หนังสือเรียน

จระเข้นอนผ่ึงแดดบนลานหิน ยีราฟยืดคอยาวกินยอดไม้ ลิง และชะนีโหนต้นไม้อยู่ในกรง เด็กๆ ท้ังหมดเดินวนไปวนมา จนมาถึงกรงสดุ ทา้ ย “เย่ยี ม เย่ยี ม มอง มอง นกขนุ ทองร้องว”ู้ พไี่ หมรอ้ งเสยี งใส ชใี้ หด้ นู กใน กรง เปน็ นกขนุ ทองจรงิ ๆ แต่ไมพ่ ดู ไมร่ ้อง พหี่ มอกพานอ้ งๆ ไปซอ้ื ไอศกรมี แทนทจี่ ะ ซือ้ เทา่ จ�านวนนอ้ งแต่พ่ีหมอกกลบั ซอ้ื ๕ แท่ง ใคร จะไดก้ นิ แทง่ ที่ ๕ นะ ทง้ั ภผู าและนา้� ใสคดิ อยใู่ นใจ 90 หน้าเก้าสบิ

พ่ีหมอกยืน่ ไอศกรมี แทง่ ที่ ๕ ใหเ้ ด็กชาย เลก็ ๆ คนหนึ่ง ซึ่งยืนแอบอยูห่ ลังตน้ ไม้ ทา่ ทาง อยากกนิ ไอศกรีม เด็กนอ้ ยยกมือไหวข้ อบคณุ น่ัง ลงดดู ไอศกรมี อยา่ งเอร็ดอร่อย ทงั้ ส่ีคนย้ิมอยา่ ง มีความสขุ ท่ีไดแ้ บ่งปันใหผ้ ้อู ่ืน ทางไปจุดนัดพบ วยั รุ่นกลมุ่ หนึง่ กา� ลังแยง่ ขนมกนิ กนั ส่งเสยี งเอะอะ พดู ค�าหยาบ แล้วทง้ั กลุ่มก็ลกุ ขึ้นวิง่ ตามกนั ไป ทิง้ ขยะไว้บนถนนสวยๆ ของสวนสตั ว์ พห่ี มอกชใี้ หน้ อ้ งๆ ดู “อยา่ ทา� ตวั อยา่ งนนั้ นะ ไม่มมี ารยาท ใครๆ เหน็ กต็ ้องพดู วา่ เป็นเพราะ พ่อแม่ไม่ส่ังไม่สอน พ่อแม่อยู่ดีๆ ต้องถูกคนว่า เพราะลูก” “จริงด้วย” พี่ไหมเสริม “ดซู ิ กินแล้วทิ้ง ขยะไว้เกล่อื นอกี แลว้ ใครจะมาเกบ็ ” “ภูผากับน�้าใสเก็บเอง” ท้ังสองคนยกมือ หน้าเกา้ สิบเอ็ด 91

ขนึ้ ตอบพร้อมกนั “ไม่เป็นไร เรามาช่วยกันเก็บก็แล้วกัน” พหี่ มอกตัดสนิ “ที่สาธารณะอย่างนี้ เป็นของเราทุกคน ต้องช่วยกนั รักษาความสะอาด” พี่ไหมเสรมิ บา้ นเมอื งสะอาด มองไปทางไหนกส็ วยงาม คนในชาตมิ ีความสุข 92 หนา้ เกา้ สิบสอง

อา่ นสระ อธิบายเพิ่ม เตมิ ความรู้ โ_ะ อ่านวา่ โอะ อ่านแจกลูก โ_ะ ข โขะ โ_ะ ผ โผะ ก โกะ ห โหะ ต โตะ ป โปะ โ_ะ ค โคะ น โนะ ล โละ หนา้ เก้าสิบสาม 93

สระ โ_ะ เมอ่ื มีตวั สะกด จะลดรูป ไมม่ รี ูปสระปรากฏ จ จง บ บน จน ผ โ_ะ ง ผง จ โ_ะ น ขน ค คง ข คน ล ลง ค จ จม ต ตก ด โ_ะ ม ดม ป โ_ะ ก ปก ส สม ห หก ล ลม น นก จ จด ก กบ อ โ_ะ ด อด ต โ_ะ บ ตบ ส สด ส สบ ม มด พ พบ 94 หน้าเกา้ สบิ สี่

อา่ นสะกดค�า ตัวสะกด สะกดว่า อา่ นว่า รถ ถ รอ-โอะ-ถอ รด พยัญชนะ สระ ร โ_ะ *ถ ออกเสียง ด ส้ม พยัญชนะ สระ ตวั สะกด วรรณยุกต์ สะกดวา่ อา่ นว่า ส โ_ะ ม ้ สอ-โอะ-มอ-สม-ไมโ้ ท ส้ม ค้น สะกดวา่ อา่ นวา่ พยัญชนะ สระ ตัวสะกด วรรณยุกต์ ค โ_ะ น ้ คอ-โอะ-นอ-คน-ไมโ้ ท คน้ ไหม สระ สะกดวา่ อ่านว่า พยัญชนะ ไ_ หอ-มอ-ไอ ไหม หม หนา้ เก้าสบิ ห้า 95

