย�งในสถ�นีบริก�รน�้ำ มนั เมอื่ แปน้ อยทู่ รี่ ะดบั ปกติ ซงึ่ แสดงว�่ น�้ำ มนั มปี รมิ �ณครบถว้ นถกู ตอ้ ง ตรงต�มทท่ี �งคลงั นำ้�มันจัดสง่ ม� thermal oxidation stability เสถยี รภ�พตอ่ ก�รออกซิไดสด์ ้วย คว�มรอ้ น คุณสมบัติของผลิตภัณฑ์หล่อลื่นในก�รต้�นท�นก�รออกซิไดส์ด้วย คว�มร้อน ปฏกิ ริ ยิ �ก�รออกซิไดส์ด้วยคว�มรอ้ นเกดิ ขนึ้ ได้แมข้ ณะ ไมไ่ ดใ้ ชง้ �นเพร�ะสมั ผสั กบั อ�ก�ศ ท�ำ ใหส้ มบตั ขิ องผลติ ภณั ฑค์ อ่ ยๆ เปลย่ี นแปลงไปทลี ะนอ้ ย จงึ มกี �รเตมิ ส�รเตมิ แตง่ เพอ่ื รกั ษ�คณุ ภ�พ ของน�้ำ มนั หล่อลืน่ และเพ่ิมอ�ยกุ �รใช้ง�นให้ย�วน�นขึ้น ชน้ั โชว์ย�งรถ สารานุกรม 197 เปิดโลกปิโตรเลียมและพลงั งานทดแทน

การตลาดและการจัดจำ�ห ่นายผ ิลต ัภณ ์ฑ ิปโตรเ ีลยม total acid number (TAN) คา่ ความเปน็ กรด (ทีเอเอน็ ) สมบัติของน้ำ�มันหล่อล่ืนที่แสดงถึงสภาพความเป็นกรด แสดงถึงปริมาณของกรดทั้งหมดที่มีอยู่ในนำ้�มันหล่อลื่น เป็นหน่วยมิลลิกรัมเบส KOH/กรัมนำ้�มัน วเิ คราะหโ์ ดยวธิ ี ASTM D-664 และ ASTM D-974 นอกจากนี้ตอ้ งไมม่ กี รดแกอ่ ยใู่ นน้ำ�มันเพราะจะกัดกรอ่ นโลหะ ท�ำ ใหเ้ กดิ ความเสยี หาย โดยแสดงเปน็ ค่าความเปน็ กรดแก่ (strong acid number, SAN) วเิ คราะหป์ รมิ าณกรดแกใ่ นน�้ำ มนั โดยวธิ ี ASTM D-664 หรอื ASTM D-974 เชน่ เดียวกนั (ดู total base number ประกอบ) ASTM Test Indication Reagen Reagent INotes Sam(0p.l0e5-s1iz.0e) AN 20.0 g D664 Potentiometric Potassium Hydroxide Slow, Labor intensive 20.0 g D974 Colorimetric Potassium Hydroxide Dark oil laobboscr uirnetecnosilvoer change, Onlyravnisgceos0i.t0ie5s tloes0s.5thmang 2K4OHcS/gt, AN 17.6 g D1534 Colorimetric Potassium Hydroxide Utlizes smaller oil samples 2.0 g D3339 Colorimetric Potassium Hydroxide วธิ กี ารทดสอบคา่ ความเปน็ กรดดว้ ยวธิ ี ASTM ทว่ั ไป Acid Number (95R%epCeoantafibdileitnyce) 0.03 0.00 to 0.0 0.05 Over 0.1 to 0.5 0.08 Over 