รายวิชาหลักการเงิน

86 บัญชีค่าน้า ค่าไฟ ค่าโทรศัพท์ เลขท่ี 507 หน้า เดบติ ว/ด/ป รายการ บัญชี บาท ว/ด/ป รายการ หน้า เครดติ 2558 บญั ชี บาท ม.ค.16 เงินสด 2558 รว.4 6,500 - รว.3 6,500 - ม.ค. 31 กาไรขาดทุน 6,500 - 6,500 - งบทดลองหลังปดิ บัญชี ร้านอ๋อยซักแห้ง งบทดลองหลังปิดบญั ชี วันที่ 31 เดือน มกราคม พ.ศ.2558 เลขที่ เดบติ เครดติ ช่อื บัญชี บัญชี บาท ส.ต. บาท ส.ต. เงินสด 101 60,390 - ลูกหนกี้ ารค้า 102 5,000 - วสั ดุสานักงาน 103 6,320 - รถขนสง่ 104 268,000 - เคร่ืองมอื เคร่อื งใชใ้ นการซกั รีด 105 50,000 - เครื่องใช้สานกั งาน 106 24,000 - เจ้าหนีก้ ารค้า 201 ทนุ – นางออ๋ ย 4,800 - 301 408,910 - 413,710 413,710 - -

87 บทสรปุ กระดาษทาการ เป็นแบบฟอร์มหรือกระดาษร่างที่กิจการจัดทาขึ้นเพื่อเป็นเครื่องมือช่วยในการ จาแนกประเภทบญั ชีต่างๆ ในงบทดลอง เพ่อื นาไปใช้ในการจัดทางบกาไรขาดทุนและงบดุลให้เป็นไป อย่างสะดวก รวดเร็วและไม่ผิดพลาด จะเห็นได้ว่ากระดาษทาการไม่ได้เป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการ จัดทาบัญชีแต่เป็นเพียงเครื่องมือช่วย ดังนั้นกระดาษทาการหลายชนิดหลายรูปแบบข้ึนอยู่กับข้อมูล ของกจิ การ และกิจการจะเลือกใช้รปู แบบใดน้ันขึ้นอยกู่ ับความต้องการและความจาเป็นที่จะตอ้ งใช้ตาม จานวนและลักษณะความยุ่งยากของรายการบัญชที ี่เกิดข้ึนในแต่ละกจิ การ โดยกระดาษทาการ 6 ช่อง 8 ช่อง 10 ชอ่ ง และ 12 ช่อง ซ่ึงจะนาไปส่กู ารสรปุ ข้อมลู ทางการเงินขน้ั สุดทา้ ยของกระบวนการจดั ทาบัญชี ซง่ึ ขอ้ มูลในงบการเงินได้มาจากการจดบันทึกรายการค้าต่างๆ ลงในสมุดของกิจการ โดยมีการจดั ประเภท และแบ่งหมวดหมู่ของรายการค้าต่างๆ ที่เกิดข้ึน งบการเงนิ จะจัดทาข้ึนอย่างน้อยปีละ 1 ครงั้ เพ่อื สนอง ความต้องการของข้อมูลของผูใ้ ช้งบการเงินทุกประเภท เนอื่ งจากงบการเงินเป็นแหลง่ ข้อมูลทางการเงิน ท่สี าคัญ และหลังจากมีการบันทึกบัญชีและจัดทางบทดลองเพ่ือการตรวจสอบความถูกต้องของการบันทึก บัญชีตามระบบบัญชีคู่ ในช่วงส้ินงวดบัญชีกิจการจะต้องหาผลการดาเนินงานประจางวดน้ัน เพ่ือจะได้ ทราบวา่ ผลการดาเนินงานเป็นกาไรสทุ ธิหรือขาดทุนสทิ ธิ ซึ่งบัญชีต่างๆ ได้แก่ บัญชปี ระเภทรายได้และ ค่าใช้จ่าย พร้อมท้ังบัญชีถอนใช้ส่วนตัวซึ่งเป็นบัญชีช่ัวคราว (Norminal Accounts) และบัญชีที่เปิด ขึ้นใหม่ คือ บญั ชกี าไรขาดทุนจะถูกโอนไปบญั ชีทนุ สว่ นบัญชปี ระเภทสินทรพั ย์ หนี้สิน และทุน เป็นบัญชี ที่แท้จริง (Real Accounts) จะต้องปิดโดยการคานวณหายอดคงเหลือยกไปของแต่ละบัญชีในบัญชี แยกประเภท ณ วันสิ้นงวด และบันทึกยอดยกมาเป็นการเปิดรายการ ณ วันแรกของรอบระยะเวลา บัญชใี หมเ่ พือ่ รอการดาเนินงานต่อไป

88 แบบฝกึ หัด ขอ้ 1. ต่อไปน้ีเป็นยอดคงเหลือในบัญชีแยกประเภทของร้านนิรันดร เม่ือวันที่ 31 มกราคม 2558 ดังนี้ เงินสด 100,000 คา่ สาธารณูปโภค 4,300 วสั ดุสานักงาน 8,700 คา่ ใชจ้ า่ ยเบ็ดเตล็ด 3,200 เครอื่ งตกแตง่ 80,000 ค่าซอ่ มแซมและบารุงรักษา 5,800 อาคาร 500,000 คา่ เช่า 24,000 ทด่ี นิ 600,000 เงนิ เดือนพนกั งาน 34,000 เจา้ หน้กี ารค้า 20,000 คา่ ประกนั ภัย 6,000 ทนุ 400,000 คา่ โฆษณา 4,000 รายไดค้ ่าบริการ 950,000 ให้ทา กระดาษทาการ 6 ช่อง ขอ้ 2. ต่อไปนี้เป็นยอดคงเหลือในบัญชแี ยกประเภทของร้านบุญเจริญ เม่อื วนั ที่ 31 มกราคม 2558 ดังนี้ รายได้ค่าบริการ 1,100,000 ทุน – บญุ เจริญ 1,000,000 รายได้เบ็ดเตลด็ 48,700 เคร่ืองมอื 75,000 คา่ โทรศัพท์ 4,000 รถบรรทุก 680,000 ค่าเช่า 36,000 เจ้าหน้ีการค้า 58,700 คา่ น้า – คา่ ไฟฟา้ 6,400 เงนิ กูย้ มื ระยะยาว 400,000 เงินสด 250,000 ถอนใช้สว่ นตวั 30,000 เงินฝากธนาคาร 1,526,000 ใหท้ า กระดาษทาการ 6 ชอ่ ง

89 ขอ้ 3. ตอ่ ไปนีเ้ ป็นยอดคงเหลือในบญั ชแี ยกประเภทของร้านโชคบญุ มบี รกิ าร เม่ือวนั ที่ 31 มกราคม 2558 ดังน้ี เงนิ สด 240,520 ทุน – บญุ มี 350,000 รถยนต์ 468,000 วัสดสุ านักงานใชไ้ ป 2,430 อปุ กรณ์สานกั งาน 25,400 ถอนใชส้ ว่ นตวั 15,000 ค่าน้า คา่ ไฟฟา้ เครื่องตกแตง่ 25,000 ดอกเบ้ียรบั 4,254 เจา้ หนี้การคา้ 50,934 ลูกหนก้ี ารคา้ 2,000 เงนิ เดอื น 24,000 รายไดค้ ่าบรกิ าร 38,200 คา่ ใช้จา่ ยสานกั งาน 6,780 ค่าใชจ้ า่ ยรถยนต์ 475,650 ค่าเชา่ สานกั งาน 24,000 5,000 ใหท้ า 1. กระดาษทาการ 6 ช่อง 2. งบกาไรขาดทุน 3. งบดุล

90 ขอ้ 4. ตอ่ ไปน้เี ปน็ งบทดลองของรา้ น อู่ ส. การช่าง มีรายการดังนี้ อู่ ส. การช่าง งบทดลอง วนั ท่ี 31 เดือน ธนั วาคม พ.ศ.2557 เลขท่ี เดบติ เครดติ ช่อื บญั ชี บญั ชี บาท ส.ต. บาท ส.ต. เงินสด 101 134,800 - เงินลงทนุ ระยะสั้น 102 300,000 - ลูกหน้ีการคา้ 103 65,000 - ต๋วั เงนิ รบั 104 44,400 - เงินลงทนุ ระยะยาว 105 200,000 - ที่ดิน 106 550,000 - อาคาร 107 800,000 - เคร่ืองใช้สานกั งาน 107 90,000 - เครอื่ งตกแตง่ 109 265,000 - อปุ กรณ์การชา่ ง 110 142,000 - รถยนต์ 111 680,000 - เงนิ เบกิ เกนิ บัญชธี นาคาร 201 287,000 - เจ้าหนกี้ ารคา้ 202 289,000 - เงินกจู้ านอง 203 1,000,000 - ทุน – สุขสัน 301 950,000 - ถอนใชส้ ่วนตวั 302 30,000 - รายไดจ้ ากการบรกิ าร 401 1,369,490 - รายไดอ้ น่ื ๆ 402 398,244 - เงินเดอื นและคา่ แรง 501 370,000 - คา่ เบย้ี ประกัน 502 48,000 - คา่ อะไหล่และวัสดุในการซอ่ ม 503 390,000 - ดอกเบ้ียจา่ ย 504 46,000 - คา่ น้า คา่ ไฟฟา้ และค่าโทรศัพท์ 505 63,254 - ค่าโฆษณา 506 32,000 - ค่าใช้จา่ ยเบด็ เตลด็ 507 43,280 - 4,293,734 - 4,293,734 - ให้ทา 1. กระดาษทาการ 6 ช่อง 2. งบกาไรขาดทนุ 3. งบดุล 4. การปิดบัญชใี นสมดุ รายวันท่ัวไป 5. งบทดลองหลังปดิ บญั ชี

91 ขอ้ 5. ร้าน เจ เจ โฟน มยี อดคงเหลือในงบทดลองเม่ือวันที่ 31 ธันวาคม 2557 ดังนี้ รา้ น เจ เจ โฟน งบทดลอง วนั ท่ี 31 เดือน ธันวาคม พ.ศ.2557 ช่อื บัญชี เลขท่ี เดบติ เครดติ ส.ต. เงนิ สด บญั ชี บาท ส.ต. บาท ลูกหนก้ี ารคา้ 101 70,380 - - เคร่อื งใช้สานักงาน 102 45,000 - - เจ้าหน้ีการคา้ 103 32,320 - - ทุน 201 301 24,800 122,900 147,700 - 147,700 ในระหวา่ งเดือน มกราคม 2558 มีรายการค้าเกิดข้นึ ดงั นี้ 13,500 บาท ม.ค. 2 รับคา่ ซ่อมโทรศัพท์ 2,000 บาท 4 จ่ายคา่ โฆษณา 6,420 บาท 7 ซอ้ื เครื่องอะไหล่เปน็ เงินสด 23,870 บาท 12 รบั เงินคา่ ซ่อมโทรศัพท์ 4,000 บาท 15 จ่ายคา่ แรงงาน 9,800 บาท 17 รับชาระหนจี้ ากลูกหน้ี 7,950 บาท 20 สง่ บลิ เกบ็ เงนิ ใหล้ กู ค้าสาหรบั คา่ ซ่อมโทรศัพท์ 4,000 บาท 25 จ่ายค่าแรงงาน 5,000 บาท 28 จา่ ยชาระหนี้ให้เจา้ หนี้ ให้ทา 1. บนั ทกึ การเปดิ บัญชี บันทึกรายการค้า และปดิ บัญชี ลงในสมดุ รายวันท่ัวไป 2. ผา่ นรายการไปยงั บัญชีแยกประเภททว่ั ไป 3. กระดาษทาการ 6 ช่อง 4. งบกาไรขาดทุน 5. งบดุล 6. งบทดลองหลังปิดบญั ชี ข้อ 6. จากแบบฝึกหัดบทท่ี 3 ขอ้ 5 ใหท้ า 1. กระดาษทาการ 6 ช่อง 2. ปดิ บญั ชีในสมุดรายวนั ทั่วไป 3. ปดิ บญั ชแี ยกประเภททั่วไป 4. งบทดลองหลงั ปดิ บญั ชี

92 ข้อ 7. จากแบบฝึกหัดบทท่ี 3 ข้อ 6 ให้ทา 1. กระดาษทาการ 6 ช่อง 2. ปดิ บัญชใี นสมุดรายวนั ทวั่ ไป 3. ปิดบญั ชแี ยกประเภทท่วั ไป 4. งบทดลองหลงั ปดิ บญั ชี ขอ้ 8. จากแบบฝึกหดั บทที่ 3 ขอ้ 7 ให้ทา 1. กระดาษทาการ 6 ช่อง 2. ปิดบญั ชใี นสมดุ รายวนั ท่วั ไป 3. ปิดบัญชีแยกประเภททัว่ ไป 4. งบทดลองหลังปดิ บญั ชี ขอ้ 9. จากแบบฝกึ หดั บทที่ 3 ขอ้ 8 ให้ทา 1. กระดาษทาการ 6 ช่อง 2. ปิดบญั ชใี นสมุดรายวนั ทั่วไป 3. ปดิ บญั ชีแยกประเภททั่วไป 4. งบทดลองหลังปดิ บญั ชี ข้อ 10. จากแบบฝึกหัดบทท่ี 3 ข้อ 9 ใหท้ า 1. กระดาษทาการ 6 ช่อง 2. ปิดบัญชีในสมุดรายวันทว่ั ไป 3. ปิดบญั ชแี ยกประเภททว่ั ไป 4. งบทดลองหลังปดิ บัญชี

