มิติที่6วิจัย

คำนำ ในปีงบประมาณ 2562 สานักงานเขตพ้ืนที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 2 ได้ดาเนินการตาม นโยบาย 6 มิติคุณภาพสู่การปฏิบัติ ซึ่งประกอบด้วย การจัดประสบการณ์และ การจัดการเรียนรู้ของครู 5 ด้าน ได้แก่ 1) ด้านการพัฒนาหลักสูตรสถานศึกษา 2) ด้านการจัดการเรียนรู้ 3) ด้านส่ือและเทคโนโลยี 4) ด้านการวัด และประเมินผล และ 5) ด้านการนิเทศภายใน และในปีงบประมาณ 2562 ได้มีการนาผลที่เกิดจากการจัดการ เรียนรไู้ ปพัฒนาต่อยอด เปน็ มิตคิ ณุ ภาพท่ี 6 คอื การวิจยั ในชัน้ เรียน ในการนี้ สานกั งานเขตพื้นท่ีการศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 2 จงึ จัดทาเอกสารประกอบการอบรม เร่ืองการวิจัยในช้นั เรียน ประกอบด้วยความรู้ ความเข้าใจในองค์ความรู้ ด้านการส่งเสริมสมรรถนะวิจัย จานวน 5 ตอน ได้แก่ ตอนที่ 1 ปญั หาการวจิ ัย การเขียนเอกสารและงานวจิ ยั ทเ่ี กี่ยวขอ้ ง ตอนที่ 2 การสร้างและพัฒนานวัตกรรม ตอนที่ 3 การใชส้ ถิติเพื่อการวิเคราะหข์ ้อมลู ตอนที่ 4 การเขียนรายงานการวจิ ัย ตอนท่ี 5 วจิ ัยในชั้นเรยี น ในการน้ี สานกั งานเขตพ้นื ท่ีการศกึ ษาประถมศึกษาอดุ รธานี เขต 2 ขอขอบคุณ ผอู้ านวยการโรงเรียน ศึกษานเิ ทศก์ และครผู ู้สอน และผมู้ สี ่วนเกีย่ วขอ้ งทุกฝ่ายซ่ึงใหค้ วามรว่ มมือจน ทาใหเ้ อกสารเล่มนี้สาเร็จลุล่วง ดว้ ยดีมา ณ โอกาสน้ี (นายบรู พา พรหมสงิ ห์) ผูอ้ านวยการสานกั งานเขตพน้ื ท่ีการศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 2

ข สำรบัญ หน้ำ คานา............................................................................................................................................................... ก สารบญั ............................................................................................................................................................ ข สารบญั ตาราง.................................................................................................................................................. จ สารบญั ภาพ..................................................................................................................................................... ฉ ตอนที่ 1 ปัญหาการวจิ ยั การเขียนเอกสาร และงานวจิ ยั ท่เี ก่ียวข้อง ................................................................ 1 ปญั หาการวจิ ัย ....................................................................................................................................... 1 ความนา ................................................................................................................................................ 1 หวั ข้อเร่ืองย่อย...................................................................................................................................... 1 จุดประสงค์การเรยี นรู้ ........................................................................................................................... 1 องค์ความรู้ ............................................................................................................................................ 1 การทบทวนเอกสารและวรรณกรรมทเี่ กยี่ วข้อง ................................................................................... 18 ความนา .............................................................................................................................................. 18 หัวขอ้ เร่อื งย่อย.................................................................................................................................... 18 จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ ......................................................................................................................... 18 องค์ความรู้ .......................................................................................................................................... 18 จุดมุ่งหมายของการทบทวนเอกสารและงานวจิ ัยท่เี กี่ยวข้อง ......................................................... 18 ประโยชน์ของการทบทวนเอกสารและงานวจิ ัยทเ่ี กีย่ วข้อง ............................................................ 20 วิธีการคน้ หาเอกสารและงานวิจยั ทีเ่ กย่ี วข้อง ................................................................................. 20 แหล่งท่มี าของเอกสารและงานวิจัยทีเ่ กีย่ วข้อง .............................................................................. 21 การเขยี นเอกสารและงานวิจยั ที่เกยี่ วข้อง ...................................................................................... 22 ลักษณะการอ้างอิง ........................................................................................................................ 27 การนาเสนอกรอบแนวคิดในการวิจัย ............................................................................................ 28 บทสรปุ ............................................................................................................................................... 34 องค์ความรสู้ ูก่ ารปฏิบัติ........................................................................................................................ 35 ตอนท่ี 2 นวัตกรรมและเครอื่ งมือเกบ็ รวบรวมข้อมูล...................................................................................... 41 ความนา ................................................................................................................................................... 41 หวั ข้อเรือ่ งย่อย......................................................................................................................................... 41 จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ .............................................................................................................................. 41 องค์ความรู้ ............................................................................................................................................... 41 นวัตกรรม............................................................................................................................................ 41 ความหมายของนวัตกรรม . 41

ค สำรบญั (ตอ่ ) หน้ำ ประเภทของนวตั กรรม ........................................................................................................................ 44 ประเภทของนวัตกรรมทางการศกึ ษา .................................................................................................. 44 การสร้างและพฒั นาเครื่องมอื เกบ็ รวบรวมขอ้ มูล ...................................................................................... 53 การสรา้ งแบทดสอบ ............................................................................................................................ 53 การสร้างแบบสอบถาม........................................................................................................................ 54 การสร้างแบบสงั เกต............................................................................................................................ 54 การสรา้ งแบบสมั ภาษณ์....................................................................................................................... 55 การตรวจสอบคุณภาพของเคร่อื งมือท่ีใชใ้ นการเกบ็ รวบรวมข้อมูล....................................................... 55 การหาประสิทธิภาพของนวัตกรรม...................................................................................................... 58 องค์ความรสู้ ู่การปฏบิ ัติ............................................................................................................................. 64 ตอนที่ 3 การใชส้ ถติ เิ พื่อการวเิ คราะหข์ ้อมลู .................................................................................................. 65 ความนา.................................................................................................................................................... 65 หัวขอ้ เรอ่ื งย่อย ......................................................................................................................................... 65 จดุ ประสงค์การเรยี นรู้............................................................................................................................... 65 องค์ความรู้................................................................................................................................................ 65 ความรู้เกยี่ วกับสถิติ............................................................................................................................. 65 ความหมายของสถิติ ....................................................................................................................... 65 สัญลักษณ์ทางสถิติ ......................................................................................................................... 66 ระดับของการวัดขอ้ มูล................................................................................................................... 67 สถติ ิสาหรับการวเิ คราะห์เพ่ือรายงานผลการวิจัย................................................................................. 67 สถติ ิเชงิ บรรยาย/พรรณนานา (Descriptive Statistics) ................................................................ 68 การใช้สถติ ทิ ่ีเปน็ ค่าเฉลี่ย (Mean) ............................................................................................. 68 การใช้สถติ ทิ เี่ ป็นค่าส่วนเบีย่ งเบนมาตรฐาน (Standard Deviation : S.D.) .............................. 69 การใชส้ ถิติที่เป็นคา่ สัมประสทิ ธการกระจาย(Coefficient of variation : c.v.) 72 คะแนนมาตรฐาน (standard score)........................................................................................ 73 คะแนนทเี ฉลยี (Average T score).......................................................................................... 75 คา่ สหสมั พันธ์ (Correlation) .................................................................................................... 80 สถติ ิเชงิ อนุมาน หรอื สรุปอา้ งอิง (Inferential Statistics) หรือสถติ ทิ ดสอบ.......... 85 สถติ ิทดสอบที (t-test) .............................................................................................................. 87 สถติ ทิ ดสอบซี (Z-test) ............................................................................................................. 91 สถิตทิ ดสอบเอฟ (F-test).......................................................................................................... 91

ง สำรบัญ (ต่อ) หน้ำ สถติ ทิ ดสอบไคลแควร์ (Chi-Square) 91 วิธีวิเคราะหข์ ้อมูล........................................................................................................................... 93 ผลการวิเคราะห์ข้อมลู .................................................................................................................... 93 สรปุ ......................................................................................................................................................... 100 องค์ความรสู้ ูก่ ารปฏบิ ัติ............................................................................................................................ 101 ตอนท่ี 4 การเขยี นรายงานการวิจยั .............................................................................................................. 104 ความนา................................................................................................................................................... 104 หวั ขอ้ เร่ืองย่อย ........................................................................................................................................ 104 จุดประสงค์การเรยี นรู้.............................................................................................................................. 104 องค์ความรู้............................................................................................................................................... 105 ความสาคัญ ลกั ษณะ และโครงสรา้ งของรายงานการวจิ ยั ........................................................................ 105 แนวคิด ............................................................................................................................................. 105 ความสาคญั ของรายงานการวิจยั ....................................................................................................... 105 ลักษณะของรายงานการวจิ ยั ............................................................................................................. 106 โครงสรา้ งของรายงานการวจิ ัยโดยทว่ั ไป ........................................................................................... 106 หลักการและแนวทางในการเรยี บเรยี งรายงานการวิจยั ............................................................................ 108 ความนา............................................................................................................................................ 108 หวั ขอ้ เรอื่ งย่อย ................................................................................................................................. 108 จุดประสงค์การเรยี นรู้....................................................................................................................... 108 องค์ความรู้........................................................................................................................................ 109 หลกั การเรียบเรยี งรายงานการวิจยั โดยทวั่ ไป ............................................................................. 109 แนวทางการเรยี บเรยี งสว่ นนาของรายงานการวิจัย .................................................................... 109 แนวทางการเรยี บเรียงสว่ นเนื้อหาของรายงานการวิจัย.............................................................. 111 แนวทางการเรยี บเรียงสว่ นอา้ งอิงของรายงานการวิจยั .............................................................. 118 รปู แบบการอ้างองิ ................................................................................................................................... 119 ความนา............................................................................................................................................ 119 หวั ขอ้ เรอ่ื งย่อย ................................................................................................................................. 119 จุดประสงค์การเรียนรู้....................................................................................................................... 119 องค์ความรู้........................................................................................................................................ 119 การอ้างองิ แทรกในเน้ือหา.......................................................................................................... 119

จ สำรบัญ (ต่อ) หน้ำ การเขียนบรรณานุกรม .............................................................................................................. 121 บทสรปุ ................................................................................................................................................. 125 ตอนท่ี 5 วิจัยในชน้ั เรยี น............................................................................................................................... 126 ครูกับการวิจัยเชงิ ปฏบิ ตั ิการในชนั้ เรียน ................................................................................................... 127 การวิเคราะหป์ ัญหาในช้ันเรยี น ................................................................................................................ 130 การออกแบบการทดลองใชน้ วัตกรรมในการแกป้ ัญหา............................................................................. 139 แนวทางการเกบ็ รวบรวมขอ้ มูลในชนั้ เรียน............................................................................................... 146 การเขียนรายงานการวจิ ยั ปฏิบัติการในชั้นเรยี น....................................................................................... 159 บรรณานุกรม.............................................................................................................................................. 163 คณะผูจ้ ดั ทา ............................................................................................................................................... 167

ฉ สำรบัญภำพประกอบ ภำพประกอบ หน้ำ 1 การบันทึกประเดน็ ข้อคน้ พบต่าง ๆ ทไี่ ดจ้ ากการค้นคว้า ...................................................................... 25 2 ความสมั พันธร์ ะหว่างประเด็นปญั หาการวจิ ัยทต่ี ้องการศกึ ษากับประเดน็ ปญั หา ทีม่ ผี ศู้ กึ ษาไว้แล้ว............................................................................................................................ ......... 26 3 การศึกษาความคิดเหน็ ของผ้บู ริหารโรงเรียนสงั กัดสานักงานการประถมศึกษาจงั หวัด สพุ รรณบรุ ี เกี่ยวกับการกระจายอานาจการบริหารและการจัดการศึกษา ให้องค์การบรหิ ารส่วนตาบล 31 4 การศกึ ษาความพร้อมในการประเมนิ คุณภาพภายในของโรงเรยี นมธั ยมศึกษา สงั กดั กรมสามัญศึกษา จังหวัดอุดรธานี .......................................................................................... 32 5 การศกึ ษาวิธกี ารนาแฟ้มสะสมงานมาใช้ในการบริหารงานวิชาการของผู้บริหาร โรงเรยี นมัธยมศึกษา สงั กัดกรมสามญั ศึกษา จงั หวัดอุดรธานี.......................................................... 33 6 การศึกษาความคาดหวงั ของผู้บริหารและครูเก่ยี วกับการกระจายอานาจการบรหิ าร งานวิชาการในโรงเรยี น สังกัดสานกั งานการประถมศึกษาจงั หวดั อ่างทอง............. 34 7 ประเภทนวัตกรรมทางการศกึ ษา ....................................................................................................... 43 8 แผนภูมิการสอนโดยใชช้ ุดการสอนแบบศนู ย์การเรียน........................................................................... 48 9 แผนผังโครงสรา้ งแบบเชิงเส้น ............................................................................................................... 49 10 แผนผังโครงสรา้ งแบบไม่เชิงเสน้ ........................................................................................................... 50 11 Teams Will Manage Social and PIES through Structure ........................................................... 52 12 ความสมั พันธร์ ะหว่างคา่ สถติ ิและค่าพารามิเตอร์................................................................................... 66 13 โครงสร้างของการรายงานการวจิ ยั ................................................................................................... 107 14 ความสัมพนั ธร์ ะหว่างปัญหาการเรียนรู้และปัญหาการวจิ ัย................................................................... 131 15 แผนผังความคดิ ปัญหาวิจัย.................................................................................................................... 135

ช สำรบญั ตำรำง ตำรำง หน้ำ 1 การตรวจสอบความเกีย่ วข้องและความซ้าซ้อนของตัวแปร .............................................. 27 2 การเลือกใช้นวตั กรรมการเรยี นรกู้ บั ลักษณะปญั หาการเรียนรู้ .......................................... 44 3 ระดบั ข้อมลู ตัวอยา่ งการวัด และตวั อย่างสถติ ิทเี่ หมาะสม................................................ 91 4 แสดงตวั อย่าง เครื่องมือเกบ็ รวบรวมข้อมลู ทีส่ อดคล้องกบั วธิ กี ารเกบ็ รวบรวมข้อมลู และชนดิ ของข้อมลู ....................................................................................................... 92 5 แสดงวิธีการวเิ คราะหข์ ้อมูลที่สอดคล้องกับลักษณะของข้อมูล 93

1 ตอนท่ี 1 ปญั หำกำรวิจัย กำรเขียนเอกสำร และงำนวิจยั ทเ่ี ก่ียวข้อง ปัญหำกำรวจิ ัย ควำมนำ สถานศกึ ษามหี น้าทห่ี ลกั คือ ให้การศกึ ษาแกน่ ักเรยี น การจัดกิจกรรมการเรยี นการสอน ครูมักจะพบ ปัญหาท่หี ลากหลาย ในฐานะครเู ป็นผอู้ บรม สง่ั สอนเดก็ ให้มคี วามรู้ ทกั ษะ และมีเจตคติทด่ี ตี ่อการเรียน ครจู งึ เป็นผู้มีบทบาทสาคญั ในการแกป้ ัญหาท่เี กิดขน้ึ การวเิ คราะหป์ ัญหาท่ีเกดิ ข้นึ กบั นักเรียนจงึ เปน็ จุดเร่มิ ตน้ ทีส่ าคญั ในการพัฒนาคุณภาพการเรยี นการสอน ครูผ้สู อนเท่าน้นั จงึ เปน็ ผรู้ ู้ปญั หาท่ีดีทสี่ ุดในระดบั ห้องเรยี น ในบทนี้ จงึ เน้นให้ครสู ามารถวเิ คราะหป์ ญั หา ตัง้ ชื่อเร่อื ง วจิ ยั และเขยี นรายงานการวิจัยในบทท่ี 1 ได้ หวั ข้อเร่ืองยอ่ ย 1. การไดม้ าและการวเิ คราะห์ปญั หาการวจิ ยั 2. การตง้ั ชือ่ เร่ืองการวจิ ยั ที่ถกู ตอ้ ง 3. การเขียนรายงานการวิจยั บทท่ี 1 บทนา จดุ ประสงค์กำรเรียนรู้ 1. สามารถวิเคราะห์ปญั หาการวจิ ัยได้ 2. สามารถตั้งชื่อเรอื่ งการวิจัยได้ถูกต้อง 3. สามารถเขยี นรายงานการวิจยั บทท่ี 1 บทนา ไดถ้ กู ต้อง องคค์ วำมรู้ 1. กำรได้มำและกำรวิเครำะห์ปญั หำกำรวจิ ยั 1.1 การไดม้ าซึ่งปญั หาการวจิ ัย “ ปัญหา คอื สภาพของผลลพั ธจ์ ากการเรียนการสอนทีเ่ กดิ ข้ึนจริง ซง่ึ ไมเ่ ป็นไป ตามสภาพ ที่กาหนดหรือคาดหวงั ไว้ หรอื ไม่สอดคลอ้ งกบั นโยบายของโรงเรียน หรอื นโยบายทางการศึกษาในระดับต่าง ๆ” ในการไดม้ าซง่ึ ปญั หาวจิ ยั อาจดาเนนิ การไดด้ ังน้ี 1.1.1 จากทฤษฎีตา่ ง ๆ ท่ผี ู้วจิ ัยสนใจ เมือ่ นกั วิจยั ไดศ้ กึ ษาทฤษฎบี างทฤษฎีแลว้ เกิดมีข้อ สงสัยวา่ ถ้าใส่ตวั แปรบางส่งิ บางอย่างเพม่ิ เติมลงไปแล้ว น่าจะทาให้ทฤษฎีสามารถนาไป อธบิ ายปรากฏการณ์ ต่าง ๆ ได้เข้าใจมากย่ิงข้นึ หรือผ้วู ิจยั บางทา่ นมีข้อสงสยั วา่ ทฤษฎที ่ีกาลังศึกษาอยู่ น้สี ามารถท่จี ะนาไปใช้ได้จรงิ หรอื ไม่ ในส่งิ แวดลอ้ มทีแ่ ตกต่างกนั ออกไป เช่น บางทฤษฎีสามารถใช้ อธิบายกับกล่มุ นักเรยี นหนึง่ ได้ แตถ่ ้า นามาใช้อธบิ ายกับนักเรยี นอกี กลุ่มหนึ่งจะไดห้ รือไม่ หรือทฤษฎี นีใ้ ช้ได้กบั เด็กในเมือง ถ้านามาใช้กบั เด็กชนบท จะใช้ได้ผลหรอื ไม่ เปน็ ตน้