0.5 to 1.0 0.12 Over 1.0 to 2.0 คา่ แตกตา่ งทเ่ี กดิ ขน้ึ เมอ่ื ท�ำ การทดลองซ�ำ้ สองครง้ั (Repeatability) ดว้ ยวธิ ี ASTM D-974 total base number (TBN) ค่าความเป็นเบส (ทบี เี อ็น) unbranded service station สถานีบรกิ ารนำ�้ มันอสิ ระรายยอ่ ย คุณสมบัติของนำ้�มันหล่อล่ืนท่ีแสดงถึงสภาพความเป็นเบสของ สถานีบรกิ ารทไ่ี ม่มเี ครอ่ื งหมายการค้าหรอื แสดงปา้ ย ส่วนใหญ่ซื้อ น�้ำ มนั หลอ่ ลน่ื เครอื่ งยนตท์ ใ่ี ชน้ �้ำ มนั ดเี ซล (น�้ำ มนั ขโี้ ล)้ หรอื น�ำ้ มนั เตา น�ำ้ มนั จากผู้คา้ สง่ (ดู wholesale business) หรือซือ้ จากสถานี เปน็ เชอ้ื เพลงิ วเิ คราะห์โดยวิธี ASTM D-664 ซงึ่ วัดค่าความเปน็ บริการทีม่ เี ครื่องหมายการค้ามาจำ�หนา่ ยตอ่ (ดู branded service เบสจากการเติมสารซักฟอกชว่ ยชะลา้ งเขมา่ (ashed detergent) station ประกอบ) และเบสออ่ นจากสารประกอบไนโตรเจน หรือวิธี ASTM D-2896 ซึ่งวัดค่าความเป็นเบสจากการเติมสารซักฟอกช่วยชะล้างเขม่า เพยี งอยา่ งเดยี ว คา่ ทว่ี ดั ไดโ้ ดยวธิ หี ลงั จงึ สงู กวา่ วธิ แี รก สารซกั ฟอก ท�ำ หนา้ ทปี่ อ้ งกนั เครอื่ งยนตจ์ ากการกดั กรอ่ นโดยไอของกรดก�ำ มะถนั ซง่ึ ไดจ้ ากการเผาไหมก้ �ำ มะถนั ในน�้ำ มนั ดเี ซลส�ำ หรบั เรอื เดนิ สมทุ รทมี่ ี ปรมิ าณก�ำ มะถนั สงู สว่ นสารเตมิ แตง่ ประเภทสารกระจายสงิ่ สกปรก (ashless dispersant) เปน็ ตวั กระจายตะกอนเขมา่ ปอ้ งกนั มใิ หเ้ กดิ ตะกอนขน้ และยาง (ดู total acid number ประกอบ) truck station สถานีบรกิ ารน้ำ�มันส�ำ หรับรถบรรทุก สถานบี ริการน้ำ�มนั อสิ ระรายย่อย สถานีบริการน้ำ�มันขนาดใหญ่ มีพืน้ ทใี่ ห้บริการกว้างขวาง มีระยะ หา่ งระหวา่ งแทน่ ปม๊ั ความสงู ของหลงั คาคลมุ ปม๊ั ทเี่ หมาะสมส�ำ หรบั รองรบั รถบรรทกุ รถพ่วง 198 สารานกุ รม เปิดโลกปิโตรเลียมและพลงั งานทดแทน