หยดุ สะกดว่า อ่านว่า พยญั ชนะ สระ ตวั สะกด หย _ุ ด หอ-ยอ-อ-ุ ดอ หยดุ หมอก สระ ตัวสะกด สะกดวา่ อ่านว่า พยญั ชนะ _อ ก หอ-มอ-ออ-กอ หมอก หม หลาน สระ ตัวสะกด สะกดวา่ อา่ นว่า พยัญชนะ _า น หอ-ลอ-อา-นอ หลาน หล 96 หน้าเก้าสบิ หก

อา่ นคา� และสังเกตพยญั ชนะตน้ ไหม หมอก หลาย หลอก ไหน เหนอื หยาบ หยุด คา� เหลา่ น้มี ี ห นา� อย่า อยู่ อย่าง อยาก คา� เหลา่ นีม้ ี อ น�า อ่านค�า สังเกตพยญั ชนะตน้ และเสียงสระ ฝน นก กด ลง หมด หมก หยด หยก หลง หลบ หล่น หล่ม หนา้ เกา้ สบิ เจด็ 97

อา่ นผนั วรรณยกุ ต์ หนา่ หน้า หมอ่ หมอ้ หนา หมู่ หมู้ หมอ หล่า หลา้ หมู หม่ี หม้ี หลา เหงา่ เหงา้ หมี โหล่ โหล้ เหงา โหล ฝกึ อา่ นประโยค พี่ๆ พานอ้ งๆ ไปเท่ยี ว ฮปิ โปในสวนสตั ว์นอนแชน่ �้า จระเข้นอนผึง่ แดดบนลานหนิ ภูผาและน้า� ใสชว่ ยกันเก็บขยะ เราทุกคนควรมีน�้าใจช่วยเหลือกนั และกัน 98 หน้าเก้าสบิ แปด

อ่านคลอ่ ง ร้องเลน่ ช่วยกนั ถ้าคนเรามีนา�้ ใจ มีอะไรช่วยเหลือกนั ร้จู ักให้รู้แบ่งปัน ล้วนผกู พันดว้ ยไมตรี ชว่ ยเก็บกวาดไปทุกที่ ต่างดแู ลความสะอาด บ้านเมืองนี้เปน็ ของเรา มองทางไหนดสู วยดี หนา้ เก้าสิบเกา้ 99

ร้จู กั ค�า น�าเรอ่ื ง ๑. รว่ มรอ้ ง ร่วมเลน่ นักเรียนร้องเพลง เด็กดีมนี ้�ำใจ พรอ้ มทา� ทา่ ประกอบจังหวะ เด็กดมี นี �า้ ใจ ทำ� นอง เพลงแคนล�าโขง เดก็ ดีมนี า�้ ใจ ไปหนใดใครกช็ ม ช่วยงานใจรน่ื รมย์ ตา่ งระดมร่วมมอื พลัน รว่ มใจช่วยกัน ยากเพยี งไหน เธอและฉนั มงุ่ ท�าสิ่งดี (ซ้า� ) ๒. ฝกึ อ่าน ๒.๑ อา่ นคา� พดู คยุ หรอื เลน่ เกมทายคา� เกย่ี วกบั ความหมาย ของค�าและภาพประกอบใน รจู้ กั ค�ำ น�ำเรอ่ื ง ๒.๒ ครอู า่ นเรอ่ื ง มนี ้ำ� ใจ ให้นักเรียนฟงั จนจบ แล้วพดู คุย เกีย่ วกับเนอื้ เร่อื ง ๒.๓ แบง่ กลมุ่ นักเรียนอ่านเร่ือง มีน�ำ้ ใจ กลุ่มละตอนจนจบ แลว้ แตล่ ะกลุ่มเลา่ เร่อื งตอนท่ีอ่านให้เพือ่ นฟัง ๒.๔ ฝกึ อา่ นแจกลูก อา่ นสะกดค�า อ่านค�าและอ่านประโยค ใน อธบิ ำยเพ่มิ เตมิ ควำมรู้ ๒.๕ ฝึกอ่านออกเสยี งใน อ่ำนคลอ่ ง รอ้ งเล่น ใหเ้ ปน็ จังหวะ จนคลอ่ ง 100 หนา้ หน่ึงร้อย

๓. ฝึกเขยี น ๓.๑ ฝึกเขียนค�าใน ร้จู กั คำ� น�ำเรอื่ ง ๓.๒ เลือกเขียนคา� และประโยคใน อธิบำยเพม่ิ เติมควำมรู้ ตามความเหมาะสม ๔. อภิปรายและหาวธิ ีปฏิบตั ิ นกั เรยี นรว่ มกนั อภปิ รายเกยี่ วกบั ความหมายของคา� วา่ สาธารณะ และผลัดกันบอกช่ือสิ่งท่ีเป็นของส่วนตัวและของสาธารณะ พร้อม บอกวธิ ดี ูแลรกั ษาของสาธารณะ ๕. แต่งนิทานและวาดภาพประกอบ นักเรียนช่วยกันแต่งนิทานตามจินตนาการ โดยผูกเรื่องให้ มีสัตว์เปน็ ตัวละคร เชน่ ฮปิ โปโปเตมสั เสอื หมี จระเข้ ยีราฟ ลิง ชะนี ครชู ่วยเขยี นเร่อื งบนกระดานตามทน่ี กั เรยี นเล่า แล้วให้ นักเรยี นเขยี นลงสมุดและวาดภาพประกอบ ๖. คิดและบอก นกั เรียนช่วยกันแสดงความคดิ เห็นวา่ เทีย่ วสวนสัตว์อย่างไร จึงจะสนกุ และปลอดภยั หน้าหน่ึงรอ้ ยเอด็ 101

