30201-2003 การบัญชีต้นทุน 1(แผน)

133 สาขาวชิ า : การบญั ชี ใบความรู้ หนว่ ยที่ 6 แผน่ ที่ 5/9 ชือ่ วิชา : การบัญชตี ้นทุน 1 รหัสวชิ า 30201-2003 งาน : การบญั ชีต้นทุนงานสงั่ ทา 3. การบัญชีเกย่ี วกับเศษวัสดุ เศษวตั ถุดิบ (Scrap material) หมายถึง เศษของวัตถุดบิ ท่เี หลอื จากกระบวนการผลติ โดยปกติเศษวตั ถุดิบ ดังกล่าวมมี ลู คา่ ไมส่ ูง เชน่ เศษไม้ หรือข้ีเลอื่ ยท่ีเหลือจากการผลติ เฟอรน์ เิ จอร์, เศษผ้าท่เี หลือจากการผลติ เสื้อผ้า เปน็ ต้น การบันทึกบญั ชีเก่ียวกับเศษวตั ถดุ บิ มี 2 กรณดี ังน้ี กรณีท่ี 1 ไมท่ ราบราคาตลาดของเศษวัตถดุ บิ หรือเศษวตั ถุดบิ มรี าคาคอ่ นข้างตา่ - เมื่อเกิดเศษวตั ถุดิบ : บันทกึ ทรงจา - เมื่อขายเศษวัตถดุ ิบ : xx เดบติ เงนิ สด เครดติ งานระหว่างผลิต หรอื xx คา่ ใชจ้ ่ายการผลติ หรือ xx รายไดจ้ ากการขายเศษวตั ถุดิบ xx กรณที ี่ 2 ทราบราคาตลาดของเศษวัตถดุ บิ หรือเศษวัตถดุ ิบมรี าคาค่อนขา้ งสูง - เมื่อเกดิ เศษวัตถดุ บิ : เดบิต เศษวตั ถดุ ิบ xx เครดติ งานระหว่างผลติ หรือ xx xx ค่าใช้จา่ ยการผลติ หรือ xx รายไดจ้ ากการขายเศษวตั ถดุ บิ - เม่อื ขายเศษวตั ถดุ บิ : xx เดบ-ิต เงนิ สด xx - เครดติ เศษวตั ถดุ ิบ คาอธิบาย : การจะพิจารณาวา่ จะเครดิตดว้ ยงานระหวา่ งผลติ / คา่ ใช้จ่ายการผลติ / รายได้จากการขายเศษวตั ถุดิบ มี หลกั เกณฑด์ ังนี้ เครดติ งานระหว่างผลติ เม่ือทราบว่าเศษวตั ถดุ ิบดังกลา่ วเป็นของงานชนิ้ ใด หรอื แผนกใด เครดติ คา่ ใชจ้ า่ ย การผลิต เม่ือไม่ทราบวา่ เศษวัตถดุ บิ ดังกลา่ วเปน็ ของงานชิน้ ใด หรือแผนกใด เครดติ รายไดจ้ ากการขายเศษวัตถดุ ิบ เมอ่ื ตอ้ งการแสดงมลู ค่าของเศษวตั ถดุ บิ เป็นรายได้อ่ืนๆ ในงบกาไรขาดทุ น

