ການວິໄຈຊຸມຊົນ

ຘຝຽຖໃ ງ ຈ່ຟຽຌຌີ ກຟຌທແິ ຅຃ື ຘ່ຟນົທຈຽຍໃ ຄິ ທໃ ຟປຟໄ ຌບຟນຟຌ຋ໃ ເີ ຆຎໄ ພຈແ຅ຌຟ່ ຽຂຟ຺ໄ ຾ຖຝຂຝຍທຌກຟຌຂບຄ ນຌໃ ທງຖຝຍຍ຺ ແຈຏໄ ຌ຺ ຏຝຖຈິ ຽຎພຌງບຈຂຟງ຾ຖຝກຟ່ ແຖຽ຋ໃ ຟ຺ ເຈ ຾ຖທໄ ຌຟ່ ຃່ຟຉບຍຌຌພໄ ຓຟຽຎພຌ຃່ຟຉບຍ ຂບຄ຃ຟ່ ຊຟຓທແິ ຅຿ຈງບຝຌຓຸ ຟຌ ຆໃ ຄຶ ກບ່ ຟຈຓຂີ ່຾ໄ ຉກຉໃ ຟຄດໃ ູຈທໄ ງຽຑຟຝ຃ຌ຺ ຖຝກຖ່ ຝຌກີ ຌພ ບຟຈງຄພ ຓຍີ ຟຄ ດໃ ຟຄ຋ໃ ຍີ ໃ ່຃ກື ຌພ ຓຂີ ຃່ໄ ທຌຘຄພ ຽກຈ຃ຘໃ ຄິ ຋ໃ ກີ ຟ່ ຌຈ຺ ເນແໄ ທ຾ໄ ຖທໄ ເຌ຋ໃ ຌີ ແີໄ ຈ຾ໄ ກໃ ຂຝຍທຌກກຟຌ຾ຖຝຉທ຺ ຎບໄ ຌ ຃ບຍ຃ໃ ູກຌພ ຋ຄພ ຌຽີໄ ຑຟຝທໃ ຟຂຝຍທຌກຟຌ຃ຎື ຝຉກິ ຖິ ງິ ຟຖຝນທໃ ຟຄຎພຈແ຅ຌຟ່ ຽຂຟ຺ໄ ຉໃ ຟຄໂ ຊຟໄ ຓຎີ ພຈແ຅ຌຟ່ ຽຂຟ຺ໄ ຆຸຈຌຌພໄ ຽຎພຌດໃ ຟຄເຈ ຂຝຍທຌກຟຌ຋ໃ ຅ີ ຝຽກຈີ ກຉ່ ບໄ ຄ ຽຎພຌແຎຉຟຓຌຌພໄ ນຖຟື ຊຟໄ ຉບໄ ຄກຟຌຂຝຍທຌກຟຌ ດໃ ຟຄເຈ ກຉ່ ບໄ ຄ຅ຈພ ນຟຎພຈແ຅ຌ່ຟຽຂຟ຺ໄ ເນ຃ໄ ຍ຺ ຉຟຓຌຌພໄ ຈໃ ຄພ ຋ໃ ແີ ຈໄ ກໃ ຟທບຝ຋ຍິ ຟງ຾ຖທໄ ເຌຉບຌ຋ໃ ີ 2 ຽຖໃ ບື ຄ ຋ຈິ ຘຝຈຖີ ຝຍຍ຺ ຘໃ ທຌທ຋ິ ທີ ແິ ຅ບກີ ດໃ ຟຄໜໃ ຄຶ ຃ື ກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄ຿ຈງເຆຎໄ ພຈແ຅ຌຟ່ ຽຂຟ຺ໄ ຾ຖຝຂຝຍທຌກຟຌ ຉຟຓ຋ໃ ກີ ຟ່ ຌຈ຺ ຾ຖທໄ ຃ໃ ບງຽຍໃ ຄິ ຏຌ຺ ທໃ ຟ຅ຝແຈຏໄ ຌ຺ ງບຈຂຟງ຾ຖຝກຟ່ ແຖຽ຋ໃ ຟ຺ ເຈ ກຟຌທແິ ຅ຽຑໃ ບື ບບກ຾ຍຍ ຖຝຍຍ຺ ຓກພ ຉບໄ ຄຽປຈພ ເຌນົຟງ຅ຈຸ ຂບຄນຌໃ ທງຖຝຍຍ຺ ຾ຖທໄ ຌຟ່ ຏຌ຺ ຓຟຎຝກບຍນຖໃ ຽື ຆໃ ບື ຓຉໃ ່ກຌພ ຽຑໃ ບື ຉຈພ ຘຌິ ເ຅ຽຖບື ກຘໃ ທຌຉໃ ຟຄໂ ຂບຄຖຝຍຍ຺ ຋ໃ ຅ີ ຝບບກ຾ຍຍຌຌພໄ ກໃ ຟທ຃ື ຋ຸກຎຝຽຈຌພ ຋ໃ ງີ ຄພ ຓຂີ ່ຘໄ ຄ຺ ແຘນຖໃ ຉື ຈພ ຘຌິ ເ຅ຍໃ ແ່ ຈໄ ຃ທຌຉບໄ ຄກຟຌກຟຌທແິ ຅ນຟ຃່ຟຉບຍ ຈໃ ຄພ ຌຌພໄ ກຟຌ຅ຝຽຎີຈປຟໄ ຌບຟນຟຌຑຼຄປຟໄ ຌໜໃ ຄຶ ບຟຈ ຉບໄ ຄຉຄພໄ ຃່ຟຊຟຓທແິ ຅ນຟົ ງ຃ຟ່ ຊຟຓ຾ຖທໄ ຈຟ່ ຽຌຌີ ກຟຌທແິ ຅຅ຌ຺ ແຈ຃ໄ ່ຟຉບຍ຋ຸກ຃ຟ່ ຊຟຓ຅ຟກຌຌພໄ ຅ໃ ຄຶ ຌຟ່ ຃່ຟ ຉບຍຓຟຎຝກບຍກຌພ ຽຑໃ ບື ບບກ຾ຍຍປູຍປໃ ຟຄໜຟໄ ຉຟຂບຄປຟໄ ຌບຟນຟຌ຋ໃ ຉີ ບໄ ຄກຟຌ 1.2 ຾ຌທ຃ຈິ ບໃ ຌື ໂກໃ ຼທກຍພ ກຟຌຘກຶ ຘຟທແິ ຅ຆຸຓຆຌ຺ ຾ຌທ຃ຈິ ກໃ ຼທກຍພ ກຟຌຘກຶ ຘຟຆຸຓຆຌ຺ ບໃ ຌື ໂ ຌບກ຅ຟກ຾ຌທ຃ຈິ ຽຆຄີ ຖຝຍຍ຺ ງຄພ ຓບີ ກີ ນົຟງ຾ຌທ຃ຈິ ຆໃ ຄຶ ຌກພ ຘກຶ ຘຟ຅ຝນຟບໃ ຟຌແຈ຅ໄ ຟກນຌຄພ ຘື ຾ຖຝຉ່ຟຖຟ ຉຝນຖບຈ຅ຌ຺ ຍຈ຺ ຃ທຟຓຈຟໄ ຌກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຉທ຺ ດໃ ຟຄ ຂບຄ ຾ຌທ຃ຈິ ຽຖໃ ບື ຄກຟຌຘກຶ ຘຟຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝກຟຌທຽິ ຃ຟຝຆຸຓຆຌ຺ ຋ໃ ຌີ ່ຟຘຝຽໜຉີ ໃແ່ ຎຌີໄ (ຘຌ຺ ຋ຝງຟ ຑຌ຺ ຘີ : 2545) ກໃ ຟທແທຈໄ ໃ ຄພ ຌີໄ 1.2.1 ຂຌພໄ ຉບຌ຋ໃ ີ 1 ກຟຌຘກຶ ຘຟຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝຆຸຓຆຌ຺ ຘກຶ ຘຟ ກຟຌຘກຶ ຘຟຆຸຓຆຌ຺ (Community Study) ໝຟງຽຊຄິ ກຟຌຘ່ຟນົທຈ຾ຖຝຘກຶ ຘຟທຽິ ຃ຟຝ຅ຄິ ເຌຂຓ່ໄ ຌູ ຉໃ ຟຄໂຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຋ຄພ ເຌຈຟໄ ຌຘຄພ ຃ຓ຺ ທຈພ ຋ຝຌຝ຋ຟ່ ຽຘຈຊຝກຈິ ກຟຌຽຓບື ຄ ກຟຌຎ຺ກ຃ບຄ ຎພຌນຟ຾ຖຝ຃ທຟຓ ຉບໄ ຄກຟຌຂບຄຎຝຆຟຆຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຽຑໃ ບື ຌຟ່ ຓຟເຆຽໄ ຎພຌ຾ຌທ຋ຟຄ ເຌກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຉໃແ່ ຎ. (1) ຎຝຽຑຈຂບຄກຟຌຘກຶ ຘຟຆຸຓຆຌ຺ ກຟຌຘກຶ ຘຟຆຸຓຆຌ຺ ບຟຈ຾ຍໃ ຄບບກແຈຽໄ ຎພຌ 2 ຎຝຽຑຈ ຃ື (1) ກຟຌຘກຶ ຘຟຘຝຽຑຟຝຈຟໄ ຌ (Topical Community Study) ຽຎພຌກຟຌຘກຶ ຘຟຆຸຓຆຌ຺ ເຌ “ຈຟໄ ຌໜໃ ຄຶ ນຖຽື ຖໃ ບື ຄເຈຽຖໃ ບື ຄໜໃ ຄຶ ຽ຋ໃ ຟ຺ ຌຌພໄ ຽຆໃ ຌພ : ຘຸກຂຝຑຟຍບຝຌຟແຓ ກຟຌຘກຶ ຘຟ ກຟຌກຝຽຘຈ ຘຟຈຘຝນຌຟ ຖຝຍຍ຺ ຽ຃ບື ງຟຈ ຽຎພຌຉຌ຺ໄ . (2) ກຟຌຘກຶ ຘຟ຋ໃ ທ຺ ໂແຎ (General Community Study) ຽຎພຌກຟຌຘກຶ ຘຟຆຸຓຆຌ຺ ດໃ ຟຄກທໄ ຟຄຂທຟຄນົື ນົຟງໂຈຟໄ ຌແຎຑບໄ ຓໂກຌພ (ຘຟຌຈິ ຍຸຌຆູ, 2525 : 2) (2) ຃ທຟຓຓຸຄໄ ໝຟງຂບຄກຟຌຘກຶ ຘຟຆຸຓຆຌ຺ ກຟຌຘກຶ ຘຟຆຸຓຆຌ຺ ຓ຃ີ ທຟຓຓຸຄໄ ໝຟງຈໃ ຄພ ຉໃແ່ ຎຌີໄ : (1) ຽຑໃ ບື ປູຂໄ ່ຓໄ ຌູ ຑຌືໄ ຊຟຌຉໃ ຟຄໂຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 145

(2) ຽຑໃ ບື ປູຍໄ ຌພ ນຟຉໃ ຟຄໂ ຋ໃ ຓີ ດີ ໃ ູເຌຆຸຓຆຌ຺ (3) ຽຑໃ ບື ປູ຃ໄ ທຟຓຉບໄ ຄກຟຌຉໃ ຟຄໂ ຂບຄຎຝຆຟຆຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ (4) ຽຑໃ ບື ປູຽໄ ຊຄິ ຃ທຟຓຘ່ຟຑຌພ ຖຝນທໃ ຟຄຎຝຆຟຆຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝ຃ທຟຓຘຟ່ ຑຌພ ຖຝນທໃ ຟຄຎຝຆຟຆຌ຺ ເຌຆຸຓ ຆຌ຺ ກຍພ ນຌໃ ທງຄຟຌ ບຄ຺ ກບຌຉໃ ຟຄໂ຋ຄພ ເຌ຾ຖຝກຍພ ຑຟງຌບກຆຸຓຆຌ຺ (5) ຽຑໃ ບື ປູຽໄ ຊຄິ ຃ທຟຓຽຆໃ ບື ຃ໃ ຟຌງິ ຓ຺ ຽ຅ຈ຃ຝຉິ ຂຝຌຍ຺ ຋່ຟຌຼຓຎຝຽຑຌີ ຾ຖຝ ທຈພ ຋ຝຌຝ຋ຟ່ ຉໃ ຟຄໂ ຂບຄ ຎຝຆຟຆຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ (6) ຽຑໃ ບື ປູຽໄ ຊຄິ ຘກພ ກຝງຝຑຟຍນຖໃ ຂື ຈີ ຃ທຟຓປູ຃ໄ ທຟຓຘຟຓຟຈຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຽຆໃ ຌພ : ຏູຌໄ ຟ່ ກໃ ຸຓ ບຄ຺ ກບຌຘຝຊຟ ຍຌພ ຉໃ ຟຄໂ ຆຍພ ຑຝງຟກບຌ຋ຄພ ຋ໃ ຽີ ຎພຌ຃ຌ຺ ຾ຖຝຽຎພຌທຈພ ຊຸຽຎພຌຉຌ຺ໄ (7) ຽຑໃ ບື ຌຟ່ ຂ່ຓໄ ູຌ຋ໃ ແີ ຈ຅ໄ ຟກກຟຌຘກຶ ຘຟແຎເຆຈໄ ່ຟຽຌຌີ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ເຌຂຌພໄ ຉບຌຉໃ ຟຄໂ (3) ທ຋ິ ກີ ຟຌຘກຶ ຘຟຆຸຓຆຌ຺ ກຟຌຘກຶ ຘຟຆຸຓຆຌ຺ ຓທີ ຋ິ ກີ ຟຌຘກຶ ຘຟນຟົ ງທ຋ິ ີ ທ຋ິ ກີ ຟຌຆໃ ຄຶ ຽຎພຌ຋ໃ ຌີ ງິ ຓ຺ ຿ຈງ຋ໃ ທພ ແຎ ຓຈີ ໃ ຄພ ຉໃແ່ ຎຌ:ີໄ (1) ກຟຌຘຄພ ຽກຈ (Observation) ກຟຌຘຄພ ຽກຈຽຎພຌກຟຌຘກຶ ຘຟຆຸຓຆຌ຺ ຽຑໃ ບື ປູຽໄ ຊຄິ ຂຓ່ໄ ູຌ ຽຍບືໄ ຄຉຌ຺ໄ ຿ຈງກຄ຺ ຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຈທໄ ງກຟຌຍຌພ ຋ກຶ ຘຝຑຟທຝກຟຌ຋ໃ ຽີ ຎພຌ຅ຄິ ຉຟຓຽນຈກຟຌ຋ໃ ຽີ ກຈິ ຂຌືໄ ເຌຂຝຌຝຌຌພໄ ນຖໃ ື ຖທຍຖທຓຽບຟ຺ ຽນຈກຟຌ຋ໃ ຽີ ກຈິ ຂຌືໄ ຿ຈງຍຄພ ຽບງີ ຓຟຍຌພ ຋ກຶ ແທຽໄ ຎພຌຂຓ່ໄ ຌູ ຽຍບືໄ ຄຉຌ຺ໄ ບກີ ຈທໄ ງ ບຟຈ຅ຝ ຿ຈງເຆທໄ ຋ິ ກີ ຟຌຘຄພ ຽກຈ຾ຍຍຄໃຟງໂ ຿ຈງຏູຘໄ ຄພ ຽກຈຍໃ ຽ່ ຂຟ຺ໄ ແຎຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓເຌຘຝຊຟຌຝກຟຌ (Non- Participant Observation) ນໃ ຏົື ູຘໄ ຄພ ຽກຈຽຂຟ຺ໄ ແຎຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓເຌຘຝຊຟຌຝກຟຌ (Participant Observation) ກແ່ ຈ.ໄ ເຌກຟຌຘຄພ ຽກຈຆຸຓຆຌ຺ ບຟຈເຆຽໄ ຃ໃ ບື ຄຓນື ຖໃ ບື ຸຎຝກບຌຉໃ ຟຄໂ ຆໃ ທງເຌກຟຌຘຄພ ຽກຈຈທໄ ງກແ່ ຈຽໄ ຆໃ ຌພ ຘຝ ຓຸຈຍຌພ ຋ກຶ ຎຝ຅ຟ່ ຓືໄ ຑຟຍຊໃ ຟງ ຾ຏຌ຋ໃ ີ ຽຎພຌຉຌ຺ໄ (2) ກຟຌຘຟ່ ຑຟຈ (Interview) ກຟຌຘ່ຟຑຟຈ ຽຎພຌຂຝຍທຌກຟຌຘໃ ຘື ຟຌຖຝນໃ ທຟຄຍຸກ຃ຌ຺ ຈທໄ ງກຟຌຑຍ຺ ຎຝ ກຍພ ຏູເໄ ນຂໄ ່ຓໄ ຌູ ຿ຈງກຄ຺ ຆໃ ຄຶ ບຟຈ຅ຝ຿ຈງກຟຌເຆ຃ໄ ່ຟຽທຟ຺ໄ ຋ໃ ຟ຋ຟຄ ຘຌພ ງຝຖກພ ຾ຖຝ຃ທຟຓປູຘໄ ກຶ ຋ໃ ຘີ ຝ຾ຈຄ ບບກກແ່ ຈໄ ຽຎພຌທ຋ິ ກີ ຟຌ຋ໃ ຽີ ໝຟຝຘຓ຺ ເຌກຟຌຘກຶ ຘຟຆຸຓຆຌ຺ ຅ຟກຽຈກພ ໂ ຾ຖຝຏູຍໄ ໃ ່ປູນໄ ຌຄພ ຘນື ຖຟງ ຿ຈງ຋ໃ ທ຺ ແຎກຟຌຘ່ຟຑຟຈ ຓີ 3 ປູຍ຾ຍຍ ຃ື ກຟຌຘ່ຟຑຟຈຽຎພຌຖຟງຍຸກ຃ຌ຺ ຾ຖຝຖຟງກໃ ຸຓ (Individual or Grouped Interview) ກຟຌຘຟ່ ຑຟຈ຾ຍຍຓຟຈຉຝຊຟຌ (Standardized or Structure Interview) ຽຆໃ ຄິ ກຟ່ ຌຈ຺ ຃ຟ່ ຊຟຓແຘດໄ ໃ ຟຄ຾ຌໃ ຌບຌຖໃ ທຄໜຟໄ ຾ຖຝກຟຌຘຟ່ ຑຟຈ຾ຍຍຍໃ ່ຓ຃ີ ຟ່ ຊຟຓ຋ໃ ຾ີ ຌໃ ຌບຌ(Unstructured Interview) ເຌກຟຌຘຟ່ ຑຟຈ຋ໃ ຈີ ຌີ ຌພໄ ຅ຝກຟຌ ຏູຘໄ ຟ່ ຑຟຈຉບໄ ຄກຼຓກຟຌຖໃ ທຄໜຟໄ ຋ຄພ ຃ທຟຓປູເໄ ຌຽຖໃ ບື ຄ຋ໃ ຅ີ ຝຊຟຓ ກຟຌຽຖບື ກ຾ຖຝກຼຓຏູ຋ໄ ໃ ຅ີ ຝເນຘໄ ຟ່ ຑຟຈ຃ຟ່ ຊຟຓ຾ຖຝຑຟຘຟ຋ໃ ເີ ຆຍໄ ຌພ ງຟກຟຈເຌຂຝຌຝ຋ໃ ຘີ ່ຟຑຟຈຽຎພຌຉຌ຺ໄ ຂ຅່ໄ ຟ່ ກຈພ ຂບຄກຟຌຘຟ່ ຑຟຈກ຃່ ຘື ຌິໄ ຽຎືບຄ຃ໃ ຟເຆ຅ໄ ໃ ຟງ຾ປຄຄຟຌ ຾ຖຝ ຽທຖຟນຖຟງຏູຘໄ ກຶ ຘຟຓ຃ີ ທຟຓນງຸຄໄ ງຟກເຌກຟຌຉຼຓ ກຟຌ ຽກຈີ ບຝ຃ຝຉນິ ຖໃ ຖື ຟ່ ບຼຄແຈຄໄ ໃຟງ຾ຖຝຊຟໄ ເຆຏໄ ູຘໄ ຟ່ ຑຟຈນຟົ ງໂ຃ຌ຺ ຾ຖທໄ ຅ຝ຃ທຍ຃ຸຓ ເນດໄ ໃ ູເຌຓຟຈຉຝຊຟຌ ຈຼທກຌພ ແຈງໄ ຟກ. (3) ກຟຌເຆ຾ໄ ຍຍຘບຍຊຟຓ (Questionnaire) ຾ຍຍຘບຍຊຟຓຽຎພຌ຃່ຟຊຟຓນຖໃ ຆື ຸຈຂບຄ ຃່ຟຊຟຓຆໃ ຄຶ ຘຟໄ ຄ ຂຌຶໄ ດໃ ຟຄຓກີ ຈ຺ ຽກຌ ຽຑໃ ບື ເນຖໄ ທຍຖທຓຂຓ່ໄ ູຌຉໃ ຟຄໂ ຋ໃ ຉີ ບໄ ຄກຟຌ ຆໃ ຄຶ ຏູຘໄ ກຶ ຘຟບຟຈ຅ຝຘກຶ ຘຟ ຈທໄ ງຉຌ຺ ຽບຄ ນຖໃ ເື ນ຃ໄ ຌ຺ ບໃ ຌື ແຎຘກຶ ຘຟ຾຋ຌນຖຘື ໃ ຄ຺ ຾ຍຍຘບຍຊຟຓແຎເນຉໄ ບຍກແ່ ຈໄ ຈໃ ຄພ ຌຌພໄ ກຟຌຘກຶ ຘຟຆຸຓຆຌ຺ ຿ຈງ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 146

ເຆທໄ ຋ິ ີ ຉບຍ຾ຍຍຘບຍຊຟຓ ຅ໃ ຄຶ ເຆແໄ ຈກໄ ຍພ ຃ຌ຺ ບໃ ຟຌນຌຄພ ຘບື ບກ຾ຖຝຂຼຌນຌຄພ ຘແື ຈຽໄ ຋ໃ ຟ຺ ຌຌພໄ ບຟຈຽຎພຌ ຾ຍຍຘບຍຊຟຓ ຾ຍຍຎຟງຎິຈ (Closed Ended Question) ຃ເື ນຉໄ ບຍ຃່ຟຊຟຓຉຟຓ຋ໃ ກີ ຟ່ ຌຈ຺ ຃່ຟ ຉບຍແທເໄ ນຽໄ ຖບື ກຽ຋ໃ ຟ຺ ຌຌພໄ ນຖບື ຟຈ຅ຝຽຎພຌ຃່ຟຊຟຓ຾ຍຍຎຟງຽຎີຈ (Open Ended Question) ຃ື ຽຎີຈ຿ບກຟຈເນຏໄ ູຉໄ ບຍແຈຉໄ ບຍ ຃ຟ່ ຊຟຓຽບຄ຿ຈງບຈິ ຘຝນຖຝຽຘຖກີ ແ່ ຈໄ ຊຟໄ ຉບໄ ຄກຟຌປູຽໄ ຅ຈ຃ຝຉນິ ຖື ຃ທຟຓ຃ຈິ ຽນຌພ ຽຎພຌຘຟ່ ຃ຌພ . ເຌກຟຌເຆ຾ໄ ຍຍຘບຍຊຟຓຽຑໃ ບື ຽປຈພ ກຟຌຘກຶ ຘຟຆຸຓຆຌ຺ ຌຌພໄ ຂ຋່ໄ ໃ ຃ີ ທຌຖຝຓຈພ ຖຝທຄພ ຽຎພຌດໃ ຟຄງໃ ຄິ ຃ື ກຟຌ ຘຟໄ ຄ຾ຍຍຘບຍຊຟຓ ຆໃ ຄຶ ຉບໄ ຄເນຊໄ ກື ຉບໄ ຄຉຟຓນົກພ ທຆິ ຟກຟຌ ຾ຖຝ຃ບຍ຃ຸຓເຌຘໃ ຄິ ຋ໃ ຅ີ ຝຘກຶ ຘຟ຋ຄພ ໝຈ຺ ຽຌໃ ບື ຄ຅ຟກ ຏູຽໄ ປຈພ ກຟຌຘກຶ ຘຟຆຸຓຆຌ຺ ບຟຈ຅ຝຍໃ ຓ່ ຿ີ ບກຟຈແຈຑໄ ຍ຺ ກຍພ ກໃ ຸຓຎຝຆຟກບຌ຋ໃ ຘີ ກຶ ຘຟຽຖງີ ກແ່ ຈ.ໄ (4) ກຟຌຘກຶ ຘຟ຅ຟກຏູປໄ ູ຾ໄ ຖຝ຾ນໃ ຄົ ທຆິ ຟກຟຌຉໃ ຟຄໂ ຋ຄພ ຽຎພຌຍຸກ຃ຌ຺ ຽຆໃ ຌພ : ຌກພ ທຆິ ຟກຟຌ ນຖື ຏູ຋ໄ ໃ ຓີ ຃ີ ທຟຓປູ ໄ ຏູ຋ໄ ໃ ກີ ໃ ຼທຂບໄ ຄເຌຽຖໃ ບື ຄຌຌພໄ ໂ ຾ຖຝ຅ຟກຽບກຝຘຟຌຂ່ຓໄ ູຌຉໃ ຟຄໂ ຋ໃ ນີ ຌໃ ທງຖຟຈຆຝກຟຌຉໃ ຟຄໂ ແຈຘໄ ກຶ ຘຟ ແທ຾ໄ ຖທໄ ຽຆໃ ຌພ : ຖຟງຄຟຌຏຌ຺ ກຟຌຘກຶ ຘຟທແິ ຅ເຌຽຖໃ ບື ຄຌຌພໄ ໂ ຏຌ຺ ກຟຌຘ່ຟນທົ ຈ ຂ່ຓໄ ູຌຂບຄນຌໃ ທງຖຟຈ ຆຝກຟຌຉໃ ຟຄໂຽຎພຌຉຌ຺ໄ . (5) ກຟຌຘ່ຟນົທຈ (Surveys) ຽຎພຌກຟຌຘກຶ ຘຟຆຸຓຆຌ຺ ຿ຈງເຆທໄ ຋ິ ກີ ຟຌ຋ຟຄທ຋ິ ຝງຟຘຟຈຽຂຟ຺ໄ ຆໃ ທງ຾ຖຝ ດໃ ຟຄຓຖີ ຝຍຍ຺ ຆໃ ຄຶ ບຟຈເຆທໄ ຋ິ ບີ ໃ ຌື ໂປໃ ທຓກຌພ ຽຆໃ ຌພ : ກຟຌຽປຈພ ຾ຏຌ຋ໃ ີ ກຟຌຊໃ ຟງປູຍ ກຟຌຘຟ່ ຑຟຈ ກຟຌ ຍຌພ ຋ກຶ ກຟຌຘຍື ຎຝນທຈພ ກຟຌຂູຈ຃ຌ຺ໄ ຋ຟຄຍູປຟຌ຃ຝຈີ ຽຎພຌຉຌ຺ໄ . (6) ກຟຌທແິ ຅ (Research) ກຟຌທແິ ຅ຽຎພຌກຟຌ຃ຌ຺ໄ ນຟ຃ທຟຓປູ ໄ ຃ທຟຓ຅ຄິ ຋ໃ ຽີ ຆໃ ບື ຊແື ຈໄ ຿ຈງເຆທໄ ຋ິ ກີ ຟຌ຋ໃ ີ ຽຎພຌຖຝຍຍ຺ ຾ຍຍ຾ຏຌ຋ຟຄທ຋ິ ຝງຟຘຟຈ ຽຑໃ ບື ບຝ຋ຍິ ຟງ຃ທຟຓປູ ໄ ຃ທຟຓ຅ຄິ ຋ໃ ຽີ ປຈພ ກຟຌຘກຶ ຘຟຌຌພໄ ຾ຖຝ ຌຟ່ ຏຌ຺ ຋ໃ ແີ ຈແໄ ຎຘຟໄ ຄກຈ຺ ຽກຌ຋ຈິ ຘຝຈຉີ ໃ ຟຄໂ ຽຑໃ ບື ຌຟ່ ແຎເຆເໄ ຌກຟຌບຟໄ ຄບຄີ ຾ຖຝຽຎພຌກຟຌຽປຈພ ເນໄ ຘຟຓຟຈ຋່ຟຌຟງ ຾ຖຝ຃ທຍ຃ຸຓກຟຌຽກຈີ ຎຝກຈ຺ ກຟຌຉໃ ຟຄໂແຈໄ ກຟຌທແິ ຅ຓຂີ ຌພໄ ຉບຌ ຈ່ຟຽຌຌີ ຄຟຌຽຎພຌຖ່ຟ ຈຍພ ຃:ື  ກຟຌຽຖບື ກນທ຺ ຂ່ຍໄ ຌພ ນຟ  ກຟຌຘກຶ ຘຟ຃ຌ຺ໄ ຃ທຟໄ ຋ຈິ ຘຝຈ຋ີ ໃ ກີ ໃ ຼທຂບໄ ຄ  ກຟຌເນ຃ໄ ່ຟ຅ຟ່ ກຈພ ຃ທຟຓຍຌພ ນຟ຋ໃ ຘີ ກຶ ຘຟ  ກຟຌຘຟໄ ຄຘຓ຺ ຓຸຈຉຊິ ຟຌເຌກຟຌຘກຶ ຘຟ  ກຟຌຑ຅ິ ຟຖຝຌຟຂຈພ ຍຌພ ນຟ຾ຖຝຘຓ຺ ຓຸຈຉຊິ ຟຌ  ກຟຌຑ຅ິ ຟຖຝຌຟ຾ນໃ ຄົ ຋ໃ ຓີ ຟຂບຄຂຓ່ໄ ູຌ  ກຟຌທຟຄປູຍ຾ຍຍກຟຌທແິ ຅  ກຟຌຘຟໄ ຄຽ຃ໃ ບື ຄຓເື ຌກຟຌທແິ ຅  ກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄ຾ຖຝກທຈຘບຍ຃ຸຌຌຝຑຟຍຂບຄຽ຃ໃ ບື ຄຓື  ກຟຌຽຖບື ກກໃ ຸຓຉທ຺ ດໃ ຟຄ຾ຖຝຂຝໜຟຈຂບຄຉທ຺ ດໃ ຟຄ  ກຟຌຽກຍພ ຖທຍຖທຓຂ່ຓໄ ຌູ  ກຟຌ຅ຈພ ກຝ຋ຟ່ ຂຓ່ໄ ຌູ  ກຟຌຂຼຌຖຟງຄຟຌກຟຌທແິ ຅ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 147

 ກຟຌຽຏງີ ຾ຏໃ ຏຌ຺ ກຟຌທແິ ຅ ກຟຌ຅ຝຽຖບື ກທ຋ິ ກີ ຟຌເຈແຎເຆເໄ ຌກຟຌຘກຶ ຘຟຆຸຓຆຌ຺ ຌຌພໄ ຉບໄ ຄຑ຅ິ ຟຖຝຌຟເນຽໄ ໝຟຝຘຓ຺ ກຍພ ທຈພ ຊຸ ຎຝຘຄ຺ ກໃ ຸຓ຃ຌ຺ ຋ໃ ຽີ ປຈພ ກຟຌຘກຶ ຘຟ຾ຖຝຂ່ຓໄ ຌູ ຋ໃ ຉີ ບໄ ຄກຟຌ ຅ໃ ຄຶ ຍໃ ່ຘຟຓຟຈກຟ່ ຌຈ຺ ແຈທໄ ໃ ຟທ຋ິ ກີ ຟຌເຈຽຎພຌທ຋ິ ີ ຋ໃ ຈີ ຋ີ ໃ ຘີ ຸຈ ເຌກຟຌຘກຶ ຘຟຆຸຓຆຌ຺ 4) ນົກພ ເຌກຟຌຘກຶ ຘຟຆຸຓຆຌ຺ ຋ບຄ຃ຌູ ນຄ຺ ຑຌພ (ຓ.ຎ.ຎ. : 107) ແຈຘໄ ຝຽໜນີ ກົພ ກຟຌຘກຶ ຘຟຆຸຓຆຌ຺ ແທໄ 5 ຎຝກຟຌ ຈໃ ຄພ ຌີໄ (1) ຉບໄ ຄຘກຶ ຘຟຉໃ ຽ່ ຌໃ ບື ຄກຌພ ແຎຉຝນຖບຈຽທຖຟ (2) ເຆທໄ ຋ິ ກີ ຟຌນຟົ ງໂ ທ຋ິ ີ ຾ຖຝກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄຽປຈພ ຟນົຟງໂຽ຋ໃ ບື (3) ເຆທໄ ຋ິ ທີ ຋ິ ຝງຟຘຟຈ ຿ຈງຽຖໃ ຓີ ຅ຟກກຟຌຉຄພໄ ຅ຈຸ ຓຸຄໄ ໝຟງ ກຟຌທຟຄ຿຃ຄກຟຌ ກຟຌຖຄ຺ ຓື ກຝ຋່ຟ຾ຖຝກຟຌ ຎຝຽຓຌີ ຏຌ຺ ຉຟຓຖຟ່ ຈຍພ (4) ເຆນໄ ກົພ ຊຟຌ ທຈພ ຈຸ ບຸຎຝກບຌ ດໃ ຟຄຑຼຄຑ່ ຾ຖຝເຆກໄ ຟຌກກພ ຂຄພ ເຌກຟຌຑ຅ິ ຟຖຝຌຟ (5) ຘຟໄ ຄ຃ທຟຓປູຘໄ ກຶ ຾ຖຝ຃ທຟຓຘຟ່ ຑຌພ ບຌພ ຈຉີ ໃ ່ຏູ຋ໄ ໃ ຅ີ ຝຘກຶ ຘຟ ຽຑຟຝຓ຿ີ ບກຟຈແຈຂໄ ຓ່ໄ ູຌ ຋ໃ ຾ີ ຋຅ໄ ຄິ ແຈນໄ ຖຟງ ຂຌຶໄ 1.2.2 ຂຌພໄ ຉບຌ຋ໃ ີ 2 ກຟຌທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟຆຸຓຆຌ຺ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຿ຈງ຾຋຅ໄ ຄິ ຾ຖທໄ ກ຃່ ື ກຟຌ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟ຋ໃ ຽີ ກຈິ ຂຌືໄ ແຈຆໄ ຸຓຆຌ຺ ຌຌພໄ ຽບຄ ຈໃ ຄພ ຌຌພໄ ກຟຌທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟຆຸຓຆຌ຺ ຅ໃ ຄຶ ຽຎພຌຂຌພໄ ຉບຌຘ່ຟ຃ຌພ ບກີ ຂຌພໄ ຉບຌໜໃ ຄຶ ຋ໃ ຉີ ບໄ ຄຈ່ຟຽຌຌີ ກຟຌຆຸຓຆຌ຺ ຈໃ ຄພ ຌ:ີໄ 1) ຎຝຽຑຈຂບຄຍຌພ ນຟຆຸຓຆຌ຺ ຍຌພ ນຟຉໃ ຟຄໂ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຌຌພໄ ຓນີ ຖທຄນຖຟງນຟົ ງຍຌພ ນຟ ຾ຉໃ ບຟຈ຅ຝ຅ຟ່ ຾ຌກ ຉຟຓຖກພ ຘຝຌຝຂບຄຍຌພ ນຟແຈໄ 5 ຎຝຽຑຈ ຃ື (1) ຍຌພ ນຟຈຟໄ ຌຽຘຈຊຝກຈິ ຽຆໃ ຌພ ຃ທຟຓງຟກ຅ຌ຺ ຂຟຈຽຄຌີ ຋ຸຌ ຏຝຖຈິ ຉຝຏຌ຺ ນຖຟງກທໃ ຟ ຽຎພຌຉຌ຺ໄ (2) ຍຌພ ນຟຈຟໄ ຌຘຄພ ຃ຓ຺ ຽຆໃ ຌພ ກຟຌຽຑໃ ຓີ ຂບຄຎຝຆຟກບຌນຖຟງ ຈບໄ ງກຟຌຘກຶ ຘຟ ຽຎພຌຉຌ຺ໄ (3) ຍຌພ ນຟຈຟໄ ຌທຈພ ຋ຝຌຝ຋່ຟ ຽຆໃ ຌພ ທຈພ ຊຸຌງິ ຓ຺ ກຟຌປຍພ ທຈພ ຋ຝຌຝ຋່ຟຉຝຽທຌພ ຉກ຺ ນຖຟງຽກຌີ ແຎ (4) ຍຌພ ນຟຈຟໄ ຌກຟຌຽຓບື ຄກຟຌຎ຺ກ຃ບຄ ຽຆໃ ຌພ ກຟຌຆຘືໄ ຈິ ຂຟງຘຼຄ ກຟຌຍໃ ຓ່ ຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ຋ຟຄກຟຌຽຓບື ຄ ຽຎພຌ ຉຌ຺ໄ (5) ຍຌພ ນຟຈຟໄ ຌຘໃ ຄິ ຾ທຈຖບໄ ຓ຾ຖຝຆຍພ ຑຝງຟກບຌ຋ຟ່ ຓຝຆຟຈຊກື ຋ຟ່ ຖຟງ 2) ຖຝຈຍພ ຂບຄຍຌພ ນຟຆຸຓຆຌ຺ ຍຌພ ນຟຉໃ ຟຄໂ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຌຌພໄ ບຟຈ຅ຝ຅ຈພ ຖ່ຟຈຍພ ຃ທຟຓປຸຌ຾ປຄ ນຖໃ ຃ື ທຟຓ຅ຟ່ ຽຎພຌຽຖໃ ຄພ ຈໃ ທຌແຈໄ 3 ຖຝຈຍພ ຃:ື (1) ຍຌພ ນຟ຋ໃ ຽີ ກຈີ ຅ຟກ຃ທຟຓຉບໄ ຄກຟຌ຋ໃ ຾ີ ຋຅ໄ ຄິ (Felt Needs) ຽຎພຌຘໃ ຄິ ຋ໃ ຆີ ຟທຍຟໄ ຌປູຘໄ ກຶ ທໃ ຟຓ຃ີ ທຟຓ ຽຈບື ຈປບໄ ຌນຖຟງ຋ໃ ຘີ ຸຈ ຉບໄ ຄກຟ່ ຅ຈພ ເນໝໄ ຈ຺ ແຎ ຃ທຌຽຖໃ ຓີ ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟ຋ໃ ຓີ ຟ຅ຟກ຃ທຟຓຉບໄ ຄກຟຌ຋ໃ ີ ຾຋຅ໄ ຄິ ຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ກໃ ບຌ (2) ຍຌພ ນຟ຋ໃ ຽີ ກຈີ ຅ຟກ຃ທຟຓຉບໄ ຄກຟຌ຋ໃ ຓີ ຃ີ ທຟຓປຸຌ຾ປຄຌບໄ ງນຖຟງ (Unfelt Needs) ຽຎພຌຍຌພ ນຟຆໃ ຄຶ ຽກຈີ ຅ຟກ຃ທຟຓຉບໄ ຄກຟຌຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຋ໃ ບີ ຟຈ຅ຝປູຘໄ ກຶ ທໃ ຟຽຎພຌຂ່ຂໄ ຈພ ຂບໄ ຄຽຈບື ຈປບໄ ຌຈທໄ ງ ຾ຉໃ ງຄພ ຍໃ ຽ່ ນຌພ ຽຊຄິ ຃ທຟຓ຅ຟ່ ຽຎພຌ຋ໃ ຅ີ ຝຽປຈພ ກຟຌ຾ກແໄ ຂເຌ຋ຌພ ຋຋ີ ຌພ ເຈ ຉບໄ ຄເນກໄ ຟຌຘກຶ ຘຟ ຾ຌຝຌຟ່ ເນຽໄ ນຌພ ຽຊຄິ ຽ຅ຟ຺ໄ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 148

຾ຖຝ຿຋ຈຂບຄຘໃ ຄິ ຽນໃ ົຟ຺ ຌຌພໄ ຅ຌ຺ ຎຝຆຟຆຌ຺ ງບຓປຍພ ທໃ ຟຽຎພຌ຃ທຟຓຉບໄ ຄກຟຌ຋ໃ ຅ີ ຟ່ ຽຎພຌ຋ໃ ຘີ ຸຈກໃ ບຌ ຅ໃ ຄຶ ຅ຝ ແຈປໄ ຍພ ຃ທຟຓປໃ ທຓຓເື ຌກຟຌ ຑຈພ ຋ຝຌຟຽຎພຌດໃ ຟຄຈ.ີ (3) ຍຌພ ນຟ຋ໃ ຽີ ກຈີ ຅ຟກ຃ທຟຓຉບໄ ຄກຟຌ຋ໃ ຎີ ຝຆຟຆຌ຺ ຍໃ ່ປູຘໄ ກຶ ຽຈບື ຈປບໄ ຌ (Unawared Needs) ຽຎພຌຍຌພ ນຟ ຋ໃ ຎີ ຝຘຍ຺ ດໃ ູ ຾ຉໃ ຍໃ ປ່ ູທໄ ໃ ຟຽຎພຌຍຌພ ນຟ຾ຖຝ຃ທຌ຾ກແໄ ຂ ຉບໄ ຄເນກໄ ຟຌຘກຶ ຘຟ຾ຌຝຌຟ່ ດໃ ຟຄນຖຟງ ຉບໄ ຄ ບຈ຺ ຋ຌ຺ ຾ຖຝເຆຽໄ ທຖຟຈຌ຺ ຅ໃ ຄຶ ຅ຝຘຟຓຟຈຽປຈພ ເນຎໄ ຝຆຟຆຌ຺ ງບຓປຍພ ທໃ ຟຽຎພຌຍຌພ ນຟ຾ຖຝປໃ ທຓກຌພ ກຟ່ ຅ຈພ ເນໄ ໝຈ຺ ແຎ (ຑຈພ ຘຸ຅ຟ່ ຌຄ຺ ຾ຖຝ຃ຌ຺ ບໃ ຌື ໂ. 2524 : 71) 3) ຂຌພໄ ຉບຌຂບຄກຟຌທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟຆຸຓຆຌ຺ ເຌກຟຌທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ບຟຈຓຂີ ຌພໄ ຉບຌເຌກຟຌທິ ຽ຃ຟຝ຋ໃ ຘີ ່ຟ຃ຌພ 3 ຂຌພໄ ຉບຌ ຃ື ກຟຌ຃ຌ຺ໄ ນຟຍຌພ ນຟ຋ໃ ຾ີ ຋຅ໄ ຄິ ກຟຌ຃ຌ຺ໄ ນຟຘຟຽນຈຂບຄຍຌພ ນຟ ຾ຖຝກຟຌ ຘຝ຾ນທຄນຟ຾ຌທ຋ຟຄ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟ (1) ກຟຌ຃ຌ຺ໄ ນຟຍຌພ ນຟ຋ໃ ຾ີ ຋຅ໄ ຄິ ຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ເຌຂຌພໄ ຉບຌຂບຄກຟຌທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟຆຸຓຆຌ຺ ຌຌພໄ ຽຓໃ ບື ຑຍ຺ ຍຌພ ນຟ຾ຖທໄ ຅ຝຉບໄ ຄຌຟ່ ຓຟທຽິ ຃ຟຝດໃ ຟຄຖຝບຼຈບກີ ຽ຋ໃ ບື ໜໃ ຄຶ ທໃ ຟຽຎພຌຍຌພ ນຟ຋ໃ ຾ີ ຋຅ໄ ຄິ ກໃ ເ່ ນຽໄ ກຈີ ຃ທຟຓ ຽຈບື ຈປບໄ ຌນຖ຃ື ທຟຓຍໃ ຘ່ ຝຈທກຘຝຍຟງເນ຾ໄ ກໃ ຆຸຓຆຌ຺ ນຖຍື ໃ ່ ຽຑຟຝຍຌພ ນຟ຋ໃ ຾ີ ຋຅ໄ ຄິ ຅ຝຉບໄ ຄຽຎພຌຂ່ໄ ຽຈບື ຈປບໄ ຌ຋ໃ ຆີ ຸຓຆຌ຺ ຘໃ ທຌຖທຓຎຝຘຍ຺ ດໃ ູ຅ຄິ ໂ ຾ຖຝຓ຃ີ ທຟຓຽນຌພ ຑບໄ ຄກຌພ ທໃ ຟຓ຃ີ ທຟຓ຅ຟ່ ຽຎພຌ຋ໃ ຅ີ ຝ ຉບໄ ຄຆໃ ທງກຌພ ຾ກແໄ ຂນໃ ົກື ຟ່ ຅ຈພ ເນໝໄ ຈ຺ ແຎຌຌພໄ ຽບຄ ກຟຌ຃ຌ຺ໄ ນຟຍຌພ ນຟ຋ໃ ຾ີ ຋຅ໄ ຄິ ຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ບຟຈຈຟ່ ຽຌຌີ ກຟຌແຈໄ ຿ຈງເຆນໄ ກົພ ຽກຌຆໃ ທງເຌກຟຌຑ຅ິ ຟຖຝຌຟ ຆໃ ຄຶ ຓີ 4 ນົກພ ຽກຌ ຃ື  ຃ທຟຓປຟໄ ງ຾ປຄຽຖໃ ຄພ ຈໃ ທຌ ກໃ ຟທ຃ື ຽຎພຌຍຌພ ນຟ຋ໃ ດີ ໃ ູເຌຘຝຑຟຍໜກພ ຓຏີ ຌ຺ ຽຘງປຟໄ ງ຾ປຄ຾ຖຝຽຎພຌ ບຌພ ຉຝຖຟງ ຉບໄ ຄ຾ກແໄ ຂ຿ຈງປຍີ ຈໃ ທຌ  ຏຌ຺ ກຝ຋ຍ຺ ຉໃ ຃່ ຌ຺ ຘໃ ທຌນຖຟງ ຍຌພ ນຟ຋ໃ ຾ີ ຋຅ໄ ຄິ ຅ຝຉບໄ ຄຽຎພຌຍຌພ ນຟ຋ໃ ຘີ ຟໄ ຄ຃ທຟຓ ຽຈບື ຈປບໄ ຌເນກໄ ຍພ ຃ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຽຎພຌ຅ຟ່ ຌທຌນຖຟງ ຍໃ ຾່ ຓໃ ຌຑຼຄຍໃ ່຅ກພ ຃ຌ຺ ຽ຋ໃ ຟ຺ ຌຌພໄ  ກຟຌງບຓປຍພ ຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຍຌພ ນຟ຋ໃ ຾ີ ຋຅ໄ ຄິ ຅ຝຉບໄ ຄຽຎພຌ຋ໃ ງີ ບຓປຍພ ຂບຄ຃ຌ຺ ຘໃ ທຌ ນຖຟງທໃ ຟຽຎພຌຍຌພ ນຟ ຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຉໃ ຟຄ຃ຈິ ທໃ ຟຉບໄ ຄປໃ ທຓກຌພ ຾ກແໄ ຂເນໝໄ ຈ຺ ຘຌິໄ ແຎ  ຏຌ຺ ຽຘງນຟງເຌບຝຌຟ຃ຈ຺ ຍຌພ ນຟ຋ໃ ຾ີ ຋຅ໄ ຄິ ຽຎພຌຍຌພ ນຟຆໃ ຄຶ ຊຟໄ ຎຖໃ ບງແທໄ ຿ຈງຍໃ ່຋່ຟກຟຌ ຾ກແໄ ຂ຾ຖທໄ ຅ຝຓຏີ ຌ຺ ກຝ຋ຍ຺ ຽປຈພ ເນຽໄ ກຈີ ຃ທຟຓຽຘງນຟງຉໃ ່ຆຸຓຆຌ຺ ເຌບຝຌຟ຃ຈ຺ ຽຎພຌດໃ ຟຄນຖຟງ ກຟຌເຆຂໄ ່ຓໄ ູຌຉທ຺ ຆທີໄ ຈພ ຽຎພຌກຟຌຌຟ່ ຂ່ຓໄ ູຌຉທພ ຽຖກ ຆໃ ຄຶ ຽຎພຌຘຝຊຉິ ຉິ ໃ ຟ ໂ ຓຟຎຼຍ຋ຼຍ ຘຝຑຟທຝຍຌພ ນຟ ກຍພ ຘຝຑຟທຝຎ຺ກກຝຉິ ຆໃ ຄຶ ບຟຈ຅ຝຘຝ຾ຈຄຽຎພຌບຈພ ຉຟຘໃ ທຌປບໄ ງຖຝຘຈພ ຘໃ ທຌ ນຖໃ ຘື ຝ຾ຈຄຽຎພຌຎຝຖຓິ ຟຌ ຉທ຺ ຽຖກນຖໃ ບື ຟຈເຆຽໄ ກຌ຃ທຟຓ຅ຟ່ ຽຎພຌຑຌືໄ ຊຟຌຽຎພຌຂ່ຓໄ ຌູ ຆທີໄ ຈພ ຽຎພຌຉຌ຺ໄ ຓ຾ີ ຌທ຋ຟຄຍຟຄຎຝກຟຌເຌກຟຌ ຑ຅ິ ຟຖຝຌຟ ຈໃ ຄພ ຌ:ີໄ ກ. ຉບໄ ຄທຽິ ຃ຟຝຈທໄ ງ຃ທຟຓຽຎພຌກຟຄ຾ຖຝຽຍໃ ຄິ ກຟຌແກ຃ື ຎຟຈຘຝ຅ຟກກຟຌບຝ຃ຝຉິ ຾ຖຝຖ່ຟບຼຄ. ຂ. ຉບໄ ຄຖຝຍຸຍຌພ ນຟ຋ໃ ຅ີ ຝຽປຈພ ກຟຌຘກຶ ຘຟທຽິ ຃ຟຝເນຆໄ ຈພ ຽ຅ຌ ຍໃ ່ກທຟໄ ຄຽກຌີ ແຎຽຑໃ ບື ຃ທຟຓຘຝຈທກເຌ ກຟຌທຽິ ຃ຟຝ຾ຖຝທຟຄ຾ຏຌ຾ກຍໄ ຌພ ນຟຉໃແ່ ຎ. ຃. ກຟຌ຃ຌ຺ໄ ນຟ຾ຖຝຖຝຍຸຎພຈແ຅຋ໃ ຽີ ຎພຌຘຟຽນຈຽປຈພ ເນຽໄ ກຈີ ຍຌພ ນຟຌຌພໄ ໂຂຌຶໄ ຾ຖຝຽຍໃ ຄິ ຽນຌພ ຘຟຽນຈແຈໄ ດໃ ຟຄຆຈພ ຽ຅ຌ. ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 149

ຄ. ກຟຌ຃ຌ຺ໄ ນຟຎພຈແ຅຋ໃ ຆີ ໃ ບຌຽຖຌພໄ ຽຎພຌຂຌພໄ ຉບຌ຋ໃ ຘີ ່ຟ຃ຌພ ຋ໃ ຘີ ຸຈ ຆໃ ຄຶ ຅ຝຉບໄ ຄຌຟ່ ຽບຟ຺ ຋ຈິ ຘຝຈ຋ີ ຟຄຘຄພ ຃ຓ຺ ຘຟຈ ຽຆໃ ຌພ ຘຄພ ຃ຓ຺ ທ຋ິ ຝງຟ ຅ຈິ ທ຋ິ ຝງຟ ຓຟຌຈຸ ທ຋ິ ຝງຟ ຽຘຈຊຝຘຟຈ ຖຈພ ຊຝຘຟຈ ຽຎພຌຉຌ຺ໄ ຓຟເຆຽໄ ຎພຌ຾ຌທ຋ຟຄເຌກຟຌ ຃ຌ຺ໄ ນຟຎພຈແ຅ຈໃ ຄພ ກຖໃ ຟທ ຅. ກຟຌທຽິ ຃ຟຝຖຝຍຍ຺ (Systemic Analysis) ຍຌພ ນຟຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຓນີ ຖທຄນຖຟງ ນົຟງຍຌພ ນຟ ຾ຉໃ ຖຝຍຌພ ນຟ ຓ຃ີ ທຟຓກໃ ຼທຂບໄ ຄຘຟ່ ຑຌພ ກຌພ ຍຟຄຍຌພ ນຟ຅ຝ຾ກແໄ ຂແຈຉໄ ໃ ່ຽຓໃ ບື ແຈ຾ໄ ກຍໄ ຌພ ນຟບໃ ຌື ກໃ ບຌ຾ຖທໄ ຾ຖຝຍຟຄຍຌພ ນຟຽຓໃ ບື ຾ກແໄ ຂ຾ຖທໄ ບຟຈກໃ ເ່ ນຽໄ ກຈີ ຍຌພ ນຟບໃ ຌື ໂຉຟຓຓຟ ຈໃ ຄພ ຌຌພໄ ຅ໃ ຄຶ ຉບໄ ຄຽປຈພ ກຟຌທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟ຋ໃ ຽີ ກຈິ ຂຌືໄ ຋ຄພ ຖຝຍຍ຺ ຍໃ ່ ຾ຓໃ ຌທຽິ ຃ຟຝຑຼຄຘໃ ທຌເຈຘໃ ທຌນຌໃ ຄຶ ນຖໃ ຍື ຌພ ນຟເຈຍຌພ ນຟໜໃ ຄຶ ຽ຋ໃ ຟ຺ ຌຌພໄ (2) ກຟຌ຃ຌ຺ໄ ນຟຘຟຽນຈຂບຄຍຌພ ນຟຆຸຓຆຌ຺ ຌບກ຅ຟກກຟຌ຃ຌ຺ໄ ນຟຍຌພ ນຟ຋ໃ ຾ີ ຋຅ໄ ຄິ ຂບຄຆຓ຺ ຆຌ຺ ຋ໃ ີ ກໃ ຟທຓຟ ຾ຖທໄ ເຌຂຌພໄ ຉບຌກຟຌທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຉບໄ ຄຽປຈພ ກຟຌຘກຶ ຘຟທຽິ ຃ຟຝຽຑໃ ບື ນຟຘຟຽນຈຂບຄ ກຟຌຽກຈີ ຍຌພ ນຟຆຸຓຆຌ຺ ຽນໃ ຟົ຺ ຌຌພໄ ບກີ ຈທໄ ງ ຆໃ ຄຶ ກຟຌນຟຘຟຽນຈຂບຄຍຌພ ນຟຆຸຓຆຌ຺ ບຟຈ຅ຝກຝ຋ຟ່ ແຈຈໄ ໃ ຄພ ຌີໄ  ກຟຌຑ຅ິ ຟຖຝຌຟຽຎພຌຖຟ່ ຈຍພ ຋່ຟບຈິ ທໃ ຟຘໃ ຄິ ຋ໃ ຽີ ຎພຌຍຌພ ນຟຌຌພໄ ຓຘີ ຝຑຟຍດໃ ຟຄເຈຍຌພ ນຟຌຌພໄ ໂຂຌຶໄ ຓຟ  ກຟຌຑຝງຟງຟຓ຃ຌ຺ໄ ນຟຘຟຽນຈຂບຄຍຌພ ນຟເນແໄ ຈ຃ໄ ຍ຺ ຊທໄ ຌ຋ຸກ຾ຄໃ຋ຸກຓຸຓ ຽປຈພ ເນຽໄ ກຈີ ຍຌພ ນຟຂຌຶໄ  ກຟຌຑ຅ິ ຟຖຝຌຟຽຑໃ ບື ນຟທໃ ຟຘຟຽນຈຉໃ ຟຄໂ ຋ໃ ຃ີ ຌ຺ໄ ນຟຓຟແຈຌໄ ນີໄ ງຄພ ຽຎພຌຘຟຽນຈ຋ໃ ຾ີ ຋຅ໄ ຄິ ຋ໃ ີ  ກຟຌຘຍື ຘຟທ຅ຟກຏ຺ຌຂບຄຍພຌນຟ຋ໃ ີຽກຈິ ຂືຌໄ ຖ຺ຄແຎ຅ຌ຺ ຽຊິຄຉ຺ຌໄ ຉ່ຂບຄຍພຌນຟ຋ໃ ີ຾຋຅ໄ ຄິ (ກຓ຺ ກຟຌ ຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ , 2526 : 81) (3) ກຟຌຘຝ຾ນທຄນຟ຾ຌທ຋ຟຄ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟຆຸຓຆຌ຺ ຽຓໃ ບື ຘຟຓຟຈ຃ຌ຺ໄ ຑຍ຺ ຍຌພ ນຟຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝ ຘຟຽນຈ ຂບຄກຟຌຽກຈີ ຂຌຶໄ ຂບຄຍຌພ ນຟຽນໃ ຟົ຺ ຌຌພໄ ຾ຖທໄ ຂຌພໄ ຉບຌຘຸຈ຋ຟໄ ງຂບຄກຟຌທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ກ຃່ ື ກຟຌຘຝ຾ນທຄນຟ຾ຌທ຋ຟຄຽຑໃ ບື ຋ໃ ຅ີ ຝ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟຽນໃ ຟົ຺ ຌຌພໄ ເນໝໄ ຈ຺ ແຎ ຆໃ ຄຶ ຘຟຓຟຈຈ່ຟຽຌຌີ ກຟຌແຈໄ ຈໃ ຄພ ຉໃ ່ ແຎຌີໄ  ກຟຌຘກຶ ຘຟຖຟງຖຝບຼຈຉໃ ຟຄໂ ຂບຄຍຌພ ນຟດໃ ຟຄປບຍ຃ບຍ ຽຆໃ ຌພ ຘຟຽນຈ ບຸຎຝຘກພ ເຌກຟຌ຾ກແໄ ຂ ຍຌພ ນຟຂ່ຓໄ ູຌຉໃ ຟຄໂ ກໃ ຼທກຍພ ຆຸຓຆຌ຺ ຎພຈແ຅຋ໃ ຘີ ຝໜຍພ ຘຝໜຌູ ເຌກຟຌ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟ຾ຖຝຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓ ຆຌ຺ ຽຎພຌຉຌ຺ໄ  ຌຟ່ ຍຌພ ນຟ຋ໃ ຘີ ຟຓຟຈ຃ຌ຺ໄ ນຟຘຟຽນຈ຋ໃ ຾ີ ຋຅ໄ ຄິ ແຈ຾ໄ ຖທໄ ຓຟຑ຅ິ ຟຖຝຌຟ຾ຌທ຋ຟຄ຾ກແໄ ຂຍຟຄຘຟຽນຈບຟຈຓີ ທ຋ິ ກີ ຟຌ຾ກແໄ ຂແຈນໄ ົຟງ຾ຌທ຋ຟຄ  ຑຝງຟງຟຓ຃ຌ຺ໄ ນຟທ຋ິ ຾ີ ກແໄ ຂຍຌພ ນຟ຅ຟກຘຟຽນຈ຋ໃ ນີ ຟແຈນໄ ົຟງໂທ຋ິ ີ  ຓ຃ີ ທຟຓຽຎພຌແຎແຈ຾ໄ ຖຝຘບຈ຃ໃ ບຄກຍພ ຘຝຑຟຍຑຌືໄ ຊຟຌຂບຄຆຸຓຆຌ຺ (຅ຖີ ຝຑຌພ ກຟຌ຅ຝຌຝ຅ຈິ ຉຟ, 2523 : 306)  ຑ຅ິ ຟຖຝຌຟ຃ຈພ ຽຖບື ກທ຋ິ ກີ ຟຌ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟ຋ໃ ຎີ ຝນງຈພ ຓຎີ ຝ຿ນງຈ ຓຎີ ຝຘຈິ ຋ຑິ ຟຍນຖຟງ຋ໃ ຘີ ຸຈ ຾ຖຝ ເຆແໄ ຖງຝຽທຖຟຌບໄ ງ຋ໃ ຘີ ຸຈ຅ຟກທ຋ິ ກີ ຟຌ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟຂບຄຆຸຓຆຌ຺ 3 ທ຋ິ ກີ ຟຌເນງໃ ໂ ຃:ື ກ. ກຟຌ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟ຿ຈງຎຝຆຟຆຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຽບຄ ຊຟໄ ຍຌພ ນຟຌຌພໄ ຎຝຆຟຆຌ຺ ຓຂີ ຈີ ຃ທຟຓຘຟຓຟຈ຋ໃ ຅ີ ຝຈ່ຟ ຽຌຌີ ກຟຌ຾ກແໄ ຂແຈຽໄ ບຄ ຿ຈງຍໃ ຉ່ ບໄ ຄຂ່຃ທຟຓຆໃ ທງຽນຖໃ ບື ຅ຟກຑຟງຌບກຆຓ຺ ຆຌ຺ . ຂ. ກຟຌ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟ຿ຈງ຃ທຟຓປໃ ທຓຓກື ຌພ ຖຝນທໃ ຟຄຎຝຆຟຆຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ກຍພ ຍຸກ຃ຌ຺ ນຖບື ຄ຺ ກບຌຑຟງ ຌບກຆຸຓຆຌ຺ ຿ຈງຘໃ ທຌເຈ຋ໃ ຎີ ຝຆຟຆຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຘຟຓຟຈຈ່ຟຽຌຌີ ກຟຌ຾ກແໄ ຂແຈຽໄ ບຄກຈ່ ່ຟຽຌຌີ ກຟຌແຎ ຍຸກ຃ຌ຺ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 150

ນຖບື ຄ຺ ກບຌຑຟງຌບກ຅ຝຽຂຟ຺ໄ ຓຟຈຟ່ ຽຌຌີ ກຟຌເຌຘໃ ທຌ຋ໃ ຽີ ກຌີ ຂຈີ ຃ທຟຓຘຟຓຟຈຂບຄຎຝຆຟຆຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຽ຋ໃ ຟ຺ ຌຌພໄ ຃. ກຟຌ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟ຿ຈງຍຸກ຃ຌ຺ ນຖບື ຄ຺ ກບຌຑຟງຌບກຆຸຓຆຌ຺ ຊຟໄ ຽຎພຌຍຌພ ນຟ຋ໃ ເີ ນງໃ ຾ຖຝນງຸຄໄ ງຟກເຌ ກຟຌ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟ ເຆຄໄ ຍ຺ ຎຝຓຟຌນຖຟງ ຆໃ ຄຶ ຽກຌີ ຂຈີ ຃ທຟຓຘຟຓຟຈຂບຄຎຝຆຟຆຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຋ໃ ີ ຅ຝ຾ກແໄ ຂແຈໄ ຈທໄ ງຉຌ຺ ຽບຄ (ງຸທຈພ ທຸຊຽິ ຓ຋,ີ 2534 : 210) ກຟຌ຃ຌ຺ໄ ນຟ ເຆນໄ ຖກພ ຽກຌຆໃ ທງຑ຅ິ ຟຖຝຌຟ ຍຌພ ນຟ ເຆຂໄ ່ຓໄ ູຌຉທ຺ ຆທີໄ ຈພ ຾ຌທ຋ຟຄເຌກຟຌຑ຅ິ ຟຖຝຌຟ ກຟຌ ກຟຌ຃ຌ຺ໄ ນຟ ຋ໃ ຓີ ຟຂບຄຍຌພ ນຟ ທຽິ ຃ຟຝ ຘຟຽນຈຂບຄ ຍຌພ ນຟ ຘຟຽນຈຂບຄຍຌພ ນຟ຋ຸກ຾ຄໃຓຓູ ຍຌພ ນຟ ຘຟຽນຈ຋ໃ ຾ີ ຋຅ໄ ຄິ ຘຍື ຆບກຉຌພ຺ໄ ຉ່ຂບຄຍຌພ ນຟ ກຟຌຘກຶ ຘຟຖຟງຖຝບຼຈດໃ ຟຄປບຍ຃ບຍ ກຟຌ຃ຌ຺ໄ ນຟ ຌຟ່ ຘຟຽນຈ຋ໃ ຾ີ ຋຅ໄ ຄິ ຓຟຑ຅ິ ຟຖຝຌຟ ຾ຌທ຋ຟຄ຾ກ ໄ ກຟ່ ຌຈ຺ ທ຋ິ ຾ີ ກແໄ ຂນຖຟງໂທ຋ິ ີ ແຂ ຃ທຟຓຽຎພຌແຎແຈ຾ໄ ຖຝຘບຈ຃ໃ ບຄກຍພ ຘຝຑຟຍຆຸຓຆຌ຺ ຎຝດພຈ, ຎຝ຿ນງຈ, ຎຝຘຈິ ຋ຑິ ຟຍຘູຄຘຸຈ ຾ຏຌຑຟຍ: ຂຌພໄ ຉບຌຂບຄກຟຌທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟຆຸຓຆຌ຺ 4) ຎຝ຿ນງຈຂບຄກຟຌທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟຆຸຓຆຌ຺ ກຟຌທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟຆຸຓຆຌ຺ ຓຎີ ຝ຿ນງຈນຟົ ງຎຝກຟຌ ຈໃ ຄພ ຌ:ີໄ (1) ຽຎພຌ຾ຌທ຋ຟຄເຌກຟຌຑ຅ິ ຟຖຝຌຟ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟ຾ຉໃ ຖຝຍຌພ ນຟ ຉຟຓຂຈີ ຃ທຟຓຘຟຓຟຈ ຂບຄຆຸຓຆຌ຺ (2) ຽປຈພ ເນປໄ ູທໄ ໃ ຟຍຌພ ນຟເຈ຾ກແໄ ຂແຈຄໄ ໃຟງ ຍຌພ ນຟເຈ຾ກແໄ ຂແຈງໄ ຟກ ຘຟຓຟຈຽຖບື ກຈຟ່ ຽຌຌີ ກຟຌແຈກໄ ໃ ບຌນົຄພ ຉຟຓຖຟ່ ຈຍພ ນຖໃ ຍື ຌພ ນຟເຈຘຟຓຟຈ຾ກແໄ ຂຑບໄ ຓໂກຌພ ແຈຈໄ ຟ່ ຽຌຌີ ກຟຌແຎຑບໄ ຓໂກຌພ (3) ຽຎພຌກຟຌກຼຓກຟຌຘ່ຟຖຍພ ກຟຌ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟແທຖໄ ໃ ທຄໜຟໄ ຽປຈພ ເນກໄ ຟຌຈ່ຟຽຌຌີ ກຟຌ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟຽຎພຌແຎ ດໃ ຟຄຓຎີ ຝຘຈິ ຋ຑິ ຟຍ (4) ຽຎພຌຎຝ຿ນງຈຉໃ ກ່ ຟຌທຟຄ຾ຏຌຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ດໃ ຟຄ຾຋຅ໄ ຄິ ຽຑຟຝກຟຌທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟຆຸຓຆຌ຺ ຌຌພໄ ຽຎພຌ ກຟຌຽຆໃ ບື ຓ຿ງຄຍຌພ ນຟ຋ຄພ ໝຈ຺ ຽບຟ຺ ແທເໄ ຌ຋ຸກ຾ຄໃຓຸຓ 5) ຽ຋ກພ ຌກິ ກຟຌຘກຶ ຘຟ຾ຖຝທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟຆຸຓຆຌ຺ ຽ຋ກພ ຌກິ ກຟຌຘກຶ ຘຟຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝ ທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟຆຸຓຆຌ຺ ຽຎພຌຂຌພໄ ຉບຌຂບຄ ຂຝຍທຌກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓ ຆຌ຺ ຋ໃ ຓີ ຖີ ່ຟຈຍພ ຉໃ ຽ່ ຌໃ ບື ຄກຌພ ຅ໃ ຄຶ ຘຟຓຟຈຌຟ່ ຽ຋ກພ ຌກິ ທ຋ິ ກີ ຟຌຓຟເຆປໄ ໃ ທຓກຌພ ແຈໄ ຽ຋ກພ ຌກິ ທ຋ິ ີ ຈໃ ຄພ ກໃ ຟທຓນີ ົຟງຽ຋ກພ ຌກິ ທ຋ິ ີ ຆໃ ຄຶ ຎຟຖຆິ ຟຈ ທຝແຖຘຝຊຼຌ ຾ຖຝ຃ຝຌຝ (2543 : 76 - 91) ແຈຘໄ ຝນຖຸຍຘຟຖຝຘຟ່ ຃ຌພ ຿ຈງຘຄພ ຽຂຍ ຈໃ ຄພ ຉໃແ່ ຎຌ:ີໄ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 151

(1) ກຟຌຎຝຽຓຌີ ຘຝຑຟທຝຆຌ຺ ຌຝຍຈ຺ ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ (Participatory Rural Appraisal ນຖໃ ື PRA) ກຟຌຎຝຽຓຌີ ຘຝຑຟທຝຆຌ຺ ຌຝຍຈ຺ ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ ຽຎພຌຽ຋ກພ ຌກິ ກຟຌຘກຶ ຘຟ຾ຖຝທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟ ຆຸຓ ຆຌ຺ ຋ໃ ຽີ ກຈີ ຅ຟກ຾ຌທ຃ທຟຓ຃ຈິ ຋ໃ ທີ ໃ ຟ ກຟຌຘກຶ ຘຟຆຸຓຆຌ຺ ຃ຘື ໃ ຄິ ຋ໃ ຆີ ຸຓຆຌ຺ ຃ທຌກຝ຋່ຟຽບຄ ຽຑຟຝງຄພ ຓີ ຽຖໃ ບື ຄ຋ໃ ີ ຃ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຍໃ ປ່ ູ ໄ ຍໃ ່ຽຂຟ຺ໄ ເ຅຾ຖຝຍໃ ຃່ ຟ່ ຌຄຶ ຽຊຄິ ບກີ ນົຟງຎຝກຟຌ ຽປຈພ ເນຍໄ ໃ ່ຘຟຓຟຈນຟ຾ຌທ຋ຟຄ ຎບໄ ຄກຌພ ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟຽນໃ ົຟ຺ ຌຌພໄ ແຈໄ ຆໃ ຄຶ ຘບຈ຃ໃ ບຄກຍພ ນກົພ ກຟຌຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓຂບຄຎຝຆຟຆຌ຺ ເຌກຟຌ ຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຋ໃ ກີ ໃ ຟທຓຟ຾ຖທໄ . ຖກພ ຘຝຌຝຘ່ຟ຃ຌພ ຂບຄກຟຌຎຝຽຓຌີ ຘຝຑຟທຝຆຌ຺ ຌຝຍຈ຺ ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ ກຟຌຎຝຽຓຌີ ຘຝຑຟທຝ ຆຌ຺ ຌຝຍຈ຺ ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓຓຖີ ກພ ຘຝຌຝ຋ໃ ຘີ ່ຟ຃ຌພ ຈໃ ຄພ ຌ:ີໄ ກ. ຽຎພຌກຟຌຘກຶ ຘຟ຾ຖຝທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟຆຸຓຆຌ຺ ຋ໃ ຃ີ ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຋ຸກກໃ ຸຓ຋ຸກຽຑຈ ຋ຸກແທ ຋ຸກຊຟຌຝ ຾ຖຝກໃ ຸຓ຃ຌ຺ ຋ໃ ຈີ ບໄ ງ຿ບກຟຈຽຂຟ຺ໄ ປໃ ທຓເຌປູຍ຾ຍຍຂບຄຂຝຍທຌກຟຌຽຘທຝຌຟກໃ ຸຓ ຆໃ ຄຶ ຍຌພ ງຟກຟຈຖຼຍຄໃຟງຽຎພຌກຌພ ຽບຄ ຘຝ ຈທກຘຝຍຟງເຌກຟຌຽຘທຝຌຟ. ຂ. ຌກພ ຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຉບໄ ຄຍໃ ່ຽຎພຌຎຝ຋ຟຌນຖໃ ຏື ູຌໄ ຟ່ ຾ຉໃ ຓຍີ ຈ຺ ຍຟຈຽຎພຌຑຼຄ ຏູບໄ ່ຟຌທງ຃ທຟຓຘຝຈທກເຌຂຝ ຍທຌກຟຌຽຘທຝຌຟປຼຌປູ ໄ (Facilitator) ກຝຉຸຌໄ ເນ຃ໄ ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຋ໃ ຓີ ຃ີ ຸຌຘຓ຺ ຍຈພ ຽໝຟຝຘຓ຺ ຽຂຟ຺ໄ ປໃ ທຓຂຝຍທຌ ກຟຌ ຉບໄ ຄດໃ ູປໃ ທຓຉຄພໄ ຾ຉໃ ຉຌ຺ໄ ຅ຌ຺ ຅ຍ຺ ຂຝຍທຌກຟຌ ຾ຖຝ ຘຟໄ ຄ຃ທຟຓຽຆໃ ບື ໝຌພໄ ເຌຽຖໃ ບື ຄ ກຟຌຍໃ ່ຓຽີ ຅ຈຌຟ຾ບຍ຾ຐຄ ຋ໃ ຅ີ ຝຘຝ຾ນທຄນຟຏຌ຺ ຎຝ຿ນງຈ຅ຟກຆຸຓຆຌ຺ . ຃. ຓທີ ຈພ ຊຸຎຝຘຄ຺ ຽຑໃ ບື ຏຌ຺ ຎຝ຿ນງຈຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝເນຍໄ ຸກ຃ຌ຺ ຋ໃ ຽີ ຂຟ຺ໄ ປໃ ທຓເຌທຽິ ຃ຟຝ ກຟຌຉຈພ ຘຌິ ເ຅ ຾ຖຝ ຘກພ ກຝງຟຑຟຍ ເຌກຟຌ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ແຈໄ ນຖຟງງໃ ຄິ ຂຌຶໄ ຍໃ ່ຓບຍບ່ຟຌຟຈນຌຟໄ ຋ໃ ເີ ນ຾ໄ ກໃ ຍຸກ຃ຌ຺ ເຈຍຸກ ຃ຌ຺ ໜໃ ຄຶ ຑຼຄ຃ຌ຺ ຈຼທ. ຄ ຽຖໃ ຓີ ຉຌ຺ໄ ຅ຟກຘໃ ຄິ ຋ໃ ຃ີ ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ປູ຃ໄ ຈິ ປູຘໄ ກຶ ຾ຖຝຽຆໃ ບື ຽຆໃ ຌພ ຌຌພໄ ຾ຖທໄ ຃ໃ ບງໂ ຅ຈພ ຂຝຍທຌກຟຌ຾ຖກຎໃ ຼຌຂຓ່ໄ ຌູ ຂໃ ຟທຘຟຌຖຝນທໃ ຟຄກຌພ ຽຑໃ ບື ເນຽໄ ກຈີ ກຟຌປຼຌປູຈໄ ທໄ ງຉຌ຺ ຽບຄຂຌືໄ ຍໃ ່຾ຓໃ ຌຽຖໃ ຓີ ຉຌ຺ໄ ຅ຟກ຃ທຟຓປູເໄ ຌຘຟຂຟເຈຘຟຂຟ ໜໃ ຄຶ ຆໃ ຄຶ ຃ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຍໃ ່ຓ຃ີ ທຟຓປູ຾ໄ ຖຝຎຝຘຍ຺ ກຟຌຑຼຄຑ່ ຅. ກໃ ຸຓປໃ ທຓກຌພ ກຟ່ ຌຈ຺ ຂບຍຽຂຈຂບຄຍຌພ ນຟ຋ໃ ຅ີ ຝຘກຶ ຘຟທຽິ ຃ຟຝ ຾ຖຝ ທ຋ິ ກີ ຟຌ຋ໃ ຅ີ ຝເຆເໄ ຌກຟຌຘກຶ ຘຟເນຽໄ ໝ ຟຝຘຓ຺ ກຍພ ຘຝຑຟທຝຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝຓບຍໝຟງນຌຟໄ ຋ໃ ເີ ນ຾ໄ ຉໃ ຖຝຍຸກ຃ຌ຺ ແຎຈ່ຟຽຌຌີ ຘ. ຈຟ່ ຽຌຌີ ກຟຌຽກຍພ ຖທຍຖທຓຂຓ່ໄ ຌູ ຉຟຓທ຋ິ ກີ ຟຌ຋ໃ ກີ ຟ່ ຌຈ຺ ປໃ ທຓກຌພ ຆ. ທຽິ ຃ຟຝຏຌ຺ ກຟຌຘກຶ ຘຟປໃ ທຓກຌພ ຾ຖຝຌຟ່ ຘຝຽໜຂີ ຓ່ໄ ຌູ ຉໃ ່຃ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ທ຋ິ ກີ ຟຌຄໃຟງໂ຾ຉໃ ຓຎີ ຝຘຈິ ຋ຑິ ຟຍ ຽຆໃ ຌພ ເຆ຾ໄ ຏຌຑູຓ ກຟຌ຅ຈພ ຎຝຆຸຓ ກຟຌເຆຘໄ ຼຄຉຟຓຘຟງ ຽຎພຌຉຌ຺ໄ ຾ຖທໄ ເນຘໄ ຝ຾ຈຄ຃ທຟຓ຃ຈິ ຽນຌພ ຾ຖຝຂຘ່ໄ ຝຽໜີ ຾ຌຝ ງ. ຌຟ່ ຃ທຟຓ຃ຈິ ຽນຌພ ຾ຖຝຂ່ຘໄ ຝຽໜ຾ີ ຌຝຓຟປໃ ທຓກຌພ ຘຝນຖຸຍ຾ຖຝກຟ່ ຌຈ຺ ຾ຌທ຋ຟຄ ເຌກຟຌ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟຂບຄ ຆຸ ຓຆຌ຺ ຈ. ຽຎພຌທ຋ິ ກີ ຟຌ຋ໃ ເີ ຆຉໄ ທ຺ ຂບຄຌກພ ຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝ຃ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຽຎພຌຽ຃ໃ ບື ຄຓ຋ື ໃ ຘີ ່ຟ຃ຌພ ຋ໃ ຘີ ຸຈ ຌກພ ຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຅ໃ ຄຶ ຉບໄ ຄຓ຃ີ ທຟຓປູ຃ໄ ທຟຓຘຟຓຟຈເຌກຟຌ຅ຌິ ຉຝຌຟກຟຌ ຓ຋ີ ກພ ຘຝເຌກຟຌເນຽໄ ຃ໃ ບື ຄຓ຾ື ຖຝຘໃ ື ກຟຌປຼຌປູຎໄ ຝຽຑຈຉໃ ຟຄໂ ກຟຌຈຟ່ ຽຌຌີ ກຟຌຎຝຆຸຓຘ່ຟຓຝຌຟ຾ຖຝ຋ກພ ຘຝເຌກຟທຟຄ຾ຏຌປໃ ທຓກຌພ ຽຑໃ ບື ເນຍໄ ຸກ ຃ຌ຺ ຽຂຟ຺ໄ ປໃ ທຓເຌຂຝຍທຌກຟຌເນນໄ ຖຟງ຋ໃ ຘີ ຸຈ. ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 152

ຉ. ຉບໄ ຄຓກີ ຟຌ຅ຈພ ຉຼຓ຃ທຟຓຑບໄ ຓຂບຄ຃ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຘຝຊຟຌ຋ໃ ີ ທຈພ ຘຝຈຸ ບຸຎຝກບຌ຋ໃ ຉີ ບໄ ຄເຆກໄ ຟຌເນ຾ໄ ຉໃ ຖຝ຃ຌ຺ ຉຼຓຂ່ຓໄ ຌູ ຋ໃ ຅ີ ຝຘກຶ ຘຟທຽິ ຃ຟຝປໃ ທຓກຌພ ແທຖໄ ໃ ທຄໜຟໄ . ຽ຋ກພ ຌກິ ກຟຌຘກຶ ຘຟ຾ຖຝທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟຆຸຓຆຌ຺ ຿ຈງກຟຌຎຝຽຓຌີ ຘຝຑຟທຝຆຌ຺ ຌຝຍຈ຺ ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌ ປໃ ທຓຌຓີໄ ຂີ ຈ່ໄ ຃ີ ື ຽຎພຌກຟຌຘໃ ຄ຺ ຽຘຓີ ກຟຌຎຸກ຅ຈິ ຘຟ່ ຌກຶ ຾ຖຝຂຝຍທຌກຟຌປຼຌປູຂໄ ບຄ຃ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຿ຈງກຟຌ ປໃ ທຓກຌພ ຘກຶ ຘຟ ຖທຍຖທຓ ຾ຖກຎໃ ຼຌ ຾ຖຝທຽິ ຃ຟຝຂ່ຓໄ ູຌຉໃ ຟຄໂ ຆໃ ຄຶ ຅ຝຌຟ່ ແຎຘໃ ູກຟຌຽກຈີ ຃ທຟຓ຃ຈິ ຽຖໃ ຓີ ເໝໃ ນຖຽື ຎີຈ຿ຖກ຋ຈພ ຘຝຌຝຂບຄ຃ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ບຌພ ຽຎພຌ຾ຌທ຋ຟຄເຌກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຘກພ ກຝງຟຑຟຍຂບຄ຃ຌ຺ ຾ຖຝ ຆຸຓຆຌ຺ ຾ຌທ຋ຟຄໜໃ ຄຶ . (2) ກຟຌທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ (Participation Action Research ນຖື PAR) ກຟຌທິ ແ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ ຽຎພຌຽ຋ກພ ຌກິ ກຟຌຘກຶ ຘຟ຾ຖຝທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟຆຸຓຆຌ຺ ຋ໃ ຽີ ຌຌພໄ ເນໄ ຃ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຘຟຓຟຈ຋ຄພ ນຓຈ຺ ຉທ຺ ກຌພ ເຌປູຍຂບຄບຄ຺ ກບຌຎຝຆຟຆຌ຺ ຋ໃ ຓີ ຎີ ຝຘຈິ ຋ຑິ ຟຍ ຿ຈງຽຑໃ ຓີ ຘກພ ກຝ ງຟຑຟຍຂບຄ ຃ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຈທໄ ງຖຝຍຍ຺ ຂ່ຓໄ ູຌ ເນຎໄ ຝຆຟຆຌ຺ ຽນຌພ ຃ທຟຓຘຟ່ ຃ຌພ ຂບຄຂ່ຓໄ ູຌ ຽຑຟຝຂຓ່ໄ ູຌ ຅ຝຆໃ ທງເນ຃ໄ ຌ຺ ເຌຆຓ຺ ຆຌ຺ ຘຟຓຟຈທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝຈຟ່ ຽຌຌີ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຉໃແ່ ຎແຈໄ ຅ໃ ຄຶ ຉບໄ ຄຐຶກບຍ຺ ປຓ຺ ຘຟໄ ຄ຋ຓີ ຄຟຌທແິ ຅ຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຂຌຶໄ . ຖກພ ຘຝຌຝ຋ໃ ຘີ ຟ່ ຃ຌພ ຂບຄກຟຌທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ ຓຈີ ໃ ຄພ ຌ:ີໄ  ຏູຘໄ ກຶ ຘຟ຾ຖຝທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟຆຸຓຆຌ຺ ຉບໄ ຄແຎເຆຆໄ ທີ ຈິ ປໃ ທຓກຍພ ຃ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຽຑໃ ບື ເນແໄ ຈຂໄ ່ຓໄ ູຌ຋ໃ ຽີ ຖກິ ຆຄືໄ ຾ຖຝຊກື ຉບໄ ຄ.  ຽຌຌພໄ ກຟຌ຅ຈພ ກຟຌຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝກຟຌຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓເຌປູຍຂບຄກຟຌ຋ຄພ ນຓຈ຺ ຉທ຺ ຽຎພຌບຄ຺ ກບຌ ຂບຄ຃ຌ຺ ເຌ ຆຸຓຆຌ຺ ຌກພ ຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ນຖໃ ຏື ູຘໄ ກຶ ຘຟທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຽປຈພ ຟນຌຟໄ ຋ໃ ຽີ ຎພຌຌກພ ຅ຈພ ບຄ຺ ກບຌ ຆໃ ທຄຐຶກບຍ຺ ປຓ຺ ຽຘຓີ ຘຟໄ ຄ຃ທຟຓປູ຾ໄ ຖຝ຋ກພ ຘຝຂບຄກຟຌທແິ ຅ເນຽໄ ຋ໃ ຟ຺ ຌຌພໄ .  ເນ຃ໄ ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຃ຈິ ຾ຖຝຉຈພ ຘຌິ ເ຅຿ຈງຉຌ຺ ຽບຄ຿ຈງຍໃ ່ຓກີ ຟຌ຃ບຍຄຟ່ ຾ຖຝຓີ ຍຈ຺ ຍຟຈເຌ຋ຸກຂຌພໄ ຉບຌ ຌກພ ຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຑຼຄຆໃ ທງຎຝຘຟຌຄຟຌ ເນ຃ໄ ທຟຓປູ຋ໄ ຟຄທຆິ ຟກຟຌ຾ຖຝຽ຋ກພ ຌກິ ຉໃ ຟຄໂຽ຋ໃ ຟ຺ ຌຌພໄ .  ຽຎພຌກຟຌຎຝຘຓ຺ ຎຝຘຟຌ຾ຌທ຃ທຟຓ຃ຈິ ຂບຄກຟຌ຅ຈພ ກຟຌຆຸຓຆຌ຺ (Community Organization) ຾ຖຝກຟຌປຼຌປູຂໄ ບຄຆຸຓຆຌ຺ ຽຂຟ຺ໄ ຌຟ່ ກຌພ (Problem Based Learning) ຓຂີ ຌພໄ ຉບຌເຌກຟຌຈຟ່ ຽຌຌີ ຄຟຌ ກຟຌທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓຓີ 5 ຂຌພໄ ຉບຌຈໃ ຄພ ຌ:ີໄ  ແຖງຝກໃ ບຌຽປຈພ ກຟຌຘກຶ ຘຟທແິ ຅ ຓຂີ ຌພໄ ຉບຌ຋ໃ ຘີ ຟ່ ຃ຌພ ຃:ື ກ. ກຟຌ຃ຈພ ຽຖບື ກຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝກຟຌຽຂຟ຺ໄ ຽຊໃ ຄິ ຆຸຓຆຌ຺ ຂ. ກຟຌຍູຌຌຟກຟຌຌກພ ທແິ ຅ຽຂຟ຺ໄ ກຍພ ຆຸຓຆຌ຺ ຃. ກຟຌຘກຶ ຘຟຘ່ຟນົທຈຂ່ຓໄ ຌູ ຽຍບືໄ ຄຉຌ຺ໄ ຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຄ. ກຟຌຽຏງີ ຾ຏໃ ຾ຌທ຃ທຟຓ຃ຈິ ຾ກໃ ຆຸຓຆຌ຺  ແຖງຝຈ່ຟຽຌຌີ ກຟຌທແິ ຅ ຓຂີ ຌພໄ ຉບຌ຋ໃ ຘີ ່ຟ຃ຌພ ຃ື ກ. ກຟຌຘກຶ ຘຟທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟປໃ ທຓກຍພ ຆຸຓຆຌ຺ ຂ. ກຟຌຐຶກບຍ຺ ປຓ຺ ຋ຓີ ທແິ ຅ຂບຄຆຸຓຆຌ຺ 153 ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ

຃. ກຟຌທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟ຋ໃ ບີ ຟຈ຅ຝຽກຈີ ຂຌຶໄ ຾ຖຝກຟ່ ຌຈ຺ ຾ຌທ຋ຟຄບບກຈທໄ ງ ຄ. ກຟຌບບກ຾ຍຍກຟຌທແິ ຅຾ຖຝກຟຌຽກຍພ ຖທຍຖທຓຂ່ຓໄ ູຌຑຟກຘຝໜຟຓ ຅. ກຟຌທຽິ ຃ຟຝຂຓ່ໄ ຌູ ຘ. ກຟຌຌຟ່ ຘຝຽໜຂີ ຓ່ໄ ູຌຉໃ ຋່ ໃ ຎີ ຝຆຸຓຂບຄຆຸຓຆຌ຺  ແຖງຝກຟຌ຅ຈພ ຽປຈພ ຾ຏຌຄຟຌ ຓຂີ ຌພໄ ຉບຌ຋ໃ ຘີ ່ຟ຃ຌພ ຃ື ກ. ກຟຌຐຶກບຍ຺ ປຓ຺ ຋ຓີ ຄຟຌທຟຄ຾ຏຌຆຸຓຆຌ຺ ຂ. ກຟຌກຟ່ ຌຈ຺ ຿຃ຄກຟຌນຖໃ ກື ຈິ ຅ຝກຟ່ ຃. ກຟຌຘກຶ ຘຟ຃ທຟຓຽຎພຌແຎແຈຂໄ ບຄ຾ຏຌຄຟຌ ຄ. ກຟຌຘຝ຾ນທຄນຟຄຍ຺ ຎຝຓຟຌ຾ຖຝນຌໃ ທງຄຟຌ຋ໃ ຘີ ຝໜຍພ ຘຝໜຌູ ຅. ກຟຌທຟຄ຾ຏຌຽຑໃ ບື ຉຈິ ຉຟຓ຾ຖຝຎຝຽຓຌີ ຏຌ຺  ແຖງຝຽທຖຟກຟຌຎຝຉຍິ ຈພ ຄຟຌຉຟຓ຾ຏຌ ຓຂີ ຌພໄ ຉບຌ຋ໃ ຘີ ່ຟ຃ຌພ ຃ື ກ. ກຟຌກຟ່ ຌຈ຺ ຋ຓີ ຄຟຌຎຝຉຍິ ຈພ ຄຟຌເຌປູຍຂບຄບຟຘຟຘຝໝກພ ຂ. ກຟຌຐຶກບຍ຺ ປຓ຺ ຋ກພ ຘຝເຌກຟຌຎຝຉຍິ ຈພ ຄຟຌເນກໄ ຍພ ຋ຓີ ຄຟຌ  ແຖງຝຽທຖຟຉຈິ ຉຟຓ຾ຖຝຎຝຽຓຌີ ຏຌ຺ ກຟຌຎຝຉຍິ ຈພ ຄຟຌ ກ. ກຟຌກຟ່ ຌຈ຺ ຋ຓີ ຄຟຌຉຈິ ຉຟຓ຾ຖຝຎຝຽຓຌີ ຏຌ຺ ຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຂ. ກຟຌຐຶກບຍ຺ ປຓ຺ ຃ທຟຓປູ຾ໄ ຖຝຽ຋ກພ ຌກິ ເຌກຟຌຉຈິ ຉຟຓ຾ຖຝຎຝຽຓຌີ ຏຌ຺ ຄຟຌ ຃. ຉຈິ ຉຟຓກຟຌຈ່ຟຽຌຌີ ຄຟຌຂບຄຐໃ ຟງຎຝຉຍິ ຈພ ຄຟຌ຋ຸກແຖງຝ ຄ. ຌ່ຟຂຓ່ໄ ູຌຘຝຽໜຉີ ໃ ຋່ ໃ ຎີ ຝຆຸຓຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຽຑໃ ບື ປຍພ ປູ຾ໄ ຖຝຂ່຃ໄ ຈິ ຽນຌພ ຽຑໃ ຓິ ຽຉຓິ ຆໃ ຄຶ ຽປຈພ ເນຽໄ ຎພຌຏຌ຺ ຄຟຌ຋ໃ ີ ຽກຈີ ຅ຟກ຃ທຟຓຑຝງຟງຟຓປໃ ທຓກຌພ ຘກຶ ຘຟ ທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟ຾ຖຝກຟຌ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟຆຸຓຆຌ຺ ຿ຈງ຃ຌ຺ ເຌ ຆຸຓຆຌ຺ ຋ຸກກໃ ຸຓ຋ຸກຐໃ ຟງ. ຽ຋ກພ ຌກິ ກຟຌຘກຶ ຘຟ຾ຖຝ ທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟຆຸຓຆຌ຺ ຿ຈງກຟຌທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ຾ຍຍຓີ ຘໃ ທຌປໃ ທຓຌຓີໄ ຂີ ່ຈໄ ີ ຃ື ຽຎພຌກຟຌຘກຶ ຘຟທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟຆຸຓຆຌ຺ ຋ໃ ຅ີ ຝຌ່ຟແຎຘໃ ູກຟຌຎບໄ ຄກຌພ ຾ຖຝກຟຌ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟ ນຖໃ ກື ຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ ຈທໄ ງ຃ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຂຌຶໄ ຅ໃ ຄຶ ຉບໄ ຄຐຶກບຍ຺ ປຓ຺ ເນ຃ໄ ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຓ຃ີ ທຟຓປູ ໄ ຓ຋ີ ກພ ຘຝເຌກຟຌຘກຶ ຘຟທແິ ຅ ກຟຌ຅ຈພ ຽປຈພ ຾ຏຌ຾ຖຝ຿຃ຄກຟຌ ກຟຌຍ່ຖນິ ຟຌ຾ຖຝ຅ຈພ ກຟຌຆຸຓຆຌ຺ ຽ຋ຄິ ຑຌືໄ ຊຟຌກຟຌຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓຂບຄ຃ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ເຌ຋ຸກໂຂຌພໄ ຉບຌ. (3) ກຟຌຘກຶ ຘຟທຽິ ຃ຟຝຖຝຍຍ຺ ຆຌ຺ ຌຝຍຈ຺ (Rural System Analysis ນຖື RSA) ກຟຌຘກຶ ຘຟທຽິ ຃ຟຝ ຖຝຍຍ຺ ຆຌ຺ ຌຝຍຈ຺ ຽຎພຌຽ຋ກພ ຌກິ ກຟຌຘກຶ ຘຟທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟຆຸຓຆຌ຺ ດໃ ຟຄໜໃ ຄຶ ຋ໃ ຘີ ຟໄ ຄຽ຃ໃ ບື ຄຓ຋ື ໃ ເີ ຆເໄ ຌກຟຌ ຽກຍພ ຂຓ່ໄ ູຌ຾ຖຝກບຍເຌກຟຌທຽິ ຃ຟຝຂຓ່ໄ ຌູ ເນຘໄ ບຈ຃ໃ ບຄກຍພ ທຈພ ຊຸຎຝຘຄ຺ ຂບຄກຟຌຘກຶ ຘຟ຾ຖຝກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຋ໃ ກີ ຟ່ ຌຈ຺ ແຈ.ໄ ຖກພ ຘຝຌຝຘຟ່ ຃ຌພ ຂບຄກຟຌຘກຶ ຘຟທຽິ ຃ຟຝຆຌ຺ ຌຝຍຈ຺ ຖຝຍຍ຺ ຆຌ຺ ຌຝຍຈ຺ ກຟຌຘກຶ ຘຟທຽິ ຃ຟຝຖຝຍຍ຺ ຆຌ຺ ຌຝ ຍຈ຺ ຓຖີ ກພ ຘຝຌຝຘຟ່ ຃ຌພ ຈໃ ຄພ ຌ:ີໄ  ທຈພ ຊຸຎຝຘຄ຺ ຽຑໃ ບື ກຟຌຽຂຟ຺ໄ ເ຅ຘຝຑຟຍຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຿ຈງ຋ໃ ທ຺ ແຎ຾ຖຝຘກຶ ຘຟ ທຽິ ຃ຟຝ຃ຸຌຌຝຑຟຍຆທີ ຈິ ຂບຄ ກຝຽຘຈຉຝກຟ່ ງໃ ບງຽຎພຌຘຟ່ ຃ຌພ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 154

 ກບຍຘຟ່ ຖຍພ ກຟຌທຽິ ຃ຟຝຽຎພຌກບຍທຽິ ຃ຟຝຂ່ຓໄ ຌູ ຖຝຈຍພ ຆຸຓຆຌ຺ ຿ຈງຽຌຌພໄ ຽຊໃ ຄິ ຃ທຟຓຘ່ຟຑຌພ ຂບຄ຃ຌ຺ ເຌ ຾ຉໃ ຖຝກໃ ຸຓຊຟຌຝກຍພ ຆຍພ ຑຝງຟກບຌ຋ຄພ ຆຍພ ຑຝງຟກບຌ຋່ຟຓຝຆຟຈ຾ຖຝຆຍພ ຑຝງຟກບຌຓຝຌຈຸ ຘຟໄ ຄຂຌຶໄ ຆໃ ຄຶ ຃ບຍ຃ຸຓຓຖີ ຝຍຍ຺ ຆຌ຺ ຎຝ຋ຟຌ ຍໃ ຌ່ ຟ່ໄ ຿ປຄປຼຌ ທຈພ ກໃ ຸຓ ຏູຌໄ ຟ່ ຑູຓຎພຌງຟຆຟທຍຟໄ ຌ ຘຟຂຟຉໃ ຟຄໂ ຽຎພຌ ຉຌ຺ໄ ຽຑຟຝຘຟຓຟຈຌຟ່ ແຎເຆ຾ໄ ກແໄ ຂຍຌພ ນຟ຋ໃ ຽີ ກຈິ ຂຌືໄ ແຈໄ ຾ຖຝກຟຌແຈຓໄ ຟ ກຟຌຽຂຟ຺ໄ ຽຊຄິ ກຟຌຓີ ຿ບກຟຈ຃ທງ຃ຸຓຆຍພ ຑຝງຟກບຌຉໃ ຟຄໂ ຌຌພໄ ຽກຈີ ຅ຟກຑຌືໄ ຊຟຌຎພຈແ຅຋ຟຄຈຟໄ ຌຘຄພ ຃ຓ຺ ຎຝຽຑຈເຈ ຽກຈີ ຿ຈງ຃ທຟຓ ປໃ ທຓຓກື ຟຌ຾ຂໃ ຄຂຌພ ນຖໃ ຃ື ທຟຓຂຈພ ຾ງຄໄ .  ຽຎພຌກຟຌທຽິ ຃ຟຝຖຝຍຍ຺ ຆຌ຺ ຌຝຍຈ຺ ຿ຈງກຟຌຘ່ຟນທົ ຈຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝກຝຽຘຈຉຝກບຌ ຽຎ຺ຟໄ ໝຟງຽຖໃ ຓີ ຅ຟກ ຖຝຈຍພ ຆຸຓຆຌ຺ ຘໃ ູຖຝຈຍພ ຃ບຍ຃ທ຺ .  ຘກຶ ຘຟ຿ຈງເຆຎໄ ຝ຿ນງຈ຅ຟກຂຓ່ໄ ຌູ ຋ຄພ ຂ່ຓໄ ູຌຎຝຊຓ຺ ຘກຶ ຘຟ ຾ຖຝ ຂ່ຓໄ ຌູ ຓຈພ ຋ຝງຓ຺ ຘກຶ ຘຟ ຆໃ ຄຶ ຘຟຓຟຈ ຌຟ່ ຾ຏຌ຋ໃ ີ ຾ຖຝ ຉຟຉຝຖຟຄທຽິ ຃ຟຝຉໃ ຟຄໂ ຓຟເຆຎໄ ຝກບຍແຈ.ໄ  ກຟ່ ຌຈ຺ ແຖງຝຽທຖຟເຌກຟຌຘກຶ ຘຟທຽິ ຃ຟຝຆຸຓຆຌ຺ ຽຎພຌແຖງຝຽທຖຟຘຌພໄ ໂ ຾ຖຝ ຘກຶ ຘຟຑຼຄຽ຋ໃ ບື ຈຼທ ຂຌພໄ ຉບຌເຌກຟຌຈຟ່ ຽຌຌີ ຄຟຌຘກຶ ຘຟທຽິ ຃ຟຝຖຝຍຍ຺ ຆຌ຺ ຌຝຍຈ຺ ຓີ 8 ຂຌພໄ ຉບຌ ຈໃ ຄພ ຌ:ີໄ  ຋ຍ຺ ຋ທຌ ຋່ຟ຃ທຟຓຽຂຟ຺ໄ ເ຅ເຌກບຍ຾ຌທ຃ຈິ ທຈພ ຊຸຎຝຘຄ຺ ຉຝນຖບຈ຅ຌ຺ ຎຝຽຈຌພ ຋ໃ ຅ີ ຝຘກຶ ຘຟຉຟຓຂຝ ຍທຌກຟຌ຾ຖຝຽ຋ກພ ຌກິ ກຟຌທຽິ ຃ຟຝຆຌ຺ ຌຝຍຈ຺  ຌຟ່ ຂຓ່ໄ ູຌຓຈພ ຋ຝງຓ຺ ຘກຶ ຘຟ຾ຖຝຘບຍຊຟຓຂຓ່ໄ ຌູ ຽຑໃ ຓິ ຽຉຓິ  ກທຈຘບຍ຾ຖຝຌຟ່ ຂຓ່ໄ ຌູ ຋ໃ ແີ ຈ຅ໄ ຟກຂ່ຓໄ ຌູ ຓຈພ ຋ຝງຓ຺ ຘກຶ ຘຟ ແຎຍຌພ ຋ກຶ ຉຟຓກບຍກຟຌ ຘກຶ ຘຟ຋ໃ ກີ ຟ່ ຌຈ຺ ແທ ໄ  ຘຟ່ ຑຟຈຎຟກຽທຟ຺ໄ ດໃ ຟຄຍໃ ່ຽຎພຌ຋ຟຄກຟຌກຍພ ຏູຌໄ ຟ່ ຏູບໄ ຟທຸ຿ຘເຌຆຸຓຆຌ຺  ຅ຈພ ຎຝຆຸຓ຾ຍຍຽຎພຌ຋ຟຄກຟຌກຍພ ຃ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຽຑໃ ບື ຆ຾ີໄ ຅ຄທຈພ ຊຸຎຝຘຄ຺ ຂບຄ ກຟຌຘກຶ ຘຟຆຸຓຆຌ຺  ຅ຈພ ຋່ຟ຾ຏຌ຋ໃ ຂີ ບຄຆຸຓຆຌ຺ ຽຑໃ ບື ກຼຓກຟຌຽກຍພ ຖທຍຖທຓຂ່ຓໄ ູຌ  ຽກຍພ ຖທຍຖທຓຂ່ຓໄ ູຌຽຎພຌຖຟງ຃ທ຺ ຽປບື ຌ  ຌຟ່ ຂ່ຓໄ ູຌ຋ຄພ ຖຝຈຍພ ຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝຖຝຈຍພ ຃ທ຺ ຽປບື ຌຓຟຖທຍຖທຓ຾ຖຝທຽິ ຃ຟຝ ຽ຋ກພ ຌກິ ກຟຌຘກຶ ຘຟ຾ຖຝທິ ຽ຃ຟຝຍຌພ ນຟຆຸຓຆຓ຺ ຿ຈງກຟຌຘກຶ ຘຟທຽິ ຃ຟຝຖຝຍຍ຺ ຆຌ຺ ຌຝຍຈ຺ ຌີໄ ຽຌຌພໄ ກຟຌຘກຶ ຘຟເຌຖຝຍຍ຺ ງໃ ບງຂບຄ ຆຸຓຆຌ຺ ຽຑໃ ບື ເນກໄ ຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຓ຃ີ ທຟຓປູ ໄ ຃ທຟຓຽຂຟ຺ໄ ເ຅ ບຄ຺ ຎຝກບຍຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຽຂຟ຺ໄ ເ຅ ຘຝຑຟຍຍຌພ ນຟກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຿ຈງກຟຌທຽິ ຃ຟຝ຃ທຟຓຘ່ຟຑຌພ ຂບຄ຃ຌ຺ ຆຍພ ຑຝງຟກບຌ ກບຌຉໃ ຟຄໂ ກໃ ຸຓຏູຌໄ ຟ່ ຑູຓຎພຌງຟຆຟທຍຟໄ ຌ຋ໃ ຓີ ດີ ໃ ູເຌຆຸຓຆຌ຺ ຽຂຟ຺ໄ ຌຟ່ ກຌພ ຽຑໃ ບື ຌຟ່ ແຎເຆ຾ໄ ກຍໄ ຌພ ນຟ຋ໃ ຓີ ຂີ ່ຈໄ ີ ຃ື ຽປຈພ ເນ຃ໄ ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຽຂຟ຺ໄ ເ຅ຘຝຊຟຌຌຝກຟຌຉໃ ຟຄໂ ຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຽກຈີ ຃ທຟຓກຄພ ທຌ຺ ເຌຎພຌນຟ຾ຖຝຓີ ຃ທຟຓ຃ຈິ ເຌກຟຌ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟຆຸຓຆຌ຺ ຘຟຓຟຈທຽິ ຃ຟຝທຟຄ຾ຏຌກຟຌຽປຈພ ທຼກດໃ ຟຄຽຎພຌຖຝຍຍ຺ ຾ຖຝ ຽກຈີ ຂຝຍທຌກຟຌ ປຼຌປູ຋ໄ ຄພ ຂບຄ຃ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝຌກພ ຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ (4) ກຟຌທຽິ ຃ຟຝຆຸຓຆຌ຺ ຈທໄ ງ຃ທຟຓຖຝບຼຈບໃ ບຌ (Soft System Analysis ນຖື SSA) ກຟຌທຽິ ຃ຟຝຆຸຓ ຆຌ຺ ຈທໄ ງ຃ທຟຓຖຝບຼຈບໃ ບຌ ຽຎພຌຽ຋ກພ ຌກິ ກຟຌຘກຶ ຘຟ຾ຖຝທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟຆຓ຺ ຆຸຌ ຋ໃ ດີ ຶຈຊຎື ພຈຆຝງຟ ຂບຄກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຽຎພຌຑຌືໄ ຊຟຌຘຟ່ ຃ຌພ ກຟຌທຽິ ຃ຟຝຆຸຓຆຌ຺ ຈທໄ ງ຃ທຟຓຖຝບຼຈບໃ ບຌຓຖີ ກພ ຘຝ ຌຝຘຟ່ ຃ຌພ ຈໃ ຄພ ຌ:ີໄ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 155

 ຽຎພຌຽ຋ກພ ຌກິ ທ຋ິ ກີ ຟຌ຋ໃ ຽີ ຆໃ ບື ທໃ ຟກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຉບໄ ຄຽຖໃ ຓີ ຉຌ຺ໄ ນຖໃ ຾ື ກແໄ ຂຍຌພ ນຟ ຅ຟກຘໃ ຄິ ຋ໃ ຃ີ ຌ຺ ເຌ ຆຸຓຆຌ຺ ຉບໄ ຄກຟຌດໃ ຟຄ຾຋຅ໄ ຄິ ຿ຈງ຃ຌ຺ ຋ໃ ດີ ໃ ູຌບກຆຸຓຆຌ຺ ຉບໄ ຄຽ຃ຟ຺ ຖຍ຺ ເຌ຃ທຟຓ຃ຈິ ຂບຄ຃ຌ຺ ເຌ ຆຸຓຆຌ຺ ງບຓປຍພ ເຌຘກພ ຘຘີ ຈພ ຋ຟເຌຘກພ ກຝງຟຑຟຍນຖໃ ຑື ຝຖຄພ ຃ທຟຓຘຟຓຟຈຂບຄຆຸຓຆຌ຺ .  ຽຎພຌຽ຋ກພ ຌກິ ທ຋ິ ກີ ຟຌ຋ໃ ຌີ ກພ ຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ນຖໃ ຃ື ຌ຺ ຑຟງຌບກ ຆຸຓຆຌ຺ ຉບໄ ຄຽຂຟ຺ໄ ເ຅ ຘຝຑຟຍຂບຄຆຸຓ ຆຌ຺ ດໃ ຟຄຽຖກິ ຆຄືໄ ຅ໃ ຄຶ ຅ຝຘຟຓຟຈປໃ ທຓ຃ຈິ ປໃ ທຓ຋່ຟ຾ຖຝຽບບືໄ ຎຝ຿ນງຈເນໄ ຆຸຓຆຌ຺ ເຌກຟຌຑໃ ຄຶ ຑຟຉຌ຺ ຽບຄ ແຈ.ໄ  ຌກພ ຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຋ໃ ຽີ ປຈພ ກຟຌຘກຶ ຘຟ຾ຖຝທຽິ ຃ຟຝຘຝຊຟຌຝກຟຌຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຋ໃ ຽີ ຎພຌດໃ ູ຅ຄິ ປໃ ທຓກຍພ ຃ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຈທໄ ງ຃ທຟຓຖຝບຼຈບໃ ບຌ ຽຑໃ ບື ຏຌ຺ ກຟຌທຽິ ຃ຟຝ຋ໃ ຊີ ກື ຉບໄ ຄຽຎພຌ຋ໃ ງີ ບຓປຍພ ຾ຖຝ ຘຟຓຟຈຈ່ຟ ຽຌຌີ ກຟຌ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟນຖໃ ຑື ຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ແຈກໄ ຄ຺ ຉຟຓ຃ທຟຓຉບໄ ຄກຟຌ.  ຽຌຌພໄ ຃ທຟຓປູຘໄ ກຶ ຽຎພຌຽ຅ຟ຺ໄ ຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝກຈິ ຅ຝກຟ່ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຋ໃ ຽີ ກຈິ ຂຌືໄ ເນ຾ໄ ກໃ ຃ຌ຺ ເຌ ຆຸຓຆຌ຺ ຽຎພຌຘຟ່ ຃ຌພ ຓຂີ ຌພໄ ຉບຌເຌກຟຌຈ່ຟຽຌຌີ ຄຟຌ 8 ຂຌພໄ ຉບຌ ຈໃ ຄພ ຌ:ີໄ ກ. ກຟຌນຟຍຌພ ນຟເຌຘຝຊຟຌຌຝກຟຌ຋ໃ ຽີ ຎພຌ຅ຄິ ຈທໄ ງກຟຌຽຂຟ຺ໄ ຽຊໃ ຄິ ຆຸຓຆຌ຺ ຎຟກຽທຟ຺ໄ ຆກພ ຊຟຓ ຾ຖຝ ປຼຌປູຽໄ ຊຄິ ຘຝຊຟຌຌຝກຟຌ຃ທຟຓຽຎພຌດໃ ູຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຋ຄພ ຖຝຍຍ຺ ຽຑໃ ບື ຌຟ່ ຂ່ຓໄ ູຌຓຟທຽິ ຃ຟຝ ຿ຈງກຟຌຽ຃ຟ຺ ຖຍ຺ ຃ທຟຓ຃ຈິ ຽນຌພ ຂບຄກຌພ ຾ຖຝ ກຌພ . ຂ. ກຟຌປູຘໄ ຝຊຟຌຌຝກຟຌ຋ໃ ຽີ ຎພຌ຅ຄິ ຈທໄ ງກຟຌ຃ຌ຺ໄ ນຟ຃ຟ່ ຉບຍ຅ຟກຂຌພໄ ຉບຌ຋່ຟບຈິ ທໃ ຟຎຝຆຟຆຌ຺ ຽນຌພ ຈທໄ ງ ຾ຖຝ ຑເ່ ຅ກຍພ ຘຝຑຟຍຍຌພ ນຟ຋ໃ ແີ ຈນໄ ຖຍື ໃ ່ ຾ຖທໄ ຌຟ່ ຓຟບຝຑຎິ ຟງເຌ ຖຟງຖຝບຼຈ ຋່ຟ຃ທຟຓຽຂຟ຺ໄ ເ຅ຈທໄ ງຽນຈຏຌ຺ ຾ຖຝ ນຟຓຉິ ເິ ຌຘຝຊຟຌຌຝກຟຌ຋ໃ ຽີ ຎພຌ຅ຄິ ດໃ ູເຌ ຂຝຌຝຌຌພໄ . ຃. ກຟຌຘຟໄ ຄຑຟຍ຋ໃ ຑີ ຄຶ ຎຝຘຄ຺ ນຖື ກຟຌທຟຈຑຟຍ຿ຈງ຅ຌິ ຉຝຌຟກຟຌ຃ຟຈນທຄພ ຘໃ ຄິ ຋ໃ ຆີ ຸຓຆຌ຺ ຃ທຌ຅ຝຽຎພຌຈທໄ ງ ກຟຌບຝຑຎິ ຟງ, ທຑິ ຟກທ຅ິ ຟຌປໃ ທຓກຌພ , ຽຑໃ ບື ນຟ຃່ຟຉບຍທໃ ຟ຃ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຉບໄ ຄກຟຌຎໃ ຼຌຘຝຊຟຌຌຝກຟຌ຅ຄິ ນຖື ຘຝຑຟຍຍຌພ ນຟ຋ໃ ຎີ ຝຽຆຌີ ດໃ ູດໃ ຟຄເຈ ຾ຖຝ ຖຼຄຖ່ຟຈຍພ ຃ທຟຓຘ່ຟ຃ຌພ ຂບຄຍຌພ ນຟ ຾ຖຝ ຃ທຟຓຉບໄ ຄກຟຌຌຌພໄ ຄ. ກຟຌນຟຆໃ ບຄທໃ ຟຄນຖໃ ຾ື ຌທ຋ຟຄເຌກຟຌຈຟ່ ຽຌຌີ ຄຟຌຽຑໃ ບື ກຟຌຍຌພ ຖຸຑຟຍ຋ໃ ຆີ ຸຓຆຌ຺ ຑຄຶ ຎຝຘຄ຺ ຅. ກຟຌນຟຂຉ່ໄ ກ຺ ຖຄ຺ ປໃ ທຓກຌພ ຽຑໃ ບື ກຟ່ ຌຈ຺ ທຈພ ຊຸຎຝຘຄ຺ ຉຟຓ຿຃ຄກຟຌນຖກື ຈິ ຅ຝກຟ່ ຘ. ກຟຌນຟຂຉ່ໄ ກ຺ ຖຄ຺ ປໃ ທຓກຌພ ຽຑໃ ບື ກຟ່ ຌຈ຺ ທໃ ຟ຅ຝຽປຈພ ນງຄພ ຽຎພຌນງຄພ ຽຓໃ ບື ເຈ ຋ໃ ເີ ຈ ເຏຽຎພຌຏູຽໄ ປຈພ ຾ຖຝຽປຈພ ຾ຌທເຈ (What, Why, When, Where, Who, How) ຆໃ ຄຶ ຽຎພຌນກົພ ກຟຌຽຍບືໄ ຄຉຌ຺ໄ ຂບຄກຟຌທຟຄ຾ຏຌ ຾ຖຝ ຿຃ຄກຟຌ. ຆ. ກຟຌຎຝຉຍິ ຈພ ຄຟຌຉຟຓ຾ຏຌ຋ໃ ກີ ຟ່ ຌຈ຺ ແທໄ ງ. ກຟຌຎຝຽຓຌີ ຏຌ຺ ທໃ ຟຽຎພຌແຎຉຟຓທຈພ ຊຸຎຝຘຄ຺ ຋ໃ ກີ ຟ່ ຌຈ຺ ແທນໄ ຖຍື ໃ ່ ຓຏີ ຌ຺ ກຝ຋ຍ຺ ດໃ ຟຄເຈ ຃ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຽຑໃ ຄິ ຑ່ເ຅ ນຖື ຍໃ ່ ຽຎພຌຉຌ຺ໄ ຽ຋ກພ ຌກິ ກຟຌຘກຶ ຘຟ ຾ຖຝ ທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟຆຸຓຆຌ຺ ຿ຈງກຟຌທຽິ ຃ຟຝຆຸຓຆຌ຺ ຈທໄ ງ ຃ທຟຓຖຝບຼຈບໃ ບຌ ຽຎພຌຂຝຍທຌກຟຌ຋ໃ ຽີ ຘຓີ ຘຟໄ ຄ ຾ຖຝ ຌຟ່ ຘກພ ຟງຝຑຟຍ ຾ຖຝ ຂຈີ ຃ທຟຓຘຟຓຟຈເຌກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟເນຘໄ ູຄຂຌຶໄ ຽຎພຌ ກຟຌຘຟໄ ຄ຃ທຟຓປູຘໄ ກຶ ຋ໃ ຈີ ຉີ ໃ ຆ່ ຸຓຆຌ຺ ເຌກຟຌ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟຂບຄຉຌ຺ ຽບຄແຈປໄ ໃ ທຓ຃ຈິ ປໃ ທຓ຋ຟ່ ຾ຖຝ ປໃ ທຓຑຈພ ຋ຝຌຟ ເຌ຋ຈິ ຋ຟຄ ຾ຖຝ ຃ທຟຓຎໃ ຼຌ຾ຎຄຉຟຓ຋ໃ ຃ີ ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຉບໄ ຄກຟຌ. ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 156

