ธรรมะและวิญญาณ

พวกหนูไมอ ยากใหไล แตส งสารอา ยเลก็ มันตาแดง เพลยี เดินยงั กับจะปลิวลม เมื่อตอนที่เล็กเขา หลบั ไปแลว ตนื่ ข้นึ เลา วา มที างรก ทางเตียน มคี นใสช ดุ ขาวมาจูงใหไ ปทางเตยี น แลว ก็เดนิ ไปเจอ คนเยอะแยะ แตท างรกมคี นเยอะกวา พวกทเ่ี ขาพาไป ใสเ สอื้ ขาว รปู รางใหญ พอไปถงึ เขาบอกวา อยากกลบั บา นหรอื ยัง เลก็ ก็บอกวา อยากกลับบา น และเขากพ็ ามาสง ยังไมไปถึงไหน พอมาถงึ ทางแยก ตอนแรกจะเขาไปทางรก เขา ไมไ ด เพราะวา เขาไมไ ดเอารองเทา ไป ทท่ี างรกนห้ี นาม เยอะแยะจงั เลย พอคนใสช ดุ ขาวทม่ี าสง เขาบอกใหไ ปทางนแี้ หละ แลวเล็กก็ตน่ื น่ีเลก็ เขาเลา นะ ไมใ ชจาํ เรยี งเลา โมห รือเปลา ก็ไมรู ยงั ไมแ นนอนตอนน้ี ตอนนั้นเขาหลบั ไปและตอน ทพ่ี ่จี ําเรยี งเขา เลก็ ไมร เู รอื่ งเลย และกไ็ มไ ดส งั่ วาคดิ ถึงใครอะไรเลย. หมายเหตขุ องผรู วบรวม จุดสาํ คญั ในเรื่องน้คี อื น.ส.เลก็ (คนทรง) ไมรเู ร่ืองเกี่ยวกบั ความตายของจาํ เรียง เพระเพิง่ ไปอยู บานและเปน คนตา งถ่นิ ถาหากจะรบู า งจากคาํ บอกเลา ก็นา จะไมร ูรายละเอยี ด เชน วา ถกู ยิงทีห่ ลงั กอน แลวจึงยงิ ซ้ําท่ศี ีรษะ ฯลฯ นอกจากนน้ั กเ็ กี่ยวกับการรจู ักช่ือและบอกความสมั พนั ธของญาตบิ างคน ซึ่ง เล็ก” ไมเคยพบมา กอน เสียงทเ่ี ปล่ียนไปเหมอื นเสยี งจาํ เรยี งกน็ า สนใจ เพราะ “เลก็ ” ไมเคยพบจาํ เรียง ไมน า จะ สามารถทาํ เลียนได การเลา เรอื่ งความหลังเกยี่ วกบั ที่ไปผา ตัด ซึ่งเกิดกอ น “เล็ก” มาอยูบ า นหลาย ป ก็นาท่ึงมาก เพราะไมใชเ รื่องสลักสําคัญ คงไมมใี ครเลาใหเ ล็กฟงมากอ น ถาจะวา “เล็ก” แกลง ทาํ ก็ไมเหน็ วาจะไดป ระโยชนอ ะไร มิหนาํ ซ้าํ บางครงั้ ยงั พดู ใหเกดิ ผลรายกบั ตวั “เล็ก” เสียดวย เชน ทวงเสอื้ และหามไมใ หใสต อไป เปนตน โดยทว่ั ไป เร่ืองน้ีก็มเี คาโครงแบบเรือ่ ง “ผเี ขา ” ท่วั ๆ ไป มที น่ี า แปลกใจ (สําหรบั ผรู วบรวม) ทบ่ี อก วา มาไดแตเ วลากลางวนั พอพระอาทติ ยตกดนิ กต็ อ งกลับ ท่บี อกวา “เขาปลอย” ในวันพระน้นั ตรง กบั ในเรอ่ื งท่ี ๖ (“วญิ ญาณวนเวยี น”) .......................................... 101

เรอื่ งที่ ๑๓ ผเี ขา หรอื เหลา ทาํ โดย ชาญ วงษโ พธ์ิ (นายชาญ วงษโพธ์ิ เปนบตุ รของนายสาย วงศโพธ์ิ ซึ่งทํางานกับผรู วบรวมมาเปนเวลากวา ยสี่ บิ แลว และผรู วบรวมไดร จู กั นายชาญมาตงั้ แตเ ด็ก ๆ จนกระท่งั เดยี๋ วนอี้ ายุ ๒๖ ป สงั เกตวาเปน คนฉลาด มี ความรูดีพอใช และมนี สิ ยั เชอื่ ถอื ได ขณะทไ่ี ดประสบเรอ่ื งท่เี ลาน้ี นายชาญกาํ ลังทาํ งานอยกู บั ผู รวบรวม นอ งสาวคนหน่ึงของนายชาญก็อยูกบั ผรู วบรวมตง้ั แตเลก็ ๆ เชื่อวาเรือ่ งท่ีเกดิ ขน้ึ นี้ เปน ไป ตามทน่ี ายชาญไดบนั ทึกใหเ อง ตัวนายชาญไดเ ลาเรยี นจนถึงชนั้ ม.ศ. ๕ มคี วามรทู างวทิ ยาศาสตร เหมอื นเดก็ สมยั ใหมท ่วั ไป ตาํ บลบา นของนายชาญ วงษโพธ์ิ ในปจจบุ ันคอื รานแจม เจรญิ ๔๙๑/๑ ใกลวดั เพลง ตําบลบางขุนศรี อําเภอบางกอกนอ ย ธนบุร)ี ประวตั ขิ องผทู ถ่ี กู เขา สงิ เปน ชาย อายปุ ระมาณ ๓๕ ปช ่อื ทองเติม บรสิ ุทธ์ิ รางกายสูงใหญ แข็งแรง ดืม่ สุราเปน ครง้ั คราว ไมกลัวผี เม่อื กอ นเปนผไู มเชอ่ื ในเรือ่ งนใ้ี จแข็งแกรง แตไมคอยเยน็ นกั ประวตั ขิ องผตู าย เปนหญงิ อายุ ๘๑ ป ชื่อ จาํ เรญิ เดชารกั ษ ชอบทาํ บุญ เปน ปาของนายทองเติม แตไมช อบกนั นัก เคยสง่ั ไมใ หข นึ้ บา น เหตกุ ารณห ลังจากทา นเสีย เสียเมอื่ วันเสารที่ ๒๑ พ.ค. ๒๕๐๙ เวลา ๑๗.๓๔ น. หลงั จากนนั้ เวลา กลางคืน มักมีสนุ ขั หอนมาแตไ กล ๆ จนถงึ บานบอ ย ๆ บางคนวา ไดกลน่ิ ศพบาง กล่นิ ธปู บา ง วนั เกิด เหตเุ ปนวนั สวดมนตเยน็ กอนทําบญุ เจ็ดวนั เปนวนั พฤหัสฯ ที่ ๒๖ พ.ค. พ.ศ. ๒๕๐๙ พท่ี องเตมิ ทราบดวี าเปน วนั สวดมนตเ ยน็ พอ ๑๕ น. กวาเล็กนอย กต็ รงไปยงั บานงาน ตามปรกติจะตองดมื่ เหลา ทปี่ ากตรอก แตค ราวนีไ้ มด มื่ เมอ่ื ถึงทางแยกจะตองผานตน ละมดุ สดี า ไดยนิ เสยี งขขู องงเู หาตาลานตวั ใหญท น่ี อนขวางทางอยู พรอ มกบั ชคู อขนึ้ พท่ี องเตมิ กส็ ะดงุ ขนลกุ ซูทงั้ ตวั แลว เตะงกู ระเดน็ ไปพรอ มกบั ดา สาปแชงตาง ๆ พอนกึ ถงึ ตนละมดุ สดี าขน้ึ ได กไ็ ดยกมือไหวข อโทษทไี่ ดกลาวคาํ หยาบ (ทุกครั้งท่ผี านตนไมตน นี้ ตองยกมอื ไหวเ สมอ) เขาบอกวา ตัง้ แตเ จองแู ลว จติ ใจเล่ือนลอย คลายกับวา มอี ีกจิตหนึ่งมาบงั คบั อยู บางครงั้ จติ ใจลอย บางครั้งกค็ มุ อยู แมเดนิ ถงึ ประตรู วั้ สวนกย็ ังเดนิ เลยไป จนกระทงั่ ไดย นิ เสยี งดงั มาจากบานจงึ รูว า เดนิ เลยไป และตองยอนกลบั มาใหม เมื่อเดนิ ถงึ บา น มหี ญงิ คนหนง่ึ อาบนาํ้ อยู อีกคนนัง่ ทห่ี วั บันได คนหลังไดทกั ขึ้นวา “แหม วนั นเ้ี มาจน เดนิ เซมาเทยี วนะ” 102

พเี่ ตมิ โมโหมาก (เพราะไมไดด ่มื ) แตก ็ไมไ ดพดู อะไร ขน้ึ ไปบนเรือน ก็ถกู เพ่ือนผชู ายย่ัวโมโหอีก เมือ่ มคี นมาดงึ ไปฟง พระสวดมนต ก็น่ังอยหู า ง ๆ เพราะรูส กึ วา ใจคอหงุดหงิดมาก พระพระสวดปดรงั ควานผี (นกั ขัตตะยกั ขะ ภตู านงั ) พีเ่ ติมกร็ ูส กึ กระสบั กระสาย อยากจะออกไปใหพน ออกมาแลว อยากจะลงบนั ได แตก า วขาไมอ อก พอพระสวดเสรจ็ แลว กเ็ ขา วงดม่ื เหลา กบั เขา ถึงประมาณ ๒๑ น. กม็ อี าการมนึ เมามากแลว ลกุ เดนิ ไปโนน มานอี่ ยตู ลอดเวลา จนกระทัง่ ญาติตองพาไปนอนทหี่ อ งพระ แตก็ยงั ลกุ ๆ นง่ั ๆ อยูอกี กระผมกบั พ่บี า ย (ลกู ผูน อ งของพเี่ ตมิ ) ตองเขามาปลอบโยนใหน อนเพราะเมามาก แตก น็ อนไม หลับ เห็นบอกวา จติ ใจมันหงุดหงดิ อีกสักครกู ล็ กุ ขน้ึ วาจะจดุ ธปู เทียนบชู าพระ (เปน ทีน่ า สังเกตอยู ขอ หนึ่งคอื ตามธรรมดา คนเมาถาลงนอนแลว สักครูเดยี วก็จะหลบั เลย ถึงแมตวั พ่เี ตมิ เองกต็ าม โดยปกติ เมือ่ เมามาทบ่ี า นแลว ถา ลงนอนแลว สักครูเดยี วก็หลับ แตคราวนี้ไมห ลบั ) เมื่อกระผมจุดธูปเทยี นใหแ ลว กใ็ หพ ีเ่ ตมิ บชู าพระและใหบอกเลาใหคณุ ยายไมใหมารบกวนเวลา นอนหลบั ตอนนพ้ี ่ีเตมิ เรมิ่ พูดมากและนงั่ กระสบั กระสา ย แลว ก็เริม่ รอ งไห พดู วา “อา ยบา ย กูเปน บาแลว นะ อายบา ย กูบา กูอยากตาย วันน้กี ตู ายแน” แลวกร็ องไหสะอึกสะอนื้ เปน การใหญ จนคนมามงุ ดนู กึ วา เปนบา จริง ๆ บางคนกค็ ดิ วา แกลง ทํา กระผมและพบ่ี า ยชว ยกันปลอบโยน และใหตง้ั นะโม ๓ จบ เพื่อจะสวดมนตตอไป พเี่ ตมิ พยายามทํา ใจใหสงบ แตส วดไมไ ด ก็รอ งไหอ ีก พรอ มกับพูดวา “กูทอ งนะโมไมไ ด ความจาํ กเู สื่อม กปู วดหวั กเู ปน บา แลว นะ อายบา ยนะ กูอยากตาย คนทนี่ ีเ่ ขาไม รักกู เขาเกลยี ดกู กอู ยากตายเหลือเกนิ วนั น้กี ตู ายแน แลว เอง็ เอากเู ผาพรอ มกับยายดว ยนะ” แลว ก็รอ งไหใ หญ กระผมกบั พีบ่ ายกช็ วยกนั ปลอบ พี่บา ยสอนใหท องนะโม พี่เติมก็พดู ตาม ตอไดส องสามคาํ กว็ า ทอ ง ไมไ ดอ ีกแลว กร็ องไห และพดู เหมอื นอยางเดิม แลวก็ไมพ ดู อะไร ไดแตน ่งั น่งิ มองกระผมและพ่ี บา ย มอื พนมดอกไมธ ปู เทียนอยเู ชน น้นั นยั นต าน้ันเศราหงอย ๆ อยา งไรชอบกล เมอ่ื เหน็ น่ังน่ิง ๆ กระผมกส็ ะกดิ พบี่ า ยใหออกมาเสีย จะไดไมร บกวน แตพ อจะลกุ ข้ึน พเี่ ติมกฟ็ บุ ลงทนั ที ทําให กระผมใจเสยี นกึ วา ตายจริง ๆ กจ็ บั มาหนนุ นอนตักกระผม จบั ชพี จรดู แลว ตบที่แกม เขยาตามตัว สักครูกร็ ูสึกตวั แตต อนนีไ้ มใชพ เ่ี ตมิ กลบั กลายเปน ยายทเ่ี สยี แลว มาเขา สิงอยู สงั เกตจากกิริยา อาการและเสียงทีพ่ ูด 103

แตมลี ูกหลานหลายคนท่ไี มเชื่อ ไดไปหาหมอผี (หมอไสยศาสตร) มาทดลองวา เปนจริง หรอื แสรง ทํา แตยายในรา งของพ่ีเตมิ กร็ ูว า คนนเี้ ปนหมอ คนนัน้ เปน ลูกนอ งหมอ ยาย (ในรางพเี่ ติม) มองดู หมอและหมอกจ็ องดยู ายเชน เดียวกนั สักครูยายจงึ เบือนหนาหนีพรอมกบั รอ งไห แลวบอกวา คนน้ี เปนหมอผี ใหไ ลไ ปใหพน ถงึ แมล ูกหลานจะหลอกวา ไมใช ยายก็ไมเช่ือ แลวตอวาหลานตา ง ๆ นานา หาวา ไปสมคบรเู หน็ เปน ใจกบั พเ่ี ขยของกระผม ไปหาหมอมากาํ จัดออกไปจากบาน ตอง ปลอบโยนกันอยนู าน จงึ เชอื่ ทมี่ าเขา รา งพี่ทองเตมิ น้ี เขา ๆ ออก ๆ รวมสี่ครั้ง เมือ่ เขามาอยูใ นรางของพีท่ องเตมิ ก็ขอหมากขอพลู (ธรรมดาพ่เี ตมิ ไมเ ค้ยี วหมาก) ขอยาสบู (ใบ จากกบั ยาต้งั ) อยูตลอดเวลา หมากคาํ หนง่ึ เคี้ยวประมาณสองทีกข็ อใหมอ กี เรอ่ื ย ๆ ใหเ อาหมาก สองคํามารวมเปน คําเดยี วก็บอย ระหวา งเขาสิงอยูกร็ องหม รอ งไห บอกวาคดิ ถงึ ลกู หลาน อยากจะ มาหา แตก็มาไมไ ด เขามัดไว เขาไมปลอ ยใหมาเลย (“เขา” ในทน่ี ้ีใครก็ไมร ู เพราะไมม ใี ครถาม) ตอวา ลกู หลานวา ทาํ บญุ แลว กรวดนาํ้ ผิด ๆ ถกู ๆ จงึ ไมถ งึ ทุกวนั นล้ี าํ บากมาก ถูกเขาสาดนา้ํ กรด เขาตาทง้ั สองขา ง ถกู ใชง านตลอดทงั้ วนั ทงั้ คนื ไมมเี วลาพกั ผอน และบอกวา ยังเหลืออกี ชนั้ เดียวก็ จะไดข ึ้นสวรรค เมอื่ มีผูถามถึงลูกหลานท่ไี ดส น้ิ ชวี ิตไปแลว ก็สามารถบอกไดวา คนนส้ี บายดี อวนทว น หรือวาคน โนนตกทุกขไ ดย ากลาํ บากอยางไร ๆ บอกไดเ ทาทต่ี ัวเองไปถึง เม่อื เวลาจะมาเยี่ยมลูกหลานกถ็ กู คุณ ตาทเ่ี สยี ไปกอนแลวคอยขดั ขวางไมใ หม า เพราะเกรงจะรบกวน เม่ือถงึ บา นก็ตอ งขออนญุ าตเจาของ บาน (ผบี า น) อีก และมเี วลาจํากัด การออกทา ทาง การเรยี กลกู หลานและอาการที่กินอาหารกต็ าม เหมอื นกบั เมอ่ื ครั้งมีชีวติ อยูไ มม ผี ดิ กอ นท่จี ะกลบั ไป ไดข ออาหาร หมากพลแู ละยาสบู เมือ่ อมิ่ ดแี ลว ไดส ั่งเสียลกู หลานและฝากฝง ทุก คนเปน ทเี่ รียบรอย แลวกส็ งั่ ใหทําบุญกรวดน้ําไปใหบ าง เมอ่ื ถงึ ๘ ค่าํ ๑๕ คํ่า และบอกวา ตอไปนี้จะ ไมม ารบกวนลกู หลานอีกเลย แตกวา จะไปได รอ งหมรองไหส่งั เสยี กนั อยูน าน เวลาจะกลบั ไป ลง นอนหงาย งอขาเขา ตวั แลวฟาดกบั พน้ื อยสู ักครูก อ็ อก จนกระทั่งบดั น้กี ็ไมป รากฏอะไรอกี เลย ฝายพี่ ทองเตมิ กห็ ายเมา และไมร เู รอื่ งอะไรเลย ซึง่ บางคร้งั กท็ าํ ใหชวนโมโหและอดขันไมได ตอ ไปน้ี เปน คาํ บอกเลาของพ่ีทองเติม บริสุทธ์ิ เมื่อคืนวนั อาทติ ยที่ ๒๖ ม.ิ ย. ๒๕๐๙ เวลา ๒๐ น. วนั ทีค่ ณุ ยายเสยี พที่ องเตมิ ไดม านง่ั เฝาดคู ณุ ยายจนกระทง่ั ส้ินลมหายใจ แลวก็เรม่ิ ปวดศีรษะตง้ั แต วนั นั้นมา จนกระทัง่ หลังจากวันทีค่ ณุ ยายเขาสิงจงึ หาย กอนที่จะเขาสงิ รูสึกปวดศรี ษะมาก ความจํา เสื่อมและจิตใจไมเปน ของตวั เอง คอื เปน ไปตามอํานาจของจติ ใจทม่ี าบงั คบั อยู ตอ มามอี าการหนา มดื ตาลาย เหน็ หนา คนใหญเ ปน หา เทา หกเทา กลัวตะลีตะลานจะหนี เพราะคดิ วา เขาจะมากนิ เลือด กนิ เนื้อของตัว อยากจะหนีแตกท็ าํ ไมไ ด เพราะมอื เทา ศรี ษะและลาํ ตวั หนัก มอื เทา อยากจะปอ ง ปด ก็ทาํ ไมไ ด หายใจไมสะดวก อดึ อดั คลายจะเปน ลม ใจหววิ ๆ แลว หัวใจคอ ย ๆ หรท่ี ลี ะนอ ย ๆ จนกระท่งั ดับวบู ลงไปทนั ที แลวก็สนิ้ ความรูส กึ ไป มีความรสู กึ อีกที ตอ เมื่อคุณยายไดอ อกไปแลว 104

แลวก็ความความรูสกึ เบาเหมือนคนธรรมดา จติ ใจกเ็ หมอื นปกติ หายจากการปวดศรี ษะ ลาํ ตวั มือ เทา เบา หายใจกส็ ะดวก แตเหน่ือย อยากจะพกั ผอ นและกระหายน้ํา (ซ่ึงเขาเปรยี บเหมือนคนดาํ น้าํ ลึก ๆ) เกย่ี วกบั เหตุการณในวันทาํ บญุ เจด็ วนั คณุ ยาย ก็คลา ยกบั ทบี่ นั ทกึ ไวในตอนตน พีเ่ ตมิ บอกวา จิตใจ เลอื่ นลอย คมุ สติไมค อ ยอยู แมแ ตอยากนงั่ ฟงพระสวดมนตใหใ กล ๆ กท็ ําไมไ ด จิตใจรอ นรน กระสบั กระสายท่ีสดุ จนตองลุกออกมาขางนอก เมอ่ื พระสวดเสรจ็ แลวจึงรวมวงดื่มสรุ ากับเขา คน ประมาณ หกเจ็ดคน เหลาประมาณ ๒ ขวด แตพ ท่ี องเตมิ บอกวายงั ไมเมา ตามปกติ คนเดียวตอ ง ขวดเตม็ ๆ จงึ จะเมา พอมาจดุ ธปู เทยี นบชู าพระแลวก็เรม่ิ ถกู สิง. ชาญ วงษโ พธ์ิ (หลาน) ผเู ขยี น วันศุกรท ่ี ๑๕ กรกฎาคม พ.ศ.๒๕๐๙ หมายเหตขุ องผรู วบรวม เรือ่ งนเี้ ปน จาํ พวก “ผีเขา ” เหมอื นเรื่องท่ี ๑๒ และมีลักษณะแบบเดียวกบั ผเี ขา ทว่ั ไป เชน เสียงและ อากัปกิริยาเปลย่ี นแปลง ไปเหมอื นกับผูต าย ในเรอื่ งนอ้ี า งถึงอาหารฬีร่ บั ประทานและการเรียก หมากเอาไปเคยี้ วอยา งถี่ ๆ เหมอื นอยางกระหายมาก นายทองเตมิ เองไมเ ค้ียวหมาก ( ตามคาํ บอก เลา ของนอง ) แตสูบบุหรี่ ผตู ายก็สูบบุหร่เี หมือนกนั เรอื่ งนี้เสียนํ้าหนักไปมากตรงทผ่ี ูถกู เขาเปน คนด่ืมเหลาและในวนั น้ันก็ไดด ่ืมคอ นขา งมาก มีอาการ คลายมนึ เมา ทําใหสงสยั วาจะแสดงอาการตาง ๆ เพราะความเมาหรือเพราะความต้งั ใจจะหลอก คนอ่นื หรอื มใิ ช ไมท ราบวา หลักฐานทางชวนเชอ่ื กบั ชวนไมเชือ่ ผา ยไหนจะหนกั กวา กัน อยา งไรก็ดี การบรรยายโดยละเอียดเกี่ยวกบั อาการกริ ยิ าตลอดจนความรสู ึกของผทู ่ถี ูกเขา อาจชว ยเพ่มิ คณุ คา ขนึ้ ไดม าก .......................................... 105

เรอื่ งที่ ๑๔ วญิ ญาณตอ นรบั โดย จนั ทร ตจู นิ ดา (คณุ จนั ทร ตูจ นิ ดา เปนสภุ าพสตรใี นตระกลู ผูพ ิพากษาชน้ั พระยา มีการศกึ ษาดี ทนั สมัย มฐี านะม่งั คงั่ และมนี สิ ยั ดี เปน ทีน่ บั ถือของคนจํานวนมาก สามเี ปน นายแพทยและศาสตราจารย ในปจ จบุ นั น้ี คณุ จนั ทรมอี าย ๔๐ ปเ ศษ อยบู านเลขท่ี ๙๖๐ ซอยวดั แค ถนนนครชัยศรี พระนคร) เมอื่ วนั ที่ ๕ กนั ยายน พ.ศ.๒๕๐๐ ไดอ อกจากบานเวลาประมาณ ๘ โมงเชา ไปรับคุณหญงิ สาคร ภรรยาคุณหลวงจํารญู เนตศิ าสตร เพอ่ื จะวานทานทาํ ดอกไมส าํ หรบั งานเจด็ วนั ศพของคณุ แดง เรอื งวเิ ศษ โดยทด่ี ิฉนั ชอบพอกบั ผตู ายมาก จงึ รบั จัดดอกไมงานศพใหตลอดงาน เม่ือไปถึงบานคุณแดงกเ็ ปลยี่ นดอกไมเกาจนเสรจ็ แลว น่งั คยุ กันบนเกาอ้ี ซ่งึ อยหู นาทต่ี ง้ั ศพ มี คณุ หญงิ นัง่ เกา อต้ี ัวรมิ คอื จากคุณหญงิ กด็ ิฉัน และตอ จากดิฉันกค็ ณุ นายเยื้อน แมย ายคุณแดง ตอไปกภ็ รรยานอยคณุ แดง ขณะนน้ั คณุ หญงิ หนั ไปดทู ปี่ ระตูหอ งนอนคุณแดงซงึ่ อยขู าง ๆ ท่ีตง้ั ศพ หา งไปประมาณหนง่ึ วา แลว คณุ หญิงกห็ นั มากระตกุ มอื ดฉิ นั ใหม องไปทปี่ ระตบู า ง ดฉิ ันมองตามไปกเ็ หน็ วา ท่ีกระจกประตหู องนนั้ เปน ภาพของคณุ แดงดูเหมือนกบั ยืนอยใู นกระจก ยนื หวั เราะ ผกู เน็คไทสแี ดง เราน่ังอยดู วยกนั สค่ี น ทกุ คนเหน็ เหมือนกันหมด คณุ นายเยื้อนเปน คนรอง ขน้ึ วา “คณุ แดง” แลวก็รองไหโ ฮ ภาพน้นั กห็ ายไป คุณนายเยือ้ นลุกขนึ้ วิ่งเขาไปเปดประตูหอ ง ภายในหองวา งเปลาไมม คี นเลย ทุกคนจงึ ตนื่ เตน สงสัย วา เราไดเ หน็ อะไรกนั แน ทุกคนคงลงความเหน็ วา คณุ แดงตองการจะมาขอบคณุ ดิฉนั และคณุ หญิง ในการท่ีไดจัดดอกไมห นา ศพของเธอใหอยา งสวยงามทกุ ๆ วนั . หมายเหตขุ องผรู วบรวม จดุ สาํ คัญของเรอ่ื งนอี้ ยูท ่ี “อยูดวยกันสค่ี น ทุกคนเห็นเหมอื นกนั หมด” ซึ่งตัดปญ หาเรือ่ งตาฝาดหรือ เหน็ ไปเอง ถาหากไดเ หน็ เพียงคนเดยี ว นอกจากนน้ั การทคี่ ณุ นายเยื้อนไดว ิ่งไปเปด ประตูหองดู และพบวาภายในนนั้ ไมม ใี ครกช็ ว ยตัดปญหาเร่ืองที่อาจจะมคี นแกลงลอ เลน ท่ีนา ท่งึ อีกขอ หน่งึ คอื ไดเ หน็ ภาพนี้ในเวลากลางวนั แสก ๆ คุณจนั ทร เขยี นตอ ทายจดหมายท่ีนําสง เรือ่ งขา งตน นมี้ าวา “ขอยืนยนั วาเร่อื งทเี่ ขียนน้เี ปน เรอื่ งจริง และเห็นเหมอื นกันหมดท้งั สีค่ น” .......................................... 106

