ท่องเที่ยววิถีชนเผ่า งานศิลป์ถิ่นสนุก

ไม่เพียงเฉพาะในร้านอาหาร ปลาน้�าโขงยัง ต้ังแต่ภัตตาคาร สวนอาหาร ไปจนถึงร้านอาหาร ปรากฏให้เห็นในตลาดพื้นบ้าน ก่อเกิดเป็นสีสัน ตามส่งั ล้วนใชไ้ ก่บา้ นเน้อื ดี มีคณุ ภาพ เป็นตน้ ทาง เพม่ิ เตมิ ใหเ้ มอื งเลก็ ๆ อยา่ งนครพนมนา่ สนใจมาก ของความอร่อยอันหลากหลายท่ีมีให้ผู้มาเยือน ขน้ึ และเปน็ หนงึ่ ในแมเ่ หลก็ ทดี่ งึ ดดู ผคู้ นใหเ้ ดนิ ทาง ได้ลิ้มลองความอร่อยแบบพื้นบ้าน สะท้อนความ เยือนแดนดินแหง่ ปลานา�้ โขงมากข้นึ ทกุ ปี เปน็ อาหารถน่ิ ไดอ้ ยา่ งถงึ รสชาติ จนถอื เปน็ อกี หนงึ่ ปลายทางสา� หรับคนชอบลิ้มลองอาหารพน้ื เมือง ไกบ่ ้าน มุกดาหาร สา� หรบั คนหลงรกั เนอ้ื ไกบ่ า้ น ไกพ่ นั ธพ์ุ น้ื เมอื งท่ี นยิ มเลย้ี งกนั ตามบา้ นนน้ั มกุ ดาหารถอื เปน็ พน้ื ทท่ี ่ี มกี ารเลย้ี งไกบ่ า้ นและจา� หนา่ ยมากเปน็ อนั ดบั ตน้ ๆ ในอสี าน ไก่บ้านมีรสชาติอร่อย ไม่มีมันมากเหมือนไก่ ที่เลี้ยงจากฟาร์ม มีรสชาติเฉพาะตัว ไขมันน้อย ดว้ ยไกบ่ า้ นนนั้ กนิ อาหารตามธรรมชาตแิ ละไดอ้ อก กา� ลงั คนมกุ ดาหารเกอื บทกุ หลงั คาเรอื นนยิ มเลย้ี ง ไก่บ้านเพ่ือน�ามาปรุงอาหารและจ�าหน่าย เมนูไก่ บา้ น เชน่ แกงออ่ มไกบ่ า้ น ตม้ ไกบ่ า้ นใบมะขามออ่ น กว๋ ยเตย๋ี วไกบ่ า้ น ตามรา้ นอาหารหลากหลายระดบั “ทอ่ งเที่ยว วิถชี นเผ่า งานศลิ ป์ ถ่นิ สนกุ ” 099

100 “ท่องเที่ยว วถิ ชี นเผา่ งานศลิ ป์ ถ่นิ สนกุ ”

“ถิ่นสนุก” คือกลุ่มจังหวัดสนุก (SANUK) ประกอบด้วย สกลนคร นครพนม และมุกดาหาร ซ่ึงมีความโดดเด่นด้วย ความหลากหลายของชาตพิ นั ธทุ์ ้ัง 9 ชนเผา่ 2 เชอื้ ชาติ ไดแ้ ก่ ชนเผ่าไทยอีสาน ไทยโส้ ไทยข่า ไทยกะเลิง ผู้ไทย ไทยย้อ ไทยแสก ไทยกวน ไทยโย้ย ไทยเชือ้ สายจีน และไทยเชือ้ สาย เวียดนาม ที่ต่างก็มีประวัติความเป็นมาในการอพยพโยกย้าย เขา้ มาตงั้ ถน่ิ ฐานในแดนดนิ อสี านทยี่ าวนาน จนถงึ วนั ทพ่ี วกเขามี วถิ วี ฒั นธรรมและภมู ปิ ญั ญาประจา� ถนิ่ ทใ่ี กลเ้ คยี งกนั ชวี ติ ความ เป็นอยู่จึงหลอมรวมอยู่ในพื้นท่ีเดียวกัน ก่อเกิดเอกลักษณ์ใน หลากหลายมติ ิ ด้วยการผสมผสานหลอมรวมอยู่ในพ้ืนท่ีเดียวกัน จึง อาจกล่าวได้ว่า ชีวิตของกลุ่มคนหลายชาติพันธุ์เหล่าน้ีคือ “มหศั จรรยถ์ น่ิ สนกุ ” SANUK is Wonderful ซงึ่ สามารถแยกยอ่ ย ให้สัมผัสความเป็นตัวตนไดด้ งั น้ี 1. มหศั จรรย์ของกนิ @ถน่ิ สนุก (Wonderful Taste) 2. มหศั จรรย์สินคา้ @ถิ่นสนุก (Wonderful Products) 3. มหศั จรรยส์ นกุ รวู้ ถิ ศี ลิ ป@์ ถน่ิ สนกุ (Wonderful Land of Art) 4. มหศั จรรยเ์ ทยี่ วสุดฟิน@ถ่ินสนุก (Wonderful of Life) ความมหศั จรรยอ์ นั หลากหลายนร้ี วมกนั อยภู่ ายใตส้ โลแกน “สะออนคัก ฮักเมืองสนุก” เป็นความลงตัวของพื้นที่ทั้ง 3 จังหวัดสนุกท่ีประกอบขึ้นมาจนเป็นเสน่ห์เฉพาะถ่ินท้ังด้านวิถี ชวี ิต ความเปน็ อยู่ เทศกาล งานประเพณี พธิ กี รรมดา้ นความ เชอ่ื และความศรทั ธา โดยนกั ทอ่ งเทย่ี วสามารถร่วมเรียนรแู้ ละ ซึมซับประสบการณ์ร่วมกับชุมชน จนเกิดความเข้าใจที่ดีต่อ วัฒนธรรมประเพณวี ิถชี ีวติ ของทอ้ งถิน่ น้นั ๆ อนั จะน�าไปสกู่ าร ท่องเทย่ี วอย่างยัง่ ยืน (Sustainable Tourism) คอื มีมาตรฐาน ดี มีการบริการทด่ี ี เพอ่ื ดึงดูดนกั ท่องเท่ยี วให้เกดิ การท่องเที่ยว อยา่ งต่อเนอ่ื ง กลุ่มจังหวัด SANUK ได้น�าความแปลกใหม่มาพัฒนาการ ทอ่ งเทยี่ วอยา่ งสรา้ งสรรค์ และเปน็ การปลกุ กระแสการทอ่ งเทยี่ ว ในเชิงวัฒนธรรมท่ีสะท้อนบรรยากาศและกลิ่นอายของวิถีชีวิต ผู้คนให้เป็นท่ีรับรู้ในวงกว้าง อันจะเกิดคุณค่าทางจิตใจ ความ รัก ความภาคภูมใิ จ ความหวงแหน นา� ไปสู่การอนุรกั ษ์ สืบสาน ถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่น และน�ามาซ่ึงรายได้จากการท่องเท่ียว สคู่ รอบครวั ชุมชน และสงั คมอย่างยืนตอ่ ไป

102 “ท่องเที่ยว วถิ ชี นเผา่ งานศลิ ป์ ถ่นิ สนกุ ”