ຍຈ຺ ຋ີ 2 ຾ຌທ຃ຈິ ຂບຄຎພຈຆຝງຟເຌກຟຌຌຟ່ ເຆເໄ ຌກຟຌ຃ຌ຺ໄ ຃ທໄ ຟກຟຌທແິ ຅຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ ຘຟ່ ຖຍພ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ 2.1 ຖກພ ຘຝຌຝຑຟງເຌຂບຄກຟຌທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ ກຟຌທແິ ຅ຽຆຄີ ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓເຌຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຾ຉໃ ຖຝ຾ນໃ ຄຽຎພຌກຈິ ຅ຝກຟ່ ຋ໃ ຓີ ີ ຖກພ ຘຝຌຝ 3 ຎຝກຟຌ ຋ໃ ຽີ ຆໃ ບື ຓ຿ງຄຽຂຟ຺ໄ ຌຟ່ ກຌພ ດໃ ຟຄຎຝຘຓ຺ ກຓ຺ ກຌື ຃:ື 1) ຽຎພຌກຟຌ຃ຌ຺ໄ ຃ທຟໄ ທແິ ຅ຽຑໃ ບື ເນແໄ ຈ຃ໄ ຟ່ ຉບຍ຋ໃ ຅ີ ຟ່ ຽຎພຌ ຽຆໃ ຌພ : ຂຓ່ໄ ຌູ ຃ທຟຓ຅ຄິ ຍຌພ ນຟຽຆຄີ ຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ໃ ຅ີ ຝ ຉບໄ ຄ຾ກແໄ ຂ ຘຓ຺ ຓຸຈຉຊິ ຟຌຘຟ່ ຖຍພ ກຟຌ຋ຈ຺ ຘບຍຉໃແ່ ຎ ຾ຏຌຄຟຌຈ່ຟຽຌຌີ ຄຟຌຘ່ຟຖຍພ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟນຖໃ ຾ື ກ ໄ ຍຌພ ນຟ ຾ຖຝກຟຌຉຈິ ຉຟຓຎຝຽຓຌີ ຏຌ຺ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟ 2) ຽຎພຌກຟຌຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓຂບຄຘຝຓຟຆກິ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຏູຆໄ ໃ ຄຶ ຽຎພຌ຋ຄພ ຏູປໄ ໃ ທຓຈ່ຟຽຌຌີ ກຟຌທແິ ຅຾ຖຝຏູ ໄ ແຈໄ ປຍພ ຏຌ຺ ຖຍພ ຂບຄກຟຌທແິ ຅ 3) ຽຎພຌກຟຌຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌເຌກຟຌຈ່ຟຽຌຌີ ຆທີ ຈິ ຅ຄິ ຍໃ ່຾ຓໃ ຌຽຎພຌກຟຌ຅ຟ່ ຖບຄ຅ຟກຆທີ ຈິ ຅ຄິ ຓຟ ຽຑໃ ບື ກຟຌທແິ ຅ ດໃ ຟຄ຋ໃ ຓີ ກພ ກຝ຋່ຟກຌພ ເຌນບໄ ຄ຋ຈ຺ ຖບຄຂບຄກຟຌທແິ ຅຋ຟຄທ຋ິ ຝງຟຘຟຈ ກໃ ຟທ຃ື ຏູຽໄ ຂຟ຺ໄ ຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓເຌ ກຟຌທແິ ຅ ຅ຝຉບໄ ຄຽບຟ຺ ກຟຌຈຟ່ ຽຌຌີ ຆທີ ຈິ ຋ໃ ຈີ ຉຌ຺ ກຝ຋ຟ່ ດໃ ູຽຎພຌຎ຺ກກຝຉ຋ິ ່ຟຓຝຈຟ ຓຟຽຎພຌ “ຽຈຓີ ຑຌພ ” ຾ຖຝ຅ຝຽຎພຌຏູຓໄ ຘີ ໃ ທຌແຈໄ ຘໃ ທຌຽຘງເຌກຈິ ຅ຝກຟ່ ຽ຋ໃ ບື ຌີໄ ຅ຟກ຃ຸຌຘຓ຺ ຍຈພ ຈໃ ຄພ ກໃ ຟທຂຟໄ ຄຉຌ຺ໄ ຅ໃ ຄຶ ປຼກກຟຌທແິ ຅຾ຍຍຌທີໄ ໃ ຟ “ກຟຌທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌ ປໃ ທຓ” ນຖໃ ື “Participatory Action Research” ນຖື “PAR” DAR ຍໃ ່຾ຓໃ ຌຽຎພຌກຈິ ຅ຝກຟ່ ທແິ ຅຾ຍຍ “ ຓທໄ ຌຈຼທ຅ຍ຺ ” ຾ຉໃ ຽຎພຌຂຝຍທຌກຟຌ (Process) ຋ໃ ຓີ ທີ ຄ຺ ປບຍ ovale) ຘຍື ຽຌໃ ບື ຄກຌພ ຽຎພຌຆໃ ທຄໂ ຘ່ຟຖຍພ ກຟຌທແິ ຅຾ຖຝຑຈພ ຋ຝຌຟເຌຍຌພ ນຟໜໃ ຄຶ ໂ ກໃ ຟທ຃ື ຽຓໃ ບື ຑຈພ ຋ຝຌຟ ແຎ຅ຌ຺ ຅ຍ຺ ຆໃ ທຄໜໃ ຄຶ ຂບຄຍຌພ ນຟຌຌພໄ ກ຅່ ຝຓກີ ຟຌຎຝຽຓຌີ ຏຌ຺ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຿ຈງກໃ ຸຓຏູທໄ ແິ ຅ຽບຄ຾ຖທໄ ຽຖໃ ຓີ ຃ຈິ ຾ຏຌທແິ ຅ ຾ຖຝຑຈພ ຌຟຘຟ່ ຖຍພ ຍຌພ ນຟຌຌພໄ ເຌຆໃ ທຄຉໃແ່ ຎ ຋ຄພ ຌຽີໄ ຑຟຝ຾ຉໃ ຖຝຍຌພ ນຟເຌຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຘຟຓຟຈຽປຈພ ກຟຌທແິ ຅ ຾ຖຝຑຈພ ຋ຝຌຟແຈດໄ ໃ ຟຄຍໃ ຓ່ ຋ີ ໃ ຘີ ຌີໄ ຘຸຈ ຈໃ ຄພ ຌຌພໄ ຊຟໄ ຅ຝຉຈິ ຂຈພ ຃ທຟຓ຅ຄິ ຂ່ຌໄ ຽີໄ ຂຟ຺ໄ ກຍພ PADຈໃ ຄພ ຌຌພໄ ຊຟໄ ຅ຝຉຈິ ຂຈພ ຃ທຟຓ຅ຄິ ຂ່ຌໄ ຽີໄ ຂຟ຺ໄ ກຍພ PAR ຋ໃ ກີ ໃ ຟທຓຟ຾ຖທໄ ຽປຟ຺ ບຟຈ຅ຝຽບຌີໄ ເໝໃ ທໃ ຟ “DARC” ຆໃ ຄຶ ນງຓ່ໄ ຟ຅ຟກ “Participatory Action Research Cycles” ກແ່ ຈໄ ຾ຉໃ ເຌ ຎຝ຅ຍຸ ຌພ ງຄພ ຍໃ ່ຓຏີ ູເໄ ຈເຆ຃ໄ ່ຟຌຽີໄ ຎພຌ຋ຟຄກຟຌ ຑຼຄ ຾ຉໃ ງກ຺ ຓຟເນຽໄ ນຌພ ຋່ຟຓຝຆຟຈ຃ທຟຓຘຍື ຽຌໃ ບື ຄຂບຄຂຝຍທຌກຟຌ PAR ຽ຋ໃ ຟ຺ ຌຌພໄ ຽບຄ 2.2 ທຈພ ຊຸຎຝຘຄ຺ ຂບຄກຟຌທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ ກຟຌທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓຓ຅ີ ຈຸ ຎຝຘຄ຺ ຈໃ ຄພ ຉໃແ່ ຎຌີໄ 1) ຽຑໃ ບື ຽຎີຈ຿ບກຟຈເນຎໄ ຝຆຟຆຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຾ຉໃ ຖຝ຾ນໃ ຄຽຂຟ຺ໄ ຓຟປໃ ທຓກຌພ ຘກຶ ຘຟ຃ຌ຺ໄ ຃ທຟໄ ນຟ ຂ່ໄ ຓູຌຉຝນຖບຈ຅ຌ຺ ຎຝຽຈຌພ ຍຌພ ນຟຽຆຄີ ຑຈພ ຋ຝຌຟ ຾ຖຝທ຋ິ ກີ ຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຽຑໃ ບື ຾ກຍໄ ຌພ ນຟຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຂບຄຉຌ຺ ຍໃ ່຾ຓໃ ຌ຃ບງຊຟໄ ຌກພ ທແິ ຅຾ຖຝຌກພ ຑຈພ ຋ຝຌຟ຅ຟກຑຟງຌບກຓຟຈ່ຟຽຌຌີ ຄຟຌເນຉໄ ຌ຺ 2) ຽຑໃ ບື ເນແໄ ຈຂໄ ຓ່ໄ ູຌ຃ທຟຓ຅ຄິ ຋ໃ ຽີ ຎພຌ຅ຄິ ຾ຖຝ ຾ຌທ຋ຟຄຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ໃ ຽີ ໝຟຝຘຓ຺ ນຖຓື ີ “຃ທຟຓຑ່ຈີ ກຍພ ຘຝ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 157

ຑຟຍກຟຌຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຌຌພໄ ໂ ຋ຄພ ຌຽີໄ ຑຟຝຎຝຆຟຆຌ຺ ເຌ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຆໃ ຄຶ ຘຓພ ຏຈພ ກຍພ ຘຝຑຟຍກຟຌຂບຄ຋ບໄ ຄ ຊໃ ຌິ ຂບຄ ຉຌ຺ ຽບຄຓຟຉຝນຖບຈ ຃ທຌປູ຅ໄ ກພ ຘຝຑຟຍຂບຄ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຂບຄຉຌ຺ ຈກີ ທໃ ຟຍຸກ຃ຌ຺ ຑຟງຌບກ 3) ຽຑໃ ບື ເນຓໄ ກີ ຟຌຂຍພ ຽ຃ໃ ບື ຌ (Mobilization) ຓທຌຘຝຓຟຆກິ ຽຂຟ຺ໄ ຌຟ່ ກຌພ ຽຎພຌຂຝຍທຌກຟຌຂບຄ ຏູຓໄ ີ ຃ທຟຓປຍພ ຏຈິ ຆບຍປໃ ທຓກຌພ ປຼຌປູແໄ ຎຌຟ່ ກຌພ ຾ຖຝ຾ກຍໄ ຌພ ນຟແຎຌຟ່ ກຌພ 2.3 ປູຍ຾ຍຍຂບຄກຟຌຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ PAR ບຟຈຓປີ ູຍ຾ຍຍຂບຄກຟຌຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ ຾ຍຍໜໃ ຄຶ ຾ຍຍເຈ ຃:ື 1) ຓຌີ ກພ ທແິ ຅຅ຟກຑຟງຌບກຽຎພຌຌກພ ທແິ ຅ນກົພ (Principal Researcher) ເຌແຖງຝ຋່ຟບຈິ ນຖື ທຄ຺ ບໄ ປບຍ຋ຝບຈິ ຂບຄຂຝຍທຌກຟຌPAR຿ຈງຓຎີ ຝຆຟຆຌ຺ ເຌ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຽຂຟ຺ໄ ຓຟຽຎພຌຌກພ ທແິ ຅ປໃ ທຓ຅ຌ຺ ກຝ຋ຄພໄ ຽຊຄິ ແຖງຝໜໃ ຄຶ ນຖທື ຄ຺ ປບຍນົຄພ ໂ ຅ໃ ຄຶ ຃ໃ ບງຊໃ ຟງ຿ບຌ຃ທຟຓປຍພ ຏຈິ ຆບຍຂບຄຍຈ຺ ຍຟຈຏູຌໄ ຟ່ ຂບຄຌກພ ທແິ ຅ ນົກພ ຅ຟກຑຟງຌບກແຎງຄພ ຘຝຓຟຆກິ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຽບຄ ຿ຈງບຟຈ຅ຝຓຌີ ກພ ທແິ ຅ນົກພ ນຖໃ ບື ຟຈຍໃ ຓ່ ກີ ແ່ ຈ.ໄ 2) ຍໃ ່ຓຌີ ກພ ທແິ ຅ນກົພ ຅ຟກຑຟງຌບກ຾ຉໃ ບຟຈຓຏີ ູເໄ ນ຃ໄ ຟ່ ຎຶກຘຟ຅ຟກຑຟງຌບກ຃ຌ຺ ຈຼທນໃ ຽົື ຎພຌ຃ຝຌຝຏູເໄ ນ຃ໄ ່ຟ ຎຶກຘຟກແ່ ຈໄ ຾ຖຝຓຘີ ຝຓຟຆກິ ຏູປໄ ໃ ທຓທແິ ຅຅ຟກເຌຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຌຌພໄ ຽບຄ຅ຈພ ປູຍບຄ຺ ກບຌ຃ຝຌຝຏູທໄ ິ ແ຅ຂຌຶໄ ຽບຄ ຉຟຓ຋ໃ ຽີ ໝຟຝຘຓ຺ ກຍພ ຖກພ ຘຝຌຝຍຌພ ນຟຽຆຄີ ຑຈພ ຋ຝຌຟ (Development Problem) ຋ໃ ຉີ ບໄ ຄ ກຟຌ຅ຝ຾ກແໄ ຂຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ . 3) ປູຍ຾ຍຍບໃ ຌື ໂ ຋ໃ ຈີ ຈພ ຾ຎຄນຖໃ ຎື ຝງຸກແຎ຅ຟກປູຍ຾ຍຍ຋ຄພ ຘບຄ຋ໃ ກີ ໃ ຟທ຾ຖທໄ ຂຟໄ ຄຉຌ຺ໄ ຽຆໃ ຌພ ຍໃ ່ປຼກທໃ ຟຌກພ ທແິ ຅ນກົພ ຅ຟກຑຟງຌບກ຾ຖຝຍໃ ປ່ ຼກທໃ ຟຏູເໄ ນ຃ໄ ່ຟຎຶກຘຟ຾ຉໃ ບຟຈປຼກທໃ ຟ ຏູບໄ ຟ່ ຌທງຂຝຍທຌກຟຌ ປຼກ (Facilitator) ຽຎພຌຉຌ຺ໄ 2.4 ຎພຈຆຝງຟຂບຄກຟຌທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ ຂຝຍທຌກຟຌ “ທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ” ຽຎພຌຂຝຍທຌກຟຌ຋ໃ ຉີ ຄພໄ ດໃ ູຽ຋ຄິ ຑຌືໄ ຊຟຌຂບຄ ຃ທຟຓຽຆໃ ບື ນຖໃ ຎື ພຈຆຝງຟກໃ ຼທກຍພ ຉທ຺ ຓຝຌຈຸ ຍຟຄຎຝກຟຌບຌພ ແຈ຾ໄ ກໃ 1) ຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຾ຉໃ ຖຝ຾ນໃ ຄຓ຃ີ ທຟຓຘ່ຟ຃ຌພ ເຌຊຟຌຝຽຎພຌຘໃ ທຌປໃ ທຓຂບຄຎຝຽ຋ຈ ກຟຌຆຸຈ຿ຆຓ ນຖໃ ື ຽຘງນຟງຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຾ຉໃ ຖຝ຾ນໃ ຄ ໝຟງຽຊຄິ ຃ທຟຓຽຘງນຟງຘໃ ທຌນຌໃ ຄຶ ຂບຄຎຝຽ຋ຈ ຈໃ ຄພ ຌຌພໄ ກຟຌ຋ໃ ີ ຌກພ ທແິ ຅຅ຟກຑຟງຌບກ຅ຝກຝ຋່ຟກຟຌເຈໂ ກຍພ ຆຸຓຆຌ຺ ຽນຓບື ຌ຋ໃ ກີ ຝ຋່ຟກຍພ “ໜຉູ ຝຽຑຟ຺ ” ນຖໃ ື “ທຈພ ຊຸຘຟ່ ຖຍພ ກຟຌທແິ ຅ (Research Object) ຉຟຓບຟ່ ຽຑເີ ຅ ຿ຈງ຋ໃ ຘີ ຝຓຟຆກິ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຍໃ ່ຓີ ຘໃ ທຌປໃ ທຓຈທໄ ງ຃ທຌຍໃ ຽ່ ຎພຌກຟຌຘຓ຺ ຃ທຌ ຽຑຟຝຌກພ ທແິ ຅຅ຝຍໃ ຘ່ ຟຓຟຈປຍພ ຏຈິ ຆບຍຉໃ ຏ່ ຌ຺ ຋ໃ ຉີ ຌ຺ ກຝ຋່ຟ ກຍພ ຆຸຓຆຌ຺ . 2) ຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຾ຉໃ ຖຝ຾ນໃ ຄຓຽີ ບກຖກພ ຽຎພຌຂບຄຉຌ຺ ຋ໃ ບີ ຟຈຍໃ ່ຽໝບື ຌກຍພ ຾ນໃ ຄບໃ ຌື ໂ ຋ໃ ຌີ ກພ ທແິ ຅ ຽ຃ງີ ປູ ໄ ຅ກພ ຓຟ຾ຖຝບຟຈຍໃ ຽ່ ໝບື ຌກຍພ ຋ໃ ກີ ໃ ຟທແທເໄ ຌຉ່ຟຖຟຽຆຄີ ຋ຈິ ຘຝຈ຋ີ ໃ ຌີ ກພ ທແິ ຅ແຈຽໄ ຖໃ ຟ຺ ປຼຌຓຟ ຈໃ ຄພ ຌຌພໄ ຌກພ ທິ ແ຅຅ຟກ ຑຟງຌບກ຅ຝຊທື ໃ ຟ຃ທຟຓປູ຾ໄ ຖຝຎຝຘຍ຺ ກຟຌຂບຄຉຌ຺ ຓນີ ຖຟງຑ່ຘ່ຟຖຍພ ຅ຝກຝ຋່ຟກຍພ ຆຸຓຆຌ຺ ງໃ ບຓຍໃ ຘ່ ຓ຺ ຃ທຌ. 3) ຘຝຓຟຆກິ ຾ຉໃ ຖຝ຃ຌ຺ ຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຌບກ຅ຟກ຅ຝແຈປໄ ຍພ ກຟຌຎ຺ກຎບໄ ຄຉຟຓນົກພ “ຘຈິ ຋ຓິ ຝຌຈຸ ງຝ ຆຌ຺ ” ຾ຖທໄ ງຄພ ຽຎພຌຏູຓໄ ຘີ ກພ ກຝງຟຑຟຍ ຓ຃ີ ທຟຓປູ຃ໄ ທຟຓຘຟຓຟຈຓ຃ີ ຸຌຄຟຓ຃ທຟຓຈ຅ີ ໃ ຄຶ ຃ທຌແຈປໄ ຍພ ກຟຌ ຎຝຉຍິ ຈພ ດໃ ຟຄຏູຓໄ ກີ ຼຈ. ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 158

4) ຓຝຌຈຸ ຋ຸກ຃ຌ຺ ຓ຃ີ ທຟຓຘຟຓຟຈ຿ຈງ຋່ຟຓຝຆຟຈເຌຖຝຈຍພ ໜໃ ຄຶ ຋ໃ ຅ີ ຝປໃ ທຓ຃ຈິ ປໃ ທຓທຟຄ຾ຏຌຽຑໃ ບື ຘຟໄ ຄ ຘຌພ ບຝຌຟ຃ຈ຺ ຋ໃ ຈີ ຂີ ບຄຉຌ຺ ຽບຄ຾ຖຝຂບຄກໃ ຸຓຂບຄຉຌ຺ . 5) ຓຝຌຈຸ ຽຎພຌຘຈພ ຘຄພ ຃ຓ຺ ຓຝຌຸຈຍໃ ່ບຟຈ຅ຝຽຖຌີ ນຸົຈໜຟໄ ແຈຽໄ ຋ໃ ຟ຺ ເຈ຿ຈງຖ່ຟຑຄພ ຉຌ຺ ຽບຄ຋ໃ ຾ີ ງກ຅ຟກໝໃ ຃ູ ຝຌຝ ຓຝຌຈຸ ຅ໃ ຄຶ ຅ຟ່ ຽຎພຌຉບໄ ຄປໃ ທຓຓກື ຌພ ຘຟໄ ຄ຃ທຟຓ຅ຝຽຖຌີ ຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຂບຄຉຌ຺ ຃ບຍ຃ໃ ກູ ຍພ ຃ທຟຓ ຅ຝຽຖຌີ ຂບຄ຃ທຟຓທໃ ບຄແທຂບຄຍຸກ຃ຌ຺ . 6) ຘໃ ຄິ ຋ໃ ປີ ຼກທໃ ຟ “຃ທຟຓໜຟໄ ຽຆໃ ບື ຊ”ື ຘ່ຟຖຍພ ກຟຌທແິ ຅ຽຑໃ ບື ຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຌຌພໄ ຅ຝເຆຽໄ ກຌ ຅ຟກ ຑຟງຌບກນຖໃ ຅ື ຟກຉທ຺ ຾ຍຍ຋ຟຄ຃ທຟຓ຃ຈິ ຽຆຄີ ຋ຈິ ຘຝຈເີ ຌຉຟ່ ຖຟທແິ ຅ຑຼຄຈຟໄ ຌຈຼທນຟຑ່ຍໃ ່຅ຟ່ ຽຎພຌຉບໄ ຄ ເຆຽໄ ກຌຂບຄ຃ທຟຓຽນຌພ ຓກພ ຅ຟກຘຝຓຟຆກິ ເຌ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຈທໄ ງຽຎພຌຘ່ຟ຃ຌພ ຽຑຟຝຽຎພຌຽຖໃ ບື ຄ຋ໃ ກີ ໃ ຼທກຍພ ຆທີ ຈິ ຂບຄ ຋ໃ ຟຌ຾ຖຝ຋ໃ ຟຌຽບຄກຓ່ ຃ີ ທຟຓປູຓໄ ຎີ ຝຘຍ຺ ກຟຌເຌຖຝຈຍພ ໜໃ ຄຶ ຘ່ຟຖຍພ ຅ຝເຆໄ ຉຈພ ຘຌິ ທໃ ຟ຾ຓໃ ຌ ນງຄພ ຃ທຌ຾ຓໃ ຌນງຄພ ຍໃ ່຃ທຌ. 7) “຃ທຟຓດພຄໄ ດືຌ” ຂບຄກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ກ຃່ ື ຃ທຟຓ຃ຄ຺ ດໃ ູດໃ ຟຄຊຟທບຌຂບຄ຋ຄພ ຎພຈແ຅ຌຟ່ ຽຂຟ຺ໄ ຂຝຍທຌກຟຌ ຾ຖຝຏຌ຺ ຏຝຖຈິ ຉຟຓ຾ຌທ຃ຈິ ຽຆຄີ ຖຝຍຍ຺ ຋ໃ ກີ ໃ ຟທ຾ຖທໄ ເຌນຌໃ ທງກໃ ບຌໂ ຂບຄຆຸຈທິ ຆຟຌີໄ ຈໃ ຄພ ຌຌພໄ ກຟຌຓີ PAR ຽຎພຌຂຝຍທຌກຟຌຉໃ ່ຽຌໃ ບື ຄ຾ຖຝຊຟທບຌເຌຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ເຈ ຅ໃ ຄຶ ຽ຋ໃ ຟ຺ ກຍພ ຓີ ຎພຈແ຅ຌຟ່ ຽຂຟ຺ໄ ຂຝຍທຌກຟຌ຋ໃ ດີ ພຄໄ ດືຌຆໃ ຄຶ ຅ຝຘໃ ຄ຺ ຏຌ຺ ເນຽໄ ກຈີ ຏຌ຺ ຏຝຖຈິ ຃ື ຃ທຟຓ຅ຝຽຖຌີ ຋ໃ ດີ ພຄໄ ດືຌຂບຄຆຸຓ ຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຌຌພໄ . ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 159

ຍຈ຺ ຋ີ 3 ທ຋ິ ກີ ຟຌ ຾ຖຝ ຂຌພໄ ຉບຌຂບຄກຟຌທແິ ຅ ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ ຈໃ ຄພ ຋ໃ ແີ ຈກໄ ໃ ຟທ຾ຖທໄ ເຌຉບຌ຋ໃ ີ 2 ທໃ ຟຈທໄ ງ຾ຌທ຃ຈິ ຾ຖຝ ຎພຈຆຝງຟເຌກຟຌເຆກໄ ຟຌທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ ຽຑໃ ບື ຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ດໃ ຟຄດພຄໄ ດືຌ ຅ຝຽນຌພ ແຈທໄ ໃ ຟ PAR ຽຎພຌຂຝຍທຌກຟຌທແິ ຅຾ຖຝ ຑຈພ ຋ຝຌຟ຃ບຍ຃ໃ ູກຌພ ແຎ ຿ຈງ຋ໃ ຽີ ປຈພ ຽຎພຌທຄ຺ ຅ບຌຘຍື ຽຌໃ ບື ຄກຌພ ດໃ ຟຄດພຄໄ ດືຌ ຅ໃ ຄຶ ຽຎພຌຽຖໃ ບື ຄ຋ໃ ຍີ ໃ ງ່ ຟກ຋ໃ ຅ີ ຝຽຂຟ຺ໄ ເ຅ ຾ຖຝ ຊຟໄ ຌກພ ຘກຶ ຘຟແຈຽໄ ນຌພ ປູຍ຾ຍຍຂບຄກຟຌຈ່ຟຽຌຌີ ຄຟຌ PAR ຆໃ ຄຶ ບຟ຅ຟຌ ຈຕ.ກຝຓຌ຺ ຘຸຈຎຝຽຘຈີ ແຈຂໄ ຼຌ ປຼຍປຼຄ ແທເໄ ນກໄ ຝຆທຄຘກຶ ຘຟ຋ກິ ຟຌຽຓໃ ບື ຎີ ຑ.ຘ. 2537 ກໜ່ ຟໄ ຅ຝຆໃ ທງເນຌໄ ກພ ຘກຶ ຘຟຓ຃ີ ທຟຓນຓຌພໄ ເ຅ຂຌຶໄ ທໃ ຟ຅ຝຽຎພຌຏູຌໄ ຟ່ ຂຝຍທຌກຟຌ PAR ແຎຎຸກຐພຄເນ຅ໄ ຝຽຖຌີ ຽຉຍີ ຿ຉເຌ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ . ຌຍພ ຉຄພໄ ຾ຉໃ ແຈຓໄ ກີ ຟຌກຟ່ ຌຈ຺ ຃ທຟຓ຅ຟ່ ຽຎພຌຑຌືໄ ຊຟຌ (຅ຎຊ.) ເຆຽໄ ຎພຌຽກຌເຌກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຃ຸຌ ຌຝຑຟຍ ຆທີ ຈິ ຂບຄຎຝຆຟຆຌ຺ ດໃ ຟຄ຅ຄິ ຅ຄພ ເຌ຾ຏຌຑຈພ ຋ຝຌຟຽຘຈຊຝກຈິ ຾ຖຝ ຘຄພ ຃ຓ຺ ຾ນໃ ຄຆຟຈ ຘຝຍຍພ ຋ໃ ີ 6 (2530-2534) ຽຎພຌຉຌ຺ໄ ຓຟ ກຟຌທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ຋ໃ ປີ ຼກທໃ ຟ PAR ກຊ່ ກື ຌຟ່ ຽບຟ຺ ຓຟເຆດໄ ໃ ຟຄຉໃ ່ຽຌໃ ບື ຄ ຈໃ ຄພ ຌຌພໄ ກຟຌທທິ ຈພ ຋ຝຌຟກຟຌຂບຄປູຍ ຾ຍຍກຟຌທແິ ຅ຌປີໄ ຼກທໃ ຟ PAR ຾ຖຝ ກຟຌຽຖບື ກທ຋ິ ກີ ຟຌ຅ໃ ຄຶ ຽຎພຌແຎຉຟຓບຈິ ຋ິ ຑຌ຺ ຂບຄ຾ຍຍປູຍຂບຄກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ (Development Paradigm) ຋ໃ ຾ີ ຉໃ ຖຝຎຝຽ຋ຈເຆຽໄ ຎພຌຘ່ຟ຃ຌພ ຅ໃ ຄຶ ຽປຈພ ເນຓໄ ກີ ຟຌປຼກກຟຌທແິ ຅ PAR ຌແີໄ ຎ ດໃ ຟຄນົຟກນຟົ ງແຎຉຟຓຂຝຍທຌກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຽຆໃ ຌພ : ກຟຌທແິ ຅຾ຍຍຽ຅ຟຝ ຽຖກິ , ຾ຍຍ຅ຈິ ຘຟ່ ຌກຶ ຽຎພຌຉຌ຺ໄ ຍໃ ່ທໃ ຟ຅ຝປຼກກຟຌທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌຈໃ ຄພ ກໃ ຟທເຌຆໃ ດື ໃ ຟຄເຈ ຾ຉໃ ກຟຌທແິ ຅ຈໃ ຄພ ກໃ ຟທ ຌຍພ ຓ຅ືໄ ຝຽຑໃ ຓີ ຑູຌເຌກຟຌຍ່ຖກິ ຟຌ ຉໃ ່ຘຄພ ຃ຓ຺ ຌຍພ ຽຎພຌ຾ຍຍຂບຄກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ໃ ຽີ ຌຌພໄ ແຎ຋ໃ ຎີ ຝຆຟຆຌ຺ ຽຎພຌ຾ຍຍ຋ໃ ີ ຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓນຖຟງງໃ ຄິ ຂຌຶໄ ຓກີ ຟຌຍູຖຝຌຟກຟຌນຖຟງງໃ ຄິ ຂຌຶໄ ຓຏີ ຌ຺ ກຝ຋ຍ຺ ດໃ ຟຄຘູຄດໃ ິຄຉໃ ່ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຎຝຽ຋ຈ຋ໃ ີ ຎຝຆຟຆຌ຺ ຾ຖຝ ຆຸຓຆຌ຺ ຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓເຌກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ. 3.1 ຂຝຍທຌກຟຌຂບຄກຟຌທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ ກຟຌທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ (PAR) ຽຎພຌຂຝຍທຌກຟຌຂບຄກຟຌປໃ ທຓກຌພ ຉບໄ ຄບຟແຘ ກຟຌຘຍື ຘທຌຘບຍຘທຌນຟຍຌພ ນຟ ຾ຖຝ ຂ຿່ໄ ຉ຾ໄ ງຄໄ ປໃ ທຓກຌພ ຽຎພຌກໃ ຸຓທຽິ ຃ຟຝຘຟຽນຈ຾ນໃ ຄຍຌພ ນຟ (຋ຟຄກຟຌ ຎ຺ກ຃ບຄ, ຋ຟຄທຈພ ຋ຝຌຝ຋່ຟ, ຋ຟຄຘໃ ທຌຍຸກ຃ຌ຺ ) ຋ຄພ ນຓຈ຺ ກຌພ ຽຎພຌກໃ ຸຓ ຾ຖຝ ຽໜບື ຘໃ ຄິ ບໃ ຌື ເຈຉບໄ ຄຎຝຉຍິ ຈພ ຄຟຌ ປໃ ທຓກຌພ ທຓ຺ ກຌພ ດໃ ຟຄຽຎພຌກໃ ຸຓເຌກຟຌ຾ກຍໄ ຌພ ນຟຌຌພໄ ໂ ຋ຄພ ເຌແຖງຝຘຌພໄ ຾ຖຝ ແຖງຝງຟທ ງໃ ຄິ ແຎກທໃ ຟຌຌພໄ PAR ງຄພ ຽຎພຌຂຝຍທຌກຟຌທແິ ຅຋ໃ ຂີ ບໄ ຌ຅ຝຖຟ່ ບຼຄແຎເຌຈຟໄ ຌຂຝຍທຌກຟຌຎຝຆຟ຋ຎິ ຝແຉ PAR ດືຌນງຈພ ຂຌຶໄ ຓຟແຈໄ ຈທໄ ງຎຝຆຟຆຌ຺ ຏູຓໄ ນີ ທ຺ ເ຅ຽຉຓພ ຈທໄ ງກຟຌທແິ ຅ຽຑໃ ບື ຘຝ຾ນທຄນຟ຃ທຟຓປູເໄ ຌກຟຌ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟຂບຄຉຌ຺ ຓຌພ ຽຎພຌ ຽ຃ໃ ບື ຄຓ຋ື ໃ ຆີ ໃ ທງຽນຖບື ກໃ ຸຓ ຃ຌ຺ ງຟກ ຃ຌ຺ ຅ຌ຺ ຾ຖຝ຃ຌ຺ ຋ໃ ຈີ ບໄ ງ຿ບກຟຈ ຈທໄ ງກຟຌທຟຄຑຌືໄ ຊຟຌຂບຄກຟຌ ຽປຈພ ທຼກ ປໃ ທຓກຌພ ຖຝນທໃ ຟຄນຌໃ ທງຄຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ຄພ ນົຟງກຍພ ຆຸຓຆຌ຺ ຽຆໃ ຌພ ຌີໄ ຓຌພ ກ຅່ ຝຆໃ ທງຽບບືໄ ບ່ຟຌທງຉໃ ່ຂຝຍທຌກຟຌ ຎ຺ຈຎໃ ບງ ຎຝຆຟຆຌ຺ ເນ຾ໄ ກຍໄ ຌພ ນຟຂບຄຉຌ຺ ຽບຄແຈໄ ຽຓໃ ບື ຽປຟ຺ ເຆກໄ ຟຌທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌ ປໃ ທຓ຋ໃ ປີ ຼກ ທໃ ຟ PAR ດໃ ຟຄຊກື ຉບໄ ຄ ຽປຟ຺ ກ຅່ ຝຍຄພ ຽກຈີ ຏຌ຺ ຘດໃ ຟຄຌບໄ ງຘຟຓຎຝກຟຌ ແຈ຾ໄ ກໃ ຎຝຆຟຆຌ຺ ແຈປໄ ຍພ ກຟຌປຼຌປູຽໄ ຑໃ ຓີ ຂຌຶໄ ຎຝຆຟຆຌ຺ ຓກີ ຟຌກຝ຋່ຟນຖຟງຂຌຶໄ ຾ຖຝຎຝຆຟຆຌ຺ ຓກີ ຟຌຽຏງີ ຾ຏໃ ຑຝຖຄພ ຃ທຟຓປູກໄ ຌພ ນຖຟງຂຌຶໄ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 160

ຂຝຍທຌກຟຌຂບຄ PAR ຌຌພໄ ຍໃ ່຾ຓໃ ຌຑຼຄກຟຌຘຍື ຃ຌ຺ໄ ຍຌພ ນຟ຾ຖຝກຟຌ຾ກຍໄ ຌພ ນຟຽ຋ໃ ຟ຺ ຌຌພໄ ຾ຉໃ ຽຎພຌ ຂຝ ຍທຌກຟຌກຝຉຸຌໄ ເນຎໄ ຝຆຟຆຌ຺ ຓກີ ຟຌກຝ຋ຟ່ ຉໃ ່ຍຌພ ນຟຽນໃ ຟົ຺ ຌຌພໄ ກຟຌກຝ຋່ຟດໃ ຟຄໜໃ ຄຶ ດໃ ຟຄເຈຉໃ ່ ຎພຌນຟຽປຈພ ເນໄ ຎຝຆຟຆຌ຺ ແຈຓໄ ຿ີ ບກຟຈຎໃ ຼຌ຾ຎຄແຎເຌ຋ຟຄ຋ໃ ຈີ ຂີ ຌຶໄ ຏຌ຺ ຘຸຈ຋ຟໄ ງຎຝຆຟຆຌ຺ ຍໃແ່ ຈຑໄ ຼຄປຼຌປູ ໄ ກຟຌ຾ກຍໄ ຌພ ນຟຽ຋ໃ ຟ຺ ຌຌພໄ ຾ຉໃ ແຈຽໄ ຑໃ ຓີ ຑູຌ຃ທຟຓປູເໄ ນຑໄ ບໄ ຓ຋ໃ ຅ີ ຝຎຝຽຆຌີ ກຍພ ຍຌພ ນຟ຋ໃ ງີ ຟກແຎກທໃ ຟຌີໄ ຂຝຍທຌກຟຌ຾ຖຝຏຌ຺ ຖຍພ ຂບຄກຟຌທແິ ຅຾ຍຍ PAR ຌຌພໄ ຽຎພຌຂບຄຎຝຆຟຆຌ຺ ຎຝຆຟຆຌ຺ ຓຘີ ຈິ ຾ຖຝ ຘຼຄ ຋ໃ ຘີ ຟ່ ຃ຌພ ເຌກຟຌຉຈພ ຘຌິ ເ຅ບຌພ ຽຎພຌຘໃ ທຌນຌໃ ຄຶ ຂບຄ PAR ຾ຉໃ ຽຑໃ ບື ເນກໄ ຟຌຉຈພ ຘຌິ ເ຅ຌຌພໄ ແຈປໄ ູ຋ໄ ໃ ທ຺ ກຌພ ຅ໃ ຄຶ ຅ຟ່ ຽຎພຌ຋ໃ ຉີ ບໄ ຄເນຎໄ ຝຆຟຆຌ຺ ແຈປໄ ູຽໄ ຊໃ ຄິ ຍຌພ ນຟ຋ຸກໂຈຟໄ ຌ ເຌກຟຌທແິ ຅຾ຍຍຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ຾ຍຍຌຎີໄ ຝຆຟຆຌ຺ ຉບໄ ຄຓີ ຘໃ ທຌຽຂຟ຺ໄ ປໃ ທຓຉຝນຖບຈຂຝຍທຌກຟຌ ຓຘີ ໃ ທຌກໃ ຼທຂບໄ ຄເຌຏຌ຺ ຑທຄຂບຄກຟຌຉຈພ ຘຌິ ເ຅ ຋ໃ ກີ ຟ່ ຖຄພ ຉຟຓຓຟຍໃ ທ່ ໃ ຟ ເຌ ຋ຟຄຍທກນຖໃ ຋ື ຟຄຖຍ຺ ຏູຎໄ ຝຘຟຌຄຟຌກຟຌທແິ ຅຅ຝຉບໄ ຄງບຓປຍພ ເຌກຈ຺ ຂ່ຌໄ ຾ີໄ ຖຝຘຼຍ຾ນົຓ຋ໃ ຅ີ ຝ຾ຌຝ຾ຌທ ຋ຟຄກຟຌ຾ກແໄ ຂນຖ຃ື ທຍ຃ຸຓຂຝຍທຌກຟຌຈທໄ ງຉຌ຺ ຽບຄນຖໃ ຈື ທໄ ງນຌໃ ທງຄຟຌຑຟງຌບກ ງໃ ຄິ ແຎກທໃ ຟຌຌພໄ ຏູຎໄ ຝຘຟຌຄຟຌກຟຌທແິ ຅຅ຝຉບໄ ຄງບຓປຍພ ຌຍພ ຊ຋ື ຈພ ຌຝເຌ຋ຟຄທຈພ ຋ຝຌຝ຋ຟ່ ກຟຌຽຓບື ຄ ຾ຖຝກຟຌຎ຺ກ຃ບຄຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຐຶກຎຝຉຍິ ຈພ ຃ທຍ຃ຸຓຉຌ຺ ຽບຄເນດໄ ໃ ູເຌກຟຖຝຽ຋ຘຝ ຽປຈພ ຉທ຺ ຾ຍຍ຋່ຟຓຝຈຟ ເຌ ຽທຖຟຈຼທກຌພ ກຘ່ ຟໄ ຄ຃ທຟຓຘ່ຟຑຌພ ຾ຍຍຽຎີຈຽຏງີ ຽຎພຌກຌພ ຽບຄກຍພ ຎຝຆຟຆຌ຺ ຋ຸກ຃ຌ຺ ຊຟໄ ຎຝຆຟຆຌ຺ ຉຈພ ຘຌິ ເ຅ ຿ຈງ ເຆທໄ ຋ິ ກີ ຟຌຽກໃ ຟ຺ ໂ ຈຄພໄ ຽຈຓີ ຽປຟ຺ ກຘ່ ຟຓຟຈເຆກໄ ຟຌທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌຽຂຟ຺ໄ ຆໃ ທງເນຎໄ ຝຆຟຆຌ຺ ແຈຽໄ ນຌພ ຍຌພ ນຟ ຂ່຿ໄ ຉໄ ຾ງຄໄ ເນຆໄ ຈພ ຽ຅ຌງໃ ຄິ ຂຌຶໄ ຿ຈງຘຝຽຑຟຝກຟຌຍໃ ່ຎຝຉຍິ ຈພ ຉຟຓທ຋ິ ກີ ຟຌ຾ຍຍຽຈຓີ ຉທ຺ ດໃ ຟຄຽຆໃ ຌພ ເຌຆຌ຺ ຌຝຍຈ຺ ຅ຝຓີ ນົກພ ຎຝຉຍິ ຈພ ຽຎພຌຽນຓບື ຌຂບຍຽຂຈຂບຄກຟຌຽ຃ຟ຺ ຖຍ຺ ຌຍພ ຊຖື ຝນທໃ ຟຄຏູເໄ ນງໃ ກຍພ ຽຈກພ ຖຝນທໃ ຟຄຏູຓໄ ບີ ຟ່ ຌຟຈກຍພ ຏູ ໄ ຍໃ ຓ່ ບີ ຟ່ ຌຟຈ ຊຟໄ ຂບຍຽຂຈຽນໃ ຟົ຺ ຌໝີໄ ຈ຺ ແຎ ກຟຌຉຈພ ຘຌິ ເ຅ຽຆຄີ ຽນຈຏຌ຺ ບຟຈງຟກຖ່ຟຍຟກຂຌຶໄ ຊຟໄ ກຟຌຊປື ກພ ຘຟຘກພ ຘີ ນຖໃ ປື ກພ ຘຟໜຟໄ ຊກື ຃ຸກ຃ຟຓ. ຾ຉໃ ເຌ຋ຟຄຎຝຉຍິ ຈພ ຌຌພໄ ຏູຎໄ ຝຘຟຌຄຟຌກຟຌທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ຅ຝຽຂຟ຺ໄ ຂຟໄ ຄກຍພ ຎຝຆຟຆຌ຺ ຘຝຽໝຽີ ຓໃ ບື ຎຝຆຟຆຌ຺ ຽປຈພ ນງຄພ ຏຈິ ຑຟຈ ຏູຎໄ ຝຘຟຌຄຟຌ຅ຝຉບໄ ຄຽປຈພ ກຟຌຏຈິ ຑຟຈຌຌພໄ ເນກໄ ຟງຽຎພຌຎຝຘຍ຺ ກຟຌຂບຄກຟຌປຼຌ ປູແໄ ຎເຌຉທ຺ ຾ຉໃ ຿ຆກຈ຋ີ ໃ ກີ ຟຌຎຝງຸກຽບຟ຺ PAR ແຎເຆຽໄ ປຈພ ເນນໄ ຸົຈ຿ບກຟຈເຌກຟຌກຝ຋່ຟຏຈິ ຖຄ຺ ແຈນໄ ຖຟງ. ເຌ຋່ຟຌບຄຈຼທກຌພ ຽຎພຌກຟຌງຟກຘຟ່ ຖຍພ ຆຸຓຆຌ຺ ຋ໃ ຅ີ ຝຽນຌພ ຌກພ ທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌຆໃ ຄຶ ຽຎພຌຍຸກ຃ຌ຺ ຑຟງ ຌບກ ທໃ ຟຽຎພຌຏູຽໄ ບບືໄ ບ່ຟຌທງ຾ຖຝຘຟຓຟຈ຾ກຍໄ ຌພ ນຟຂບຄ຋ໃ ຟຌແຈໄ ຈທໄ ງກຟຌເຆຂໄ ຝຍທຌກຟຌຘຝ຋ບໄ ຌຏຌ຺ ຋ໃ ແີ ຈໄ ກຍພ ແຎຑ຅ິ ຟຖຝຌຟ ຆຸຓຆຌ຺ ກ຅່ ຝຽກຈີ ຃ຟ່ ຌຄຶ ແຈທໄ ໃ ຟ ຃ທຟຓຘ່ຟຽຖຈພ ຂບຄ຋ໃ ຟຌຌຌພໄ ທຈພ ແຈນໄ ຖຟງຂຌຶໄ ຅ຟກກຟຌຎໃ ຼຌຉທ຺ ຽຂຟ຺ ຽ຅ຟ຺ໄ ຽບຄ຾ຖຝທຈພ ຅ຟກ຃ທຟຓຽຂຓພໄ ຾ຂຄເຌກຟຌຎຝຉຍິ ຈພ ຄຟຌຂບຄບຄ຺ ກບຌຆຸຓຆຌ຺ ນຖຟງກທໃ ຟທຈພ ຅ຟກຘໃ ຄິ ຋ໃ ຽີ ຎພຌ ກຟງງຝຑຟຍ ຘຝຊຟຌ຋ໃ ຉີ ໃ ຟຄໂ ຎຝ຿ນງຈ຋ໃ ແີ ຈ຅ໄ ຟກກຟຌທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌນຖໃ ື PAR ຋ໃ ຾ີ ຋຅ໄ ຄິ ຌຌພໄ ດໃ ູ຋ໃ ີ PAR ຅ຝຆໃ ທງເນຎໄ ຝຆຟຆຌ຺ ຽນຌພ ກຟຌຘກຶ ຘຟຽຎພຌຽນຓບື ຌກຈິ ຅ຝກຟ່ ຉຝນຖບຈຆທີ ຈິ ຽບຄ຅ຝຽປຈພ ນຌຟໄ ຋ໃ ຅ີ ຈພ ນຟທກິ ຟຌ ຋ຟຄກຟຌຘກຶ ຘຟ຾ຖຝ຅ຈພ ກຟຌບຄ຺ ກຟຌຽຑໃ ບື ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟດໃ ຟຄຉໃ ່ຽຌໃ ບື ຄ ຉຟຓ຋່ຟຓຝຆຟຈ຾ຖທໄ ໝຟງ຃ທຟຓທໃ ຟ ກຟຌ ຽຐິກບຍ຺ ປຓ຺ ຏູຎໄ ຝຘຟຌຄຟຌເຌກຟຌທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ຅ຝຉບໄ ຄເນແໄ ຈຎໄ ຝຉຍິ ຈພ ຅ຄິ ຾ຖຝແຈຎໄ ຝ຿ນງຈ຅ຌ຺ ກຝ຋ຄພໄ ທໃ ຟ ຽຓໃ ບື ຏູຎໄ ຝຘຟຌຄຟຌຽນໃ ົຟ຺ ຌແີໄ ຎຐຶກບຍ຺ ປຓ຺ ຆຟທຍຟໄ ຌເຌຆຸຓຆຌ຺ ກ຅່ ຝຘຟໄ ຄ຃ໃ ຟຌງິ ຓ຺ ເນຆໄ ຟທຍຟໄ ຌແຈ.ໄ ເຌກຟຌທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓນຖື PAR ຌຌພໄ ກຟຌຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ຅ຝໝຟງຽຊຄິ ກຟຌ຋ໃ ີ ຎຝຆຟຆຌ຺ ຽຂຟ຺ໄ ແຎຓຘີ ໃ ທຌກໃ ຼທຂບໄ ຄເຌ຋ຸກຈຟໄ ຌຂບຄຂຝຍທຌກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ ຆໃ ຄຶ ຖທຓ຋ຄພ ກຟຌຉຈພ ຘຌິ ເ຅ ກຟຌ ທຟຄ຾ຏຌ ກຟຌຈຟ່ ຽຌຌີ ຄຟຌ຿຃ຄກຟຌ ຏູຎໄ ຝຘຟຌຄຟຌນຖໃ ຏື ູບໄ ຟ່ ຌທງກຟຌທແິ ຅ ຅ໃ ຄຶ ຉບໄ ຄນກົີ ຖຼໄ ຄ຿ຈງ຅ຝຍໃ ຽ່ ຂຟ຺ໄ ແຎປຍພ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 161

ຏຈິ ຓກພ ນຖຟງຽກຌີ ແຎ ຾ຉໃ ກຍພ ຽປຈພ ນຌຟໄ ຋ໃ ຽີ ຏງີ ຾ຏໃ ນຖຓື ບຍໝຟງຄຟຌເນຎໄ ຝຆຟຆຌ຺ ຽປຈພ ຾຋ຌ ຃ທຟຓຘຟ່ ຽຖຈພ ຂບຄຏູຎໄ ຝຘຟຌຄຟຌນຖຏື ູບໄ ຟ່ ຌທງກຟຌທແິ ຅ຌຌພໄ ຘຟຓຟຈທຈພ ແຈ຅ໄ ຟກກຟຌຽຍໃ ຄິ ທໃ ຟ ຆຸຓຆຌ຺ ຌຌພໄ ແຈຽໄ ປຈພ ນຌຟໄ ຋ໃ ຂີ ບຄ຾ຉໃ ຖຝ຃ຌ຺ ແຎແຈນໄ ຖຟງຌບໄ ງຑຼຄເຈ ຏູຎໄ ຝຉຍິ ຈພ ຄຟຌຈຟໄ ຌຑຈພ ຋ຝຌຟກຟຌຂບຄນຌໃ ທງຄຟຌ຋ໃ ຍີ ໃ ຾່ ຓໃ ຌຂບຄຖຈພ (Non- Governmental Organization=NGO) ຅ຟ່ ຌທຌຍໃ ່຾ຓໃ ຌຌບໄ ງຓເີ ຅ຖ່ຟບຼຄຉໃ ່ຉຟໄ ຌຖຈພ ຾ຖຝ຿຃ຄຘຟໄ ຄ຋ໃ ຓີ ບີ ່ຟ ຌຟຈ ຽປຟ຺ ກນ່ ທຄພ ທໃ ຟເຌກຟຌທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌຌຌພໄ ຃ທຟຓຖຟ່ ບຼຄຂບຄຏູຎໄ ຝຘຟຌຄຟຌນຖໃ ຏື ູບໄ ຟ່ ຌທງກຟຌທແິ ຅ ຅ຝ ຍໃ ຽ່ ປຈພ ເນຆໄ ຸຓຆຌ຺ ຍຄພ ຽກຈີ ຃ທຟຓຽຘງນຟງຂຌຶໄ ຽປຟ຺ ຉບໄ ຄຽປຈພ ເນໄ PAR ຓ຃ີ ທຟຓຘຼຍແທຉໃ ່ຽຖໃ ບື ຄຉໃ ຟຄໂ ຽຆໃ ຌພ ຘໃ ຄິ ຾ທຈຖບໄ ຓ ຘຈິ ຋ຓິ ຝຌຈຸ ງຝຆຌ຺ ຘຌພ ຉຑິ ຟຍ ຃ທຟຓຘຝຽໝຑີ ຟກ຋ຟຄຽຑຈ ຘຌິ ຎຝ ຉຝນຖບຈ຅ຌ຺ ກຟຌບຟຌຸປກພ ກຟຌຍ່ຖກິ ຟຌຈຟໄ ຌທຈພ ຋ຝຌຝ຋ຟ່ ຾ຖຝບໃ ຌື ໂ ຘໃ ຄິ ຋ໃ ຋ີ ຟໄ ຋ຟງ PAR ຋ໃ ຘີ ່ຟ຃ຌພ ຋ໃ ຘີ ຸຈດໃ ຟຄໜໃ ຄຶ ຃ື ຽປຈພ ດໃ ຟຄເຈ຅ໃ ຄຶ ຅ຝຆກພ ຆທຌຘໃ ຄ຺ ຽຘຓີ ເນຎໄ ຝຆຟຆຌ຺ ຽຂຟ຺ໄ ຓຟຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓຽຎພຌກໃ ຸຓກບໄ ຌ ຾ຖຝຊປື ກພ ຘຟກຟຌຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓຂບຄຎຝຆຟຆຌ຺ ຌີໄ ເນໜໄ ຼທ຾ໜຌໄ ດພຄໄ ດືຌ ຿ຈງຘຝຽຑຟຝຎຝຆຟຆຌ຺ ເຌຘຄພ ຃ຓ຺ ຋ໃ ຉີ ໃ ຟຄ຃ຌ຺ ຉໃ ຟຄດໃ ູ ຍໃແ່ ຈຓໄ ກີ ຟຌຽຂຟ຺ໄ ຓຟຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓກຌພ ຓຟ ກໃ ບຌ. 3.2 ທ຋ິ ກີ ຟຌຂບຄກຟຌຈຟ່ ຽຌຌີ ກຟຌ PAR ທ຋ິ ຈີ ່ຟຽຌຌີ ກຟຌຂບຄກຟຌທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓນຖື PAR ຌຌພໄ ຓກີ ຈິ ຅ຝກຟ່ ຋ໃ ຾ີ ຉກຉໃ ຟຄ ກຌພ ດໃ ູ ຘບຄຆຸຈ ຆໃ ຄຶ ຅ຝຉບໄ ຄ຅ຟ່ ຾ຌກເນ຋ໄ ໃ ຟຌແຈຽໄ ຂຟ຺ໄ ເ຅ເນຆໄ ຈພ ຽ຅ຌ຋ຄພ ຘບຄຆຸຈ຃ື 1) ກຈິ ຅ຝກຟ່ ກຟຌທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌນຖື PAR ຂບຄຏູຎໄ ຝຘຟຌຄຟຌນຖໃ ຏື ູບໄ ່ຟຌທງກຟຌທແິ ຅ 2) ກຈິ ຅ຝກຟ່ ກຟຌທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌນຖື PAR ຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ກຈິ ຅ຝກຟ່ ຂບຄຏູຎໄ ຝຘຟຌຄຟຌກຟຌທແິ ຅ຌຌພໄ ກ຃່ ື ກຈິ ຅ຝກຟ່ ກຟຌຘຝ຾ນທຄນຟ຃ທຟຓປູຂໄ ບຄຌກພ ທແິ ຅ຎຝຉິ ຍຈພ ກຟຌຉຟຓ຿຃ຄກຟຌ PAR ຾ຉໃ ຖຝ຃ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ເຈຆຸຓຆຌ຺ ໜໃ ຄຶ ຅ຈຸ ຓຸຄໄ ໝຟງ຋ໃ ຘີ ່ຟ຃ຌພ ຂບຄຌກພ ທແິ ຅຃ື ກຟຌ ຘຟໄ ຄປູຍ຾ຍຍ PAR ຋ໃ ຓີ ຎີ ຝຘຈິ ຋ຑິ ຟຍຽຎພຌແຎຉຟຓນົກພ ກຟຌທແິ ຅ຽຆຄີ ທ຋ິ ຝງຟຘຟຈ຾ຖຝຘຟຓຟຈ຋ໃ ຅ີ ຝກຏງີ ຏໃ ຾ກໃ ຘຄພ ຃ຓ຺ ແຈປໄ ູຍ຾ຍຍຂບຄ PAR ຋ໃ ຓີ ຎີ ຝຘຈິ ຋ຏິ ຌ຺ ຌຌພໄ ຅ຝຉບໄ ຄຽຎພຌປູຍ຾ຍຍ຋ໃ ຘີ ຟຓຟຈ຾ກຍໄ ຌພ ນຟຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ແຈໄ ດໃ ຟຄຓຎີ ຝຘຈິ ຋ຑິ ຟຍ ຍໃ ່ຘຌິໄ ຽຎືບຄຽຄຌີ ຋ບຄ ກຟ່ ຖຄພ ຄຟຌ຾ຖຝຽທຖຟຍໃ ່ຽ຋ໃ ຟ຺ ເຈ ຾ຉໃ ເຌຽທຖຟຈຼທກຌພ ກແ່ ຈປໄ ຍພ ຏຌ຺ ຉບຍ ຾຋ຌຘູຄ. ກຈິ ຅ຝກຟ່ ທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຃ື ກຈິ ຅ຝກຟ່ ຋ໃ ຽີ ກຈີ ຅ຟກ຃ທຟຓຑຝງຟງຟຓເຌກຟຌ຾ກຍໄ ຌພ ນຟ ຆຸຓຆຌ຺ ຂບຄຌກພ ທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌປໃ ທຓກຍພ ຆຸຓຆຌ຺ ຌກພ ທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ຋ໃ ຽີ ປຈພ ນຌຟໄ ຋ໃ ຽີ ຎພຌຏູຎໄ ຝຘຟຌຄຟຌນຖື ຏູບໄ ຟ່ ຌທງກຟຌ ກຟຌທແິ ຅຅ຝຽປຈພ ນຌຟໄ ຋ໃ ຽີ ຎພຌຏູຆໄ ໃ ທງຽນຖໃ ບື ຉຄພໄ ຾ຉໃ ຋່ຟບຈິ ຾ຖຝ຃ໃ ບງໂ ນຸົຈກຟຌຆໃ ທງຽນຖໃ ບື ຖຄ຺ ຾ຖຝນທຄພ ທໃ ຟຽຓໃ ບື ຘຌິໄ ຘຸຈ຿຃ຄກຟຌ຾ຖທໄ ຎຝຆຟຆຌ຺ ຅ຝຘຟຓຟຈ ຾ກຍໄ ຌພ ນຟຂບຄຉຌ຺ ແຎຉຟຓຖ່ຟຑຄພ ແຈດໄ ໃ ຟຄຓຎີ ຝຘຈິ ຋ິ ຑຟຍ຿ຈງຓຉິ ບໄ ຄ ແຈປໄ ຍພ ກຟຌຆໃ ທງຽນຖໃ ບື ຅ຟກຑຟງຌບກ. 3.3 ຂຌພໄ ຉບຌຂບຄກຟຌຈຟ່ ຽຌຌີ ຄຟຌຂບຄ PAR ເຌກຟຌຈຟ່ ຽຌຌີ ຄຟຌຉຟຓຂຌພໄ ຉບຌຂບຄ PAR ຌຌພໄ ບຝຓບຌທຈິ ຌຝ຃ບຌ຋ຍພ ຾ຖຝຈທຄ຾ກທໄ ຅ຌພ ຘຝ ຾ກທໄ (2541 : 8-11) ແຈ຾ໄ ຍໃ ຄຂຌພໄ ຉບຌແທໄ ຈໃ ຄພ ຌ:ີໄ 3.3.1 ຂຌພໄ ຉຼຓກຟຌຎຝຘຟຌຑຌືໄ ຋ໃ ີ ເຌຂຌພໄ ຉຼຓກຟຌຎຝຘຟຌຑຌືໄ ຋ໃ ຌີ ຓີໄ ຄີ ຟຌຉໃ ຟຄໂນຖທຄນຖຟງ຋ໃ ຌີ ກພ ທແິ ຅ຉບໄ ຄຽປຈພ 1) ກຟຌ຃ຈພ ຽຖບື ກຆຸຓຆຌ຺ ຆໃ ຄຶ ຽຎພຌນຌຟໄ ຋ໃ ຂີ ບຄຏູທໄ ແິ ຅ເຌກຟຌຘຟ່ ນທົ ຈ ຾ຖຝ ຘກຶ ຘຟຂຓ່ໄ ູຌຽຍບືໄ ຄຉຌ຺ໄ ຂບຄຆຸຓ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 162