๗ นกั คดิ สมองใส



ร้จู กั คา� นา� เรื่อง ตี ช้ี ซู่ เขย่ี มดี ฉดี บีบ ดม่ื โยน หว่ ง ขวด มะนาว 104 หนา้ หนง่ึ รอ้ ยสี่

นกกระจอก นกั วทิ ยาศาสตร์ รุ้งกินน�้า จา้ เบอื่ แผด ฝอย ผล เตมิ กลาย เกลอื เปล่ยี น ผลัด เปรย้ี ว เหยาะ เฉพาะ นักคิด วางแผน แสงแดด นอกชาน ยนื ยัน น�า้ เชื่อม หัวใจ กระทบ กร๊ดี กร๊าด กลางแจ้ง พรมผ้า ครเู่ ดยี ว นิดหน่อย นัดหมาย ละอองน�้า อธบิ าย ปฏเิ สธ การทดลอง สมองใส ความภูมิใจ โทรทศั น์ ดวงอาทิตย์ หน้าหนงึ่ ร้อยห้า 105

นกั คดิ สมองใส  ภูผาและน้�าใสมีเพ่ือนท่ีสนิทกันมาก คือ พสี่ ม้ ปอ่ ย โหมง่ และนอ้ งขา้ วเมา่ เพราะบา้ นของ แตล่ ะคนอยใู่ กลๆ้ กนั ถา้ วนั ไหนไมไ่ ปโรงเรยี น หลงั จากชว่ ยพอ่ แมท่ า� งานบา้ นแลว้ กจ็ ะไปเลน่ หรอื อา่ นหนงั สอื ทบี่ า้ นของแตล่ ะคนผลดั เปลย่ี นกนั ไป เชา้ วันนี้ ทกุ คน มาบ้านพี่ส้มป่อย ว า ง แ ผ น กั น ว ่ า หลงั จากดโู ทรทศั น์ รายการ “เดก็ สมอง ใส หัวใจนกั คิด” แลว้ จะลงไปเล่นโยนห่วงทีห่ น้าบา้ น แตย่ งั ไมท่ นั ได้ลงไปเล่น ฝนกต็ กลงมาซใู่ หญ่ คร่เู ดยี วกห็ ยดุ แสงแดดแผดจา้ ทันที 106 หนา้ หน่ึงร้อยหก

ทกุ คนรอ้ งออกมาโดยไมไ่ ดน้ ดั หมายพรอ้ ม ตบมอื เปน็ จงั หวะ “ฝนตกแดดออก นกกระจอก เขา้ รงั ” พส่ี ม้ ปอ่ ยรอ้ งตอ่ ทนั ทวี า่ “เดก็ ดตี ถี งั เสยี ง ดงั โปง๊ เปง๊ โปง๊ เปง๊ โปง๊ เปง๊ ” เดก็ ๆพากนั หวั เราะ และร้องตามพส่ี ม้ ปอ่ ย น้องข้าวเม่าออกไปยืนที่นอกชาน “โอ้โฮ! รุ้งกนิ น้า� สวยจงั มตี ้ังหลายสีแนะ่ ” พดู พร้อมกับ ชใี้ ห้พีๆ่ ดู “อยากเล่นกับรุ้งจงั เลย” พวกพ่ๆี ยิ้ม คิดว่าน้องพูดเล่น แทนที่พ่ีส้มป่อยจะปฏิเสธ กลับบอกวา่ “ตกลง เดี๋ยวจดั ให้” หนา้ หนึง่ รอ้ ยเจ็ด 107

พี่ส้มป่อยเดินไปหยิบขวดฉีดน�้าพรมผ้า “ไป ลงไปข้างลา่ ง เราจะไปท�าร้งุ เล่นกัน” น้องๆ ท�าหนา้ สงสัย ทั้งหมดลงไปยืนกลางแจ้ง พ่ีส้มป่อยบอก ให้ทุกคนหันหลังให้ดวงอาทิตย์ แล้วพ่ีส้มป่อยก็ ยกขวดขน้ึ สูง ฉีดนา�้ ออกมาเปน็ ฝอย ละอองน้า� เมอ่ื กระทบกบั แสงแดดกลายเปน็ รุ้ง๗สีสวยงาม น้องข้าวเม่าและน้�าใสส่งเสียงกรี๊ดกร๊าด ต่ืนเต้น ทุกคนผลัดกันฉีดน้�า โหม่งถึงกับ ออกปาก “เล่นได้ท้ังวันกไ็ มเ่ บอ่ื นะ” แต่พี่ส้มป่อย บอกว่า “ถ้าเล่นท้ังวัน ก็ไม่ประหยัดน�้าน่ะซี น่ีหมดไปตง้ั หลายขวดแลว้ ” นอ้ งๆ หัวเราะ 108 หน้าหนึง่ รอ้ ยแปด