เรอื่ งที่ ๑๕ ไปแลว กลบั โดย สวุ รรณ แจง มงคล (เจา คุณพระธรรมจินดาภรณ วัดราชบพิธ ทราบวา ผรู วบรวมมคี วามประสงคจะพมิ พห นังสือ “ภพอื่น” ดวยความมุง หมายที่จะสง เสริมความศรัทธาในพระพทุ ธศาสนา ก็ไดม เี มตตาเลาเรอ่ื งของ คณุ สุวรรณ แจง มงคล ใหฟง ผรู วบรวมเห็นวา เร่อื งนีน้ าจะมีคา มากสําหรบั หนังสอื จึงไดขอความ กรุณาทาน ชว ยขอใหค ณุ สวุ รรณเขยี นให และทา นก็อนเุ คราะหจ นสําเร็จความประสงค คณุ สวุ รรณ ไดแนะนาํ ตวั เองไวใ นเรือ่ งของเธอแลว ตาํ บลที่จะตดิ ตอไดคือ วชริ ภาณุเวช ใกลว ชริ พยาบาล ถนน สามเสน พระนคร โทรศัพท ๘๑๔๙๐๐) ขา พเจา เกดิ ทจ่ี งั หวดั โคราช สาํ เรจ็ พยาบาล ตอมากไ็ ดตัง้ รา นขายยาประเภท ก สามเี ปน ทันตแพทย ชอื่ ราน “วชิรภาณเุ วช” ใกลวชริ พยาบาล กรงุ เทพฯ เมื่ออายขุ า พเจา ๓๐ ป ขาพเจา ปวย ดว ยโรคตบั อักเสบ เปน อยูประมาณเจด็ แปดเดอื น จนกระทั่งเดือนเมษายน พ.ศ.๒๕๐๐ คนื วนั หนึ่ง ขาพเจา รูสึกหนา มืดหมดสตไิ ป ในขณะน้ันรูสึกตวั เหมือนหลบั ไป พอรูส กึ ตวั อีกคร้งั กร็ ูส กึ วา ตวั เบามาก มชี ายสองคน แตงตวั เหมอื นขาราชการ คอื นุง กางเกงใสเ สอ้ื สกี ากี เนือ้ ผาหยาบ ๆ เหมือนกระสอบปาน มาพาขาพเจาไป เขาจับแขนขาพเจา ไว คนละขาง พาเดนิ ไปเร็วมากราวกับวงิ่ ตวั เบาปลวิ ตามเขาไป ในความรสู ึกขณะนนั้ วา ไมมที างจะขัดขนื เขาไดเลย คลายเปนนักโทษถกู จบั ตัวไป หรือเหมอื นกับ ผูใหญม กี าํ ลังแข็งแรง ห้ิวแขนเดก็ เลก็ ๆ แลวพาหิว้ ไป จนไปถึงสถานรี ถไฟแหง หน่ึง มรี ถไฟจอดรอ อยู เขาพาขา พเจา ข้นึ รถไฟ พอขน้ึ รถก็ออกวงิ่ ในขบวนรถไฟนนั้ มผี โู ดยสารแบบเดียวกบั ขาพเจา กลายคน แตไ มม คี นรูจักกนั เลย เหมอื นตา งคน ตางไป แตส ภาพพวกเราทกุ คนเหมอื นหรอื คลา ยกบั เปน นักโทษถกู จบั ตัวไป รถออกวง่ิ ไปไกลมาก ภูมิประเทศสองขา งทางทรี่ ถไฟวิ่ง ขา พเจาไมเคยเหน็ เลยในชวี ติ จนกระท่งั ถึงสถานแี หงหนง่ึ รถไฟ ชะลอเพื่อจะรบั ผูโดยสารอยางเดียวกบั พวกเรา เมือ่ รถไฟหยดุ รบั คน ขาพเจา จึงพบคนหนงึ่ ซึง่ รจู ัก กันดี ขาพเจาเคยเรยี กเขาพ่ี เขาชื่อทเุ รียน คุน เคยกนั มากสมัยทข่ี า พเจา อยทู ่บี านหม่ี จงั หวดั ลพบรุ ี พีท่ เุ รียนแสดงความดีใจ วิ่งตรงมาหาขาพเจา แลว ถามวา “คณุ หมอกม็ าเหมอื นกนั หรอื ” ขาพเจา เรียนพยาบาล เคยฉีดยาใหยารักษาโรค คนจงึ มกั เรยี กขาพเจาวา คุณหมอ 107

ขา พเจาตอบวา “ใช” เพราะในเวลานัน้ ยังไมร สู กึ ตวั วาตาย และจะไปไหน (ท้ังสาํ คัญวา พี่ทุเรยี นก็ คงเปน พ่ที ุเรียน ยังไมร วู า ตายไปแลว มารูเม่ือภายหลังขา พเจาหายจากสลบไดส องสามวนั ) ขาพเจาจงึ ยอ นถามพท่ี เุ รียนวา “มาทําอะไรทนี่ ”ี่ เขาตอบวา “มาไดส องสามวนั แลว” เราไมมเี วลาคยุ กันมาก เพราะรถไฟรบี ออกวง่ิ ตอไปอีก ไปไหนก็ไมร ู ในท่ีสดุ กม็ าถงึ สถานีแหง หนงึ่ คลา ยจุดหมายปลายทาง เขาพาขาพเจา ลงจากรถไฟไป คอื ชายสอง คนแรกน้นั แลวจูงใหเ ดนิ เขาไปในสถานที่แหง หน่ึง เปนหองโถงใหญโ ตมาก มีคนอยูกอ นขา พเจา มากมาย ขา พเจา รูสกึ งงงนั ไปหมด ยนื เควง อยู ตอ มามคี นยกเกาอ้ีมาใหขาพเจา นง่ั เปน เกาอ้ีไมย าว ๆ บอกขาพเจาวา “เจา นั่งเสยี บนน”ี้ ขาพเจาจึงนงั่ พกั เหน่ือย เพราะรสู ึกออ นเพลียในการเดนิ ทางมากบั ชายสองคนนน้ั พอน่ังพกั สกั ประเดยี๋ ว จึงมองไปรอบ ๆ ตวั ก็มองเหน็ เพือ่ นนักเรยี นคนหนง่ึ เมอื่ สมยั เปน นกั เรยี นรวมเรียนกัน มา คร้งั ยงั เล็ก ๆ อายุประมาณสงิ สองสบิ สามป แตเ พ่อื คนนีเ้ ขาตายไปกอ นประมาณสบิ หา ปแ ลว พอเขาเหน็ ขา พเจา เขารีบเดนิ ตรงเขามาหาแลว พดู วา “เธอมาอยา งไร” ขาพเจาตอบวา “ไมท ราบ เขาไปจับเอาตวั มา” คนอนื่ ๆ ก็พากนั มาดขู า พเจา เต็มไปหมด บางคนกแ็ ตงตัวดี บางคนก็ไมม เี สอื้ ผา ใส ถูกขังรวมกนั ไว สว นมากนัง่ อยกู บั พ้นื ดนิ มีเกา อใ้ี หน งั่ อยา งขาพเจาไมก ี่คน เพอื่ นสมัยเลก็ ๆ ของขาพเจา คนนช้ี อื่ “อื้อลง้ั ” เขากน็ ง่ั กบั พนื้ ดนิ สักประเดี๋ยวขาพเจารูส กึ ปวดปสสาวะ จึงลกุ เดนิ ออกประตูไป แตพ อออกเดนิ ก็มคี นว่งิ ตามมาจบั ตวั ไว แลว ถามวา “จะไปไหน” ขาพเจาบอกวา “ไปปสสาวะ” เขาพูดวา “อยูทน่ี ี่ จะไปไหนจะตองขออนญุ าตกอ น จะทาํ อะไรตามใจชอบไมได” พูดแลวเขาก็คมุ ขา พเจาไป ขณะเดนิ ไปนน้ั ขาพเจาเหน็ คนอยสู องขา งทาง โดนขงั อยูใ นคอกคลายสมุ ลกั ษณะเหมอื นสมุ ไก แตใ หญโ ต มคี นอยูมากมาย พอปส สาวะเสรจ็ ขา พเจาก็เดนิ กลบั ไปทพี่ ักคร้ัง แรก พอประเด๋ียวกม็ คี นหาขาหากับ พรอมท้ังขนั ใสน าํ้ มาใหแ ลว บอกวา “กนิ เสีย” ขาพเจา มองดสู ํารบั กบั ขาว แลว ถามเขาวา “ไมม ชี อนมาใหด วยหรือ” 108

ชายคนยกอาหารมาให เขาหันมาตวาดขาพเจา วา “ไมท ํามาน่ี แลว จะไปเอาชอนทไ่ี หนมาตกั กิน” พอเขาพดู เชน นน้ั ทาํ ใหข าพเจานกึ ขน้ึ ไดทนั ทีวา ขา พเจา ทาํ บญุ ถวายสังฆทานวนั เกดิ ของขา พเจา ตั้ง หลายครง้ั ไมเคยเอาชอ นถวายพระทา นเลย นอกจากชอ นขา พเจา ไดเ คยทําถวายหมดทุกอยา ง มี กระท่งั กระโถน แกว ขนั นาํ้ ลืมอยางเดียวคือชอ น ความรูสึกในขณะนั้นรูต วั วา เราทาจะตายมาแลว รูสึกเสยี ดายวาทําบญุ ไวน อยมาก แตก ท็ ําอะไร ไมไดเสียแลว ในเวลานนั้ ชายสองคนท่ีพาขาพเจา มาหายหนา ไปไหนก็ไมรู ขาพเจาจึงรบี ลงมอื รับประทานขาโดยใชม อื เปบ เพ่ือและคนเหลานัน้ กน็ ่ังดขู า พเจา เปนแถว ความรสู ึกเสยี ใจ ทําให ขาพเจา ตน้ื ตนั ใจ เลยรบั ประทานขา วไมลง ไดยกขันน้ําขน้ึ ดมื่ เพื่อน ๆ และคนเหลานน้ั มาขอ รบั ประทานบา ง ขาพเจา ก็อนญุ าต แตพอเขาจบั ขันนํา้ จะดมื่ กต็ องรบี วางวา รอ น รบั ประทานไมไ ด วารอนราวกบั ไฟ ชายคนนน้ั ก็บอกวา “กนิ กนั ไมได ของใครของมัน” เขายงั พดู ตอไปอกี วา “ของเธอ ทาํ มาแลว อีกอยางหนงึ่ ดเู สยี ” เขาช้ไี ปทางหนึ่ง ขา พเจา มองไปตามทเี่ ขาชนี้ น้ั เหน็ กองขเี้ ถา เผากอง อยเู ปน หยอม ๆ กร็ ูสกึ ขนึ้ ไดใ นขณะน้นั วา เราไดเคยเอากระดาษทองกระดาษเงิน เผาใหเตีย่ และแม เวลาตรุษจนี สารทจนี พอน่ังนึกอะไรตออะไรสกั ประเดี๋ยว ชายคนเดมิ ก็มาหา วา จะพาไปดูอะไร แลว เขาก็พาขาพเจาเดนิ ไปดูบรเิ วณทค่ี มุ ขังแหงหนึ่ง มรี ว้ั ลอ มรอบปอ งกนั ไวแขง็ แรง แตไมมหี ลงั คามุง มคี นนงั่ ตากแดด ตากฝน บางพวกชกตอ ยกนั เตม็ ไปหมด ตา งหนาตาแตกยับเยนิ เลือดไหลโทรมใบหนาและไหลไป ตามตัว เขาบอกกบั ขาพเจาวา “นแี่ หละ บาปชนไกละ พอตายลง กต็ องมาตอ ยกนั อยตู ลอดเวลา” พดู แลวเขาก็พาเดนิ ตอไปอีก ผา นอุโมงคม ดื มาก มืดจนนากลวั ไดย ินแตเ สียงคนรอ งโหยหวนครวญ คราง มองไมเ ห็นใคร ๆ ขาพเจา หยุดบอกเขาวา “ไมเขา ไปละ” เพราะรสู ึกกลัวมาก เขาจงึ บอกวา “นี่แหละ บาปเพราะฉอ ราษฎรบงั หลวง มกี รรมหนักมาก เพราะเทากับโกงคนทั้งประเทศ” เขาถามขาพเจาวาอยากดอู ะไรอกี บา ง ขา พเจาบอกวา ไมอยากดแู ลว เขาบอกขา พเจาวา “ดีละ ฉันจะพากลับไป ถาไปอยูเ มอื งมนุษยแลว จงทําบุญใหมาก ๆ และจงทําแตความดี เวลาตาย จะไดไ มมาลาํ บาก จงทําดี ๆ อกี ๒๙ ป ฉนั จะกลบั มารบั อกี ครงั้ ” เขาพูดดังนั้นแลว เขากพ็ าขาพเจากลบั เดนิ มาตามทาง พบคนอยสู องขา งทางเตม็ ไปหมด ลว นแต หนาเศรา ๆ เนื้อตวั ขะมุกขะมอม ตางมหี นาน่ิวคิ้วขมวด ไมมบี า นชองจะอยู น่งั บา ง นอนบา ง ตาก แดด ไมม ีรมไมเปน ทีก่ ําบังเลย ชายคนหนง่ึ จงึ พดู กบั ขา พเจา วา 109

“พวกน้ี เวลาอยเู มอื งมนุษย ไมช อบทาํ บญุ ใหท านเลย พอตายมาแลว กต็ อ งทกุ ขย ากลําบากอยา งที่ เธอเหน็ นน้ั เปน ชั้นแรกกอน ตอ ไปชนั้ ทสี่ อง ตอ งไปรบั กรรมหนักกวา นอ้ี กี “ ในใจขาพเจาเวลานน้ั รสู ึกวา ใจคอหอ เหี่ยว มอื เทาออ นเพลยี ไมม ีแรงจะเดนิ ตอ ไป คดิ เสยี ดายวา เราทาํ บุญมานอยนัก เงนิ ทองทมี่ ีขา งหลงั ชวยอะไรเราไมไ ดเลย ถึงจะมีใครทาํ บญุ อะไรใหเ รา กไ็ ม เหมือนกบั ทเี่ ราทําดว ยมือเอง ชายสองคนนน้ั ดเู หมอื นระรถู ึงความคิดของขาพเจา ได จึงบอกวา “เอาละ กลบั ได” แลวเขาก็พา ขา พเจา วิ่งมาขน้ึ รถไฟ นํามาสง จนถงึ บา น พอถึงบา นเขาจบั ขา พเจาเหวยี่ งขน้ึ บนเตยี ง พอดขี า พเจาลมื ตาขน้ึ ก็ยังมองเห็นชายคนน้นั ยนื อยขู า ง ๆ เวลาลมื ตาขึ้นนน้ั เวลาประมาณตีหา คือ สบิ เอด็ ทมุ จวนสวา ง ชายคนนนั้ บอกวา “เราไปกนั เถอะ จะสวา งแลว เดีย๋ วคนอนื่ จะเหน็ ” แลวหันมาพูดกบั ขา พเจาวา “อยา ลมื ทส่ี งั่ ไวนะ จงทาํ บุญใหดี ๆ อีก ๒๙ ปจะมารบั ใหม” ขาพเจา ยงั บอกคนทอ่ี ยูใ กล ๆ ตัว ในขณะนัน้ ใหดชู ายสองคนนน้ั แตร สู ึกวา ไมม ใี ครเหน็ พอขา พเจาฟนจากความเจ็บไขต บั อักเสบคราวน้นั แลว อาการเจบ็ ปว ยคอ ยทเุ ลาข้ึนรวดเรว็ ประมาณสามวนั ตอ มา คณุ จรญู สามีพท่ี เุ รียนทขี่ า พเจาไปพบมาน้ัน มาบอกวา พี่ทุเรียน ภรรยา ของเขาตายเสยี แลว เมือ่ หา หกวนั มานเ้ี อง ตายที่จังหวดั สงิ หบ รุ ี กต็ รงกบั ท่ีขา พเจา ไปพบมาพอดี และยังมีเร่ืองตอ ไปอกี ในระหวา งทีพ่ บพท่ี เุ รียนน้ัน พ่ีทุเรยี นสง่ั วา ขอใหไปบอกพี่จรญู สามขี องเขา ดวย “ใหร ะวงั รกั ษาตวั ใหด ี จะตายโหง” และวา “คณุ หมอทําบญุ ไดบ ุญทุกอยาง ฉนั ซิ ทําบญุ อะไรไดผ ลนดิ หนอ ย ไมเหมอื นคณุ หมอเลย เพราะ...” (ขาพเจา ไมประสงคเปด เผยผลกรรม) ขาพเจาพบสามพี ที่ เุ รียน กบ็ อกตามทีพ่ ่ที ุเรียนสง่ั นายจรญู ยังพดู ทีเลน ทีจริงวา “ฉันไมเ ช่อื ฉนั ยังแข็งแรง ยงั ไมต าย นท่ี ุเรยี นตายแลว ยงั จะมาหงึ หวงอะไรอกี ” (เวลานนั้ คณุ จรูญมภี รรยานอ ยคนหน่งึ ) ภายหลังทราบวา ในงานเลีย้ งกนั ณ สถานที่แหงหนงึ่ คณุ จรญู ขับรถไปควา่ํ กอ นรถจะควาํ่ มีคน หนง่ึ ขอลงในระหวางทาง วา ขัยรถอะไรอยา งนี้ เด๋ยี วพากนั ตายหมด เขาจงึ ลงไปขน้ึ คนั อนื่ ที่ตาม ๆ 110

มา ไมนานรถท่ีคุณจรญู ขบั ควาํ่ ตัวคณุ จรญู ศรี ษะขาด หวั ไปตกอยทู างหนึง่ เปน ทนี่ า หวาดเสยี ว มาก เรื่องท่ขี า พเจาเลามานี้ ไดล ว งเลยมาเปน เวลานานแลว ประมาณ ๑๒ ป เวลานน้ั ขาพเจา อายุ ๓๐ ป เวลาน้ีอายุได ๔๒ ป ยังอกี ๑๗ ป เทา นน้ั ขา พเจาก็คงตอ งจากโลกนีไ้ ปตามทเ่ี ขาวา อีก ๒๙ ป จะมา รับขาพเจา ใหมหลงั จากนน้ั ขา พเจากม็ ุง ทําแตความดี ไรเปน บญุ เปน กศุ ล เปน ความดี ขา พเจาเต็มใจ ทําเตม็ ความสามารถ เพราะขาพเจาเชือ่ วา ความดเี ปนท่ีพึ่งของขา พเจาไดเ ต็มรอยเปอรเ ซน็ ต ขาพเจา เช่อื วา นรกสวรรคม จี รงิ ๆ เรามีบญุ เกา อยบู า ง จงึ ไดไปเห็นมา หากทานผใู ดยงั ลังเลสงสัย อยู ขาพเจา ขอบอกกลา ววา “อยา สงสยั เลย จงละช่วั กระทําแตค วามดี ทาํ จิตใจใหผ อ งใส บรสิ ทุ ธ์ิ สะอาด จะเปนที่พ่ึงของตนไดแทจรงิ ” ขา พเจา ขอยนื ยันวา เร่ืองท่ีขาพเจาเลามานี้ ตรงความจริงท่ีขาพเจา ไปพบเหน็ มา ไมไ ดตกเตมิ ใหเ กนิ ความจรงิ แมจรงิ ขา พเจานึกอะไรไดห ลายอยา งในระหวา งนน้ั แตเ วลาลว งเลยมานานกจ็ าํ ไม แมน ยํา จงึ เลา เทา ทีจ่ ําไวไ ด และเคยเลา ถวายทา นเจาคณุ ธรรมจนิ ดาภรณ วัดราชบพธิ และพระ เถระอนื่ ๆ ตลอดถงึ เพื่อน ๆ ไปวดั ดว ยกนั ฟง พอดที า นเจาคุณธรรมจนิ ดาภรณ ขอใหข าพเจาจด บันทึกไวและขอสําเนาไปใหค ณุ หมอ ศาสตราจารยอวย เกตสุ ิงห พมิ พใ นงานหกสบิ ปภรรยา คอื ม.ร.ว. สงศรี เกตุสงิ ห ขาพเจาจงึ บนั ทึกถวายทานเจา คณุ ตามประสงค ขาดตกบกพรองอยา งไร ขาพเจา ขออภัยดว ย ใครจะเหน็ วาเปน เร่ืองเหลวไหลไมน า เชือ่ หรอื เหน็ วาเปน เรือ่ งจรงิ ๆ ก็สุดแต อธั ยาศัย จะคดิ กนั ไป เห็นกนั ไป แตส าํ หรบั ขาพเจา ๆ เชอื่ แนร อ ยเปอรเซน็ ต เพราะไดไปประสบ ดวยตนเอง. หมายเหตขุ องผรู วบรวม สาํ หรบั เรอ่ื งคน “ตายแลว” กลับฟน ข้ึนมาเลาอะไรตอ อะไรนัน้ ทง วชิ าแพทยม ขี อแยงไดเสมอวา คนนน้ั เพยี งแตสลบไป และระหวา งนนั้ สมองซึง่ ขาดออกซเิ จน ทําใหเ กิด “ความรูสึก” เปน เรอ่ื งราว ไปตามประสบการณห รอื อุปาทานซึ่งมีอยู ลกั ษณะของ “ยมทูต” “เมอื งผี และ “ยมบาล” ตลอดจน “การสอบสวนประวัต”ิ ฯลฯ ในปรโลกซ่ึงมผี ูเ ลาคลา ย ๆ กัน อาจจะอาวงหกั ลา งได (ถงึ แมผูกลับฟน ขึ้นมา จะยนื ยันอยางสจุ ริตใจวา ไดเห็นจรงิ ๆ) วา เปน เพราะเคยไดย นิ เรอื่ งเลาตอๆ กันมา และเรอ่ื ง เหลานน้ั บนั ทกึ ไวใ นความจําสว นลกึ เรื่อง “ไปแลว กลบั ” นี้ เคาโครงเร่ืองเปน ทํานองเดยี วกบั เรอื่ งที่เคยไดฟ งมาแตกอน เกี่ยวกับคนท่ี ตายไปแลวกลบั ฟน ขน้ึ มา แตม ที ี่นบั วาเปน ลกั ษณะเฉพาะอยูบา ง คือ (๑) การเดนิ ทางไปโดยรถไฟ ซงึ่ นับวา แปลกท่สี ดุ (เปรยี บกบั เร่ืองท่ีสอง “สามเณรระลกึ ชาต”ิ ซ่ึง ผตู ายเดินไปเอง 111

(๒) เครื่องแตงตัวของ “ยมทตู ” ซ่ึงวา คลายกบั เครอื่ งแบบขาราชการ (ในเรื่องอน่ื ๆ โดยมาก แตงตัวแบบคนโบราณ) (๓) ไมมกี าร “ไตสวน” หรอื สอบประวตั ิเชน เร่ืองอนื่ ๆ เปรียบกับเรอื่ งที่สอง) (อาจจะเปนไดว า ลง ไปยงั ไมถ ึงเขตท่ีมีการไตส วนกก็ ลบั ขน้ึ มาเสยี กอน) ท่ีเหมอื นกบั เรอ่ื งอื่น ๆ คือการทผ่ี ูทไ่ี มไ ดท ําบญุ ไว จะกนิ อาหารของผอู น่ื ไมได และไมม ชี อ นจะใช เพราะไมเ คยทําบญุ ดวยชอ น การถกู ควบคมุ ความทกุ ขยากของผไู มไ ดทาํ บญุ ไว ฯลฯ ท่นี า สนใจ คอื การทนี่ างทุเรียนไดต าย สมกบั ทไ่ี ดเหน็ เดนิ ทางไปดวยกนั และสามนี างทุเรยี นก็ตาย ดว ยอุบัตเิ หตุ ตรงกบั ท่ีนางทเุ รียนสง่ั มาเตอื น หลักฐานท่ียงั ไมม ใี นเวลาน้ี แตถาเกิดขน้ึ ตรงตามในเรอ่ื ง จะเปน ขอที่มนี ํา้ หนกั ท่สี ดุ คอื ถา คณุ สุวรรณหมดชวี ิตลงใน พ.ศ. ๒๕๒๙ จริง ๆ เรอื่ งนท้ี านเจา ตวั เชื่อแนอ ยา งไมม ขี อ สงสยั ผรู วบรวมขอ อภยั ตอ คณุ สวุ รรณ กอนทจี่ ะเสนอวา โดยทผี่ รู วบรวมเอง อาจจะเปลย่ี นภพไปกอนกําหนดนน้ั หาก ทา นผูใดทไี่ ดอ า นเรื่องน้ี อยใู นฐานะทจี่ ะสอบสวนได ขอใหเ อาใจใสค อยฟง ขาวเมอ่ื ถงึ เวลาดังกลา ว และชวยแพรข า วใหรูกนั ทวั่ ๆ ไปดว ยวา เรือ่ งของคณุ สุวรรณลงเอยอยา งไร .......................................... 112