ຆຌ຺ ຋ຸກຈຟໄ ຌ ຌຍພ ຉຄພໄ ຾ຉໃ ຖກພ ຘຝຌຝ຋ຟຄກຟງງຝຑຟຍ ຾ນໃ ົຄຆຍພ ຑຝງຟກບຌຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຖກພ ຘຝຌຝ຋ຟຄ ຈຟໄ ຌຆທີ ຝຑຟຍ ຂ່ຓໄ ຌູ ຋ຟຄຈຟໄ ຌຎຝຆຟກບຌ ຘຄພ ຃ຓ຺ ຽຘຈຊຝກຈິ ກຟຌຘໃ ຘື ຟຌ ເຌກຟຌຘກຶ ຘຟ ຾ຖຝ ຖທຍຖທຓຂ່ຓໄ ູຌຈໃ ຄພ ກໃ ຟທ ຃ທຌຖທຍຖທຓຂ່ຓໄ ຌູ ຋ຄພ ຈຟໄ ຌ຾ຍຍຎຝຖຓິ ຟຌ ຾ຖຝ ຾ຍຍ຃ຸຌຌຝຑຟຍ ຆໃ ຄຶ ຏູ ໄ ທແິ ຅ ບຟຈບຟແຘ຅ຟກນຌໃ ທງຖຟຈຆຝກຟຌ຋ໃ ຓີ ດີ ໃ ູ ບຄ຺ ກບຌຑຈພ ຋ຝຌຟຽບກຆຌ຺ ຋ໃ ກີ ໃ ຼທຂບໄ ຄປໃ ທຓກຍພ ກຟຌ ຘຟ່ ນທົ ຈຽຍບືໄ ຄຉຌ຺ໄ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຉໃ ຅່ ຟກຌຌພໄ ຅ໃ ຄຶ ຉຈພ ຘຌິ ເ຅ຽຖບື ກຆຸຓຆຌ຺ ຋ໃ ຓີ ຃ີ ທຟຓຽໝຟຝຘຓ຺ ຾ຖຝຓຍີ ຌພ ນຟ ຋ໃ ຘີ ຟຓຟຈຈ່ຟຽຌຌີ ກຟຌທແິ ຅ແຈ.ໄ 2) ກຟຌຘຟໄ ຄ຃ທຟຓຘ່ຟຑຌພ ຋ໃ ຈີ ກີ ຍພ ຆຸຓຆຌ຺ ຽຑໃ ບື ຎູ຋ຟຄແຎຘໃ ູກຟຌຏກພ ຈຌພ ເນຽໄ ກຈີ ຃ທຟຓປໃ ທຓຓປື ໃ ທຓເ຅ ຖຝນທໃ ຟຄຘຝຓຟຆກິ ຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຋ຄພ ຌຏີໄ ູທໄ ແິ ຅຅ຝຉບໄ ຄຽຎພຌຏູ຋ໄ ໃ ຃ີ ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ແທທໄ ຟຄເ຅຾ຖຝເນກໄ ຟຌ ງບຓປຍພ ຅ຝຽກຈີ ຂຌຶໄ ແຈຉໄ ໃ ຽ່ ຓໃ ບື ຏູທໄ ແິ ຅ຓ຃ີ ທຟຓຘຟ່ ຑຌພ ຋ໃ ຈີ ກີ ຍພ ຆຸຓຆຌ຺ ຽຘງກໃ ບຌ ຆໃ ຄຶ ຅ຝຘຟໄ ຄ຃ທຟຓ ຘ່ຟຑຌພ ຋ໃ ຈີ ກີ ຍພ ຆຸຓຆຌ຺ ຘຖິ ຝຎຝ຾ຖຝຽຎພຌຄຟຌ຋ໃ ຍີ ໃ ່ຄໃຟງຌກພ ຽຌໃ ບື ຄ຅ຟກເຌຎຝ຅ຍຸ ຌພ ຾຋ຍ຅ຝຍໃ ່ຓຆີ ຸຓຆຌ຺ ເຈ຋ໃ ຍີ ໃ ຽ່ ຃ງີ ຓຍີ ຸກ຃ຌ຺ ຑຟງຌບກ ຌກພ ທແິ ຅ ຌກພ ຑຈພ ຋ຝຌຟຽຂຟ຺ໄ ແຎ ຋ຸກຆຸຓຆຌ຺ ຉໃ ຟຄແຈປໄ ຍພ ບຈິ ຋ຑິ ຌ຺ ຅ຟກ ຘຄພ ຃ຓ຺ ຑຟງຌບກຓຟນຖຟງ຾ຈໃ ຌບໄ ງ຾ຈໃ ຾ຉໃ ຖຝຆຸຓຆຌ຺ ກໃ ຸຓນຖໃ ບື ຄ຺ ກບຌຉໃ ຟຄໂເຌຆຸຓຆຌ຺ ຆໃ ຄຶ ບຟຈຽຎພຌ ກຟຌ຅ຈພ ຉຄພໄ ຂຌຶໄ ຽບຄ ນຖໃ ຓື ຍີ ຸກ຃ຌ຺ ບໃ ຌື ຽຂຟ຺ໄ ຓຟ຅ຈພ ຉຄພໄ ເນໄ ຈໃ ຄພ ຌຌພໄ ຍຈ຺ ຍຟຈຑຟຖຝນຌຟໄ ຋ໃ ຂີ ບຄຏູທໄ ແິ ຅ເຌກຟຌ ຈ່ຟຽຌຌີ ຄຟຌເຌຂຌພໄ ຉບຌຌີໄ ຋ໃ ໜີ ຟໄ ຅ຝຽປຈພ ແຈ຃ໄ :ື (1) ຽຂຟ຺ໄ ຑຌືໄ ຋ໃ ຈີ ທໄ ງ຃ທຟຓຽຆໃ ບື ນຓຌພໄ ທໃ ຟ ຍຸກ຃ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຓ຃ີ ທຟຓ຃ຈິ ຃ທຟຓຘຟຓຟຈເຌກຟຌ ທຽິ ຃ຟຝ ຾຅ກ຾຅ຄຍຌພ ນຟ ຉຝນຖບຈ຅ຌ຺ ຾ກຍໄ ຌພ ນຟແຈໄ (2) ເຌ຋ຸກ຿ບກຟຈຉບໄ ຄຽຎີຈເນ຃ໄ ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຘຝ຾ຈຄ຃ທຟຓ຃ຈິ ຃ທຟຓປູຘໄ ກຶ ຍຌພ ນຟ ຌກພ ທແິ ຅ ຉບໄ ຄປູ ໄ ຅ກພ ກຟຌປຍພ ຒພຄ຃ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ເນນໄ ຖຟງ (3) ຍບກຉຌ຺ ຽບຄຘຝຽໝທີ ໃ ຟຽຎພຌຑຼຄຏູກໄ ຝຉຸຌໄ ເນກໄ ໃ ຸຓຽຎ຺ຟໄ ໝຟງຽກຈີ ຾ຌທ຃ຈິ ເຌກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ ຽຎພຌຏູ຃ໄ ບງ ຊຟໄ ຎຝ຃ຍພ ຎຝ຃ບຄຽກບືໄ ໜຸຌປໃ ທຓຈ່ຟຽຌຌີ ກຈິ ຅ຝກຟ່ ກຍພ ຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝຽປຈພ ນຌຟໄ ຋ໃ ເີ ຌກຟຌຊໃ ຟງ຋ບຈ ຃ທຟຓປູ ໄ ກຼຓ຃ທຟຓຑບໄ ຓ຋ກພ ຘຝເຌກຟຌຎຝຉຍິ ຈພ ຄຟຌເນກໄ ຍພ ຆຸຓຆຌ຺ ປູ຅ໄ ກພ ຍູຌຖຝຌຟຝກຟຌຉຌ຺ ຽບຄ ເນຽໄ ຂຟ຺ໄ ກຍພ ທຊິ ຆີ ທີ ຈິ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຌຌພໄ . (4) ຽປຈພ ກຟຌຉຈິ ຉໃ ກ່ ຍພ ຍຸກ຃ຌ຺ ຘຟ່ ຃ຌພ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຊຟໄ ຽຎພຌນຓໃ ຍູ ຟໄ ຌ ແຈ຾ໄ ກໃ ກຟ່ ຌຌພ ຏູເໄ ນງໃ ຍຟໄ ຌ ຽ຅ຟ຺ໄ ບຟທຟຈ ທຈພ ຏູບໄ ຟທຸ຿ຘ຋ໃ ຃ີ ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ເນກໄ ຟຌງບຓປຍພ ຃ູ ຑໃ ຃່ ຟໄ ຽຎພຌຉຌ຺ໄ ຊຟໄ ຽຎພຌເຌບຄ຺ ກບຌນຖໃ ນື ຌໃ ທງຄຟຌ ກຉ່ ບໄ ຄຉຈິ ຉໃ ່ກຍພ ຏູຍໄ ຖ່ ນິ ຟຌ ຏູຽໄ ຎພຌຽ຅ຟ຺ໄ ຂບຄຘຝຊຟຌ຋ໃ ີ ຽຆໃ ຌພ ຏູບໄ ່ຟຌທງກຟຌ ຃ເູ ນງໃ ຃ູນທ຺ ໜຟໄ ຘຟງ ຐໃ ຟງ ຎ຺ກ຃ບຄ ຐໃ ຟງທຆິ ຟກຟຌ ຽຎພຌຉຌ຺ໄ ຿ຈງ຾ຌຝຌຟ່ ຉຌ຺ ຽບຄ ຉໃ ່຃ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌທໃ ຟ຋ໃ ຟຌຽຎພຌເຏ ຓຟຽປຈພ ນງຄພ ຖທຓ຋ຄພ ຾ຌຝຌຟ່ ຿຃ຄກຟຌ ຆໃ ຄຶ ຽຎພຌກຟຌຽຏງີ ຾ຏໃ ຾ຌທ຃ຈິ ກໃ ຼທກຍພ ຄຟຌທແິ ຅ຌ.ີໄ (5) ຽຎີຈ຿ບກຟຈເນຓໄ ກີ ຟຌຆກພ ຊຟຓ ຾ຖຝ຾ຖກຎໃ ຼຌ຃ທຟຓ຃ຈິ ຽນຌພ ຉຝນຖບຈ ຋ຸກຂຌພໄ ຉບຌ ຂຌພໄ ຉຼຓກຟຌ ຎຝຘຟຌຑຌືໄ ຋ໃ ຌີ ຽີໄ ຎພຌຘໃ ຄິ ຋ໃ ຘີ ຟ່ ຃ຌພ ນຖຟງ ຊຟໄ ຏູທໄ ແິ ຅ຍໃ ່ຘຟຓຟຈຍູຌຖຝຌຝກຟຌຉຌ຺ ຽບຄຽຂຟ຺ໄ ກຍພ ຆຸຓຆຌ຺ ແຈໄ ຍໃ ຘ່ ຟຓຟຈຘຟໄ ຄ຃ທຟຓຽຂຟ຺ໄ ເ຅ກໃ ຼທກຍພ ຾ຌທ຃ຈິ ຿຃ຄກຟຌແຈກໄ ຅່ ຝຽຎພຌກຟຌງຟກ຋ໃ ຅ີ ຝກຟໄ ທແຎຘໃ ູຂຌພໄ ຉໃແ່ ຎ ຆໃ ຄຶ ຉບໄ ຄບຟແຘກຟຌຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ຾ຖຝ຃ທຟຓປໃ ທຓຓຂື ບຄຆຸຓຆຌ຺ ຽຎພຌຘ່ຟ຃ຌພ . 3.3.2 ຂຌພໄ ຽຖໃ ຓີ ທແິ ຅ ເຘໃ ເ຅ຂຝຍທຌກຟຌຆຸຓຆຌ຺ ຂຌພໄ ຽຖໃ ຓີ ທແິ ຅ເຘໃ ເ຅ຂຝຍທຌກຟຌຆຸຓຆຌ຺ ຎຝກບຍແຎຈທໄ ງກຈິ ຅ຝກຟ່ ຉໃ ຟຄໂ ຋ໃ ຌີ ກພ ທແິ ຅ ຑຄຶ ກຝ຋່ຟແຈ຾ໄ ກໃ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 163

1) ກຟຌຘກຶ ຘຟຍຌພ ນຟ຾ຖຝ຃ທຟຓຉບໄ ຄກຟຌຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຉຝນຖບຈ຅ຌ຺ ກຟຌຎຝຽຓຌີ ຆຍພ ຑຝງຟກບຌ຋ໃ ຓີ ດີ ໃ ູ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຌຌພໄ ຿ຈງຈຟ່ ຽຌຌີ ກຟຌຘກຶ ຘຟປໃ ທຓກຍພ ຆຸຓຆຌ຺ ຆໃ ຄຶ ຅ຟ່ ຽຎພຌຉບໄ ຄກຝ຋ຟ່ ຃ບຍ຃ໃ ູແຎກຍພ ກຟຌເນໄ ຃ທຟຓປູ຾ໄ ກໃ ຆຸຓຆຌ຺ ເຌຽຖໃ ບື ຄຂບຄຂຝຍທຌກຟຌ຾ຖຝຂຌພໄ ຉບຌກຟຌທແິ ຅ຽຆຄີ ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ ດໃ ຟຄຓຘີ ໃ ທຌ ປໃ ທຓເຌກຟຌເນ຃ໄ ທຟຓປູ຾ໄ ກໃ ຆຸຓຆຌ຺ ຌີໄ ຽຎພຌກຟຌເຆປໄ ູຍ຾ຍຍ຾ຖຝ຾ຌທ຃ຈິ ກຟຌຘກຶ ຘຟຏູເໄ ນງໃ ຃ທຍ ຃ຸຓກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ກພ ຘຝຉໃ ຟຄໂ ຌຍພ ຉຄພໄ ຾ຉໃ ຖທຍຖທຓຂຓ່ໄ ຌູ ຃ທຟຓຘຟຓຟຈເຌກຟຌທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟ ຘຝຊຟຌຌຝກຟຌຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ກຟຌຉ຃ີ ທຟຓຂ່ຓໄ ູຌ ຘຝນຖຸຍ຾ຖຝເນຂໄ ຘ່ໄ ຝຽໜ຾ີ ຌຝ ຽ຋ຄິ ຑຌືໄ ຊຟຌຂບຄຂ່ໄ ຓຌູ . 2) ກຟຌກຟ່ ຌຈ຺ ຍຌພ ນຟ ຆໃ ຄຶ ເຌຽຍບືໄ ຄຉຌ຺ໄ ບຟຈຑຍ຺ ທໃ ຟຆຸຓຆຌ຺ ຓຍີ ຌພ ນຟ຾ຖຝ຃ທຟຓຉບໄ ຄກຟຌ຋ໃ ນີ ຟົ ກນົຟງ຾ຉໃ ຽຓໃ ບື ຽຊໃ ຄິ ຂຌພໄ ກຟຌຈ່ຟຽຌຌີ ກຟຌຽຑໃ ບື ຾ກຍໄ ຌພ ນຟບຟຈ຅ຝຑຍ຺ ທໃ ຟຓ຃ີ ທຟຓ຅ຟ່ ຽຎພຌ຋ໃ ຅ີ ຝຉບໄ ຄຽຖບື ກ຾ຖຝກຟ່ ຌຈ຺ ຍຌພ ນຟ ຓກີ ຟຌຖ່ຟຈຍພ ຃ທຟຓຘຟ່ ຃ຌພ ຂບຄຍຌພ ນຟ ຿ຈງຑ຅ິ ຟຖຝຌຟ຅ຟກຎພຈແ຅຾ຖຝບຄ຺ ຎຝກບຍຉໃ ຟຄໂ ຽຆໃ ຌພ ຃ທຟຓປຸຌ຾ປຄຂບຄຍຌພ ນຟ ຃ທຟຓງຟກຄໃຟງເຌກຟຌຈ່ຟຽຌຌີ ກຟຌ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟ ຃ທຟຓຽຖໃ ຄພ ຈໃ ທຌ ຂບຄຍຌພ ນຟ ຾ຖຝ຅ຟກຆຍພ ຑຝກບຌ຋ໃ ຓີ ດີ ໃ ູເຌຆຸຓຆຌ຺ ກຟຌຌຟ່ ຆຍພ ຑຝງຟກບຌຽນໃ ົຟ຺ ຌຌພໄ ຓຟເຆເໄ ນຽໄ ກຈີ ຎຝ຿ນງຈຘູຄຘຸຈ ຆໃ ຄຶ ເຌຂຌພໄ ຉບຌຌ຅ີໄ ຝ ຉບໄ ຄຽຎີຈ຿ບກຟຈເນຘໄ ຝຓຟຆກິ ຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓເຌກຟຌບຝຑຎິ ຟງ ຘຝ຾ຈຄ ຃ທຟຓ຃ຈິ ຽນຌພ ຾ຖຝຉຈພ ຘຌິ ເ຅ເຌກຟຌຽຖບື ກ ຾ຖຝກຟ່ ຌຈ຺ ຍຌພ ນຟ. 3) ກຟຌປໃ ທຓກຌພ ບບກ຾ຍຍກຟຌທແິ ຅ ຿ຈງຽຖໃ ຓີ ຉຄພໄ ຾ຉໃ ກຟຌກຟ່ ຌຈ຺ ທຈພ ຊຸຎຝຘຄ຺ ຂບຄກຟຌທແິ ຅ ກຟ່ ຌຈ຺ ທ຋ິ ີ ກຟຌຽກຍພ ຂ່ຓໄ ູຌນງຄພ ດໃ ຟຄເຈ ຘໃ ທຌເຈ຅ຝເຆ຾ໄ ຍຍຘບຍຊຟຓ ຘ່ຟຑຟຈ ຘຄພ ຽກຈ ນຖໃ ບື ຟຈ຅ຝເຆກໄ ຟຌບຝ ຑຎິ ຟງກໃ ຸຓ຅ຝເຆຽໄ ທຖຟເຌກຟຌຽກຍພ ຂຓ່ໄ ູຌຈຌ຺ ຽ຋ໃ ຟ຺ ເຈ ເຏ຅ຝປຍພ ຏຈິ ຆບຍຽກຍພ ຂ່ຓໄ ຌູ ເຌຽຖໃ ບື ຄນງຄພ ຽຎພຌ ຉຌ຺ໄ . 4) ກຟຌທຽິ ຃ຟຝຂຓ່ໄ ຌູ ເຌຂຌພໄ ຉບຌຌີໄ ບຟຈຑຍ຺ ຂ຅່ໄ ຟ່ ກຈພ ຘຟ່ ຖຍພ ຃ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຋ໃ ຅ີ ຝຽຂຟ຺ໄ ຓຟຓີ ຘໃ ທຌປໃ ທຓ ຽຌໃ ບື ຄ຅ຟກຎຝຘຍ຺ ກຟຌ຾ຖຝ຃ທຟຓປູເໄ ຌຽຖໃ ບື ຄກຟຌທແິ ຅ຓ຅ີ ຟ່ ກຈພ ຈໃ ຄພ ຌຌພໄ ຉທ຺ ຏູທໄ ແິ ຅ ຅ຝຉບໄ ຄເນ຃ໄ ທຟຓ ຘ່ຟ຃ຌພ ເຌຽຖໃ ບື ຄຌີໄ ຿ຈງຘຝຽຑຟຝດໃ ຟຄງໃ ຄີ ເຌຉບຌ຃ຈພ ຽຖບື ກຘຝຓຟຆກິ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຋ໃ ຓີ ຟປໃ ທຓ຃ທຌ຅ຝຽຎພຌ ຏູ຋ໄ ໃ ບີ ໃ ຟຌບບກ ຂຼຌແຈໄ ຋ຄພ ຌຽີໄ ຓໃ ບື ແຈທໄ ຽິ ຃ຟຝຂ່ຓໄ ຌູ ຾ຖຝຘຝນຖຸຍ຾ຖທໄ ຘຝຓຟຆກິ ຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ກ຅່ ຝແຈປໄ ູ ໄ ຽຊໃ ຄິ ຘຝຊຟຌຌຝກຟຌຂບຄ ຍຌພ ນຟ຋ໃ ແີ ຈຓໄ ກີ ຟຌງກ຺ ຓຟທໃ ຟຓ຃ີ ທຟຓປຸຌ຾ປຄນຖຟງຌບໄ ງຑຼຄເຈ ຾ຓໃ ຌ ນງຄພ ຃ຘື ຟຽນຈຂບຄຍຌພ ນຟ ຓຎີ ພຈແ຅ນງຄພ ຍຟຄ຋ໃ ກີ ໃ ຼທຂບໄ ຄກຍພ ຍຌພ ນຟຌຌພໄ ໂ ເຏນຖໃ ກື ໃ ຸຓເຈ ຋ໃ ຓີ ຏີ ຌ຺ ກຝ຋ຍ຺ ນຖໃ ແື ຈປໄ ຍພ ຃ທຟຓຽຈບື ຈປບໄ ຌ຅ຟກຍຌພ ນຟຌຌພໄ ໂ຾ຈໃ . 5) ກຟຌຌຟ່ ຘຝຽໜຂີ ຓ່ໄ ຌູ ຉໃ ່຋ໃ ຎີ ຝຆຸຓຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຽຑໃ ບື ເນຆໄ ຸຓຆຌ຺ ແຈປໄ ູ ໄ ຾ຖຝຽຎພຌກຟຌປໃ ທຓກຌພ ດືຌດພຌ ຾ຖຝ ກທຈຘບຍ຃ທຟຓຊກື ຉບໄ ຄຂບຄຂ່ຓໄ ຌູ ຑບໄ ຓກຍພ ຘຝຽໜຂີ ່຃ໄ ຈິ ຽນຌພ ຽຑໃ ຓິ ຽຉຓີ ບຌພ ຅ຝຽຎພຌ ຎຝ຿ນງຈຉໃ ່ ກຟຌຌຟ່ ຏຌ຺ ກຟຌທແິ ຅ແຎເຆເໄ ຌກຟຌ຅ຈພ ຽປຈພ ຾ຏຌຄຟຌ ນຖໃ ຿ື ຃ຄກຟຌຽຑໃ ບື ຾ກຍໄ ຌພ ນຟຉໃແ່ ຎ. 3.3.3 ຂຌພໄ ຑຈພ ຋ຝຌຟຽຑໃ ບື ຾ກຍໄ ຌພ ນຟຆຸຓຆຌ຺ ຂຌພໄ ຉບຌຽຑໃ ບື ຾ກຍໄ ຌພ ນຟຆຸຓຆຌ຺ ຎຝກບຍແຎຈທໄ ງກຈິ ຅ຝກຟ່ ຉໃ ຟຄໂ ຋ໃ ຌີ ກພ ທແິ ຅຅ໃ ຄຶ ຈ່ຟຽຌຌີ ກຟຌຈໃ ຄພ ຌ:ີໄ 1) ກຟ່ ຌຈ຺ ຿຃ຄກຟຌຽຑໃ ບື ຾ກຍໄ ຌພ ນຟຌຌພໄ ໂ ຓກີ ຟຌກຟ່ ຌຈ຺ ທຈພ ຊຸຎຝຘຄ຺ ຂບຄ຿຃ຄກຟຌ ຖຝຍຸກຈິ ຅ຝກຟ່ ຉໃ ຟຄໂ ຂຌພໄ ຉບຌກຟຌຈ່ຟຽຌຌີ ຄຟຌເນຆໄ ຈພ ຽ຅ຌ ກຟ່ ຌຈ຺ ນຌຟໄ ຋ໃ ຃ີ ທຟຓປຍພ ຏຈິ ຆບຍຂບຄຘຝຓຟຆກິ ຾ຉໃ ຖຝເຌກຟຌຈ່ຟ ຽຌຌີ ກຈິ ຅ຝກຟ່ ຅ຈພ ຽປຈພ ຉຟຉຝຖຟຄ຾ຖຝກຟ່ ຌຈ຺ ຽທຖຟ຋ໃ ຅ີ ຝຈ່ຟຽຌຌີ ຉຟຓ ຿຃ຄກຟຌນຖໃ ກື ຈິ ຅ຝກຟ່ ຉໃ ຟຄໂ. ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 164

ເຌຂຌພໄ ຉບຌຉໃ ຟຄໂຽນໃ ຟົ຺ ຌີໄ ງຄພ ຽຎພຌຂຝຍທຌກຟຌຉຈພ ຘຌິ ເ຅ປໃ ທຓກຌພ ຂບຄຘຝຓຟຆກິ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຏູທໄ ແິ ຅ ຌບກ຅ຟກ຅ຝຽຎພຌຏູ຋ໄ ໃ ຃ີ ບງຊຟໄ ກຝຉຸຌໄ ເນຘໄ ຝຓຟຆກິ ຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓເຌຍທຌກຟຌຉໃ ຟຄໂ ຾ຖທໄ ຏູທໄ ແິ ຅ບຟຈ຅ຝຉບໄ ຄ ຽປຈພ ນຌຟໄ ຋ໃ ເີ ຌກຟຌຘຝໜຍພ ຘຝໜຌູ ຈຟໄ ຌຉໃ ຟຄໂ ຽຆໃ ຌພ ຾ຌຝຌຟ່ ຆໃ ບຄ຋ຟຄເຌກຟຌນຟ຋ຟຄເຌກຟຌນຟ຾ນໃ ົຄຆຍພ ຑຝງຟກບຌ ນຖໃ ຾ື ນໃ ົຄ຋ໃ ເີ ນກໄ ຟຌຘຝໜຍພ ຘຝໜຌູ ຅ຟກຑຟງຌບກຆຸຓຆຌ຺ ຌບກຽໜບື ຅ຟກຆຍພ ຑຝງຟກບຌ຋ໃ ຓີ ດີ ໃ ູເຌ ຆຸຓຆຌ຺ ຽຑໃ ບື ຌຟ່ ຓຟເຆຈໄ ຟ່ ຽຌຌີ ຄຟຌ. 2) ກຟຌຎຝຉຍິ ຈພ ຉຟຓ຾ຏຌ຋ໃ ກີ ຟ່ ຌຈ຺ ແທໄ ຿ຈງຓ຾ີ ກຌຌຟ່ ນຖໃ ກື ໃ ຸຓເຌຆຸຓຆຌ຺ ຽຎພຌກໃ ຸຓຽປຈພ ທຼກ ຾ຉໃ ກໃ ຸຓຌ຅ີໄ ຝ ຉບໄ ຄຽຎພຌກໃ ຸຓຍຸກ຃ຌ຺ ຋ໃ ຘິ ຝຓຟຆກິ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ເນກໄ ຟຌງບຓປຍພ ຿ຈງກໃ ຸຓຽປຈພ ທຼກນຖໃ ກື ໃ ຸຓ຾ກຌຌຟ່ ຌບີໄ ຟຈ ຅ຝຽຎພຌກໃ ຸຓນຖບື ຄ຺ ກບຌ຋ໃ ຓີ ດີ ໃ ູເຌຆຸຓຆຌ຺ ຆໃ ຄຶ ຓ຃ີ ທຟຓຽໝຟຝຘຓ຺ ຘບຈ຃ໃ ບຄກຍພ ທຈພ ຊຸຎຝຘຄ຺ ນຖໃ ຓື ຖກພ ຘຝຌຝຂບຄຄຟຌ ຾ຉໃ ເຌກຖ່ ຝຌ຋ີ ໃ ຆີ ຸຓຆຌ຺ ງຄພ ຍໃ ່ຓກີ ໃ ຸຓນຖໃ ບື ຄ຺ ກບຌ຋ໃ ຽີ ໝຟຝຘຓ຺ ກຓ່ ຃ີ ທຟຓ຅ຟ່ ຽຎພຌ຋ໃ ຅ີ ຝ ຉບໄ ຄ຅ຈພ ຉຄພໄ ຓຂືໄ ຌຶໄ ຓຟເໝໃ ຽຑໃ ບື ເນຘໄ ບຈ຃ໃ ບຄກຍພ ຖກພ ຘຝຌຝ ຂບຄກຈິ ຅ຝກຟ່ ຋ໃ ແີ ຈຉໄ ຄພໄ ແທ.ໄ ຘໃ ຄິ ຘ່ຟ຃ຌພ ເຌຂຌພໄ ຉບຌຌ຃ີໄ ື ກຟຌກຝ຅ຟງນຌຟໄ ຋ໃ ີ ຃ທຟຓປຍພ ຏຈິ ຆບຍຉໃ ຟຄໂ ຖຝນທໃ ຟຄຘຝຓຟຆກິ ຂບຄ ຆຸຓ ຆຌ຺ ຖຝນທໃ ຟຄຘຝຓຟຆກິ ເຌກໃ ຸຓຽປຈພ ທຼກ ຖຝນທໃ ຟຄຘຝຓຟຆກິ ຆຸຓຆຌ຺ ກຍພ ຏູທໄ ແິ ຅ ຾ຖຝກຟຌຓບຍໝຟງຄຟຌເນກໄ ຄ຺ ກຍພ ຘກພ ກຝງຟຑຟຍ຾ຖຝ຃ທຟຓຘຟຓຟຈຂບຄຍຸກ຃ຌ຺ ກຟຌກຝ຅ຟງຆຍພ ຑຝງຟກບຌ ຾ຖຝກຟຌເນຘໄ ຝຓຟຆກິ ແຈຓໄ ີ ຘໃ ທຌປໃ ທຓເຌກຟຌຈ່ຟຽຌຌີ ຄຟຌຉໃ ຟຄໂ. ຋ຄພ ຌເີໄ ຌກຟຌກຟ່ ຌຈ຺ ກຈິ ຅ຝກຟ່ ເຌກຟຌຈຟ່ ຽຌຌີ ຄຟຌ຅ຟ່ ຽຎພຌຉບໄ ຄບຟແຘ຃ທຟຓປູ ໄ ຾ຖຝ຋ກພ ຘຝຘຝຽຑຟຝຍຟຄ ຎຝກຟຌຆໃ ຄຶ ຋ຄພ ນຓຈ຺ ຋ຄພ ຽ຋ກພ ຌກິ ກຟຌຍ່ຖນິ ຟຌຄຟຌ ກຟຌຽປຈພ ທຼກປໃ ທຓກຌພ ກຟຌ຾ກຍໄ ຌພ ນຟ ຽຑໃ ຓີ ຑູຌ຋ກພ ຘຝຉໃ ຟຄໂ ເຌກຟຌຎຝຉຍິ ຈພ ຄຟຌ ຅ໃ ຄຶ ຽຎພຌນຌຟໄ ຋ໃ ຃ີ ທຟຓປຍພ ຏຈິ ຆບຍຂບຄຏູທໄ ແິ ຅ເຌກຟຌ ຅ຈພ ບຍ຺ ປຓ຺ ນຖໃ ື ຅ຈພ ນຟທ຋ິ ຝງຟ ກບຌຑຟງຌບກ ນຖໃ ຾ື ຓໃ ຌ຾ຉໃ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຽບຄ຋ໃ ຅ີ ຝຽຘຓີ ຃ທຟຓປູ ໄ ຋ກພ ຘຝເນກໄ ຍພ ຘຝຓຟຆກິ ຋ຄພ ກໃ ບຌ຾ຖຝຂຝຌຝ ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ. 3) ກຟຌຉຈິ ຉຟຓ຾ຖຝຎຝຽຓຌີ ຏຌ຺ ຆໃ ຄຶ ຊຽື ຎພຌກຈິ ຅ຝກຟ່ ຋ໃ ຓີ ຃ີ ທຟຓ຅ຟ່ ຽຎພຌດໃ ຟຄດໃ ິຄ ຽຑໃ ບື ຽຍໃ ຄິ ຍຌພ ນຟ຾ຖຝ ບຸຎຝຘກພ ເຌກຟຌຎຝຉຍິ ຈພ ຄຟຌທໃ ຟຓນີ ງຄພ ຍຟໄ ຄ຋ໃ ຅ີ ຝຉບໄ ຄ຾ກແໄ ຂ ຿຃ຄກຟຌ຾ຖຝກຈິ ຅ຝກຟ່ ຉໃ ຟຄໂ ຈ່ຟຽຌຌີ ແຎຉຟຓ຾ຏຌຄຟຌ຋ໃ ກີ ຟ່ ຌຈ຺ ແທນໄ ຖໃ ຍື ໃ ່ ເຌຂຌພໄ ຉບຌຌຘີໄ ຝຓຟຆກິ ຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ງຄພ ຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ຾ຖຝຽຎພຌຏູຈໄ ່ຟ ຽຌຌີ ກຟຌຉຈິ ຉຟຓ ຾ຖຝຎຝຽຓຌີ ຏຌ຺ ຿຃ຄກຟຌຈໃ ຄພ ຌຌພໄ ຅ຟ່ ຽຎພຌຽຆໃ ຌພ ກຌພ ຋ໃ ກີ ໃ ຸຓຉຈິ ຉຟຓ຾ຖຝຎຝຽຓຌີ ຏຌ຺ ຅ຝ ແຈປໄ ຍພ ກຟຌຐຶກບຍ຺ ປຓ຺ ຃ທຟຓປູ຾ໄ ຖຝຽ຋ກພ ຌກິ ເຌກຟຌຉຈິ ຉຟຓ຾ຖຝຎຝຽຓຌີ ຏຌ຺ ດໃ ຟຄຄໃຟຌໂ ຅ຟກຏູທໄ ແິ ຅ ກໃ ບຌ຋ໃ ຅ີ ຝຎຝຉຍິ ຈພ ຄຟຌຽຑໃ ບື ຃ທຟຓຽໝຟຝຘຓ຺ ບຟຈຓກີ ຟຌ຅ຈພ ຉຄພໄ ກໃ ຸຓຉຈິ ຉຟຓ຾ຖຝຎຝຽຓຌີ ຏຌ຺ ກໃ ຸຓເໝໃ ຂຌຶໄ ບກີ ກໃ ຸຓໜໃ ຄຶ ກແ່ ຈໄ ຽຑໃ ບື ຽປຈພ ນຌຟໄ ຋ໃ ຌີ ີໄ ຘຝຽຑຟຝຽຑໃ ບື ຎບໄ ຄກຌພ ບຝ຃ຝຉ຋ິ ໃ ຅ີ ຝຽກຈີ ຂຌຶໄ ເຌກຟຌຉຈິ ຉຟຓ ຾ຖຝຎຝຽຓຌີ ຏຌ຺ . ກໃ ຟທ຿ຈງຘຝນຖຸຍ ຂຌພໄ ຉບຌກຟຌທແິ ຅ຽຆຄີ ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌດໃ ຟຄຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ຅ໃ ຄຶ ຓຖີ ຟງຖຝບຼຈ ຾ຖຝຘໃ ຄິ ຋ໃ ີ ຋ໃ ຉີ ບໄ ຄ຃່ຟຌຄຶ ຽຊຄິ ຃ໃ ບຌຂຟໄ ຄນຖຟງ ຋ຄພ 3 ຂຌພໄ ຉບຌ ຈໃ ຄພ ກໃ ຟທ຾ຖທໄ ຂຟໄ ຄຉຌ຺ໄ . ຉຟຓ຾ຏຌຑູຓຂຌພໄ ຉບຌກຟຌທແິ ຅ຽຆຄີ ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓເຌໜຟໄ 15 ຌກພ ທແິ ຅ຉບໄ ຄຓກີ ຟຌ ກຼຓຉທ຺ ຾ຖຝ ທຟຄ຾ຏຌກຟຌຽປຈພ ທຼກ຋ໃ ປີ ຈພ ກຸຓຑຘ່ ຓ຺ ຃ທຌຂ່ຘໄ ຟ່ ຃ຌພ ບກີ ຎຝກຟຌໜໃ ຄຶ ຃ື ກຟຌຽຍໃ ຄິ ກຟຌຽປຈພ ທຼກ ຾ຉໃ ຖຝຂຌພໄ ຽນໃ ົຟ຺ ຌຽີໄ ຎພຌທຄ຺ ຅ບຌຉໃ ່ຽຌໃ ບື ຄ ກໃ ຟທ຃ື ຽຓໃ ບື ຓກີ ຟຌຉຈິ ຉຟຓນົຎື ຝຽຓຌີ ຏຌ຺ ຄຟຌເຌຂຌພໄ ຘຸຈ຋ຟໄ ງ຾ຖທໄ ກຌ່ ໃ ຟ຅ຝ ຌຟ່ ແຎຘໃ ູກຟຌກຍພ ແຎຖຟງຄຟຌຘໃ ຄິ ຋ໃ ຽີ ກຈີ ຂຌືໄ ຾ກໃ ຆຸຓຆຌ຺ ບຌພ ຽຎພຌຂຌພໄ ຉບຌ຋່ຟບຈິ ບກີ ຃ຄພໄ ໜໃ ຄຶ ຽຑໃ ບື ຘຝ຾ນທຄນຟນຌ຺ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 165

຋ຟຄປໃ ທຓກຌພ ເຌກຟຌຎພຍຎຸຄຄຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຌຌພໄ ໂ ດໃ ຟຄຉໃ ຽ່ ຌໃ ບື ຄຉໃ ່ແຎ. ຎພຈ຅ຍຸ ຌພ ຽ຋ກພ ຌກິ ກຟຌທແິ ຅຾ຍຍ PAR ຊກື ຌຟ່ ແຎຎຝງຸກເຆນໄ ຟົ ຍທຄ຺ ກຟຌ ຖທຓ຋ຄພ ທຄ຺ ກຟຌຘກຶ ຘຟ ທຄ຺ ກຟຌ຾ຑຈ ຾ຖຝ ຘຟ຋ຟຖຝຌຝຘຸກ ກຟຌຘຄພ ຃ຓ຺ ຘຄ຺ ຽ຃ຟຝ, ກຟຌຎ຺ກ຃ບຄ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ , ຋ຸຖຝກຈິ ຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝ ບໃ ຌື ໂ ຿ຈງຉໃ ຟຄຓ຅ີ ຈຸ ຽຌຌພໄ ປໃ ທຓກຌພ ຌຌພໄ ຃ື ກຟຌຘຟໄ ຄຄຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຿ຈງຆຸຓຆຌ຺ ຽຑໃ ບື ຃ທຟຓໝຌພໄ ຃ຄ຺ ຏຟຘຸກບຌພ ດພຄໄ ງຌື ຂບຄຆຸຓຆຌ຺ . ກຟຌທແິ ຅຾ຍຍຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌດໃ ຟຄຓຘີ ຟທຌປໃ ທຓ ຆຄື ປໃ ທຓ຅ຈຸ ຽຈໃ ຌພ ຂບຄກຟຌທແິ ຅ດໃ ຟຄຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ ຾ຖຝ ກຟຌທແິ ຅຾ຍຍຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌຽຂຟ຺ໄ ນຟກຌພ ຅ໃ ຄື ຽຎພຌກຟຌທແິ ຅຋ໃ ຑີ ຝງຟງຟຓຘກຶ ຘຟຆຸຓຆຌ຺ ຿ຈງຽຌຌພໄ ກຟຌທຽິ ຃ຟຝ ຍຌພ ນຟຘກຶ ຘຟນຟ຾ຌທ຋ຟຄເຌກຟຌ຾ກຍໄ ຌພ ນຟ, ທຟຄ຾ຏຌຈຟຽຌຌີ ຄຟຌຽຑໃ ບື ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟ, ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌຉຟຓ຾ຏຌ ຾ຖຝ ຉຈິ ຉຟຓຎຝຽຓຌີ ຏຌ຺ ຋ຄພໄ ຌເີໄ ຌກຟຌທແິ ຅຋ຸກຂຌພໄ ຉບຌ ຆຟທຍຟໄ ຌນົຘື ຝຓຟຆກິ ຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຌຌພໄ ໂ ຅ຝຉບໄ ຄຽຂຟ຺ໄ ຓຟຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓຈທໄ ງ. ກຟຌຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ຅ໃ ຄຶ ໝຟງຽຊຄິ ກຟຌ຋ໃ ຎີ ຝຆຟຆຌ຺ ນຖຘື ຝຓຟຆກິ ຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ກຍພ ທແິ ຅ ແຈຓໄ ກີ ຟຌ຾ຖກ ຎໃ ຼຌ຃ທຟຓ຃ຈິ ຽນຌພ ຎຝຽຓຌີ ຍຌພ ນຟ຃ທຟຓຉບໄ ຄກຟຌຂບຄຆຸຓຆຌ຺ (Need Assessment) ປໃ ທຓກຌພ ທຽິ ຃ຟຝ ຾ຖຝ ຘກຶ ຘຟ຾ຌທ຋ຟຄເຌກຟຌ຾ກຍໄ ຌພ ນຟ ກຟຌຘ່ຟນທົ ຈຆຍພ ຑຝງຟກບຌ຋ຄພ ຑຟງເຌ ຾ຖຝ ຑຟງຌບກຆຸຓຆຌ຺ ເຌ ກຟຌ຾ກຍໄ ຌພ ນຟ ຈ່ຟຽຌຌີ ກຟຌ ຾ຖຝ ຎຝຽຓຌີ ຏຌ຺ ເຌຂຌພໄ ຘຸຈ຋ຟໄ ງ ຿ຈງຂຝຍທຌກຟຌຌີໄ ຘຝຓຟຆກິ ຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຽຂຟ຺ໄ ຓຟຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓເຌຂຝຍທຌກຟຌຉຈພ ຘຌິ ຿ຈງຉຝນຖບຈ. ຽຎ຺ຟໄ ໝຟງຂບຄ PAR ຃ຑື ຈພ ຋ຝຌຟ຃ຌ຺ ຽຎພຌຘ່ຟ຃ຌພ ຽຎພຌຂຝຍທຌກຟຌຘຟໄ ຄຉຌ຺ ຽບຄ ເນຓໄ ຃ີ ທຟຓຽຂຓພໄ ຾ຂຄ ຓ຾ີ ປຄຎຝ຋ຝກຝ຾ຘ຃ທຟຓຎໃ ຼຌ຾ຎຄ຋ໃ ຖີ ຸຓຽຖຟ຺ໄ ຅ຟກຑຟງຌບກ ຍໃ ທ່ ໃ ຟ຅ຝຽຎພຌກຝ຾ຘຽຘຈຊຝກຈິ , ກຟຌຽຓບື ຄ ຘໃ ຄິ ຾ທຈຖບໄ ຓ, ຘຄພ ຃ຓ຺ ທຈພ ຋ຝຌຝ຋ຟ ນຖ຾ື ຓໃ ຌ຾ຉໃ ກຟຌຘກຶ ຘຟຽຑໃ ບື ເນຆໄ ຸຓຆຌ຺ ຌຌພໄ ໂ ຓນີ ົກພ ຃ຈິ ນກົພ ເ຅ຂບຄຉຌ຺ ຾ຖຝຘຟຓຟຈຎພຍຉທ຺ ຾ຖຝ ຽຖບື ກຽຘຌພໄ ຋ຟຄກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟເນຉໄ ຌ຺ ແຈດໄ ໃ ຟຄຘຝຖຟຈຉໃ ແ່ ຎ. ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 166

ຘໃ ູຄຟຌກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ 12.ຉຈິ ຉຟຓ ຽຑໃ ບື ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟຆຸຓ ຾ຖຝຎຝຽຓຌີ ຆຌ຺ 11.ບຍ຺ ປຓ຺ ຏູ ໄ ຽຖໃ ຓີ ທແິ ຅ ຎຝຉຍິ ຈພ ຄຟຌ ເຘໃ ເ຅ຂຝຍທຌກຟຌຆຸຓ 10.ຎຝຉຍິ ຈພ ຉຟຓ ຆຌ຺ ຾ຏຌ ກຼຓກຟຌຎຝຘຟຌ 9.ທຟຄ຾ຏຌ ຑຌືໄ ຋ໃ ີ 8.ຘຝຽໜຏີ ຌ຺ ຉໃ ່ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ ຆຸ ຓຆຌ຺ 7.ທຽິ ຃ຟຝຂ່ໄ ຓູຌ 6.ຖທຍຖທຓຂ່ ໄ ຓູຌ 5.ບບກ຾ຍຍກຟຌ 4.ກຟ່ ຌຈ຺ 3.ຘກຶ ຘຟ຾ຖຝທຽິ ຃ຟຝ ຍຌພ ນຟປໃ ທຓກຍພ ຆຸຓຆຌ຺ 2.ຘຟໄ ຄ຃ທຟຓຘຟ່ ຑຌພ ກຍພ ຆຸ ຓຆຌ຺ 1.຃ຈພ ຽຖບື ກຆຸຓຆຌ຺ 167

຅ຟກ຾ຌທ຃ຈິ ຾ຖຝ ຎພຈຆຝງຟເຌກຟຌເຆກໄ ຟຌທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓຽຑໃ ບື ຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓ ຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ດໃ ຟຄດພຄໄ ດືຌ຅ຝຽນຌພ ແຈທໄ ໃ ຟ PAR ຽຎພຌຂຝຍທຌກຟຌທແິ ຅຾ຖຝຑຈພ ຋ຝຌຟ຃ບຍ຃ໃ ູກຌພ ແຎ຿ຈງ຋ໃ ກີ ຝ຋່ຟ ຽຎພຌທຄ຺ ຅ບຌຘຍື ຽຌໃ ບື ຄກຌພ ດໃ ຟຄດພຄໄ ດືຌ ຅ໃ ຄຶ ຽຎພຌຽຖໃ ບື ຄ຋ໃ ຍີ ໃ ງ່ ຟກ຋ໃ ຅ີ ຝຽຂຟ຺ໄ ເ຅ ຾ຖຝຊຟໄ ຌກພ ຘກຶ ຘຟແຈຽໄ ນຌພ ປູຍ຾ຍຍ ຂບຄກຟຌຈ່ຟຽຌຌີ ຄຟຌ PAR ຆໃ ຄຶ ກຝຓຌ຺ ຘຸຈຎຝຽຘຈີ ແຈຂໄ ຼຌປຼຍປຼຄແທເໄ ນກໄ ຝຆທຄຘກຶ ຘຟ຋ກິ ຟຌຽຓໃ ບື ຎີ ຑ.ຘ. 2537 ກໜ່ ຟໄ ຅ຝ ຆໃ ທງເນຌໄ ກພ ຘກຶ ຘຟຓ຃ີ ທຟຓນຓຌພໄ ເ຅ຂຌຶໄ ທໃ ຟ຅ຝຽຎພຌຏູຌໄ ຟ່ ຂຝຍທຌກຟຌ PAR ຽຎພຌຽ຃ໃ ບື ຄຓື ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ແຎຘໃ ູ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຋ໃ ດີ ພຄໄ ດືຌຉໃແ່ ຎ. ກຝຓຌ຺ ຘຸຈຎຝຽຘຈີ (2537) ປຼຍປຼຄທ຋ິ ກີ ຟຌ ຾ຖຝ ຂຌພໄ ຉບຌກຟຌຈ່ຟຽຌຌີ ຄຟຌຂບຄ PAR ແທເໄ ຌ ນຌຄພ ຘຈື ໃ ຄພ ກໃ ຟທຽຎພຌຂຌພໄ ຉບຌຉໃ ຟຄໂ 29 ຂຌພໄ ຉບຌ ຃ື 1) ກຟຌຽຖບື ກຆຸຓຆຌ຺ ຽຎ຺ຟໄ ໝຟງຂບຄກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ 2) ທ຋ິ ກີ ຟຌຽຂຟ຺ໄ ນຟຆຸຓຆຌ຺ ຋ໃ ຅ີ ຝຑຈພ ຋ຝຌຟ 3) ກຟຌຽຆໃ ບື ຓຎຝຘຟຌຽຂຟ຺ໄ ກຍພ ຆຸຓຆຌ຺ 4) ຽປຈພ ກຟຌຘ່ຟນທົ ຈຘຄພ ຃ຓ຺ ຂຌພໄ ຉຌ຺ໄ ເຌຆຸຓຆຌ຺ 5) ເນ຃ໄ ທຟຓປູກໄ ໃ ຼທກຍພ PAR ຾ກໃ ຆຸຓຆຌ຺ 6) ຖຝຍຸຍຌພ ນຟຂບຄຆຸຓຆຌ຺ 7) ຌຟ່ ຆຸຓຆຌ຺ ຽຂຟ຺ໄ ຘໃ ູທຄ຺ ຅ບຌຂບຄກຟຌທແິ ຅ 8) ກຟຌຽຖບື ກຍຌພ ນຟທແິ ຅ 9) ກຟຌຽຖບື ກຘຌພ ທ຋ິ ກີ ຟຌ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟ 10) ກຟຌທຟຄ຾ຏຌຂບຄ຾ຏຌກຟຌທແິ ຅ 11) ກຟຌຽກຍພ ຖທຍຖທຓຂຓ່ໄ ູຌ 12) ກຟຌທຽິ ຃ຟຝຂຓ່ໄ ຌູ 13) ກຟຌຘຝຽໜຏີ ຌ຺ ຂບຄກຟຌທແິ ຅ຉໃ ຆ່ ຸຓຆຌ຺ 14) ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຾ຏຌຂບຄກຟຌຎຝຉຍິ ຈພ ຄຟຌ 15) ກຟຌຎຝຽຓຌີ ຃ທຟຓຽຎພຌແຎແຈຂໄ ບຄ຾ຏຌຄຟຌ 16) ກຟຌ຋ຈ຺ ຘບຍ຾ຏຌຄຟຌ 17) ຋ຈ຺ ຖບຄຈທໄ ງທ຋ິ ຾ີ ຉກຉໃ ຟຄກຌພ 18) ກຟຌ຋ຍ຺ ຋ທຌ຾ຏຌຄຟຌ 19) ຖຝຍຸ຾ຖຝຖຝຈຓ຺ ຆຍພ ຑຝງຟກບຌ 20)ທຟຄ຾ຏຌກຟຌຉຈິ ຉຟຓ຾ຖຝຎຝຽຓຌີ ຏຌ຺ 21) ຅ຈພ ຉຄພໄ ກໃ ຸຓຽປຈພ ທຼກຂບຄ຿຃ຄກຟຌ 22)ກຟຌຈ່ຟຽຌຌີ ຄຟຌຉຟຓ຾ຏຌຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ 23)ກຟຌຉຈິ ຉຟຓ຃ທຟຓກຟໄ ທໜຟໄ ຂບຄ຿຃ຄກຟຌ 24)ກຟຌຎຝຽຓຌີ ຿຃ຄກຟຌ 25)ກຟຌຽປຈພ ເນກໄ ຟຌທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ຾ຍຍກຟຌຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ (PAR) ຽກຈີ ຽຎພຌຖຝຍຍ຺ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 168

26)ກຟຌ຃ຟ່ໄ ຅ຌຸ PAR ເນດໄ ືຌດ຺ຄ 27)ກຟຌຘກຶ ຘຟຂຝຍທຌກຟຌຂບຄ PAR 28)ກຟຌທຽິ ຃ຟຝຂຓ່ໄ ຌູ ຾ຖຝຂຝຍທຌກຟຌຂບຄ PAR 29)ກຟຌໝຸຌທຼຌຂບຄຂຝຍທຌກຟຌທແິ ຅຾ຍຍ PAR ຽຓໃ ບື ຌ່ຟຂຌພໄ ຉບຌ຋ຄພ 29 ຂຌພໄ ຉບຌຌີໄ ຎຼຍ຋ຼຍ຾ຖຝຘຄພ ຽ຃ຟຝກຍພ ຂ຃່ໄ ຈິ ຾ຌທ຋ຟຄຎຝຘຍ຺ ກຟຌ ກຟຌທແິ ຅ ຽຆຄີ ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌດໃ ຟຄຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓຂບຄ ບຟຖຈິ ຘຝຖຟ ຆູຆຟຈ (ບຝຓບຌທຈິ ຌຝ຃ບຌ຋ຍພ ຾ຖຝຈທຄ຾ກທໄ ຅ຌພ ຘຝ ຾ກທໄ , 2541 : 12) ຾ຖທໄ ຑຍ຺ ທໃ ຟຓ຃ີ ທຟຓຘບຈ຃ໃ ບຄກຌພ ຿ຈງ຋ໃ ຄີ ຟຌປຼຍປຼຄຂບຄ ບຝຓບຌທຈິ ຌຝ຃ບຌ຋ຍພ ຾ຖຝຈທຄ຾ກທໄ ຅ຌພ ຘຝ຾ກທໄ ຾ຍໃ ຄຽຎພຌ 3 ຂຌພໄ ຉບຌເນງໃ 12 ຂຌພໄ ຉບຌງໃ ບງເຌຂຝຌຝ຋ໃ ກີ ຟຌປຼຍປຼຄຂບຄ ກຝຓຌ຺ ຘຸຈຎຝຽຘຈີ ບຟຈ຾ຍໃ ຄແຈຽໄ ຎພຌ 4 ຂຌພໄ ຉບຌເນງໃ 29 ຂຌພໄ ຉບຌງໃ ບງ ກໃ ຟທ຃:ື ຂຌພໄ ຉບຌ຋ໃ ີ 1 ຽຊຄິ ຂຌພໄ ຉບຌ຋ໃ ີ 3 ຂບຄ ກຝຓຌ຺ ຘຸຈຎຝຽຘຈີ ຋ຼຍ຾຋ຌແຈກໄ ຍພ ຉບຌກຼຓກຟຌ ຎຝຘຟຌ ຑຌືໄ ຋ໃ ີ ຆໃ ຄຶ ຓີ 2 ຂຌພໄ ງໃ ບງ ຃ື ກຟຌ຃ຈພ ຽຖບື ກຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝກຟຌຘຟໄ ຄ຃ທຟຓຘ່ຟຑຌພ ກຍພ ຆຸຓຆຌ຺ ຂຌພໄ ຉບຌ຋ໃ ີ 4 ຽຊຄິ ຂຌພໄ ຉບຌ຋ໃ ີ 13 ບຟຈ຋ຼຍ຾຋ຌແຈກໄ ຍພ ຉບຌຽຖໃ ຓີ ທແິ ຅ ເຘໃ ເ຅ຂຝຍທຌກຟຌຆຸຓຆຌ຺ ຆໃ ຄຶ ຓີ 6 ຂຌພໄ ງໃ ບງ ຃ື ຘກຶ ຘຟ຾ຖຝທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟກຍພ ຆຸຓຆຌ຺ ກຟ່ ຌຈ຺ ຍຌພ ນຟ ກຟຌບບກ຾ຍຍທແິ ຅ ຖທຍຖທຓຂຓ່ໄ ຌູ ທຽິ ຃ຟຝຂຓ່ໄ ູຌ ຾ຖຝຘຝຽໜຏີ ຌ຺ ຉໃ ຆ່ ຸຓຆຌ຺ . ຂຌພໄ ຉບຌ຋ໃ ີ 14 ຽຊຄິ ຂຌພໄ ຉບຌ຋ໃ ີ 24 ບຟຈ຋ຼຍ຾຋ຌແຈກໄ ຍພ ຉບຌຘໃ ູຄຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ ຓຸຄໄ ຾ກຍໄ ຌພ ນຟຆຸຓຆຌ຺ ຆໃ ຄຶ ຓີ 4 ຂຌພໄ ງໃ ບງ ຃ື ທຟຄ຾ຏຌຑຈພ ຋ຝຌຟ ຎຝຉຍິ ຈພ ຉຟຓ຾ຏຌ ບຍ຺ ປຓ຺ ຏູຎໄ ຝຉຍິ ຈພ ຄຟຌ ຾ຖຝ ຉຈິ ຉຟຓ ຾ຖຝ ຎຝ ຽຓຌີ ຏຌ຺ ຄຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ. ຘໃ ທຌຂຌພໄ ຉບຌ຋ໃ ີ 25 ຽຊຄິ 29 ຽຎພຌຉບຌຂຝນງຟງຏຌ຺ ກຟຌທແິ ຅຾ຍຍ PAR ຘໃ ູຂຝຍທຌກຟຌ ຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ເນຓໄ ຃ທຟຓຽຂຓພໄ ຾ຂຄ ຾ຖຝ ດພຄໄ ດືຌຉໃແ່ ຎ. ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 169

ຍຈ຺ ຋ີ 4 ປູຍຖກພ ຘຝຌຝນຟົ ກນຟົ ງຂບຄກຟຌທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ຋ໃ ເີ ຆຆໄ ຸຓຆຌ຺ ຽຎພຌຑຌືໄ ຊຟຌ 4.1 ຃ທຟຓຘຟ່ ຑຌພ ຖຝນທໃ ຟຄຂຝຍທຌກຟຌທແິ ຅ກຍພ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຌກພ ຘກຶ ຘຟ຃ຄ຺ ຅ຝແຈຘໄ ຄພ ຽກຈ຾ຖທໄ ທໃ ຟ ນຌໃ ທງ຋ໃ ີ 2 ຋ໃ ຏີ ໃ ຟຌຓຟແຈຌໄ ຟ່ ຘຝຽໜຽີ ຖໃ ບື ຄ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຾ຍຍຓີ ຘໃ ທຌປໃ ທຓ ຾ຖຝເຌນຌໃ ທງ຋ໃ ີ 4 ຌ຅ີໄ ຝຌຟ່ ຘຝຽໜຽີ ຖໃ ບື ຄ ກຟຌທແິ ຅຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ ຈໃ ຄພ ຌຌພໄ , ຽຓໃ ບື ຌຟ່ ຽບຟ຺ ຾ຌທ ຃ທຟຓ຃ຈິ 2 ດໃ ຟຄ ຌຓີໄ ຟຽຆໃ ບື ຓ຿ງຄຽຂຟ຺ໄ ຌຟ່ ກຌພ ຅ຝຽກຈີ ຾ຌທ຃ຈິ ເໝໃ ຃ື “ກຟຌທແິ ຅຾ຖຝຑຈພ ຋ຝຌຟ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌ ປໃ ທຓ” ຆໃ ຄຶ ໝຟງ຃ທຟຓທໃ ຟ ຎຝຆຟຆຌ຺ ເຌ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຽຂຟ຺ໄ ຓຟປໃ ທຓກຌພ ຽປຈພ ກຟຌທແິ ຅ຽຑໃ ບື ຃ຌ຺ໄ ນຟ຃ທຟຓ຅ຄິ ນຖຽື ຑໃ ບື ຃ຈິ ຘຟໄ ຄ຾ຏຌກຟຌ ຽປຈພ ຈທຼກບຌພ ຅ຝຌຟ່ ແຎຘໃ ູກຟຌຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌເຌກຟຌ຾ກຍໄ ຌພ ນຟຂບຄ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ນຖກື ຟຌຘຟໄ ຄ ຃ທຟຓ຅ຝຽຖຌີ ເນ຾ໄ ກໃ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ເຌບຝຌຟ຃ຈ຺ . ກຟຌຽຆໃ ບື ຓ຿ງຄກຈິ ຅ຝກຟ່ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຽຂຟ຺ໄ ກຍພ ກຈິ ຅ຝກຟ່ ກຟຌທແິ ຅ຽຆໃ ຌພ ຌີໄ ຌຍພ ຽຎພຌ຾ຌທ຃ຈິ ຋ໃ ຆີ ຟຌ ຘຝນຟົ ຈດໃ ຟຄນຖຟງ ຽຑຟຝຽ຋ໃ ຟ຺ ກຍພ ຽຎພຌກຟຌຎຝກຌພ ທໃ ຟ຾ຏຌກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ໃ ຎີ ຝຆຟຆຌ຺ ປໃ ທຓກຌພ ຃ຈິ ຂຌຶໄ ຘ່ຟນຍົພ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຽຎພຌ຾ຏຌກຟຌ຋ໃ ຉີ ຄພໄ ດໃ ູຽ຋ຄິ ຑຌືໄ ຊຟຌຂບຄຂ່ຓໄ ູຌ຃ທຟຓ຅ຄິ ຾ຖຝຓ຃ີ ທຟຓຽຎພຌແຎແຈຽໄ ຑຟຝແຈຏໄ ໃ ຟຌຂຝຍທຌ ກຟຌທແິ ຅ຓຟ຾ຖທໄ ຾ຖຝຽຎພຌກຟຌຎຝກຌພ ທໃ ຟກຈິ ຅ຝກຟ່ ກຟຌທແິ ຅຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ຋ໃ ຎີ ຝຆຟຆຌ຺ ຆໃ ທງກຌພ ຽປຈພ ຌຌພໄ ຽຎພຌກຟຌທແິ ຅຋ໃ ຓີ ຋ີ ຈິ ຋ຟຄແຎຘໃ ູກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ. 4.2 ຓຉິ ກິ ຟຌທແິ ຅ຂບຄກຈິ ຅ຝກຟ່ ກຟຌຎຝຆຸຓ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ 4.2.1 ຓຉິ ກິ ຟຌທແິ ຅ຂບຄກຈິ ຅ຝກຟ່ AIC ກຈິ ຅ຝກຟ່ AIC (Appreciation-Influence Control) ຃ກື ຟຌຎຝຆຸຓຽຆຄີ ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ (Work Shop) ຋ໃ ຽີ ຎີຈ຿ບກຟຈເນຏໄ ູຽໄ ຂຟ຺ໄ ປໃ ທຓຎຝຆຸຓແຈຓໄ ຿ີ ບກຟຈ຾ຖກຎໃ ຼຌ຃ທຟຓປູ ໄ ຎຝຘຍ຺ ກຟຌ ຾ຖຝຂ່ຓໄ ຌູ ຂໃ ຟທຘຟຌ ຆໃ ຄຶ ກຝ຋ຟ່ ເນຽໄ ກຈີ ຃ທຟຓຽຂຟ຺ໄ ເ຅ຘຝຑຟຍຍຌພ ນຟ ຂ່຅ໄ ຟ່ ກຈພ ຃ທຟຓຉບໄ ຄກຟຌ ຾ຖຝຘກພ ກຝງຟຑຟຍຂບຄຏູ຋ໄ ໃ ກີ ໃ ຼທ ຂບໄ ຄຉໃ ຟຄໂ ຘຟຓຟຈຌຟ່ ແຎຎຝງຸກເຆເໄ ຌກຟຌ຾ກແໄ ຂຍຌພ ນຟ ຾ຖຝກຟ່ ຌຈ຺ ຾ຌທ຋ຟຄເຌກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟແຈກໄ ຄ຺ ກຍພ ຃ທຟຓ ຉບໄ ຄກຟຌຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝຘບຈ຃ໃ ບຄກຍພ ຘຝຑຟຍ຃ທຟຓຽຎພຌ຅ຄິ ກຈິ ຅ຝກຟ່ AIC ຎຝກບຍຈທໄ ງຂຌພໄ ຉບຌ ນົກພ 3 ຂຌພໄ ຉບຌ (ບ່ຖຝຑຌິ ຘຍ຺ ຿ຆກແຆ, 2538 : 13-16) ແຈ຾ໄ ກໃ : 1) ຂຌພໄ ຉບຌກຟຌຘຟໄ ຄ຃ທຟຓປູ ໄ (Appreciation ນຖື A) ຊຽື ຎພຌຂຌພໄ ຉບຌກຟຌປຼຌປູ຾ໄ ຖຝ ຾ຖກຎໃ ຼຌ ຎຝຘຍ຺ ກຟຌ ຿ຈງກຟຌຽຎີຈ຿ບກຟຈເນຏໄ ູຽໄ ຂຟ຺ໄ ປໃ ທຓຎຝຆຸຓ຋ຸກ຃ຌ຺ ຘຝ຾ຈຄ຃ທຟຓ຃ຈິ ຽນຌພ ປຍພ ຒພຄ຾ຖຝ ນຟຂຘ່ໄ ຝນຖຸຍປໃ ທຓກຌພ ດໃ ຟຄຽຎພຌຎຝຆຟ຋ຎິ ຝແຉ ຾ຍໃ ຄຽຎພຌ 2 ຆໃ ທຄ ຃ື ຆໃ ທຄ A1 ຽຎພຌກຟຌປໃ ທຓກຌພ ຘຝນຖຸຍຘຝຑຟຍ ຾ຖຝທຽິ ຃ຟຝຘຝຊຟຌຌຝກຟຌຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ເຌຎຝ຅ຍຸ ຌພ ຾ຖຝຆໃ ທຄ A2 ຆໃ ຄຶ ຽຎພຌກຟຌ ປໃ ທຓກຌພ ກຟ່ ຌຈ຺ ບຝຌຟ຃ຈ຺ ຂບຄ ຆຸຓຆຌ຺ ທໃ ຟຉບໄ ຄກຟຌເນຽໄ ກຈີ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟເຌ຋ຈິ ຋ຟຄເຈ. 2) ຂຌພໄ ຉບຌກຟຌຘຟໄ ຄກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ (Influence ນຖື 1) ຃ື ຂຌພໄ ຉບຌກຟຌນຟ຾ຌທ຋ຟຄເຌກຟຌ ຑຈພ ຋ຝຌຟນຓໃ ູຍຟໄ ຌ຾ຖຝ຅ຈພ ຖຟ່ ຈຍພ ຃ທຟຓຘ່ຟ຃ຌພ ຂບຄ຿຃ຄກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ ຾ຍໃ ຄຽຎພຌ 2 ຆໃ ທຄ ຃ື ຆໃ ທຄ 11 ຽຎພຌກຟຌ ປໃ ທຓກຌພ ຃ຈິ ຿຃ຄກຟຌທໃ ຟ຅ຝ຅ຈພ ຽປຈພ ຾ຖຝກຟ່ ຌຈ຺ ທ຋ິ ກີ ຟຌຘຟ່ ຃ຌພ ນຖໃ ງື ຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 170

