ระบบจัดการแฟ้มสะสมงานอิเล็กทรอนิกส์ตามกรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษาแห่งชาติ: ทฤษฏีสู่การปฏิบัติ

โครงการตาํ ราอีเลริ น นงิ โครงการมหาวิทยาลัยไซเบอรไ ทย ระบบจดั การแฟมสะสมงานอเิ ล็กทรอนิกสต ามกรอบ มาตรฐานคุณวุฒิระดบั อุดมศกึ ษาแหงชาต:ิ ทฤษฎีสกู ารปฏบิ ัติ ส่งิ พมิ พ TCU พิมพครง้ั ท่ี 1 พุทธศักราช 2557 จาํ นวน 2,000 เลม Copyright 2014 © Thailand ประกอบ กรณีกิจ และ จินตวรี  คลายสังข ออกแบบปกและรูปเลม : ศศธิ ร ลิจันทรพร จดั พมิ พเผยแพร โครงการมหาวทิ ยาลยั ไซเบอรไทย สํานกั งานคณะกรรมการการอุดมศึกษา 328 ถนนศรีอยุธยา ราชเทวี กรงุ เทพมหานคร 10400 โทรศัพท 02-3545678 ตอ 2006, 02-6105233-9 โทรสาร 02-3545476 http://www.ThaiCyberU.go.th ขอมลู ทางบรรณานุกรม ประกอบ กรณีกิจ และ จินตวีร คลา ยสงั ข , ระบบจดั การแฟม สะสมงาน อิเล็กทรอนิกสตามกรอบมาตรฐานคุณวุฒริ ะดบั อุดมศึกษาแหง ชาต:ิ ทฤษฎสี ูการปฏิบัติ โครงการมหาวิทยาลัยไซเบอรไ ทย, สํานักงานคณะกรรมการการอดุ มศึกษา กรงุ เทพ: 2557 ….. หนา ISBN ……………………… 1. ระบบจัดการแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส 2. กรอบมาตรฐานคณุ วุฒริ ะดบั อุดมศึกษาแหงชาติ 3. ชอ่ื เร่ือง พมิ พท่ี บรษิ ทั สยามพรนิ้ ท จํากัด (SiamPrint Co.,Ltd) 115/69 ซอยรามอินทรา 40 แขวงนวลจนั ทรเขตบงึ กุม กรุงเทพฯ 10230 Tel 02-5088019, 02-5088024, 02-5088028, Fax 02-5092971-2

http://www.ThaiCyberU.go.th

ก โครงการมหาวิทยาลัยไซเบอรไทย สํานักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา มีพันธกิจท่ีสําคัญประการหน่ึง คือจัดหาและดูแลระบบคอมพิวเตอรสวนกลาง เพื่อใชบริหาร จัดการรายวิชาท่ีเปดสอนออนไลน พรอมทั้งมีระบบจัดการการเรียน (Learning Management System : LMS) ประกอบกับปจจุบันมหาวิทยาลัยสวนใหญของไทยใชระบบจัดการเรียนรู Moodle ซึ่งผลการสํารวจพบวาอาจารยสามารถใชระบบจัดการเรียนรู Moodle ในการจัด การเรียนการสอนไดถึงรอยละ 82 โครงการมหาวิทยาลัยไซเบอรไทย จึงเล็งเห็นความจําเปน ในการจัดหาระบบจัดการแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสท่ีสงเสริมการประเมินตามสภาพจริง ตามกรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษาแหงชาติ โดยเปนระบบฯ ท่ีสามารถใชงานรวมกับ ระบบจดั การเรยี นรู Moodle ได ซ่งึ ชวยอํานวยความสะดวกใหผสู อนและผูเรียนสามารถวัดและ ประเมนิ ผลตามกรอบมาตรฐานคณุ วฒุ ริ ะดับอดุ มศึกษาแหง ชาติดว ยวธิ กี ารประเมนิ ทหี่ ลากหลาย เนนการประเมินตามสภาพจริง อันจะสามารถเก็บหลักฐานและรองรอยตางๆ ท่ีแสดงใหเห็น เชิงประจักษวาผูเรียนไดรับการสงเสริมใหไดพัฒนาตนเอง ตามที่กรอบมาตรฐานคุณวุฒิฯ ไดก ําหนดไว หนังสือ “ระบบจัดการแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสตามกรอบมาตรฐานคุณวุฒิ ระดบั อุดมศกึ ษาแหงชาติ: ทฤษฎสี ูการปฏบิ ตั ”ิ เลม น้ี ไดรวบรวมแนวคิด หลักการ ผลงานวิจัย และวิธีการใชงานระบบจัดการแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส (TCU-EPMS) ทั้งในระดับผูดูแล ระบบ ผูสอน และผูเรียน ท่ีเขาใจงายสูการปฏิบัติไวอยางครบถวน นอกจากนี้ยังมีซีดีระบบฯ ซึ่งไดเผยแพรควบคูไปกับหนังสือเลมนี้ เพ่ือใหผูอานสามารถนําไปติดตั้งและทดลองใชงาน เพ่ือใหไ ดป ระโยชนส ูงสดุ อยางเปน รปู ธรรม

ข ในนามของโครงการมหาวิทยาลยั ไซเบอรไทย สํานักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา ขอขอบคุณผูชวยศาสตราจารย ดร.ประกอบ กรณีกิจ และรองศาสตราจารย ดร.จินตวีร คลายสังข ผูเขียนที่สามารถสรางสรรคผลงานทางวิชาการท่ีเปนประโยชนเลมนี้ ในการสงเสริม ความรูและทักษะการประเมินตามสภาพจริงดวยแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส ซ่ึงชวยยกระดับ การประเมินตามสภาพจรงิ ตามกรอบมาตรฐานคุณวฒุ ริ ะดบั อดุ มศึกษาแหง ชาตติ อ ไป (ผูชวยศาสตราจารย ดร. ฐาปนีย ธรรมเมธา) ผอู ํานวยการโครงการมหาวิทยาลัยไซเบอรไทย

ค ตามพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542 มาตรา 22 การจัดการศึกษา ตองยึดหลักวาผูเรียนทุกคนมีความสามารถ เรียนรูและพัฒนาตนเองได และถือวาผูเรียน มคี วามสาํ คญั ที่สุด กระบวนการจัดการศึกษา ตอ งสงเสรมิ ใหผ เู รียนสามารถพัฒนาตามธรรมชาติ และเต็มตามศักยภาพ และมาตรา 26 ใหสถานศึกษาจัดการประเมินผูเรียนโดยพิจารณาจาก พัฒนาการของผูเรียน ความประพฤติ การสังเกตพฤติกรรมการเรียน การรวมกิจกรรมและ การทดสอบควบคูไปในกระบวนการเรียนการสอนตามความเหมาะสมของแตละระดับ และรูปแบบการศึกษา ดังนั้นการประเมินผลตามแนวทางดังกลาวควรประเมินดวยวิธีการ และเครื่องมือที่หลากหลาย เพ่ือใหไดขอมูลตามสภาพจริงของผูเรียน อีกท้ังสํานักงาน คณะกรรมการการอุดมศึกษาไดกําหนดมาตรฐานการเรียนรูตามกรอบมาตรฐานคุณวุฒิ ระดับอุดมศึกษาของไทย ซึ่งกําหนดใหนิสิตนักศึกษาตองไดรับการพัฒนาจากประสบการณ ท่ไี ดร บั ระหวา งศกึ ษาในสถาบันอุดมศึกษาอยางนอย 5 ดาน ไดแก 1) ดานคุณธรรม จริยธรรม 2) ดานความรู 3) ดานทักษะทางปญญา 4) ดานทักษะความสัมพันธระหวางบุคคลและ ความรับผิดชอบ 5) ดานทักษะการวิเคราะหเชิงตัวเลข การสื่อสาร และการใชเทคโนโลยี สารสนเทศ จากแนวคิดดังกลาวพบวา แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสถือหนึ่งในเครื่องมือ ท่จี ะเขา มาชว ยตอบโจทยก ารพฒั นาและสงเสรมิ การเรยี นรูตามแนวทางที่ไดระบุไวไดเปนอยางดี โดยแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสเปนแนวทางหน่ึงในการประเมินตามสภาพจริงท่ีใชเทคโนโลยี คอมพิวเตอรและเครือขายชวยใหผูพัฒนาแฟมสะสมงานสามารถสะสมและจัดเก็บผลงาน ในหลายๆ รูปแบบ ไมวาจะเปนเสียง วิดีโอ รูปภาพ และขอความ โดยใชฐานขอมูลและ ไฮเปอรเท็กซเช่ือมโยงผลงานท่ีไดคัดเลือกตามเกณฑที่กําหนดไวเขาดวยกัน เพ่ือสะทอนใหเห็น

ง ถึงผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และพัฒนาการของผูเรียน (Barrett, 2000) อีกทั้งยังสามารถใช ประเมินผลงานของผูเรียนทั้งการประเมินความกาวหนา (formative) และการประเมินสรุปรวม (summative) ดวย นอกจากนี้กระบวนการของแฟมสะสมงานยังเปดโอกาสใหผูเรียนไดพัฒนา ความรู ความเขาใจ การวิเคราะห สังเคราะห การประยุกตใชความรู และการคิดอยาง มีวิจารณญาณ ภายใตความรวมมือจากหลายๆ ฝาย (Forker and Mcdonald, 1996; Klenowski, 1998) หนังสือเลมน้ีไดพัฒนามาจากผลจากการวิจัย โครงการวิจัยการพัฒนาระบบจัดการ แ ฟ ม ส ะ ส ม ง า น อิ เ ล็ ก ท ร อ นิ ก ส ต า ม ก ร อ บ ม า ต ร ฐ า น คุ ณ วุ ฒิ ร ะ ดั บ อุ ด ม ศึ ก ษ า แ ห ง ช า ติ ซงึ่ ไดร บั ทนุ สนบั สนุนจากสาํ นักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษาในป 2556 โดยผลจากงานวิจัย ดังกลาว ไดพัฒนามาจากการศึกษาความตองการจําเปน และการกําหนดแนวทางการพัฒนา ระบบฯ จากอาจารย 183 คน และนักศึกษา 261 คน อีกท้ังยังไดทดลองใชกับนักศึกษาจํานวน 90 คนใน 3 กลุมสาขาวิชา ไดแก วิทยาศาสตรเทคโนโลยี วิทยาศาสตรสุขภาพ และมนุษย ศาสตรและสังคมศาสตร มาแลว โดยผูใชระบบเห็นวาระบบฯ สามารถนําไปใชในสถานการณ จรงิ ไดอยางมปี ระสทิ ธภิ าพ โดยเฉพาะในเรอ่ื งของการเก็บรองรอยหลักฐานการเรียนรูตามกรอบ มาตรฐานคุณวฒุ ริ ะดบั อุดมศกึ ษาแหงชาติ บริบทดังกลาว จะเอ้ือตอผลลัพธการเรียนรูท่ีสงเสริม ใหผเู รียนสามารถพัฒนาตนเองไดเตม็ ตามศักยภาพมากยง่ิ ข้ึน ภายในหนังสือเลมน้ี ในบทท่ี1-4 จะเปนการนําเสนอแนวคิดทฤษฎีเกี่ยวกับ แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส การวัดและประเมินผล และกรอบมาตรฐานคุณวุฒิ ระดับอุดมศึกษาแหงชาติ เพื่อจะเปนขอมูลพ้ืนฐานใหผูสอนไดเขาใจถึงแนวทางการประเมิน ที่สอดคลองกับกรอบมาตรฐานคุณวุฒิฯ จากน้ันจะนํามาสูการปฏิบัติไดอยางไร โดยผูเขียนได นําเสนอคูมือการใชงานระบบจัดการแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสตามกรอบมาตรฐานคุณวุฒิ ระดับอุดมศึกษาแหง ชาติ โดยในบทที่ 5 จะเปนคูมือสําหรับผูสอน ในขณะท่ีบทที่ 6 จะเปนคูมือ สําหรับผูเรียน และในบทสุดทาย บทท่ี 7 จะเปนการการนําเสนอตัวอยางและกิจกรรม เพื่อสงเสริมความรูและทักษะการประเมินและการพัฒนาแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส ตามกรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษาแหงชาติ ที่ผูเขียนไดนํามาจากประสบการณ ท้ังจากการสอนและการวิจยั โดยหวังวาจะเปนประโยชนกบั ผอู า นไมมากกน็ อ ย สุดทายนี้ ผูเขียนขอขอบคุณโครงการมหาวิทยาลัยไซเบอรไทย สํานักงาน คณะกรรมการการอุดมศึกษา ที่ใหการสนับสนุนการจัดพิมพหนังสือเลมนี้เปนอยางดีย่ิงมา ณ โอกาสนดี้ วย ผูชว ยศาสตราจารย ดร. ประกอบ กรณีกจิ รองศาสตราจารย ดร. จนิ ตวีร คลายสังข สิงหาคม 2557

จ คาํ นิยม แฟมสะสมงานอเิ ล็กทรอนิกส หนา คํานาํ 1. ประเภทของแฟม สะสมงานอเิ ลก็ ทรอนกิ ส ก สารบญั 2. โครงสรา งแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสสําหรับผเู รียน ค บทท่ี 1 3. ข้ันตอนการพฒั นาแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนกิ ส จ บทท่ี 2 4. การใหขอ มลู ปอ นกลบั ในแฟม สะสมงานอิเลก็ ทรอนกิ ส 1 5. เครือ่ งมือในการพัฒนาแฟมสะสมงานอิเลก็ ทรอนิกส 2 6. ประโยชนข องแฟมสะสมงานอเิ ลก็ ทรอนิกส 3 7. กรณีศึกษาการออกแบบและพัฒนาแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส 6 สําหรับผูเรียนในการศึกษาข้ันพ้ืนฐานและอุดมศกึ ษา 12 12 7.1 แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสสําหรับผูเรียนในการศึกษา 14 ขนั้ พน้ื ฐาน 15 7.2 แฟมสะสมงานอเิ ลก็ ทรอนิกสส าํ หรับผูเรียนในระดบั อดุ มศกึ ษา 15 เกณฑก ารประเมินแบบรบู รคิ 20 1. ความหมายเกณฑก ารประเมนิ แบบรูบริค 27 2. ความสาํ คญั ของเกณฑการประเมนิ แบบ 27 3. องคป ระกอบของเกณฑการประเมินแบบรูบริค 28 4. การสรางเกณฑก ารประเมนิ แบบรูบรคิ 29 5. ตัวอยา งเกณฑก ารประเมนิ แบบรบู ริค 29 31

