วารสารวิจัย มทร.ธัญบุรี ปีที่ 20 ฉบับที่ 1 (มกราคม - มิถุนายน 2564)

144 Research Journal Rajamangala University of Technology Thanyaburi, Vol 20, Issue 1, 2021 ISSN: 1686-8420 (Print), 2651-2289 (Online) Tungkawachara S. Chemical and 17. Shao JH, Zou YF, Xu XL, Wu JQ, Zhou GH. biochemical changes of hybrid catfish fillet Evaluation of structural changes in raw and stored at 4°C and its gel properties. J Food heated meat batters prepared with different chemistry. 2007;103:420–27. lipids using Raman spectroscopy. J Food Res Int. 2011;44(9):2955–61. 11. Kongpan O, Kongrat W, Siripornkitti W, Piriyangkun P. Aquaculture processing. 18. Somboonpanyakul P, Barbut S, Jantawat P, Bangkok: Fisheries Industrial Technology Chinprahast N. Textural and sensory Quality Research and Development Division, of poultry meat batters containing malva Department of Fisheries; 2015. Thai. nut gums, salt and phosphate. J LWT food science and technology. 2007;40(3):498–505. 12. Feng T, Ye R, Zhuang H, Rong Z, Fang Z, Wang Y, et al. Physicochemical properties 19. Prerdpornpan N. physicochemical property of and sensory evaluation of Mesona Blumes protein from small scale mud carp (Cirrhina gum/rice starch mixed gels as fat-substitutes microlepis) [master’s thesis]. Bangkok: in Chinese Cantonese-style sausage. J Food Kasetsart University. 2007. Thai. Res Int. 2013;50:85-93. 20. Lichanporn I, Nanthachai N, Tanganurat P, 13. Sukhasem S, Klinkajorn S. [Stabilizer agent Singkhum A, Kromnongpai P. [Effect of pectin from malva nut (scaphium scaphigerunm) in from watermelon rind on quality of roselle food products]. Thai Agricultural Research (Hibiscus sabdariffa L.) jam]. Research Journal Journal. 2017;35(1):14-30. Thai. Rajamangala University of Technology Thanyaburi. 2020;19(1):64-3. Thai. 14. Supamit W, Phusri P, Penroj P. Rheological Properties of malva nut gum. In: Proceeding 21. Juthong T, Singthong J, Boonyaputthipong of the 8th Agro Industry Symposium; 2006 W. Using Mhakjong (Scaphium macropodum) Jun 15 – 16; BITEC International Convention gel as fat replacer in Thai emulsiontype pork Center, Bang Na, Bangkok. 2006. p. 169-80. Thai. sausage (Moo Yo). Food Innovation Asia 2007 “Q” Food for Good Life; 2007 Jun 14–15; 15. Klinsukon M, Somboonpanyakul P, BITEC, Bangna, Bangkok. 2007. Laohakunjit N. [Extraction and chemical compositions of gum from malva nut seeds]. 22. Theprugsa P, Onwan N, Tongtangwong U. Agricultural Science Journal. 2009;40 [Using of scaphium macropodum beaum as (3 Suppl):333-6. Thai. fat replacer in Moo Yaw]. Food Journal. 2006;36(3):238–46. Thai. 16. Tan FJ, Liao FY, Jhan YJ, Liu DC. Effect of replacing pork backfat with yam (Dioscorea alata) on quality characteristics of Chinese sausage. J Food Engineering. 2007;79:858-63.

Research Journal Rajamangala University of Technology Thanyaburi, Vol 20, Issue 1, 2021 145 ISSN: 1686-8420 (Print), 2651-2289 (Online) การจดั การกระบวนการฉีดพลาสตกิ กรณศี กึ ษา โรงงานผลิตชนิ้ สว นไฟฟาประเภทโคมไฟ Management of Plastic Injection Processes: A Case Study of Electric Lamp Manufacturing กนกพร พมุ แยม วรรณลักษณ เหลา ทวที รัพย และ สุพชิ ชา ชีวพฤกษ* Kanokporn Pumyaem, Wannalak Laotaweesub and Supitcha Cheevapruk* วิทยาลัยเทคโนโลยอี ุตสาหกรรม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยพี ระจอมเกลา พระนครเหนอื กรงุ เทพมหานคร 10800 College of Industrial Technology, King Mongkut's University of Technology North Bangkok, Bangkok 10800, THAILAND *Corresponding author e-mail: [email protected] ARTICLE INFO ABSTRACT Article history: The product quality inspection is processes of inspecting Received: 24 June, 2020 and controlling quality of the product by specifying waste Revised: 1 September, 2020 controlling standards for controlling waste proportion. When wastes Accepted: 18 January, 2021 exceeded the waste controlling standard, the inefficient process in Available online: 28 April, 2021 production must be improved. This research collected data on 2 DOI: 10.14456/rj-rmutt.2021.14 product groups which are clear plastic products with waste Keywords: waste reduction, controlling standard of less than 3 and coloured plastic products injection adjustment, plastic with waste controlling standard of less than 7%. Both groups are the injection process main production line of the company. The researcher applied 7 Wastes Theory and Quality Control Tools for data collection then analysed the root causes of the waste that occurring in the production line in order to highlight the actual waste proportion in the production line as well as set the policy for encountering excess waste by applying ECRS concept, which consisted of Eliminate, Combine, Rearrange, and Simplify, as a production processes improving guideline. After improving the production processes, the machine set up time in chasing processes reduced from average of 25 minutes to 15 minutes. Moreover, after rearranging injection

146 Research Journal Rajamangala University of Technology Thanyaburi, Vol 20, Issue 1, 2021 ISSN: 1686-8420 (Print), 2651-2289 (Online) moulding machines into each product line, the waste in the injection moulding was reduced by 45.08 in clear plastic product and 60.17% in general products which resulting in the total waste proportion was being within the waste controlling standard limit. บทคดั ยอ คำสำคัญ: การลดของเสีย งานปรับฉีด กระบวนการฉีด ช้นิ งานพลาสตกิ การวิเคราะหหาสาเหตุขอบกพรองและความ ผิดพลาดของผลิตภัณฑ เปนกระบวนการตรวจสอบและ บทนำ ควบคุมคุณภาพของสินคา ดวยการกำหนดเกณฑควบคุม สัดสวนของเสีย หากเกิดของเสียเกินคาควบคุม จากการวิเคราะหอุตสาหกรรมพลาสติกไทย จำเปนตองทำการปรับปรุงกระบวนการผลิตในขั้นตอนที่ ภายในป 2562 คาดวาอุตสาหกรรมผลิตภัณฑพลาสติก มี ขาดประสิทธิภาพ ในงานวิจัยนี้ทำการเก็บขอมูล อัตราการเติบโต ใกลเ คียงกบั ปท ีผ่ านมาอยูท่ี 32 เปอรเซ็นต ผลิตภัณฑ 2 กลุม คือกลุมผลิตภัณฑพลาสติกสีใสคา จากป 2561 โดยความตองการบริโภคสินคาดานอาหาร ควบคุมของเสียไมเกิน 3 เปอรเซ็นต และกลุมผลิตภัณฑ และเครื่องดื่มภายในประเทศที่มีปริมาณเพิ่มขึ้น ทำใหการ พลาสติกสีทั่วไปคาควบคุมของเสียไมเกิน 7 เปอรเซ็นต ผลิตผลิตภัณฑจากพลาสติกยังคงมีความสำคัญอยูใน ทั้งสองกลุมงานเปนกลุมผลิตภัณฑหลักที่บริษัทตัวอยาง ปจจุบัน (1) สถานประกอบมีความพยายามที่จะพัฒนา ทำการผลิต จากทฤษฎคี วามสญู เปลา 7 ประการและการ อุตสาหกรรมและเพม่ิ ศักยภาพในกระบวนการผลิตใหสงู ขนึ้ นำเครื่องมือควบคุมคุณภาพ (Qc Tools) มาใชการเก็บ เพื่อสรางความพึงพอใจใหกับลูกคาจึงมุงเนนคุณภาพใน รวบรวมขอมูล ทำการวิเคราะหหาสาเหตุปญหาของเสีย ดานความสอดคลองในกระบวนการผลิต คุณภาพในดานน้ี ที่เกิดขึ้นในสภาพการทำงานจริง เพื่อใหเห็นสัดสวน จะสงผลกระทบโดยตรงตอตนทุนการผลิต เนื่องจากใน เปอรเซ็นตของเสียที่ชัดเจน พรอมวางมาตรการแกไข กรณที ีผ่ ลิตผดิ พลาด จะตองมีการผลิตซ้ำ เพอื่ ใหผลิตภัณฑ ปญหาและเสนอแนวทางการปรับปรุงกระบวนการผลิต ครบตามจำนวนที่ตอ งการผลติ จะตอ งเสียคาใชจ า ยเพ่ิมข้ึน ดวยหลักการลดความสูญเสียตามแนวคิด ECRS ซึ่ง ในการผลติ จึงเปนผลทำใหก ระทบโดยตรงตอตน ทุน (2) ป ร ะ ก อ บ ด  ว ย การกำจ ัด(Eliminate) การรวมกัน (Combine) การจัดใหม (Rearrange) และ การทำใหงาย กรณีโรงงานที่ศึกษาเปนโรงงานที่มีการผลิต (Simplify) ภายหลงั การปรบั ปรงุ การผลิตพบวาระยะเวลา แบบหมุนเวียนเปลี่ยนผลิตภัณฑอยูตลอด ไมมีการผลิตท่ี ในการตั้งเครื่องกอนเริ่มการผลิต ในขั้นตอนการไล ตายตัว และผลิตตามคำสั่งซื้อของลูกคาโดยโรงงานมีการ กระบอก เวลากอ นปรบั ปรุงอยทู ่ี 25 นาที หลงั ปรับปรงุ ใช กำหนดคาควบคุมของเสีย ไดแกก ลุมงานพลาสติกสีทั่วไป ระยะเวลา 15 นาที และจากการจัดกลุมเครื่องฉีด ของเสียไดไมเกิน 7 เปอรเซ็นต และกลุมงานพลาสติก พลาสติกตามกลุมผลิตภัณฑ พบวากลุมงานฉีดผลิตภัณฑ สีใส ของเสียไมเกิน 3 เปอรเซ็นต เมื่อมีการผลิตแบบ พลาสติกสีใสของเสียลดลง 45.08 เปอรเซ็นต และกลุม หมุนเวียนในแตละสัปดาหไมคงที่ทำใหการใชงานเครื่อง ผลติ ภณั ฑงานสที ่ัวไปของเสยี ลดลง 60.17 เปอรเซน็ ต ซึ่ง ฉีดพลาสติกมีการใชงานที่ไมเหมาะสมกับกลุมงานเชน สงผลใหปรมิ าณของเสยี อยใู นเกณฑค วบคุมทีก่ ำหนด การใชเครื่องฉีดพลาสติกตัวเดียวกัน แตเม็ดพลาสติกสีที่ ใชในกระบวนการผลิตตางกัน ทำใหผลิตภัณฑที่มีการสั่ง ผลิต เกิดขอบกพรองในตัวผลิตภัณฑซึ่งสงผลกระทบตอ องคกรในดานตนทุนแสดงไวใ นตารางที่ 1