เรอื่ งท่ี ๑๖ ภาพหลอนกลางแดด โดย ทองรกั ลรี พนั ธุ (คุณหมอทองรกั ลรี พนั ธุ สาํ เรจ็ วชิ าแพทยจากคณะแพทยศาสตรศ ิรริ าชพยาบาล มหาวิทยาลยั แพทยศาสตร (มหดิ ล) แลว ไปศึกษาเพม่ิ เตมิ ในสหรฐั อเมริกา กลบั มาประกอบวชิ าชีพอยู ณ เมอื ง บา นเกดิ คือ นครเชยี งใหม เปน ผทู ี่มีกิจกรรมคึกคักในดา นสังคม และมีชื่อเสียงในการพดู จรงิ ทาํ จริง และมอี ารมณขนั เคยเปน ประธานลกู เสือชาวบาน และนายกสมาคมไลออ นนครพงิ ค ฯลฯ) คลนี คิ แพทยท อง, ๔๘ ชา งคลาน, เชยี งใหม วันที่ ๑๔ มนี าคม พ.ศ.๒๕๒๐ กราบเรยี น อาจารยท เ่ี คารพอยา งสงู นับต้ังแตไ ดคยุ กบั อาจารยท ่อี ําเภอสารภเี ม่ือ ๖ กุมภาพันธ พ.ศ.๒๕๒๐ เรอื่ งวญิ ญาณหรือ จิตตานุภาพ ซ่งึ อาจารยไ ดก รณุ ายกตัวอยางจากประสบการณข องอาจารย ผมพอใจทมี่ ีความเห็น ตรงกบั อาจารย ในทํานองการยอมรับของแพทยหรอื นักวิทยาศาสตรท ปี่ ราศจากความงมงาย สีลัพตปรามาส ท้ังอาจารยและผมไดผ านการบวชเรียนมาแลวมคี วามเห็นตรงกันวา ปรากฏการณ แหง “วิญญาณ” มีในโลกนจ้ี รงิ เชน เดยี วกับการปรากฏการณต า ง ๆ ของธรรมชาตซิ ่งึ เกดิ ขึน้ ตัง้ อยู และดบั ไปเปน ธรรมดา เรือ่ งหน่งึ ซ่ึงตดิ อยูในความทรงจําและเปนความในใจของผมต้ังแตอายุ ๑๕ จนบดั น้ีอายุ ๔๓ ผมยนิ ดี ท่จี ะเลาใหอาจารยฟ ง โดยถือวาเปนปรากฏการณธ รรมชาติอยา งหนงึ่ แตถ า เลาใหช าวบานฟง เขาก็ อาจจะขนลุกวา ไดฟ งเรือ่ ง “ผหี ลอก” หรอื หากจะเลาใหผ มู ีความรูเชน หมอหนมุ ๆ ฟง เขาก็จะวา “โบราณงมงาย” เขา ทาํ นองเตาลา นปด ังนน้ั ผมจงึ ขอเลา ใหอาจารยร วบรวมไวเ ผยแพรพรอ มกบั ประสบการณข องผอู ีน่ ใหผรู ทู ั้งหลายพิจารณาสบื ไป เมอื่ ๒๘ ปมาแลวผมยงั เปนนักเรยี นอายุ ๑๕ นงุ กางเกงขาส้ัน ผมเกรยี นกําลงั เรยี นรเู รอ่ื งตา ง ๆ เชียงใหมบ า นเกดิ ของผมยังไมเจรญิ นกั ถนนหนทางอําเภอรอบนอกขรขุ ระและเตม็ ไปดว ยฝนุ รถ ประจาํ ทางหรอื รถติดแอรไ มต องพดู ถงึ เพราะไมม ี การไปเท่ียวไกล ๆ ตอ งจางรถบรรทกุ แบบกระบะ น่งั เบยี ดกนั กราํ แดดและสูดฝนุ ไป อยา งนน้ี บั วา ดหี นักหนา ฉะน้นั ในเดอื นเมษายน วันที่ ๑๕ ป ๒๔๙๑ ผมไดไ ปเท่ียวกับคณะสงกรานตซงึ่ เปนเพอื่ นกับนาชาย ผม เขาชวนไปเทย่ี วนาํ้ ตกแมก ลาง อําเภอจอมทอง สมยั นัน้ เวลาปดเทอมผมไปชวยรบั ใชน า ชาย 113

ขายจกั รยาน ไมคอยไดไ ปเท่ียวไหน จึงมีความตนื่ เตน เตรยี มตวั หวิ้ กระปอ งและกระบอกฉดี น้าํ เพือ่ เดนิ ทางไกลเลน สงกรานตใหส นุก การเดนิ ทางเรม่ิ แตเ ชา หลงั อาหาร นงั่ รถบรรทุกเบยี ดกบั ผอู ืน่ ทผ่ี มไมร จู กั ไปตลอดทาง ความตน่ื ตา ต่นื ใจมมี ากเพราะไมเ คยเห็นไมเ คยไป อากาศรอนฝนุ ตลบ ในทอ งฟามีเมฆขาว นกกาบินไปมา ถกู จดจาํ ไวทุกอยางตามประสาเด็กไมเ คยเท่ยี ว ผมสามารถนงั่ เปน เบอ้ื ไมต องคยุ กบั ใคร ๆ เปนชว่ั โมง ๆ ไดแตม องซายมองขวาเคลม้ิ ฝน ไปตามเรือ่ ง หนทางถงึ แมกลางประมาณ ๘๗ กโิ ลเมตร พอดีได เวลาอาหารเทย่ี ง ฟาเริม่ ครม้ึ และฝนเริ่มปรอย คนทไ่ี ปถงึ กอนเรานัง่ พักกันเปน กลุม ๆ คณะเราลงจากรถซึง่ จอดไว นอกบริเวณแลว ผมก็ถือกระปองกบั กระบอกฉีดน้าํ เดินตามนาผชู ายเขาไปในบรเิ วณนํ้าตก สมัยนนั้ น้าํ ตกมปี รมิ าณมากกวาสมัยน้ีมากมาย เสียงดังกระห่ึมกลบเสยี งคยุ ละอองน้ําตกปลิวไปตามลม ผสมกบั ละอองฝนทําใหเ ยน็ พอสบาย ผมเดินตามนาชาย ไตขา มสะพานไมไ ผช ว่ั คราวซ่งึ เพียงแตเอาไมพาดขา มลาํ ธารใหเ ดนิ ไปสูก อนหิน ใหญภ ายใตนํา้ ตก คณะเราแบงเปน พวก ๆ นั่งลอ มวงลงมือรบั ประทานอาหาร บางพวกมขี วดนํ้า และแกวนา้ํ กน รปู ดาว ผาปพู ลาสติกสตี าง ๆ อนั เปนผลติ ภณั ฑแ สนใหม ทําใหคณะเราดทู นั สมยั ไม ยอ ยเลย ผมกินๆ ดๆู ไปทวั่ บริเวณ ยงั ไมท นั จะอิ่มรสู ึกวา ฝนเรมิ่ ความหนักขนึ้ นํา้ บริเวณนํ้าตกเร่ิม มสี ขี นุ แดง สักประเดย๋ี วมีเสยี งคนตะโกนกลบเสียงน้ําตกวา สะพานลอยแลว ผมเหน็ สะพานไมไผล อยไปตามนาํ้ ท่ีสงู ขน้ึ มา พวกนกั ทอ งเที่ยวเฮฮาปรบมอี ชอบใจเสมอื นวาสะพานขาดลอยนาํ้ ไปนัน้ เปน เกมสนกุ ขณะนที้ ุกคนในบรเิ วณนา้ํ ตกยงั สนุกสนานกันเตม็ ที่ ท่ดี ื่มสรุ ายาเมากค็ งมี แตผมไมไดส นใจเพราะ ยงั เปนเด็กไมประสาประสี ไมช า ฝนหนักขน้ึ อกี เราไมส ามารถกลบั สูฝง ธารไดแ มแตค นเดียวเพราะสะพานขาดไปแลว ตางหาท่ี หลบฝนกนั อยางตัวใครตัวมนั ผมสังเกตเหน็ คนทอี่ ม่ิ อาหารกอ นเราไปหลบฝนอยใู ตชะงอนหนิ ทฝี่ ง ตรงขามซงึ่ ยังมที ีว่ างอีกมาก สาํ หรบั ผมไมมหี วงอะไรนอกจากกระปอ งนา้ํ กบั กระบอกฉดี ก็พาตัว หลบเขา ใตช ะงอ นหนิ ไปเบยี ดกับคนอน่ื ๆ สายตาของพวกเราทุกคูจอ งไปที่กอ นหนิ ใหญซ ่ึงอาศยั นง่ั อยแู ตเ ดมิ ยังมผี าพลาสติก อาหาร ขวดน้าํ แกวน้ําและรอยเทาตางๆ วางทิง้ อยู และนํา้ สแี ดงขนุ กําลงั ตกปนมากบั น้ําตกและทวมบริเวณรอบๆ กอ นหนิ อยา งรวดเร็ว ของทว่ี างทง้ิ อยกู เ็ ร่ิมลอยไปตามน้าํ ทว มทีละชน้ิ สองช้ิน 114

ทนั ใดเรากม็ องเหน็ ผูชายสองคน คนหนง่ึ ลา่ํ คนหนง่ึ ผอม ใสเสือ้ สขี าว คนหน่ึงสฟี าคนหนง่ึ กระโดดไป จากชะงอ นผาที่หลบฝนอยู วง่ิ ไปเกบ็ ของมรี องเทา ผา พลาสติก และแกวน้าํ อันเปน ของทนั สมัยนา เสียดายอยู อนิจจา ชว่ั พรบิ ตาทมี่ องอยนู น้ั น้ํากท็ วมถงึ บรเิ วณทเ่ี ขายนื อยูบ นกอนหนิ อยา งรวดเร็ว ผมเหน็ วา เขา ทั้งสองตกใจ ทิง้ ของท่ีถือหมดแลวทาํ ทา ลยุ ขามนํา้ ทีก่ ําลงั ทว มจะกลบั ไปยังชะงอนผาทเี่ ขากระโดด ออกไป ขาเขาส่นั เพราะกระแสนํ้าพัดแรง ผมเห็นภรรยาเขาย่ืนมือออกไปจะรับเขา ชะงอนผา เขาก็ เออื้ มมอื ไปหา ตางคนตา งยื่นแตกไ็ มถ งึ ผมเหน็ เขาตดั สินใจกลับไปยืนกรําฝนบนกอ นหนิ ใหญทั้งสองคน ทุกคนในบริเวณนาํ้ ตกและทุกคนบน ฝงจองมองไปยงั เขาทงั้ สองเปนตาเดยี วกนั นา้ํ สงู ขึน้ อยา งรวดเรว็ และเรม่ิ ทวมสวนยอดของกอนหนิ ใหญท เ่ี ขายนื อยู เขาทั้งสองเปลยี่ นจากทายืนเปน ทาน่งั เอามอื ตะกายหนิ ทา ทางตกใจมาก ในช่ัวพรบิ ตาเดียวนาํ้ กเ็ ทลงจากฝงทเ่ี ราหลบอยใู ตช ะวอนผา ชะเขาท้งั สองลอยไปตามนา้ํ เหมือนมด เหมือนปลวก ผมยนื อยทู ส่ี ูงกวา เพอ่ื นจงึ มองเหน็ ชดั เจน ใครคนหนึ่งท่ียนื อยขู างผมถงึ กบั อุทานวา “เหมือนถายหนัง” ผมเหน็ เขาทั้งสองจมหายไปในกระแสนํ้าปา ทเ่ี ชยี่ วกราก มคี นบนฝง ตรงขา มพยายามชวยโดยเอาไม ไผยาว ๆ ยืน่ ออกไป แตก ไ็ มท นั การณ นั้นคือภาพสดุ ทา ยทผ่ี มเหน็ ขณะนน้ั เราเรม่ิ ไมสบายใจเพราะนํา้ เทผา นชะงอ นหนิ ท่ีเราหลบอยู ทกุ คนมีสามญั สํานกึ ถงึ มหนั ตภยั ธรรมชาติคอื นา้ํ ปา ที่กาํ ลงั เออ้ื มมือมาใกลชวี ติ ของเราทุกคน ตางตะโกนบอกกนั ใหร ีบหนขี ้นึ ทสี่ งู เดชะบญุ ทุกคนหนไี ดห มด รวมทงั้ ผหู ญงิ และเด็กทเ่ี ปน ครอบครัวของผูถูกนาํ้ พดั ทัง้ สอง ผมเลยไดร ู จากที่เขาพดู กนั วาคนหน่ึงชือ่ สมาน คนหนง่ึ ชื่อสมั พันธ มาจากพิษณโุ ลก คนหนง่ึ เปน รอ ยโททหาร อกี คนหนงึ่ เหน็ นายสถานรี ถไฟ บรรดาผูใ กลช ดิ ครอบครัวของผูเ คราะหร ายพากนั ปลอบโยนภรรยาของคนทงั้ สองวาไมเ ปน ไร คง วายไปข้ึนฝงโนน แลว และพูดปลอบใจตา ง ๆ ขณะนน้ั ฝนกห็ ยดุ ตกอยา งกะทนั หนั ตอนนั้นเราอยูบน ท่สี ูง มองลงไปยงั บริเวณท่เี ราเคยหลบฝนทใี่ ตชะงอ นผา เห็นนา้ํ ทวมจนมดิ แลว กใ็ จหาย ทางฝง ตรง ขามมีคนมากมายมองมาทางเรา แตตะโกนกนั ไมไ ดย นิ เพราะน้าํ ปา ไหลแรงเสยี งดงั สนนั่ เราไมม หี วังขามกลับทางท่เี ราขา มมาเพราะน้ําทวมหมดแลว ผคู นออกความเห็นใหเดนิ เลาะฝง ไป ตามน้ําเพื่อหาทางขาม โดยทอี่ าจจะมหี ว ยทีแ่ คบ ๆ หรอื อยางนอ ยกเ็ ปน การตามหาคนทั้งสองไป ดวย คือคุณสมาน และคณุ สมั พนั ธซ่งึ อาจจะไปข้ึนฝง ณ ทสี่ ดุ ทหี่ น่ึง 115

เม่ือไมม ที างอนื่ พวกเราทงั้ คณะกเ็ ดนิ ตามกนั ไป ตอนนน้ั ผมจึงรูวามแี ตพ วกเราเทานนั้ ทีเ่ คราะหร าย เพราะไมร รู สนา้ํ ปา ทนี เ้ี ราไดบ ทเรยี นทนี่ า จดจําท่ีสดุ สภาพน้ําปาในลําหวยขา งหนาเรานั้นดเู หมอื นสตั วร ายทบี่ า คล่ัง กาํ ลังแลน โจนทะยานเปน ลาํ คลนื่ สูง แคหัวแคอ ก เสียงดงั สนนั่ กลบเสยี งพดู สแี ดงขนุ คลก่ั ตน ไมท ัง้ ตน กอไผเปน กอ ๆ หลุดลอยไปตาม กระแสนาํ้ เหมอื นเศษฟาง เราเดินกนั ไปในปา เวลานัน้ ประมาณบา ยสองโมง ตะวนั กลบั จา แผดเผาเพราะฝนหยุดตกแลว รอ งรอยของน้ําปาทีเ่ หน็ อยคู ือตน ไม กอไผท ลี่ ม ระเนระนาดและคราบโคลนที่น้าํ ลดไปใหม ๆ เรา เดินตามปา ขา มลําหว ยลงไปนานพอสมควรจนถึงทร่ี าบ ผมเหน็ ผใู หญป รึกษากันแลว วาไมส ามารถ จะขามได ขณะนน้ั นาํ้ แหง ลงไปมากแลว จากทเ่ี ราหยุดอยูม องเหน็ บานคนบนฝง ตรงขาม นาํ้ ในลาํ ธารยงั มสี ขี ุนและคลนื่ สูงประมาณหัวเขา ชาวบานพยายามจะชว ยเราโดยเอาเกวียนลุยนาํ้ มารบั แตตอ งเลิกเพราะสกู ระแสนาํ้ ไมไ หว ดังนนั้ พวกผใู หญจ งึ ชวยกนั ทาํ ทบี่ ังแดดใหผ หู ญงิ และเดก็ พกั รวมทัง้ บตุ รภรรยาของคณุ สมาน คณุ สมั พนั ธ ดวย พวกผูช ายรวมทงั้ ผมนับตัวได ๑๔ คน คดิ กนั จะเดนิ ยอนเลียบลําหวยขน้ึ ไป ระยะทางไกลพอใช เรา เดินเรียงหนึ่งตามกนั ไป ผมอยูตอนกลางคอนขางทาย คราวน้เี ดินเลยี บลําหว ยจริง ๆ เพราะไมต อง หว งผหู ญงิ และเด็ก และนํ้าปา ก็งวดเหลืออยแู ตใ นลําหว ย เราหวงั วาจะไดพ บคณุ สมาน คณุ สมั พนั ธ ซ่งึ เราเปน หวงอยา งสดุ ประมาณ เราเดนิ ตามกนั ดวยความระมัดระวังเพราะกลัวหลง ผมหาไมเ ทาไดเ หมาะมอื ก็ถอื ไปดว ย คดิ วา อยางนอ ยก็จะไดใชต ีงู เราทั้ง ๑๔ คนมคี วามคลองตัวมากและไมแ สดงอาการเหนด็ เหนอื่ ยเลย ถงึ แมวาจะเปนทางสูงขน้ึ เรอื่ ย ๆ ทันใดนน้ั ผมกไ็ ดยนิ เสยี งคนขา งหนาบอกตอ ๆ กนั มาวา “พบแลว พบแลว” และสงเสยี ง วู วู เรยี ก คนอยขู า งหนาผมกช็ ะโงกไปที่รมิ ฝง และมองไปท่ีลาํ หวยแลว เรียก วู วู แลวเดนิ ออ มตนไมแ ละกอไผ ตอไป คนขา งหลงั กท็ ําอยางเดียวกัน ทุกคนมีสหี นา สดใสแสดงความดีใจ เม่ือมาถงึ ตาผม ผมกเ็ ดนิ ไปชะโงกทรี่ มิ ฝง มองไปขางฯนา ทามกลางแสงแดดเปร้ยี งจา บนกอ นหนิ ใหญบ นฝง ที่เราอยผู มเหน็ ชายสองคนทีน่ ํ้าปา พดั จมหายไป คนหนึ่งลา่ํ คนหนึง่ ผอม คนหนงึ่ ใสเ ส้อื สี ฟา คนหนึ่งใสเ ส้ือสขี าว น่งั ชันเขา หนั หนาเขา หากนั หนา กม นดิ ๆ มอื กอดเขา นั่งน่ิงไมไ หวติง เหมอื นคอยพวกเราอยู 116

ผมเหน็ แลว กม็ ีความดใี จ เอามอื ปองสงเสียง วู วู ดังจนกลบเสยี งนา้ํ ในลาํ ธารซึ่งยงั ดังสนนั่ อยู ระยะ ที่เหน็ เขาท้ังสองนง่ั อยหู างจากผมประมาณ ๑๕ หรอื ๒๐ เมตร แตผ มไมเห็นเขาแสดงอาการใด ๆ วา ไดย นิ เราเลย ผมก็ออ มตน ไมกอไผเ ดนิ ตามคนอนื่ ๆ เขาไปเพอ่ื ไปพบเขาท้ังสองบนกอ นหิน ขางหนา เมอ่ื ผมไปถึงทน่ี ้ัน ผมเหน็ คนท่ีไปถงึ กอ นทุกคนทาํ หนาเสยี แลวหนั หลังกลับจากกอ นหนิ นน้ั ผมมอง ไปทนี่ นั้ กไ็ มเ หน็ คณุ สมาน คณุ สมั พนั ธ เหน็ แตก อนหินทีว่ า งเปลา ทีนที้ กุ คนกร็ ดู วยสญั ชาตญาณวาภาพของคณุ สมาน คณุ สมั พันธท เี่ ราไดเ หน็ น่ังอยบู นกอ นหนิ นนั้ คอื ภาพวิญญาณของคนทงั้ สองท่ีมารอคอยบอกเราทัง้ ๑๔ คนวาเขาท้ังสองไดตายไปแลว ผมขนลุก และรูส กึ วงั เวงอยา งบอกไมถกู ไมม ใี ครพดู อะไรเปน พักใหญ และทุกคนก็คอ ย ๆ เขา มารวมอยูใกล กันโดยอัตโนมตั ิ หลงั จากเหตุการณน นั้ พวกผใู หญก ็เปลี่ยนแผนเปนตามหาศพ ใหค นเอาไมไผแ ยงลงไปตามซอกหนิ และตาํ แหนง ตา ง ๆ ทนี่ า สงสยั แลวเราก็ไดไ ปจนถึงบรเิ วณน้าํ ตกซงึ่ สภาพนํา้ ทวมหายไปเกือบ หมดแลว เมอ่ื เรากลบั ลงไปรบั ผหู ญงิ และเด็ก ผใู หญ เขากช็ วยกนั ปลอบภรรยาผตู ายตา ง ๆ เราเดิน ขามลาํ ธารกลบั ไดใ นตอนคาํ่ เพราะนํ้าปาแหง แลว ผมไดย นิ ผูใหญเขาตง้ั รางวัลไวกบั ชาวบา นวาถา หาพบจะใหศ พละหนง่ึ พนั บาทซง่ึ ในสมยั นนั้ เปน เงินโขอยู อีกสองวนั ตอ มา ชาวบา นพบศพแรกทใ่ี นลาํ ธารไกลออกไป มที รายกลบฝง ท้ังตัว โผลอ ยแู ตมอื ระยะนนั้ เรอ่ื งของผูตายทั้งสองกเ็ ปน ขา วใหญไ ปทั่วเมอื ง ผมยังเปน เด็กกค็ อยเงี่ยหูพังอยกู ับบาน ตอ มาอกี สองวนั เขาจงึ พบศพท่ีสอง ผมจาํ ไมไ ดว าพบศพใครกอ น ศพใครทีหลัง เร่ืองท้งั หลายก็ไมค อ ยกลา จะเลา ใหใ ครฟง คดิ จะเขยี นเลา ตงั้ แตอายุ ๑๕ ปเพงิ่ มาเขยี นครงั้ นี้ ภายหลัง ๒๗ ปแ ลว แตมนั เปน อบุ ตั ิการณที่ผมจําไดตดิ ตาติดใจ ผมขอกราบเรยี นอาจารยดว ยความเคารพวาผมยินดที ่จี ะเลาใหอ าจารยฟ ง เพอื่ รวบรวมไวเ ผยแพร ตามโอกาส โดยที่อาจารยและผมมคี วามเหน็ ตรงกนั วา เรอ่ื งทผ่ี านไปนน้ั เปน ปรากฏการณตาม ธรรมชาติในโลกน้ี เปนธรรมดาเหมือนสงิ่ อนื่ ซึง่ เกิดขนึ้ ตง้ั อยูแ ละดบั ไปเชน เดียวกัน ไมค วรยึดมนั่ ถอื ม่นั ในส่งิ ใด. เคารพอยางสูง ทองรกั ลรี พนั ธุ 117

หมายเหตขุ องผรู วบรวม จดุ วิกฤตขิ องเร่ืองน้ีอยูทคี่ นทง้ั ๑๔ คนไดเ หน็ ผูเคราะหร ายทง้ั สองคนปรากฏอยูบนกอ นหนิ อยาง ชัดเจนจนจําไดอ ยา งแนใ จ ในระยะไมเกิน ๒๐ เมตรซง่ึ นบั วา ใกลมาก ทนี่ ้ใี นทามกลางแสงแดดท่ี แผดกลา ในเวลาประมาณบายสองโมง ไมนาสงสยั วา จะจาํ คนผิด แตแ ลว อีกประเดี๋ยวเดยี วคนทง้ั สองกห็ ายไปอยา งไมมรี อ งรอย ทาํ ใหท ุกคนลงความเหน็ โดยไมต องปรึกษากนั วา ภาพที่เห็นนน้ั เปน ภาพวญิ ญาณของคนทั้งสองซึ่งความจรงิ ไดตายไปแลว ชาวบา นทย่ี ังเชอ่ื เรอื่ งผี ถอื วา “ผหี ลอกกลางวนั ” เปน เพราะผทู ีถ่ กู หลอกน้ันกาํ ลงั มีเคราะหร า ย อยางหนกั หรอื ไมกเ็ พราะผนี ้ันดมุ าก ในเรอ่ื งที่คณุ หมอทองรกั เลา นี้ คนท้งั ๑๔ ไดเหน็ “ผ”ี กลาง แดดเปร้ยี ง ตน เหตุอาจจะเปน ไดท ้งั สองอยางที่กลา ว คือคนท้งั ๑๔ กําลงั เคราะหร ายมาก ตอ งผจญ ภยั อยา งนา ตกอกตกใจมากเฉียด ๆ กบั ความตาย และตอ งเปน ประจกั ษพยานของเหตุการณท น่ี า กลัวและนาสลดใจอยา งยง่ิ จติ ใจอยูใ นสภาพออ นเปล้ียจงึ ถกู “หลอก” ไดแมใ นเวลากลางวนั แสกๆ ในอกี ดานหนง่ึ คนทัง้ สองผเู คราะหร า ยนนั้ ไดตายไปอยางปจ จบุ ันทนั ดว นโดยเหตุทน่ี า ตกใจและตอง รบั การทรมานทง้ั ทางกายและทางใจอยางรนุ แรง พดู อยางชาวบานวา “ตายโหง” และตายอยาง ทรมานเพราะตอ งจมนาํ้ และจติ ใจตอ งวา วุน อยางหนักกอนจะดบั จติ ดงั นน้ั จงึ เปน ผปี ระเภท “ผีดุ” สามารถแสดงตนใหค นเหน็ ไดใ นแสงแดดจา พวกที่เดินทางไปในทะเลทรายบางครั้งประสบกบั “ภาพหลอน” ซึ่งเรยี กทางวชิ าการวา “มรี าจ” คือ เห็นภาพสะทอนของสง่ิ ซ่งึ อยไู กลมากๆ ซง่ึ ตามธรรมดามองเหน็ ไมถึง ทําใหดูคลา ยกบั อยใู กล โดยมากปรากฏแกผทู ี่กระหายนํา้ เดินทางอยูก ลางทะเลทรายในแสงแดดที่จดั มกั เหน็ เปน ผนื นํ้า ภาพทป่ี รากฏแกคุณหมอทองรักและคณะในวนั ที่นาเศราสลดนน้ั คงจะไมใ ช “มรี าจ” เปนแน เหตผุ ล ประการหนงึ่ คอื “มรี าจ” ปรากฏในอากาศแหง เชน ในทะเลทราย อกี อยา งหน่ึง ภาพทปี่ รากฏมัก เปน ภมู ิประเทศ ไมใ ชค น ในประการทส่ี าม ภาพมักปรากฏแกบ คุ คลคนเดียว ๆ ไมป รากฏแกค นทง้ั หมู ท้ังสามขอ นตี้ รงขามกับภาวการณใ นกรณขี องคณุ หมอทองรกั นอกจากนน้ั ระยะทางระหวางผูเหน็ กบั ภาพทปี่ รากฏนนั้ เพยี ง ๑๕ ถงึ ๒๐ เมตร ใกลเ กนิ ไปกวาจะ เปน “มรี าจ” ซง่ึ มักแสดงภาพของสิ่งทอ่ี ยไู กลออกไปเปน รอ ย ๆ กิโลเมตร .......................................... 118