ฉ หนา บทที่ 3 การประเมนิ ตามกรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศกึ ษาแหง ชาติ 35 1. ความหมายของกรอบมาตรฐานคณุ วฒุ ริ ะดบั อดุ มศกึ ษาแหงชาติ 37 2. หลกั การสําคญั ของกรอบมาตรฐานคุณวุฒริ ะดับอุดมศึกษาแหงชาติ 37 3. โครงสรางและองคประกอบของกรอบมาตรฐานคุณวุฒิ 38 ระดับอดุ มศึกษาแหง ชาติ 4. การเรียนรูแ ละมาตรฐานผลการเรยี นรตู ามกรอบคณุ วฒุ ิ 39 ระดบั อุดมศึกษาของประเทศไทย 5. ประโยชนข องกรอบมาตรฐานคณุ วฒุ ิระดับอดุ มศกึ ษาแหง ชาติ 42 6. งานวจิ ยั ท่เี กย่ี วของกบั กรอบมาตรฐานคุณวฒุ ริ ะดบั อดุ มศกึ ษา 43 แหงชาติ บทที่ 4 คูมือการใชงานระบบจัดการแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสตามกรอบ 51 มาตรฐานคณุ วฒุ ิระดบั อุดมศึกษาแหงชาติ (สําหรบั ผดู แู ลระบบ) 1. การตดิ ตั้งระบบ TCU Epms เขา กบั mahara 53 2. การเชื่อมตอระหวาง Moodle และ Mahara 54 3. สวนประกอบทีส่ าํ คัญของระบบ TCU-EPMS 59 4. การตดิ ตง้ั Artefact ของ TCU-EPMS ลงใน Mahara 60 บทที่ 5 คูม ือการใชงานระบบจัดการแฟม สะสมงานอิเล็กทรอนิกสต ามกรอบ 65 มาตรฐานคณุ วฒุ ริ ะดับอดุ มศึกษาแหงชาติ (สาํ หรับผูสอน) 1. ระบบจดั การแฟมสะสมงานอเิ ลก็ ทรอนกิ ส (TCU EPMS Plugin) 66 2. การสรางรูปแบบ (template) ในระบบ 67 2.1 เมนู Page 68 2.2 การเลือกใชการเลอื กใชงานรปู แบบทมี่ อี ยู 71 2.3 การสรา งแมแ บบ 73 3. การสรา งกลมุ ผเู รียนและการแบง ปน 76 3.1 การสรา งกลุมผูเรียน 76 3.2 การแบง ปน หนาเพจ 78 4. การสรา งเกณฑก ารประเมนิ แบบรบู รคิ 80 4.1 การสรา งเกณฑก ารประเมิน 81 4.2 การเลอื กรูบรคิ มาใชใ นรายวชิ า 86

ช หนา 5. การประเมนิ แฟม สะสมงานของผูเรียน 88 5.1 การประเมนิ แฟม สะสมผลงานของผูเรยี นรายบคุ คล 89 5.2 การตรวจสอบผลการประเมนิ 91 5.2.1 การประเมนิ ผลผเู รียนในภาพรวม 92 5.2.2 การประเมนิ ผลผเู รียนรายบุคคล 92 5.2.3 การนาํ ออกผลการประเมิน 94 บทท่ี 6 คมู อื การใชงานระบบจัดการแฟม สะสมงานอเิ ล็กทรอนิกสตาม 97 กรอบมาตรฐานคณุ วุฒริ ะดบั อุดมศึกษาแหง ชาติ (สาํ หรบั ผเู รยี น) 1. ระบบจัดการแฟม สะสมงานอเิ ลก็ ทรอนิกส(TCU EPMS Plugin) 98 2. การเขาใชง านระบบจัดการ E-Portfolio 99 2.1 เมนู Page 100 2.2 เมนู Collections 103 2.3 เมนู Share 105 2.4 เมนู Export 106 3. เร่ิมตน การสรา ง E-portfolio 107 3.1 การสรา งสว นนํา 108 3.2 การสรา งสว นเน้ือหา 118 3.3 การแกไขเนอ้ื หาและจดั การขอ มูล 120 3.4 เครอ่ื งมอื การออกแบบเนอื้ หา 123 4. การแบง ปนหนา สะสมผลงาน 128

ซ 5. การประเมินดวยเกณฑการใหคะแนนแบบรูบริค หนา 5.1 การสรา งเกณฑป ระเมนิ สาํ หรบั ผเู รียน 131 5.2 การประเมนิ ดว ยเกณฑการใหค ะแนนแบบรูบรคิ 131 6. ตวั อยา งแฟมสะสมงานอิเลก็ ทรอนิกส 133 บทที่ 7 การนําเสนอตัวอยางและกิจกรรมเพื่อสงเสริมความรูและทักษะ 138 การประเมินและการพัฒนาแฟม สะสมงานอเิ ล็กทรอนกิ สตามกรอบ 143 มาตรฐานคุณวุฒริ ะดับอดุ มศกึ ษาแหง ชาติ 143 ตอนท่ี 1 ตัวอยางเกณฑการประเมินแบบรูบริคตามกรอบ 157 มาตรฐานคุณวุฒริ ะดับอุดมศึกษาแหงชาติทงั้ 5 ดา น 157 162 ตอนที่ 2 แนวทางการจัดการเรียนการสอนท่ีสอดคคลองกับการ 172 วดั และประเมนิ ผลและเคร่ืองมือการประเมนิ ตามสภาพจรงิ 1. แนวทางการจัดการเรียนการสอนที่สอดคลองกับกรอบ 177 คุณวุฒิระดับอุดมศึกษาของประเทศไทยดานคุณธรรม จริยธรรม 2. แนวทางการจัดการเรียนการสอนทส่ี อดคลองกับกรอบ คุณวุฒริ ะดับอดุ มศกึ ษาของประเทศไทยดา นความรู 3. แนวทางการจัดการเรียนการสอนท่ีสอดคลองกับกรอบ คุ ณ วุ ฒิ ร ะ ดั บ อุ ด ม ศึ ก ษ า ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ด า น ทั ก ษ ะ ทางปญญา ดานทักษะการคิดวิเคราะหเชิงตัวเลข การสื่อสาร และการใชเทคโนโลยีสารสนเทศ และ ดานทักษะทางวชิ าชีพ บรรณานุกรม



บทที่ 1 แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส 1 หัวใจสําคัญของการสอนท่ีประสบความสําเร็จคือ การประเมินผลท่ีนําไปสูการปรับปรุง การเรียนการสอน ทั้งนี้แบบทดสอบท่ีใชกันอยูแตเดิมวัดผลสัมฤทธิ์ของผูเรียนและ ใหภาพความสามารถของผูเรียนไดอยางจํากัด ทําใหผูเรียนใชความสามารถอยางจํากัด และใชทักษะการคิดขั้นตํ่า ไมสามารถเช่ือมโยงและแสดงความสัมพันธของผลงานที่ผูเรียน ทําในโรงเรียนหรือสถาบันการศึกษา (Cole et.al., 1998) การประเมินผลที่ดีนั้นจะชวยสงเสริม การเรียนรูของผูเรียน ทําใหผูเรียนมีความรับผิดชอบตอการเรียนรูของตน และมีสวนรวม ในการเรยี นรูและการประเมนิ โดยประเมินผลจากงานตามสภาพจริงของผูเรียนตามจุดมุงหมาย ทางการศึกษาท่ีตั้งไว อันจะชวยสะทอนใหเห็นถึงสภาพการจัดการเรียนการสอนและ ความสามารถของผูเรียนท่ีแทจริง ซึ่งเราเรียกวา การประเมินตามสภาพจริง ซึ่งวิธีการหนึ่ง ท่ีจะชวยใหการวดั และประเมนิ เปน ไปในแนวทางดังกลาวก็คอื การใชแฟม สะสมงาน การเก็บสะสมงานในแฟมสะสมงาน อาจารยผูสอนจําเปนตองเพ่ิมสถานที่สําหรับ การจัดเกบ็ และไมสะดวกในการคน หา ดังน้ันการบูรณาการเทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสาร เขากับแฟมสะสมงานจะทําใหเกิดความประหยัด รวดเร็ว และทําใหอาจารยผูสอนและผูเรียน ไดเรียนรูจากการบูรณาการเทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสารอยางยั่งยืน ดังนั้นการใช แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส ซ่ึงเปนการประเมินตามสภาพจริงที่ใชเทคโนโลยีคอมพิวเตอร ชวยใหผูเรียนสามารถจัดเก็บและสะสมผลงานไดในสื่อที่หลากหลาย โดยผูเรียนมีสวนรวม ในการกําหนดเน้ือหา เลือกเนื้อหา และการประเมินผล ตลอดจนการประเมินตนเองที่เนน การสะทอนความคิด และใชไฮเปอรเท็กซเช่ือมโยงผลงานที่ไดรับการคัดเลือกตามเกณฑ ที่กําหนดไวเขาดวยกัน สามารถสะทอนใหเห็นถึงพัฒนาการและผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนของ ผูเรียนไดเปนอยางดี (Barrett, 2000) นอกจากน้ีแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสยังสนับสนุนให ผูเรียนประเมินตนเอง และสนับสนุนใหอาจารยผูสอนและเพ่ือนใหขอมูลปอนกลับเก่ียวกับ ผลงานและแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสสําหรับนําเสนอของผูเรียนได ทําใหผูเรียนสามารถใช สารสนเทศดังกลา วปรบั ปรงุ ผลงานและการเรยี นรขู องตนเองได www.ThaiCyberU.go.th

2 บทท่ี 1 แฟมสะสมงานอเิ ลก็ ทรอนกิ ส แฟม สะสมงานอเิ ลก็ ทรอนิกส (Electronic Portfolio) แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสหมายถึง การสะสมผลงานตามจุดประสงคอยางเปนระบบ โดยใชเทคโนโลยีทางคอมพิวเตอรและเครือขายชวยใหผูเรียนสามารถจัดเก็บและสะสมผลงาน ไดในสื่อท่ีหลากหลาย เชน ขอความ เสียง ภาพน่ิง และภาพเคลื่อนไหว เปนตน โดยผูเรียน มีสวนรวมในการกําหนดเน้ือหา เลือกเนื้อหา และการประเมินผล ตลอดจนการประเมินตนเอง ที่เนนการสะทอนคิด และใชไฮเปอรเท็กซเชื่อมโยงผลงานท่ีไดรับการคัดเลือกตามเกณฑ ที่กําหนดไวเขาดวยกัน เพื่อสะทอนใหเห็นถึงพัฒนาการและผลสัมฤทธิ์หรือผลลัพธการเรียนรู ของผูเรียน (Barrett, 2000; Burgess and Holmes, 2000; Lamson et.al., 2001; ประกอบ กรณกี จิ , 2550) 1. ประเภทของแฟม สะสมงานอเิ ล็กทรอนิกส ในการพัฒนาแฟม สะสมงานอเิ ลก็ ทรอนิกสสามารถจําแนกประเภทได 2 แนวทาง ไดแ ก 1.1 การจําแนกตามจุดประสงคการจัดเก็บ โดยแบงแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส เปน 2 ประเภทใหญๆ คอื 1.1.1 แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสเชิงวิชาการ (Academic Electronic Portfolio) เปนแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสที่เก็บรวบรวมผลงานของบุคคล กลุมบุคคล และ หนวยงานในดา นการศกึ ษา โดยแสดงผลงานท่ีเกี่ยวของกับกิจกรรมการจัดการเรียนรู เพื่อแสดง ใหเห็นถึงความกาวหนา และพัฒนาการในทุกๆ ข้ันตอน นอกจากน้ียังสามารถนําไปใชประกอบ การสมัครเขาศึกษาตอ การเสนอผลงานทางวิชาการ หรือใชเปนหลักฐานประกอบการสมัคร เขา ทาํ งาน 1.1.2 แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสเชิงวิชาชีพ (Professional Electronic Portfolio) เปนแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสที่แสดงผลงานเก่ียวกับอาชีพ ความถนัด และ ความสามารถของบุคคลในสาขาอาชีพตางๆ เพ่ือนําไปใชประกอบการพิจารณาเล่ือนตําแหนง หรอื ใชเ ปน หลักฐานประกอบการสมคั รเขา ทาํ งาน 1.2 การจาํ แนกตามกระบวนการของการจดั เก็บ แบงไดด งั นี้ 1.2.1 แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสระหวางดําเนินการ (Working Electronic Portfolio) เปนแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสที่จัดเก็บหลักฐานซ่ึงแสดงถึงกระบวนการ ในการทํางาน ทั้งในดานความตั้งใจ การวางแผน การปฏิบัติงาน การแกปญหา การประเมิน

บทที่ 1 แฟมสะสมงานอเิ ลก็ ทรอนิกส 3 ตนเอง และการใหผูอื่นประเมิน ซึ่งปริมาณผลงานข้ึนอยูกับความตองการของเจาของ แฟมสะสมงานอเิ ลก็ ทรอนกิ สและผปู ระเมิน 1.2.2 แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสสําหรับนําเสนอ (Presentation Electronic Portfolio) เปนแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสที่จัดเก็บหลักฐานซึ่งไดรับการคัดสรร มาแลวจากเจาของแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส ซ่ึงจะแสดงใหเห็นถึงความสามารถ ความคิด สรา งสรรค และเอกลกั ษณข องเจา ของแฟมสะสมงานอเิ ล็กทรอนิกส ทั้งน้ีในการพัฒนาแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสสําหรับผูเรียน ควรจัดอยูในประเภท แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสเชิงวิชาการ และควรนําเสนอใน 2 ลักษณะน่ันคือ แฟมสะสมงาน อิเล็กทรอนิกสระหวางดําเนินการ ซ่ึงเปนการจัดเก็บหลักฐานที่แสดงถึงกระบวนการ ในการเรียนรู การสรางสรรคผลงาน การวางแผนและการปฏิบัติงาน การประเมินตนเอง การสะทอนคิด และการใหผูอ่ืนประเมิน และแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสสําหรับนําเสนอ ซึ่งเปนแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสที่ไดรับการคัดสรรผลงานจากผูพัฒนาแฟมสะสมงาน อิเล็กทรอนิกส ท่ีแสดงใหเห็นถึงพัฒนาการ ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหรือผลลัพธการเรียนรู คุณลักษณะ ความคิดสรางสรรค และความสามารถพิเศษอันเปนเอกลักษณของผูพัฒนา แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนกิ ส 2. โครงสรา งแฟมสะสมงานอเิ ลก็ ทรอนกิ สส ําหรับผูเรยี น ประกอบ กรณีกิจ (2552) และประกอบ กรณีกิจ และจินตวีร คลายสังข (2557) ได นําเสนอโครงสรางแฟมสะสมงานสําหรับผูเรียน โดยมีโครงสรางหลัก 4 สวน ไดแก สวนนํา สวนเน้อื หา สวนการประเมินผลงาน และภาคผนวก 2.1 สวนนํา ประกอบดวย หนาปก (โฮมเพจ) ประวัติของผูพัฒนาแฟมสะสมงาน อเิ ลก็ ทรอนิกส และจดุ มุง หมายหรือจุดประสงคของการพัฒนาแฟมสะสมงานอเิ ล็กทรอนิกส www.ThaiCyberU.go.th