Research Journal Rajamangala University of Technology Thanyaburi, Vol 20, Issue 1, 2021 147 ISSN: 1686-8420 (Print), 2651-2289 (Online) ตารางที่ 1 ของเสยี แตล ะประเภททงั้ กลมุ งานพลาสตกิ สีใสและกลุม งานพลาสตกิ สีทั่วไป ประเภทของเสยี ของเสีย(ชนิ้ ) งานสีใส งานสที ัว่ ไป ปรับฉดี 50,201 23,788 26,413 จดุ ดำ/จดุ สี 9,900 6,879 3,021 ฉีดชิ้นงานไมเ ตม็ 10,255 5,128 5,127 คราบไฟเบอร 8,907 2,100 6,807 ยน/ยบุ 13,400 10,304 3,096 สตี าง 9,693 4,356 5,337 รปู ที่ 1 แผนภมู แิ สดงเปอรเซน็ ตข องเสยี ทเี่ กินคาควบคมุ วิธดี ำเนนิ การวจิ ยั รูปที่ 1 จะเห็นไดวาตั้งแตเดือนมกราคม- ศึกษากระบวนการฉีดช้ินงานพลาสตกิ มิถุนายนกลุมงานทั้งสองมีของเสียเกินคาควบคุม 3 เปอรเซ็นต และ 7 เปอรเซ็นต ผูวิจัยจึงมีความสนใจ ก า ร ข ึ ้ น ร ู ป พ ล า ส ต ิ ก เ พ ื ่ อ น ำ ไ ป ใ ช  ง า น มี ท่ีจะศึกษาหลักการของความสูญเปลา 7 ประการ หลากหลายวิธี เชน การโดยการขึ้นรูปที่นิยมใชผลิต (7 Waste) (5) โดยมุงเนนความสูญเปลาอันเนื่องมาจาก สวนประกอบประเภทเครื่องใชไฟฟา คือ การขึ้นรูปดวย การผลิตของเสียทำการวิเคราะหหาสาเหตุโดยเลือกใช การฉีด กระบวนการเริ่มจากการใหความรอนกับเม็ด กราฟแทง (Graph) ในการแสดงของเสียพรอมเสนอ พลาสติกจนหลอมละลายแลวจึงฉีดเขาสูแมพิมพ จากน้ัน แนวทางการแกไขปญหาโดยปรับปรุงขั้นตอน ทำการปลดช้นิ งานออกจากแมพิมพถือวา เสรจ็ ส้ินในเเตละ กระบวนการฉีดพลาสติกทขี่ าดประสิทธิภาพเปนแนวทาง ค ร ั ้ ง ท ี ่ ม ี ก า ร ฉ ี ด พ ล า ส ต ิ ก จ ะ ต  อ ง มี ก า ร ป ร ั บ ตั้ ง ค า เพิ่มประสิทธิภาพแกโรงงานอุตสาหกรรมโดยนําหลักการ พารามิเตอรของเครื่องฉีด ไดแก ความเร็ว ความดัน ECRS ในเรื่องของการจัดใหม (Rearrange) และการทำ อุณหภูมิ และเวลา ใหมีความเหมาะสมและสัมพันธกัน ใหงาย (Simplify) (7) มาปรับใชในการพัฒนาอยาง โดยผูที่มีความเชี่ยวชาญ เพื่อปองกันขอผิดพลาดที่อาจ ตอเนื่องเพื่อใหไดมาซึ่งความเปนเลิศทางกระบวนการ เกดิ ข้นึ (9) ผลิตถอื เปน ความสำเรจ็ ในทุกอตุ สาหกรรม (8) ในการวิเคราะหหาสาเหตุของปญหาผูวิจัยได แบงขนั้ ตอนวธิ ีการดำเนินการไว 5 ข้ันตอน ดงั ตอไปน้ี 1. ศกึ ษากระบวนการฉีดชิน้ งานพลาสตกิ การขึ้นรูปพลาสติกเพื่อใชประโยชนมีหลายวิธี เชน การขึ้นรูปที่ใชผลิตสวนประกอบประเภท เครื่องใชไฟฟา คือ การขึ้นรูปดวยการฉีด กระบวนการ เริ่มจากการใหความรอนกบั เม็ดพลาสติกจนหลอมละลาย แลวจึงฉีดเขาสูแมพิมพ จากนั้นทำการปลดชิ้นงานออก จากแมพิมพถือวาเสร็จสิ้นในเเตละครั้งที่มีการฉีด พลาสติกจะตองมีการปรับตั้งคาพารามิเตอรของ เครื่องฉีด ไดแก ความเร็ว ความคัน อุณหภูมิ และเวลา ใหมีความเหมาะสมและสัมพันธกัน เพื่อปองกัน

148 Research Journal Rajamangala University of Technology Thanyaburi, Vol 20, Issue 1, 2021 ISSN: 1686-8420 (Print), 2651-2289 (Online) ขอผิดพลาดที่อาจเกิดขึ้น (9) โดยไดแสดงกระบวนการ พลาสติก ถาหากผลิตภัณฑเกิดขอบกพรองจะถือวาเปน ฉดี ขึน้ รูป ไวด งั รปู ท่ี 2 งานเสยี ท่ีเกิดจากงานปรบั ฉดี ทันที รปู ท่ี 2 กระบวนการฉดี ขน้ึ รปู (Injection Molding) (9) 3.2 ของเสียที่เกิดจากการไลกระบอก หมายถึง ของเสียที่เกิดขึ้นในชวงระยะเวลาการไลกระบอกเครื่อง รปู ที่ 3 ตัวอยา งผลิตภณั ฑทบี่ รษิ ทั ทำการผลติ ในปจจุบัน ฉีดพลาสติก กอนทำการใชงานเครื่องฉีด หมายถึง เม็ด 2. ศึกษาสภาพการผลติ ปจจุบัน พลาสติกที่ใชในการไลกระบอก เมื่อเกิดการใหความรอน โรงงานกรณีศึกษารับผลิตสินคา ชุดอุปกรณ จะหลอมเหลวกลายเปนกอนพลาสติกที่ไมสามารถใช ประโยชนไ ด อิเล็กทรอนิกส และชิ้นงานพลาสติกประเภทตาง ๆ เชน โคมไฟ ชิ้นสวนประกอบยอ ย อีกทั้งรับเขียนแบบแมพิมพ ของเสียทเ่ี กดิ จากงานปรับฉดี ทใี่ ชใ นการผลิต สวนดานการผลติ ผลิตภัณฑจ ะหมนุ เวยี น โดยผลติ ภณั ฑที่ผลติ แสดงดงั รูปท่ี 3 ตารางที่ 2 ขอมูลของเสียที่เกิดจากงานปรับฉีดในกลุม 3. เกบ็ รวบรวมขอมูลขอเสยี ที่เกดิ จากงานปรับฉีด งานพลาสติกสีใสและกลมุ งานพลาสติกสีทั่วไป จากการเก็บขอมูลในเดือนมกราคม-มิถุนายน พ.ศ. 2562 พบของเสียที่เกิดขึ้นในกระบวนการผลิต มี เดอื น จำนวนผลติ (ชน้ิ ) ของเสีย(ชิ้น) อัตรางานเสยี เกินคาควบคมุ ท่ีโรงงานไดกำหนดทั้งกลุมงาน พลาสติกสีใส ของเสียไมเกิน 3 เปอรเซ็นตและกลุมงาน มกราคม 197,499 7,900 พลาสติกสีทวั่ ไป ของเสียไมเกนิ 7 เปอรเซ็นตโดยของเสียท่ี พบ ผูวิจยั ไดจำแนกเปน 2 กลุม ดังน้ี กุมภาพนั ธ 211,154 9,941 3.1 ของเสียที่เกิดจากงานปรับฉีด หมายถึง ผลิตภัณฑที่ทดลองฉีดหลังจากทำการปรับตั้งเครื่องฉีด มนี าคม 247,714 5,901 เมษายน 179,439 7,370 พฤษภาคม 177,347 10,000 มถิ นุ ายน 151,852 9,089 จากตารางที่ 2 แสดงจำนวนของเสียที่เกิดจาก งานปรับฉีด จะเห็นไดวาของเสียที่เกิดจากงานปรับฉีดมี อัตรางานเสียเกิดขึ้นตั้งแตเดือนมกราคม-เดือนมิถุนายน มีอัตรางานเสียเพิ่มขึ้นตลอดระยะเวลาทั้ง 6 เดือน ผูวิจัย จึงไดเก็บลักษณะของเสียที่เกิดจากงานปรับฉีดที่มี ลักษณะงานเสียแตกตางกันไป ทั้งกลุมงานพลาสติกสีใส และกลุม งานพลาสติกสีท่ัวไป ไวด ังรปู ที่ 4 ของเสียจากการไลก ระบอก จากตารางที่ 3 แสดงขอมูลของเสียที่เกิดจาก การไลกระบอก ผูวิจัยไดทำการสอบถามพนักงานภายใน โรงงาน ในเร่ืองของการไลก ระบอก พบวา การไลก ระบอก เคร่ืองฉีดพลาสติก เปน ส่งิ ท่ตี องกระทำทุกครง้ั กอ นการใช งาน เนื่องจากเครอ่ื งฉดี ทกุ เครื่อง มีการข้ึนรปู ผลติ ภณั ฑท ่ี แตกตางกันแลวแตคำสั่งซื้อจากลูกคาวาตองการใหขึ้น ผลิตภัณฑใด เม็ดพลาสติกที่มีสีแตกตางกันในกรณีที่ตอง เปลี่ยนการขึ้นรูปผลิตภัณฑชิ้นใหม โรงงานไมสามารถที่