เรอื่ งท่ี ๑๗ ฝน แมน โดย สมาน ศลิ ปวเิ ศษกลุ (คุณนายสมาน ศลิ ปวิเศษกลุ เหน็ เพือ่ นรวมศึกษาธรรมะกบั ผเู ขยี นและภรรยาซง่ึ ไดร ูจักกนั มา ตง้ั แตเดือนพฤศจกิ ายน พ.ศ.๒๕๐๑ โดยไดร ว ม “ธรรมทศั นาจร” ไปนมสั การลงั เวชนยี สถานที่ ประเทศอนิ เดียและเนปาลดว ยกนั หลงั จากนน้ั ก็ไดเ ดนิ ทางไปตามวัดกมั มฏั ฐานดว ยกนั และทาํ บุญ ตา ง ๆ ดวยกันปล ะหลาย ๆ ครงั้ ตลอดเวลาย่สี บิ ปท ี่ผา นมา คณุ สมานเครงครดั ในการปฏบิ ตั ธิ รรม มากจนไดเ คยบวชเปนชี เคยถือมงั สวริ ัติและถอื ศลี แปดแบบอบุ าสกิ าอยบู า น เปนผทู ําอะไรจรงิ จัง และมีวาจาเปนทเ่ี ชอ่ื ถือได คณุ นายสมานไดถ งึ แกก รรมเมอื่ พ.ศ.๒๕๒๐ กอนหนา นน้ั ประมาณสอง ปไ ดเ ขียนเร่ืองตอ ไปนี้มอบไวแ กผ รู วบรวมเพอ่ื นาํ ลงพิมพเ ผยแพรใ นหนงั สือ “ภพอน่ื ” เลม ท่สี องนี้ บญุ กศุ ลใด ๆ ที่เกิดจากการตีพมิ พบ ทความนี้ขออทุ ิศใหแกค ณุ นายสมานโดยเฉพาะ) ในตอนกลางคนื ของวนั ท่ี ๕ มถิ ุนายน พ.ศ.๒๕๑๕ คุณประทีป ส. ไดฝ นวาลงอาบนาํ้ ใน คลอง ในฝน ไมท ราบวาคลองอะไร มองขนึ้ ไปบนตลง่ิ เหน็ เศียรพระพทุ ธรูปอยใู กลต น ตาล มีจอม ปลวกอยูใกล ๆ คณุ ประทปี ขึ้นไปบนตล่งิ เหน็ มีพระบรมธาตอุ ยูในจอมปลวกเปนจํานวนมาก ไดเอา มอื กอบข้นึ มาเลน ได แตไมไ ดน าํ ติดมอื กลบั มา เห็นมปี ายบอกชือ่ “วดั อนิ ทโมล”ี เมอื่ ตนื่ ขนึ้ มาแลว กไ็ มไ ดบ อกใครเพราะเห็นวาเปน แตเ รอ่ื งฝน ตอมาอีกสองสามวันมหี มอนวดผหู ญิงมาหาทบ่ี า น เปน คนรจู ักกนั และเคยไปมาบอย ๆ หมอนวด พดู วา มที วี่ างอยูแหง หนง่ึ มเี ศยี รพระตงั้ อยบู นพืน้ ดนิ และผูค นจํานวนมากเอาพวงมาลยั มาบชู า ไม ทราบวา เศยี รพระนน้ั มดี อี ยางไร คุณประทปี ไดย ินก็ถามทนั ทีวาอยูที่ไหน หมอนวดท่ีชอื่ แมสงวนกบ็ อกวา อยทู างทศิ ใตข องวัด... คณุ ประทปี ถามวา มีตน ตาลและจอมปลวกอยใู กล ๆ ดวยหรือเปลา หมอนวดสงวนบอกวามี คุณ ประทปี ขอใหห มอนวดพาไปดูในวนั นน้ั เลยทเี ดยี ว แตห มอนวดขอผัดไปหลงั วนั พระ เพราะวนั นนั้ มี คนนัดไวจ ะตอ งไปนวด และตอ งทําของไปทําบุญในวนั พระดวย กอนที่จะถึงวันพระ มที านพระครรู ปู หนึง่ เดนิ ทางมาหาจากเมืองกําแพงเพชรนํารถสองแถวขนาด เลก็ มาดวยหนงึ่ คัน หลงั จากพูดเร่อื งธรุ ะเสรจ็ แลว ก็นงั่ คยุ ตอไปกบั คุณพอ คณุ แมข องคณุ ประทีป ทา นพระครูเลา วา ไดฝน เหน็ พระพุทธรปู จมอยูในนาํ้ มาขอใหชว ยจดั การเอาข้ึนเสียที เพราะจมอยู นานแลว ทา นจําไมไ ดว า อยูใ นคลองหลวงหรอื คลองบางหลวง 119

เม่ือคณุ ประทีปไดยินทา นพระครเู ลา ความฝน กเ็ ลาเร่ืองของเธอบางและนิมนตใหท า นรวมไปดเู ศียร พระพุทธรปู ตามที่หมอนวดนัดไว โดยขอใหท านพระครูเอารถของทานไป ทา นพระครตู กลง จึงพา กันออกเดนิ ทาง โดยมเี พอ่ื นบา นและญาตขิ องคณุ ประทปี อกี หลายคนอาศยั น่ังไปดว ย ระหวางเดินทาง คณุ ประทปี ก็เลาเรอ่ื งความฝน ใหค นอนื่ ๆ ฟง ตอ งแวะถามทางไปเรือ่ ย ๆ จนไปถงึ ตาํ บลทตี่ รงกบั หมอนวดบอก ก็ไดเ ห็นเศียรพระอยใู กลตนตาลและจอมปลวกตรงกบั ในฝน ทกุ ประการ เวน แตป า ยชื่อวดั ไมม ี ชาวบานในบริเวณใกลเ คยี งไดพ ากันออกมาเพราะเหน็ มรี ถมาและ คนหลายคนมาดูเศยี รพระ พวกนน้ั เลา ใหฟ ง เพ่ิมเตมิ วาเคยมีคนถกู เกณฑท หารมาบนทเี่ ศยี รพระน้ี ขอใหไ มตอ งเปน ถา พน เกณฑจะถวายหวั หมบู ายศรีคูหนง่ึ เมือ่ คดั เลือกทหารแลวชายนน้ั ไมถกู จึงมาแกบ น โดยเอาบายศรี เลก็ กบั หวั หมูหนง่ึ หวั มาถวาย มีกลองยาวและมีคนราํ ดวย แตม าถึงเอาตอนบาย พอมาถึงท่ี คนราํ กลองยาวเกิดพูดภาษามอญ ทําใหพ วกทมี่ าดวยตกใจเพราะฟงไมร ูเรือ่ ง ประเดีย๋ ว ก็พดู ไทยวา “มาบายกกู ินไมไ ด กูเชญิ เพ่ือนมาสามคนตองผดิ หวงั หมด” พวกทไี่ ปดวยกันนน้ั ตกใจ กลัวมาก วนั รุงขน้ึ จึงพากนั ไปใหม นาํ หวั หมูไปสองหวั และไปถึงกอนเพล หลังจากนนั้ พวกทท่ี ราบ เรื่องกไ็ ปดูกันหลายครงั้ จนเกิดศรทั ธารวมใจกนั บรจิ าคเงนิ สรา งองคพระใหส มสวนกบั เศยี ร แลวก็ มีคณะศรทั ธาตา ง ๆ ติดตามกนั ออกไปนมสั การและทาํ บญุ ชวยกันทําการกอสราง จนไดร บั อนญุ าตต้ังเปน วดั ขนึ้ ในปจ จบุ ันนีม้ ีชอ่ื วา “วัดสาระโดต” เนื้อท่ีวัด ๖ ไรเศษ. หมายเหตขุ องผรู วบรวม จดุ สาํ คัญของเร่อื งนอ้ี ยทู คี่ วามฝนของคณุ ประทปี ซ่งึ จะเกดิ จากเหตใุ ดกต็ าม แตเ ปน การฝน ทแ่ี มน ยํา มาก ขอ สําคญั อกี ประการหน่งึ ก็คือการที่สามารถตดิ ตามจนไดพ บเศียรพระตรงกบั ท่ฝี น ซ่ึงตางกบั การฝน ของคนอืน่ เปน จาํ นวนมาก ซง่ึ ฝน เหน็ สงิ่ ของหรือสถานที่ตา ง ๆ อยา งชดั เจน แตไมสามารถ จะสบื ทราบไดว า เปน อะไรอยทู ไ่ี หน กญุ แจสาํ คญั คอื การเลาของนางสงวน หมอนวด ซ่งึ จําเพาะมาเลา ใหค ณุ ประทปี ฟง หลังจากทฝ่ี น ไป แลวไมน าน ยงั จาํ รายละเอียดได จะเปน ดว ยเหตุบงั เอญิ อกี ประการหนงึ่ คอื การทที่ า นพระครูไปแวะ ท่บี า นของคุณประทปี พรอ มดวยรถ ซึง่ ชว ยใหสามารถพากนั ไปเสาะหาตาํ แหนง ทีต่ ัง้ ของเศียร พระพทุ ธรปู จนพบ และในทส่ี ดุ ไดเกิดเปน วดั ขน้ึ ณ ทน่ี นั้ ถา จะพูดอยา งคนท่ีเชอ่ื ในเรือ่ งความ ศักด์สิ ิทธ์ติ า งๆ กอ็ าจจะอา งไดว าเปน เพราะเทวดาบนั ดาล .......................................... 120

เรอ่ื งที่ ๑๘ พระภมู ทิ บี่ า นเสรมิ ศรี โดย เสรมิ ศรี เกษมศรี (ม.ร.ว.เสรมิ ศรี เกษมศรี เปนนอ งสาวของ ม.ร.ว.สง ศรี เกตุสงิ ห ศึกษาสําเรจ็ ธรรมศาสตร บัณฑิตยในรนุ แรก ๆ และไดเปน “ผูนํา” คนหนึ่งในวงการสตรขี องประเทศไทย มีความรูก วางขวาง ในหลายดาน โดยเฉพาะมีความเช่ียวชาญเรอื่ งเยาวชนและการศกึ ษาพเิ ศษสาํ หรบั คนตาบอดและหู หนวก เคยเปน นกั พูดวิทยุ นักปาฐกถาและนกั วิชาการทมี่ ผี นู ยิ มนบั ถือมาก เคยดาํ รงตําแหนง สําคญั ๆ หลายตาํ แหนง ในราชการและสงั คม รวมทงั้ เคยเปน ประธานสภาสตรีแหงชาติดวย ใน ปจ จบุ ันอทุ ิศตัวใหแ กการพระพทุ ธศาสนาโดยเฉพาะ) เสรมิ ศรไี ปรบั ราชการที่ ศ.อ.ศ.อ. (ศูนยอบรมมลู สารศกึ ษาอบุ ลราชธานี หรอื Thailand-UNESCO Fundamental Education Centre ซึ่งประเทศไทยรว มมือกบั องคการศกึ ษาสหประชาชาติ ตง้ั ศูนยฝ ก วิชาพัฒนาชมุ ชน) ตัง้ แต พ.ศ.๒๔๙๘ จน ๒๕๐๘ ตอนแรก ในระยะ พ.ศ. ๒๔๙๘ - ๒๕๐๐ ยงั ตองดูแลโรงเรียนสอนคนหหู นวกอยดู ว ย จึงไปเปน ครั้งคราว แต พอคณุ หญิงกมลา ไกรฤกษ มารบั ตาํ แหนง อาจารยใ หญโรงเรยี นสอนคนหหู นวกแลว เสรมิ ศรีกถ็ ูก โอนไปประจาํ ที่ ศ.อ.ศ.อ. ตอมาเสริมศรไี ดซือ้ ที่ดนิ ไมไ กลจาก ศ.อ.ศ.อ. นกั เจา ของทเี่ หน็ คนรจู ัก ชอบพอกนั และอยูบานใกลก ันดว ย ไดข อใหอาจารยทางสถาปต ยกรรม ที่ ศ.อ.ศ.อ. ชว ยออกแบบบานทรงไทยให วาจาง ผรู บั เหมากอสรา งแลว มเี งนิ อยใู นธนาคารพอจะทาํ ฐานกอ สรา งไดแ ลว แตปญ หามวี า เจา ของทด่ี นิ คือเสรมิ ศรตี องไปประชมุ ในตางประเทศบอย ๆ จงึ ไดขอความรวมมือกบั ผจู ดั การธนาคารกรุงเทพฯ ทาํ หนงั สอื มอบอาํ นาจใหทา นชวยพจิ ารณาการเบิกเงนิ คากอ สรา งในยามทเี่ สรมิ ศรีไปราชการ ตา งประเทศใหด วย แมกระนน้ั บา นหลังน้ันก็สรางอยางชา มาก เพราะผรู บั เหมามีปญ หาขลกุ ขลกั ของเขาเอง เสรมิ ศรียังพกั อยใู นบานอาจารยข อง ศ.อ.ศ.อ. กไ็ มค อยเดือดรอนนัก วนั หนงึ่ เพื่อนขาราชการกระทรวงมหาดไทย ทา นหนง่ึ ไดพ บเสรมิ ศรตี อนทีเ่ ขาไปติดตอ ราชการท่ี กรุงเทพ ฯ เพอื่ นสตรผี นู น้ั เลา วา กําลังจะไปหาคณุ ประสทิ ธ์ิ เสรมิ ศรีกร็ จู ักสรรพคณุ ของคณุ ประสทิ ธ์ิ ดีมาก จงึ ขอติดตามเพอื่ นคนนน้ั ไปดวยเพ่ือนมสั การ “พอปขู องคณุ ประสทิ ธ”ิ์ ขณะท่ีเพอ่ื นกาํ ลงั สนทนากับคณุ ประสิทธ์ิ เสริมศรกี ค็ ิดปญ หาข้นึ มาไดว า ตนควรจะเรียนถาม เรอ่ื ง ทําไมบานทอี่ บุ ลสรา งตัง้ ๓ ปยังไมเ สร็จ เพราะอะไร จะแกไ ขอยา งไรดี ครนั้ เพอ่ื นเสร็จธรุ ะของเขาแลว เสรมิ ศรีก็เรียนถามข้ึนดงั กลาว 121

“พอ ป”ู ทานบอกวา “ทดี่ ินรายน้ีมวี ญิ ญาณสงิ อยู คือคนญวน ๒ คนทะเลาะกนั และตอสูกนั จนตาย ไปขา งหนง่ึ อกี คนหนึง่ จงึ ฝง ศพคนนัน้ ไวใ นคเู กา ๆ ซง่ึ บดั น้ีตื้นเขนิ จนเหน็ เปน แองลาํ ราง อยขู างร้ัว ของเพ่อื นบาน มตี นไมใ หญค ือมะมว งอยใู กล ๆ วญิ ญาณของญวนทตี่ ายน้ันเปน วิญญาณท่ดี ี ใหห า หมอตั้งศาลพระภูมทิ ีเ่ ปน คนญวนมาทาํ พธิ ตี งั้ ศาลอยางพธิ ญี วน แลว วิญญาณนจ้ี ะชวยรักษาบา น และความปลอดภัยของผอู ยอู าศยั ในนั้น พอกลบั ไปถึงอุบลเท่ียวนี้จะมผี มู าอาสาหาหมอญวนใหเอง เสรมิ ศรยี งั มรี าชการตดิ ตอกบั กรม ฯ อยู จึงเขียนจดหมายส้นั ๆ ถึงอาจารยสมนึก ที่ ศ.อ.ศ.อ. ขอใหช วยสบื ถามหาหมอตง้ั ศาลพระภมู ใิ ห เพราะคราวน้อี ยากจะตงั้ ศาลพระภมู ลิ ะ ถึงบา นยังสรา ง ไมเสรจ็ กต็ าม เสริมศรกี ลบั ไป ศ.อ.ศ.อ. ครั้งนนั้ พอเกบ็ ของเสรจ็ กข็ บั รถยนตท่สี ําหรบั ใชร าชการ ศ.อ.ศ.อ. เขา ไปในเมอื ง รถแลน ออกประตู ศ.อ.ศ.อ. ไปไดห นอ ยกต็ ิด แลน ไปไมไ ด เพราะตรงสามแยกทจี่ ะไป ทางวิทยาลยั ครอู บุ ลราชธานี มอี ุบตั เิ หตรุ ถชนกนั เสรมิ ศรีรออยบู นถนนชยางกรู สว นคณุ จนิ ดารัตน ซงึ่ เปน เพอ่ื นและเปน ผขู ายที่ดนิ ใหเ สรมิ ศรี ก็ตอ ง รออยใู นซอยจินดารตั น ยังขบั ขน้ึ มาบนถนนมิได คณุ จนิ ดารัตนจงึ ลงจากรถของเธอเดนิ ขึน้ มาบน ถนนชยางกรู มาหาเสรมิ ศรที ร่ี ถและพดู วา “อาจารยสมนึกบอกวาหมอมตอ งการหมอตั้งศาลพระภมู ิใชไหม” เสรมิ ศรกี ็รบั วาจรงิ คณุ จนิ ดารัตนจึงพดู ตอ ไปวา “แตห มอคนทดี่ ิฉนั รจู ักนน้ั เปน คนญวนนะ จะเอาไหม เขาเปนคนแกแลวและขลังอย”ู เสริมศรีจงึ ขอใหคณุ จินดารตั นชว ยนาํ หมอญวนของเธอมาใหเสรมิ ศรีซกั ถามอะไรกอ น จะตกลงกนั ไดหรอื ไมจะทราบภายหลังนนั้ รุงขนึ้ จาํ ไดว าเปนวนั เสาร เพราะที่ ศ.อ.ศ.อ. นน้ั มกี ารประชมุ คณะกรรมการเจาหนาท่แี ละอาจารย ทั้งฝรง่ั และไทยในวนั เสารค ร่ึงวันเชา ตอนบายเราจงึ วางกัน บายวันนนั้ คณุ จินดารตั นน าํ ชายแก ๑ หนุม ๑ มาหาเสรมิ ศรี ชายแกน น้ั พดู และฟงภาษาไทยไมได เลย ตองใหคนหนุมซึง่ เปนลูกชายแก พูด ฟง แลวแปลเปน ภาษาญวนใหฟ ง อกี ที ไดค วามวา วิธีและ หลกั การของเขามวี า (๑) เขาตอ งจดั พธิ ีสังเวยวญิ ญาณอาจารยเ ขากอนทจี่ ะเชญิ ใครมาเปน พระภมู ิ จะทราบไดโดยการ เขาทรง เพื่อซักถามวาจะใหจ ัดพธิ อี ยางไร จะตอ งเตรียมอะไรบาง แลว เขาจึงจะบอกไดวาจะควรทาํ พธิ เี ม่ือใด สรางศาลพระภูมอิ ยางไร 122

(๒) ทาํ พธิ ตี ้งั ศาลพระภูมิ สาํ หรบั กิจกรรมทัง้ หมดน้ีเขาคิดคากาํ นล (คาบชู าครูเขา) ๙๐๐ บาท ตอนนบ้ี านหลังทก่ี ลาวถึงน้สี รา งหองรบั แขกโถงชน้ั บนเสรจ็ แลว มีบนั ไดข้นึ ไปไดแ ลว แตอีก ๒ หอ ง ยงั ไมเสรจ็ ร้วั บานยงั ไมไดท าํ เลย เสริมศรจี ึงตกลงเรอ่ื งคาจา งหรอื คา กํานัลนนั้ และขอวนั นดั มาประชมุ เชญิ อาจารยของหมอมา เขาทรง เขานัดตอนคาํ่ ของวนั ถดั ไปอีก ๓ วนั มีเวลาพอทเี่ สริมศรีจะเชญิ มติ รสหายทรี่ ูจ ักในอบุ ล ฯ มารวมดูการเขา ทรงครง้ั น้ดี วย ระยะนนั้ ทางราชการกวดขันเรอื่ งการชุมนมุ เกี่ยวกบั คนญวน จึงตองเชิญมิตรสหายทเ่ี ปน ภริยา นายตาํ รวจ กบั คนท่พี ดู ภาษาญวนได ของธนาคารกรุงเทพ ฯ มารว มฟงดว ย ไฟฟากย็ งั ไมไดต ดิ ท่ี บา นน้ี จึงตอ งใชต ะเกยี งและเทียนกนั ดนู าตนื่ เตน ดีมาก พธิ กี ารเร่มิ ดว ยหมอญวนแกจุดธปู เทยี น สวดภาษาญวน สวนหลานชายนนั้ แตง ตัวเกอื บเหมอื นงว้ิ ตวั บู ๆ คนู อ้ี ยูก ลางวงของพวกเราทั้งหมด หมอสวดสักครูใหญห ลานชายกม็ ีอาการตัวสนั่ แลว ลกุ ข้นึ ยืน หมอแกขอใหผชู ายท่ีมา ๒ คนเขาจบั ผาคาดเอวของหลานชาย ซ่ึงเอาชายผาไวข างหลงั ใหจ ับ คนละชายและเดนิ ตามไปดวยไมวา ทไ่ี หน (อาจารยข อง ศ.อ.ศ.อ. ๒ ทา นเขาชวยทาํ หนาทน่ี )้ี หลานชายหมอรบี เดินออกจากวงลอม ลงบนั ไดบา นดา นหลังไปขา งลา ง พวกทน่ี ่ังประชุมดูอยูก ็พา กนั ตามลงไปดวย หลานชายเรียกธปู มาจากหมอญวนนน้ั ถอื เดินไปทางคูเกา ๆ ตนื้ ๆ ทมี่ ีตน มะมว ง แลว กระเถบิ ขึ้นมาทางพนื้ ดนิ ทถี่ มไวจะเปน สนามหลงั บา น เอาธปู นน้ั ปก ลงท่ดี นิ ซึง่ อยูริมคเู กา ๆ นนั่ แหละพดู ภาษาญวนบอกหมอวา “ตรงนี้เปนท่ีฝง ศพซ่ึงวญิ ญาณเปน วญิ ญาณท่ดี ี แตถกู เขาฆา ตาย ใหเชญิ วิญญาณเปนพระภูมริ ักษา บานน้ี บา นนีจ้ ะปลอดภัย มคี วามสขุ ความเจรญิ ” บอกใหเขยี นชอ่ื เขาลงในกระดาน แลวเชญิ ขน้ึ ศาลน้ี ต้งั เปน พระภมู ิเจา ที่ เสริมศรจี ําชอื่ น้ไี ดเพราะ มกั เรยี กวา “เฮยี เทียนจ”่ี ต้ังแตตงั้ ศาลมา ก็มีความสขุ สบายปลอดภยั แมแ ตจะมีคนอยใู นบานเพียง ๒ คน คอื แมบ า นชอ่ื แม ชะอมุ กบั เสริมศรี และมสี ุนขั ช่ือ “ไอต มุ ” อกี ๑ ตัว 123