“ทอ่ งเทีย่ ว วิถชี นเผ่า งานศลิ ป์ ถิ่นสนกุ ” 103

มหศั จรรยข์ องกนิ @ถิ่นสนกุ Wonderful Taste อาหารประจา� ถน่ิ ปง้ิ ไกบ่ ้านแหย่ฮงั มดแดง (ปิง้ ไก่บ้านโบราณ) ตา� เมี่ยงไทยโส้ ่ เนอ้ื ไกบ่ า้ นหมกั ปรงุ ดว้ ยเครอ่ื งเทศตามครวั เรอื น แล้วน�าไปแหย่ใส่รังมดแดง เพ่อื ให้ได้ความเปร้ยี ว อาหารพื้นบ้านที่อร่อยล้�าและมากประโยชน์ แบบธรรมชาติ และทา� ใหเ้ นอ้ื ไกน่ มุ่ กอ่ นนา� ไปยา่ งไฟ จากผกั และสมนุ ไพร เนน้ ตะไครเ้ ปน็ เครอ่ื งปรงุ หลกั ใสพ่ รกิ ปน่ ถว่ั ลสิ งคว่ั หอม นา�้ ตาลปบี ปลารา้ งา ตา� ออ่ มขีเ้ หล็กใสห่ นังเค็ม คลุกจนเขา้ กนั กินคูก่ ับผกั สดอย่างแตงกวา มะเขอื มะเดือ่ ถ่วั พู แกงขเ้ี หลก็ แบบพน้ื บา้ นอสี าน ใสห่ นงั ควายทจ่ี ี่ หรอื เผาใหข้ นหลุดจนหมด ต้มจนเปื่อย ในนา้� แกง ปลาเผาะห่อกาบกลว้ ย ใส่ใบย่านาง ปรุงจนรสเขม้ ปลาน�้าโขงลักษณะคล้ายปลาสวาย เนื้อแน่น ทอดอั่วปลาดกุ หวาน ปิ้งในห่อใบกาบกล้วยจนสุกหอม เป็นเมนู ขนึ้ ชื่อของเมืองแถบรมิ ฝัง่ โขง โดยเฉพาะแถบบา้ น เมนูปลาอร่อยล�้าของคนริมโขงแถบนครพนม อาจสามารถ จังหวัดนครพนม ที่มีการเลี้ยงปลา ต�าโขลกหอมแดง พริกสด ตะไคร้ พริกแห้ง จน เผาะในแม่นา�้ โขงกันมาก ละเอียด ปรุงรสด้วยน�า้ ปลาร้า คลุกเคล้าผักชี ใบ แมงลกั ยัดไวใ้ นตวั ปลาแลว้ ทอดจนสุกหอม ตม้ หอยหอม ข้าวปุ้นปาแดะโน แกงพน้ื บา้ นทใ่ี ชห้ อยหอมหอยทากบกทช่ี าวบา้ น พน้ื ถน่ิ อสี านหาไดจ้ ากพน้ื ทช่ี มุ่ ชน้ื บนภเู ขา เอามาตม้ ขนมจีนน�้าปลาร้าที่ต้มน้�าปาแดะโนจนหอม เปน็ แกงพรอ้ มผกั และเครอ่ื งเทศนานาชนดิ รสชาติ เปน็ ตา� รบั พนื้ บา้ นของคนผไู้ ทย กนิ กบั ขา้ วปนุ้ หรอื หอยหอมน้ันอร่อย หวานเน้ือหอย มีกล่ินหอม ขนมจนี น้�าแกงเข้มขน้ หอมปลารา้ ท่ใี ช้ปลาสด ๆ เป็นเอกลกั ษณจ์ นเปน็ ทม่ี าของชือ่ ตามห้วยหนองมาหมัก กินกับผักพ้ืนบ้านสด ๆ นานาชนิด 104 “ท่องเทีย่ ว วิถีชนเผ่า งานศิลป์ ถ่ินสนุก”

ไขก่ ระทะ อาหารที่หากินได้ง่ายในประเทศแถบอินโดจีน พฒั นาไปตามสตู รของแต่ละถ่นิ ไข่ตอกทอดสุกใน กระทะ ใสก่ นุ เชยี ง หมยู อ หมสู บั ผดั กนิ กับบาแกต หรือข้าวจี่-ขนมปังสูตรฝรั่งเศสท่ีตกทอดอยู่ใน ประเทศแถบอนิ โดจนี อาหารพนื้ เมือง แหนมเนือง ขา้ วต้มมัดเวียดนาม เมนสู า� หรบั คนรกั สขุ ภาพ แปง้ แผน่ หรอื กระยอ ห่อหุ้มด้วยเคร่อื งสารพัน กระเทยี มสด หมยู า่ งช้นิ เป็นของกินดั้งเดิมของคนเวียดนาม เรียก เลก็ พรกิ มะเฟอื ง กลว้ ยดบิ ราดดว้ ยนา�้ จม้ิ ขน้ หวาน ว่า “แบ๋งห์จึง” มักท�ากินกันในช่วงตรุษจีน คล้าย ผสมนา้� สม้ พริกต�า หากินไดใ้ นพน้ื ทแี่ ถบริมน้�าโขง ข้าวต้มมัดไทย แต่เป็นอาหารคาว ใช้ข้าวเหนียว ถั่วเขียว หมูสามชนั้ เกลือ พรกิ ไทย เคล้าให้เข้ากนั อาหารขนึ้ ช่อื ห่อใบตองตึง มัดแล้วน�าไปต้มจนสุก มักกินคู่กับ ผกั ดองเวียดนามทเี่ รยี กกนั ว่าเซือหมอน กวยจ๊ับญวน หมูยอ เมนูท่ีมักเป็นอาหารเช้าของเมืองริมโขง เรียก เปน็ ภาษาทอ้ งถ่ินวา่ ข้าวเปียกเส้น หรือตม้ เส้น น้�า อาหารอร่อยที่ตามต้นต�ารับชาวเวียดท่ีมา ซุปกระดูกหมูหอมหวาน เสิร์ฟพร้อมเส้นท่ีท�าจาก แพรห่ ลายในไทย มกั ใชเ้ นื้อหมตู ดิ มนั นดิ ๆ ปรุงรส แป้งขา้ วเจ้า นุ่มเหนียว มีเครือ่ งเคียงเด่นคือหมสู ับ ด้วยเกลือ พริกไทยขาว พริกไทยด�า นึ่งจนสุกนุ่ม หมูยอ และหอมเจยี ว หอม นอกจากกินเปล่า ๆ ยังใช้ประกอบอาหาร อ่ืน ๆ ได้หลากหลาย ขนมปังยัดไส้ ขนมจีบ ซาลาเปา ของอรอ่ ยเคยี งคเู่ มอื งรมิ โขง บาแกต หรอื ขา้ วจ-ี่ ขนมปังสูตรฝร่ังเศสท่ีตกทอดอยู่ในประเทศแถบ ของกนิ แสนอรอ่ ยจากวฒั นธรรมจนี ทแ่ี พรห่ ลาย อินโดจนี ชน้ิ ใหญ่ กินอม่ิ ไสเ้ ป็นหมูสามชน้ั หมยู อ ไปท่ัวโลก ขนมจีบและซาลาเปาเคียงข้างมากับ มะละกอดอง หอมหัวใหญ่ และน�้าจ้ิมอมหวาน วัฒนธรรมการกินน�า้ ชาในยามเช้าและบ่ายของคน อมเปร้ียว จีน พัฒนาตอ่ ยอดออกไปหลากหลายสตู ร หมหู นั แกง่ กะเบา แกงหวาย เมนูขึ้นชื่อของคนไปเยือนริมโขงแถบอ�าเภอ อาหารประจ�าชาวไทยกะเลิง เรียบง่ายและ หวา้ นใหญ่ มกุ ดาหาร หมหู ันหนงั กรอบ นมุ่ หวาน อร่อยแซ่บ ใช้หวายอ่อนปอกเปลือกต้มจนหาย กนิ กบั นา�้ จมิ้ แซบ่ ๆ เคยี งไปกบั อาหารประเภทลาบ ขม จากนั้นปรุงน�า้ แกงด้วยพรกิ ขา้ วเบอื เกลือ ใบ สม้ ตา� ยา่ นางคัน้ น้�า ใสผ่ กั และเน้ือไก่ เตมิ รสดว้ ยน�า้ ปลา หรอื นา�้ ปลารา้ จนหอม ขา้ วเกรียบปากหม้อ ของกนิ เลน่ ตามแบบฉบบั เวยี ดนาม แปง้ ขา้ วเจา้ น่ึงไอน�้าร้อนบนผ้าขาวบาง ตามแบบเวียดนาม ด้ังเดิมมีหลายไส้ ทั้งหมูสับผัด ใส่ไข่ หรือห่อด้วย ขา้ วเกรยี บงาอกี ชนั้ กนิ กบั นา�้ จม้ิ สตู รพรกิ ดอง เคยี ง ด้วยหมูยอนุ่ม ๆ “ทอ่ งเท่ียว วิถชี นเผา่ งานศิลป์ ถิ่นสนกุ ” 105