2 1.1.2 จากประสบการณ์ของผู้วจิ ยั เอง ซึง่ เป็นประสบการณโ์ ดยตรงจากการปฏิบตั ิงาน จากการ ดารงชวี ติ อยู่ในสังคม หรือจากการสงั เกตสิง่ ที่อยู่รอบ ๆ ตวั เอง ซึ่งส่งิ เหล่านีจ้ ะทา ให้ผวู้ ิจัยเองเกิดข้อสงสยั อยากรู้ คาตอบ เช่น สงสยั วา่ ทาไมผู้ปกครองถงึ ไม่ให้ความร่วมมือกับโรงเรยี น หรือทาไมนกั เรียนถึงขาดเรยี นบ่อย เป็นต้น ลกั ษณะอย่างนเี้ ป็นเพราะสาเหตุใด 1.1.3 จากงานเขยี นทางวชิ าการของคนอื่น ๆ ผู้วิจัยจะตอ้ งอา่ นขอ้ เขียนทางวิชาการมาก ๆ จากวารสารหรือบทความต่าง ๆ ท้ังในประเทศและต่างประเทศ การอ่านครั้งแรกผู้วิจัย อาจจะยังไม่ได้กรอบ ความคิดว่าสนใจจะทาวิจัยเรื่องอะไร ต่อมาเม่ืออ่านมากข้ึนจะทาให้ผู้วิจัย สามารถรู้ด้วยตนเองว่าเร่ืองอะไร นา่ สนใจ ตอนแรก ๆ ก็จะเป็นแบบสนใจเรื่องกวา้ งๆ ก่อนและจะแคบ เข้าตามลาดับและการศึกษาเอกสาร หรอื บทความกจ็ ะเจาะจงเฉพาะเรื่องมากขึ้น เช่น สนใจเรอ่ื งการวัดผลและประเมินผลโดยเฉพาะการวัดผล และประเมินผลทางด้านจิตพสิ ยั ดงั นน้ั การศึกษาเฉพาะเร่อื งเก่ยี วกับการวดั ผลและประเมินผลด้านจติ พิสยั กจ็ ะมมี ากข้นึ และละเอยี ดขึน้ 1.1.4 จากขอ้ เสนอแนะในวทิ ยานพิ นธ์หรืองานวจิ ัย ซ่ึงในบทท้ายของรายงานการ วจิ ยั จะมี ขอ้ เสนอแนะของผู้วิจัยไว้ว่าควรจะทาวจิ ัยเก่ียวกับเรื่องอะไรต่อจากงานวิจัยของเขาหรือในงานวิจัยของเขายังขาด อะไรทยี่ งั ไมไ่ ดศ้ ึกษาที่นา่ จะศกึ ษาเพม่ิ เตมิ ข้อเสนอแนะเหลา่ น้ีเราสามารถ นามากาหนดเป็นปัญหาวจิ ยั หรอื หัวข้อ วิจัยได้เลย หลังจากน้ันผู้วิจัยต้องไปศึกษารายละเอียดจาก เอกสารต่าง ๆ ท่ีเก่ียวข้องเพ่ิมเติม เพื่อทาความเข้าใจ ปญั หาวจิ ัยหรือหัวขอ้ วจิ ยั ใหช้ ัดเจนขึน้ 1.1.5 จากบทคัดย่อของวทิ ยานิพนธห์ รอื งานวิจัย หน่วยงานทมี่ กี ารทาวจิ ยั ไวม้ าก ๆ บทคดั ยอ่ เหลา่ นีจ้ ะช่วยให้เราได้แนวทางในการทาวจิ ยั หรือเรอื่ งท่ีจะทาวจิ ยั ซง่ึ เราอาจจะทาวิจัย ปญั หาเดมิ เพ่ือตรวจสอบผลเนื่องจากทาวิจัยมาหลายปีแล้ว หรือเปล่ียนประชากรการวิจัยใหม่ ในบริบทของโรงเรียน นอกจากนีบ้ ทคัดย่อยงั ช่วยให้ผ้วู ิจยั ไดร้ ้วู ่ามกี ารทาวจิ ยั เรอ่ื งอะไรไปบ้างแลว้ เพอื่ ไม่ให้เกิดความซ้าซ้อนในกรณี ทผ่ี ู้วจิ ยั ตอ้ งการทาวิจัยเรอื่ งใหม่ ๆ 1.1.6 จากการวิเคราะหร์ ะบบ ซึง่ ระบบจะมีส่วนประกอบดังน้ี ขอ้ มลู ย้อนกลบั เพอ่ื ปรบั ปรุง ในการวิเคราะห์ระบบเพื่อหาปญั หาจะเรม่ิ ต้นจากการวเิ คราะห์ ผลผลิต กอ่ นถา้ พบวา่ ผลผลิตไม่ได้คณุ ภาพตามเป้าหมายหรอื ตามเกณฑ์ ขน้ั ต่อมาผ้วู จิ ยั กจ็ ะวิเคราะหห์ าสาเหตจุ าก กระบวนกำร เพ่อื จะวเิ คราะห์ว่าเกิดจากกระบวนการหรอื การปฏิบัตมิ ีปัญหาอปุ สรรคอย่างไรบ้าง ขัดข้องขนั้ ตอนใด ตอ่ มาก็จะมาวิเคราะห์ ปจั จยั นำเข้ำ วา่ มีปจั จัยพรอ้ มเพียงพอหรอื ไม่ ไดแ้ ก่ เงิน

3 คน วัสดุอุปกรณ์ การจัดการ เม่ือผู้วิจัยได้วิเคราะห์ทุกองค์ประกอบของระบบแล้วสุดท้ายก็ต้อง สรุปว่า ปัญหาที่ทาให้ผลผลิตไม่ได้ตามเป้าหมายเกิดจากส่วนประกอบใดให้ได้ก่อน จึงจะมากาหนดหัวข้อท่ีจะวิจัย หลักการวเิ คราะห์ระบบเพ่ือให้ได้มาซ่ึงหัวข้อวิจัย วิธีการอย่างนเี้ หมาะสาหรับการทาวิจัยและพัฒนา หรอื การวิจัย ในชนั้ เรยี น เพือ่ หาวธิ ีการแกป้ ญั หาในการปฏบิ ัตงิ าน 1.1.7 ความสนใจของตนเอง สว่ นมากปญั หาทไี่ ด้จากความสนใจของตนเอง จะเป็นปญั หาทาง วชิ าการทก่ี าลังศึกษาหรอื ตดิ ตามอยู่ ผูว้ ิจัยจะต้องใหค้ วามสนใจและคิดหาว่าส่ิงท่กี าลังศกึ ษาและตดิ ตามอยู่น้ัน มปี ญั หาอะไรบ้าง และกค็ วรศกึ ษาปัญหาทต่ี นเองสนใจและมีความรู้ในเร่ืองเหลา่ นนั้ จรงิ ๆ จึงจะสามารถศกึ ษาวิจัย ได้สาเร็จ 1.1.8 การเตรียมงาน การเตรียมงานใดงานหน่ึงย่อมต้องใช้การวางแผน ซ่ึงจะไม่ราบร่ืนเสมอ ไป อาจจะเกดิ ปญั หาข้นึ ขณะใดขณะหน่งึ ทาให้ผ้เู ตรียมงานได้คิดนาไปเป็นหวั ข้อปญั หาในการวิจยั ได้ เช่น การเตรียมการสอนของครูจะทาอย่างไรให้นักเรียนสนใจเรียน และมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงข้ึน ครูอาจจะ วางแผนว่า ถ้านักเรียนทาการบ้านมาส่งถูกหมดจะให้รางวัล ประเด็นของการเตรียมการสอนน้ีนาไปเป็นหัวข้อ ปญั หาวิจยั ได้ คือ การเรยี นแบบใหเ้ สรมิ แรงทางบวกกบั ไม่ใหแ้ รงเสรมิ แตกตา่ งกนั หรอื ไม่ อย่างไร 1.1.9 การอ่านหนังสืออ้างอิง ดังมีคากล่าวว่า ผู้อ่านมากย่อมรู้มาก การอ่านหนังสือทุก ประเภท จะทาให้ได้ความรู้ ความคิดใหม่ ซ่ึงจะทาให้เกิดข้อสงสัยบางอย่างและสามารถนามาทาวิจัยได้ เช่น การศึกษาเก่ียวกับการเรียกร้องสิทธิของผู้หญิงในเร่ืองต่าง ๆ โดยเฉพาะการเรียกร้องเป็นผู้นาหรือหัวหน้า หน่วยงานของสตรี อาจจะทาให้มีการศึกษาบุคลิกภาพความเป็นผู้นาของนักเรียน โดยศึกษาเปรียบเทียบระหว่าง เพศชายและเพศหญิง 1.1.10 การเปลยี่ นแปลงทางเทคโนโลยีและหลักสูตร ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยไี ปเร็วมาก การนาเอาเทคโนโลยีต่าง ๆ เข้ามาใช้ประกอบการเรียนการสอนย่อมมีมากเช่นกัน แต่ส่ิงที่นาเอามาใช้จะดีไปกว่า ของเก่าหรอื ไม่ตรงจุดนี้ก็จะต้องทาการวจิ ัยและเมื่อความกา้ วหน้าทางเทคโนโลยีเปล่ียนไป หลักสูตรแบบเรียน ตา่ ง ๆ ย่อมเปล่ียนแปลงตามไปด้วย เม่ือนาหลักสูตรไปใช้ในแต่ละท้องถ่ินย่อมเกิดปญั หา ผู้วิจัยสามารถนาปัญหา ต่างๆ มาทาวจิ ยั ได้ 1.1.11 ปัญหาของผู้อ่นื ปัญหาต่าง ๆ อาจไดจ้ ากการพูดคุยแลกเปล่ียนความคดิ เห็นกับคนอื่น เช่น อาจารยผ์ ้สู อน อาจารยท์ ปี่ รกึ ษา หรอื อาจจะมีหน่วยงานเสนอปญั หาขึน้ มาให้ทาวจิ ัยก็ได้ 1.2 กำรพิจำรณำในกำรเลือกหวั ขอ้ ปัญหำวิจัย การเลือกหัวข้อปัญหาวิจัยเป็นจุดเร่ิมต้นของการวิจัยท่ีจะต้องพิจารณาให้รอบคอบ ผู้วิจัยจะต้อง รู้จกั เลอื กหัวขอ้ ปัญหาทีเ่ หมาะสม หวั ขอ้ ปญั หาวิจัยทด่ี คี วรพิจารณา ดงั นี้ 1.2.1 มีความสาคัญ มีคุณค่า หัวข้อปัญหาท่ีมีความสาคัญหรือมีคุณค่าต้องมี ปัญหาท่ีจะให้ได้ คาตอบหรือผลการวิจัยท่ีมีประโยชน์ทั้งในแง่ของการได้มาซ่ึงความรู้ใหม่ เป็นการเพ่ิมพูนองค์ความรู้ให้กับศาสตร์ น้ัน ๆ ใหส้ มบรู ณ์ขนึ้ และในแงข่ องการไดม้ าซ่ึงสารสนเทศท่จี ะชว่ ยตัดสินใจในการดาเนินงานในเรื่องตา่ ง ๆ 1.2.2 เปน็ ปัญหาทีจ่ ะค้นหาคาตอบไดด้ ว้ ยวธิ ีการวิจัย คือ สามารถจะหาหลกั ฐาน ข้อมูล เชงิ ประจักษม์ าอ้างอิงในการตอบปญั หานั้นได้ ไมใ่ ชป่ ัญหาเชิงค่านิยมหรอื เชงิ จรยิ ธรรมเช่น นกั เรยี นท่ตี ั้งใจเรยี น จะมผี ลสมั ฤทธ์ิทางการเรยี นสงู กวา่ นักเรียนทไ่ี ม่ตงั้ ใจเรยี น

4 1.2.3 เป็นปัญหาที่น่าสนใจ นักวิชาการหรือผู้ปฏิบัติงานในสาขานั้น ๆ มีความ สนใจใคร่ทราบ คาตอบด้วย หรอื เปน็ ประเดน็ ทีก่ าลงั ถกเถยี งกันในหมนู่ ักวิชาการ ผูป้ ฏิบตั งิ าน หรอื ผ้คู นทัว่ ไปที่ตอ้ งการคาตอบ ทแ่ี น่ชดั มีหลักฐานมาสนบั สนนุ ข้อสรุปอยา่ งชดั เจน 1.2.4 เป็นปัญหาท่ีไม่ซ้าซ้อนกับปัญหาท่ีผู้อื่นได้เคยวิจัยหาคาตอบไว้แล้ว การพิจารณาว่าหัวข้อ ปัญหาวิจัยซ้าซ้อนกันหรือไม่มักจะมีประเด็นท่ีต้องพิจารณา 3 ประเด็นใหญ่ๆ คือ ก) คาถามวิจัยเป็นคาถาม เดียวกันหรือไม่ ข) ประชากรที่ศึกษาเป็นกลุ่มเดียวกันหรือไม่ และ ค) วิธีการ ในการตอบคาถามใช้วิธีการเดยี วกัน หรือไม่ 1.2.5 ไม่ก่อใหเ้ กิดอันตรายหรือภยั พบิ ัติต่อผูว้ จิ ยั หรือผใู้ ห้ข้อมูล 1.2.6 เป็นปัญหาทีส่ ามารถจะดาเนนิ การวิจัยให้สาเรจ็ ลลุ ว่ งไปได้ มีลกั ษณะดังน้ี (1) ขอบเขตของปัญหาจะต้องไม่กว้างจนเกินไป ปัญหาท่ีมขี อบเขตกวา้ งขวาง อาจทาให้ต้อง ศึกษาตวั แปรหลายตัว ตอ้ งเก็บรวบรวมข้อมูลเปน็ จานวนมาก ตอ้ งใช้เวลาและ งบประมาณในการศึกษา เปน็ จานวน มากอาจทาใหก้ ารวิจยั นั้นมีปญั หาอปุ สรรคตามมาด้วยอย่างมากมาย (2) เป็นปัญหาทผี่ ู้วจิ ัยมพี ้ืนความรมู้ ีความคุน้ เคยเปน็ อย่างดี การทีผ่ วู้ ิจยั มคี วามรู้ มคี วามคุ้นเคยกับเร่ืองท่ศี ึกษาจะทาใหม้ องเหน็ แนวทางในการวิจัยไดช้ ดั เจน สามารถกาหนดประเดน็ ปญั หาได้ ชาญฉลาด เลือกวธิ ีวิจัยได้อย่างเหมาะสม สามารถเข้าใจข้อมลู ต่าง ๆ อยา่ งลกึ ข้ึง ทาให้การตีความขอ้ มลู เป็นไปอยา่ งถกู ต้องน่าเชอ่ื ถือ (3) มีหลักฐานขอ้ มลู เพยี งพอทีจ่ ะตอบปญั หานน้ั ได้ ซงึ่ ปัญหาต่าง ๆ หากมีข้อมลู ทีเ่ ปน็ หลักฐานอย่บู า้ งกจ็ ะทาใหก้ ารวจิ ัยมคี วามเปน็ ไปไดส้ งู (4) มีเทคนคิ วธิ ี เครอื่ งมือหรืออุปกรณ์ทจ่ี ะนามาใช้ศึกษาในเร่ืองนน้ั ได้ เหมาะสมกับ งบประมาณคา่ ใช้จา่ ยท่ีได้รับ การวจิ ัยเป็นกิจกรรมท่ีมีค่าใช้จ่ายสูงพอสมควร นักวิจยั จะตอ้ งพิจารณาว่าหัวข้อเร่ือง ทจ่ี ะทาวิจยั นน้ั จะตอ้ งมคี ่าใชจ้ า่ ยอะไรบ้าง อยู่ในวงเงนิ งบประมาณท่จี ะ ได้รบั หรือทม่ี ีอยู่หรอื ไม่ ถา้ ค่าใชจ้ า่ ย มมี ากกว่างบประมาณก็จะทาใหเ้ ปน็ ปญั หาต่อการทาวิจยั จนทาใหไ้ ม่สามารถดาเนนิ การวจิ ยั ใหส้ าเร็จลงได้ (5) เหมาะสมกบั เวลา ปญั หาวจิ ัยควรเปน็ ปญั หาทนี่ ักวิจยั จะสามารถอทุ ิศเวลาทมี่ อี ยูม่ า ศกึ ษาวจิ ยั ได้ตามสมควร ถ้าผูว้ จิ ัยมีเวลาท่จี ะอุทิศให้กบั การวิจยั ได้นอ้ ยกไ็ ม่ควรเลือก ปญั หาท่ตี ้องใช้เวลา ในการศึกษานานหรอื ตอ้ งทุ่มเวลาใหม้ าก เพราะอาจจะมีปญั หาเรอ่ื งการจดั แบ่ง เวลาของผวู้ จิ ัยหรืออาจทาให้ การวจิ ยั นนั้ ยดื เยื้อหรอื อาจไม่สาเร็จได้ (6) นกั วิจยั มีความสนใจใคร่รคู้ าตอบอยา่ งแทจ้ ริง เพราะปญั หาท่ีนกั วิจัยไม่ได้ สนใจ จะทาให้ขาดความกระตือรือรน้ ที่จะหาคาตอบ อาจทาให้การวิจัยดาเนินไปอย่างเชื่องช้า หรือถ้า มีปญั หาอุปสรรค ก็จะเกิดความท้อถอยไดง้ า่ ย อาจทาให้การวิจยั นน้ั ไม่สาเร็จได้ (7) เปน็ เร่ืองทสี่ อดคล้องกับนโยบายของโรงเรียน หรือเป็นประเด็นยทุ ธศาสตร์ของชาติ 1.3 กำรวิเครำะห์ปัญหำกำรวจิ ัย การวิเคราะห์ปัญหาการเรียนการสอนเป็นจุดเร่ิมต้นที่สาคัญในการพัฒนาคุณภาพ การเรียน การสอน การวิเคราะห์ปัญหาอยา่ งเจาะลกึ -จริงจัง จะทาใหผ้ ูส้ อนทราบปัญหาหรอื ความต้องการจาเป็นท่แี ท้จริง ท่ีจะต้องดาเนินการแก้ไขหรือพัฒนา จะทาให้จัดกิจกรรมการเรียน การสอนไม่เกิดการสูญเปล่า สามารถ