วันตงั้ ศาลพระภมู นิ น้ั เสรมิ ศรีไดเตรียมปา ยกระดานยาว ๙ นวิ้ ฟตุ กวาง๔ นว้ิ ฟุต ซงึ่ ทาสแี ดง มรี ูป หรอื เขียนสที องซงึ่ ไดชอ้ื มาจากไซง อ นเมื่อตอนทไ่ี ปประชมุ เรื่องการศกึ ษาผูใหญ นํามาใหห มอญวนผู น้ันเขียนชือ่ “เทียนจ”ี่ ใสกระดาษยนั ตป ด ไวท ขี่ า งหลัง มเี ครือ่ งอาหารผลไม ธูปเทียน เซน บอกกลา ว ไมไ ดใชร ปู พระภมู อิ ยา งทเ่ี คยเห็นของคนอื่น ๆ นา อัศจรรยท วี่ า ทําไมวญิ ญาณอาจารยข องหมอญวนแกจ งึ พดู อยางเดยี วกับ“พอ ป”ู ทกี่ รุงเทพฯ เสริมศรีมิไดเ คยปรปิ ากหรอื เขยี นจดหมายเลา กบั ใครเลย เปนแตเขยี นสน้ั ๆ ถึงอาจารยสมนึกขอให สบื หาผทู ี่ตง้ั ศาลพระภูมใิ หเทานนั้ ตั้งศาลพระภูมิแลว ก็ไดผรู บั เหมาคนใหมม าสรางเรือนตอ ไปจนสาํ เร็จ เสรมิ ศรีก็ยายออกมาอยทู ่ี บา นของตนในซอยจนิ ดารตั น ทงั้ ๆ ท่มี รี วั้ อยูแ ตเ พยี งรัว้ ของเจาของทีด่ นิ หนาทด่ี นิ ของเสรมิ ศรี เทานน้ั รถยนตประจําตวั กจ็ อดอยูใตเ รือน ตอมาจงึ ลอ มรวั้ รอบท่ีดิน และสรางเรือน ๒ ชัน้ อีก ๑ หลังเลก็ ๆ ในท่ดี นิ น้ี อยมู าวันหนึง่ มีพอแมลกู สาว รวม ๓ คนมาขอพบเสรมิ ศรที บ่ี าน โดยท่ีไมเ คยรูจกั กนั มากอ นเลย แมช ะอมุ กไ็ มเ คยรจู ัก มาถงึ ผเู ปน พอ จึงปรารภวาจะขออนญุ าตมาเซน ศาลพระภมู ทิ ีบ่ านนไี้ ดไหม เสริมศรกี ็ถามวา ทาํ ไมเธอจึงจะมาเซนศาลพระภมู ทิ บี่ านฉนั เลา พอ แมเ ดก็ สาวคนนน้ั ชวยกนั ช้แี จงไดค วามวา ลกู สาวเขาทาํ งานอยใู กล ๆ บานนี้ เวลาหยุดพกั เท่ียง พากันมาน่ังรับประทานอาหารท่ใี กล ๆ หลงั บา นเสรมิ ศรี พูดลอ กนั หัวเราะกนั ทร่ี ว้ั บานน้ี เปน เซงิ ไม เคารพตอ ศาลพระภูมิ คนหนึง่ กเ็ กดิ อาการเจบ็ ไขข นึ้ มา พอ แมพ าไปรักษาที่โรงพยาบาลอบุ ลอยู ๒ - ๓ วันก็ไมห าย ครน้ั นํากลบั มาบา น เวลาเดก็ คนนี้เพอ ออกมา จงึ จบั ไดวา “ลูกสาวเขาไปผดิ ศาล พระภูมทิ บ่ี า นน”ี้ ดว ยความไมป ระสปี ระสากบั เรื่องน้ี เสรมิ ศรีถามเขาวา “ผดิ ศาลพระภูมิคือทําอยา งไร” เขาก็ตอบวา คือพดู หรอื แสดงอาการไมเ คารพศาลพระภมู ิ พระภมู จิ งึ ทาํ ใหเ จบ็ ตอ งมาขอขมาดวย เครอื่ งเซน สรวงตามสมควร เสริมศรไี ดอ นญุ าตใหเ ขานาํ เครื่องเซน มดี อกไมธ ปู เทียนมาเลนทศี่ าลนไี้ ด เม่อื เขาเซนสรวงแลว ตงั้ แตน นั้ ก็ไมเห็นมาอีก อยูม านานสกั หนอ ย เสรมิ ศรเี ลาเร่อื งที่ พอปขู องคณุ ประสิทธ์ิ กับ คําที่คนทรงอาจารยข องหมอ ญวนบอกเรอื่ งวญิ ญาณทอ่ี ยใู นทีด่ นิ นแ้ี ลว ควรเชญิ มาเปนพระภมู ิ ซงึ่ ตรงกนั อยา งนาประหลาด ให 124

เพื่อนฝูงและนกั ศกึ ษา ศ.อ.ศ.อ. ท่ีมาเย่ียมท่ีบานฟง เพอื่ นฝูงก็แนะนาํ วานาจะลองขุดดทู ่ีตรงคน ทรงอาจารยข องผตู ้ังศาลพระภูมบิ อกวา มีกระดกู ฝง อยูวา มีจรงิ หรือไม เสรมิ ศรถี ามเขาวา “ทําเชน นนั้ เพือ่ ประโยชนอ ันใด” ผูนนั้ ก็ตอบวา “จะไดท ราบแนว ามกี ระดูกจรงิ ไหม” เสรมิ ศรีเลาใหเ ขาฟง วา “มหี รือไมม ี ก็มีพอแมพ าลกู สาวมาเซน สรวงศาลพระภมู นิ ้ี เพราะเดก็ นนั้ มาพูดและหวั เราะแสดงไมเ คารพศาลพระภูมิ เลยเจ็บไปหลายวัน สงไปรกั ษาทโี่ รงพยาบาลก็ยงั ไม หาย เขาตอ งบนและแกบ นทีศ่ าลพระภมู นิ จี้ งึ ไดหายเจบ็ ดงั นนั้ ขอใหช ว ยกันเลา ขอนใ้ี หสวู งกวา ง ออกไปเถิด บา นฉนั จะไดป ลอดภัย ตลอดไป” ในราว พ.ศ.๒๕๐๗ ซ่ึงเปนระยะเวลาท่ใี กลจ ะถกู ยา ยเขามารบั ราชการในกระทรวงศกึ ษาธกิ ารแลว คืนวนั น้ัน ณ ทีบ่ า นอบุ ลนน้ั เสริมศรีฝนไปวา มชี ายผูหนง่ึ แตง ตัวอยางสุภาพบรุ ษุ จนี ในงว้ิ มายนื คาํ นับท่ีหนาเตยี งและพดู วา “ถึงกาํ หนดที่ผมจะตองไปเกดิ แลว ผมจึงมาขอลาคณุ หญงิ ไป” เสรมิ ศรีเชื่อแนวานนั่ คือพระภูมบิ านนัน้ มาขอลาไป จึงตน่ื ขน้ึ สวดมนต และสวดบทกรวดน้าํ อทุ ิศ กุศลใหไ ปดวย ตอ มา ตน พ.ศ.๒๕๐๘ ทา นอธบิ ดกี รมสามญั ศกึ ษาเวลาน้ัน ไดยายเสรมิ ศรเี ขามาทํา ราชการในกรุงเทพ ฯ บดั นบ้ี า นหลงั น้นั เสริมศรีกไ็ ดข ายใหอ าจารย ศ.อ.ศ.อ. ทานหนึ่งไปแลว เปน อันจบเรอ่ื ง. หมายเหตขุ องผรู วบรวม จุดสําคัญของเรอ่ื งนี่อยูท ก่ี าร “ทาํ นาย” ของ “พอป”ู และของ “หมอญวน” นั้น ตรงกนั อยางนา พิศวง กบั ความศกั ดสิ์ ทิ ธข์ิ องพระภมู ิซง่ึ ทําใหม ีคนนอกบานเกรงกลวั ผลดขี องการทีม่ ีพระภมู ทิ ีด่ ีก็ ไดป รากฏแก ม.ร.ว.เสรมิ ศรี ในการทบ่ี า นของเธอปลอดภัยตลอดเวลา ไมทราบวาตอนน้ีพระภูมิ องคเกา “ไปเกิด” เสียแลว จะมใี ครคุมครองบานน้นั ไดด ีแคไ หน .......................................... 125

เรอ่ื ง ๑๙ พอ หว งลกู โดย ศจ.นพ.อวย เกตสุ งิ ห (ผเู ขียนเร่ืองนีค้ อื ผรู วบรวมหนังสอื น้ี สาํ หรบั ผูท่ยี ังไมรูจกั ขอเรียนวา ผูเขยี นนี้สาํ เร็จวชิ าแพทยใ น ประเทศไทยและวชิ าเคมีในประเทศเยอรมนั เปนอาจารยส อนอยูในคณะแพทยศาสตร มหาวิทยาลัยจุฬาลงกรณแ ละแพทยศาสตร (ปจ จุบนั นีค้ อื มหาวิทยาลัยมหดิ ล) โดยลําดบั จน เกษียณอายุใน พ.ศ.๒๕๑๑ ในขณะนที้ าํ งานเบ็ดเตล็ดหลายอยาง สวนใหญเก่ยี วกับกีฬาเวชศาสตร ตาํ บลตดิ ตอ คอื บา นเลขท่ี ๑๖ ซอยราชครู ถนนพหลโยธนิ กทม. ๔) เมอื่ เดอื นกนั ยายน พ.ศ.๒๕๑๑ ผเู ขยี นอายุครบหารอบ ไดกําหนดไปทําบญุ ที่วดั ถ้าํ กลอง เพล อําเภอหนองบัวลําภู อดุ รธานี โดยนมิ นตพระอาจารยท างฝายกัมมัฏฐานจากสํานักตา ง ๆ ใน แควน อสี านไปรว มงาน ในวันเดนิ ทางจากกรุงเทพ ฯ โดยรถยนตม ญี าตมิ ติ รรว มไปดวยหลายหมู ผูเขยี นและครอบครัวตรง ไปพกั ทว่ี ดั ถ้ํากลองเพล หมูของหมอ มราชวงศ จ.ก. ญาตสิ นทิ ทางฝา ยภรรยาไดพ ักอยทู ่ีโรงแรมใน ตวั จงั หวดั โดยกะวา ถงึ วันงานจงึ จะเดนิ ทางไปสมทบทว่ี ัด กอนวันงานประมาณสองสปั ดาห ระหวางเตรยี มงาน พระอาจารยท วี่ ดั ถ้ํากลองเพลไดใชล กู ศษิ ยคน หนึ่งไปขอยมื ของใช มเี สอื่ จานชามหมอหุงตม เปน ตน จากวดั ปาสาละวันซึ่งอยูใกล ๆ กัน พระ อาจารยบ ญุ มา สมภาร ไดส งั่ ไปถึงพระอาจารยทว่ี ดั ถา้ํ กลองเพลวา ทานไดน มิ ิตวา ที่วดั ถํา้ กลอง เพลนน้ั มกี ระบือตัวหนง่ึ ใหญม าก เขากางเตม็ ถ้ํา ไดมาลม อยูท ่ีปากถํา้ มเี ลอื ดแดงไหลไปทว่ั บรเิ วณ ทา นเกรงวา ระหวางทม่ี ีงานทาํ บญุ นน้ั อาจจะเกดิ เหตรุ ายแรงอะไรเกีย่ วกบั คนสาํ คัญ ขอใหหาทาง ปองกันไวก อ น สมยั นัน้ พวกกอ การรายกําลังคกึ คกั มากในอาํ เภอหนองบัวลาํ ภู ลูกศิษยของพระอาจารยบ างคนคาด วาอาจจะมกี ารประทษุ รา ยแขกผหู ลกั ผูใหญท จ่ี ะไปในงาน ถงึ กับคดิ จะขอการอารักขาจากทาง บานเมอื ง แตผ เู ขียนบอกวาไมไดเ ชญิ ใคร มีแตญ าติมิตร ไมมแี ขกผใู หญท ไ่ี หน เหน็ วา ไมจ ําเปน จะตอ งไปรบกวนเจา หนาท่ี ขอเอาบารมีพระอาจารยคมุ ครองก็พอแลว ดว ยเหตุนี้เม่ือวนั งานใกลเ ขา มา ผทู ีเ่ กย่ี วขอ งบางคนก็รสู ึกเปนหวงใยอยูบ างเก่ียวกบั ความปลอดภัย วันท่ี ๓ กนั ยายนเปน กาํ หนดงาน ในวันท่ี ๒ ผเู ขียนและครอบครัวไปเตรยี มพรอมอยทู ีว่ ดั แลว แต หมขู องคณุ ชาย จ.ก. ยังพักอยทู ีโ่ รงแรม และไดพากนั ไปทศั นาจรเมอื งเวยี งจนั ทนต้ังแตเชา โดยกะ วาวันท่ี ๓ จงึ จะเดนิ ทางไปวดั ซึ่งเสียเวลาเดนิ ทางประมาณหนึ่งชัว่ โมง 126

ค่ําวนั ท่ี ๒ กนั ยายนผเู ขียนเตรียมการอยูจนสี่ทมุ เศษจึงเขานอน ยงั ไมทนั หลบั กไ็ ดย นิ เสยี งคนมา เรยี ก บอกวาทใ่ี นเมืองใหค นมาสงขาววาคุณชาย จ.ก. ปว ยหนกั ดวยโรคหัวใจ ผเู ขยี นทราบวา เธอ เปนโรคเบาหวานและความดนั เลอื ดสูงอยนู านแลว ไดข า วเชนนั้นก็เปนหว งมาก รบี ขับรถเขา ไปใน เมอื งโดยทนั ที พอไปถึงโรงพยาบาลอดุ ร ฯ ก็พบกับครอบครวั ของคณุ ชาย บอกวาคุฯง ชายสนิ้ เสยี แลว หลงั จากสง คนไปตามเพยี งเลก็ นอย ผเู ขยี นไดเขาไปเยีย่ มศพ อธษิ ฐานอโหสกิ รรมและแผสวนกุศลใหด วยความเศรา ใจอยา งยิง่ เพราะ คณุ ชายเปน ท่รี ักใครช อบพอกนั มาก เพราะเหตนุ ั้นเธอจึงอตุ สาหร วมเดนิ ทางไปจนถงึ อดุ รธานี ซ่งึ เปนระยะทางไกลมากสาํ หรับเธอ เพ่อื จะไดทาํ บญุ ดว ยกนั แตย ังไมท ันไดเ ขา วัดเธอกม็ ีอนั เปน ไป เสียกอ น เปนเรือ่ งของอนจิ จงั โดยแท ผเู ขียนขับรถกลับวดั ดวยความเศราสลด ถงึ ท่ีวดั เอาสองยามเศษ ไมไ ดบ อกขาวแกใ ครนอกจากคณุ พห่ี ญิงของคณุ ชาย (ซึ่งอยทู ว่ี ดั แลว) ไมไ ดแพรง พรายแกค นอื่นเพราะกลัวจะตนื่ เตน เกินควร ผเู ขยี น ราํ พงึ ถงึ นมิ ติ ของทานอาจารยบญุ มา กม็ องเหน็ วา ทานเห็นแมนจรงิ ๆ ควายเขาใหญก ็คอื คุณชายซ่ึง นอกจากเปน เชอื้ พระวงศแ ลว ยังเคยรบั ราชการในหนา ทส่ี าํ คญั มากอ นอกี ดว ย ควายมาลมทป่ี ากถํ้า ยังไมท ันเขา ถ้ํา กค็ อื คณุ ชายมาสน้ิ บญุ เสียกอ นที่จะไดเขาวัด อยหู า งเพยี งสส่ี ิบ กิโลเมตรเทานน้ั หลังจากท่เี ดนิ ทางไปแลวเกอื บเจด็ รอ ยกโิ ลเมตร ผเู ขียนเหน็ วา เหตุการณรายที่ ทา นอาจารยบ ญุ มามนี ิมติ เหน็ นน้ั ก็คอื เรอื่ งคณุ ชายนีเ้ อง ตอ ไปคงจะไมม ีอะไรอีก เรื่องก็เปนไปจรงิ ตามคาด งานทีก่ าํ หนดไว (ซงึ่ มแี ตพ ธิ สี งฆ) รวมทงั้ พธิ ีพทุ ธาภิเษก “พระพทุ ธ บณั ฑรนิมิต” ซง่ึ ผูเ ขียนไดสลกั ไวท ห่ี นิ กอนใหญใ นบริเวณวดั ไดผา นไปโดยเรยี บรอ ย เวน แตในตอน เยน็ ของวนั งานฝนไดต กลงมาอยางหนัก จนดูจะเกนิ กวา “ฤกษเ ยน็ ” หรือ “เทวดาพรมนาํ้ มนต” แต นอกจากทาํ ใหพ นื้ ทเ่ี ปยกและปะรําหลงั คาหลดุ ไปบาง กไ็ มไ ดร บกวนการดําเนินของงานแตอยางใด ครอบครวั ของคณุ ชาย จ.ก. ไดนําศพกลบั มาทาํ บญุ และตอ มาของพระราชทานเพลงิ ทีก่ รุงเทพ ฯ เปนที่เรียบรอ ย คณุ ชายมที ายาทเปน บุตรชายหน่งึ บุตรหญงิ สอง ทงั้ สามทา นแรกสําเรจ็ การศึกษา และมคี รอบครัวของตนเองแลว หลังจากการสิ้นชพี ของคณุ ชาย การไปมาหาสรู ะหวางครอบครัว ของผเู ขียนกบั ครอบครวั ของคณุ ชายก็ยงั คงดาํ เนินอยตู อ ไป เวน แตจะเหนิ หา งไปบา ง เนอ่ื งดวยขาด คณุ ชายซ่ึงเปนตัวจกั รสาํ คญั ไป ในเดือนเมษายน พ.ศ.๒๕๑๒ ผูเขียนและภรรยาพรอ มดวยญาตมิ ติ รอีกสคี่ นเดนิ ทางไปนมสั การ พระอาจารยแ ละพกั ฝกภาวนาตามวดั กมั มัฏฐานบางแหงในจงั หวดั สกลนครและอุดรธานี ตามท่ี เคยกระทาํ อยเู สมอ ๆ สถานท่สี ดุ ทายคอื วดั ถํา้ กลองเพล 127

ในวนั เดนิ ทางกลับกรงุ เทพ ฯ เราออกจากวัดเวลาเชา ถงึ อดุ รฯ แวะเติมนํา้ มันทปี่ ม ตรงตน ทางออก จากจงั หวดั ในรถนอกจากผูเ ขียนและภรรยา ก็มนี อ งของเธอ กบั คณุ วารณุ ี อ. และเพื่อนอีกสองคน คณุ วารณุ มี ีคณุ สมบตั พิ ิเศษอยางหนึง่ คอื มี “ทิพยจกั ษ”ุ สามารถเหน็ สิง่ ละเอียดประณตี ทีค่ น ธรรมดาไมอ าจเหน็ ได เราไดพสิ จู นความสามารถของเธอมาหลายครั้งแลว การเตมิ นํ้ามันเสยี เวลาประมาณหา นาที พอจะออกรถคณุ วารณุ ีกพ็ ูดกับภรรยาผเู ขยี นวา “พี่หญิงมญี าติทร่ี ูปรา งเหมือนเถาแกบางหรอื เปลา ” ภรรยาผเู ขยี นยังไมทนั ตอบ นอ งสาวของเธอกช็ ิงตอบวา “มซี ิ พี่ จ. อยา งไรละ ” คณุ วารณุ พี ูดตอ ไปวา “เม่ือกนี้ ้ีเขามายืนอยทู ข่ี า งรถ ใสเสื้อคอกลมสขี าว นงุ กางเกงแพรขาว บอกวา เขาเปน ญาตขิ องพห่ี ญงิ มาตายทอ่ี ุดร ฯ น่ีเมอ่ื ปกลาย ยังอยูท ่นี ไี่ มไดไ ปไหน เขาขอใหพ ี่หญงิ ไปบอก ลกู ชายเขาวา ถงึ แมวาเขาจะไดท าํ บญุ สรา งพระประธานองคใ หญใ หว ัดในตา งจงั หวัดไปองคห นึ่งแลว บญุ ก็ยังไมพอเพียงทจ่ี ะใหไ ปเกดิ ในท่ดี ี ขอใหลกู ชายบวชใหเ ขา จะไดไปเกดิ ในสุคต”ิ ถา เราไมรจู ัก คุณวารณุ มี ากอ นเราก็คงสงสยั วา เธอรไู ดอยา งไรวา คณุ ชาย จ. ( ซึ่งรูปรางอว นและหนาตาคลายคน เชอื้ จนี และในวนั ท่ถี งึ แกกรรมนนั้ แตงตวั อยางที่คณุ วารุณเี หน็ โดยทีก่ ําลังพักผอ นหลังจากเดนิ ทาง กลบั มาจากเวียงจนั ทน ) มาตายที่อดุ ร ฯ และรไู ดอ ยา งไรวา มีลูกชาย และไดสรา งพระประธาน ใหญไ ปแลวหนงึ่ องค แตเ รารจู ักคณุ วารณุ ดี ี เราจงึ ไมส งสยั เลยวา คณุ ชาย จ. ไดม าปรากฏกายแกคณุ วารณุ ีจรงิ ๆ เพื่อขอ ความชวยเหลอื พอเดนิ ทางกลบั ถึงกรุงเทพ ฯไดส องสามวนั ภรรยาผูเ ขียนและนอ งสาว (ซงึ่ อยใู นรถ ดว ย) กไ็ ดไปหาภรรยาของคุณชาย จ. ทบี่ าน เลาเรือ่ งใหฟ งและขยนั้ ขะยอใหลูกชายบวชใหพ อ ภรรยานนั้ พอจะเชอื่ บา ง แตบ ุตรชายไมยอมเชื่อและพดู เบยี่ งบา ยตา ง ๆ เปน อนั วาคาํ ขอรอ งของ คณุ ชายนั้นไมไ ดผล หลังจากนนั้ ไมน านภรรยาของคณุ ชาย จ. ไปชวยงานทําบญุ วันเกดิ ของพี่สาว ทก่ี ระทําทว่ี ัดแหง หน่งึ ซ่ึงมีชื่อในทางปฏบิ ตั วิ ปิ สสนามาก ขณะอยูท วี่ ัด คุณพอของภรรยาคณุ ชาย จ. ไดข อใหแมช ีคนหนงึ่ ซงึ่ มชี ือ่ วา สามารถในทางวปิ ส สนาชว ยทํานายทายทักให เสร็จแลว ภรรยาคุณชาย จ. จึงเลา เรอ่ื งให ฟงบาง แมช ผี ูนนั้ น่ังสงบอยรู ะยะหนง่ึ แลว บอกวาทีค่ ณุ ชายมาขอใหล ูกชายบวชนนั้ ทจ่ี รงิ ไมใ ชเ พราะ ตวั เองแตอ ยางเดียว แตเพื่อลกู ชายเองดวย เนอื่ งจากลูกชายกาํ ลังเคราะหร ายมาก หากไดบ วชก็ อาจจะแกไขได ภรรยาคณุ ชาย จ. ไดน าํ เรอ่ื งไปเลา ใหล กู ชายทราบ แตเขาก็ยังไมศ รทั ธาอยูนนั่ เอง ปรากฏวา หลงั จากนน้ั ไมน านก็ประสบอุบตั ิเหตุ รถยนตถกู ชนและเบียด ตวั บาดเจ็บเลก็ นอ ย แตร ถ เสียหาย ตอ งเสียเงินซอมแซมเปน จาํ นวนมาก 128

สําหรบั คณุ ชาย จ. นน้ั ภายหลงั ญาตผิ หู นึ่งไดจ ัดการบวชเณรใหท ี่วดั มีชอื่ แหงหน่ึงและไดร บั แจง จาก อาจารยท วี่ ัดนั้นวาไดม คี วามสขุ ดขี น้ึ เพราะอานสิ งสข องการบวชเณรนนั้ . หมายเหตขุ องผรู วบรวม เร่ืองน้ีมขี อ ชวนคิดหลายประการ (๑) นมิ ติ ของทานพระอาจารยบ ญุ มา ซงึ่ แจง ลวงหนาถึงเหตุการสนิ้ ชีพของ ม.ร.ว. จ.ก. ไดอยา ง ถูกตอง เวน แตผ ูแปลไมอ าจแปลไดตรงกบั เหตกุ ารณ จงึ กรง่ิ เกรงไปในทางอนื่ (๒) การเหน็ ของคณุ วารณุ ที น่ี า พศิ วงมาก เธอบรรยายรูปรา งลกั ษณะของคณุ ชาย จ.ก. ตลอดจน เครอ่ื งแตง กาย (ในวันสนิ้ ชพี ) ไดแ มน ยํา ทราบวาคุณชายมีลกู ชาย และทราบวา คุณชายไดเ คย สรา งพระพุทธรปู องคใหญใ หเปน พระประธาน ทง้ั นี้โดยไมท ราบเร่ืองทเี่ กี่ยวขอ งมากอนเลย (๓) การเหน็ ของแมช ี ท่ีบอกวา ลกู ชายคุณชาย จ. กําลังเคราะหราย ไดร บั การยนื ยนั โดยอุบัตเิ หตทุ ่ี เกดิ ขนึ้ หลงั จากน้ันไมช า .......................................... 129