4 บทท่ี 1 แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส ภาพท่ี 1.1 โฮมเพจของแฟม สะสมงานอเิ ลก็ ทรอนกิ ส 2.2 สวนเนื้อหา ไดแก ผลงานท่ีสรางข้ึนจากการเรียนรู ซ่ึงมีความหลากหลาย ในแตละสาขาวิชา เชน รายงานหรือผลการคนควาขอมูล ภาพการทดลองและผลการทดลอง การบานประจําสปั ดาห และผลงานทางศิลปะ เปนตน ท้ังนี้ผลงานที่จัดเก็บจะอยูในรูปแบบไฟล อเิ ล็กทรอนิกสทเ่ี หมาะสมกบั เน้ือหาของผลงาน ไดแ ก ไฟลเอกสาร ไฟลงานนําเสนอ ไฟลภาพนิ่ง ไฟลภาพเคล่ือนไหว ไฟลเสียง และไฟลวิดีโอ เปนตน นอกจากนี้ยังสามารถใชวิธีการเช่ือมโยง ผลงานจากเคร่ืองมือออนไลนที่เหมาะสมกับศาสตรการสอนตางๆ ไดแก Online Sticky Note, Google Application (Document, Spreadsheet, Drawing และ Presentation), Pinterest เปนตน

บทที่ 1 แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนกิ ส 5 ภาพที่ 1.2 การเชอื่ มโยงผลงานไปยงั เครือ่ งมือเรยี นรอู อนไลน ภาพที่ 1.3 หลักฐานการเรยี นรูจ าก Social Sticky Note www.ThaiCyberU.go.th

6 บทท่ี 1 แฟมสะสมงานอเิ ล็กทรอนิกส 2.3 สวนการประเมินผลงาน ไดแก บันทึกการสะทอนคิดตอผลงานของตนเอง บันทึกการประเมินตนเอง บันทึกการใหขอมูลปอนกลับและการประเมินจากอาจารยผูสอนหรือ ผูชว ยสอน และบนั ทึกการใหข อมลู ปอ นกลบั และการประเมินจากเพ่ือนรว มช้ัน ภาพที่ 1.4 การสะทอ นคดิ ดวยวดิ โี อ 2.4 ภาคผนวก ไดแก เอกสารที่เกี่ยวของกับการเรียนรายวิชา แตไมใชผลงานของ ผูเรียน เชน ประมวลรายวิชา และเอกสารประกอบการสอน เปน ตน 3. ข้ันตอนการพฒั นาแฟมสะสมงานอเิ ลก็ ทรอนิกส ประกอบ กรณีกิจ (2552) และประกอบ กรณีกิจ และจินตวีร คลายสังข (2557) ไดเสนอ กระบวนการในการพัฒนาแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสซง่ึ มขี ้ันตอนในการดําเนินการ 7 ข้ันตอน ไดแ ก ขัน้ ตอนท่ี 1 เตรียมเคร่ืองมือและเตรียมผูเกี่ยวของกบั แฟม สะสมงานอเิ ล็กทรอนิกส 1. กําหนดเคร่ืองมือท่ีจําเปนสําหรับการจัดทําแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส ซ่ึงมสี งิ่ ทค่ี วรพิจารณา 2 ดา น คอื ฮารดแวร และซอฟตแ วร 1.1 ฮารดแวร ไดแก เคร่ืองคอมพิวเตอรท่ีมีอุปกรณพ้ืนฐาน อุปกรณมัลติมีเดีย และสามารถเชื่อมตออินเทอรเน็ตได นอกจากนี้อาจมีอุปกรณตอพวงอื่นๆ ซ่ึงจะชวยใหผูเรียน สามารถสรางผลงานในรูปแบบอิเล็กทรอนิกสไดดีมากย่ิงข้ึน เชน สแกนเนอร กลองดิจิทัล กลอ งถา ยวิดโี อ ไมโครโฟน และลําโพง เปน ตน

บทท่ี 1 แฟมสะสมงานอิเลก็ ทรอนิกส 7 1.2 ซอฟตแวร ไดแก โปรแกรมประยุกตพื้นฐานที่จําเปนสําหรับใหผูเรียน สรางผลงานเพ่ือจัดเก็บในแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส ซ่ึงประกอบดวย โปรแกรมประมวลผล คาํ โปรแกรมสเปรดชีท โปรแกรมนําเสนองาน และโปรแกรมกราฟก และมัลติมเี ดีย 2. กําหนดผูเกี่ยวของกับแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส โดยผูเกี่ยวของกับแฟมสะสม งานอิเล็กทรอนิกส ไดแก อาจารยผูสอน ผูชวยสอน ผูเรียน และผูชมอ่ืนๆ เชน ผูบริหารคณะ หรือสถาบัน ผูบริหารหลักสูตร เพื่อนนิสิต/นักศึกษา และอาจารยท่ีปรึกษาหรืออาจารยภายใน คณะหรอื สถาบัน เปน ตน 3. กําหนดระดับความสามารถทางเทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสารของ ผูเกี่ยวของกับแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส อาจารยผูสอน ผูเรียน และผูเก่ียวของกับ แฟมสะสมงานอเิ ล็กทรอนิกสควรมีความสามารถทางเทคโนโลยสี ารสนเทศและการส่อื สาร ดังนี้ (1) ความสามารถในการใชงานคอมพิวเตอรเบื้องตน (2) ความสามารถในการใชงาน Microsoft Windows เบื้องตน (3) ความสามารถในการใชงานอินเทอรเน็ตเบ้ืองตน (4) ความสามารถ ในการใชงาน Microsoft Office เบ้ืองตน (5) ความสามารถในการจัดการภาพเบ้ืองตน และ (6) ความสามารถในการใชงานเคร่ืองมอื พัฒนาแฟม สะสมงานอิเล็กทรอนิกส 4. เตรียมเคร่ืองมือท่ีจําเปนสําหรับการจัดทําแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส โดยจัดเตรียมอุปกรณตางๆ และซอฟตแวรที่เก่ียวของใหพรอมใชงาน เพื่อใหผูเรียนสามารถ สรา งผลงานและเกบ็ สะสมงานดวยเครื่องมอื พฒั นาแฟม สะสมงานอเิ ล็กทรอนกิ สไ ด 5. เตรียมผูเกี่ยวของกับแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส โดยปฐมนิเทศผูเรียนและ ผเู กย่ี วขอ งเกยี่ วกับการพฒั นาแฟมสะสมงานอเิ ลก็ ทรอนิกส ตลอดจนแนะนําการใชงานเคร่อื งมอื พัฒนาแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสใ หแ กผูเ รียนและผเู กย่ี วของ ข้ันตอนที่ 2 กําหนดจุดมงุ หมาย เน้ือหา และเกณฑการประเมนิ แฟมสะสมงาน 1. กําหนดจดุ มุงหมายของการจัดทําแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส โดยอาจารยผูสอน และผูเรียนรวมกนั กําหนดจุดมุงหมายของการพัฒนาแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส ท้ังนี้อาจารย ผูสอนอาจกําหนดจุดมุงหมายของการพัฒนาแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสมากอนแลวใหผูเรียน รวมแสดงความคิดเห็น ซ่ึงโดยทั่วไปจุดมุงหมายของการพัฒนาแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส มดี ังน้ี 1.1 เพื่อสะทอนใหเห็นถึงผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและพัฒนาการของนิสิต จากการเรยี นรูในรายวชิ า 1.2 เพื่อใหนิสิตสามารถประเมินตนเองไดจากการสะทอนความคิดในงาน ของตนเอง 1.3 เพ่ือใหนสิ ติ สามารถพฒั นาตนเองดานเทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสาร www.ThaiCyberU.go.th

8 บทที่ 1 แฟมสะสมงานอเิ ล็กทรอนกิ ส 2. กําหนดเน้ือหาหรือผลงานท่ีจะทําการสะสมตามจุดมุงหมายของการพัฒนา แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส โดยมีโครงสรางซ่ึงไดอธิบายไวขางตน ไดแก สวนนํา สวนเนื้อหา สวนการประเมนิ ผลงาน และภาคผนวก 3. กําหนดเกณฑการประเมินแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส โดยอาจารยผูสอนและ ผูเรียนรวมกันกําหนดเกณฑการประเมินผลงานแตละชิ้นสําหรับใหผูเรียนประเมินตนเอง ใหเพื่อนรวมชั้นประเมิน ตลอดจนใหอาจารยผูสอนหรือผูชวยสอนประเมินผลงาน และประเมิน แฟมสะสมงานสําหรับนําเสนอ ท้ังนี้ในการประเมินแฟมสะสมงานสําหรับนําเสนอ ควรพิจารณาจากประเด็นตอไปนี้ (1) การเลือกหลักฐานหรือตัวอยางผลงาน (2) การสะทอน ความคิด (3) การใชสื่อมัลติมีเดีย (4) การอธิบายประกอบหลักฐาน (5) การจัดเคาโครงและ ขอความ (6) ความถูกตองของไวยากรณและการสะกดคํา และ (7) ความเรียบรอยสมบูรณ ของแฟม สะสมงานอิเลก็ ทรอนกิ ส ข้นั ตอนที่ 3 เก็บรวบรวมผลงานหรือหลักฐานในแฟมสะสมงานช่ัวคราว และสะทอน คดิ ตอ ผลงานของตนเอง 1. สรางผลงานที่จะเก็บรวบรวม ซ่ึงเปนผลงานที่สรางข้ึนจากการเรียนรู และอยูในรูปแบบไฟลอิเล็กทรอนิกส เชน รายงานหรือผลการคนควาขอมูล ภาพการทดลอง และผลการทดลอง การบา นประจําสัปดาห และผลงานทางศลิ ปะ เปน ตน 2. จดั เกบ็ ผลงานดวยเคร่อื งมอื พฒั นาแฟม สะสมงานอิเล็กทรอนกิ ส 3. สะทอนความคิดตอผลงานของตนเอง โดยเปนการสํารวจท่ีเกิดข้ึนในกระบวนการ เรียนรู โดยเกิดข้ึนในระหวางดําเนินกิจกรรม และภายหลังดําเนินกิจกรรม ซึ่งชวยใหผูเรียน พิจารณาไตรตรองอยางรอบคอบเกี่ยวกับการตัดสินใจในผลงานของตนเอง ท้ังนี้อาจารยผูสอน ควรเตรียมคําถามนํา เพื่อใหผูเรียนสามารถสะทอนความคิดโดยการตอบคําถามนําท่ีผูสอน เตรียมไวใ ห เชน 3.1 นสิ ติ /นกั ศึกษามคี วามคดิ เหน็ หรือรสู ึกอยางไรตอ ผลงานชิน้ นี้ 3.2 นสิ ิต/นกั ศกึ ษาใชเวลาทาํ ผลงานชนิ้ นน้ี านเทา ใด 3.3 ผลงานชนิ้ นี้มจี ุดเดน และจดุ ดอยอยา งไร 3.4 นสิ ติ /นกั ศกึ ษามปี ญ หาอะไรบา งในการทําผลงานชน้ิ น้ี 3.5 นสิ ิต/นักศึกษาแกป ญ หาน้นั อยา งไร 3.6 นสิ ิต/นกั ศึกษาเรียนรูอ ะไรบา งจากการสรางผลงานช้ินน้ี 3.7 นสิ ิต/นกั ศกึ ษาไดแ นวทางในการพฒั นางานชิน้ ตอ ไปอยางไรบา ง 4. ออกแบบแฟม สะสมงานที่มเี อกลกั ษณเฉพาะตวั

บทท่ี 1 แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนกิ ส 9 ขนั้ ตอนท่ี 4 ประเมินตนเอง การจัดกิจกรรมใหผูเรียนไดประเมินตนเอง โดยพิจารณา ไตรตรอง ตรวจสอบ และ ตัดสินความกาวหนาของตนเอง โดยผูเรียนเปนผูรวบรวมขอมูล ตีความหมาย และตัดสิน คุณภาพ ตลอดจนคิดคนวิธีการแกไขปรับปรุง และพัฒนาผลงานดวยตนเอง ซ่ึงจะสงเสริม ใหผูเรียนมีความสนใจในกิจกรรมการเรียนท่ีโรงเรียน มีผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนเพ่ิมข้ึน เปด โอกาสใหผเู รียนเขาใจผลการกระทําของตนไดด ีย่งิ ขน้ึ และสงเสริมการเห็นคณุ คา ในตนเอง จะเห็นวา ในข้ันตอนที่ 3 การสะทอนคิดตอผลงานของตนเอง และการประเมินตนเอง ในข้ันตอนท่ี 4 มีความสัมพันธกัน โดยการสะทอนคิดเปนสวนหน่ึงของการประเมินตนเอง ซ่ึงจะชวยใหผูเรียนรับรูขอมูล กลั่นกรอง และตัดสินใจในผลงานของตนเอง ซึ่งการสะทอน ความคดิ มุงเนน ท่ีการสํารวจในทุกข้ันตอนของการเรยี นรขู องผูเรียน ในขณะที่การประเมินตนเอง มุงเนนท่ีการตัดสินความสามารถของตนเองตามเกณฑท่ีกําหนดไว ทั้งน้ีในการประเมินตนเอง ผูเรียนจะไดรับขอมูลสองประเภทคือ (1) ขอมูลท่ีไดจากการเปรียบเทียบความถูกตอง ในการทํางานกับเกณฑประเมิน ซึ่งหากพบวาการทํางานหรือผลงานสูงกวาเกณฑผูเรียน จะรับรูวาตนเองสามารถเอาชนะความทาทายน้ีได และจะแสวงหาความทาทายในระดับท่ียาก ขึ้นตอไป ดังน้ันในการมอบหมายงาน อาจารยผูสอนจึงควรมอบหมายงานที่มีระดับความยาก งายหลายระดับ และ (2) ขอมูลท่ีไดจากการบันทึกคะแนนความถูกตองของตนเอง ซ่ึงจะทําให ผูเรียนมองเห็นความกาวหนาของตน ทําใหเกิดความทาทาย และเปนขอมูลท่ีนํามาใช ในการตัดสินใจหรอื เปล่ยี นแปลงทางเลอื กในการสรางผลงานหรือการเรยี นรูของผเู รยี น www.ThaiCyberU.go.th

