รายวิชาหลักการเงิน

136 เมอื่ เจ้าของกจิ การนาสินค้ามาลงทนุ เพ่มิ xxx สนิ คา้ คงเหลือ ทนุ xxx 3. การบนั ทกึ บัญชีแบบสน้ิ งวดและแบบต่อเนอ่ื ง 25xx มกราคม 1 กิจการซื้อสินค้าจากรา้ นรวมมติ ร จานวน 85,000 บาท เปน็ เงนิ เชอ่ื และมีเง่ือนไขการ ชาระเงนิ 2/10, n/30 3 กิจการไดร้ บั สินคา้ จากรา้ นรวมมติ ร แตม่ ีสินคา้ บางส่วนทเี่ กิดชารุดในระหวา่ งการขนส่ง จึงขอลดราคาสนิ ค้าลงอกี 1,000 บาท 4 กจิ การจ่ายคา่ ขนส่งสินค้า จานวน 1,500 บาท โดยมเี ง่อื นไข F.O.B. Shipping Point 7 กจิ การซอ้ื สนิ ค้าเป็นเงินสด 60,000 บาท ไดร้ ับส่วนลดการค้า 5% กิจการไดจ้ ่ายค่าขนสง่ ไป 1,000 บาท ซึง่ ถือเปน็ การจา่ ยแทนผ้ขู าย 8 กจิ การจา่ ยชาระหน้ี ค่าสินคา้ ทซี่ ื้อเมื่อวนั ที่ 1 มกราคม ทัง้ หมด 12 กิจการไดข้ ายสินค้าเป็นเงินสด 50,000 บาท และราคาทนุ 40,000 บาท 14 กจิ การจา่ ยค่าขนส่งออก 1,000 บาท 15 กิจการได้รับคืนสินค้าจากลูกคา้ 1,000 บาท เน่ืองจากสินคา้ ชารุดทเี่ กดิ จากการขายสินค้า เป็นเงินสด ราคาทนุ 600 บาท 16 กจิ การขายสนิ ค้าไปเปน็ เงนิ เช่ือ จานวน 50,000 บาท ราคาทุน 30,000 บาท โดยมี เงอื่ นไขในการชาระเงินเทา่ กับ 3/10, n/30 19 เจา้ ของกจิ การนาสนิ ค้ามาลงทนุ เพ่ิม 20,000 บาท 22 รับชาระหนจ้ี ากลกู หน้ีทเ่ี กดิ จากการขายสนิ ค้าในวันท่ี 16 มกราคม 25xx 25 กจิ การจ่ายคา่ สาธารณูปโภค 6,000 บาท 26 กิจการนาสนิ ค้าราคาทุน 10,000 บาท ไปแจกให้ลูกค้าเพื่อเปน็ การประชาสัมพันธ์กจิ การ 29 จา่ ยเงนิ เดือนพนกั งาน 8,000 บาท จากการตรวจนบั สนิ ค้าคงเหลือโดยวิธกี ารตีราคาทนุ เปน็ ดังนี้ 1 มกราคม 25xx 15,000 บาท 31 มกราคม 25xx 96,400 บาท

137 วธิ ีการบนั ทกึ บญั ชีแนบสิน้ งวด สมุดรายวันทว่ั ไป พ.ศ. 25xx รายการ เลขที่ เดบิต เครดติ เดอื น วนั ที่ บญั ชี บาท ส.ต. บาท ส.ต. ม.ค. 15 รับคนื และสว่ นลด 1,000 - 1,000 - เงนิ สด (รับคนื สนิ คา้ เนื่องจากสนิ คา้ ชารุด 16 ลกู หนี้การคา้ 50,000 - ขายสินคา้ 50,000 - (ขายสนิ คา้ เปน็ เงนิ เชือ่ เงื่อนไข 3/10,n/30) 19 ซอื้ สนิ คา้ 20,000 - ทุน 20,000 - (นาสินคา้ มาลงทุนเพม่ิ ) 22 เงนิ สด 48,500 - สว่ นลดจ่าย 1,500 - ลกู หนี้การคา้ (รับชาระหนี้จากลูกหนใ้ี ห้ส่วนลด 3%) 50,000 - 25 คา่ สาธารณปู โภค 6,000 - เงนิ สด 6,000 - (จ่ายคา่ สาธารณปู โภค) 26 คา่ โฆษณา 10,000 - ซ้อื สินคา้ 10,000 - (นาสนิ คา้ ไปแจกใหล้ กู คา้ เพอื่ ประชาสัมพนั ธ์) 29 เงนิ เดอื น 8,000 - เงนิ สด 8,000 - (จ่ายเงนิ เดอื นพนักงาน)

138 บญั ชี ซอ้ื สนิ คา้ 10,000 25xx 25xx 152,000 ม.ค. 1 85,000 ม.ค. 26 57,000 7 20,000 19 บัญชี ค่าขนส่งเขา้ 25xx 1,500 ม.ค. 4 บญั ชี ส่งคืนและส่วนลด 1,000 25xx ม.ค. 3 บัญชี ส่วนลดรับ 1,700 25xx ม.ค. 8 วธิ ีคานวณต้นทุนขาย 15,000 สนิ คา้ คงเหลอื ต้นงวด 152,000 บวก ซอ้ื ค่าขนสง่ เขา้ 1,500 หกั สง่ คืนและส่วนลด 153,500 สว่ นลดรบั 1,000 สนิ คา้ ที่มีไวเ้ พ่ือขาย 1,700 2,700 150,800 หัก สินค้าคงเหลอื ปลายงวด ตน้ ทุนขาย 165,800 96,400 69,400

139 วิธีการบันทึกบญั ชแี บบต่อเน่อื ง พ ศ. 25xx สมดุ รายวันทว่ั ไป เลขท่ี เดบิต เครดิต วันท่ี บญั ชี บาท ส.ต. บาท ส.ต. รายการ 85,000 - 85,000 - 1 สินค้าคงเหลือ เจ้าหนกี้ ารค้า (ซื้อสินค้าเปน็ เงินเชื่อเง่ือนไข 2/10,n/30) 3 เจ้าหนก้ี ารค้า 1,000 - สินค้าคงเหลือ 1,000 - (ขอลดราคาสินค้าเนอื่ งจากสินค้าชารุด) 4 สินค้าคงเหลือ 1,500 - เงนิ สด 1,500 - (จ่ายค่าขนส่งสินค้า) 7 สินค้าคงเหลือ 57,000 - เงินสด 57,000 - (ซ้ือสินค้าเป็นเงินสดส่วนลดการค้า 5%) 8 เจ้าหน้กี ารค้า 83,300 เงนิ สด 1,700 สินค้าคงเหลือ (จ่ายชาระหนี้ได้ส่วนลด 2%) 12 เงินสด 50,000 - ขายสินค้า 50,000 - (ขายสินค้าเปน็ เงินสด) ต้นทนุ ขาย 40,000 - สินค้าคงเหลือ 40,000 - (บันทกึ ต้นทนุ ขาย)

140 พ.ศ. 25xx รายการ สมุดรายวนั ทว่ั ไป เดบติ เครดติ เดอื น วนั ที่ เลขที่ บาท ส.ต. บาท ส.ต. บญั ชี 1,000 - 1,000 ม.ค. 14 คา่ ขนส่งออก เงนิ สด (จ่ายคา่ ขนส่งออก) 15 รับคนื และส่วนลด 1,000 - เงนิ สด 1,000 - (รับคนื สินคา้ เนือ่ งจากสินคา้ ชารุด) สนิ คา้ คงเหลือ 600 - ตน้ ทนุ ขาย 600 - (บันทึกตน้ ทนุ ขาย) 16 ลูกหนก้ี ารคา้ 50,000 - ขายสินคา้ 50,000 - (ขายสนิ คา้ เป็นเงนิ เชือ่ เงื่อนไข 3/10,n/30) ตน้ ทนุ ขาย 30,000 - สินคา้ คงเหลอื 30,000 - (บนั ทึกตน้ ทุนขาย) 19 สินคา้ คงเหลือ 20,000 - ทนุ 20,000 - (นาสินคา้ มาลงทุนเพม่ิ ) 22 เงนิ สด 48,500 - ส่วนลดจ่าย 1,500 - ลกู หนก้ี ารคา้ (รับชาระหนจ้ี ากลกู หน้ใี ห้ส่วนลด 3%) 50,000 -

141 พ.ศ. 25xx รายการ สมดุ รายวันทว่ั ไป เดบิต เครดิต เดือน วันท่ี เลขที่ บาท ส.ต. บาท ส.ต. บัญชี 6,000 - 6,000 - ม.ค. 25 ค่าสาธารณปู โภค เงนิ สด (จา่ ยค่าสาธารณปู โภค) 26 ค่าโฆษณา 10,000 - สินค้าคงเหลือ 10,000 - (นาสินค้าไปแจกใหล้ ูกค้าเพอื่ ประชาสัมพันธ)์ 29 เงนิ เดือน 8,000 - เงินสด 8,000 - (จา่ ยเงนิ เดือนพนักงาน) 25xx บัญชี สนิ ค้าคงเหลือ 1,000 ม.ค. 1 25xx 1,700 40,000 4 96,400 15,000 ม.ค. 3 30,000 7 85,000 8 10,000 15 1,500 12 19 57,000 16 600 25xx 69,400 600 26 ม.ค. 12 20,000 บัญชี ตน้ ทุนขาย 16 25xx 40,000 ม.ค. 15 30,000

142 เปรียบเทยี บการบันทกึ บัญชีแบบส้นิ งวดและแบบตอ่ เนือ่ ง รายการ แบบสิ้นงวด แบบตอ่ เนอื่ ง 1. ซ้ือสินค้า ซื้อสินค้า xxx สินค้าคงเหลือ xxx ภาษซี ้ือ xxx ภาษซี ื้อ xxx เงินสด/เจ้าหน้ี xxx เงินสด/เจ้าหน้ี xxx 2. จา่ ยค่าขนส่งเขา้ ค่าขนส่งเข้า xxx สินค้าคงเหลือ xxx xxx เงนิ สด xxx เงนิ สด xxx xxx 3. ส่งคืนสินค้า เงินสด/เจา้ หน้ี xxx เงนิ สด/เจา้ หน้ี xxx xxx xxx ส่งคืนและส่วนลด xxx สินค้าคงเหลือ xxx xxx ภาษีซื้อ xxx ภาษซี ้ือ xxx 4. จา่ ยชาระหนคี้ ่าสินค้า เจา้ หน้ี xxx เจ้าหนี้ xxx xxx ได้รับส่วนลด เงินสด xxx เงินสด xxx ส่วนลดรับ xxx สินค้าคงเหลือ xxx 5. จ่ายชาระหน้ีค่าสินค้า เจา้ หน้ี xxx เจ้าหน้ี xxx ไมไ่ ด้รับส่วนลด เงนิ สด xxx เงนิ สด 6. ขายสินค้า เงนิ สด/ลูกหน้ี xxx เงนิ สด/ลูกหน้ี xxx ขายสินค้า xxx ขายสินค้า ภาษขี าย xxx ภาษีขาย บนั ทึกต้นทุนขาย ต้นทุนขาย xxx สินค้าคงเหลือ 7. จา่ ยค่าขนส่งออก ค่าขนส่งออก xxx ค่าขนส่งออก xxx 8. รับคืนสินค้า เงินสด xxx xxx เงินสด บันทกึ ต้นทุนขาย รับคืนและส่วนลด xxx ภาษีขาย รับคืนและส่วนลด xxx เงนิ สด/ลูกหน้ี ภาษีขาย xxx xxx เงนิ สด/ลูกหนี้ สินค้าคงเหลือ xxx ต้นทนุ ขาย 9. รับชาระหนโ้ี ดย เงินสด xxx เงินสด xxx ใหส้ ่วนลด ส่วนลดจา่ ย xxx ส่วนลดจ่าย xxx ลูกหน้ี xxx ลูกหน้ี

143 รายการ แบบสน้ิ งวด แบบตอ่ เนอ่ื ง 10. รับชาระหนี้ เงนิ สด xxx เงนิ สด xxx โดยไมใ่ หส้ ่วนลด ลกู หน้ี xxx ลูกหนี้ xxx xxx 11. เจ้าของกจิ การนา ถอนใชส้ ว่ นตวั xxx ถอนใชส้ ว่ นตวั xxx xxx xxx นาสนิ คา้ ไปใชส้ ว่ นตวั ซือ้ สินคา้ xxx สนิ คา้ คงเหลอื xxx xxx ภาษซี อ้ื xxx ภาษซี อ้ื xxx 12. นาสินคา้ ไปสง่ เสริม คา่ โฆษณา xxx คา่ โฆษณา xxx xxx การขาย ซ้อื สินคา้ xxx สนิ คา้ คงเหลอื xxx ภาษซี ือ้ xxx ภาษซี ้อื 13. จ่ายเงนิ เดอื น เงนิ เดอื น xxx เงนิ เดอื น xxx เงนิ สด xxx เงนิ สด 14. ปิดบัญชภี าษซี ื้อ ภาษชี าย xxx ภาษชี าย xxx ภาษขี าย ลูกหนีก้ รมสรรพากร xxx ลูกหนี้กรมสรรพากร xxx ภาษซี ื้อ xxx ภาษซี ้อื (กรณภี าษซี ือ้ มากกวา่ ภาษขี าย) (กรณภี าษซี ้อื มากกวา่ ภาษขี าย) ภาษชี าย xxx ภาษชี าย xxx เจ้าหน้ีกรมสรรพากร xxx เจ้าหน้กี รมสรรพากร ภาษซี ื้อ xxx ภาษซี ื้อ (กรณภี าษขี ายมากกวา่ ภาษซี ือ้ ) (กรณภี าษขี ายมากกวา่ ภาษซี ้อื )