“แลว้ พ่สี ้มปอ่ ยรไู้ ด้ยังไง ว่าท�าอย่างนแี้ ล้ว เกิดร้งุ กนิ น�า้ ” ภผู าถาม “พ่กี ็อ่านหนงั สอื นะ่ สิ อยากรูอ้ ะไร สงสยั อะไร หาหนังสือมาอา่ น แล้วพก่ี ท็ ดลองทา� ดว้ ย ตวั เอง รู้ไหมว่า ร้งุ ทเี่ กดิ ขึน้ เองตามธรรมชาตินน้ั จะเกิดหลังฝนตกเฉพาะตอนเช้าหรือตอนเย็น” พ่สี ้มป่อยอธิบาย “พส่ี ม้ ปอ่ ยเกง่ จงั เลย” นา้� ใสตบมอื นา� ทา� ให้ เพือ่ นๆ ทา� ตาม พ่ีส้มป่อยเลยยิม้ หนา้ บาน “เอ้า! ขึ้นบ้าน พี่จะทดลองอะไรให้ดูอีก อย่าง” พสี่ ้มป่อยบอก น้องๆรีบเดินตาม ตา่ ง สงสยั ใคร่รู้ว่าพส่ี ม้ ป่อยจะทดลองอะไรอีกนะ พ่ีส้มป่อยบอกว่า “พี่จะทดลองท�าให้ น้�ามะนาวเปร้ียวกลายเป็นน�้ามะนาวหวานได้” แลว้ นกั วทิ ยาศาสตรส์ ม้ ปอ่ ย ใชม้ ดี ผา่ มะนาว เขย่ี เมล็ดออก บีบน้�ามะนาวใส่ถ้วย แล้วให้ทุกคน หนา้ หน่ึงรอ้ ยเก้า 109

ลองชมิ เปน็ การยนื ยัน ว่าน้�ามะนาวเปร้ียวจริง จากนั้นพ่ีส้มป่อยก็เติม น้�าเช่ือม เหยาะเกลือ นิดหน่อย ใช้ช้อนคน เติมน�า้ แข็ง แบง่ ใสถ่ ว้ ย ให้ทุกคนดื่ม “อ้ือฮือ! หวานดี มเี ปรี้ยวนดิ ๆ อรอ่ ยจัง” โหมง่ พดู ออกมาเป็นคนแรก ภูผาดูเหมือนจะคิดได้ทัน หัวเราะดังล่ัน “นักวิทยาศาสตร์ส้มป่อยท�าน้�ามะนาวให้เรากิน นี่เอง” ทุกคนคิดได้ เลยหัวเราะกันอย่าง สนกุ สนาน “แตน่ ก่ี เ็ ปน็ ผลจากการทดลองนะ พที่ ดลอง ท�ามาหลายครัง้ แลว้ ถงึ ได้รสชาตทิ ่ีอรอ่ ยอย่างน้”ี พส่ี ม้ ปอ่ ยบอกดว้ ยความภมู ใิ จ 110 หน้าหนง่ึ รอ้ ยสิบ

อธบิ ายเพมิ่ เติมความรู้ อา่ นสระ อ่านว่า เอะ เ_ะ แ_ะ อา่ นว่า แอะ _็ เรียกว่า ไม้ไตค่ ู้ อา่ นแจกลูก เ_ะ แ_ะ ข เขะ แขะ เ_ะ แ_ะ ฉ เฉะ แฉะ ก เกะ แกะ ผ เผะ แผะ ต เตะ แตะ ป เปะ แปะ เ_ะ แ_ะ ค เคะ แคะ น เนะ แนะ ล เละ และ หนา้ หน่ึงรอ้ ยสบิ เอด็ 111

สระ เ_ะ มตี ัวสะกด เปลีย่ นรปู _ะ เปน็ _็ (ไมไ้ ตค่ )ู้ ก เก็ง ป เป็น เข็น ส เ_ะ ง เสง็ ข เ_ะ น เห็น พ เพ็ง ห เยน็ ล เลง็ ย เดก็ เข็ก ต เต็ม ด เช็ก เลก็ ข เ_ะ ม เขม็ ข เ_ะ ก ค เคม็ ช เกบ็ เจ็บ ล เล็ม ล เห็บ เลบ็ บ เบ็ด ก ป เ_ะ ด เป็ด จ เ_ะ บ ข เข็ด ห ช เช็ด ล สระ แ_ะ มตี วั สะกด เปลีย่ นรูป _ะ เป็น _็ (ไม้ไตค่ ู้) ข แ_ะ ง แขง็ 112 หนา้ หนึง่ ร้อยสิบสอง

อ่านสะกดคา� เด็ก สระ ตัวสะกด สะกดวา่ อา่ นวา่ พยญั ชนะ เ_ะ ก ดอ-เอะ-กอ เดก็ ด เกบ็ สะกดวา่ อ่านวา่ พยัญชนะ สระ ตวั สะกด กอ-เอะ-บอ เก็บ ก เ_ะ บ เหด็ สะกดวา่ อา่ นวา่ พยญั ชนะ สระ ตัวสะกด หอ-เอะ-ดอ เหด็ ห เ_ะ ด เกลด็ สะกดวา่ อา่ นว่า พยญั ชนะ สระ ตัวสะกด กล เ_ะ ด กอ-ลอ-เอะ-ดอ เกล็ด เหมน็ อา่ นวา่ พยัญชนะ สระ ตัวสะกด สะกดวา่ หม เ_ะ น หอ-มอ-เอะ-นอ เหมน็ หน้าหนงึ่ ร้อยสิบสาม 113