สเต๊กโคขุน เนื้อโคขุนหลายส่วน นุ่ม หวาน เฉพาะสูตร การดูแลในนามสหกรณ์โพนยางค�า ปรุงเป็นสเต๊ก หลากหลายเมนู ปลาจมุ่ จมุ่ แซบ่ รมิ โขงแถบบา้ นอาจสามารถ นอกเมอื ง นครพนม ปลาน้�าโขงเนอื้ หวาน จิม้ จมุ่ พร้อมน�า้ จิม้ รสแซ่บ ต้มยา� ปลาน้�าโขง ตม้ ยา� นา้� ใสสตู รเผด็ รอ้ น จดั จา้ น เนน้ ความแนน่ หวานของเนอ้ื ปลาหลายชนดิ ในแมน่ า�้ โขง เชน่ ปลา แข้ ปลากด ปลาบกึ ปลาคัง ตม้ ไกบ่ ้าน ไกบ่ า้ นเน้ือแนน่ หวาน ท่เี ลยี้ งกันมากในแถบ พื้นที่จังหวัดมุกดาหาร น�ามาต้ม แล้วปรุงรสอม เปรี้ยว หวาน เผ็ด โดยบางสูตรใส่ใบมะขาม อาหารอสี านรสแซบ่ ชะอม ใบแมงลกั กระเจี๊ยบ และเห็ดหั่นชิ้นตามแต่ ฤดกู าล ปลาร้าทรงเคร่ือง แกงอ่อมไก่บา้ น เมนสู มนุ ไพรสารพนั ผกั ขา่ ตะไคร้ พรกิ แดง ใบ มะกรูด ต้มรวมกบั ผักสดนานาชนดิ ปรุงรสด้วยน�้า แกงออ่ มรสรอ้ นแรงดว้ ยพรกิ สด ออ่ มอสี านตา่ ง มะขามเปยี ก น้�าปลาร้า กินราดรดกบั ขา้ วร้อน ๆ จากออ่ มเหนอื ตรงเนน้ ปรงุ รสดว้ ยนา�้ ปลารา้ ใสเ่ นอื้ ไดท้ งั้ ขา้ วเหนยี วและข้าวเจา้ สตั วไ์ ดต้ ามใจชอบ ทง้ั หมู ปลาดกุ หากเปน็ ออ่ มเนอ้ื มกั ใส่เลอื ดให้น�า้ แกงอ่อมมรี สเขม้ หวาน สม้ ต�า น้า� ตก อาหารพ้ืนบ้านท่ีกลายเป็นอาหารประจ�าชาติ ไทยในปจั จบุ นั มสี ม้ ตา� หลากหลายตา� รบั ทงั้ ตา� ลาว เมนกู นิ งา่ ยขวญั ใจคนรกั อาหารอสี าน ปรงุ เชน่ ตา� ไทย ต�าถั่ว ตา� ซัว่ ใสข่ นมจนี เดยี วกบั ลาบ หากแตห่ น่ั เนอื้ สตั วเ์ ปน็ ชนิ้ ๆ และยา่ ง ก่อน ไม่สบั ละเอยี ด ต้มยา� ต้มย�าสูตรเด็ดทางภาคอีสานมักอร่อยด้วย ความเผ็ดร้อนของเครื่องเทศ มักเป็นต้มย�าน�้าใส ใส่ปลานานาชนิด โดยมปี ลาแม่น้า� โขงเป็นพระเอก ลาบ ชิ้นหมูหรือเน้ือวัวสับ หรืออาจใช้ปลา ลาบ อีสานขนานแท้จะหอมข้าวคั่วท่ีพ่อค้าแม่ค้ามักท�า กันเอง มีทง้ั ลาบสุกและลาบดบิ ให้ลม้ิ ลองไดท้ ่วั ไป แกงหนอ่ ไม้ แกงหน่อไม้ต�ารับอีสานต้องคู่กันกับใบย่านาง ด้วยหน่อไม้มีฤทธิ์ร้อน ต้องปรุงคู่กับพืชฤทธิ์เย็น อยา่ งใบยา่ นาง ใสผ่ กั พนื้ บา้ นเพมิ่ เตมิ อยา่ งฟกั ทอง 106 “ทอ่ งเท่ียว วถิ ชี นเผา่ งานศลิ ป์ ถ่ินสนุก”

มหัศจรรย์สินคา้ @ถน่ิ สนกุ Wonderful Products สินคา้ OTOP ผ้าย้อมคราม ผ้าทอมัดหมี่ ผา้ ทอดว้ ยเสน้ ฝา้ ยและยอ้ มมอื โดยสธี รรมชาติ จากต้นคราม ให้โทนสเี ยน็ อยา่ งน้า� เงนิ ฟา้ เทา มี ผ้าทอข้ึนช่ือของคนอีสาน เป็นการทอใน การพัฒนาสู่การเขียนบาติก มัดย้อม และมัดหมี่ ลกั ษณะการมดั เสน้ ไหมหรอื ฝา้ ยเพอื่ สรา้ งลวดลาย จังหวัดสกลนครถือเป็นพ้ืนที่ท่ีมีการท�าผ้ามัดหมี่ ก่อนการย้อมสีท้ังผืน คาดว่าได้รับอิทธิพลจาก คุณภาพดีแพรห่ ลายใหเ้ ลือกซ้อื หา อนิ เดยี ในสมยั ค้าขายทางทะเลในยุคโบราณ ผ้าทอพ้นื เมอื ง ผ้าย้อมสมุนไพรและไมม้ งคล เปน็ ผ้าทอมือทที่ อดว้ ยก่ีหรอื หกู พืน้ บ้าน ตาม ผ้าทอมือย้อมสีธรรมชาติจากไม้มงคลและไม้ กรรมวธิ ีทส่ี บื ทอดกันมาแต่โบราณ มกั ทอดว้ ยฝ้าย สมนุ ไพร เชน่ สกั หมากเค็ง ไม้ขนุน นอกจากสสี ัน หรอื ไหม มกี รรมวธิ กี ารทอตา่ ง ๆ กนั เชน่ ทอเรยี บ ๆ อันสวยงามแล้ว ยังมีความเช่ือเรื่องการใช้ช่ือของ ไม่มีลาย เรียกว่าผ้าพ้ืน ทอเป็นลวดลายเรียกว่า ไม้อันเป็นมงคลมาย้อมสี รวมถึงสรรพคุณทาง ผ้ายก ทอเป็นลวดลายด้วยการจก เรียกว่าผ้าจก สมนุ ไพรทีส่ กดั ไดใ้ นพืชท่ีนา� มาย้อม ผา้ ทอเปน็ ลวดลายโดยการขิด เรียกผา้ ขิด ทอเปน็ ลวยลายด้วยการมัดยอ้ ม เรยี กว่าผ้ามัดหม่ี ผา้ ไหม ผ้าทอที่มีเอกลักษณ์แตกต่างจากผ้าชนิด อ่ืน ตรงมีความมันเล่ือม เป็นเงางาม ด้วยการใช้ เสน้ ไหมจากตวั ไหมธรรมชาตนิ า� มาตม้ ยอ้ มสี มกี าร ทอละเอียดลออและได้รับการส่งเสริมด้านเทคนิค และลวดลายมายาวนาน “ท่องเทยี่ ว วถิ ชี นเผ่า งานศลิ ป์ ถน่ิ สนกุ ” 107