144 การปดิ บัญชี การปดิ บญั ชเี ป็นขน้ั ตอนท่ีสาคญั อีกข้ันตอนหน่ึงที่จะต้องทาทุกครง้ั ในวันสิ้นรอบระยะเวลา บญั ชหี น่งึ โดยจะเป็นการสรปุ ข้อมลู ทางการบัญชใี นชว่ งเวลาทผี่ ่านมา เพื่อยกยอดคงเหลือของบญั ชี ต่างๆ ไปจดบนั ทกึ การดาเนินงานของธรุ กจิ เหลา่ น้นั ในงวดเวลาถดั ไป กระบวนการของการปิดบญั ชีไม่ ว่าจะเป็นรูปแบบของธรุ กจิ เจ้าของคนเดียว กิจการหา้ งห้นุ ส่วน หรือบริษัทจากัดกต็ าม มีหลักการของ การปิดบัญชโี ดยรวมมขี ้นั ตอนการปดิ บญั ชี 4 ขนั้ ตอน ดังน้ี (เบญจมาศ อภสิ ทิ ธภิ์ ิญโญ. 2556: 81) 1. บันทึกรายการปิดบัญชีในสมดุ รายวนั ทวั่ ไป 2. บันทกึ รายการปดิ บัญชีในสมุดบัญชีแยกประเภททัว่ ไป 3. คานวณหายอดยกไปและยกมาในสมุดบัญชีแยกประเภท 4. จัดทางบทดลองหลังปิดบัญชี ซงึ่ ขั้นตอนต่างๆ ในการปิดบัญชขี องธุรกจิ ประเภทซ้ือขายสนิ ค้าจะเหมือนกันกับธุรกิจบริการ ดังนั้นในบทนี้ผูจ้ ัดทาจะขอกล่าวถงึ เฉพาะรายการปิดบัญชีในสมดุ รายวันท่วั ไปเท่านั้น 1.1 โอนปิดบัญชตี ้นทนุ สนิ คา้ ท่ีขายที่มียอดดุลด้านเดบิต สมดุ รายวันท่วั ไป พ.ศ. 25xx เลขท่ี เดบิต เครดติ เดือน วนั ที่ รายการ บญั ชี บาท ส.ต. บาท ส.ต. ธ.ค. 31 ตน้ ทนุ ขาย xxx สนิ คา้ คงเหลือต้นงวด xxx ซ้อื สินคา้ xxx ค่าขนสง่ เข้า xxx (โอนปดิ ทีเ่ กย่ี วขอ้ งกับบัญชีต้นทนุ ขายที่มียอดดลุ ทางดา้ นเดบติ เข้า บญั ชีตน้ ทนุ ขาย) 1.2 โอนปิดบญั ชีตน้ ทุนสนิ คา้ ทข่ี ายที่มียอดดลุ ด้านเครดติ พ.ศ. 25xx สมดุ รายวันทั่วไป เครดติ เดือน วนั ที่ เลขท่ี เดบิต บาท ส.ต. รายการ บัญชี บาท ส.ต. xxx ธ.ค. 31 สินค้าคงเหลือปลายงวด xxx สง่ คืนและส่วนลด xxx ส่วนลดรับ xxx ต้นทุนขาย (โอนปดิ ที่เกยี่ วข้องกับบญั ชตี ้นทุน ขายท่ีมียอดดุลทางด้านเครดิตเข้า บญั ชีต้นทนุ ขาย)

145 1.3 โอนปิดบญั ชีต้นทุนขายเข้าบัญชกี าไรขาดทนุ พ.ศ. 25xx สมุดรายวันท่ัวไป เลขที่ เดบิต เครดติ เดอื น วนั ที่ บญั ชี บาท ส.ต. บาท ส.ต. รายการ xxx xxx ธ.ค. 31 กาไรขาดทนุ ต้นทนุ ขาย (โอนปิดบัญชตี น้ ทุนขายเข้าบัญชกี าไร ขาดทุน) 1.4 โอนปิดบญั ชีขายและรายได้อ่นื ๆ เขา้ บญั ชีกาไรขาดทุน สมดุ รายวันทัว่ ไป เครดติ พ.ศ. 25xx เลขที่ เดบิต บาท ส.ต เดือน วนั ที่ รายการ บัญชี บาท ส.ต xxx ธ.ค. 31 ขาย xxx รายไดอ้ ่ืนๆ xxx กาไรขาดทุน (โอนปิดบัญชตี ้นทุนขายเขา้ บัญชี กาไรขาดทนุ ) 1.5 โอนปดิ บัญชคี า่ ใช้จ่ายเข้าบัญชกี าไรขาดทุน พ.ศ. 25xx สมดุ รายวันทั่วไป เลขท่ี เดบิต เครดิต เดอื น วันที่ บญั ชี บาท ส.ต บาท ส.ต รายการ xxx xxx ธ.ค. 31 กาไรขาดทุน xxx รับคืนและสว่ นลด xxx สว่ นลดจา่ ย xxx เงนิ เดอื น xxx ค่าโฆษณา xxx คา่ สาธารณูปโภค xxx คา่ ใชจ้ ่ายเบ็ดเตลด็ คา่ เสื่อมราคา (โอนปิดบญั ชคี า่ ใชจ้ า่ ยเข้าบัญชกี าไร ขาดทุน)

146 1.6 โอนปิดบญั ชีบัญชีกาไรขาดทนุ เขา้ บัญชที นุ หรือ กระแสทนุ หรือ กาไรสะสม พ.ศ. 25xx สมดุ รายวันทวั่ ไปเลขท่ี เดบิต เครดิต เดือน วนั ที่ รายการ บญั ชี บาท ส.ต. บาท ส.ต. ธ.ค. 31 กาไรขาดทุน xxx ทุน xxx (โอนปดิ บัญชีต้นทุนขายเขา้ บัญชกี าไร ขาดทุน) 1.7 โอนปิดบัญชีถอนใชส้ ว่ นตัวเขา้ บัญชที นุ สมดุ รายวนั ทั่วไป เดบิต พ.ศ. 25xx เลขท่ี บาท ส.ต. เครดติ เดือน วันท่ี รายการ บญั ชี บาท ส.ต. xxx ธ.ค. 31 ทนุ xxx ถอนใชส้ ่วนตวั (โอนปดิ บัญชีต้นทุนขายเข้าบัญชี กาไรขาดทนุ ) บทสรุป การบญั ชเี ก่ียวกับกจิ การซื้อมาขายไป คอื ระบบบัญชีท่ีใชบ้ ันทึกรายการซอ้ื และขายสินค้า รวมทั้งรายการอื่นๆ ท่เี กี่ยวข้องกับการซื้อ ขายสินค้า เช่น การรับคนื สนิ ค้า การสง่ คืนสนิ ค้า ส่วนลดรบั สว่ นลดจ่าย การตรวจนบั สนิ ค้าคงเหลือปลายงวด ซง่ึ การบันทึกบัญชจี ะยงุ่ ยากและซับซ้อนกวา่ กิจการ ใหบ้ รกิ าร ระบบการบันทกึ บัญชีเกี่ยวกบั สินคา้ มี 2 ระบบ คอื ระบบการบันทึกบัญชีสินค้าแบบต่อเนื่อง ระบบการบันทกึ บญั ชสี นิ ค้าเมอ่ื ส้ินงวด ระบบการบนั ทกึ บญั ชสี นิ ค้าแบบต่อเนอื่ งจะมบี ญั ชีทีบ่ ันทึกเก่ยี วกบั สนิ ค้าอยู่ 2 บญั ชี คือ บญั ชสี ินค้าคงเหลือ และตน้ ทนุ ขาย สินค้าคงเหลอื ตอนสิ้นงวดจะดูไดใ้ นบญั ชี สินคา้ คงเหลือ ระบบการบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือเม่อื ส้ินงวด ทุกรายการที่เก่ยี วข้องกับสนิ ค้าจะบันทึก ไวใ้ นบัญชนี นั้ ๆ เมือ่ ต้องการทราบสนิ คา้ คงเหลือปลายงวดจะไปตรวจนบั จากสินค้าคงเหลือ ตน้ ทนุ ขาย จะหาไดจ้ ากการคานวณ ลักษณะการดาเนนิ งานของธรุ กจิ ซ้อื มาขายไป โดยมีขัน้ ตอน คือ (1) กิจการซื้อสินคา้ มาจาก ผู้ขาย (2) กิจการจา่ ยชาระเงินสดทันที (3) กิจการขอสินเชื่อทางการค้า และเกิดเจา้ หนก้ี ารค้าข้ึนมา (4) เมื่อถึงกำหนดชำระหนี ้กิจกำรจ่ำยชำระหนีใ้ ห้แกเ่ จ้ำหนีก้ ำรค้ำ ขนั้ ตอนที่ 1 ถึง 4 ข้ำงต้นเรียกวำ่ “วงจรรำยจำ่ ย” (5) กิจกำรขำยสนิ ค้ำให้ผ้ซู ือ้ หรือลกู ค้ำ (6) กิจกำรรับชำระเงินสดทนั ที (7) กิจกำร ให้สนิ เชื่อทำงกำรค้ำจงึ เกิดลกู หนีก้ ำรค้ำขนึ ้ มำ (8) เม่ือถึงกำหนดชำระหนี ้กิจกำรรับชำระหนีจ้ ำก ลกู หนีก้ ำรค้ำ ขนั้ ตอนที่ 5 ถงึ 8 ข้ำงต้นเรียกวำ่ “วงจรรำยได้”

147 แบบฝกึ หัด ข้อ 1. ให้คานวณต้นทนุ ขาย สนิ ค้าคงเหลอื ต้นงวด 10,000 สินค้าคงเหลอื ปลายงวด 12,000 สง่ คืนและส่วนลด 1,200 ค่าขนสง่ เข้า 1,500 ซื้อสินคา้ 82,000 สว่ นลดรับ 1,800 ข้อ 2. ใหค้ านวณยอดซ้ือ สินค้าคงเหลือต้นงวด 14,000 สินคา้ คงเหลอื ปลายงวด 18,000 ตน้ ทนุ ขาย 112,200 ส่งคืนและส่วนลด 4,300 ค่าขนส่งเข้า 2,400 ส่วนลดรับ 3,800 ขอ้ 3. ให้คานวณขายสทุ ธิ รับคืนและส่วนลด 3,500 ขายสินค้า 120,000 ส่วนลดจา่ ย สนิ คา้ คงเหลือต้นงวด 2,800 สินคา้ คงเหลอื ปลายงวด 20,000 15,000

148 ขอ้ 4. รายการข้างตน้ นเ้ี ปน็ ยอดคงเหลือในบัญชี ณ วันที่ 31 ธนั วาคม 25x9 สนิ ค้าคงเหลือต้นงวด 12,000 ค่าใชจ้ า่ ยเบด็ เตลด็ 3,000 สนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวด 18,000 ขายสินค้า 620,000 สง่ คนื และสว่ นลด 2,100 ค่าเบ้ียประกันภยั 10,800 รบั คืนและสว่ นลด 4,600 ค่านายหน้า 5,000 ค่าขนสง่ เข้า 6,500 คา่ สาธารณูปโภค 1,400 คา่ เสื่อมราคา 6,000 ซ้ือสินคา้ 240,800 สว่ นลดรับ 3,700 คา่ ขนส่งออก 4,800 เงินเดือน 18,000 ส่วนลดจ่าย 4,000 ใหค้ านวณ 1. ยอดขายสทุ ธิ 2. ต้นทุนขาย 3. งบกาไรขาดทุน

149 ขอ้ 5. รา้ น ขา้ วหอม มีรายการเกีย่ วกับการซื้อขายสินค้าระหว่างเดือน ธันวาคม 25x9 ดงั น้ี 25x9 ธ.ค. 1 ซ้ือสินคา้ เปน็ เงินเช่ือ 30,000 บาท เงือ่ นไขการชาระเงิน 2/10, n/30 3 จ่ายคา่ ขนส่งเข้า 1,000 บาท 4 ขายสินค้าเปน็ เงินสด 60,000 บาท สินค้ามีราคาทนุ 40,000 บาท 5 ส่งคนื สนิ คา้ จากการซ้ือเม่ือวันท่ี 1 เนอื่ งจากชารดุ 2,000 บาท 9 จ่ายค่าขนสง่ ออกจากการขายเม่อื วนั ท่ี 4 จานวน 1,000 บาท 11 ขายสินคา้ เป็นเงินเชื่อ 100,000 บาท ให้สว่ นลดการค้า 5% สนิ คา้ มีราคาทนุ 73,000 บาท เงื่อนไขการชาระเงิน 2/10, n/30 12 รับคืนสินค้าจากการขายเม่อื วันท่ี 11 จานวนเงนิ 7,000 บาท (ราคาหลังหักสว่ นลด การคา้ แลว้ ) ราคาทนุ ของสินค้าที่รับคืน 5,000 บาท 14 จา่ ยชาระหนี้คา่ สินค้าท่ีซื้อเม่ือวนั ที่ 1 มิ.ย. 15 ซือ้ วัสดุสานักงานเปน็ เงนิ สด 8,000 บาท 16 ซ้ือสินคา้ เปน็ เงินสด 36,000 บาท (ไดร้ บั สว่ นลดการคา้ 5%) จา่ ยชาระค่าสินคา้ เป็นเช็ค 20 รบั ชาระหน้จี ากการขายสนิ คา้ เปน็ เช็คจากการขายเม่ือวนั ท่ี 11 25 จ่ายคา่ เชา่ 6,000 บาท และค่าสาธารณูปโภค 1,700 บาทเปน็ เช็ค 27 ขายสินค้าเป็นเงนิ สด 60,000 บาท และเป็นเงินเชื่อ 50,000 บาท เง่ือนไขการชาระเงนิ 2/10, n/60 ราคาทนุ ของสินค้าท่ีขายทัง้ หมดในวันน้ี 80,000 บาท 29 จ่ายค่าขนสง่ สินคา้ ที่ขายเมอื่ วันท่ี 27 จานวน 3,500 บาท 30 รับชาระหน้ีจากการขายเมื่อวันที่ 27 เปน็ จานวนครึง่ หน่งึ ให้ทา บันทกึ รายการค้าในสมุดรายวนั ทัว่ ไป 1. วิธีการบันทกึ บญั ชสี ินค้าคงเหลอื เมอื่ สิ้นงวด (Periodic Inventory Method) 2. วธิ ีการบันทกึ บญั ชีสินคา้ แบบตอ่ เนื่อง (Perpetual Inventory Method)

150 ข้อ 6. ร้าน ตน้ หอม เปิดกิจการซื้อขายสนิ ค้า มรี ายการคา้ เกดิ ขึ้นในระหว่างเดือน มกราคม 25x9 ดงั น้ี 25x9 ม.ค. 1 ซื้อสนิ คา้ เปน็ เงนิ เชือ่ 120,000 บาท เง่ือนไขการชาระเงนิ 2/15, n/45 จ่ายคา่ ขนส่ง เข้าเป็นเงนิ สด 4,200 บาท 3 สง่ คนื สนิ คา้ ท่ีซื้อมาวนั ท่ี 1 จานวน 15,000 บาท และซ้ือวัสดสุ านกั งานเปน็ เงนิ เชื่อ 7,000 บาท 5 ขายสินค้าเป็นเงนิ เช่อื 160,000 บาท (FOB Destination) สินคา้ มรี าคาทุน 120,000 บาท เงอื่ นไขการชาระเงิน 2/10, n/60 6 จา่ ยคา่ ขนส่งสินคา้ จากการขายสินค้าเมือ่ วันที่ 5 จานวนเงนิ 2,500 บาท 8 จา่ ยค่าเบยี้ ประกนั เป็นด้วยเช็ค 6,000 บาท 10 จา่ ยชาระหน้ีค่าสนิ คา้ ทซ่ี ้อื มาเม่อื วันท่ี 1 ทั้งส้นิ 13 ซอื้ สินค้าเป็นเงินเช่อื จานวนเงิน 90,000 บาท (FOB Shipping Point) เง่ือนไขการชาระเงิน 2/15, n/60 15 รบั ชาระหนี้ จากการขายสินค้าวนั ท่ี 5 ได้รบั เปน็ เช็คนาฝากธนาคารทันที 18 ผู้ขายได้แจ้งมาวา่ ไดจ้ ่ายคา่ ขนสง่ สินค้าแทนกิจการเป็นจานวนเงิน 2,500 บาท 19 จา่ ยชาระหนี้ใหบ้ รษิ ัท ลีลาวดี จากดั ในวันน้เี ปน็ เช็ค ได้รับสว่ นลด 2% 22 กจิ การได้นาสนิ คา้ ไปแจกใหก้ ับลูกคา้ เพอ่ื เปน็ การประชาสมั พันธ์กจิ การ จานวน 15,000 24 บาท ขายสินคา้ เป็นเงนิ สด 50,000 บาท และเปน็ เงินเช่อื 25,000 บาทสินค้ามีราคาทนุ 26 50,000 บาท 28 ซอ้ื อุปกรณ์สานักงาน เปน็ เงินสด 20,000 บาท 30 รบั ชาระหนี้จากลูกหน้ี จานวนเงนิ 30,000 บาท ให้ทา จา่ ยชาระหน้ีทง้ั หมด บันทกึ รายการคา้ ในสมุดรายวันทว่ั ไป 1. วิธีการบนั ทึกบัญชสี นิ ค้าคงเหลือเม่ือสนิ้ งวด (Periodic Inventory Method) 2. วิธกี ารบนั ทึกบญั ชีสินคา้ แบบต่อเนื่อง (Perpetual Inventory Method)