5 ดาเนินการสอนไดส้ อดคล้องกบั เป้าหมายทค่ี วรจะเปน็ อีกทั้ง จะทาให้ครผู ู้สอนสามารถตรวจสอบความก้าวหน้า ในการดาเนินงานของตนเองได้อย่างต่อเน่ืองเปน็ ระยะ ๆ ในการวเิ คราะห์ปัญหา ครูผสู้ อนตอ้ งมแี นวทาง ที่หลากหลาย เชน่ ประเดน็ ที่ 1 ยึดบุคคลหรือส่ิงของท่ีเกีย่ วข้องกับปัญหา 1. ปญั หาของนักเรยี น 1) ด้านพฤติกรรม ขาดเรียนบ่อย หนีเรียน มาสาย สมาธิสั้น ไม่รู้จักหาความรู้ด้วยตนเอง ขาดความพร้อมในการเรียน เกียจคร้าน ขาดอุปกรณ์การเรียน ไม่กล้าแสดงออก ไม่รักษาสมบัติส่วนรวม สุขภาพ กายหรือจิตไม่ดี พูดจาไม่เพราะ มารยาทไม่งาม ชอบฝ่าฝืนระเบียบ ก้าวร้าว โกหก ต้อนรับแขกไม่เป็น ขาดความ ซอ่ื สัตย์ ไม่รบั ผิดชอบ 2) การเรียน ผลสมั ฤทธิ์ทางการเรียนตา่ เช่น คณติ ศาสตร์ (ท่องสูตรคณู ไม่ได้ คานวณ ไม่เปน็ แกโ้ จทย์ปัญหาไมไ่ ด้ อา่ นหนังสือไมอ่ อก ไม่เข้าใจวิธกี ารคิด) ภาษาไทยและ ภาษาอังกฤษ (ขาดทกั ษะ การฟ้ง พูด อ่าน เขียน หลักภาษา และจาคาศัพท์ไม่ได้) สังคมศึกษา (ไม่สนใจเรยี น เบ่ือหนา่ ย) ไม่เห็นความสาคัญ ของการเรยี น ฯลฯ 3) เจตคติ เชน่ มอี คติตอ่ การเรยี น ไมช่ อบครู ไมช่ อบทาการบ้าน ฯลฯ 4) ทกั ษะการปฏิบตั ิ เช่น ขาดทักษะการปฏิบัตงิ าน ทางานกลุ่มไม่เป็น ไมร่ ู้จกั วิธใี ช้ เครอื่ งมือวทิ ยาศาสตร์ เรขาคณติ การเกษตร ศลิ ปะ ฯลฯ 2) ปญั หาของครู 1) ขาดความรู้ความสามารถในวิชาท่ีสอน ไม่ใช้ส่ือการสอน ไม่สอนแบบเน้น ผู้เรียนเป็น สาคัญสอนเร็วไป ไม่รูจ้ ักการสอนแบบใหม่ ๆ ไมเ่ ตรยี มการสอนลว่ งหนา้ ครูมไี มเ่ พียงพอ ครูขาดความรู้ และเทคโนโลยีใหม่ ๆ ครูละทิ้งเทคนคิ การสอน ครขู าดความรเู้ รอ่ื งการประเมิน ไมม่ แี ผนการสอน ขาดความรู้ เร่อื งการวจิ ยั 2) ใช้อารมณ์ในการสอนใหง้ านมากไป ไมต่ ิดตามผลงานเดก็ ลงโทษนกั เรียนแรงไป ไม่ให้โอกาสเด็ก ตรวจงานผิดพลาด ไมต่ รงเวลา ไม่รับผดิ ชอบ ไมย่ ตุ ธิ รรม ไม่ยอมรบั การเปลีย่ นแปลง ทิ้งห้องเรยี น บอ่ ย พดู จาไม่สุภาพ 3) ขาดการประสานร่วมมือกันระหว่างครกู ับครู ครูกบั ผบู้ ริหาร ครกู บั นกั เรียน และครู กับผปู้ กครอง 3. ปัญหาผู้บรหิ าร ไม่เหน็ ความสาคญั ไมต่ ดิ ตามงาน การสัง่ งานไม่ชัดเจน ไมม่ ีเป้าหมายใน การทางาน ขาดความรูเ้ ร่ืองการสอนใหม่ ๆ สขุ ภาพไมด่ ี อายุมาก 4. ปัญหาผปู้ กครอง ไม่เห็นความสาคัญของการศึกษา ไม่ทราบวิธีสอนแบบใหม่ ทาการบ้านให้เด็ก ยากจน ไมใ่ หค้ วามร่วมมือกบั ทางโรงเรยี น ครอบครัวแตกแยก ไมม่ ีความรู้ ไม่มีเวลาอยกู่ บั เดก็ ประเด็นที่ 2 ยดึ การวเิ คราะห์ตามขัน้ ตอนการจัดการเรยี นการสอน การวิเคราะห์ปัญหาในข้ันเรียนเพ่ือนาไปสู่การวิจัยน้ัน ควรมีการวางแผน อย่างเป็นระบบ

6 คานึงถงึ ปญั หาดังน้ี เชน่ 1. ด้านการเตรยี มการสอน 2. ปญั หาในขน้ั การจดั กิจกรรมการเรียนการสอน 3. ด้านผลสมั ฤทธ์ิและคณุ ลักษณะของผู้เรยี นทพ่ี ึงประสงค์ สาระโดยสรุปของปัญหาในแตล่ ะขน้ั ตอน มดี ังน้ี 1. ด้านการเตรียมการสอน ปัญหาในขั้นการเตรียมการสอน หมายถึง การเตรียมความพร้อมของครูก่อน จะเข้าสอน การเตรียมแผนการสอน อุปกรณ์ สื่อการสอน ท่ีเพียบพร้อมทั้งปริมาณและคุณภาพ ปัญหาในข้ันเตรียมอาจส่งผล ตอ่ ปัญหาในข้นั การสอน ในการจดั กิจกรรมการเรยี นรขู้ องครตู อ้ งพบปญั หาอุปสรรคในการดาเนินการ มากมาย บางปัญหาเป็นเร่ืองเล็กน้อย การศึกษาค้นคว้า พบปะพูดคุยอาจสามารถหาคาตอบได้โดยไม่ยุ่งยาก หากจะ ดาเนินการวิจัยในทุกปัญหาคงทาได้ยาก ดังน้ันผู้วิจัยจะต้องเลือกประเด็นปัญหา และกาหนดเป้าหมายที่จะ ดาเนินการวจิ ัย ปัญหาหรือเป้าหมายในการวิจัยเป็นประเด็นที่กาหนดแสดงความต้องการ คาตอบหรือ คาอธิบายหรือหาข้อสรุปโดยกระบวนการวิจัย การวิจัยในช้ันเรียนควรกาหนดปัญหาที่ไม่ใหญ่หรือซับซ้อนเกินไป เป็นปญั หาทเี่ กดิ ข้ึนในการจัดการเรยี นการสอนปกติ 2. ดา้ นการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน ปญั หาในการจดั กิจกรรมการเรียนการสอน หมายถึง การทก่ี ิจกรรมการเรียน การสอนของ ครทู ่ใี ชจ้ ติ วิทยาการเรียนรู้ มีเทคนิควิธกี ารสอนหลากหลาย ใชส้ อ่ื การสอน อย่างเหมาะสม และมกี ารวัดประเมนิ ผล ต่อเน่ือง นาผลการวัดประเมินผลไปวิเคราะห์ปรับปรุง การสอนให้ดีขึ้น หรือวิเคราะห์หาสาเหตุที่ทาให้เกิดปัญหา ก็จะพบปัญหาท่ีจะนาไปวจิ ัยในช้นั เรยี น ได้ เชน่ การทนี่ ักเรียนไม่ชอบเรยี นคณติ ศาสตร์น้นั อาจมสี าเหตุ ในขน้ั “กิจกรรมการเรยี นการสอน” ดงั น้ี 1) วชิ ายาก ครจู ึงสอนเครง่ เครยี ดจรงิ จัง นกั เรียนไม่สนุก 2) ครใู ช้สอื่ นอ้ ยไป ไมเ่ หมาะสมกบั วัย วฒุ ภิ าวะ และความสามารถของนักเรียน 3) ครูไม่เปิดโอกาสให้นักเรียนเรียนด้วยการสัมผัสอุปกรณ์ด้วยตนเอง เพราะอุปกรณ์น้อย ทาให้นกั เรยี นไดเ้ พยี งแตด่ ูครทู า 4) ครูไม่ได้จัดโอกาสให้เด็กเรียนรู้จากการปฏิบัติจริง เรียนรู้ด้วยตนเอง แต่เน้นให้เด็กรับ หรือจาส่งิ ทคี่ รเู สนอให้ฝ่ายเดยี ว 3. ดา้ นผลสัมฤทธ์ิ และคุณลักษณะของผเู้ รยี นทพ่ี ึงประสงค์ ปัญหาในผลสัมฤทธิ์และคณุ ลกั ษณะของผู้เรียนท่ีพึงประสงค์ หมายถงึ ความสามารถ และคณุ ลักษณะของนกั เรียนท่เี กดิ ขน้ึ ตวั อย่างทค่ี าดหวังไว้ 3 ด้านใหญ่ ๆ คอื ความรู้ ทักษะและเจตคติ ตวั อยา่ งปญั หาในขั้นผลสัมฤทธิ์จากการเรียนการสอน ได้แก่ 1) นกั เรยี นมีความสามารถในการทาโจทยป์ ญั หาต่า (ความรู้) 2) นักเรยี นส่วนใหญใ่ นข้ันมีอตั ราเร็วในการอ่านต่า (ทักษะ)

7 3) นกั เรยี นยงั ไมไ่ ด้ปฏบิ ัตติ นเกี่ยวกับการรักษาความสะอาดใหเ้ ปน็ นิสัย (เจตคติ) ประเดน็ ท่ี 3 ยดึ การวิเคราะหต์ ามทฤษฎเี ชิงระบบ 1. ปญั หาดา้ นปัจจยั 1) เกยี่ วกับครู เชน่ ครขู าดทกั ษะการสอน ไม่ได้เตรียมการสอน ขาดการ ใช้จติ วทิ ยา การสอน ฯลฯ 2) เก่ยี วกับนกั เรยี น เชน่ ไมช่ อบวชิ าคณิตศาสตร์ ขาดเรียนบ่อย ทกั ษะ การทางาน นอ้ ย ฯลฯ 3) บริบทอ่นื ๆ เช่น สื่อขาดคุณภาพ ผปู้ กครองไม่สนใจบุตรหลาน ห้องเรยี นส่งิ แวดลอ้ ม ไมเ่ หมาะสม ฯลฯ 2. ปัญหาด้านกระบวนการ 1) เกย่ี วกับครู เช่น ครใู ช้ส่ือไมเ่ หมาะสม ครไู ม่ใช้ทักษะกระบวนการ ครูไม่มี การเสริมแรง ฯลฯ 2) เก่ียวกบั นักเรียน เช่น นกั เรยี นไม่ตั้งใจเรียน นกั เรยี นไมท่ างานทค่ี รู มอบหมาย นักเรียนไม่ใชท้ ักษะกระบวนการคดิ ฯลฯ 3. ปญั หาด้านผลผลิต 1) นกั เรยี นทาโจทย์ปัญหาไม่ได้ 2) นกั เรียน 5 คน อา่ นหนงั สือไม่ได้ 3) นกั เรยี น 12 คน ขาดความรบั ผิดชอบ

8 ตวั อย่าง การวเิ คราะหป์ ัญหาโดยใชแ้ ผนผังความคิด (Mind mapping) หรือ วิธอี ่ืนก็ได้ ดังตวั อย่าง 1 ตวั อย่าง 1 แผนผังความคดิ เก่ียวกบั สาเหตนุ กั เรียนมีผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนวชิ าคณิตศาสตร์ตา่ การวิเคราะห์ปัญหาจากแผนผังความคิดจากตัวอย่าง ที่หลังจากที่ครูผู้สอนได้วิเคราะห์ พบว่า ปัจจัยท่ี ส่งผลทาให้นกั เรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวชิ าคณติ ศาสตร์ตา่ น้ัน มีสาเหตุหลัก 5 ประการ คอื ขาดแคลน สื่อการสอนขาดปัจจัยสนับสนุนครูขาดความพร้อมนักเรียนขาดความพร้อม และนักเรียนมีเจตคติที่ไม่ดีในแต่ละ สาเหตุหลักจะมีสาเหตุย่อย ๆ หลายสาเหตุ ที่ส่งผลตอ่ ปัญหา เช่น สาเหตุการขาดแคลนสื่อการสอนอาจจะเกิดมา จากส่ือการสอนไม่พอเพียงสื่อการสอนไม่มีคุณภาพ และส่ือการสอนถ้าสมัยเป็นต้น วิธีการที่จะแก้ปัญหาดังกล่าว ผู้วิจัยหรือผู้สอนจึงต้องหาสื่อและเทคนิค วิธีสอนใหม่ ๆ หรือ ที่เรียกว่านวัตกรรมทางการศึกษา (educational innovation) มาใช้ เพราะทาให้นักเรียนเกิดความสนใจบรรยากาศ การเรียนสนุกสนานได้เรียนรู้ด้วยตนเอง ลด เวลาในการสอนของครู และนักเรียนมีโอกาสทบทวนได้หลายๆคร้ัง เมื่อไม่เขา้ ใจ นวัตกรรมทางการศึกษา แบ่งได้ 2 ประเภท คือ สื่อการสอน ได้แก่ แผนการสอน คู่มือครู เอกสารประกอบการสอน ตารา วิดีทัศน์ สไลด์ คอมพิวเตอร์ช่วยสอน (CAI) แบบฝึกทักษะ/ชุดฝึกทักษะ บทเรียนสาเร็จรูป หนังสืออ่านเพ่ิมเติม เกม เพลงฯลฯ และเทคนคิ วิธสี อน ได้แก่ แบบศนู ย์การเรยี นแบบบทบาทสมมติ แบบโครงการ แบบบูรณาการ แบบแก้ปัญหาและ แบบบูรณาการ เป็นต้น เม่ือผู้วิจัยได้วิเคราะห์ปัญหาโดยใช้แผนผังความคิดแล้ว และพิจารณานานวัตกรรมทาง การศึกษามาใช้แกป้ ัญหาดงั กล่าวก็จะทาให้ผูว้ ิจยั มีหัวข้อในการวจิ ัย เชน่ 4) การพฒั นาชดุ การเรียนคณิตศาสตร์ 5) การเปรียบเทยี บผลสัมฤทธ์ิทางการเรยี นวชิ าคณติ ศาสตรข์ องนกั เรยี นที่เรียนดว้ ย วธิ ใี ช้คอมพวิ เตอรช์ ่วยสอนกบั วิธกี ารเรียนตามปกติ

9 6) การเปรียบเทียบผลสมั ฤทธ์ิทางการเรยี นวชิ าคณิตศาสตรข์ องนกั เรียน ทีไ่ ดร้ ับ และไมไ่ ดร้ ับการฝึกทักษะการคดิ เลขในใจ 7) การศกึ ษาผลสมั ฤทธิ์ทางการเรียนวชิ าคณิตศาสตรข์ องนักเรยี นทีเ่ รียน แบบศนู ย์การเรียน 8) การเปรยี บเทียบผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนวิชาคณติ ศาสตร์ของนักเรยี นท่ีได้รับ การสอนแบบแก้ปญั หากับการสอนตามคู่มือครู 9) การเปรยี บเทียบผลสัมฤทธ์ิทางการเรยี นวิชาคณิตศาสตร์ของนกั เรียนที่ได้รับ การสอนแบบคน้ พบความรู้กบั การสอนโดยใชค้ าถาม ฯลฯ สรปุ ในการวิเคราะห์ปญั หาการวจิ ยั อาจจะดาเนนิ การได้ดังนี้ 1. รวบรวมข้อเทจ็ จรงิ ท่คี าดวา่ นา่ จะเก่ยี วข้องกับประเดน็ ปญั หา 2. สังเกตวา่ ข้อเท็จจรงิ มีความเกยี่ วข้องกบั ประเดน็ ปญั หาหรือไม่ 3. ศกึ ษาความสัมพนั ธ์ระหวา่ งข้อเทจ็ จริงว่าอะไรทีเ่ ป็นสาเหตสุ าคัญของประเด็นปัญหา 4. กาหนดคาถามการวจิ ัย/สมมตุ ิฐาน เพ่ือแสวงหาคาตอบของการวิจัย 5. กาหนดความสัมพนั ธร์ ะหว่างคาอธิบายทจ่ี ะเป็นประเด็นทส่ี าคัญของประเดน็ ปญั หา 6. กาหนดความสัมพันธ์ระหวา่ งความจรงิ และคาอธิบาย 7. มขี ้อตกลงเบ้อื งตน้ อะไรท่ีเกย่ี วขอ้ งกับประเด็นปัญหา 1.4 กำรจดั ลำดับควำมสำคญั ของปัญหำ ผลจากการวิเคราะห์ปัญหาการเรียนการสอนจะพบว่า มีปัญหาหลากหลาย ดังนั้น จะต้อง จัดลาดับความสาคัญของปญั หาเพ่อื หาแนวทางแก้ไข โดยเลือกปญั หาทมี่ ลี าดบั ความสาคัญมาก ๆ กอ่ น เช่น 1. พจิ ารณาระดับความรนุ แรงของปัญหาท่ีเกดิ ขึ้น 2. พิจารณาจากจานวนนกั เรียนทเ่ี ป็นปญั หา 3. พิจารณาประโยชนท์ ี่จะเกิดขึน้ กับนักเรียน หรือโรงเรยี นในภาพรวม 4. พิจารณาความสอดคลอ้ ง หรอื เกย่ี วขอ้ งกบั ปัญหาในระดบั สูงกว่า 1.5 กำรกำหนดปญั หำในกำรวิจัย หลังจากได้วิเคราะห์ปญั หาจากสภาพปัญหาตา่ ง ๆ โดยศึกษาจากเอกสารที่เกย่ี วข้องแลว้ มาเก่ียวข้องสมั พันธก์ นั ควรเขยี นเปน็ ประโยคคาถามมากกวา่ ประโยคบอกเล่าและจะต้องเป็นปญั หาทชี่ ัดเจน ถ้ามหี ลายประเด็นควรมีความเกย่ี วข้องกัน ตวั อยา่ งเช่น จากสภาพปญั หาการสอนภาษาไทยชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 ของครู 3 คน นามาเขียนปัญหา ในการวิจยั ไดด้ งั น้ี ตัวแปรท่ีสาคญั : เพศและการใชแ้ บบฝกึ หัดเสรมิ ทักษะ ปัญหาการวิจัย : ครเู พศชายสอนแตกตา่ งจากครูเพศหญิงหรือไม่ : การสอนโดยใชแ้ บบฝึกหดั เสริมทกั ษะแตกต่างจากการสอนแบบเดมิ หรือไม่