ผลติ ภณั ฑง์ านฝีมือ เครื่องดนตรีบ้านทา่ เรอื อา� เภอนาหวา้ จงั หวดั นครพนม เปน็ แหลง่ ผลติ และจ�าหน่ายเคร่ืองดนตรีพื้นบ้านอีสาน เช่น พิณ แคน โหวด กลองยาว โปงลาง เป็นตลาดใหญ่ทีส่ ุด ของประเทศ ผลติ ภณั ฑเ์ กษตร งานจกั สาน ขา้ วฮางหอมทอง กระตบิ๊ ขา้ ว ข้าวเหนียวกล้องที่มีลักษณะเด่นเป็นสีเหลือง งานจักสานพ้ืนบ้านท่ีมีการผลิตแพร่หลายใน ทอง ไมฟ่ อกขาว ปนดว้ ยจมกู ขา้ ว เปน็ ขา้ วพนื้ เมอื ง ครัวเรือนของคนอีสาน กระต๊ิบข้าวชั้นดีต้องสาน โดดเด่นของคนผู้ไทยในพ้ืนที่สกลนครแถบอ�าเภอ ด้วยตอกไผ่เฮยี ะ เหนยี วแนน่ ทนทาน วารชิ ภูมิ พงั โคน และอากาศอา� นวย ตะกร้า ไวนห์ มากเม่า งานจกั สานทม่ี หี ลากหลายขนาดทง้ั ใบใหญ่ ใบเลก็ ไวนร์ สชาตดิ ที ห่ี มกั และบม่ จากหมากเมา่ ผลไม้ มีครุ ที่เคลือบแชลแล็กเงางาม ใช้ตักน�้า เป็นงาน ลูกเลก็ สเี ขม้ ทีม่ ีมากในแถบทิวเขาภูพาน จงั หวัด จักสานโบราณ สกลนคร เชอ่ื กนั วา่ หมากเมา่ มสี รรพคณุ ทางยา ลด สารก่อมะเรง็ มีแรธ่ าตุและวติ ามินสูง ผลิตภณั ฑจ์ ากกก กาแฟขี้ชะมด งานจักสานจากพืชในท่ีลุ่มน้�า ทั้งเส่ือ หมวก กระเป๋า ทร่ี องจาน กลอ่ งทิชชู มที ง้ั สธี รรมชาตแิ ละ กาแฟโรบัสตาปลูกในฟาร์มและเลี้ยงชะมดใน ยอ้ มสสี วยงาม ไดร้ บั การพฒั นาใหม้ คี วามคงทนตอ่ เขตอา� เภอโพนสวรรค์ จังหวัดนครพนม เชื่อกนั วา่ การใชง้ านยาวนาน เปน็ สนิ คา้ ขนึ้ ชอ่ื อยา่ งหนง่ึ ของ ชะมดที่กินผลไม้สุกหลายชนิดเป็นอาหาร เม่ือกิน ภาคอีสาน ผลกาแฟเข้าไปท�าให้การหมักบ่มในกระเพาะ ส่ง ใหเ้ มลด็ กาแฟที่ได้กลบั มามรี สชาติพเิ ศษ อาหารแปรรูป แตงโมไร้เมลด็ ข้าวเม่า แตงโมพนั ธดุ์ ี รสหวาน กรอบรว่ น ไรเ้ มลด็ ปลกู ไดม้ าจากรวงขา้ วสเี ขยี วและสนี า้� ตาลหลงั การตี มากในเขตพนื้ ทอ่ี า� เภอศรสี งคราม จงั หวดั นครพนม ขา้ ว น�ามาปรุงเปน็ ขนมไดห้ ลากหลายรปู แบบ เมลอน สม้ ปลาโด ผลไม้อร่อยสายพันธ์ุจากญ่ีปุ่น เนื้อหวาน มี แหนมปลาชะโดที่มีรสเปรี้ยวอมหวาน หอม กลน่ิ หอมเปน็ เอกลกั ษณ์ มกี ารทา� ฟารม์ เมลอนมาก อรอ่ ย ทา� อาหารไดห้ ลากหลาย สม้ ปลาโดแห่งลมุ่ ในพื้นท่ีอ�าเภอศรีสงคราม จังหวดั นครพนม นา้� สงครามเปน็ สนิ คา้ ขนึ้ ชอื่ ใชป้ ลาสด ๆ จากแมน่ า�้ สงคราม มีขายมากทตี่ �าบลไชยบุรี อ�าเภอท่าอุเทน จังหวัดนครพนม 108 “ท่องเท่ยี ว วิถีชนเผา่ งานศลิ ป์ ถน่ิ สนกุ ”

“ทอ่ งเทีย่ ว วิถชี นเผ่า งานศลิ ป์ ถิ่นสนกุ ” 109

110 “ท่องเที่ยว วถิ ชี นเผา่ งานศลิ ป์ ถ่นิ สนกุ ”

มหศั จรรย์สนุกรู้วิถศี ิลป@์ ถิ่นสนกุ Wonderful Land of Art เรียงานนทร�าู้งบาายนศรใีสบู่ขวตัญอเปง็นงานประณีตศิลป์ท่ี มีให้ศึกษาเรียนรู้ท้ังเชิงงานช่างและเร่ืองราวทาง วฒั นธรรม โดยเฉพาะหมบู่ า้ นของชาวผไู้ ทยในพนื้ ท่ี จงั หวดั SANUK เรยี นรงู้ านผ้าไหม ผ้าทอ ผา้ ยอ้ มคราม สมั ผสั ทกุ ขนั้ ตอนของการทา� ผา้ พนื้ เมอื ง ทง้ั การ ปน้ั ดา้ ย ทอผา้ ดว้ ยกพี่ นื้ เมอื ง มดั ยอ้ มผา้ คราม โดย มพี ้ืนทจี่ ังหวัดสกลนครเป็นพ้ืนทเ่ี รยี นรู้หลกั เรียนรู้งานหัตถศลิ ป์ ทา� เครื่องดนตรี ชมและลองท�าเครอ่ื งดนตรพี ้นื บา้ นอสี าน เชน่ พณิ แคน ไหดดี โปงลาง ในหลาย ๆ ขนั้ ตอนทบ่ี า้ น ทา่ เรือ อา� เภอนาหวา้ จังหวดั นครพนม “ท่องเท่ยี ว วถิ ชี นเผ่า งานศิลป์ ถิ่นสนุก” 111

แหล่งขอ้ มูลวฒั นธรรม 3 จงั หวัด แหลง่ เรยี นรูป้ ระวัตศิ าสตร์ ทางด้านรูปแบบการก่อสร้างจากฝร่ังเศสช่วงสมัย พิพิธภณั ฑภ์ ูพาน จังหวัดสกลนคร สงครามอินโดจีน ประตูโค้งคร่ึงวงกลม หน้าต่าง โคง้ เหนอื ประตูหนา้ ตา่ งเป็นลายปนู ป้นั หรอื ภาพ จัดแสดงเร่อื งราวต่าง ๆ ของเมืองสกลนคร แกะสลกั แหลง่ ทอ่ งเทย่ี วทางประวตั ศิ าสตรท์ สี่ า� คญั หลากหลายมติ ิ ทง้ั เรอ่ื งกลมุ่ ชาตพิ นั ธอ์ุ นั หลากหลาย ของชาวนครพนม และจดั แสดงนทิ รรศการภาพเลา่ นทิ รรศการเฉลมิ พระเกยี รตสิ มเดจ็ พระนางเจา้ สริ กิ ติ ์ิ เรื่องนครพนมในอดีต พระบรมราชนิ นี าถในรชั กาลท่ี9งานแสดงเรอ่ื งดนิ แดน ส่ธี รรม หอเฉลมิ พระเกยี รตพิ ระราชวงศจ์ ักรี จงั หวัดนครพนม พิพธิ ภัณฑศ์ นู ยข์ ้อมลู ประวัตศิ าสตร์ หมบู่ า้ นมิตรภาพไทย-เวียดนาม จัดแสดงนิทรรศการเกี่ยวกับความเป็นมาของ จังหวดั นครพนม พระราชวงศ์จักรี นทิ รรศการพระราชกรณยี กจิ ของ พระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช ตง้ั อยทู่ บ่ี า้ นนาจอก อา� เภอเมอื งฯ จงั หวดั นครพนม บรมนาถบพิตร ครั้งเสด็จพระราชด�าเนินจังหวัด หมบู่ า้ นของคนไทยเชอ้ื สายเวยี ดนามอนั เคยเปน็ ทพ่ี า� นกั นครพนม พร้อมนิทรรศการเรื่องราวและประวัติ ลภ้ี ยั ของโฮจมิ นิ ห์ หรอื ลงุ โฮ ผรู้ วบรวมเวยี ดนามใหเ้ ปน็ ความเปน็ มาของแตล่ ะชนเผา่ พน้ื เมอื งในนครพนม แผน่ ดนิ เดยี ว กเู้ อกราชจากสหรฐั อเมรกิ าและฝรง่ั เศส ภายในจดั แสดงขา้ วของเครอ่ื งใชแ้ ละจา� ลองบรรยากาศ พิพธิ ภัณฑห์ อแกว้ มุกดาหาร ครง้ั ลงุ โฮเคยพา� นกั อาศยั จุดชมวิวแม่น้�าโขงและตัวเมืองมุกดาหารจาก พิพธิ ภัณฑ์จวนผวู้ ่าราชการจงั หวดั นครพนม มมุ สงู ภายในอาคารหอคอยจดั แสดงเรอื่ งราวเกยี่ ว กับประวัตศิ าสตรเ์ มอื งมกุ ดาหารในหลาย ๆ ด้าน สถาปัตยกรรมดีเด่นในจังหวัดนครพนม ทัง้ โบราณคดีและวฒั นธรรม ลกั ษณะสถาปตั ยกรรมแบบตะวนั ตก ไดร้ บั อทิ ธพิ ล 112 “ท่องเท่ียว วิถชี นเผา่ งานศิลป์ ถนิ่ สนกุ ”