151 ข้อ 7. ร้าน เทียนหอม มรี ายการเก่ียวกับการซ้ือขายสินคา้ ใน ระหว่างเดือน ตุลาคม 25x9 ดงั น้ี 25x9 ต.ค. 1 ซือ้ สินเปน็ เงนิ สด 80,000 บาท (FOB Shipping Point) 3 ขายสินค้าเป็นเงินเชือ่ 40,000 บาท (FOB Destination) เงอ่ื นไขการชาระเงิน 3/15, n/45 5 จา่ ยคา่ ขนส่งสินค้าที่ขายเมอ่ื วันที่ 3 จานวนเงนิ 1,200 บาท 6 ซ้อื สนิ คา้ เป็นเงนิ เชื่อ 36,000 บาท เง่อื นไขการชาระเงิน 2/10, n/30 9 สง่ คืนสินคา้ ทซ่ี ื้อเมื่อวนั ที่ 6 เนอื่ งจากผิดไปจากคาสงั่ ซื้อจานวน 6,000 บาท 10 รับคนื สนิ ค้าจากการขายเม่ือวันที่ 3 จานวนเงิน 5,000 บาท 11 ซ้อื อุปกรณ์สานักงาน 240,000 บาท เป็นเงนิ เช่ือ 14 รับชาระหนี้จากการขายสนิ ค้าเมื่อวนั ที่ 3 ทงั้ หมด 16 ซอ้ื สนิ คา้ เปน็ เงนิ เชอ่ื จานวนเงิน 140,000 บาท เง่ือนไขการชาระเงนิ 2/15, n/30 18 จา่ ยค่าขนส่งสินค้าท่ีซ้ือ เมือ่ วันที่ 16 จานวนเงนิ 2,000 บาท 19 เจา้ ของกิจการนาสินคา้ มาลงทนุ เพิ่ม 25,000 บาท 20 ส่งคนื สนิ ค้าจากการซ้ือเช่ือเมื่อวันที่ 16 จานวน 7,000 บาท 22 ขายสนิ ค้าเป็นเงินเช่อื จานวนเงนิ 120,000 บาท (FOB Destination)เง่ือนไขการชาระเงิน 5/15, n/30 23 ลูกคา้ แจ้งมาวา่ ไดจ้ ่ายค่าขนส่งแทนกจิ การ จานวน 4,000 บาท 25 จ่ายชาระหนีค้ า่ อปุ กรณ์สานักงานครึ่งหน่งึ 26 เจ้าของกิจการนาสนิ ค้าไปใช้สว่ นตวั 12,000 บาท 28 จ่ายชาระหนค้ี า่ สินคา้ ท่ซี ้ือมาวนั ที่ 16 ทง้ั หมด 29 รบั คนื สินคา้ จากรา้ นมะลิ 4,000 บาท เนือ่ งจากสินคา้ ชารุด 30 รบั ชาระหนที้ ้ังหมดจากการขายเมอ่ื วนั ท่ี 22 31 จา่ ยเงนิ เดือนพนกั งาน 15,000 บาท จ่ายค่าใช้จ่ายเบ็ดเตล็ด 2,000 บาท และค่าสาธารณูปโภค 1,500 บาท จากการตรวจนับสินค้าคงเหลือปรากฏในบญั ชีตามวิธี(Periodic Inventory Method) ดังน้ี สินคา้ คงเหลอื ต้นงวด 20,000 บาท สินคา้ คงเหลือปลายงวด 16,800 บาท ใหท้ า บันทกึ รายการคา้ ในสมุดรายวนั ทว่ั ไป 1. วธิ ีการบันทกึ บญั ชสี นิ ค้าคงเหลือเม่อื สน้ิ งวด (Periodic Inventory Method) 2. วิธกี ารบนั ทึกบัญชีสินคา้ แบบตอ่ เนื่อง (Perpetual Inventory Method) 3. ปิดบัญชีในสมดุ รายวันทัว่ ไป

152 ขอ้ 8. รายการขา้ งตน้ น้ีเปน็ ยอดคงเหลือในบญั ชีของรา้ นไม้หอม ณ วันท่ี 31 ธนั วาคม 25x9 สนิ คา้ คงเหลือต้นงวด 18,000 ค่าใชจ้ ่ายเบด็ เตลด็ 3,000 ขายสนิ ค้า 844,000 สง่ คนื และส่วนลด 3,200 ค่าโฆษณา 5,100 รบั คนื และสว่ นลด 3,500 รายได้อ่ืน ๆ 34,600 ค่าขนสง่ เข้า 6,000 คา่ ซ่อมแซม 8,500 คา่ สาธารณูปโภค 1,900 ค่าเสื่อมราคา 7,000 ซ้ือสินคา้ 630,800 ส่วนลดรบั 3,900 คา่ ขนสง่ ออก 4,800 เงนิ เดือน 28,000 สว่ นลดจา่ ย 3,000 สนิ ค้าคงเหลอื ปลายงวด 32,000 ดอกเบ้ียจา่ ย 8,600 ให้คานวณ 1. ปดิ บัญชีในสมดุ รายวันทัว่ ไป 2. งบกาไรขาดทนุ

153 เอกสารอ้างองิ ธารี หริ ญั รัศม.ี (2558). การบัญชขี ้นั ตน้ . (พมิ พ์ครงั้ ที่ 4). กรงุ เทพฯ: วทิ ยพัฒน์. เบญจมาศ อภสิ ทิ ธิภ์ ิญโญ. (2556). หลักการบญั ช.ี กรงุ เทพฯ: ซีเอ็ดยเู คช่นั . ปิญะธิดา อมรภญิ โญ. (2560). การบัญชกี ารเงิน. คณะวิทยาการจดั การ มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏอดุ รธาน.ี สภาวิชาชีพบญั ชี ในพระบรมราชูปถัมภ.์ มาตรฐานการบญั ชี ฉบับที่ 2 (ปรบั ปรุง 2558) เร่อื งสินค้าคงเหลือ. สมนึก เอ้ือจริ ะพงษ์พันธ์ และคณะ. (2552). หลกั การบัญชขี ั้นต้น. กรงุ เทพฯ: สานักพมิ พ์แมคกรอ-ฮิล. อานวย ศรสี ุโข. (2551). การบญั ชี 1. กรุงเทพฯ: สานักพิมพเ์ สมาสาสน.์

154 แผนบริหารการสอนประจาบทที่ 7 หัวข้อเนือ้ หาประจาบทท่ี 7 สนิ ค้าคงเหลือ 1. ความหมายของสนิ คา้ คงเหลือ 2. รายการท่นี บั รวมเปน็ สินคา้ คงเหลอื 3. ต้นทุนสินค้าคงเหลือ 4. การตรี าคาของสินค้าคงเหลือ วัตถุประสงค์การเรยี นรู้ 1. สามารถอธิบายความหมายของสินค้าคงเหลือได้ 2. สามารถแยกรายการท่ีถือว่าเป็นสินคา้ คงเหลือได้ 3. สามารถบอกส่วนประกอบของตน้ ทนุ สินคา้ คงเหลอื ได้ 4. สามารถคานวณสินค้าคงเหลือได้ กิจกรรมการเรียนรู้ 1. บรรยาย 2. ฝกึ ปฏบิ ตั ิโดยยกตัวอย่าง 3. ทาแบบฝกึ หัดรายบคุ คล สอื่ การเรยี นการสอน 1. เอกสารประกอบการสอน 2. เอกสารตัวอยา่ ง 3. กระดานดา 4. Power Point Presentation 5. แบบฝกึ หัด การวดั ผลและประเมนิ ผล 1. ซักถามปัญหานกั ศึกษาเพ่ือให้มคี วามเขา้ ใจมากยิ่งขนึ้ 2. สงั เกตพฤติกรรมการมีสว่ นร่วม ความต้งั ใจในการเรียนรู้และการจดบันทกึ 3. ตรวจสอบความถกู ต้องจากแบบฝึกหัด

บทท่ี 7 สนิ คา้ คงเหลอื ในการประกอบธรุ กิจโดยท่ัวไปไม่ว่าจะเป็นธุรกจิ ประเภทบรกิ าร ธุรกิจประเภทซื้อขายสินค้า ธุรกิจประเภทอุตสาหกรรม ล้วนแล้วแต่จะต้องมีสินค้าคงเหลือท้ังสิ้น ซ่ึงขึ้นอยู่กับรูปแบบธุรกิจแต่ละ ประเภท สินค้าคงเหลือก็จะแตกต่างกันออกไปขึ้นอยู่กับธุรกิจประเภทนั้นๆ พอสิ้นปีแต่ละธุรกิจ จะต้องมีการตรวจนับสินค้าคงเหลือ เพราะมูลค่าของสินค้าคงเหลือมีผลกระทบต่องบการเงินของ กิจการ ไม่ว่าจะเป็นงบกาไรขาดทุน งบดุล บางธุรกิจไม่สามารถตรวจนับสินค้าได้หมดทุกช้ินอาจเกิด จากสินค้ามีจานวนมาก ซ่ึงกิจการอาจจะต้องใช้วิธีการตีราคา ซึ่งอาจจะมีผลกระทบกับงบการเงินได้ เช่น อาจตีราคาสินค้าคงเหลือต่าไปทาให้ต้นทุนขายสูง มีผลทาให้กาไรสุทธิต่าไป หรือ อาจตีราคา สนิ คา้ คงเหลอื สูงไปทาใหต้ ้นทุนขายต่าไป กาไรสทุ ธิสงู ไป ดังนั้นแต่ละธุรกิจจะต้องตีราคาสินค้าด้วยวิธี ที่เหมาะสมกับประเภทของธุรกิจน้ันๆ และจะต้องถูกต้องตามมาตรฐานการบัญชีว่าด้วยเร่ืองการตี ราคาสินคา้ คงเหลือ ความหมายของสินคา้ คงเหลือ มาตรฐานการบัญชี ฉบับท่ี 2 (ปรับปรุง 2558) เร่ือง สินค้าคงเหลือ ได้ให้ความหมายของ สินค้าคงเหลอื ไว้ ดังน้ี สินค้าคงเหลือ หมายถงึ สินทรัพย์ซ่งึ มลี กั ษณะใดลักษณะหน่ึงดงั ตอ่ ไปน้ี 1) ถือไวเ้ พ่อื ขายตามลกั ษณะการประกอบธุรกจิ ตามปกติของกิจการ 2) อยู่ในระหวา่ งกระบวนการผลติ เพื่อให้เปน็ สนิ คา้ สาเรจ็ รปู เพื่อขาย 3) อยูใ่ นรปู ของวัตถดุ ิบ หรอื วัสดทุ ่ีมีไว้เพอื่ ใช้ใน กระบวนการผลติ สินค้าหรือให้บรกิ าร จากคานิยามข้างต้น สินค้าคงเหลือ หมายความรวมถึง สินค้าท่ีกิจการซื้อมาเพ่ือนาไปขายใน การดาเนินงานปกติ กิจการท่ีมีลักษณะซ้ือสินค้าเพ่ือขายไปเช่นน้ีจะมีสินค้าคงเหลือประเภทที่เป็นสินค้า สาเร็จรูป ซ่ึงสามารถนาไปขายและจะเก็บเงินได้ในท่ีสุดในระยะเวลา 1 ปี สาหรับกิจการท่ีซ้ือวัตถุดิบ แล้วมาผลิตสินค้าเพื่อขาย สินค้าคงเหลือจะรวมถึงงานที่ผลิตแต่ยังไม่สาเร็จเป็นสินค้าสาเร็จรูปซึ่งเรียกว่า งานระหว่างทา วตั ถุดบิ และวสั ดุตา่ งๆ ซงึ่ จะนาไปใชใ้ นการผลิตในระยะเวลาไม่เกิน 1 ปี รายการทน่ี ับรวมเป็นสนิ คา้ คงเหลอื มาตรฐานการบัญชี ฉบับท่ี 2 (ปรบั ปรุง 2558) เรอ่ื ง สินค้าคงเหลือ วา่ ด้วยสินค้าคงเหลอื เป็น สินทรัพย์หมุนเวียนของกิจการในวันสิ้นงวดบัญชี สินค้าคงเหลือท่ีกิจการนามานับรวมหรือแสดงใน บัญชีตอ้ งเป็นสินค้าคงเหลือท่ีกิจการมกี รรมสิทธ์ิ หรอื เป็นเจ้าของ ถึงแม้ว่าสินค้านั้นไม่ได้อยู่ในกิจการ แตส่ นิ คา้ นัน้ ยงั ไม่ถูกขายออกไป กจิ การจะตอ้ งตรวจนับเปน็ สนิ คา้ คงเหลอื ของกิจการด้วย ได้แก่ 1. สินค้าระหว่างทาง (Goods in transit) หมายถึง สินค้าที่กิจการได้ทาการซื้อไว้แล้วแต่ สินค้ายังอยู่ระหว่างการขนส่ง ดังนั้นกิจการยังไม่ได้รับสินค้าในวันส้ินงวดบัญชี กิจการจะนับรวมเป็น สนิ ค้าคงเหลือได้นนั้ จะตอ้ งขึน้ อยู่กบั กรรมสิทธ์ิในตัวของสินค้า ซึ่งข้อตกลงเกี่ยวกับเง่อื นไขในการขนส่ง เช่น F.O.B Shipping Point กรรมสิทธ์ิในตัวสินค้าก็จะเป็นของผู้ซื้อทันที แม้สินค้าจะยังไม่ถึงผู้ซื้อก็ตาม