เรอื่ งที่ ๒๐ แพทยน อกบญั ชี โดย ม.ล.จติ รภาณี เกษมศรี (ม.ล. จิตรภาณี เกษมศรี กศ.บ. เปน หลานของ ม.ร.ว.สง ศรี เกษมศรี ขณะนที้ ํางานเปน ครูใหญ โรงเรยี นสวนบวั ซอยพระราชครู ถนนพหลโยธนิ กทม. ๔ เมอื่ ทราบวา ผรู วบรวมกําลงั จัดทําหนังสือ เก่ียวกับเรอื่ งวญิ ญาณ ไดไปขอเรื่องจากคณุ อไุ รวรรณ บนุ นาค ผเู ปน นาสาวและเคยเลา เร่อื งใหเธอ ฟงมากอน เปน เรอ่ื งทค่ี ณุ อุไรวรรณไดป ระสบระหวา งเขารกั ษาตัวอยทู ีโ่ รงพยาบาลศริ ิราช) เมอ่ื เดอื นกมุ ภาพนั ธ พ.ศ.๒๕๐๓ คณุ นาอไุ รวรรณปว ยเปน โรคนวิ่ ในไต ตองไปให ศาสตราจารย นายแพทยอุดม โปษกฤษณะ ทําการผา ตดั ทโี่ รงพยาบาลศริ ริ าช พํานกั อยใู นหอง “....” ตึกวบิ ุลลกั สมณ อยูในความดแู ลของคณุ หมอ พ.ต. และ คณุ หมอปรชี า (เขา ใจวานามสกลุ ตาปสนนั ท แตไมแ น) เปน แพทยป ระจาํ บาน ระหวา งทีค่ อยผาตัดอยนู นั้ คืนหนง่ึ เวลาประมาณตสี าม คณุ หมอปรชี าไดเปดประตหู องเขา ไปพรอ ม กบั นายแพทยฝรั่งคนหนึ่ง รูปรา งสูง มีเคราแบบคางแพะสขี าว สวมเสอ้ื เช้ติ ลาย ๆ คอตัง้ ไมม ีปก คอเช้ติ คลายกบั ท่ีพวกนกั บวชใช นุงกางเกงลาย ขาคอ นขา งแคบ ดอู อกจะเปนแบบโบราณ คณุ นา ไมไ ดรสู ึกแปลกใจอะไรเพราะคณุ หมอปรชี าเปน หมอประจาํ อยู คณุ หมอพาแพทยฝร่งั ไปทขี่ างเตยี งบอกวา “ขอตรวจหนอ ย” แลวแพทยน ั้นก็ควักเอาเครอ่ื งตรวจ ออกมาฟง คณุ นา รูส กึ แปลกที่สังเกตเหน็ วาปากกระบอกของเครอื่ งฟงนน้ั เปนรปู ส่เี หลีย่ มแทนทจ่ี ะ กลม หมอฝรง่ั ตรวจแลวไมพดู กระไร พยักหนาใหค ณุ หมอปรชี าเดนิ ตามออกไปจากหอ ง อกี คร้งั หนงึ่ ตอนที่คณุ นานอนอยบู นรถเขน็ กําลงั รอจะเขา หอ งผา ตัด ก็เหน็ แพทยฝ ร่ังผนู ้ันมาหา คณุ นา เคยทราบวาคนทท่ี ําผาตัดแลว มกั จะกระหายน้ํามาก จงึ บนคอ นขา งดังวากลัวจะกระหายนํ้า คณุ นาเหน็ แพทยฝรัง่ ผนู นั้ ยม้ิ แลวกส็ ่นั ศีรษะเปนเชงิ ปลอบใจ แลว กอ็ อกไปจากหอ ง ปรากฏวาหลังจาก ผา ตดั แลวคณุ นาไมม ีอาการกระหายน้ําเลย คร้งั ทสี่ ามเปนคนื สุดทายท่ีอยใู นโรงพยาบาล คือคืนกอนจะกลบั บา น เวลาประมาณตีสามเชนคร้งั แรก คณุ หมอปรีชากับหมอฝรัง่ คนนนั้ กเ็ ขาไปอกี และหมอฝรัง่ กท็ ําการตรวจเชน เดียวกับครั้งแรก เสร็จแลวพยกั หนาและกลบั ออกไปพรอมกัน คณุ นาวาหนอฝรง่ั น้ันแตงตวั เหมอื นกนั ทกุ ครง้ั วันรุงขนึ้ ตอนใกลจ ะกลบั บา น คณุ หมอ พ.ต. เขา ไปเยีย่ ม คุณนาจงึ ถามถงึ แพทยฝรงั่ คนนนั้ วา เปน ใครมาแตไ หน คณุ หมอ พ.ต. ทาํ ทา งงแลวบอกวา จะตองถามคุณหมอปรชี าดกู อน แตวาตอนนน้ั คณุ หมอปรชี าออกเวรไปแลว และเลยไปเขา หองผา ตัด จงึ เปน อนั วา ไมไดพ บตวั 130

หลงั จากกลบั ไปอยบู านแลว ระยะหนึ่งคณุ หมอ พ.ต. ไปเยยี่ มคณุ นาทีบ่ านแลว บอกวาหมอฝรง่ั ทคี่ ณุ นาเหน็ นน้ั ทีจ่ ริงเปนหมอสอนศาสนา ไปตายดวยโรคเลือดทโี่ รงพยาบาลศิรริ าช หลงั จากนน้ั กม็ ี แพทยห ลายคนไดท ราบวาไปแสดงตวั แกคนไข โดยมากมักเปนคนท่มี ีโรคเก่ยี วกบั เลือด ครงั้ หน่ึงมคี นไขหนัก ตอ งการถายเลอื ด นางพยาบาลไปเอาเลือดมาจากหองเลอื ด มผิ ูเห็นหมอฝร่ัง คนนน้ั เดนิ ตามหลังนางพยาบาลออกมาจากหองเลอื ด ทคี่ ุณหมอ พ.ต. ไมไดเลาเรือ่ งใหค ณุ นา ฟง ทีโ่ รงพยาบาลกเ็ พราะเกรงวาจะหวาดกลวั จึงตามมาเลา ทีบ่ า น สาํ หรบั คณุ หมอปรีชานน้ั ไดถ ามแลว ไมร ูเรื่องเลย ตามเวลาทค่ี ณุ นา เห็นเขา ไปในหอ งพรอ ม กบั แพทยฝ รัง่ คณุ หมอปรชี านอนหลบั เปน ปกติอยทู ห่ี อพกั แพทย. หมายเหตขุ องผรู วบรวม โรงพยาบาลศริ ิราชมเี รอื่ งทํานองนี้บอ ย ๆ เขาใจวา โรงพยาบาลอื่นกค็ งคลา ย ๆ กนั การท่นี าํ เร่ืองน้ี ออกเผยแพรค งจะไมทาํ ใหคนไขไมกลา ไปโรงพยาบาลศริ ริ าช เพราะเร่อื งเชน นม้ี เี ลา กันเสมอ ๆ (ใน หนังสอื “ภพอนื่ ฯ” เลม แรกก็มีเรื่อง “พระเมตตาของทนู กระหมอม” เปนเรอ่ื งประเดมิ ) แตเรอ่ื งนมี้ ี พสิ ดารอยูหลายประการ คือ (๑) หมอฝรงั่ ลึกลบั ผนู ้นั สาํ แดงตัวบอย ๆ กบั คนไขห ลายคนและแกแพทยพ ยาบาลดวย (๒) กับคุณอุไรวรรณในเรอ่ื งขางตนนีก้ ส็ าํ แดงกายใหเหน็ ถงึ ๓ ครง้ั รวมทัง้ เวลากลางวนั หนึ่งครง้ั (ที่ หอ งผาตดั ) เขาใจวาคงมีคุณอไุ รวรรณคนเดียวไดเ ห็น (๓) เคร่อื งแตงกายแสดงชัดเจนวาเปน “หมอสอนศาสนา” หรอื มชิ ชนั นารี (๔) ทีป่ ระหลาดมากคอื การทมี่ ี “คณุ หมอปรชี า” ตดิ ตามไปดวย ทั้ง ๆ ทเ่ี จา ตัวนอนหลบั ไมรนู อนคู ไมเหน็ อยทู หี่ อพกั .......................................... 131

เรอ่ื งท่ี ๒๑ พอ กลบั มาเปน ลกู โดย อนงค ตงสริ ิ (คณุ อนงค ตงสริ ิ เปนภรรยาเจาของหางหนุ สวนจาํ กัด ศิรยิ นตว ฒั นา ถนนเจรญิ เมือง จังหวัด สกลนคร คนุ เคยกบั ม.ร.ว.สง ศรี เกตสุ งิ ห และผรู วบรวม เพราะเปน หลานของคุณโหมด โมราราช แหง บา นพรรณา อาํ เภอพรรณานคิ ม สกลนคร ซง่ึ เปน หลานของทา นพระอาจารยฝน อาจาโร ซง่ึ เราทั้งสองเคารพนบั ถอื อยา งสูง) หา งหนุ สว นจาํ กดั ศริ ยิ นตว ฒั นา ๔๗๑ ถนนเจรญิ เมอื ง อ. เมอื ง สกลนคร ๒๘ พฤษภาคม ๒๕๑๗ เรยี น คณุ หญงิ (๑) ทเ่ี คารพ พรอมกันน้ีดิฉันไดเขยี นบนั ทกึ เรื่องระลกึ ชาตขิ องบตุ รชายดฉิ นั ตามทีค่ ณุ หมอ (๒) ไดขอไว แตบางขอ กจ็ าํ ไมไ ด เอาเทาท่ีจาํ ได ดิฉนั คลอดบุตรคนท่ีแปด เมอื่ วันที่ ๓ สิงหาคม ๐๖ ตรงกับวันเสาร ขน้ึ ๑๓ ค่ํา เดอื น ๙ เวลา ๖.๒๐ น. เปน บตุ รชาย เมอ่ื โตมาไดป ระมาณ ๑ ขวบ เดนิ ไดยังไมแข็งแรงนัก ไดใ หลกู สาวคน โตพาไปเย่ียมคุณยายท่อี าํ เภอพรรณานคิ ม ในตอนกลางวนั แกนอนหลับ คณุ ยายจงึ หนไี ปทํางานท่ี สวน พอแกตน่ื ขน้ึ แกก็เท่ยี วมองหาดูตามหองโนน หอ งนี้ พีส่ ะใภข องดิฉนั เปน ผดู แู ลอยู จงึ ถามแกวา หาใคร หาคณุ ยายหรอื คณุ ยายไปสวนแลว พอแกไดย นิ เทานน้ั แกก็รองไห พ่ีสะใภจ งึ ตองใหพี่สาวอมุ พาเดนิ ไป พอไปถงึ ทางแยก แกก็ชม้ี ือให ไปทางนั้น ๆ กอ นท่พี สี่ าวจะเลี้ยว ท้ัง ๆ ทีแ่ กไมเ คยไปมากอนเลย พี่สาวก็สงสัยวา ทาํ ไมแกจึงรูทาง แตพอไปไดถ ึงกลางทางแกกห็ ลบั พี่สาวจึงพากลับ แตต อนนนั้ ดิฉันและคนอนื่ ๆ ก็ยังไมไ ดคดิ อะไร มาก ตอมาพอพูดไดช ดั แลว วนั หนง่ึ แมครวั ซ้อื ปลาไหลท่ียงั เปน ๆ อยมู าใสไวใ นชามกาละมงั พอแกไป เห็นเขา กท็ าํ ทา ตกใจ ช้ีมอื รอ งวา งู งู พสี่ าวถามวา เคยเห็นงหู รอื จงึ บอกวางู? แกตอบวา เคยเหน็ 132

ถามวา เห็นที่ไหน? แกบอกวา เหน็ ทสี่ วนอยรู ิมสระนา “มนั เกอื บกัดตายแนะ” (“ตา ย” เปน ชอ่ื เลนของเดก็ ) พีเ่ ราก็ถามตอไปวา สวนอยทู ี่ไหน? ตอบวา ทพี่ รรณา (อาํ เภอพรรณานคิ ม) พี่สาวถามวา มีสระน้าํ ดว ยหรอื ? แกกต็ อบวา มี (ท่จี รงิ กม็ ี) พ่ีสาวถามตอ ไปวา ถา อยา งนนั้ ตายกเ็ ปน คณุ ตาออ นใชไ หม? แกก็ตอบวา “ใชช ”ิ เขาก็ถามอีกวา ทาํ ไมตาจงึ ตายละ ? แกตอบวา มนั เจบ็ ขา กต็ ายซิ ถามวา ขาเปน อะไร? ตอบวา ขาถูกตดั ตัดแลว กย็ งั เจ็บอยู ถามอีกวา ตัดตรงไหน ขางไหน ชี้ใหด ูซ?ิ แกกช็ ี้ขาขา งขวา ตรงคร่งึ หนาแขง ตรงกับท่คี ณุ พอ ออ นเคยถูกตดั เพราะเปน มะเรง็ ทเี่ ทา ตง้ั แตน นั้ มาก็พากันคอยสังเกตดูและเปรียบเทียบนสิ ัยใจคอของแกตง้ั แตเกิดมา เหมือนกับคณุ พอ ทุกอยา ง แลวคณุ แมส ังเกตดบู างก็ยนื ยนั วาตอ งใชแ นน อน ตอมาแกถามคณุ ยาย (แมข องผูเ ขยี นจดหมาย) ถงึ สวนที่คุณตา (พอ ของผูเขียน ซงึ่ ตายไปแลว ) เคยปลกู ตน ไมไ ว ยงั มีอะไรบา ง ตน นน้ั ๆ ตายหรอื ยัง ตน สะทอ นมลี ูกตดิ มากไหม หวานไหม ตน มะไฟหวานยังอยหู รอื เปลา และตน ไมอนื่ ๆ ทคี่ ณุ ตาปลกู ไวแ กกถ็ ามถูกหมด ตรงนแ้ี หละทีท่ ําใหค ณุ แมมน่ั ใจวา ใชคุณพอมาเกิดแน กอ นทคี่ ณุ พอจะเสยี ดฉิ นั กําลังแพท องได เดอื นเศษ ๆ เทา ท่ีจําไดก็มีเทา น.้ี ขอแสดงความเคารพ อนงค ตงสริ ิ ก 133

หมายเหตขุ องผรู วบรวม คณุ อนงคใ หขอ ความเพ่มิ เตมิ ดวยวาจาวา ด.ช.ดํารัส ตงสริ ิ เกดิ วนั เสาร ท่ี ๓ สงิ หาคม ๒๕๐๖ ตรง กับปเถาะ เดอื น ๙ ขน้ึ ๑๓ คํา่ เวลา ๙.๑๐ น. สว นตัวคุณอนงคเ องเกดิ วนั ท่ี ๑๐ กุมภาพันธ ๒๔๗๓ ตรงกบั วนั พฤหัสฯ เดอื น ๓ ปมะเมีย เวลา ๖ น. เมอื่ คลอดบุตรคนทร่ี ะลกึ ชาติไดนน้ั เธออายุได ๓๓ ป (๑) ม.ร.ว. สงศรี เกตุสิงห (๒) อวย เกตสุ ิงห .......................................... 134

เรอื่ งท่ี ๒๒ ผเี รอื น โดย ประชมุ อนิ ทรมั พรรย (คุณหมอประชุม อนิ ทรมั พรรย เปน แพทยศาสตรบณั ฑติ สาํ เรจ็ จากคณะแพทยศาสตร (ศริ ริ าช) จุฬาลงกรณม หาวทิ ยาลยั เมือ่ พ.ศ.๒๔๗๓ รบั ราชการในกรมสาธารณสขุ (ซ่ึงตอมาสถาปนาเปน กระทรวงสาธารณสุข) ต้งั แตต น จนครบเกษยี ณอายุ ตําแหนง สุดทา ยเปน รองอธบิ ดีกรมอนามัย) เรอ่ื งทขี่ า พเจา จะเลา ตอ ไปนี้ ขอรบั รองวาเปนเรอื่ งจริง มผี ูอยใู นเหตกุ ารณร เู หน็ เปน พยาน ถึง ๑๐ คน ตามปรกติพวกเราท้ังหมดนั้นเปนผทู ี่กลัวผีอยา งข้ึนสมอง แตค รัง้ นน้ั กลบั กลายเปน คน “กลา ” และไดเหน็ ภาพทป่ี รากฏดวยความปรดี าปราโมทยอ ยางไมสะทกสะทา นเลย เร่ืองน้เี กิดขนึ้ เมอ่ื หกสบิ ปม าแลว (พ.ศ.๒๔๖๔ ตอ ๒๔๖๕) เมือ่ ครง้ั ขาพเจา อายุ ๑๔ ป เรียนหนงั สอื อยูทโี่ รงเรยี นมธั ยมวดั เทพศริ นิ ทร ในสมยั นนั้ พอโรงเรยี นปดเทอมใหญ (หลงั สอบไล) ขา พเจาก็ เดินทางกลับบา นทหี่ มบู า นหลงั วัดกลางวรวิหาร ตาํ บลบางเมอื ง อําเภอเมอื ง จงั หวัดสมทุ รปราการ ชาวจงั หวดั นน้ั นยิ มสง บตุ รหลานไปเรียนทบี่ างกอก (คอื กรงุ เทพฯ ในปจ จบุ นั ) ขาพเจาก็ถูกสง ใน ทํานองเดียวกัน การเดินทางในสมัยโนน มีทางรถไฟสายปากนา้ํ ทางเดยี ว ถนนรถยนตยังไมม ี ระยะทางจากสถานี รถไฟทป่ี ากนาํ้ (สมทุ รปราการ) ถึงสถานบี างกอก (หวั ลําโพง) ยาวเพยี ง ๒๒ กม. เพราะเปน ทางลัด ตรง สน้ั กวาถนนสขุ มุ วทิ ในปจ จบุ นั เราใชเ วลาเดนิ ทางกวา ๑ ชว่ั โมง ที่ปากน้ํายงั ไมมไี ฟฟาใช เวลาค่ํามกี ารตามโคมไฟในถนนบรเิ วณชุมชนและบรเิ วณตลาดโดยใช ตะเกียงนาํ้ มนั กา ด การเดินทางในเวลากลางคนื ตองใชไ ตห รือตะเกียงร้วั ใหแ สงสวา งนาํ ทาง ตอ มา เมื่อการไฟฟาขยายไปถงึ ปากนํ้า การรถไฟก็เลกิ ใชร ถจักรไอนาํ้ และเปลี่ยนเปนรถรางใชไฟฟา คอื ถนนสขุ ุมวิทสรา งไปถึงปากนํา้ กจิ การรถรางไฟฟาก็ไดย ุบตวั ลงไป บรเิ วณทางรถราง (รถไฟเดมิ ) ก็ ไดถ กู ปรบั ปรงุ เปนถนนลาดยางเชื่อมจังหวดั สมุทรปราการกบั กรงุ เทพ ฯ อกี ทางหนง่ึ ควบคไู ปกบั ถนนสขุ มุ วิท ในสมัยที่กลา วถงึ ถนนเขา สหู มูบ านของขาพเจา ทุกสายเปน เพียงทางเดนิ แคบ ๆ บนพน้ื ดนิ มี เสนทางจากวัดกลางวรวหิ ารเสน เดยี วที่เปน ถนนปูดวยกระเบือ้ ง (แผน ใหญ กวา งประมาณ ๑ เมตร ยาวประมาณ ๖๐เมตร) ทางเดนิ ทุกสายมหี ญาขนึ้ รกเปนพงทง้ั สองขาง หมูบา นหลงั วดั กลางของขา พเจา ตงั้ อยตู ดิ กบั ปาชา ของวัด เราสามารถมองเห็นการเผาศพสด ๆ จากดานหลงั ของหมบู า น บา นทข่ี า พเจา อยนู ั้นเปนของบิดามารดา เปน เรอื นไมส ักแบบโบราณยก 135

พนื้ สงู คนเดนิ ลอดได หนาบานมชี านเรอื นตดิ ตอ กับชานเรอื นของคณุ นาและของคณุ ยายอกี สอง บา น สรปุ วาเปน บา นสามหลังสรา งหนั หนา หากนั และตดิ ตอ กนั ดว ยนอกชาน เปนท่กี วางขวาง พอควร เวลากลางคนื ใชเปน ทเ่ี ลนของเดก็ ๆ บานทั้งสามหลงั นม้ี ปี ระวัติวา เดมิ เปน เรอื นหอของคณุ ยา ทวด พ่ีนอ งทองเดยี วกนั สามคน ๆ ละหลงั เม่อื ครงั้ ขา พเจา ยังเปนเด็กเล็กแตพ อจําความได ยังเคยเห็นคณุ ยา ทวดของขาพเจาคนเดียวทยี่ ังมี ชวี ติ อยูในตอนน้ัน ทานเคยเลย้ี งขาพเจาและพาไปกลอ มใหน อนกบั ทานทุกคนื จนทานถงึ กาละไป เม่ืออายุได ๙๔ หมูบา นหลงั วัดกลางเปนหมูใหญม ีบา นหลายสบิ หลงั คาเรอื น คนในหมบู านมคี วามสมั พนั ธเ ปน พ่ี นองสนทิ กนั ทงั้ หมด เดก็ ๆ ก็เกี่ยวพนั เปน เครือญาตกิ ัน พวกน้ีจะอยพู รอ มหนาพรอ มตากันกแ็ ตใ น ตอนหยุดเทอมใหญห ลังสอบไล ปลายเดอื นมนี าคมถงึ กลางเดือนพฤษภาคม ในโอกาสน้ันขา พเจา ก็ ไดพ บเพ่อื นบานที่เปน ญาตริ ุน เดยี วกนั ไดเ ลน สนกุ สนานตามภาษาเด็ก เพม่ิ ความสนทิ สนมกลม เกลยี วกันรกั ใครและใกลชดิ กันยง่ิ ขน้ึ พวกเดก็ ๆ ชอบมาเลน กนั บนชานเรอื นของขา พเจา ในเวลา กลางคนื และเปลยี่ นหนากันมาเสมอ ๆ โดยเฉล่ียมักจะมานอนกนั ประมาณสบิ คนทุกคนื ทั้งนี้โดย ความยนิ ยอมของผปู กครองเนอ่ื งดวยเปน ญาติกนั ทง้ั นน้ั เม่ือขาพเจา กลบั ไปถงึ บา นหลงั จากโรงเรยี นปด เทอมใหญใ น พ.ศ.๒๔๖๔ - ๖๕ นนั้ (*สมยั นนั้ ขนึ้ ป ใหมวันท่ี ๑ เมษายน โรงเรียนหยุดเทอมกลางเดือนมนี าคม ถึง กลางเดอื นพฤษภาคม คาบเกี่ยว ระหวา ง พ.ศ.๒๔๖๔ และ ๒๔๖๕) ขา พเจาไดป ระสบเหตกุ ารณผดิ แปลกกวา ท่ีเคยเหน็ และยงั ฝง อยู ในหวงลึกแหงจติ ใจของขาพเจาจนบดั นี้ กลาวคอื สภาพทว่ั ไปของหมบู านอยูในความเงยี บเหงาไมค กึ คักเหมือนในปก อ น ๆ พวกผูใหญพากนั นอนกลางวนั พอตกเยน็ ก็มาประชุมกนั แลวแยกยา ยกนั ไปพรอมดว ยอาวุธครบมอื มที ง้ั ปน สน ปน ยาว มีดดาบและหอก ผลดั เปลี่ยนเวรยามกนั ตลอดคนื รอบบริเวณและเตรียมพรอ มอยู ณ จดุ สาํ คญั ๆ รอบหมบู า น ในท่สี ดุ ขา พเจา ก็ไดร บั ทราบจากคณุ พอ วา มีโจรกลมุ ใหญกําลงั วางแผนจะมาปลน หมบู านของเรา โดยเชอื่ วา เรารวย มีเศรษฐอี ยมู ากเพราะเปน หมบู านชางทองมชี อ่ื ในสมัยนน้ั เราจะอาศยั ตาํ รวจก็ ไมไ ดเ พราะกําลังตาํ รวจมนี อ ย ตองแยกกันออกตรวจทองที่ทห่ี า งไกลในฤดนู ี้ซง่ึ เกีย่ วขาวแลวและมี โจรชุกชมุ โดยท่ัวไป จงึ จาํ เปน ทเ่ี ราตองชวยตวั เอง ดงั นั้นพวกเดก็ ๆ ท่กี ลบั มาบา นโดยหวังวา จะได เลน กันสนุกในตอนคํา่ กต็ อ งยุติ พอคํ่ากต็ องขน้ึ บา นหมด ในตอนนนั้ ขาพเจา เปน เดก็ โตที่สดุ ในบาน รวมทัง้ อีกสองบา นที่มนี อกชานเรอื นแลนถึงกนั มเี ด็กรวม ๑๐ คน อายไุ ลเลี่ยกนั ตง้ั แต ๑๐ ถงึ ๑๔ ป เด็กทกุ คนไดร ับแจกพระเครอ่ื ง ลกู อม ตะกรดุ เครื่องราง ของขลงั ตา ง ๆ หอยคอ ทาํ ใหท กุ คนฮกึ เหมิ ในใจ อยากจะชว ยผใู หญต อ สูก ับโจรบางตามโอกาส พวก 136

ผใู หญไ ดสนองตอบดวยดแี ละไดท ําหอกใหป ระจําตัวทุกคนไวปอ งกันตวั และใหน อนทหี่ นา ระเบยี ง เรือนรวมกนั เปน แถวพรอ มกบั ใหเตรยี มเอาหอกประจาํ ตัวไวใ กลม ือ อยางไรก็ดี พวกโจรไดส ง สายเขา มาสืบการปอ งกันหมูบานของเรา ความพรอมเพรยี งสามคั คีของ พวกเราทําใหพวกโจรไมก ลา เสย่ี งเขามาในเวลาวิกาล เพราะเราไดป ระกาศวา หลังเวลาเขาไตเ ขาไฟ แลว จะไมร บั รองชวี ิตของผทู ่รี กุ ล้ําเขามาในเขตหมบู าน เรามีญาติสนทิ ทรี่ บั ราชการเปน นายสบิ ตาํ รวจเอกประจาํ สถานตี ํารวจภูธรจังหวัด ญาตผิ นู น้ั จะนาํ ตาํ รวจลูกแถวมาเยี่ยมหมบู า นและใหกาํ ลงั ใจพวกเราทกุ คนื ระหวางสองทุมถึงสามทมุ ถาคืนใดไม ตอ งเขา เวรตรวจกม็ ารวมรกั ษาหมูบานดวย พวกโจรไดถอื โอกาสสองคร้งั ในเวลาดกึ สงัดหางกัน ๒๐ วนั ลอบเขามาทางดา นปา ชาซึง่ มปี า ไผเ ปน เขตแดนกน้ั หมบู าน จดุ ประทดั ดอกใหญโ ดด ๆ และชนดิ ดอกเล็กเปน ตบั โยนเขา มาในเขตหมบู าน เสยี งประทัดแตกดงั สนน่ั แตพ วกเรากไ็ มหวน่ั ไหวเพราะแยกเสยี งประทดั กบั เสยี งปน ได ท้งั ผูใหญและเดก็ ในหมูบานไดต น่ื ขนึ้ หมดแลวเตรียมพรอ มอยูดวยความสงบ ไมมีการส่งั ใหยงิ ปน โดยไมจําเปน พวกเด็ก ๆ ก็ไมกลัวภัยอะไรเลยเพราะเชอ่ื มน่ั ในความพรอมของผใู หญ ประกอบกับ พวกเราไดร บั กาํ ลังใจในความอารกั ขาของ “ผเี รอื น” ซึ่งขาพเจาจะไดกลา วเขา เรือ่ งตอ ไป ในการทีพ่ วกเดก็ ๑๐ คนไดม านอนรวมกนั เปน แถวท่รี ะเบียงหนาเรอื นขาพเจาพรอมดวยหอกคมู อื ทกุ คนนน้ั กอนลงนอนขา พเจาไดน ําใหน อ ง ๆ สวดมนต มี นะโม ๓ จบ สวดไตรสรณคมณ และ อติ ิปโ ส ทกุ คนื เพราะวาขา พเจาไดฝก สวดมนตม าจากโรงเรยี นทุก ๆ เชา กอ นเขาช้ันเรยี น เด็กโต ๆ ๔ คนไดผลดั กนั อยยู ามคนละ ๒ ชัว่ โมงตั้งแตส ามทมุ เปนตนไป เดก็ เล็ก ๆ ไมต องอยยู าม ถา ยามคนใดเหน็ หรือไดยินอะไรผดิ ปรกตหิ รือผดิ สงั เกต กใ็ หรบี ปลุกทกุ คนตืน่ ขน้ึ และเตรียมหอกไว พรอมโดยไมใหมเี สยี งเอะอะ ในคนื ขางแรมวนั หนง่ึ ตอนตนเดอื นเมษายน เวลาดกึ มากแลว ทองฟา แจมใสปราศจากเมฆ เหน็ ดาว ชัดเจนเตม็ ทองฟา ลมกลางดึกพดั โชยมาพอสบาย ๆ ขาพเจา ถกู ปลกุ ใหตน่ื ขนึ้ โดยยามซึง่ ไดก ระซิบ บอกวา “พี่ ๆ ผูคนเดนิ มาจากทางหนา บา นคณุ นา ผา นไปทางหนา บานของคณุ ยาย หายไปในมมุ มดื สักครู ใหญ แลวก็เหน็ เดนิ ยอนกลบั ไปทางบา นคณุ นาแลว หายเงียบไป” ขา พเจาบอกใหยามรบี ปลุกเดก็ ตนื่ ขน้ึ ทุกคน แลว ใหเ ฝา สงั เกตดวยหูและตาใหด ีและไมใหม เี สียงดงั 137