เท่ียวสดุ ฟนิ @ถน่ิ สนุก Wonderful of Life สนุกชิม@รา้ นกาแฟ สนุกชลิ @ริมโขง ปน่ั จักรยานเลาะริมโขง เที่ยวชิกและชิลไปในร้านกาแฟสวย เท่ และ เตม็ ไปดว้ ยบรรยากาศร่ืนรมย์ ณ รมิ โขง เชน่ รา้ น ปั่นจักรยานบนไบก์เลนสวยงามต้ังแต่สะพาน Goodmook และร้านสะหวันส�าราญ ท่ีมุกดาหาร มิตรภาพไทย-ลาว แห่งที่ 3 (นครพนม-ค�าม่วน) รา้ นกาแฟในเดอะ พีโฮมส์เทล นครพนม หรอื รา้ น เลาะริมโขง ผ่านชุมชนโบราณ เลาะเข้าสู่สะพาน กาแฟนา่ นง่ั หลายแหง่ ทม่ี บี รรยากาศของตกึ เกา่ และ นาคราช ทางจักรยานในอุโมงค์โครงหลังคาเหล็ก ภาพแม่นา�้ โขงใหม้ องเพลนิ ๆ เขา้ สถู่ นนสนุ ทรวจิ ติ รทงี่ ดงามดว้ ยอาคารโคโลเนยี ล เกา่ แก่ ไปสิ้นสุดทห่ี นา้ เมืองนครพนม ชอ้ ป@ถนนคนเดิน สัมผสั บรรยากาศสดุ ชิก เดนิ เทย่ี วซอ้ื ชม ชมิ สนิ คา้ และอาหารหลากหลาย ณ หอนาฬิกาเวยี ดนาม สไตล์ ทง้ั ดง้ั เดมิ และปรบั เปลย่ี นสคู่ นยคุ ใหม่ ทา่ มกลาง อนุสรณ์ บรรยากาศประดบั แสงไฟยามคา�่ คนื ทง้ั ถนนคนเดนิ นครพนม ถนนผา้ คราม จงั หวดั สกลนคร ตลาดบา้ น หน่ึงในสถานท่ีส�าคัญของประวัติศาสตร์เมือง ใต้ ไนตบ์ อ็ กซ์ และตลาดถนนราตรี แหลง่ รวมของกนิ นครพนมทส่ี รา้ งไวค้ รง้ั ชาวเวยี ดนามอพยพโยกยา้ ย อรอ่ ย จงั หวดั มกุ ดาหาร กลับแผ่นดินเกิดหลังได้รับเอกราช รอบด้านหอ นาฬิกาสีเหลืองอ่อนรายล้อมด้วยย่านเก่าของ นครพนม ที่ต่างปรับปรุงเป็นร้านกาแฟ ร้านขาย ของหลายไอเดีย รวมไปถงึ ท่ีพกั สวยเก๋หลายแหง่ “ท่องเท่ียว วถิ ีชนเผ่า งานศลิ ป์ ถิ่นสนุก” 113

การเดินทาง สกลนคร รถโดยสารประจ�าทาง บริษัทขนส่ง จ�ากัด และบริษัทเอกชน มีรถ รถยนตส์ ่วนตัว จากกรุงเทพฯ ไปตามทางหลวงหมายเลข 1 ประจ�าทางไปยังจังหวัดสกลนครทุกวัน ออกจาก สถานขี นสง่ หมอชติ 2 สอบถามเพม่ิ เตมิ โทร. 1490 จนถึงจังหวัดสระบุรี แล้วเลี้ยวขวาเข้าทางหลวง เวบ็ ไซต์ www.transport.co.th หมายเลข 2 (ถนนมิตรภาพ) ผ่านจังหวัด เคร่อื งบนิ นครราชสีมา เล้ียวเข้าอ�าเภอบ้านไผ่ จังหวัด ขอนแกน่ ไปตามทางหลวงหมายเลข 2 จนถงึ บา้ น สายการบินแอร์เอเชียและสายการบินนกแอร์ ทา่ พระ เล้ยี วขวาเข้าทางหลวงหมายเลข 23 ผ่าน มเี ทีย่ วบนิ ตรงจากกรงุ เทพฯ สูส่ กลนคร สอบถาม จงั หวดั มหาสารคาม แลว้ ใชท้ างหลวงหมายเลข 213 เพม่ิ เตมิ ทส่ี ายการบนิ แอรเ์ อเชยี โทร. 0 2515 9999 ผา่ นจงั หวดั กาฬสินธ์ุ เข้าส่จู งั หวัดสกลนคร เวบ็ ไซต์ www.airasia.com สายการบนิ นกแอร์ โทร. 1318 เว็บไซต์ www.nokair.com 114 “ท่องเที่ยว วถิ ชี นเผ่า งานศิลป์ ถน่ิ สนกุ ”

นครพนม รถโดยสารประจ�าทาง บริษัทขนส่ง จ�ากัด และบริษัทเอกชน มีรถ รถยนตส์ ่วนตวั จากกรุงเทพฯ ไปตามทางหลวงหมายเลข 1 ประจ�าทางไปยังจังหวัดสกลนครทุกวัน ออกจาก สถานขี นสง่ หมอชติ 2 สอบถามเพมิ่ เตมิ โทร. 1490 จนถึงจังหวัดสระบุรี แล้วเลี้ยวขวาเข้าทางหลวง เว็บไซต์ www.transport.co.th หมายเลข 2 (ถนนมิตรภาพ) ผ่านจังหวัด เครอื่ งบิน นครราชสีมา เลี้ยวเข้าอ�าเภอบ้านไผ่ จังหวัด ขอนแก่น ไปตามทางหลวงหมายเลข 2 จนถึงบ้าน สายการบินแอร์เอเชียและสายการบินนกแอร์ ท่าพระ เลีย้ วขวาเขา้ ทางหลวงหมายเลข 23 ผ่าน มีเทย่ี วบนิ ตรงจากกรุงเทพฯ ส่นู ครพนม สอบถาม จงั หวดั มหาสารคาม แลว้ ใชท้ างหลวงหมายเลข 213 เพม่ิ เตมิ ทสี่ ายการบนิ แอรเ์ อเชยี โทร. 0 2515 9999 ผา่ นจงั หวดั กาฬสนิ ธ์ุ เขา้ สจู่ งั หวดั สกลนคร จากนน้ั เวบ็ ไซต์ www.airasia.com สายการบนิ นกแอร์ โทร. ใช้ทางหลวงหมายเลข 22 ต่อไปจนถึงจังหวัด 1318 เว็บไซต์ www.nokair.com นครพนม “ท่องเท่ียว วิถีชนเผา่ งานศลิ ป์ ถนิ่ สนกุ ” 115