10 หรือจากสภาพปัญหา การสอนวิชาคณิตศาสตร์แลว้ มผี ลสัมฤทธ์ิทางการเรียนต่านามาเขียน เปน็ ปญั หาการวิจัยได้ดังนี้ ตัวแปรท่สี าคญั : การให้การเสริมแรง กบั การไม่ใหแ้ รงเสริมทางบวก ปัญหาการวิจัย : การสอนโดยใหแ้ รงเสริมและไม่ใหแ้ รงเสริมทางบวกแตกต่างกนั หรือไม่ : การสอนโดยให้แรงเสริมกบั ไมใ่ หแ้ รงเสรมิ ทางบวกกับกลุ่มนกั เรยี นที่มี เชาวนแ์ ตกตา่ งกนั ผลสมั ฤทธ์ิทางการเรียนจะแตกต่างกนั หรอื ไม่ 1.6 กำรตง้ั ช่อื เรื่องกำรวจิ ัยท่ถี ูกตอ้ ง ช่ือเร่อื งวิจยั นับเปน็ จุดแรกทจี่ ะดึงดูดความสนใจของผูอ้ ่าน และทาใหผ้ ้อู า่ นเกดิ ความเขา้ ใจ ในปัญหารวมทั้งวิธีการดาเนินการวิจัยของผู้วิจัยอีกด้วย ดังน้ันการต้ังช่ือเร่ืองวจิ ัยจึงต้องเขียนให้ชัดเจน เข้าใจง่าย ไมเ่ ขยี นอย่างคลมุ เครอื ด้วยเหตุนผ้ี ้วู จิ ัยจงึ ตอ้ งระมดั ระวงั ในการต้งั ชอ่ื เร่ืองวจิ ยั ให้เหมาะสม ซึ่งมหี ลกั เกณฑ์ ในการพจิ ารณา ดงั นี้ 1) ควรต้ังช่อื เร่อื งวิจยั ใหส้ ัน้ โดยใชค้ าทเี่ ฉพาะเจาะจง หรอื ส่ือความหมายเฉพาะเร่อื ง และควรเปน็ ภาษาทเ่ี ข้าใจง่าย กะทัดรัด แต่ช่อื เร่ืองก็ไม่ควรจะสนั้ เกินไปจนทาให้ขาดความหมายทางวิชาการ 2) ควรตั้งชอื่ เร่ืองวจิ ยั ให้ตรงกับประเดน็ ของปญั หา เม่อื ผู้อา่ นอา่ นแลว้ จะได้ทราบวา่ เป็น การวิจัยเกี่ยวกับปัญหาอะไรได้ทันที อย่าต้ังช่ือเร่ืองวิจัยท่ีทาให้ผู้อ่านตีความได้หลายทิศทาง และอย่าพยายามทา ให้ผู้อ่านเห็นว่าเป็นเร่อื งทม่ี คี วามสาคญั มากเกนิ ความเป็นจรงิ 3) ควรตั้งชื่อเร่ืองวิจัยโดยการใช้คาท่ีบ่งบอกให้ทราบถึงประเภทของการวิจัย ซ่ึงจะทาให้ชื่อ เร่อื งชัดเจน และเขา้ ใจงา่ ยขึน้ เชน่ (3.1) การวิจัยเชิงสารวจ มักใช้คาขึ้นต้นว่า การสารวจ การศึกษา หรือ การศึกษา เปรยี บเทียบ ในชอ่ื เร่ืองวจิ ยั หรอื อาจระบุตวั แปรเลยก็ได้ เชน่ - การศกึ ษาความพงึ พอใจของนักเรียนต่อการให้บริการของเจา้ หนา้ ท่ี ห้องพยาบาล - การศกึ ษาเปรียบเทียบความสามารถในการอา่ นของนักเรยี นในเขตและนอกเขต เทศบาลของจังหวัดอุดรธานี (3.2) การวจิ ัยเชงิ สหสมั พันธ์ การวิจัยประเภทนจ้ี ะใชค้ าวา่ การศกึ ษาความสัมพนั ธ์ หรอื ความสมั พนั ธ์ นาหน้าชอื่ เรอื่ งวจิ ยั เชน่ ความสมั พันธ์ระหวา่ งความขดั แยง้ กับพ่อ แม่และการปรับตัว ของวัยรนุ่ เป็นต้น (3.3) การวิจยั เชิงการศึกษาพัฒนาการ การวจิ ัยประเภทนมี้ ักใชค้ าว่า การศึกษา พัฒนาการหรือพฒั นาการ นาหนา้ ชอื่ เรื่องวิจยั เช่น การศกึ ษาพฒั นาการดา้ นการเขียนของ เดก็ ก่อนวัยเรียน ในโรงเรยี น เปน็ ตน้ (3.4) การวิจัยเชงิ ทดลอง การต้งั ชอื่ เรอ่ื งวิจยั ประเภทนอ้ี าจตง้ั ช่ือได้แตกต่างกนั ออกไป ตามลกั ษณะของการทดลอง เช่น อาจใชค้ าว่า การทดลอง การวิเคราะห์ การสังเคราะห์ การศกึ ษา การเปรยี บเทยี บ ฯลฯ นาหนา้ เช่น การเปรียบเทียบผลสมั ฤทธิ์ทางการเรยี นระหว่าง กอ่ นและหลังเรียน ด้วยชดุ การสอน

11 4) ควรตัง้ ช่ือเร่ืองวิจัยในลักษณะของคานาม ซ่ึงจะทาให้เกิดความไพเราะ สละสลวยกว่าการใช้ คากริยานาหน้าชื่อเรื่อง เช่น แทนที่จะใช้คาว่า ศึกษา เปรียบเทียบ สารวจ ก็ควร ใช้คาที่มีลักษณะเป็นคานาม นาหน้า เช่น การศึกษา การเปรียบเทยี บ การสารวจ ฯลฯ ดงั ตวั อย่าง - การศึกษาวงจรชวี ิตของเหบ็ สุนขั - การเปรียบเทียบความเกรงใจระหวา่ งนกั เรยี นชายกับนักเรียนหญงิ ของโรงเรียน ในเขตเทศบาลเมือง 5) ควรตงั้ ช่อื เร่อื งวิจยั ที่ประกอบด้วยข้อความเรียงที่สละสลวยได้ใจความสมบูรณ์ คือเปน็ ช่ือเรอ่ื ง ที่ระบุให้ทราบตั้งแต่จุดมุ่งหมายของการวิจัย ตัวแปร และกลุ่มตัวอย่างท่ีจะศึกษาวิจัย ด้วย เช่น การศึกษา ความสัมพันธ์ระหว่างคะแนนการสอบคัดเลือกกับเกรดเฉล่ียสะสมและเจตคติต่อ วิชาชีพครูของนิสิตมหาวิทยาลัย ศรีนครนิ ทรวโิ รฒ ชนั้ ปีท่ี 1 ปีการศกึ ษา 2554 6) ช่ือของปัญหา เมอ่ื วเิ คราะหแ์ ลว้ จะเป็นความสมั พันธ์ของตัวแปร 1.7 กำรเขยี นรำยงำนกำรวิจยั บทท่ี 1 บทนำ 1) ความเป็นมาและความสาคญั ของปญั หา ความเป็นมาและความสาคัญของปญั หาเป็นหัวข้อแรกของบทนา เพ่ือบอกถึง การวิจัยเรือ่ งน้ี มคี วามเป็นมา มคี วามสาคญั อย่างไร มีหลักการและเหตผุ ลใดสนับสนุน มปี ญั หาหรือ มีความจาเปน็ เพียงใด ในการทาวจิ ัยคร้งั นี้ โดยมรี ปู แบบและหลักการเขียน ดังน้ี 1.1) ความเป็นมาและความสาคัญของปัญหาการวิจัย อาจใช้คาว่า “ภูมิหลังของปัญหา” เป็นการเขยี นเพื่อบอกให้ทราบวา่ ปญั หานั้นมีท่ีมาอย่างไร มคี วามสาคัญอย่างไร ดว้ ยเหตผุ ลใดจึงทาใหผ้ วู้ ิจัยศึกษา หัวข้อปัญหาน้ัน ๆ การเขยี นควรเร่มิ จากการบอกปัญหาในลักษณะกว้างๆ กอ่ น ควรอา้ งอิงแนวคิดเชิงทฤษฎีและ งานวิจัยท่ีเก่ียวข้องที่เดน่ ๆ ในตอนท้ายมักนิยมบอกเหตุผล หรือแรงจูงใจที่ทาให้ตัดสินใจทาวิจยั เรอ่ื งน้ัน เขียนให้ ประกอบด้วย (ก) แนวคดิ เชิงทฤษฎี (ข) สภาพปัจจุบัน (ค) ปญั หาที่เกดิ ขึ้นและ (ง) ความสาคัญของปญั หานน้ั ตวั อย่าง เชน่ ภาษาเป็นเครื่องมือในการศึกษาหาความรู้ แต่ในปัจจุบันนักเรียนยังอ่านหนังสือไม่ออก ผู้วิจัยจึงสนใจที่จะศึกษาว่า นักเรียนมีความสามารถทางการอ่านในระดับใด เพ่ือจะได้ใช้เป็นแนวทางในการแก้ไข การวิจัยคร้ังน้ีจะทาให้ทราบระดับความสามารถในการอ่านของนักเรียนและ จะเป็นแนวทางในการพัฒนา ความสามารถในการอา่ นของนกั เรยี นในโรงเรียนต่อไป จากตัวอย่างขา้ งบน สามารถวเิ คราะหต์ ามรปู แบบไดด้ งั นี้ ความเปน็ มาและความสาคัญ ตวั อย่าง หลกั การหรือแนวคิด ภาษาเป็นเครือ่ งมือในการศกึ ษาหาความรู้ สภาพปัจจุบนั ปัจจบุ นั นักเรยี นยงั อ่านหนังสือไม่ออก ปัญหาทเ่ี กดิ ขึ้น นักเรยี นมคี วามสามารถทางการอา่ นในระดบั ใด ทราบระดับความสามารถในการอา่ นของนักเรียน ความสาคัญของปัญหา เป็นแนวทางในการพฒั นาความสามารถในการอ่าน

12 หลกั การเขยี นความเปน็ มาและความสาคัญของปัญหาการวจิ ยั มีหลกั การท่วั ไปดังนี้ ก) เขยี นจากแนวกวา้ งไปสูแ่ คบจนถึงปัญหาการวิจัย ข) ระบุปญั หาการวจิ ยั ในรูปคาถามหรอื ประโยคบอกเลา่ กไ็ ด้ ค) เขยี นให้มกี ารอา้ งองิ ข้อมูลจากการศึกษาคน้ ควา้ ง) เขียนใหเ้ หน็ ความสาคญั เชิงประโยชนห์ รอื เชงิ โทษทจ่ี ะได้รบั จ) เขยี นความยาวประมาณ 3-5 หนา้ กระดาษ 2) วัตถปุ ระสงคก์ ารวิจัย วัตถุประสงค์ของการวิจัยจะสอดคล้องกับปัญหาการวิจัย ทาให้ทราบว่าการวิจัยเร่ืองนั้น ตอ้ งการทราบอะไร และจะทาให้เกิดสมมตุ ิฐานซง่ึ เป็นคาตอบของการวิจยั ด้วย มจี ุดประสงค์เพ่ือบ่งบอก ถึงคาถาม ท่ีต้องการได้คาตอบตามปัญหาการวิจัยคร้ังนี้ คือ อะไรบ้าง ซึ่งนักวิชาการได้เสนอหลักใน การเขียนวัตถุประสงค์ การวิจยั โดยมีหลกั การในการพิจารณาปรบั ปรุงวัตถุประสงค์ ดังน้ี (นงลกั ษณ์ วริ ัชชยั , 2543 : 412) (1) เขียนวตั ถปุ ระสงค์มีลักษณะเป้าหมายการวจิ ยั ไม่ใช่วิธกี าร (2) วตั ถุประสงค์ตอ้ งสอดคล้องกับชื่อเรื่อง (3) วัตถปุ ระสงค์ท้งั หมดนาไปส่กู ารตอบปญั หาการวิจัย (4) ไม่ใช้คาฟุ่มเฟือย (5) มคี วามชัดเจน ไม่กากวม (6) ทดสอบได้ ตวั อยา่ งชือ่ เรื่องวิจัยและการเขยี นวตั ถุประสงค์ ดงั น้ี การวิจัยเร่ือง ความพึงพอใจของครูเก่ียวกับการบริหารงานของผู้บริหาร สถานศกึ ษาขนาด เล็กในสานกั งานเขตพ้นื ทีก่ ารศึกษาประถมศกึ ษาอุดรธานี เขต 2 สามารถ เขียนวัตถุประสงค์การวิจัยได้ดงั นี้ - เพ่ือศึกษาความพึงพอใจของครูเกี่ยวกับการบริหารงานของผู้บริหาร สถานศึกษาขนาด เล็กในสานักงานเขตพืน้ ท่กี ารศกึ ษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 2 10) เพื่อเปรียบเทียบความพึงพอใจของครูเกี่ยวกับการบริหารงานของผู้บริหาร สถานศกึ ษาขนาดเลก็ ในสานกั งานเขตพน้ื ที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 2 3) ขอบเขตการวจิ ยั มีจุดประสงค์เพ่ือกาหนดขอบเขต ของการวจิ ัยครง้ั นี้ให้เฉพาะเจาะจง ว่าสิ่งใดต้องการวิจัย และส่ิงใดท่ีไมต่ ้องการวิจัย ซ่ึงการวิจัยทุกเรื่องจะตอ้ งมีขอบเขตของการวิจัย เพราะผู้วิจยั ไม่สามารถทาการวิจัยได้ อย่างครบถ้วน ด้วยเหตุนี้ ผู้วิจัยจึงพยายามจากัดขอบเขตของการศึกษาว่าจะศึกษาในเรื่องใด ศึกษากับใคร และ ศกึ ษาแง่มมุ ใด ทั้งนี้เพื่อตีกรอบความคิดของผูว้ ิจัยและผู้อ่านให้อยู่ในวงท่ีจากัดไว้ การกาหนดขอบเขตของการวิจัย น้ัน ตามปกติจะกาหนดในเร่ืองของประชากร กลุ่มตัวอย่างและตัวแปรที่เก่ียวข้องกับการวิจัย การเขียนขอบเขต ของการวิจัย ผู้วิจัยอาจจะเขียนแยกเป็นหัวข้อกลุ่มตัวอย่างและตัวแปร หรือเป็น ข้อความรวม ๆ หรืออาจเขียน เปน็ ประโยคยอ่ ย ๆ กไ็ ด้ แต่การเขียนแยกเปน็ หัวขอ้ กลุม่ ตวั อย่างและ ตัวแปรเปน็ ทน่ี ิยมเขยี นกนั มาก

13 ตวั แปร (Variable) ตวั แปร : สิง่ ท่ีแปรเปลย่ี นคา่ ได้ (Thing that vary) การแปรเปลี่ยนค่า อาจจะแตกต่างกนั ออกไป ในเชงิ ปรมิ าณ หรือเชิงคณุ ภาพ (คณุ ลักษณะ) เพศ วิธีการสอน สถานภาพสมรส ศาสนา เป็นตวั แปรเชิงคุณภาพ อายุ ความพึงพอใจ ผลสมั ฤทธ์ิทางการเรียน เจตคติ เปน็ ตัวแปรเชงิ ปรมิ าณ ประเภทของตัวแปร นิยมแบ่งออกเป็น 2 ประเภท 1. Independent Variable (ตัวแปรอิสระ, ตวั แปรตน้ ) 2. Dependent Variable (ตวั แปรตาม) ตวั แปรท่ีผันตามคา่ ของตัวแปรอสิ ระ นอกจากน้ียงั มตี วั แปร ท่มี ีผลกระทบตอ่ การวิจัย โดยเฉพาะอยา่ งย่ิงในการวิจยั เชิงทดลองจะต้องคานึงถงึ ตัวแปรเหลา่ น้ี 2.1 Extraneous Variable (ตัวแปรแทรกซ้อน, ตวั แปรเกนิ ) ตวั แปรท่ผี ู้วจิ ยั ไมไ่ ดม้ ุ่งศกึ ษา แต่อาจจะส่งผลต่อตวั แปรตาม การวจิ ยั เชงิ ทดลองต้องควบคมุ ตัวแปรนี้ 2.2 Intervening Variable (ตัวแปรสอดแทรก) ตัวแปรที่อาจจะเกิดขึ้นระหว่างการทดลอง มักจะ เปน็ ตวั แปรตามการวจิ ยั ทางจิตวทิ ยาหรอื ตวั แปรภายใน เชน่ ความวิตกกังวล ความเบือ่ หนา่ ย การไดร้ บั แรงเสริม ตัวอย่าง : งานวิจัย การเปรียบเทียบการมวี นิ ยั แหง่ ตน และผลสัมฤทธ์ทิ างการเรยี นวชิ าสงั คมศกึ ษาของนักเรยี น ช้นั มัธยมศกึ ษาปที ี่ 1 โรงเรยี นบุรีรัมยพ์ ิทยาคม ระหวา่ งวิธกี ารสอนแบบกระบวนการกลุ่มสัมพนั ธ์กับการสอน แบบบรรยาย ตัวแปรอสิ ระ : วธิ ีการสอน ตวั แปรตาม : ผลสมั ฤทธทิ์ างการเรยี นวชิ าสังคมศกึ ษา : การมวี นิ ัยแห่งตน ผ้วู ิจัยตอ้ งควบคมุ ตวั แปรแทรกซ้อนหรอื ตวั แปรเกิน เช่น กลุ่มนักเรียนทีท่ ดลอง , ครผู ้สู อน, เวลาท่ีใช้ทดลอง ฯลฯ นอกจากนี้ผู้วิจัยต้องคานึงถึงตัวแปรสอดแทรกหรือตัวแปรภายใน เช่น ความเบื่อหน่าย ความวติ กกงั วล ตัวอยา่ ง : งานวจิ ยั ความพึงพอใจของครเู กยี่ วกับการบริหารงานของ ผบู้ รหิ ารสถานศึกษาขนาดเล็ก ในสานักงานเขตพนื้ ทก่ี ารศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 2 ตวั อย่าง : งานวิจยั การศึกษาความพึงพอใจของครู เกี่ยวกับการบริหารงานของผู้บริหารสถานศึกษาขนาดเล็ก สังกัด สานกั งานเขตพ้นื ทีก่ ารศึกษา ประถมศึกษาอุดรธานี เขต 2 ประชากร ได้แก่ครู โรงเรียนประถมศึกษาขนาดเล็กในสานักงานเขตพื้นที่ การศึกษาประถมศึกษา อุดรธานี เขต 2 ปกี ารศึกษา 2554 จานวน 338 คน ตัวแปรท่ีจะศึกษา 1) ตัวแปรต้น ได้แก่ ประสบการณ์ในการดารงตาแหน่งของข้าราชการครู แบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่ ครทู ีม่ ีประสบการณ์ในการทางานนอ้ ยและครทู มี่ ีประสบการณ์ในการ ทางานมากและระดบั การศึกษา

