หนังสือการศึกษาคุณภาพสูง

การศกึ ษาคณุ ภาพสงู ระดบั โลก 199 การปรัับเปลี่�ยนครั้ง้� นี้้จ� ึงึ ต้อ้ งปรัับเปลี่�ยนเชิงิ ระบบ คือื เริ่่�มตั้ง้� แต่่ นโยบายของกระทรวงศึึกษาธิิการ การบริิหารจััดการในระดัับพื้้�นที่� การศึกึ ษา การบริหิ ารจััดการในโรงเรียี น ห้อ้ งเรียี น ไปจนถึงึ ครอบครััว รวมถึึงการปรัับระบบการพััฒนาครูู เพื่่�อปรัับทิิศทางการให้้น้ำำ�� หนััก ของคุณุ ภาพครููใหม่่เพื่อ่� ให้้สอดรับั ประสานกันั อย่า่ งต่อ่ เนื่อ�่ งจากนโยบาย ไปสู่่�หน่่วยปฏิิบััติิการ และผู้้�ที่่�ได้้รัับผลกระทบจากการจััดการศึึกษาต้้อง เข้้าใจตรงกัันและทำำ�งานร่ว่ มกันั “การปรัับเปลี่่ย� นครั้้ง� นี้้�จึึงต้อ้ ง ปรับั เปลี่่�ยนเชิงิ ระบบ คือื เริ่่�มตั้้ง� แต่่ นโยบายประเทศ การบริหิ ารจััดการ ในพื้้� นที่ก�่ ารศึึกษา ในโรงเรียี น ห้้องเรีียน ไปจนถึึงระดับั ครอบครัวั ”และระบบการพัั ฒนาครููและคุุณภาพครูู

200 การศกึ ษาคุณภาพสูงระดบั โลก พื้้� นที่่�นวัตั กรรมทางการศึึกษา ดัังที่�่ได้้กล่่าวมาแล้้วว่่าการจััดการศึึกษาเป็็นบทบาทหน้้าที่่�ของทุุก ภาคส่่วนที่�่จะต้้องร่่วมมืือกััน จึึงมีีการรวมตััวกัันแบบไม่่เป็็นทางการนอก ระบบราชการ เป็็นเครืือข่่ายของเอกชน ผู้�้ประกอบการ นัักการธนาคาร ประชาสังั คม ที่ส�่ นใจเรื่อ�่ งการศึกึ ษาเข้้ามาร่ว่ มในเครืือข่า่ ยนี้้� โดยใช้้ชื่อ่� กลุ่่�ม ว่่า Thailand Education Partnership (TEP) โดยมีแี นวทางการทำำ�งาน เพื่่�อพััฒนา สนัับสนุุนให้้กระทรวงศึึกษาธิิการปฏิิรููปปรัับเปลี่่�ยนระบบ การศึกึ ษาได้้เป็น็ ผลสำำ�เร็จ็ โดยเล็ง็ เห็น็ ว่า่ จะปล่อ่ ยให้้กระทรวงศึกึ ษาธิกิ าร ทำ�ำ อยู่่�ฝ่่ายเดีียวไม่่ได้้ ทุุกฝ่่ายที่�เกี่�ยวข้้องต้้องสนัับสนุุนและให้้ความ ร่่วมมืือในการสื่�อสารให้้ข้้อมููลที่่�สำ�ำ คััญแก่่พ่่อแม่่ ผู้�้ปกครอง และ หน่่วยงานต่่างๆ ได้้เห็็นบทบาทของตััวเองในการพััฒนาลููกหลาน และกำ�ำ หนดความต้้องการผลลััพธ์์ในการจััดการศึึกษาที่่�สามารถ ตอบโจทย์์ครอบครััว ชุุมชน ธุุรกิิจ และผู้้�ประกอบการ โดยต้้องมีี ความรัับผิดิ ชอบร่ว่ มกััน TEP เกิิดขึ้�นในช่่วงของการประกาศแผนการปฏิิรููปประเทศ โดย รัฐั บาลประยุทุ ธ์์ 1 ซึ่่�งมีแี ผนการปฏิริ ููปการศึึกษารวมอยู่่�ด้้วย รัฐั บาลได้้ตั้้ง� คณะกรรมการอิสิ ระเพื่อ�่ การปฏิริ ููปการศึกึ ษา (กอปศ.) โดยมีี ศาสตราจารย์์ กิติ ติิคุุณ นพ.