ຌຟຽຑໃ ບື ເນຍໄ ຌພ ຖຸ ທຈພ ຊຸຎຝຘຄ຺ ຋ໃ ກີ ຟ່ ຌຈ຺ ແທໄ ຾ຖຝຆໃ ທຄ 12 ຽຎພຌກຟຌ຅ຈພ ຖ່ຟຈຍພ ຃ທຟຓຘຟ່ ຃ຌພ ຂບຄ຿຃ຄກຟຌ ຋ໃ ຃ີ ຈິ ຂຌຶໄ ຓຟ. 3) ຂຌພໄ ຉບຌເຌກຟຌຘຟໄ ຄ຾ຌທ຋ຟຄຎຝຉຍິ ຈພ (Control ນຖື C) ຃ື ກຟຌຌຟ່ ທ຋ິ ກີ ຟຌຘ່ຟ຃ຌພ ນຖໃ ງື ຸຈ຋ຝຘຟຈ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຓຟກຟ່ ຌຈ຺ ຽຎພຌ຾ຏຌຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌດໃ ຟຄຖຝບຼຈທໃ ຟຽປຈພ ຾ຓໃ ຌນງຄພ ຓນີ ົກພ ກຟຌ຾ຖຝ ຽນຈຏຌ຺ ດໃ ຟຄເຈ ຓຽີ ຎ຺ຟໄ ໝຟງດໃ ຟຄເຈ ເຏຽຎພຌຏູປໄ ຍພ ຏຈິ ຆບຍນົກພ ເຆຄໄ ຍ຺ ຎຝຓຟຌຽ຋ໃ ຟ຺ ເຈ ຅ຟກ຾ນໃ ຄົ ເຈ ຾ຖຝ ຖຟງຖຝບຼຈບໃ ຌື ໂ ຉຟຓ຋ໃ ຃ີ ທຌຖຝຍຸແທໄ ຾ຍໃ ຄຽຎພຌ 2 ຆໃ ທຄຽຆໃ ຌພ ກຌພ ຃ື ຆໃ ທຄ C1 ກຟຌ຾ຍໃ ຄກໃ ຸຓ ປຍພ ຏຈິ ຆບຍ ຾ຖຝ ຆໃ ທຄ C2 ກຟຌຉກ຺ ຖຄ຺ ຖຟງຖຝບຼຈເຌກຟຌຈຟ່ ຽຌຌີ ຄຟຌ. ຽຓໃ ບື ຑ຅ິ ຟຖຝຌຟຂຌພໄ ຉບຌຂບຄກຈິ ຅ຝກຟ່ AIC ຂຟໄ ຄຉຌ຺ໄ ຅ຝຑຍ຺ ທໃ ຟຓຂີ ຌພໄ ຉບຌຂບຄກຟຌທແິ ຅ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓດໃ ູຈທໄ ງ ຋ໃ ຽີ ນຌພ ຆຈພ ຽ຅ຌ຃ື ເຌຂຌພໄ ຉບຌ຋ໃ ີ 1 ຂຌພໄ ຉບຌກຟຌຘຟໄ ຄ຃ທຟຓປູ ໄ ຓກີ ຟຌຈຟ່ ຽຌຌີ ກຈິ ຅ຝກຟ່ ຽຑໃ ບື ຽຎີຈ຿ບກຟຈເນຏໄ ູຽໄ ຂຟ຺ໄ ປໃ ທຓຎຝຆຸຓ຋ຸກ຃ຌ຺ ເນຂໄ ຓ່ໄ ູຌກໃ ຼທກຍພ ຘຝຑຟຍຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝປໃ ທຓກຌພ ທິ ຽ຃ຟຝຘຝຊຟຌຝກຟຌຎພຈ຅ຍຸ ຌພ ຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຆໃ ຄຶ ກຈິ ຅ຝກຟ່ ຽນໃ ົຟ຺ ຌີໄ ຊທື ໃ ຟຽຎພຌກຈິ ຅ຝກຟ່ ເຌກຟຌທແິ ຅ຽຆຄີ ຘຟ່ ນົທຈ (Survey Search) ຆໃ ຄຶ ຽຎພຌກຟຌທແິ ຅຋ໃ ຓີ ຸຄໄ ຘກຶ ຘຟ຃ຌ຺ໄ ຃ທຟໄ ຂ່ຽໄ ຋ຈພ ຅ຄິ ຋ໃ ຎີ ຝກຈ຺ ດໃ ູທໃ ຟຽຎພຌດໃ ຟຄເຈ ຓນີ ງຄພ ຽກຈີ ຂຌຶໄ ຾ຈໃ ຍຌພ ຖຝງຟງຘຝຑຟຍ຋ໃ ຎີ ຝກຈ຺ ດໃ ູຌຌພໄ ເນປໄ ູນໄ ຖຓື ບີ ກີ ຋ຟຄໜໃ ຄຶ ຊແື ຈທໄ ໃ ຟຽຎພຌກຟຌທແິ ຅ຽຆຄີ ຍຌພ ຖຝງຟງ (Descriptive Rearch) ຆໃ ຄຶ ຽຎພຌກຟຌທແິ ຅຋ໃ ຓີ ຸຄໄ ຍຌພ ຖຝງຟງຎຝກຈ຺ ກຟຌ຋ໃ ຽີ ກຈິ ຂຌືໄ ທໃ ຟ຃຾ື ຓໃ ຌນງຄພ ຓຖີ ກພ ຘຝຌຝ ດໃ ຟຄເຈ ຖທຓ຋ຄພ ຘກຶ ຘຟ຃ທຟຓຘຟ່ ຑຌພ ຂບຄກຟຌຎຝຉຍິ ຈພ ຾ຌທ຃ຈິ ນຖໃ ຽື ຅ຈ຃ຝຉິ ຿ຈງຽຌຌພໄ ຽຖໃ ບື ຄຖຟທເຌຎພຈ຅ຍຸ ຌພ ຽຎພຌຘ່ຟ຃ຌພ ຌບກ຅ຟກຌເີໄ ຌຂຌພໄ ຉບຌ຋ໃ ີ 2 ຂຌພໄ ຉບຌກຟຌຘຟໄ ຄ຾ຌທ຋ຟຄກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ໃ ຓີ ກີ ຟຌຈ່ຟຽຌຌີ ກຈິ ຅ຝກຟ່ ຿ຈງເນຏໄ ູຽໄ ຂຟ຺ໄ ປໃ ທຓຎຝຆຸຓ ຃ຈິ ຿຃ຄກຟຌ຋ໃ ຅ີ ຝ຅ຈພ ຽປຈພ ຾ຖຝກຟ່ ຌຈ຺ ທ຋ິ ກີ ຟຌຘ່ຟ຃ຌພ ນຖໃ ງື ຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ ຽຑໃ ບື ເນຍໄ ຌພ ຖຸທຈພ ຊຸຎຝຘຄ຺ ຋ໃ ກີ ຟ່ ຌຈ຺ ແທປໄ ໃ ທຓກຌພ ຅ຈພ ຖ່ຟຈຍພ ຃ທຟຓຘຟ່ ຃ຌພ ຂບຄ຿຃ຄກຟຌ຋ໃ ຃ີ ຈິ ຂຌຶໄ ຓຟຌຌພໄ ຊແື ຈທໄ ໃ ຟ ຽຎພຌກຈິ ຅ຝກຟ່ ເຌກຟຌທແິ ຅ຽຆຄີ ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ (Action Research) ກຟຌທແິ ຅຾ຍຍຌຓີໄ ຸຄໄ ຘກຶ ຘຟທແິ ຅ກໃ ຼທກຍພ ຍຌພ ນຟຉໃ ຟຄໂ ເຌກຟຌຽປຈພ ທຼກຽຑໃ ບື ຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ກພ ຘຝເໝໃ ໂ ນຖໃ ທື ຋ິ ກີ ຟຌເໝໃ ໂ ຌ່ຟຓຟ຾ກແໄ ຂຘຝຑຟຍກຟຌຽປຈພ ທຼກເນຈໄ ຂີ ຌຶໄ . 4.2.2 ຓຉິ ກິ ຟຌທແິ ຅ຂບຄກຈິ ຅ຝກຟ່ FSC (຋ຝທຘີ ກພ ຌຍ຺ ຑຝຽກຈ, 2541 : 32-44) ກຈິ ຅ຝກຟ່ FSC (Future Search Conference) ນຖໃ ື ກຟຌຎຝຆຸຓຽຑໃ ບື ຘຟໄ ຄບຝຌຟ຃ຈ຺ ປໃ ທຓກຌພ ຽຎພຌ ກຟຌຎຝຆຸຓຽຆຄີ ຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ (Work Shop) ຂບຄຏູ຾ໄ ຋ຌກໃ ຸຓຘຝຽຑຟຝນົຟງຎຝຽຑຈ ຆໃ ຄຶ ຉໃ ຟຄກຓ່ ຘີ ໃ ທຌ ກໃ ຼທ ຂບໄ ຄເຌຽຖໃ ບື ຄຌຌພໄ ຓຟປໃ ທຓກຌພ ຽປຈພ ທຼກ ຾ຖຝ ຘຟໄ ຄທແິ ຘ຋ຈພ (Vision) ຽຑໃ ບື ເນແໄ ຈ຾ໄ ຏຌນຖໃ ຾ື ຌທ຋ຟຄຎຝຉຍິ ຈພ ຘຟ່ ຖຍພ ຌຟ່ ແຎຎຝຉຍິ ຈພ ຅ຌ຺ ຍຌພ ຖຸທຈພ ຊຸຎຝຘຄ຺ ຉຟຓທແິ ຘ຋ຈພ ຂບຄກໃ ຸຓ຋ຄພ ຌ຿ີໄ ຈງເຆບໄ ຝຌຟ຃ຈ຺ ຋ໃ ຽີ ຉຓພ ແຎຈທໄ ງ຃ທຟ ນທຄພ ຽຎພຌ຅ຈຸ ຎຝຘຄ຺ ເຌກຟຌຽປຈພ ທຼກ (ຍໃ ່຾ຓໃ ຌຍຌພ ນຟ ຽຎພຌຉທ຺ ຉຄພໄ ຽຑຟຝ຅ຝຽປຈພ ເນປໄ ູຘໄ ກຶ ຋່຾ໄ ຋ໄ ຾ຖຝ ຘຌິໄ ນທຄພ ເຌ ກຟຌ຾ກຍໄ ຌພ ນຟ). ເຌກຟຌຎຝຆຸຓ FSC ຍຟຄກຈິ ຅ຝກຟ່ ຅ຝຓກີ ຟຌຎຝຆຸຓປໃ ທຓກຌພ ຂບຄຏູຽໄ ຂຟ຺ໄ ປໃ ທຓຎຝຆຸຓ຋ຄພ ໝຈ຺ ນຖື ຋ໃ ີ ປຼກທໃ ຟ “ກໃ ຸຓເນງໃ ” ຍຟຄກຈິ ຅ຝກຟ່ ຅ຝຓກີ ຟຌ຾ຍໃ ຄຏູຽໄ ຂຟ຺ໄ ຎຝຆຸຓຽຎພຌກໃ ຸຓງໃ ບງ ຆໃ ຄຶ ຋ໃ ຌີ ງິ ຓ຺ ເຆຓໄ ີ 2 ຾ຍຍ ຃ື “ກໃ ຸຓ ຎຝຘຓ຺ ” ຆໃ ຄຶ ຘຝຓຟຆກິ ເຌກໃ ຸຓຓຖີ ກພ ຘຝຌຝນຟົ ກນຟົ ງ ຓຑີ ຌືໄ ຊຟຌ ຾ຖຝ ຊຟຌຝ຋ຟຄຘຄພ ຃ຓ຺ ຋ໃ ຾ີ ຉກຉໃ ຟຄກຌພ ຾ຖຝ ກໃ ຸຓຘຝຽຑຟຝ” ຆໃ ຄຶ ຘຝຓຟຆກິ ເຌກໃ ຸຓຓຖີ ກພ ຘຝຌຝຘຝຽຑຟຝຍຟຄຎຝກຟຌປໃ ທຓກຌພ ຽຆໃ ຌພ ຓຊີ ຟຌຝ຋ຟຄຘຄພ ຃ຓ຺ ຖຝຈຍພ ຈຼທກຌພ ຽຑຈຈຼທກຌພ ແທຈຼທກຌພ ຽຎພຌຉຌ຺ໄ ຋ຄພ ຌຽີໄ ຑໃ ບື ເນຘໄ ບຈ຃ໃ ບຄກຍພ ຂຝຍທຌກຟຌຂບຄກຈິ ຅ຝກຟ່ FSC ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 171

຋ໃ ຎີ ຝກບຍຈທໄ ງບຄ຺ ຎຝກບຍນົກພ 3 ຘໃ ທຌ ແຈ຾ໄ ກໃ : 1) ກຟຌທຽິ ຃ຟຝຽນຈກຟຌເຌບຈຈີ ຽຑໃ ບື ຽຆໃ ບື ຓ຿ງຄກຍພ ຘຝຑຟຍກຟຌ຾ຖຝ຾ຌທ຿ຌຓໄ ເຌຎຝ຅ຍຸ ຌພ 2) ກຟຌທຽິ ຃ຟຝ຾ຖຝຘຄພ ຽ຃ຟຝຘຝຊຟຌຌຝກຟຌຎພຈ຅ຍຸ ຌພ ຽຑໃ ບື ຃ທຟຓຽຂຟ຺ໄ ເ຅ເຌ຋ຈິ ຋ຟຄ຾ຖຝ ຎພຈແ຅຋ໃ ຓີ ີ ບຈິ ຋ຑິ ຌ຺ ເຌຎຝຽຈຌພ ນກົພ ຂບຄກຟຌຎຝຆຸຓ. 3) ກຟຌຘຟໄ ຄ຅ຌິ ຉຝຌຟກຟຌຽຊໃ ຄິ ບຝຌຟ຃ຈ຺ ຋ໃ ຑີ ຄຶ ຎຟຈຊຝນຌຟເຌຎຝຽຈຌພ ນົກພ ຂບຄກຟຌຎຝຆຸຓຽຑໃ ບື ປໃ ທຓກຌພ ກຟ່ ຌຈ຺ ຃ທຟຓ຃ຈິ ຽນຌພ ຾ຖຝຘຟໄ ຄ຾ຏຌຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌແຎຘໃ ູບຝຌຟ຃ຈ຺ ປໃ ທຓກຌພ . 3 ບຄ຺ ຎຝກບຍນກົພ ຂບຄຂຝຍທຌກຟຌຂບຄກຈິ ຅ຝກຟ່ FSC ຾ຍໃ ຄບບກຽຎພຌຂຌພໄ ຉບຌງໃ ບງໂບກີ ຈໃ ຄພ ຌີໄ ກຈິ ຅ຝກຟ່ ຈໃ ຄພ ຌ:ີໄ (1) ກຟຌທຽິ ຃ຟຝຽນຈກຟຌເຌບຟຈຈີ ຾ຍໃ ຄຽຎພຌ 3 ຂຌພໄ ຉບຌຓຆີ ໃ ປື ຼກຘຝຽຑຟຝ ຾ຖຝ ກຈິ ຅ຝກຟ່ ຈໃ ຄພ ຌ:ີໄ  ຽຘຌພໄ ຾ຍໃ ຄຽທຖຟ ຾ຍໃ ຄຏູຽໄ ຂຟ຺ໄ ຎຝຆຸຓຽຎພຌກໃ ຸຓຎຝຘຓ຺ ຿ຈງເນ຋ໄ ຸກ຃ຌ຺ ຘຝ຋ບໄ ຌຂ່ຓໄ ູຌຎຝຘຍ຺ ກຟຌເຌບຟຈຈີ ຈຟໄ ຌຉໃ ຟຄໂຂບຄຉຌ຺ ບບກຓຟ.  ຽຂຟ຺ໄ ເ຅ບຟຈຈີ ເຆກໄ ຟຌຎຝຆຸຓ຾ຍຍກໃ ຸຓຎຝຘຓ຺ ຽຑໃ ບື ເນ຋ໄ ຸກ຃ຌ຺ ຌຟ່ ຂ່ຓໄ ູຌຓຟທຽິ ຃ຟຝ ຽຑໃ ບື ຖຝຍຸ຾ຖຝ຾ຎ ຃ທຟຓນຓຟງຂບຄຘຝຊຟຌຌຝກຟຌເຌບຟຈຈີ .  ຂ່ຓໄ ຌູ ຽຆຄີ ຽຖກິ ຽຎພຌກຟຌຎຝຆຸຓ “ກໃ ຸຓເນງໃ ” ຽຑໃ ບື ເນ຋ໄ ຸກ຃ຌ຺ ຘຝຽໜີ ຃ທຟຓຽນຌພ ຾ຖຝ ທ຅ິ ຟຌຏຌ຺ ກຟຌທິ ຽ຃ຟຝຂບຄກໃ ຸຓຉໃ ຟຄໂ. (2) ກຟຌທຽິ ຃ຟຝ຾ຖຝຘຄພ ຽ຃ຟຝຘຝຑຟຍກຟຌຎຝ຅ຍຸ ຌພ ຾ຍໃ ຄຽຎພຌ 4 ຂຌພໄ ຉບຌ ຓຆີ ໃ ື ປຼກຘຝຽຑຟຝ຾ຖຝ ກຈິ ຅ຝກຟ່ ຈໃ ຄພ ຌ:ີໄ  ກຟຌຘຟໄ ຄ຾ຏຌ຋ໃ ຃ີ ທຟຓ຃ຈິ (Mind Map) ຽຎພຌກຟຌຎຝຆຸຓ “ກໃ ຸຓເນງໃ ” ຽຑໃ ບື ຘຟໄ ຄຑຟງຖທຓ ຋ຈິ ຋ຟຄ ຾ຌທ຿ຌຓໄ ຾ຖຝຎພຈແ຅຋ໃ ຓີ ບີ ຈິ ຋ຑິ ຌ຺ ຉໃ ່ນທ຺ ຂ່ນໄ ກົພ ຂບຄກຟຌຎຝຆຸຓເຌຘຝຊຟຌຌຝກຟຌຎພຈ຅ຍຸ ຌພ .  ຓຸຓຓບຄຏູ຋ໄ ໃ ກີ ໃ ຼທຂບໄ ຄ ຽຎພຌກຟຌຎຝຆຸຓ “ກໃ ຸຓຘຝຽຑຟຝ” ຽຑໃ ບື ເນຘໄ ຝຓຟຆກິ ຾ຉໃ ຖຝ຃ຌ຺ ປຍພ ປູຽໄ ຊຄິ ຓຸຓ ຓບຄຂບຄກໃ ຸຓຘຝຽຑຟຝ຋ໃ ຓີ ຉີ ໃ ຎ່ ຝຽຈຌພ ເຌ຾ຏຌ຋ໃ ຃ີ ທຟຓ຃ຈິ .  ຃ທຟຓຑູຓເ຅຾ຖຝຽຘງເ຅ ຽຎພຌກຟຌຎຝຆຸຓ “ກໃ ຸຓຘຝຽຑຟຝ” ຽຑໃ ບື ຽຎີຈ຿ບກຟຈເນໄ ຘຝຓຟຆກິ ຾ຉໃ ຖຝ຃ຌ຺ ຋ຍ຺ ຋ທຌຏຌ຺ ຄຟຌ຾ຖຝຑຟຖຝນຌຟໄ ຋ໃ ຂີ ບຄຉຌ຺ ຽບຄ ຋ຄພ ເຌບຟຈຈີ ຾ຖຝຎພຈ຅ຍຸ ຌພ ຽຑໃ ບື ເນແໄ ຈປໄ ຍພ ປູຘໄ ຝຑຟ ທຝ຃ທຟຓຘຟຓຟຈ ຾ຖຝຂຈີ ຅ຟ່ ກຈພ ຆໃ ຄຶ ກຌພ ຾ຖຝກຌພ .  ກຟຌຘຄພ ຽ຃ຟຝ ຽຎພຌກຟຌຎຝຆຸຓ “ກໃ ຸຓເນງໃ ” ຽຑໃ ບື ເນຘໄ ຝຓຟຆກິ ຾ຉໃ ຖຝ຃ຌ຺ ຘຝ຋ບໄ ຌ ຃ທຟຓປູຘໄ ກຶ ຽຓໃ ບື ປຍພ ປູຂໄ ຈີ ຅ຟ່ ກຈພ ຾ຖຝ຃ທຟຓຽຘງເ຅ຂບຄ “ກໃ ຸຓຘຝຽຑຟຝ” ຉໃ ຟຄໂ ຽຎພຌກຟຌຽຎີຈເ຅ງບຓປຍພ ຆໃ ຄຶ ກຌພ ຾ຖຝ ກຌພ ຽຑໃ ບື ຉຼຓຽຂຟ຺ໄ ຘໃ ູບຝຌຟ຃ຈ຺ ປໃ ທຓກຌພ . (3) ກຟຌຘຟໄ ຄ຅ຌິ ຉຝຌຟກຟຌຽຊຄິ ບຝຌຟ຃ຈ຺ ຋ໃ ຑີ ຄຶ ຎຟຈຊຝນຌຟ ຾ຍໃ ຄຽຎພຌ 6 ຂຌພໄ ຉບຌຓຆີ ໃ ປື ຼກ ຘຝຽຑຟຝ ຾ຖຝກຈິ ຅ຝກຟ່ ຈໃ ຄພ ຌ:ີໄ  ກຟຌຘຝ຾ຈຄເຌປູຍ຾ຍຍຉໃ ຟຄໂ ກຝ຋່ຟເຌຖກພ ຘຝຌຝ “ກໃ ຸຓຘຝຽຑຟຝ” ຽຑໃ ບື ເນຘໄ ຝຓຟຆກິ ຌຟ່ ຘຝຽໜີ ຘໃ ຄິ ຋ໃ ຑີ ຄຶ ຎຟຈຊຝນຌຟເນຽໄ ກຈີ ເຌບຝຌຟ຃ຈ຺ ເຌປູຍ຾ຍຍຉໃ ຟຄໂຽຆໃ ຌພ ຖຝ຃ບຌ ນໃ ຸຌກຝຍບກ ຽຎພຌຉຌ຺ໄ ຽຑໃ ບື ເນໄ ກໃ ຸຓບໃ ຌື ຆຓ຺ .  ກຟຌຌ່ຟຘຝຽໜຖີ ຝ຃ຌ຺ ເຌຂຝຌຝ຋ໃ ກີ ໃ ຸຓບໃ ຌື ກຟ່ ຖຄພ ຘຝ຾ຈຄດໃ ູຏູຆໄ ຓ຺ ຋ໃ ຊີ ກື ຾ຍໃ ຄຽຎພຌ “ກໃ ຸຓຘຝຽຑຟຝ” ຅ຝ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 172

ຉບໄ ຄ຅ຍພ ຎຝຽຈຌພ ຃ທຟຓ຃ຈິ ຾ຖຝ ຘຟຖຝຉໃ ຟຄໂ ຽຑໃ ບື ເຆຽໄ ຎພຌຊຟຌຂ່ຓໄ ູຌເຌກຟຌຽປຈພ ທຼກກໃ ຸຓຆໃ ທຄຉໃແ່ ຎ.  ຃ທຟຓ຃ຈິ ຽນຌພ ປໃ ທຓຂບຄຏູຽໄ ຂຟ຺ໄ ຎຝຆຸຓ຋ໃ ຊີ ກື ຾ຍໃ ຄຽຎພຌ “ກໃ ຸຓຎຝຘຓ຺ ” ປໃ ທຓຑ຅ິ ຟຖຝຌຟ ຃ຌ຺ໄ ນຟ “຃ທຟຓ ຃ຈິ ຽນຌພ ປໃ ທຓ” ຾ຖຝ “຃ທຟຓ຃ຈິ ຽນຌພ ຋ໃ ຽີ ຎພຌແຎແຈ”ໄ ຅ຟກຎຝຽຈຌພ ຃ທຟຓ຃ຈິ ຾ຖຝຘຟຖຝ຋ໃ ຍີ ຈ຺ ຖຝ຃ບຌ ກໃ ຟທຽຊຄິ .  ຾ຏຌຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌຘໃ ທຌຍຸກ຃ຌ຺ ຘຝຓຟຆກິ ຾ຉໃ ຖຝ຃ຌ຺ ຽຖບື ກ “຃ທຟຓ຃ຈິ ຽນຌພ ປໃ ທຓ” ຾ຖຝ ຃ທຟຓ຃ຈິ ຽນຌພ ຋ໃ ຽີ ຎພຌແຎແຈ”ໄ ຋ໃ ຏີ ໃ ຟຌກຟຌຖຄ຺ ຓຝຉຂິ ບຄ຋ໃ ຎີ ຝຆຸຓ຾ຖທໄ ຑຼຄຎຝຽຈຌພ ຈຼທ.  ຾ຏຌຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌກໃ ຸຓຘຌ຺ ເ຅ ເຌຂຌພໄ ຉບຌຌີໄ ຏູຽໄ ຂຟ຺ໄ ຎຝຆຸຓ຋ໃ ຘີ ຌ຺ ເ຅ “຃ທຟຓ຃ຈິ ປໃ ທຓ” ຃ທຟຓ຃ຈິ ຽນຌພ ຋ໃ ຽີ ຎພຌແຎແຈ”ໄ ຎຝຽຈຌພ ຈຼທກຌພ ຋ຄພ ນຓຈ຺ ກໃ ຸຓກຌພ ຽຎພຌ “ກໃ ຸຓຘຌ຺ ເ຅” ຽຑໃ ບື ຑ຅ິ ຟຖຝຌຟຘຝຑຟຍ຋ໃ ຽີ ຎພຌດໃ ູ ຑບໄ ຓ຋ຄພ ຖຝຍຸກຌ຺ ຖຝງຸຈນຖໃ ຾ື ຌທ຋ຟຄ຋ໃ ຅ີ ຝຽປຈພ ເນຽໄ ກຈີ ບຝຌຟ຃ຈ຺ ຋ໃ ຑີ ຄຶ ຎຟຈຊຝນຌຟ ຾ຖຝຍຌພ ນຟ ບຸຎຝຘກພ ຖທຓ຋ຄພ ຂ຅່ໄ ຟ່ ກຈພ ຉໃ ຟຄໂ.  ຾ຏຌຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌກໃ ຸຓຘຝຽຑຟຝ ຽຎພຌຂຌພໄ ຉບຌຘຸຈ຋ຟໄ ງ ຿ຈງຏູຽໄ ຂຟ຺ໄ ຎຝຆຸຓຊກື ຾ຍໃ ຄຽຎພຌ ກໃ ຸຓຘຝຽຑຟຝ ຽຑໃ ບື ປໃ ທຓກຌພ ຃ຌ຺ໄ ນຟ຾ຖຝທຟຄກຌ຺ ຖຝງຸຈ຋ໃ ຅ີ ຝຌຟ່ ແຎຘໃ ູທແິ ຘ຋ຈພ ຋ໃ ກີ ໃ ຸຓຑຄຶ ຎຟຈຊຝນຌຟເຌບຝຌຟ຃ຈ຺ ຋ໃ ີ ກຍພ ກຟຌຎຝຆຸຓຽ຋ໃ ບື ຌີໄ ຿ຈງຽຌຌພໄ ຎຝຽຈຌພ ຋ໃ ຘີ ຟ່ ຃ຌພ ຾ຖຝຓ຿ີ ບກຟຈຽຎພຌແຎແຈ຅ໄ ຄິ ຑຼຄ 3 ຎຝຽຈຌພ ຅ຟກ “຃ທຟຓ຃ຈິ ຽນຌພ ປໃ ທຓ” ຾ຖຝ “຃ທຟຓ຃ຈິ ຽນຌພ ຋ໃ ຽີ ຎພຌແຎແຈ”ໄ ຑບໄ ຓ຋ຄພ ຖຝຍຸຎພຈແ຅ຘຝໜຍພ ຘຝໜຌູ ຍຌພ ນຟ ບຸຎຝຘກພ ຾ຖຝຂ຅່ໄ ຟ່ ກຈພ . ຅ຟກບຄ຺ ຎຝກບຍນົກພ ຂບຄຂຝຍທຌກຟຌ຾ຖຝຂຌພໄ ຉບຌຂບຄ FSC ຂຟໄ ຄຉຌ຺ໄ ຅ຝຽນຌພ ແຈທໄ ໃ ຟ ຓຖີ ກພ ຘຝຌຝ ຽຆໃ ຌພ ຈຼທກຍພ ບຄ຺ ຎຝກບຍຂບຄຂຝຍທຌກຟຌ຋ຟຄທແິ ຅຃ື ກຟຌກທຈຘບຍນໃ ກົື ຟ່ ຌຈ຺ ຍຌພ ນຟຆຈພ ຽ຅ຌ ກຟຌ຋ຍ຺ ຋ທຌຂ່ໄ ຓູຌ຾ຖຝຽບກຝຘຟຌ ກຟຌຖທຍຖທຓຂຓ່ໄ ູຌ ກຟຌທຽິ ຃ຟຝຂ່ຓໄ ູຌ ຾ຖຝກຟຌຘຝນຖຸຍຏຌ຺ . ຿ຈງບຄ຺ ຎຝກບຍ຋ໃ ີ 1 ຂບຄ FSC ຃ກື ຟຌທຽິ ຃ຟຝຽນຈກຟຌເຌບຟຈຈີ ຽຑໃ ບື ຽຆໃ ບື ຓ຿ງຄກຍພ ຘຝຊຟຌຌຝ ກຟຌ຾ຖຝ຾ຌທ຿ຌຓໄ ເຌຎພຈ຅ຍຸ ຌພ ກ຃່ ື ຂຌພໄ ຉບຌກຟຌກທຈຘບຍນໃ ົກື ຟ່ ຌຈ຺ ຍຌພ ນຟ ຾ຖຝກຟຌ຋ຍ຺ ຋ທຌ ຂ່ຓໄ ູຌ຾ຖຝ ຽບກຝຘຟຌ ຋ຄພ ນຓຈ຺ ຋ຄພ ກຟຌຖທຍຖທຓຂ່ຓໄ ຌູ ເຌຂຝຍທຌກຟຌທແິ ຅ຌຌພໄ ຽບຄ ຅ຝ຾ຉກຉໃ ຟຄກຌພ ກຑ່ ຼຄ FSC ເຆໄ ຃ຌ຺ ຽຎພຌ຾ນໃ ຄົ ຂຓ່ໄ ຌູ ເຌຂຝຌຝ຋ໃ ກີ ຟຌທແິ ຅ເຆຽໄ ບກຝຘຟຌຽຎພຌ຾ນໃ ົຄຂ່ຓໄ ູຌນົກພ ຘໃ ທຌບຄ຺ ຎຝກບຍ຋ໃ ີ 2 ຂບຄ FSC ຃ື ກຟຌທຽິ ຃ຟຝ຾ຖຝຘຄພ ຽ຃ຟຝຘຝຑຟຍກຟຌຎຝ຅ຍຸ ຌພ ຽຑໃ ບື ຃ທຟຓຽຂຟ຺ໄ ເ຅ເຌ຋ຈິ ຋ຟຄ ຾ຖຝຎພຈແ຅຋ໃ ຓີ ບີ ຈິ ຋ຑິ ຌ຺ ເຌຎຝ ຽຈຌພ ນົກພ ຂບຄກຟຌຎຝຆຸຓກ຃່ ື ຂຌພໄ ກຟຌທຽິ ຃ຟຝຂ່ຓໄ ູຌເຌຂຝຍທຌກຟຌທແິ ຅ເຌຂຝຌຝ຋ໃ ບີ ຄ຺ ຎຝກບຍ຋ໃ ີ 3 ຂບຄ FSC ຃ກື ຟຌຘຟໄ ຄ຅ຌິ ຉຝຌຟກຟຌຽຊຄິ ບຝຌຟ຃ຈ຺ ຋ໃ ຑີ ຄຶ ຎຟຈຊຝນຌຟເຌຎຝຽຈຌພ ນກົພ ຂບຄກຟຌຎຝຆຸຓ ຽຑໃ ບື ປໃ ທຓກຟ່ ຌຈ຺ ຃ທຟຓ຃ຈິ ຽນຌພ ຾ຖຝຘຟໄ ຄ຾ຏຌຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌແຎຘໃ ູບຝຌຟ຃ຈ຺ ປໃ ທຓກຌພ ຆໃ ຄຶ ກ຃່ ຂື ຌພໄ ກຟຌຘຝນຖຸຍຏຌ຺ ກຟຌທແິ ຅ ເຌກຝຍທຌກຟຌທແິ ຅ຌຌພໄ ຽບຄ. 4.2.3 ຓຉິ ກິ ຟຌທແິ ຅ຂບຄກຈິ ຅ຝກຟ່ ກຟຌທຽິ ຃ຟຝ຅ຈຸ ບໃ ບຌ຅ຈຸ ຾ຂຄ (SWOT) SWOT ຽຎພຌບກີ ຽ຋ກພ ຌກິ ໜໃ ຄຶ ຋ໃ ຘີ ຟຓຟຈຌຟ່ ຓຟເຆເໄ ຌກຟຌທຽິ ຃ຟຝຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຽຑຟຝ SWOT ຽຎພຌຽ຋ກພ ຌກິ ທຽິ ຃ຟຝ຅ຈຸ ບໃ ບຌ຅ຈຸ ຾ຂຄຂບຄນຌໃ ທງຄຟຌນຖໃ ບື ຄ຺ ກບຌ ຽຓໃ ບື ຌຟ່ SWOT ຓຟເຆກໄ ຍພ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ ຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຽປຟ຺ ຅ໃ ຄຶ ຘຟຓຟຈທຽິ ຃ຟຝທໃ ຟຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຂບຄຽປຟ຺ ຓ຅ີ ຈຸ ບໃ ບຌ ຾ຖຝຓ຅ີ ຈຸ ຽຈໃ ຌພ ດໃ ຟຄເຈຈທໄ ງ ຏຌ຺ ຅ຟກກຟຌຽປຈພ ກຈິ ຅ຝກຟ່ SWOT ຅ຝຽປຈພ ເນປໄ ູຘໄ ຝຑຟຍ຾ທຈຖບໄ ຓ຋ຄພ ຑຟງເຌ຾ຖຝຑຟງຌບກຂບຄນຓໃ ຍູ ຟໄ ຌ ຏຌ຺ ຈໃ ຄພ ກໃ ຟທຘຟຓຟຈຌຟ່ ຓຟທຟຄ຾ຏຌຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ແຈດໄ ໃ ຟຄຽໝຟຝຘຓ຺ . ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 173

ຽຓໃ ບື ຑ຅ິ ຟຖຝຌຟຂຌພໄ ຉບຌຂບຄກຈິ ຅ຝກຟ່ SWOT ຈໃ ຄພ ຋ໃ ກີ ໃ ຟທຓຟ຾ຖທໄ ຂຟໄ ຄຉຌ຺ໄ ເຌ຾ຉໃ ຖຝຂຌພໄ ຉບຌຂບຄ ກຟຌຽປຈພ SWOT ຅ຝຓຓີ ຉິ ຂິ ບຄກຟຌທແິ ຅຾ຐຄດໃ ູ ກໃ ຟທ຃ກື ຟຌ຋ໃ ຅ີ ຝທຽິ ຃ຟຝຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ແຈຌໄ ຌພໄ ຅ຝຉບໄ ຄຓຂີ ່ໄ ຓູຌ຋ໃ ແີ ຈ຅ໄ ຟກຘຝຑຟຍ຅ຄິ ຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຌຌພໄ ໂ ຂ່ຓໄ ູຌຈໃ ຄພ ກໃ ຟທແຈຓໄ ຟ຅ຟກກຟຌທແິ ຅ຽຆຄີ ຘຟ່ ນທົ ຈ (Research) ນຖໃ ກື ຟຌຽປຈພ Focus Group ນຖື AIC ນຖື FSC ຎຝກບຍຈທໄ ງກແ່ ຈ.ໄ ກຟຌທແິ ຅ຽຆຄີ ຘ່ຟນທົ ຈ (Survey Research) ຽຎພຌກຟຌຘກຶ ຘຟຘຝຑຟຍ຃ທຟຓຽຎພຌດໃ ູຂບຄ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຎຝກຈ຺ ກຟຌບຌພ ເຈບຌພ ໜໃ ຄຶ ຽຑໃ ບື ເນປໄ ູຂໄ ່ຽໄ ຋ຈພ ຅ຄິ ຂບຄຘຝຑຟຍ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຌຌພໄ ກຟຌທແິ ຅ຉບໄ ຄບຟແຘ຃ທຟຓປໃ ທຓຓື ຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຽຎພຌດໃ ຟຄນຖຟງເຌກຟຌເນຂໄ ່ຓໄ ູຌ຋ໃ ກີ ຄ຺ ກຍພ ຘຝຑຟຍ຅ຄິ . ຉທ຺ ດໃ ຟຄຽຆໃ ຌພ ກຟຌຘຟ່ ນົທຈ຋ຌຶ ຋ຟຄຘຄພ ຃ຓ຺ ຂບຄນຓໃ ຍູ ຟໄ ຌ ເຌກຟຌຘ່ຟນທົ ຈ຋ຌຶ ຋ຟຄຘຄພ ຃ຓ຺ ຂບຄ ຓຉີ ທ຺ ຾ຎ ຾ງກງໃ ບງຽຎພຌ 4 ຎຝຽຈຌພ ຃ື ຋ຌຶ ຋ຟຄຘໃ ຄິ ຾ທຈຖບໄ ຓ ຋ຌຶ ຋ຟຄທຈພ ຋ຝຌຝ຋່ຟ ຋ຌຶ ຈຟໄ ຌກຟຌຽຄຌີ ຋ຌຶ ຈຟໄ ຌຎພຌງຟ ຘໃ ຄິ ຉໃ ຟຄໂຽນໃ ົຟ຺ ຌ຃ີໄ ຌ຺ ບຟຈ຅ຝຌຟ່ ຓຟເຆເໄ ຌກຟຌກຟ່ ຌຈ຺ ຅ຈຸ ຾ຂຄ຾ຖຝ຅ຈຸ ບໃ ບຌຂບຄນຓໃ ູຍຟໄ ຌແຈໄ ຾ຖຝ ກໃ ຼທກຍພ ຽຖໃ ບື ຄ ຽນໃ ຟົ຺ ຌີໄ ຃ທຌແຈຓໄ ຟ຿ຈງເຆນໄ ົກພ ກຟຌທແິ ຅ຎຝກບຍ. ຘ່ຟຖຍພ ກຟຌທຽິ ຃ຟຝ຿ບກຟຈ຾ຖຝ຾ປຄກຈ຺ ຈຌພ ຂບຄນຓໃ ຍູ ຟໄ ຌ ແຈ຾ໄ ກໃ ກຟຌຘ່ຟນທົ ຈ຃ທຟຓຉບໄ ຄກຟຌຂບຄຉຝ ນຟົ ຈຑຟງຌບກຉໃ ຏ່ ຝຖຈິ ຉຝຑຌພ ຂບຄນຓໃ ູຍຟໄ ຌ ນຖໃ ື ກຟຌຘຟ່ ນົທຈຎພຈແ຅ຌຟ່ ຽຂຟ຺ໄ ຋ໃ ຈີ ຅ີ ຟກນຓໃ ູຍຟໄ ຌບໃ ຌື ໂ ຽຑໃ ບື ຌຟ່ ຓຟ ເຆເໄ ຌກຟຌຘໃ ຄ຺ ຽຘຓີ ບຟຆຍີ ເຌນຓໃ ຍູ ຟໄ ຌຽຎພຌຉຌ຺ໄ ຆໃ ຄຶ ຖທໄ ຌຽຎພຌກຟຌທແິ ຅ເຌປູຍ຾ຍຍໜໃ ຄຶ . ກໃ ຟທ຿ຈງຘຝນຖຸຍ ກຟຌຈຟ່ ຽຌຌີ ກຈິ ຅ຝກຟ່ SWOT ເນແໄ ຈຂໄ ຘ່ໄ ຝນຖຸຍ຋ໃ ຓີ ຽີ ຅ຟ຺ໄ ຃ໃ ຟ຅ຟ່ ຽຎພຌຉບໄ ຄກຝ຋່ຟເຌ ຖກພ ຘຝຌຝກຟຌທແິ ຅ ຅ຝຽຎພຌກຟຌຈຊີ ຟໄ ນຟກຎຝຆຟຆຌ຺ ຘໃ ທຌນຖຟງເຌ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓຈທໄ ງ. 4.2.4 ຓຉິ ກິ ຟຌທແິ ຅ຂບຄກຈິ ຅ຝກຟ່ ຃ທຟຓຽນຌພ ຂບຄກໃ ຸຓ (Focus Group) ກຈິ ຅ຝກຟ່ ຃ທຟຓຽນຌພ ຂບຄກໃ ຸຓຽຎພຌບກີ ກຈິ ຅ຝກຟ່ ໜໃ ຄຶ ຋ໃ ຽີ ຎພຌກຟຌຽຖໃ ຓີ ຉຌ຺ໄ ຋ໃ ຈີ ຂີ ບຄກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ບໄ ຄ ຊໃ ຌິ ຆຸຓຆຌ຺ ຃ຽື ຎພຌກຟຌບຝຑຎິ ຟງ຾ຖກຎໃ ຼຌ຃ທຟຓ຃ຈິ ຽນຌພ ຾ຖຝຂ່ຓໄ ຌູ ຽຑໃ ບື ນຟຂ່ຘໄ ຝນຖຸຍ ຌ່ຟແຎຘໃ ູກຟຌທຟຄ຾ຏຌ ຋ໃ ຈີ ີ ກຟຌບຝຑຎິ ຟງຈໃ ຄພ ກໃ ຟທຉບໄ ຄຓ຃ີ ທຟຓ຋ໃ ຼຄກຄ຺ . ຃ທຟຓຽນຌພ ຂບຄກໃ ຸຓ ນຖໃ ຂື ຝຍທຌກຟຌຘຌ຺ ຋ຝຌຟກໃ ຸຓ ຽຎພຌກຟຌຎຟກຽທຟ຺ໄ ຾ຍຍ຋່ຟຓຝຆຟຈ ຃ຌ຺ ຋ໃ ຓີ ຍີ ຈ຺ ຍຟຈຘ່ຟ຃ຌພ ຃ື ຑ຋ິ ກີ ບຌນຖໃ ຏື ູຌໄ ຟ່ ກໃ ຸຓ (Moderator) ເຌກຟຌຽທຟ຺ໄ ຃ຸງ຾ຍຍ຃ທຟຓຽນຌພ ຂບຄກໃ ຸຓຌີໄ ຉບໄ ຄຓກີ ຟຌກຟ່ ຌຈ຺ ກໃ ຸຓ຃ຌ຺ ຋ໃ ຉີ ບໄ ຄຎຟກຽທຟ຺ໄ ຽທຖຟ ຘຝຊຟຌ຋ໃ ີ ນທ຺ ຂ່຋ໄ ໃ ຅ີ ຝຎຟກຽທຟ຺ໄ ຾ຖຝຍຌພ ງຟກຟຈເຌກຟຌຎຟກຽທຟ຺ໄ . ບຄ຺ ຎຝກບຍຂບຄ຃ທຟຓຽນຌພ ຂບຄກໃ ຸຓແຈ຾ໄ ກໃ ຍຸກ຃ຌ຺ ຋ໃ ປີ ໃ ທຓຘຌ຺ ຋ຝຌຟກໃ ຸຓຍໃ ່ຉໃ ່ຟກທໃ ຟ 6 - 12 ຃ຌ຺ ຑ຋ິ ີ ກບຌ຅ຝຉບໄ ຄປູຑໄ ຌືໄ ຋ໃ ຌີ ຌພໄ ຾ຖທໄ ຑຘ່ ຓ຺ ຃ທຌ ຾ຖຝປູຂໄ ບຍຽຂຈຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຅ໃ ຄຶ ຽຖບື ກເຆ຃ໄ ທຟຓຽນຌພ ຂບຄກໃ ຸຓ ຾ຖຝ ເຌກຟຌຘຌ຺ ຋ຝຌຟ຾ຉໃ ຖຝຽ຋ໃ ບື ຅ຝເຆແໄ ຖງຝຽທຖຟຉຟຓ຃ທຟຓຽໝຟຝຘຓ຺ ຾ຖຝຘຝຊຟຌຌຝກຟຌ. ຍຈ຺ ຍຟຈຂບຄຍຸກ຃ຌ຺ ຋ໃ ຽີ ຂຟ຺ໄ ປໃ ທຓຘຌ຺ ຋ຝຌຟກໃ ຸຓຓຈີ ໃ ຄພ ຌ:ີໄ 1. ຑ຋ິ ກີ ບຌ (Moderator/Facilitator) ຽປຈພ ນຌຟໄ ຋ໃ ຽີ ຎພຌຏູ຅ໄ ຈຸ ຎຝຽຈຌພ ນຖໃ ຆື ກພ ຅ຄູ ເນຏໄ ູຽໄ ຂຟ຺ໄ ປໃ ທຓຘຌ຺ ຋ຝຌຟ ຘຝ຾ຈຄ຃ທຟຓຽນຌພ ດໃ ຟຄກທຟໄ ຄຂທຟຄ຾ຖຝ຋ໃ ທ຺ ຽຊຄິ ຆໃ ຄຶ ຎຝຽຈຌພ ຃່ຟຊຟຓຉໃ ຟຄໂ ແຈຓໄ ຟ຅ຟກທຈພ ຊຸ ຎຝຘຄ຺ ຂບຄ ຍຌພ ນຟຽຆຄີ ຑຈພ ຋ຝຌຟນຖໃ ຍື ຌພ ນຟກຟຌທແິ ຅ ຑ຋ິ ກີ ບຌ຅ຝຉບໄ ຄ຃ທຍ຃ຸຓກຟຌຘຌ຺ ຋ຝຌຟເນດໄ ໃ ູ ເຌຎຝຽຈຌພ ຾ຖຝ຃ບງຊຟໄ ທຽິ ຃ຟຝຘຝຊຟຌຌຝກຟຌຽຑໃ ບື ເນແໄ ຈຂໄ ່ຓໄ ູຌເຌກຟຌຘຟໄ ຄ຃່ຟຊຟຓເໝໃ . 2. ຍຸກ຃ຌ຺ ຽຎ຺ຟໄ ໝຟງຂບຄກຟຌຘຌ຺ ຋ຝຌຟ (Discussant) ຽປຈພ ນຌຟໄ ຋ໃ ເີ ຌກຟຌຎຟກຽທຟ຺ໄ ຘຝ຾ຈຄ຃ທຟຓ຃ຈິ ຽນຌພ ເຌຎຝຽຈຌພ ຂ຃່ໄ ຟ່ ຊຟຓຉໃ ຟຄໂ. ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 174

3. ຏູ຅ໄ ຈ຺ ຍຌພ ຋ກຶ ກຟຌຘຌ຺ ຋ຝຌຟ(Note Taker) ຽປຈພ ນຌຟໄ ຋ໃ ເີ ຌກຟຌເນໝໄ ຟງຽຖກກຟ່ ກຍພ Discussant ຖຝນທໃ ຟຄກຟຌຘຌ຺ ຋ຝຌຟກໃ ຸຓຽປຈພ ນຌຟໄ ຋ໃ ຅ີ ຈ຺ ດໃ ຟຄຈຼທ ນຟໄ ຓຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓເຌກຟຌຘຝ຾ຈຄ຃ທຟຓ຃ຈິ ຽນຌພ . 4. ຏູຆໄ ໃ ທງ (Assistants) ຽປຈພ ນຌຟໄ ຋ໃ ຃ີ ທຍ຃ຸຓຊໃ ຟງ ບ່ຟຌທງ຃ທຟຓຘຝຈທກ຾ຖຝຽຍໃ ຄິ ຾ງຄ຾ກຍໄ ຌພ ນຟ ບໃ ຌື ໂ຋ໃ ຽີ ກຈີ ຂຌຶໄ . ຽຓໃ ບື ຑ຅ິ ຟຖຝຌຟຖກພ ຘຝຌຝຂບຄກຈິ ຅ຝກຟ່ ຃ທຟຓຽນຌພ ຂບຄກໃ ຸຓ ຈໃ ຄພ ຋ໃ ກີ ໃ ຟທຓຟ຾ຖທໄ ຅ຝຑຍ຺ ທໃ ຟ ຃ທຟຓຽນຌພ ຂບຄກໃ ຸຓ຅ຝຽຎພຌຽ຋ກພ ຌກິ ຂບຄກຟຌທແິ ຅ຽຆຄີ ຃ຸຌຌຝຑຟຍ ຆໃ ຄຶ ຽຎພຌຘໃ ທຌນຌໃ ຄຶ ຂບຄກຟຌຘ່ຟຑຟຈກໃ ບຌກຟຌຘຌ຺ ຋ຝຌຟ ກໃ ຸຓ ຉບໄ ຄຓກີ ຟຌກຼຓນທ຺ ຂ່ຘໄ ຌ຺ ຋ຝຌຟ ຆໃ ຄຶ ຎຝຽຈຌພ ຂບຄກຟຌຘຌ຺ ຋ຝຌຟຓຟ຅ຟກ “຃່ຟຊຟຓກຟຌທແິ ຅” ນຖື “Resea Question” ຋ໃ ຉີ ບໄ ຄກຼຓກຟຌກໃ ບຌຘຌ຺ ຋ຝຌຟ ນທ຺ ຂ່ຘໄ ຌ຺ ຋ຝຌຟ຅ຝຉບໄ ຄ຃ທຍ຃ຸຓຉທ຺ ຾ຎ຋ໃ ຘີ ກຶ ຘຟ. ນົກພ ຽກຌເຌກຟຌ຃ຈພ ຽຖບື ກຍຸກ຃ຌ຺ ປໃ ທຓຘຌ຺ ຋ຝຌຟກໃ ຸຓຌຌພໄ ຅ຝຉບໄ ຄຓກີ ຟຌ຃ຈພ ຽຖບື ກ ນຖື Screeni Form ຉຟຓຖກພ ຘຝຌຝຉທ຺ ຾ຎ຋ໃ ກີ ຟ່ ຌຈ຺ ແຈ຾ໄ ກໃ ບຟງຸ ຽຑຈ ກຟຌຘກຶ ຘຟ ຉຟ່ ຾ໜໃ ຄເຌຆຸຓຆຌ຺ ບຟຆຍີ ຽຎພຌຉຌ຺ໄ ຃ຌ຺ ຋ໃ ີ ຽຂຟ຺ໄ ປໃ ທຓຘຌ຺ ຋ຝຌຟ຾ຉໃ ຖຝຽ຋ໃ ບື ຅ຟ່ ຌທຌ 6 - 12 ຃ຌ຺ ຾ຖຝຍຸກ຃ຌ຺ ຋ໃ ຽີ ຂຟ຺ໄ ປໃ ທຓຘຌ຺ ຋ຝຌຟກໃ ຸຓຌຌພໄ ຅ຝຉບໄ ຄຽຎພຌຉທ຺ ຾຋ຌ ຂບຄ຃ຌ຺ ຋ໃ ທ຺ ໂແຎແຈໄ ຍໃ ່ຈໃ ຄພ ຌຌພໄ ຅ຝ຃ຈພ ຽຖບື ກ຾ຉໃ ຏູຆໄ ໃ ຼທຆຟຌຓຟຽປຈພ ຃ທຟຓຽນຌພ ຂບຄກໃ ຸຓ ຆໃ ຄຶ ບຟຈ຅ຝແຈຂໄ ່ໄ ຘຝນຖຸຍ຋ໃ ີ ຍໃ ່ກຄ຺ ຎຝຽຈຌພ . ຂຘ່ໄ ຄພ ຽກຈເຌກຟຌ຃ຈພ ຽຖບື ກຍຸກ຃ຌ຺ ເຌກຟຌຽຂຟ຺ໄ ປໃ ທຓຘຌ຺ ຋ຝຌຟ ຓຈີ ໃ ຄພ ຌ:ີໄ 1. ກໃ ຸຓ຋ໃ ຍີ ໃ ່຾ຉກຉໃ ຟຄກຌພ (Homogeneous Group) ຃ື ຅ຝຽປຈພ ເນແໄ ຈຂໄ ຘ່ໄ ຝນຖຸຍຂບຄກຟຌຘຌ຺ ຋ຝຌຟ຋ໃ ີ ຃ຟໄ ງ຃ກື ຌພ 2. ກໃ ຸຓ຋ໃ ຓີ ຃ີ ທຟຓ຾ຉກຉໃ ຟຄກຌພ (Heterogeneous Group) ຃ຆື ໃ ຄຶ ຅ຝຽຎພຌກຟຌຈຊີ ຟໄ ຽຎພຌກຟຌ ຖທຍຖທຓ ຂ່ຓໄ ູຌຉທ຺ ຋ໃ ຓີ ກີ ຟຌກຝ຅ຟງ຃ໃ ຟນຖຟງໂ ຽຑຟຝ຅ຝແຈຂໄ ຘ່ໄ ຝນຖຸຍຽ຋ຄິ ຑຌືໄ ຊຟຌ຃ທຟຓ຾ຉກຉໃ ຟຄກຌພ ກໃ ຟທ຿ຈງຘຝນຖຸຍ ກຈິ ຅ຝກຟ່ ຃ທຟຓຽນຌພ ຂບຄກໃ ຸຓຽຎພຌກຈິ ຅ຝກຟ່ ຘຌ຺ ຋ຝຌຟຽຆຄີ ບຝຑຎິ ຟງກ຅່ ຄິ ຾ຉໃ ຓີ ຋ຟ່ ຓຝຆຟຈຽຎພຌກຟຌທຈພ ຃ໃ ຟຉທ຺ ຾ຎນຖໃ ກື ຟຌຽກຍພ ຖທຍຖທຓຂ່ຓໄ ູຌ ຃ທຟຓ຃ຈິ ຃ທຟຓຽນຌພ ຃ຟໄ ງກຟຌທແິ ຅ ນຖໃ ກື ຟຌ ຘຟ່ ຑຟຈ ຈໃ ຄພ ຌຌພໄ ເນຑໄ ຋ິ ກີ ບຌເຆນໄ ກົພ ກຟຌຂບຄກຟຌທແິ ຅ຆໃ ທງຽຑໃ ບື ຽປຈພ ເນແໄ ຈຂໄ ່ຘໄ ຝນຖຸຍ຋ໃ ຓີ ຃ີ ຸຌ຃ໃ ຟງໃ ຄິ ຂຌຶໄ . 4.3 ຓຉິ ກິ ຟຌທແິ ຅ຂບຄກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຽຆຄີ ທຈພ ຋ຝຌຝ຋່ຟ ເຌຉບຌ຋ໃ ີ 4.2 ຋ໃ ຏີ ໃ ຟຌຓຟ ຌກພ ຘກຶ ຘຟແຈປໄ ູທໄ ຋ິ ກີ ຟຌ຋ໃ ຅ີ ຝຎຸຄ຾ຉໃ ຄກຈິ ຅ຝກຟ່ ກຟຌຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓຂບຄ ຎຝຆຟຆຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ເນຓໄ ຃ີ ຸຌຘຓ຺ ຍຈພ ຽຎພຌກຈິ ຅ຝກຟ່ ທແິ ຅຃ບຍ຃ໃ ູແຎກຍພ ກຈິ ຅ຝກຟ່ ຑຈພ ຋ຝຌຟບຌພ ແຈ຾ໄ ກໃ ກຈິ ຅ຝກຟ່ AIC, FSC, SWOT ຾ຖຝ຃ທຟຓຽນຌພ ຂບຄກໃ ຸຓ ຃ທຟຓປູຈໄ ໃ ຄພ ກໃ ຟທ຅ຝຆໃ ທງເນຌໄ ກພ ຘກຶ ຘຟຽຎພຌຌກພ ທແິ ຅ຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝ ຌກພ ຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຋ໃ ຓີ ຘີ ກພ ກຝງຟຑຟຍເຌຉຌ຺ ຘູຄຂຌຶໄ . ຘ່ຟຖຍພ ເຌຂຌ່ໄ ີໄ ຌກພ ຘກຶ ຘຟ຅ຝແຈປໄ ູ຾ໄ ຌທ຋ຟຄ຋ໃ ຅ີ ຝຽປຈພ ກຟຌທແິ ຅ຆຸຓຆຌ຺ ຽຑໃ ບື ຽຘຓີ ກຟຌ ຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓ ຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຉຟຓກຝ຾ຘເໝໃ ຆໃ ຄຶ ປຼກຖທຓໂທໃ ຟຽຎພຌ “຾ຌທ຃ຈິ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຾ຍຍທຈພ ຋ຝຌຝ ຋່ຟ”ບຌພ ແຈ຾ໄ ກໃ . 1) ຾ຌທ຃ຈິ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຾ຍຍຖທຓ 2) ຾ຌທ຃ຈິ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຾ຍຍຽຘຈຊຝກຈິ ຑ່ຑຼຄ 3) ຾ຌທ຃ຈິ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຉຟຓ຾ຌທ຋ຈິ ຘຝຈເີ ໝໃ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 175