14 แบง่ ออกเป็น 2 กลุม่ ไดแ้ ก่ ครูทมี่ ีวฒุ ิปรญิ ญาตรหี รือเทยี บเท่าและ สูงกว่าปริญญาตรี 2) ตวั แปรตาม ได้แก่ ความพงึ พอใจของครเู กี่ยวกับการบริหารงานของ ผู้บริหารสถานศึกษาขนาดเล็กใน สานักงานเขตพ้ืนท่ีการศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 2 จานวน 5 ด้าน คือ การวางแผน (Planning) การจัด องค์การ (Organizing) การจัดบุคลากรลงสู่งาน (Staffing) การอานวยการ (Directing) และ การควบคุมงาน (Controlling) 4) สมมตฐิ านการวจิ ยั สมมติฐาน หมายถึง ข้อความท่ีแสดงถึงการคาดคิดแนวคาตอบของเรื่องใด เร่ืองหนึ่งไว้ ล่วงหน้า แบ่งเป็นสมมติฐานการวิจัย (Research Hypothesis) สมมติฐานทางสถิติ (Statistical Hypothesis) สมมติฐานศูนย์ (Null Hypothesis) สมมตฐิ านทางเลอื ก (Alternative Hypothesis) ในทนี่ จ้ี ะเสนอแนะเฉพาะ สมมติฐานการวิจัย (Research Hypothesis) เป็นข้อความคาดคะเนคาตอบของการวิจัย ล่วงหนา้ ซึ่งเขยี นบรรยายโดยใช้ภาษาเพ่อื ส่ือความหมายให้เขา้ ใจตรงกัน ลักษณะ สมมตฐิ านการวิจยั ท่ีดี อธิบาย / ตอบคาถามได้ครอบคลุมปัญหาทุกด้าน สอดคล้องกับสภาพที่เป็นจริง ท่ีรู้กันท่ัวไป ตรวจสอบได้ด้วยข้อมูลท่ีจะ สนับสนุน / คัดค้าน สมเหตสุ มผลตามทฤษฎี / ความร้พู น้ื ฐาน สอดคล้องกับความมงุ่ หมายของการวจิ ัย ง่ายทัง้ การ ใช้ภาษา เหตุผลและวธิ กี ารตรวจสอบ อานาจพยากรณส์ ูง อธบิ ายสภาพการณค์ ล้ายกันได้ ประโยชน์ของสมมติฐานท่ีมีต่อการวิจัย จากัดขอบเขตปัญหาวิจัยให้ชัดเจน เลือกข้อมูล นามาศึกษาได้ถูกต้องตรงประเด็น พิจารณาเลือกตัวแปรมาศึกษา ออกแบบการวิจัย สุ่ม กลุ่มตัวอย่าง เก็บข้อมูล เลอื กใช้สถติ ิ แปลความหมาย สรปุ ผล ตัวอยา่ ง : สมมตุ ิฐานการวจิ ยั 1. นักเรยี นทีเ่ รียนโดยใช้แบบฝึกมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรยี นเรื่องเศษสว่ นสงู กวา่ นักเรยี น ทเี่ รยี นแบบปกติ 2. นกั เรียนส่วนใหญ่มีเจตคติที่ดตี ่อการจดั กจิ กรรมกลุ่มสัมพนั ธ์ 3. ขา้ ราชการครทู ่ีปฏิบัตงิ านในโรงเรียนทม่ี ขี นาดแตกตา่ งกัน มคี วามคดิ เห็น ตอ่ การบรหิ ารงานนเิ ทศภายในของผบู้ รหิ ารโรงเรียนแตกตา่ งกนั 4. นักเรยี นท่ไี ด้รับการอบรมเล้ยี งดทู ่แี ตกต่างกัน มกี ารปรบั ตวั ทางสงั คมทแ่ี ตกต่างกัน 4.1) แหล่งที่มาของสมมติฐาน การกาหนดสมมติฐานต้องมีเหตุผลรองรับโดย มาจากแหล่งต่าง ๆ ดังต่อไปน้ี (1) จากผลการวจิ ัย ผลการวิจัยของผอู้ ่นื ท่ีเก่ียวขอ้ งกับตัวแปรทจี่ ะทาการวิจยั เปน็ แหล่งสาคัญ ที่จะใช้เป็นแนวทางในการต้ังสมมุติฐาน เช่น ผู้วิจัยมีวัตถุประสงค์ในการวิจัยเพื่อ เปรียบเทียบแรงจูงใจใฝ่สัมฤทธ์ิ ตอ่ การอบรมของผู้นาหญงิ และผู้นาชาย และค้นคว้าผลการวิจัยมาทง้ั ในประเทศและต่างประเทศ มีดังน้ี จากการ ค้นคว้างานวิจัยเรื่องท่ี 1-4 ผลการวิจัย พบว่า ผู้นา ชายมีแรงจูงใจใฝ่สัมฤทธิ์ต่อการอบรมสูงกว่าผู้นาหญิง เรื่องที่ 5-8 พบว่าผู้นาหญิงมีแรงจูงใจใฝ่ สัมฤทธิ์ต่อการอบรมสูงกว่าผู้นาชาย และเรื่องท่ี ๙-๑๐ พบว่าผู้นาชายและผู้นา หญิงมีแรงจูงใจใฝ่สัมฤทธ์ิไม่แตกต่างกัน เน่ืองจากผลการวิจัยที่ได้ศึกษายังไม่สอดคล้องกัน ผู้วิจัยจึงตั้งสมมติฐาน แบบ ไมม่ ีทิศทางว่า “ผู้นาชายและผนู้ าหญงิ มีแรงจูงใจใฝ่สัมฤทธิ์ตอ่ การอบรมทแ่ี ตกต่างกัน” เป็นต้น

15 (2) จากแนวคิด ทฤษฎี และหลักการ ผลการศึกษาเอกสารที่ เกี่ยวข้องจะมีแนวคิดและ หลักการท่ีเก่ียวกับตวั แปร จะทาให้มีแนวทางในการตั้งสมมติฐานได้ เชน่ จากทฤษฎีท่ีว่า การให้แรงเสริมทางบวก จะทาใหเ้ กดิ พฤตกิ รรมนน้ั ๆ ก็อาจนามาปรบั ให้เข้ากบั เรอ่ื งที่จะศึกษา วา่ การชมเชยผู้นาทาใหผ้ ้นู ามีความตั้งใจ ในการพัฒนาทอ้ งถ่ินมากขนึ้ (3) จากการใช้หลักเหตุผล เป็นการแนวทางการใช้หลักเหตุผลมาเปน็ ความรู้ที่มาใช้ เช่น ถ้าผู้ วิจัยค้นคว้างานวิจัยท่ีเกี่ยวกับแรงจูงใจใฝ่สัมฤทธิ์ไม่ได้ พบแต่เรื่องความ กระตือรือร้นของผู้นาชายและผู้นาหญิง และเม่ือศึกษาทฤษฎีเกี่ยวกับแรงจูงใจใฝ่สัมฤทธ์ิแล้วปรากฏ ว่า ความกระตือรือร้นเป็นองค์ประกอบหน่ึงของ แรงจงู ใจใฝ่สัมฤทธิ์ กอ็ าจตง้ั สมมติฐานโดยเทียบเคยี งเชิงเหตผุ ลก็ได้ (4) จากแหลง่ อ่ืน ๆ เช่นแหล่งความร้แู ละประสบการณข์ องผวู้ จิ ยั จากผรู้ ู้และความเชอ่ื ทวั่ ไป ในสังคม 4.2) หลกั เกณฑ์ในการตง้ั สมมติฐาน ในการตง้ั สมมตฐิ านมีหลกั เกณฑ์ ดังต่อไปนี้ (1) มีแหลง่ ทมี่ า สมมตฐิ านการวจิ ัยตอ้ งมีเหตุผลรองรบั ไมใ่ ช่ตง้ั มาลอย ๆ หรือมาจากความรู้สกึ หรอื งานวจิ ัยเพียงเล่มเดียวท่นี ามาเปน็ ตน้ แบบ ต้องมีทมี่ าให้มากพอสมควร (2) มคี วามนา่ เช่อื ถือ แหลง่ ท่ีมาของสมมตฐิ านมีหลายแหล่ง โดย พิจารณาลาดบั ความสาคัญ ต้ังแต่ผลการวิจัย แนวคิดทฤษฎี หลักการ และแหล่งอื่น ๆ ย่ิงถ้าใช้หลาย แหล่งประกอบกันได้ ตามลาดบั ก็จะทาให้มีความน่าเชือ่ ถือมากยิง่ ขึ้น (3) ควรตั้งสมมติฐานแบบมีทศิ ทาง การตั้งสมมตฐิ านแบบมที ิศทาง แสดงถงึ ความเชอื่ มน่ั หรือผ่านการค้นควา้ กลัน่ กรองมาเปน็ อย่างดี (4) เขยี นอยา่ งชดั เจน สมมตฐิ านการวจิ ยั ควรเขยี นโดยสรุป เชน่ เขียนเปน็ ประโยค บอกเล่า ใหส้ อดคล้องกบั ปญั หาและวัตถปุ ระสงคข์ องการวิจัย ไม่ใชค้ าวา่ อาจจะ นา่ จะต้องเขียนบอกความสมั พันธ์ เก่ยี วข้องระหวา่ งตัวแปรใหช้ ัดเจน และมีความละเอียดทจี่ ะทดสอบได้ 5) คานิยามศพั ท์เฉพาะ คานยิ ามศัพท์เฉพาะเปน็ หวั ขอ้ ที่สี่ของบทนา มีจุดประสงค์เพื่อสอ่ื สารคาหรือขอ้ ความทีใ่ ชใ้ น การวิจัย ให้เฉพาะเจาะจงในประเด็นท่ีเกี่ยวข้องกับการวิจัย เพ่ือให้ผู้วิจัยและผู้อ่านมีความเข้าใจตรงกัน ดังนั้น ผู้วิจัยจะทาการวิจัยเร่ืองใดจะต้องนิยามศัพท์เฉพาะแต่ละตัวให้ชัดเจนก่อน ซึ่งจะช่วยให้งานวิจัยอยู่ในกรอบมาก ย่งิ ข้นึ สาหรับคาท่ีควรให้นิยามน้ันอาจะเป็นคาย่อ ๆ หรอื คาสัน้ ๆ ทใี่ ช้แทนขอ้ ความยาว ๆ ผู้วิจัยจงึ กาหนดเปน็ คา ยอ่ หรอื คาสั้น ๆ แทนว่าคานนั้ ๆ หมายถึงอะไร เพอ่ื ให้เกิดความเข้าใจทถี่ กู ต้องและชัดเจนตรงกนั การนิยามศพั ท์เฉพาะนยิ ามได้ 2 แบบ คอื 5.1 การนิยามท่วั ไป เป็นการกาหนดความหมายอย่างกวา้ งๆ อาจให้ความหมาย ตามทฤษฎี พจนานุกรม หรอื ตามผ้เู ชี่ยวชาญก็ได้ แตก่ ารนยิ ามแบบน้จี ะยากแก่การวดั เชน่ ประสิทธิผล หมายถึง การใช้ทรพั ยากรตามแนวทางทีม่ ีอยไู่ ปปฏบิ ัตใิ นกจิ กรรม การบรกิ ารต่างๆ เพ่ือให้บรรลุผลตามเป้าหมายที่กาหนดไว้

16 เจตคติ หมายถึง ความรสู้ กึ ทา่ ที ความเชอ่ื ความซาบซ้งึ ซึ่งเกิดขึ้นในแต่ละบุคคล อันเนือ่ งจากการปะทะสมั พนั ธท์ ั้งทางตรงและทางอ้อม ความยดื หยนุ่ ในการคิด หมายถึง ความสามารถทจี่ ะคดิ คาตอบหรอื แก้ปัญหาได้ หลายแนวทาง คณุ ลกั ษณะของนักเรียน หมายถงึ คณุ ลักษณะของผเู้ รยี นตามจดุ มุ่งหมายของหลกั สตู ร เชน่ มที ักษะพนื้ ฐานการเรยี นรู้ คงสภาพอา่ นออกเขยี นได้ และคดิ คานวณได้ 5.2 การนิยามปฏิบัติการ (Operational definition) เป็นการนิยามทส่ี ามารถเอาผลมาใช้ปฏิบัติ ไดจ้ รงิ หรอื อธิบายว่าพฤตกิ รรมหรอื ตวั แปรนั้น วดั ไดห้ รอื สังเกตได้ งานวิจยั คนละเรอ่ื งอาจจะมีนยิ าม เชงิ ปฏบิ ัติการทแี่ ตกตา่ งกันไดข้ ้นึ อยูก่ บั ผูว้ ิจยั ให้ความหมายสิ่งทต่ี อ้ งการศึกษาอยา่ งไร ตวั อย่างนิยาม เชงิ ปฏิบตั กิ าร เชน่ ผลสัมฤทธท์ิ างการเรียน หมายถึง คะแนนท่นี กั เรยี นสอบได้จากการทาแบบทดสอบ ที่สานกั งานเขตพ้ืนท่กี ารศกึ ษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 2 สร้างขึ้นมี 4 กลุ่มสาระการเรยี นรู้ คือ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และกลุ่มสาระ การเรยี นรภู้ าษาตา่ งประเทศ นักเรียน หมายถึง นักเรียนช้ันประถมศึกษาปีท่ี 6 ปีการศึกษา 2562 สังกัดสานักงานเขต พน้ื ที่การศกึ ษาประถมศกึ ษาอุดรธานี เขต 2 ที่ถูกสุ่มเป็นกลมุ่ ตวั อยา่ งประชากร เชาวน์ หมายถึง คะแนนที่ได้จากแบบทดสอบมาตรฐานวัดเชาวน์ผู้ที่ได้คะแนนสูงเกิน คะแนนเฉลย่ี ถอื ว่ามเี ชาวน์สูง ผทู้ ไี่ ดค้ ะแนนต่ากวา่ คะแนนเฉลยี่ แปลวา่ มีเชาวนต์ ่าตามเกณฑท์ ี่กาหนดไว้ ในแบบทดสอบ ความพึงพอใจของครูเก่ียวกับการบริหารงาน หมายถึง ความรู้สึก หรือเจตคติท่ีดีของครู เกี่ยวกับการบริหารงานของผู้บริหารสถานศึกษาที่เอาใจใส่ต่องานและตั้งใจปฏิบัติงาน ให้บรรลุเป้าหมายและมี ประสิทธิภาพสูงสดุ ตามภาระงานของโรงเรียนประถมศึกษาในสานักงานเขต พื้นท่กี ารศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 2 การบริหารของผู้บริหารสถานศึกษา หมายถึง การดาเนินงานตามบทบาท ของผู้บริหาร โรงเรยี นในด้านการวางแผน (Planning) การจัดองค์การ (Organizing) การจดั บุคลากร ลงสู่งาน (Staffing) การอานวยการ (Directing) และ การควบคมุ งาน (Controlling) การวางแผน หมายถึง การกาหนดจุดหมายและการตัดสินใจเลือกวธิ ีการท่ีดี ท่ีสุดเพื่อที่จะให้ บรรลุจดุ ม่งุ หมายน้นั พร้อมด้วยการวางแนวปฏบิ ัติกอ่ นลงมือปฏิบตั ิ 6) ประโยชนท์ คี่ าดวา่ จะไดร้ ับ การเขียนประโยชนข์ องการวิจัยมีมมุ มองต่างกนั ซึ่งบญุ ธรรม กจิ ปรีดาบริสทุ ธิ์ (2551) มคี วามเห็น ว่าควรเขยี นระบถุ งึ ประโยชน์ใน 3 ลักษณะ ได้แก่ (1) การวิจยั เรอื่ งนไี้ ด้ขอ้ ค้นพบใหมอ่ ะไร เปน็ การเขยี นบอกใหท้ ราบว่า การวิจยั เรือ่ งนี้ เมื่อทาเสร็จแล้วไดค้ วามรูใหม่ๆ หรือได้ข้อค้นพบทย่ี ืนยนั ความรู้เดิมหรอื ไม่อย่างไร เปน็ การยา้ ให้ผ้อู ่านทราบ

17 ถึงผลการวิจัยที่ได้ครงั้ น้ี (2) ผลการวิจยั นาไปใช้แกไ่ ขปญั หา หรอื เปน็ แนวทางในการแก่ไขปัญหาอะไร และอย่างไรได้บ้าง ควรเขียนระบุให้ชัดเจนทั้งบุคคลที่จะนาไปใช้เป็นประโยชน์ และผู้ที่จะได้รับประโยชน์ โดยเฉพาะประโยชนท์ ี่ใชใ้ นการแกไ่ ขปญั หาการทางานของผวู้ จิ ัย หนว่ ยงานของผวู้ ิจยั และ สาขาวชิ าชีพ ทเี่ กย่ี วข้องกบั การวจิ ัยนน้ั (3) การวจิ ัยแต่ละเร่ืองมีทั้งรปู แบบและวิธกี าร ฉะนัน้ ประโยชนท์ ่สี าคัญอีกประการหน่ึง ของการวจิ ยั ทุกเรื่อง คือ การเปน็ ตัวอยา่ งและเป็นแนวทางในการศึกษาคน้ ควา้ วจิ ยั ต่อไป