93 ขอ้ 11. นานาแมนชั่น เปิดบริการใหเ้ ชา่ หอพักปรากฏว่ามีสนิ ทรัพย์ หนี้สิน และส่วนของ เจา้ ของดังนี้ นานาแมนช่นั งบดลุ ณ วันท่ี 31 ธนั วาคม 2557 สนิ ทรัพย์ หนี้สินและสว่ นของเจ้าของ สนิ ทรพั ยห์ มนุ เวยี น : หน้ีสินหมุนเวยี น : เงินสด 100 ,000 เจา้ หนี้ 27,200 เงนิ ฝากธนาคาร 110,400 หนี้สนิ ไมห่ มนุ เวยี น : ลูกหน้ี 24,000 เงนิ กยู้ ืมระยะยาว 3,000,000 วัสดสุ านักงาน 5,700 240,100 สว่ นของเจา้ ของ : สนิ ทรัพยไ์ ม่หมุนเวียน : ทุน–นานา 3,161,100 เงนิ ลงทุนระยะยาว 100,000 ที่ดนิ 800,000 อาคาร 4,530,000 อุปกรณส์ านกั งาน 48,000 เครอ่ื งตกแต่ง 45,200 ยานพาหนะ 425,000 5,948,200 รวมสนิ ทรัพย์ 6,188,300 รวมหน้ีสนิ และส่วนของเจ้าของ 6,188,300 รายการคา้ ในเดือนมกราคม 2558 มีดังน้ี ม.ค. 2 ไดร้ ับเงินค่าเชา่ หอ้ ง 50,000 บาท 4 จ่ายค่าโฆษณา 20,500 บาท 8 จา่ ยค่านา้ มนั เช้อื เพลงิ 3,000 บาท 9 ไดร้ บั เงินคา่ เชา่ หอ้ ง 24,000 บาท 11 ซ้อื เคร่ืองคอมพวิ เตอร์ใหม่ 1 เครื่อง เปน็ เงนิ สด 21,000 บาท 13 รบั ชาระหน้ีจากลูกหน้ีครึ่งหนึ่ง 15 จ่ายคา่ รับรองลูกคา้ 500 บาท 18 จ่ายค่าใชจ้ า่ ยเบ็ดเตลด็ 3,200 บาท 20 ซื้อกระดาษและเครอื่ งเขยี นต่าง ๆ 1,200 บาท 23 ไดร้ ับเงนิ ค่าเชา่ หอ้ งพกั 46,000 บาท 24 ถอนเงินสดไปใช้ส่วนตัว 20,000 บาท 25 จ่ายชาระหน้เี งนิ กู้ 200,000 พร้อมดอกเบย้ี อีก 8,000 บาท 26 จา่ ยค่าใชจ้ า่ ยเบ็ดเตล็ด 4,970 บาท 27 จ่ายค่าสาธารณปู โภค 9,800 บาท 30 ไดร้ ับเงนิ ค่าเช่าหอ้ งพัก 58,000 31 จา่ ยเงินเดอื นพนกั งาน 15,000 บาท

94 ใหท้ า 1. บันทกึ รายการเปิดบัญชีในสมดุ รายวนั ทั่วไป 2. บนั ทึกรายการค้าทเี่ กิดขนึ้ ในสมุดรายวันท่วั ไป 3. ผ่านรายการไปยังสมุดบัญชีแยกประเภทท่ัวไป 4. งบทดลอง 5. กระดาษทาการ 6 ชอ่ ง 6. งบกาไรขาดทุน 7. งบดุล 8. รายการปดิ บัญชใี นสมุดรายวันทวั่ ไป 9. ปิดบญั ชีแยกประเภททัว่ ไป 10. งบทดลองหลงั ปิดบัญชี

95 เอกสารอา้ งอิง กรมสรรพกร. ประมวลรัษฎากร และอนุบัญญัติที่เกี่ยวข้อง. สืบค้นเมื่อ 13 สิงหาคม 2560, จาก http:// www.rd.go.th/publish/22780.0.html ดวงสมร อรพนิ ท์ และคณะ. (2557). การบัญชีการเงิน. กรุงเทพฯ: แอคทีฟ พร้ินท.์ นวพร ทองนุช. มหาวิทยาลัยสวนสนุ ันทา. การบัญชีบริหาร. สืบค้นเมอ่ื 13 สิงหาคม 2560. จากhttp:// www.teacher.ssru.ac.th/nawaporn_th/ รตั นา เธยี รวศิ ษิ ฏส์ กลุ . (2546). การบัญชกี ารเงิน. กรงุ เทพฯ: สานกั พิมพท์ อ้ ป จากัด. มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. (2552). การบัญชีขั้นต้น. กรุงเทพฯ: สานักพิมพ์มหาวิทยาลัยสุโขทัย ธรรมาธิราช.

96 แผนบรหิ ารการสอนประจาบทท่ี 5 หวั ข้อเน้ือหาประจาบทที่ 5 รายการปรบั ปรุง 1. ขน้ั ตอนการปรับปรงุ รายการในวนั สน้ิ งวด 2. ประเภทของรายการปรบั ปรุง 3. วิธกี ารบันทกึ บญั ชีเก่ยี วกบั รายการปรับปรงุ 4. การแก้ไขข้อผิดพลาดทางบัญชี วัตถุประสงค์การเรยี นรู้ 1. สามารถอธบิ ายข้ันตอนและลักษณะของรายการปรับปรุงได้ 2. สามารถบนั ทกึ รายการปรับปรุงบัญชไี ด้ 3. สามารถบนั ทกึ รายการแก้ไขขอ้ ผิดพลาดทางบญั ชไี ด้ กจิ กรรมการเรียนรู้ 1. บรรยาย 2. ฝกึ ปฏิบัติโดยยกตัวอยา่ ง 3. ทาแบบฝกึ หัดรายบุคคล ส่ือการเรียนการสอน 1. เอกสารประกอบการสอน 2. เอกสารตวั อยา่ ง 3. กระดานดา 4. Power Point Presentation 5. แบบฝึกหดั การวัดผลและประเมนิ ผล 1. ซกั ถามปัญหานักศึกษา เพ่ือใหม้ ีความเข้าใจมากยิ่งขนึ้ 2. ตรวจสอบความถูกต้องจากแบบฝึกหดั

บทที่ 5 รายการปรับปรุง ในการบนั ทึกรายการทางบญั ชีต่างๆ ในสมุดรายวนั ทั่วไปนั้น ตัง้ แต่วนั เริ่มทาบญั ชีตลอดจนถึง วันส้ินงวดบัญชี กิจการย่อมมีรายการทางบัญชีท่ีเกิดขึ้นแล้วยังไม่ตรงกับความเป็นจริงในวันส้ินงวดบัญชี กิจการจะต้องมีการปรับปรุงรายการต่างๆ ให้ตรงกับความเป็นจริงโดยกิจการใช้เกณฑ์คงค้างในการ บนั ทึกบัญชี เพื่อจะได้ยอดคงเหลือของบัญชีแต่ละรายการให้มีความถกู ตอ้ ง และสามารถแสดงผลการ ดาเนินงานของกิจการ และแสดงฐานะทางการเงินของกิจการเพื่อให้เป็นไปตามข้อกาหนดของกฎหมาย วัตถุประสงค์ของการปรับปรุงรายการในวันสิ้นงวด เนื่องจากการบันทึกรายการค้าทางธุรกิจ เก่ียวข้องกับรายการที่เกิดข้ึนภายนอกกิจการ แต่รายการค้าที่เกิดข้ึนภายในกิจการน้ันไม่มีการบันทึก ดงั นัน้ ก่อนท่ีกิจการจะจัดทางบการเงินกิจการจึงต้องมีการบันทึกรายการภายใน คือ รายการปรบั ปรุง ในวันสิ้นงวดบัญชี เช่น ค่าเสื่อมราคาของสินทรัพย์ถาวรในระหว่างงวดดาเนินงานกิจการจะไม่ได้จ่าย เงินสดเกี่ยวกับรายการน้ี จึงไม่ได้บันทึกรายการค่าเสื่อมราคาในระหว่างงวด ดังนั้นกิจการจึงต้องปรับปรุง รายการคา่ เส่ือมราคาในวันส้นิ งวดบญั ชี (ดวงสมร อรพินธ.์ 2557: 96) ข้นั ตอนการปรบั ปรงุ รายการในวันสิ้นงวด 1. บนั ทกึ รายการบญั ชลี งในสมดุ รายวนั ทวั่ ไป 2. ผ่านรายการไปยังบญั ชแี ยกประเภทท่ัวไป 3. หายอดคงเหลอื ของบญั ชใี นสมดุ บญั ชแี ยกประเภทท่วั ไป 4. จดั ทางบทดลองหลงั ปรบั ปรุง ประเภทของรายการปรบั ปรุง ดวงสมร อรพินธ์ (2557: 97) กล่าวว่า รายการปรับปรุง (Adjusting Entries) หมายถึง การบันทึก รายการทางบัญชเี พ่อื ให้สนิ ทรัพย์ หน้สี นิ และสว่ นของผถู้ ือหนุ้ ของกิจการ แสดงยอดคงเหลือทถ่ี ูกต้อง ตามเกณฑ์คงค้างในวันสิ้นงวดก่อนการจัดทางบการเงิน ในกระบวนการปรับปรุงนั้นกิจการต้องมีการ วิเคราะห์บัญชีทุกบัญชีว่ามีรายการค้าใดเกิดขึ้นภายในกระบวนการบัญชีเหล่าน้ันที่จะต้องทาการ ปรับปรุง และรายการปรับปรุงจะกระทาในวันส้ินงวดหรือวันปิดบัญชีของกิจการโดยการลงบันทึก รายการ ดงั น้ี

98 บนั ทึกรายการปรบั ปรุง ในสมุดรายวนั ทวั่ ไป บันทึกแยกประเภท งบทดลองภายหลงั การปรบั ปรุง งบการเงนิ ภาพท่ี 5.1 การบนั ทึกรายการบัญชี โดยทัว่ ไปรายการปรับปรุงจะเป็นการบันทึกรายการค้าที่เก่ียวข้องตั้งแต่ 2 งวดระยะเวลาบัญชี รายการปรับปรุง (ชรินทร ศรวี ิฑูรย์. วิทยาลยั บริหารธุรกิจและการท่องเท่ียวนครราชสีมา เว็บไซต์ http:// www.rcbat.ac.th/?usid=20130001&language=Th) ประกอบดว้ ย 1. รายไดร้ ับลว่ งหนา้ 2. รายไดค้ ้างรับ 3. ค่าใชจ้ ่ายลว่ งหน้า 4. คา่ ใช้จ่ายคา้ งจ่าย 5. ค่าเสือ่ มราคา 6. หนีส้ ูญและหนีส้ งสยั จะสูญ 7. วสั ดสุ านักงานใช้ไป 8. การแก้ไขข้อผดิ พลาดทางบญั ชี วิธีการบันทกึ บัญชเี กย่ี วกับรายการปรับปรงุ 1. รายไดร้ บั ลว่ งหนา้ หมายถึง การทก่ี ิจการไดร้ ับเงนิ สดหรอื เป็นรายไดไ้ ว้แลว้ แตเ่ งนิ สดส่วนหน่ึง ของรายได้ท่ีกิจการรับมาเก่ียวเนื่องกับรอบระยะเวลาบัญชีที่คาบเก่ียวกัน ซึ่งรายได้รับล่วงหน้าถือเป็น หน้ีสนิ หมนุ เวียน ดังน้ันกจิ การจะตอ้ งทาการปรบั ปรงุ บัญชรี ายได้บางส่วนให้จานวนเงนิ ตรงกบั จานวนที่ กิจการได้ให้บริการจริงและบางส่วนกลายเป็นหน้ีสิน เช่น ค่าเช่ารับล่วงหน้า ค่าโฆษณารับล่วงหน้า ดังน้ันการบันทึกรายการปรับปรุงรายได้รับล่วงหน้าสามารถบันทึกได้ 2 กรณี ดังน้ี (สมนึก เอื้อจิระ พงษพ์ นั ธ์. 2540: 6)

99 1.1 กรณีกจิ การบันทกึ บัญชีเป็นรายไดท้ ้งั จานวน 1.1.1 วนั ทีเ่ กดิ รายการบันทกึ บัญชีเป็นรายไดท้ ้งั จานวน เงินสด xxx รายได้ xxx 1.1.2 การบันทึกรายการปรับปรงุ xxx รายได้ xxx รายไดร้ ับล่วงหน้า(2) ตัวอย่างที่ 5.1 วันท่ี 15 ก.ย. 2558 กิจการไดร้ ับเงินค่าบริการกาจัดแมลงจากลูกค้าเป็นเงิน 70,000 บาท เป็นค่าบริการระยะเวลา 6 เดือน เร่ิมตั้งแต่วันท่ี 1 ตุลาคม 2558 ส้ินสุดวันที่ 31 มี.ค. 2559 การบันทึก บญั ชแี ละการปรบั ปรุงรายการในวันสิน้ งวดบัญชี วันที่ 31 ธนั วาคม 2558 เปน็ ดังน้ี สมุดรายวนั ทั่วไป พ.ศ. 2558 เลขท่ี เดบติ เครดติ เดือน วนั ที่ รายการ บัญชี บาท สต. บาท ส.ต. กนั ยายน 15 เงนิ สด รายไดค้ า่ บรกิ าร 70,000 - 70,000 - (บันทึกรบั เงินสดเป็นรายได้) ธันวาคม 31 รายไดค้ า่ บรกิ าร 35,000 - 35,000 - รายไดค้ า่ บรกิ ารรบั ลว่ งหนา้ (บันทึกรายการปรับปรุงรายไดร้ บั ล่วงหน้า) 1.2 กรณกี ิจการบันทึกบัญชเี ปน็ หนสี้ นิ ทั้งจานวน 1.2.1 วนั ท่เี กิดรายการบนั ทกึ บัญชีเป็นหน้ีสนิ ท้ังจานวน เงินสด xxx รายได้รับล่วงหน้า(2) xxx 1.2.2 การบนั ทกึ รายการปรบั ปรงุ xxx รายไดร้ บั ลว่ งหนา้ (2) xxx รายได้