4) ຾ຌທ຃ຈິ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຾ຍຍຑໃ ຄຶ ຉຌ຺ ຽບຄ 5) ຾ຌທ຃ຈິ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຿ຈງເຆຑໄ ູຓຎພຌງຟ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ 6) ຾ຌທ຃ຈິ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຿ຈງກຟຌປຼຌປູຂໄ ບຄບຄ຺ ກບຌຆຸຓຆຌ຺ ຾ຌທ຃ຈິ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຋ຄພ 6 ຾ຌທ຃ຈິ ຋ໃ ກີ ໃ ຟທຂຟໄ ຄຉຌ຺ໄ ຌແີໄ ຈຆໄ ໃ ທື ໃ ຟຽຎພຌ຾ຌທ຃ຈິ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ ຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຽຆຄີ ທຈພ ຋ຝຌຝ຋ຟ່ ຽຑຟຝທໃ ຟ຾ຌທ຃ຈິ ຽນໃ ົຟ຺ ຌຽີໄ ຌຌພໄ ກຟຌເຆທໄ ຈພ ຋ຝຌຝ຋ຟ່ ຽຈຓີ ຽຎພຌຽ຃ໃ ບື ຄຓນື ຖໃ ຎື ພຈແ຅ ຂບຄກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ ຾ຖຝຑບໄ ຓກຌພ ຌຌພໄ ກຓ່ ຸຄໄ ຑຈພ ຋ຝຌຟທຈພ ຋ຝຌຝ຋ຟ່ ຽຈຓີ ເນຈໄ ຂີ ຌຶໄ ຈທໄ ງ ກໃ ຟທບກີ ດໃ ຟຄໜໃ ຄຶ ກ຃່ ື ທຈພ ຋ຝຌຟ຋່ຟຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຅ຝຽຎພຌ຋ຄພ ຽ຃ໃ ບື ຄຓນື ຖໃ ນື ຌ຺ ຋ຟຄນຖຆື ຍພ ຑຝງຟກບຌ (Means) ຾ຖຝຽຎພຌ຋ຄພ ຅ຈຸ ໝຟງຎຟງ຋ຟຄ (End) ຂບຄກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ ຃່ຟບຝ຋ຍິ ຟງຂບຄ຾ຌທ຃ຈິ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ຄພ 6 ຎຝກຟຌຌຌພໄ ຌກພ ຘກຶ ຘຟ຅ຝນຟບໃ ຟຌແຈ຅ໄ ຟກຽຌບືໄ ນຟຘຟ ຖຝຂບຄຍຈ຺ ຋ໃ ີ 1 ຾ຖຝ 2 ຂບຄຽບກຝຘຟຌຆຸຈຌີໄ ນຖຊື ຟໄ ດພຄຍໃ ່ຑຼຄຑ່ ກບ່ ຟຈນຟແຈ຅ໄ ຟກ຾ນໃ ົຄບໃ ຌື ໂ ຆໃ ຄຶ ຓຂີ ຼຌ ຾ຖຝ ຑຓິ ຽຏງີ ຾ຏໃ ດໃ ຟຄກທຟໄ ຄຂທຟຄຑ຃່ ທຌເຌຎພຈ຅ຍຸ ຌພ ຽຆໃ ຌພ : ບຟຌຌພ ກຟຌ຅ຝຌຝຑຌພ , ຌ຋ິ ິ ບຼທທຝຘທີ ຄ຺ , ຎຝຽທຈ ທຝຘີ , ຽບກກຝທຈິ ຌຝກຟຄ, ຘຖີ ຟຑບຌ ຌຟ຃ບຌຆຍພ ຾ຖຝຍຸກ຃ຌ຺ ບໃ ຌື ໂ ຂ່ນໄ ໃ ທຄເງບຌພ ຘຟ່ ຃ຌພ ດໃ ຟຄງໃ ຄິ ຂບຄໝໃ ຏູ ູ຋ໄ ໃ ຽີ ຌຌພໄ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຾ຍຍທຈພ ຋ຝຌຝ຋ຟ່ ຃ຎື ຝ ຽຈຌພ ຋ໃ ທີ ໃ ຟ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຎຝຽ຋ຈແ຋ເຌນົຟງຘຍິ ຎີ຋ໃ ຏີ ໃ ຟຌຓຟຽຎພຌກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຿ຈງຍໃ ່ທຟຄດໃ ູຽ຋ໃ ຄິ ຑຌືໄ ຊຟຌຂບຄ ທຈພ ຋ຝຌຝ຋່ຟແ຋ ຍໃ ່ເຆຆໄ ຍພ ຑຝງຟກບຌ຋ຟຄທຈພ ຋ຝຌຝ຋ຟ່ ຂບຄແ຋ ຾ຖຝຍຟຄຽ຋ໃ ບື ຽຎພຌກຟຌ຋ຟ່ ຖຟງທຈພ ຋ຝຌຝ຋ຟ່ ຽຈຓີ ຈທໄ ງຆຟ່ໄ ແຎ ຽຎພຌກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຾ຍຍ຾ງກຽຎພຌຘໃ ທຌໂ ຽຎພຌກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ໃ ຽີ ຌຌພໄ ຃ທຟຓປໃ ຄພ ຓ຋ີ ຟຄ ຽຘຈຊຝກຈິ ຾ຉໃ ຾ຖທໄ ຉບໄ ຄຘູຌຽຘງ຃ທຟຓ຾ຂຄ຾ກໃ ຄ຋ຟຄຘຖິ ຝຎຝທຈພ ຋ຝຌຝ຋່ຟ ຆໃ ຄຶ ເຌ຋ໃ ຘີ ຸຈ຅ຝຽປຈພ ເນຎໄ ຝຽ຋ຈ ຆຟຈ ຘຄພ ຃ຓ຺ ຾ຖຝຎຝຆຟຆຌ຺ ບໃ ບຌ຾ບຖຄ຺ . ຈໃ ຄພ ຌຌພໄ ກຟຌຽປຈພ ທແິ ຅ຆຸຓຆຌ຺ ຽຑໃ ບື ຽຘຓີ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຽຆຄີ ທຈພ ຋ຝຌຝ຋່ຟ຅ໃ ຄຶ ຽຎພຌຘໃ ຄິ ຋ໃ ງີ ຄພ ຖ຃່ ບງ ຋ຟໄ ຋ຟງ຃ທຟຓກຟໄ ນຟຌຂບຄຌກພ ທແິ ຅ຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝຌກພ ຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ດໃ ູນຖຟງ ຉທ຺ ດໃ ຟຄຂບຄ຾ຌທ຋ຟຄ ກຟຌທແິ ຅ກໃ ຼທກຍພ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຽຆຄີ ທຈພ ຋ຝຌຝ຋່ຟຘ່ຟຖຍພ ຾ຉໃ ຖຝ຾ຌທ຃ທຟຓ຃ຈິ ຋ໃ ກີ ໃ ຟທຓຟ ແຈ຾ໄ ກໃ . 4.3.1 ກຟຌທແິ ຅຾ຌທ຃ຈິ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຾ຍຍຖທຓຽຆໃ ຌພ ນທ຺ ຂທ່ໄ ແິ ຅: “ກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄກຈິ ຅ຝກຟ່ ຖຟຌຽງຟ຺ ທຝຆຌ຺ ຾ຍຍຖທຓ ຽຑໃ ບື ຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ” ທ຋ິ ຈີ ຟ່ ຽຌຌີ ກຟຌ: ຏູທໄ ແິ ຅ຘຟໄ ຄປູຍ຾ຍຍຂບຄກຈິ ຅ຝກຟຖຟຌຽງຟ຺ ທຝຆຌ຺ ຾ຍຍຖທຓ຋ໃ ຓີ ຖີ ກພ ຘຝຌຝຽໝຟຝຘຓ຺ ຘຟຖຍພ ຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຾ນໃ ຄໜໃ ຄື ຽຆໃ ຌພ ໜໃ ຄື ໝໃ ຍູ ຟໄ ຌນໃ ຘົື ບຄຘຟຓໝໃ ຍູ ຟໄ ຌກແ່ ຈຘໄ ຟຖຝຑຟງເຌກຈິ ຅ຝກຟ່ ຓຽີ ຖໃ ບື ຄຂບຄກຟຌ ຈຟ່ ຽຌຌີ ຆທີ ຈິ ນຟົ ງຈຟໄ ຌ຋ໃ ຽີ ຆໃ ບື ຓ຿ງຄກຌພ ຂບຄຽງຟ຺ ທຝຆຌ຺ ຉຝນົຈຶ ຅ຌ຺ ຋ໃ ຽີ ຆໃ ບື ຓ຿ງຄກຍພ ຏູເໄ ນງໃ ຾ຖຝຘຝຊຟຍຌພ ເຌ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຽຆໃ ຌພ ຘຝຊຟຍຌພ ຃ບຍ຃ທ຺ ຘຝຊຟຍຌພ ຘຟຘຝໜຟ ຘຝຊຟຍຌພ ກຟຌຎ຺ກ຃ບຄ ຅ຟກຌຌພໄ ຅ໃ ຄື ຽປຈພ ກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄ ຎຝຓຟຌ 6 ຽຈບື ຌ ຽຑໃ ບື ຘຄພ ຽກຈທໃ ຟຽງຟ຺ ທຝຆຌ຺ ເຌ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຓ຃ີ ຸຌຌຝຑຟຍຆທີ ຈິ ຋ໃ ຈີ ຂີ ຌຶໄ ຓບີ ຸຈຓ຺ ກຟຌຆທີ ຈິ ຋ໃ ຈີ ີ ຾ຖຝຓຑີ ູຓຉິ ຟໄ ຌ຋ຟຌຉໃ ບ່ ຍຟງຓຸກຈກີ ທໃ ຟຽຈຓີ . 4.3.2 ກຟຌທແິ ຅຾ຌທ຃ຈິ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຾ຍຍຽຘຈຊຝກຈິ ຑຑ່ ຼຄຽຆໃ ຌພ ນທ຺ ຂທ່ໄ ແິ ຅: “ປູຍ຾ຍຍນົຟກນຟົ ງຂບຄທຊິ ຆີ ທີ ຈິ ຽຘຈຊຝກຈິ ຑ່ຑຼຄ” ທ຋ິ ຈີ ່ຟຽຌຌີ ກຟຌ : ຘຍື ຽຘຟຝນຟຉທ຺ ຍຸກ຃ຌ຺ ນຖບື ຄ຺ ກບຌ຋ໃ ຈີ ຟ່ ຽຌຌີ ກຟຌຽຘຈຊຝກຈິ ຾ຍຍຑ່ຑຼຄ ຘຟງບຟຆຍີ ຉໃ ຟຄໂ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 176

຾ຖຝຂຝໜຟຈຉໃ ຟຄໂ ຂບຄກຈິ ຅ຝກຟຌ ຾ຖທໄ ຽປຈພ ກຟຌທຽິ ຃ຟຝເນຽໄ ນຌພ ທໃ ຟ຾ຉໃ ຖຝຍຸກ຃ຌ຺ ນຖໃ ບື ຄ຺ ກບຌນຌໃ ທງຌຌພໄ ຓີ ທ຋ິ ຃ີ ຈິ ຾ຌທເຈຓບີ ຸຈຓ຺ ກຟຌ຾ຌທເຈ ຓ຾ີ ຍຍ຾ຏຌກຟຌຍຖ່ ຿ິ ຑກ຾ຌທເຈ ຓທີ ຋ິ ກີ ຟຌຽປຈພ ທຼກ຾ຌທເຈ ຾ຖຝ ບໃ ຌື ໂ ບຌພ ຽຎພຌບຄ຺ ຎຝກບຍຂບຄກຟຌຈ່ຟຽຌຌີ ຆທີ ຈິ ຾ຖຝຈ່ຟຽຌຌີ ກຈິ ຅ຝກຟຌ຾ຍຍຑ່ຑຼຄ ຉຝນຖບຈ຅ຌ຺ ຘຝ຾ຈຄ ເນຽໄ ນຌພ ທໃ ຟຏຌ຺ ຖຍພ ຅ຟກກຟຌ຃ຈິ ຾ຖຝກຟຌກຝ຋ຟ່ ຈໃ ຄພ ກໃ ຟທກໃ ເ່ ນຽໄ ກຈີ ຃ທຟຓຘຓ຺ ຈຸຌ ຃ທຟຓຽຂຓພໄ ຾ຂຄ຾ຖຝ ຃ທຟຓດພຄໄ ດືຌເຌກຟຌຈຟ່ ຽຌຌີ ຆທີ ຈິ ຋ຟຄຽຘຈຊຝກຈິ ຂບຄຉຌ຺ ຽບຄດໃ ຟຄເຈ ຉຝນຖບຈ຅ຌ຺ ຽບບືໄ ຎຝ຿ນງຈຉໃ ່ຍ່ຖກິ ຟຌ ບບໄ ຓຂຟໄ ຄ຾ຌທເຈ. 4.3.3 ກຟຌທແິ ຅຾ຌທ຃ຈິ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຉຟຓ຾ຌທ຋ຈິ ຘຝຈເີ ໝໃ ຽຆໃ ຌພ ນທ຺ ຂທ່ໄ ແິ ຅: ກຟຌທແິ ຅຾ຖຝຑຈພ ຋ຝຌຟກຟຌກຝຽຘຈ຋ຈິ ຘຝຈເີ ໝໃ ຽ຋ໃ ຄິ ຽຌບືໄ ຋ໃ ີ 5 ແປໃ ຂບຄຌຟງ... ທ຋ິ ຈີ ຟ່ ຽຌຌີ ກຟຌ: ຘກຶ ຘຟ຾ຌທ຋ຟຄເຌກຟຌ຅ຈພ ຘຌພ ຋ໃ ຈີ ຌິ ຽປຈພ ກຟຌກຝຽຘຈ຾ຍຍຎຝຘຓ຺ ຎຝຘຟຌ຋ໃ ີ ຑຝຍຟຈຘຓ຺ ຽຈຈພ ຑຝຽ຅ຟ຺ໄ ດໃ ູນທ຺ ຑຝຖຟຈຆຝ຋ຟຌແທເໄ ຌ ຋ຈິ ຘຝຈເີ ໝໃ ຆໃ ຄຶ ຓຘີ ຈພ ຘໃ ທຌ 30:30:30:10 ຉຟຓ຋ໃ ປີ ູກໄ ຌພ ຿ຈງ຋ໃ ທ຺ ແຎ຾ຖທໄ ຌຟ່ ຓຟທຟຄ຾ຏຌຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌຘຟ່ ຖຍພ ຑຌືໄ ຋ໃ ີ 5 ແປໃ ຂບຄຌຟງ ກ. ຅ຟກຌຌພໄ ຅ໃ ຄຶ ຖຄ຺ ຓຎື ຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ ຾ຖຝ຅ຟກຍຌພ ຋ກຶ ນກົພ ກຟຌ຋ໃ ຌີ ຟ່ ຓຟເຆເໄ ຌ຾ຉໃ ຖຝຽຖໃ ບື ຄ ຎພຈແ຅ຌຟ່ ຽຂຟ຺ໄ ຘ່ຟຖຍພ ຾ຉໃ ຖຝຽຖໃ ບື ຄ ຂຝຍທຌກຟຌ ທ຋ິ ຽີ ປຈພ ທຼກຘ່ຟຖຍພ ຾ຉໃ ຖຝ ຽຖໃ ບື ຄ ຾ຖຝຏຌ຺ ຏຝຖຈິ ເຌ຾ຉໃ ຖຝຽຖໃ ບື ຄຽຆໃ ຌພ ຽຖໃ ບື ຄຑຈື ຽຖໃ ບື ຄຘຈພ ຌຟ່ໄ ຽຖໃ ບື ຄຘຈພ ຖຼໄ ຄ ຾ຖຝຽຖໃ ບື ຄ຋ໃ ດີ ໃ ູບຟແຘຽຎພຌຉຌ຺ໄ ຓກີ ຟຌຎຝຽຓຌີ ຽຎພຌແຖງຝ຾ຖທໄ ຎພຍຂຝຍທຌກຟຌຉໃ ຟຄໂເນຈໄ ຂີ ຌຶໄ ຽຎພຌຖ່ຟຈຍພ ຽຓໃ ບື ຎຝຘຍ຺ ຃ທຟຓຘຟ່ ຽຖຈພ ເຌແຖງຝ ໜໃ ຄຶ ຅ໃ ຄຶ ຖຟງຄຟຌຏຌ຺ ຽຎພຌຖຟງຄຟຌກຟຌທແິ ຅ ຾ຖຝ ຑຈພ ຋ຝຌຟຉຝນຖບຈ຅ຌ຺ ກຟຌຘຟ຋ຈິ ຌຝ຅ຈຸ ຋ໃ ຽີ ປຈພ ກຟຌທແິ ຅ ຌຌພໄ . 4.3.4 ກຟຌທແິ ຅຾ຌທ຃ຈິ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຾ຍຍຑໃ ຄຶ ຉຌ຺ ຽບຄ ນທ຺ ຂທ່ໄ ແິ ຅: ກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄຐຶກຐ຺ຌກຟຌຑໃ ຄຶ ຉຌ຺ ຽບຄເນ຾ໄ ກໃ ຽຈກພ ບຟງຸ 12-14 ຎີ ທ຋ິ ຈີ ຟ່ ຽຌຌີ ກຟຌ: ຘຟ່ ນົທຈ຃ທຟຓຉບໄ ຄກຟຌຂບຄ຃ບຍ຃ທ຺ ຋ໃ ຅ີ ຝຽຂຟ຺ໄ ປໃ ທຓ຿຃ຄກຟຌຽຑໃ ບື ປູ ໄ ຘຌ຺ ເ຅຅ຝເນຍໄ ຸຈນົຟຌ ຂບຄຉຌ຺ ຐຶກຐ຺ຌ຃ທຟຓປູ຃ໄ ທຟຓຽຂຟ຺ໄ ເ຅຋ຈພ ຘຝຌຝ຃ຝຉ຾ິ ຖຝ຋ກພ ຘຝເຌກຟຌຑໃ ຄຶ ຉຌ຺ ຽບຄ ຘ່ຟຖຍພ ຽຖໃ ບື ຄເຈ຾ຈໃ ຽຆໃ ຌພ ຽຖໃ ບື ຄບຟນຟຌ ຽຖໃ ບື ຄຽ຃ໃ ບື ຄ຾ຉໃ ຄກຟງ ຽຖໃ ບື ຄກຟຌ຅ຈພ ນບໄ ຄຑກພ ຽຖໃ ບື ຄກຟຌນຟຖຟງແຈຽໄ ຘຓີ ຅ຟກຌຌພໄ ຅ໃ ຄຶ ຽຖບື ກຑຼຄ ຍຟຄຽຖໃ ບື ຄ ຾ຖຝ ຽຖບື ກຽງຟ຺ ທຝຆຌ຺ ຋ໃ ຘີ ຝໝກພ ຽຂຟ຺ໄ ປໃ ທຓຽຎພຌຏູຐໄ ຶກຐ຺ຌຉຌ຺ ຽບຄ ຊຟໄ ຽຎພຌທແິ ຅ຉບໄ ຄ຅ຈພ ຆຸຈຑຄຶ ຉຌ຺ ຽບຄ ເຌຽຖໃ ບື ຄຌຌພໄ ໂ ຾ຖທໄ ຽປຈພ ກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄຐຶກແຖຌຝໜໃ ຄຶ ຽຆໃ ຌພ 1 ຽຈບື ຌ ຅ຟກຌຌພໄ ຅ໃ ຄຶ ຘຄພ ຽກຈຏຌ຺ ຖຍພ ທໃ ຟ ຽງຟ຺ ທຝຆຌ຺ ຓີ ຃ທຟຓ຃ຈິ ຓ຋ີ ຈພ ຘຝຌຝ຃ຝຉິ ຾ຖຝຓຑີ ຈຶ ຉກິ ຟ່ ກໃ ຼທກຍພ ກຟຌຑໃ ຄຶ ຉຌ຺ ຽບຄຈຂີ ຌຶໄ ຑຼຄເຈ຾ຖຝຘໃ ຄ຺ ຏຌ຺ ເນນໄ ຸຈົ ຃ໃ ຟເຆໄ ຅ໃ ຟງນຖໃ ນື ຸົຈຑຟທຝຑໃ ຄຶ ຑຄິ ຉໃ ຏ່ ູຎໄ ຺ກ຃ບຄນຖຟງຌບໄ ງຑຼຄເຈ ກຟຌທແິ ຅ຽຖໃ ບື ຄກຟຌຑໃ ຄຶ ຉຌ຺ ຽບຄບຟຈ຅ຝ຋ຈ຺ ຖບຄ຾ຖຝກຟ່ ກຍພ ຉຈິ ຉຟຓ຿ຈງຏູເໄ ນງໃ ກແ່ ຈຽໄ ຆໃ ຌພ ກຟຌເຆຎໄ ໃ ຸງ ຃ບກ຾຋ຌຎໆຸງຽ຃ຓີ ກຟຌຎຸກຏກພ ຘທຌ຃ທ຺ ຾຋ຌກຟຌຆືໄ 4.3.5 ກຟຌທແິ ຅຾ຌທ຃ຈິ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຿ຈງເຆຑໄ ູຓຎພຌງຟ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຽຆໃ ຌພ ນທ຺ ຂທ່ໄ ແິ ຅: ກຟຌ຃ຌ຺ໄ ນຟຑູຓຎພຌງຟ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຾ຖຝຑຈພ ຋ຝຌຟຑູຓຎິ ພຌງຟ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ທ຋ິ ຈີ ຟ່ ຽຌຌີ ກຟຌ: ຃ຌ຺ໄ ນຟຑູຓຎພຌງຟ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຋ໃ ຓີ ຃ີ ຸຌ຃ໃ ຟຉໃ ່ກຟຌຈ່ຟຽຌຌີ ຆທີ ຈິ ເຌຽຖໃ ບື ຄໜໃ ຄຶ ຽຖໃ ບື ຄເຈ ຆໃ ຄຶ ກຟ່ ຖຄພ ຊກື ຖຓື ນຖໃ ຊື ກື ຋ຈ຺ ຾຋ຌ຿ຈງຑູຓຎພຌງຟ຅ຟກຉໃ ຟຄ຾ຈຌ ຅ໃ ຄຶ ຉບໄ ຄຆນືໄ ຟຈທໄ ງຖຟ຃ຟ຾ຑຄ ຽຆໃ ຌພ ເຌຈຟໄ ຌກຟຌຎຸຄບຟນຟຌ ຈຟໄ ຌກຟຌບບກກຟ່ ຖຄພ ກຟງ ຈຟໄ ຌກຟຌຘຄພ ຘຌພ ຍຌພ ຽ຋ຄີ ຈຟໄ ຌກຟຌບຟຆຍີ ຈຟໄ ຌກຟຌຌຸປກພ ຾ນໃ ຄົ ຌຟ່ໄ ຽຎພຌຉຌ຺ໄ ຅ຟກຌຌພໄ ຅ໃ ຄຶ ຽປຈພ ກຟຌຘກຶ ຘຟປູຍ຾ຍຍ ຾ຖຝ ຽຌບືໄ ນຟຘຟຖຝ ຉຝນຖບຈ຅ຌ຺ ຽ຅ຟ຺ໄ ຎຝ຿ນງຈຂບຄຑູຓຎພຌງຟຌຌພໄ ເນໄ ຽຂຟ຺ໄ ເ຅ຊໃ ບຄ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 177

຾຋ໄ ຾ຖທໄ ຽປຈພ ກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄຽຑໃ ບື ກທຈຘບຍ຃ທຟຓຽຎພຌແຎແຈຈໄ ຟໄ ຌຉໃ ຟຄໂ ຽຑໃ ບື ຋ໃ ຅ີ ຝຒືຌໄ ຒູຑູຓຎິ ພຌງຟຌຌພໄ ໂຂຌຶໄ ຓຟ ປຍພ ເຆກໄ ຟຌຈຟ່ ຽຌຌີ ຆທີ ຈິ ຂບຄ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຾ຖຝບຟຈຽຏງິ ຾ຏໃ ຅ຟ່ ໜໃ ຟງຽຎພຌຘຌິ ຃ຟໄ ຋ຟຄທຈພ ຋ຝຌຝ຋ຟ່ ແຈຈໄ ທໄ ງ. ຓຂີ ່຃ໄ ທຌຘຄພ ຽກຈທໃ ຟ ຑູຓຎພຌງຟ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ນົຟງດໃ ຟຄຓຽີ ຌບືໄ ນຟຘຟຖຝ຋ໃ ຈີ ນີ ຖຟງ຾ຉໃ ຂຟຈປູຍ຾ຍຍກຟຌຌຟ່ ຘຝຽໜີ ນຖກື ຟຌຌຟ່ ແຎເຆ຋ໄ ໃ ຘີ ຝຈທກ຾ຖຝຽໝຟຝຘຓ຺ ຅ໃ ຄຶ ຽປຈພ ເນຊໄ ກື ຖຝຽຖງີ ແຎ ຘຓ຺ ຃ທຌແຈຓໄ ກີ ຟຌທແິ ຅຾ຖຝ ຑຈພ ຋ຝຌຟເຌຽຖໃ ບື ຄປູຍ຾ຍຍຽຑໃ ຓີ ຂຌຶໄ . 4.3.6 ທແິ ຅຾ຌທ຃ຈິ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຿ຈງກຟຌປຼຌປູ຅ໄ ຟກບຄ຺ ກບຌຆຸຓຆຌ຺ ຽຆໃ ຌພ ນທ຺ ຂທ່ໄ ແິ ຅: ກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄຽ຃ບື ຂໃ ຟງກຟຌປຼຌປູຽໄ ຖໃ ບື ຄກຟຌຖຼໄ ຄຎຟ ທ຋ິ ຈີ ຟ່ ຽຌຌີ ກຟຌ : ຖທຍຖທຓຏູກໄ ຽູໄ ຄຌີ ຅ຟກກບຄ຋ຌຶ ຋ໃ ຅ີ ຝຽປຈພ ກຈິ ຅ຝກຟຌຖຼໄ ຄຎຟຈຸກຎຝຆຸຓກຌພ ຾ຖທໄ ຾ຍໃ ຄຑຟຖຝ ທຼກກຌພ ຽຑໃ ບື ຽປຈພ ກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄເຌຎຝຽຈຌພ ຉໃ ຟຄໂຂບຄບຟຆຍີ ກຟຌຖຼໄ ຄຎຟຈຸກຽຆໃ ຌພ ຖຟງໜໃ ຄຶ ຋ຈ຺ ຖບຄຽຖໃ ບື ຄຘູຈ ບຟນຟຌຎຟຈຸກ຋ໃ ຽີ ປຈພ ຅ຟກທຈພ ຈຸເຌ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ບກີ ຖຟງໜໃ ຄຶ ຋ຈ຺ ຖບຄຎຝຘຓ຺ ຑຌພ ຽຑຟຝຖຼໄ ຄຖູກຎຟຈຸກ຿ຈງທ຋ິ ເີ ໝໃ ບກີ ຖຟງໜໃ ຄື ຋ຈ຺ ຖບຄຎຝຘຓ຺ ຑຌພ ຽຑຟຝຖຼໄ ຄຖກູ ຎຟຈຸກ຿ຈງທ຋ິ ເີ ໝໃ ຽຎພຌຉຌ຺ໄ ຿ຈງຓຂີ ່ຉໄ ກ຺ ຖຄ຺ ທໃ ຟ຅ຝຌຟ່ ຏຌ຺ ກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄຓຟ຾ຖກຎໃ ຼຌກຌພ ຽຑໃ ບື ຎຝ຿ນງຈປໃ ທຓກຌພ . 4.4 ຉທ຺ ດໃ ຟຄທ຋ິ ຂີ ຼຌ຿຃ຄກຟຌທແິ ຅຾ຖຝຑຈພ ຋ຝຌຟ຾ຍຍຎຝຉຍິ ຈພ ກຟຌ຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ ຌກພ ຘກຶ ຘຟແຈຆໄ ຟຍຽຊຄິ ກຖ່ ຝຌຉີ ທ຺ ດໃ ຟຄຂບຄກຟຌຈ່ຟຽຌຌີ ຄຟຌ຿຃ຄກຟຌ PAR ເຌຉບຌກໃ ບຌຂບຄໜໃ ທງຌີໄ ຾ຖທໄ ຅ໃ ຄື ຑ່ຌຝຓຑີ ຟຍເຌເ຅ທໃ ຟຽຓໃ ບື ່ຟຽຌຌີ ກຟຌຉຟຓຂຌພໄ ຉບຌຉໃ ຟຄໂຂບຄຂຝຍທຌກຟຌ PAR ຾ຖທໄ ຅ຝແຈຏໄ ຌ຺ ຾ຌທ ເຈ຾ຖຝ຅ຝຽກຈີ ຂຓ່ໄ ູຌ຋ໃ ຃ີ ທຌຍຌພ ຋ກຶ ຾ຓໃ ຌນງຄພ ຾ຈໃ . ດໃ ຟຄເຈກຉ່ ຟຓກຟຌ຋ໃ ຌີ ກພ ຘກຶ ຘຟ຅ຝ຃ຈິ ຘຟໄ ຄ຿຃ຄກຟຌຂຌືໄ ຈທໄ ຌຉຌ຺ ຽບຄ ງຄພ ຽຎພຌຽຖໃ ບື ຄ຋ໃ ຃ີ ຈິ ດໃ ູນົຟງ຾ຖຝຊຟໄ ຌກພ ຘກຶ ຘຟແຈຽໄ ນຌພ ຉທ຺ ດໃ ຟຄ຿຃ຄກຟຌຂ່ຽປຈພ ທແິ ຅ຖກພ ຘຝຌຝຌ຾ີໄ ຈໃ ຅ຝຆໃ ທຌເນກໄ ຟຌ຃ຈິ ຘຟໄ ຄ຿຃ຄກຟຌຂບຄຉຌ຺ ຽບຄ ຽຎພຌແຎແຈຄໄ ໃຟງ. ຿຃ຄກຟຌຘໃ ຄ຺ ຽຘໃ ຓີ ກຟຌຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓຂບຄ ຉທ຺ ດໃ ຟຄກຟຌຂຼຌ຿຃ຄກຟຌຽຑໃ ບື ຽປຈພ ທແິ ຅຾ຖຝຑຈພ ຋ຝຌຟຽຆໃ ຌພ : ຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ເຌກຟຌຍ່ຖນິ ຟຌ຅ຈພ ກຟຌ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທ຾ຍຍບຝຌປຸ ກພ . ຉທ຺ ດໃ ຟຄ:ທ຋ິ ກີ ຟຌຂຼຌ຿຃ຄກຟຌທແິ ຅຾ຍຍຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ 1. ຆໃ ຿ື ຃ຄກຟຌ ຿຃ຄກຟຌຘໃ ຄ຺ ຽຘຓີ ກຟຌຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ເຌກຟຌຍຖ່ ນິ ຟຌ຅ຈພ ກຟຌຈຟໄ ຌກຟຌ ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທ຾ຍຍບຝຌປຸ ກພ 2. ຆໃ ຏື ູຘໄ ຝຽໜ຿ີ ຃ຄກຟຌ............................................... 3. ຃ທຟຓຘຟ່ ຃ຌພ ຾ຖຝຍຌພ ນຟ຋ໃ ຽີ ປຈພ ກຟຌທແິ ຅ ຍຟໄ ຌຽກຟຝໝໃ ຋ູ ໃ ີ 1 ຍຟໄ ຌຎຟກ຅ໃ ຌພ ຽຓບື ຄຌຝ຃ບຌນົທຄ ຾ຂທຄຑຝຌຝ຃ບຌຘບີ ຝງຸຈ຋ຝງຟ ຆໃ ຄຶ ຘຝຑຟຍ ຽຈຓີ ຂບຄຽກຟຝ ຓ຾ີ ຓໃ ຌຟ່ໄ ຎໃ ຟຘກພ ຖບໄ ຓປບຍ ຓຽີ ຌບືໄ ຋ໃ ຎີ ຝຓຟຌ 115 ແປໃ ຎຝຆຟຆຌ຺ ຘໃ ທຌເນງໃ ຎຝກບຍບຟຆຍີ ນົກພ ຃ຽື ປຈພ ຌຟ ຾ຖຝ ຽປຈພ ຈຌິ ຅ໃ ີ ຓກີ ຟຌຎູກຑຈື ຏກພ ຘທຌ຃ທ຺ ຾ຖຝຈບກແຓຘໄ ທງຄຟຓນຖຟງ຅ຌ຺ ຆຟທຍຟໄ ຌປຼກຽກຟຝ ຾ນໃ ຄຌທີໄ ໃ ຟ “ຽກຟຝຘຝນທຌພ ” ຉໃ ່ຓຟຓກີ ຟຌຂູຈຈຌິ ຽ຋ຄິ ຽກຟຝ ຽຑໃ ບື ຌຟ່ ຓຟຽປຈພ ຈຌິ ຅ໃ ີ ຅ຌ຺ ຽກຟຝ຋ຄພ ຽກຟຝຽກບື ຍ຅ຓ຺ ຌຟ່ໄ ຍໃ ຘ່ ຟຓຟຈຽປຈພ ບຟຆຍີ ນງຄພ ແຈຽໄ ຖງີ ຎຝກບຍກຍພ ກຟຌ຃ຓ຺ ຌຟ຃ຓ຺ ຍໃ ່ຘຝຈທກ ຉບໄ ຄເຆຑໄ ຟນຝຌຝ຋ຟຄຽປບື ຑຼຄດໃ ຟຄ ຈຼທ຅ໃ ຄຶ ຽປຈພ ເນຆໄ ຟທຽກຟຝຎຟກ຅ໃ ຌພ ຘໃ ທຌເນງໃ ບຍ຺ ຑຝງຍ຺ ຃ບຍ຃ທ຺ ແຎຎຝກບຍບຟຆຍີ ຋ໃ ໝີ ໃ ຋ູ ໃ ີ 4 ຍຟໄ ຌຎຟກ຅ໃ ຌພ ຅ຌ຺ ຽປຈພ ເນກໄ ຟຌຈ່ຟຽຌຌີ ຆທີ ຈິ ຾຋ຍ຅ຝຽຎພຌຽໝບື ຌຽກຟຝປຟໄ ຄ. ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 178

ບຄ຺ ກຟຌຍຖ່ ນິ ຟຌຘໃ ທຌຍຟໄ ຌຎຟກ຅ໃ ຌພ ແຈຽໄ ຖຄພ ຽນຌພ ຽຊໃ ຄິ ຍຌພ ນຟ຃ທຟຓຘ່ຟ຃ຌພ ຂບຄຍຌພ ນຟຈໃ ຄພ ກໃ ຟທ ຅ໃ ຄຶ ແຈຈໄ ່ຟ ຽຌຌີ ກຟຌກໃ ຘ່ ຟໄ ຄຂທ຺ ແຓຂໄ ຟໄ ຓ຾ຓໃ ຌຟ່ໄ ຎໃ ຟຘກພ ຂຝໜຟຈກທຟໄ ຄ 2.50 ຾ຓຈພ ເຌຎີຄຍ຺ ຎຝຓຟຌ 2541 ຾ຖຝຈ່ຟຽຌຌີ ກຟຌ ກໃ ຘ່ ຟໄ ຄຊຝໜຌ຺ ຍ່ຖຽິ ທຌ຿ຈງບບໄ ຓຽກຟຝ ຅ໃ ຄຶ ຽປຈພ ເນຘໄ ຝຑຟຍຂບຄຽກຟຝຽຈຓີ ຆໃ ຄຶ ຎຼຍຽນຓບື ຌຽກຟຝປຟໄ ຄກຍພ ຃ກຶ ຃ກພ ຂຌຶໄ ຓຟ ຓຎີ ຝຆຟຆຌ຺ ຋ຝງບງກຍພ ຽຂຟ຺ໄ ຓຟບຟແຘດໃ ູນຖຟງຂຌຶໄ ຿ຈງຓກີ ຟຌຎູກກທໄ ງ ຘຝຓຸຌແຑ ຓກີ ຟຌຉກຶ ຎຟ ຍຖ່ ຽິ ທຌບບໄ ຓຽກຟຝ ຾ຖຝຓຌີ ກພ ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທຓຟ຋ໃ ຼທຆຓ຺ ຋ຈພ ຘຝຌງີ ຝຑຟຍເຌຉບຌຘທຟງຽຊໃ ຄິ ຉບຌ຃ໃ ຟ່ ຅ໃ ຄຶ ຽກຈີ ຾ຌທ຃ຈິ ເຌກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຽກຟຝຽຑໃ ບື ຽຎພຌ຾ນໃ ຄົ ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທ ຿ຈງຑ຅ິ ຟຖຝຌຟຊຟຌ຋ຌຶ ຽຈຓີ ຋ຟຄຘຄພ ຃ຓ຺ ຋ໃ ຓີ ດີ ໃ ູເຌຆຸຓ ຆຌ຺ ຓຎີ ຝຽຈຌພ ຋ໃ ຽີ ບບືໄ ຉໃ ກ່ ຟຌ຅ຝຑຈພ ຋ຝຌຟຽຎພຌຆຸຓຆຌ຺ ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທຽຑໃ ບື ກຟຌບຝຌຸປກພ ຈໃ ຄພ ຌີໄ (຅ຟກກຟຌຖຝຈຓ຺ ຃ທຟຓ຃ຈິ ຽນຌພ ຆຟທຍຟໄ ຌຎຟກ຅ໃ ຌພ ຽຓໃ ບື ທຌພ ຋ີ 4 ຑຝ຅ຈິ 2543) 1. ຋ຌຶ ຋ຟຄຈຟໄ ຌທຈພ ຋ຝຌຝ຋່ຟຆຸຓຆຌ຺ ຓທີ ຈພ ຋ຝຌຝ຋່ຟຈຄພໄ ຽຈຓີ ແຈ຾ໄ ກໃ ຓຑີ ໃ ່ຽຑຄ຾ຓໃ ຽຑຄຑຌືໄ ຽຓບື ຄ ຽຑຄຽປບື ບຝງຸຈ຋ຝງຟ ຽຑຄຘໃ ບງ ຉກພ ຍຟຈຑຝ຋ຟຄຽປບື ຃ູຘບຌຘຖິ ຝຎຝຓທງແ຋ ຘຟຖຟແ຋ ຈຌິ ຅ໃ ີ ຅ກພ ຘຟຌ ກຟຌ ຋່ຟຄບຍ ຾ຖຝ຅ໃ ຌພ ຈກພ ຎຟ ຽຎພຌຉຌ຺ໄ . 2. ຋ຌຶ ຋ຟຄຈຟໄ ຌຆຍພ ຑຝງຟກບຌ຋ຟ່ ຓຝຆຟຈແຈ຾ໄ ກໃ ຓ຋ີ ໃ ຘີ ຟ຋ຟຖຝຌຝຽ຋ຄິ ຽກຟຝ຅ຟ່ ຌທຌ 5 ແປໃ ຽຘຈ ຓທີ ຄພ ຌຟ່ໄ ທຌ຺ ກຸຄ຾ຓໃ ຌຟ່ໄ ຆຸກຆຸຓນຖຟງ ຽຎພຌ຋ໃ ຉີ ກຶ ກຸຄໄ ຾ຓໃ ຌຟ່ໄ ຌຟ່ ບບກຂຟງເຌ຋ບໄ ຄຉຝນົຟຈ ຓຎີ ຟຆຸກຆຸຓເນຉໄ ກຶ ຎຟ ຿ຈງບບໄ ຓຽກຟຝ ຿ຈງຘຝຽຑຟຝຓຎີ ຟ຾ກທໄ ຆໃ ຄຶ ຉທ຺ ເນງໃ ຾ຖຝຖຈ຺ ຆຟຈ຾ຆຍ ຓ຾ີ ຓໃ ຌຟ່ໄ ຎໃ ຟຘກພ ຓຟຍຌພ ຅ຍ຺ ກຍພ ຾ຓໃ ຌຟ່ໄ ຽ຅ຟ຺ໄ ຑຝງຟ຾ຖຝຖຟ່ ຃ບຄຂບຄຎຟກ຅ໃ ຌພ ຘຟຓຟຈຑຟງຽປບື ຽຑໃ ບື ຆຓ຺ ຋ຈພ ຘຝຌງີ ຝຑຟຍບບໄ ຓປບຍ ຽຑໃ ບື ກຟຌຑກພ ຏໃ ບຌ ງໃ ບຌເ຅ແຈບໄ ກີ ຈທໄ ງ ຌບກ຅ຟກຌຈີໄ ຌິ ຍຖ່ ຽິ ທຌບບໄ ຓຽກຟຝຽຎພຌຈຌິ ຈຎີ ູກຑຈື ຄຟຓ຿ຈງຍໃ ່ ຉບໄ ຄເຆຎໄ ຸງ ເຆຽໄ ປຈພ ແປໃ ຌຟຘທຌຎຝຘຓ຺ . 3. ຋ຌຶ ກໃ ຸຓຆຸຓຆຌ຺ ຽຑໃ ບື ກຟຌຎຝກບຍບຟຆຍີ ແຈ຾ໄ ກໃ ກຟຌຎູກຏກພ ຎບຈຘຟຌຑຈິ ຾ຑຏກພ ຍຄ຺ໄ ຑຈື ຘຝຓຌູ ແຑ ກໃ ຸຓ຾ຓໃ ຍຟໄ ຌຎຝກບຍບຟນຟຌແ຋ຽຆໃ ຌພ ໝໃ ກີ ບຍ ຾ກຄຂຼທນທຟຌ ຉຓ຺ໄ ຂໃ ຟແກໃ ຂຝໜຓ຺ ແ຋ ກໃ ຸຓຉຈພ ນງຍິ ຽຘບືໄ ຏຟໄ ຽປຈພ ແຓກໄ ທຟຈ ຽປຈພ ຈຌິ ຅ໃ ີ ກໃ ຸຓຖຼໄ ຄແກໃ ຑຌືໄ ຽຓບື ຄ ກໃ ຸຓບບຓຆຍພ ຽຑໃ ບື ກຟຌຏຝຖຈິ ຆໃ ຄຶ ຽຎພຌຘູຌກຟຄ ກຟຌປຼຌປູ຾ໄ ຖຝຘກຶ ຘຟຽຍໃ ຄິ ຄຟຌຎຝຆຟກ຃ຓ຺ ຂບຄ຾ຂທຄຑຝຌຝ຃ບຌຘບີ ຝງຸຈ຋ຝງຟ 4. ຋ຌຶ ກຟຌຽຆໃ ບື ຓ຿ງຄຘຝຑຟຍ຾ທຈຖບໄ ຓຌບກຆຸຓຆຌ຺ ຎຟກ຅ໃ ຌພ . 4.1 ຾ຂທຄຑຝຌຝ຃ບຌງຸຈ຋ຝງຟຽຎພຌຽຓບື ຄຓຖ່ ຝຈກ຺ ຋ຟຄທຈພ ຋ຝຌຝ຋ຟ່ ຂບຄ຿ຖກ ຓຌີ ກພ ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທ ຽຈຌີ ຋ຟຄຓຟ຋ໃ ຼທຆຓ຺ ຍູປຟຌທຈພ ຊຸ ຘຖິ ຝຎຝທຈພ ຋ຝຌຝ຋່ຟຉຝນຖບຈຎີ. 4.2 ຘຟຓຟຈ຅ຈພ ກຟຌ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທ຋ຟຄຽປບື ຽຑໃ ບື ຆຓ຺ ຋ຈພ ຘຝຌງີ ຝຑຟຍ ທຊິ ຆີ ທີ ຈິ ຂບຄຆຟທຍຟໄ ຌ ຌຝ຃ບຌ ນົທຄ ຉຝນຖບຈຘບຄຐໃ ພຄປຓີ ຾ຓໃ ຌຟ່ໄ ຎໃ ຟຘກພ ຓທີ ຈພ ຅ຟ່ ຌທຌນຖຟງ ຓກີ ຟຌເຆຽໄ ຃ໃ ບື ຄຓ຅ື ຍພ ຘຈພ ຌຟ່ໄ ຾ຍຍຍູປຟຌ ຓທີ ຈພ ຌຝ຃ບຌນົທຄ ຆໃ ຄຶ ຽຎພຌ຋ໃ ຉີ ຄພໄ ຂບຄຎຟຄຎຝຘຟຈຌຝ຃ບຌນທົ ຄ (ຘຟໄ ຄເຌຘຝແໝຑຝຽ຅ຟ຺ໄ ຆຄ຺ ຋່ຟ) ເຆຽໄ ທຖຟຌໃ ຄພ ຽປບື ຎຝ ຓຟຌ 2 ຆໃ ທ຺ ຿ຓຄ ຅ຟກທຈພ ຌຝ຃ບຌນົທຄຘຟຓຟຈຽຈຌີ ຋ຟຄ຋ຟຄຽປບື ຽຊໃ ຄິ ນຓໃ ູຍຟໄ ຌບຝຖຌພ ງກິ ຆໃ ຄຶ ຽຎພຌ຾ນໃ ົຄຏຝຖຈິ ຓຈີ ບຝຖຌພ ງກິ ນໃ ຟຄ຅ຟກຽກຟຝຎຟກ຅ໃ ຌພ 18 ກ຿ິ ຖ຾ຓຈພ . ຅ຟກ຋ຌຶ ຋ໃ ກີ ໃ ຟທຓຟ຾ຖທໄ ຅ໃ ຄຶ ໜຟໄ ຋ໃ ຅ີ ຝຓກີ ຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟເນຍໄ ຟໄ ຌຎຟກ຅ໃ ຌພ ເນຘໄ ຟຓຟຈ຅ຈພ ກຟຌ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທ ຽຆຄີ ບຝຌປຸ ກພ ຿ຈງ຃ຟ່ ຌຄຶ ຽຊຄິ ກຟຌ຅ຈພ ກຟຌດໃ ຟຄຘຓ຺ ຎຝ຿ນງຈຂບຄ຃ຌ຺ ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຌກພ ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທຉບໄ ຄຘຟຓຟຈປຼຌ ປູປໄ ໃ ທຓກຍພ ຆຸຓຆຌ຺ ກຟຌ຃່ຟຌຄຶ ຽຊຄິ ກຟຌບຝຌຸປກພ ຆຍພ ຑຝງຟກບຌ຋່ຟຓຝຆຟຈ ທຊິ ຆີ ທີ ຈິ ຾ຉໃ ຈຄພໄ ຽຈຓີ ຾ຖຝ ຃ທຟຓ ຘຟຓຟຈເຌກຟຌຍ່ຖນິ ຟຌ຅ຈພ ກຟຌຑຟງເຉບໄ ຄ຺ ຎຝກບຍຂບຄກຟຌ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທ຾ຍຍບຝຌຸປກພ ຿ຈງກຟຌຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 179

ຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝ ກຟຌຎຝຘຟຌ຃ທຟຓປໃ ທຓຓ.ື ຃ຟ່ ຊຟຓກຟຌທແິ ຅ ຽປຈພ ຾ຌທເຈ຋ໃ ຅ີ ຝເນຆໄ ຟທຽກຟຝຎຟກ຅ໃ ຌພ ຘຟຓຟຈ຅ຈພ ກຟຌ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທ຾ຍຍບຝຌປຸ ກພ ແຈໄ ຑຟງເຉຘໄ ກພ ກຝ ງຟຑຟຍຂບຄຆຸຓຆຌ຺ . 4. ທຈພ ຊຸຎຝຘຄ຺ ຂບຄ຿຃ຄກຟຌ 4.1 ຽຑໃ ບື ຘໃ ຄ຺ ຽຘຓີ ກຟຌຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓຂບຄຎຝຆຟຆຌ຺ ຆຟທຍຟໄ ຌຽກຟຝຎຟກ຅ໃ ຌພ ຾ຖຝຆຟທຍຟໄ ຌຎຟກ຅ໃ ຌພ ຽຓບື ຄ ຌຝ຃ບຌນົທຄ ຾ຂທຄຑຝຌຝ຃ບຌຘບີ ຝງຸຈ຋ຝງຟເນຘໄ ຟຓຟຈຍ່ຖນິ ຟຌ຅ຈພ ກຟຌ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທຽຆຄີ ບຝຌຸປກພ ແຈຑໄ ຟງເຉໄ ຘກພ ກຝງຟຑຟຍຂບຄຆຸຓຆຌ຺ . 4.2 ຽຑໃ ບື ຘຟໄ ຄຓຟຈຉຝຊຟຌກຟຌ຅ຈພ ຖຝຍຼຍ ຂ່ຍໄ ຄພ ຃ຍພ ຾ຌທ຋ຟຄກຟຌຍຖ່ ນິ ຟຌ຅ຈພ ກຟຌກຟຌ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທ ດໃ ຟຄຓີ ຖຝຍຍ຺ ຿ຈງ຃່ຟຌຄຶ ຽຊໃ ຄິ ກຟຌຍຟ່ ຖຸຄປກພ ຘຟຆຍພ ຑຝງຟກບຌ຋່ຟຓຝຆຟຈ຾ຖຝຘໃ ຄິ ຾ທຈຖບໄ ຓດໃ ຟຄຽໝຟຝຘຓ຺ . 5. ທ຋ິ ກີ ຟຌຈຟ່ ຽຌຌີ ກຟຌທແິ ຅ 5.1 ຂຌພໄ ກຼຓກຟຌ 5.1.1 ຅ຈພ ຽປຈພ ຾ຏຌຆຸຓຆຌ຺ ຿ຈງຖຝຈຓ຺ ຆຸຓຆຌ຺ ຽຑໃ ບື ກຼຓກຟຌ 5.1.2 ຅ຈພ ຉຄພໄ ຃ຝຌຝກຟ່ ຓຝກຟຌຍຖ່ ນິ ຟຌ຅ຈພ ກຟຌຽຑໃ ບື ກຟຌ຅ຈພ ກຟຌກຟຌ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທຽຆຄີ ບຝຌຸປກພ ຎຝ ກບຍຈທໄ ງ ກຟ່ ຓຝກຟຌ຅ຟກ ບຍຉ. ຏູເໄ ນງໃ ຍຟໄ ຌ ຏູຌໄ ຟ່ ກໃ ຸຓບຄ຺ ຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝຆຟທຍຟໄ ຌ ຈໃ ຄພ ຌີໄ ກຟ່ ຓຝກຟຌຐໃ ຟງບຟ່ ຌທງກຟຌ 1. ຌຟງຎຟຌຽບກ ຘ່ຟຓຟງຟຌ ຎຝ຋ຟຌ຃ຝຌຝກຟ່ ຓຝກຟຌກຟຌ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທ 2. ຌຟງຆຝຖ່ ຘຈີ ຟປກພ ປບຄຎຝ຋ຟຌ 3. ຌຟງຘຓ຺ ຃ຈິ ຃ຟໄ ງບໃ ບຌ ປບຄຎຝ຋ຟຌ 4. ຌຟງຓຌ຺ ຉີ ຎຕຟ຿ຓຈຽຓບື ຄ ຽຖຂຟຌຸກຟຌ 5. ຌຟງຈຝຌງພ ຆໃ ຟຄນໃ ົ່ ຽຖຂຟຌກຸ ຟຌ 6. ຌຟງຽຆຌ ຃ຟໄ ງບໃ ບຌ ຑຝຌກພ ຄຟຌກຟຌຽຄຌິ 7. ຌຟຄບຸຈຓ຺ ຘໃ ູຆຍພ ຑຝຌກພ ຄຟຌກຟຌຽຄຌິ 8. ຌຟຄບຟ່ ແຑ ຘຈີ ຟປກພ ກຟ່ ຓຝກຟຌ 9. ຌຟຄຘຟ່ ຖີ ຘຟຖຝກຌູ ກຟ່ ຓຝກຟຌ 10. ຌຟຄກຌພ ຖຝງຟ ຏທິ ຌທຌ ກຟ່ ຓຝກຟຌ 11. ຌຟຄຘຎີ ຝຑຟ ຃ຟໄ ງບໃ ບຌ ກຟ່ ຓຝກຟຌ 12. ຌຟງຘຝໜຓ຺ ຑໃ ູຌຟກ ກຟຓຝກຟຌ ກຟ່ ຓຝກຟຌຐໃ ຟງ຿ຑຆຝຌຟກຟຌ 1. ຌຟຄຘ່ຟຖີ ຘຟຖຝກຈູ ຎຝ຋ຟຌກຟ່ ຓຝກຟຌ 2. ຌຟຄກຌພ ຖຝງຟ ຏທິ ຌທຌ ກຟ່ ຓຝກຟຌ 3. ຌຟຄບຟຖຓ຺ ຃ຟໄ ງຌທຌ ກຟ່ ຓຝກຟຌ 4. ຌຟງຎຟຌຽຘກ ຘ່ຟຓຟງຟຌ ກຟ່ ຓຝກຟຌ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 180

5. ຌຟງຘຟ່ ຖຟຌ ຈໃ ຟຌ຋ບຄ ກຟ່ ຓຝກຟຌ ກຟ່ ຓຝກຟຌຐໃ ຟງ຿ງ຋ຟ 1. ຌຟງຘຟ່ ຖຟຌ ຈໃ ຟຌ຋ບຄ ຎຝ຋ຟຌກຟ່ ຓຝກຟຌ 2. ຌຟງຆຝຖ່ ຘຈີ ຟປກພ ກຟຓຝກຟຌ 3. ຌຟງຘຓ຺ ຃ຈິ ຃ຟໄ ງບໃ ບຌ ກຟ່ ຓຝກຟຌ ກຟ່ ຓຝກຟຌຐໃ ຟງຍຖ່ ກິ ຟຌ 1. ຌຟຄ຋ຌພ ງຟຖຈພ ຃່ຟ຿ຑ ຎຝ຋ຟຌກຟຓຝກຟຌ 2. ຌຟຄຘຎີ ຝຑຟ ຃ຟໄ ງບໃ ບຌ ກຟ່ ຓຝກຟຌ 3. ຌຟງຎຟຌຌບໄ ງ ຘຟ່ ຓຟງຟຌ ກຟ່ ຓຝກຟຌ 5.2 ຂຌພໄ ຈຟ່ ຽຌຌີ ກຟຌ 5.2.1 ຑຈພ ຋ຝຌຟຍຸກ຃ຝຖຟກບຌ຿ຈງກຟຌ຅ຈພ ຎຝຆຸຓຐຶກບຍ຺ ປຓ຺ ຾ຖຝຘກຶ ຘຟຽຍໃ ຄິ ຄຟຌ ຈໃ ຄພ ຌີໄ 1) ກຟຌບຍ຺ ປຓ຺ ຽຖໃ ບື ຄກຟຌ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທຽຆຄີ ບຝຌປຸ ກພ ຎຝນທຈພ ຘຟຈຂບຄຆຸຓຆຌ຺ 2) ກຟຌຘກຶ ຘຟຽຍໃ ຄິ ທຼກຽຆໃ ຌພ ຽກຟຝຽກຕຈພ (ຽຖໃ ບື ຄກຟຌ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທ) ຆຸຓຆຌ຺ ຘຟຖຟ຾ຈຄ ຎຝ຋ຸຓ຋ຟຌີ (ຽຖໃ ບື ຄ ກຟຌຈ຾ູ ຖປກພ ຘຟຍຟໄ ຌຽປບື ຌ) ຽຎພຌຉຌ຺ໄ 3) ກຟຌບຍ຺ ປຓ຺ ຾ຖຝກຟຌຽຑໃ ຓີ ຑູຌ຋ກພ ຘຝຽຑໃ ບື ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຄຟຌກໃ ຸຓບຟຆຍີ ກຟຌຌທຈ຾ຏຌຍູປຟຌ ກຟຌ ຅ຈພ ຽປຈພ ຃ຟໄ ງຑກພ ຾ປຓ ກຈິ ຅ຝກຟ່ ກຟຌຑຟງຽປບື ບບໄ ຓຽກຟຝ ກຟຌຂໃ ຖີ ຈ຺ ຊຍີ ບບໄ ຓຽກຟຝ 4) ກຟຌບຍ຺ ປຓ຺ ຃ຌູ ຽິ ຋ຈຂບຄຆຸຓຆຌ຺ 5.2.2 ກຟຌຎພຍຎຸຄຑູຓ຋ທິ ຋ຈພ ຽກຟຝຎຟກ຅ໃ ຌພ 1) ກຟຌ຅ຈພ ຎຝຆຸຓຽຑໃ ບື ຅ຈພ ຖຝຍຼຍນຓໃ ູຍຟໄ ຌ 2) ຎພຍຎຸຄຑູຓ຋ທິ ຋ຈພ ປບຍຽກຟຝຎຟກ຅ໃ ຌພ (ຓຌີ ຟ - ຓຊິ ຸຌຟ 2544) ເນຓໄ ຖີ ຝຍຼຍຘທງຄຟຓເຌຍ່ຖຽິ ທຌ຋ໃ ີ ຘຟ຋ຟຖຝຌຝ຋ໃ ເີ ຆຽໄ ຎພຌຘຝໜຟຓກຖິ ຟ ເຆຖໄ ຈ຺ ຽກຈ຋ຟຄຽຈຌີ ຍ່ຖຽິ ທຌຆຟງຌຟ່ໄ ຋ໃ ຉີ ຈິ ກຍພ ຾ຓໃ ຌຟ່ໄ ຎໃ ຟຘກພ ກຟຌ ຽປຈພ ຾ຎຄຏກພ ຘທຌ຃ທ຺ ຏກພ ຎບຈຘຟຌຑຈິ ຈບກຈຟທຽປບື ຄ ຉຌ຺ໄ ແຓເໄ ນຏໄ ຌ຺ ຾ຖຝແຓດໄ ືຌຉຌ຺ໄ ຉຝນຖບຈ ຾ຌທປຓິ ຌຟ່ໄ ບບໄ ຓຽກຟຝ 3) ຋ຸກຍຟໄ ຌຑບໄ ຓເ຅ກຌພ ຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ໃ ດີ ໃ ູບຟແຘເນຘໄ ຝບຟຈ ຿ຈງ຅ຈພ ຖຝຍຼຍເຌຍຟໄ ຌຽຆໃ ຌພ ຽ຃ໃ ບື ຄເຆໄ ຽ຃ໃ ບື ຄ ຃ທ຺ ບບໄ ຓຍ່ຖຽິ ທຌຍຟໄ ຌ ນບໄ ຄຌຟ່ໄ ຿ຉຝ ຉໃ ຄພ ບຸຎຝກບຌຽ຃ໃ ບື ຄເຆ຋ໄ ໃ ຅ີ ຟ່ ຽຎພຌເນຽໄ ຎພຌຖຝຍຼຍ ຿ຈງດຶຈນົກພ “຅ຍພ ກຄ່ ໃຟງ ນຟງກປ່ ູ ໄ ຽຍໃ ຄິ ກຄ່ ຟຓ” 4) ກຟຌຎຝຘຟຌ຃ທຟຓປໃ ທຓຓເື ຌກຟຌ຅ຈພ ກຼຓຽ຃ໃ ບື ຄເຆຉໄ ໃ ຟຄໂ຋ໃ ຅ີ ຟ່ ຽຎພຌ ຽຆໃ ຌພ ຿຋ຖຝຘຍພ ຌຟ່ໄ ຈໃ ຓື ແຒຒຟໄ 5.2.3 ກຟ່ ຌຈ຺ ກຈິ ຅ຝກຟ່ ຾ຖຝ ກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄຎຝຉຍິ ຈພ ຈໃ ຄພ ຌ:ີໄ 1) ກຈິ ຅ຝກຟ່ ຈຟໄ ຌກຟຌກຖີ ຟ ກຟຌຆກ຺ ຓທງ ກຟຌຉກຶ ກຸຄໄ ຎຟ ກຟຌຽກຍພ ຏກພ ຍຄ຺ໄ ກຟຌຖບງຌຟ່ໄ ກຟຌຑຟງຽປບື ບບໄ ຓຽກຟຝ ກຟຌຂໃ ຖີ ຈ຺ ຊຍີ ບບໄ ຓຽກຟຝ ກຟຌຖໃ ບຄ຾ກໃ ຄ ກຟຌຆຌ຺ ແກໃ 2) ກຈິ ຅ຝກຟ່ ຈຟໄ ຌຑຑິ ຈິ ຉຝຑຌພ ຆຸຓຆຌ຺ ກຟຌ຅ຈພ ນຟ຾ຖຝ຅ຈພ ທຟຄທຈພ ຊຸເຌທຊິ ຆີ ທີ ຈິ ຆຸຓຆຌ຺ ຽຆໃ ຌພ ຃ກ຺ ຉຟ່ ຽຂຟ຺ໄ ຾຅ທຽປບື ຽ຃ໃ ບື ຄຘຽີ ຂຟ຺ໄ ຖໃ ຌພ ຈກພ ຎຟ 3) ກຈິ ຅ຝກຟ່ ຈຟໄ ຌກຟຌ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທ ກຟຌ຋ໃ ຼທຆຓ຺ ຍູປຟຌຘຝຊຟຌ ທຊິ ຆີ ທີ ຈິ ປຓີ ຾ຓໃ ຌຟ່ໄ ຎໃ ຟຘກພ ບບໄ ຓຽກຟຝ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 181