Warning mesh Marker pegs การตลาดและการจดั จาำ หน่ายผลิตภณั ฑ์ปโิ ตรเลยี ม 200mm below surface underground LPG tank ถงั เก็บก๊�ซปโิ ตรเลียมเหลวใตด้ ิน Surface Cover ถงั ใตด้ นิ ส�ำ หรบั กกั เกบ็ ก�๊ ซปโิ ตรเลยี มเหลว (ดู liquefied petroleum gas) อยู่ในระดบั ตำ�่ กว่�พื้นดนิ มีวัสดุกลบปดิ มชี ่องสำ�หรับเติมก�๊ ซ Service อยู่ด้�นบน รอบถังใต้ดินเป็นกำ�แพงคอนกรีต มีลักษณะต�มท่ี pipework กฎหม�ยก�ำ หนดซึ่งเน้นคว�มปลอดภยั CALOR underground tank ถงั เก็บน้�ำ มันใต้ดิน Anchor straps ถังบรรจุนำ้�มันติดตั้งอยู่ใต้พ้ืนดิน กักเก็บบรรจุน้ำ�มันชนิดต่�งๆ ปริม�ตรต่�งๆ ต�มขน�ดหรือคว�มจุของถังนั้นๆ โดยมักมีต้ังแต่ Concrete base ขน�ดคว�มจุ 3,000 ลิตร จนถึง 30,000 ลิตร ขึน้ อยกู่ ับปรมิ �ณ ก�รข�ยของแต่ละสถ�นีบริก�ร วัสดุที่ใช้ทำ�ถังนำ้�มันใต้ดินมีทั้ง โครงสร้�งถังเก็บก�๊ ซปิโตรเลยี มเหลวใตด้ นิ ท่ีเป็นโลหะคือเหล็ก หรือเป็นอะลูมิเนียม และวัสดุสังเคร�ะห์ เช่น ไฟเบอร์ ค�ร์บอนไฟเบอร์ หรือเทอร์โมพล�สติก เป็นต้น (ดู aboveground storage tank, skid tank ประกอบ) ALeuatokmDaetitcecltinoer Alarm Gas Station VLiennet ELLD Sensor Pump Head Manual Methods ATG Dispenser Sump Sensor Owner/Operator TTTieagsnhtktness PPDriepoliedvuecryt Access Port BSpucillket MWVaoepnlloitroring Stage II Vapor Recovery PInrtoebrsetitial Fill Pipe Underground Storage Tank MGroonuintodrinWgaWterell ATG Probes Pump Ground Water ถังเกบ็ น้�ำ มนั ใตด้ นิ และระบบต�่ งๆ ท่ีเกย่ี วขอ้ ง US Military Classification (USC) ม�ตรฐ�นน้�ำ มันเคร่ืองแห่งกองทพั สหรฐั Ï (ยูเอสซ)ี 199 ก�รจำ�แนกประเภทของน้ำ�มันเคร่ืองต�มคว�มหนืดเพ่ือใช้ในภ�รกิจท�งทห�รของประเทศ สหรฐั อเมรกิ � ใช้ตัวย่อ MIL ต�มด้วยตัวเลข ตอ่ ม�ได้รับก�รอ้�งอิงไปทั่วโลกเช่นเดยี วกับข้อกำ�หนด เอพไี อ ม�ตรฐ�น MIL-L-2104 เปน็ ม�ตรฐ�นของน�้ำ มนั หลอ่ ลน่ื ทก่ี �ำ หนดขน้ึ ส�ำ หรบั เครอ่ื งยนตด์ เี ซล และเบนซิน สารานกุ รม เปิดโลกปโิ ตรเลยี มและพลงั งานทดแทน