Research Journal Rajamangala University of Technology Thanyaburi, Vol 20, Issue 1, 2021 149 ISSN: 1686-8420 (Print), 2651-2289 (Online) จะดำเนินการฉีดไดทันที เพราะตองทำการไลกระบอก สีใสและกลุมงานพลาสติกสีทั่วไป มีลักษณะดังรูปที่ 5 เมด็ พลาสติกเดิมท่คี างอยใู นกระบอกฉีดกอ น โดยของเสีย และ 6 ที่พบจากการไลกระบอกจะจำแนกเปนกลุมงานพลาสตกิ 4. ทำการวิเคราะหหาสาเหตุของเสียจากงาน ปรับฉีด รปู ท่ี 4 ของเสียที่เกิดจากงานปรับฉีด ตารางที่ 3 ของเสียทีเ่ กิดจากการไลกระบอก เดอื น จำนวนการผลติ เม็ดพลาสติกท่ใี ช ไลก ระบอก งานเสยี หนวย:ชิน้ หนวย:มลิ ลิกรัม หนวย:มลิ ลิกรัม หนว ย:ชิน้ มกราคม 197,499 2,333,900 201,152 7,900 1,900,455 109,500 9,941 กมุ ภาพนั ธ 211,154 900,000 157,254 5,901 1,500,780 987,560 7,370 มีนาคม 247,714 1,678,900 290,870 10,000 8,50,780 196,004 9,089 เมษายน 179,439 พฤษภาคม 177,347 มถิ ุนายน 151,825 รปู ที่ 5 ของเสียจากการไลก ระบอกพลาสติกท่วั ไป รูปท่ี 6 ของเสยี จากการไลกระบอกพลาสติกสีใส

150 Research Journal Rajamangala University of Technology Thanyaburi, Vol 20, Issue 1, 2021 ISSN: 1686-8420 (Print), 2651-2289 (Online) ตารางที่ 4 การจับเวลาของเสียจากการไลกระบอกกลุม งานพลาสตกิ สีท่ัวไป ลักษณะของเสียและระยะเวลาในการไลกระบอก รปู ท่ี 7 แผนภมู แิ สดงสัดสว นของเสียจากงานปรับฉีด 1:00 นาที 1:30 นาที 1:40 นาที จากรูปที่ 7 จะเห็นไดวามีของเสียจากงานปรับ 2:16 นาที 6:00 นาที 11:40 นาที ฉดี มแี นวโนม ของเสยี เพิ่มข้ึนในทุกเดือน เน่อื งจากโรงงาน มีการเปลี่ยนผลิตภัณฑตามปริมาณการสั่งผลิตของลูกคา ตารางที่ 5 การจับเวลาของเสียจากการไลกระบอกกลุม ดังนั้นการวางแผนผลิตจึงมีการเปลี่ยนแปลงทุกสัปดาห พลาสตกิ งานสใี ส โดยโรงงานจะมีการจัดทำแผนการฉีดลวงหนา 1 สัปดาห ซึ่งไมไดมีการกำหนดเครื่องฉีดพลาสติกตามกลุมงานท่ี ลกั ษณะของเสียและระยะเวลาในการไลก ระบอก ตองการฉีดเปนสาเหตุใหพนักงานตองทำการไลกระบอก เครื่องฉีดพลาสติกทุกวัน โดยกอนการใชงานจะตองมี 2:15 นาที 2:25 นาที 2:40 นาที ข้ันตอนการทำงานของพนกั งาน ดงั ตอ ไปนี้ 3:16 นาที 4:00 นาที 7:24 นาที 1. ขั้นตอนการปรับตัง้ แมพมิ พ 2. ขัน้ ตอนการปรบั ตง้ั คา พารามเิ ตอร การไลกระบอก 3. ข้นั ตอนการไลก ระบอก 4. ขน้ั ตอนการทดลองฉดี ชน้ิ งาน จากการศึกษากระบวนการไลกระบอก โรงงาน จากขั้นตอนดังกลาวพบขั้นตอนที่เปนสาเหตุ ไมมีคูมือที่ใชในการไลกระบอก พนักงานใชความ ทำใหเกิดของเสยี คือ ขั้นตอนของการไลก ระบอกเน่ืองจาก เคยชินและความรูสึกในการไลกระบอกเครื่องฉีดพลาสติก ขั้นตอนนี้เปนการไลเม็ดพลาสติกและผงสีที่ตกคางอยูใน ดังนั้นปริมาณเม็ดพลาสติกที่ใชในการไลกระบอกในแตละ กระบอกฉีดพลาสติก หากพนักงานไลก ระบอกฉีดไมส ะอาด วันจะมีปริมาณไมเทากัน ขั้นตอนการไลกระบอกจะ ก็จะสงผลใหชวงทดลองฉีดผลิตภัณฑ เกิดชิ้นงานที่มี เริ่มตนหลังจากการปรับตั้งเครื่องฉีด โดยระยะเวลาการไล ขอบกพรอ ง เชน คราบเปรอะเปอ น คราบไฟเบอร แตก ยน กระบอกจะขึ้นอยูกับผลิตภัณฑเดิมที่คางในกระบอกวา ยุบ หด จุดดำ จุดสี พนักงานจะทำการลงบันทึกโดยระบุ เปนพลาสติกสีทั่วไปหรือพลาสติกสีใส หากตองการขึ้น เปนของเสียที่เกิดจากงานปรับฉีดทั้งหมด โดยผลิตภัณฑ ตองผานการตรวจสอบจากพนักงาน จึงจะนับชิ้นงานนั้น เปนผลิตภัณฑงานดีและทำการฉีดตอ ไปจนครบจำนวนการ สั่งผลิต แตหากพบชิ้นงานที่เกิดขอบกพรองระหวางวันจะ ถูกบันทึกตามลักษณะที่เสียและไมมีการลงบันทึกวาเปน งานปรบั ฉดี

Research Journal Rajamangala University of Technology Thanyaburi, Vol 20, Issue 1, 2021 151 ISSN: 1686-8420 (Print), 2651-2289 (Online) ผลิตภัณฑชิ้นใหมที่เปนกลุมงานพลาสติกสีใส อาจจะตอง พลาสติกสีทั่วไปที่เปนงานสีดำ และโซนสุดทาย จะเปน ใชระยะเวลาในการไลกระบอกมากกวาการขึ้นผลิตภัณฑ เคร่ืองฉดี พลาสติก M6 M7 จะทำการฉีดพลาสติกในกลุม ชิ้นใหมที่เปนพลาสติกสีทั่วไป การที่ไมใชเครื่องฉีดใหตรง งานสีทั่วไปเหมือนกันแตจะมีความแตกตางกันในเรื่อง กับประเภทของกลุมงานจะทำใหระยะเวลาในการไล ของสพี ิเศษ (เขียวนีออน ชมพเู รอื งแสง เหลอื งนีออน) ซึ่ง กระบอกเพิ่มขึ้น ผูวิจัยจึงไดทำการสำรวจวิธีการไล งานในกลมุ นี้มักพบไมม าก กระบอกและจับเวลาที่ใชในการไลกระบอก ไวดังตารางที่ 4 และตารางที่ 5 2. การทำแผนเปรียบเทียบของเสียที่เกิดจาก การไลกระบอกโดยระบุระยะเวลา และลักษณะเพื่อเปน 5. นำเสนอแนวทางการแกไ ขปญหา คูมือในการไลกระบอกและงายตอการศึกษาและนำไป 1. เสนอแนวทางโดยกำหนดการใชเครื่องฉีด พัฒนาในการอบรมพนักงานที่ยังไมมีความเชี่ยวชาญใน พลาสติกใหตรงกับกลุมผลิตภัณฑจากสภาพปจจุบัน การไลกระบอกไดแนวทางการแกไขนี้ ไดนําเทคนิค โรงงานมีเครื่องฉีดพลาสติกมีจำนวน 20 เครื่องแตเปดใช ECRS มาชวยลดความสูญเปลาในกระบวนการผลิต งานตอวันวนั ละ 8 เครอื่ งตามปรมิ าณการสง่ั ผลติ ในแตละ เพื่อใหการดําเนินงานหรือการปฏิบัติงานเปนไปอยางมี สัปดาห โรงงานไมไดมีการกำหนดการใชเครื่องฉีดกับ ประสิทธิภาพ โดยหลักการ ECRS ประกอบดวย 1. การ ประเภทกลุมงานทำใหไมสามารถควบคุมของเสียได จึง กําจัด (Eliminate) เปนการกําจัดความสูญเปลาที่ไม นำเสนอแผนผังจำลองการใชงานเครื่องฉีด ไดกำหนด จําเปน หรือไมมีประโยชนออกไปจากกระบวนการ เชน กลุมงานออกเปน 2 กลุม คือกลุมงานพลาสติกสีใส และ ความสูญเปลาจากการผลิตของเสีย 2. การรวมกัน พลาสตกิ สที ั่วไปโดยทำแผนภาพจำลองไวด งั รูปที่ 8 (Combine) เปนการลดขั้นตอนของกระบวนการทำงาน ที่ไมจาํ เปนลง เชน จากเดิมมี 6 ขน้ั ตอน หลงั จากปรับปรุง รปู ท่ี 8 แสดงแผนผังการจดั กลุม เคร่อื งฉดี ลดเหลือ 5 ขั้นตอน เปนวิธีการที่ชวยประหยัดเวลาชวยให จากรูปที่ 9 แสดงเครื่องฉีดพลาสติกจำนวน รอบเวลาในการผลติ เร็วขนึ้ 8 เคร่ืองที่โรงงานไดทำการเปดใชง านในแตละวันจึงไดทำ 3. การจัดเรียงใหม (Rearrange) หากพบวามี การกำหนดการใชเครื่องฉีดพลาสติกโดยแนวทางการ วิธีการทำงานแบบเดิม ที่ทำใหเกิดความสูญเปลาเกิดข้ึน แกไขนี้ตองคำนึงถึงปริมาณการสั่งผลิตผลิตภัณฑของ ก็จะมีการปรับเปลี่ยน เชน การปรับเปลี่ยนแผนการจัด ลูกคาและวันสงสินคา โดยแบงแยกเปน 3 โซน ไดแก เครอ่ื งฉดี พลาสติก โซนที่ 1 จะเปนเครื่องฉีดพลาสติก M1 M2 M5 จะทำ การฉีดพลาสตกิ ในกลุมงานพลาสตกิ สีใส โซนท่ี 2 จะเปน 4. การทำใหงาย (Simplify) เปนการปรับปรุง เครื่องฉีดพลาสติก M3 M4 M8 จะทำการฉีดกลุมงาน วิธีการทำงานใหเกิดความสะดวกตอผูปฏิบัติงานใหมาก ขึ้นกวาเดิม (10) การสรางอุปกรณเครื่องมือเพื่อชวยให การทำงานงา ยและสะดวกรวดเร็วมากย่ิงข้ึน โดยผูวิจัยได แสดงวิธีการจัดทำแผนเปรียบเทียบของเสีย ไวดังรูปที่ 9 และ 10