เหลก็ พยญั ชนะ สระ ตัวสะกด สะกดวา่ อ่านวา่ หล เ_ะ ก หอ-ลอ-เอะ-กอ เหล็ก แขง็ สะกดว่า อ่านวา่ พยัญชนะ สระ ตัวสะกด ขอ-แอะ-งอ แข็ง ข แ_ะ ง อา่ นค�าและสงั เกตเสยี งสระ เตะ แตะ เละ และ เกะ แกะ เดก็ เล็ก เก็บเห็ด เช็ดเลบ็ เหน็ เปด็ น�า้ แขง็ แข็งแรง เข้มแข็ง ดนิ แข็ง ฝกึ อ่านประโยค รงุ้ กนิ น�้าบนทอ้ งฟ้ามี ๗ สี วันนเี้ ดก็ ๆ มาเลน่ ท่บี ้านพ่สี ม้ ป่อย ภผู าและนา้� ใสมเี พอื่ นสนทิ หลายคน นอ้ งขา้ วเมา่ อยากทดลองท�ารงุ้ กินน้�า พ่ีสม้ ป่อยทดลองท�าน้�ามะนาวให้เดก็ ๆ ชมิ 114 หนา้ หน่ึงรอ้ ยสิบสี่

อ่านคลอ่ ง รอ้ งเลน่ สายรุ้ง สายร้งุ มีเจ็ดสี ดใู หด้ ีสสี วยงาม แดง แสด เหลือง เขียวตาม น�า้ เงนิ คราม ม่วงเรียงไป งามจบั ตาสสี ดใส สายรุง้ ทาบท้องฟ้า ฝนตกใหม่จะกลับมา บอกฟ้าแม้ลาไป หน้าหนึ่งรอ้ ยสิบหา้ 115

กจิ กรรม ชวนท�า ชวนคดิ ๑. รอ้ งเพลงพรอ้ มทา� ทา่ ทางประกอบ รอ้ งเพลงเกยี่ วกับฝน หรอื รุง้ กนิ นา�้ พรอ้ มคดิ ท่าทางประกอบ ๒. ฝกึ อ่าน ๒.๑ อา่ นคา� พดู คยุ หรอื เลน่ เกมทายคา� เกยี่ วกบั ความหมาย ของค�าและภาพประกอบใน รู้จกั คำ� นำ� เรือ่ ง ๒.๒ ครอู า่ นเรื่อง นักคดิ สมองใส ให้นักเรยี นฟังจนจบ แล้ว จับคูก่ ันฝกึ อา่ นเบาๆ จนจบเรื่อง ๒.๓ แบง่ กลมุ่ นกั เรยี นอา่ นเรอ่ื ง นกั คดิ สมองใส กลมุ่ ละตอน จนจบ แล้วแตล่ ะกลุม่ เลา่ เรือ่ งตอนท่ีอ่านใหเ้ พอ่ื นฟัง ๒.๔ ฝกึ อ่านแจกลูก อา่ นสะกดค�า อ่านคา� และอ่านประโยค ใน อธิบำยเพ่ิม เตมิ ควำมรู้ ๒.๕ ฝึกอ่านออกเสียงใน อ่ำนคล่อง รอ้ งเล่น ให้เป็นจงั หวะ จนคลอ่ ง ๓. ฝึกเขียน ๓.๑ ฝกึ เขยี นค�าใน รู้จักคำ� น�ำเร่อื ง ๓.๒ เลือกเขียนค�าและประโยคใน อธิบำยเพิ่ม เติมควำมรู้ ตามความเหมาะสม ๓.๓ เลือกเขยี นค�าและประโยคตามค�าบอก 116 หน้าหนึ่งรอ้ ยสิบหก

๔. ลองท�า ทดลองท�าร้งุ กินน้�าจากบทเรยี น หรือวธิ อี น่ื ๆ ๕. แสดงความคิดเหน็ ๕.๑ นักเรียนช่วยกันคิดว่า ท�าไมรุ้งกินน้�าที่เกิดข้ึนเองตาม ธรรมชาติ จึงเกดิ หลังฝนตก เฉพาะตอนเชา้ หรือตอนเยน็ เท่านัน้ ๕.๒ นกั เรยี นชว่ ยกนั คดิ ชอ่ื ผลไมท้ ส่ี ามารถนา� มาทา� นา�้ ผลไม้ ดมื่ ได้ ๖. วาดรูป นักเรียนแบ่งกลุ่มวาดภาพรุ้งกินน�้า และธรรมชาติโดยรอบ ระบายสใี หส้ วยงาม แล้วนา� มาจัดปา้ ยนเิ ทศ หน้าหนงึ่ ร้อยสบิ เจด็ 117

๘ โลกรอ้ น



ร้จู ักคา� น�าเรอื่ ง ถุง จอ หอ้ ง โลก พงั ผกั ตม้ ทะเล สฟี า้ ปลูก ตะเกียบ โรงงาน 120 หน้าหน่งึ รอ้ ยย่สี บิ

เปลวไฟ หลอดไฟ ลกุ ไหม้ จมูก เส้ือกันหนาว หอ้ งสมดุ สู่ แค่ ยาง ตดิ ปดิ ซีก อุด แบบ โฟม รอ้ น เดียว เตอื น ภยั ดับ ชม ควนั เศรา้ หนอ เหม็น ละลาย ฝีมอื ค�าถาม ค�าตอบ ท�าลาย อาคาร กงั วล ก๊าซพิษ เย็นจดั หน้าหน่งึ ร้อยย่สี ิบเอด็ 121