100 ตัวอยา่ งที่ 5.2 วันท่ี 15 ก.ย. 2558 กิจการไดร้ ับเงินค่าบรกิ ารกาจัดแมลงจากลูกค้าเป็นเงิน 70,000 บาท เป็นค่าบริการระยะเวลา 6 เดือน เริ่มต้ังแต่วันที่ 1 ตุลาคม 2558 ส้ินสุดวันที่ 31 มี.ค. 2559 การบันทึก บัญชีและการปรับปรงุ รายการในวันส้นิ งวดบัญชี วันที่ 31 ธนั วาคม 2558 เปน็ ดงั นี้ สมดุ รายวนั ทั่วไป พ.ศ. 2558 เลขที่ เดบิต เครดติ เดอื น วนั ท่ี รายการ บัญชี บาท สต. บาท สต. กันยายน 15 เงนิ สด รายได้คา่ บริการรับล่วงหนา้ 70,000 - 70,000 - (บนั ทกึ รบั เงนิ สดเป็นรายได)้ ธนั วาคม 31 รายได้คา่ บริการรบั ล่วงหน้า 35,000 - 35,000 - รายไดค้ า่ บริการ (บันทกึ รายการปรับปรงุ รายไดร้ ับ ลว่ งหนา้ ) 2. รายได้ค้างรับ หมายถึง รายได้ของกิจการที่เกิดข้ึนในรอบระยะเวลาบัญชี แต่กจิ การยังไม่ได้ รับเงนิ ในรอบระยะเวลาบัญชีนั้น พอส้ินปีกิจการจะต้องทาการปรับปรุงรายการท่ีเกิดขึ้นให้แสดงยอด เป็นรายได้ที่ถูกต้องตามความเป็นจรงิ ซ่ึงบัญชีรายได้ค้างรับถือเป็นสินทรพั ย์หมุนเวียนของกิจการ เช่น ดอกเบีย้ คา้ งรับ คา่ เช่าค้างรับ เป็นตน้ 2.1 บันทึกรายการปรบั ปรุง รายได้ค้างรับ(1) xxx รายได้ xxx ตัวอย่างท่ี 5.3 กิจการได้ลงทุนในพันธบัตรรัฐบาลจานวน 300,000 บาท อัตราดอกเบี้ย 12% ต่อปี จ่ายดอกเบยี้ ทกุ 6 เดือน คอื จ่ายสิน้ เดือนเมษายน และสิน้ เดอื นตุลาคมของทุกปี สมดุ รายวันท่ัวไป พ.ศ. เลขที่ เดบติ เครดติ เดือน วันที่ รายการ บัญชี บาท สต. บาท ส.ต. ธันวาคม 31 ดอกเบี้ยค้างรบั 6,000 - ดอกเบี้ยรบั 6,000 - (บนั ทกึ รายการปรับปรุงดอกเบย้ี คา้ งรบั ) 3. ค่าใช้จ่ายล่วงหน้า หมายถึง ค่าใช้จ่ายที่กิจการได้จ่ายเงินไปแล้วแต่ยังไม่ได้รับผลประโยชน์ ในรอบระยะเวลาบัญชีปัจจุบัน ซึ่งจะได้รับผลประโยชน์ในอนาคตอันใกล้ มักจะเกิดข้ึนในการดาเนินงาน ตามปกติของกิจการ ดังนั้นคา่ ใช้จา่ ยล่วงหน้าถือเป็นสินทรัพย์หมุนเวยี นของกจิ การ เช่น ค่าเบ้ียประกันภัย จ่ายลว่ งหนา้ คา่ โฆษณาจ่ายลว่ งหนา้ เป็นต้น ในการบันทึกรายการปรับปรงุ คา่ ใช้จ่ายล่วงหน้าสามารถ บนั ทึกได้ 2 กรณี ดงั น้ี (มหาวิทยาลยั สุโขทัยธรรมาธิราช. 2552: 21)

101 3.1 กรณีกจิ การบนั ทึกบญั ชเี ปน็ ค่าใช้จ่ายทง้ั จานวน 3.1.1 วนั ทเี่ กดิ รายการบนั ทกึ บัญชเี ป็นคา่ ใช้จา่ ยทั้งจานวน ค่าใช้จา่ ย xxx เงนิ สด xxx 3.1.2 การบันทกึ รายการปรับปรงุ xxx ค่าใชจ้ า่ ยลว่ งหน้า(1) xxx คา่ ใชจ้ ่าย ตัวอย่างท่ี 5.4 เมื่อวันที่ 1 มิ.ย. 2558 กิจการได้ประกันอัคคีภัยอาคารโดยจะต้องจ่ายค่าเบี้ยประกัน เป็นรายปีๆ ละ 24,000 บาท โดยในวันทาสญั ญากจิ การไดบ้ นั ทกึ การจ่ายค่าเบี้ยประกนั ดงั นี้ สมดุ รายวนั ทวั่ ไป พ.ศ. 2558 เลขที่ เดบติ เครดติ เดอื น วนั ที่ รายการ บญั ชี บาท สต. บาท สต. มิถุนายน 1 คา่ เบ้ยี ประกันภยั 24,000 - เงินสด 24,000 - (บันทึกจ่ายค่าเบี้ยประกันภยั ) ธันวาคม 31 คา่ เบ้ียประกนั ภัยจา่ ยล่วงหนา้ 10,000 - 10,000 - ค่าเบี้ยประกันภยั (บนั ทึกปรบั ปรงุ ค่าเบีย้ ประกนั ภัยจ่าย ลว่ งหน้า) 3.2 กรณกี ิจการบนั ทึกบญั ชเี ป็นสนิ ทรัพย์ทง้ั จานวน 3.2.1 วันทีเ่ กดิ รายการบนั ทกึ บัญชีเป็นสินทรัพย์ท้งั จานวน คา่ ใชจ้ า่ ยล่วงหนา้ (1) xxx เงนิ สด xxx 3.2.2 การบนั ทกึ รายการปรับปรงุ xxx ค่าใช้จา่ ย xxx ค่าใช้จ่ายล่วงหน้า(1)

102 ตัวอย่างท่ี 5.5 เมื่อวนั ท่ี 1 ม.ิ ย. 2558 กิจการได้ประกนั อคั คภี ยั อาคารโดยจะตอ้ งจ่ายคา่ เบ้ยี ประกนั เปน็ รายปีๆ ละ 24,000 บาท โดยในวันทาสัญญากจิ การได้บันทกึ การจ่ายคา่ เบีย้ ประกนั ดงั น้ี สมดุ รายวนั ทัว่ ไป พ.ศ. 2558 เลขท่ี เดบติ เครดติ เดอื น วันท่ี รายการ บัญชี บาท สต. บาท ส.ต. มิถุนายน 1 คา่ เบยี้ ประกันภัยจ่ายล่วงหน้า 24,000 - เงนิ สด 24,000 - (บนั ทกึ ค่าเบ้ียประกันภัยจ่ายล่วงหน้า) ธนั วาคม 31 คา่ เบย้ี ประกนั ภัย 14,000 - 14,000 - ค่าเบ้ยี ประกนั ภัยจ่าย ล่วงหน้า(บนั ทกึ รายการปรบั ปรงุ ค่าใช้จา่ ยล่วงหนา้ ) 4. คา่ ใชจ้ า่ ยคา้ งจา่ ย หมายถึง ค่าใชจ้ า่ ยของกจิ การที่เกดิ ข้ึนในระหว่างงวดบญั ชี แตก่ จิ การ ยงั ไม่ได้จา่ ยเงินและยังไม่ไดบ้ นั ทกึ บัญชี เน่ืองจากยังไม่ถึงวนั ทจ่ี ะต้องจ่ายชาระในรอบระยะเวลาบัญชนี ้ัน หรอื อาจยังไม่มีบิลทวงหน้ี ค่าใช้จา่ ยค้างจ่ายถือเป็นหนส้ี นิ หมุนเวียน เชน่ ค่าไฟฟ้าคา้ งจา่ ย ค่านา้ ประปา ค้างจ่าย ดอกเบ้ยี ค้างจา่ ย เป็นต้น (มหาวทิ ยาลัยสโุ ขทัยธรรมาธริ าช. 2552: 24) 4.1 การบนั ทึกรายการปรับปรุง ค่าใช้จา่ ย xxx คา่ ใชจ้ า่ ยค้างจ่าย xxx ตัวอย่างท่ี 5.6 เมื่อวนั ที่ 1 เม.ย. 2558 กิจการกู้เงินจานวน 60,000 บาท อัตราดอกเบยี้ 12% ต่อปี กาหนดจา่ ยดอกเบยี้ ทุก 6 เดือน คอื ตน้ เดือนตลุ าคม และเมษายนของทุกปี สมุดรายวันทัว่ ไป พ.ศ. เลขที่ เดบิต เครดติ เดอื น วันที่ รายการ บญั ชี บาท สต. บาท ส.ต. ธนั วาคม 31 ดอกเบี้ยจ่าย 1,800 - ดอกเบยี้ คา้ งจา่ ย 1,8 00 - (บนั ทกึ รายการปรบั ปรุงดอกเบย้ี ค้างจ่าย) 5. ค่าเส่ือมราคา หมายถึง ในการบันทึกบัญชีสนิ ทรัพย์ไม่หมุนเวยี นท่ีมีอายุการใช้งานเกิน 1 ปี จะตอ้ งมีการตัดบัญชีสนิ ทรัพยเ์ ป็นค่าใช้จ่ายของกิจการในงวดบัญชีปจั จบุ ัน ดังน้ันกิจการจะต้องมกี าร คิดค่าเสื่อมราคาของสินทรัพย์ไม่หมุนเวียนทุกตัวยกเว้นที่ดิน เพราะท่ีดินไม่ถือว่าเส่ือมราคายิ่งมีการ ถือครองไว้นานมูลค่าย่ิงเพ่ิมขึ้น และในส่วนของสินทรัพย์ไม่หมุนเวียนตัวอื่นๆ จะเส่ือมสภาพไปตาม อายุการใช้งาน กิจการสามารถคิดค่าเสอ่ื มราคาได้ 6 วิธี ดังนี้ (พนั ธภิ า ศรนี ามเมือง. 2542: 104)

103 วธิ ีท่ี 2 คิดตามหนว่ ยทีผ่ ลติ (Unit Production Method) วิธีท่ี 3 ยอดลดลง (Declining Balance Method) วิธที ่ี 4 ผลรวมจานวนปี (Sum-of-the-years Digits Method) วิธีที่ 5 อัตราสองเท่าของเส้นตรง แต่คิดจากยอดท่ีลดลง (Double Declining Balance Method) วิธีท่ี 6 คดิ ตามช่ัวโมงการทางาน (Working hours Method) กิจการสามารถเลือกใช้วิธีการคิดค่าเส่ือมราคาตามวิธีการใดก็ได้ โดยพิจารณาให้เหมาะสมกับ สภาพของสินทรัพย์แต่ละประเภท สว่ นใหญ่กิจการต่างๆ นิยมใช้วิธีเส้นตรง ดังนั้นจงึ ขออธิบายเฉพาะ วิธีการคานวณค่าเส่ือมราคาด้วยวิธีเสน้ ตรงเพยี งวธิ ีเดยี ว ดงั น้ี วิธีท่ี 1 เสน้ ตรง (Straight Line Method) 5.1 วิธกี ารคานวณค่าเสอื่ มราคาดว้ ยวธิ ีเส้นตรง 5.1.1 ราคาทุนของสินทรัพย์ไม่หมุนเวียน หมายถึง ต้นทุนของสินทรัพย์ที่กิจการได้มา โดยรวมถึงราคาท่ีจ่ายเพ่ือให้ได้มาซ่ึงสินทรัพย์น้ัน และค่าใช้จ่ายส่วนท่ีจ่ายเพ่ิมเพื่อให้สินทรัพย์น้ัน สามารถใช้งานได้ เชน่ ค่าขนส่ง คา่ ตดิ ต้งั เป็นต้น 5.1.2 อายุการใช้งานโดยประมาณ หมายถึง ระยะเวลาท่ีกิจการคาดว่าจะสามารถใช้ งานหรอื ใชป้ ระโยชน์จากสินทรัพยไ์ มห่ มุนเวียนนน้ั ได้โดยประมาณ 5.1.3 มูลค่าซาก หมายถึง จานวนเงินท่ีกิจการคาดว่าจะได้รับจากการขายสินทรัพย์ไม่ หมนุ เวยี นหลังจากหมดอายุการใชง้ านแล้ว โดยมกี ารคดิ ค่าเส่อื มราคาดว้ ยวิธเี ส้นตรง ดงั น้ี ค่าเส่ือมราคาต่อปี = ราคาทุน - ราคาซาก อายกุ ารใช้งาน หรอื คา่ เส่อื มราคาต่อปี = (ราคาทุน - ราคาซาก) x อตั ราคา่ เสื่อมราคา อตั ราคา่ เส่ือมราคาต่อปี = 100 จานวนปี 5.2 การบันทกึ บัญชีเก่ียวกับคา่ เสอ่ื มราคา 5.2.1 การบันทกึ รายการปรบั ปรงุ คา่ เสื่อมราคา (5) xxx ค่าเสือ่ มราคาสะสม (1) xxx

104 ตัวอย่างท่ี 5.7 ในวันท่ี 1 มกราคม 2558 กิจการได้ซื้อเครื่องจักรมาในราคาทุน 400,000 บาท ประมาณ วา่ จะมีอายุการใช้งาน 5 ปี ซ่งึ จะสามารถขายเศษซากได้ 50,000 บาท วิธีทา คา่ เสื่อมราคาต่อปี = ราคาทนุ - ราคาซาก อายุการใช้งาน ค่าเสื่อมราคาต่อปี = 400,000 - 50,000 5 = 70,000 บาท/ปี หรอื อัตราคา่ เส่ือมราคาต่อปี = 100 5 = 20% ค่าเส่อื มราคาต่อปี = (ราคาทุน - ราคาซาก) x อตั ราค่าเสื่อมราคา คา่ เสื่อมราคาต่อปี = (400,000 - 50,000) x 20% = 70,000 บาท/ปี พ.ศ. 2558 สมดุ รายวนั ท่วั ไป เลขที่ เดบิต เครดติ เดอื น วันที่ รายการ บัญชี บาท สต. บาท ส.ต. ธนั วาคม 31 ค่าเสื่อมราคา – เคร่ืองจกั ร 70,000 - ค่าเสอ่ื มราคาสะสม– เครื่องจักร 70,000 - (บันทึกค่าเสอ่ื มราคาเครอ่ื งจักร) 6. หน้ีสูญและหนส้ี งสยั จะสูญ (Bad Debt, Doubtful Account) 6.1 หน้ีสูญ (Bad Debt) หมายถึง ลูกหน้ีท่ีกิจการได้ติดตามทวงถามอย่างถึงที่สุดแล้วแต่ ลูกหนี้นั้นไม่นาเงินมาชาระหน้ีให้แก่กิจการได้ กิจการจึงได้ตัดจาหน่ายลูกหนี้ออกจากบัญชีเป็นหน้ีสูญ ดังน้ันหนี้สูญจึงเป็นค่าใช้จ่ายของกิจการซึ่งจะปรากฏในงบกาไรขาดทุน (สมนึก เอื้อจิระพงษ์พันธ์ และคณะ. 2552: 51) 6.1.1 การบันทกึ บัญชีหนี้สูญ หนส้ี ูญ (5) xxx ลูกหน้ี (1) xxx