134 สาขาวิชา : การบญั ชี ใบความรู้ หน่วยท่ี 6 แผ่นที่ 6/9 ชอ่ื วิชา : การบัญชีต้นทุน 1 รหัสวชิ า 30201-2003 งาน : การบัญชีต้นทนุ งานสง่ั ทา 4. การบัญชเี ก่ยี วกับของเสีย ของเสยี (Spoilage units) หมายถงึ สนิ ค้าท่ผี ลิตไมไ่ ดม้ าตรฐานตามทจ่ี ะควรเปน็ โดยไมส่ ามารถแกไ้ ขหรือ ปรบั ปรุงใหเ้ ปน็ สินค้าดไี ด้ อาจท้ิงหรอื นาไปขายในราคาถูก แบ่งออกเป็น 2 ลกั ษณะดังนี้ 1. ของเสียปกติ (Normal spoilage) หมายถงึ หนว่ ยเสยี ท่เี กดิ ข้นึ ภายใต้สภาพการผลติ ที่มปี ระสทิ ธิภาพ การบนั ทึกบัญชเี กีย่ วกับของเสียโดยทัว่ ไปสามารถบันทกึ ได้ 2 วิธีดงั นี้ 1.1 ต้นทนุ ของเสียถอื เปน็ ต้นทนุ ของงานทง้ั หมด (Allocated to all jobs) วธิ นี ้จี ะลดงานระหว่าง ผลิตลงดว้ ยจานวนหนว่ ยเสยี คณู ตน้ ทนุ การผลติ ต่อหนว่ ย หนว่ ยของเสยี ทีค่ าดวา่ จะขายได้จะบันทกึ เป็นสนิ ทรพั ย์ ผลตา่ งระหว่างต้นทุนท้ังหมด กับ มูลคา่ ของเสยี ที่คาดวา่ จะขายได้ ให้บันทึกเปน็ ค่าใช้จา่ ยการผลติ เดบิต ของเสยี (มลู คา่ ทคี่ าดวา่ จะขายได้) xx ค่าใช้จ่ายการผลติ xx เครดิต งานระหวา่ งผลติ เลขท.ี่ .... xx ตวั อย่างท่ี 4.1 กิจการผลติ งานเลขที่ 007 มีหน่วยเสยี ปกติ 100 หนว่ ย ซงึ่ มตี ้นทนุ ตอ่ หน่วยเท่ากบั 10 บาท คาดว่าหนว่ ยเสยี จะขายได้หนว่ ยละ 2 บาท เดบติ ของเสีย (100 x 2) 200 คา่ ใชจ้ า่ ยการผลติ 800 เครดิต งานระหว่างผลติ เลขที่ 007 (100 x 10) 1,000 1.2 ต้นทุนของเสียถือเป็นตน้ ทนุ ของงานนน้ั ๆ (Allocated to specific jobs) วิธีนีจ้ ะลดงาน ระหวา่ งผลิตที่เคยบันทึกไวล้ งดว้ ยจานวนเงนิ ท่คี าดว่าจะขายของเสียได้ และจะบนั ทึกของเสยี เป็นสนิ ทรพั ยด์ ้วยยอดท่ี เทา่ กัน ตัวอยา่ งที่ 4.2 จากตัวอยา่ งท่ี 4.1 เดบิต ของเสยี (100 x 2) 200 เครดิต งานระหวา่ งผลติ เลขที่ 007 200 2. ของเสยี เกินปกติ (Abnormal spoilage) หมายถงึ หนว่ ยเสียทีเกดิ ข้ึนภายใตส้ ภาพการผลติ ท่ไี มม่ ี ประสิทธภิ าพ เชน่ วตั ถดุ บิ ไม่ไดม้ าตรฐาน, พนกั งานไมม่ ีความชานาญในการปฏิบตั งิ าน เปน็ ต้น ด้วยเหตุนจ้ี งึ ถือเป็น “ผล ขาดทุนจากของเสียเกนิ ปกต”ิ แสดงเปน็ รายการพเิ ศษในงบกาไรขาดทุน แยกจากการแสดงผลการดาเนนิ งานปกติ การ บันทึกบัญชเี ป็นดังนี้ เดบติ ของเสยี (มลู ค่าท่ีคาดวา่ จะขายได)้ xx ขาดทุนจากของเสียเกินปกติ xx เครดติ งานระหวา่ งผลติ เลขท.ี่ .... xx