การตลาดและการจัดจำาห ่นายผ ิลต ัภณ ์ฑ ิปโตรเ ีลยม used oil, waste oil น�ำ้ มันใช้แลว้ , น�ำ้ มันเสยี กลับเข้�ถังน้ำ�มัน เพ่ือให้ไอน้ำ�มันกระจ�ยตัวออกสู่สิ่งแวดล้อม นำ้�มันที่ผ่�นก�รใช้ง�นต�มวัตถุประสงค์ม�แล้ว เช่น น้ำ�มันพืช นอ้ ยที่สุด ระบบดดู กลับเปน็ ม�ตรก�รควบคุมไอน�ำ้ มันเช้ือเพลิงทง้ั ที่ผ่�นก�รทอดม�แล้ว แต่ในสถ�นีบริก�รหม�ยถึงน้ำ�มันเคร่ืองท่ี ในสถ�นบี ริก�รน�ำ้ มัน คลังน้ำ�มัน และรถขนสง่ น�ำ้ มนั ในอน�คต ผ�่ นก�รใชง้ �นม�ต�มกำ�หนดระยะท�ง หรือระยะเวล� รวมไปถึง ห�กมกี �รประก�ศใชก้ ฎหม�ยควบคมุ ก�รปลอ่ ยไอระเหยน�้ำ มนั ครบ ผลติ ภัณฑห์ ลอ่ ล่นื ชนิดอ่นื ๆ มีสดี ำ� บ�งทีเรียกว�่ น้ำ�มันด�ำ มกี �ร ทุกขั้นตอนแล้ว ผู้ค้�นำ้�มันจะต้องทำ�ก�รปรับปรุงระบบและ เปล่ียนถ่�ยจ�กย�นพ�หนะที่บริเวณหลุมเปล่ียนถ่�ยนำ้�มันเครื่อง เปล่ียนแปลงอุปกรณ์ต่�งๆ เสียใหม่เพื่อรองรับระบบดูดไอกลับซึ่ง และถ�่ ยนำ�้ มนั ดำ�เหล่�นีล้ งสู่ถงั ใตด้ ิน และนำ�ไปกำ�จดั ต�มวธิ กี �รที่ มีต้นทุนสูง (ดู vapor recovery) เหม�ะสมเมือ่ มปี รมิ �ณม�กพอ vane pump & piston pump ป๊มั ใบพดั และลูกสูบ มือจ่�ยน้�ำ มันชนิดดูดไอน้�ำ มันกลับ อุปกรณ์ในระบบไฮดรอลิกชนิดไฮบริด (hybrid) มีท้ังใบพัด และลูกสูบ ทำ�ให้ก�รควบคุมแรงดันภ�ยในระบบไฮดรอลิกมี vaporizer หมอ้ ตม้ ก�๊ ซ ประสิทธภิ �พสูงขน้ึ อุปกรณ์ให้คว�มร้อนเพ่ือเพ่ิมอุณหภูมิและปรับคว�มดันจนก๊�ซ vapor & vent piping, emergency vent ทอ่ อ�ก�ศ, ทอ่ ห�ยใจ เปล่ยี นสถ�นะจ�กของเหลวกล�ยเป็นไอ ป้อนเข้�สู่ค�ร์บูเรเตอร์ อุปกรณ์ระบ�ยอ�ก�ศ ตดิ ตัง้ ใกลก้ บั บริเวณรับนำ้�มนั เพอ่ื ให้ถ่�ยเท คว�มรอ้ นทน่ี �ำ ม�ใชไ้ ดจ้ �กระบบน�ำ้ หลอ่ เยน็ ของเครอ่ื งยนตไ์ หลเวยี น น้ำ�มันได้สะดวกรวดเร็วและปลอดภัย ขณะท่ีถ่�ยนำ้�มันจ�กรถ จ�กเครอ่ื งยนตเ์ ข�้ ม�สหู่ มอ้ ตม้ แลว้ ไหลกลบั ไปสหู่ มอ้ น�ำ้ บรรทกุ ลงสถู่ งั อ�ก�ศทอ่ี ยเู่ หนอื น�ำ้ มนั จะถกู แทนทด่ี ว้ ยน�้ำ มนั ใหมท่ ี่ very large crude carrier (VLCC) เรอื บรรทุกนำ้�มนั ขน�ด ลงไปในถงั จงึ ตอ้ งระบ�ยอ�ก�ศออกผ�่ นท�งทอ่ ห�ยใจ มกั มจี �ำ นวน ใหญ่ม�ก (วแี อลซซี ี) ท่อห�ยใจเท�่ กบั จ�ำ นวนถังใตด้ นิ ทฝ่ี ังไว้ เรือบรรทุกน้ำ�มันขน�ดใหญ่บรรจุนำ้�มันดิบได้ถึง 2 ล้�นบ�ร์เรล เรยี กว�่ super tanker ปจั จบุ นั ใชเ้ กบ็ น�ำ้ มนั ดบิ และน�ำ้ มนั ส�ำ เรจ็ รปู ในทะเลหรอื ต�มท่�เรือต่�งๆ เป็นคลงั เกบ็ นำ้�มันลอยน้ำ� (floating storage) ท้ังนเี้ พร�ะวกิ ฤตเศรษฐกจิ ในปี พ.ศ. 2547-2551 ทำ�ให้ ก�รขนส่งน้ำ�มันท�งทะเลน้อยลง จึงมีผู้ค้�นำ้�มันเช่�เรือบรรทุก น�้ำ มนั ขน�ดใหญม่ �กม�เก็บนำ�้ มันแทน ทอ่ ห�ยใจที่ติดตง้ั บรเิ วณรับน�้ำ มันภ�ยในสถ�นบี รกิ �รน้ำ�มนั vapor proof, explosion proof กันไอระเหย, กนั ระเบดิ คณุ สมบตั ิในก�รกนั ไอระเหยของวตั ถุไวไฟ หรือกันก�รระเบิดของ เครอ่ื งมอื หรอื อปุ กรณไ์ ฟฟ�้ ชนดิ ต�่ งๆ เชน่ มอเตอร์ ไฟฉ�ย ขอ้ ตอ่ อุปกรณ์ไฟฟ�้ ต�่ งๆ หรืออ่นื ๆ vapor recovery ระบบดดู ไอนำ�้ มันกลับ เรอื บรรทุกนำ�้ มันขน�ดใหญม่ �ก ระบบควบคุมไอระเหยของนำ้�มันไม่ให้กระจ�ยออกสู่ส่ิงแวดล้อม จำ�เป็นต้องใช้อุปกรณ์พิเศษท่ีคำ�นึงถึงคว�มปลอดภัยและรักษ� waste oil suction unit เครือ่ งดูดนำ้�มันเครอ่ื ง สิ่งแวดล้อม ใช้ในก�รรับ-จ่�ยนำ้�มันท้ังระบบ ต้ังแต่กระบวนก�ร อุปกรณ์ที่ใช้ดูดนำ้�มันเครื่องจ�กเคร่ืองยนต์โดยตรง มักต่อกับช่อง รับนำ้�มันจ�กคลัง นำ�นำ้�มันม�ถ่�ยเทท่ีสถ�นีบริก�รจนกระทั่ง ทใี่ สไ่ มว้ ดั น้�ำ มนั เครอ่ื งในตัวเครื่องยนต์ ใชใ้ นง�นเปล่ยี นถ�่ ยน�้ำ มนั ก�รจำ�หน่�ยน�้ำ มันผ่�นหัวจ�่ ยน้�ำ มนั (ดู vapor recovery unit, เครื่องแทนก�รถ่�ยนำ้�มันเคร่ืองในแบบปกติซึ่งต้องขันน็อตก้นถัง หมวดลอจสิ ตกิ ส์ ประกอบ) น้�ำ มันเคร่ืองออกกอ่ น ซึ่งยุ่งย�กและอ�จเกดิ ปญั ห�ก�รขันนอ็ ตไม่ vapor recovery nozzle มอื จ่�ยน�้ำ มนั ชนดิ ดดู ไอกลับ แนน่ หรอื แน่นเกนิ ไปจนเกลยี วน็อตเสยี ท�ำ ง�นได้รวดเรว็ สะอ�ด มือจ�่ ย (ดู nozzle) ทถี่ ูกออกแบบเพอื่ ก�รรักษ�สงิ่ แวดล้อมและ นำ�้ มนั เครือ่ งไม่หยดเลอะเทอะ คว�มปลอดภัย โดยเกบ็ ไอนำ�้ มันทรี่ ะเหยออกม�ในขณะจ่�ยน้ำ�มัน 200 สารานกุ รม เปิดโลกปโิ ตรเลยี มและพลังงานทดแทน