152 Research Journal Rajamangala University of Technology Thanyaburi, Vol 20, Issue 1, 2021 ISSN: 1686-8420 (Print), 2651-2289 (Online) รปู ที่ 9 แผนผงั แสดงขัน้ ตอนการทำแผน เปรยี บเทยี บ ผลการศึกษาและอภปิ รายผล รปู ท่ี 10 แผนเปรียบเทียบของเสียกลุมงานพลาสติกสีใส จากแนวทางการแกไข ผูวิจัยไดอภิปรายผลไว และกลุมงานพลาสติกสีทวั่ ไป ดงั นี้ แผนภมู ิแสดงการปรียบเทียบสดั สวนของเสยี ทเ่ี กดิ จากงานปรบั ฉีด 1. การนำเสนอใหมีการระบุเครื่องฉีดพลาสติก กอนและหลงั ปรับปรุง ใหตรงกับประเภทของกลุมงานทั้งกลุมงานพลาสติกสีใส และกลุมงานพลาสติกสีทั่วไป ผลพบวาของเสียที่เกิดจาก 25,000 กอนปรับปรุง งานปรับฉีดมีของเสียลดลงทั้งกลุมงานพลาสติกสีใสและ กลุมงานพลาสติกสีทั่วไป เมื่อเครื่องฉีดไมไดมีการ ํจานวนช้ินงาน 20,000 ปนเปอ นจากเม็ดพลาสติกตางชนิดกนั จงึ ทำใหผลิตภัณฑที่ ถกู ฉีดทดลองเกดิ ขอบกพรองนอยลง จากเดมิ ดงั รูปท่ี 11 15,000 หลงั ปรบั ปรุง จากรูปที่ 11 พบวากอนทำการปรับปรุงมีการ 10,000 กอนปรบั ปรงุ ผลิตผลิตภัณฑ ทั้งหมด จำนวน 317,400 ช้นิ พบผลติ ภณั ฑ 5,000 หลังปรบั ปรงุ ที่เสียจากงานปรับฉีด จำนวน 22,414 ชิ้น คิดเปน 7.06 เปอรเซ็นตของงานทผี่ ลิตทั้งหมด โดยของเสยี จากงาน 0 กลุมงานสใี ส กลุม งานสที ั่วไป ปรับฉีด แบงเปนกลุมงานพลาสติกสีใสจำนวน 1,985 ช้ิน 1,985 20,429 และ กลมุ งานพลาสตกิ สที วั่ ไปจำนวน 20,459 ชิ้น กอ นปรับปรงุ หลังปรับปรุง 1,090 8,136 หลงั ปรบั ปรงุ ผูวจิ ัยไดทำการระบุเคร่อื งฉีดใหตรง เปอรเซน็ ตท่ลี ดลง กับประเภทของงานโดยกลุมงานพลาสติกสีใสไดถูกระบุให 45.08% 60.17% ฉีดในเครื่องฉีดหมายเลข 1 2 5 และกลุมงานพลาสติกสี ทั่วไป ระบุใหฉีด เครื่องฉีดหมายเลข 3 4 8 แตกลุมงานที่ รปู ที่ 11 การเปรียบเทียบสัดสวนของเสียที่ เกิดจากงาน ไมพบในเดือนที่ทำการแกไขปรับปรุง คือกลุมงานพลาสตกิ ปรบั ฉดี กอ นและหลงั ปรับปรุง สีทั่วไป ที่เปนสี ตลอดระยะเวลาเก็บผล 1 เดือนพบวาของ เสียที่เกิดจากการปรับฉีดหลังปรับปรุงมีของเสียเพียง 9,226 ช้ิน คิดเปน 6.21 เปอรเซ็นตข องผลิตภัณฑท ี่ทำการ ผลิต แบงเปนกลุมงานพลาสติกสีใส 1,090 ชิ้น คิดเปน 11.80 เปอรเซ็นตของจำนวนชิ้นงานที่เสีย และเมื่อเทียบ กับกอนปรับปรุงสามารถลดของเสียในกลุมงานพลาสติกสี ใสไดถ งึ 45.08 เปอรเ ซ็นตแ ละ ผลิตภัณฑกลุมงานพลาสตกิ สีทั่วไป ของเสีย 8,136 ชิ้น คิดเปน 88.18 เปอรเซ็นตของ จำนวนชิ้นงานที่เสียและเมื่อเทียบกับกอนปรับปรุง สามารถลดของเสียในกลุมงานพลาสติกสีทั่วไปไดถึง 60.17 เปอรเซน็ ต จากผลดังกลาวจะเห็นไดวาวิธีการที่ไดเสนอให มีการจัดกลุมเครื่องฉีดใหตรงกับประเภทของกลุมงาน เปนการลดความสูญเสียในกระบวนการฉีดพลาสติกใน

Research Journal Rajamangala University of Technology Thanyaburi, Vol 20, Issue 1, 2021 153 ISSN: 1686-8420 (Print), 2651-2289 (Online) เรื่องของการผลิตของเสีย (Defect) (11) อันเนื่องมาจาก แผนภูมิแสดงการเปรยี บเทยี บเมด็ พลาสติกทใี่ ชในการไลก ระบอก การใชงานเครื่องจักรไมเหมาะสมซึ่งความสูญเสียน้ี กอ น-หลังปรบั ปรงุ สามารถสงผลกระทบตอผูประกอบการในดานของตนทุน ทางวัตถุดิบในการผลิตซ้ำและระยะเวลาที่ตองเสียไปใน กอนปรับปรุง การผลิตซ้ำ หากโรงงานสามารถควบคุมของเสียให เกดิ ขึ้นนอยท่ีสดุ ไดและมีเปอรเซน็ ตของเสียอยูในเกณฑท่ี 80,000 กำหนด ก็จะเปนแนวในการพัฒนาในเรื่องของ กระบวนการผลิตที่มีประสิทธิภาพในอุตสาหกรรม 70,000 พลาสติกตอไป และยังสามารถนำไปปรับใชกับ อุตสาหกรรมแขนงตาง ๆ ได ผูวิจัยไดเก็บภาพเพื่อแสดง ิมล ิลก ัรม 60,000 หลงั ปรับปรุง ใหเห็นถึงความแตกตางของปริมาณของเสียเปรียบเทียบ 50,000 กอนปรับปรงุ ของเสียสะสมภายในระยะ เวลา 1 สปั ดาห ไวดังตารางท่ี 6 40,000 ตารางท่ี 6 ของเสยี สะสมภายในระยะเวลา 1 สปั ดาห 30,000 หลังปรับปรงุ ของเสียทสี่ ะสมภายในระยะ 1 สปั ดาหก อ นปรบั ปรงุ 20,000 วันท่ี 1 วนั ที่ 3 วนั ที่ 5 ของเสียทส่ี ะสมภายในระยะ 1 สปั ดาหห ลงั ปรบั ปรุง 10,000 วันที่ 1 วันท่ี 3 วนั ที่ 5 0 เม็ดพลาสติกสีทว่ั ไป เม็ดพลาสติกสีใส 2. การทำแผนเปรียบเทียบของเสียที่เกิดจาก การไลกระบอกพบวาพนักงานใชระยะเวลาในการไล กอ นปรับปรุง 25,524 75,148 กระบอกนอยลงหลังจากไดดูแผนเปรียบเทียบที่ไดจัดทำ ขึ้นและการใชเม็ดพลาสติกในการไลกระบอกลดนอยลง หลงั ปรบั ปรุง 12,178 33,401 ดังรปู ท่ี 12 เปอรเซ็นตท ี่ลดลง 52.28% 55.55% รูปที่ 12 การเปรียบเทียบสัดสวนเม็ดพลาสติกที่ใชใน การไลกระบอกกอน-หลังปรับปรงุ แสดงปริมาณเม็ดพลาสติกที่ใชไลกระบอกกอน ปรับปรุง และ หลังปรับปรุง โดยกอนปรับปรุงมีการ ใชเม็ดพลาสติกในการผลิต จำนวน 13,549,162 มิลลิกรัม นำไปใชในการไลกระบอกเครื่องฉีดจำนวน 100,672 มิลลิกรัม คิดเปน 0.74 เปอรเซ็นตของเม็ด พลาสติกที่ใชในการผลิต โดยแบงเปนเม็ดพลาสติก สีใส 25,524 มิลลิกรัม และเม็ดพลาสติกสีทั่วไป 75,118 มิลลิกรัมจากระยะเวลาในการเก็บผล พบวาเม็ด พลาสติกสีทั่วไปมีปริมาณการใชไลกระบอกมากกวาเม็ด พลาสติกสีใสเพราะมีการสั่งผลิตในกลุมงานพลาสติกสี ทั่วไปมากกวากลุมงานพลาสติกสีใส โดยงานทั้ง 2 กลุมนี้ จำเปนตองมีการไลกระบอกทุกครั้ง ทำใหมีการสูญเสยี เม็ด พลาสติกไปในการไลก ระบอก หลงั ทำการปรบั ปรงุ ผลพบวาหลังทำการปรับปรุงมีการใชเม็ด พลาสติกในการผลิตจำนวน 6,221,968 มิลลิกรัม ถูก นำไปใชในใชในการไลกระบอกเครื่องฉีด 45,579 มิลลิกรัม คิดเปน 0.73 เปอรเซ็นตของเม็ดพลาสติกที่ใชในการผลิต แบงเปนเม็ดพลาสติกสีใส หลังทำการปรับปรุงใชไปเพียง 12,178 มิลลิกรัมและเมื่อเทียบกับกอนปรับปรุงใชเม็ด พลาสติกสีใสไป 25,524 มิลลิกรัม เทียบเปนสัดสวนท่ี ลดลงไปถึง 52.28 เปอรเซ็นต และเม็ดพลาสติกสีทั่วไป หลังปรับปรุงใชเพียง 33,401 มิลลิกรัม เมื่อเทียบกับกอน ปรับปรุง 75,148 มิลลิกรัม เทียบเปนสัดสวนที่ลดลงไปถึง 55.55 เปอรเ ซน็ ตการลดของเสียในกระบวนการผลิตท่ีนยิ ม ใชกันในอุตสาหกรรมกันอยางแพรหลาย ซึ่งพื้นฐานสาเหตุ