156 ผู้ซ้ือจะต้องนับรวมเป็นสินค้าคงเหลือของกิจการ ส่วนทางด้านผู้ขายจะไม่นับรวมเป็นสินค้าคงเหลือ แต่ถ้าเง่ือนไขการขนสง่ เป็น F.O.B Destination กรรมสิทธิใ์ นสินค้าจะยังคงเป็นของผู้ขายอย่ถู ึงแม้ว่า สินค้านั้นยังอยู่ในระหว่างทาง ผู้ขายจะนับรวมเป็นสินค้าคงเหลือของตน ทางด้านผู้ซ้ือไม่ควรนับรวม เป็นสนิ ค้าคงเหลือ แต่จะนบั รวมได้ก็ต่อเมื่อผู้ซ้ือได้รับสินค้าท่ีส่งมาเรียบร้อยแล้วเท่าน้ัน (กชกร เฉลิม กาญจนา. 2545: 140) 2. สินค้าฝากขาย (Consigned goods) หมายถึง สินค้าที่กิจการสง่ ไปฝากขายกับกิจการอื่นๆ เพอ่ื ช่วยขายสินค้าให้กับกิจการ ส่วนกรรมสิทธิ์และความเสย่ี งในสินค้าคงเหลือที่ฝากขายจะเปน็ ของผู้ ฝากขาย ดังน้ันผู้ฝากขายจะต้องนาสินค้าฝากขายนับรวมเป็นสินค้าคงเหลือของกิจการด้วย ส่วนผู้รับ ฝากขายไม่ควรนับรวมเป็นสินค้าคงเหลือ เพราะไม่มีกรรมสิทธิ์ในสินค้าเป็นเพียงผู้รับฝากขายเท่าน้ันเอง ซง่ึ ผรู้ บั ฝากขายจะได้รบั คอื ค่านายหน้าในการรบั ฝากขายเท่าน้ัน) 3. สินค้าขายตามข้อตกลง (Goods sales agreements) หมายถึง สินค้าบางประเภทท่ี ขายไปแล้วซึ่งทางด้านกฎหมายถือว่า มีการโอนกรรมสิทธิ์ไปยังผู้ซื้อแล้ว แต่ผู้ขายยังมีความเส่ียงใน กรรมสิทธ์ิในตัวสินค้ายังไม่โอนไปยังผู้ซ้ือ แต่ผู้ซื้อได้ใช้ประโยชน์ในสินค้านั้นแล้ว การนับรวมเป็น สนิ ค้าคงเหลอื ของกจิ การต้องพจิ ารณาจากความเป็นเจ้าของในกรรมสิทธขิ์ องสนิ ค้า (อ้างอิง) ได้แก่ 3.1 การขายโดยมีสัญญาซอ้ื คนื (Sales With Buyback Agreement) วิธีขายทาขึ้นโดยมี เง่ือนไขที่ระบไุ วใ้ นสัญญา ในการซื้อคืนจะระบุราคาและระยะเวลาในการซ้ือคืน กรณีนี้ตอ้ งครอบคลุม ถงึ ต้นทนุ สินค้าและค่าใชจ้ า่ ยในการดแู ลสนิ ค้านน้ั ดว้ ย 3.2 การขายที่มีอัตราการรับคืนสูง (Sale With High Rates of Return) สินค้าบางประเภท ท่ีขายออกไปแล้วมีข้อตกลงให้คืนสินค้าได้ภายในระยะเวลาท่ีกาหนด โดยรับประกันคืนเงินเท่ากับมูลค่า สินคา้ ทีซ่ ้ือไปหรือเปล่ยี นสินคา้ ใหต้ วั ใหม่ เชน่ โทรศพั ทม์ อื ถอื เครอื่ งออกกาลงั กาย โทรทัศน์ ฯลฯ 3.3 การบนั ทึกบัญชี กิจการจะบันทึกการขายเต็มจานวน และประมาณการรับคืนและส่วนลด การขายในบัญชตี ่างหาก หรือ อีกวิธหี น่ึงคอื จดบนั ทกึ ไว้แตไ่ ม่บันทึกบัญชีจนกวา่ จะพ้นกาหนดการรับ คนื สินคา้ ไปแล้วจงึ ทาการบญั ชีการขาย 4. การขายผ่อนชาระ (Sales on installment) หมายถึง สินค้าที่ผู้ซ้ือชาระเงินค่าสินค้า เปน็ งวดๆ ตามกฎหมายกรรมสทิ ธ์ิจะโอนให้กับผู้ซื้อก็ต่อเมอ่ื ผูซ้ ื้อชาระเงนิ ครบถว้ นแล้ว ผู้ซอ้ื จะบันทึก สนิ ค้าคงเหลอื เปน็ ของกิจการ สว่ นผู้ขายบนั ทึกเป็นการขายผ่อนชาระ ต้นทุนสินค้าคงเหลอื ตน้ ทุนเกี่ยวกบั สินคา้ คงเหลือแบง่ ออกเป็น 3 ประเภท (กชกร เฉลมิ กาญจนา. 2545: 140) คอื 1. ต้นทุนในการสั่งซื้อ (Ordering Cost) เป็นต้นทุนท่ีเกิดจากการสั่งซื้อสินค้าแต่ละครั้ง เช่น คา่ ใชจ้ า่ ยในการออกใบส่งั ซ้อื คา่ จดั พิมพ์ คา่ โทรศพั ท์ คา่ ขนสง่ เข้า อากรขาเข้า เปน็ ตน้ 2. ต้นทนุ ในการเก็บรกั ษา (Carrying Cost) เปน็ ต้นทนุ ที่เกิดจากการท่ีกจิ การมีสินค้าคงเหลือ ไวใ้ นคลงั สินค้า เช่น คา่ เชา่ คลงั สนิ คา้ ค่าประกนั ภยั ค่าใช้จ่ายในการขนยา้ ย คา่ ภาษี เปน็ ตน้ 3. ต้นทุนเนื่องจากสินค้าขาดแคลน (Out - of Stock Cost) เป็นต้นทุนท่ีเกิดจากสินค้ามีไม่ พอขาย แต่อาจจะสามารถจัดหาได้โดยเรง่ ด่วน ซ่ึงอาจจะต้องเสียค่าใช้จ่ายในอัตราท่ีสูง ในการจัดหา สนิ ค้ามาเพ่อื ขาย หรอื อาจจะทาให้เสียลกู ค้าไปให้กบั คู่แข่งได้

157 การตรี าคาของสินคา้ คงเหลือ มาตรฐานการบัญชี ฉบับท่ี2 (ปรับปรุง 2558) เร่ือง สินค้าคงเหลือกาหนดว่า สินค้าคงเหลือ ต้องวดั มลู คา่ ดว้ ยราคาทนุ หรือมูลค่าสทุ ธทิ ่จี ะไดร้ ับแลว้ แตม่ ลู ค่าใดจะต่ากวา่ การตีราคาสินค้าคงเหลือปลายงวดสามารถแบ่งออกเป็น 3 ประเภท (รัตนา เธียรวิศิษฎ์สกุล. 2546: 208) ดงั น้ี 1. การตรี าคาสินคา้ คงเหลือตามราคาทนุ (A Cost Basis Approach) 1.1 วธิ รี าคาทนุ ทีร่ ะบุเฉพาะ (Specific Method) 1.2 วธิ ถี ัวเฉลยี่ อย่างงา่ ย (Simple-average Method) 1.3 วิธีถัวเฉลยี่ ถว่ งน้าหนัก (Weighted Average Method) 1.4 วิธีถวั เฉลีย่ เคลื่อนท่ี (Moving - average Method) 1.5 วิธีเข้าก่อนออกก่อน (First - in, First-out Method) 1.6 วิธีเขา้ หลังออกก่อน (Last - in, First-out Method) 1.7 วิธสี นิ คา้ มูลฐาน (Base stock Method) 2. การตีราคาสินค้าคงเหลือโดยวธิ ปี ระมาณ 2.1 วิธีอตั รากาไรข้นั ต้น แบ่งได้ 2 วิธี คอื 2.1.1 วิธีอตั รากาไรขัน้ ต้นตอ่ ยอดขายสทุ ธิ 2.1.2 วธิ อี ตั รากาไรขั้นตน้ ตอ่ ต้นทุนขาย 2.2 วิธอี ตั ราราคาขายปลีก 2.3 วิธตี น้ ทนุ มาตรฐาน 3. การตรี าคาสนิ ค้าคงเหลือโดยวธิ ีพิเศษ 3.1 วธิ รี าคาทนุ หรอื มลู ค่าสุทธิทจี่ ะได้รับ แล้วแต่ราคาใดจะตา่ กวา่ 3.2 วิธีราคาทุนหรือราคาตลาดทตี่ า่ กวา่ 3.3 วธิ ตี รี าคาสาหรับงานก่อสร้าง ในการบนั ทึกบัญชีแบบส้นิ งวดจะไมม่ ีการบนั ทกึ บัญชตี ้นทุนขาย ดงั น้ันเราจะทราบบญั ชตี ้นทนุ ขาย และสินคา้ คงเหลือเม่ือวนั สน้ิ งวดบัญชเี ทา่ นน้ั และจะต้องมีการคานวณหาตน้ ทุนขายและสินคา้ คงเหลือ ปลายงวดดว้ ยการคานวณโดยใชส้ ตู รดังนี้ ต้นทนุ ขาย = สนิ คา้ คงเหลือตน้ งวด + ซือ้ สุทธิ – สนิ คา้ คงเหลือปลายงวด ซอ้ื สุทธิ = ซื้อ + ค่าขนสง่ เข้า – ส่งคนื และสว่ นลด – สว่ นลดรับ กาไรขัน้ ต้น = ยอดขาย – ตน้ ทนุ ขาย

158 ในบทนผี้ ู้จดั ทาขอกลา่ วถึงเฉพาะการตีราคาสินคงคงเหลอื ตามราคาทุน เพราะเปน็ วิธีท่ีนยิ ม ใชก้ นั มากที่สุด การตีราคาสนิ ค้าคงเหลือตามราคาทนุ (A Cost Basis Approach) ในงบดลุ ของธุรกิจสว่ นใหญส่ ินค้าคงเหลือเป็นรายการหน่ึงที่มีความสาคญั มาก เนอ่ื งจากมี จานวนเงินทีค่ ่อนขา้ งสูงและเปน็ สนิ ทรพั ยห์ มนุ เวียนรายการเดียวทกี่ ่อให้เกิดรายไดแ้ ละผลกาไรใหแ้ ก่ กจิ การ การเลือกใช้วธิ ีการตีราคาสินค้าคงเหลือวธิ ีหนง่ึ ๆ จะมผี ลกระทบโดยตรงต่อผลกาไร ขาดทนุ และการแสดงฐานะการเงนิ ของธุรกจิ การเลือกใช้วธิ ีการตรี าคาสินค้าคงเหลอื วธิ ใี ดนนั้ ข้นึ อยู่กบั วตั ถุประสงค์ของผู้บรหิ ารระดบั สูง ซง่ึ ต้องสอดคล้องกับกฎหมาย รวมทัง้ สภาพและลกั ษณะทางกายภาพของตัวสินค้าเอง วิธกี ารตรี าคาสนิ ค้าคงเหลือที่ใชอ้ ยทู่ วั่ ไปมหี ลายวธิ ี ซ่งึ สามารถเลือกให้เหมาะสมในแต่ละกจิ การ การลงบัญชีบางประเภท วธิ ที ใ่ี ชอ้ ยู่ตามหลักการบัญชีโดยทั่วไปมอี ยู่ 5 วธิ ี ดังน้ี (กชกร เฉลิมกาญจนา. 2545: 141 – 143) 1. วิธรี าคาทนุ ท่รี ะบเุ ฉพาะ (Specific Method) เป็นการตีราคาสนิ ค้าทสี่ ามารระบเุ ฉพาะ ไดช้ ัดเจนวา่ สนิ คา้ คงเหลือน้ันเปน็ สินค้าทซี่ ื้อมาวนั ใด มลู ค่าเทา่ ไหร่ ในการตรี าคาสนิ ค้าด้วยวธิ ีน้ี เหมาะสาหรบั ธุรกจิ ประเภทการขายสนิ ค้าที่มีราคาแพงและขายสินคา้ จานวนน้อยชิน้ และมูลค่าของ สนิ คา้ แต่ละชน้ิ มีความแตกต่างกันมาก ตัวอย่างท่ี 7.1 บริษทั โชคทวี จากดั จาหน่ายเคร่ืองปรับอากาศ ซง่ึ มีรายละเอียดของสินค้าใน ระหว่างเดือนธันวาคม 2558 ดังตอ่ ไปนี้ เคร่ืองปรับอากาศยี่ห้อ NANO มีไวเ้ พื่อขายจานวน 10 เครื่อง ราคาทนุ เครื่องละ 25,000 บาท ในระหวา่ งเดือนขายไป 7 เคร่ือง ราคาเคร่อื งละ 35,000 บาท เครื่องปรับอากาศยีห่ ้อ PANA มไี วเ้ พือ่ ขายจานวน 20 เคร่ือง ราคาทุนเคร่ืองละ 30,000 บาท ในระหวา่ งเดือนขายไป 12 เครอื่ ง ขายไปในราคาเคร่ืองละ 40,000 บาท วิธคี านวณ ประเภทสนิ ค้า สนิ คา้ ทม่ี ไี ว้เพอื่ ขาย ต้นทุนขาย สนิ คา้ คงเหลือ NANO 10 X 25,000 = 250,000 7 X 25,000 = 175,000 3 X 25,000 = 75,000 PANA 20 X 30,000 = 600,000 12 X 30,000 = 360,000 8 X 30,000 = 240,000 รวม = 850,000 = 535,000 = 315,000 ประเภทสินคา้ ยอดขาย NANO 7 X 35,000 = 245,000 PANA 12 X 40,000 = 480,000 รวม = 725,000

159 กาไรข้ันต้น = ยอดขาย - ตน้ ทุนขาย = 725,000 - 535,000 = 190,000 บาท 2. วิธีถัวเฉล่ียอยา่ งง่าย (Simple-average Method) การตีราคาด้วยวิธีถวั เฉล่ียอย่างงา่ ย ใช้สาหรับกจิ การท่ีบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือแบบสน้ิ งวด ( Periodic Inventory Method) โดยใช้ราคาทุน ต่อหน่วยของสินค้าคงเหลือต้นงวดบวกกับราคาทุนตอ่ หน่วยของการซอื้ แต่ละคร้ังในงวดบญั ชีน้นั แล้ว นามาถวั เฉลีย่ กนั เปน็ ราคาทนุ ถวั เฉล่ยี ของสินคา้ คงเหลอื ปลายงวด ดังน้ี ราคาทุนถวั เฉล่ยี อยา่ งง่าย = ราคาทนุ ต่อหน่วยของสนิ ค้าคงเหลือแตล่ ะครั้ง จานวนครั้ง ในการตีราคาดว้ ยวิธนี ้เี ป็นวธิ ีที่ง่ายไม่ซบั ซ้อน แตร่ าคาที่ได้จะไม่ใกล้เคยี งกับราคาทุนท่ีแทจ้ ริง มากนัก ดังน้นั ในการตรี าคาด้วยวิธนี ้ีจงึ เหมาะสาหรบั กิจการที่ขายสนิ ค้าจานวนหลายชิ้นและสนิ คา้ แต่ ละชน้ิ ราคาไมค่ อ่ ยแตกตา่ งกนั มากนัก เพราะจะทาให้ราคาใกลเ้ คียงกบั ความเป็นจริง ตวั อยา่ งที่ 7.2 กิจการ มรี ายละเอียดเก่ียวกบั สินค้าดังนี้ 2558 ม.ค. 1 สนิ คา้ คงเหลือต้นงวด 420 หนว่ ย ๆ ละ 26 บาท 2 ขาย 320 หน่วย ๆ ละ 30 บาท 3 ซอ้ื 250 หน่วย ๆ ละ 26.5 บาท 12 ซอ้ื 400 หนว่ ย ๆ ละ 27 บาท 18 ขาย 340 หนว่ ย ๆ ละ 32 บาท 24 ซอ้ื 270 หน่วย ๆ ละ 28 บาท 29 ขาย 310 หน่วย ๆ ละ 35 บาท วธิ ีคานวณ สนิ ค้าคงเหลอื ปลายงวดตรวจนับได้ 370 หน่วย ราคาทุนถัวเฉลยี่ อยา่ งงา่ ย = ราคาทุนต่อหนว่ ยของสินคา้ คงเหลือแต่ละครง้ั จานวนคร้ัง = 26 + 26.5 + 27 + 28 4 ราคาทนุ ถวั เฉล่ียต่อหนว่ ย = 26.88 บาท/หนว่ ย สินคา้ คงเหลือปลายงวด = 370 X 26.88 = 9,945.60 บาท