135 สาขาวชิ า : การบัญชี ใบความรู้ หนว่ ยท่ี 6 แผน่ ที่ 7/9 ช่ือวิชา : การบัญชตี น้ ทนุ 1 รหสั วชิ า 30201-2003 งาน : การบญั ชีต้นทนุ งานสง่ั ทา คาอธบิ าย : รายการพิเศษ หมายถงึ ผลกาไรหรือขาดทนุ ทม่ี ิไดเ้ กดิ ข้ึนเนอ่ื งจากรายการปกติ หรอื รายการทเ่ี กดิ ขนึ้ เปน็ ประจาอยา่ งสมา่ เสมอ เช่น ขาดทุนจากไฟไหมค้ ลงั สินค้า, กาไรจากการลดคา่ เงนิ บาท เปน็ ต้น ตวั อยา่ งที่ 4.3 งานเลขท่ี 010 จานวน 500 หน่วย มตี ้นทนุ การผลติ ท้ังสิ้น 20,000 บาท พบวา่ มี หน่วยเสียเกนิ ปกติ 10 หนว่ ย ซึง่ เกดิ จากพนกั งานควบคุมเคร่อื งจักรปฏบิ ัตงิ านผดิ พลาด กจิ การคาดวา่ จานวนหนว่ ยเสยี ดงั กล่าวจะสามารถขายได้หน่วยละ 30 บาท เดบติ ของเสยี (10 x 30) 300 ขาดทุนจากของเสียเกินปกติ 100 เครดิต งานระหว่างผลิต เลขที่ 010 (10 x 40) 400 5. การบัญชเี กี่ยวกับสนิ ค้ามตี าหนิ ของมตี าหนิ (Defective units) หมายถงึ สินคา้ ท่ผี ลติ ไมไ่ ดม้ าตรฐานตามทจ่ี ะควรเป็น โดยสามารถแก้ไขหรือ ปรบั ปรุงใหเ้ ป็นสินค้าดไี ด้ ซึ่งมตี น้ ทุนเพิ่มขนึ้ ในการปรบั ปรุงสนิ คา้ ของมีตาหนิสามารถนามาแกไ้ ขปรบั ปรุงใหส้ ินคา้ มสี ภาพดี และนาไปขายรวมกบั สนิ ค้าปกตไิ ด้ แต่การปรบั ปรุงแกไ้ ข ดังกลา่ วจะมตี น้ ทนุ เพ่มิ ข้นึ การบนั ทกึ บัญชเี ก่ียวกบั ตน้ ทุนคา่ ซอ่ มแซมของมตี าหนิ แบง่ ออกเปน็ 2 ลกั ษณะดังน้ี 1. ของมีตาหนิปกติ (Normal Defective) เป็นของมีตาหนิที่กิจการประมาณไว้ลว่ งหนา้ วา่ อาจมีของมี ตาหนิในปรมิ าณทกี่ ิจการยอมรับได้ ซึ่งต้นทนุ ในการแก้ไขปรับปรุงสามารถบนั ทกึ บัญชีได้ 2 วธิ ดี งั นี้ 1.1 ตน้ ทุนของเสยี ถือเป็นตน้ ทุนของงานท้งั หมด (Allocated to all jobs) เดบิต คา่ ใช้จ่ายการผลิต xx เครดติ วตั ถุดบิ xx xx ค่าแรงงาน xx คา่ ใชจ้ ่ายการผลิตคดิ เขา้ งาน 1.2 ต้นทนุ ของเสียถอื เปน็ ตน้ ทุนของงานนนั้ ๆ (Allocated to specific jobs) เดบิต งานระหวา่ งผลติ เลขที.่ .... xx เครดิต วัตถดุ บิ xx xx ค่าแรงงาน xx ค่าใชจ้ า่ ยการผลติ คดิ เข้างาน