จรัสั สุุวรรณเวลา เป็น็ ประธานกรรมการ TEP จึึงได้้เข้้าร่่วม เสนอแนวคิิดเพื่่�อปฏิิรููปการศึกึ ษาต่่อคณะกรรมการชุุดนี้้� TEP มอบหมาย ให้้ TDRI (สถาบันั วิจิ ัยั เพื่อ�่ การพัฒั นาประเทศไทย) ซึ่่ง� ทำ�ำ งานวิจิ ัยั ในเรื่อ�่ งนี้้� เสนอแนวคิดิ การปฏิริ ููปการศึกึ ษาว่า่ ควรทำ�ำ งานสองทาง คืือจากหน่ว่ ยงาน

การศึกษาคุณภาพสูงระดบั โลก 201 ระดัับปฏิบิ ัตั ิกิ ารคืือโรงเรียี นในพื้้น� ที่่ต� ่า่ ง ๆ เพื่อ�่ ให้้มีีความหลากหลายของ ความต้้องการจัดั การศึกึ ษาในแต่ล่ ะจังั หวัดั ควบคู่�ไปกับั การปรับั นโยบาย และระเบียี บที่เ�่ ป็น็ อุปุ สรรคต่อ่ การปรับั เปลี่่ย� นห้้องเรียี นและการจัดั การเรียี น การสอนแบบใหม่่ คณะกรรมการอิิสระเพื่่�อการปฏิิรููปการศึึกษาร่่วมกัับ กระทรวงศึึกษาธิิการ จึึงมีีแนวทางการปฏิิรููปการศึึกษาครั้�งนี้้� โดยออก พระราชบััญญัตั ิิพื้้น� ที่น่� วัตั กรรมการศึึกษา พ.ศ. 2562 ทดลองปรัับเปลี่่ย� น การจััดการศึึกษาทั้้�งระบบ ซึ่่�งวิิธีีนี้้�คล้้ายกัับประเทศจีีนที่่�ใช้้เมืืองเซี่ �ยงไฮ้้ เป็็นโมเดลนำำ�ร่่องในการพััฒนาเศรษฐกิิจ เมื่�่อประสบความสำำ�เร็็จจึึง ขยายผลไปทั่่ว� ประเทศ ข้้อดีคี ืือ หากเกิดิ ข้้อผิดิ พลาดจะไม่เ่ กิดิ ขึ้น� ทั้้ง� ประเทศ การเริ่�มทดลองในพื้้�นที่่�บางจัังหวััดเมื่�่อเริ่�มแล้้วยัังไม่่สำ�ำ เร็็จก็็สามารถปรัับ กันั ต่่อจนสำำ�เร็จ็ แล้้วนำ�ำ บทเรีียนความสำ�ำ เร็็จนั้้�นมาขยายผลต่่อไปได้้ พ.ร.บ.พื้้�นที่่�นวััตกรรมการศึึกษา จึึงเป็็นหนึ่่�งในผลงานของคณะ กรรมการอิสิ ระเพื่อ่� ปฏิริ ููปการศึกึ ษา ต้้องทำ�ำ ความเข้้าใจว่า่ พื้้น� ที่�นวััตกรรม การศึกึ ษาไม่ใ่ ช่พ่ ื้้น� ที่�ทดลองปฏิริ ููปการจััดการศึกึ ษาในห้อ้ งเรียี นและ โรงเรียี นเพียี งระดัับเดียี ว แต่เ่ ป็น็ นวััตกรรมการบริหิ ารจััดการเชิงิ ระบบ ในระดัับจัังหวััดและในระดัับนโยบายประเทศด้ว้ ย โดยได้้กำ�ำ หนดพื้้น� ที่่� นวััตกรรม ออกเป็็น 6 พื้้�นที่่� ได้้แก่่ ระยอง ศรีีสะเกษ สตููล เชีียงใหม่่ กาญจนบุรุ ีี และ 3 จังั หวััดชายแดนภาคใต้้ ปัตั ตานีี ยะลา และนราธิวิ าส รวมเป็็น 6 พื้้�นที่่� 8 จัังหวััด เป็็นพื้้�นที่�่นำ�ำ ร่่องทดลองแนวทางการปฏิิรููป การศึกึ ษาไทย