10 บทท่ี 1 แฟมสะสมงานอิเลก็ ทรอนกิ ส ภาพท่ี 1.5 เกณฑป ระเมินแบบรบู รคิ และแบบประเมนิ ซึ่งสรา งดว ย Google Form

บทท่ี 1 แฟมสะสมงานอเิ ล็กทรอนิกส 11 ข้ันตอนท่ี 5 คดั เลอื กผลงานเพอ่ื จดั ทาํ แฟม สะสมงานสําหรบั นําเสนอ การพิจารณาคัดเลือกผลงาน เพื่อตอบสนองตอจุดมุงหมายของแฟมสะสมงาน อเิ ล็กทรอนิกสท พ่ี ัฒนาขน้ึ โดยมีกจิ กรรมการคดั เลอื กผลงาน ดงั นี้ 1. เลือกผลงานทตี่ อ งการจดั เกบ็ ในแฟมสะสมงานสาํ หรับนําเสนอ 2. เขียนขอความสะทอนคิดที่มีตอผลงาน โดยอธิบายถึงเหตุผลในการเลือกผลงาน ในสัปดาหน้ัน ซึ่งอาจารยผูสอนสามารถเตรียมคําถามนําใหนิสิตสะทอนความคิดได เชน “เพราะเหตใุ ดนิสิต/นักศึกษาจึงตดั สนิ ใจเลอื กผลงานชน้ิ น้ีเพ่อื เกบ็ สะสมในแฟมสะสมงานสําหรบั นาํ เสนอ” ข้นั ตอนท่ี 6 นําเสนอแฟม สะสมงานสําหรบั นาํ เสนอ การจัดแสดงแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสในรูปแบบเว็บเพจ เพื่อใหกลุมผูเก่ียวของ กบั แฟม สะสมงานไดช ม ซ่งึ การจัดแสดงแฟม สะสมงานจะทาํ ใหเกิดการยอมรับคุณคาของผลงาน และสรางความภาคภมู ใิ จใหแกผ เู รยี น โดยมกี จิ กรรมดังนี้ 1. ออกแบบแฟม สะสมงานสาํ หรบั นาํ เสนอใหมีเอกลกั ษณเ ฉพาะตัว 2. แสดงผลงานแกผูชม ซ่ึงสามารถทําไดใน 2 ระดับคือ การแสดงผลงานในรูป แบบเว็บเพจ ซึ่งผูชมสามารถเขาถึงไดบนเวิลดไวดเว็บ และการแสดงผลงานในรูปแบบ นิทรรศการ โดยการนําผลงานบนเวิลดไวดเว็บของผูเรียนมาจัดแสดงเปนนิทรรศการ โดยใหผูเรียนมีสวนรวมกําหนดรูปแบบการนําเสนอก็จะชวยยกระดับการยอมรับคุณคา ของผลงานและความภาคภมู ใิ จใหแกผ ูเรียนมากย่ิงข้ึน ข้นั ตอนที่ 7 ประเมนิ ผลแฟม สะสมงานสาํ หรบั นําเสนอ การประเมินแฟมสะสมงานสําหรับนําเสนอ โดยพิจารณาความสอดคลองหรือ ความสัมพันธระหวางจุดมุงหมายและหลักฐานตางๆ ในแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส ท้ังนี้ส่ิงสําคัญของการประเมินแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสก็คือ การสรางเกณฑการประเมิน ท่ีไดมาตรฐานสําหรับผูประเมิน โดยวิธีการที่นิยมใชก็คือ การประเมินโดยใชเกณฑการประเมิน แบบรูบริค ซึ่งอาจารยผูสอนและผูเรียนรวมกันกําหนดขึ้น โดยผูเขียนไดนําเสนอกรอบ การพิจารณาสําหรับเกณฑการประเมินแฟมสะสมงานสําหรับนําเสนอ 7 ประเด็น ไวในข้ันตอนท่ี 2 การกําหนดจุดมุงหมาย เนื้อหา และเกณฑการประเมินแฟมสะสมงาน ขอ ที่ 3 การกาํ หนดเกณฑการประเมนิ แฟมสะสมงานอเิ ล็กทรอนกิ ส www.ThaiCyberU.go.th

12 บทท่ี 1 แฟมสะสมงานอเิ ลก็ ทรอนิกส 4. การใหขอ มูลปอ นกลบั ในแฟมสะสมงานอิเลก็ ทรอนกิ ส การใหขอมูลปอนกลับในแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสเปนการใหขอมูลเกี่ยวกับผลงาน ท่ีผูเรียนเก็บสะสมในแฟมสะสมงานแกผูเรียน เพื่อใหผูเรียนทราบวาผลงานของตนเอง อยูในระดับใด ซึ่งจะมีประโยชนในการแกไขขอบกพรอง ชวยใหผูเรียนเกิดการเรียนรูเพิ่มเติม และเกิดประสิทธิภาพในการทํากิจกรรมหรือสรางผลงานครั้งตอไป ตลอดจนเปนการเสริมแรง ทางบวกใหแกผูเ รียนไดเปนอยางดีอีกดวย ทั้งนี้ในการพัฒนาแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส อาจารยผูสอนควรใหขอมูลปอนกลับ ท่ีเฉพาะเจาะจงแกผูเรียน นั่นคือการใหคะแนน การระบุขอผิดพลาด และการบอกแนวทาง ในการปรับปรุงแกไขผลงาน เพ่ือที่ผูเรียนจะไดนําคําแนะนําดังกลาวไปปรับปรุงผลงาน ของตนเองใหด ีย่ิงขึน้ ซึ่งจะสง ผลใหผ ลสัมฤทธิข์ องผเู รียนสงู ขึ้นตามไปดวย เพราะผูเรียนตองการ ขอมูลปอนกลับที่เฉพาะเจาะจงกับตนเอง มีการบอกจุดเดนจุดดอย หรือระบุขอผิดพลาด ซ่ึงจะเปนประโยชนกับผูเรียนมากกวาการใหขอมูลปอนกลับที่คลุมเครือ (ประกอบ กรณีกิจ, 2552; Konold et.al., 2004; Smith & Gorald, 2005) 5. เครือ่ งมอื ในการพฒั นาแฟมสะสมงานอเิ ลก็ ทรอนกิ ส ในการพัฒนาแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสมีเครื่องมือในการพัฒนาที่หลากหลาย ท้ังโปรแกรมคอมพิวเตอรซึ่งเปนเครื่องมือแบบออฟไลน และเคร่ืองมือบนออนไลน นอกจากน้ี ยังมีเทคโนโลยีเว็บ 2.0 ซึ่งมีเคร่ืองมือสงเสริมกระบวนการพัฒนาแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส เชน บล็อก วิกิ และเครอื ขายสงั คมออนไลน (Social networking) เปนตน (Barrett, 2009) Barrett (2008) ไดจําแนกเคร่ืองมือสําหรับพัฒนาแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส เปน 6 ประเภท ไดแ ก 1. เคร่ืองมือในการสรางแฟมสะสมงาน (Authoring Tools) เปนโปรแกรมที่สราง แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสแบบออฟไลน ซึ่งเครื่องมือเหลาน้ีจะนําเสนอแฟมสะสมงาน อิเล็กทรอนิกสดวยซีดีหรือดีวีดี โดยโปรแกรมเหลาน้ีไดแก (1) โปรแกรมสรางเว็บ เชน Iweb และ DreamWeaver เปนตน (2) โปรแกรมสรางเอกสารหรือนําเสนอผลงาน เชน Microsoft Office (Word และ PowerPoint) เปนตน และ (3) โปรแกรมสรางสื่อประสม เชน Windows Movie Maker และ iMovie เปนตน

บทที่ 1 แฟมสะสมงานอิเลก็ ทรอนกิ ส 13 2. ผูใหบริการเว็บแบบคงที่ (Static Web Services) เปนเว็บไซตที่ใหบุคคลหรือ สถาบันสรางและนําเสนอแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสบนออนไลนดวยเทคโนโลยีเว็บ 1.0 ซึ่งมปี ฏิสัมพนั ธเพยี งเลก็ นอ ยหรอื ไมมีเลย เชน eFolio Minnesota เปนตน 3. ผูใหบริการเว็บแบบมีปฏิสัมพันธ (Interactive Web Services) เปนผูใหบริการ เว็บท่ีใชเทคโนโลยีเว็บ 2.0 ซึ่งชวยใหบุคคลหรือสถาบันท่ีรับบริการสรางและนําเสนอ แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสแบบมีปฏิสัมพันธ โดยอนุญาตใหมีการโตตอบ และใหขอมูล ปอนกลับ ตลอดจนคําแนะนําหรือการแกไขรวมกัน (collaborative editing) แกผูรับบริการ เชน WordPress, WikiSpaces, Google Sites และ EduSpaces เปนตน 4. โปรแกรมที่ตองมีเซิรฟเวอรรองรับ (Software - Server required) โดยสถาบัน ที่ตองการใชเคร่ืองมือประเภทนี้ตองติดต้ังโปรแกรมบนคอมพิวเตอรที่ทําหนาที่เปนเซิรฟเวอร และสนับสนุนใหบุคคลหรือสถาบันที่ติดต้ังเคร่ืองมือนี้สามารถสรางและนําเสนอแฟมสะสมงาน อิเล็กทรอนิกสแบบมีปฏิสัมพันธ เชนเดียวกับผูใหบริการเว็บแบบมีปฏิสัมพันธในขอ 3 โดยเคร่ืองมือประเภทนี้ไมมีระบบจัดการขอมูลในการประเมินผลที่เกี่ยวของกับแฟมสะสมงาน อเิ ล็กทรอนกิ ส เชน Blackboard, Mahara, Moodle : Moofolio และ Drupal เปนตน 5. ผูใหบริการแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส (Hosted Services) เปนผูใหบริการ แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส ซ่ึงสถาบันที่นํามาใชไมตองติดตั้งโปรแกรมบนคอมพิวเตอร ทีท่ าํ หนาที่เปนเซริ ฟ เวอรข องตนเอง ทงั้ น้ีโดยทว่ั ไปจะสนับสนนุ การสรางและนําเสนอแฟมสะสม งานอิเล็กทรอนิกสแบบมีปฏิสัมพันธเชนเดียวกับขอ 3 และ 4 อีกท้ังยังไมมีระบบจัดการขอมูล ในการประเมินผลท่ีเก่ียวของกับแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส เชน Think.com, Digication, Pupil Pages และ My eCoach เปนตน 6. ผูใหบริการแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสที่มีระบบการประเมินผล (Assessment Systems - Hosted Services) เปนผูใหบริการแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส ซึ่งสถาบัน ที่นํามาใชไมตองติดตั้งโปรแกรมบนคอมพิวเตอรที่ทําหนาท่ีเปนเซิรฟเวอรของตนเอง และสนับสนุนการสรางและนําเสนอแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสแบบมีปฏิสัมพันธเชนเดียวกับ ขอ 5 นอกจากน้ียังมีระบบจัดการขอมูลในการประเมินผลที่เกี่ยวของกับแฟมสะสมงาน อเิ ลก็ ทรอนิกส เชน TaskStream, Chalk & Wire และ FolioTek เปน ตน www.ThaiCyberU.go.th

14 บทท่ี 1 แฟมสะสมงานอเิ ล็กทรอนกิ ส TCU-EPMS เปนระบบการจัดการแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส โดย ประกอบ กรณีกิจ และจินตวีร คลายสังข (2557) ไดพัฒนาขึ้น มีคุณลักษณะเชนเดียวกับเครื่องมือ ประเภทที่ 4 น่ันคอื โปรแกรมท่ีตองมเี ซิรฟ เวอรรองรับ และสามารถสรางและนําเสนอแฟมสะสม งานอเิ ล็กทรอนิกสแ บบมีปฏสิ มั พันธ และประเภทท่ี 6 ซึ่งมรี ะบบจัดการขอมูลในการประเมินผล ท่ีเกี่ยวของกับแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส เพื่อเปนเครื่องมือสําหรับอํานวยความสะดวกให ผเู รียนสามารถเก็บสะสมผลงานในรูปแบบส่ืออิเล็กทรอนิกส โดยออกแบบในรูปแบบเว็บเพจทํา ใหผเู รียนสามารถนําเสนอผลงานบนเวิลดไวดเว็บ และเปดโอกาสใหอาจารยผูสอนสามารถสราง เกณฑการประเมนิ และใหข อ มลู ปอนกลบั แกผ ูเรยี นได 6. ประโยชนของแฟมสะสมงานอเิ ล็กทรอนิกส Burgess and Holmes (2000) ไดนําเสนอประโยชนของการใชแฟมสะสมงาน อเิ ล็กทรอนกิ สในการจัดกจิ กรรมการเรยี นรูใหแกผ ูเรยี น ดงั น้ี 1. แฟม สะสมงานอิเล็กทรอนิกสช วยสง เสรมิ กจิ กรรมการเรียนรูของผูเรยี น คอื ผูเ รยี น จะไมเปนแตเพียงผูรับเทาน้ัน แตกลับมาเปนผูควบคุมการศึกษาเรียนรูดวยตัวของผูเรียนเอง เพราะแฟมสะสมงานชวยใหผเู รยี นสรา งจดุ มงุ หมายการเรียนรรู วมกนั 2. แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสจะเปนแรงจูงใจใหกับผูเรียน ผลงานที่แสดงบน เวิลดไวดเว็บจะเปนแรงจูงใจใหผูเรียนมุงมั่นสรางผลงานของตนเอง ผูเรียนจะรูสึกภูมิใจ เม่อื ไดน าํ ผลงานทีผ่ เู รียนไดส รางข้ึน นาํ เสนอผลงานบนเวลิ ดไวดเ ว็บไปทวั่ โลก 3. แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสเปนเคร่ืองมือของการอธิบายผลงานของผูเรียน แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสเปนสิ่งท่ีจะอธิบายระหวางผูเรียนกับผูเรียน ผูปกครองกับผูสอน และผูปกครองกับผูเรียน ใหเพ่ิมความเขาใจในความสามารถของผูเรียนดวยการตรวจสอบจาก ผลงานของผูเรยี น 4. แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสชวยแสดงขอมูลปอนกลับ แฟมสะสมงาน อิเล็กทรอนิกสเปนการวัดผลที่มีประสิทธิภาพของเปาหมายการเรียนรู ซ่ึงสงผลตอยุทธศาสตร การเรียนรูและความรูในการนําเสนออยางชัดเจน ทั้งหมดน้ีจะนําไปสูระบบของผลปอนกลับ หลายๆ กระบวนการในการศึกษา นอกจากจะเปนผลปอนกลับกับผูเรียนแลวยังสงผลตอขอมูล ปอนกลบั ตอครแู ละผบู รหิ ารเพอื่ ปรบั ปรงุ การศึกษาตอ ไป