มุกดาหาร รถโดยสารประจา� ทาง บริษัทขนส่ง จ�ากัด และบริษัทเอกชน มีรถ รถยนต์ส่วนตัว จากกรุงเทพฯ ไปตามทางหลวงหมายเลข 1 ประจ�าทางไปยังจังหวัดมุกดาหารทุกวัน ออกจาก สถานขี นสง่ หมอชติ 2 สอบถามเพม่ิ เตมิ โทร. 1490 จนถึงจังหวัดสระบุรี แล้วเล้ียวขวาเข้าทางหลวง เวบ็ ไซต์ www.transport.co.th หมายเลข 2 (ถนนมิตรภาพ) จนถึงจังหวัด เคร่อื งบิน นครราชสมี า แลว้ เลีย้ วขวาเขา้ ทางหลวงหมายเลข 207 ที่บ้านวัด ใช้เส้นทางน้ีจนถึงอ�าเภอประทาย ปัจจุบันยังไม่มีเที่ยวบินตรงสู่มุกดาหาร แต่ จากน้ันใช้ทางหลวงหมายเลข 202 ผ่านอ�าเภอ สายการบินแอร์เอเชียและสายการบินนกแอร์ พุทไธสง อ�าเภอพยัคฆภูมพิ สิ ยั อา� เภอเกษตรวิสยั มีเที่ยวบินจากกรุงเทพฯ สู่นครพนม และจัดรถ อ�าเภอสุวรรณภูมิ จนถึงจังหวัดยโสธร แล้วแยก โดยสารเดินทางสู่มุกดาหาร สอบถามเพ่ิมเติมท่ี เข้าทางหลวงหมายเลข 2069 ผา่ นอ�าเภอทรายมูล สายการบินแอรเ์ อเชีย โทร. 0 2515 9999 เว็บไซต์ อ�าเภอกุดชุม แยกซ้ายเขา้ ทางหลวงหมายเลข 212 www.airasia.com สายการบนิ นกแอร์ โทร. 1318 ทอี่ า� เภอเลิงนกทา ผ่านอา� เภอนคิ มค�าสรอ้ ย เขา้ สู่ เว็บไซต์ www.nokair.com จงั หวัดมุกดาหาร 116 “ทอ่ งเที่ยว วถิ ีชนเผ่า งานศลิ ป์ ถน่ิ สนกุ ”

ตดิ ตอ่ สอบถามเพิ่มเติม สา� นกั งานการทอ่ งเทย่ี วและกีฬาจังหวัดนครพนม สนามกฬี ากลางจงั หวดั นครพนม ถนนหลังศาลากลาง ตา� บลในเมอื ง อ�าเภอเมืองนครพนม จงั หวัดนครพนม 48000 โทรศัพท์ 0 4251 6337 e-mail : [email protected] Facebook : สา� นักงานการท่องเที่ยวและกฬี าจังหวัดนครพนม “ท่องเท่ยี ว วิถีชนเผา่ งานศิลป์ ถนิ่ สนกุ ” 117

118 “ท่องเที่ยว วถิ ชี นเผา่ งานศลิ ป์ ถ่นิ สนกุ ”





“SANUK” refers to a group of provinces located in the upper north-eastern part of Thailand, officially known as the “Upper North-Eastern Provincial Cluster 2”, consisting of Sakon Nakhon, NakhonPhanomandMukdahan province.Peopleofthethreeprovinces share similarculturalheritage andlocalwisdom yetpossessown unique livelihoods. They are the amazingly diverse ethnic groups settling on the bank of Mekong River, the descendants of Laos PDR and Vietnam ancestors. SANUK owns unique livelihoods and craft wisdoms especially textiles, basketry, crafts from banana leaf, music, and traditional culinary arts which have led to the emergence of ‘Creative Tourism’ in the region in which visitors can learn and obtain knowledge of community from direct experiences. In responding to the government’s policy in promoting Thailand as an ‘All-year-round’ tourism destination, Ministry of Tourism & Sports, is a key government body that drives ‘SANUK’ campaign. The group is known as Cities of 3 ‘Tham’ referring to Thammachart (Ecology), Dhamma (Buddhism Truth) and Wattanatham (Culture). The root of the word Tham or Dham comes from Sanskrit language meaning ‘Existence’. SANUK provinces offer cutting-edge tourism experiences and demonstrate full potentials to harness ‘Sustainable Tourism’ through public participation and high-quality hospitality which will, in return, sustain number of in-bound tourist to SANUK cities. Tourism business not only generates incomes but it also fosters awareness of cultural conservation within communities and this practice will be sustainably passed through generations. In addition, SANUK cities have geographical advantage as they are connected to Laos PDR and Vietnam, the main tourism ports to ASEAN region can be one of the reasons that draws great tourists to the region. SANUK Team December 2017

02 SANUK Tribal Tourism Thailand



04 SANUK Tribal Tourism Thailand

“Sakon Nakhon, Nakhon Phanom, The craft of Isan demonstrates and Mukdahan” are the three provinces people’s sense of creativity to fit in of SANUK group that have all aspects different contexts and socials needs. for tourism offering both cultural and It also reflects the region’s cultural natural attractions. Visitors can complete richness and local identity which can their visit to all three provinces in a loop seamlessly integrate with tourism and lead to a significant change of Isan society. or either focusing on specific areas in particular districts. The “Sa On Kak Hak Mueang Sanuk” or “The Fond of SANUK Cities”, The “SANUK” provinces are made a slogan that is developed from the of diverse ethnic groups who migrated uniqueness of tourism, ethnical and to Thailand from different parts of artistic components of the three Laos PDR, Vietnam and southern China. provinces in SANUK group showcasing What they also brought with them in their traditional culture, livelihood, are cultural heritages and national and religious beliefs that visitors identity resembling in local language, craftsmanship, traditions and livelihood. can experience. The understanding of These attract visitors to experience different cultures of visitors will lead to the charm of diversity with their own a good sense towards sustainable eyes. tourism.

06 SANUK Tribal Tourism Thailand

CONTENT 6 Routes to Experience Tai Yo 62 SANUK Provinces 10 Tai Sak Tai Kuan 66 Nakhon Phanom – Sakon Nakhon Tai Yoi 70 Thai of Chinese Descent 74 (2 days, 1 night) 12 Thai of Vietnamese Descent 78 82 Nakhon Phanom - Mukdahan - Sakon Nakhon (3 days, 2 nights) 14 Sakon Nakhon - Mukdahan - Arts in SANUK 86 88 Nakhon Phanom (3 days, 2 nights) 18 Fabric of SANUK 92 Banana leafs, craft of SANUK 94 Sakon Nakhon - Mukdahan - Basketry, craft of SANUK 96 The Arts of Isan Music 98 Nakhon Phanom (4 days, 3 nights) 22 SANUK Cuisine Nakhon Phanom - Savannakhet, Laos PDR - Mukdahan - Sakon Nakhon (4 days, 3 nights) 26 Sakon Nakhon - Nakhon Phanom - Khammouane, Laos PDR, Nakon Phanom (4 days, 3 nights) 30 The Diverse Ethnic SANUK 100 Group of SANUK is Wonderfull Tai Isan 36 Wonderful Taste 104 Tai So 40 Tai Kha 44 Wonderful Products 107 Tai Khalerng 48 Phu Tai 52 Wonderful Land of Art 111 56 Wonderful of Life 113 TRANSPORTATION 114

08 SANUK Tribal Tourism Thailand



010 SANUK Tribal Tourism Thailand

RSoAuNteUs KtoPErxopveirniecnecse

Nakhon Phanom – Sakon Nakhon (2 days, 1 night) DAY 1, NAKHON PHANOM Morning -Arrive at Nakhon Phanom Airport -Visit Tha Uthen Chedi, Tha Uthen District -Visit Ban Klang Pottery Village -Lunch at Tai Yo Community (traditional food) Afternoon -Visit Tai Yo Community, Ban Phon, Tha Uthen District -Enjoy recreation activity at Sakon Nakhon Tai Yo Community -Take your “best” shot of Tai So Community the 3rd Thai-Lao Friendship Bridge, tourist viewpoint Evening -Pay respect to Phaya Si Satta 22 Nagara (Sacred Naga), Tha Rae Village enjoy boat trip (Catholic Community) -Dinner at local restaurant -Arrive at hotel 22 Sakon Nakhon Airport 012 SANUK Tribal Tourism Thailand