105 ในการบนั ทึกบัญชีหน้ีสูญเปน็ ค่าใช้จา่ ยจะบนั ทึกเพื่อให้แนใ่ จว่าลกู หนี้ทีต่ ัดจาหนา่ ยไป ไม่สามารถชาระหนี้ได้โดยไม่คานึงถึงงวดบัญชี ดังนั้นเพื่อให้ค่าใช้จ่ายเป็นไปตามเกณฑ์คงค้างจึงต้อง ประมาณหนีส้ ญู ทุกสนิ้ งวดบัญชี ตัวอย่างท่ี 5.8 เม่ือวันที่ 5 มิถุนายน 2558 กิจการได้ขายสินค้าเป็นเงินเช่ือแก่ลูกค้ารายหนึ่ง จานวน 20,000 บาท กาหนดชาระหน้ี 5 กรกฎาคม 2558 ลูกค้านาเงินมาชาระเพียงครึ่งหน่ึง ต่อมาวันท่ี 20 ตุลาคม 2558 ลูกค้ารายนี้ได้ถูกศาลสั่งให้เป็นบุคคลล้มละลาย กิจการจึงได้ทวงถามหน้ีจนถึงที่สุดแล้ว แต่ก็ยังไม่ได้รับชาระหนี้จากลูกหนี้รายน้ี กิจการจงึ ได้ตัดจาหนา่ ยบัญชีลูกหนี้รายนี้เป็นหน้ีสูญ จานวน 10,000 บาท บนั ทกึ บญั ชีดังนี้ สมุดรายวันทั่วไป พ.ศ. 2558 เลขท่ี เดบิต เครดติ เดือน วนั ที่ รายการ บัญชี บาท สต. บาท ส.ต. มถิ นุ ายน 5 ลูกหนี้ ขายสนิ คา้ 20,000 - 20,000 - (ขายสินค้าเป็นเงนิ เช่อื ) 10,000 - 10,000 - กรกฎาคม 5 เงนิ สด ลกู หนี้ (รับชาระหนจ้ี ากลูกหน)้ี 10,000 - 10,000 - หนส้ี ญู ลกู หนี้ ตลุ าคม 20 (ตดั จาหน่ายลกู หนีเ้ ป็นหน้ีสญู ) 6.2 หน้ีสงสัยจะสูญ (Doubtful Account) หมายถึง ลูกหน้ีท่ีกิจการคาดว่าจะเรียกเก็บ เงนิ ไม่ได้และถือเปน็ คา่ ใช้จ่ายในงวดบัญชีนน้ั ซ่ึงในแต่ละงวดบญั ชีกจิ การจะต้องประมาณการ การจาหนา่ ย ลูกหนส้ี ่วนทีค่ าดวา่ จะเก็บเงินไมไ่ ด้ 6.2.1 การบนั ทกึ หนส้ี งสัยจะสญู ณ วันส้นิ งวดบญั ชี หน้สี งสัยจะสญู (5) xxx ค่าเผือ่ หนี้สงสยั จะสญู (1) xxx 6.2.2 ค่าเผ่ือหน้ีสงสัยจะสูญ (Allowance for Doubtful Debt) หมายถึง จานวน เงินที่กิจการกันไว้สาหรับลูกหน้ีท่ีคาดว่าจะเรียกเก็บเงินไม่ได้ และถือเป็นบัญชีปรับมูลค่าลูกหน้ี โดย นาไปหักจากบัญชีลูกหนี้ในงบดุลเพ่ือให้แสดงบัญชีลูกหนี้ที่คาดว่าจะเก็บเงินได้จริง โดยมีวิธีการ คานวณหายอดลูกหนสี้ ทุ ธทิ ถี่ กู ต้อง ดงั น้ี ลกู หนี้ xxx หกั ค่าเผ่ือหน้ีสงสยั จะสูญ xxx ลูกหนีส้ ทุ ธิ xxx

106 6.2.3 การประมาณการเกีย่ วกบั หนี้สงสยั จะสูญมี 2 วิธี ดังน้ี 6.2.3.1 วิธีการประมาณหนี้สงสัยจะสูญจากยอดขายเชื่อ วิธีน้ีถือว่าลูกหน้ีที่ คาดวา่ จะเกบ็ เงินไม่ได้เกดิ ข้นึ เน่อื งจากการขายสนิ คา้ เปน็ เงนิ เช่ือสามารถคานวณได้โดย หนสี้ งสยั จะสูญ = ยอดขายเชอ่ื x อตั ราค่าเผื่อหน้สี งสยั จะสูญ ตัวอย่างที่ 5.9 กิจการมีนโยบายการประมาณหน้ีสงสยั จะสูญในอัตรา 5% ของยอดขายเช่ือ กิจการมี ยอดขายเชื่อท้ังสนิ้ 300,000 บาท และมีขอ้ มูลเพิ่มเตมิ ดังนี้ ลกู หนกี้ ารคา้ ต้นงวด จานวน 80,000 บาท ค่าเผ่ือหน้ีสงสัยจะสญู ต้นงวด จานวน 10,500 บาท ลกู หนี้การคา้ ปลายงวด จานวน 95,400 บาท พ.ศ. สมดุ รายวันทว่ั ไป เลขที่ เดบติ เครดติ เดอื น วันที่ รายการ บญั ชี บาท สต. บาท ส.ต. ธนั วาคม 31 หนส้ี งสัยจะสญู 15,000 - 15,000 - คา่ เผื่อหนส้ี งสยั จะสญู (ปรับปรุงคา่ เผอื่ หนี้สงสัยจะสูญ 300,000x 5%) หนส้ี งสัยจะสญู ธค. 31 15,000 ค่าเผอื่ หนส้ี งสัยจะสญู 10,500 มค. 1 15,000 ธค. 31 บัญชีหน้ีสงสัยจะสูญท่ีคานวณได้ จานวน 15,000 บาท ถือเป็นค่าใช้จ่ายประจา งวดบญั ชีปจั จุบันจะปรากฏในงบกาไรขาดทุน ส่วนบัญชีคา่ เผื่อหน้ีสงสัยจะสูญจะมียอดเพิ่มขึ้นจากต้น งวด 10,500 บวกเพม่ิ อีก 15,000 บาท ดงั นัน้ บญั ชีค่าเผื่อหน้ีสงสัยจะสญู จึงมีจานวน 25,500 บาท จะแสดง เปน็ บญั ชปี รบั มูลค่าลกู หนใี้ นงบดุลดังนี้ ลกู หนี้ 95,400 หกั คา่ เผือ่ หนส้ี งสยั จะสูญ 25,500 ลกู หน้ีสทุ ธิ 69,900

107 6.2.3.2 วิธีการประมาณจากยอดลูกหน้ี ณ วันสิ้นงวดบัญชี การประมาณหนี้ สงสยั จะสูญจากยอดลูกหน้ี ณ วันสนิ้ งวดบญั ชี วิธนี ้ีถือว่าลูกหน้ีท่ีคาดวา่ จะเก็บเงนิ ไม่ได้ เกิดข้ึนจากยอด ลูกหน้ีของกิจการเทา่ นั้นไมเ่ กี่ยวขอ้ งกบั การขาย ดงั นั้นในการคานวณหายอดหน้สี งสัยจะสญู จงึ ต้องคานงึ ถึง ยอดคงเหลือของบัญชีค่าเผอ่ื หนสี้ งสัยจะสญู ท่ีมอี ยู่ในบัญชีเดมิ อยูแ่ ลว้ และเมื่อคานวณได้แล้วต้องพิจารณา ว่าบัญชีค่าเผื่อหน้ีสงสัยจะสูญเดิมมียอดคงเหลือเทา่ ไหร่ แล้วให้บนั ทึกบัญชีเพิ่มเฉพาะส่วนต่างท่ีคานวณ ได้เทา่ นั้น สามารถคานวณได้ ดังนี้ หนส้ี งสยั จะสูญ = (ลูกหน้ี ณ วนั สิ้นงวด × อัตราค่าเผือ่ หน้ีสงสัยจะสญู ) – ค่าเผื่อหนี้สงสยั จะสูญยกมาตน้ งวด ตวั อย่างที่ 5.10 เม่ือวันที่ 31 ธันวาคม 2558 เป็นวันส้ินงวดบญั ชี กิจการมยี อดลูกหน้ีคงเหลือ จานวน 80,000 บาท ค่าเผ่อื หนีส้ งสยั จะสูญ 1,500 บาท กจิ การประมาณการหนีส้ งสยั จะสูญ 3% ของยอดลูกหนี้ วธิ ีคานวณ ลกู หน้ีคงเหลือปลายงวด 80,000 คณู อัตราคา่ เผอ่ื หนี้สงสยั จะสูญ 3% หนีส้ งสยั จะสูญ 2,400 หกั ค่าเผ่ือหน้สี งสัยจะสญู ยกมา 1,500 ตัง้ คา่ เผ่ือหน้สี งสยั จะสูญเพิ่ม 900 พ.ศ. สมุดรายวนั ทั่วไป เดือน วันท่ี เลขที่ เดบิต เครดติ รายการ บัญชี บาท สต. บาท ส.ต. ธันวาคม 31 หนี้สงสัยจะสญู 900 - คา่ เผอ่ื หนี้สงสัยจะสญู 900 - (ปรบั ปรุงค่าเผื่อหนส้ี งสยั จะสญู ) หน้ีสงสยั จะสูญ ธค. 31 900 คา่ เผ่อื หน้ีสงสยั จะสูญ 1,500 มค. 1 900 ธค. 31

108 7. วัสดุสานักงานใช้ไป หมายถึง วัสดุสิ้นเปลืองในสานักงานที่ใช้แล้วหมดไปภายในระยะเวลา ไม่เกิน 1 ปี ซ่ึงถือว่าเป็นสินทรัพย์หมุนเวียนของกิจการ พอสิ้นงวดบัญชีกิจการจะต้องทาการตรวจ นับวัสดุสานักงานคงเหลือ เพอ่ื นาวสั ดุสานักงานส่วนทใี่ ช้ไปแลว้ ถอื เปน็ คา่ ใชจ้ ่ายของกิจการซึ่งเรียกว่า วัสดุสานักงานใชไ้ ปสามารถคานวณได้ ดังนี้ (จันทนา สาขากร และศิลปะพร ศรีจั่นเพชร. 2556: 5 – 11) วัสดสุ านักงานต้นงวด xxx บวก ซ้อื วัสดุสานกั งานระหวา่ งงวด xxx วัสดุสานักงานท่ีมีอยูท่ ัง้ สน้ิ xxx หัก วัสดสุ านักงานปลายงวด xxx วสั ดสุ านักงานใช้ไป xxx 7.1 การบนั ทกึ บญั ชีสาหรบั วัสดสุ านักงาน สามารถบันทึกบัญชีได้ 2 กรณี ดังน้ี 7.1.1 กรณกี ิจการบันทกึ บญั ชีเป็นสนิ ทรพั ย์ทั้งจานวน 7.1.1.1 วันท่เี กดิ รายการบันทึกบัญชเี ปน็ สนิ ทรพั ย์ท้งั จานวน วัสดุสานกั งาน(1) xxx เงินสด xxx 7.1.1.2 การบนั ทกึ รายการปรับปรุง วัสดสุ านักงานใชไ้ ป(5) xxx วัสดสุ านกั งาน xxx ตวั อย่างท่ี 5.11 กิจการมีวสั ดุสานักงานคงเหลือต้นงวดยกมา 5,000 บาท ต่อมาเมอื่ วันท่ี 1 เมษายน 2558 กิจการได้ซ้อื วสั ดสุ านักงานเป็นเงนิ สด จานวน 8,000 บาท พอส้นิ งวดบัญชี ณ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 2558 กจิ การได้ทาการตรวจนบั วัสดสุ านักงานคงเหลืออยู่ 6,000 บาท วิธคี านวณ วสั ดุสานักงานตน้ งวด 5,000 บวก ซ้ือวัสดุสานกั งานระหว่างงวด 8,000 วัสดสุ านักงานที่มีอย่ทู ัง้ สน้ิ 13,000 หัก วัสดุสานกั งานปลายงวด 6,000 วสั ดุสานักงานใช้ไป 7,000

109 พ.ศ. สมุดรายวนั ทั่วไป เลขท่ี เดบิต เครดติ เดือน วนั ที่ บญั ชี บาท สต. บาท สต. รายการ 8,000 - 8,000 - 7,000 - เมษายน 1 วัสดุสานักงาน 7,000 - เงินสด (ซอ้ื วัสดุสานกั งานเปน็ เงนิ สด) ธนั วาคม 31 วัสดุสานกั งานใช้ไป วสั ดสุ านักงาน (ปรบั ปรุงวสั ดสุ านักงานใชไ้ ป) มค. 1 วสั ดุสานกั งาน 7,000 เม.ย. 1 5,000 ธค. 31 8,000 วัสดุสานักงานใชไ้ ป ธค. 31 7,000 7.1.2 กรณกี จิ การบนั ทึกบัญชเี ป็นค่าใชจ้ า่ ยท้งั จานวน 7.1.2.1 วนั ที่เกิดรายการบันทึกบัญชเี ป็นค่าใช้จ่ายทั้งจานวน วสั ดุสานักงานใชไ้ ป(5) xxx เงนิ สด xxx 7.1.2.2 การบันทกึ รายการปรับปรงุ วสั ดสุ านกั งาน(1) xxx วัสดุสานกั งานใชไ้ ป(5) xxx