160 ตน้ ทุนขาย = สินค้าคงเหลอื ต้นงวด + ซื้อสทุ ธิ – สนิ คา้ คงเหลือปลายงวด {(420x26) + (250x26.5) + (400x27) + (270x28)} – 9,945.60 = 35,905 - 9,945.60 = 25,959.40 บาท กาไรขนั้ ตน้ = ยอดขาย – ต้นทุนขาย = {(320x30) + (340x32) + (310x35)} - 25,959.40 = 31,330 – 25,959.40 = 53,70.60 บาท 3. วิธีถวั เฉลีย่ ถ่วงนา้ หนกั (Weighted Average Method) การตีราคาสนิ ค้าคงเหลือดว้ ย วิธีถัวเฉล่ียถ่วงน้าหนัก ใช้สาหรับกิจการท่ีบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือแบบสิ้นงวด ( Periodic Inventory Method) โดยเป็นการตีราคาสินค้าคงเหลือโดยการคิดต้นทุนต่อหน่วย จากปริมาณสินค้า คงเหลือต้นงวด บวกซื้อมาในระหว่างงวด หารด้วยต้นทุนของสินค้าท่ีมีอยู่ท้ังส้ิน ซึ่งวิธีน้ีถือว่าเป็นการ เฉลี่ยต้นทุนให้กับสินค้าทุกๆ หน่วยเท่าๆ กัน แต่ถ้าสินค้ามีการเปลี่ยนแปลงมากๆ จะทาให้ราคาทุน สินคา้ เหลอื ปลายงวดทป่ี รากฏในงบดลุ จะผิดจากราคาตลาดปจั จบุ ันมาก น่ันหมายความวา่ ถา้ ในวนั ส้ินงวด ราคาสินคา้ ในตลาดสูง ราคาสินคา้ คงเหลือทคี่ านวณไดต้ ามวธิ ีนี้จะตา่ กว่าราคาตลาด ดงั นี้ ราคาทุนถัวเฉลย่ี ต่อหน่วย = ตน้ ทุนรวมของสนิ คา้ ทม่ี เี พื่อขาย จานวนหนว่ ยของสนิ คา้ ทมี่ เี พื่อขาย ตวั อย่างท่ี 7.3 จากข้อมลู ในตวั อย่างท่ี 7.2 สามารถคานวณต้นทุนขายและสินคา้ คงเหลือปลายงวดได้ดงั นี้ ราคาทนุ ถัวเฉลย่ี ต่อหน่วย = ตน้ ทนุ รวมของสนิ คา้ ทม่ี ีเพื่อขาย จานวนหน่วยของสนิ ค้าท่ีมเี พื่อขาย = 35,905 = 1,340 สินคา้ คงเหลอื ปลายงวด = 26.79 บาท/หน่วย = 370 x 26.79 = 9,912.3 บาท ตน้ ทนุ ขาย = สนิ ค้าทีม่ ไี ว้เพื่อขาย – สนิ คา้ คงเหลือปลายงวด = 35,905 – 9,912.3 = 25,992.7 บาท กาไรข้นั ต้น = ยอดขาย – ตน้ ทนุ ขาย = 31,330 – 25,992.7 = 5,337.3 บาท

161 4. วิธีถัวเฉลี่ยเคล่ือนที่ (Moving –average Method) การตีราคาสินค้าคงเหลือด้วยวิธี ถวั เฉลี่ยเคล่ือนท่ี วิธีน้ใี ช้สาหรับกิจการท่ีบันทึกบัญชสี ินคา้ คงเหลือแบบตอ่ เนื่อง (Perpetual Inventory System) กล่าวคือ จะต้องมกี ารคานวณราคาทนุ ถัวเฉลี่ยตอ่ หน่วยของสินคา้ คงเหลอื ทกุ ครั้งท่ีมีการซื้อ สว่ นจานวนหน่วยขายจะคิดราคาทนุ ตอ่ หน่วยของสินค้าท่ีคานวณไว้ล่าสุดจนกว่าจะมีการซ้ือใหมถ่ งึ จะ มีการเปล่ียนแปลงราคา สว่ นข้อดขี อ้ เสียของวธิ นี ี้จะคล้ายกบั วธิ ถี ัวเฉล่ียถ่วงน้าหนัก ต่างกันเพียงราคา ตลาดปัจจุบันของสินค้าคงเหลือ คือ วิธีถัวเฉล่ียถ่วงน้าหนักจะคานวณเพียงครั้งเดียว ส่วนวิธีถัวเฉลี่ย เคลื่อนที่จะคานวณทุกครั้งท่ีมีการซ้ือสินค้าเพิ่มเติม ฉะน้ันวิธถี ัวเฉล่ียเคลื่อนท่ีสินค้าจะใกลเ้ คียงกับราคา ตลาดปจั จุบันมากกว่า

162 ตวั อย่างท่ี 7.4 จากข้อมูลในตวั อยา่ งท่ี 7.2 สามารถคานวณต้นทุนขายและสินค้าคงเหลือ ปลายงวดไดด้ งั นี้ ต้นทนุ ขายและสนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวดวิธีถัวเฉล่ยี เคล่อื นท่ี ว/ด/ป รับ จา่ ย คงเหลือ 2558 ปริมาณ @ จานวนเงิน ปริมาณ @ จานวนเงนิ ปริมาณ @ จานวนเงนิ มค. 1 420 26 10,920 2 320 26 8,320 100 26 2,600 3 250 26.5 6,625 350 26.36 9,225 12 400 27 10,800 750 26.70 20,025 18 340 26.70 9,078 410 26.70 10,947 24 270 28 7,560 680 27.22 18,507 29 310 27.22 8,438 370 27.22 10,068.80 สินค้าคงเหลือปลายงวด = 10,068.80 บาท ตน้ ทุนขาย = สนิ คา้ ทม่ี ไี วเ้ พื่อขาย – สินค้าคงเหลือปลายงวด = 35,905 – 10,068.80 = 25,836.20 บาท กาไรขนั้ ตน้ = ยอดขาย – ต้นทุนขาย = 31,330 – 25,836.20 = 5,493.80 บาท 5. วิธีเข้าก่อน-ออกกอ่ น (First–in, First-out Method) การตรี าคาสินค้าคงเหลือด้วยวิธี เข้าก่อน – ออกก่อน วิธีน้ีใช้ได้สาหรับกิจการท่ีบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือทั้งแบบส้ินงวด (Periodic Inventory System) และแบบต่อเนื่อง (Perpetual Inventory System) การตีราคาด้วยวิธีนี้สินค้า ทซี่ ื้อเข้ามาก่อนจะถูกขายออกไปก่อน สินคา้ ที่เหลืออยู่ปลายงวดจะเป็นสินค้าท่ีซ้ือครั้งหลังสุด เหมาะ สาหรบั สินค้าท่ีเก็บไว้ได้ไม่นานมีโอกาสเน่าเสียได้งา่ ยและหมดอายเุ รว็ จาเป็นตอ้ งเร่งขายออกไปก่อน เชน่ ผัก ผลไม้ นมเปรย้ี ว ขนมและอาหาร สนิ คา้ อุปโภคและบรโิ ภค เปน็ ตน้ วิธีการบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือแบบสิ้นงวด (Periodic Inventory System) กิจการไม่ต้อง คานวณราคาทุนของสนิ คา้ คงเหลือและต้นทุนขายทกุ ครั้งที่มีการซ้ือขาย กิจการจะทราบตน้ ทุนขายได้ ในวนั สิน้ งวดบัญชีแลว้ เทา่ นนั้ (ดวงสมร อรพินท.์ 2557: 123) วิธีการคานวณไดด้ งั น้ี

163 สินค้าทมี่ ีไวเ้ พอื่ ขาย 2558 ม.ค. 1 สินคา้ คงเหลอื ต้นงวด 420 หนว่ ยๆ ละ 26 เป็นเงิน 10,920 บาท 3 ซอ้ื 250 หน่วยๆ ละ 26.5 เป็นเงิน 6,625 บาท 12 ซอ้ื 400 หนว่ ยๆ ละ 27 เปน็ เงนิ 10,800 บาท 24 ซอ้ื 270 หน่วยๆ ละ 28 เป็นเงนิ 7,560 บาท รวม 1,340 35,905 บาท สนิ คา้ คงเหลือปลายงวด จานวน 370 หนว่ ย 2558 ม.ค. 12 ซอ้ื 100 หนว่ ยๆ ละ 27 เป็นเงิน 2,700 บาท 24 ซอ้ื 270 หนว่ ยๆ ละ 28 เปน็ เงนิ 7,560 บาท รวม 370 10,260 บาท ต้นทนุ ขาย 35,905 บาท สนิ ค้าท่มี ีไว้เพอ่ื ขาย 10,260 บาท หกั สินค้าคงเหลอื ปลายงวด 25,645 บาท ตน้ ทนุ ขาย กาไรขนั้ ต้น = ยอดขาย – ตน้ ทนุ ขาย = 31,330 – 25,645 = 5,685 บาท

164 วิธีการบันทึกบญั ชสี ินค้าคงเหลอื แบบต่อเนอื่ ง (Perpetual Inventory System) มีวิธีการ คานวณไดด้ ังนี้ ว/ด/ป รับ จ่าย คงเหลอื 2558 ปริมาณ @ จานวนเงนิ ปริมาณ @ จานวนเงนิ ปริมาณ @ จานวนเงนิ มค. 1 420 26 10,920 2 320 26 8,320 100 26 2,600 3 250 26.5 6,625 100 26 2,600 250 26.5 6,625 12 400 27 10,800 100 26 2,600 250 26.5 6,625 400 27 10,800 18 100 26.00 2,600 10 26.5 265 240 26.50 6,360 400 27 10,800 24 270 28 7,560 10 26.5 265 400 27 10,800 270 28 7,560 29 10 26.5 265 100 27 2,700 300 27 8100 270 28 7,560 สินคา้ คงเหลือปลายงวด = 10,260 บาท ตน้ ทุนขาย = สินคา้ ท่มี ีไว้เพื่อขาย – สนิ คา้ คงเหลือปลายงวด = 35,905 – 10,260 = 25,645 บาท กาไรข้ันต้น = ยอดขาย – ตน้ ทนุ ขาย = 31,330 – 25,645 = 5,685 บาท 6. วิธีเข้าหลัง-ออกก่อน (Last-in, First-out Method) การตีราคาสินค้าคงเหลือด้วยวิธี เข้าหลัง – ออกก่อน วิธีนี้ใช้ได้สาหรับกิจการที่บันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือทั้งแบบส้ินงวด (Periodic Inventory System) และแบบต่อเนอ่ื ง (Perpetual Inventory System) การตีราคาด้วยวิธีน้ีสนิ ค้าที่ซ้ือเขา้ มาทีหลังจะถูกขายออกไปก่อน ดังนั้นสินค้าคงเหลือปลายงวด จึงเป็นสินค้าที่ซอ้ื มาต้ังแต่คร้งั แรกๆ การตีราคาด้วยวิธีน้ีสว่ นใหญ่เหมาะสาหรับกิจการที่ขายสินค้าจาพวก ที่ย่ิงอยู่นานยิ่งมีราคาสูงข้ึนและสินค้าท่ีมีความล้าสมัยได้ง่าย เช่น ไวน์ เหล้า เครื่องลายคราม สินค้า เกยี่ วกบั แฟช่นั ฯลฯ

165 วิธีการบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลือแบบส้ินงวด (Periodic Inventory System) มีวิธีการ คานวณไดด้ งั น้ี สนิ คา้ ทม่ี ีไวเ้ พอื่ ขาย 420 หนว่ ยๆ ละ 26 เปน็ เงนิ 10,920 บาท 2558 250 หนว่ ยๆ ละ 26.5 เป็นเงิน 6,625 บาท ม.ค. 1 สินค้าคงเหลือต้นงวด 400 หน่วยๆ ละ 27 เปน็ เงิน 10,800 บาท 270 หน่วยๆ ละ 28 เป็นเงิน 7,560 บาท 3 ซอ้ื 1,340 12 ซอ้ื 35,905 บาท 24 ซอ้ื รวม สินคา้ คงเหลอื ปลายงวด จานวน 370 หนว่ ย 2558 ม.ค. 1 สินค้าคงเหลือต้นงวด 370 หน่วยๆ ละ 26 เปน็ เงนิ 9,620 บาท รวม 370 9,620 บาท ตน้ ทนุ ขาย 35,905 บาท สนิ ค้าที่มีไวเ้ พื่อขาย 9,620 บาท หัก สนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวด 26,285 บาท ตน้ ทนุ ขาย กาไรข้นั ต้น = ยอดขาย – ต้นทนุ ขาย = 31,330 – 25,645 = 5,685 บาท

166 วธิ ีการบันทึกบญั ชสี ินคา้ คงเหลือแบบต่อเนื่อง (Perpetual Inventory System) มีวิธกี าร คานวณได้ดังนี้ ว/ด/ป รับ จ่าย คงเหลือ 2558 ปริมาณ @ จานวนเงนิ ปริมาณ @ จานวนเงนิ ปริมาณ @ จานวนเงนิ มค. 1 420 26 10,920 2 320 26 8,320 100 26 2,600 3 250 26.5 6,625 100 26 2,600 250 26.5 6,625 12 400 27 10,800 100 26 2,600 250 26.5 6,625 400 27 10,800 18 340 27.00 9,180 100 26 2,600 250 26.5 6,625 60 27 1,620 24 270 28 7,560 100 26 2,600 250 26.5 6,625 60 27 1,620 270 28 7,560 29 270 28 7,560 100 26 2,600 40 27 1,080 250 26.5 6,625 20 27 540 สินค้าคงเหลอื ปลายงวด = 9,765 บาท ตน้ ทนุ ขาย = สินคา้ ทม่ี ีไว้เพ่ือขาย – สินคา้ คงเหลือปลายงวด = 35,905 – 9,765 = 26,140 บาท กาไรข้ันตน้ = ยอดขาย – ตน้ ทนุ ขาย = 31,330 – 26,140 = 5,190 บาท 7. วิธีสินค้ามูลฐาน (Base stock Method) การตีราคาสินค้าคงเหลือด้วยวิธีสินคา้ มูลฐานน้ี กจิ การจาเป็นตอ้ งมีสินค้าคงเหลือจานวนหนง่ึ ไว้สารองข้นั ต่าเผื่อสนิ คา้ ขาดมืออยู่ตลอดเวลา หรือสินค้า จานวนฐาน จานวนสินค้านี้มักจะตีราคาตามราคาของสินคา้ ในอดีต ซึ่งส่วนใหญ่มักจะใช้ราคาต่าสุดท่ี กิจการเคยปฏิบัติมาในอดีต สินค้าคงเหลือท่ีเกินกว่าสินค้าจานวนฐานจะถือเป็นการเพ่ิมข้ึนช่ัวคราว