ຍຟໄ ຌບຟຖຌພ ງກິ ຎຝຘຟຈຌຝ຃ບຌນົທຄຽຎພຌຉຌ຺ໄ 4) ກຈິ ຅ຝກຟ່ ຈຟໄ ຌ຋ໃ ຑີ ກພ ຃ຟໄ ງຑກພ ຾ປຓ ຍຟໄ ຌຆຄ຺ ແ຋ 5) ກຈິ ຅ຝກຟ່ ຈຟໄ ຌບຟນຟຌ ຿ຈງຘຟຓຟຈຌຟ່ ທຈພ ຘຝຈຸ຅ຟກ຋່ຟຓຝຆຟຈຓຟຎຸຄບຟນຟຌແຈຽໄ ຆໃ ຌພ \"ຏກພ ຍຄ຺ໄ ກຸຄໄ ຾ຓໃ ຌຟ່ໄ ຎຟຌຟ່ໄ ຅ຈື ຑຈື ຘຝຓຸຌແຑ ກຟຌຽປຈພ ຽຂຟ຺ໄ ໜຓ຺ ແ຋ຽຎພຌຉຌ຺ໄ 6) ກຈິ ຅ຝກຟ່ ຌທຈຎຝ຃ຍ຺ ຘຝຓຸຌແຑ 7) ກຈິ ຅ຝກຟ່ ກຟຌນຟຂບຄຐຟກ ຂບຄ຋ໃ ຖີ ຝຖກຶ ຽຆໃ ຌພ : ຍຟໄ ຌຆຄ຺ ແ຋຅ໆທິ , ຄບຍ, ບຟນຟຌ, ຽ຃ໃ ບື ຄ຅ກພ ຘຟຌ 8) ກຈິ ຅ຝກຟ່ ຉຝນຖຟຈຌຟ່ໄ ທຌພ ດຸຈ, ຋ຄພ ຂຟງຂບຄ, ກຟຌເຘໃ ຍຟຈຑຝ 5.2.4 ຋ຈ຺ ຖບຄຈຟ່ ຽຌຌີ ກຟຌ຅ຈພ ກຟຌ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທ຾ຍຍບຝຌຖຸ ກພ 1 ຃ຄພໄ ຿ຈງຽຆຌີ ຘຟຓຝ຃ຓ຺ ຅ຟກ຾ຂທຄຉໃ ຟຄໂ ຌກພ ທຆິ ຟກຟຌ (ກຖ່ ຝກຈ຺ 2544) ຑບໄ ຓ຋ຄພ ຊບຈຍຈ຺ ປຼຌ 5.3 ຂຌພໄ ຉຈິ ຉຟຓ ຾ຖຝ ຎຝຽຓຌີ ຏຌ຺ ຈຟ່ ຽຌຌີ ກຟຌຉຈິ ຉຟຓ ຾ຖຝ ຎຝຽຓຌີ ຏຌ຺ ຋ຸກແຖງຝຉຄພໄ ຾ຉໃ ກໃ ບຌກຟຌຈຟ່ ຽຌຌີ ກຟຌ ຖຝນທໃ ຟຄຈ່ຟຽຌຌີ ກຟຌ ຾ຖຝ ຘ່ຟຽຖຈພ ຘກິໄ ຟຌຈຟ່ ຽຌຌີ ກຟຌ ຽຑໃ ບື ຘກຶ ຘຟ຃ທຟຓຽຎພຌແຎແຈໄ ຍຌພ ນຟບຸຎຝຘກພ ຿ຈງກຟຌຊບຈຍຈ຺ ປຼຌ ປໃ ທຓ ກຌພ ຖຝນທໃ ຟຄຎຝຆຟຆຌ຺ , ຌກພ ທຆິ ຟກຟຌ, ຌກພ ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທ. 6.຾ຏຌຄຍ຺ ຎຝຓຟຌ ແຖງຝ຋ໃ ີ 1 ເຆຽໄ ທຖຟຈຟ່ ຽຌຌີ ກຟຌ 3 ຽຈບື ຌ ຄຍ຺ ຎຝຓຟຌ຅ຟກຘຟ່ ຌກພ ຄຟຌກບຄ຋ຌຶ ຘຝໜຍພ ຘຝໜຌູ ກຟຌທແິ ຅ 1. ກຟຌຐຶກບຍ຺ ປຓ຺ ຽຑໃ ບື ກຼຓຍຸກ຃ຝຖຟກບຌ ເຌຈຟໄ ຌກຟຌ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທ຾ຍຍບຝຌຸຖກພ - ຃ໃ ຟທຈພ ຈຸຘ່ຟຌກພ ຄຟຌ ຽບກຝຘຟຌ 4,000 ຍຟຈ 10,000 ຍຟຈ - ຃ໃ ຟບຟນຟຌ຅ຟ່ ຌທຌ 2 ຓືໄ ຾ຖຝ ບຟນຟຌທໃ ຟຄ - ຃ໃ ຟຉບຍ຾຋ຌທ຋ິ ຝງຟກບຌ 8,000 ຍຟຈ 2. ກຟຌຐຶກບຍ຺ ປຓ຺ ຽຑໃ ຓີ ຑູຌ຋ກພ ຘຝກໃ ຸຓບຟຆຍີ 4 ກໃ ຸຓໂຖຝ 7,000 ຍຟຈ 28,000 ຍຟຈ 3. ຃ໃ ຟຽຈຌິ ຋ຟຄເຌກຟຌຘກຶ ຘຟຽຍໃ ຄິ ຄຟຌ 4. ຃ໃ ຟຘກຶ ຘຟຂຓ່ໄ ູຌ຋ຟຄຈຟໄ ຌຎຝນທຈພ ຘຟຈ ກຈິ ຅ຝກຟ່ ທຊິ ຆີ ທີ ຈິ ຆຸຓຆຌ຺ 10,000 ຍຟຈ 10,000 ຍຟຈ 5. ຃ໃ ຟກຼຓກຟຌຎຝຽຓຌີ ຃ທຟຓຑບໄ ຓເຌກຟຕຌຈຟ່ ຽຌຌີ ກຈິ ຅ຝກຟ່ 10,000 ຍຟຈ 6. ກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄ຅ຈພ ຘຟຓຝ຃ຓ຺ ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທ 20,000 ຍຟຈ  ຄຍ຺ ຎຝຓຟຌ຅ຟກ ບຄ຺ ກຟຌຍຖ່ ນິ ຟຌຉທ຺ ຽຓບື ຄ. 1. ກຼຓກຟຌຎພຍຎຸຄຑູຓ຋ິ ຈພ ບບໄ ຓຽກຟຝຎຟກ຅ໃ ຌພ (ຓຌີ ຟ - ຓຊິ ຸຌຟ 2544) ຖຝຍຼຍຘທງຄຟຓ຿ຈງຍຖ່ ຽິ ທຌ຋ໃ ີ ຘຟ຋ຟຖຝຌຝ຋ໃ ເີ ຆຽໄ ຎພຌຘຝຌຟຓກຖີ ຟ ເຆຖໄ ຈ຺ ຈຽກຈ຋ຟຄຽຈຌີ ຍຖ່ ຽິ ທຌຆຟງຌຟ່ໄ ຎໃ ຟຘກພ , ກຟຌຎພຍຈຌິ ຎູກຏກພ ຘທຌ຃ທ຺ , ຏກພ ຎບຈຘຟຌຑຈິ , ຈບກຈຟທຽປບື ຄ ຉຌ຺ໄ ແຓເໄ ນຏໄ ຌ຺ ຾ຖຝ ແຓດໄ ືຌຉຌ຺ໄ ຉຝນຖບຈ຾ຌທປຓິ ຌຟ່ໄ ປບຍຽກຟຝ 2. ກຼຓກຟຌຈຟໄ ຌກຈິ ຅ຝກຟ່ ກຟຌ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທ ຌຟ່ ປໃ ບຄ 1 ຃ຝຌຝ ແຖງຝ຋ໃ ີ 2 ຽທຖຟຈຟ່ ຽຌຌີ ກຟຌ 6 ຽຈບື ຌ ຄຍ຺ ຎຝຓຟຌ຅ຟ່ ຌກພ ຄຟຌກບຄ຋ຌຶ ຘຝໜຍພ ຘຝໜຌູ ກຟຌທແິ ຅ 300,000 ຍຟຈ 1. ຑຈພ ຋ຝຌຟກຈິ ຅ຝກຟ່ ຽຑໃ ບື ກຟຌ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທ ຾ຖຝ ຃ຈພ ຽຖບື ກກຈິ ຅ຝກຟ່ ຋ໃ ຽີ ໝຟຝຘຓ຺ 100,000 ຍຟຈ 2. ກຟ່ ຌຈ຺ ຽກຌ ຖຝຍຼຍ ກຟຌຎຝຉຍິ ຈພ 50,000 ຍຟຈ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 182

3. ຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ໃ ຑີ ກພ ປຟໄ ຌບຟນຟຌຟ່ ນຖຍພ ຌກພ ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທ຋ໃ ຉີ ບໄ ຄກຟຌ຃ຟໄ ຄ຃ຌື 50,000 ຍຟຈ 4. ກຟຌຘກຶ ຘຟຽຍໃ ຄິ ຄຟຌຽຑໃ ບື ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟກຟຌ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທ ຽ຋ໃ ບື ຋ໃ ີ 2 50,000 ຍຟຈ 5. ກຟຌຎຝຆຟຘ່ຟຑຌພ ຿຃ຄກຟຌ 10,000 ຍຟຈ 6. ກຟຌກຼຓກຟຌຽຎີຈປຍພ ຌກພ ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທ 2 ຽ຋ໃ ບື 20,000 ຍຟຈ 7. ຊບຈຍຈ຺ ປຼຌຽຑໃ ບື ນຟຂຘ່ໄ ຝນຖຸຍຉໃ ່ກຈິ ຅ຝກຟ່ ກໃ ຸຓຽຎ຺ຟໄ ໝຟງ ຾ຖຝ ທ຋ິ ກີ ຟຌ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທ຾ຍຍບຝຌຸປກພ 20,000 ຍຟຈ 7. ນຌໃ ທງຄຟຌ຋ໃ ກີ ໃ ຼທຂບໄ ຄ 7.1 ບຄ຺ ກຟຌຍຖ່ ນິ ຟຌຘໃ ທຌຉທ຺ ຽຓບື ຄຎຟກ຅ໃ ຌພ 7.2 ຘຝຊຟຍຌພ ຕຟຈຘຝຑຈພ 7.3 ຘ່ຟຌກພ ຄຟຌກຟຌ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທຑຟກກຖຟຄຽຂຈ 6 7.4 ຽຓບື ຄ, ຌຝ຃ບຌນົທຄ 7.5 ຎຝຆຟກບຌຑຝຌຝ຃ບຌຘບີ ຟງຸຈ຋ຝງຟ 8. ກໃ ຸຓຽຎ຺ຟໄ ໝຟງ ຎຝຆຟຆຌ຺ ເຌນຓໃ ຍູ ຟໄ ຌ຅ຟ່ ຌທຌ 70 ຃ຌ຺ ຾ຖຝ ຌກພ ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທ 9. ຏຌ຺ ຋ໃ ຃ີ ຟຈທໃ ຟ຅ຝແຈປໄ ຍພ ຎຝຆຟຆຌ຺ , ຏູຌໄ ຟ່ ກໃ ຸຓ, ຏູຌໄ ຟ່ ບຄ຺ ກບຌຆຸຓຆຌ຺ , ຓ຃ີ ທຟຓປູ,ໄ ຃ທຟຓຽຂຟ຺ໄ ເ຅ ຾ຖຝ ຓຘີ ໃ ທຌປໃ ທຓເຌຂຝຍທຌ ກຟຌ຅ຈພ ກຟຌ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທ຾ຍຍບຝຌຸຖກພ ຑຟງເຉຘໄ ກພ ກຟງຝຑຟຍຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ແຈດໄ ໃ ຟຄຓຎີ ຝຘຈິ ຋ຑິ ຟຍ ຾ຖຝ ດພຄໄ ດືຌ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 183

ຑຟກ຋ີ V ກຟຌຍຖ່ ນິ ຟຌ຅ຈພ ກຟຌ ຾ຖຝ ເຆຎໄ ຝ຿ນງຈ຅ຟຌທແິ ຅ ເຌກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ  ຅ຈຸ ຎຝຘຄ຺ ກຟຌປຼຌປູ ໄ ຽຓໃ ບື ຌກພ ຘກຶ ຘຟແຈຘໄ ກຶ ຘຟຍຈ຺ ຌ຾ີໄ ຖທໄ ຌກພ ຘກຶ ຘຟຓ຃ີ ທຟຓປູ຃ໄ ທຟຓຽຂຟ຺ໄ ເ຅ ຘຟຓຟຈບຝ຋ຍິ ຟງ ຾ຖຝ ຌ່ຟແຎ ຎຝຉຍິ ຈພ ແຈໄ ຉຟຓ຅ຈຸ ຎຝຘຄ຺ ຉໃແ່ ຎຌ:ີໄ 1.ເນຽໄ ຂຟ຺ໄ ເ຅ກຟຌຍ່ຖນິ ຟຌ຅ຈພ ກຟຌທແິ ຅ຽຑໃ ບື ຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ເນດໄ ພຄໄ ດືຌ຃ທຌຈຟ່ ຽຌຌີ ກຟຌ ຾ຌທເຈ ກຟຌຽຖບື ກນທ຺ ຂ່ກໄ ຟຌທແິ ຅ ກຟຌກຟ່ ຌຈ຺ ງຸຈ຋ຝຘຟຈ ກຟຌທແິ ຅ ຾ຖຝ ຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຃ທຌຽປຈພ ຾ຌທເຈ ຉຝນຖບຈ຅ຌ຺ ກຟຌນຟ຾ນໃ ຄົ ຋ຌຶ ຽຑໃ ບື ຈຟ່ ຽຌຌີ ກຟຌທແິ ຅ ຾ຖຝ ຑຈພ ຋ຝຌຟ ຓ຾ີ ນໃ ົຄ຋ຌຶ ເຈ຾ຈໃ 2.ເນຽໄ ຂຟ຺ໄ ເ຅ກຟຌເຆຎໄ ຝ຿ນງຈກຟຌທແິ ຅ຽຑໃ ບື ຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ເນດໄ ພຄໄ ດືຌ ຃ທຌຈຟ່ ຽຌຌີ ດໃ ຟຄຉໃ ່ ຽບຄ຾ຖຝທຟຄ຾ຏຌ຾ຌທເຈ ຉຝນຖບຈ຅ຌ຺ ກຟຌກທຈຘບຍ຃ຸຌຌຝຑຟຍຄຟຌທແິ ຅຋ໃ ຓີ ຓີ ຟ຾ຖທໄ ຽຑໃ ບື ຌຟ່ ຓຟເຆໄ ຎຝ຿ນງຈເຌກຟຌທແິ ຅ ຾ຖຝ ຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຉໃແ່ ຎ 3.ເນຽໄ ຂຟ຺ໄ ເ຅຅ຌພ ງຟຍຌພ ຂບຄກຟຌທແິ ຅ ຽຎພຌຽຖໃ ບື ຄ຋ໃ ຘີ ຟ່ ຃ຌພ ນຖຟງເຌ຋ຸກທຆິ ຟຆຍີ ຾ຖຝ ຋ຸກບຄ຺ ກບຌ ຅ຌພ ງຟຍຌພ ຽຎພຌຽຖໃ ບື ຄ຋ໃ ຋ີ ຸກ຃ຌ຺ ຉບໄ ຄຑຄຶ ກຝ຋ຟ່ ຾ຖຝ ດຶຈຊຽື ຎພຌຓຟຈຉຝຊຟຌຂບຄກຟຌຈ່ຟຽຌຌີ ຆທີ ຈິ ຍໃ ຾່ ຓໃ ຌ ຘຝຽຑຟຝເຌຄຟຌທແິ ຅ຽ຋ໃ ຟ຺ ຌຌພໄ  ຽຌບືໄໄ ເຌ຿ຈງຘຄພ ຽຂຍ ຍຈ຺ ຍຟຈ຋ໃ ຘີ ່ຟ຃ຌພ ດໃ ຟຄໜໃ ຄຶ ຂບຄຌກພ ທແິ ຅ຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝຌກພ ຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຌບກ຅ຟກກຟຌຈຟ່ ຽຌຌີ ຄຟຌທິ ແ຅ຈທໄ ງຉຌ຺ ຽບຄ຾ຖທໄ ງຄພ ຉບໄ ຄຓກີ ຟຌຍຖ່ ນິ ຟຌ຅ຈພ ກຟຌເນຽໄ ກຈີ ກຟຌທແິ ຅຋ໃ ຊີ ກື ຋ຈິ ຋ຟຄ ຾ຖຝກຟຌຽຖບື ກເຆຏໄ ຌ຺ ກຟຌທແິ ຅຋ໃ ຓີ ຏີ ູຽໄ ປຈພ ແທ຾ໄ ຖທໄ ເນຍໄ ຄພ ຽກຈີ ຎຝ຿ນງຈ຾ກໃ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຋ໃ ຉີ ຌ຺ ປຍພ ຏຈິ ຆບຍ ຽຌບືໄ ນຟຘໃ ທຌ຋ຟ່ ບຈິ ຂບຄຉບຌຌ຅ີໄ ໃ ຄຶ ຌຟ່ ຘຝຽໜ຾ີ ຌທ຃ຈິ ຾ຖຝ ນົກພ ກຟຌຘ່ຟຖຍພ ເຆເໄ ຌກຟຌຍຖ່ ນິ ຟຌ ຅ຈພ ກຟຌ ຽຑໃ ບື ເນຽໄ ກຈີ ກຈິ ຅ຝກຟ່ ກຟຌທແິ ຅຋ໃ ຓີ ຋ີ ຈິ ຋ຟຄ ຾ຖຝທຈພ ຊຸຎຝຘຄ຺ ກຄ຺ ກຍພ ຃ທຟຓຉບໄ ຄກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ບໄ ຄ ຊໃ ຌິ ຋ຄພ ຌຽີໄ ຑຟຝກຟຌຽປຈພ ທແິ ຅ຌຌພໄ ຊຟໄ ຉຄພໄ ຉຌ຺ໄ ຅ຟກຽ຋ກພ ຌກິ ທ຋ິ ທີ ແິ ຅ຆໃ ຄຶ ຎຝກຈ຺ ເຌຉ່ຟຖຟ຋ໃ ທ຺ ແຎຓກພ ຅ຝຊກື ຆກພ ຌຟ່ ແຎ຿ຈງ຾ຏຌ຾ຍຍກຟຌທແິ ຅ ຾ຖຝຘູຈຘຝຊຉິ ຉິ ໃ ຟຄໂ ຋ໃ ຓີ ຃ີ ທຟຓຆຍພ ຆບໄ ຌ ຅ຌ຺ ຽປຈພ ເນກໄ ຈິ ຅ຝກຟ່ ທແິ ຅ຽ຋ໃ ບື ຌຌພໄ ຉບໄ ຄຘູຌຽຘງ຋ຈິ ຋ຟຄ ຾ຖຝຽຎ຺ໄ ໝຟງ຋ໃ ຽີ ຎພຌຎຝ຿ນງຈຉໃ ່ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຽຌບືໄ ນຟຘໃ ທຌ຋ໃ ຘີ ບຄຂບຄຉບຌຌຽີໄ ຎພຌກຟຌຌຟ່ ຘຝຽໜນີ ົກພ ຽກຌຘ່ຟຖຍພ ກຟຌກທຈຘບຍ຃ຸຌຌຝຑຟຍຂບຄຏຌ຺ ຄຟຌທແິ ຅຋ໃ ຓີ ຏີ ູຽໄ ປຈພ ແທ຾ໄ ຖທໄ ຽຑໃ ບື ຌກພ ທແິ ຅ຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝຌກພ ຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຅ຝຽຖບື ກຘຌພ ຏຌ຺ ຄຟຌທແິ ຅ຈໃ ຄພ ກຖໃ ຟທ ຓຟເຆຎໄ ຝ຿ນງຈດໃ ຟຄຽໝຟຝຘຓ຺ ຽຌບືໄ ນຟຘໃ ທຌ຋ໃ ຘີ ຟຓຽຎພຌກຟຌຌຟ່ ຘຝຽໜນີ ົກພ ຽກຌທໃ ຟຈທໄ ງ຅ຌພ ງຟຍຌພ ຾ຖຝ຅ຌພ ງຟຍຌພ ຓຟຖຝງຟຈຂບຄກຟຌ ຽປຈພ ທແິ ຅ ຾ຖຝກຟຌຌຟ່ ຏຌ຺ ຄຟຌທແິ ຅ຓຟເຆ.ໄ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 184

ຍຈ຺ ຋ີ 1 ກຟຌ຃ຸຓໄ ຃ບຄກຟຌ຃ຌ຺ໄ ຃ທຟໄ ທແິ ຅ ຽຑໃ ບື ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຆຓ຺ ຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຋ໃ ງີ ຌື ງຄ຺ 1.1 ກຟຌຽຖບື ກນທ຺ ຂທ່ໄ ແິ ຅຿ຈງ຃ຟ່ ຌຄຶ ຽຊຄິ ຃ທຟຓຽໝຟຝຘຓ຺ ກຍພ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຍຈ຺ ຍຟຈຂບຄຌກພ ທແິ ຅ຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝຌກພ ຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຅ຝຉບໄ ຄກຟ່ ຌຈ຺ ຍຌພ ນຟເຌ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຾ຖຝຽປຈພ ກຟຌຽຖບື ກຍຌພ ນຟຽຆຄີ ຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ໃ ຑີ ຍ຺ ເຌ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຖກພ ຘຝຌຝຍຌພ ນຟຈໃ ຄພ ກໃ ຟທ ຅ຝຉບໄ ຄຽຎພຌຍຌພ ນຟ຋ໃ ຉີ ບໄ ຄກຟຌນຟ ຃ຟ່ ຉບຍ ນຖໃ ນື ຟທ຋ິ ຾ີ ກຍໄ ຌພ ນຟ຿ຈງກຟຌທແິ ຅ ຈໃ ຄພ ຌຌພໄ ກຟຌຽຖບື ກນທ຺ ຂ່ທໄ ແິ ຅຿ຈງກຟ່ ຌຈ຺ ຽຎ຺ຟໄ ໝຟງ ຾ຖຝຘຟຖຝຂບຄ຿຃ຄກຟຌທແິ ຅ຌຌພໄ ຌກພ ທແິ ຅ຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝຌກພ ຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຅ຝຉບໄ ຄຽຖບື ກກຟ່ ຌຈ຺ ຽຎ຺ຟໄ ໝຟງ຾ຖຝຘຟຖຝເນຓໄ ຃ີ ທຟຓຑ່ຈີ ຆໃ ຄຶ ຽຎພຌຘໃ ຄິ ຘ່ຟ຃ງພ ຽຍບືໄ ຄຉຌ຺ໄ ຘຟ່ ຖຍພ ກຟຌທຟຄ຾ຏຌ຿຃ຄກຟຌທແິ ຅຾ຉໃ ຖຝ຿຃ຄກຟຌ ຽຑຟຝທໃ ຟຽຎ຺ຟໄ ໝຟງ຋ໃ ຈີ ຽີ ກຌີ ແຎ ນຖໃ ເື ນງໃ ຿ຉຽກຌີ ແຎ຅ຝຽປຈພ ເນຽໄ ຘງຆຍພ ຑຝງຟກບຌນຖຟງ ຾ຖຝຏຌ຺ ຖຍພ ຓນີ ຖຟງຽກຌີ ຋ໃ ຅ີ ຝເຆຎໄ ຝ຿ນງຈແຈໝໄ ຈ຺ ດໃ ຟຄ຃ຸຓໄ ຃ໃ ຟ ຘໃ ທຌຘຟຖຝນຖໃ ື ຽຌບືໄ ນຟຂບຄກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ໃ ກີ ທຟໄ ຄນຖໃ ເື ນງໃ ຿ຉຽກຌີ ແຎ ຌບກ຅ຟກຉບໄ ຄເຆຆໄ ຍພ ຑຝງຟກບຌຉຌ຺ໄ ຋ຌຶ ນຖຟງ຾ຖທໄ ງຄພ ຓຘີ ໃ ທຌ ຎຝກບຍ຋ໃ ຆີ ຍພ ຆບໄ ຌຽປຈພ ເນຽໄ ກຈີ ຃ທຟຓງຟກ຾ຖຝຖໃ ຟຆຟໄ ເຌກຟຌຈຟ່ ຽຌຌີ ຄຟຌ ກຟຌຽຖບື ກນທ຺ ຂທ່ໄ ແິ ຅຋ໃ ຓີ ຃ີ ທຟຓຑຈ່ ຾ີ ຖຝຓ຃ີ ທຟຓຽໝຟຝຘຓ຺ ຘ່ຟຖຍພ ຿຃ຄກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ ນຖໃ ຿ື ຃ຄກຟຌທິ ແ຅ເຌຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຘໃ ທຌນຖຟງຂບຄແ຋ ຃ທຌ຾ຍໃ ຄບບກຽຎພຌ 4 ຎຝຽຑຈ຃:ື ຎຝຽຑຈ຋ໃ ີ 1 ຃ທຟຓນຓຌພໄ ຃ຄ຺ ຑຌືໄ ຊຟຌຂບຄຆທີ ຈິ ນຖໃ ຍື ຌພ ນຟປຍີ ຈໃ ທຌ຋ໃ ຽີ ຈບື ຈປບໄ ຌ ຎຝຽຑຈ຋ໃ ີ 2 ຃ທຟຓກຟໄ ທໜຟໄ ຿ຈຈຽຈໃ ຌພ ຎຝຽຑຈ຋ໃ ີ 3 ກຟຌຽປຈພ ທຼກດໃ ຟຄຓຎີ ຝຘຈິ ຋ຑິ ຟຍ ຎຝຽຑຈ຋ໃ ີ 4 ຽຖໃ ບື ຄບໃ ຌື ໂ ຎຝຽຑຈ຋ີ 1 ຃ທຟຓນຓຌພໄ ຃ຄ຺ ຑຌືໄ ຊຟຌຂບຄຆທີ ຈິ ນຖຍື ຌພ ນຟປຍີ ຈໃ ທຌ຋ໃ ຽີ ຈບື ຈປບໄ ຌ ຎຝຽຑຈຌແີໄ ຈຓໄ ຟ຅ຟກນົກພ ກຟຌ຋ໃ ທີ ໃ ຟກຟຌຈຟ່ ຖຄ຺ ຆທີ ຈິ ເນດໄ ໃ ູຖບຈດໃ ຟຄນຓຌພໄ ຃ຄ຺ ຍໃ ່ບຈ຺ ດຟກຽ຅ຍພ ຎໃ ທງນຖໃ ື ຽຈບື ຈປບໄ ຌ຅ຌ຺ ຽກຌີ ແຎຽຎພຌຘໃ ຄິ ຋ໃ ຋ີ ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຾ຖຝຎຝຆຟກບຌ຅ຟ່ ຌທຌນຖຟງງຄພ ຓຍີ ໃ ່ຑຼຄຑ່ ຿຃ຄກຟຌທແິ ຅ ຾ຖຝ ຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ໃ ຓີ ຽີ ຎ຺ຟໄ ໝຟງ຾ຖຝຘຟຖຝຎຝຽຑຈຌ຅ີໄ ໃ ຄຶ ຓ຃ີ ທຟຓຘ່ຟ຃ຌພ ຽ຋ໃ ຟ຺ ກຍພ ຃ທຟຓຘຟ່ ຃ຌພ ຂບຄ຃ທຟຓດໃ ູຖບຈຂບຄຆີ ທຈິ ຉທ຺ ດໃ ຟຄຽຆໃ ຌພ : ກຟຌກຝຽຘຈຽຑໃ ບື ງຄພ ຆຍີ ກຟຌກຝຽຘຈ຋ຈິ ຘຝຈເີ ໝໃ ກຟຌກຝຽຘຈຑ່ຑຼຄ ກຟຌຎບໄ ຄກຌພ ຎໃ ິຌຎ຺ທ ຑຝງຟຈຖຝຍຟຈ ຾ຖຝຑຝງຟຈຂຟຈຘຟຌບຟນຟຌ ກຟຌຎບໄ ຄກຌພ ຾ຖຝ຾ກແໄ ຂແຑ຋່ຟຓຝຆຟຈປຸຌ຾ປຄຽຆໃ ຌພ ບຸ຋ກ຺ ກຝ ແຑ ບກພ ຃ແີ ຑ ຽຎພຌຉຌ຺ໄ ຎຝຽຑຈ຋ີ 2 ຃ທຟຓກຟໄ ທໜຟໄ ຿ຈຈຽຈໃ ຌພ ຎຝຽຑຈຌີໄ ແຈຓໄ ຟ຅ຟກນົກພ ກຟຌ຋ໃ ທີ ໃ ຟຽຓໃ ບື ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຾ຖຝຘຝຓຟຆກິ ແຈຓໄ ກີ ຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຽຊຄິ ຂຌພໄ ຋ໃ ຓີ ີ ຃ທຟຓໝຌພໄ ຃ຄ຺ ຑຌືໄ ຊຟຌຂບຄຆທີ ຈິ ຑຼຄຑ຾່ ຖທໄ ຽຎພຌ຋ຟ່ ຓຝຈຟຂບຄຓຝຌຸຈ຋ໃ ຃ີ ທຌຉບໄ ຄກຟຌ຃ທຟຓກຟໄ ທໜຟໄ ກຟໄ ທແກ ຋ຌພ ກຍພ ຏູບໄ ໃ ຌື ຋ໃ ຉີ ຌ຺ ຽນຌພ ທໃ ຟຓ຃ີ ທຟຓ຅ຝຽຖຌີ ນຖຟງກທໃ ຟນຖໃ ຾ື ຓ຾ໄ ຉໃ ຖຟ່ໄ ໜຟໄ ຏູບໄ ໃ ຌື ຅ຌ຺ ຽຎພຌຏູຌໄ ຟ່ ຋ຟຄທຈພ ຋ຝຌຝ຋່ຟ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 185

຾ຖຝບຟຖງິ ຝ຋່ຟຉທ຺ ດໃ ຟຄຽຆໃ ຌພ ກຟຌກຝຽຘຈ຾ຖຝບຟນຟຌຽຑໃ ບື ກຟຌຘໃ ຄ຺ ບບກກຟຌຽຎພຌຘຝຊຟຌ຋ໃ ຋ີ ໃ ບຄ຋ໃ ຼທ຿ຈຈ ຽຈໃ ຌພ ກຟຌຓຆີ ໃ ຘື ຼຄເຌກຝ຾ຘຘຄພ ຃ຓ຺ ຿ຖກ. ຎຝຽຑຈ຋ີ 3 ກຟຌຽປຈພ ທຼກດໃ ຟຄຓຎີ ຝຘຈິ ຋ຑິ ຟຍ ຎຝຽຑຈຌແີໄ ຈຓໄ ຟ຅ຟກນກົພ ກຟຌ຋ໃ ທີ ໃ ຟກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ຸກດໃ ຟຄຉບໄ ຄບຟແຘກຟຌຽປຈພ ທຼກດໃ ຟຄຓຎີ ຝຘຈິ ຋ຑິ ຟຍ ຂບຄນຌໃ ທງບຄ຺ ກບຌນຖໃ ຍື ຸກ຃ຌ຺ ຋ໃ ຓີ ນີ ຌຟໄ ຋ໃ ປີ ຍພ ຏຈິ ຆບຍ຃ື ຉບໄ ຄເຆຆໄ ຍພ ຑຝງຟກບຌຌຟ່ ຽຂຟ຺ໄ ດໃ ຟຄຎຝນງຈພ ຃ຸຓໄ ຃ໃ ຟ ຾ຖຝຉບໄ ຄຓກີ ຂຝຍທຌກຟຌຽປຈພ ທຼກ຋ໃ ຍີ ຄພ ຽກຈີ ຏຌ຺ ຍໃ ່ກໃ ເ່ ນຽໄ ກຈີ ຃ທຟຓຘູຌຽຎໃ ຺ຟຉທ຺ ດໃ ຟຄຽຆໃ ຌພ ກຟຌຍ່ຖນິ ຟຌຄຍ຺ ຎຝ ຓຟຌຂບຄບຄ຺ ກຟຌຍຖ່ ນິ ຟຌຘໃ ທຌຍຟໄ ຌ ຋ໃ ແີ ຈປໄ ຍພ ກຟຌ຅ຈພ ຘຌພ ຅ຟກຖຈພ ຊຝຍຟຌ ກຟຌຽຖບື ກຽຎ຺ຟໄ ໝຟງ຾ຖຝງຸຈ຋ຝ ຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຂບຄຘຝຓຟຆກິ ຾ຉໃ ຖຝ຃ທ຺ ຽປບື ຌຽຎພຌຉຌ຺ໄ ຎຝຽຑຈ຋ີ 4 ຽຖໃ ບື ຄບໃ ຌື ໂ ຎຝຽຑຈຌີໄ ແຈ຾ໄ ກໃ ຿຃ຄກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟນຖໃ ຿ື ຃ຄກຟຌທແິ ຅຾ຖຝຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ໃ ດີ ໃ ູຌບກຽໜບື ຅ຟກ 3 ຎຝຽຑຈ຋ໃ ີ ກໃ ຟທ຾ຖທໄ ຂຟໄ ຄຉຌ຺ໄ ຾ຖຝຽຎພຌ຃ທຟຓຉບໄ ຄກຟຌຂບຄ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ນຖໃ ຘື ຝຓຟຆກິ ຍຟຄຘໃ ທຌຂບຄ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຌຌພໄ ຾ຉໃ ຖຝ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຃ທຌຓຘີ ຝຑຟຍ຅ຟ່ ຽຑຟຝຽຎພຌຂບຄຉຌ຺ ຽບຄ຋ຄພ ເຌຈຟໄ ຌຆຍພ ຑຝງຟກບຌຉຌ຺ໄ ຋ຌຶ ຾ຖຝເຌ ຈຟໄ ຌກຟຌຌ່ຟຏຌ຺ ຏຝຖຈິ ຅ຟກ຿຃ຄກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟແຎເຆເໄ ນຍໄ ຄພ ຽກຈີ ຎຝ຿ນງຈຘຍື ຽຌໃ ບື ຄຍໃ ່ຘູຌຽຎໃ ຺ຟ ຈໃ ຄພ ຌຌພໄ ກໃ ບຌ຅ຝ ຽຖບື ກນທ຺ ຂ່ທໄ ແິ ຅ ຌກພ ທແິ ຅ຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝຌກພ ຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຅ຟ່ ຽຎພຌຉບໄ ຄຽຂຟ຺ໄ ແຎຘ່ຟຑຈພ ກຍພ ນຌໃ ທງ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຽຎ຺ຟໄ ໝຟງ ຽຑໃ ບື ປູຖໄ ກພ ຘຝຌຝ຅ຟ່ ຽຑຟຝຽນໃ ຟົ຺ ຌຌພໄ ຾ຖທໄ ຌຟ່ ຓຟຎຝກບຍກຟຌຽຖບື ກນທ຺ ຂ່ທໄ ແິ ຅ເນຽໄ ໝຟຝຘຓ຺ ກຍພ ຃ທຟຓຉບໄ ຄ ກຟຌຂບຄ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ . ຉໃແ່ ຎຌຽີໄ ຎພຌຉທ຺ ດໃ ຟຄຘຓ຺ ຓຸຈຂບຄນທ຺ ຂ່ທໄ ແິ ຅຾ຖຝຑຈພ ຌຟຘ່ຟຖຍພ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຋ໃ ຘີ ຓ຺ ຓຸຈທໃ ຟຏູທໄ ແິ ຅ແຈຽໄ ປຈພ ກຟຌ ຘກຶ ຘຟ຃ທຟຓຉບໄ ຄກຟຌຂບຄ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຓຟກໃ ບຌ຾ຖທໄ ຾ຖຝແຈຑໄ ຍ຺ ຃ທຟຓຉບໄ ຄກຟຌ຅ໃ ຄຶ ແຈຌໄ ຟ່ ຓຟຽຖບື ກກຟ່ ຌຈ຺ ຽຎພຌ ນທ຺ ຂ່ທໄ ແິ ຅ຈໃ ຄພ ກໃ ຟທ. ຎຝຽຑຈ຋ີ 1 ຃ທຟຓນຓຌພໄ ຃ຄ຺ ຑຌືໄ ຊຟຌຂບຄຆທີ ຈິ ນຖໃ ຍື ຌພ ນຟປຍີ ຈໃ ທຌ຋ໃ ຽີ ຈບື ຈປບໄ ຌ (1) ກຟຌທແິ ຅຾ຖຝຑຈພ ຋ຝຌຟ຃ບຄຎບໄ ຄກຌພ ຌຟ່ໄ ຋ໃ ທຓຍຖ່ ຽິ ທຌຍຟໄ ຌຍຟຄ຃ຌູ ບໄ ງ ກບຍ຾ຖຝ຾ຌທ຋ຟຄກຟຌທແິ ຅ ບຟຈຘຟໄ ຄງຸຈ຋ຝຘຟຈຌຂີໄ ຌຶໄ ຓຟເໝໃ ຅ຟກກຟຌຘກຶ ຘຟທຽິ ຃ຟຝຘຝຑຟຍ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ນຖບື ຟຈຊໃ ຟງ຿ບຌງຸຈ຋ຝ ຘຟຈ “຃ບຄ” ຉຟຓ຾ຌທຑຝຕຟຈຆຝຈຟ່ ຖຓິ ຟຎຝງຸກເຆກໄ ແ່ ຈໄ (2) ກຟຌທແິ ຅ ຾ຖຝ ຑຈພ ຋ຝຌຟ຾ຊຍ຾ຌທຎບໄ ຄກຌພ ແຒຎໃ ຟຍ່ຖຽິ ທຌຑຌືໄ ຋ໃ ຈີ ຄ຺ ຖຟຌ ກບຍ຾ຖຝ຾ຌທ຋ຟຄກຟຌທແິ ຅ ບຟຈເຆ຾ໄ ຌທ຋ຟຄກຟຌທແິ ຅຾ຖຝຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ໃ ກີ ໃ ຟທເຌນທ຺ ຂ່຋ໄ ໃ ີ 1 ຃ື ຘຟໄ ຄງຸຈ຋ຝຘຟຈຂຌຶໄ ເໝໃ ນຖຊື ໃ ຟງ ຿ບຌງຸຈ຋ຝຘຟຈຓຟ຅ຟກ຿຃ຄກຟຌບຌພ ຽຌໃ ບື ຄຓຟ຅ຟກຑຝຕຟຈຆຝຈ່ຟຖນິ ທໄ ງຆຟງ (3) ກຟຌທແິ ຅ ຾ຖຝ ຑຈພ ຋ຝຌຟຖຟງແຈຂໄ ຌພໄ ຉໃ ຟ່ ຂບຄກຝຽຘຈກບຌຂຟຈ຋ໃ ຈີ ຌິ ຾ຖຝ ຓ຋ີ ໃ ຈີ ຌິ ຌບໄ ງ ກບຍ ຾ຖຝ ຾ຌທ຋ຟຄກຟຌທແິ ຅ ບຟຈທຽິ ຃ຟຝຘຝຑຟຍຂບຄກຝຽຘຈຉຝກບຌຖຝຈຍພ ປຟກນງຟໄ ຋ໃ ຂີ ຟຈ຋ໃ ຈີ ຌິ ຾ຖຝ ຓ຋ີ ໃ ຈີ ຌິ ຌບໄ ງທໃ ຟ ຓຖີ ຝ ຈຍພ ຃ທຟຓຽຎພຌດໃ ູ຾ຌທເຈ ຘຝຊຟຌຑຟຍ຋ຟຄຘຄພ ຃ຓ຺ ຽຘຈຊຝກຈິ ຽຎພຌ຾ຌທເຈ ຆໃ ທງຽນຖບື ຉທ຺ ຽບຄແຈນໄ ຖຟງຌບໄ ງ ຑຼຄເຈ ຓຘີ ກພ ກຟງງຝຑຟຍເຌກຟຌຑໃ ຄຶ ຉຌ຺ ຽບຄແຈນໄ ຖຟງຌບໄ ງຑຼຄເຈ ນຟກ຅ຝຑຈພ ຋ຝຌຟ຅ຝຆໃ ທງຽນົບື ຍຸກ຃ຌ຺ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 186

຋ໃ ຓີ ຃ີ ທຟຓງຟກ຅ຌ຺ ຉໃ ່ຟຘຸຈຈໃ ຄພ ກໃ ຟທ ຅ຝຓ຾ີ ຌທ຋ຟຄ຾ຖຝທ຋ິ ກີ ຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຽຑໃ ບື ເນ຋ໄ ໃ ຟຌຽຑໃ ຄິ ຉຌ຺ ຽບຄແຈ຾ໄ ຌທເຈ ຎຝຽຑຈ຋ີ 2 ຃ທຟຓກຟໄ ທໜຟໄ ຿ຈຈຽຈໃ ຌພ (1) ກຟຌທແິ ຅຾ຖຝຑຈພ ຋ຝຌຟຏຝຖຈິ ຉຝຑຌພ ຽຂຟ຺ໄ ກຼຍຄຟຽຑໃ ບື ກຟຌຘໃ ຄ຺ ບບກ ກບຍ຾ຖຝ຾ຌທ຋ຟຄກຟຌທແິ ຅ ຘ່ຟນົທຈ຾ນໃ ົຄຉຝນົຟຈ຾ຖຝປູຍ຾ຍຍຉຝນຖບຈ຅ຌ຺ ຎຝຖຓິ ຟຌ຋ໃ ຾ີ ຉໃ ຖຝ຾ນໃ ົຄຉບໄ ຄກຟຌ ນຄົພ ຅ຟກຌຌພໄ ຽປຈພ ຽຂຟ຺ໄ ກຼຍເນແໄ ຈຉໄ ຟຓປູຍ຾ຍຍ ຾ຖຝຘກຶ ຘຟຖໃ ູ຋ຟຄ຋ໃ ຅ີ ຝ຅ຈພ ຽປຈພ ເນແໄ ຈຉໄ ຟຓຎຝຖຓິ ຟຌ ນົຄພ ຅ຟກຌຌພໄ ຋ຈ຺ ຖບຄຘໃ ຄ຺ ຂຟງເຌ຾ນໃ ຄົ ຉຝນົຟຈ຅ຌ຺ ຽຎພຌ຋ໃ ຾ີ ຌໃ ເ຅. (2) ກຟຌທແິ ຅຾ຖຝຑຈພ ຋ຝຌຟຽ຃ບື ຂໃ ຟງ຿ປຄ຾ປຓຂບຄຘຝຊຟຍຌພ ຖຟຈຘຝຑຈພ ຽຑໃ ບື ກຟຌ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທຽຆຄີ ທຈພ ຋ຝຌຝ຋ຟ່ ກບຍ຾ຖຝ຾ຌທ຋ຟຄກຟຌທແິ ຅ ທຽິ ຃ຟຝ຃ທຟຓຉບໄ ຄກຟຌຂບຄຌກພ ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທຽຆຄີ ທຈພ ຋ຝຌຝ຋ຟ່ ຎຝຓຟຌກຟຌ຅ຟ່ ຌທຌຌກພ ຋ໃ ບຄ຋ໃ ຼທ ຘ່ຟ ຖຍພ ຾ຉໃ ຖຝຖຝຈູກຟຌ ຾ຖຝ ຘກຶ ຘຟປູຍ຾ຍຍຂບຄຽ຃ບື ຂໃ ຟງ຿ປຄ຾ປຓບໃ ຌື ໂ຋ໃ ຓີ ດີ ໃ ູກໃ ບຌ຾ຖທໄ ຖຄ຺ ຓຎື ພຍຎຸຄ຿ປຄ຾ປຓ ຂບຄຖຟຈຘຝຑຈພ ເນຽໄ ຎພຌຽ຃ບື ຂໃ ຟງ຋ໃ ຓີ ຃ີ ຸຌຘຓ຺ ຍຈພ 4 ດໃ ຟຄ຃ື ຓຽີ ບກກຝຖກພ ຂບຄ຃ທຟຓຽຎພຌຽ຃ບື ຂໃ ຟງປໃ ທຓກຌພ ຆໃ ຄຶ ຖກູ ຃ຟໄ ຃ຟຈນທຄພ ຖໃ ທຄໜຟໄ ແຈໄ ຓຓີ ຟຈຉຝຊຟຌຂບຄຍ່ຖກິ ຟຌຈຟໄ ຌຉໃ ຟຄໂຑ່຃ທຌ ຓຍີ ຌພ ງຟກຟຈ຋ໃ ຽີ ໝຟຝຘຓ຺ ກຍພ ຃ບຍ຃ທ຺ ຾ຖຝຓຂີ ຓ່ໄ ູຌທຈພ ຋ຝຌຝ຋ຟ່ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຅ຟກຌຌພໄ ຅ໃ ຄຶ ຋ຈ຺ ຖບຄຈຟ່ ຽຌຌີ ກຟຌ຾ຖຝຎພຍຎຸຄຉໃແ່ ຎ຅ຌ຺ ຽຎພຌ ກຈິ ຅ຝກຟ່ ຋ໃ ຿ີ ຈຈຽຈໃ ຌພ . ຎຝຽຑຈ຋ີ 3 ກຟຌຽປຈພ ດໃ ຟຄຓຎີ ຝຘຈິ ຋ຑິ ຟຍ (1) ກຟຌທແິ ຅຾ຖຝຑຈພ ຋ຝຌຟກຟຌຍຖ່ ນິ ຟຌ຿ປຄປຼຌຉຟຓ຾ຌທ຃ທຟຓ຃ຈິ ຽຆຄີ ຖຝຍຍ຺ ກບຍ຾ຖຝ຾ຌທ຋ຟຄກຟຌທແິ ຅ ຘກຶ ຘຟທຽິ ຃ຟຝຘຝຑຟຍ຃ທຟຓປູ ໄ ຃ທຟຓຽຂຟ຺ໄ ເ຅ຂບຄ຃ຝຌຝຍຸກ຃ຌ຺ ຋ໃ ປີ ຍພ ຏຈິ ຆບຍຍຖ່ ນິ ຟຌ຿ປຄປຼຌ຾ນໃ ຄ ໜໃ ຄຶ ຾ຖທໄ ຌຟ່ ຃ທຟຓ຃ຈິ ຽຖໃ ບື ຄ “ກຟຌຍຖ່ ນິ ຟຌຽຆຄີ ຖຝຍຍ຺ ” ແຎເນຘໄ ກຶ ຘຟ຾ຖຝຎຝງຸກເຆໄ ຆໃ ຄຶ ຃ຟຈນທຄພ ທໃ ຟຏຌ຺ ຄຟຌ ກຟຌຍຖ່ ນິ ຟຌ຿ປຄປຼຌ຅ຝຓຎີ ຝຘຈິ ຋ຑິ ຟຍຘູຄກທໃ ຟຽຈຓີ . (2) ກຟຌທແິ ຅຾ຖຝຑຈພ ຋ຝຌຟຎຝຘຈິ ຋ຑິ ຟຍກຟຌຽປຈພ ທຼກເຌກຈິ ຅ຝກຟຌຘໃ ທຌຍຸກ຃ຌ຺ ຿ຈງເຆ຾ໄ ຌທ຃ທຟຓ ຃ຈິ ຽຆຄີ ຖຝຍຍ຺ ກບຍ຾ຖຝ຾ຌທ຋ຟຄກຟຌທແິ ຅ ຽຖບື ກກຈິ ຅ຝກຟຌຘໃ ທຌຍຸກ຃ຌ຺ 1 ຖຟງ ນຖໃ ນື ຖຟງກທໃ ຟຌຌພໄ ຘກຶ ຘຟຘຝຑຟຍ຃ທຟຓ຃ຈິ ຃ທຟຓຽຂຟ຺ໄ ເ຅ ຂບຄຏູປໄ ຍພ ຏຈິ ຆບຍກຈິ ຅ຝກຟຌ ຾ຖຝ ຘກຶ ຘຟກຂຝຍທຌກຟຌຈ່ຟຽຌຌີ ຄຟຌ ຆໃ ຄຶ ຃ຟຈທໃ ຟດພຄຍໃ ່ຘບຈ຃ໃ ບຄກຍພ ຾ຌທ ຃ທຟຓ຃ຈິ ຽຆຄີ ຖຝຍຍ຺ ນົຄພ ຅ຟກຌຌພໄ ຅ໃ ຄຶ ຌຟ່ ຾ຌທ຃ທຟຓ຃ຈິ ຽຆຄີ ຖຝຍຍ຺ ແຎເນຏໄ ູປໄ ຍພ ຏຈິ ຆບຍແຈຘໄ ກຶ ຘຟ຋ຟ່ ຃ທຟຓ ຽຂຟ຺ໄ ເ຅ ຾ຖຝເຆເໄ ຌກຟຌທຟຄປູຍ຾ຍຍກຟຌຈຟ່ ຽຌຌີ ກຈິ ຅ຝກຟຌຂບຄຉຌ຺ ຽຘງເໝໃ ຆໃ ຄຶ ຃ຟຈນທຄພ ທໃ ຟ຅ຝຓຎີ ຝຘຈິ ຋ິ ຑຟຍຘູຄຂຌຶໄ ກທໃ ຟຽຈຓີ . ຎຝຽຑຈ຋4ີ ຽຖໃ ບື ຄບໃ ຌື ໂ 1) ກຟຌທແິ ຅ ຾ຖຝ ຑຈພ ຋ຝຌຟຑຌືໄ ຋ໃ ຍີ ຖ່ ຽິ ທຌ຿ປຄປຼຌເນຘໄ ຝນຄໃຟຄຟຓ ກບຍ຾ຖຝ຾ຌທ຋ຟຄກຟຌທແິ ຅ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 187

ຘກຶ ຘຟທຽິ ຃ຟຝຘຝຑຟຍ຃ທຟຓຉບໄ ຄກຟຌ ຾ຖຝ ຆຍພ ຑຝງຟກບຌ຋ໃ ຓີ ີ ຾ຖຝ ຈ່ຟຽຌຌີ ກຟຌບບກ຾ຍຍຑຌືໄ ຋ໃ ີ ຾ຖຝຍ່ຖຽິ ທຌ຋ໃ ຽີ ໝຟຝຘຓ຺ ຿ຈງບຟຈຽຍໃ ຄິ ຾ຍຍດໃ ຟຄຂບຄ຿ປຄປຼຌບໃ ຌື ໂ ຾ຖທໄ ຌຟ່ ຓຟຎຝງຸກຈຈພ ຾ຎຄ ນຄົພ ຅ຟກຌຌພໄ ຅ໃ ຄຶ ຖບຄຎພຍຎຸຄຑຌືໄ ຋ໃ ີ ຾ຖຝ ຍຖ່ ຽິ ທຌຉຟຓ຾ຍຍ຾ຎຌຌຌພໄ ຊຟໄ ງຄພ ຍໃ ່ຈຑີ ກ່ ຎ່ ພຍຎຸຄ຾ກແໄ ຂຉໃແ່ ຎ. 2) ກຟຌທແິ ຅຾ຖຝຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຈກຟຌປຼຌຑຟຘຟບຄພ ກຈິ ຽຘຓີ ກຟຌຽປຈພ ບຟຆຍີ ເຌ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ກບຍ຾ຖຝ຾ຌທ຋ຟຄກຟຌທແິ ຅ ຘກຶ ຘຟຘຝຑຟຍກຟຌຽປຈພ ບຟຆຍີ ເຌ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຾ຖຝທຽິ ຃ຟຝ຾ຉໃ ຖຝບຟຆຍີ ນຖໃ ຍື ຟຄບຟຆຍີ ຉບໄ ຄກຟຌ຃ທຟຓປູ ໄ ຑຟຘຟບຄພ ກຈິ ຓຟຽຘຓີ ເຌຘໃ ທຌເຈ຾ຈໃ ຽຆໃ ຌພ ກຟຌຆນືໄ ຟທຈພ ຊຸຈຍິ ກຟຌຘໃ ຄ຺ ຂຟງຉຝນົຟຈ ກຟຌຒພຄຂໃ ຟທຘຟຌ ຑຟຘຟບຄພ ກຈິ ກຟຌຍຖ່ ກິ ຟຌຖກູ ຃ຟໄ ຉໃ ຟຄຆຟຈ ຾ຖຝ ບໃ ຌື ໂ ຾ຖທໄ ຅ໃ ຄຶ ບບກ຾ຍຍຆຸຈກຟຌປຼຌປູ ໄ ຾ຖຝ ຋ຈ຺ ຖບຄເຆ຾ໄ ຖທໄ ຎພຍຎຸຄ ຅ຌ຺ ຓຎີ ຝຘຈິ ຋ຑິ ຟຍ 3) ກຟຌທແິ ຅຾ຖຝຑຈພ ຋ຝຌຟຽ຃ໃ ບື ຄຓກື ຟ່ ຅ຈພ ງຸຄ ກບຍ຾ຖຝ຾ຌທ຋ຟຄກຟຌທແິ ຅ ຘກຶ ຘຟທຄ຺ ຅ບຌຆທີ ຈິ ຂບຄງຸຄ ຽຖບື ກ຅ຈຸ ຋ໃ ຅ີ ຝຽຂຟ຺ໄ ກຟ່ ຅ຈພ ງຸຄຽ຋ຄິ ຽຘຌພໄ ຋ຟຄຂບຄທຄ຺ ຅ບຌຌຌພໄ ຽຆໃ ຌພ ຉບຌຽຎພຌ ຖກູ ຌຟ່ໄ ຉບຌນົຍ຺ ຆໃ ບຌຉທ຺ ຉບຌ຅ຝຽຂຟ຺ໄ ຓຟກຈພ ຽຎພຌຉຌ຺ໄ ຎຝຈຈິ ຽ຃ໃ ບື ຄຓຉື ຌ຺ໄ ຾ຍຍ຾ຖທໄ ຋ຈ຺ ຖບຄເຆໄ ຾ຖຝ ຎພຍຎຸຄ ຅ຌ຺ ຓຎີ ຝຘຈິ ຋ຑິ ຟຍ ຾ຖຝ ບໃ ຌື ໂ ໝຟງຽນຈ (1) (2) (3) ຊຟໄ ຽນຌພ ທໃ ຟກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄເຌຘຝຑຟຍ຅ຄິ ຅ຝຽຎພຌກຟຌຘໃ ຼຄຉໃ ່຃ທຟຓຽຘງນຟງ ກ່ ບຟຈ຋ຈ຺ ຖບຄເຌຘຝຊຟຌຌຝກຟຌ຅ຟ່ ຖບຄຆໃ ຄຶ ຅ຈພ ຂຌຶໄ ຽຎພຌ “Simulation Model” 1.2 ກຟຌກຟ່ ຌຈ຺ ຋ຈິ ຋ຟຄຂບຄກຟຌທແິ ຅຿ຈງເຆ຾ໄ ຌທ຃ຈິ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຽຆຄີ ຖຝຍຍ຺ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຽຆຄີ ຖຝຍຍ຺ (Systems Development) ຃຾ື ຌທ຃ຈິ ຋ໃ ຽີ ຆໃ ບື ທໃ ຟ ຏູ຅ໄ ຝຑຈພ ຋ຝຌຟຘໃ ຄິ ເຈກ່ ຉຟຓ ຉບໄ ຄຽຍໃ ຄິ ເນຽໄ ນຌພ ທໃ ຟຘໃ ຄິ ຌຌພໄ ຽຎພຌ “ໜໃ ຄຶ ນຌໃ ທງຖຝຍຍ຺ ” ຉຟຓ຾ຌທ຃ຈິ ຂບຄ຋ຈິ ຘຝຈຖີ ຝຍຍ຺ ຾ຖຝຈ່ຟຽຌຌີ ກຟຌ ຑຈພ ຋ຝຌຟ ເນຽໄ ຎພຌແຎດໃ ຟຄຓຎີ ຝຘຈິ ຋ຑິ ຟຍແຈຏໄ ຌ຺ ຋ໃ ຽີ ໝຟຝຘຓ຺ ຾ຖຝດພຄໄ ດືຌ ກຟຌຌ່ຟຽບຟ຺ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຽຆຄີ ຖຝຍຍ຺ (Systems Development) ຓຟເຆເໄ ຌກຟຌກຟ່ ຌຈ຺ ຋ຈິ ຋ຟຄຂບຄ ກຟຌທແິ ຅຅ຝຽປຈພ ເນກໄ ຟຌທແິ ຅ຌຌພໄ ຓ຃ີ ທຟຓກຄ຺ ຎຝຽຈຌພ ງໃ ຄິ ຂຌຶໄ ຈໃ ຄພ ຌີໄ 1) ຾ຉໃ ຖຝນຌໃ ທງ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຋ໃ ຅ີ ຝນງຍິ ຽບຟ຺ ຓຟຑ຅ິ ຟຖຝຌຟຽຑໃ ບື ຽປຈພ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ ຓຖີ ກພ ຘຝຌຝຽຎພຌ “ໜໃ ຄຶ ນຌໃ ທງຖຝຍຍ຺ ” (A System Unit) ຃ື ຽຎພຌໜໃ ຄຶ ນຌໃ ທງຽປຈພ ທຼກ ຓຏີ ຌ຺ ຏຝຖຈິ ຓຂີ ຝຍທຌກຟຌ ຓຎີ ພຈ ແ຅ຌຟ່ ຽຂຟ຺ໄ ຓຍີ ຕຍິ ຋ ຾ຖຝ຃ຸຌຘຓ຺ ຍຈພ ບໃ ຌື ໂ ຂບຄ຃ທຟຓຽຎພຌຖຝຍຍ຺ ຑຼຄ຾ຉໃ ຽຎພຌນຌໃ ທງຖຝຍຍ຺ “ກໃ ບຌ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ” (Before - Development System Unit) ຽຓໃ ບື ຋ຼຍກຍພ “ຂຝຌຝຑຈພ ຋ຝຌຟ” (On - Development Systems Unit) ຾ຖຝ “ຑຟງນຄົພ ຑຈພ ຋ຝຌຟ” (After - Development System Unit) 2) ຾ຉໃ ຖຝຘໃ ທຌຂບຄນຌໃ ທງຄຟຌ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ໜໃ ຄຶ ເນຊໄ ຽື ຎພຌໜໃ ຄຶ ນຌໃ ທງ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ງໃ ບງ ຿ຈງ຃ຟ່ ຌຄຶ ທໃ ຟ ຽຎພຌບຝຌຸ ຖຝຍຍ຺ ຂບຄນຌໃ ທງ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ເນງໃ ຾ຖຝຓຘີ ຈິ ຋ໃ ຅ີ ຝແຈປໄ ຍພ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ ຽຆໃ ຌພ ຾ຂຌໜໃ ຄຶ ຂບຄປໃ ຟຄກຟງ \" ຓຘີ ຈິ ແຈປໄ ຍພ ກຟຌປກພ ຘຟຑຝງຟຍຟຌ ເຌຊຟຌຝ຋ໃ ຽີ ຎພຌຘໃ ທຌນຌໃ ຄຶ ຂບຄກຟຌປກພ ຘຟຑຝງຟຍຟຌ “ປໃ ຟຄ ກຟງ” ຈໃ ຄພ ຌຌພໄ ຅ຝຽຖບື ກນຌໃ ທງ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຽຑໃ ບື ຽປຈພ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ ຅ຝຽຖບື ກນຌໃ ທງ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຖຝຈຍພ ເຈ ກແ່ ຈຂໄ ຌຶໄ ດໃ ູກຍພ ຽນຈຏຌ຺ ຃ທຟຓ຅ຟ່ ຽຎພຌ຾ຖຝ຃ທຟຓຽໝຟຝຘຓ຺ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 188

3) ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ໃ ຅ີ ຝກຝ຋່ຟຉໃ ່ນຌໃ ທງ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຋ໃ ຽີ ຖບື ກຓຟກ຃່ ກື ຟຌຎພຍຎໃ ຼຌຎພຈແ຅ຌຟ່ ຽຂຟ຺ໄ ” ຂຝຍທຌ ກຟຌ ຽຑໃ ບື ເນແໄ ຈຏໄ ຌ຺ ຏຝຖຈິ ຋ໃ ຈີ ກີ ທໃ ຟຽຈຓີ ຽຆໃ ຌພ : (1) ຎພຈແ຅ຌຟ່ ຽຂຟ຺ໄ ຍຟຄຉທ຺ ຉບໄ ຄຽຑໃ ຓີ ຽຂຟ຺ໄ ຓຟ ຿ຈງ຋ໃ ຎີ ພຈແ຅ຽນໃ ົຟ຺ ຌຖີໄ ທໄ ຌແຈຓໄ ຟ຅ຟກຘຝຑຟຍກຟຌປບຍໂ ນຌໃ ທງ ຖຝຍຍ຺ ຌຌພໄ ຌຌພໄ ຽບຄ ຾ຖຝຽຓໃ ບື ຊກື ຉຈພ ບບກ ກ຅່ ຝກຍພ ແຎຘໃ ູຘຝຑຟຍກຟຌ. (2) ຂຝຍທຌກຟຌ຋ໃ ຽີ ກຈິ ຂຌືໄ ຑຟງເຌນຌໃ ທງຖຝຍຍ຺ ຃ື ກຟຌຽປຈພ ຎຝຉກິ ຖິ ງິ ຟຉໃ ່ກຌພ ຖຝນໃ ທຟຄຎພຈແ຅ຌຟ່ ຽຂຟ຺ໄ ຉໃ ຟຄໂ ຆໃ ຄຶ ຉບໄ ຄແຈປໄ ຍພ ກຟຌກຟ່ ກຍພ ເນຽໄ ຎພຌແຎດໃ ຟຄຓຎີ ຝຘຈິ ຋ຑິ ຟຍ. (3) ຏຌ຺ ຏຝຖຈິ ຉບໄ ຄແຈປໄ ຍພ ກຟຌກທຈຘບຍເນແໄ ຈຉໄ ຟຓຽກຌ຋ໃ ຃ີ ຟຈນທຄພ ຆໃ ຄຶ ຊຟໄ ກຝ຋ຟ່ ຂ່ໄ 3.1 ຾ຖຝ 3.2 ດໃ ຟຄ ຈີ ຏຌ຺ ຏຝຖຈິ ຘໃ ທຌນຖຟງ຅ຝຈຽີ ບຄ ຊຟໄ ຍຑຍ຺ ທໃ ຟຏຌ຺ ຏຝຖຈິ ຍໃ ່ຈີ ຉບໄ ຄງບໄ ຌກຍພ ແຎຽຍໃ ຄິ ຋ໃ ຎີ ພຈແ຅ຌຟ່ ຽຂຟ຺ໄ ຾ຖຝຂຝຍທຌກຟຌ. (4) ງຸຈ຋ຝຘຟຈ຋ໃ ຅ີ ຝເຆເໄ ຌກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟນຌໃ ທງ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຋ໃ ຽີ ຖບື ກກ຃່ ື ຾ຏຌກຟຌເຌກຟຌ຅ຈພ ນຟ ຅ຈພ ຘຌພ ຎພຈແ຅ຌຟ່ ຽຂຟ຺ໄ ຾ຖຝກຟ່ ກຍພ ຂຝຍທຌກຟຌ ຾ຖຝກທຈຘບຍຏຌ຺ ຏຝຖຈິ ຌຌພໄ ຽບຄ. (5) ເຌກຟຌ຅ຈພ ນຟນຖໃ ຅ື ຈພ ຘຌພ ຎພຈແ຅ຌຟ່ ຽຂຟ຺ໄ ກຈ່ ີ ກຟຌກຟ່ ກຍພ ຂຝຍທຌກຟຌກຈ່ ີ ຾ຖຝ ກຟຌກທຈຘບຍຏຌ຺ ຏຝຖຈິ ຾ຉໃ ຖຝນທ຺ ຂ່ບໄ ຟຈຉບໄ ຄເຆຖໄ ຝຍຍ຺ ກຟຌຽປຈພ ທງກບກີ ນຌໃ ທງຖຝຍຍ຺ ໜໃ ຄຶ ຽຑໃ ບື ເນແໄ ຈຓໄ ຟ ຆໃ ຄຶ ຘໃ ຄິ ຌຌພໄ ໂ ຾ຉໃ ຖຝນຌໃ ທງຖຝຍຍ຺ ຈໃ ຄພ ກໃ ຟທຉໃ ຟຄກຓ່ ຖີ ກພ ຘຝຌຝຽຎພຌໜໃ ຄຶ ນຌໃ ທງຖຝຍຍ຺ ຉຟຓ຋ຈິ ຘຝຈຖີ ຝຍຍ຺ ຾ຉໃ ກຖ່ ຝຌຌີ ຍີໄ ໃ ່ປຼກທໃ ຟ “ນຌໃ ທງຖຝຍຍ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ” ຑຼຄ຾ຉໃ ປຼກທໃ ຟ “ນຌໃ ທງຖຝຍຍ຺ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ” ນຖໃ ື “ນຌໃ ທງຖຝຍຍ຺ ກຟຌຈຟ່ ຽຌຌີ ຄຟຌ” ຆໃ ຄຶ ຎຝກຈ຺ ເຌ຾ຏຌຑຟຍ 5.1 ເຌຖກພ ຘຝຌຝຖກູ ຘບຌຂຝໜຟຈເນງໃ ຾ຉໃ ຍໃ ແ່ ຈຘໄ ຝ຾ຈຄບຄ຺ ຎຝກບຍ I,P,O ຂບຄນຌໃ ທງຖຝຍຍ຺ ຌ.ີໄ (6) ນຌໃ ທງຖຝຍຍ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຋ໃ ຏີ ໃ ຟຌກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຾ຖທໄ ຉຟຓງຸຈ຋ຝຘຟຈຽ຋ໃ ບື ໜໃ ຄຶ ບຟຈ຅ຝຊທື ໃ ຟຽຎພຌ “ນຌໃ ທງຖຝຍຍ຺ ກໃ ບຌກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ” ນຖໃ ື “ນຌໃ ທງຖຝຍຍ຺ ກໃ ບຌຑຈພ ຋ຝຌຟ” ແຈບໄ ກີ ຊຟໄ ຃ຈິ ທໃ ຟ຅ຝຓີ ກຟຌເຆງໄ ຸຈ຋ຝຘຟຈ ເໝໃ ຽຑໃ ບື ຽປຈພ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ ນຌໃ ທງຖຝຍຍ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຌຌພໄ ເຌຂຌພໄ ຉໃແ່ ຎ຾ຌທ຃ຈິ ກຟຌທຽິ ຃ຟຝຈທໄ ງ຋ຈິ ຘຝຈຽີ ຆຄີ ຖຝຍຍ຺ ແຈບໄ ຝ຋ຍິ ຟງຓຟ຾ຖທໄ ເຌຍຈພ ຋ີ 1 1.3 ກຟຌກຟ່ ຌຈ຺ ຋ຈິ ຋ຟຄຂບຄກຟຌທແິ ຅຿ຈງເຆຉໄ ທພ ຾ຍຍ຋ຟຄ຃ທຟຓ຃ຈິ ຽຖໃ ບື ຄງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ ຌກພ ທແິ ຅ຆຸຓຆຌ຺ ຾ຖຝຌກພ ຑຈພ ຋ຝຌຟຆຸຓຆຌ຺ ຅ຝຉບໄ ຄຍຖ່ ນິ ຟຌ຅ຈພ ກຟຌເນຓໄ ກີ ຟຌກຟ່ ຌຈ຺ ຋ຈິ ຋ຟຄຂບຄ ກຟຌທແິ ຅຋ໃ ຆີ ຈພ ຽ຅ຌ ຽຑໃ ບື ເນ຋ໄ ຓີ ຄຟຌທແິ ຅ຈ່ຟຽຌຌີ ຄຟຌ຿຃ຄກຟຌທແິ ຅ແຎເຌ຋ຈິ ຋ຟຄ຋ໃ ຅ີ ຝຽບບືໄ ຉໃ ່ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ ຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຌຌພໄ ໂ. ເຌ຋ໃ ຌີ ຅ີໄ ຝຽທຟ຺ໄ ຽຊຄິ ກຟຌກຟ່ ຌຈ຺ ຋ຈິ ຋ຟຄຂບຄກຟຌທແິ ຅຿ຈງເຆຉໄ ທ຺ ຾ຍຍ຋ຟຄ຃ທຟຓ຃ຈິ ຽຖໃ ບື ຄ ງຸຈ຋ຝຘຟຈ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ. ງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟໝຟງຽຊຄິ ຾ຏຌກຟຌບຌພ ຆຟງຌຘຝນຖຟຈຘ່ຟຖຍພ ກຟຌກຝ຋່ຟກຟຌບຌພ ໜໃ ຄຶ ບຌພ ເຈ ເນຍໄ ຌພ ຖຸຽຎ຺ຟໄ ໝຟງ ງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຓຖີ ກພ ຘຝຌຝ຃ື ຓນີ ກົພ ທຆິ ຟກຟຌປບຄປຍພ ຾ຖຝຽຎພຌນົກພ ທຆິ ຟ ກຟຌ຋ໃ ຊີ ກື ຉບໄ ຄ ຽຎພຌທ຋ິ ຝງຟຘຟຈ ຉບໄ ຄເຆຂໄ ່ຓໄ ຌູ ຅ຟກຘຝຑຟຍ຅ຄິ ຂບຄ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ນຖຘື ຝຊຟຌ຋ໃ ຾ີ ນໃ ຄຌຌພໄ ຓຟຆໃ ທງ ເຌກຟຌກຟ່ ຌຈ຺ ງຸຈ຋ຝຘຟຈຽຎພຌ຾ຏຌກຟຌ຋ໃ ຃ີ ຌ຺ ຋ໃ ທ຺ ແຎຍໃ ຃່ ຸຌໄ ຽ຃ງີ ຓຟກໃ ບຌ ຾ຖຝ ຽຓໃ ບື ຈ່ຟຽຌຌີ ກຟຌຉຟຓ຾ຏຌກຟຌ ຌ຅ີໄ ຝແຈໄ ຏຌ຺ ດໃ ຟຄ຃ຸຓໄ ຃ໃ ຟ ນຖື ຃ຸຓໄ ຋ຌຶ .ຽຓໃ ບື ຌກພ ຑຈພ ຋ຝຌຟກຟ່ ຌຈ຺ ງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຘ່ຟຖຍພ ນຌໃ ທງ ຋ບໄ ຄ ຊໃ ຌິ ຋ໃ ຉີ ຌ຺ ຽຖບື ກ຅ຝຽປຈພ ຉຟຓຂຌພໄ ຉບຌຈໃ ຄພ ຌ:ີໄ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 189

ຂຌພໄ ຉບຌ຋ໃ ີ 1 ທຽິ ຃ຟຝນຌໃ ທງ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຽຑໃ ບື ຃ຌ຺ໄ ນຟ “ຍຌພ ນຟຽຎ຺ຟໄ ” (Target Problem) ຘ່ຟຖຍພ ກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ “ຍຌພ ນຟຽຎ຺ຟໄ ” ຌຌພໄ ເຌກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຾ຉໃ ຖຝຽ຋ໃ ບື ຌກພ ຑຈພ ຋ຝຌຟຉບໄ ຄກຟ່ ຌຈ຺ ຽຖບື ກຽບຄ຅ຟກຏຌ຺ ກຟຌທຽິ ຃ຟຝ ຽຖບື ກຉຟຓ຋ໃ ຽີ ນຌພ ຘຓ຺ ຃ທຌ. ຂຌພໄ ຉບຌ຋ໃ ີ 2 ຘຟໄ ຄງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ ຋ໃ ຓີ ຖີ ກພ ຘຝຌຝຈໃ ຄພ ຌ:ີໄ 1) ຽຎ຺ຟໄ ໝຟງຂບຄງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟກຄ຺ ກຍພ ຍຌພ ນຟຽຎ຺ຟໄ 2) ນຌໃ ທງຖຝຍຍ຺ ຽປຈພ ທຼກຂບຄງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ ບຟຈຓນີ ຖຟງກທໃ ຟໜໃ ຄຶ ຾ຉໃ ຉບໄ ຄຽຖໃ ຄພ ແຎຘໃ ູຽຎ຺ຟໄ ໝຟງງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟບຌພ ຈຼທກຌພ ຾ຖຝ ຽຘຓີ ກຌພ 3) ຆຍພ ຑຝງຟກບຌເຌຘຝຑຟຍກຟຌຂບຄນຌໃ ທງຖຝຍຍ຺ ຽປຈພ ທຼກຂບຄງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ ຉບໄ ຄຓີ ນຟົ ງຑຼຄຑ່຋ໃ ຅ີ ຝຽຎພຌ I (ຎພຈແ຅ຌຟ່ ຽຂຟ຺ໄ ) ເນ຾ໄ ກໃ ນຌໃ ທງຖຝຍຍ຺ ຽປຈພ ທຼກ 1 - n ຊຟໄ ຍໃ ່ຑ່ຉບໄ ຄນຸຈົ ຂຝ ໜຟຈຂບຄໜໃ ທງຖຝຍຍ຺ ຽປຈພ ທຼກຖຄ຺ ຉຟຓຘຈພ ຘໃ ທຌ ຆໃ ຄຶ ຓກພ ຅ຝຓຏີ ຌ຺ ແຎຽຊໃ ຄິ ກຟຌຑ຅ິ ຟຖຝຌຟນຸົຈຽຎ຺ຟໄ ໝຟງຂບຄງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ ຾ຖຝບຟຈ຅ຝຉບໄ ຄນຸຈົ ນຖໃ ຎື ໃ ຼຌຍຌພ ນຟຽຎ຺ຟໄ ໝຟງ ຽຑໃ ບື ເນຽໄ ໝຟຝ ຘຓ຺ ກຍພ ຆຍພ ຑຝງຟກບຌ຋ໃ ຓີ ີິ ຉທ຺ ຾ຍຍ຋ຟຄ຃ທຟຓ຃ຈິ ຽຖໃ ບື ຄງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຂຟໄ ຄຉຌ຺ໄ ຅ຝຆໃ ທງເນຌໄ ກພ ທແິ ຅ຆຸຓຆຌ຺ ຘຟຓຟຈ ຍຖ່ ນິ ຟຌ຅ຈພ ກຟຌຽຑໃ ບື ກຟ່ ຌຈ຺ ຋ຈິ ຋ຟຄຂບຄກຟຌຈ່ຟຽຌຌີ ກຟຌທແິ ຅ ເນຓໄ ຃ີ ທຟຓຆຈພ ຽ຅ຌ຾ຖຝຽຎພຌຖຝຍຍ຺ ຽຆໃ ຌພ ຓຸຄໄ ຘຟໄ ຄນຖໃ ກື ທຈຘບຍ ງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ໃ ເີ ຆເໄ ຌ຿຃ຄກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຾ຖຝຽຖໃ ຄພ ແຎຘໃ ູກຟຌ຾ກຍໄ ຌພ ນຟຽຎ຺ຟໄ ຂບຄຆຸຓຆຌ຺ ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຈໃ ຄພ ຉທ຺ ດໃ ຟຄຂບຄນທ຺ ຂ່ທໄ ແິ ຅຾ຍຍຉໃ ຟຄໂ ຉໃແ່ ຎຌ:ີໄ ປູຍ຾ຍຍ຋ີ 1 ກຟຌທແິ ຅ກທຈຘບຍງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ ທຈພ ຊຸຎຝຘຄ຺ ຂບຄກຟຌທແິ ຅ຉຟຓປູຍ຾ຍຍຌ຃ີໄ ື ຽຑໃ ບື ກທຈຘບຍເນຆໄ ຈພ ຽ຅ຌພ ທໃ ຟ ງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ ບຌພ ໜໃ ຄຶ ບຌພ ເຈ ຆໃ ຄຶ ແຈງໄ ຌິ ກຈິ ຉຘິ ຍພ ກຌພ ຓຟທໃ ຟຽຎພຌງຸຈ຋ຝຘຟຈ຋ໃ ຈີ ຌີ ຌພໄ ຿ຈງ຾຋຅ໄ ຄິ ຾ຖທໄ ຓກີ ຟຌຈ່ຟຽຌຌີ ຄຟຌ຾ຉໃ ຖຝ ຂຌພໄ ຉບຌ຋ໃ ກີ ໃ ເ່ ນຽໄ ກຈີ ຏຌ຺ ຖຍພ ຋ໃ ຈີ ແີ ຈ຾ໄ ຌທເຈ ກຟຌທແິ ຅ຉຟຓປູຍ຾ຍຍຌ຅ີໄ ໃ ຄຶ ເຆຘໄ ່ຟຖຍພ ທຽິ ຃ຟຝກທຈຘບຍງຸຈ຋ຝຘຟຈຂບຄ຿຃ຄກຟຌໜໃ ຄຶ ຿຃ຄກຟຌ ເຈ຋ໃ ີ ຓກີ ຟຌຈ່ຟຽຌຌີ ກຟຌແຎ຾ຖທໄ ຾ຖຝ ຓກີ ຈິ ຉຘິ ຍພ ຽຖໃ ຟ຺ ຖທື ໃ ຟຎຝຘຍ຺ ຏຌ຺ ຘຟ່ ຽຖຈພ ກຟຌກຼຓກຟຌທແິ ຅ ກໃ ບຌກຟຌຽຖໃ ຓີ ຖຄ຺ ຓຽື ປຈພ ກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄ ຽປຈພ ຽຑໃ ບື ກທຈຘບຍງຸຈ຋ຝຘຟຈຽຆຄີ ຘຓ຺ ຓຸຈຉຊິ ຟຌຓີ 3 ຂຌພໄ ຉບຌ ຃:ື ຂຌພໄ ຋ີ 1 ກຟຌຖຝຍຸງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຃ື ຽຖບື ກງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ 1 ງຸຈ຋ຝຘຟຈ ຋ໃ ີ ຽນຌພ ທໃ ຟຎຝຘຍ຺ ຃ທຟຓຘຟ່ ຽຖຈພ ຾ຖທໄ ຖຝຍຸຖກພ ຘຝຌຝງຸຈ຋ຝຘຟຈຌຌພໄ ຽຎພຌ 5 ຖກພ ຘຝຌຝ ຃ື 1) ກຟຌທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟຽຆຄີ ຑຈພ ຋ຝຌຟ 2) ກຟຌຖຝຍຸຍຌພ ນຟຽຎ຺ຟໄ 3) ກຟຌກຟ່ ຌຈ຺ ຽຎ຺ຟໄ ໝຟງຂບຄງຸຈ຋ຝຘຟຈ 4) ກຟຌຘຟໄ ຄນຌໃ ທງຖຝຍຍ຺ ຽປຈພ ທຼກ 5) ກຟຌ຅ຈພ ຆຍພ ຑຝງຟກບຌ ຋ຄພ ຌ຿ີໄ ຈງບຟແຘຂຓ່ໄ ຌູ ຅ຟກກຟຌຘຄພ ຽກຈຘຝຊຟຌ຋ໃ ຈີ ່ຟຽຌຌີ ຄຟຌ຾ຖຝຘບຍຊຟຓ຅ຟກຏູຈໄ ຟ່ ຽຌຌີ ຄຟຌ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 190

ຂຌພໄ ຋ີ 2 ກຟຌກທຈຘບຍງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຃ື ກຟຌຘຄພ ຽກຈຉຈິ ຉຟຓ຋ຸກຂຌພໄ ຉບຌເຌຖຝຍຍ຺ ຽປຈພ ທຼກຂບຄງຸຈ຋ຝຘຟຈ ຽຑໃ ບື ເນປໄ ູຆໄ ຈພ ຽ຅ຌທໃ ຟ ຽຓໃ ບື ຆຍພ ຑຝງຟກບຌຊກື ຌຟ່ ຽຂຟ຺ໄ ຽຎພຌຉທ຺ ຎບໄ ຌ (Input) ຅ຟກຌຌພໄ ຽກຈີ ຂຝຍທຌກຟຌ (Process) ນງຄພ ຂຌຶໄ ຾ຈໃ ຾ຉໃ ຖຝຂຝຍທຌກຟຌງໃ ບງໂ ຌຟ່ ແຎຘໃ ູກຟຌຽກຈີ ຏຌ຺ (Output) ຾ຓໃ ຌ ນງຄພ ຾ຖຝ ຾ຌທເຈ. ກຟຌກທຈຘບຍຈໃ ຄພ ກໃ ຟທ ຽປຈພ ເນຏໄ ູຘໄ ກຶ ຘຟຘຝນຖຸຍແຈທໄ ໃ ຟງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ໃ ຉີ ຌ຺ ຽບຄແຈຖໄ ຝຍຸ ແທເໄ ຌຂຌພໄ ຋ໃ ີ 1 ຌຌພໄ ຓຎີ ຝຘຈິ ຋ຏິ ຌ຺ (Effective) ຅ຄິ ນຖໃ ຍື ໃ ່ ຊຟໄ ຓຎີ ຝຘຈິ ຋ຏິ ຌ຺ ຅ຄິ ຅ໃ ຄຶ ຃ຈິ ຽປຈພ ຂຌພໄ ຋ໃ ີ 3 ຉໃແ່ ຎ ຊຟໄ ຍໃ ຾່ ຌໃ ເ຅ທໃ ຟຓຎີ ຝຘຈິ ຋ຏິ ຌ຺ ຅ຄິ ຘຝ຾ຈຄທໃ ຟ຃ທຟຓຘ່ຟຽຖຈພ ຽ຋ໃ ບື ກໃ ບຌຽກຈີ ຂຌຶໄ ຿ຈງຍຄພ ຽບຌີ ຽຑຟຝຍໃ ່ຘຟຓຟຈກທຈ ຘບຍ຾ຖຝຘຝ຾ຈຄ຃ທຟຓຽຎພຌຽນຈຽຎພຌຏຌ຺ ແຈໄ ງຸຈ຋ຝຘຟຈຈໃ ຄພ ກໃ ຟທ຅ໃ ຄຶ ຍໃ ບ່ ຟຈຌຟ່ ແຎເຆຉໄ ໃແ່ ຎແຈ.ໄ ຂຌພໄ ຋ີ 3 ກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄຉໃແ່ ຎ຃ື ຂຼຌຖຝຍຸທໃ ຟ຅ຝຽປຈພ ກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄເຆງໄ ຸຈ຋ຝຘຟຈ຋ໃ ກີ ທຈຘບຍ຾ຖທໄ ຌີໄ ດໃ ຟຄເຈ ເຆ຾ໄ ຓໃ ຌນງຄພ ຽຎພຌກໃ ຸຓຽຎ຺ຟໄ ໝຟງກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄ ຅ຝຽກຍພ ຂຓ່ໄ ຌູ ຎຝຽຈຌພ ເຈ ຅ຝທຽິ ຃ຟຝຂ່ຓໄ ູຌຽຑໃ ບື ຘຝນຖຸຍ ຎຝຽຈຌພ ຾ຓໃ ຌນງຄພ ຓຘີ ຓ຺ ຓຸຈຉຊິ ຟຌທໃ ຟ຾ຌທເຈ຾ຈໃ ກໃ ຸຓຽຎ຺ຟໄ ໝຟງ຋ໃ ເີ ຆເໄ ຌກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄ຃ທຌຽຎພຌກໃ ຸຓຽຈຓີ ນຖໃ ື ກໃ ຸຓເນງໃ . ຉທ຺ ດໃ ຟຄຽຆໃ ຌພ ກຟຌທແິ ຅ກທຈຘບຍງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຖຝຍຍ຺ ຍ່ຟຍຈພ ຌຟ່ໄ ຽຘງ຿ຈງເຆຑໄ ຈື ຌຟ່ໄ (ທ຋ິ ີ ກຟຌ ຘກຶ ຘຟທຽິ ຃ຟຝຖຝຍຍ຺ ຍ່ຟຍຈພ ຌຟ່ໄ ຽຘງ຿ຈງເຆຑໄ ຈື ຌຟ່ໄ ກທຈຘບຍຉຟຓຂຌພໄ ຋ໃ ີ 1 ຾ຖຝ 2 ທໃ ຟແຈຏໄ ຌ຺ ຅ຄິ ນຖຍື ໃ ່ ນຄົພ ຅ຟກຌຌພໄ ຅ໃ ຄຶ ຽປຈພ ກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄ). ປູຍ຾ຍຍ຋ີ 2 ກຟຌທແິ ຅ຎພຍຎຸຄງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ ທຈພ ຊຸຎຝຘຄ຺ ຂບຄກຟຌທແິ ຅ຉຟຓປູຍ຾ຍຍຌ຃ີໄ ື ຽຑໃ ບື ຎພຍຎຸຄງຸຈ຋ຝຘຟຈ຋ໃ ຊີ ກື ຽຖບື ກ ຆໃ ຄຶ ແຈຈໄ ຟ່ ຽຌຌີ ກຟຌ ກຼຓກຟຌທແິ ຅ຉຟຓປູຍ຾ຍຍ຋ໃ ີ 1 ຓຟ຾ຖທໄ ຅ຌ຺ ຽຊຄິ ຂຌພໄ ຋ໃ ີ 2 ຾ຖຝ ຏູຉໄ ຼຓກຟຌທແິ ຅ແຈຑໄ ຍ຺ ເຌຂຌພໄ ຋ໃ ີ 2 ຌຌພໄ ທໃ ຟ ຍຟຄຎຝຽຈຌພ ຂບຄງຸຈ຋ຝຘຟຈ຃ທຌ຅ຝແຈປໄ ຍພ ກຟຌຎພຍຎໃ ຼຌນຖໃ ຎື ພຍຎຸຄ ຽຑໃ ບື ເນງໄ ຸຈ຋ຝຘຟຈຌຌພໄ ເຆກໄ ຟຌແຈຈໄ ງີ ໃ ຄິ ຂຌຶໄ ເຌນຌໃ ທງ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຽຈຓີ ນຖໃ ື ກໃ ຸຓຽຎ຺ຟໄ ໝຟງຽຈຓີ ຌຌພໄ ຽບຄ (ງຄພ ຍໃ ຾່ ຓໃ ຌຽຎພຌກຟຌຊໃ ຟງ຿ບຌແຎງຄພ ກໃ ຸຓ ຽຎ຺ຟໄ ໝຟງ ເໝໃ ). ກຟຌທແິ ຅ຉຟຓປູຍ຾ຍຍຌີໄ ຅ໃ ຄຶ ຽຎພຌກຟຌຽຑໃ ຓີ ຂຌພໄ ຉບຌ “ກຟຌຎພຍຎຸຄງຸຈ຋ຝຘຟຈ” ຽຂຟ຺ໄ ແຎເຌກຟຌທແິ ຅ ຉຟຓປູຍ຾ຍຍ຋ໃ ີ 1 ບກີ ຂຌພໄ ໜໃ ຄຶ ກໃ ບຌຽຊຄິ ຂຌພໄ ຉຼຓກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄ ກຟຌທແິ ຅ຉຟຓປູຍ຾ຍຍຌ຅ີໄ ໃ ຄຶ ຓີ 4 ຂຌພໄ ຉບຌ຃:ື ຂຌພໄ ຋ີ 1 ກຟຌຖຝຍຸງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ (຃ຂື ຌພໄ ຋ໃ ີ 1 ຂບຄປູຍ຾ຍຍ຋ໃ ີ 1) ຂຌພໄ ຋ີ 2 ກຟຌກທຈຘບຍງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ (຃ຂື ຌພໄ ຋ໃ ີ 2 ຂບຄປູຍ຾ຍຍ຋ໃ ີ 1) ຂຌພໄ ຋ີ 3 ກຟຌຎພຍຎຸຄງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຃ື ຌຟ່ ຽບຟ຺ ຎຝຽຈຌພ ຋ໃ ແີ ຈຑໄ ຍ຺ ເຌຂຌພໄ ຋ໃ ີ 2 ທໃ ຟ ງຸຈ຋ຝຘຟຈ ຋ໃ ແີ ຈຽໄ ປຈພ ກຟຌກທຈຘບຍຌຌພໄ ງຄພ ຍໃ ຓ່ ຎີ ຝຘຈິ ຋ຏິ ຌ຺ (Effective) ຈຑີ ່ ຓຟຎພຍຎຸຄເນຓໄ ຖີ ກພ ຘຝຌຝ຋ໃ ີ ຅ຝຽກຈີ ຎຝຘຈິ ຋ຏິ ຌ຺ ນຖຟງງໃ ຄິ ຂຌຶໄ ຽປຈພ ຽຆໃ ຌພ ຌ຅ີໄ ຌ຺ ຃ຍ຺ ຋ຸກຎຝຽຈຌພ ຂບຄງຸຈ຋ຝຘຟຈຌຌພໄ ຾ຖທໄ ຅ໃ ຄຶ ຌຟ່ ງຸຈ຋ຝຘຟຈ ຈໃ ຄພ ກໃ ຟທແຎຽປຈພ ກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄເຌຂຌພໄ ຉໃແ່ ຎ. ຂຌພໄ ຋ີ 4 ກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄຉໃແ່ ຎ ຃ຂື ຼຌຖຝຍຸທໃ ຟ຅ຝຽປຈພ ກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄເຆງໄ ຸຈ຋ຝຘຟຈ຋ໃ ຏີ ໃ ຟຌກຟຌ ຎພຍຎຸຄ ຾ຖທໄ ຌດີໄ ໃ ຟຄເຈ (຃ຂື ຌພໄ ຋ໃ ີ 3 ຂບຄປູຍ຾ຍຍ຋ີ 1) ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 191

ຉທ຺ ດໃ ຟຄຽຆໃ ຌພ ກຟຌທແິ ຅ຎພຍຎຸຄງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຃ທຟຓຘຟຓຟຈຂບຄ຃ຝຌຝກຟ່ ຓຝກຟຌ ບຄ຺ ກຟຌ ຍຖ່ ນິ ຟຌຘໃ ທຌຍຟໄ ຌ ເຌກຟຌຘຟໄ ຄ຿຃ຄຘຟໄ ຄຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ . ປູຍ຾ຍຍ຋ີ 3 ກຟຌທແິ ຅ຊໃ ຟງ຿ບຌງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ ທຈພ ຊຸຎຝຘຄ຺ ຂບຄກຟຌທແິ ຅ຉຟຓປູຍ຾ຍຍຌີໄ ຃ື ຽຑໃ ບື ຌຟ່ ຽບຟ຺ ງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ ຆໃ ຄຶ ແຈປໄ ຍພ ກຟຌ ກທຈຘບຍ຿ຈງກຟຌທແິ ຅ຉຟຓປູຍ຾ຍຍ຋ີ 1 ນຖແື ຈປໄ ຍພ ກຟຌຎພຍຎຸຄ຿ຈງກຟຌທແິ ຅ຉຟຓປູຍ຾ຍຍ຋ີ 2 ຾ຖທໄ ທໃ ຟ ຽຎພຌງຸຈ຋ຝຘຟຈ຋ໃ ເີ ຆກໄ ຟຌແຈຈໄ ເີ ຌນຌໃ ທງ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຽຈຓີ ຿ຈງ຋ໃ ແີ ຈຏໄ ໃ ຟຌກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄ຾ຖທໄ ເຌ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຽຈຓີ ນຖື ເຌ຿຃ຄກຟຌຽຈຓີ ຾ຉໃ ຉໃແ່ ຎຌຉີໄ ບໄ ຄກຟຌ຅ຝຌຟ່ ແຎຎຝຉຍິ ຈພ ເຆເໄ ຌນຌໃ ທງ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ເໝໃ ຆໃ ຄຶ ຓຖີ ກພ ຘຝຌຝ຃ຟໄ ງກຍພ ຋ບໄ ຄ ຊໃ ຌິ ຽຈຓີ ຅ຌ຺ ຊແື ຈທໄ ໃ ຟ “຃ກື ຌພ ” ຾ຖຝ ໜຟໄ ຅ຝຊໃ ຟງ຿ບຌຽບຟ຺ ງຸຈ຋ຝຘຟຈຌຌພໄ ແຎຎຝຉຍິ ຈພ ເຆແໄ ຈໄ ຿ຈງຍໃ ່ຉບໄ ຄຎພຍ຾ກ ໄ ຾ຓໃ ຌນງຄພ ຽ຋ໃ ຟ຺ ເຈ ນຖື ຍໃ ່ຉບໄ ຄຎພຍ຾ກຽໄ ຖງີ ກທ່ ໃ ຟແຈ.ໄ ກຟຌທແິ ຅ຉຟຓປູຍ຾ຍຍຌ຅ີໄ ໃ ຄຶ ຽຎພຌກຟຌຽຑໃ ຓີ ຂຌພໄ ຉບຌ “ກຟຌຊໃ ຟງ຿ບຌງຸຈ຋ຝຘຟຈ” ຽຂຟ຺ໄ ແຎເຌກຟຌທແິ ຅ ຉຟຓປູຍ຾ຍຍ຋ີ 1 ນຖປື ູຍ຾ຍຍ຋ີ 2 ຆໃ ຄຶ ຏໃ ຟຌກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄ຾ຖທໄ ບກີ ຂຌພໄ ໜໃ ຄຶ ກໃ ບຌຽຊຄິ ຂຌພໄ ກຼຓກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄ ເຌ ນຌໃ ທງ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ເໝໃ ຋ໃ ຅ີ ຝຊໃ ຟງ຿ບຌງຸຈ຋ຝຘຟຈແຎ. ກຟຌທແິ ຅ຉຟຓປູຍ຾ຍຍຌ຅ີໄ ໃ ຄຶ ຓີ 3 ຂຌພໄ ຉບຌ຃:ື ຂຌພໄ ຋ໃ ີ 1 ກຟຌຖຝຍຸງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ (຃ຂື ຌພໄ ຋ີ 1 ຂບຄປູຍ຾ຍຍ຋ີ 1) ຂຌພໄ ຋ໃ ີ 2 ກຟຌກທຈຘບຍງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ (຃ຂື ຌພໄ ຋ີ 2 ຂບຄປູຍ຾ຍຍ຋ໃ ີ 1) ຂຌພໄ ຋ໃ ີ 3 ກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄງຸຈ຋ຝຘຟຈຉຟຓປູຍ຾ຍຍ຋ີ 1 ນຖກື ຟຌຎພຍຎຸຄງຸຈ຋ຝຘຟຈ຾ຖທໄ ຋ຈ຺ ຖບຄງຸຈ຋ຝ ຘຟຈຉຟຓປູຍ຾ຍຍ຋ໃ ີ 2 ຅ຌ຺ ຽຎພຌ຋ໃ ຾ີ ຌໃ ເ຅ທໃ ຟງຸຈ຋ຝຘຟຈຌຌພໄ ເຆແໄ ຈຈໄ ຅ີ ຄິ ເຌນຌໃ ທງ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຽຈຓີ ຂຌພໄ ຋ໃ ີ 4 ກຟຌຊໃ ຟງ຿ບຌ຾ຖຝ຋ຈ຺ ຖບຄເຌນຌໃ ທງ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ເໝໃ ຃ຂື ຼຌຖຝຍຸທໃ ຟ຅ຝຽປຈພ ກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄ ເຆໄ ງຸຈ຋ຝຘຟຈ຋ໃ ຊີ ໃ ຟງ຿ບຌຓຟຌ຾ີໄ ຌທເຈ (຃ຂື ຌພໄ ຋ີ 3 ຂບຄປູຍ຾ຍຍ຋ີ 1 ນຖຂື ຌພໄ ຋ີ 4 ຂບຄປູຍ຾ຍຍ຋ີ 2) ຉທ຺ ດໃ ຟຄຽຆໃ ຌພ ກຟຌທແິ ຅ຊໃ ຟງ຿ບຌງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟກຟຌຎບໄ ຄກຌພ ແຒຎໃ ຟຍຖ່ ຽິ ທຌຑຌືໄ ຋ໃ ຈີ ຄ຺ ຖຟຌ ປູຍ຾ຍຍ຋ໃ ີ 4 ກຟຌທແິ ຅ຎພຍເຆງໄ ຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ ທຈພ ຊຸຎຝຘຄ຺ ຂບຄກຟຌທແິ ຅ຉຟຓປູຍ຾ຍຍຌ຃ີໄ :ື ຽຑໃ ບື ຎພຍງຸຈ຋ຝຘຟຈຆໃ ຄຶ ເຆແໄ ຈຈໄ ຾ີ ຖທໄ ເຌນຌໃ ທງ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຽຈຓີ ເນຽໄ ໝຟຝຘຓ຺ ຘ່ຟຖຍພ ນຌໃ ທງ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ເໝໃ ຆໃ ຄຶ ຓຖີ ກພ ຘຝຌຝ຾ຉກຉໃ ຟຄ຅ຟກ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຽຈຓີ ແຎຈທໄ ງ ຅ຟກຌຌພໄ ຅ໃ ຄຶ ຽປຈພ ກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄງຸຈ຋ຝຘຟຈ຋ໃ ຎີ ພຍ຾ຖທໄ ເຌນຌໃ ທງ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ເໝໃ . ກຟຌກຼຓກຟຌທແິ ຅ກໃ ບຌກຟຌຽຖໃ ຓີ ຋ຈ຺ ຖບຄ ຓີ 5 ຂຌພໄ ຉບຌ຃:ື ຂຌພໄ ຋ໃ ີ 1 ກຟຌຖຝຍຸງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ (຃ຂື ຌພໄ ຋ີ 1 ຂບຄປູຍ຾ຍຍ຋ີ 1) ຂຌພໄ ຋ໃ ີ 2 ກຟຌກທຈຘບຍງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ (຃ຂື ຌພໄ ຋ີ 2 ຂບຄປູຍ຾ຍຍ຋ໃ ີ 1) ຂຌພໄ ຋ໃ ີ 3 ກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄງຸຈ຋ຝຘຟຈຉຟຓປູຍ຾ຍຍ຋ໃ ີ 1 ນຖໃ ກື ຟຌຎພຍຎຸຄງຸຈ຋ຝຘຟຈ຾ຖທໄ ຋ຈ຺ ຖບຄງຸຈ຋ຝ ຘຟຈຉຟຓປູຍ຾ຍຍ຋ໃ ີ 2 ຅ຌ຺ ຽຎພຌ຋ໃ ຾ີ ຌໃ ເ຅ທໃ ຟງຸຈ຋ຝຘຟຈຌຌພໄ ເຆກໄ ຟຌແຈຈໄ ຅ີ ຄິ ເຌນຌໃ ທງ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຽຈຓີ ຂຌພໄ ຋ໃ ີ 3 ຌີໄ ບຟຈ຅ຝຄຈ຺ ຽທຌພໄ ຍໃ ຽ່ ປຈພ ກແ່ ຈໄ ຊຟໄ ຏຌ຺ ຂບຄຂຌພໄ ຋ໃ ີ 2 ຓ຃ີ ທຟຓນຓຌພໄ ເ຅ຘູຄຑ່ ຂຌພໄ ຋ີ 4 ກຟຌຎພຍຎໃ ຼຌງຸຈ຋ຝຘຟຈຘ່ຟຖຍພ ນຌໃ ທງ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ເໝໃ ຃ື ຖຝຍຸທໃ ຟແຈຎໄ ພຍ ຎໃ ຼຌຎຝຽຈຌພ ເຈ຾ຈໃ ຂບຄງຸຈ຋ຝຘຟຈຽຈຓີ ຽຑໃ ບື ເນຽໄ ໝຟຝຘຓ຺ ກຍພ ນຌໃ ທງ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ເໝໃ ຆໃ ຄຶ ຓຖີ ກພ ຘຝຌຝ຾ຉກຉໃ ຟຄແຎ຾ຈໃ ຅ຟກນຌໃ ທງ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 192

຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຽຈຓີ ຑບໄ ຓກຍພ ຘຝ຾ຈຄຽນຈຏຌ຺ ທໃ ຟຘໃ ທຌ຋ໃ ຎີ ພຍຎໃ ຼຌແຎຌຌພໄ ຓ຃ີ ທຟຓຘຓ຺ ຽນຈຘຓ຺ ຏຌ຺ ຾ຌທເຈ ຓນີ ົກພ ທຆິ ຟ ນຖໃ ຋ື ຈິ ຘຝຈປີ ບຄປຍພ ດໃ ຟຄເຈ. ຂຌພໄ ຋ໃ ີ 5 ກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄຉໃແ່ ຎ຃ື ຂຼຌຖຝຍຸທໃ ຟ຅ຝຽປຈພ ກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄເຆງໄ ຸຈ຋ຝຘຟຈ຋ໃ ຏີ ໃ ຟຌ ກຟຌຎພຍຎໃ ຼຌຌີໄ ຾ຖທໄ ຾ຌທເຈ (຃ຂື ຌພໄ ຋ີ 3 ຂບຄປູຍ຾ຍຍ຋ີ 1) ຉທ຺ ດໃ ຟຄຽຆໃ ຌພ ກຟຌທແິ ຅ຎພຍເຆງໄ ຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຿ປຄປຼຌຓຈພ ງຓ຺ ຘກຶ ຘຟ ເນ຿ໄ ຈຈຽຈໃ ຌພ ຈຟໄ ຌ ກຟຌກຝຽຘຈ຋ຈິ ຘຝຈເີ ໝໃ . ປູຍ຾ຍຍ຋ໃ ີ 5 ກຟຌທແິ ຅ຘຟໄ ຄງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ ທຈພ ຊຸຎຝຘຄ຺ ຂບຄກຟຌທແິ ຅ຉຟຓປູຍ຾ຍຍຌ຃ີໄ ື ຽຑໃ ບື ຘຟໄ ຄງຸຈ຋ຝຘຟຈຂຌຶໄ ຓຟເໝໃ ຘ່ຟຖຍພ ເຆຑໄ ຈພ ຋ຝຌຟ ເຌ ຎຝຽຈຌພ ຍຌພ ນຟຆໃ ຄຶ ຍໃ ່ຘຟຓຟຈຌຟ່ ຽບຟ຺ ງຸຈ຋ຝຘຟຈ຋ໃ ຓີ ດີ ໃ ູກໃ ບຌ຅ຟກ຋ໃ ບີ ໃ ຌື ຊໃ ຟງ຿ບຌຓຟແຈໄ ນໃ ົື ຌຟ່ ຓຟຎພຍເຆແໄ ຈໄ ກຟຌ ຘຟໄ ຄງຸຈ຋ຝຘຟຈເໝໃ ຉບໄ ຄບຟແຘນົກພ ທຆິ ຟຓຟຎຝກບຍ ຾ຖຝ ຽຓໃ ບື ຘຟໄ ຄຘ່ຟຽຖຈພ ກຉ່ ບໄ ຄຽປຈພ ກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄ຅ຌ຺ ຽຎພຌ຋ໃ ີ ຾ຌໃ ເ຅ ຆໃ ຄຶ ຓຂີ ຌພໄ ຉບຌຈໃ ຄພ ຌ:ີໄ ຂຌພໄ ຋ີ 1 ກຟຌຽຖບື ກນຌໃ ທງ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຋ໃ ຓີ ຍີ ຌພ ນຟຽຆຄີ ຑຈພ ຋ຝຌຟ຃ື ຖຝຍຸ຋ໃ ຉີ ຄພໄ ຂບຄນຌໃ ທງ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຽຑໃ ບື ຖຝຍຸ຋ໃ ຉີ ຄພໄ ຂບຄ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຖຝຍຸຂບຍຽຂຈຂບຄນຌໃ ທງ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຾ຖຝຖກພ ຘຝຌຝຍຌພ ນຟ຋ໃ ທ຺ ແຎ. ຂຌພໄ ຋ີ 2 ກຟຌທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟຽຆຄີ ຑຈພ ຋ຝຌຟ຃ື ຘ່ຟນົທຈ຾ຖຝທຽິ ຃ຟຝຍຌພ ນຟຂບຄ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ຽຑໃ ບື ຖຝຍຸເນໄ ແຈທໄ ໃ ຟ຾ຓໃ ຌນງຄພ ຃ຍື ຌພ ນຟ຋ຸກປບໄ ຌ ຾ຓໃ ຌນງຄພ ຃ຍື ຌພ ນຟຎພຈແ຅ ຾ຓໃ ຌນງຄພ ຃ຍື ຌພ ນຟຘຍື ຽຌໃ ບື ຄ ຾ຖຝ ຃ທຌ ຘຝ຾ຈຄຈທໄ ງ຾ຏຌຑຟຍ. ຂຌພໄ ຋ີ 3 ກຟຌຖຝຍຸຍຌພ ນຟຽຎ຺ຟໄ ຃ື ກຟຌຽຖບື ກຎຝຽຈຌພ ຍຌພ ນຟຂຌຶໄ ຓຟ ຅ຟກຏຌ຺ ກຟຌທຽິ ຃ຟຝເຌຂຌພໄ ຋ໃ ີ 2 ຍຌພ ນຟຽຎ຺ຟໄ ຌຏີໄ ູທໄ ແິ ຅ຽຖບື ກຉຟຓ຋ໃ ຽີ ນຌພ ທໃ ຟດໃ ູເຌທແິ ຘ຅ຝ຾ກແໄ ຈໄ ຾ຖຝ ຊຟໄ ຾ກແໄ ຈ຾ໄ ຖທໄ ຅ຝຌຟ່ ຃ທຟຓ຃ໃ ຃ີ ຟງຓຟຘໃ ູ຋ບໄ ຄ ຊໃ ຌິ ຽປຈພ ເນຍໄ ຌພ ນຟ຋ຸກປບໄ ຌຌບໄ ງຖຄ຺ ຾ຓໃ ຌ຅ຝຍໃ ່ໝຈ຺ ແຎ. ຂຌພໄ ຋ີ 4 ກຟຌຘຟໄ ຄງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຃ື ກຟຌກຟ່ ຌຈ຺ ຾ຏຌກຟຌຈ່ຟຽຌຌີ ຄຟຌຽຆຄີ ງຸຈ຋ຝຘຟຈ ຽຑໃ ບື ຾ກຍໄ ຌພ ນຟຽຎ຺ຟໄ ຓີ 3 ຂຌພໄ ຃:ື 1) ກຟຌກຟ່ ຌຈ຺ ຽຎ຺ຟໄ ໝຟງຂບຄງຸຈ຋ຝຘຟຈ 2) ກຟຌຘຟໄ ຄນຌໃ ທງຖຝຍຍ຺ ຽປຈພ ທຼກຂບຄງຸຈ຋ຝຘຟຈ 3) ກຟຌ຅ຈພ ຆຍພ ຑຝງຟກບຌ ເຌ຾ຉໃ ຖຝຂຌພໄ ຉບໄ ຄກຟ່ ຌຈ຺ ຿ຈງ຃ຟ່ ຌຄຶ ຽຊຄິ ບກີ 2 ຂຌພໄ ຋ໃ ດີ ໃ ູຂຟໄ ຄ຃ຼຄຈທໄ ງ ຽຑໃ ບື ເນຽໄ ກຈີ ຃ທຟຓຘບຈ຃ໃ ບຄ ກຌພ ຽຆໃ ຌພ ກຟຌກຟ່ ຌຈ຺ ຽຎ຺ຟໄ ໝຟງຉບໄ ຄ຃ຟ່ ຌຄຶ ຽຊຄິ ນຌໃ ທງຖຝຍຍ຺ ຾ຖຝຆຍພ ຑຝງຟກບຌ຅ຟກຌຌພໄ ຅ໃ ຄຶ ຂຼຌຽຎພຌ຾ຏຌຑຟຍ ງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຽຉຓພ ປູຍ ຿ຈງຌຟ່ ຽບຟ຺ ຏຌ຺ ຂບຄທຌພ ຋ີ 2 ຾ຖຝ 3 ຓຟຘຝ຾ຈຄ຋ຄພ ນຓຈ຺ ແທຈໄ ທໄ ງຽຎພຌ ຾ຏຌຑຟຍ ງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ໃ ຑີ ບໄ ຓ຅ຝຌຟ່ ແຎ຋ຈ຺ ຖບຄເຌຂຌພໄ ຉໃແ່ ຎ. ຆຌພໄ ຋ີ 5 ກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄຉໃແ່ ຎ຃ື ຂຼຌຖຝຍຸທໃ ຟ຅ຝຽປຈພ ກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄເຆງໄ ຸຈ຋ຝຘຟຈ຋ໃ ຘີ ຟໄ ຄຂຌຶໄ ຾ຖທໄ ດໃ ຟຄເຈ ເຆ຾ໄ ຓໃ ຌນງຄພ ຽຎພຌກໃ ຸຓຽຎ຺ຟໄ ໝຟງກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄ ຅ຝຽກຍພ ຂ່ຓໄ ູຌຎຝຽຈຌພ ເຈ ຅ຝທຽິ ຃ຟຝຂຓ່ໄ ູຌຽຑໃ ບື ຘຝນຖຸຍຎຝຽຈຌພ ເຈ ຓຘີ ຓ຺ ຓຸຈຉຊິ ຟຌນງຄພ ຾ຈໃ ຾ຖຝ ບໃ ຌື ໂ. ຉທ຺ ດໃ ຟຄຽຆໃ ຌພ ກຟຌທແິ ຅ຘຟໄ ຄງຸຈ຋ຝຘຟຈກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຽ຃ໃ ບື ຄຓກື ຟ່ ຅ຈພ ງຸຄ 1.4 ກຟຌທຟຄ຾ຏຌກຟຌທແິ ຅ຉຟຓ຾ຌທກຟຌທແິ ຅຾ຖຝຑຈພ ຋ຝຌຟ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 193

ກຟຌທແິ ຅຾ຖຝຑຈພ ຋ຝຌຟ (Research and Development ນຖື R&D) ຽຎພຌທ຋ິ ກີ ຟຌຽປຈພ ທຼກ຾ຍຍ ໜໃ ຄຶ ຆໃ ຄຶ ຌກພ ຽປຈພ ທຼກເຆເໄ ຌກຟຌຽປຈພ ທຼກຂບຄຉຌ຺ ເນຍໄ ຌພ ຖຸຽຎ຺ຟໄ ໝຟງ ທ຋ິ ກີ ຟຌຌຓີໄ ຃ີ ທຟຓ຅ຟ່ ຽຎພຌຘຟ່ ຖຍພ ກຖ່ ຝຌີ ຋ໃ ີ ຽປຈພ ທງກຈໃ ຄພ ກໃ ຟທເນຘໄ ຟ່ ຽຖຈພ ຏູຽໄ ປຈພ ທຼກ຅ໃ ຄຶ ຅ຟ່ ຽຎພຌຉບໄ ຄ຃ຌ຺ໄ ຃ທຟໄ ທແິ ຅ຽຑໃ ບື ນຟ “ທ຋ິ ”ີ ຘຟ່ ຖຍພ ເຆຽໄ ປຈພ ທຼກ ຾ຖຝ ຽຓໃ ບື ຑຍ຺ ທ຋ິ ຋ີ ໃ ຃ີ ຟຈທໃ ຟໜຟໄ ຅ຝເຆໄ ກຽ່ ປຈພ ກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄເຆທໄ ຋ິ ຌີ ຌພໄ ຅ຌ຺ ຽຎພຌ຋ໃ ຾ີ ຌໃ ເ຅ທໃ ຟເຆແໄ ຈ.ໄ ທ຋ິ ຋ີ ໃ ແີ ຈຏໄ ໃ ຟຌກຟຌ຋ຈ຺ ຖບຄ຾ຖທໄ ຽຎພຌຏຌ຺ ຖຍພ ຘ່ຟ຃ຌພ ຂບຄຂຝຍທຌກຟຌທແິ ຅ ຾ຖຝ ຑຈພ ຋ຝຌຟ ດໃ ຟຄເຈກ່ ຉຟຓຏຌ຺ ຖຍພ ບກີ ດໃ ຟຄໜໃ ຄຶ ຋ໃ ຑີ ຄຶ ຎຝຘຄ຺ ຈທໄ ງກ຃່ ຏື ຌ຺ ກຟຌຽປຈພ ທຼກ຋ໃ ຽີ ກຈີ ຅ຟກກຟຌເຆທໄ ຋ິ ຋ີ ໃ ຈີ ຈີ ໃ ຄພ ກໃ ຟທ. ຈໃ ຄພ ຌຌພໄ ຽຓໃ ບື ຓຏີ ູຽໄ ທຟ຺ໄ ຃່ຟທໃ ຟ ກຟຌທແິ ຅຾ຖຝຑຈພ ຋ຝຌຟກໃ ຼທກຍພ ຽຖໃ ບື ຄເຈ ຏູຽໄ ທຟ຺ໄ ບຟຈ຅ຝໝຟງຽຊໃ ຄິ ຏຌ຺ ຖຍພ ຎຝກຟຌ຋ຟ່ ບຈິ ນຖື ຎຝກຟຌ຋ໃ ຘີ ບຄ ນຖື ຋ຄພ ຘບຄຎຝກຟຌກບ່ ຟຈຽຎພຌແຈໄ ຾ຖຝບຟຈໝຟງ຋ຄພ ນຓຈ຺ ຽຊໃ ຄິ ຏຌ຺ ຖຍພ ບໃ ຌື ໂ ຋ໃ ຽີ ຆໃ ບື ຓ຿ງຄບກີ ກຽ່ ຎພຌແຈໄ ຽປຟ຺ ຅ຝປູແໄ ຈທໄ ໃ ຟຏູຽໄ ທຟ຺ໄ ໝຟງຽຊຄິ ຏຌ຺ ຖຍພ ຎຝກຟຌເຈກຉ່ ໃ ່ຽຓໃ ບື ຏູຽໄ ທຟ຺ໄ ແຈຖໄ ຝຍຸ຾຅ຄໄ ຖຄ຺ ແຎ. ຉທ຺ ດໃ ຟຄຽຆໃ ຌພ ຊຟໄ ຽທຟ຺ໄ ທໃ ຟ “຅ຝຽປຈພ ກຟຌທແິ ຅ ຾ຖຝ ຑຈພ ຋ຝຌຟກຟຌຘບຌຑຟຘຟບຄພ ກຈິ ຘຟ່ ຖຍພ ຌກພ ປຼຌຆຌພໄ ຎຝຊຓ຺ ຘກຶ ຘຟຎີ຋ໃ ີ 5” ຏູຽໄ ທຟ຺ໄ ບຟຈໝຟງຽຊຄິ ກຟຌທແິ ຅຾ຖຝຑຈພ ຋ຝຌຟຖຝຈຍພ ຃ທຟຓປູຂໄ ບຄຽຈກພ ເຌທຆິ ຟຑຟຘຟບຄພ ກຈິ ນົື ບຟຈໝຟງຽຊໃ ຄິ ກຟຌທແິ ຅຾ຖຝຑຈພ ຋ຝຌຟ຾ຍຍຘບຍທຈພ ຃ທຟຓປູທໄ ຆິ ຟຑຟຘຟບຄພ ກຈິ ຘຟ່ ຖຍພ ຽຈກພ ກໃ ຸຓຈໃ ຄພ ກໃ ຟທກ່ ແຈ ໄ ຘຟ່ ຖຍພ ກຖ່ ຝຌຂີ ບຄກຟຌທແິ ຅຾ຖຝຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ບໄ ຄຊໃ ຌິ ນຖໃ ຆື ຸຓຆຌ຺ ນຖກື ຟຌທແິ ຅຾ຖຝຑຈພ ຋ຝຌຟກບຄ຋ຌຶ ນຓໃ ຍູ ຟໄ ຌ ນຖກື ຟຌທແິ ຅຋ຸຖຝກຈິ ຆຸຓຆຌ຺ ກຓ່ ຃ີ ທຟຓນຓຟງຘບຈ຃ໃ ບຄກຍພ ຋ໃ ແີ ຈກໄ ໃ ຟທຂຟໄ ຄຉຌ຺ໄ ຌຌພໄ ຃ຏື ູ຋ໄ ໃ ຉີ ຄພໄ ເ຅຅ຝ ຽປຈພ ທຼກຈໃ ຄພ ກໃ ຟທ ງຄພ ຍໃ ່ປູທໄ ຋ິ ກີ ຟຌ຋ໃ ຈີ ຅ີ ໃ ຄຶ ຉບໄ ຄເຆທໄ ຋ິ ຋ີ ໃ ປີ ຼກທໃ ຟ “ກຟຌທແິ ຅຾ຖຝຑຈພ ຋ຝຌຟ” ນຖື “Research and D (R&D) ກຟຌທແິ ຅຾ຖຝຑຈພ ຋ຝຌຟ (Research and Development) ຅ໃ ຄຶ ຽຎພຌຂຝຍທຌກຟຌຌຟ່ ຽບຟ຺ ຏຌ຺ ກຟຌທິ ແ຅ແຎຘໃ ູກຟຌຎພຍຎຸຄ຾ກແໄ ຂຽຑໃ ບື ເນ຅ໄ ຝຽຖຌີ ຾ຖຝຈຂີ ຌຶໄ ຾ຖຝຈ່ຟຽຌຌີ ກຟຌທແິ ຅ຂຝຍທຌກຟຌ຋ໃ ຽີ ກຈິ ຂຌືໄ ຽນໃ ຟົ຺ ຌຌພໄ ຽຑໃ ບື ຌຟ່ ແຎຘໃ ູກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟ຋ໃ ຘີ ູຄຂຌຶໄ ແຎຽຖບືໄ ງໂ ຍໃ ່ຓ຋ີ ໃ ຘີ ຌີໄ ຘຸຈ. ຃່ຟບຝ຋ຍິ ຟງບກພ ຘບຌນງ຾່ໄ ຖຝຽ຃ໃ ບື ຄໝຟງເຌ຾ຏຌຑຟຍ ຖຟ່ ຈຍພ ຂຌພໄ ຉບຌຂບຄກຕຝຍທຌກຟຌທແິ ຅ ຾ຖຝຑຈພ ຋ຝຌຟຓຈີ ໃ ຄພ ຌ:໅ີໄ RA = Research Activity RO = Research Outcome DA = Development Activity DO = Development Outcome ຉທ຺ ຽຖກ = ຖ່ຟຈຍພ ຋ໃ ີ ຖກູ ຘບຌ = ຌຟ່ ແຎຘໃ ູ ຂຝຍທຌກຟຌທແິ ຅ ຾ຖຝ ຑຈພ ຌຟຘ່ຟຖຍພ ຽຖໃ ບື ຄໜໃ ຄຶ ຽຖໃ ບື ຄເຈບຟຈຎຝກບຍຈທໄ ງ R = ກຈິ ຅ຝກຟ່ ທແິ ຅ຂຌພໄ ຋ໃ ີ 1 ຽຎພຌກຟຌຘກຶ ຘຟຽຆຄີ ຘ່ຟນທົ ຈທຽິ ຃ຟຝ ຽຑໃ ບື ປູຂໄ ່ຓໄ ູຌຘຝຑຟຍ຅ຄິ ຂບຄຍຌພ ນຟ຋ຸກ ປບໄ ຌນໃ ຃ົື ທຟຓຉບໄ ຄກຟຌຑຈພ ຌຟ ແຈຏໄ ຌ຺ ຽຎພຌ R0 = ຃ທຟຓປູກໄ ໃ ຼທກຍພ ຘຝຑຟຍຍຌພ ນຟນຖ຃ື ທຟຓຉບໄ ຄກຟຌ ຑຈພ ຋ຝຌຟຘ່ຟຖຍພ ຽຖໃ ບື ຄຌຌພໄ . DA = ກຈິ ຅ຝກຟ່ ຑຈພ ຋ຝຌຟຂຌພໄ ຋ໃ ີ 1 ຽຎພຌກຟຌຑຈພ ຋ຝຌຟຎຝຽຈຌພ ຃ທຟຓ຃ຈິ ຿ຈງບຟແຘຂຓ່ໄ ູຌ RO ແຈໄ ຏຌ຺ ຽຎພຌ DO = ຎຝຽຈຌພ ຍຌພ ນຟຽຎ຺ຟໄ ຋ໃ ຆີ ຈພ ຽ຅ຌ ຘຟ່ ຖຍພ ຅ຝນຟ຋ຟຄ຾ກແໄ ຂຉໃແ່ ຎ. R2A = ກຈິ ຅ຝກຟ່ ທແິ ຅ຂຌພໄ ຋ໃ ີ 2 ຽຎພຌກຟຌຘກຶ ຘຟຽຆຄີ ຘ່ຟນທົ ຈທຽິ ຃ຟຝເຌຎຝຽຈຌພ ຍຌພ ນຟ຿ຈງຘຝຽຑຟຝ ຾ຎ຿ຈງ: ບ຅ ຎ຋ ຘຸກຌພ ແຆ ຑຄ຺ ຘຝນທຌພ 194