110 พ.ศ. สมุดรายวนั ทั่วไป เลขที่ เดบติ เครดติ เดือน วันท่ี บญั ชี บาท สต. บาท สต. รายการ 8,000 - 8,000 - 6,000 - เมษายน 1 วัสดสุ านกั งานใช้ไป 6,000 - เงนิ สด (ซื้อวัสดสุ านักงานเป็นเงินสด) วัสดุสานกั งาน ธันวาคม 31 วัสดสุ านกั งานใชไ้ ป (ปรับปรุงวสั ดสุ านกั งานใช้ไป) วัสดุสานกั งาน ธค. 31 6,000 วัสดุสานกั งานใชไ้ ป มค. 1 5,000 ธค. 31 6,000 เม.ย.1 8,000 การแกไ้ ขขอ้ ผดิ พลาดทางบญั ชี ข้อผิดพลาดทางบัญชี หมายถึง ความผิดพลาดที่เกิดข้ึนจากการบันทึกบัญชีไม่ถูกต้องสมบูรณ์ ตามหลักการบัญชี ซึ่งความผิดพลาดท่ีเกิดขึ้นนั้นสาเหตุอาจมาจากหลายสาเหตุด้วยกัน เช่น เกิดจาก ความประมาทเลินเล่อของพนักงานบัญชเี อง เกิดจากความเข้าใจผดิ หรืออาจจะบันทึกบัญชีผิดพลาด หรืออาจจะยังไม่ได้บันทึกบัญชีด้วยเหตุอ่ืนๆ ดังนั้นกิจการจะต้องทาการปรับปรุงบัญชีท่ีผิดพลาดให้ ถูกต้อง สามารถแบ่งขอ้ ผิดพลาดทางบญั ชีออกเป็น 4 ลักษณะ ดงั นี้ (มหาวิทยาลัยสโุ ขทยั ธรรมาธิราช. 2552: 46) 1. บันทกึ จานวนเงินหรือรายการในสมุดรายวันทั่วไปไม่ถกู ต้องแต่ยงั ไม่ผ่านรายการไปยังสมุด บัญชแี ยกประเภททวั่ ไป 2. บันทึกชอื่ บัญชหี รอื จานวนเงินในสมดุ รายวนั ขน้ั ต้นผดิ พลาดแต่ผา่ นรายการไปยังสมุดบญั ชี แยกประเภทท่ัวไปไม่ถกู ตอ้ ง 3. บันทึกช่ือบัญชีถกู ต้องแตจ่ านวนเงินในสมุดรายวนั ข้ันต้นและสมุดบัญชีแยกประเภททว่ั ไป ไมถ่ กู ต้อง 4. จานวนเงินตามบญั ชไี ม่ตรงกบั ข้อมูลท่มี อี ย่จู รงิ

111 ตัวอย่างท่ี 5.12 เมื่อวันท่ี 30 เมษายน 2558 กิจการจ่ายเงินเดือน 50,000 บาท แต่พนักงานบัญชีได้ บนั ทึกบญั ชใี นสมดุ รายวนั ทัว่ ไปจานวน 5,000 บาท พนกั งานบันทกึ บัญชี (ข้อผิดพลาด) ท่ถี กู ตอ้ ง วธิ แี กไ้ ข เงนิ เดือน 5,000 เงนิ เดอื น 50,000 เงินเดือน 45,000 เงินสด 5,000 (จา่ ยเงินเดือนพนักงาน) เงนิ สด 50,000 เงนิ สด 45,000 (จ่ายเงนิ เดือนพนกั งาน) (จ่ายเงนิ เดือนพนกั งาน) ตวั อยา่ งท่ี 5.13 เมอื่ วันท่ี 30 กันยายน 2558 กิจการจ่ายเงินเดือน 23,000 บาท แตพ่ นักงานบญั ชีได้ บันทึกบญั ชีในสมุดรายวนั ทั่วไปจานวน 32,000 บาท พนกั งานบนั ทกึ บัญชี (ขอ้ ผดิ พลาด) เงนิ เดอื น ทีถ่ ูกต้อง วิธแี กไ้ ข เงนิ เดือน 32,000 23,000 เงนิ สด 9,000 เงินสด 32,000 เงนิ สด 23,000 เงินเดอื น 9,000 (จ่ายเงนิ เดือนพนักงาน) (จ่ายเงินเดือนพนักงาน) (จา่ ยเงนิ เดอื นพนักงาน) ตัวอย่างท่ี 5.14 เม่ือวันที่ 30 เมษายน 2558 กิจการจ่ายเงินเดือน 50,000 บาท แต่พนักงานบัญชีได้ บันทกึ บัญชใี นสมดุ รายวันท่ัวไปเป็นค่าพาหนะ พนกั งานบนั ทกึ บัญชี (ข้อผิดพลาด) ท่ีถกู ตอ้ ง เงนิ เดอื น วธิ ีแก้ไข ค่าพาหนะ 50,000 เงนิ เดือน 50,000 50,000 เงินสด 50,000 เงินสด 50,000 ค่าพาหนะ 50,000 (จา่ ยคา่ พาหนะ) (จา่ ยเงนิ เดอื นพนกั งาน) (จา่ ยเงินเดือนพนกั งาน) ตัวอย่างที่ 5.15 เมื่อวันท่ี 1 เมษายน 2558 กิจการได้รับค่านายหน้า 7,000 บาท แต่พนักงานบัญชี ไดบ้ ันทกึ บัญชใี นสมดุ รายวนั ทว่ั ไปเปน็ จา่ ยคา่ นายหน้า พนักงานบันทกึ บัญชี (ขอ้ ผิดพลาด) ท่ีถกู ตอ้ ง วิธแี ก้ไข คา่ นายหนา้ 7,000 เงนิ สด 7,000 เงนิ สด 14,000 เงนิ สด 7,000 รายได้คา่ นายหน้า 7,000 รายไดค้ า่ นายหนา้ 7,000 ค่านายหน้า 7,000 (จ่ายคา่ พาหนะ) (จา่ ยเงินเดือนพนักงาน) (จ่ายเงนิ เดือนพนกั งาน)

112 บทสรปุ กิจการย่อมมีรายการทางบัญชีที่เกิดข้ึนแล้ว แต่ยังไม่ตรงกับความเป็นจริงในวันส้ินงวดบัญชี กิจการจะต้องมีการปรับปรุงรายการต่างๆ ให้ตรงกับความเป็นจริง โดยกิจการใช้เกณฑ์คงค้างในการ บันทึกบัญชี เพ่ือจะไดย้ อดคงเหลือของบัญชีแตล่ ะรายการให้มคี วามถูกตอ้ ง และสามารถแสดงผลการ ดาเนินงานของกิจการ และแสดงฐานะทางการเงินของกิจการ เพือ่ ให้เป็นไปตามข้อกาหนดของ กฎหมาย โดยวตั ถุประสงค์ของการปรบั ปรุงรายการในวันส้ินงวด เน่ืองจากการบันทึกรายการค้าทางธุรกจิ เกี่ยวขอ้ ง กบั รายการท่ีเกิดขึ้นภายนอกกจิ การ แต่รายการค้าท่ีเกิดข้ึนภายในกจิ การนั้นไมม่ ีการบันทึก ดังนั้นก่อนท่ี กิจการจะจดั ทางบการเงนิ กิจการจึงต้องมีการบันทกึ รายการภายใน คอื รายการปรับปรุงในวนั สิน้ งวดบัญชี เชน่ คา่ เส่ือมราคาของสินทรพั ย์ถาวร ในระหวา่ งงวดดาเนินงานกจิ การจะไมไ่ ดจ้ า่ ยเงินสดเก่ียวกับรายการนี้ จงึ ไม่ได้บันทึกรายการค่าเสื่อมราคาในระหว่างงวด ดังน้ันกิจการจึงต้องปรบั ปรุงรายการคา่ เส่ือมราคา ในวนั สิ้นงวดบญั ชี โดยท่ัวไปรายการปรบั ปรุงจะเป็นการบันทึกรายการค้าที่เกี่ยวข้อง 2 งวด ระยะเวลา บญั ชี รายการปรับปรุงประกอบด้วย รายไดร้ ับลว่ งหน้า รายไดค้ ้างรบั ค่าใช้จ่ายล่วงหนา้ ค่าใช้จ่ายคา้ งจ่าย คา่ เส่อื มราคา หน้สี ูญและหนสี้ งสยั จะสูญ วสั ดสุ านกั งานใช้ไป และการแก้ไขขอ้ ผิดพลาดทางบัญชี

113 แบบฝกึ หดั ข้อ 1. เม่ือวันที่ 1 มกราคม 2558 กิจการซ้ือเคร่ืองจักรเป็นเงินเช่ือ 48,000 บาท มีค่าติดต้ัง 1,000 บาท กิจการคิดค่าเสื่อมราคาในอัตรา 20% ให้บันทึกรายการปรับปรุงค่าเสื่อมราคาในสมุด รายวันท่ัวไปและแสดงยอดคงเหลอื ในงบดุล ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 2558 ข้อ 2. วันที่ 1 พฤศจิกายน 2558 กิจการได้รับเงินค่าบริการลูกค้าเป็นเงิน 34,500 บาท เป็น ค่าบริการระยะเวลา 6 เดือน กิจการบันทึกเปน็ รายไดท้ ั้งจานวนในวันทเ่ี กดิ รายการ ใหบ้ ันทึกรายการ ปรับปรงุ ในวนั สิน้ งวดบญั ชี วนั ท่ี 31 ธันวาคม 2558 ข้อ 3. บริษัท กอบเอื้อ จากัด ได้ทาการเก็บรวบรวมข้อมูลต่างๆ เพ่ือทาการปิดบัญชีและจัดทา งบการเงินของการกิจการปรากฏว่าพบรายการท่ีจะต้องปรับปรุงในวันสิ้นงวด ณ วันท่ี 31 ธันวาคม 2558 ดงั นี้ 1. วัสดุสานักงานใช้ไประหว่างงวด จานวน 5,400 บาท กิจการได้บันทึกเป็นสินทรัพย์ท้ัง จานวน 2. กิจการยังไมไ่ ด้จา่ ยคา่ โฆษณา 12,000 บาท เงินเดือนพนักงานเดอื น ธ.ค. จานวน 75,000 บาท 3. เม่ือวันท่ี 1 เมษายน 2558 กิจการจ่ายค่าเช่าอาคาร จานวน 80,000 บาท สาหรับระยะเวลา 1 ปี โดยกิจการบันทึกเปน็ คา่ ใช้จา่ ยท้งั จานวน 4. ค่าเบ้ียประกันภัยท่ีปรากฏในบัญชี 36,000 บาท เป็นค่าเบ้ียประกันอัคคีภัยอาคาร ระยะเวลา 1 ปี กจิ การเซน็ สญั ญาเม่ือวนั ท่ี 1 สงิ หาคม 2558 5. กิจการซ้ือเคร่ืองใช้สานักงานมาเม่ือวันท่ี 1 มนี าคม 2558 ในราคา 370,000 บาท อายุการ ใช้งานประมาณ 10 ปี ราคาซาก 15,000 บาท 6. กิจการต้ังค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ 3% ของยอดลูกหนี้คงเหลือปลายงวด ซ่ึงลูกหน้ีคงเหลือ ปลายงวด จานวน 420,000 บาท 7. เม่ือวันที่ 1 พฤษภาคม 2558 กิจการได้กู้เงินจานวน 500,000 อัตราดอกเบ้ีย 12% ต่อปี กาหนดจ่ายดอกเบยี้ ทกุ สิ้นเดอื นเมษายน ให้ทา บันทึกรายการปรับปรงุ ในสมุดรายวนั ทั่วไป ข้อ 4. ต่อไปน้ีเปน็ ข้อมูลของบรษิ ัทแห่งหนึ่ง ณ วันท่ี 31 ธนั วาคม 2558 1. รายได้ค่าบริการท่ีปรากฏในบัญชี จานวน 200,000 บาท เป็นรายได้ท่ีมีการผูกพันท่ีต้อง ใหบ้ รกิ ารแก่ลูกค้าในปี 2559 จานวน 50,000 บาท 2. กิจการได้กู้เงินระยะยาว จานวน 1,500,000 บาท เมื่อวันที่ 1 เมษายน 2558 โดยจะมีการ ชาระดอกเบย้ี ทุกวันที่ 1 มนี าคม อตั ราดอกเบย้ี 15% ตอ่ ปี 3. กจิ การยงั คา้ งคา่ แรงคนงานสาหรบั เดือนธนั วาคม จานวน 68,000 บาท 4. กิจการได้นาเงินไปลงทุนซือ้ พันธบัตรรฐั บาลเมือ่ วันที่ 15 กันยายน 2555 จานวน 1 ลา้ นบาท ไดร้ บั ดอกเบี้ยในอัตรา 15% ต่อปี กาหนดชาระดอกเบ้ียทุกวันที่ 1 ตลุ าคม และวันที่ 1 เมษายน ของทกุ ปี