202 การศึกษาคณุ ภาพสูงระดับโลก หัวั ใจของพื้้� นที่่�นวัตั กรรมการศึกึ ษา คือื การเปิดิ พื้้� นที่่เ� ปิดิ ใจรับั ฟังั เสียี งของทุุกคน พื้้น� ที่น่� วัตั กรรม เริ่ม� ต้้นจากแนวคิดิ ว่า่ แต่ล่ ะพื้้น� ที่ม�่ ีตี ้้นทุนุ ที่แ่� ตกต่า่ ง กันั มีโี จทย์แ์ ละเป้า้ หมายการพัฒั นาคนที่แ�่ ตกต่า่ งกันั ตามบริบิ ทของจังั หวัดั การจะจััดการศึกึ ษาที่่�ตอบโจทย์พ์ ื้้น� ที่�ให้ป้ ระสบความสำำ�เร็จ็ จึงึ จำำ�เป็น็ ต้อ้ งเปิดิ รัับฟังั ความต้้องการของคนในพื้้น� ที่� ผู้้�กำ�ำ หนดนโยบายกรอบ หลัักสููตรการศึึกษาจัังหวััดต้้องฟัังคนในจัังหวััดว่่าต้้องการอะไร ชวนคิิด และรับั ฟัังความเห็็นว่่าในอีีก 10 - 20 ปีขี ้้างหน้้า ภาคส่ว่ นต่า่ ง ๆ ต้้องการ ให้้จัังหวััดของเขาเป็็นอย่่างไร ทั้้�งสภาพสัังคมและเศรษฐกิิจ การพััฒนา คุุณภาพกำ�ำ ลัังคนจึึงต้้องสอดคล้้องไปกัับแผนเศรษฐกิิจและสัังคมของ จังั หวัดั หลัักการคือื พััฒนาคนให้เ้ ป็น็ กำำ�ลัังสำำ�คััญในการพััฒนาจัังหวััด ของตนเอง พื้้�นที่�่นวััตกรรมจึึงเป็็นพื้้�นที่่�ปฏิิบััติิการให้้ทุุกภาคส่่วน ทั้้�งพ่่อแม่่ ผู้้�ปกครอง ครูู โรงเรียี น ชุุมชน ผู้�้ประกอบการ ภาคเอกชน และภาคประชา สังั คม ได้้เข้้ามาร่ว่ มกันั รับั ผิดิ ชอบการศึกึ ษา มีกี ารทำ�ำ Social Lab ซึ่่ง� เป็น็ กระบวนการเปิิดรัับฟัังความเห็็นและสร้้างการมีีส่่วนร่่วมของทุุกภาคส่่วน ในการร่่วมออกแบบการศึึกษา และร่่วมจััดการกระบวนการขัับเคลื่�่อน จึงึ ต้อ้ งสร้า้ ง “สะพานเชื่�อม” คนที่�อยากเปลี่�ยนแปลงการจััดการศึกึ ษา เข้า้ กัับสถานศึึกษา เพื่อ�่ ดึงึ เอาศัักยภาพของกลุ่่�มต่่างๆ ในจัังหวััดมา ช่่วยกัันพััฒนาโรงเรีียน สิ่่�งเหล่่านี้้�เกิิดขึ้ �นแล้้วในจัังหวััดระยองและ ศรีีสะเกษ แต่่ยัังไม่่พอ เราควรจะจััดเวทีเี ช่่นนี้้�เป็็นระยะ ๆ เพื่่�อรัับฟัังและ ติิดตามสะท้้อนผลต่่อไป