Tha Uthen Chedi Ban Klang Pottery Village Mekong River Laos PDR Nakhon Phanom Tai Yo Community, 212 Ban Phon 2028 The 3rd Thai-Lao Friendship Bridge Huay Hin Chanan Yai Nakhon Phanom Airport 240 Reservoir Phaya Si Satta Nagara 22 (Sacred Naga) Thai Vietnam Friendship Village Cruise on Mekong River View 22 Mekong River DAY 2, SAKON NAKHON Kao Piak Sen or BITS OF KNOWLEDGE Morning -Alms giving ceremony Vietnamese Noodle Soup Food Culture of Vietnam (Tak Bat Kao Niew) by Mekong River Visitors to some of the Isan -Bicycle road trip, enjoy local food influenced by Vietnamese culture in provinces in Thailand such as Nakhon Phanom downtown such as Loei, Nong Khai, Udon Thani, Kao Piak Sen (Vietnamese noodle Khon Kaen or Nakhon Phanom soup), Kai Krata (pan-fried egg), Pa-Te (stuffed sandwich), etc. might be familiar with the -Visit Huay Hin Chanan Yai Reservoir Vietnamese-style rice noodle soup the conservation tourism landmark, known as “Kao Piak Sen” that enjoy rafting activity can be found in almost every -Lunch corner. The soup is popular for breakfast and is great choice Afternoon -Visit Tai So Community in Kusuman District to warm you up during the cool -Visit 100-year-old ancient mansion season here. in Tha Rae District, photo session Evening -Depart for Sakon Nakhon Airport SANUK Tribal Tourism Thailand 013

Nakhon Phanom - Mukdahan - Sakon Nakhon (3 days, 2 nights) DAY 1, NAKHON PHANOM DAY 2, MUKDAHAN Morning -Arrive at Morning -Alms giving ceremony Nakhon Phanom Airport (Tak Bat Kao Niew) by -Visit Ho Chi Minh Memorial Mekong River and Thai-Vietnamese -Visit tourist attractions Friendship Village by Mekong River - -Lunch at local restaurant Wat Phra That Phanom and Wat Hua Vieng Rungsi Afternoon -Visit to agricultural in That Phanom District tourism landmark in -Lunch at “Kaeng Ka Bao” That Phanom District local restaurant -Learn Tai Kha folk and culture at Tai Kha Community, Afternoon -Visit the biggest christ Ban Sok Meaw of That church in Southeast Asia Phanom District at Wat Song Kon -Enjoy recreation activity at -Visit “Nuhak Phumsavan” Tai Kha Community museum -Dinner -Pay respect to the sacred “Naga Shrine” located Evening -Pay respect to Phra That by Mekong River Phanom Chedi in That Phanom District Evening -Dinner at local restaurant, -Arrive at hotel -Strolling and shopping at Ratri and Night Box markets -Arrive at hotel 014 SANUK Tribal Tourism Thailand

DAY 3, SAKON NAKHON “Tak bat” BITS OF KNOWLEDGE Morning -Visit to Phu Manorom The word “Tak bat” literally and Phu Pha Thoep, refers to the manner of photo session -Visit to Tai Khalerng scooping food from container and Community, Ban Don Tan, or Phu Tai Community, Ban Phu, put in the monk’s bowl or Phu Tai Community, during the alms giving ceremony. Ban Kae, or Tai Isan This tradition, however, has been Community, Ban Phueng Daet in Mukdahan changed slightly due the hassle -Enjoy recreation activity of people’s modern lifestyle. within the community Food are instead packed in and lunch at local restaurant package and people usually put Afternoon -En-route to Sakon Nakhon province, each of the package to the monk’s stop by “Farm Hug” sheep farm, bowl. That’s how it’s also called photo session “Sai Bat”, “Sai” literally means to -Visit Phra That Cheong Chum put things. Another example of Chedi, Mueang language revolution. Sakon Nakhon District -Arrive to Sakon Nakhon Airport SANUK Tribal Tourism Thailand 015

016 SANUK Tribal Tourism Thailand

212 Nakhon Phanom Airport Phaya Si Satta Nagara (Sacred Naga) Sakon Nakhon Thai Vietnam Ho Chi Minh Friendship Village Memorial 22 22 Sakon Nakhon Airport 212 2347 Nakhon Phanom Phra That Cheong Chum Chedi Mekong River Farm Hug Phra That Ruka Nakhon 223 Agricultural Tourism Landmark, 212 Laos That Phanom District PDR 223 Phra That Phanom Chedi Wat Hua Vieng Rungsi 3015 212 Tai Kha Community, Kaeng Ka Bao Ban Sok Meaw Wat Song Kon Nuhak Phu Tai Community, 212 Phumsavan 2102 Ban Kae museum Mukdahan 2292 3015 12 Tai Isan Community 2nd Thai–Lao Friendship Bridge Naga Shrine 2370 12 Phu Tai Community, Ban Phu Night Box Market Phu Manorom 2034 Phu Pha Thoep SANUK Tribal Tourism Thailand 017

Sakon Nakhon-Mukdahan-Nakhon Phanom (3 days, 2 night) DAY 1, SAKON NAKHON DAY 2, MUKDAHAN Morning -Arrive at Sakon Nakhon Airport Morning -Visit Phu Tai Community, -Visit Phra That Choeng Chum Ban Non Hom, in Chedi, Mueang Sakon Nakhon Mueang Sakon Nakhon District -Enjoy recreation activities at -Visit Phu Phan Museum of Phu Tai Community Sakon Nakhon Province -Lunch at “Farm Hug” local -Lunch at local restaurant restaurant Afternoon -Visit Tai Yo Community, Ban Afternoon -Visit Phra That Si Khun Chedi, Phon, Phon Na Kaeo District Na Kae District, Nakhon Phanom -Visit Tai So Folk Museum, the -Visit Tai Khalerng Community, sacred place for Tai So people Ban Nong Sung, Na Kae District -Visit the 100-year-old log wood -Strolling by Mekong River and mansion in Tha Rae District visit the biggest christ church in Southeast Asia at Wat Song Kon Evening -Visit Indigo weekend street -Visit sacred “Naga Shrine” (the street showcasing traditional located by Mekong River handmade fabric) -Dinner at local restaurant Evening -Dinner at local restaurant -Arrive at hotel -Strolling and shopping at Ratri and Night Box market -Arrive at hotel 018 SANUK Tribal Tourism Thailand

DAY 3, NAKHON PHANOM The Worship of Phra That BITS OF KNOWLEDGE Morning -Visit Phu Manorom Mountain, of the Birthdates. photo session Thais believe that paying respect to -Visit Hor Keaw Mukdahan Buddha images is to bring prosperity for (Observation tower) experiencing oneself and family, therefore, worshiping the bird’s-eye view of Mukdahan of birthday Phra That is widely practiced. -Visit ethnic communities such Following is the list of ‘Birthday Pra That’ as Phu Tai-Ban Phu, in Nakhon Phanom Province: or Phu Tai-Ban Kae, or Tai Isan-Ban Phueng Daet Phra That Phanom resembles Sunday -Enjoy recreation activities in Phra That Renu resembles Monday communities, lunch at local Phra That Si Kun resembles Tuesday restaurant Phra That Mahachai resembles Wednesday (day time) Afternoon -Visit Phra That Phanom Chedi, Phra That Ruka Nakhon resembles That Phanom District, Nakhon Wednesday (night time) Phanom Province Phra That Prasit resembles Thursday -Pay respect to Phaya Si Satta Phra That Uthen resembles Friday Nagara (Sacred Naga) Phra That Nakhon resembles Saturday -Enjoy boat trip -Arrive at Nakhon Phanom Airport SANUK Tribal Tourism Thailand 019

Sakon Nakhon Tai So Museum Nakhon Phanom Airport 22 22 Tha Rae Village (Catholic Community) 212 22 22 Nakhon Phanom Mekong River 2013 Sakon Nakhon Airport Phu Phan Museum Phra Kram Walking Tai Yo Community, That Street Phon Na Kaeo Cheong 212 Chum Chedi Farm Hug Phu Tai Community, 223 Ban Non Hom Laos PDR Tai Khalerng Community, Phra That Phanom Ban Don Tan 223 Phra That Si Kun resembles Tuesday 3015 212 212 Mukdahan Kaeng Ka Bao Mekong River 020 SANUK Tribal Tourism Thailand Wat Song Kon 212 2nd Thai–Lao Friendship Bridge Naga Shrine Night Box Market Hor Kaew Mukdahan Phu Manorom