154 Research Journal Rajamangala University of Technology Thanyaburi, Vol 20, Issue 1, 2021 ISSN: 1686-8420 (Print), 2651-2289 (Online) ของความผิดพลาดจนเกิดของเสีย อีกประการหนึ่งนั้นคือ จากตารางที่ 7 แสดงการลักษณะของเสยี ที่เกิด ความผิดพลาดของพนักงาน (Human Error) ถาหาก จากการไลกระบอกและระยะเวลาที่ใชในการไลกระบอก พนักงานเกิดความเขาใจในสิ่งที่ผิดพลาดในเรื่องของ ผูวิจัยไดทำการเก็บผลกอนปรับปรุงโดยพนักงานใช ขอบกพรองและสาเหตุที่สัมพันธกัน และเขาใจกลไกลการ ระยะเวลาในชวงไลกระบอก 26:18 นาที ซึ่งโรงงานจะมี ปองกันความผิดพลาดที่เกิดขึ้น จะทำโรงงานมีขั้นตอนใน นโยบายในการปรับตั้งเครื่องจักรและทำการทดลองฉีด การปรับปรุงประสิทธิภาพไดดีมากขึ้น พรอมทั้งเปนการ ผลิตภัณฑ โดยมีระยะเวลาที่กำหนดคือ 30 นาที น่ัน พัฒนาบุคลากรใหม ๆ ภายในโรงงาน วิธีการที่ไดนำเสนอ หมายถึง ระยะเวลา 08:30-09:00 นาที จึงเริ่มฉีด ในการจัดทำแผนเปรยี บเทียบของเสยี สามารถนำไปพฒั นา ผลิตภัณฑ และหลังปรับปรุงใชระยะเวลา 15 นาที ตอไปในการใชขอมูลสวนดังกลาวนำไปจัดทำเปนคูมือ จำนวนครั้งการไลกระบอกลดนอยลงเหลือเพียง 4 คร้ัง เพื่อใหผูประกอบการไดนำไปใช ในการอบรมแกพนักงงาน นอกจากนี้ กลุมงานพลาสติกสีทั่วไป พนักงานก็ไดใช ของโรงงานตอ ไป นอกจากจะสามารภควบคมุ ของเสียท่ีเกดิ ระยะเวลาในการไลก ระบอกนอ ยลง เชนกนั จากการผลิตไดแลว เรายังสามารถพัฒนาศักยภาพของ พนกั งาน ในการทำงานใหเ กิดประโยชนส ูงสดุ อกี ดวย ตารางที่ 8 ลักษณะของเสยี ทเ่ี กิดจากการไลก ระบอก ตารางท่ี 7 ลกั ษณะของเสยี ทเี่ กิดจากการไลกระบอกสีใส กอนปรบั ปรงุ กอ นปรบั ปรงุ ใชระยะเวลา 21:20 นาที จำนวนครงั้ ทไี่ ลกระบอก 6 ครงั้ ใชระยะเวลา 26:18 นาที จำนวนครง้ั ทไี่ ลกระบอก 6 ครงั้ ใชร ะยะเวลา 15:00 นาที จำนวนคร้ังท่ีไลกระบอก 4 ครง้ั ใชร ะยะเวลา 12:80 นาที จำนวนคร้งั ท่ีไลกระบอก 4 ครงั้ จากตารางท่ี 8 แสดงการลักษณะของเสยี ที่เกิด จากการไลกระบอกและระยะเวลาที่ใชในการไลกระบอก โดยระยะเวลา กอนทำการปรับปรุงใชเวลา 20:10 นาที

Research Journal Rajamangala University of Technology Thanyaburi, Vol 20, Issue 1, 2021 155 ISSN: 1686-8420 (Print), 2651-2289 (Online) และหลังปรับปรุงใชระยะเวลา 12:80 นาที จำนวนครั้ง ใหพนักงานไดใชสังเกตลักษณะของเสียที่ออกมาจากการ การไลก ระบอกลดนอยลงเหลือเพียง 4 ครั้ง ไลกระบอกทจ่ี ะสามารถบง บอกความพรอมในการทำงาน ของเครื่องฉีดพลาสตกิ ดว ยวิธีการนี้ไดนำหลัก ECRS เปน สรปุ ผล ขั้นตอนการปรับปรุงประสิทธิภาพของงานใหดีขึ้นโดย เลือกใชหลักการทำใหงาย (Simplify) โดยการสราง จากการศึกษาปญหาตั้งแตเดือนมกราคม อุปกรณที่ชวยใหงายขึ้นตอการทำงาน นั้นคือแผน ถึง มิถุนายน พ.ศ. 2562 พบวา มีของเสียที่เกิดจากงาน เปรียบเทียบ ผลพบวาพนักงานสามารถใชระยะเวลาใน ปรับฉีดในข้ันตอนการไลก ระบอก มปี รมิ าณมาก ผลิตภัณฑ การไลกระบอกไดเร็วขึน้ จากกอนปรับปรุงอยูที่ 20-25 นาที เสียเกินคาควบคุม โดยผูวิจัยใชกราฟในการเปรียบเทียบ หลังปรับปรุงใชระยะเวลา 10 - 15 นาที สงผลใหเร่ิม สัดสวนของเสีย โดยสามารถจำแนกของเสียได 2 แบบ คือ ผลิตไดเ รว็ ข้ึนจากเดิมเปนเวลา 10 นาที ของเสียที่เกิดจากงานปรับฉีด คือ ผลิตภัณฑที่ทำการ ทดลองฉีดหลังปรับตั้งเครื่องฉีด และของเสียที่เกิดจากการ กิตตกิ รรมประกาศ ไลกระบอก คือ เม็ดพลาสติกที่ใชไลกระบอกเม่ือ หลอมเหลวจะกลายเปนกอนพลาสติกแข็งที่ไมสามารถใช ขอขอบคุณ บริษัท บีทีพี อุตสาหกรรม จำกัด ประโยชนได ผลการดำเนินการแกไ ขปญ หาดังน้ี และพนักงานฝายผลิตของบริษัททุกทาน ที่ใหความ อนุเคราะหขอมูลและทดลองปรับปรุงการผลิตตามแผน 1. เมื่อทำการระบุเครื่องฉีดพลาสติกใหตรงกับ งานวจิ ยั นี้ ประเภทของกลุมผลิตภัณฑ พบวาของเสียจากงานปรับ ฉีด หลังทำการปรับปรุง ของเสียมีสัดสวนลดลง จากของ เอกสารอา งอิง เสียรวมจำนวน 9,226 ชิ้นแบงเปนของเสียที่เกิดจากงาน ปรับฉีดในกลุมงานพลาสติกสีใสจำนวน 1,090 ชิ้นและ 1. Center for Business and Economic Research for กลุมงานพลาสติกสีทั่วไปจำนวน 8,136 ชิ้น จากขอมูล Plastic Industry Foundations. Plastic industry ดังกลาวคิดเปนเปอรเซ็นตของเสียที่ลดลงทั้งกลุม 2018-2019 [Internet]. 2018 [cited 2018 Dec 12]. พลาสติกสีใสและสีท่ัวไปลดลงไป 58.83 เปอรเซ็นต โดย Availability from: https://www.gsb.or.th/ กลุมงานพลาสติกสีใสลดลงไป 45.08 เปอรเซ็นต และ getattachment/52ccb027-2b2c-4930-bf0c- กลุมงานทั่วไปลดลงไป 60.17 เปอรเซ็นตนอกจากนั้นผล 87da88b0976a/plastic_61_62.aspx. Thai. ที่ไดตามมาคือการใชเม็ดพลาสติกในการไลกระบอกลด นอยลง เพราะไมไดมีการปรับเปลีย่ นเครื่องฉีด ทำใหการ 2. Srirattanaphan N. Waste Reduction in Forming ไลกระบอกงายขึ้น กอนทำการปรับปรุงการไลกระบอก Foam Car Seat Process: Case Study at an ใชเม็ดพลาสติกสีใสไปทั้งหมด 21,324 มิลลิกรัม และ Example Factory [master’s thesis]. Pathumthani: หลังปรับปรุงใชไป 12,178 มิลลิกรัม คิดเปนเปอรเซ็นต Rajamangala University of Technology การใชเม็ดพลาสติกลดลง 52.28 เปอรเซ็นต และ Thanyaburi; 2016. Thai. พลาสติกสีท่ัวไปใชเม็ดพลาสติก 75,148 มิลลิกรัม หลัง ปรับปรุงใชเม็ดพลาสติก33,401 มิลลิกรัม คิดเปน 3. Nakayoshi N. Waste reduction in the เปอรเ ซน็ ตก ารใชเ ม็ดพลาสตกิ ลดลง 55.55 เปอรเ ซ็นต production process to zero. 6th ed. Bangkok: Technology Promotion Association (Thailand- 2. ในการจัดทำแผนเปรียบเทียบของเสียที่เกิด Japan); 2009. Thai. จากการไลกระบอกโดยมีการระบุระยะเวลาและอุณหภูมิ

156 Research Journal Rajamangala University of Technology Thanyaburi, Vol 20, Issue 1, 2021 ISSN: 1686-8420 (Print), 2651-2289 (Online) 4. Thamchaisopit P. Efficience Enhancement of 11. Homsri P, kongtana j. [ Defects Reduction in Production Process for Electronic Industry by the process of automotive injection plastic Using Lean Manufacturing [master’s thesis]. part by using Design of Experiment (DOE)]. Chon Buri: Burapha University; 2016. Thai. Research Journal Rajamangala University of Technology Thanyaburi. 2016;16(6):11-28. Thai. 5. Chearatharavanich P, Wattanasangsut A, Teekasap S, Saelem S. [Quality control tools application for waste reduction in voice coil production line]. Kasetsart University Kamphaeng Saen. 2006;4(1):101-9. Thai. 6. Poonsawat. ( Increasing Work Efficiency of Export Document Department: A Case Study of Agent Liner in Laem Chabang Zone [master’s thesis]. Chon Buri: Burapha University; 2016. Thai. 7. Sunarak T. Improving the efficiency of production line: A case study of magnetic coil production line [master’s thesis]. Bangkok: Mahanakorn University of Technology; 2016. Thai. 8. Ridkheaw P. [Design of experiment to reduce Waste in chrome coated mirror]. Journal of Engineering, RMUTT. 2012;10(1):25-32. Thai. 9. Phuengsook P, Rungruang-Anan W. [Defect reduction in injection process a case study of a washing machine by design of experiment]. Research Journal Rajamangala University of Technology Thanyaburi. 2012;10(1):33-9. Thai. 10. Wajanawichakon K. [ Waste reduction for efficiency improvement in broom production processes: A case study of community enterprise Bung Wai, Ubon Ratchathani]. UBU Engineering Journal. 2020;13(1):141-51. Thai.