การศกึ ษาคณุ ภาพสูงระดบั โลก 203 ในส่ว่ นของครููที่เ่� ริ่ม� มีกี ารตื่น่� ตัวั แล้้ว มููลนิธิ ิสิ ยามกัมั มาจล ที่เ่� ข้้าร่ว่ ม เป็น็ ส่ว่ นหนึ่่�งของ TEP ร่ว่ มกัับสำำ�นักั งานกองทุนุ สนัับสนุนุ งานวิจิ ััย (สกว.) (ชื่อ่� ใหม่ ่ สำ�ำ นักั งานคณะกรรมการส่ง่ เสริมิ วิทิ ยาศาสตร์์ วิจิ ัยั และนวัตั กรรม (สกสว.) ในการพััฒนาครูู เพื่�่อปรัับเปลี่่�ยนกิิจกรรมการเรีียนการสอนใน ห้้องเรีียน มีีเป้้าหมายให้้ผู้�้เรีียนมีีบทบาทในการเรีียนรู้้�ด้้วยตนเองมากขึ้้�น ได้้เข้้าไปสนับั สนุนุ โรงเรียี นเป้า้ หมายในจังั หวัดั ระยอง ศรีสี ะเกษ และสตููล รวม 85 โรงเรีียน เพื่่อ� ที่�่จะเป็็นโรงเรียี นแกนนำ�ำ ในการทดลองสนัับสนุุนครูู ให้้สามารถปรัับการสอนให้้สอดคล้้องกัับหลัักสููตรใหม่่ ขณะนี้้�ครููและ ผู้�อ้ ำำ�นวยการโรงเรีียนเริ่ม� รวมตััวกันั เป็็นเครืือข่่ายการเรีียนรู้�ท้ ี่ว�่ งการศึึกษา เรียี กว่า่ PLC: Professional Learning Community โดยทั้้ง� สองหน่ว่ ยงาน ได้้สนับั สนุนุ ให้้ผู้้เ� ชี่�ยวชาญจากโรงเรีียนรุ่�งอรุุณ จุฬุ าลงกรณ์์มหาวิทิ ยาลัยั มหาวิิทยาลััยขอนแก่่น บริิษััทธารปััญญา โรงเรีียนอนุุบาลสตููล โรงเรีียน ลำำ�ปลายมาศพัฒั นา ศููนย์์ประสานงานเพื่�่อวิิจัยั จัังหวัดั สตููล และอีีกหลาย หน่่วยงาน เข้้าไปเป็น็ โค้้ชให้้กับั โรงเรียี น เพื่อ�่ การปรัับเปลี่่ย� นทั้้�งระบบ คืือ ระบบบริหิ ารจัดั การทั้้ง� ในโรงเรียี น ในห้้องเรียี น หลักั สููตร สถานศึกึ ษา และ วิิธีีการสอนของครูู การที่ �โรงเรีียนเริ่่�มจัับมืือกัันเป็็นเครืือข่่ายเพื่�่อ ยกระดัับคุุณภาพการเรีียนการสอนที่�มุ่�งเป้้าที่� “คุุณภาพผู้�้เรีียน” จึึง เป็น็ เครือื ข่า่ ยเพื่อ�่ พััฒนาตนเองที่่�มีคี วามก้า้ วหน้า้ โดยหวัังผลระยะยาว นัับเป็็นความก้้าวหน้้าเชิงิ บวก โดยในพื้้�นที่่�นวัตั กรรมมีเี ครืือข่า่ ยแบบนี้้� หลายเครืือข่่ายเป็็นความหวังั ของการเปลี่่�ยนแปลง

204 การศึกษาคุณภาพสงู ระดับโลก กรอบหลัักสูตู รจังั หวััด กรอบหลักั สููตรจังั หวัดั เป็น็ หนึ่่ง� ในผลลัพั ธ์ท์ ี่�่ พ.ร.บ.ปฏิริ ููปการศึกึ ษา ตั้้�งเป้้าหมายไว้้ โดยแต่่ละจัังหวััดควรมีีกรอบหลัักสููตรของตนเองเพื่่�อ ตอบโจทย์ข์ องแต่ล่ ะจังั หวัดั วิธิ ีกี ารได้ม้ าของกรอบหลัักสููตรต้อ้ งเปลี่�ยน จากการรัับผิิดชอบโดยคนไม่่กี่�คน มาเป็็นการรัับฟัังความต้้องการ ของคนในจัังหวััด ดังั ได้้กล่า่ วมาแล้้วว่า่ จังั หวััดระยองและศรีีสะเกษได้้ ใช้้การทำ�ำ SocialLabในการรับั ฟังั ความต้้องการของทุกุ ภาคส่ว่ นในจังั หวัดั วิิธีีการทำ�ำ กรอบหลัักสููตรจัังหวััดจะตอบสนองกัับความต้้องการของ ภาคส่่วนต่า่ ง ๆ ในจัังหวัดั ได้้อย่่างแท้้จริิง การแปลงจากกรอบหลัักสููตร จัังหวััดให้้มาเป็็นหลัักสููตรสถานศึึกษาเป็็นอีีกขั้้�นตอนที่่�สำ�ำ คััญ ผู้้�บริิหารโรงเรีียนต้้องมีีแนวคิิดและแนวทางที่่�รัับฟัังความเห็็นของ คณะครูู ผู้ป้� กครอง รวมทั้ง�้ คนในชุมุ ชนที่�โรงเรียี นตั้ง้� อยู่่� ว่า่ อยากเห็น็ ลููกหลานและนัักเรีียนในโรงเรีียนนั้�้นมีีคุุณสมบััติิอย่่างไร และมีี เป้้าหมายการเรีียนรู้�อย่่างไรด้้วย การจััดทำ�ำ หลัักสููตรโรงเรีียนในพื้้�นที่่� นวััตกรรม จึงึ ต้้องคำ�ำ นึงึ ถึึง 3 กรอบใหญ่่ คืือ กรอบหลัักสููตรของกระทรวง ศึึกษาธิิการ กรอบหลัักสููตรจัังหวััด และเป้้าหมายการจััดการศึึกษาของ โรงเรียี นและชุุมชน ในด้้านกรอบหลัักสููตรของกระทรวงศึึกษาธิิการ แม้้ว่่าในขณะนี้้� ใช้้หลัักสููตรตััวชี้้�วััด แต่่กระทรวงศึึกษาธิิการได้้มอบหมายให้้ ดร.รััตนา แสงบัวั เผื่อ�่ น ผู้อ�้ ำ�ำ นวยการสำ�ำ นักั วิชิ าการและมาตรฐานการศึกึ ษาสำ�ำ นักั งาน คณะกรรมการการศึกึ ษาขั้น� พื้้น� ฐาน(สพฐ.) กระทรวงศึกึ ษาธิกิ าร รับั ผิดิ ชอบ ทำ�ำ วิิจััยเพื่�่อพััฒนากรอบหลัักสููตรฐานสมรรถนะเพื่่�อให้้ทัันประกาศใช้้ใน ปีกี ารศึกึ ษา 2565

การศกึ ษาคณุ ภาพสงู ระดับโลก 205 “หััวใจของหลัักสูตู รที่เ�่ น้้นสมรรถนะ ของผู้้เ� รีียนเป็น็ หลักั คืือ ครูตู ้อ้ งมีอี ิิสระ ในการคิิดค้้นวิิธีกี ารสอนที่ห�่ ลากหลายเพื่่� อ ”ดึงึ ศัักยภาพให้ผ้ ู้้�เรียี นมีสี มรรถนะสูงู ขึ้้น� การพััฒนากรอบหลัักสููตรสมรรถนะของคณะวิิจััย ที่่�มีี ดร.รััตนา แสงบัวั เผื่อ่� น เป็น็ ผู้น้� ำ�ำ ในครั้ง� นี้้ � มีคี วามน่า่ สนใจคืือ คณะผู้ว้� ิจิ ัยั ได้้ทำ�ำ หน้้าที่่� รวบรวมแนวคิดิ เพื่อ�่ ยกร่า่ งกรอบหลักั สููตร โดยร่ว่ มมืือกัับโรงเรีียนในพื้้น� ที่�่ นวััตกรรมและอื่�่น ๆ เพื่�่อทดลองนำ�ำ ไปใช้้ในการทำ�ำ หลัักสููตรสถานศึึกษา และทดลองใช้้โดยนำำ�ผลการทดลองปฏิิบััติิกลัับไปประกอบการวิิจััย เพื่่�อ พััฒนากรอบหลัักสููตรให้้สมบููรณ์์ และมีีข้้อแนะนำำ�ให้้กับั โรงเรียี นต่า่ ง ๆ ที่่� จะต้้องใช้้กรอบหลักั