ทอ่ ไอเสีย อุตสาหกรรม ข้วั โลก ทลาย (อุด-สา-หะ-ก�า) สภาพ รวดเร็ว แปรปรวน เปล่ียนแปลง ควบคุม มนษุ ย์ สปั ดาห์ ปรกติ สดุ สายตา (สบั -ดา, สับ-ปะ-ดา) (ปฺรก-กะ-ติ) กะทนั หัน ฤดรู อ้ น ฤดูฝน ฤดูหนาว อันตราย น้�ามันรถ พลาสติก อศั จรรย์ (อัน-ตะ-ราย) (พลฺ า้ ด-สะ-ติก) (อดั -สะ-จนั ) สารคดี ภาพยนตร์ (สา-ระ-คะ-ด)ี (พาบ-พะ-ยน) 122 หนา้ หนึง่ รอ้ ยย่สี ิบสอง

โลกรอ้ น เมื่อตน้ เดือน ภูผา น�้าใสและเพื่อนๆ ยงั ใส่ เสื้อกันหนาวอยู่ แต่สัปดาห์ต่อมามีฝนตกหนัก จนน้�าท่วม แล้วอากาศก็ร้อนข้ึนอย่างกะทันหัน รอ้ นเสยี จนเดก็ ๆ อยากน่ังแชน่ ้า� แข็ง เพียงแค่เดือนเดียวอากาศเปลี่ยนแปลง อย่างรวดเร็ว มที ั้งฤดูหนาว ฤดูฝน และฤดรู อ้ น เปน็ ไปได้อยา่ งไร อัศจรรย์ใจจรงิ ๆ หนา้ หนึ่งร้อยยี่สบิ สาม 123

คนท่ีจะให้ค�าตอบได้ดีท่ีสุด คือ ครูกิตติ ครูกติ ตพิ านกั เรยี นไปอาคารหอ้ งสมุด ขณะเดนิ ผ่านสนาม ทุกคนเห็นควันและเปลวไฟลุกไหม้ กองขยะท่ีหลังโรงเรียน เด็กๆ เอามืออุดจมูกเพราะเหม็นกล่ิน ยาง พลาสติกและโฟมทีไ่ หม้ไฟ แตใ่ นไม่ช้า ครหู ลายคนออกมา ช่วยกนั สาดนา้� จนไฟดบั ก่อนเข้าห้องสมุด ครูกิตติเตือนให้เด็กๆ ทา� ตามระเบยี บการใชห้ อ้ งสมดุ ทม่ี มุ หนงึ่ ของหอ้ ง นักเรียนได้ชมภาพยนตร์สารคดีจากโทรทัศน์ ภาพทเี่ หน็ บนจอทา� ให้เด็กๆ จ้องดอู ย่างสนใจ ภูเขาน�้าแข็งสีขาวลอยอยู่ในน้�าทะเลสีฟ้า บนภเู ขามหี มีขัว้ โลกสขี าวหลายตัว บางตวั กา� ลงั เดนิ บางตัวก�าลงั นอน แลว้ จๆู่ ภเู ขาน�้าแขง็ ซีก หน่ึงก็พังทลายลง มีหมีตัวหนึ่งติดอยู่บนน�้าแข็ง 124 หนา้ หนง่ึ ร้อยย่สี บิ ส่ี

กอ้ นน้นั หมีท่อี ยูบ่ นภเู ขา ยืนมองดเู พ่ือนซ่ึงลอย ห่างออกไปทกุ ทๆี จนสุดสายตา ถา้ น้า� แขง็ ก้อน น้ันละลาย จะมีใครช่วยหมีที่น่าสงสารตัวน้ันได้ ไหมหนอ ครกู ติ ตปิ ิดโทรทศั น์ เดก็ ๆ หนา้ เศรา้ “ครู รวู้ า่ นกั เรยี นคงสงสารหมตี วั นน้ั แตน่ เี่ ปน็ เรอื่ งจรงิ ขว้ั โลกซงึ่ อากาศเยน็ จดั จนกระทงั่ นา้� ในมหาสมทุ ร กลายเปน็ น้�าแข็งและมภี ูเขาน�า้ แขง็ มากมาย ใคร จะคิดบา้ งว่า ภเู ขาน้�าแข็งจะละลายได”้ “แลว้ มนั ละลายไดย้ งั ไงคะ” นา�้ ใสยกมอื ถาม “ก็เพราะโลกร้อนข้นึ นะสิ” ครกู ติ ติตอบ “แล้วท�าไมโลกจึงร้อน ใครท�าล่ะครับ” ภูผาถาม ขณะที่ใจกา� ลงั คิดเลน่ ๆ วา่ ใครนะ เอา น้า� แขง็ ไปต้มจนละลาย “เป็นค�าถามท่ีดีมาก” ครูกิตติชม “ใคร ทา� ล่ะ กฝ็ มี อื มนุษยท์ า� ทัง้ น้ันแหละ นักเรยี นเห็น หน้าหน่ึงร้อยยสี่ บิ หา้ 125