167 ส่วนสินค้าคงเหลือที่ต่ากว่าสินค้าจานวนฐานก็ถือเป็นการลดลงช่ัวคราวเช่นกัน และสามารถตีราคา ตามวธิ ี FIFO , LIFO และวธิ ีถัวเฉลีย่ หรือวิธีอนื่ ที่เหมาะสมสามารถคานวณได้ดงั นี้ สนิ ค้าที่มีไว้เพอ่ื ขาย 420 หน่วยๆ ละ 26 เป็นเงิน 10,920 บาท 2558 250 หน่วยๆ ละ 26.5 เปน็ เงิน 6,625 บาท ม.ค. 1 สินค้าคงเหลอื ต้นงวด 400 หน่วยๆ ละ 27 เปน็ เงิน 10,800 บาท 270 หน่วยๆ ละ 28 เป็นเงิน 7,560 บาท 3 ซอ้ื 1,340 12 ซอ้ื 35,905 บาท 24 ซอ้ื รวม จากโจทย์ สมมติว่ากิจการกาหนดสินค้าจานวนฐานไว้ 300 หน่วย ราคาหน่วยละ 26 บาท ณ วนั ท่ี 31 มกราคม 2558 กิจการมสี ินค้าคงเหลือปลายงวด จานวน 370 หน่วย การคานวณมลู ค่าสินค้า คงเหลอื ใหใ้ ช้วิธี FIFO ในการตีราคาสนิ คา้ คงเหลือในสว่ นทีส่ ูงหรือต่ากว่าสินคา้ จานวนฐาน ดงั นี้ สินคา้ คงเหลอื ปลายงวด จานวน 370 หน่วย สนิ คา้ จานวนฐาน (300 x 26) = 7,800 บาท บวก สนิ คา้ ส่วนที่เพมิ่ ขนึ้ ชว่ั คราว (70 x 28) = 1,960 บาท มูลคา่ สนิ ค้าคงเหลือปลายงวด 9,760 บาท ต้นทุนขาย 35,905 บาท สินค้าที่มีไวเ้ พอื่ ขาย 9,760 บาท หกั สินคา้ คงเหลอื ปลายงวด 26,145 บาท ต้นทนุ ขาย กาไรขั้นต้น = ยอดขาย – ต้นทุนขาย = 31,330 – 26,145 = 5,185 บาท สมมตวิ า่ กิจการ ใช้วิธี LIFO ในการตรี าคาสนิ คา้ คงเหลือในสว่ นทสี่ งู หรอื ต่ากวา่ สินคา้ จานวนฐาน สนิ คา้ คงเหลือปลายงวด จานวน 370 หน่วย สนิ ค้าจานวนฐาน (300 x 26) = 7,800 บาท บวก สินค้าสว่ นทเ่ี พิม่ ขึน้ ชวั่ คราว (70 x 26) = 1,820 บาท มลู ค่าสินคา้ คงเหลือปลายงวด 9,620 บาท

168 ตน้ ทนุ ขาย 35,905 บาท สินคา้ ทม่ี ีไว้เพอ่ื ขาย 9,620 บาท หัก สนิ คา้ คงเหลือปลายงวด 26,285 บาท ตน้ ทุนขาย กาไรขั้นต้น = ยอดขาย – ต้นทนุ ขาย = 31,330 – 26,285 = 5,045 บาท บทสรุป สินค้าคงเหลือ หมายถึง สินทรัพย์ท่ีกิจการมีไว้เพ่ือจาหน่ายตามลักษณะของกิจการ เช่น กิจการ ที่จาหน่ายรถยนต์ก็จะแสดงรถยนต์ที่เตรียมไว้ขายเป็นสินค้าคงเหลือในงบดุล การบันทึกบัญชีสินค้า คงเหลอื มี 2 วิธี คือ (1) การบันทึกบัญชีสินค้าคงเหลอื แบบต่อเน่ือง (Perpetual Inventory System) วธิ ีน้ี สามารถทราบยอดสินค้าคงเหลือได้จากยอดคงเหลือในบัญชีสินค้า ณ วันใดวันหนึ่ง เน่ืองจากกิจการ จะบนั ทึกรายการตา่ งๆ ที่เก่ียวข้องกับสินค้าคงเหลอื ไว้ในบัญชีสินคา้ (2) การบันทกึ บัญชีสินค้าคงเหลือ แบบสิ้นงวด (Periodic Inventory System) วิธนี ้ีกิจการจะทราบยอดสินค้าคงเหลือ ณ วันใดวันหน่ึง หรือ ณ วันส้ินงวดบัญชีได้ โดยการตรวจนับตัวสินค้าและทาการตีราคาสินคา้ แต่ไม่อาจทราบยอดคงเหลือ ได้จากสมุดบญั ชี การตีราคาสินค้าคงเหลือ ณ วันสิ้นงวดมี 4 วิธี คือ วิธีเข้าก่อน – ออกก่อน (First - in, First - Out) วิธีเข้าหลัง - ออกก่อน (Last - in, First - out) วิธีถัวเฉลี่ยถ่วงน้าหนัก (Weighted Average) และวิธีเฉพาะเจาะจง (Specific)

169 แบบฝกึ หัด 2558 ขอ้ 1. บรษิ ทั แน่งน้อย จากัด มีรายละเอียดเกี่ยวกับสินค้าดังนี้ ม.ค. 1 ยอดยกมา 600 หนว่ ย ๆ ละ 40 บาท 4 ขาย 380 หนว่ ย ๆ ละ 65 บาท 7 ซอ้ื 320 หนว่ ย ๆ ละ 42 บาท 13 ซอ้ื 240 หน่วย ๆ ละ 41 บาท 18 ขาย 640 หน่วย ๆ ละ 70 บาท 25 ซอ้ื 470 หน่วย ๆ ละ 43 บาท 30 ขาย 190 หน่วย ๆ ละ 65 บาท ใหท้ า คานวณหายอดสินค้าคงเหลือปลายงวด ต้นทุนขาย กาไรขั้นต้นจากการขายประจาเดือน ตามวธิ ีการบญั ชีดังนี้ 1 วิธซี ้ือกอ่ นขายก่อน ตามวิธีการบนั ทึกบญั ชีแบบต่อเนื่อง 2 วิธีซื้อหลังขายก่อน ตามวิธีการบันทึกบญั ชแี บบต่อเนื่อง 3 วิธีซื้อหลงั ขายก่อน ตามวธิ ีการบนั ทึกบญั ชสี ินค้าเม่ือสิ้นงวด 4 วิธถี ัวเฉลยี่ แบบงา่ ย 5 วธิ ีถัวเฉลี่ยเคลื่อนท่ี 6 วิธถี ัวเฉลย่ี ถว่ งน้าหนัก

170 2558 ขอ้ 2. บรษิ ทั สยาม จากดั มรี ายละเอียดเกีย่ วกบั สินคา้ ดังน้ี ม.ค. 1 สนิ คา้ คงเหลอื ต้นงวด 325 หน่วย ๆ ละ 25.50 บาท 2 ซอ้ื 500 หนว่ ย ๆ ละ 25.75 บาท 3 ขาย 300 หน่วย ๆ ละ 35 บาท 9 ซอ้ื 350 หนว่ ย ๆ ละ 26 บาท 12 ซอ้ื 420 หนว่ ย ๆ ละ 27 บาท 20 ขาย 230 หน่วย ๆ ละ 35 บาท 25 ซอ้ื 175 หน่วย ๆ ละ 26.50 บาท 30 ขาย 150 หนว่ ย ๆ ละ 35 บาท ให้ทา คานวณหายอดสนิ ค้าคงเหลือปลายงวด ต้นทุนขาย กาไรขั้นต้นจากการขายประจาเดือน ตามวธิ ีการบัญชีดงั นี้ 1 วธิ ีถวั เฉลีย่ ถ่วงน้าหนัก 2 วธิ ถี วั เฉล่ียเคลอ่ื นท่ี 3 วิธีซือ้ หลงั ขายก่อน ตามวธิ กี ารบนั ทกึ บญั ชสี ินค้าเมือ่ สิ้นงวด 4 วิธีซื้อหลงั ขายก่อน ตามวธิ ีการบันทึกบญั ชแี บบต่อเน่ือง 5 วิธีซอื้ ก่อนขายก่อน ตามวธิ ีการบนั ทึกบัญชสี ินค้าเมื่อส้นิ งวด 6 วธิ ซี อ้ื ก่อนขายก่อน ตามวธิ กี ารบนั ทึกบัญชีแบบต่อเนื่อง

171 ขอ้ 3 บริษทั นาคี จากดั มีข้อมูลรายการซื้อขายสนิ ค้า ระหวา่ งปี 2558 มีดงั ตอ่ ไปน้ี ม.ค. 1 ยอดยกมา 950 หน่วย ๆ ละ 70 บาท 3 ขาย 430 หนว่ ย ๆ ละ 95 บาท 5 ซอ้ื 310 หน่วย ๆ ละ 68 บาท 14 ขาย 440 หนว่ ย ๆ ละ 95 บาท 17 ซอ้ื 780 หน่วย ๆ ละ 72 บาท 18 ขาย 600 หนว่ ย ๆ ละ 95 บาท 27 ซอ้ื 390 หน่วย ๆ ละ 71 บาท 30 ขาย 400 หนว่ ย ๆ ละ 95 บาท ใหท้ า คานวณหายอดสนิ คา้ คงเหลือปลายงวด ต้นทุนขาย กาไรขน้ั ต้น 1. วิธสี นิ คา้ คงเหลอื แบบสน้ิ งวด คานวณสนิ ค้าคงเหลือปลายดังนี้ 1.1 (First –in, First-out Method) 1.2 (Last-in, First-out Method) 1.3 (Weighted Average Method) 2. วธิ ีสนิ คา้ คงเหลือแบบตอ่ เนื่อง คานวณสินคา้ คงเหลือ ดังนี้ 2.1 (First –in, First-out Method) 2.2 (Last-in, First-out Method) 2.3 (Moving –average Method)

172 2558 ขอ้ 4 บริษัท นาคี จากัด มีขอ้ มูลรายการซ้ือขายสนิ คา้ ระหวา่ งปี 2558 มีดงั ตอ่ ไปน้ี ม.ค. 1 สินค้าคงเหลือต้นงวด 275 หนว่ ย ๆ ละ 70 บาท 3 ซอ้ื 750 หน่วย ๆ ละ 70 บาท 5 ขาย 330 หนว่ ย ๆ ละ 95 บาท 7 ขาย 260 หน่วย ๆ ละ 95 บาท 10 ซอ้ื 560 หนว่ ย ๆ ละ 68 บาท 12 ขาย 750 หน่วย ๆ ละ 95 บาท 13 ซอ้ื 300 หนว่ ย ๆ ละ 72 บาท 13 ซอ้ื 450 หนว่ ย ๆ ละ 72 บาท 18 ขาย 780 หนว่ ย ๆ ละ 95 บาท 27 ซอ้ื 340 หนว่ ย ๆ ละ 71 บาท 30 ขาย 480 หนว่ ย ๆ ละ 95 บาท ใหท้ า คานวณหายอดสนิ ค้าคงเหลอื ปลายงวด ตน้ ทุนขาย กาไรขนั้ ต้น 1. วธิ สี ินคา้ คงเหลอื แบบสิน้ งวด คานวณสนิ คา้ คงเหลอื ปลายดงั นี้ 1.1 (First –in, First-out Method) 1.2 (Last-in, First-out Method) 1.3 (Weighted Average Method) 1.4 (Simple-average Method) 2. วิธีสินค้าคงเหลือแบบต่อเนอื่ ง คานวณสนิ คา้ คงเหลือ ดงั น้ี 2.1 (First –in, First-out Method) 2.2 (Last-in, First-out Method) 2.3 (Moving –average Method)

173 เอกสารอา้ งอิง กชกร เฉลิมกาญจนา. (2545). การบัญชีการเงิน. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: บริษัทเท็กซ์ แอนด์ เจอร์นิล พบั ลิเคชัน่ จากัด. นภาภรณ์ พลนกิ รกิจ. (ม.ป.ท.). การบัญชีการเงิน. คณะการบัญชีและการจดั การ มหาวทิ ยาลัยมหาสารคาม. รัตนา เธยี รวศิ ษิ ฎ์สกลุ . (2546). การบัญชีการเงนิ . กรุงเทพฯ: สานกั พมิ พ์ทอ้ ป จากัด. ดวงสมร อรพนิ ท์. (2557). การบัญชีการเงิน. กรุงเทพฯ: บรษิ ทั แอคทีฟ พรนิ้ ท์ จากดั . สภาวชิ าชพี บญั ชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ.์ มาตรฐานการบญั ชี. ฉบับท่ี 2(ปรับปรงุ 2558) เรื่อง สนิ ค้า คงเหลือ.

174 แผนบริหารการสอนประจาบทที่ 8 หัวข้อเนือ้ หาประจาบทท่ี 8 การบัญชสี าหรับธรุ กจิ อุตสาหกรรม 1. ความหมายของธรุ กจิ อุตสาหกรรม 2. ลักษณะของธุรกิจอุตสาหกรรม 3. วงจรตน้ ทนุ การผลิต 4. สินค้าคงเหลอื สาหรบั ธุรกจิ อตุ สาหกรรม 5. ต้นทนุ การผลิต 6. การบันทึกบัญชสี าหรับธรุ กิจอตุ สาหกรรม 7. งบการเงินของธุรกจิ อตุ สาหกรรม วัตถุประสงค์การเรียนรู้ 1. นักศึกษาสามารถอธบิ ายลักษณะของธรุ กิจอตุ สาหกรรมได้ 2. นกั ศึกษาสามารถบอกสินค้าคงเหลอื สาหรับธุรกิจอุตสาหกรรมได้อยา่ งถูกต้อง 3. นกั ศึกษาสามารถบนั ทกึ บัญชีเก่ยี วกบั ธรุ กจิ อุตสาหกรรมได้ 4. นักศกึ ษาสามารถจัดทางบการเงินต่างๆ ของธรุ กิจอุตสาหกรรมได้ กิจกรรมการเรยี นรู้ 1. บรรยาย 2. ฝึกปฏบิ ัตโิ ดยยกตวั อย่าง 3. ทาแบบฝึกหดั รายบคุ คล ส่อื การเรียนการสอน 1. เอกสารประกอบการสอน 2. เอกสารตวั อย่าง 3. กระดานดา 4. Power Point Presentation 5. แบบฝึกหัด การวดั ผลและประเมินผล 1. ซักถามปัญหานักศึกษา เพ่ือให้มีความเขา้ ใจมากย่ิงขน้ึ 2. สงั เกตพฤติกรรมการมีสว่ นรว่ ม ความตงั้ ใจในการเรยี นรู้และการจดบันทกึ 3. ตรวจสอบความถกู ต้องจากแบบฝกึ หดั