136 สาขาวชิ า : การบญั ชี ใบความรู้ หนว่ ยท่ี 6 แผน่ ที่ 8/9 ชอ่ื วิชา : การบัญชตี น้ ทุน 1 รหัสวิชา 30201-2003 งาน : การบัญชีตน้ ทนุ งานส่ังทา ตัวอยา่ งท่ี 5.1 งานเลขที่ 078 พบสินคา้ มตี าหนิ 50 หน่วย สนิ คา้ มตี าหนิดงั กลา่ วมีค่าใช้จ่ายในการปรบั ปรงุ แก้ไขใหอ้ ยใู่ นสภาพพรอ้ มขาย ดงั นี้ วตั ถุดิบทางตรง 2,000 คา่ แรงงานทางตรง 500 คา่ ใชจ้ า่ ยการผลติ คดิ เข้างาน 250 รวม 2,750 ตน้ ทนุ ของเสียถือเปน็ ต้นทนุ ของงานทงั้ หมด ต้นทุนของเสยี ถอื เปน็ ตน้ ทนุ ของงานนนั้ ๆ เดบิต ค่าใช้จา่ ยการผลิต 2,750 เดบติ งานระหวา่ งผลิตเลขที่ 078 2,750 เครดิต วัตถุดิบ ค่าแรงงาน 2,000 เครดิต วัตถุดิบ 2,000 คา่ ใช้จ่ายการผลติ คิดเข้างาน 500 คา่ แรงงาน 500 250 ค่าใชจ้ า่ ยการผลติ คิดเข้างาน 250 2. ของมตี าหนิเกินปกติ (Abnormal Defective) ของมตี าหนิเกินปกตจิ ะมจี านวนเกินกว่าของมตี าหนิ ปกตทิ ี่กิจการประมาณการไว้ โดยอาจเกิดจากกระบวนการผลติ ทีไ่ มม่ ปี ระสิทธภิ าพต่างๆ ดังน้นั คา่ ใชจ้ า่ ยที่นาไปปรบั ปรุง แกไ้ ขให้สนิ ค้ามีสภาพดีเพ่ือรอการขาย จะบนั ทกึ เปน็ “ผลขาดทุนจากของมีตาหนิเกนิ ปกต”ิ ซงึ่ จะแสดงเปน็ รายการพเิ ศษในงบกาไรขาดทนุ แยกจาการแสดงผลการดาเนินงานปกติ การบนั ทึกบญั ชเี ป็นดังนี้ เดบติ ผลขาดทนุ จากของมตี าหนิเกินปกติ xx เครดติ วัตถุดบิ คา่ แรงงาน xx คา่ ใชจ้ ่ายการผลิตคดิ เข้างาน xx xx ตวั อย่างที่ 5.2 งานเลขท่ี 639 ไดม้ กี ารประมาณของมีตาหนิปกตไิ มเ่ กิน 10 หนว่ ย ซึง่ เมือ่ ทาการผลติ จรงิ พบวา่ ของมีตาหนิทัง้ สนิ้ เทา่ กบั 40 หน่วย ของมีตาหนดิ งั กล่าวเสยี คา่ ใชจ้ ่ายในการปรบั ปรงุ ใหม้ ีสภาพพรอ้ มขาย ดงั น้ี (สมมุตติ น้ ทนุ ของงานทม่ี ีตาหนิปกตถิ ือเป็นตน้ ทนุ ของงานน้ันๆ) วตั ถุดบิ ทางตรง 3,000 บาท ค่าแรงงานทางตรง 2,000 บาท คา่ ใชจ้ ่ายการผลติ คดิ เข้างาน 4,000 บาท รวม 9,000 บาท

137 สาขาวิชา : การบญั ชี ใบความรู้ หน่วยท่ี 6 แผ่นท่ี 9/9 ช่ือวิชา : การบัญชีต้นทนุ 1 รหัสวิชา 30201-2003 งาน : การบัญชีต้นทุนงานสัง่ ทา ต้นทุนเป็นของงานทั้งหมด ตน้ ทนุ เปน็ ของงานนน้ั ๆ เดบิต คา่ ใช้จา่ ยการผลติ 2,250 เดบติ งานระหว่างผลติ เลขท่ี 639 2,250 เครดติ วัตถดุ บิ 750 เครดติ วัตถดุ ิบ 750 คา่ แรงงาน 500 ค่าแรงงาน 500 ค่าใชจ้ า่ ยการผลติ คดิ เข้างาน 1,000 ค่าใช้จา่ ยการผลติ คดิ เขา้ งาน 1,000 เดบติ ผลขาดทุนจากของมตี าหนิเกินปกติ 6,750 เดบติ ผลขาดทุนจากของมตี าหนิเกนิ ปกติ 6,750 เครดติ วตั ถุดิบ 2,250 เครดิต วตั ถดุ ิบ 2,250 ค่าแรงงาน 1,500 ค่าแรงงาน 1,500 คา่ ใช้จา่ ยการผลติ คดิ เขา้ งาน 3,000 ค่าใชจ้ ่ายการผลติ คิดเข้างาน 3,000 ปกติ เกนิ ปกติ 3,000 x 10 = 750 3,000 x 30 = 2,250 500 1,500 40 1,000 40 3,000 2,250 6,750 2,000 x 10 = 2,000 x 30 = 40 40 4,000 x 10 = 4,000 x 30 = 40 40 รวม รวม

138 สาขาวิชา : การบัญชี ใบทดสอบ หนว่ ยที่ 6 ชื่อวิชา : การบัญชตี ้นทนุ 1 รหสั วชิ า 30201-2003 งาน : การบญั ชีต้นทนุ งานสงั่ ทา แผ่นที่ 1/2 คาช้ีแจง จงเลอื กคาตอบท่ีถูกตอ้ งที่สุดเพียงคาตอบเดยี ว แลว้ ทาเครอ่ื งหมาย  ลงในกระดาษคาตอบ