ไฟไหม้กองขยะที่หลังโรงเรียนไหม มีท้ังควัน ทั้งกล่ินเหม็นซึ่งเป็นก๊าซพิษ ก๊าซพิษเหล่านี้ ยงั มาจากโรงงานอุตสาหกรรม ทอ่ ไอเสยี เครื่องปรับอากาศ อีกดว้ ย พวกนี้แหละทท่ี �าให้ โลกร้อน ยงิ่ ถา้ ทกุ คน ในโลกไมช่ ว่ ยกนั ควบคมุ ต่างปล่อยก๊าซพิษออกมา ก็ยิ่งท�าให้โลกร้อน มากข้ึน อากาศก็จะแปรปรวนอย่างท่ีนักเรียน เห็น แล้วคนเราจะได้รับอันตรายจากภัย ธรรมชาติยิง่ ข้นึ ” “แล้วเราจะท�ายงั ไงดคี รับ” เด็กๆ พูดดว้ ย ความกงั วล “ทา� ไดแ้ นน่ อน” ครกู ติ ตใิ หก้ า� ลงั ใจ “เราตอ้ ง ชว่ ยกนั ลดกา๊ ซพษิ ทที่ า� ใหโ้ ลกรอ้ น อยา่ งพวกเราน่ี ท�าได้ง่ายๆ ด้วยการประหยัดน�้า ประหยัดไฟ 126 หนา้ หนง่ึ รอ้ ยย่ีสบิ หก

ไมเ่ ผาขยะ ช่วยกันปลกู ต้นไม้ ไม่ตัดไมท้ า� ลายป่า ลดการใช้โฟม หรอื พลาสตกิ แล้วใครคิดวา่ จะ ช่วยท�าอะไรไดอ้ กี ” เดก็ ๆ ยกมือตอบทีละคน “หนูจะใช้ถุงผา้ แทนถุงพลาสตกิ คะ่ ” “ผมจะลา้ งหนา้ ทแ่ี ปลง ผกั ครบั จะไดร้ ดน้า� ตน้ ไม้ ไปดว้ ย” “หนจู ะปดิ ไฟเมือ่ ไม่ใช้คะ่ ” “ผมจะบอกพ่อใหเ้ ปลี่ยน แบบหลอดไฟเป็นหลอดตะเกยี บครบั ” “หนจู ะบอกพ่อใหป้ ระหยดั น�า้ มนั รถค่ะ” “ดีมาก” ครูกิตตพิ ดู “เมอ่ื ธรรมชาตกิ ลบั คนื สสู่ ภาพปรกติ โลกก็ จะไมร่ ้อน พวกเรากค็ งมชี ีวิตอยา่ งมีความสุข” หน้าหน่ึงร้อยยส่ี บิ เจ็ด 127

อธิบายเพิ่ม เติมความรู้ อา่ นสระ อา่ นว่า อวั _วั อ่านแจกลูก ถ ถวั ต ตัว ส _วั สัว บ _วั บัว ห หัว อ อัว ม มวั ร _วั รัว ว วัว 128 หน้าหนงึ่ รอ้ ยย่สี บิ แปด

สระ _วั มตี ัวสะกด ลดรปู _ั (ไม้หนั อากาศ) เหลอื _ว_ ด ดวง อ อวน ห _วั ง หวง ส _ัว น สวน ง งวง ช ชวน บ บวม อ อวย ส _ัว ม สวม ส _วั ย สวย น นวม ร รวย บ บวก ป ปวด พ _วั ก พวก ข _วั ด ขวด ล ลวก น นวด บ บวบ ข _วั บ ขวบ ค ควบ หนา้ หน่งึ ร้อยยสี่ ิบเก้า 129

อ่านสะกดค�า สระ สะกดว่า อา่ นวา่ ตัว _ัว ตอ-อวั ตัว พยัญชนะ ต ขั้ว พยญั ชนะ สระ วรรณยุกต์ สะกดว่า อ่านว่า ข _ัว ้ ขอ-อัว-ขัว-ไมโ้ ท ขวั้ ชว่ ย พยัญชนะ สระ ตวั สะกด วรรณยุกต์ สะกดวา่ อ่านว่า ช _วั ย ่ ชอ-อัว-ยอ-ชวย-ไมเ้ อก ช่วย กลัว สระ สะกดวา่ อา่ นวา่ พยญั ชนะ _วั กอ-ลอ-อัว กลวั กล สระ สะกดวา่ อ่านวา่ ครัว _ัว คอ-รอ-อัว ครวั พยัญชนะ คร 130 หน้าหน่งึ ร้อยสามสบิ

หลวง สระ ตวั สะกด สะกดว่า อ่านวา่ หอ-ลอ-อวั -งอ หลวง พยญั ชนะ _วั ง หล กล้วย สะกดวา่ พยญั ชนะ สระ ตัวสะกด วรรณยุกต์ อา่ นวา่ กล _ัว ย ้ กอ-ลอ-อัว-ยอ-กลวย-ไมโ้ ท กลว้ ย อา่ นคา� และสังเกตเสยี งสระ ตัว หัว มวั ปวด พวก รวย นา่ กลัว ตัวบาง ช้างหลวง หวงแหน แสนสวย ชว่ ยกัน ฟันรว่ ง หว่ งนกั ชักชวน สวนสัตว์ ตัดลวด ขวดน�้า อา่ นค�าและสังเกตพยญั ชนะท่ไี ม่ออกเสยี ง บตั รแข็ง อา่ นว่า บัด-แข็ง มหาสมุทร อ่านว่า มะ-หา-สะ-หมุด สัตว์ร้าย อา่ นวา่ สดั -ร้าย โทรทัศน์ อ่านวา่ โท-ระ-ทดั หน้าหน่งึ รอ้ ยสามสบิ เอด็ 131