waste oil tank ถังนำ้�มนั เสีย wear protection & corrosion inhibitor สารยบั ยง้ั การสกึ หรอ การตลาดและการจดั จ�ำ หน่ายผลิตภณั ฑ์ปโิ ตรเลยี ม ถังใต้ดินทฝี่ งั ไว้ใกลก้ ับหลุมเปล่ียนถา่ ยน้�ำ มนั เครื่อง (ดู lube pit) และการกัดกร่อน เพอ่ื รองรบั น�ำ้ มนั เครอ่ื งทผ่ี า่ นการใชง้ านมาแลว้ หรอื ทเ่ี รยี กวา่ น�ำ้ มนั ด�ำ สารที่เติมเพื่อเสริมการทำ�หน้าที่ของผลิตภัณฑ์หล่อลื่นในการป้องกัน (black oil) มถี าดรบั นำ้�มนั ด�ำ ท่ีมลี อ้ เลื่อนบรเิ วณหลมุ เปลี่ยนถ่าย การสึกหรอของช้ินส่วนต่างๆ และป้องกันการกัดกร่อนเพื่อเป็นการ เมื่อมปี รมิ าณน�ำ้ มนั ด�ำ มากพอ จงึ จะถ่ายลงจุดรบั น้ำ�มนั ด�ำ และไหล ถนอมเคร่ืองจักร เครอ่ื งยนตก์ ลไกใหม้ ีอายกุ ารใช้งานทย่ี าวนาน ลงสูถ่ ังนำ�้ มันเสีย ส่วนใหญม่ ีปริมาตรในการจดั เก็บนอ้ ยกว่านำ�้ มนั West Texas Intermediate (WTI) น้ำ�มันดิบเวสต์เท็กซัส เบนซนิ (ดู gasoline) หรอื นำ�้ มันดเี ซล (ดู diesel fuel) ไม่เกนิ (ดับเบิลยูทีไอ) 10,000 ลติ ร น้ำ�มันดิบ (ดู crude oil) ที่มีความหนาแน่นและปริมาณ water finding paste ครมี วดั น�้ำ ก�ำ มะถนั ต�่ำ ราคาของนำ�้ มนั ดิบเวสต์เทก็ ซสั ใช้เปน็ เกณฑม์ าตรฐาน สารเคมที ่ใี ชว้ ดั หรือตรวจหาระดับนำ�้ ในถงั ใตด้ ิน เปน็ ครมี สีน้�ำ ตาล เปรียบเทยี บ (ดู benchmark) ในการพิจารณาราคาน้ำ�มันดิบและ ใช้ทาท่ีปลายไม้วัดถัง เม่ือนำ้�ยาสัมผัสกับนำ้�จะเปล่ียนเป็นสีแดง ราคาของผลติ ภณั ฑท์ ไี่ ดจ้ ากการกลน่ั น�ำ้ มนั ในประเทศสหรฐั อเมรกิ า อ่านค่าจากขีดระดับสีแดงบนไม้วัดถัง โดยใช้ตารางปรับเทียบเช่น และประเทศอน่ื ๆ เดียวกันกับการวัดนำ้�มัน จะทราบได้ว่ามีระดับนำ้�ปนอยู่ในถังเป็น wet stock เว็ตสต็อก ปรมิ าณเทา่ ใด ถา้ ไมม่ นี �้ำ ปนอยเู่ ลย ครมี จะยงั คงเปน็ สนี �ำ้ ตาลดงั เดมิ ปรมิ าณน้ำ�มันเชื้อเพลิงที่มีจำ�หนา่ ยทส่ี ถานบี ริการ (ดู dry stock water