สาขาวชิ า : การบญั ชี 139 ใบทดสอบ หน่วยท่ี 6 ชอ่ื วิชา : การบัญชตี น้ ทนุ 1 รหสั วิชา 30201-2003 แผน่ ท่ี 2/2 งาน : การบัญชีต้นทุนงานสงั่ ทา

สาขาวิชา : การบัญชี 140 ช่ือวิชา : การบัญชีตน้ ทุน 1 รหสั วชิ า 30201-2003 ใบเฉลยใบทดสอบ หน่วยท่ี 6 งาน : การบัญชีต้นทนุ งานส่งั ทา แผน่ ที่ 1/1

สาขาวิชา : การบัญชี 141 ช่ือวิชา : การบัญชตี น้ ทุน 1 รหัสวิชา 30201-2003 ใบมอบหมายงาน หน่วยท่ี 6 งาน : การบัญชีต้นทนุ งานสัง่ ทา แผ่นท่ี 1/1 จุดประสงค์การมอบงาน 1. เพ่อื ใหผ้ ูเ้ รียนรู้จกั ใชเ้ วลาวา่ งใหเ้ ป็นประโยชน์ 2. เพ่ือใหผ้ เู้ รียนได้ค้นคว้าหาความรู้เพ่ิมเตมิ 3. เพื่อใหผ้ เู้ รียนมีความรบั ผดิ ชอบต่อตนเอง แนวทางการปฏิบตั ิงาน ครูมอบหมายงาน นกั เรยี นคน้ ควา้ นกั เรียนนาเสนอ นกั เรยี นสง่ ผลงาน เป็นการบา้ น งานตนเอง ครูให้คะแนน แหลง่ ค้นควา้ หนังสือเรยี น ตาราเรยี น คาถาม/ปญั หา 1. ในการคน้ คว้างานนักเรียนพบปัญหาอะไรบา้ ง 2. นกั เรียนแก้ปญั หาอย่างไร 3. นักเรียนไดอ้ ะไรจากการไปค้นควา้ งาน กาหนดเวลาสง่ งาน ก่อนครูสอนคาบต่อไป

142 เอกสารอ้างอิง กชกร เฉลิมกาญจนา. (2557). การบัญชีบรหิ าร (การบญั ชีตน้ ทุน 2). พมิ พ์ครั้งท่ี 5 กรุงเทพฯ : สานักพมิ พ์จฬุ าลงกรณม์ หาวิทยาลยั . จนั ทนา สาขากร และ ศลิ ปพร ศรีจนั่ เพชร. (2556). การบญั ชขี ้ันตน้ . พมิ พ์คร้ังที่ 1 กรงุ เทพมหานคร : ทีพีเอ็น เพรส. ดวงมณี โกมารทัต. (2559). การบญั ชีตน้ ทนุ . (พิมพ์ครั้งท่ี 15). กรงุ เทพฯ : จฬุ าลงกรณ์มหาวิทยาลัย. ประภากรณ์ เกียรตกิ ลุ วฒั นา. (2558). การบญั ชตี น้ ทุน. พมิ พค์ รั้งที่ 1 กรุงเทพฯ : จนู พบั ลชิ ช่งิ . ศศิวิมล มอี าพล. (2558). การบญั ชเี พอ่ื การจัดการ. พิมพ์ครงั้ ท่ี 23 กรงุ เทพมหานคร : อินโฟไมนงิ่ . สภาวิชาชีพการบญั ชี ในพระบรมราชปู ถมั ภ์. (2561). มาตรฐานการรายงานทางการเงนิ . ค้นเม่ือ 30 พฤษภาคม 2561, จาก http://www.fap.or.th/ สมนกึ เอ้ือจิระพงษ์พนั ธ์. (2557). การบัญชีต้นทนุ . พมิ พค์ รง้ั ที่ 7 กรุงเทพมหานคร : แมคกรอ-ฮลิ . รชต สวนสวัสด์ิ เอกสารประกอบการสอนการบัญชีตน้ ทุน 1 ,คณะวทิ ยาการจัดการมหาวิทยาลัย ราชภฏั อุดรธานี 2560