อีกประมาณอึดใจใหญ ๆ ขา พเจากไ็ ดเ หน็ ภาพอยางทีย่ ามไดบอกไวดว ยสายตาของขา พเจาเอง และ เดก็ อนื่ ๆ กใ็ หเห็นเหมอื นกนั ทกุ คน ในแสงดาวขา งแรมนนั้ ดว ยสายตาทช่ี นิ ตอความมดื เราไดเ ห็นภาพของคน ๆ หนงึ่ เคล่อื นที่ไปอยาง ชา ๆ เนบิ ๆ จากมุมมดื ของบานคุณนา ผา นไปทางหนา บา นของคณุ ยายแลวหายไปในมมุ มดื ลกั ษณะของการเคลือ่ นไหวเห็นไดช ดั ในทอ นบนของรางกายมากกวา ในทอนลาง คือ ในทอ นบนมี การโบกสะบัดชายสะใบสขี าวอยางชา ๆ ดว ยมือทั้งสองขา งพรอ มกับอาการเดนิ ไป เสมือนวาเปน การโบกผากระพือลมเพอ่ื ระงบั ความรอนของอากาศ เสียงทเ่ี ทาไมไ ดย นิ เลย เงียบกรบิ จรงิ ๆ ทง้ั ๆ ท่พี ้ืนกระดานนอกชานนั้นมอี ายรุ ว มรอ ยปแลว แมแมวเดนิ ผานชาๆ กย็ ังมีเสียงดัง ถา เปนการเดนิ ของคนโดยแทแ ลว ก็จะตอ งมเี สยี งดังมาก และยงั เปน การเดินในกลางดึกอนั เงียบสงดั เชน นนั้ เสยี งดงั ยอ มจะตอ งมากย่ิงขนึ้ อีก ลกั ษณะของภาพและการเคลอ่ื นไหวดเู หมือนลอยไปบนผิวกระดานโดยปราศจากเสยี งใดๆ ของพ้นื ลกั ษณะดงั กลาวทาํ ใหข า พเจา ปก ใจเช่ือวา ภาพท่ีไดเ หน็ น้นั ไมใชข องคนทมี่ ชี วี ิต แตต องเปน ปรากฏการณข อง “ผเี รือน” ท่พี วกเราเชอื่ วาเปน วิญญาณของบรรพบรุ ุษมาปรากฏตวั ใหห ลานเหลน ไดเหน็ ในภาวะคบั ขนั ขาพเจา บอกนอ ง ๆ ทุกคนวา “ไมตองกลัวทานบรรพบรุ ษุ ของเราซง่ึ ตามลกั ษณะตอ งเปน ผหู ญงิ นมี้ า ชวยคมุ ครองพวกเราแลว เปน ที่นา ยนิ ดีที่เด็ก ๆ ทุกคนรูวาอะไรควรอะไรไมควร ทกุ คนเหน็ พอ งกบั ขาพเจาและตางไดยกมอื ประนมขนึ้ กราบไหวโดยทัว่ กนั อกี สกั ครหู นึง่ เรากไ็ ดเหน็ ภาพเดมิ นัน้ เคล่ือนกลับออกมาและผา น หนาเราแลว หายไปในมุมมดื แหง เดมิ หลังจากนน้ั อีกพักใหญ พวกเรากไ็ ดยนิ เสยี งประทดั ที่พวกโจรจุดและโยนเขา มาในบรเิ วณหมบู า น หลายแหง ดวยกนั แตพ วกเราไมร สู ึกตกใจหรือหวาดกลวั อะไรเลย ตา งเตรียมพรอ มอยใู นความสงบ เปน ทพ่ี อใจของพวกผใู หญท ีป่ อ งกนั อยขู างลา ง ท้งั น้เี พราะเราทกุ คนอนุ ใจทีร่ ูวา “ผีเรือน” คอย คุมครองอยขู า งบนบานอีกทา นหนง่ึ ในวนั รงุ ขน้ึ พวกผใู หญไดร บั ทราบจากพวกเราถงึ ปรากฏการณข อง “ผเี รอื น” โดยละเอียด เราได รับคาํ ชมเชยวาเกงมาก มีสตสิ มั ปชญั ญะมัน่ คง เราไดร บั ทราบเพิ่มเติมวาในสมยั ท่ีทานผใู หญ ๆ นนั้ เปน เดก็ มีโจรชุกชมุ มากกวา คร้ังนี้ ผเี รือนก็ ไดม าปรากฏใหเหน็ บอย ๆ เปน การเตือนใหร ะวงั ตัว ไมใ หป ระมาท มาในครงั้ น้กี ไ็ ดแสดงตัวใหพ วก เราเหน็ อีก 138

หลังจากคนื ท่โี จรลอบจดุ ประทดั โยนเขา มาในเขตหมบู านคร้งั แรกไดประมาณยสี่ บิ วัน พวกมนั กไ็ ด ลอบโยนประทดั เขา มาอีก แตไ มรนุ แรงเหมือนครงั้ แรก แตใ นครง้ั นี้ “ผีเรอื น” ไมไดม าปรากฏตวั ท้ัง ๆ ท่พี วกเราคอยเฝา ดูอยตู ลอดเวลา ท้ังนอี้ าจจะเปน เพราะแผนการปลน ของพวกโจรไมมีพษิ สง แลว และอาจจะประกอบกบั เปนเวลาขา งขนึ้ แลว แสงจนั ทรสวา งมากเกินไปกไ็ ด ความพยายามของพวกโจรท่ีจะเขาปลน หมบู า นเราคอ ย ๆ ซาลงไปและเงียบหายไปกอ นถึงเวลาเปด เทอมใหม พวกเราเดก็ ๆ กเ็ ตรียมตัวกลบั ไปเรียนตอทบ่ี างกอก ถงึ แมวาเรื่องโจรจะยตุ ลิ งไปแลว แตประสบการณเ รอ่ื ง “ผีเรอื น” ของขา พเจา มไิ ดเ งียบไปดว ย พอนกึ ถงึ เมื่อใดกห็ ลับตาเห็นภาพเม่อื น้นั ตราบจนกระท่งั ทกุ วนั น.้ี หมายเหตขุ องผรู วบรวม “ผีบาน ผเี รือน” เปน เรอื่ งทคี่ นไทยเรานับถอื มาแตด ้งั เดิม เชื่อกันวา ถา ผอู าศัยทําดเี ปน ที่ถูกใจ พวก นอ้ี าจจะใหค ณุ เชน ชวยคมุ ครองหรอื ชชี้ องแหง โชคลาภให แตถ าทาํ ไมถูกใจ โดยเฉพาะถากระทํา เหยยี ดหยามลว งเกนิ กอ็ าจใหผ ลรายไดอ ยา งหนกั เรอื่ งของคุณหมอประชมุ นี้เปนตัวอยางประเภท แรก ลกู หลานทาํ ดี มสี ามคั คีกนั รวมกนั ปอ งกนั บานเรอื นและทรพั ยส ิน ก็มาใหรางวัลดวยการ ชวยเหลือและใหก าํ ลังใจ ผอู า นจะคดิ อยา งไร จะเช่อื หรอื ไมก ต็ ามแตส งั เกตจากการเขยี นของทาน ผูเขยี นไดช ดั เจนวา ทานและนอ ง ๆ อีก ๙ คนน้ันเชอื่ แน ผูทไี่ มเชือ่ อาจจะสงสยั วา มใี ครคนหนึง่ มา “หลอก” เด็กเพื่อใหเกิดความเชือ่ มั่นในความชว ยเหลอื ของบรรพบรุ ุษจะได ไมห วาดเกรงพวกโจร เร่อื งเชน นน้ั อาจจะเปนได แตไมน าจะเปน ในกรณีที่คณุ หมอเลา เหตุผลประการหนงึ่ คือการที่ ภาพเลื่อนลอยผา นไปมาโดยไมมเี สียง แสดงวา ไมไ ดเ หยียบ พนื้ หรอื ไมมนี า้ํ หนกั คนธรรมดาไมน า จะสามารถทาํ เชน น้นั ได ประการทสี่ อง พวก “เด็ก” ท้ัง ๑๐ คนนั้นมใิ ชเด็กมาก อยา งนอ ยอายุ ๑๐ ป อยา งมากถึง ๑๔ ป นบั วา รนุ หนุมแลว และทกุ คนก็ไดเ ลา เรยี นหนังสือมีความรพู อสมควร คงจะสามารถแยกระหวา ง ผี กับคนได โดยเฉพาะเมอ่ื ไดเหน็ ถงึ สองสามตลบ ประการทสี่ าม ถา จะมีใครคดิ จะหลอกเด็กพวกนนั้ จรงิ กจ็ ะตองรตู ัววาเสี่ยงอนั ตรายมาก เพราะเด็ก เหลานน้ั มหี อกเปน อาวธุ ประจาํ ตวั คงจะไดร บั การฝก ฝนเร่ืองการใชมาแลว ทกุ คนมคี วามฮกึ เหมิ เตรียมพรอ มทจี่ ะสกู บั พวกโจร ถา หาก “ผีปลอม” แสดงตวั ใหเ หน็ แลว พวกนน้ั ไมคดิ วา เปน “ผ”ี แต คิดวาเปน โจร กอ็ าจจะตอ งตอ สกู ับหอกถึง ๑๐ เลม ผเู ขยี นคดิ วาคงหายากทจ่ี ะมคี นคดิ จะเส่ียงภยั เชนนัน้ เพียงเพอ่ื ใหเ ดก็ ๆ เกดิ กาํ ลงั ใจ คณุ หมอประชมุ ไดว าดภาพภาวการณในชนบทใกล ๆ กรงุ เทพ ฯ ในสมยั หกสบิ ปก อนใหเหน็ อยา งละเอียดลออและชัดเจน ผเู ขยี นเหน็ สมควรเกบ็ ไวเ ห็น ภาพประกอบประวตั ิศาสตรช น้ิ หน่งึ จึงนําลงพมิ พอ ยา งเตม็ ที่ .......................................... 139

เรอื่ งท่ี ๒๓ พลบั พลา โดย ขวญั ใจ สมรรคกาญจน (คุณขวญั ใจ สมรรคกาญจน เปน นอ งภรรยาของคุณวรณุ สมบรู ณส นิ เพ่อื นสนิทของผรู วบรวม หนงั สอื น้ี อาชพี เดมิ เปน ครู ในปจ จบุ นั น้ีทําหนา ทผี่ ปู กครองบานและเปนนักเขยี นอดเิ รกประจาํ หนงั สอื สตรีสาร ตาํ บลบา นคอื ๑๙๑/๓๑ ถนนสขุ าภบิ าล ๑ บางกะป กรงุ เทพฯ) เมอื่ พ.ศ.๒๔๗๒ คุณพอของขาพเจา ไดร ับคาํ ส่ังยา ยมาเปนผูพิพากษายังจงั หวดั พษิ ณโุ ลก ซงึ่ ขณะนนั้ ยงั เปน ท่ีตง้ั มณฑลพษิ ณุโลกอยู พวกขาพเจา ผูเหน็ ลูก ๆ อยใู นวยั เยาวดวยกนั ท้งั สนิ้ แตก็ ยังพอจะทราบเร่ืองจากคณุ แมทานวา เรายงั เขาบานพกั ของหลวงไมได เพราะอยูในระหวาง ซอ มแซม จาํ เปน จะตอ งรอประมาณเกอื บเดือนจงึ จะเสรจ็ ฉะนั้นพวกครอบครัวเราจงึ จาํ เปนตอ งเขา อยูทพ่ี ลับพลากอน “พลบั พลา” หลงั นีอ้ ยตู ดิ กับโรงเรยี นสตรีประจําจงั หวดั “เฉลมิ ขวัญสตร”ี เวลานจ้ี ะร้ือหรือสรางเปน โรงเรยี นกันอยา งไร ขาพเจาไมท ราบ ครั้งนนั้ พวกเราทราบกนั วา “พลบั พลา” คอื เรอื นรบั รองของ จังหวัด แตค ร้ังกอน ๆ คงจะเห็นท่ีประทบั ของในหลวงและเจา นายกระมงั จึงเรียกวา “พลบั พลา” จนกระท่งั พวกขา พเจาไดเ ขาไปอยู วันทีค่ ณุ พอ พาครอบครวั มาถึงจังหวัดพิษณโุ ลก รถไฟเขา เทียบชานชาลาพษิ ณโุ ลกเวลา ๑๘.๐๐ น. จวนจะมดื อยูแลว นอง ๆ ขา พเจา เรม่ิ กระจองอแง ทเี่ ปน ชายสองคนก็เรม่ิ ซน นองเลก็ ที่สดุ เวลานน้ั ก็เริ่มหงุดหงดิ รอ งไหโ ยเย แกมอี ายุได ๗ เดือนเทาน้นั พอเราถึงท่ีพกั ผคู นกาํ ลังชลุ มนุ รนเขา รอง คณุ พอก็กําลังอยูในระหวางสนทนากบั ขาราชการทมี่ ารบั นองคนเลก็ กย็ ่งิ รอ ง ดอู ลหมา นสน้ิ ดี ขณะนั้นสาวใชค ณุ แมเ อามาเรยี นทา นวา หอ งพักคนรบั ใชข าง หลงั มีสามหอง แตห องหน่งึ ยังมีคนอยเู ปน ผูหญงิ อายุมากแลว คณุ แมท า นออกคําสงั่ วาไมใหร บกวน ทําเสียงดัง และใหข นของเขา พกั ในหอ งวางกันกอ น รงุ ขนึ้ คอ ยจดั กนั ใหม นอ งคนเลก็ ยงั รอ งไมห ยุด ดจู ะทวีขน้ึ อีก คุณแมจ งึ จดุ ธปู ขอใหเ จาทเ่ี จาทางทา นชวยเมตตา และ ขอใหค รอบครัวเราไดร บั ความรม เยน็ เปน สขุ ดวย เพียงช่ัวเด๋ยี วเดียวนอ งก็หยดุ รอ งไหและหลับไป พอรุงขนึ้ คณุ แมใ หค นครงั้ นาํ อาหารไปใหห ญงิ ชราท่อี ยหู องใกล ๆ นน้ั ดวย แตพ อเปดเขาไป ทกุ คน ตกตะลึง ไมมีใครอยใู นหองนอนเลย ขา วของอะไร ๆ กไ็ มม ีสกั อยาง ไมแ สดงใหเ หน็ รองรอยวาผูคน อยูเสยี ดวย ท้ัง ๆ ทตี่ อนกลางคนื เหน็ กนั ทกุ คน 140

ในระยะท่ีเราอาศยั อยทู ่พี ลบั พลาก็เรยี กไดว า อยูเ ยน็ เปน สขุ ทุกคน ขา พเจา คดิ วาคงเปนเพราะคุณ แมเปน คนออ นนอ มมีเมตตาคารวะตอ ทกุ สถานทท่ี ี่ทานอาศยั ส่ิงศักดสิ์ ิทธทิ์ า นจึงสนองตอบให ครอบครัวของเราอยูดวยความสขุ ตลอดมา. หมายเหตขุ องผรู วบรวม คนไทยเราแตกอนเชอ่ื วาเด็กเล็ก ๆ มีปฏกิ ริ ิยาตอภูตผบี ิศาจไดง ายและหนกั หนวงกวาผใู หญ เพราะฉะนั้นเม่อื ใดเดก็ งอแงรอ งไหผดิ ปรกติ หรอื นอนไมห ลับ หรอื แสดงอาการสะดงุ กลวั ผใู หญ มักสงสัยวามีภูตผปี ศาจมาอยูใ กลห รอื แสดงอิทธพิ ลใหป รากฏ โดยมากมกั จะแกด ว ยการขอรอง หรือบนบานศาลกลา วไปตามเรอื่ ง คุณแมข องคณุ ขวญั ใจก็คงคิดเชน น้ี จงึ ไดจดุ ธปู และขอรอ งตอ เจาท่เี จา ทาง ซง่ึ อาจจะเปน เหตใุ หล กู คนเล็กเลกิ รอ งไหและสงบไป การที่หญิงแกห ายตัวไปจากหอ งในชั่วคืนเดยี ว ทา นทไี่ มเชอื่ อาจคานวา อาจจะเปน เพราะยายหนไี ปในตอนกลางคนื ก็ได แตในเรอื่ งวาเปน ผหู ญงิ แกม ากแลว จะขนของหนี ไปในกลางคนื คงทําไดยาก คงจะตอ งมีใครมาชว ย เขา ใจวา บานพกั ทานผูพิพากษานาจะมีการดแู ล เกี่ยวกบั ความปลอดภัย โดยเฉพาะในคนื แรกทีย่ า ยเขา มา ถามกี ารขนของในกลางดกึ คงจะมีคน สังเกตเหน็ บาง ดังนนี้ า จะตองคดิ วา หญงิ แกนน้ั หายตัวไปไดใ นชั่วเวลาค่ําถึงสวา ง .......................................... 141

เรอื่ งที่ ๒๔ บรุ ษุ ลกึ ลบั แหง วดั บวรนเิ วศฯ โดย ศจ.นพ.อวย เกตสุ งิ ห (เรือ่ งนคี้ รง้ั แรกสมเด็จพระญาณสงั วร เจา อาวาสวัดบวรนิเวศวหิ าร กทม. ไดเลา ใหผ ูเขยี นฟง ผเู ขยี นไดกราบเรียนขอใหท า นสง่ั ใหพ ระภกิ ษธุ ัมมราโมซ่ึงเปน “ตัวการ” ในเรอ่ื ง บันทึกไวเปน ลาย ลกั ษณอ ักษรเพอ่ื จะไดร วบรวมพมิ พในหนงั สอื “ภพอื่น ฯ” เลม ๒ พระธัมมราโมเขียนแลว ไดมอบไวก บั เลขานุการของสมเดจ็ ฯ ซึ่งตอมาไดไ ปเรียนเพม่ิ เติมใน ตา งประเทศเปน เวลาสามป เม่อื กลบั มาผเู ขยี นไดไ ปขอตน ฉบับของพระธัมมราโม ไดร บั แจง วา หาย หาไมพ บ ในตอนนนั้ พระธัมมราโมไดลาสิกขาบทไปแลว และไปประกอบอาชพี ในตา งจังหวัด ไม สามารถจะตดิ ตอ ไดอกี เรื่องทปี่ รากฏตอไปนไี้ ดจ ากบนั ทึกสั้น ๆ ทผ่ี เู ขยี นไดจ ดไวห ลงั จากไดฟง สมเดจ็ ฯ เลา ไดแตข อความสาํ คัญ ๆ รายละเอียดตกหลน ไปมาก) เมอื่ ประมาณกลาง พ.ศ.๒๕๑๐ มสิ เตอร ด.จ. หนมุ ชาวอเมรกิ นั ไดเดนิ ทางทศั นาจรมาถงึ กรุงเทพ ฯ และพกั ทโ่ี รงแรมใหญแหง หน่ึง เขาเคยทราบวา ในเมืองไทยนน้ั ในเวลาเชาตรูมพี ระภิกษุ ออกเดนิ บิณฑบาตไปตามถนนใหผคู นใสบ าตร เปน ภาพทนี่ า ประทับใจมาก จึงไดแ จง ความประสงค แกพนักงานของโรงแรมใหช วยจัดการใหไดไ ปดใู นวนั รงุ ขน้ึ เชา วนั ตอมาพนักงานของโรงแรมไดป ลุก มร.ด.จ. ขึน้ ตงั้ แตย ังไมตีหา แลวจดั แท็กซีใ่ หพ าไปสงที่วัด บวรนเิ วศฯ เมอ่ื ไปถงึ นั้นยงั มดื อยู คนขบั รถปลอ ยใหลงทห่ี นาประตวู ดั ตรงหนา โบสถ (ประตทู ม่ี ี เสย้ี วกาง) ริมถนนพระสุเมรแุ ลวบอกใหค อยอยแู ถวนนั้ มร.ด.จ. ยนื อยอู ยางโดดเดี่ยว ตอนนน้ั ยังไมส วา ง ถนนไมม ีรถหรอื คนเลย มร.ด.จ. เดนิ ไปมาอยู สักครูก็มองเหน็ ประตเู หลก็ ยืดทปี่ ระตูวดั ตรงหนาโบสถน ้นั เปด ออก มชี ายวยั กลางคน ๆ หนึ่งเดนิ ออกมาแลว ทกั เขาดว ยภาษาอังกฤษทชี่ ดั เจนและสาํ เนียงไมแ ปรง เลย มร.ด.จ. สงั เกตวา ชายน้นั คอ นขา งสูงสาํ หรบั คนไทย สวมเสื้อเชิ้ตขาว กางเกงขายาวสขี าว ผิว คอนขา งคล้าํ จน มร.ด.จ. คิดวาเปน แขกอนิ เดยี เขาถาม มร.ด.จ.วา มาทําไม? เมอื่ มร.ด.จ. แจง ใหท ราบ ชายนน้ั กก็ ลาววายังอีกนานกวา พระจะ ออกบิณฑบาต ระหวา งนเ้ี ขาไปดอู ะไร ๆ ขา งในวัดเสียกอ นจะดีกวา ยืนคอยเฉย ๆ มร.ด.จ.ตอบตกลง ชายนั้นก็เดนิ นาํ หนาเขา ไปขางในวดั ชนั้ แรกพาไปท่ีโบสถ เปดประตหู นาพาเขา ไปขางในซึ่งเปดไฟสวาง แลว ชใี้ หดูพระประธานทง้ั สององคและรปู ปนของอดตี สมเด็จเจา อาวาสท้ัง 142

สามพระองค บอกพระนามและเลาประวตั ขิ องพระพทุ ธรปู และสมเด็จ ฯ ทุกองคใหท ราบ ตลอดจน เลาความหมายของภาพเขียนบนผนังใหฟงดวย ออกจากโบสถก ็พาเขาไปชมพระพทุ ธรปู ที่ตง้ั อยูในวหิ ารพระศรีศาสดาและพระเจดยี  แลว พาเดนิ ผา นกุฏแิ ละอาคารตา งๆ ไปจนถึงวดั รังษี ฯ นําใหช มตึกมหาวทิ ยาลัยสงฆข องมหามกฎุ ราชวทิ ยาลัย จนทั่ว ตลอดทางไดบอกชอื่ และความสําคญั ของอาคารตา งๆ ใหท ราบไปดว ย เสรจ็ แลวจึงพากลบั ไป สงทนี่ อกประตูวัดดงั เดิม บอกวาคอยอยูทนี่ แี่ หละ ประเดยี๋ วจะมคี นมา แลว ชายนนั้ ก็กลับเขาไปขา ง ใน ปด ประตเู รยี บรอ ยแลวก็เดนิ ลบั หายไป มร.ด.จ. คอยอยอู ีกครหู น่ึงก็มพี ระออกบิณฑบาตเดนิ ผานมาจรงิ ๆ มร.ด.จ. ไดเ ขา ไปทักทายและ สนทนาดวย เปน ทรี่ ูจ ักกนั แลวจงึ ลากลับไปโรงแรม หลงั จากนน้ั ไมน าน มร.ด.จ. ตดั สนิ ใจทจี่ ะอปุ สมบทเปน พระภิกษุ จึงไดไปนมสั การสมเดจ็ ฯ ทวี่ ดั บวรนเิ วศ ฯ และไดรบั อนญุ าตใหบรรพชาเปน สามเณรเพ่ือทดลองดูกอ น หลังจากเขา ไปอยูในวัดแลว สามเณรธัมมราโม (มร.ดจ.) ไดพ ยายามสอดสองหาตวั ชายแขกคนที่ ไดพบเมื่อเชา มืดวนั นน้ั อยูเสมอ ก็ไมเ จอะเลย วนั หนง่ึ จงึ ถามพระและเณรวา แขกอนิ เดยี ทอ่ี ยูในวดั นนั้ หายไปไหน ผูฟง ไมร เู รอื่ ง ไดช ักไซไ ปมา จงึ ปรากฏขน้ึ มาวา เณรธมั มราโมหรือ มร.ด.จ. ได ประสบกบั บคุ คลที่ไมเคยมใี ครเหน็ มากอนเลย แมพ ระเณรและคฤหัสถท อ่ี ยูใ นวดั มาเปน สบิ ๆ ป แลว กไ็ มมใี ครนึกออกวา ชายท่มี ีลกั ษณะเชน ที่เณรธัมมราโมเลานน้ั เคยอยใู นวดั มากอน หรืออาจจะ เปน ใครไดบ าง ความลึกลับยิง่ เพิ่มมากขน้ึ เมือ่ ทราบวา ชายคนน้นั มีลูกกญุ แจไขประตูตา ง ๆ ไดท ัว่ หมด เพราะลูก กญุ แจเหลา นนั้ มคี นถือจาํ เพาะเปน ประตู ๆ ตามทมี่ ีหนา ทเ่ี ปดปด ไมม ใี ครคนใดคนหนงึ่ ถอื กญุ แจ หลายลกู เชน ชายคนนน้ั เลย ชายคนนน้ั ไปเอากญุ แจมาแตไหนจงึ เปด ไดท ุกประตูและเปด อยาง คลอ งแคลวคลายกับเปดอยทู ุก ๆ วัน นอกจากนยี้ ังพูดภาษาองั กฤษไดด ีมาก ผดิ กบั ลูกศษิ ยวัด ธรรมดา เณรธมั มราโมเห็นวาชายนั้นมคี วามรเู กยี่ วกบั พทุ ธศาสนาดมี าก และไดอ ธบิ ายและตอบ ปญหาตาง ๆ ใหเ ขาเขา ใจเรือ่ งและเหตผุ ลจนเขาเกดิ ศรทั ธาและไปขอบวชกบั สมเด็จ ฯ ตอ มาสามเณรธมั มราโมไดอ ปุ สมบทเปนพระภิกษุอยนู านกวา สบิ ป ระหวา งนัน้ ไดจารกิ ไปปฏิบัตจิ ติ ภาวนาตามวดั ปา ในจงั หวดั ตาง ๆ หลายแหง และบางครัง้ ก็ไดป ระสบกับปรากฏการณใ นทํานอง “วญิ ญาณ” จากภพอืน่ อยหู ลายครั้ง ตอ มาไดล าสกิ ขาบทแลวเขา ทาํ งานดานการคา อยกู บั บรษิ ทั ตา งประเทศบริษทั หนึ่งในประเทศไทย โดยเปน ตัวแทนอยูในตา งจังหวดั . ก 143