สููตรนี้้ใ� นปีกี ารศึกึ ษา 2565 จะเห็น็ ว่า่ เริ่ม� มีกี ารทำ�ำ งาน แบบการสร้้างการมีสี ่ว่ นร่ว่ มขึ้้น� แล้้ว ในระดับั ส่ว่ นกลางและโรงเรียี นซึ่ง� คืือ เป็็นหน่ว่ ยปฏิบิ ััติใิ นการพััฒนากรอบหลักั สููตรนี้้� หััวใจของหลัักสููตรที่�เน้้นสมรรถนะของผู้้�เรีียนเป็็นหลััก คืือ ครููต้อ้ งมีอี ิสิ ระในการคิดิ ค้น้ วิธิ ีกี ารสอนที่�หลากหลายเพื่อ่� ดึงึ ศัักยภาพ ให้ผ้ ู้เ�้ รียี นมีสี มรรถนะสููงขึ้้น� ครููต้้องสามารถวัดั ผลการเปลี่่ย� นแปลงของ ผู้้�เรีียนได้้ “การหาวิธิ ีกี าร” การวัดั ผล จะต้้องเปลี่่ย� นจากการวััดผลความรู้�้ มาเป็็นการวััด “ความคิิดสร้้างสรรค์์” และ “การนำ�ำ ความรู้�้ไปใช้้ในการ แก้้ปัญั หากัับสถานการณ์จ์ ริงิ ” เป็น็ อีกี หนึ่่ง� ความท้้าทาย การวัดั ผลความ สำำ�เร็จ็ ของผู้เ�้ รียี น ที่ค่� รููในพื้้น� ที่น�่ วัตั กรรมต้้องหาวิธิ ีกี ารวัดั ผลความสำ�ำ เร็จ็ นี้้� ให้้ได้้เป็็นรููปธรรม

206 การศึกษาคณุ ภาพสูงระดับโลก ความท้้าทายต่่อไปของการศึึกษาไทย 1 การพัั ฒนาครูู การเปลี่่�ยนจากความเชื่่�อเดิิม ที่�่ครููส่่วนใหญ่่คุ้้�นเคยกัับการสอน แบบบอกสอนตามตำ�ำ รา การวััดผลด้้วยการสอบและการติิวเพื่�่อสอบ มาสู่่�การจััดกระบวนการเรีียนรู้�้เพื่�่อดึึงศัักยภาพของผู้้�เรีียนและการวััดผล ด้้วยความคิิดสร้้างสรรค์์ผลงาน และการนำำ�ความรู้้�มาใช้้แก้้ปััญหาใน สถานการณ์์ต่่าง ๆ เป็็นเรื่�องที่่�หลายฝ่่ายต้้องร่่วมมืือกัันสนัับสนุุนครููให้้ มากขึ้้�น ต้้องหาทางพัฒั นาครููในแนวทางนี้้อ� ย่่างเร่ง่ ด่ว่ น 2 การทำ�ำ งานร่่วมกัันของทุกุ ภาคส่่วน ในเวลานี้้� ภาคการศึึกษาเปิิดรัับฟัังภาคส่่วนอื่่�น ๆ มากขึ้้�นแล้้ว ภาคส่ว่ นอื่น่� ๆ โดยเฉพาะพ่อ่ แม่ผ่ ู้ป�้ กครองจะต้้องลุกุ ขึ้้น� มามีคี วามเข้้มแข็ง็ ในการเสนอความคิิดเห็็น และมีีส่่วนร่่วมในการจััดการศึึกษาและพััฒนา คนรุ่�นใหม่่ในจัังหวััดตััวเองด้้วย นี่่�เป็็นเส้้นทางอีีกยาวไกลที่�่จะใช้้เวลาสั้้�น หรืือยาวขึ้้�นอยู่�กับั การตื่�น่ ตัวั ของคนในแต่่ละจังั หวััด ว่่าจะตระหนัักในการ มีสี ่ว่ นร่ว่ มคิดิ ร่ว่ มทำ�ำ ร่ว่ มรับั ผิดิ ชอบผลการจัดั การศึกึ ษาของจังั หวัดั ตนเอง มากน้้อยเพียี งใด