บทท่ี 1 แฟมสะสมงานอเิ ล็กทรอนกิ ส 15 5. แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสเปนการจัดแสดงผลงานไดตรงจุด ผูปกครอง ผูบริหาร หรือผูสอนท่ีชอบเปรียบเทียบผลงานของผูเรียนกับคนอื่นๆ หรือโรงเรียนอื่นๆ แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสจะเปนวิธีการท่ีมีประสิทธิภาพในการแสดงผลงานของผูเรียน ในมาตรฐานทส่ี งู 6. แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสสะดวกตอการเขาถึงผลงาน ขอดีของแฟมสะสมงาน อเิ ลก็ ทรอนิกสคือสามารถเขา ถึงผลงานของผูเรียนไดงา ย ผลผลิตของการเรยี นรขู องผูเ รียนพรอม ที่จะใหผูเรียน ผูปกครอง ผูสอน ผูบริหาร เขาไปศึกษาและคนหาไดงาย อีกท้ังประหยัดเนื้อท่ี จดั เก็บ และสามารถเขา ถึงไดจ ากทวั่ ทกุ มุมโลก 7. แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสสามารถจัดเก็บไดในส่ือที่หลากหลาย การเรียนของ ผูเรียนอาจงายตอการจัดเก็บในแฟมหรือสมุดบันทึก แตตัวอยางการอาน วัสดุ 3 มิติ อารตเวิรก ภาพสเกตช หรือภาพเคลื่อนไหวน้ันไมสามารถกระทําได แตแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส มีความเปนไปไดสูงในการจัดเก็บวัสดุดังกลาวในส่ือท่ีแตกตางกันไปในแฟมสะสมงาน อิเลก็ ทรอนกิ ส 8. แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสปรับปรุงแกไขไดสะดวก เนื้อหาที่นําเสนอใน เวิลดไวดเว็บสามารถปรับปรุงแกไขไดทันที เมื่อผูเรียนตองการ ซ่ึงท้ังนี้ขึ้นอยูกับความสามารถ และความกาวหนา ในการเรยี นรูของผูเรยี นเอง 9. แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสสามารถนํามาอางอิงรวมกันได เมื่อตองการสําเนา ผลงานหลายๆ ชน้ิ ไปใชในหัวขออ่ืนๆ การใชแ ฟม สะสมงานอเิ ลก็ ทรอนิกสส ามารถท่ีจะเช่ือมโยง เพือ่ นําไปอา งองิ ไดส ะดวกกวา การใชแ ฟม สะสมงานแบบเดมิ 7. กรณีศึกษาการออกแบบและพัฒนาแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสสําหรับผูเรียนใน การศกึ ษาข้ันพนื้ ฐานและอดุ มศกึ ษา 7.1 แฟม สะสมงานอเิ ลก็ ทรอนกิ สสําหรบั ผูเรียนในการศกึ ษาขั้นพน้ื ฐาน โชติกา ภาษีผล ประกอบ กรณีกิจ และพิทักษ โสถยาคม (2556) ไดพัฒนา รปู แบบแฟม สะสมงานอิเล็กทรอนกิ สส ําหรับนักเรียนในสังกัดสํานักงานคณะกรรมการการศึกษา ข้ันพืน้ ฐานมี 6 องคป ระกอบ และ 7 ขั้นตอน ดงั ภาพท่ี 1.6 www.ThaiCyberU.go.th

16 บทที่ 1 แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส ภาพท่ี 1.6 รปู แบบแฟม สะสมงานอเิ ลก็ ทรอนกิ สส าํ หรบั นกั เรยี น ในสังกัดสาํ นักงานคณะกรรมการการศึกษาขนั้ พ้ืนฐาน องคประกอบของรูปแบบแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสท่ีสะทอนขอมูลยอนกลับ ในการประเมินพัฒนาการเรียนรูของนักเรียนในสังกัดสํานักงานคณะกรรมการการศึกษา ขนั้ พนื้ ฐาน ประกอบดว ยองคป ระกอบ 6 องคป ระกอบดงั น้ี 1) จดุ มุงหมายของแฟม สะสมงานอิเลก็ ทรอนิกส 2) เน้อื หาของแฟม สะสมงานอิเลก็ ทรอนิกส 3) บทบาทผูเกย่ี วขอ งกับแฟม สะสมงานอเิ ลก็ ทรอนกิ ส 4) เคร่ืองมือในการพฒั นาแฟม สะสมงานอเิ ล็กทรอนกิ ส 5) การใหขอ มลู ยอ นกลับ 6) การประเมินผลแฟม สะสมงานอิเลก็ ทรอนกิ ส

บทท่ี 1 แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนกิ ส 17 ข้นั ตอนการพัฒนาแฟมสะสมงานอิเลก็ ทรอนกิ สทีส่ ะทอ นขอ มูลยอนกลับในการประเมิน พัฒนาการเรียนรูของนักเรียนในสังกัดสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ประกอบดวยข้ันตอน 7 ขั้นตอนดังนี้ 1) การกําหนดจดุ มงุ หมาย เนอื้ หา และเกณฑการประเมนิ แฟม สะสมงาน 2) การเกบ็ รวบรวมผลงานหรอื หลกั ฐานในแฟม สะสมงานระหวางดําเนินการ 3) การสะทอนความคิดตอ ผลงานและการประเมนิ ตนเอง 4) การประเมนิ และใหขอมลู ยอนกลบั โดยเพ่ือน ครู และผูป กครอง 5) การคดั เลอื กผลงานเพือ่ จดั ทาํ แฟมสะสมงานอิเลก็ ทรอนกิ สส าํ หรบั นําเสนอ 6) การเผยแพรแฟม สะสมงานอิเลก็ ทรอนกิ สส าํ หรบั นาํ เสนอ 7) การประเมนิ แฟมสะสมงานอิเลก็ ทรอนกิ สสาํ หรบั นาํ เสนอ เนื้อหาหรือโครงสรางของแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสสําหรับนักเรียนในสังกัด สาํ นกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขั้นพ้ืนฐาน (สพฐ.) เนอ้ื หาของแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนกิ สป ระกอบดวยหลักฐานหรือผลงานท่ีสะทอนใหเห็น ถงึ ความสาํ เร็จในการบรรลุจดุ มงุ หมายหรือเปาหมายในการพฒั นาตนเองท่ีวางไว ซงึ่ การกาํ หนด เนื้อหาจะพิจารณาใน 3 ประเด็น คือ จุดเนนของแฟมสะสมงาน ผูเก่ียวของ และหลักฐาน ดงั นน้ั โครงสรา งแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนกิ สส าํ หรับนักเรยี นในสงั กัด สพฐ. มดี งั นี้ 1) สว นนํา - หนา ปก (โฮมเพจ) - ประวัตินักเรียน - จุดมงุ หมายการพฒั นาแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนกิ ส 2) สวนผลงานและหลักฐาน ไดแก ผลงานท่ีนักเรียนสรางข้ึนจากการเรียนรู ซึ่งมีความหลากหลายในแตละสาขาวิชา เชน รายงานหรือผลการคนควาขอมูล ภาพการทดลอง และผลการทดลอง การบา นประจําสัปดาห หรอื ผลงานทางศิลปะ เปน ตน ทง้ั น้ผี ลงานท่จี ดั เกบ็ จะอยูในรูปแบบไฟลอิเล็กทรอนิกสที่เหมาะสมกับเนื้อหาของผลงาน ไดแก ไฟลเอกสาร ไฟลง านนําเสนอ ไฟลภาพนงิ่ ไฟลภ าพเคล่ือนไหว ไฟลเ สยี ง และไฟลวดิ ีโอ เปนตน 3) สวนการประเมินผลงาน - บนั ทกึ การสะทอนความคิดในผลงานของตนเอง - บันทึกการประเมนิ ตนเอง - บนั ทึกการประเมนิ และการใหขอ มลู ยอนกลบั จากเพอ่ื น - บันทึกการประเมนิ และการใหข อมลู ยอ นกลับจากครผู ูสอนและครูประจาํ ช้นั - บันทึกการประเมนิ และการใหขอ มลู ยอ นกลบั จากผปู กครอง www.ThaiCyberU.go.th

18 บทที่ 1 แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส 4) ภาคผนวก ไดแก หลักฐานท่ีเก่ียวของกับแฟมสะสมงานแตไมใชผลงาน ของนกั เรยี นผพู ฒั นาแฟมสะสมงานอเิ ลก็ ทรอนกิ สเ ชน ใบความรู หรอื ใบงาน เปนตน ตัวอยา งแฟม สะสมงานอิเล็กทรอนิกส ในสวนน้ีผูเขียนขอนําเสนอตัวอยางแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสของนักเรียนในสังกัด สพฐ. โดยนักเรียนไดสรางแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสของตนเองบนระบบจัดการ แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส CUFolio ซ่ึงพัฒนาโดย โชติกา ภาษีผล ประกอบ กรณีกิจ และ พิทกั ษ โสตถยาคม (2556) ระดบั ประถมศึกษา ระดับมัธยมศกึ ษา เขาสรู ะบบ เขาสูระบบ หนา ปก หนาปก

ระดบั ประถมศกึ ษา บทที่ 1 แฟมสะสมงานอเิ ล็กทรอนิกส 19 ระดบั มัธยมศึกษา ประวตั ิ ประวัติ สะสมผลงาน สะสมผลงาน www.ThaiCyberU.go.th

20 บทท่ี 1 แฟมสะสมงานอเิ ล็กทรอนิกส ระดบั มัธยมศึกษา ระดับประถมศึกษา สะทอ นคดิ ตอผลงานของตนเอง สะทอ นคิดตอผลงานของตนเอง ประเมินตนเองและรับขอมูลยอ นกลับ ประเมินตนเองและรับขอ มูลยอนกลบั 7.2 แฟมสะสมงานอิเลก็ ทรอนกิ สส าํ หรับผเู รียนในระดับอุดมศึกษา ประกอบ กรณีกิจ และจินตวีร คลายสังข (2557) ไดพัฒนารูปแบบแฟมสะสมงาน อิเล็กทรอนิกสท่ีเนนผลลัพธการเรียนรูดานทักษะทางปญญาในสภาพแวดลอมอีเลิรนนิง แ บ บ ผ ส ม ผ ส า น ศ า ส ต ร ก า ร ส อ น สํ า ห รั บ นิ สิ ต ป ริ ญ ญ า บั ณ ฑิ ต ค ณ ะ ค รุ ศ า ส ต ร จฬุ าลงกรณมหาวทิ ยาลัยมี 6 องคประกอบ และ 8 ข้ันตอนดงั ภาพที่ 1.7

บทที่ 1 แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส 21 ภาพที่ 1.7 รปู แบบแฟมสะสมงานอเิ ล็กทรอนกิ สท่เี นน ผลลพั ธก ารเรยี นรดู านทักษะทางปญ ญา ในสภาพแวดลอ มอเี ลิรนนิงแบบผสมผสานศาสตรก ารสอนสาํ หรับนสิ ติ ปรญิ ญาบณั ฑติ คณะครศุ าสตร จฬุ าลงกรณม หาวทิ ยาลยั องคประกอบของรูปแบบแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสท่ีเนนผลลัพธการเรียนรู ดา นทักษะทางปญญาในสภาพแวดลอมอีเลริ นนิงแบบผสมผสานศาสตรก ารสอนสําหรับนิสิต ปริญญาบัณฑิต คณะครุศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย ประกอบดวยองคประกอบ 6 องคประกอบดงั นี้ 1) จดุ มุง หมายของแฟมสะสมงานอิเลก็ ทรอนกิ ส 2) เน้อื หาของแฟมสะสมงานอิเลก็ ทรอนกิ สท ่สี ะทอ นทักษะทางปญ ญา 3) บทบาทของผูเกยี่ วของกับแฟมสะสมงานอเิ ลก็ ทรอนกิ ส 4) เครอื่ งมอื ในการพัฒนาแฟม สะสมงานอเิ ลก็ ทรอนกิ ส 5) สภาพแวดลอ มอีเลิรน นงิ แบบผสมผสานศาสตรก ารสอน 6) การประเมนิ แฟมสะสมงานอเิ ล็กทรอนกิ ส www.ThaiCyberU.go.th