157 Research Journal Rajamangala University of Technology Thanyaburi, Vol 20, Issue 1, 2021 ISSN: 1686-8420 (Print), 2651-2289 (Online) การพฒั นาระบบแสดงผลภาพเพอื่ วเิ คราะหป์ ริมาณฝนุ่ อนภุ าคขนาดเล็ก 2.5 ไมโครเมตร (PM2.5) ในเขตพ้ืนทกี่ รุงเทพมหานคร Development of Data Visualization for Particulate Matter 2.5 micrometers Analysis in Bangkok วันมงคล พิกุลแย้ม1 ปราลี มณรี ตั น์1 และ นเิ วศ จริ ะวิชติ ชัย2* Wunmongkol Pikulyam1, Paralee Maneerat1 and Nivet Chirawichitchai2* 1คณะเทคโนโลยสี ารสนเทศ มหาวิทยาลยั ศรีปทมุ ถนนพหลโยธนิ เขตจตจุ ัตร กรุงเทพมหานคร 2คณะวศิ วกรรมศาสตร์และเทคโนโลยี สถาบันการจัดการปญั ญาภวิ ัฒน์ ถนนแจง้ วฒั นะ เขตปากเกรด็ นนทบรุ ี 1School of Information Technology, Sripatum University, Phahon Yothin, Chatuchak, Bangkok 10900, THAILAND 2Faculty of Engineering and Technology, Panyapiwat Institute of Management, Chaengwattana Pakkred, Nonthaburi 11120, THAILAND *Corresponding author e-mail: [email protected] ARTICLE INFO ABSTRACT Article history: Annual data of the Pollution Control Department of PM dust Received: 4 August, 2020 2.5 is an increase in volumes indicating problem air quality. The Revised: 7 September, 2020 problem is different and more complex. Therefore, it has to be Accepted: 30 October, 2020 analyzed to identify the cause in order to resolve the problem more Available online: 31 May, 2021 precisely and efficiently. This research purposes data analytics and DOI: 10.14456/rj-rmutt.2021.15 visualization system for particle dust particle size determination of Keywords: data analytics, data 2.5 micrometers (PM2.5) in Bangkok using visualization technique visualization, PM2.5 with R programming language and Mysql database. The system can display quantitative information that can be measured in many forms such as numbers, diagrams and graphs as well as being interesting, easy to understand, and provide clarity in analysis. The implementation of this research has collected data from the Pollution Control Department and the Bangkok PM 2 . 5 database, which monitors the air quality of Thailand to assess the situation of air quality and alert the case of pollution exceeding the standard.

Research Journal Rajamangala University of Technology Thanyaburi, Vol 20, Issue 1, 2021 158 ISSN: 1686-8420 (Print), 2651-2289 (Online) The experimental and evaluation of satisfaction by user found that users were satisfied with the program at a good level. The system was analyzed to support the work of data analytic and visualization for users effectively. บทคดั ย่อ คำสำคัญ: การวิเคราะห์ข้อมูล การแสดงผลภาพ ฝนุ่ อนุภาคขนาดเล็ก 2.5 ไมโครเมตร ข้อมูลของกรมควบค ุมมลพิษประจำปี สถานการณ์ของปริมาณฝุ่น PM2.5 มีแนวโน้มที่จะมี บทนำ ปริมาณเพิ่มขึ้น ซึ่งแสดงถึงคุณภาพของอากาศที่ยังเป็น ปัญหาที่ต้องแก้ไขอย่างเร่งด่วน เนื่องจากสภาพปัญหาที่ ปัจจุบันมลพิษทางอากาศนับวา่ เปน็ ปัญหาหลกั แตกต่างกันจากเดิมและมีความซับซ้อนมากขึ้น จึงต้อง ท่สี ำคญั ของประเทศไทยและนับวันยิ่งทวคี วามรุนแรงมาก วิเคราะห์ใหท้ ราบสาเหตุทีช่ ัดเจน เพือ่ ทจ่ี ะดำเนนิ การแก้ไข ขึ้น ทางรัฐบาลให้ความสำคัญเป็นอย่างมากและได้ ปัญหาได้อย่างตรงจุดและมีประสิทธิภาพมากขึ้น งานวิจัย ดำเนินการหาวิธีการต่างๆเพื่อที่จะทำการแก้ไขปัญหา นี้ผู้วิจัยได้นำเสนอการพัฒนาระบบแสดงผลภาพเพื่อ ดังกล่าว โดยเฉพาะฝุ่นอนุภาคขนาดเล็กที ่ มี วิเคราะห์ปริมาณฝุ่นอนุภาคขนาดเล็ก 2.5 ไมโครเมตร เส้นผ่าศูนย์กลางน้อยกว่า 2.5 ไมโครเมตร ซึ่งสาเหตุ (PM2.5) ในเขตพื้นที่กรุงเทพมหานคร โดยใช้เทคนิคดาต้า ต่าง ๆ ที่ทำให้เกิดฝุ่นอนุภาคขนาดเล็กที่มีเส้นผ่าน วิชวลไลเซชั่นด้วยภาษา R และใช้ฐานข้อมูล Mysql ศูนย์กลางน้อยกว่า 2.5 ไมโครเมตร นั้นเกิดจากการเผา สามารถแสดงข้อมูลในเชิงปริมาณที่วัดได้หลายรูปแบบ ขยะ การเผาป่า การเผาไหม้ไอเสียของเครื่องยนต์จาก เช่น ตัวเลข แผนภาพ และกราฟต่าง ๆ อีกทั้งมีความ รถยนต์หลายประเภท ไอเสียจากโรงงานอุตสาหกรรม นา่ สนใจ ดูแลว้ เขา้ ใจง่าย และทำให้เกิดความชดั เจนในการ และ การก่อสร้างต่าง ๆ ซึ่งเมื่อฝุ่นอนุภาคขนาดเล็กท่ีมี วิเคราะห์ การดำเนินงานของงานวิจัยนี้ มีการเก็บรวมรวบ เส้นผ่านศูนย์กลางน้อยกว่า 2.5 ไมโครเมตร ที่เกิดจาก ข้อมูลหลังจากกรมควบคุมมลพิษกับฐานข้อมูล Bangkok สาเหตุต่าง ๆ ทไี่ ด้กลา่ วมานัน้ ฟุ้งกระจายปะปนกับอากาศ PM2.5 ที่ดำเนินการติดตามตรวจสอบคุณภาพอากาศของ และมีปริมาณมากเกินค่ามาตรฐานคุณภาพอากาศ ทำให้ ประเทศไทย เพื่อประเมินสถานการณ์คุณภาพอากาศเฝ้า ประชาชนที่อาศัยอยู่ในพื้นที่หายใจเอาฝุ่นอนุภาคขนาด ระวังและแจ้งเตือนกรณีพบปริมาณสารมลพิษเกินค่า เล็กทม่ี เี สน้ ผา่ นศนู ย์กลางน้อยกว่า 2.5 ไมโครเมตร เข้าไป มาตรฐาน ผลการทดสอบประสิทธิภาพความพึงพอใจของ ได้โดยง่าย และเมื่อมีปริมาณฝุ่นอนุภาคขนาดเล็กที่มีเสน้ ผใู้ ชง้ านระบบแสดงผลภาพเพ่ือวเิ คราะห์ปริมาณฝุ่น พบว่า ผ่านศูนย์กลางน้อยกว่า 2.5 ไมโครเมตร เข้าสู่ร่างกายใน ผใู้ ชง้ านมีความพึงพอใจด้านความสามารถของระบบ ความ ปริมาณที่สูงมากจะส่งผลให้เกิดความเสี่ยงโรคเรื้อรัง เช่น ถูกต้องของระบบ และ การใช้งานของระบบ เพื่อนำไป โรคหลอดเลือดในสมอง โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง โรคมะเร็ง วิเคราะห์วิเคราะห์ปริมาณฝุ่นอนุภาคขนาดเล็ก 2.5 อยู่ใน ปอด โรคหัวใจขาดเลือด โรคติดเชื้อเฉียบพลัน ในระบบ ระดับดี จึงสรุปไดว้ ่าระบบงานนี้ สามารถวิเคราะหป์ ริมาณ ทางเดินหายใจส่วนล่าง การรับทราบข้อมูลของคุณภาพ ฝุ่นอนุภาคขนาดเล็กเพื่อสนับสนุนการตัดสินใจของผู้ใช้ อากาศล่วงหนา้ จึงเปน็ ส่งิ ทส่ี ำคญั (1, 2) ระบบได้อย่างมีประสิทธภิ าพ ในงานวิจัยนี้เป็นการวิเคราะห์วิจัยปริมาณ ฝุ่นอนุภาคขนาดเล็กที่มีเส้นผ่าศูนย์กลางน้อยกว่า 2.5 ไมโครเมตร ที่เกิดขึ้นในพื้นที่กรุงเทพหานคร ซึ่งเป็น

159 Research Journal Rajamangala University of Technology Thanyaburi, Vol 20, Issue 1, 2021 ISSN: 1686-8420 (Print), 2651-2289 (Online) มหานครที่มีประชาชนอาศัยอยู่เป็นจำนวนมากเป็น คำนวณคา่ เพื่อทำการพยากรณก์ ารเกดิ PM2.5 ในงานวิจยั อันดับหนึ่งของประเทศไทย ปัจจุบันกรุงเทพมหานครอยู่ นี้ทำการพัฒนาระบบรับข้อมูลจากเครื่องมือวัดสภาพ ในชว่ งท่ีกำลังพัฒนาเมือง จึงมีการกอ่ สร้างจำนวนมากไม่ อากาศที่ได้มานั้นแล้วทำการเก็บเข้าระบบฐานข้อมูลและ ว่าจะเป็นการสร้างที่อยู่อาศัย การสร้างระบบขนส่ง นำมาคำนวณด้วยโปรแกรมที่พัฒนาขึ้นมาเพื่อทำการ มวลชน ยังมีการคมนาคมคับคั่ง มีการใช้ยานพาหนะ พยากรณค์ า่ ปริมาณ PM2.5 ทจ่ี ะเกดิ ขึน้ และแสดงผลภาพ ส่วนตัวเป็นจำนวนมาก และแนวโนม้ ของการเพิ่มจำนวน เชิงปฏิสัมพันธ์ของ PM2.5 ด้วยเทคโนโลยีวิชวลไลเซช่ัน รถยนต์ส่วนบุคคลประเภทต่าง ๆ มากขึ้นทุกปี ล้วนเป็น (Visualization) จงึ สามารถแสดงข้อมูลในเชงิ ปริมาณท่ีวัด สาเหตหุ ลักที่ทำใหเ้ กิด PM2.5 เป็นฝุ่นที่ก่อปัญหามลพษิ ได้หลายรูปแบบ เช่น ตัวเลข แผนภาพ 2 มิติ 3 มิติ และ ทางอากาศให้กับกรุงเทพมหานคร โดย PM2.5 ได้สะสม กราฟตา่ ง ๆ ที่มีปฏสิ ัมพนั ธ์ตอ่ ผใู้ ชง้ านเปน็ อย่างมากท้ังยัง อยู่ในชั้นบรรยากาศนั้นมีอยู่ในระดับที่เกินค่ามาตรฐาน มีความน่าสนใจ ดูแล้วเข้าใจง่าย และทำให้เกิดความ ซึ่งส่งผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชนทั้งทางตรงและ ชัดเจน และเป็นการแก้ปัญหาความซำ้ ซอ้ น ลดระยะเวลา ทางออ้ ม การเข้าถึงข้อมูล การสร้างภาพวิชวลไลเซชั่นในประเด็น สำคัญวิธีการให้ปฏิสัมพันธ์กับข้อมูล เทคนิคการสร้าง ตารางที่ 1 ค่าความเข้มข้นของสารมลพิษทางอากาศที่ ภาพวิชวลไลเซชั่นสามารถแบ่งออกเป็นประเภทหรือ หมวดหมูต่ ามชนดิ ข้อมลู ทั้งน้ขี ึน้ อยู่กับปจั จัยในการเลือก เทียบเท่ากบั ค่าดชั นีคุณภาพอากาศ (1, 2) เทคนคิ การสร้างภาพวิชวลไลเซช่ัน จำนวนของแอตทริบิวต์ หรือมิติ ปริมาณข้อมูลหรือจำนวนข้อมูล คุณภาพหรือ QI PM2.5 PM10 หมวดหมูข่ ้อมูล การสร้างภาพวิชวลไลเซชั่น จัดเป็นชนดิ ของงานเปน็ อีกแง่มุมในการพจิ ารณาจำแนกประเภทหรือ (มคก./ลบ.ม.) (มคก./ลบ.ม.) หมวดหมู่ของเทคนิคการสร้างภาพวิชวลไลเซชั่นหรือการ วิเคราะห์ข้อมูลให้บรรลุเป้าหมายด้วยวิธีการนำเสนอ 0 - 25 0 - 25 0 - 50 ข้อมูลเป็นกราฟิก โดยพิจารณาจากงานที่มีความสำคัญ เป็นหลัก รวมถึงการมีปฏิสัมพันธ์ของข้อมูลกันระหว่าง 26 - 50 26 - 37 51 - 80 การวิเคราะหแ์ ละการแสดงผล (3, 4) 51 - 100 38 - 50 81 - 120 เมื่อได้มีการศึกษางานวิจัยที่เกี่ยวข้อง พบว่า งานวจิ ัยของ ฐิฏาพร และคณะ (5) ไดศ้ ึกษาการนำค่าฝุ่น 101 - 200 51 - 90 121 - 180 ละอองขนาดเลก็ PM10 และ PM2.5 เฉลี่ยรายวันทว่ี ัดได้ จากเครื่องวัดฝุ่นละอองขนาดเล็ก Dust DETEC มา มากกวา่ 200 91 ขึ้นไป 181 ข้นึ ไป เปรียบเทียบกับข้อมูลจากสถานีตรวจวัดคุณภาพอากาศ กรมควบคุม พบว่าขอ้ มลู ท่ีไดม้ ีแนวโนม้ ทีใ่ กลเ้ คยี งกนั และ จากข้อมูลของกรมควบคุมมลพิษประจำปี เมื่อนำข้อมูลฝุ่นละอองขนาดเล็กจากเครื่องวัดฝุ่นละออง สถานการณ์ของ PM2.5 มีแนวโน้มที่จะมีปริมาณเพิ่มข้ึน Dust DETEC เปรียบเทียบกับข้อมูลจากกรมควบคุม ซึ่งแสดงถึงคุณภาพของอากาศทีย่ ังเป็นปัญหาที่ต้องแก้ไข มลพิษและปริมาณจุดความร้อน พบว่ามีแนวโน้มเป็นไป อย่างเร่งด่วน ซึ่งมีปัญหาที่แตกต่างกันจากเดิม และมี ในทิศทางเดียวกันคือหากช่วงทีม่ ีปริมาณจุดความร้อนสงู ความซับซ้อน จึงต้องวิเคราะห์ให้ทราบสาเหตุที่ชัดเจน เพื่อที่จะดำเนินการแก้ไขปัญหาได้อย่างตรงจุดและมี ประสิทธิภาพมากขึน้ ในปัจจบุ ันมเี ทคโนโลยที ่ีหลากหลาย เพือ่ ชว่ ยในการเก็บขอ้ มูล ในงานวิจยั นจ้ี ะทำการเกบ็ ข้อมลู จากเครื่องมือวัดสภาพอากาศที่สามารถวัดค่า PM2.5 เครื่องมือวัดสภาพอากาศยังสามารถวัดค่า PM1.0 ค่า แรงลม ค่าความชื้นสัมพัทธ์ และค่าก๊าซต่าง รวมถึง ค่าพารามิเตอร์อน่ื ๆ ทท่ี ้งั หมดทก่ี ล่าวมานั้นล้วนจัดปัจจัย ให้เกดิ ปริมาณฝุน่ PM2.5 เมือ่ นำคา่ พารามิเตอรต์ ่าง ๆ มา

Research Journal Rajamangala University of Technology Thanyaburi, Vol 20, Issue 1, 2021 160 ISSN: 1686-8420 (Print), 2651-2289 (Online) ก็จะส่งผลให้ค่าฝุ่นละอองขนาดเล็ก PM2.5 และ PM10 ภาษา R จัดเป็นภาษาคอมพิวเตอร์ภาษาหนึ่งท่ี สงู ข้ึนตามไปดว้ ย เป็นที่ใช้คำนวณทางสถิติ เพราะเป็นโปรแกรมโอเพนซอรท์ (Open Source) ที่ใช้งานได้ฟรี รองรับระบบปฏิบัติการ งานวิจัยของ อิสระ (6) ได้ศึกษาการกระจาย หลายระบบ ปฏิบตั กิ ารทั้ง Windows Mac OS หรือ Linux ความเข้มข้นฝุ่นละอองเชิงพื้นที่ (Spatial Distribution) โดยการทำงานของ R ท่ีนิยมเนอ่ื งจากมี built-in function ในกรุงเทพมหานคร เป็นประโยชน์ในการประเมิน ทางด้านสถิตที่มีปริมาณมาก รวมถึง สถิติที่ใช้ในการ สถานการณ์คุณภาพอากาศ ดังแสดงในภาพการประเมนิ วเิ คราะหข์ ้อมูลขนาดใหญ่ และมีความสามารถแสดงผลการ PM2.5 เฉลี่ยรายปี 2560 จากโครงการ การจัดทำแผนท่ี ทำงานในรูปแบบกราฟ สามารถประมวลผลได้รวดเร็ว จึง สถานการณ์มลพิษทางอากาศของประเทศไทย ปี 2560 ได้รับความนิยม โดยเฉพาะการใช้งานด้านการวิเคราะห์ โดยใช้ ภาพถ่ายดาวเทียมของกรมควบคมุ มลพิษ จะเหน็ ขอ้ มูล (Data Analytics) (8, 9) ได้ว่าพื้นที่ที่มีความเข้มข้น PM2.5 สูงสุดได้แก่ พื้นที่ใจ กลางกรุงเทพฯ และพื้นที่บริเวณชานเมืองทิศ จากปัญหา การทบทวนทฤษฎีและงานวิจัยท่ี ตะวันออกเฉียงเหนือของกรุงเทพฯ ในช่วงฤดูลมมรสุม เกี่ยวข้องดังกล่าว จึงเป็นที่มาของงานวิจัยน้ี โดยมี ตะวันออกเฉียงเหนือและฤดูแล้งซึ่งมีการเผาชีวมวล ลม วัตถุประสงค์เพื่อการพัฒนาระบบแสดงผลภาพเพื่อ จากทิศตะวันออกเฉียงเหนือจะพัดพามลพษิ อากาศเขา้ สู่ วิเคราะห์ปริมาณฝุ่นอนุภาคขนาดเล็ก 2.5 ไมโครเมตร กรุงเทพฯและเป็นผลให้ความเข้มข้นมลพิษอากาศสูง (PM2.5) ในเขตพื้นที่กรุงเทพมหานคร และเพื่อทดสอบ ในช่วงเวลาดังกล่าว ประสิทธิภาพและความพึงพอใจ ของผู้ใช้งานระบบ แสดงผลภาพเพื่อวิเคราะห์ปริมาณฝุ่นอนุภาคขนาดเล็ก อนุสรา (7) ได้ศกึ ษาปรมิ าณฝุ่นละอองขนาดไม่ 2.5 ไมโครเมตร (PM2.5) ในเขตพื้นที่กรุงเทพมหานคร เกิน 2.5 ไมครอน ภายในห้องโดยสารรถโดยสาร เพื่อประโยชน์การใชง้ านด้านการวิเคราะห์ข้อมูล สาธารณะในกรุงเทพฯ พบว่า ระบบขนส่งมวลชนเป็น บริการสาธารณะที่มีความสำคัญในการช่วยให้ประชาชน วิธดี ำเนนิ การวิจยั สามารถเดนิ ทางไปยังท่ตี า่ ง ๆ ไดอ้ ย่างสะดวกสบาย ช่วย ให้ลดการใช้รถยนต์ส่วนบุคคล ลดแหล่งระบายมลพิษ วิธีการดำเนินงานของงานวิจัยนี้ มีการเก็บ ส่งผลให้คุณภาพอากาศในเมืองดีขึ้น อนึ่งการปนเปื้อน รวบรวมข้อมูลหลังจากกรมควบคุมมลพิษกับฐาน ของสารมลพิษภายในรถโดยสารสาธารณะอาจเกิดข้ึน ข้อมูล Bangkok PM 2.5 Data - Berkeley Earth (10) จากหลาย ๆ ปัจจัย ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพของ ที่ดำเนินการติดตามตรวจสอบคุณภาพอากาศของ ผู้โดยสาร การศึกษาครั้งนี้ได้ทำการศึกษาปริมาณฝุ่น ประเทศไทย เพื่อประเมนิ สถานการณ์คณุ ภาพอากาศเฝ้า ละอองขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางไม่เกิน 2.5 ไมครอน ระวังและแจ้งเตือนกรณีพบปริมาณสารมลพิษเกินค่า (PM2.5) ภายในห้องโดยสารของรถโดยสารสาธารณะ มาตรฐาน ข้อมูลคุณภาพอากาศที่ตรวจวัดได้สามารถ 6 ประเภท ประกอบด้วย รถตู้สาธารณะ รถประจำทาง นำมาศึกษาและวิเคราะห์เชิงลึกได้ ดังนั้นผู้วิจัยจึงเกิด ปรบั อากาศ รถมินิบสั รถไฟฟ้าบที เี อส รถไฟฟา้ เอ็มอาร์ที ความคิดที่จะใช้ข้อมูลที่เก็บได้ในแต่ละวัน จำนวน 365 และรถแท็กซี่ การศึกษาครั้งนี้ใช้เครื่องตรวจวัดปริมาณ วัน ต่อเนื่อง ในเขตพื้นที่กรุงเทพมหานคร ใช้ข้อมูลฝุ่น ฝุ่นแบบต่อเนื่อง (Dusttrak Aerosol Monitor) ในการ ละอองขนาดเล็กไม่เกิน 2.5 ไมครอน ย้อนหลัง 5 ปี ตรวจวัดปริมาณ PM2.5 การติดตามความเร็วและสภาวะ ตั้งแต่ มกราคม ค.ศ. 2016 –กรกฎาคม ค.ศ. 2020 ได้ การขับขี่ด้วยเครื่องมือตรวจวัดพิกัดทางภูมิศาสตร์ จากการติดตามตรวจวดั สถานการณ์ฝนุ่ ละอองในประเทศ (จีพเี อส) ไทย (1, 2) ซึ่งประกอบด้วย ข้อมูลวัน เดือน ปี รายวัน