การศึกษาคุณภาพสงู ระดับโลก 207 3 ระบบบริหิ ารจััดการที่่ส� อดคล้้องกับั การปฏิิรููป จำ�ำ เป็น็ ต้้องแก้้กฎระเบียี บที่เ�่ ป็น็ อุปุ สรรคต่อ่ การปฏิริ ููป เช่น่ โรงเรียี น ไม่ม่ ีอี ิสิ ระในการจัดั การศึกึ ษา ต้้องปรับั กฎระเบียี บจากส่ว่ นกลาง ซึ่่ง� บางเรื่อ่� ง ซ้ำ�ำ�ซ้้อนหรืือไม่ไ่ ด้้เป็น็ โจทย์ห์ ลักั ของจังั หวัดั เพื่อ่� ให้โ้ รงเรียี นสามารถจััด การศึกึ ษาที่่�ตอบโจทย์์พื้้�นที่�ได้้ จำำ�เป็็นต้้องแก้้กฎระเบีียบบางอย่่าง เพื่อ่� มอบอำ�ำ นาจการตััดสินิ ใจให้โ้ รงเรียี นได้พ้ ิจิ ารณาที่�จะดำำ�เนินิ การ ตามนโยบายในเรื่�องใดบ้า้ งด้ว้ ยตััวเอง นอกจากนั้้น� ระบบการคัดั เลืือก และแต่่งตั้้�งโยกย้้ายบุคุ ลากรด้้านการศึกึ ษายังั เป็น็ อีกี หนึ่่ง� อุุปสรรคใหญ่่ ตัวั อย่า่ งจากจังั หวัดั ศรีสี ะเกษ ทำ�ำ ให้้เราเข้้าใจถึงึ อุปุ สรรคปัญั หาของ ระเบียี บการโยกย้้ายผู้อ้� ำำ�นวยการโรงเรียี น ที่ก�่ ำ�ำ หนดให้้สามารถโยกย้้ายได้้ หลัังดำำ�รงตำ�ำ แหน่่งแล้้ว 2 ปีี เป็็นช่ว่ งเวลาที่ส่� ั้้น� เกินิ ไป ไม่ส่ ามารถผลักั ดััน การพัฒั นาโรงเรียี นอย่่างต่อ่ เนื่อ�่ งและยั่่ง� ยืืนได้้ การรับั ผู้้�อำำ�นวยการที่่�ย้้าย เข้้ามาแทน ก็็เป็็นการเลืือกโดยระบบคะแนน ทำ�ำ ให้้ไม่่ได้้คนที่�่เหมาะสม มาสานต่่อและต่่อยอดแผนพััฒนาโรงเรีียน การสอบบรรจุุครููตามลำ�ำ ดับั คะแนน เป็น็ อีกี เรื่อ่� งหนึ่่ง� ที่โ�่ รงเรียี นไม่ส่ ามารถรับั ครููได้้ตามความต้้องการ “เพื่่� อให้โ้ รงเรียี นจัดั การศึึกษาที่ต�่ อบโจทย์์ พื้้� นที่่ไ� ด้้ จำำ�เป็น็ ต้อ้ งแก้้กฎระเบีียบบางอย่่าง เพื่่� อมอบอำ�ำ นาจการตัดั สิินใจให้โ้ รงเรียี น ได้้พิิ จารณาที่จ�่ ะดำ�ำ เนิินการในบางเรื่่�อง ด้้วยตััวเอง”

208 การศกึ ษาคุณภาพสูงระดับโลก การโยกย้า้ ยผู้บ้� ริหิ ารและครููเช่น่ นี้้� ทำำ�ให้ค้ วามพยายามของกระทรวง ศึกึ ษาธิกิ ารในการพััฒนาผู้บ้� ริหิ ารและครููที่่�ผ่า่ นมาไม่ไ่ ด้ผ้ ล เหตุเุ พราะ “คนเก่่ง” ต้้องมีีเวลาทำ�ำ งาน หากแผนพััฒนาโรงเรีียนทำำ�งานได้้ไม่ต่ ่่อเนื่อ่� ง ต้้องส่ง่ ต่อ่ ผู้บ�้ ริหิ ารคนใหม่ต่ ้้องทำ�ำ ความเข้้าใจใหม่่ เมื่อ่� เข้้าใจก็ไ็ ด้้เวลาย้้าย เช่่นนี้้� การพัฒั นาโรงเรีียนจะเกิดิ ขึ้�นได้้ยาก ในประเด็น็ แรก “การโยกย้้าย