18 กำรทบทวนเอกสำรและวรรณกรรมท่ีเก่ียวขอ้ ง ควำมนำ หลังจากที่ผู้วิจัยเลือกปัญหาและกาหนดปัญหาการวิจัยแล้ว สิ่งท่ีควรจะกระทาต่อไปคือ การทบทวน เอกสารและวรรณกรรมที่เก่ียวข้อง เป็นระยะที่ผู้วิจัยจาเป็นต้องศึกษาค้นคว้าความรู้ และข้อมูลต่าง ๆ เก่ียวกับ เร่ืองท่เี ราจะทาวจิ ัยนน้ั ๆ เป็นงานที่ผู้วิจัยตอ้ งใส่ใจมากเนือ่ งจากเปน็ การรวบรวมหลักฐาน แนวความคดิ ระเบียบ วิธีการวิจัยท่ีเก่ียวข้องกับหัวข้อหรือประเด็นของปัญหาของการวิจัย เพ่ือที่จะนามาใช้อ้างอิงในการตั้งสมมติฐาน การวิจัย การกาหนดตัวแปรในการวิจัย การสร้างหรือพัฒนาเครื่องมือในการวิจัย และการอภิปรายผลการวิจัย ผูว้ ิจัยจงึ ควรศกึ ษาข้อมูล เพอ่ื จะได้ทราบภาพรวมของการอ้างอิงเสียก่อน หวั ขอ้ เรื่องยอ่ ย 1. จดุ มุง่ หมายของการทบทวนเอกสารและงานวจิ ยั ท่ีเกีย่ วข้อง 2. ประโยชน์ของการทบทวนเอกสารและงานวิจัยทเ่ี ก่ียวขอ้ ง 3. วธิ กี ารคน้ หาเอกสารและงานวจิ ัยทเ่ี กี่ยวข้อง 4. แหลง่ ที่มาของเน้ือหาในการทบทวนเอกสารและงานวจิ ัยทเี่ กย่ี วข้อง 5. ลักษณะการอ้างองิ 6. การนาเสนอกรอบแนวคิดในการวจิ ยั จุดประสงค์กำรเรยี นรู้ 1. เพ่ือให้ผูศ้ กึ ษามคี วามรู้ ความเขา้ ใจในการทบทวนเอกสาร/วรรณกรรมทเ่ี กยี่ วข้อง 2. เพื่อผู้ศกึ ษามที ักษะในการทบทวนเอกสาร/วรรณกรรมทเ่ี กย่ี วข้อง องคค์ วำมรู้ จดุ มุ่งหมำยของกำรทบทวนเอกสำรและงำนวิจัยท่เี กี่ยวขอ้ ง การวิจัยเป็นงานท่ีต้องใช้หลักการ และทฤษฎี เพื่อทาให้งานมีความน่าเชื่อถือ ผู้วิจัยจึงจาเป็นต้อง เพิ่มพูนความรู้ความเข้าใจในเรื่องท่ีทาให้ดีก่อนลงมือปฏิบัติ การทบทวนเอกสารและ งานวิจัยที่เก่ียวข้องมี จดุ มุง่ หมาย ดงั นี้ สุชาติ ประสิทธิ์รัฐสินธ์ุ (2544 : 50) ได้กล่าวว่า วัตถุประสงค์หลักของการทบทวน วรรณกรรมคือ การศึกษาในแต่ละประเด็นที่ผู้วิจัยต้องการศึกษาน้ันได้มีผู้ใดศึกษาหรือเขียนทฤษฎีต่าง ๆ ท่ีเกี่ยวข้องในเร่ืองน้ี มาแล้วบ้าง ได้ค้นพบอะไร หรือได้อธิบายไว้อย่างไร มีตัวแปรอะไรบ้าง ท่ีเคยผ่านการศึกษาหรือใช้อธิบายมาบ้าง แล้ว ตัวแปรใดบ้างท่ีสาคัญหรือไม่สาคัญ มีสมมติฐานหรือ คาอธิบายอะไรบ้างที่ผู้วิจัยในอดีตใช้ในการวิจัย และมี ระเบียบวธิ ีการในการเก็บข้อมูล มีปัญหา อะไรบ้างที่เกิดจากระเบยี บวิธเี ทคนิคต่าง ๆ ที่ใช้ ตัวแปรต่าง ๆ ทส่ี าคัญ มีการนิยามปฏบิ ตั ิการ อยา่ งไร มกี ระบวนการอย่างไร และไดส้ ร้างตัวแปรโดยวิธกี ารใด ใชเ้ ทคนิคอะไรใน การวิเคราะห์ ผลท่ีได้จากการวิเคราะห์ตลอดจนข้อสรุปและข้อเสนอแนะของผู้วิจัยและนักทฤษฎีในอดีตเกี่ยวกับ ประเด็นท่ศี กึ ษาเป็นอยา่ งไร

19 ล้วน สายยศ และอังคณา สายยศ (2538 : 44-46) กล่าวถึงจุดมุ่งหมายในการค้นคว้า เอกสารของ นักวจิ ยั มดี ังนี้ 1. เพอ่ื หาความจรงิ (to locate facts) ในเรือ่ งที่ทาการวจิ ัย 2. เพ่ือชว่ ยในการนิยามปัญหา (to define a problem) 3. เพือ่ ใหเ้ ลือกสรรปญั หาได้ถกู ต้อง (to select a problem) 4. เพื่อไม่ให้ทาซา้ กับคนอื่นโดยไมจ่ าเปน็ (to avoid duplication) 5. เพ่ือหาเทคนิคในการวิจยั (to find techniques) 6. เพอ่ื ช่วยในการแปลความหมายของข้อมลู (to interpret results) 7. เพอื่ เตรียมการเขียนรายงาน (to prepare a report) พิชิต ฤทธ์ิจรูญ (2544 : 65) ได้เสนอแนวคดิ ในการทบทวนวรรณกรรมท่ีเก่ียวข้อง มีจุดมุ่งหมายท่ีสาคัญ คือ เพ่ือให้ได้ข้อสนเทศเก่ียวกับเน้ือหาสาระ ความรู้ ประเด็น แนวคิด ตัวแปรต่าง ๆ ทฤษฎีลักษณะและรูปแบบ ของการวิจัย สมมติฐาน นิยามศัพท์ เครื่องมือ วิธีการเก็บ รวบรวม ข้อมูล เทคนิคที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ผลการวิจยั และข้อเสนอแนะต่าง ๆ ท่ีเกี่ยวข้องกบั หัวขอ้ หรอื ปญั หาของการวจิ ัย เพือ่ ประโยชน์ตอ่ การวางแผน การวิจัย การดาเนนิ งานวิจยั ใหไ้ ดผ้ ลงานวิจยั ทม่ี คี ณุ ภาพ ตอบปัญหาวิจยั ได้ถกู ต้องและกว้างขวาง เพ็ญแข แสงแกว้ (2541 : 19-20) ให้แนวคิดถงึ จดุ มุ่งหมายของการทบทวนวรรณกรรมท่เี ก่ียวข้อง ดงั น้ี 1. เพ่ือทราบวา่ มผี ู้ใดเคยทาการวิจัยเรอื่ งท่ีเก่ียวข้องกับเรอื่ งท่ีเรากาลงั จะศกึ ษาไวแ้ ลว้ บา้ ง 2. เพื่อทราบว่า ทฤษฎีและแนวความคิดของผู้ท่ีเคยทาการศึกษาวิจัยในเร่ืองท่ี เก่ียวข้อง เพ่ือให้ ผวู้ จิ ัยทราบวา่ มีตัวแปรอะไรบา้ งทีเ่ กี่ยวขอ้ งกบั เร่ืองนแี้ ละตวั แปรต่าง ๆ เหลา่ น้นั มคี วามสมั พนั ธก์ นั อยา่ งไร เพื่อนามาเปน็ แนวทางในการกาหนดกรอบแนวความคิดและต้ังสมมตฐิ านการวจิ ยั ตอ่ ไป 3. เพือ่ ทราบถงึ วธิ กี ารศึกษาวิจัยของผู้อืน่ วา่ เขาทาการศกึ ษากบั กลมุ่ ประชากรเป้าหมายใด ใช้เทคนคิ การสุ่มตวั อยา่ งอะไรและมวี ิธวี ดั คา่ ตัวแปรตา่ ง ๆ ตลอดจนใชเ้ ทคนคิ การวิเคราะห์ อยา่ งไร 4. เพื่อช่วยในการแปลความหมายของข้อมูลได้ถูกต้อง สมเหตสุ มผลมากย่ิงข้นึ ทัง้ นี้ เพราะ การทราบทฤษฎตี า่ ง ๆ และแนวความคดิ ของผู้ทเ่ี คยศกึ ษาเรือ่ งนมี้ าก่อน จะทาให้ผวู้ ิจัยมที ัศนะทกี่ ว้างไกล 5. เพื่อทราบถึงปัญหาและอุปสรรคของการดาเนินงานวิจัยท่ีเก่ียวข้องกับเรื่องน้ีในอดีต เพื่อเพ่ิม ความระมัดระวงั ในการดาเนินการวจิ ยั มากขน้ึ เพอ่ื เตรยี มหาหนทางแก้ไขปรบั ปรงุ ขอ้ บกพรอ่ งตา่ ง ๆ ทจ่ี ะเกิดข้นึ จะเห็นได้ว่า การทบทวนเอกสารและงานวจิ ัยทเ่ี ก่ียวข้องมจี ดุ มุ่งหมาย สาคัญ 3 ประการ ดงั นี้ 1. เพือ่ ประมวลความรใู นเรอ่ื งที่ผู้วจิ ัยสนใจหรอื กาลงั ทาวจิ ัยอย่ใู ห้ชัดเจนขึน้ 2. เพอื่ ประมวลความรูใ้ นระเบยี บวิธวี ิจยั ทีบ่ คุ คลอน่ื ทาไว้แลว้ ผู้วิจัยจะไดน้ ามา วางแผน การวิจยั ของตนเองใหม้ คี วามชดั เจนถกู ต้องมากท่ีสดุ 3. เพอ่ื รวบรวมแนวคิด หลกั การ ทฤษฎีทีเ่ ก่ยี วข้องกบั เร่ืองท่ที าการวจิ ยั และนาเสนอ ในการเขียนรายงานผลการวจิ ยั หรือวทิ ยานพิ นธต์ อ่ ไป

20 ประโยชน์ของกำรทบทวนเอกสำรและงำนวิจยั ท่ีเก่ียวข้อง การค้นคว้าเอกสารเป็นการทาให้ผู้วิจัยเกดิ ความคิดอย่างตอ่ เน่ือง มองเห็นลู่ทางของ การทาวิจัยได้ ดีข้ึน ประโยชนท์ ไ่ี ดจ้ ากการทบทวนเอกสาร/วรรณกรรมทเ่ี กี่ยวข้องมดี ังน้ี 1. ทาใหไ้ ด้หัวขอ้ การวิจยั ทเ่ี หมาะสม ป้องกันการทาวจิ ยั ซา้ ซอ้ น 2. สามารถกาหนดขอบเขตการวิจัยได้ชดั เจนขน้ึ 3. สามารถเสนอแนวคดิ และทฤษฎีทีเ่ กยี่ วข้องได้อยา่ งถกู ต้อง 4. เตรียมการป้องกนั ความคลาดเคลอ่ื นเนื่องจากตวั แปรแทรกซ้อน ทาให้มองปัญหา ในภาพรวมของการวจิ ยั ไดช้ ดั เจนข้ึน 5. เป็นการช่วยทบทวนความรู้ และทาให้ผู้วิจัยมีความรู้ในเรื่องที่วิจัยมากข้ึน งานวิจัย น่าเชื่อถือ มากขน้ึ วิธกี ำรคน้ หำเอกสำรและงำนวิจัยท่ีเก่ียวข้อง การเร่ิมต้นค้นคว้าเอกสารและงานวิจัยที่เก่ียวข้อง ผู้วิจัยควรเริ่มต้นค้นหาเอกสารจาก คาสาคัญ ในช่ือ เร่ืองการวิจัย ยกตัวอย่าง เช่น ชื่อเรื่อง “การศึกษาการดาเนินงานในการประกันคุณภาพการศึกษา โดยใช้ ข้อกาหนดของมาตรฐานคุณภาพ ISO 9002 ของโรงเรียนมัธยมศึกษา สังกัดกรมสามัญศึกษาในเขตการศึกษา 6” คาสาคัญท่ีควรเริม่ ค้นหา คือคาว่า ประกันคุณภาพ มาตรฐานคุณภาพ ISO 9002 สภาพโรงเรียนมัธยมศึกษา กรม สามัญศึกษา เขตการศึกษา 6 และชื่อเร่ือง“การศึกษาความคาดหวังของผู้บริหารและครูเก่ียวกับการกระจาย อานาจการ บริหารงานวิชาการในโรงเรียนสังกัดสานักงานการประถมศึกษา จังหวัดอุดรธานี คาสาคัญที่ควรเริ่ม ค้นหา คือคาว่า ความคาดหวงั การกระจายอานาจ การบริหารงานวิชาการ และโรงเรยี น สงั กดั สานักงานเขตพืน้ ท่ี การศึกษาประถมศกึ ษาอุดรธานี เพอ่ื ใหเ้ กดิ ความเข้าใจมากยง่ิ ขนึ้ ให้ศึกษากรณี ตวั อยา่ งต่อไปน้ี กรณีตวั อย่าง จากช่อื เร่อื งของการวจิ ัยต่อไปน้ี เราสามารถกาหนด 1. คาสาคญั ในการค้นเอกสาร 2. ชอ่ื สถาบนั หรือหน่วยงานท่ีใช้คน้ เอกสาร 3. ชนิดของเอกสาร เรื่องท่ี 1 ขีดความสามารถในการพึ่งตนเองของชาวชนบทในการอนุรักษป์ ่าไม้ 1. คาสาคัญในการค้นเอกสาร ได้แก่ ขดี ความสามารถ การพ่ึงตนเองของชาวชนบท การอนุรกั ษ์ ป่าไม้ 2. ช่อื สถาบนั หรอื หนว่ ยงานท่ใี ช้ค้นเอกสาร ไดแ้ ก่ หอ้ งสมดุ ตา่ ง ๆ และหน่วยงานทเ่ี กีย่ วข้อง ได้แก่ กรมพฒั นาชมุ ชน กรมปา่ ไม้ 2. ชนิดของเอกสาร ตารา รายงานการวิจัย วิทยานพิ นธ์ เอกสาร โครงการของหน่วยงานเกยี่ วกบั การอนุรักษป์ า่ ไม้

21 เรอื่ งที่ 2 คุณภาพชีวิตของชาวนาในภาคกลาง 1. คาสาคญั ในการค้นเอกสาร ไดแ้ ก่ คณุ ภาพชีวติ ชาวนาในภาคกลาง 2. ช่ือสถาบนั หรอื หนว่ ยงานที่ใชค้ ้นเอกสาร หอ้ งสมดุ ต่าง ๆ และหนว่ ยงานทีเ่ ก่ยี วข้อง ได้แก่ หน่วยงานตา่ งๆ ในกระทรวงมหาดไทย กระทรวงสาธารณสขุ กระทรวงศกึ ษาธิการ และกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ 1. ชนดิ ของเอกสาร ตารา รายงานการวจิ ยั วิทยานพิ นธ์ เอกสาร โครงการของหนว่ ยงานที่เกยี่ วข้อง เรอื่ งท่ี 3 ความพร้อมของเกษตรกรในการทาการเกษตรแบบผสมผสาน 1. คาสาคญั ในการค้นเอกสาร ได้แก่ ความพร้อมของเกษตรกร การทาการเกษตรแบบผสมผสาน 2. ชอ่ื สถาบันหรือหนว่ ยงานที่ใช้ค้นเอกสาร ห้องสมุดต่าง ๆ และหน่วยงานท่ีเกี่ยวข้อง ได้แก่ กรมวิชาการเกษตร กรมส่งเสริม การเกษตร ธนาคารเพ่อื การเกษตรและสหกรณ์การเกษตร 3. ชนิดของเอกสาร ตารา รายงานการวจิ ัย วิทยานิพนธ์ เอกสารโครงการของหน่วยงานเก่ียวกับ การทาการเกษตร แบบผสมผสาน เรอื่ งท่ี 4 การนานโยบายการอนรุ ักษส์ ัตว์ป่าไปใช้ในการปฏิบัติ 1. คาสาคัญในการค้นเอกสาร ได้แก่ นโยบายการอนรุ กั ษส์ ัตว์ปา่ การอนรุ กั ษส์ ัตวป์ า่ 2. ช่ือสถาบนั หรอื หน่วยงานท่ีใชค้ น้ เอกสาร ได้แก่ ห้องสมดุ หนว่ ยงานทีเ่ กย่ี วข้อง ไดแ้ ก่ คณะวนศาสตร์ กรมป่าไม้ 3. ชนดิ ของเอกสาร ตารา รายงานการวิจยั วิทยานพิ นธ์ เอกสารโครงการของหนว่ ยงานที่เกีย่ วข้อง แหลง่ ทีม่ ำของเอกสำรและงำนวจิ ยั ทีเ่ กีย่ วขอ้ ง ในการศกึ ษาค้นควา้ เอกสารท่ีเก่ยี วข้อง ผู้วจิ ัยสามารถค้นคว้าไดจ้ ากเอกสารต่อไปนี้ 1. หนังสือท่ัวไป (general books) หมายถึง หนังสือ ตาราในสาขาต่าง ๆ เป็นส่วนท่ีจะ บรรจุทฤษฎี และแนวคดิ ในเร่ืองท่นี ักวจิ ัยสนใจ 2. หนังสืออ้างอิง (reference books) ประกอบด้วย หนังสืออ้างอิงท่ัวไป และหนังสือ อ้างอิงเฉพาะ วชิ า ไดแ้ ก่ 2.1 สารานกุ รม (encyclopedia) หมายถึง หนังสือทีอ่ ธิบายเรือ่ งราวตา่ งๆ ในทุก สาขาวชิ า การเรยี งลาดบั หัวข้อจะเรียงตามตวั อกั ษร เชน่ encyclopedia britanica ฯลฯ 2.2 พจนานุกรม (dictionary) หมายถึง หนังสือที่อธิบายความหมายของคาศัพท์ การอ่าน ราก ศพั ท์ มีท้งั พจนานุกรมทว่ั ไป พจนานุกรมเฉพาะสาขาวชิ า และปทานกุ รม ฯลฯ 2.3 หนังสือรายปี (yearbooks) เป็นหนังสือท่ีเสนอเรื่องราวที่เกิดขึ้นในรอบปีที่ ผ่านมาหรือ