22 บทที่ 1 แฟมสะสมงานอเิ ล็กทรอนิกส ข้ันตอนของรูปแบบแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสท่ีเนนผลลัพธการเรียนรูดานทักษะ ทางปญญาในสภาพแวดลอมอีเลิรนนิงแบบผสมผสานศาสตรการสอนสําหรับนิสิตปริญญา บัณฑติ คณะครุศาสตร จุฬาลงกรณมหาวทิ ยาลยั ประกอบดว ยขั้นตอน 8 ขน้ั ตอนดงั นี้ 1) กําหนดจุดมุงหมาย เน้ือหา และเกณฑการประเมินแฟมสะสมงาน อิเล็กทรอนิกส 2) สรางผลงานที่สะทอนทักษะทางปญญาดวยการเรียนรูโดยใชปญหา เปน หลัก หรือการเรียนรโู ดยใชโครงการเปนหลกั 3) เก็บรวบรวมผลงานหรือหลักฐานในแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส ระหวางดาํ เนนิ การ 4) สะทอ นความคดิ ตอผลงานและประเมนิ ตนเอง 5) ประเมินและใหข อมลู ยอนกลบั โดยผูเกย่ี วของ 6) คดั เลือกผลงานเพ่ือจดั ทาํ แฟม สะสมงานอิเลก็ ทรอนิกสสาํ หรบั นาํ เสนอ 7) เผยแพรแ ฟมสะสมงานอเิ ลก็ ทรอนิกสสําหรับนาํ เสนอ 8) ประเมนิ แฟม สะสมงานอิเล็กทรอนกิ สสําหรับนาํ เสนอ เนื้อหาหรอื โครงสรา งของแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนกิ สสําหรับผูเรียนในสังกัดสํานักงาน คณะกรรมการการอุดมศกึ ษา (สกอ.) เนือ้ หาของแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสของผูเรียนระดับอุดมศึกษาประกอบดวยหลักฐาน หรือผลงานท่ีสะทอนใหเห็นถึงผลลัพธการเรียนรู และการบรรลุจุดมุงหมายที่ตนเองวางไว โดยมีโครงสรางหลัก 4 สวนคือ สวนนํา สวนผลงานและหลักฐาน สวนการประเมินผลงาน และภาคผนวก 1) สวนนํา - หนา ปก (โฮมเพจ) - ประวัติผูเ รียน - จดุ มงุ หมายการพฒั นาแฟม สะสมงานอิเล็กทรอนกิ ส 2) สวนผลงานและหลักฐาน ไดแก ผลงานที่ผูเรยี นสรางขึ้นจากการเรียนรู ท้ังในหองเรียนและในสภาพแวดลอมอีเลิรนนิงแบบผสมผสาน ซ่ึงมีความหลากหลาย ในแตละสาขาวิชา เชน รายงานหรือผลการคนควาขอมูล (Assignment) การอภิปราย ในกระดานอภิปราย (Discussion Board) การเขียนบันทึกผานบล็อก (Blog) การนําเสนอ ผลงานดวยเครื่องมือนําเสนอออนไลนแบงเปน 2 ประเภทหลักๆ คือ สื่อสังคม และเว็บ แอพลิเคชัน โดยเครื่องมือไดแก Online Sticky Note, Google Application (Document, Spreadsheet, Drawing และ Presentation), และ Pinterest ทั้งน้ีผลงานท่ีจัดเก็บจะอยูใน

บทท่ี 1 แฟมสะสมงานอเิ ลก็ ทรอนิกส 23 รูปแบบไฟลอิเล็กทรอนิกส หรือการเชอื่ มโยงผลงานจากเครื่องมือออนไลนท่ีเหมาะสมกับศาสตร การสอนตางๆ 3) สว นการประเมนิ ผลงาน - บันทึกการสะทอนความคิดในผลงานของตนเอง - บนั ทึกการประเมนิ ตนเอง - บันทึกการประเมินและการใหขอมูลยอนกลับจากอาจารยผูสอน และเพื่อน ของผูเ รียน 4) ภาคผนวก ไดแก หลกั ฐานทเ่ี กยี่ วขอ งกบั แฟม สะสมงานแตไ มใ ชผลงานของผูเ รยี น เจา ของแฟม สะสมงานอเิ ลก็ ทรอนกิ ส เชน ใบความรู หรอื ใบงาน เปนตน ตวั อยา งแฟม สะสมงานอิเล็กทรอนิกส ในสวนนี้ผูเขียนขอนําเสนอตัวอยางแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสของผูเรียนในระดับ อุดมศึกษา โดยแบงเปน 2 รูปแบบคือ การสรางแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสดวยระบบจัดการ เรียนรู Blackboard (ประกอบ กรณีกิจ และจินตวีร คลายสังข, 2557) และการสรางแฟม สะสมงานอิเล็กทรอนิกสดวยระบบจัดการแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส TCU-EPMS Plugin ท่ีประสานการทํางานกับระบบจัดการเรียนรู Moodle (ประกอบ กรณีกิจ และจินตวีร คลายสงั ข, 2557) Blackboard TCU-EPMS Plugin หนาแรก หนา แรก www.ThaiCyberU.go.th

24 บทท่ี 1 แฟมสะสมงานอิเล็กทรอนกิ ส TCU-EPMS Plugin Blackboard ประวตั ิ ประวัติ สะสมผลงาน สะสมผลงาน

Blackboard บทท่ี 1 แฟมสะสมงานอิเลก็ ทรอนกิ ส 25 TCU-EPMS Plugin สะสมผลงาน สะสมผลงาน สะทอนคิดตอ ผลงานของตนเอง สะทอ นคดิ ตอผลงานของตนเอง www.ThaiCyberU.go.th

26 บทท่ี 1 แฟมสะสมงานอิเลก็ ทรอนิกส TCU-EPMS Plugin Blackboard ประเมินตนเอง ประเมนิ ตนเองและรับขอมลู ยอ นกลับ การประเมินตามสภาพจริงดวยแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกสมีจุดเนนท่ีสําคัญก็คือ (1) มีการปฏิบัติในสภาพจริง นั่นก็คือการมอบหมายงานตามสภาพจริงหรือสัมพันธกับชีวิตของ ผูเรียน โดยคาํ นึงถึงความสามารถและความแตกตา งระหวา งบคุ คลของผูเรยี น (2) มกี ารใชเกณฑ การประเมินที่ใหผูเรียนมีสวนรวมในการกําหนด เปดเผย และรับรูกันโดยท่ัวไป ซึ่งเกณฑการประเมินที่เหมาะสมสําหรับการประเมินตามสภาพจริงดวยแฟมสะสมงาน อิเล็กทรอนิกสคือ เกณฑการประเมินแบบรูบริค (3) สงเสริมการประเมินตนเองของผูเรียน โดยสนับสนุนใหผูเรียนสะทอนความคิดเกี่ยวกับผลงานของตนเอง และประเมินตนเองเพ่ือให ผูเ รียนเปนผชู ี้นาํ ตนเอง ปรับปรุงและพฒั นาตนเอง (4) สงเสริมการนําเสนอผลงาน โดยกิจกรรม การนําเสนอผลงานท่ีผูเรียนมีสวนรวมในการวางแผนจะชวยยกระดับผลงานของผูเรียน เพราะผูเรียนจะรับรูวางานของตนมีความสําคัญมากเพียงพอท่ีจะใหผูอื่นรับรูและชื่นชม ซึ่งจะสงเสริมความภาคภูมิใจในงานของผูเรียน และ (5) สนับสนุนใหผูเรียนมีสวนรวม ทั้งนก้ี ารมสี ว นรวมของผูเรยี นในทกุ ขัน้ ตอนของการพัฒนาแฟมสะสมงาน จะทําใหผูเรียนรับรูถึง ความมีอิสระในการเรียนและการทํางาน เปนผูชี้นําและกําหนดการเรียนและการทํางาน สงเสริมใหผูเรียนเกิดแรงจูงใจและความสนใจในกิจกรรม ซึ่งจะสงผลดีตอพัฒนาการและ ผลสัมฤทธ์ทิ างการเรียนของผูเ รยี นไดเ ปน อยางดี

บทท่ี 2 เกณฑการประเมินแบบรูบริค 27 การประเมินผูเรียนจากการปฏิบัติงานตามสภาพจริงไมมีคําเฉลยท่ีถูกตองแนชัดลงไป งานตามสภาพจริงสวนใหญมักเปนลักษณะปลายเปดท่ีผูเรียนสามารถใชความคิดข้ันสูง สรางสรรคผลงานข้ึนมา การประเมินผลงานแตละช้ินจึงมีความจําเปนท่ีผูสอนและผูเก่ียวของ รวมถึงตัวผูเรียนเองตองประเมินคุณภาพของงานอยางเปนปรนัย ซ่ึงเครื่องมือท่ีชวย ในการประเมนิ เพ่อื ใหคะแนนและใหข อ มูลยอ นกลับไดคอื เกณฑการประเมินแบบรบู รคิ 1. ความหมายเกณฑก ารประเมนิ แบบรูบริค (Scoring Rubric) เกณฑการประเมินแบบรูบริคเปนเคร่ืองมือในการใหคะแนนท่ีมีการระบุรายการ คุณลักษณะท่ีตองการประเมินและระดบั คะแนนซ่ึงมคี ําอธบิ ายสาํ หรับการใหคะแนนแตละระดับ ไวอยางชัดเจน ท้ังน้ีในการประเมินผลงานของผูเรียนสามารถประเมินไดใน 2 ลักษณะคือ (1) ผลงานท่ีไดจากกระบวนการทํางานของผูเรียน และ (2) กระบวนการท่ีผูเรียนใชเพ่ือให เกิดผลงาน โดยการท่ีผูสอนจะประเมินในลักษณะใดน้ัน ขึ้นอยูกับจุดมุงหมายในการเรียนรู โดยผูสอนอาจประเมินลักษณะใดลักษณะหนึ่งหรอื ประเมนิ ท้ังสองลกั ษณะก็ได ผูประเมินจะตอง ตัดสินคณุ ภาพของผลงานหรือกระบวนการปฏิบัติงานของผูเรยี นแตละคนท่ีมีระดับท่ีแตกตางกัน หลายระดับ โดยในระดับที่แตกตางกันอาจจะเปนระดับคุณภาพของผลงานท่ีไดสรางข้ึน หรือ ระดับของกระบวนการตางๆ ท่ีผูเรียนแตละคนไดใชเพื่อใหเกิดผลงาน (Nitko and Brookhart, 2007) เพ่ือใหการตัดสินใจสอดคลองกับผูเรียนแตละคน ผูประเมินจึงตองใชเกณฑ ในการประเมินคุณภาพผลงานของผเู รียน โดยปกติเกณฑการประเมินแบบรูบริคน้ันจะใชในการประเมินจุดประสงคการเรียนรูเดียว หรือสว นใดสวนหน่ึงของงานปฏบิ ัติ แตก ารปฏิบตั งิ านที่มคี วามซับซอ น ผปู ระเมนิ จะตองประเมนิ จุดประสงคการเรียนรูท่ีหลากหลายและประเมินหลายๆ สวนของการปฏิบัติ น่ันคือผูประเมิน จะตองมีเกณฑการใหคะแนนที่หลากหลายเพ่ือใหเหมาะกับจุดประสงคการเรียนรูท่ีแตกตางกัน www.ThaiCyberU.go.th

28 บทท่ี 2 เกณฑก ารประเมินแบบรูบริค หรือเหมาะกับแตละสวนของการปฏิบัติงาน การใหคะแนนจะอยูในรูปของตัวเลข โดยปกติเกณฑการใหคะแนนจะมี 3-5 ระดับ โดยอาจเริ่มตนคะแนนท่ี 0 หรือ 1 ก็ได ซ่ึงจะหมายถึงระดับคุณภาพของงานที่ต่ําท่ีสุดหรือควรปรับปรุง ทั้งน้ีในแตละระดับคะแนน จะตองอธิบายเปนภาษาที่เขาใจงายและแสดงใหเห็นถึงคุณภาพของการปฏิบัติงานในระดับน้ัน (โชตกิ า ภาษีผลและคณะ, 2556) 2. ความสาํ คญั ของเกณฑการประเมนิ แบบรบู รคิ (Scoring Rubric) จากการศึกษาแนวคิดของ สมศักด์ิ ภูวิภาดาวรรธน (2544) กิ่งกาญน สิริสุคนธ (2549) ฉัตรศิริ ปยะพิมลสิทธ์ิ (2544) อางถึงใน โชติกา ภาษีผลและคณะ (2556) สามารถสรุป ความสาํ คัญของเกณฑก ารประเมนิ แบบรบู ริคไดด ังนี้ 1. รูบริคชวยใหผูสอนสามารถกําหนดแนวทางในการตัดสินอยางเปนธรรม และ ปราศจากความลําเอียง การกําหนดเกณฑการประเมินแบบรูบริคท่ีมีความชัดเจนจะชวยให การประเมินมีความเท่ียง (Reliability) ถึงขนาดที่ผูประเมิน 2 คนสามารถใชรูบริคเดียวกัน ประเมินผลงานของผูเรียนชิ้นเดียวกนั แลวใหค ะแนนไดส อดคลองกนั 2. รูบริคเปนเคร่ืองมือท่ีสามารถใชไดทั้งการสอนและการประเมิน ผูสอนสามารถ ใชเกณฑการประเมินแบบรูบริคเพื่อพัฒนาหรือปรับปรุงการปฏิบัติงานของผูเรียนได และชวยใหผูเรียนทราบวาตนเองไดรับการคาดหวังกับการปฏิบัติงานไวอยางไร นอกจากน้ียัง สามารถแสดงใหผูเรียนทราบไดอยางชัดเจนวาทําอยางไรจึงจะปฏิบัติงานไดตามความคาดหวัง ที่ตัง้ ไว 3. รบู ริคเปนเคร่ืองมือท่ีมีประโยชนที่ชวยใหผูเรียนสามารถตัดสินคุณภาพผลงาน ของตนเองและเพ่ือนไดอยางมีเหตุผล ผูเรียนสามารถเรียนรูขอผิดพลาดของตนเองและเพื่อน โดยกระบวนการดังกลาวนี้จะชวยใหผูเรียนเกิดการเรียนรูและมีความรับผิดชอบในงานของ ตนเองมากยิ่งข้นึ 4. รูบริคใชไดงายและอธิบายไดงาย การใชรูบริคชวยใหผูเรียนทราบวาตนเองได เรยี นรอู ะไร และผูสอนสามารถใชรูบริคอธิบายใหผูเก่ียวของเขาใจไดงาย ซึ่งผูเก่ียวของจะทราบ ไดวา ผูเรียนตองทาํ อยางไรบา งจึงจะประสบผลสาํ เรจ็ ในการเรียน