SANUK Tribal Tourism Thailand 021

Sakon Nakhon - Mukdahan - Nakhon Phanom (4 days, 3 nights) DAY 1, SAKON NAKHON DAY 2, MUKDAHAN Morning -Arrive at Sakon Nakhon Morning -Visit Phra That Cheong Airport Chum, Mueang Sakon -Travel to Nakhon District, Aphai Damrongtham Buddhist Sakon Nakhon Temple known as -Visit Phu Phan Museum of Wat Tham Puang and Sakon Nakhon Province visit Master Wan Uttamo -Lunch at local restaurant Museum in Song Dao District -Lunch at local restaurant Afternoon -Visit Phu Tai Community in Ban Non Hom Afternoon -Visit Ban Kud Nakham Craft -Visit “Nuhak Phumsavan” Village, the Royal Patronage Museum Project by Queen Sirikit, -Visit to the sacred established with aim to “Naga Shrine” located by develop craft skills of Mekong River local people -Visit Tai Yoi Community Evening -Dinner at local restaurant at Akat Amnuai Municipal -Strolling and shopping at District Ratri and Night Box markets -Enjoy recreation activities and dinner at local restaurant Evening -Arrive at hotel 022 SANUK Tribal Tourism Thailand

DAY 3, NAKHON PHANOM DAY 4, NAKHON PHANOM Morning -Alms giving ceremony Morning -Bicycle road trip along (Tak Bat) Mekong River and taking -Rickshaw or “Skylab” riding “best” photo shot in Mukdahan downtown and -Visit to Melon Farm, enjoy local food at Ha Yak new agricultural tourism Vietnam, Vietnamese landmark in That Phanom District community -Pay respect to Phra That -En-route to Nakhon Phanom Maruka Nakhon Chedi, and visit Phra That Phanom That Phanom District Chedi in That Phanom District -Pay respect to Phra That Afternoon -Visit Tai Kuan Community at Renu Chedi in Renu Nakhon Ban Na Thon and enjoy District and visit Phu Tai recreation activities, Community at Renu Nakhon -Lunch Municipal District, and Phu Tai -Arrive at Nakhon Phanom Community in Ban Na Bua Airport -Lunch at local restaurant Afternoon -Pay respect to Phra Maha That Kosapunyo Si Phanom at Wat Kosa Mangala, Ban Phon Sawang at Pla Pak District -Visit to Phra That Mahachai Chedi, Pla Pak District Evening -Pay respect to Phaya Si Satta Nagara (Sacred Naga) and dinner at local restaurant -Arrive at hotel SANUK Tribal Tourism Thailand 023

2307 Ban Kut Na Kham Art and Crafts Promotion Center 2307 2177 Tai Yoi Community Sakon Nakhon 2342 22 22 227 Master Wan Uttamo Museum 22 Aphai Damrongtham 227 22 Buddhist Temple Sakon Nakhon Airport Phu Phan Museum Phra That Wat Tham Cheong Chum Pha Daen Chedi Farm Hug Phu Phan Development Learning Centre Phu Tai Community, Ban Non Hom 024 SANUK Tribal Tourism Thailand

212 The Phu Phan Development Learning Centre, Mekong River the Royal Initiative Project 212 The 3rd Thai-Lao The Phu Phan Development Friendship Bridge Learning Centre was founded Nakhon Phanom following His Majesty King Bhumibol’s initiative in B.E. 2525 Phaya Si(SSaactrteadNNagagaraa) (1981) to promote quality of Nakhon Phanom Airport people’s livelihood in northeastern part of the country. 22 The Centre is located at Ban WPherdanTehsadtaMy a(dhaaychtaimi ree)sembles BITS OF KNOWLEDGEMelon FarmNa Nok Kao, Tambon Huay Yang, Tai Kuan Community, Phra That Mueang Sakon Nakhon District. Ban Na Thon Mekong RiverrReuskeamNbalekshon Sakon Nakhon Province with (Wniegdhntetsidmaey) main responsibilities to conduct Ban Tan Samai SUPPORT Center agricultural studies and educate people on farming and reforestation Phra Maha That Chedi 212 as growing economic plants is Kosapunyo Si Phanom proof to increase income for people in community. Phu Tai Community, Phra That Renu Ban Na Bua resembles Monday The activities of the centre are varied covering all aspects 2031 ranging from career development, appropriate farming methods 223 Phra That Phanom Laos that fit to local circumstances PDR and activities involving Phra That Si Kun development of people’s livelihood resembles Tuesday 212 including irrigation, education, agricultural development, Kaeng Ka Bao education and forestry Wat Song Kon development, fisheries and water development, livestock Nuhak Phumsavan education and development, museum soil education and improvement, 2nd Thai–Lao Friendship Bridge household industrial development, agriculture, village role model, 212 Naga Shrine seminars and technology transfer. Mukdahan Night Box Market SANUK Tribal Tourism Thailand 025

Nakhon Phanom - Savannakhet, Laos PDR - Mukdahan - Sakon Nakhon (4 days, 3 nights) DAY 1, NAKHON PHANOM DAY 2, SAVANNAKHET Morning -Arrive at Morning -En-route to the Nakhon Phanom Airport 2nd Thai-Lao Friendship Bridge -Visit Phra That Uthen Chedi, -Pay respect to That Uthen District Phra That Ing-Hung, -Visit Wat (Buddhist temple) the Chedi that and ancient remains along was believed to be built Mekong River at the same time as (3 great temples and Phra That Phanom Chedi 4 royal temples) and the story -Lunch at local restaurant of fish of the Songkhram River at Ban Chai Buri Afternoon -Pay respect to Phra That Phone, -Lunch at local restaurant the sacred Chedi of Laos people -Visit to Savannakhet Museum Afternoon -Visit the 100-million-year old enjoying the historic sites of dinosaur traces of the early the French-colonial arts Cretaceous era -Visit the Lan Chang and Evening -Arrive at hotel Lan Na Buddhist Church at Wat Putthanimit, Ban Nong Tao -Dinner and enjoy rafting activity at Pae Nong Han Evening -Arrive at hotel 026 SANUK Tribal Tourism Thailand

DAY 3, DAY 4, SAKON NAKHON SAVANNAKHET - MUKDAHAN Morning -Visit Phu Tai Community at Ban Non Hom, Morning -Visit Kuruvong Memmorial, Mueang Sakon Nakhon District located on Sudthanu Road -Enjoy recreation opposite to the Chinese shrine. activities, lunch at Kuruvong is a hero during “Farm Hug” the war against Japanese Afternoon -Pay respect to Phra That Cheong -Visit to Saint Teresa Church, Chum Chedi, the French-influenced arts Mueang Sakon -Visit Dinosaur Museum Nakhon District -Arrive at -Lunch Sakon Nakhon Airport Afternoon -Shopping Lao ODOP goods and traditional products from provinces in Laos PDR -Return to Mukdahan via the 2nd Thai-Lao Friendship Bridge -Taking memorable photo at Phu Manorom Mountain viewpoint where to two sides of Mekong River can be seen Evening -Dinner and shopping at Ratri and Night Box markets -Arrive at hotel SANUK Tribal Tourism Thailand 027

212 Wat Phuttha Nimit Ban Chai Buri 100-Million-Year Old Dinosaur Songkhram Estuary Nong Han Chai Buri Rafting Nakhon Phanom Tha Uthen Chedi Nakhon Phanom Airport The 3rd Thai-Lao Friendship Bridge Sakon Nakhon Phay(SaaScireSdatNtaagNaa)gara 22 22 Mekong River 22 Sakon Nakhon Airport Laos PDR Phra That Cheong Chum Chedi 212 Farm Hug Phra That Ruka Nakhon Phu Tai Community, Ban Non Hom Phra That Phanom 223 212 Mekong River Mukdahan ODOP Savannakhet Province 2nd Thai–Lao Friendship Bridge Night Box Market Phra That Ing-Hung Phu Manorom Phra That Phone 028 SANUK Tribal Tourism Thailand