หมายเหตขุ องผรู วบรวม ขอ ท่ีพงึ ไตรตรองเก่ียวกบั “บุรษุ ลกึ ลบั ” ในเร่ืองน้ี คอื (๑) เขาพูดภาษาองั กฤษไดดมี าก ทําความเขาใจกบั ชาวอเมริกนั ไดโดยสะดวก (๒) เขารธู รรมะดีพอที่จะอธบิ ายเหตผุ ลใหช าวตา งชาตติ า งศาสนาเกิดศรัทธาถึงกบั เขามาบวช (๓) เขารปู ระวัตแิ ละเรอื่ งราวอ่นื ๆ ของวดั บวรนิเวศฯไดม าก สามารถทาํ หนาทีม่ คั คุเทศกไ ดอ ยา งดี (๔) เขาสามารถเปดประตอู าคารทส่ี าํ คญั ๆ แมกระท่งั โบสถไ ดอยา งคลอ งแคลว ทั้ง ๆ ทลี่ ูกกุญแจ อยูใ นความดแู ลของบคุ คลอนื่ หลายคน และทกุ ๆ คนไดรกั ษากุญแจไวก บั ตัว (๕) ไมม ีใครในวดั บวรนเิ วศฯ ท้ังพระ เณร คฤหัสถ เคยเห็น รจู กั หรอื รเู ร่อื งเกย่ี วกับบคุ คลท่ีมี ลักษณะคลา ยกับบรุ ษุ ที่ไดไ ปตอนรบั อาคันตุกะชาวอเมรกิ ันในเชามดื วนั นั้นเลย .......................................... 144

เรอ่ื งท่ี ๒๕ คณุ ยายมาเตอื น โดย ทมนี มหานนท (มหาเปารยะ) (คณุ ทมนี มหานนท เปน ภรรยาของ น.ท.ศริ ิ มหานนท เพ่อื นนักศึกษาแพทยร นุ เดยี วกับผรู วบรวม หนงั สอื นี้ รจู ักคนุ เคยกับผูเ ขียนมาเกอื บหาสิบปแลว นอกจากเปน แมบ า นชน้ั ยอด เธอยงั เปน นกั เขียนมีชื่อในดานบทความ เขยี นประจาํ หนังสอื สตรีสาร ตาํ บลทอ่ี ยู - ๑๖ ซอยโสภณ ถนน สุขมุ วิท กรุงเทพฯ) คณุ ยายดฉิ นั เปน ชาวเพชรบรุ ี ทานอายุยนื มาก เม่ือสนิ้ ชีวติ อายุเกือบรอย เวลาดิฉนั ไปเที่ยว เมอื งเพชรมักจะตามคณุ ยายไปฟง เทศนกลางคนื เปน ประจาํ (วดั ตามหัวเมืองมักจะเทศนก นั ตอน กลางคนื ) พอคํ่าลงคณุ ยายกจ็ ะออกจากบา น ผา นบานคนแถวนนั้ จะมสี ภุ าพสตรีชรานงุ ดาํ ใสข าว ออกมาสมทบทีละคนสองคน จนมคี นเกอื บ ๒๐ ตามไปฟง เทศนด ว ยกันทกุ วนั เมือ่ คุณยายสน้ิ ชีวติ ไปแลว ดฉิ นั กไ็ มเคยฝน เหน็ ทานเลยเพราะดฉิ ันเปน คนที่เวลานอนจะทาํ ใจให เปน สมาธิ ทําใหไ มค อ ยจะฝน แตคนื หนงึ่ ดฉิ ันฝน เหน็ คณุ ยายอยทู ีว่ ดั แหง หน่งึ มคี นนุงดาํ ใสข าว หลายคน สาละวนชว ยกันทาํ ของเล้ียงพระ พอคณุ ยายหนั มาเหน็ ดฉิ นั ก็บอกวา -ใหแ มน ีกับแมพศิ (ลกู สาวคนหนึ่งของคณุ ยาย) ไปทาํ บญุ ที่ เพชร ใหแมนที าํ ขนมจนี นํา้ พริกไปดวย ดิฉนั เหน็ แปลกเพราะคุณยายไมเคยมาเขา ฝน เลย แลว ลกู หลานคณุ ยายกม็ ีมากทําไมจะมาเจาะจง ใหทําเพียงแตส องคนลกู กับหลาน เมอื่ บอกเรือ่ งไปยังคณุ นาพศิ คุณนา ก็ตกลงจะมารบั ดิฉันไป ทาํ บญุ ทเี่ พชร ดิฉันเตรียมเครอื่ งนํา้ พริกเสรจ็ แลว พอจะกาวข้นึ รถลกู สาวคนโตกว็ ิ่งออกมาหา ถือกระโถนปส สาวะ ทีถ่ ายเปน เลือดสดี าํ มาใหดู ดิฉันตกใจมากรบี พาไปโรงพยาบาล ก็เปน อนั ไปเมอื งเพชรไมไ ด ตอ งงด เม่อื คณุ นา พศิ เขามาจากเมืองเพชร มาเยีย่ มหลานท่โี รงพยาบาล ดิฉนั กช็ วนไปทําบุญทว่ี ดั ใน กรุงเทพ ฯ เมอ่ื เสรจ็ เลย้ี งพระ แลวดฉิ นั กช็ วนคุณนา ไปกรวดนาํ้ ใหค ณุ ยาย คุณนา บอกวา “แกกรวด เถอะ นา ไมต องก็ได” ตอมาอีกสองสามวันลูกสาวดิฉันกห็ ายกลบั บา นได แตเพยี ง ๒ อาทิตยห ลงั จากนน้ั ลูกชายคนเดียวของคณุ นา กข็ บั รถจากเพชร มาชนรถบรรทกุ ท่ีจอด โดยไมเปด ไฟอยรู ิมถนน ถึงแกความตายกลางดึก 145

ดฉิ ันนกึ ถึงเรือ่ งนอี้ ยูเสมอและนกึ อยใู นใจวา ถาวนั นนั้ คณุ นา ไปกรวดนาํ้ กับดิฉนั เสยี หนอ ย จะเปน ไป ไดหรอื ไมท เ่ี หตุการณร า ยเชน นจ้ี ะไมเ กดิ ขน้ึ หรอื ถงึ เกดิ กอ็ าจทุเลาเบาบางลงไดบา ง แตดฉิ นั กไ็ ม อาจใหค าํ ตอบกับตวั เอง หรอื หาคําตอบในเรอื่ งนี้จากที่ไหนได. หมายเหตขุ องผรู วบรวม เรอื่ งญาตผิ ใู หญม าเขา ฝน บอกเหตุการณล ว งหนา เราไดร บั รกู ันบอย ๆ บางเรื่องก็ตคี วามหมายได ยาก เร่อื ง “คุณยายมาเตอื น” นี้มขี อ สําคญั ทคี่ ณุ ยายมาสง่ั จาํ เพาะสองคนใหท ําบุญ แลว ทงั้ สองคน กป็ ระสบเหตุ คนหนง่ึ ลงเอยดวยดี อกี คนไมดี คนแรกทาํ บุญแลวกรวดนาํ้ ใหคณุ ยาย คนหลงั ไมได กรวด แมจะทําบญุ เหมือนกนั เหตุรา ยทีเ่ กดิ แกค นท่สี องคงไมใ ชเพราะคณุ ยายโกรธวาไมกรวดนํา้ ให เพราะคณุ ยายคงไมค ดิ ทาํ รายหลาน ทจ่ี รงิ การทาํ บญุ อุทศิ แกผใู ดกต็ าม บญุ มไิ ดห มดไปอยทู ี่ผรู บั อุทศิ แตผ ูทําเองก็ไดบ ญุ ตอคําถามใน ตอนทายเร่ืองผเู ขียนนี้คิดวาถงึ แม “คุณนา ” จะกรวดนา้ํ ก็คงจะไมช ว ยลกู ได เพราะกรรมทมี่ าถึง เขาในตอนนน้ั หนักมาก กรรมของลกู สาวคณุ ทมนนี ้นั กห็ นกั แตย งั ไมถ งึ กบั เด็ดขาด การทาํ บญุ ชว ย ผอ นหนักใหเปน เบา โรคจงึ หายได สวนลูกชายคณุ นา นนั้ อาจจะไดร บั ผลบญุ บา งแตไมถ งึ กบั รอดชีวติ อาจจะเพียงไมตอ งทรมานกไ็ ด .......................................... 146

เรอื่ งที่ ๒๖ รกั -ยมทาํ พษิ โดย ศจ.นพ.อวย เกตสุ งิ ห เมอื่ เดอื นกนั ยายน พ.ศ.๒๕๒๓ ผเู ขยี นมโี อกาสไดตอ นรบั แพทยห ญงิ (นาง) ฮ.ว. จาก สถาบนั วทิ ยาการแหงหนง่ึ ในเมอื ง ไฮเดลเบอรก ประเทศเยอรมนั ตะวนั ตก ซง่ึ สหายเกา ผหู น่งึ ศจ. เฮลมูธ ยซู ัทส สงมาดูงานเกย่ี วกับโรคไขเ ลอื ดออก โดยทค่ี าํ นึงถึงมติ รภาพและน้ําใจอนั ดีงามของ สหายผนู นั้ ผเู ขียนจงึ ไดร บั ภาระพา ดร. ว. ไปเยีย่ มโรงพยาบาลหลายแหงทง้ั ในกรงุ เทพ ฯ และ ตา งจงั หวดั ในอนั ดบั สดุ ทายไดพาไปท่ีคณะแพทยศาสตร มหาวิทยาลยั เชียงใหม พอดีตรงกบั วนั มหดิ ล คณะแพทยศาสตรจ ัดว่ิงการกุศล ผเู ขียนจงึ ไดว่ิงดวย ดร. ว. ไดแสดงน้าํ ใจดี ลงทุนซอื้ กางเกงขาสนั้ เขา รวมการวงิ่ และบรจิ าคเงินสมทบทนุ เปน สวนตวั ถงึ ๓๐๐ บาท บา ยวัน นั่นเองเราก็ขนึ้ เครอ่ื งบินกลบั กรงุ เทพฯ พอตกกลางคนื ดร. ว. ก็ขน้ึ เครอ่ื งบนิ ลฟุ ทฮ นั ซาบนิ กลบั บาน ตอนบา ยของวนั กอ นกลบั จากเชยี งใหมเปน เวลาวาง ผเู ขยี นพา ดร. ว. ไปหาซ้อื ของทร่ี ะลกึ แถว ประตเู ชยี งใหม เขาไปในรานศลิ ปวตั ถุรานหนงึ่ มรี ปู ไมสลกั และรปู หลอ จาํ นวนมาก ผเู ขยี นเดินไปถึง ตูกระจกตหู น่งึ มรี ปู หลอ ดวยโลหะต้ังอยหู ลายรปู ทสี่ ะดุดตาทีส่ ดุ เปน รปู เดก็ ผชู ายไวจ กุ เปลอื ยกาย สูงประมาณ ๑๕ ชม จากฝมอื ของการปน และสีเขียวดาํ เปน มนั ของโลหะ แสดงใหเ หน็ วา เปน ของเกา จรงิ และเปน ผลงานของชา งชนั้ ดมี าก รปู รา งของเดก็ ไดสดั สว น หนาตาดี ทําทา ทะเลน นดิ หนอ ยนา เอ็นดู ผเู ขยี นรสู ึกสนใจมาก แตพอหยบิ ขน้ึ มาพจิ ารณาก็มีความรสู กึ กระเทอื นในใจวา รูปนน้ั มอี าํ นาจลกึ ลบั บางอยาง และนา จะ เปน ไปในทางใหโ ทษมากกวาใหคณุ ผขู ายบอกวาเปนรูป “รกั -ยม” ของเกา มาก เหลอื อยแู ต รกั รปู เดียว ตง้ั ราคา ๑,๒๐๐ บาท พอดี ดร. ว. เดนิ ตามไปถงึ ผเู ขยี นจึงชี้ใหดู เธอชอบใจในทันทแี ละ ถามผเู ขยี นวาคดิ จะซ้ือหรอื เปลา ? ผูเ ขยี นตอบสนั้ ๆ วา “ผมกลัว” ดร. ว. ถามวากลวั อะไร? ผเู ขยี นจงึ เลาเรอ่ื งใหฟ ง วา “รกั -ยม” เปน ของขลังซง่ึ มีคนชอบสรา งขนึ้ เพอ่ื เรียกรองความรกั ความ นยิ มจากผูอน่ื แตปรากฏบอย ๆ วามี “วิญญาณ” ของเด็กซกุ ซนเขาไปอยใู นรูป และทาํ ใหผ ูคนตกใจ กลัวดวยการหลอกลอ และกลอบุ ายตา ง ๆ ดร. ว. บอกวา “ถาทานไมส นใจ ดฉิ นั กอ็ ยากจะซ้อื ” 147

ผเู ขยี นถามอยา งเนน วา “คุณไมก ลัวหรอื ท่ีเลาน้ันผมพดู จรงิ ๆ นะ?” เธอตอบอยางหนักแนน วา ไมกลัว ผูเ ขียนทวงตอไปวา “คณุ เปนผหู ญิงอยูคนเดยี วในบา น ถา หาก “รัก-ยม” ปรากฏตัวขน้ึ มาจริง ๆ คุณจะทําอยา งไร” เธอตอบอยางขนั ๆ วา “ไมเ ปนไร ดฉิ นั จะเอาไปเปน ของขวญั เพื่อนผูช ายคนหนง่ึ นะ ” ผูเ ขียนเห็นเธอตัดสินใจแนวแนเ ชนนั้น ก็พูดเปน เชิงปลอบใจวา “เอาเถอะ ผมจะบอกคาถาใหไ ว ถา หาก ‘รกั ’ ซุกชนมาก กท็ อ งคาถานนั้ ชา ๆ แลวเขากจ็ ะกลัวและสงบไปเอง” ดร. ว. ถามวา “คาถานัน้ วาอยา งไร” ผูเขยี นบอกใหท อ ง “พุทโธ ธัมโม สงั โฆ” ซํา้ ไปเรอื่ ย ๆ จนกวาจะไดผล ตอ จากนั้นก็ไดเ จรจากบั ผขู าย ตกลงซ้ือไดใ นราคา ๖๐๐ บาท โดยเราทง้ั สองตอ งซอ้ื รูปลิงอีกคนละ รูป รูปละ ๓๐๐ บาท (ซ้ือที่อน่ื คงไมถึง ๒๐๐ บาท) ดร. ว. มีความพอใจมาก พอกลบั ถงึ โรงแรมก็ จดั การหอรปู และบรรจเุ ขา กระเปาเดินทางอยา งเรยี บรอย พรอ มทจี่ ะออกเดนิ ทางในวนั รงุ ขนึ้ หลังจากเดนิ ทางกลบั ไปแลว ดร. ว. ก็เงยี บหายไปเกอื บ ๓ สัปดาห แลวจึงมจี ดหมายสั้น ๆ มาฉบบั หนึง่ เลา วา พอเครอ่ื งบนิ ออกจากกรงุ เทพ ฯ เธอกเ็ รม่ิ จบั ไขแ ละอาการมากข้ึนเรื่อย พอถึงบา นก็ตอ ง เขาโรงพยาบาล ปรากฏวาเปน โรคท่ีเกิดจากเช้ือชนิดเดยี วกับโรคทเี่ ธอเดนิ ทางมาดทู เ่ี มอื งไทย นน่ั เอง ไมท ราบวารบั เชื้อเขา ไปอยางไร ปวยอยสู องสัปดาหเ ศษจึงไปทาํ งานได ปลายป ๒๕๒๓ ดร. ว. มจี ดหมายมาจากประเทศศรลี งั กา แจงวามาดูงานอีกอยา งหนึ่ง อยากจะ ตอ มาประเทศไทย แตไ มม โี อกาสเลย ลงทา ยจดหมายดวยประโยควา “คาถาทท่ี านบอกนน้ั วา อยา งไรนะ ดฉิ นั ลมื เสียแลว” ประโยคสดุ ทา ยน้ีทําใหผ เู ขียนเอะใจ สงสยั วา พอ “รัก-ยม” คงทาํ พิษข้ึนมาแลวกระมัง ดร. ว. จึง นึกถงึ คาถาขึ้นมา ตงั้ ใจจะขอใหเธอเลา เรอ่ื งใหฟ งอยางละเอียดเผอ่ื จะเหมาะสําหรบั หนงั สอื “ภพอนื่ ๒” แตในเดือน กุมภาพนั ธ ๒๕๒๔ ผเู ขยี นมีงานเต็มมอื ไมไ ดเขียนจดหมาย จนตน เดอื นมนี าคม จงึ สง จดหมายไป ถงึ เธอและขอใหตอบโดยดว น เธอไดส ง ขาวมาอยางรวดเรว็ ทนั เวลาทจ่ี ะรวมเขาเปน เรอื่ งหน่ึงใน หนังสอื น้ี จดหมายนั้นมีขอ ความดังตอ ไปน้ี 148

ทานศาสตราจารยท ี่นบั ถอื ขอบคุณอยา งยง่ิ สาํ หรบั จดหมายของทา น ตอไปนี้คอื เรือ่ งซ่งึ ดิฉันเองกไ็ มท ราบวาจะเกิดจากรปู ปน นน้ั หรอื เปลา ดิฉันเขาใจวา ตามธรรมดานน้ั เขามกั จะทําเหตอุ ยา งอื่น ดิฉันเคยเลา ใหท า นฟง ถงึ เรอื่ งผชู ายทีเ่ ปน “รักคร้ังแรก” ของดิฉันและเราไดห มน้ั กันในตอนที่ดิฉนั เปน นกั ศกึ ษาแพทยและอายุ ๒๒ จนถึง ๒๖ ป เมอ่ื หนึ่งปท ่ีแลวมา ดิฉันไดพ บชายผูนอ้ี ีกและเราทง้ั สองแนใ จวาเราตางเปนของกนั และกนั ในวันหลงั จากทีด่ ฉิ นั กลบั มาจากกรุงเทพ ฯ เราไดคยุ กนั ทาง โทรศพั ทและตา งกม็ ีความยนิ ดีมาก ในวันตอ ไปดฉิ ันไดเ อารูปปน นั้นออกจากหอมาตงั้ ไวเพื่อจะได จดั สงไปใหเขาในวนั หลังจากวนั รุงขนึ้ แตว นั นนั้ ไมไดม าถึง โดยทนั ทที นั ใดอะไร ๆ กผ็ ิดไปหมด เขา ไมต องการเห็นหนาดิฉันอีกตอ ไปโดยไมยอมบอกเหตผุ ลใด ๆ ทง้ั สน้ิ เขาไดแ ตพ ดู โกหกพกลมไป อยา งนาหวั เราะ ดิฉันได “นายรกั ” (นเี่ ปน ชื่อของเขา ใชไ หม ) ตวั นอ ย ๆ น้ันมาตง้ั แตป ลายเดอื นกนั ยายน ในเดือน ธันวาคมดฉิ นั เดนิ ทางไปศรลี ังกาและไดรจู กั กบั ผชู ายอกี คนหนงึ่ ซ่งึ ถกู ใจดิฉันมาก แตพอดีฉนั กลบั มาถึงบา น เขาก็ไมไดเ ขยี นจดหมายมาเลย ตอนนดี้ ฉิ ันชักสงสัยนายรักเสียแลว อีกสามสปั ดาหห ลงั จากน้นั ดิฉนั จึงเอารูปนนั้ ออกจากบา น ไปตงั้ ไวทหี่ อ งทําบานของดิฉนั ท่ีสถาบนั ในวันตอ ไปนนั้ เองจดหมายทร่ี อคอยอยูนานแลวก็มาถึง ดิฉันเลาเรอ่ื งใหเ พือ่ นผหู ญงิ คนหน่ึงฟง เธอเปน นกั สะสมพระพทุ ธรปู และเทวรูปตาง ๆ เธอแนะนาํ ดิฉนั ใหเอารปู นน้ั ใหเ ธอไปเพื่อจะไดท ดลองดู ดิฉนั จึงไดมอบรปู นนั้ ใหเ ธอ ในคืนนั้นเองสามขี องเธอก็ เกดิ โรคกระเพาะปส สาวะอักเสบข้ึนมา ในตอนน้เี พอ่ื นหญงิ ของดิฉนั ไดเ ขยี นจดุ สีแดงไวบ นหนา ผาก ของนายรกั และเอารปู ปน สแี ดงตงั้ ไวเ คียงขา ง (ดิฉนั จาํ ไดวา “ยม” นน้ั เปน สีขาว) แลวเอา พระพุทธรปู ท้งั หมดทีเ่ ธอมตี ัง้ ลอ มไวโดยรอบ ตงั้ แตน น้ั (ปลายเดอื นมกราคม) ก็ไมม ีอะไรเกิดขนึ้ อีกทา นมคี วามเหน็ อยางไรในเรอื่ งนี้ ความเหน็ ของทา นจะเปน ท่สี นใจของดฉิ นั มากทเี ดียว ขอสงความปรารถนาดสี ําหรบั ภรรยาของทา น ในวาระอายคุ รบเจด็ สบิ สองปด วยโดยความนบั ถือ. หมายเหตขุ องผรู วบรวม ถาจะพจิ ารณาตามหลักวทิ ยาศาสตร เรอ่ื งนก้ี ห็ ลกั ฐานออ นมาก “เพื่อนชาย” ของ ดร. ว. อาจหาง เหินไปดวยเหตผุ ลสวนตัวหรือเหตปุ ระจวบอยางอืน่ กไ็ ด แตบงั เอญิ เหตทุ ่ีไมไดคาดคิดเกิดขนึ้ แก ดร. ว. ถึงสองคร้งั และโรคแบบ “ลมเพลมพัด” กเ็ กดิ ข้ึนกบั สามขี องเพื่อนผรู บั ทอดรปู พอรักไป อยา ง กะทนั หนั ทงั้ หมดนีจ้ ึงชวนใหส งสัยมาก จนกระทงั่ ตัว ดร. ว.ซ่ึงเดมิ ไมเ ชือ่ เลยกช็ ักสงสยั ขึน้ มา ถงึ กับใหร ปู ปน ไปเสียใหพ นและถามหา “คาถา” สาํ หรบั บังคบั วิญญาณของพอรัก เสียดายทีเ่ ราไมม ี 149

เวลาจะรอฟง ขา ววา คาถาทบี่ อกไปนน้ั ใชไดผลบางหรือเปลา แตวิธีแกของเพือ่ นหญงิ ของ ดร. ว. ก็ ดูคลาย ๆ จะไดผ ลดอี ยู ไมท ราบวาผลจะดีอยตู ลอดไปหรอื ไม ทา นผูอานจะนกึ อยางไรก็ตาม ผรู วบรวมอา นจดหมายของ ดร. ว. ทวนกลบั ไปกลบั มาหลาย ๆ คร้งั แลวกเ็ ลยชักสงสยั วา ท่ี ดร. ว. เปน ไขก ลบั ไปจากเมอื งไทยนน้ั “เปนเอง” เพราะไดร บั เชือ้ โดย บงั เอญิ (ท้ัง ๆ ทผี่ รู วบรวมไปดวยทุก ๆ แหง แตไ มเ ปน ) หรือเปน เพราะ อทิ ธิฤทธ์ิ ของพอรัก - ยม ท่ีไมอ ยากไปจากเมืองไทย และการท่ีเขาทําใหเธอตอ ง “พลดั พราก” จาก ผูชายถึงสองคน จะเปน วิธีแกแ คนของเขาสาํ หรบั การที่ ดร. ว.ไดท ําใหเขาตองพลดั พรากไปจากเมอื งไทย ไดหรอื ไม .......................................... 150