บทท่ี 2 เกณฑการประเมินแบบรูบริค 29 นอกจากนี้จากการศึกษาของ Kulkarni et.al. (2013) พบวา การใชเกณฑการใหคะแนน แบบรูบริคที่มีคําอธิบายของการใหคะแนนที่ชัดเจนและมีองคประกอบของการใหคะแนนที่ดี จะทําใหเกิดความคลาดเคลื่อนของการใหคะแนนลดลง สําหรับการจัดการเรียนรูในช้ันเรียน ออนไลนกลุมใหญ ทําใหผ เู รียนประเมินตนเองสอดคลอ งกบั การประเมินโดยกลมุ ผูสอนมากขึ้น 3. องคประกอบของเกณฑก ารประเมนิ แบบรบู รคิ (Scoring Rubric) เกณฑการประเมินแบบรบู รคิ มอี งคประกอบที่สาํ คัญ 3 องคป ระกอบ ไดแ ก 1. คุณลักษณะที่ใชในการประเมิน ซ่ึงพิจารณาจากมาตรฐานการเรียนรูหรือ จดุ มุง หมายการเรียนรูที่ตอ งการประเมนิ 2. ระดับคณุ ภาพ โดยสว นใหญจะกาํ หนดระดับคณุ ภาพในการวัด 3 - 5 ระดบั 3. คาํ อธบิ ายคุณภาพของระดับคะแนน ในแตละประเด็นที่ใชในการประเมินจะตอง มคี ําอธบิ ายของระดบั คะแนนท่ีชัดเจน ใชภาษาท่ีกระชับเขาใจงาย และเปนพฤติกรรมท่ีสามารถ สงั เกตได ตลอดจนตองแสดงใหเห็นถงึ ความแตกตางระหวา งระดับคะแนนอยา งชดั เจน ทง้ั นส้ี ามารถการกําหนดตารางอธิบายระดบั คณุ ภาพดงั ตารางตอไปน้ี คุณลักษณะท่ี ดี (3 คะแนน) ระดบั คณุ ภาพ ตอ งการประเมิน พอใช (2 คะแนน) ควรปรบั ปรุง (1 คะแนน) คณุ ลักษณะที่ 1 คณุ ลกั ษณะท่ี 2 คณุ ลักษณะท่ี 3 คุณลกั ษณะที่ 4 4. การสรา งเกณฑการประเมินแบบรบู รคิ โชติกา ภาษีผล และคณะ (2556) ไดนําเสนอข้ันตอนการสรางเกณฑการประเมิน แบบรูบริคไวดงั น้ี 1. ทบทวนมาตรฐานการเรียนรู ตัวช้ีวัด จุดประสงคการเรียนรู และเนื้อหาที่ตองการ ทําการประเมินซ่ึงควรกําหนดจุดประสงคการเรียนรูใหมีความชัดเจน เพื่อชวยใหผูสอนสามารถ วางแผนการประเมินและการใหคะแนนไดตรงกับจุดประสงคการเรียนรูและการเรียนการสอน ตามสภาพจริง www.ThaiCyberU.go.th

30 บทท่ี 2 เกณฑก ารประเมินแบบรูบริค 2. กําหนดคุณลักษณะที่ตองการประเมิน โดยคุณลักษณะที่ตองการประเมินหรือ เกณฑการพิจารณาท่ีตองการวัดผูเรียนนั้น ควรมีความสอดคลองกับจุดประสงคการเรียนรูและ งานที่มอบหมายใหผูเรียนปฏิบัติ โดยใหความสําคัญกับการประเมินกระบวนการ หรอื การประเมนิ ผลงาน โดยใชค ําหรือขอ ความท่ีสั้น กระชับ และชดั เจน 3. ระบนุ ิยามของคณุ ลกั ษณะที่ตองการประเมินใหมีความชัดเจน โดยการกําหนดเปน พฤติกรรมบงช้ีหรือคุณลักษณะของผลงานที่สามารถสังเกตได เพื่อใหผูสอนหรือผูประเมิน มีความเขาใจถึงคุณลักษณะท่ีตองการประเมินไดตรงกัน ซ่ึงจะทําใหผลการประเมิน มคี วามถูกตอง 4. กําหนดระดับคุณภาพของการประเมิน เปนการนําพฤติกรรมบงช้ีหรือคุณลักษณะ ท่ีตองการประเมินมาเปนตัวกําหนดในแตละระดับ โดยการกําหนดจํานวนระดับคุณภาพ ควรกําหนดอยางนอ ย 3 ระดับ แตไ มควรเกนิ 5 ระดับ เพราะจะทําใหย ากตอการใหค ะแนน 5. กําหนดคําอธิบายระดับคุณภาพ คําอธิบายคุณภาพในแตละระดับน้ัน จําเปนตอง แสดงใหเห็นถึงความแตกตางกันตามลําดับระดับคุณภาพอยางชัดเจน เทคนิคการเขียนเกณฑ การใหค ะแนนในแตล ะระดบั คุณภาพจะเริ่มจากการกําหนดคําอธิบายคณุ ลักษณะหรอื พฤติกรรม ในดานดีที่สุด (ระดับสูงสุด) กับดานท่ีแยท่ีสุด (ระดับต่ําสุด) ใหตรงขามกันกอน เพื่อใหงาย ตอการเขียนในระดับอ่ืนๆ ตอไป หรืออาจเร่ิมเขียนดานดีท่ีสุดกอนและเขียนดานไมดีในระดับ คะแนนที่ลดต่ําลงมาเรื่อยๆ ภาษาท่ีใชตองเปนพฤติกรรมหรือคุณลักษณะที่สามารถสังเกตได และหลกี เลี่ยงการใชภาษาทไ่ี มช ัดเจนหรอื คลมุ เครือ 6. นําเกณฑการประเมินที่ไดสรางขึ้นไปทดลองใชประเมินผลงานของผูเรียนเพื่อเปน การตรวจสอบความถูกตองและความชัดเจนของเกณฑการประเมิน โดยใหผูสอนหรือ ผูประเมินทา นอน่ื มีสวนรวมในการทดลองใชและรวมกนั วิพากษเกณฑการประเมินที่สรา งขึน้ 7. หลังจากทดลองใชเกณฑการประเมินแลว ควรมีการปรับปรุงแกไขในสวนที่ยังมี ขอ บกพรอ ง แลวนาํ ไปทดลองใชประเมินอกี ครงั้ หนงึ่

บทท่ี 2 เกณฑการประเมินแบบรูบริค 31 5. ตวั อยา งเกณฑก ารประเมินแบบรูบริค เกณฑประเมินการแกปญ หาแบบรูบริค เกณฑป ระเมินนี้เปนสวนหนึ่งของงานวิจัย การพัฒนารูปแบบแฟมสะสมงานอเิ ล็กทรอนกิ สท เ่ี นน ผลลัพธ การเรยี นรูดานทักษะทางปญญาในสภาพแวดลอมอีเลิรน นิงแบบผสมผสานศาสตรก ารสอน สาํ หรบั นิสิตปริญญาบณั ฑิต คณะครุศาสตร จฬุ าลงกรณม หาวิทยาลัย คําช้ีแจง: แบบประเมินการคิดแกปญหา มีองคประกอบที่เนนในเร่ืองของกระบวนการแกปญหามากกวาชิ้นงาน จํานวน 4 ขน้ั ตอน โดยมรี ายละเอียดดงั ตอ ไปนี้ 1. เกณฑการประเมินนี้เปนเกณฑการประเมินการคิดแกปญหา จัดทําในรูปแบบเกณฑการประเมิน แบบรูบรคิ 4 ระดบั 2. ผปู ระเมนิ ไดแก อาจารยผสู อน นิสิต และเพอื่ นนสิ ิต 3. ผปู ระเมินควรศึกษาองคประกอบและเกณฑการประเมนิ อยา งถองแทกอ นทําการประเมนิ 4. เกณฑการประเมินการแกปญหานี้ ใชภายใตบริบทสภาพแวดลอมอีเลิรนนิงแบบผสมผสานศาสตร การสอน 2 ศาสตรไ ดแ ก การเรียนการสอนโดยใชโครงการเปน ฐาน (Project - Based Learning) และการเรียน การสอนโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem - Based Learning) โดยสามารถสรุปขั้นตอนไดโ ดยสงั เขปดังนี้ สรุปขน้ั ตอน Project Based Learning: 1. เตรียมความพรอมโดยทําความเขาใจวตั ถปุ ระสงคของกจิ กรรม 2. แตล ะกลุมกาํ หนดหวั ขอ 3. แตละกลุม วางแผนโครงการ 4. คน ควา และเตรยี มการนาํ เสนอโดยเลอื กใชว ิธกี ารตางๆ 5. แตล ะกลุมนาํ เสนอผลงานพรอมแลกเปล่ยี นเรยี นรูผลงานของกลุมอนื่ ๆ 6. ผเู รยี นประเมินผลเพอื่ ตรวจสอบความเขาใจในการทาํ กิจกรรม 7. ผเู รยี นรวมกนั บทบทวนและนําไปใช โดยอภิปรายผลผา นบนั ทกึ สะทอนการเรยี นรูรวมกัน สรุปขน้ั ตอน Problem Based Learning: 1. เตรยี มความพรอ มใหก บั ผูเรยี นโดยใหข อมลู หรือขอ เท็จจริงตา งๆ 2. ผเู รยี นทาํ ความเขาใจวัตถปุ ระสงคของกจิ กรรม พรอ มระบุปญ หาใหชัดเจน 3. แตล ะกลุมแสดงแนวคดิ หรือวิเคราะหป ญหา 4. แตล ะกลมุ วางแผน คนควา หรือศึกษาขอมลู เพิม่ เตมิ โดยเลอื กใชว ิธีการตางๆ 5. แตละกลุมรวมกนั สรา งสมมตฐิ าน สังเคราะห ทดสอบสมมติฐานและสรางขอสรปุ 6. ผเู รยี นประเมินผลเพือ่ ตรวจสอบความเขา ใจในการทาํ กจิ กรรม 7. ผูเรียนรวมกนั บทบทวนและนําไปใช โดยอภปิ รายผลผา นบันทกึ สะทอนการเรียนรูรวมกัน 5. เกณฑการแปลผลคะแนนมีดงั นี้ คะแนนเต็ม 16 คะแนน - ระดับดมี าก ไดค ะแนน 13 - 16 คะแนน - ระดบั ดี ไดคะแนน 9 - 12 คะแนน - ระดบั พอใช ไดคะแนน 5 - 8 คะแนน - ระดับตองปรบั ปรงุ ไดค ะแนน 1 - 4 คะแนน www.ThaiCyberU.go.th

32 บทท่ี 2 เกณฑการประเมินแบบรูบริค ตารางท่ี 2.1 ตารางแสดงเกณฑการประเมนิ แบบรบู รคิ สาํ หรบั ประเมนิ การคิดแกป ญหา เกณฑก ารใหคะแนน ตอ งปรับปรงุ (1) ดีมาก (4) ดี (3) พอใช (2) ส า ม า ร ถ ร ะ บุ มี ข อ จํ า กั ด ใ น 1. การระบปุ ญ หา ปญหา ที่มาของ สามารถระบุปญหา มีความพยายามท่ี ก า ร ที่ จ ะ ร ะ บุ ปญหา ตลอดจน ที่ ม า ข อ ง ป ญ ห า จ ะ ร ะ บุ ป ญ ห า ปญหา ที่มาของ 2. การตีความปญหา รองรอยและปจ จัย ตลอดจนรองรอย ท่ีมาของปญหา ปญหา ตลอดจน เ พ่ื อ ร ะ บุ แ น ว ตางๆ ที่เกี่ยวของ และปจจัยตางๆ ตลอดจนรองรอย ร อ ง ร อ ย แ ล ะ ท า ง แ ก ไ ข ท่ี ไดช ดั เจน และตรง ท่ี เ ก่ี ย ว ข อ ง ไ ด และปจจัยตางๆ ป จ จั ย ต า ง ๆ หลากหลาย ป ร ะ เ ด็ น อ ย า ง ชั ด เ จ น แ ล ะ ต ร ง ท่ีเกี่ยวของ แตยัง ท่ีเก่ียวของ ไม (การวิเคราะห) ลกึ ซ้ึง ป ร ะ เ ด็ น อ ย า ง ไมชัดเจนหรือไม ชั ด เ จ น แ ล ะ ไ ม 3. การต้ังสมมติฐาน/ สามารถระบุแนว เพยี งพอ ตรงประเดน็ ตรงประเด็น การประเมินหาแนว ทางแกไขปญหา ส า ม า ร ถ ร ะ บุ ทางการแกไขท่ีดีท่ีสุด ไดหลากหลาย ท่ี สามารถระบุแนว สามารถระบุแนว แ น ว ท า ง แ ก ไ ข (การสงั เคราะห) สามารถนําไปใช ทางแกไขปญหา ทางแกไขปญหา ป ญ ห า แ ต ไ ม ในบริบทนน้ั ๆ ได ไ ด ห ล า ก ห ล า ย เ พี ย ง แ น ว ท า ง สามารถนําไปใช แตมีเพียงบางแนว เ ดี ย ว ที่ ส า ม า ร ถ ใ น บ ริ บ ท น้ั น ๆ ตั้ ง ส ม ม ติ ฐ า น / ทางแกไขปญหา นําไปใชในบริบท ได ก า ร ป ร ะ เ มิ น ห า ท่ีสามารถนําไปใช นน้ั ๆ ได ต้ั ง ส ม ม ติ ฐ า น / แนวทางการแกไข ในบริบทนน้ั ๆ ได ตั้ ง ส ม ม ติ ฐ า น / การประเมินหา ที่ผา นการคดิ อยา ง ตั้ ง ส ม ม ติ ฐ า น / ก า ร ป ร ะ เ มิ น ห า แนวทางการ รอบคอบ ลึกซึ้ง ก า ร ป ร ะ เ มิ น ห า แนวทางการแกไข แกไขท่ีไมตรงกับ ทัง้ ในดานทมี่ าของ แนวทางการแกไข โ ด ย ป ร ะ ยุ ก ต ใ ช บ ริ บ ท ห รื อ ปญหา หลักการ ที่ผานการคิดอยา ง แ น ว ท า ง ก า ร แ ก ปญหาเฉพาะท่ี เ ห ตุ ผ ล แ น ว ท า ง รอบคอบ ทั้งใน ปญหาที่มีอยูแลว เกดิ ขึ้น ก า ร แ ก ป ญ ห า ท่ี ด า น ที่ ม า ข อ ง ซ่ึงอาจไมตรงกับ เปนไปไดม ากท่สี ดุ ปญหา หลักการ บริบทหรือปญหา เ ห ตุ ผ ล แ น ว ท า ง เ ฉ พ า ะ ท่ี เ กิ ด ขึ้ น ก า ร แ ก ป ญ ห า ท่ี ทงั้ หมด เปนไปไดม ากท่สี ุด ตลอดจนผล ตลอดจนผล มี ก า ร พิ จ า ร ณ า มี ก า ร พิ จ า ร ณ า ก ร ะ ท บ ท่ี อ า จ ก ร ะ ท บ ที่ อ า จ ผลกระทบท่ีอาจ ผลกระทบท่ีอาจ เ กิ ด ขึ้ น ใ น ร า ย เ กิ ด ข้ึ น ใ น ร า ย เกิดขึ้นในภาพรวม เ กิ ด ข้ึ น ไ ด ไ ม ละ เอียด โดย ล ะ เ อี ย ด โ ด ย โดยพิจารณาแลว ชั ด เ จ น โ ด ย พิ จ า ร ณ า อ ย า ง พิ จ า ร ณ า แ ล ว ว า ว า จ ะ ไ ม ก ร ะ ท บ พิจารณาในมิติ ร อ บ ค อ บ แ ล ว ว า จ ะ ไ ม ก ร ะ ท บ ก ร ะ เ ทื อ น ใ น มิ ติ ตา งๆทเ่ี กย่ี วของ