114 5. กจิ การยงั มไิ ด้จา่ ยคา่ นา้ ค่าไฟ คา่ โทรศัพท์ จานวน 11,200 บาท 6. กิจการมีบญั ชีวัสดุสานักงานต้นงวด 13,458 บาท ในระหว่างปีกิจการได้ซือ้ วัสดุสานักงานเพ่ิม จานวน 25,640 บาท ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2558 กิจการตรวจนับวัสดคุ งเหลอื จานวน 12,800 บาท 7. ค่าเบี้ยประกันภัยจ่ายล่วงหนา้ ที่ปรากฏในบัญชี จานวน 25,000 บาท เป็นการประกันภัย รถยนตข์ องกจิ การตั้งแต่วนั ที่ 1 กรกฎาคม 2558 ถงึ วันท่ี 30 มิถนุ ายน 2559 ใหท้ า บันทกึ รายการปรบั ปรุงในสมดุ รายวนั ท่วั ไป ขอ้ 5. จากงบทดลองของรา้ นตูมตาม จากัด ณ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 2558 มีดังน้ี ช่ือบัญชี ร้านตูมตาม สต. เครดติ เงนิ สด งบทดลอง - บาท สต. วัสดุสานักงาน วนั ท่ี 31 ธันวาคม 2558 - ค่าเบยี้ ประกันจ่ายลว่ งหนา้ - 30,000 - อุปกรณ์ เลขที่ เดบติ - 17,700 - ค่าเสือ่ มราคาสะสม – อปุ กรณ์ บญั ชี บาท 25,770 - เจา้ หน้กี ารคา้ 101 300,390 - 334,790 - ต๋ัวเงินจา่ ย 102 16,000 - 194,450 - ทนุ – ตมู ตาม 103 6,820 - รายได้คา่ บรกิ าร 104 287,000 - ค่าโฆษณา 105 คา่ ใช้จ่ายเบด็ เตลด็ 201 เงนิ เดอื น 202 301 401 622,710 - 501 1,250 502 1,000 503 10,250 622,710 ข้อมูลเพิ่มเติม 1. วสั ดสุ านกั งานตรวจนับได้ ณ วนั ท่ี 31 ธันวาคม 2558 คงเหลือ 12,500 บาท 2. คา่ เบี้ยประกนั เป็นค่าใชจ้ า่ ยสาหรับปีน้ี 2,000 บาท 3. อัตราคา่ เสื่อมราคาอปุ กรณ์ 20 % 4. ไดร้ ับบิลคา่ น้าคา่ ไฟยังไมไ่ ดบ้ ันทึกบญั ชี 3,700 บาท ใหท้ า 1. บันทึกรายการปรับปรงุ ในสมุดรายวันทว่ั ไป 2. กระดาษทาการ 10 ช่อง 3. งบกาไรขาดทนุ 4. งบดุล

115 ขอ้ 6. ข้อมลู ต่อไปนี้เป็นงบทดลองของบริษัท ทรงกรต จากัด ณ วันที่ 31 ธนั วาคม 2558 บรษิ ทั ทรงกรต จากัด งบทดลอง วันท่ี 31 ธันวาคม 2558 เลขท่ี เดบติ เครดติ ชอ่ื บัญชี บญั ชี บาท ส.ต. บาท ส.ต. เงินสด 101 680,000 - 70,000 - ลูกหนกี้ ารคา้ 102 240,000 - วสั ดสุ านกั งาน 103 38,000 - 29,000 - คา่ เบ้ียประกันจา่ ยลว่ งหนา้ 104 47,000 - 350,000 ทด่ี ิน 105 1,500,000 - 80,000 - อาคาร 106 3,200,000 - 1,000,000 - คา่ เสอื่ มราคาสะสม – อาคาร 107 4,350,000 - อุปกรณ์สานกั งาน 108 800,000 - 981,500 - ค่าเส่ือมราคาสะสม – อปุ กรณ์สานกั งาน 109 เจ้าหน้ีการคา้ 201 ตั๋วเงนิ จ่าย 202 ทุนเรอื นหนุ้ 301 กาไรสะสม 302 รายไดค้ ่าบรกิ าร 401 ค่าโฆษณา 501 95,500 - เงินเดอื น 502 132,000 - คา่ ใชจ้ า่ ยอนื่ ๆ 503 128,000 - 6,860,500 - 6,860,500 - ขอ้ มูลเพ่ิมเติม 1. อาคารซ้ือมาเมือ่ วันท่ี 1 มกราคม 2557 โดยประมาณการอายกุ ารใช้งาน 20 ปี ราคาซาก ประมาณ 300,000 บาท คดิ คา่ เสอ่ื มราคาแบบเสน้ ตรง 2. อุปกรณ์สานักงานซื้อมาเม่ือวันที่ 1 กรกฎาคม 2558 โดยประมาณอายุการใช้งาน 10 ปี ไมม่ ีราคาซาก คดิ คา่ เสื่อมราคาแบบเส้นตรง 3. วสั ดสุ านกั งานตรวจนับแลว้ มีมลู ค่า 23,500 บาท 4. คา่ เบยี้ ประกันจ่ายลว่ งหนา้ เปน็ การจ่ายเมอ่ื วันที่ 1 ตุลาคม 2558 โดยมอี ายุกรมธรรม์ 1 ปี 5. บริษัทฯ กาหนดนโยบายการตั้งค่าเผื่อหน้ีสงสัยจะสูญ 1% ของยอดลูกหนี้การค้าคงเหลือ โดยบริษทั ฯ ไม่มบี ัญชคี ่าเผอ่ื หน้ีสงสยั จะสญู ยกมา 6. เงินเดอื นค้างจา่ ย ณ วันที่ 31 ธนั วาคม 25x4 มีจานวน 62,000 บาท 7. บรษิ ทั ฯ ออกตัว๋ เงินจา่ ย 10% ต่อปี ในวันท่ี 1 พฤศจกิ ายน 2558 โดยมีอายุ 4 เดอื น 8. บริษัทฯ ประกาศจ่ายเงนิ ปนั ผลในวันท่ี 31 ธันวาคม 2558 จานวน 100,000 บาท

116 ให้ทา 1. บันทึกรายการปรบั ปรุงในสมดุ รายวนั ท่วั ไป 2. ปดิ บญั ชีในสมุดรายวนั ท่ัวไป 3. กระดาษทาการ 10 ชอ่ ง 4. งบกาไรขาดทนุ และงบดลุ

117 ข้อ 7. ขอ้ มลู ตอ่ ไปนี้เปน็ งบทดลองของบรษิ ัท อ่างเพชร จากัด เมื่อ วันที่ 31 ธันวาคม 2558 บรษิ ทั อา่ งเพชร จากัด งบทดลอง วันที่ 31 ธันวาคม 2558 เลขท่ี เดบติ เครดติ ชอื่ บญั ชี บัญชี บาท สต. บาท สต. เงนิ สด 101 17,200 - เงนิ ฝากธนาคาร 102 51,200 - ลกู หนีก้ ารคา้ 103 111,600 - คา่ เผ่ือหนสี้ งสัยจะสญู 104 3,000 - ต๋ัวเงนิ รับ 105 19,200 - สนิ คา้ คงเหลือ 106 150,000 - วสั ดุสานักงาน 107 4,300 - เครอื่ งจักร 108 75,300 - คา่ เส่ือมราคาสะสม – เครือ่ งจกั ร 109 18,000 - อุปกรณ์ 110 43,300 - 12,000 - ค่าเสอ่ื มราคาสะสม – อุปกรณ์ 111 เจา้ หนกี้ ารคา้ 201 70,500 - ต๋วั เงินจา่ ย 202 39,000 - เงินกู้ (ถงึ กาหนดปี 2563)อัตราดอกเบี้ย 6% ตอ่ ปี 203 40,000 - ทนุ เรอื นหุ้น 301 150,000 - กาไรสะสม 302 60,000 - ขาย 401 750,000 - ดอกเบี้ยรับ 402 1,700 - คา่ เช่ารบั 403 20,000 - ซื้อ 501 489,600 - คา่ ขนสง่ เขา้ 502 6,000 - ค่าโฆษณา 503 12,000 - คา่ คอมมิชชั่นพนักงานขาย 504 14,000 - ค่าสาธารณปู โภค 505 8,000 - ค่าใช้จ่ายเบด็ เตลด็ 506 18,000 - ค่าเบย้ี ประกันภยั 507 7,000 - เงินเดอื น 508 120,000 - ดอกเบ้ยี จา่ ย 509 5,000 - เงนิ ปันผลจา่ ย 1,250 - 1,164,200 - 1,164,200 -

118 ข้อมูลเพ่ิมเติม 1. สินค้าคงเหลอื ปลายงวด ตรี าคาได้ 85,000 บาท 2. บรษิ ทั ต้ังคา่ เผอ่ื หนีส้ งสัยจะสูญ 3% ของยอดลูกหน้ี 3. ตัว๋ เงนิ รับมกี าหนด 3 เดือน อัตราดอกเบ้ีย 12% ตอ่ ปี ต๋ัวเงนิ ลงวนั ท่ี 1 พฤศจิกายน 2558 4. ต๋วั เงินจา่ ยมกี าหนด 2 เดือน อตั ราดอกเบีย้ 10% ตอ่ ปี ตัว๋ เงนิ ลงวนั ท่ี 1 ธันวาคม 2558 5. วสั ดุสานักงานตรวจนับวนั สน้ิ งวดคงเหลอื 2,100 บาท 6. เงนิ เดือนคา้ งจ่าย จานวน 32,000 บาท 7. บริษัทตกลงให้บุคคลภายนอกเช่าเครือ่ งจักรและอุปกรณ์เปน็ เวลา 1 ปี และไดร้ ับเงนิ คา่ เช่า ในวันที่ 1 มถิ นุ ายน 2558 8. บรษิ ทั คิดคา่ เสอื่ มราคาเคร่ืองจักรและอุปกรณ์ อัตรา 10% ต่อปี 9. บริษัทตกลงจ่ายดอกเบ้ียเงินกู้ให้กับธนาคาร โดยจ่ายดอกเบี้ยปีละ 2 คร้ัง คือ ทุกวันท่ี 1 มิถุนายน และวันที่ 1 ธันวาคม ของทกุ ปี 10. คา่ เบี้ยประกนั ภัยมอี ายกุ รมธรรม์ 1 ปี เริ่ม 1 สงิ หาคม 2558 ให้ทา 1. บนั ทึกรายการปรบั ปรุงในสมุดรายวันท่วั ไป 2. ปดิ บัญชีในสมดุ รายวนั ทั่วไป 3. กระดาษทาการ 10 ชอ่ ง 4. งบกาไรขาดทนุ 5. งบดลุ

119 เอกสารอ้างองิ จนั ทนา สาขากร และศลิ ปะพร ศรจี ัน่ เพชร. (2556). การบัญชชี ัน้ ต้น. กรุงเทพฯ: หา้ งหุ้นสว่ น จากดั ทพี ีเอ็น เพรส. ชรินทร ศรีวฑิ รู ย.์ วิทยาลยั บรหิ ารธรุ กจิ และการท่องเทีย่ วนครราชสีมา. สืบค้นเมอื่ 13 สงิ หาคม 2560. จาก เวบ็ ไซต์ http://www.rcbat.ac.th/?usid=20130001&language=Th ดวงสมร อรพนิ ท์ และคณะ. (2557). การบญั ชกี ารเงนิ . กรุงเทพฯ: แอคทีฟ พรนิ้ ท์. พนั ธภิ า ศรนี ามเมือง. (2542). การบญั ชกี ารเงนิ . กรุงเทพฯ: สานกั พิมพ์มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร์. มหาวิทยาลัยสโุ ขทยั ธรรมาธิราช. (2552). การบญั ชขี ้ันต้น. กรงุ เทพฯ: สานักพมิ พ์ มหาวิทยาลัยสุโขทยั ธรรมาธริ าช. มหาวทิ ยาลัยสโุ ขทัยธรรมาธริ าช. (2552). วชิ าการบญั ชีขัน้ ตน้ . กรงุ เทพฯ: สานักพิมพ์ มหาวทิ ยาลยั สโุ ขทัยธรรมาธริ าช. สมนึก เอื้อจิระพงษ์พันธ์ และคณะ. (2552). หลักการบญั ชีขั้นตน้ . กรุงเทพฯ: สานกั พิมพ์แมคกรอฮลิ .

120 แผนบรหิ ารการสอนประจาบทท่ี 6 หัวข้อเนอื้ หาประจาบทที่ 6 การบญั ชีเกี่ยวกบั ธุรกิจซ้ือมาขายไป 1. กระบวนการจดั ทาบญั ชเี กี่ยวกบั ธุรกิจซ้ือมาขายไป 2. เอกสารเกี่ยวข้องกับการซื้อมาขายไป 3. วธิ ีการทาบญั ชเี กย่ี วกับธรุ กิจซือ้ มาขายไป 4. วธิ ีการบนั ทึกบญั ชีแบบส้ินงวด 5. วิธีการบนั ทึกบัญชีแบบต่อเนือ่ ง 6. การปดิ บญั ชี วัตถุประสงค์การเรียนรู้ 1. สามารถอธิบายกระบวนการและวิธกี ารจดั ทาบญั ชขี องธุรกิจซื้อมาขายไปได้ 2. สามารถบนั ทกึ บัญชที ้งั แบบสิ้นงวดและแบบต่อเน่ืองได้ 3. สามารถปิดบัญชแี ละจัดทางบการเงนิ ได้ กจิ กรรมการเรียนรู้ 1. บรรยาย 2. ฝกึ ปฏิบตั ิโดยยกตัวอย่าง 3. ทาแบบฝกึ หดั รายบคุ คล สื่อการเรียนการสอน 1. เอกสารประกอบการสอน 2. เอกสารตัวอยา่ ง 3. กระดานดา 4. Power Point Presentation 5. แบบฝึกหัด การวดั ผลและประเมนิ ผล 1. ซกั ถามปัญหานักศึกษาเพ่ือใหม้ คี วามเข้าใจมากยง่ิ ขึ้น 2. ตรวจสอบความถูกต้องจากแบบฝกึ หดั