161 Research Journal Rajamangala University of Technology Thanyaburi, Vol 20, Issue 1, 2021 ISSN: 1686-8420 (Print), 2651-2289 (Online) (เฉล่ยี 24 ชั่วโมง) ข้อมลู ฝุน่ ละอองขนาดเล็กรายวัน จาก การพัฒนาระบบแสดงผลภาพเพื่อวิเคราะห์ปริมาณฝุ่น ข้อมูลสถานีตรวจวัดคุณภาพอากาศกรุงเทพฯ นำเข้า ผู้วิจัยเลือกใช้ภาษา R เนื่องจากเป็นภาษาคอมพิวเตอร์ ระบบฐานข้อมูล Mysql แยกตามวันและสถานีวัด เพ่ือ ภาษาหนึ่งที่เป็นที่ใช้คำนวณทางสถิติ เพราะเป็น นำมาพัฒนาระบบแสดงผลภาพเพื่อวเิ คราะห์ปริมาณฝุน่ โปรแกรมโอเพนซอร์ท (Open Source) ที่ใช้งานได้ฟรี อนภุ าคขนาดเลก็ 2.5 ไมโครเมตร (PM2.5) และคณุ ภาพ รองรับระบบปฏิบัติการหลายระบบ เป็นเครือ่ งมือในการ อากาศด้วยดาต้าวิชวลไลเซชั่นบนมาตรฐานคุณภาพ วิเคราะห์ปริมาณฝุ่นและคุณภาพอากาศด้วยดาต้าวิชวล อากาศในบรรยากาศประเทศไทย เพื่อให้ทราบถึงปัญหา ไลเซชัน่ บนเวบ็ (รปู ท่ี 1) และเห็นภาพรวมได้ง่ายและมีประสิทธิภาพสูงขึ้น รูปที่ 1 กรอบแนวคิดระบบแสดงผลภาพเพ่อื วิเคราะหป์ ริมาณฝ่นุ อนุภาคขนาดเล็ก 2.5 ไมโครเมตร ผลการศกึ ษาและอภิปรายผล ผลจากวิธีการดำเนินงานของงานวิจัยนี้ มีการ รูปที่ 2 ขอ้ มลู รายวันปริมาณฝุน่ อนภุ าคขนาดเลก็ 2.5 เก็บรวมรวบข้อมูลหลังจากกรมควบคุมมลพิษกับ ฐานข้อมูล Bangkok PM2.5 ที่ดำเนินการติดตาม ตรวจสอบคุณภาพอากาศของประเทศไทย เพื่อประเมิน สถานการณ์คุณภาพอากาศเฝ้าระวังและแจ้งเตือนกรณี พบปริมาณสารมลพิษเกินค่ามาตรฐาน ข้อมูลคุณภาพ อากาศที่ตรวจวัดได้สามารถนำมาศึกษาและวิเคราะห์ได้ ดังรูปท่ี 2-10

Research Journal Rajamangala University of Technology Thanyaburi, Vol 20, Issue 1, 2021 162 ISSN: 1686-8420 (Print), 2651-2289 (Online) รูปท่ี 3 กราฟ Histogram แสดงค่าเฉลี่ยของข้อมูล รูปท่ี 6 กราฟ Boxplot แสดงค่าเฉลี่ยข้อมูลปริมาณฝนุ่ ปริมาณฝุ่น 2.5 รายวัน 2.5 รายเดอื น ยอ้ นหลงั สามปี รูปที่ 4 กราฟแสดงค่าเฉลี่ยของข้อมูลปริมาณฝุ่น 2.5 รปู ที่ 7 กราฟเส้นแสดงค่าเฉลี่ยข้อมูลปริมาณฝุ่น 2.5 รายช่ัวโมง รายเดอื นยอ้ นหลัง 5 ปี รูปท่ี 5 กราฟเส้นแสดงค่าเฉลี่ยของข้อมูลปริมาณฝุ่น รปู ท่ี 8 กราฟเสน้ แสดงข้อมูลปรมิ าณฝ่นุ PM2.5 รายวัน 2.5 รายชัว่ โมงในหน่ึงวนั ย้อนหลงั

163 Research Journal Rajamangala University of Technology Thanyaburi, Vol 20, Issue 1, 2021 ISSN: 1686-8420 (Print), 2651-2289 (Online) รปู ท่ี 9 กราฟ Heatmap แสดงค่าเฉลี่ยข้อมูลปริมาณ ผลการทดลองจากงานวิจัยนี้ผู้วิจัยได้นำเสนอ ฝนุ่ 2.5 เปรียบเทยี บ เดือนและวนั ยอ้ นหลัง การพัฒนาระบบแสดงผลภาพเพื่อวิเคราะห์ปริมาณฝุ่น อนุภาคขนาดเล็ก 2.5 ไมโครเมตร (PM2.5) ในเขตพื้นที่ รปู ที่ 10 กราฟ Heatmap แสดงข้อมูลปริมาณฝุ่น 2.5 กรุงเทพมหานคร โดยใช้เทคนิคดาต้าวิชวลไลเซชั่นด้วย จำแนกตามค่าความเข้มข้นของสารมลพิษทาง ภาษา R และฐานข้อมูล Mysql ผลการทดสอบ อากาศ ย้อนหลัง 5 ปี ประสิทธิภาพความพึงพอใจของผู้ใช้งานระบบแสดงผล ภาพเพื่อวิเคราะห์ปริมาณฝุ่น พบว่า ผู้ใช้งานมีความพึง ตารางที่ 2 ผลการประเมนิ ความพงึ พอใจผใู้ ชง้ าน พอใจด้านความสามารถของระบบ ความถูกต้องของ ระบบ และ การใชง้ านของระบบเพือ่ วิเคราะห์ปริมาณฝุ่น รายการประเมิน Mean S.D. อยู่ในระดับดี (ตารางที่ 2) ซึ่งสอดคล้องกับงานวิจัยของ สุพัฒน์ หวังวงศ์วัฒนา (3) ซึ่งนำเสนอรายงานวิจัย ด้านความสามารถของระบบแสดงผล 4.10 0.65 เกี่ยวกบั มลภาวะของฝุ่น PM 2.5 ทีเ่ กดิ ขนึ้ ใน กทม. และ งานวิจัยของ ฐิฏาพร สุภาษี และคณะ (5) ที่ได้นำเสนอ ภาพเพือ่ วเิ คราะห์ปรมิ าณฝุ่น เกี่ยวกับการวิเคราะห์ปริมาณฝุ่นละอองเชิงมวล PM2.5 และ PM10 ในบรรยากาศด้วยเครื่องตรวจวัดฝุ่นละออง ด้านความถกู ตอ้ งของระบบแสดงผล 4.20 0.68 ไร้สาย ในประเด็นเรื่องการสร้างมลภาวะและการ แพร่กระจายของฝุ่นที่มีความค่าความเข้มข้นของสาร ภาพเพ่ือวิเคราะหป์ รมิ าณฝุ่น มลพิษทางอากาศ ไม่เท่ากันในแต่ละพื้นที่ ตลอดจน สอดคล้องกับรายงานวิจัย ของกรมควบคุมมลพิษ ดา้ นการใช้งานของระบบแสดงผล 4.10 0.65 กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (1, 2) ท่ี นำเสนอเรื่องการข้อมูลคุณภาพอากาศ ตรวจวัดฝุ่น ภาพเพื่อวิเคราะหป์ รมิ าณฝุ่น ละอองในบรรยากาศ และการแพรก่ ระจายในแต่ละพ้นื ท่ี แนวทางการจัดการฝุ่นละอองขนาดไม่เกิน 2.5 ไมครอน ผลสรปุ การประเมนิ ความพึงพอใจเฉล่ยี 4.13 0.66 ในพืน้ ทก่ี รุงเทพและปริมณฑล สรุปผล ผลจากการทดลองสามารถสรุปได้ว่าระบบการ แสดงผลภาพเพื่อวิเคราะห์ปริมาณฝุ่นอนุภาคขนาดเล็ก 2.5 ไมโครเมตร (PM2.5) ในเขตพน้ื ที่กรุงเทพมหานคร ที่ พัฒนาขึ้นนี้ สามารถวิเคราะห์ปริมาณฝุ่นอนุภาคขนาด เล็กเพื่อสนับสนุนการตัดสินใจของผู้ใช้ระบบได้อย่างมี ประสทิ ธภิ าพ ง่ายต่อการวิเคราะห์ และแปลผล สามารถ ตอบโจทย์วตั ถปุ ระสงคง์ านวิจยั และสามารถต่อยอดนำไป วเิ คราะห์ปัญหาทางสิ่งแวดลอ้ มดา้ นอ่นื ๆ ได้เปน็ อย่างดี

Research Journal Rajamangala University of Technology Thanyaburi, Vol 20, Issue 1, 2021 164 ISSN: 1686-8420 (Print), 2651-2289 (Online) เอกสารอา้ งอิง 7. Rodthanee A. Quantities of PM2 . 5 Inside Public Vehicles in Bangkok [master’s thesis]. 1. Pollution Control Department. Thailand Air Bangkok: Silpakorn University; 2015. Thai. Quality Data Report [Internet] . [cited 2020 Aug 10]. Availability from: 8. Sinsomboonthong S. Data Analysis Using R http://www2.pcd.go.th/info_serv/database.h Program. 1st ed. Bangkok: Chulabook; 2562. tml. Thai. Thai. 2. Pollution Control Department. Measurement 9. Janpla S. [Smart University]. Journal of of Particulate Matter [Internet] . [cited 2020 Technology Management Rajabhat Maha Aug 10] . Availability from: Sarakham University. 2019;6(1):147-58. Thai. http://www2.pcd.go.th/info_serv/database.h tml. Thai. 10. Bangkok PM2.5 Data - Berkeley Earth [Internet]. [cited 2020 Aug 10] Availability 3. Wangwongwattana S. Project Origin and from: http://berkeleyearth.lbl.gov/air- Approach to Managing Dust in The Bangkok quality/Maps/cities/Thailand/Bangkok/Bangk Metropolitan Area [Internet]. [cited 2020 Aug ok.txt. 10] . Availability from: http:// www.pcd.go.th/airandsound. Thai. 4. Suwanwattana R, Mungsing S. [Data visualization: basic concept, processes and techniques]. APHEIT Journals. 2015;4(1):73- 83. Thai. 5. Supasri T, Intra P, Jomjunyong S, Sampattagul S. [Evaluation of particulate matter concentration by using a wireless sensor system for continuous monitoring of particulate air pollution in northern of Thailand]. Journal of Innovative Technology Research. 2018;2(1):65-78. Thai. 6. Pollution Control Department. Project to study the origin and management of PM2.5 in the Bangkok Metropolitan Area [Internet]. [cited 2020 Aug 10] Availability from: http://www.http://doh.hpc.go.th/bs/topicDi splay.php?id=243. Thai.