มนุษย์ อา่ นวา่ มะ-นดุ วทิ ยาศาสตร์ อ่านวา่ วดิ -ทะ-ยา-สาด อา่ นค�า สังเกตสระ และเคร่อื งหมายท่ีไมอ่ อกเสียง รสชาติ อ่านวา่ รด-ชาด ภูมิใจ อา่ นวา่ พมู -ใจ สาเหตุ อ่านว่า สา-เหด พืชพันธุ์ อา่ นว่า พืด-พนั ธรรมชาติ อ่านวา่ ท�า-มะ-ชาด ฝกึ อา่ นประโยค ฝนตกหนักจนน้า� ท่วม ครูกติ ติพาเดก็ ไปหอ้ งสมุด กา๊ ซพิษท�าให้โลกร้อนมากขน้ึ บนภูเขาน้า� แขง็ มหี มีข้วั โลกหลายตัว พวกเราชว่ ยกนั ปลกู ตน้ ไมแ้ ละจะไมท่ า� ลายปา่ 132 หนา้ หน่ึงรอ้ ยสามสิบสอง

อ่านคล่อง ร้องเลน่ รว่ มแกไ้ ข โลกรอ้ นขน้ึ ทุกวนั หากพากนั ปลอ่ ยกา๊ ซพิษ แม้เราตวั นอ้ ยนดิ ก็มจี ติ คดิ แกไ้ ข ร่วมกนั ประหยดั นา�้ ปลกู พืชงามประหยดั ไฟ ถุงผา้ นา� มาใช้ ฝึกนสิ ยั ให้เคยชิน หนา้ หน่งึ รอ้ ยสามสิบสาม 133

กิจกรรม ชวนท�า ชวนคิด ๑. สนทนา ครพู ดู คยุ กบั นกั เรยี นเกย่ี วกบั โลกรอ้ นจากภาพ หรอื ชมวดี ทิ ศั น์ เกยี่ วกับโลกร้อน ๒. ฝึกอา่ น ๒.๑ อา่ นคา� พดู คยุ หรอื เลน่ เกมทายคา� เกย่ี วกบั ความหมาย ของคา� และภาพประกอบใน รู้จักคำ� น�ำเร่อื ง ๒.๒ ครอู า่ นเรอ่ื ง โลกรอ้ น ใหน้ กั เรยี นฟงั แลว้ จบั คกู่ นั ฝกึ อา่ น เบาๆ จนจบเร่ือง ๒.๓ แบง่ กลมุ่ นกั เรยี นอา่ นเรอ่ื ง โลกรอ้ น กลุ่มละตอนจนจบ แลว้ แตล่ ะกลุม่ เล่าเรอื่ งตอนที่อ่านใหเ้ พ่ือนฟัง ๒.๔ ฝึกอา่ นแจกลกู อา่ นสะกดคา� อา่ นค�าและอา่ นประโยค ใน อธบิ ำยเพิม่ เตมิ ควำมรู้ ๒.๕ ฝกึ อ่านออกเสยี งใน อ่ำนคล่อง รอ้ งเลน่ ให้เปน็ จงั หวะ จนคลอ่ ง ๓. ฝกึ เขยี น ๓.๑ ฝกึ เขียนค�าใน รู้จกั ค�ำ น�ำเรื่อง ๓.๒ เลือกเขยี นคา� และประโยคใน อธิบำยเพ่ิม เติมควำมรู้ ตามความเหมาะสม ๓.๓ เลอื กเขยี นค�าและประโยคตามค�าบอก 134 หนา้ หนง่ึ ร้อยสามสบิ ส่ี

๔. เลน่ เกม นักเรียนเล่นเกมจบั คูค่ า� ศพั ท์กับคา� อ่าน เช่น โทรทศั น์ โท-ระ-ทดั รสชาติ รด-ชาด ๕. คดิ คา� ขวัญ ชว่ ยกนั คดิ คา� ขวญั เชญิ ชวนรว่ มกนั ลดภาวะโลกรอ้ น และเขยี น ป้ายติดในหอ้ งเรยี น หรือบริเวณโรงเรียน ๖. เลา่ เร่อื งตามจนิ ตนาการ นกั เรยี นช่วยกันเลา่ เรอื่ งตามจินตนาการของนักเรียน วา่ จะ ช่วยหมที ่ีติดอยบู่ นกอ้ นน�า้ แข็งจากภาพน�าเร่อื งได้อย่างไร หนา้ หนง่ึ ร้อยสามสบิ ห้า 135



๙ รกั พอ่ รกั แม่

รูจ้ กั คา� นา� เรอ่ื ง ฝ่ิน จกุ ทอ นงั่ หนู ชาวนา ชาวเขา ชาวไร่ แผนที่ ผ้าไหม ทหาร ตา� รวจ 138 หนา้ หน่งึ รอ้ ยสามสบิ แปด

เจ็บป่วย งานฝมี อื รับประทาน กะ น่ิม ลกึ แพง ยอม โถม เรื่อง ฟงั ตง้ั เลกิ หลมุ หมด ราคา ละเอยี ด ล�าบาก แนะน�า ชายแดน สดุ เสยี ง เดอื ดรอ้ น ประเทศ หมดแรง หน่วยงาน เสมอ ความทุกข์ หนา้ หนึง่ ร้อยสามสบิ เก้า 139