บทที่ 8 การบญั ชีสาหรบั ธุรกจิ อตุ สาหกรรม ธรุ กจิ อุตสาหกรรมเป็นธุรกิจทมี่ ีความแตกตา่ งจากธุรกจิ ประเภทบริการและธุรกิจประเภทซ้ือมา ขายไป เนื่องจากมีความยุ่งยากซับซ้อนมากกว่า กจิ การจะต้องจดั หาวัตถุดิบมาเพ่ือผลิตเป็นสินค้าเอง โดยการผ่านกระบวนการผลิต ซ่ึงจะต้องมีวัตถุดิบ แรงงาน และค่าใช้จ่ายในการผลิตมาเก่ียวข้องใน กระบวนการผลิตสินค้าเพื่อขาย ดังน้ันกิจการจะต้องแปรรปู วัตถุดิบโดยผ่านกระบวนการต่างๆ ซึ่งจะ มีค่าใช้จ่ายต่างๆ ท่เี กี่ยวข้องกับกระบวนการผลิต กิจการจะต้องจดั ทางบต้นทนุ การผลิตก่อนจงึ จะสามารถ จัดทางบการเงินอนื่ ๆ ได้ เช่น งบกาไรขาดทนุ ขั้นตอนในการคานวณต้นทุนขายก็เพิ่มข้ึน มีรายการในงบต้นทุนการผลิตมาด้วย และสินค้า คงเหลือของธุรกิจประเภทอุตสาหกรรมก็จะไม่ได้มีแค่สินค้าคงเหลือเพียงตัวเดียว จะมีส่วนประกอบ เพิ่มมากข้นึ ดังท่จี ะกลา่ วในรายละเอยี ดต่อไปนี้ ความหมายของธรุ กิจอตุ สาหกรรม ธุรกิจอุตสาหกรรม หรือกิจการผลิตสินค้าเพื่อขาย หมายถึง กิจการที่จัดหาวัตถุดิบ แรงงาน และสิ่งที่เก่ียวข้อง เพ่ือนามาผลิตให้เป็นสินค้าสาเร็จรูป และนาสินค้าสาเร็จรูปนั้นไปขาย ในการผลิต สินค้าสาเร็จรูปจะข้ึนอยู่กับชนิดของวัตถุดิบว่าจะต้องใช้แรงงานมากหรือน้อย จะต้องมีสิ่งที่เกี่ยวข้อง มากหรือนอ้ ยแลว้ แตป่ ระเภทของวัตถุดบิ (ขนษิ ฐา ศกั ดิส์ ุรีย์มงคล, 2557: 395) ลักษณะของธรุ กิจอตุ สาหกรรม ธุรกิจอุตสาหกรรม (Manufacturing Businesses) เป็นกิจการที่มีการแปรรูปวัตถุดิบให้เป็น สนิ ค้าสาเรจ็ รูป โดยการนาวัตถุดบิ เขา้ สกู่ ระบวนการผลิตโดยมกี ารจ้างพนักงาน และการจา่ ยค่าใชจ้ ่าย การผลิตท่ีใช้ในกระบวนการผลิตเพื่อแปรรู้วัตถุดิบให้เป็นสนิ ค้าพรอ้ มท่ีจะขาย โดยคา่ ใช้จ่ายทั้ง 2 ส่วน ท่ีกล่าวมาจะรวมเป็นต้นทุนของสินค้า สาหรับค่าใช้จ่ายที่เกิดข้ึนในสานักงานจะคิดเป็นค่าใช้จ่ายใน การดาเนนิ งาน (อนรุ กั ษ์ ทองสโุ ขวงศ์, 2559: 59) วงจรตน้ ทุนการผลติ วงจรต้นทุนการผลติ ประกอบดว้ ย ตน้ ทนุ วัตถุดบิ ทางตรงที่เบิกเข้าสู่กระบวนการผลิตค่าแรงงาน ทางตรงที่ใช้ในการผลิต และค่าใช้จ่ายการผลิตท้ังหมด โดยจะถูกรวบรวมไว้ในบัญชีงานระหว่าง เม่อื สินค้า หรือผลิตภัณฑ์สว่ นใดผลิตเสร็จแล้ว จะโอนเฉพาะส่วนที่ผลติ เสร็จออกจากบัญชีงานระหว่างทาไปรวบรวม และบันทึกไว้ในบัญชีสินค้าสาเร็จรูป ดังน้ันต้นทุนส่วนท่ีเหลืออยู่ในบัญชีงานระหว่างทาก็คือ ต้นทุน ของงานท่ียังผลิตไม่เสร็จซึ่งเรียกว่า งานระหว่างทาคงเหลือ สาหรับสินค้าที่ผลิตเสร็จแล้ว ซึ่งได้บันทึก ต้นทุนไว้ในบัญชีสินค้าสาเร็จรูปน้ัน เม่ือมีการจาหน่ายออกไปต้นทุนของสินค้าสาเร็จรูปส่วนท่ีขาย ออกไปจะถูกโอนเข้าบัญชีต้นทุนขาย แต่ส่วนท่ียังไม่ได้จาหน่าย ต้นทุนยังคงบันทึกอยู่ในบัญชีสินค้า สาเรจ็ รูปอยา่ งเดมิ (ดวงสมร อรพินท์ และคณะ, 2557: 164)

176 ปที ี่ 1 กระบวนการผลติ ต้นทุนขาย วตั ถดุ ิบคงเหลือปลายงวด ตน้ ทนุ การผลติ ขาย สนิ ค้าสาเรจ็ รปู วตั ถดุ ิบทางตรง งานระหวา่ งทา ยังไมข่ าย คา่ แรงงานทางตรง สนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวด คา่ ใชจ้ ่ายการผลิต เข้าสู่กระบวนการผลติ งานระหวา่ งทาคงเหลือปลายงวด ปีที่ 2 งานระหว่างทา ต้นทนุ การผลติ งานระหวา่ งทาคงเหลอื ต้นงวด คา่ แรงงานทางตรง ค่าใช้จ่ายการผลิต กระบวนการผลติ วัตถุดิบคงเหลือตน้ งวด งานระหว่างทา ……… …...... เข้าสู่กระบวนการผลติ ภาพที่ 8.1 วงจรตน้ ทุนการผลิต ท่ีมา: ดวงสมร อรพนิ ท์ และคณะ (2557: 164) สนิ คา้ คงเหลอื ของธรุ กิจอุตสาหกรรม สนิ คา้ คงเหลอื ของธุรกิจอตุ สาหกรรมนนั้ มคี วามแตกต่างจากสนิ ค้าคงเหลือของธุรกิจประเภท ซอ้ื ขายสินค้า เนื่องจากในธุรกิจอุตสาหกรรมนนั้ จะต้องซ้ือวัตถุดบิ มาเพื่อแปรสภาพใหเ้ ป็นสนิ ค้าสาเรจ็ รูป ก่อนท่จี ะนาสินคา้ ออกไปจาหนา่ ยได้ ดงั นั้นสนิ คา้ คงเหลอื ของธรุ กจิ อุตสาหกรรมจงึ ประกอบด้วย 1. วัตถดุ ิบ (Raw Materials) หมายถึง สงิ่ ของที่กิจการซ้ือมาเพื่อท่ีจะแปรสภาพส่ิงของชนดิ นน้ั ใหเ้ ป็นสินค้าสาเรจ็ รูปออกมาเพ่ือขาย ซ่ึงวัตถุดิบสามารถแบ่งได้ 2 ประเภทคอื 1.1 วตั ถุดบิ ทางตรง (Direct Material) หมายถึง วัตถุดบิ ที่เปน็ สว่ นประกอบหลักท่ีจะถูก นามาแปรสภาพใหเ้ ป็นสินค้าสาเรจ็ รูป และจะต้องสามารถระบุมลู คา่ และจานวนของวตั ถดุ บิ ไดช้ ดั เจน 1.2 วัตถุดิบทางอ้อม (Indirect Material) หมายถึง วัตถุดบิ ท่ีเป็นส่วนประกอบในการผลิต สินค้าสาเร็จรูปเหมือนกันกับวัตถุดิบทางตรง แต่ต่างกันตรงปริมาณท่ีใช้ในการผลิต วัตถุดิบทางอ้อม

177 จะใช้ในปริมาณที่นอ้ ยและยากท่ีจะคานวณราคาต่อหน่วยไดห้ รือเรียกอีกอย่างหนง่ึ ว่า วัสดุโรงงาน เช่น ด้ายในการเย็บกระเป๋า น๊อตสาหรับทาเก้าอ้ี ตะปสู าหรบั ทาโตะ๊ เป็นต้น 2. งานระหว่างทา (Work In Process) หมายถึง วัตถุดิบท่ีอยู่ในระหว่างกระบวนการผลิตที่ ผลติ ยังไมเ่ สร็จ เชน่ กระเปา๋ ยงั ไมต่ ิดซิบ เสื้อยงั ไม่สกรีนลาย เกา้ อ้ีที่ยงั ไมไ่ ด้ใสล่ อ้ 3. สินค้าสาเร็จรูป (Finished Goods) หมายถึง สินค้าท่ีผ่านกระบวนการผลิตครบถ้วนทุก ขนั้ ตอนแลว้ และสินคา้ อย่ใู นสภาพพรอ้ มทจ่ี ะขายและขายยังไมห่ มด ต้นทนุ การผลติ ในธุรกจิ อตุ สาหกรรมจะตอ้ งผลติ สินค้า กจิ การจะต้องนาวตั ถดุ ิบมาแปรสภาพ โดยผ่านกระบวนการ ผลติ จะต้องมีแรงงานและค่าใชจ้ า่ ยในการผลติ มาเกีย่ วข้อง ซงึ่ ในการผลิตสินคา้ สาเร็จรูปจะตอ้ งมี ปจั จยั การผลิต ตน้ ทุนการผลติ หมายถงึ ตน้ ทนุ ตา่ งๆ ที่เกีย่ วขอ้ งกับกระบวนการผลติ สนิ คา้ ประกอบดว้ ยวัตถุดิบ ทางตรง ค่าแรงงานทางตรง ค่าใชจ้ ่ายการผลติ (เบญญาภา โสอุบล, 2556: 32) 1. วตั ถุดิบทางตรง (Direct Material) หมายถึง วตั ถุดิบท่เี ป็นส่วนประกอบหลกั ทจี่ ะถูกนามา แปรสภาพใหเ้ ป็นสนิ คา้ สาเร็จรปู และจะต้องสามารถระบุมูลค่าและจานวนของวตั ถุดิบได้ชัดเจน เชน่ ในการผลิตกระเป๋าหนงั กิจการจะตอ้ งระบุไดว้ ่าในการผลิตกระเปา๋ 1 ใบ จะต้องใช้หนงั ก่ีเมตรและ จะตอ้ งสามารถคานวณราคาวัตถดุ บิ ต่อหน่วยได้ 2. ค่าแรงงานทางตรง (Direct Labor Cost) หมายถงึ คา่ แรงงานที่จา่ ยใหค้ นงานที่ทาหน้าท่ี ผลติ สินคา้ โดยตรง คอื คนงานทาการเปลยี่ นสภาพวตั ถุดิบใหเ้ ปน็ สนิ คา้ สาเร็จรปู และสามารถคานวณ ต้นทนุ ต่อหนว่ ยในการผลติ สนิ คา้ ได้ชดั เจน (ปยิ ะธิดา อมรภัญโญ, 2559: 283) 3. ค่าใช้จ่ายการผลติ (Manufacturing Overhead Cost ) หมายถึง ค่าใช้จ่ายต่างๆ ท่ีเกิดขึ้น เกี่ยวข้องกับโรงงาน ซึ่งค่าใช้จา่ ยเหล่านจ้ี ะเป็นสว่ นหนง่ึ ที่ทาให้กระบวนการผลติ สินค้าสาเร็จรูปเสร็จสน้ิ ได้ 3.1 วัตถดุ ิบทางอ้อม 3.2 คา่ แรงงานทางออ้ ม (Indirect Labor Cost) หมายถงึ คา่ แรงงานทีจ่ ่ายใหก้ ับคนงาน ในโรงงานทไ่ี มไ่ ด้เกี่ยวข้องโดยตรงกับกระบวนการผลิต แตม่ ีส่วนช่วยให้กระบวนการผลติ นั้นเสรจ็ ส้ิน สมบูรณ์มีสินคา้ สาเรจ็ รปู พร้อมขาย ซง่ึ ค่าแรงงานอาจเปน็ รายเดอื นหรือรายวนั กไ็ ด้ แตก่ ารคานวณ ต้นทนุ ต่อหนว่ ยน้ันคอ่ นขา้ งยาก เนอ่ื งจากคนงานไมไ่ ดเ้ กีย่ วขอ้ งโดยตรงกับกระบวนการผลติ เชน่ เงินเดือน ผ้คู วบคมุ งาน เงนิ เดือนช่างซ่อมบารุง เงินเดือนพนักงานทาความสะอาดโรงงาน 3.3 ค่าใช้จ่ายอ่ืนๆ ที่เก่ียวข้องกับโรงงาน เช่น ค่าซ่อมแซมโรงงาน ค่าเส่ือมราคาโรงงาน คา่ เส่ือมราคาเครอ่ื งจกั ร ค่านา้ ค่าไฟ คา่ โทรศพั ท์ และคา่ เช่าโรงงาน เปน็ ตน้

178 วตั ถดุ ิบ วตั ถดุ บิ ทางตรง วตั ถดุ บิ ทางอ้อม แรงงาน แรงงาน ต้นทนุ สินคา้ ท่ี แรงงานทางอ้อม ทางตรง ผลติ คา่ ใช้จา่ ยการผลิต ค่าใช้จ่ายอ่นื ๆในการผลติ ภาพท่ี 8.2 สว่ นประกอบของตน้ ทนุ การผลติ ทีม่ า: ศศิวิมล มีอาพล (2558: 15) การเปรียบเทียบต้นทุนขายระหว่าง ธรุ กิจซื้อขายสนิ ค้ากับธรุ กจิ อุตสาหกรรม ธุรกิจซื้อขายสินคา้ ธุรกจิ อุตสาหกรรม สนิ คา้ คงเหลอื ต้นงวด xxx สนิ คา้ สาเรจ็ รูปคงเหลือต้นงวด xxx ซอ้ื xxx xxx บวก ค่าขนส่งเข้า xxx บวก ต้นทุนสนิ ค้าที่ผลติ เสรจ็ xxx ต้นทนุ สินคา้ สาเรจ็ รูปทม่ี ีไวเ้ พ่ือขาย xxx xxx หกั สินค้าสาเรจ็ รูปคงเหลอื ปลายงวด xxx ต้นทนุ ขาย หัก ส่งคนื และสว่ นลด xxx xxx ส่วนลดรบั xxx xxx xxx xxx สินค้าทมี่ ีไว้เพอื่ ขาย xxx หัก สนิ คา้ คงเหลอื ปลายงวด ต้นทุนขาย