บทที่ 2 เกณฑก ารประเมินแบบรูบรคิ 33 ดมี าก (4) เกณฑก ารใหคะแนน ตองปรบั ปรุง จ ะ ไ ม ก ร ะ ท บ ดี (3) พอใช (2) (1) ก ร ะ เ ทื อ น ใ น มิ ติ กระเทือนในมิติ ตางๆ ทเี่ กยี่ วขอ ง ตา งๆ ที่เกี่ยวของ ตางๆ ทเี่ กย่ี วของ มี ก า ร ท ด ส อ บ มี ก า ร ท ด ส อ บ ส ม ม ติ ฐ า น / 4. การทดสอบ สมมติฐาน/การนํา มี ก า ร ท ด ส อ บ มี ก า ร ท ด ส อ บ ก า ร นํ า แ น ว ส ม ม ติ ฐ า น /ก า ร นํ า แนวทางการแกไข สมมติฐาน/การนํา สมมติฐาน/การนํา ท า ง ก า ร แ ก ไ ข แนวทางการแกไขท่ีดี ที่ดีท่ีสุดไปทดลอง แนวทางการแกไข แนวทางการแกไข โดยขาดการ ท่สี ดุ ไปทดลองใชและ ใช โดยคํานึงถึง ท่ีดีที่สุดไปทดลอง ที่ดีท่ีสุดไปทดลอง คํานึงถึงที่มาของ ป ร ะ เ มิ น ผ ล ปจจัยตางๆ ใน ใช โดยคํานึงถึง ใ ช โ ด ย ไ ม ไ ด ปญหา ตลอดจน (การประเมนิ คา) บริบทที่เกี่ยวของ ป จ จั ย ต า ง ๆ ใ น คํ า นึ ง ถึ ง ป จ จั ย ปจจัยตางๆ ใน กบั ปญ หา บริบทที่เก่ียวของ ตางๆ ในบริบทที่ บ ริ บ ท ท่ี เ ก่ี ย ว กับปญหา เ กี่ ย ว ข อ ง กั บ ขอ งกบั ปญหา ปญ หา มีการประเมินผล มีการประเมินผล มีการประเมินผล มีการประเมินผล ที่เปนกลาง และ ที่เปนกลาง และ ท่ี ค อ น ข า ง เ ป น ที่ไมชัดเจน และ มี เ ห ตุ ผ ล แ ล ะ มีเหตุผล แตยัง กลางและคอนขาง ขาดการเสนอ มี ก า ร เ ส น อ ท า ง ขาดการเสนอ มีเหตุผล แตยัง ทาง เลือ ก เพื่ อ เลือกเพื่อดําเนิน ท า ง เ ลื อ ก เ พ่ื อ ขาดการเสนอ ดําเนนิ การตอไป การตอไป ดาํ เนนิ การตอไป ท า ง เ ลื อ ก เ พ่ื อ ดาํ เนนิ การตอไป www.ThaiCyberU.go.th

34 บทท่ี 2 เกณฑการประเมินแบบรูบรคิ

บทที่ 3 การประเมนิ ตามกรอบมาตรฐานคณุ วุฒริ ะดับอุดมศกึ ษาแหง ชาติ 35 ทิศนา แขมมณี (2553) ไดบรรยายในท่ีประชุมสํานักธรรมศาสตรและการเมือง ราชบัณฑิตยสถานในหัวขอ “กรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษา: กลยุทธการสอน” วา ปญ หานานัปการเกีย่ วกับคุณภาพของเด็กและเยาวชนของชาติไดผลักดันใหวงการศึกษาไทยเกิด การปฏริ ปู การศกึ ษาขน้ึ ต้งั แต พ.ศ. 2540 สงผลใหประเทศไทยมกี ารประกาศใชพระราชบัญญัติ การศึกษา พุทธศักราช 2552 ซึ่งตอมาไดมีการแกไขเพิ่มเติมเปนฉบับที่ 2 ใน พ.ศ. 2545 พระราชบัญญัติการศึกษาดังกลาวไดใหแนวทางในการจัดการศึกษาครอบคลุมทุกระดับ การศึกษา ท้ังในระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานระดับอุดมศึกษารวมถึงการศึกษานอกระบบและ การศึกษาตามอัธยาศัย ซ่ึงผลการประเมินการดําเนินการปฏิรูปการศึกษาที่ผานมาของสํานัก เลขาธิการสภาการศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ (2552) พบวา หลายเร่ืองประสบผลสําเร็จ เชน การปรับโครงสรา งการบรหิ ารจัดการใหมเี อกภาพ มีการจัดระเบยี บบริหารราชการแบบเขตพื้นท่ี การศึกษา จัดต้ังสํานักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษาตลอดจน การนํามหาวทิ ยาลยั ออกนอกระบบ แตมอี ีกหลายเร่ืองที่ยังไมประสบผลสําเร็จ ซึ่งตองเรงพัฒนา ปรับปรุงและตอยอด โดยเฉพาะอยางยิ่งในดานคุณภาพผูเรียน ครู คณาจารย บุคลากร ทางการศึกษา และการจัดการเรียนรูทีเ่ นนผเู รยี นเปน สาํ คัญ ซง่ึ พบวามีสถานศึกษาจํานวนมากที่ ยังไมไดมาตรฐาน ผูเรียนมีผลสัมฤทธ์ิตํ่า ขาดคุณลักษณะที่พึงประสงคทางการคิดวิเคราะห ความใฝรู การแสวงหาความรู และคุณธรรม จริยธรรม ครู คณาจารย ยังไมสามารถ จัดการเรียนรูที่เนนผูเรียนเปนสําคัญไดอยางมีคุณภาพ มีปญหาการขาดแคลนครู คณาจารย ท่ีมีคุณภาพมีคุณธรรม ไมไดคนเกง คนดีและใจรักมาเปนครู คณาจารย ในดานการบริหาร จดั การพบวา ยงั ไมม ีการกระจายอํานาจการบริหารจดั การสูส ถานศึกษา เขตพื้นท่กี ารศกึ ษา และ องคกรปกครองสวนทองถิ่นไดตามเปาหมาย รวมทั้งยังขาดการมีสวนรวมในการบริหารและ จัดการศึกษาจากทกุ ภาคสว นอยา งแทจรงิ www.ThaiCyberU.go.th

36 บทท่ี 3 การประเมนิ ตามกรอบมาตรฐานคุณวฒุ ิระดบั อดุ มศกึ ษาแหงชาติ สาํ นักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ (2552) พบวา ผลการปฏิรูป การศึกษาในรอบ 10 ปแรก ยังไมบรรลุผลตามเปาหมาย กระทรวงศึกษาธิการจึงไดประกาศ นโยบายในการปฏิรูปการศึกษา รอบท่ี 2 ตอไป โดยการปฏิรูปในครั้งน้ี จะมุงเนนการพัฒนาใน ประเดน็ หลัก 3 ประการ คอื 1. การพัฒนาคุณภาพและมาตรฐานการศึกษาและการเรียนรูของคนไทย พัฒนาผูเรียน สถานศึกษาและแหลงเรียนรู สภาพแวดลอม หลักสูตรและเนื้อหา พัฒนาวิชาชีพ ครูใหเปนวิชาชีพท่ีทรงคุณคา สามารถดึงดูดคนเกง คนดีและมีใจรักมาเปนครู คณาจารย ไดอยางยงั่ ยืน ภายใตระบบบริหารจดั การทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพ 2. การเพิ่มโอกาสทางการศึกษาและเรียนรูอยางท่ัวถึงและมีคุณภาพ เพ่ือให ประชาชนทกุ คน ทุกเพศ ทุกวยั มีโอกาสเขาถงึ การศกึ ษาและเรียนรูอยา งตอเนือ่ งตลอดชวี ิต 3. การสงเสริมการมีสวนรวมของทุกภาคสวนของสังคมในการบริหารและ จัดการศึกษาโดยเพ่ิมบทบาทของผูท่อี ยภู ายนอกระบบการศึกษาดวย สํานักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษาในฐานะท่ีเปนหนวยงานกํากับและสงเสริม การดําเนินการของสถาบันอุดมศึกษาจึงไดดําเนินงานโครงการจัดทํากรอบมาตรฐานคุณวุฒิ ระดับอุดมศึกษาแหงชาติ (Thai Qualifications Framework For Higher Education; TQF: HEd) เพื่อเปน เครอ่ื งมือในการนาํ นโยบายท่ีปรากฏในพระราชบญั ญตั กิ ารศกึ ษาแหงชาติเกี่ยวกับ มาตรฐานการศึกษาของชาติในสวนของมาตรฐานการอุดมศึกษา ไปสูการปฏิบัติ ในสถาบันอุดมศกึ ษาอยางเปนรปู ธรรม และในวันที่ 2 และ 16 กรกฎาคม พ.ศ. 2552 สํานักงาน คณะกรรมการการอุดมศึกษาก็ไดประกาศใชกรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษาแหงชาติ และแนวทางการปฏิบัติตามกรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษาแหงชาติ สงผลให สถาบันอุดมศึกษาทุกแหงจําเปนตองดําเนินการปรับปรุงหลักสูตรและจัดการเรียนการสอนให สอดคลองกับกรอบมาตรฐาน และมาตรฐานผลการเรียนรูสําหรับระดับคุณวุฒิใดคุณวุฒิหน่ึง นับเปนมาตรฐานกลางสําหรับหลักสูตรตาง ๆ ในระดับคุณวุฒิน้ัน ซ่ึงจะนําไปใชในการกําหนด กรอบมาตรฐานคุณวุฒิสาขาวิชาเพื่อเปนหลักประกันวา บัณฑิตที่สําเร็จการศึกษาจาก สถาบนั อุดมศึกษาในสาขาวิชา และระดับคุณวุฒิเดียวกันจะมีผลการเรียนรูไมนอยกวาท่ีกําหนด แตในขณะเดียวกัน มาตรฐานคุณวุฒิสาขาวิชาจะเปดกวางและสงเสริมใหสถาบันอุดมศึกษา ตาง ๆ มีโอกาสบรรจุเนื้อหาวิชาในสวนท่ีนอกเหนือจากท่ีกําหนดไวไดอยางอิสระเหมาะสม และตรงกับความตองการหรือเอกลักษณของแตละสถาบันฯ ซึ่งจะทําใหสถาบันตาง ๆ สามารถพฒั นาหลักสูตรไดอ ยางหลากหลาย (ทศิ นา แขมมณ,ี 2553)

บทท่ี 3 การประเมินตามกรอบมาตรฐานคณุ วฒุ ริ ะดบั อุดมศกึ ษาแหงชาติ 37 สํานกั งานคณะกรรมการการอดุ มศกึ ษา (2552) ไดนาํ เสนอความหมาย หลกั การและ แนวทางตางๆ ท่เี ก่ียวขอ งกบั กรอบมาตรฐานคณุ วุฒิไวดงั นี้ 1. ความหมายของกรอบมาตรฐานคณุ วุฒิระดบั อุดมศกึ ษาแหงชาติ กรอบมาตรฐานคณุ วุฒิระดับอุดมศึกษาแหงชาติ (Thai Qualifications Framework for Higher Education: TQF: HEd) หมายถึง กรอบท่ีแสดงระบบคุณวุฒิการศึกษาระดับ อุดมศึกษาของประเทศซ่ึงประกอบดวย ระดับคุณวุฒิ การแบงสายวิชา ความเชื่อมโยงตอเน่ือง จากคุณวุฒิระดับหน่ึงไปสูระดับท่ีสูงข้ึน มาตรฐานผลการเรียนรูของแตละระดับคุณวุฒิซ่ึงเพิ่ม สูงข้ึนตามระดับของคุณวุฒิ ลักษณะของหลักสูตรในแตละระดับคุณวุฒิ ปริมาณการเรียนรูท่ี สอดคลองกับเวลาที่ตองใช การเปดโอกาสใหเทียบโอนผลการเรียนรูจากประสบการณ ซ่ึงเปนการสงเสริมการเรียนรูตลอดชีวิต รวมท้ังระบบและกลไกท่ีใหความม่ันใจในประสิทธิผล การดําเนินงานตามกรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษาแหงชาติของสถาบันอุดมศึกษาวา สามารถผลติ บณั ฑิตใหบ รรลุคุณภาพตามมาตรฐานผลการเรยี นรู 2. หลกั การสาํ คญั ของกรอบมาตรฐานคณุ วฒุ ริ ะดบั อดุ มศกึ ษาแหงชาติ 2.1 ยึดหลักความสอดคลองกับพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542 และทแี่ กไขเพ่ิมเตมิ (ฉบบั ท่ี 2) พ.ศ. 2545 ตลอดจนมาตรฐานการศกึ ษาของชาติ และมาตรฐาน การอุดมศึกษา โดยมุงกรอบมาตรฐานคุณวุฒิเปนเครื่องมือในการนําแนวนโยบายในการพัฒนา คุณภาพและมาตรฐานการจัดการศึกษาตามที่กําหนดไวในพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ มาตรฐานการศึกษาของชาติ และมาตรฐานการอุดมศึกษาไปสูการปฏิบัติในสถาบันอุดมศึกษา ไดอยางเปนรูปธรรม เพราะกรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษามีแนวทางที่ชัดเจน ในการพัฒนาหลักสูตร การปรับเปลี่ยนกลวิธีการสอนของอาจารย การเรียนรูของนักศึกษา ตลอดจนการวัดและประเมินผลการเรียนรูเพื่อใหมั่นใจวา บัณฑิตจะบรรลุมาตรฐาน ผลการเรยี นรตู ามท่ีมงุ หวังไดจรงิ 2.2 มุงเนนที่มาตรฐานผลการเรียนรูของบัณฑิต (Learning Outcomes) ซึ่งเปนมาตรฐานข้ันต่ําเชิงคุณภาพ เพ่ือประกันคุณภาพบัณฑิตและส่ือสารใหหนวยงานและ ผูที่เก่ียวของไดเขาใจและม่ันใจถึงกระบวนการผลิตบัณฑิต โดยเริ่มที่ผลผลิตและผลลัพธของ การจัดการศึกษา คือการกําหนดมาตรฐานผลการเรียนรูของบัณฑิตท่ีคาดหวังไวกอน หลังจาก นั้นจึงพจิ ารณาถึงองคป ระกอบอนื่ ๆ ท่เี กีย่ วของในกระบวนการจัดการเรียนการสอนท่ีสงเสริมให บณั ฑติ บรรลุถงึ มาตรฐานผลการเรียนรนู ั้นอยา งสอดคลอ งและสง เสริมกนั อยางเปนระบบ www.ThaiCyberU.go.th