บทท่ี 6 การบญั ชีเก่ียวกับธุรกิจซอ้ื มาขายไป ธรุ กิจซ้ือมาขายไปเป็นธุรกิจประเภทซ้ือสินค้าสาเร็จรปู มาไว้เพ่ือขายหรือจาหน่าย โดยที่กิจการ ไม่ได้เป็นผู้ผลิตสินค้าขึ้นมาเองแต่เป็นการไปซ้ือสินค้ามาจากบุคคลภายนอกมาอีกทอดหน่ึง ซึ่งอาจจะเป็น ผคู้ ้าส่งหรือคา้ ปลกี ก็ได้ข้ึนอยู่กับกิจการ ตัวอยา่ งธุรกจิ ประเภทซอ้ื มาขายไป เช่น ห้างสรรพสินค้า ร้านขาย ของชา ร้านขายรองเท้า รา้ นขายผลไม้ ฯลฯ สง่ สินคา้ สง่ สินคา้ ผู้ผลิต/ผูข้ าย กจิ การ ลูกคา้ จา่ ยชาระ จา่ ยชาระ ภาพท่ี 6.1 วงจรการดาเนนิ ธุรกจิ ของกิจการซื้อขายสินค้า ทีม่ า: ปญิ ะธิดา อมรภญิ โญ (2560: 170) เอกสารเกยี่ วข้องกบั การซ้ือมาขายไป 1. ใบขอซื้อ (Purchase Requisition) เม่ือพนักงานดูแลคลังสินค้าหรือพนักงานคุมสต๊อก สินค้าตรวจพบว่า สนิ ค้าชนิดใดใกล้จะหมดหรือไม่พอจาหน่าย พนักงานจะเป็นผู้จัดทาใบขอซอื้ ข้ึนมา และเสนอต่อผู้มีอานาจอนุมัติการส่ังซ้ือเพ่ือทาการส่ังซ้ือสินค้ามาจาหน่าย โดยปกติแล้วใบขอซื้อจะทา ขึ้น 2 ฉบับ คือ ฉบับแรกจะถูกส่งไปยังแผนกจัดซ้ือ ฉบับที่ 2 จะเก็บไว้ท่ีแผนกคลังสินค้าเพ่ือเก็บไว้ เปน็ หลกั ฐานในการขอซื้อ บริษัท................................ เลม่ ที่............. เลขที่............ ใบขอซือ้ วนั ที่...................................................... จาก แผนกคลงั สนิ คา้ ถึง แผนกจัดซื้อ ลาดบั ที่ โปรดดาเนนิ รกาายรกสา่งั ซรือ้ สนิ รคปูา้ ตภาามพราทยี่ปก6าร.ริม2ตา่อณตไัวคปองนเยหี้ ่าลงอื ใบขอซปอ้ื รมิ าณเสนอซอ้ื วันทตี่ อ้ งการ .................................................. ...................................................... ผคู้ วบคมุ สนิ ค้า ผจู้ ัดการ/หวั หนา้ คลังสินค้า ภาพที่ 6.2 ตัวอย่างใบขอซื้อสนิ คา้

122 2. ใบสั่งซื้อสินค้า (Purchase Order) เม่ือฝ่ายจัดซ้ือได้รับใบขอซื้อจากแผนกคลังสินค้าแล้ว จะต้องดาเนินการคดั เลือกหาผู้ขายสินคา้ ที่ให้ราคาตา่ ที่สุด และสินคา้ น้ันจะต้องมีคณุ ภาพและปริมาณ ตามที่ต้องการ จากน้ันฝ่ายจัดซื้อจะออกใบสั่งซ้ือให้กับผู้ขาย โดยปกติใบสั่งซื้อจะทาข้ึน 4 ฉบับ คือ ฉบับแรกส่งไปยังผู้ขาย ฉบับท่ีสองส่งไปแผนกคลังสินคา้ ฉบับที่สามสง่ ไปแผนกบัญชี และฉบับที่ส่ีเก็บ ไวท้ ่ีผจู้ ดั ซ้อื บริษทั ................................ เล่มที.่ ............ เลขท.ี่ ........... ใบสง่ั ซอ้ื วนั ท่.ี ..................................................... ถงึ ..................................................................... ที่อยู่ .......................................................................................................................................... โปรดสง่ ซื้อสนิ ค้าตามรายการตอ่ ไปน้ี ภายในวนั ท่ี.................................................................................................................................. ลาดับที่ รายการ แบบ/ ปรมิ าณ ราคาต่อ จานวนเงิน หมายเหตุ ชนดิ หนว่ ย รวม…………………………………รายการ รวม (บาท) ...................................................... .................................................. ผู้จัดการฝา่ ยจดั ซื้อ พนกั งานจัดซือ้ ภาพท่ี 6.3 ตวั อย่างใบสัง่ ซ้ือสินคา้

123 3. ใบกากับสินค้า/ใบกากับภาษี (Tax invoice) เม่อื ผ้ขู ายได้รับใบสั่งซ้ือสินค้าเรียบร้อยแล้ว จะดาเนินการจดั เตรยี มสินค้าตามรายละเอียดในใบสั่งซื้อของผู้ซื้อเพ่ือจัดสง่ ให้กับผู้ซ้ือ พร้อมกับเตรียม ใบกากับสินค้า/ใบกากับภาษีด้วย และตามปกติใบกากับสินค้า/ใบกากับภาษีจะจัดทาขึ้น 2 ฉบับ คือ ฉบบั แรกส่งไปแผนกบัญชพี ร้อมกับใบตรวจรบั สินคา้ ฉบบั ที่สองเก็บไว้ที่แผนกคลงั สินคา้ บริษัท................................ เล่มที.่ ............ เลขท.่ี ........... ใบกากับสินคา้ /ใบกากบั ภาษี วันท.ี่ ..................................................... ชื่อลูกคา้ ..................................................................... ท่อี ยู่ ........................................................................................................ ตามใบส่ังซ้อื เลขท.่ี .............................ลงวนั ท.ี่ ................................................. เงื่อนไขการชาระเงนิ ....................................................................................... ลาดับท่ี ปริมาณ ชนิด/ขนาด ราคาต่อหน่วย จานวนเงิน มลู ค่าสนิ ค้า ภาษมี ูลคา่ เพม่ิ รวมเงนิ (................................................................................) ยอดรวม เงนิ .................................................. ...................................................... ผู้สง่ สนิ คา้ ผ้รู บั สนิ คา้ ภาพท่ี 6.4 ตัวอย่างบกากบั สินค้า/ใบกากบั ภาษี

124 4. ใบรับสินค้า (Receiving Report) เป็นเอกสารที่จัดทาขึ้นภายในของกิจการ โดยแผนก คลังสินค้าจะจัดทาขนึ้ เม่ือได้รับสินค้าจากผู้ขายว่าสินค้าที่ได้นนั้ ตรงตามใบส่ังซ้ือหรือไม่ ซึ่งปกติจะทาข้ึน 2 ฉบับ คือ ฉบับแรกจะเกบ็ ไวท้ ่ีแผนกคลังสนิ คา้ ฉบับท่สี องจะสง่ ไปแผนกบัญชี บรษิ ัท................................ เล่มที่............. เลขที.่ ........... ใบรบั สินค้า วันท.ี่ ..................................................... ได้รับสนิ คา้ ตามใบสง่ั ซือ้ เลขท่ี .....................ลงวนั ที่.............................. ใบกากับสนิ คา้ /ใบกากบั ภาษี เลขที.่ ...........ลงวันท่ี............................... ลาดับที่ รายการ ชนดิ /ขนาด ปรมิ าณ คุณภาพ ดี ชารุด ................................................. ...................................................... ผจู้ ดั การแผนกคลงั สินคา้ พนักงานแผนกคลงั สนิ คา้ ภาพท่ี 6.5 ตัวอย่างใบรับสนิ ค้า

125 5. ใบลดหน้ี (Credit Note) หรือ C/N เป็นเอกสารท่ีผู้ขายจัดทาขึ้นเมื่อผู้ขายได้ขายสินค้า ไปแล้วแต่ในภายหลังสินค้าถูกส่งกลับคืนมา เนื่องจากสินค้ามีการชารดุ เสียหายหรือไม่ตรงกับรายละเอียด ในใบสั่งซือ้ กจิ การจะต้องออกใบลดหนใี้ หก้ ับผูซ้ ้ือ บรษิ ัท................................ เล่มที.่ ............ เลขท.ี่ ........... Credit Note ช่อื ลูกคา้ ................................................... วันที่...................................................... ท่อี ย.ู่ ...................................................................................................... บริษทั ไดล้ ดหนี้จากบัญชที า่ นตามรายการดงั ตอ่ ไปนี้ จานวน รายการ ราคาตอ่ หน่วย จานวนเงนิ หมายเหตุ รวมเงนิ (..................................................................) ผู้อนมุ ัติ ...................................................... พนักงานบญั ชี ภาพท่ี 6.6 ตวั อยา่ งใบลดหน้ี

126 6. ใบเพ่ิมหน้ี (Debit Note) หรือ D/N เป็นเอกสารที่ผู้ซ้ือจัดทาขึ้นเพื่อส่งไปยังผู้ขายโดย ขอให้ผู้ขายลดราคาสินค้าให้หรือส่งสินค้ากับไปให้ผู้ขาย เนือ่ งจากสินค้าชารุดเสียหายหรือสินค้าไม่ตรง ตามรายละเอียดในใบสง่ั ซ้อื เพอ่ื ขอลดจานวนหน้ลี ง บริษทั ................................ เลม่ ที.่ ............ เลขท่.ี ........... Debit Note วนั ท.่ี ..................................................... ชื่อผ้ขู าย ................................................... ที่อย่.ู ...................................................................................................... บรษิ ัทไดล้ ดหนจี้ ากบญั ชที ่านตามรายการดงั ตอ่ ไปน้ี จานวน รายการ ราคาต่อหนว่ ย จานวนเงิน หมายเหตุ รวมเงนิ (..................................................................) ผู้อนมุ ตั ิ ...................................................... พนกั งานบัญชี ภาพท่ี 6.7 ตัวอยา่ งใบเพมิ่ หน้ี

127 7. ใบเสรจ็ รบั เงิน (Receipt) เปน็ เอกสารท่ผี ู้ขายหรอื ผู้รับเงินที่เป็นผู้ประกอบการท่ไี ม่อยใู่ น ระบบภาษมี ลู ค่าเพม่ิ ออกใหก้ ับผู้ซื้อสินค้าเป็นเงนิ สดหรือรบั ชาระหนีค้ ่าสนิ คา้ ช่ือกจิ การ.......................... เลม่ ท.่ี ............ เลขท่ี............ ใบเสร็จรบั เงิน วันท่ี...................................................... ชื่อลกู ค้า ................................................... ทอี่ ยู่....................................................................................................... รหสั สนิ คา้ ชอื่ สินคา้ ราคาต่อหนว่ ย จานวน รวม รวมจานวนเงนิ (....................................................................................) รวม (บาท) ลงชื่อ ...................................................... ผูร้ ับเงิน ภาพที่ 6.8 ตัวอยา่ งใบเสร็จรับเงนิ

128 8. ใบเสร็จรับเงิน/ใบกากับภาษี (Tax Receipt) เป็นเอกสารท่ีผู้ขายหรือผู้รับเงินที่เป็น ผปู้ ระกอบการทีจ่ ดทะเบยี นภาษีมูลค่าเพิ่มออกให้กบั ผู้ซือ้ สินค้าเปน็ เงนิ สดหรือรบั ชาระหนค้ี า่ สนิ ค้า ช่อื กิจการ.......................... เลม่ ที่............. เลขท.ี่ ........... ใบเสร็จรับเงนิ /ใบกากับภาษี วันท.ี่ ..................................................... ช่ือลกู ค้า ................................................... ทอ่ี ยู่....................................................................................................... รหัสสนิ ค้า ชือ่ สนิ คา้ ราคาต่อหน่วย จานวน รวม มูลค่าสนิ คา้ ภาษีมูลค่าเพมิ่ 7% รวมเงิน(.............................................................................) มูลคา่ รวมท้ังสิ้น ลงชอ่ื ...................................................... ผรู้ ับเงิน ภาพที่ 6.9 ตวั อยา่ งใบเสร็จรับเงนิ /ใบกากับภาษี

129 วิธกี ารบญั ชีเก่ียวกบั ธรุ กจิ ซื้อมาขายไป 1. ส่วนลดการค้า (Trade discounts) หมายถึง ส่วนลดท่ีผู้ขายลดราคาให้กับผู้ซื้อทันที โดยไม่คานึงถึงว่าสินค้าที่ขายไปเป็นการขายเงินสดหรือเงินเชื่อ และส่วนลดนี้จะไม่นาไปบันทึกบัญชี จะบันทึกเฉพาะราคาสินค้าท่ขี ายจริงเท่านั้น ซึ่งผู้ขายอาจจะให้ส่วนลดเป็นจานวนเงินเป็นอตั ราร้อยละ กไ็ ด้เชน่ 5%, 10%, 20% เป็นต้น (ธารี หริ ญั รัศมี. 2558: 166) ตัวอยา่ ง ตั้งราคาสินค้าไว้ 50,000 บาท ให้สว่ นลด 20% ราคาสินคา้ 50,000 บาท หกั สว่ นลดการคา้ (50,000 x 20%) 10,000 บาท ราคาขายจรงิ 40,000 บาท ในการบันทึกบัญชีนั้น ดา้ นผู้ขายจะบันทึก “ขายสินค้า” และด้านผู้ซ้ือจะบันทึก “ซื้อสนิ ค้า” ด้วยจานวนเงิน 40,000 บาท เท่าน้นั โดยไม่ตอ้ งบันทึกสว่ นลด เชน่ ดา้ นผขู้ าย สามารถบันทึกบัญชีดังน้ี Dr เงินสด 40,000 Cr ขาย 40,000 ด้านผ้ซู ื้อ สามารถบันทกึ บญั ชดี งั นี้ Dr ซอ้ื 40,000 Cr เงินสด 40,000 2. ส่วนลดเงินสด (Cash discounts) หมายถึง ส่วนลดท่ีผู้ขายลดราคาให้ในกรณีขายสินค้า เป็นเงินเช่ือ ซึ่งจะกาหนดเง่ือนไขการชาระเงนิ เพื่อเป็นการจูงใจให้ลูกหนี้ชาระหน้ีให้เร็วข้ึน ถ้าลูกหน้ี ชาระเงินตามกาหนดก็จะได้รับส่วนลด ซ่ึงส่วนลดน้ีเรียกว่า “ส่วนลดเงินสด” โดยมีลักษณะเง่ือนไข การชาระเงนิ ดงั น้ี (สมนึก เอือ้ จิระพงษ์พันธ์ และคณะ. 2552: 168) 1/10, n/60 หมายถึง ถ้าชาระหนี้ภายใน 10 วันจะได้ส่วนลด 1% แต่ต้องชาระหน้ีทั้งหมด ภายใน 60 วัน 1/EOM, n/60 หมายถึง ถ้าชาระหน้ภี ายในสิ้นเดือนที่มกี ารซ้ือสนิ คา้ จะได้ส่วนลด 1% แตต่ ้อง ชาระหนี้ทง้ั หมดภายใน 60 วัน 1/10 EOM, n/60 หมายถึง ถ้าชาระหน้ีภายในวันที่ 10 ของเดือนถัดไปท่ีมีการซื้อสินค้าจะได้ สว่ นลด 1% แต่ตอ้ งชาระหนที้ ้งั หมดภายใน 60 วนั 2.1 ส่วนลดรับ (Purchase Discounts) เป็นส่วนลดท่ีผู้ซ้ือได้รับจากผู้ขาย ในกรณีท่ีผู้ซ้ือ ชาระหนี้ภายในระยะเวลาท่ีกาหนดไว้ในเง่ือนไขการชาระเงิน และส่วนลดรับนี้จะเป็นรายการที่นาไป หกั ในบญั ชีตน้ ทุนขาย เช่น เม่อื วนั ท่ี 1 มีนาคม 25xx กิจการซ้ือสินค้าเป็นเงินเชื่อ 10,000 บาท เงอื่ นไขการชาระเงิน 2/10,n/30 ปรากฏว่ากจิ การนาเงินไปชาระหนี้ วนั ท่ี 8 มีนาคม 25xx