ผู้�้อำ�ำ นวยการ” สำำ�นัักงานคณะกรรมการข้้าราชการครููและบุุคลากรทาง การศึึกษาได้้ให้้แนวทางไว้้ว่่า โรงเรีียนในพื้้�นที่่�นวััตกรรมการศึึกษา สามารถกำำ�หนดเกณฑ์ก์ ารคัดั เลืือกผู้อ้� ำ�ำ นวยการได้้เอง เป็น็ ความก้้าวหน้้า และความพยายามในการปลดล็อ็ กปัญั หานี้้ไ� ปได้้ส่ว่ นหนึ่่ง� ในด้้านการซื้ �อสื่�่อการเรีียนการสอนเป็็นอีีกประเด็็นที่่�เป็็นอุุปสรรค ในการจััดหาสื่่�อหนัังสืือเรีียนที่�่สอดคล้้องกัับหลัักสููตรใหม่่ของจัังหวััด เป็น็ อีกี ประเด็น็ ที่ไ�่ ด้้รับั การปลดล็อ็ ก ให้้โรงเรียี นในพื้้น� ที่น�่ วัตั กรรมการศึกึ ษา สามารถซื้อ� สื่อ�่ นอกเหนืือจากการประกาศของทางกระทรวงศึกึ ษาธิกิ ารได้้ การปรับั ระเบียี บการใช้้งบประมาณให้้ยืืดหยุ่�นสามารถใช้้งบประมาณ ได้้ข้้ามหมวดและข้้ามโครงการได้้ ในลักั ษณะBlogGrantเพิ่่ม� ประสิทิ ธิภิ าพ การบริิหารจัดั การงบประมาณให้้มีปี ระสิิทธิภิ าพ ตามสถานการณ์์ปัญั หา ที่�่เกิิดขึ้�นจริิง และผลัักดัันแผนพััฒนาในโรงเรีียนได้้คล่่องตััวโดยไม่่เพิ่่�ม งบประมาณ เป็น็ อีกี เรื่อ�่ งที่�่อยู่�ในระหว่่างการผลักั ดัันให้้เกิดิ ขึ้�น ทั้้ง� สามเรื่อ�่ งที่ม่� ีคี วามก้้าวหน้้า เกิดิ จากการปรับั เปลี่่ย� นระเบียี บที่เ�่ อื้อ� ต่อ่ การปฏิบิ ัตั ิงิ านของโรงเรียี นในพื้้น� ที่แ�่ ละเขตการศึกึ ษาเป็น็ ความก้้าวหน้้า จากการทำ�ำ งานร่ว่ มกันั ระหว่า่ งโรงเรียี น เขตการศึกึ ษาในจังั หวัดั ศรีสี ะเกษ ระยอง และสตููล ร่่วมกัับกระทรวงศึึกษาธิิการ ความก้้าวหน้้านี้้�เกิิดจาก

การศึกษาคุณภาพสูงระดับโลก 209 ทุุกฝ่่ายเปิิดใจและนำ�ำ สถานการณ์์ปััญหาในโรงเรีียนและเขตการศึึกษา ขึ้�นมาเรีียนรู้้� และหาแนวทางแก้้ปัญั หาร่ว่ มกัับฝ่่ายนโยบาย คืือ กระทรวง ศึึกษาธิิการ จนทำำ�ให้้เกิิดแนวทางการแก้้ปััญหาร่่วมกัับโรงเรีียน นัับเป็็น ก้้าวสำ�ำ คััญมากของการปฏิิรููปการศึึกษาไทย เมื่่อ� อ่่านมาถึึงตรงนี้้� คุุณคิิดว่่าตััวเองมีบี ทบาท ในการพัั ฒนาการศึกึ ษาไทย ได้้อย่่างไร?

210 การศกึ ษาคุณภาพสงู ระดบั โลก แสดงความคิิดเห็็นและดููข้้อมูลู เพิ่่� มเติมิ ได้้ที่�่ เว็บ็ ไซท์พ์ ื้้� นที่น�่ วัตั กรรมในแต่่ละจัังหวัดั และพื้้� นที่่�นวััตกรรมส่่วนกลาง www.edusandbox.com