22 เรื่องราวทั้งหมดในอดีตจนถึงปัจจุบนั หรอื รายงานประจาปีของหน่วยงานต่าง ๆ เช่น หนังสือ 20 ปี สปช. หนงั สือ 108 ปีของกระทรวงศกึ ษาธิการ ฯลฯ 2.4 อกั ขรานุกรมชวี ประวตั ิ (bibliographical dictionaries) หมายถงึ หนังสือทร่ี วม ประวตั ิ และเรอื่ งราวของบคุ คลสาคญั มที ง้ั ทเี่ ป็นประวัตขิ องบุคคลสาคญั ท่วั ไป และประวตั ิบคุ คล สาคญั เฉพาะสาขาวิชา 2.5 บรรณานุกรม (bibliographies) หมายถึง หนังสือที่รวมรายชื่อหนังสือหรือ สิ่งพิมพ์ในช่วง เวลาหนงึ่ ได้แก่ บรรณานุกรมของสถาบัน บรรณานุกรมเฉพาะสาขาวชิ า 2.6 ดัชนีวารสาร (periodical indexes) หมายถึง หนงั สอื คมู่ อื การคน้ หาบทความ วารสาร ซึ่งระบถุ ึงแหลง่ ทมี่ หี นังสอื วารสารนั้น 2.7 นามานุกรม (directories) หมายถงึ หนังสือที่รวบรวม ชือ่ ของเรื่องใดเรื่องหน่งึ เช่น งานวิจยั สมาคม สถาบัน หน่วยราชการ ฯลฯ 3. ปริญญานพิ นธห์ รอื วิทยานพิ นธ์ (thesis) หมายถึง รายงานการวิจยั ท่ใี ชป้ ระกอบใน การศกึ ษา ในระดับบัณฑิตศึกษา ไม่มีการพิมพ์จาหน่าย ใช้ในการค้นหาผลงานวิจัยท่ีเก่ียวข้องกับ งานวิจัยท่ีกาลังจ ะ ดาเนินการ ซ่ึงสามารถค้นหาได้จากห้องสมุดของสถาบันการศึกษา หอสมุด แห่งชาติ หรือที่ห้องสมุดสานักงาน คณะกรรมการวจิ ยั แห่งชาติ 4. รายงานการวิจัย (research report) หมายถึง รายงานการวิจัยท่ีนักวิจัยในสาขาต่าง ๆ ตีพิมพ์ เผยแพรห่ ลังจากทไี่ ด้ดาเนินการวจิ ัยเสรจ็ สิ้นแล้ว สามารถค้นไดจ้ ากหน่วยงานท่ที าการวิจัย หรอื สถาบนั ที่สนบั สนุน เงนิ ทุนในการวิจัย หรือที่หอ้ งสมุดสานักงานคณะกรรมการวิจยั แหง่ ชาติ 5. วารสาร (journals) หมายถึง วารสารที่ตีพิมพ์สรุปรายงานการวิจัยท่ีเกิดข้ึนในปัจจุบัน มีลักษณะ เป็นวารสารเฉพาะสาขาวชิ า 6. หนังสือพิมพ์ (newspaper) หมายถึง หนังสือที่เสนอเหตุการณ์รายวัน นักวิจัยอาจจะ ให้ความ สนใจปรากฏการณ์ทีเ่ กิดขน้ึ จากการตีพิมพ์ในหน้าหนังสือพมิ พ์ แต่อย่างไรก็ตามควรมี การตรวจสอบความถูกต้อง ก่อนจะนามาใช้อา้ งอิง 7. เอกสารทางราชการ ได้แก่ ประกาศ คาส่ัง จดหมายเหตุ ใช้ค้นคว้าหัวข้อเก่ียวข้อง กับภารกิจของ หน่วยงาน 8. ไมโครฟิล์ม หมายถึง ภาพถา่ ยของเอกสารต่าง ๆ ท่ีกลา่ วมาขา้ งต้น แตถ่ ูกจัดเก็บใน ลักษณะย่อสว่ น เพื่อประหยดั เนอ้ื ทก่ี ารจัดเก็บ ในการอ่านไมโครฟิล์มตอ้ งใชก้ ับเครือ่ งอ่านโดยเฉพาะ 9. อินเทอร์เน็ต (internet) หมายถึง ระบบข้อมูลในเครือข่ายคอมพิวเตอร์ ซ่ึงติดต่อ เช่ือมโยงกับศูนย์ ขอ้ มลู ตา่ ง ๆ ท่ัวโลก กำรเขยี นเอกสำรและงำนวิจยั ทีเ่ กีย่ วขอ้ ง การเขียนเอกสาร/วรรณกรรมท่ีเก่ยี วขอ้ งในงานวจิ ัย ผวู้ จิ ัยควรดาเนินการตามลาดับ ดังน้ี 1. กำหนดประเด็นในกำรทบทวนเอกสำรทเี่ กย่ี วขอ้ ง การกาหนดประเด็นในการทบทวนเอกสารท่ีเกี่ยวข้อง เป็นข้ันตอนของการวิจัย ท่ีสาคัญประการ หนึ่ง ซ่ึงเก่ียวขอ้ งกบั การใชเ้ วลาอาจมผี ลต่อความล่าชา้ ของการวจิ ยั และเปน็ ผล ใหง้ านวิจัยไมเ่ กดิ ประโยชน์ เพราะ ไม่ทันต่อเหตุการณ์และความต้องการของผู้ใช้ผลงานวิจัยน้ัน ๆ การกาหนดระยะเวลาในการทบทวนเอกสารท่ี

23 เกี่ยวข้องโดยเทียบจากสัดส่วนของเวลาท้ังหมด ท่ีกาหนดในการวิจัย เป็นแนวทางหน่ึงท่ีจะแก้ไขเรื่องน้ีได้ แต่การ กาหนดระยะเวลาตอ้ งทาควบค่กู ับ การกาหนดประเดน็ ท่ตี ้องการทบทวนด้วย จึงจะทาใหง้ านมีคณุ ภาพ ในทางตรงข้าม การไม่กาหนดประเด็นในการทบทวนเอกสารที่เก่ียวข้อง ในบางกรณี จะพบว่า เน้ือหาท่ีทบทวนน่าสนใจจนทาให้หัวข้อขยายออกไปและไม่สามารถระบุทิศทางการศึกษา เป็นเหตุให้ประเด็น ปญั หาทต่ี ้องการศึกษาไม่ชัดเจน หากนักวิจัยไม่คานงึ ถงึ เรอ่ื งนแี้ ล้วย่อมจะทาให้ ขัน้ ตอนการกาหนดประเดน็ ปญั หา การวิจัยและวตั ถุประสงค์ของการวิจัยล่าช้าออก ไปได้ การกาหนดประเด็นในการทบทวนเอกสารที่เกี่ยวข้อง จึงมี ความสาคญั เชน่ เดยี วกับ การกาหนดระยะเวลาในการทางาน การกาหนดประเด็นในการทบทวนเอกสารหรืองานวิจัยที่เก่ียวข้องไม่มีกฎเกณฑ์ หรือ รูปแบบ ตายตัวขนึ้ อยู่กับความครอบคลมุ เน้ือหาทที่ า อาจจะนาเสนอเป็นหมวดหรอื ตอน หรอื แยกเป็นหัวข้อย่อย ๆ ดงั ตัวอย่างตอ่ ไปนี้ แบบท่ี 1 กำรกำหนดเนือ้ หำเป็นหมวดหรอื ตอน วิทยานิพนธข์ อง สนธยาพร พรจนิ ดา (2531:10) เรื่อง “แหล่งและประเภทของ หัวข้อวิทยานิพนธ์ ครุศาลตรมหาบัณฑิต จุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลัย” ภาควิชาวิจยั การศกึ ษา คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณม์ หาวิทยาลัย เน้ือหาวรรณกรรมที่เกย่ี วขอ้ ง บรรจุไว้ในบทท่ี 2 ประกอบดว้ ยเนอื้ หาดังนี้ ตอนท่ี 1 ความเปน็ มาและลกั ษณะของหลกั สูตรบัณฑติ วิทยาลัย จุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย ตอนท่ี 2 เอกสารและงานวิจัยที่เก่ียวข้องกับแหล่งของหัวข้อวิทยานิพนธ์และกระบวนการแสวงหา หัวข้อวทิ ยานิพนธ์ ตอนท่ี 3 เอกสารและงานวจิ ัยเกีย่ วกบั ประเภทของหวั ขอ้ วิทยานิพนธ์ วิทยานพิ นธข์ องเบญ็ จมาศ แสงอนเุ คราะห์ (2541:11) เร่ือง “การพฒั นาโมเดล ความคาดหวงั ในการศึกษาตอ่ ของนกั เรียนช้ันมัธยมศึกษาปที ี่ 3 โรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษาขนั้ พ้นื ฐาน เขตการศึกษา 6 : การวิเคราะห์ล็อกลิเนียร์มาตรอันดับ”. ภาควิชาวิจัยการศึกษา คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เนื้อหา วรรณกรรมทเี่ กยี่ วขอ้ ง บรรจุไว้ในบทที่ 2 ประกอบดว้ ย เนอ้ื หาดังนี้ ตอนที่ 1 ความรทู้ ัว่ ไปเกย่ี วกบั โมเดลลอ็ กลิเนียร์ ตอนที่ 2 การวิเคราะห์ลอ็ กลเิ นียรม์ าตรอนั ดับ ตอนที่ 3 งานวจิ ัยท่เี กย่ี วข้องกบั การศึกษาวจิ ยั เรื่องตัวแปรทส่ี มั พันธ์กบั การศึกษาตอ่ และไม่ศกึ ษาต่อของนักเรียน ตอนที่ 4 การนาการวเิ คราะหล์ ็อกลิเนยี รม์ าใช้ในประเทศไทย แบบท่ี 2 กำรกำหนดเนอ้ื หำเป็นหัวข้อย่อย ๆ วิทยานิพนธ์ของเยาวภา รัตนบัลลังค์ (2538 : 9) เร่ือง “การนาเสนอการจัดระบบ สารสนเทศท่ีใช้ ในการปฏิบัติงานของหน่วยศึกษานิเทศก์ สานักงานการประถมศึกษาจังหวัด” ภาควิชาบริหารการศึกษา คณะครุ ศาสตร์ จฬุ าลงกรณม์ หาวิทยาลัย เนื้อหาวรรณกรรมทีเ่ ก่ียวข้อง บรรจไุ ว้ในบทท่ี 2 ประกอบด้วยเนอื้ หา ดงั น้ี 1. ความหมายของขอ้ มลู และสารสนเทศ 2. ความสาคัญของขอ้ มูลและสารสนเทศ 3. ประโยชนข์ องข้อมลู และสารสนเทศ

24 4. แหลง่ ขอ้ มูลและสารสนเทศ 5. คุณสมบตั ขิ องข้อมูลและสารสนเทศ 6. การจัดระบบข้อมูลและสารสนเทศ 7. แนวคดิ เกยี่ วกับการเลือกขอ้ มูลและสารสนเทศ 8. โครงสรา้ งการแบ่งส่วนราชการ สานกั งานคณะกรรมการการประถมศึกษาแหง่ ชาติ 9. โครงสร้างและการแบง่ งานของหน่วยศกึ ษานเิ ทศก์ สานักงานการ ประถมศกึ ษาจังหวัด 10. แนวคิดเก่ียวกับการศึกษาข้อมูลและสารสนเทศที่ใช้ในการปฏิบัติงานของ หน่วย ศึกษานเิ ทศก์ สานกั งานการประถมศึกษาจังหวดั 11. งานวจิ ยั ท่เี กย่ี วข้อง วิทยานิพนธ์ของรุ่งนภา ไชกิจภิญโญ (2544 : 7) เร่ือง “การศึกษาการดาเนินงานในการประกัน คุณภาพการศึกษา โดยใช้ข้อกาหนดของมาตรฐานคุณภาพ ISO 9002 ของโรงเรียนมัธยมศึกษา สังกัดกรมสามัญ ศึกษาในเขตการศึกษา 6” ภาควิชาบริหารการศึกษา สถาบันราชภัฏอุดรธานี เป็นเน้ือหาวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง บรรจไุ ว้ในบทท่ี 2 ประกอบด้วยเนอ้ื หา ดงั นี้ 1. แนวคิดเก่ียวกับระบบคณุ ภาพ 2. หลักการและวิธีการของระบบคณุ ภาพ 3. การดาเนินงานประกันคณุ ภาพของกรมสามัญศึกษา 4. การประยกุ ตใ์ ช้ระบบคุณภาพ ISO 9002 กบั สถานศกึ ษา 5. มาตรฐานท่เี กี่ยวขอ้ งกบั ISO 9002 6. งานวจิ ยั ที่เกี่ยวขอ้ ง จากตัวอยา่ งจะเหน็ วา่ การกาหนดเน้อื หาในการทบทวนเอกสาร/วรรณกรรม ทเี่ กย่ี วข้อง ผวู้ ิจยั เปน็ ผู้ กาหนดโดยเนน้ ความครอบคลุมในเรือ่ งทท่ี าวิจัยนน้ั ๆ เป็นประการสาคญั 2. การรวบรวมเอกสารเพ่อื ใชใ้ นการวจิ ัย การรวบรวมเอกสารมี 5 ขน้ั ตอนดว้ ยกนั คือ 2.1 การค้นหาขอ้ มูล ผู้วจิ ยั สามารถคน้ ได้จากบตั รช่อื เร่อื ง หรอื จากบตั รผูแ้ ตง่ หรือคาสาคญั ของชื่อเรอื่ ง หรือคอมพิวเตอรฐ์ านข้อมลู ของห้องสมดุ หรอื อินเทอรเ์ น็ต ฯลฯ 2.2 การเลือกเอกสารและรายงานการวิจยั ควรพิจารณาดงั ต่อไปน้ี 2.2.1 แหลง่ ขอ้ มูล วา่ เปน็ ข้อมูลชนดิ ใด 1) ขอ้ มูลปฐมภูมิ ซ่ึงเป็นขอ้ มูลที่นักวจิ ยั ทาการเก็บมาได้ดว้ ยตนเอง 2) ข้อมลู ทตุ ิยภมู ิ ซ่ึงเปน็ ข้อมูลทน่ี ักวจิ ัยไดม้ าจากของผู้อื่น 2.2.2 ความนา่ เชอ่ื ถือของผู้แต่ง เอกสารบางชนดิ จาเป็นต้องพจิ ารณาถึง ความน่าเชื่อถอื ของผู้แตง่ ในความรู้ความสามารถหรือผลงานในอดีต 2.2.3 ความถูกต้องของข้อความ ควรมีการพิจารณาลงในรายละเอียดเกี่ยวกับวิธี การศึกษา ท้ังหมดว่ามคี วามสอดคล้องและถกู ตอ้ งหรือไม่ 3. การอา่ นเอกสาร วธิ กี ารอ่านโดยทั่วไปเร่ิมจาก

25 3.1 อา่ นเน้อื หาแบบครา่ ว ๆ ใหจ้ บทงั้ เรอ่ื ง 3.2 กาหนดจุดมุ่งหมายและต้ังคาถาม เพื่อการสรุปรวบยอด กาหนดหัวข้อหรือ ประเด็นท่ีจะ นาเสนอ 3.3 อา่ นโดยละเอยี ดเพอ่ื ตอบคาถามในขอ้ 3.2 4. การบันทึกข้อมูล เมื่อผู้วิจัยอ่านเอกสารที่สนใจแล้วควรบันทึกข้อความที่สาคัญไว้ก่อน ซึ่งจะมี ประโยชนต์ ่อการดาเนนิ การวจิ ัยตอ่ ไป การบันทกึ จงึ ต้องทาอยา่ งเปน็ ระบบและ บนั ทกึ อย่างถกู ตอ้ งประกอบด้วย 4.1 ชือ่ ผู้แตง่ ชื่อผู้วจิ ยั หรอื คณะวิจยั 4.2 ช่อื หัวเรอ่ื ง ชื่อหนังสือ ช่ือวารสาร 4.3 วัตถุประสงค์การวจิ ัย 4.4 วิธกี ารวิจัย เช่น การกาหนดขนาดกลุ่มตัวอยา่ ง การเก็บรวมรวมขอ้ มูล วิธกี าร วเิ คราะห์ 4.5 ผลการวจิ ัยตรงตามสมมตฐิ านหรือไม่ อย่างไร 4.6 ฉบบั ที่ ลงวันท่ี เดอื น ปี ที่พมิ พ์ 4.7 สถานทพ่ี มิ พ์ โรงพิมพ์ ปที ี่พมิ พ์ 5. การวิเคราะห์ขอ้ มลู เบื้องด้น แบ่งการวิเคราะหเ์ ปน็ 4 ส่วนดว้ ยกนั คือ 5.1 วิเคราะห์เพื่อดูประเด็นท่ีควรศึกษา เป็นวิธีการนาส่ิงที่ค้นพบมาจัดหมวดหมู่ และจัดลาดับ ก่อนหลังของประเด็น เพื่อให้ทราบว่าเรื่องท่ีสนใจในภาพรวมมีการศึกษาไว้อย่างไรบ้าง ช่วยให้ผู้วิจัยพิจารณา ตัดสินใจเลือกประเด็นที่ควรทาการศึกษาต่อไป และยังช่วยลดความซ้าซ้อนของงานวิจัย ในการจัดเรียงข้อค้นพบ อาจทาไดโ้ ดย 5.1.1 การจดั เรียงตามระยะเวลาของการศกึ ษา 5.1.2 การจัดเรยี งตามความเป็นเหตุเป็นผลของสถานการณ์ การจัดเรยี งทาให้นักวจิ ัยทราบถึงความต่อเนื่องของการศกึ ษา ชว่ งท่ีควรทาการ วิจัยและ ข้นั ตอนที่ควรศกึ ษา แต่ยังไม่มีผู้ใดได้ทาการศกึ ษาเพ่ือทาใหป้ ระเด็นมคี วามสมบรู ณ์ การ ตรวจสอบความซา้ ซ้อน ของการศึกษา และข้อบกพร่องท่เี กิดขึน้ ในการศึกษาทผี่ ่านมา ซ่งึ ลว้ นเป็น แนวทางนาไปส่กู ารกาหนดประเด็น ปญั หาการวิจยั ตอ่ ไป ดงั แสดงวิธีการภาพประกอบ 1 ดงั น้ี จากเอกสารเลม่ ที่ / เร่อื ง ประเด็นที่พบวา่ มีผู้ศึกษาแลว้ 1 เรื่อง ...................................... ประเดน็ A 2 เรือ่ ง ...................................... ประเดน็ B 3 เรื่อง ...................................... ประเดน็ C 4 เรอื่ ง ...................................... ประเดน็ D 5 เรอ่ื ง ...................................... ประเด็น E ภำพประกอบ 1 การบันทึกประเดน็ ข้อค้นพบต่าง ๆ ท่ีไดจ้ ากการคน้ ควา้

26 นาประเดน็ ที่ได้ศึกษามาเรียงตอ่ กันตามเหตกุ ารณ์ จะพบว่ามปี ระเดน็ บางสว่ นทีย่ งั ไมม่ ี ผใู้ ดศึกษามากอ่ น นาประเดน็ การวจิ ัยในแต่ละเร่ืองมาสรา้ งภาพประกอบแสดงความสมั พนั ธ์ เพื่อป้องกัน ความซา้ ซ้อนท่ี อาจเกดิ ขึ้น และคัดเลอื กประเด็นทนี่ า่ สนใจมาทาการวิจัย ดังภาพประกอบ 2 ดงั นี้ ภำพประกอบ 2 ความสัมพันธร์ ะหว่างประเด็นปญั หาการวิจยั ท่ีต้องการศึกษากับประเด็นปัญหาทีม่ ีผูศ้ ึกษาไว้แล้ว สัญลักษณท์ ่ีใช้ในแผนภมู ิ อกั ษรตัวพิมพ์ใหญ่ (A B C D E ) เป็นประเด็นทท่ี าวจิ ัยแล้ว อักษรตัวพิมพ์เล็ก (a f g h i j) เป็นประเด็นที่ยังไม่ได้ทาการวิจัย และเป็นประเด็นท่ีทาให้ งานวิจยั ครบถ้วน การเลือกประเดน็ เหล่าน้มี าวจิ ัย จะทาใหเ้ รอื่ งน้มี คี วามสมบูรณ์ มากยง่ิ ขนึ้ เม่ือได้ประเด็นที่น่าสนใจแล้ว ผู้วิจัยจะต้องประเมินว่าประเด็นใดควรทาการวิจัย ก่อน/หลัง โดยใช้ขอ้ พิจารณาท่กี ล่าวไว้แล้วในบทที่ 2 5.2 วิเคราะห์เพ่ือกาหนดสมมุติฐานและตัวแปรในการศึกษา เป็นข้ันตอนการทบทวน เอกสารท่ี เก่ียวข้องเพื่อคาดคะเนคาตอบท่ีควรจะเป็น จากน้ันผู้วจิ ัยควรทาตารางตรวจสอบ ความซ้าซ้อนและความแตกต่าง ของตัวแปรท่ีอ่านได้จากหนังสือต่าง ๆ ท่ีเป็นแนวคิด และทฤษฎี ตลอดจนรายงานการวิจัยท่ีเกี่ยวข้อง นามาทา ภาพรวมของตัวแปรต่าง ๆ เพื่อนามาพิจารณาคดั เลือก ตวั แปรท่ีจะใช้ในการศึกษา ดงั ตัวอย่างต่อไปนี้ ตัวอยา่ งการวจิ ยั เร่อื ง ปัจจยั ท่ีมคี วามสัมพนั ธ์กบั การติดบหุ ร่ขี องวัยรุ่นระดบั อาชวี ศกึ ษา ในสว่ นภูมิภาค (ตวั อยา่ งสมมุติ) ผลการคน้ ควา้ พบว่า จากทฤษฎที ี่ 1 มตี วั แปรทเ่ี กย่ี วข้อง ได้แก่ ความรู้ อิทธพิ ลของเพื่อน จากทฤษฎที ่ี 2 มตี ัวแปรทเ่ี กี่ยวข้อง ได้แก่ คา่ นยิ ม ฐานะทางบา้ น จากแนวคดิ ที่ 1 มตี วั แปรท่เี กยี่ วข้อง ไดแ้ ก่ ความรู้ ค่านยิ ม ฐานะทางบา้ น อิทธพิ ลของเพ่ือน จากผลงานวิจัยท่ี 1 มีตัวแปรที่เก่ียวข้อง ได้แก่ ความรู้ ค่านิยม ฐานะทางบ้าน อิทธิพลของ เพอ่ื น จากผลงานวิจัยที่ 2 มตี ัวแปรทเี่ ก่ยี วข้อง ไดแ้ ก่ คา่ นยิ ม อิทธิพลของเพื่อน จากการสารวจ เบือ้ งต้น มตี วั แปรทเ่ี กีย่ วข้อง ไดแ้ ก่ คา่ นยิ ม ฐานะทางบา้ น นาขอ้ มลู ท่ไี ด้ทงั้ หมดมาทาตารางตรวจสอบความ ซา้ ซอ้ นของตัวแปร