179 การบนั ทกึ บัญชีสาหรบั ธรุ กิจอุตสาหกรรม การบันทึกบัญชขี องธุรกิจอุตสาหกรรมจะบันทึกบัญชีเหมือนกันกับธุรกจิ ประเภทซ้ือมาขายไป แต่มีการเพ่มิ เติมเก่ียวกับกระบวนการผลิต โดยสามารถบันทึกบญั ชีได้ท้ัง 2 แบบเหมือนกับธุรกิจซื้อมา ขายไป ดงั น้ี การบนั ทกึ บัญชีสินค้าคงเหลือแบบสิน้ งวดและแบบต่อเนือ่ ง รายการ Periodic Inventory System Perpetual Inventory System 1. ซอ้ื วตั ถดุ ิบ ซอ้ื วัตถดุ บิ xx วัตถดุ ิบ xx เงนิ สด/เจา้ หน้กี ารค้า xx เงนิ สด/เจา้ หนีก้ ารคา้ xx 2. จ่ายค่าขนส่งเข้า ค่าขนสง่ เขา้ xx วัตถุดบิ xx เงินสด/เจ้าหน้ีการคา้ xx เงินสด/เจ้าหนีก้ ารคา้ xx 3. ส่งคืนวตั ถดุ ิบที่ เงนิ สด/เจา้ หน้ีการค้า เงินสด/เจ้าหน้ีการค้า xx ชารุด ส่งคืนและส่วนลด วัตถดุ ิบ xx 4. จา่ ยชาระหน้คี า่ เจา้ หนี้การคา้ xx เจา้ หนก้ี ารคา้ xx วตั ถดุ บิ เงนิ สด xx เงินสด xx สว่ นลดรับ xx วตั ถดุ บิ xx 5. จา่ ยคา่ แรงงาน ค่าแรงงานทางตรง xx คา่ แรงงาน xx ค่าแรงงานทางอ้อม xx เงินสด/ค่าแรงคา้ งจา่ ย xx เงนิ สด/คา่ แรงค้างจ่าย Xx 6. จา่ ยคา่ ใช้จา่ ยการ คา่ สาธารณูปโภค xx คา่ ใช้จา่ ยการผลิต xx ผลติ ต่าง ๆ ค่าเชา่ โรงงาน xx เงนิ สด/เจ้าหนกี้ ารค้า xx ค่าเบีย้ ประกันภยั โรงงาน xx เงินสด/เจา้ หนกี้ ารคา้ xx 7. เบกิ วตั ถดุ ิบไปใชใ้ น งานระหว่างทา xx กระบวนการผลติ ไม่บันทกึ บญั ชี คา่ ใช้จ่ายการผลติ xx วัตถดุ บิ xx 8. เม่อื แรงงานถกู ใช้ งานระหว่างทา xx ในกระบวนการผลติ ไมบ่ นั ทกึ บญั ชี ค่าใช้จ่ายการผลิต xx ค่าแรงงาน xx 9. โอนคา่ ใชจ้ า่ ยการ ไม่บันทึกบัญชี งานระหวา่ งทา xx ผลติ เขา้ งานระหว่างทา คา่ ใชจ้ ่ายการผลติ xx 10. บันทึกต้นทนุ ไม่บนั ทึกบญั ชี สินคา้ สาเร็จรูป xx สินค้าทผี่ ลิตเสรจ็ งานระหว่างทา xx 11. จาหนา่ ยสนิ ค้า เงนิ สด/ลกู หนี้การคา้ xx เงนิ สด/ลกู หน้กี ารคา้ xx ขายสินค้า xx ขายสนิ ค้า xx ต้นทุนขาย xx สนิ คา้ สาเร็จรูป xx 12. บันทกึ ค่าใชจ้ า่ ย คา่ ใชจ้ ่าย xx คา่ ใชจ้ ่าย xx ในการดาเนนิ งาน เงนิ สด/ค่าใชจ้ า่ ยค้างจา่ ย xx เงนิ สด/คา่ ใช้จ่ายคา้ งจา่ ย xx

180 การบันทึกการปิดบัญชี ณ วันสนิ้ งวด รายการ Periodic Inventory System Perpetual Inventory System 1. ปิดบัญชีท่มี ยี อด ด้านเดบติ เข้าบญั ชี ต้นทนุ การผลิต xx ตน้ ทนุ การผลิต วัตถดุ ิบ (ตน้ งวด) xx 2. ปิดบัญชีทม่ี ยี อด ดา้ นเครดติ เขา้ บัญชี งานระหวา่ งทา (ตน้ งวด) xx ต้นทนุ การผลติ 3.ปดิ บญั ชีคา่ ใชจ้ า่ ย ซอ้ื วตั ถดุ ิบ xx ไมบ่ ันทึกบัญชี เข้าบัญชีกาไรขาดทุน ค่าขนส่งเข้า xx 4. ปิดบัญชรี ายได้เข้า บัญชีกาไรขาดทุน ค่าแรงงาน xx 5. ปดิ บญั ชกี าไร ขาดทุนเข้าบญั ชกี าไร คา่ สาธารณูปโภคโรงงาน xx สะสม ค่าเชา่ โรงงาน xx คา่ เบ้ยี ประกนั ภัยโรงงาน xx วตั ถดุ บิ (ปลายงวด) xx งานระหวา่ งทา (ปลายงวด) xx ส่งคืนและสว่ นลด xx ไมบ่ นั ทกึ บญั ชี ส่วนลดรับ xx ตน้ ทุนการผลติ xx กาไรขาดทนุ กาไรขาดทุน xx สนิ คา้ สาเรจ็ รปู (ต้นงวด) ต้นทนุ การขาย xx ต้นทนุ การผลิต คา่ ใชจ้ า่ ยในการขาย xx คา่ ใช้จ่ายในการขาย ค่าใชจ้ า่ ยในการ xx คา่ ใช้จ่ายในการบรหิ าร บริหาร ขายสนิ ค้า xx ขายสินค้า xx สินคา้ สาเร็จรูป(ปลายงวด) xx กาไรขาดทนุ xx กาไรขาดทุน xx กาไรขาดทนุ กาไรขาดทนุ xx กาไรสะสม xx กาไรสะสม xx งบการเงินของธุรกจิ อตุ สาหกรรม การจัดทางบการเงนิ ของธุรกิจอุตสาหกรรมมีความแตกตา่ งจากงบการเงินของธรุ กิจและประเภท ซอ้ื มาขายไปและธรุ กิจประเภทบรกิ าร ธรุ กจิ อุตสาหกรรมเปน็ ธุรกิจประเภทผลิตสินคา้ ในการคานวณ ต้นทุนการผลติ จะไม่นยิ มคานวณในงบกาไรขาดทุนกจิ การจะต้องจดั ทางบต้นทุนการผลติ แยกตา่ งหาก จากงบกาไรขาดทุนเพอื่ นาไปคานวณเป็นตน้ ทนุ ขายในงบกาไรขาดทุนอีกทีหน่ึง ส่วนงบดุลบัญชสี ินค้า คงเหลือก็จะปรากฏรายการวัตถดุ บิ งานระหว่างทา และสินค้าสาเร็จรูปเพม่ิ เติม การจัดทางบการเงิน ของธุรกิจประเภทอุตสาหกรรมสามารถแสดงได้ดังนี้

181 ชอ่ื กจิ การ หนว่ ย : บาท งบตน้ ทุนการผลิต สาหรบั งวด สน้ิ สุดวันที่ 31 ธนั วาคม 25xx xxx วตั ถุดบิ ทางตรง : xxx xxx วัตถุดิบคงเหลือต้นงวด xxx xxx บวก ซ้ือสุทธิ xxx xxx xxx ซื้อวัตถุดบิ xxx บวก ค่าขนสง่ เขา้ xxx xxx xxx หัก ส่งคืนและส่วนลด สว่ นลดรับ xxx วตั ถุดิบท่ีมีไวเ้ พื่อผลติ xxx หัก วตั ถุดบิ คงเหลอื ปลายงวด xxx xxx คา่ แรงงานทางตรง xxx xxx คา่ ใชจ้ า่ ยการผลติ : xxx วัตถดุ ิบทางออ้ ม xxx ค่าแรงงานทางออ้ ม xxx คา่ ประกนั ภยั โรงงาน xxx ค่าเสอ่ื มราคาโรงงาน xxx ค่าใช้จา่ ยการผลิตอื่นๆ ต้นทนุ การผลิตในงวด บวก งานระหวา่ งทาต้นงวด ต้นทนุ การผลติ รวมสาหรบั งวด หัก งานระหวา่ งทาปลายงวด ต้นทนุ สนิ ค้าทผี่ ลติ เสรจ็

182 ธรุ กจิ ประเภทซือ้ มาขายไป หน่วย : บาท ชือ่ กจิ การ xxx งบกาไรขาดทุน สาหรบั งวด สิน้ สุดวนั ที่ 31 ธนั วาคม 25xx xxx xxx ขาย xxx xxx หัก ต้นทนุ ขาย : xxx xxx หน่วย : บาท สินค้าคงเหลือตน้ งวด xxx บวก ซือ้ สทุ ธิ xxx สนิ ค้าทีม่ ไี ว้เพื่อขาย xxx หัก สนิ ค้าคงเหลอื ปลายงวด xxx xxx กาไรข้นั ตน้ xxx หัก คา่ ใชจ้ า่ ยในการดาเนนิ งาน : xxx คา่ ใช้จ่ายในการขาย คา่ ใช้จา่ ยในการบรหิ าร กาไรสุทธิ ธุรกจิ ประเภทอตุ สาหกรรม ชื่อกจิ การ งบกาไรขาดทนุ สาหรับงวด ส้นิ สดุ วันท่ี 31 ธนั วาคม 25xx ขาย xxx หัก ต้นทุนขาย : xxx xxx สินคา้ สาเรจ็ รปู คงเหลอื ตน้ งวด xxx บวก ต้นทนุ สนิ คา้ ที่ผลติ เสรจ็ (งบต้นทุนการผลิต) สนิ ค้าท่มี ไี วเ้ พอื่ ขาย xxx หัก สนิ คา้ สาเรจ็ รปู คงเหลอื ปลายงวด xxx กาไรข้ันตน้ หัก คา่ ใชจ้ ่ายในการดาเนินงาน : คา่ ใชจ้ า่ ยในการขาย คา่ ใชจ้ า่ ยในการบริหาร กาไรสทุ ธิ

สินทรพั ยห์ มุนเวยี น : ธุรกิจประเภทซ้อื มาขายไป 183 เงนิ สด ชอ่ื กจิ การ ต๋ัวเงนิ รับ หน่วย : บาท ลกู หนกี้ ารค้า - สุทธิ งบดลุ (บางส่วน) สินค้าคงเหลอื ณ วันท่ี 31 ธันวาคม 25xx xxx xxx สินทรัพย์ xxx xxx ธุรกจิ ประเภทอุตสาหกรรม หนว่ ย : บาท ช่อื กิจการ xxx งบดลุ (บางส่วน) xxx ณ วันท่ี 31 ธนั วาคม 25xx xxx สนิ ทรพั ยห์ มนุ เวยี น : สินทรพั ย์ xxx เงนิ สด ต๋วั เงินรบั xxx ลกู หนีก้ ารคา้ - สทุ ธิ xxx สินค้าคงเหลอื : xxx วัตถดุ ิบ งานระหวา่ งทา สนิ คา้ สาเรจ็ รปู

184 ตวั อยา่ งท่ี 8.1 บริษัท รงุ่ อาไพรการผลิต จากดั ประกอบธุรกิจประเภทอตุ สาหกรรม ผลิตสนิ คา้ มยี อด คงเหลือยกมา ณ วันท่ี 1 มกราคม 2558 ดังนี้ เงนิ สด 286,000 ท่ีดิน 1,000,000 เงินฝากธนาคาร 1,662,000 อาคารสานกั งาน 500,000 เงินลงทนุ ระยะส้นั 75,000 ลกู หนีก้ ารคา้ – สทุ ธิ 800,000 ค่าเสือ่ มราคาสะสม – อาคารสานกั งาน วัตถุดบิ : 274,000 อาคารโรงงาน 300,000 45,000 วตั ถุดบิ ทางตรง ค่าเส่ือมราคาสะสม – อาคารโรงงาน วตั ถุดิบทางอ้อม 50,000 เครอื่ งจักร 400,000 งานระหว่างทา 10,000 คา่ เสื่อมราคาสะสม – เครอ่ื งจักร 124,000 สนิ คา้ สาเรจ็ รปู 15,000 เจ้าหนก้ี ารคา้ 150,000 ค่าเบีย้ ประกนั ภยั จา่ ยล่วงหน้า 230,000 เงนิ ก้จู านอง 500,000 12,000 ทนุ หุน้ สามญั 4,000,000 645,000 กาไรสะสม ในระหวา่ งปมี รี ายการค้าเกิดข้ึน ดงั ต่อไปนี้ 1. ซ้ือวัตถดุ ิบเปน็ เงนิ เชื่อ 200,000 บาท โดยมีวตั ถุดิบทางตรง 170,000 บาท สว่ นท่ีเหลอื เป็นวตั ถดุ ิบทางออ้ ม 2. จ่ายคา่ ขนสง่ เขา้ 7,000 บาท 3. ส่งคืนวตั ถดุ บิ ทางตรงเน่ืองจากสินค้าชารดุ 12,000 บาท 4. ซือ้ วตั ถุดิบทางตรงเป็นเงนิ สด 160,000 บาท 5. จา่ ยชาระหน้คี ่าวัตถุดบิ ทางตรง 150,000 บาท วัตถุดิบทางอ้อม 10,000 บาท ได้รบั สว่ นลดเงนิ สด 2% 6. จา่ ยค่าแรงงานทางตรงด้วยเช็ค 250,000 บาท 7. จา่ ยคา่ แรงงานทางออ้ ม 80,000 บาท เป็นเงนิ สด 8. เบกิ วตั ถุดิบเข้ากระบวนการผลิตโดยเปน็ วตั ถุดิบทางตรง 285,000 วัตถดุ บิ ทางออ้ ม 32,000 บาท 9. จ่ายค่าสาธารณปู โภค 34,000 บาท (เปน็ ของโรงงาน 80%) 10. โอนคา่ แรงงานทางตรงและคา่ แรงงานทางอ้อมเข้าสู่กระบวนการผลิต 11. จ่ายคา่ ซอ่ มบารุงเครื่องจักร 21,700 บาท 12. คดิ คา่ เสื่อมราคาอาคาร 5% ต่อปี เคร่ืองจักร 10% ต่อปี 13. จา่ ยเงินเดือนผูค้ วบคุมงาน 200,000 บาท เงนิ เดือนพนกั งาน 80,000 บาท 14. งานระหว่างทาตน้ งวดและงานระหวา่ งทาท่ีนาเข้าสู่กระบวนการผลิตในปนี ้ไี ด้ทาการ ผลติ เสรจ็ เป็นสินค้าสาเร็จรูป จานวน 25,000 หน่วย ราคาทนุ หนว่ ยละ 35 บาท 15. กิจการขายสนิ ค้าเป็นเงนิ สดจานวน 22,000 หนว่ ย ราคาหนว่ ยละ 95 บาท นาฝาก ธนาคารทันที

185 16. รบั คนื สินคา้ จากลกู ค้า 100 หนว่ ย เน่อื งจากสนิ ค้าชารดุ 17. กจิ การขายสนิ ค้าเปน็ เงนิ เชื่อ 7,000 หนว่ ย ราคาหนว่ ยละ 95 บาท 18. รับชาระหนี้จากลูกหนี้ 600,000 บาท ใหส้ ่วนลดเงินสด 2% 19. จ่ายค่าขนส่งออก 9,000 บาท 20. โอนค่าใช้จา่ ยการผลิตทงั้ หมดเขา้ งาน 21. จากการตรวจนับสินคา้ คงเหลือ ดงั นี้ วัตถุดบิ ทางตรง 83,000 บาท งานระหว่างทา 10,000 บาท วตั ถดุ ิบทางอ้อม 8,000 บาท สนิ คา้ สาเรจ็ รปู 93,500 บาท ให้ทา 1. บนั ทึกบัญชีในสมดุ รายวันทั่วไป ทง้ั 2 กรณี 2. งบตน้ ทุนการผลติ 3. งบกาไรขาดทนุ 4. งบดุล