130 หมายความว่า กิจการชาระหน้ีภายในกาหนดระยะเวลา ภายใน 10 วัน ได้รับสว่ นลด 2% ดงั นั้นวันท่ี 8 มีนาคม 25xx กจิ การจะบนั ทึกบัญชดี ังนี้ ราคาสินคา้ 10,000 บาท หกั สว่ นลดเงินสด 2% 200 บาท จานวนเงนิ ท่ีตอ้ งชาระ 9,800 บาท บันทกึ บัญชจี า่ ยชาระหนี้ 10,000 200 เจ้าหน้กี ารคา้ 9,800 เงนิ สด ส่วนลดรับ 2.2 ส่วนลดจ่าย (Sale Discounts) เป็นส่วนลดที่ผู้ขายลดให้แก่ผู้ซื้อ ในกรณีท่ีผู้ซ้ือ ชาระหน้ภี ายในระยะเวลาท่ีกาหนดตามเงือ่ นไขการชาระเงิน และจะนาไปหกั กบั บัญชีขายสนิ คา้ เช่น เม่ือวนั ท่ี 6 มิถุนายน 25xx กิจการขายสินค้าเป็นเงินเช่ือ 20,000 บาท เง่อื นไขการชาระเงิน 3/10,n/60 ปรากฏว่า ลูกหนีน้ าเงินมาชาระหนี้ภายใน วันที่ 12 มิถุนายน 25xx หมายความว่า ลกู หน้ีชาระหน้ีภายในกาหนดระยะเวลา ภายใน 10 วนั ไดร้ ับสว่ นลด 3% ดังนัน้ วนั ท่ี 12 มถิ ุนายน 25xx กิจการจะบันทึกบญั ชีดงั น้ี ราคาสินค้า 20,000 บาท หัก ส่วนลดเงนิ สด 3% 600 บาท จานวนเงนิ ทตี่ อ้ งชาระ 19,400 บาท บนั ทึกบัญชีรับชาระหน้ี 19,400 20,000 เงนิ สด 600 สว่ นลดจ่าย ลูกหนกี้ ารคา้ 3. เง่อื นไขเกี่ยวกบั การขนส่งสินค้า (Terms of Transportation) ค่าใช้จา่ ยท่ีเกิดขึน้ จาก การขนถ่ายสินค้าท่ีซื้อขายกันในกรณีซ้ือขายสินค้า ผ้ซู ้ือและผู้ขายจะต้องตกลงกันในเงื่อนไขการซื้อขาย เกี่ยวกับการส่งมอบและกรรมสิทธิ์ให้สินค้า ซ่ึงในการกาหนดเงื่อนไขต่างกันจะทาให้ราคาสินค้าท่ีตกลง ซอ้ื ขายกนั มรี าคาแตกต่างกนั ดว้ ยขน้ึ อยู่กับเงื่อนไขในการสง่ มอบ ดงั นี้ (อานวย ศรีสโุ ข. 2551: 168) 3.1 FOB Shipping Point (Free on Board at the Shipping Point) หมายถึง กรณี ผซู้ ื้อจะตอ้ งเป็นฝา่ ยรับผิดชอบในการจ่ายคา่ ขนสง่ สินค้า ตง้ั แตผ่ ู้ขายได้ส่งสินคา้ ขนึ้ รถหรือเรือมาให้กับ ผู้ซอ้ื โดยจะถือว่ากรรมสทิ ธ์ิในสนิ ค้าตกเป็นของผู้ซอื้ แลว้ ถงึ แม้วา่ ตวั สินค้าจะยังมาไม่ถึงมอื ผู้ซ้ือกต็ าม

131 วิธีการบนั ทึกบัญชดี ังน้ี xxx กรณีผซู้ ้อื ค่าขนส่งเข้า xxx เงินสด กรณผี ขู้ าย ไม่ต้องบนั ทึกบญั ชี แต่ถา้ กรณีผู้ขายจ่ายค่าขนสง่ แทนผ้ซู ้ือไปก่อน บันทึกบัญชีดงั น้ี กรณผี ซู้ ้อื คา่ ขนส่งเข้า xxx เจ้าหนกี้ ารคา้ xxx กรณผี ู้ขาย ลูกหนก้ี ารค้า xxx เงนิ สด xxx 3.2 FOB Destination (Free on Board at the Destination) หมายถึง กรณีผู้ขาย จะต้องเป็นฝ่ายรับผิดชอบในการจ่ายค่าขนส่งสินค้าท้ังหมดท่ีเกิดข้ึน ในระหว่างการขนส่งสินค้ากรรมสิทธิ์ ยงั เป็นของผขู้ ายจนกวา่ สินค้าจะถึงมือผซู้ ้ือ วิธกี ารบันทกึ บัญชดี งั น้ี กรณผี ซู้ ้ือ ไม่ต้องบันทึกบญั ชี กรณีผู้ขาย คา่ ขนส่งออก xxx เงนิ สด xxx แต่ถา้ กรณีผู้ซื้อจา่ ยค่าขนสง่ แทนผู้ขายไปกอ่ น บันทกึ บญั ชีดงั นี้ กรณผี ซู้ ้อื เจ้าหนี้การคา้ xxx กรณีผ้ขู าย เงินสด xxx คา่ ขนส่งออก xxx ลูกหน้ีการค้า xxx

132 การบนั ทกึ บัญชีเกี่ยวกับการซอื้ – ขายสนิ ค้า ธุรกิจเก่ียวกับประเภทซื้อขายสินค้าเป็นธุรกิจท่ีจะต้องมีสินค้ามาเก็บรักษาไว้ในคลังสินค้าไว้ ตลอดเพื่อให้สินค้านั้นมีเพียงพอที่จะขาย ดังนั้นในวันส้ินงวดบัญชีจะต้องมีการตรวจนับสินค้าคงเหลือทา ใหม้ ีการบนั ทึกบัญชีเกยี่ วกับสนิ ค้า 2 วธิ ี คอื (มาตรฐานการบัญชี ฉบบั ที่2 (ปรบั ปรุง 2558)) 1. การบันทึกบัญชีแบบส้ินงวด (Periodic Inventory System) การบันทึกบัญชีด้วยวิธีน้ี เหมาะสมกับธุรกิจที่จาหน่ายสินคา้ ในปริมาณมากๆ และต้นทุนของสินค้าไมส่ ูง วิธนี ้ีจะไม่มีการบันทึก บัญชีสินค้าและต้นทุนขายในระหว่างงวดบัญชี เม่ือมีการซ้ือขายสินค้าจะบันทึกบัญชีตามปกติ แต่จะ บนั ทกึ บญั ชสี ินค้าคงเหลือในวันสน้ิ งวดบัญชเี ท่านน้ั ตน้ ทุนขาย = สนิ คา้ คงเหลือต้นงวด + ซ้ือสทุ ธิ - สินค้าคงเหลอื ปลายงวด ซื้อสุทธิ = ซ้ือ + ค่าขนส่งเข้า - สง่ คืนและส่วนลด - สว่ นลดรบั 1.1 วธิ คี านวณ ตน้ ทุนขาย xxx สนิ ค้าคงเหลอื ต้นงวด xxx บวก ซอ้ื xxx ค่าขนสง่ เข้า xxx หกั ส่งคนื และส่วนลด xxx สว่ นลดรบั xxx xxx xxx สนิ ค้าที่มีไว้เพอ่ื ขาย หัก สนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวด xxx ตน้ ทนุ ขาย xxx xxx 1.2 วธิ กี ารบนั ทึกบญั ชแี บบส้ินงวด เม่อื มีการซ้ือสนิ ค้า xxx ซอ้ื xxx เจา้ หน/ี้ เงินสด เมอื่ มีการสง่ คนื สินคา้ xxx เจา้ หน/้ี เงินสด xxx สง่ คนื และสว่ นลด เมอ่ื มีการจา่ ยค่าขนสง่ เข้า xxx ค่าขนสง่ เข้า xxx เงนิ สด

133 เมอ่ื มีการจ่ายชาระหน้ีค่าสินค้าโดยไดร้ ับสว่ นลด xxx เจ้าหนี้ xxx xxx เงนิ สด xxx ส่วนลดรับ xxx เมอ่ื มีการขายสนิ คา้ xxx xxx ลกู หน/้ี เงนิ สด xxx ขาย xxx xxx เมื่อมีการรบั คืนสนิ คา้ xxx xxx รบั คืนและส่วนลด ลกู หน/้ี เงนิ สด เม่ือมีการรบั ชาระหน้แี ละใหส้ ่วนลด xxx เงนิ สด xxx ส่วนลดจ่าย ลูกหนี้ เม่ือมีการจา่ ยคา่ ขนส่งสนิ คา้ ในการขาย xxx ค่าขนสง่ ออก เงินสด เม่ือมีการนาสินค้าไปใช้สว่ นตัว xxx ถอนใชส้ ่วนตวั ซอ้ื เมอ่ื มีการนาสนิ คา้ ไปแจกเพ่ือเป็นการโฆษณา คา่ โฆษณา xxx ซอ้ื เมอ่ื เจ้าของกจิ การนาสนิ คา้ มาลงทุนเพมิ่ xxx ซอ้ื ทนุ

134 1.3 การคานวณหามูลค่าของสินค้าคงเหลือในวันสิ้นงวดบัญชี ใช้วิธีการตรวจนับและ การตีราคาของสนิ คา้ คงเหลอื โดยการคานวณหาต้นทุนขาย ดงั นี้ สินค้าคงเหลือต้นงวด xxx บวก ซอ้ื xxx xxx คา่ ขนสง่ เข้า xxx หกั ส่งคนื และสว่ นลด xxx xxx xxx สว่ นลดรบั สนิ คา้ ที่มีไว้เพอื่ ขาย xxx หัก สินคา้ คงเหลือปลายงวด xxx ตน้ ทนุ ขาย xxx xxx 2. การบันทึกบัญชีแบบต่อเนื่อง (Perpetual Inventory System) การบันทึกบัญชีด้วยวิธี นี้เหมาะสาหรับธุรกิจท่ีจาหน่ายสินค้าในจานวนไม่มากชนิด และต้นทุนของสินค้าค่อนข้างราคาสูง และการบันทกึ บญั ชีดว้ ยวิธีน้ีทาให้กจิ การสามารถทราบปริมาณของสินค้าไดต้ ลอดเวลา โดยไม่ตอ้ งรอ ให้ถงึ วันส้ินงวดบญั ชี ทาใหก้ ิจการสามารถใชข้ ้อมลู เก่ียวกบั สนิ คา้ คงเหลอื ไปวางแผนควบคมุ ได้รวดเร็ว ทันตอ่ การตดั สนิ ใจ 2.1 วิธกี ารบันทึกบัญชแี บบตอ่ เนอื่ ง เมื่อมีการซื้อสินค้า สินคา้ คงเหลอื xxx เจา้ หนี้/เงนิ สด xxx เมอื่ มีการสง่ คืนสนิ ค้า xxx เจ้าหน้ี/เงินสด xxx สนิ ค้าคงเหลือ เมื่อมีการจา่ ยคา่ ขนสง่ เข้า xxx สนิ ค้าคงเหลือ xxx เงนิ สด เม่ือมีการจา่ ยชาระหนี้คา่ สินค้าโดยได้รบั ส่วนลด xxx เจ้าหนี้ xxx xxx เงนิ สด สนิ คา้ เหลอื

135 เม่อื มีการขายสนิ คา้ xxx xxx บันทกึ บัญชีเก่ยี วกบั การขายสินคา้ xxx xxx ลกู หนี้/เงนิ สด ขาย บันทกึ บญั ชีเกย่ี วกับต้นทุนขาย ตน้ ทุนขาย สินคา้ คงเหลือ เม่อื มีการรับคนื สนิ คา้ บนั ทึกบญั ชีเม่ือมีการรับคืนสินคา้ รบั คืนและสว่ นลด xxx ลกู หนี้/เงนิ สด xxx บนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั ตน้ ทุนขาย สินคา้ คงเหลือ xxx ตน้ ทุนขาย xxx เมื่อกจิ การลดราคาสนิ ค้าให้ในกรณสี ินค้าชารดุ เสยี ไม่มีการรับคืนสินค้า รับคืนและส่วนลด xxx ลูกหน้/ี เงินสด xxx เม่อื มีการรับชาระหน้แี ละให้ส่วนลด xxx เงินสด xxx ส่วนลดจา่ ย ลูกหนี้ xxx เมอ่ื มีการจ่ายค่าขนส่งสินคา้ ในการขาย xxx คา่ ขนส่งออก เงินสด xxx เมื่อมีการนาสนิ ค้าไปใชส้ ว่ นตัว xxx ถอนใชส้ ว่ นตัว สินค้าคงเหลือ xxx xxx เมอ่ื มีการนาสินค้าไปแจกเพ่ือเป็นการโฆษณา ค่าโฆษณา xxx สนิ คา้ คงเหลอื