separator หม้อดกั นำ�้ ประกอบ) อุปกรณ์แยกน้ำ�ออกจากระบบลมในสถานีบริการ เนื่องจาก wholesale business ธรุ กจิ คา้ ส่งน�ำ้ มนั สำ�เร็จรปู ปม๊ั ลมตอ้ งท�ำ งานอยา่ งตอ่ เนอื่ ง อณุ หภมู ใิ นถงั ลมสงู จงึ กวา่ อณุ หภมู ิ ผู้ประกอบการ ห้างร้าน หรือศูนย์สินค้าที่ทำ�การตลาดโดย ภายนอก เป็นเหตุให้ความช้ืนในระบบลมควบแน่นเป็นหยดน้ำ� การนำ�ผลิตภัณฑ์นำ้�มันสำ�เร็จรูปชนิดต่างๆ จากบริษัทเจ้าของ ฉะนัน้ อุปกรณ์ต่างๆ ทีใ่ ชร้ ะบบลมจงึ จำ�เป็นตอ้ งตดิ ต้ังหมอ้ ดกั น�้ำ เครื่องหมายการค้าต่างๆ หลายบริษัทมาจัดจำ�หน่ายให้แก่ผู้ค้าปลีก ไว้ดว้ ย ธุรกิจคาร์แคร์ ตลอดจนผู้บริโภครายใหญ่ในปริมาณมาก บางครั้ง เรียก ผ้ปู ระกอบการลกั ษณะนี้ว่า จ๊อบเบอร์ (jobber) wholesale margin ก�ำ ไรจากการขายส่ง ผลก�ำ ไรทเี่ กดิ จากการทบ่ี รษิ ทั ผคู้ า้ น�้ำ มนั ขายสง่ ใหค้ นกลางหรอื ลกู คา้ ขายสง่ เพอื่ น�ำ ไปจ�ำ หนา่ ยแกผ่ ใู้ ชอ้ น่ื ๆ หรอื ผใู้ ชร้ ายใหญอ่ กี ทอดหนงึ่ โดยทวั่ ไปมกั ต่ำ�กว่ากำ�ไรจากการจำ�หนา่ ยปลีก หมอ้ ดกั น้ำ� yard light ไฟสนาม อุปกรณ์ส่องสว่างที่ให้ความสว่างสูง ให้ความสว่างโดยรอบสถานี water tank ถงั น�้ำ บริการน�ำ้ มนั ในยามกลางคืน เพอ่ื ให้เกดิ ความสะดวกและปลอดภัย ถังที่บรรจุนำ้�ประปาหรือน้ำ�บาดาลเพื่อใช้ในสถานีบริการ อาจอยู่ เป็นเสาโลหะสูงดา้ นบนตดิ โคมซึ่งอาจมีทั้งโคมเดย่ี ว โคมคู่ อาจมี ในที่สูงหรืออยู่ใต้ดิน ปริมาตรขึ้นอยู่กับขนาดและปริมาณการใช้ ไดม้ ากท่ีสดุ ถงึ 4 โคมตอ่ เสา แตน่ ยิ มใช้โคมเด่ยี วหรอื โคมคู่เทา่ น้ัน ของแต่ละสถานีบรกิ าร โคมประกอบด้วยหลอดไฟ บัลลาสต์ โคมกระจายแสง และเลนส์ กระจายแสง ปัจจุบันเสาไฟสนามมักใช้หลอดโลหะเฮไลด์ หรือ หลอดโซเดียมความดนั สูง มีก�ำ ลงั ไฟตงั้ แต่ 100 วัตต์ ถึง 250 วตั ต์ หม้อดักน้�ำ ไฟสนาม สารานุกรม 201 เปิดโลกปโิ ตรเลียมและพลังงานทดแทน

05 ¾Åѧ§Ò¹¹Óé ¨Ò¡à¢èÍ× ¹ ¾¾ÅÅѧѧ§§Ò¹ÒáŹ·Ð·Ò§´àáÅ·Í× ¹¡ ¾Åѧ§Ò¹¤ÇÒÁÃÍŒ ¹ãµŒ¾ÀÔ ¾ ¾Å§Ñ §Ò¹ÁËÒÊÁ·Ø à ¾Åѧ§Ò¹¤Å×¹è ¾Åѧ§Ò¹¹éÓ¢éÖ¹¹éÓŧ