27 ตำรำง 1 การตรวจสอบความเกีย่ วขอ้ งและความซ้าซ้อนของตัวแปร ตวั แปร ความรู้ ค่านิยม ฐานะทางบ้าน อทิ ธิพลของเพ่อื น ทฤษฎที ่ี 1 √ √ ทฤษฎที ี่ 2 √ √ √ แนวคดิ ที่ 1 √ √ √√ ผลงานวจิ ัยท่ี 1 √ √√ ผลงานวจิ ยั ที่ 2 √ √ การสารวจเบื้องตน้ √√ การจัดทาตารางแสดงตัวแปรจากเอกสารท่ีเช่ือถือได้แต่ละเล่ม เพื่อตรวจสอบ ความซ้าซ้อน และความแตกต่างของตัวแปรต่าง ๆ จะเป็นข้อมูลสาคัญในการคัดเลือกตัวแปรที่จะนามาศึกษา นักวิจัยจะต้อง พิจารณาถึงตัวแปรแต่ละตัว และเคร่ืองมือท่ีใช้ในการวัดตัวแปรว่ามี จุดอ่อนหรือไม่และผลของการศึกษาเกี่ยวกับ ตวั แปรนั้นได้ผลเป็นอย่างไร และมผี ลกับกลมุ่ เป้าหมายใด ผลท่ีเกิดขึน้ มมี ากน้อยเพียงใด ผูว้ ิจยั ไม่ควรเลอื กตวั แปร มาศึกษาเพราะมกี ารใช้หรือกลา่ วถงึ ซา้ กนั เทา่ นั้น แตค่ วรคานงึ ถึงคุณภาพของตวั แปรน้นั ด้วย 5.3 วิเคราะห์เพ่ือเลือกใช้เคร่ืองมือท่ีเหมาะสมกับตัวแปร เมื่อผู้วิจัยพิจารณาคัดเลือก ตัวแปรได้ แล้ว ผู้วิจัยควรศึกษาดูเครื่องมือท่ีวัดตัวแปรในงานวิจัยเหล่าน้ันด้วย เพื่อศึกษาถึงข้อดีและข้อบกพร่องไว้เป็น แนวทางในการเลอื กใช้และสรา้ งเคร่อื งมอื เกบ็ รวบรวมข้อมูลตอ่ ไป ตัวแปรทเ่ี ป็นความรู้ ความจา เครื่องมือทใ่ี ช้ได้แก่ แบบทดสอบ ตัวแปรท่ีเป็นความคิดเห็น ความรู้สึก เจตคติ เคร่ืองมือที่ใช้ได้แก่ แบบสอบถาม หรือแบบ สมั ภาษณ์ ตัวแปรท่เี ป็นพฤตกิ รรม เครื่องมอื ทีใ่ ชไ้ ดแ้ ก่ แบบสังเกต แบบประเมนิ เป็นตน้ 5.4 วิเคราะห์เพื่อสร้างกรอบความคิดในการวิจัย หลังจากท่ีผู้วิจัยคัดเลือกตัวแปร ที่จะใช้ใน การศึกษาแล้ว ให้นาตัวแปรเหล่านั้นมาจัดลาดับ หรือสร้างแผนภูมิแสดงความสัมพันธ์และ ทิศทางของ ความสัมพันธ์ เพื่อแสดงภาพรวมทั้งหมดของการวิจัยและใช้เป็นกรอบในการวิจัย ซ่ึงจัดเป็นขอบเขตการวิจัยท่ี ชัดเจนมากขึ้นจากวตั ถุประสงคก์ ารวิจยั ลกั ษณะกำรอ้ำงองิ การอ้างองิ ในทางสงั คมศาสตร์ สามารถแบง่ ได้เป็น 2 สว่ นใหญ่ ๆ ดังน้ี 1. การอ้างองิ เชิงทฤษฎี (theoretical reference) เปน็ การนาผลจากการค้นควา้ ทฤษฎีแนวคิด และผลงานวิจัยทเ่ี กย่ี วขอ้ งมาอ้างองิ ใน ข้นั ตอน ต่าง ๆ ของการวิจัย ประกอบดว้ ย 1.1 การกาหนดประเด็นปัญหาการวิจัย การค้นคว้าในขั้นตอนน้ีมีความสาคัญต่อการดาเนินงาน การวิจยั ทงั้ หมดเพราะเป็นการตรวจสอบความต่อเนอ่ื ง และความซา้ ซอ้ นท่ีอาจเกิดข้ึน หากมีการเริ่มต้นท่ีดที าให้มี แนวโน้มว่ากระบวนการทั้งหมดนา่ จะราบรนื่ ขอ้ มลู ทีไ่ ดย้ ังมปี ระโยชน์ในการเขยี นหัวขอ้ ความเป็นมา และความสาคัญของปญั หา

28 1.2 การกาหนดสมมุตฐิ านการวิจยั เป็นสว่ นแสดงการคาดหวังคาตอบของปัญหาการวจิ ัย อนั นาไปสกู่ ารกาหนดทศิ ทางของการวจิ ัย 1.3 การกาหนดตวั แปรทใ่ี ช้ในการวิจัยและการนยิ ามศพั ท์ (definition) เพื่อให้เกดิ ความหมาย ทชี่ ดั เจนของตวั แปร 1.4 การสร้างเคร่ืองมือในการวัดตัวแปรที่กาหนด การค้นคว้าในเร่ืองที่ทาให้ผู้วิจัย ทราบถึงชนิด ของเคร่ืองมือที่เหมาะสมจะใช้วดั ตวั แปรและขั้นตอนการสร้างเครือ่ งมือแตล่ ะชนิด ตลอดจนผลการใช้เครือ่ งมือแต่ ละชนิดในงานวจิ ัยอ่นื ทาให้ผ้วู จิ ยั สามารถเลือกเครือ่ งมือ ทีเ่ หมาะสม 1.5 การอภิปรายผลการวิจัยท่ีค้นพบ เป็นการเปรียบเทียบว่าข้อค้นพบท่ีได้จาก การวิจัยคร้ังน้ี แตกตา่ งหรอื คล้ายกับทฤษฎี แนวคิดและผลงานวิจยั ท่คี น้ คว้ามาตง้ั แต่ต้นหรอื ไม่ เพราะเหตุใด 2. การอ้างอิงเชงิ ประจักษ์ (empirical reference) เป็นการนาผลการรวบรวมข้อมูลที่ ผู้วิจัยได้จากสภาพที่เป็นจริงมาเทียบเคียงกับ ข้ันตอนต่าง ๆ ของการอ้างอิงเชงิ ทฤษฎี ประกอบดว้ ย 2.1 การเก็บรวมรวมข้อมูล ข้อมูลท่ีนามาใช้ในการวิจัยจะมีทั้งข้อมูลปฐมภูมิและข้อมูลทุติยภูมิ การใช้ข้อมูลประเภทใดก็ตามตอ้ งคานึงถึงความถูกตอ้ งของขอ้ มลู นั้นเปน็ สาคญั ไมเ่ ช่นน้นั จะเกิดความคลาดเคล่ือน ได้ 2.2 การตรวจสอบคุณภาพของเครื่องมือ ในกรณีท่ีผู้วิจัยใช้ข้อมูลปฐมภูมิ ผู้วิจัยต้องมีการสร้าง เครื่องมือขึ้นเพ่ือใช้เก็บรวบรวมข้อมูล คุณภาพของเคร่ืองมือจึงเป็นส่ิงสาคัญ ผู้วิจัยต้องนา เครื่องมือที่สร้างข้ึนไป ทดลองใช้ จากน้ันตรวจสอบคุณภาพ หากคุณภาพยังไม่อยู่ในเกณฑ์ท่ีกาหนด ก็จะต้องมีการปรับปรุงจนเป็นที่ พอใจก่อนนาไปใช้จริง กำรนำเสนอกรอบแนวคิดในกำรวจิ ยั เมื่อผู้วิจัยได้ทบทวนเอกสารต่าง ๆ เรียบร้อยแล้ว ผู้วิจัยควรนารายละเอียดเก่ียวกับ ตัวแปรท่ีต้องการ ศึกษามากาหนดกรอบความคิดในการวิจัย เป็นการกาหนดขอบเขตของการวิจัย และทาให้เกิดภาพสรุป ผู้วิจัย สามารถนาเสนอกรอบความคดิ ได้ใน 3 รปู แบบ คือ 1. แบบบรรยาย เป็นการสร้างกรอบแนวคิดในการวิจัยแบบง่าย ๆ คือ ใช้ถ้อยคาบรรยายความเก่ียวเนื่อง ตามลาดบั กอ่ น-หลัง และความสัมพนั ธ์ของตัวแปรทศี่ ึกษา ลกั ษณะนี้ไมด่ งึ ดูด ความสนใจของผู้อ่านมากนัก 2. แบบฟังก์ชันทางคณิตศาสตร์ วิธีน้ีนิยมใช้ในการวิจัยทางเศรษฐศาสตร์เป็น การพยายามอธิบาย เรือ่ งราวทง้ั หมดด้วยวิธีการทางคณติ ศาสตร์ เช่น Y = f (P, Q, R, S) Y หมายถงึ การตดิ บุหรี่ของเด็กวยั รนุ่ P หมายถึง ความรู้เรื่องโทษของบุหร่ี Q หมายถึง ค่านยิ ม R หมายถงึ ฐานะทางบ้าน S หมายถึง อิทธิพลของเพ่ือน

29 จากฟังก์ชันที่กาหนด หมายความว่า การติดบหุ ร่ีของเด็กวยั รุ่นขน้ึ อยกู่ บั หรือการมี ความสัมพันธ์ กับตวั แปรเรอื่ งความรูเ้ ร่อื งโทษของบุหร่ี ค่านยิ ม ฐานะทางบ้าน และอทิ ธพิ ลของเพ่อื น 3. แบบแผนภูมิ เป็นแบบท่ีพบมากและเป็นที่นิยม แสดงให้เห็นถึงการเช่ือมโยงของความสัมพันธ์ ระหว่างตวั แปรทตี่ อ้ งการศกึ ษา แสดงลาดับการเกดิ กอ่ นหลังของตวั แปรตน้ และตวั แปรตาม นอกจากนแ้ี ผนภมู ิ ท่สี ร้างขึ้นยังสามารถแสดงความเป็นเหตเุ ป็นผล ซง่ึ นาไปสู่การใช้เทคนิคทางสถิติที่เหมาะสมในการวิเคราะหต์ ่อไป ตวั อย่างเชน่

30 ตัวอย่ำงที่ 1 จากตัวอยา่ งแสดงถงึ ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งความรู้ ค่านยิ ม ฐานะทางบ้านและ อิทธิพลของเพื่อน ต่อการติดบหุ ร่ี ในตัวอย่างที่ 1 ตัวแปรความรู้ คา่ นยิ ม ฐานะทางบ้าน และอทิ ธพิ ลของเพื่อน แตล่ ะตวั มีผลต่อ การตดิ บหุ ร่ขี องเด็กวยั รุน่ โดยตรง ส่วนในตัวอย่างที่ 2 ตัวแปรอิทธิพลของเพื่อนมผี ลต่อ คา่ นิยม และส่งผลต่อไป ยงั การตดิ บหุ รี่ของเด็กวยั รุ่น ส่วนตวั แปรความรแู้ ละฐานะทางบา้ นมผี ลต่อค่านิยม และส่งผลตอ่ การติดบุหรี่ ของเด็กวัยรุ่น ในขณะเดยี วกันตัวแปรความรแู้ ละฐานะทางบา้ นกม็ ี ผลโดยตรงต่อการติดบหุ รขี่ องเด็กวยั รนุ่ กรอบแนวความคิดในการวิจัยจะเป็นเหมือนภาพสรุปสุดท้ายของการทบทวนเอกสารท่ีเกี่ยวข้อง เป็นผลรวมความคดิ ของนกั วจิ ัยเก่ียวกบั เร่อื งราวทางทฤษฎีต่าง ๆ ทีไ่ ดศ้ ึกษา แล้วสรุปเปน็ กรอบความคดิ

31 ของผวู้ จิ ัยท่ตี อ้ งการหลกั ฐานเชิงประจกั ษม์ าพสิ จู นค์ วามถูกต้อง ตัวอย่างกรอบความคิดในการวิจัย เรื่อง การศึกษาความคิดเห็นของผู้บริหารโรงเรียน สังกัด สานักงานการประถมศึกษาจงั หวัดสุพรรณบรุ ี เกี่ยวกับการกระจายอานาจการบรหิ ารและ การจัดการศึกษา ใหอ้ งค์การบริหารส่วนตาบล ของเมธี กลน่ิ สกุล (2545 : 50) ดงั ภาพประกอบ 3 ดงั นี้ ภำพประกอบ 3 การศึกษาความคิดเห็นของผบู้ รหิ ารโรงเรียนสงั กดั สานกั งานการประถมศกึ ษา จังหวดั สุพรรณบุรี เกี่ยวกบั การกระจายอานาจการบรหิ ารและการจัดการศึกษา ให้องค์การบรหิ ารส่วนตาบล กรอบความคิดในการวิจัย เรอ่ื ง การศกึ ษาความพร้อมในการประเมนิ คุณภาพภายใน ของโรงเรียนมัธยมศกึ ษา สงั กัดกรมสามัญศึกษา จงั หวัดพระนครศรีอยธุ ยาตามความคิดเห็นของผู้บรหิ ารโรงเรียน ของ สุขิน ศีลธรรม (2544 : 54)

32 ภำพประกอบ 4 การศึกษาความพรอ้ มในการประเมนิ คุณภาพภายในของโรงเรียนมัธยมศกึ ษา สงั กัดกรมสามัญ ศึกษา จังหวัดพระนครศรีอยธุ ยา กรอบความคดิ ในการวิจัยเร่อื ง การศกึ ษาวิธีการนาแฟม้ สะสมงานมาใชใ้ นการบริหาร งานวชิ าการ ของผู้บรหิ ารโรงเรยี นมธั ยมศึกษา สังกัดกรมสามัญศึกษา จังหวดั พระนครศรอี ยุธยาของพิมพ์ลกั ษณ์ บญุ ลือ (2544 : 51)

33 ภำพประกอบ 5 การศึกษาวธิ ีการนาแฟ้มสะสมงานมาใช้ในการบรหิ ารงานวชิ าการของผู้บรหิ าร โรงเรียน มธั ยมศกึ ษา สังกดั กรมสามญั ศกึ ษา จงั หวัดพระนครศรีอยธุ ยา กรอบความคิดในการวิจัย เรื่องการศึกษาความคาดหวงั ของผู้บริหารและครูเก่ียวกับ การกระจาย อานาจการบริหารงานวิชาการในโรงเรียน สังกัดสานักงานการประถมศึกษา จังหวัดอ่างทอง ของจารุณี ปานแดง (2545 : 9)

34 ตัวแปรอสิ ระ ตวั แปรตำม 1. สถานภาพในการปฏบิ ัตงิ าน - ผู้บรหิ าร ความคาดหวงั เก่ยี วกบั การกระจายอานาจการบริหารงาน -ครูผู้สอน วชิ าการ ซง่ึ ครอบคลุมตามขอบข่ายของการบริหารงานวิชาการ 2. ประสบการณ์ในการปฏบิ ตั ิงาน ไดแ้ ก่ - เคยปฏิบัตหิ น้าท่เี ปน็ ครูวชิ าการ - ไมเ่ คยปฏบิ ตั หิ น้าทเ่ี ปน็ - ด้านหลักสูตรและการนาหลกั สูตรไปใช้ - ด้านการเรียนการสอน - ดา้ นวสั ดุประกอบหลกั สตู รและสื่อการเรียนการสอน ครูวชิ าการ - ดา้ นวัดผลและประเมนิ ผล - ด้านหอ้ งสมดุ - ดา้ นนิเทศภายในโรงเรียน — - ดา้ นประชุมอบรมทางวชิ าการ ภำพประกอบ 6 การศึกษาความคาดหวงั ของผู้บรหิ ารและครูเกย่ี วกบั การกระจายอานาจการบรหิ าร งานวชิ าการในโรงเรียน สังกดั สานกั งานการประถมศกึ ษาจังหวดั อา่ งทอง บทสรปุ การทบทวนเอกสารและวรรณกรรมทเี่ กย่ี วขอ้ งเป็นข้ันตอนของการอ้างอิงเชงิ ทฤษฎีในการวิจยั มีประโยชน์ในการป้องกันการทางานวิจยั ซา้ ซ้อน และปอ้ งกนั ความคลาดเคล่อื นจากตัวแปรแทรกซ้อน ทาให้ การกาหนดตวั แปรในการวจิ ยั เปน็ ไปอยา่ งถูกตอ้ งเหมาะสม เอกสารท่ีใช้ในการค้นคว้าประกอบด้วย หนังสือทั่วไป หนังสืออ้างอิง วิทยานิพนธ์ รายงาน การวิจัย วารสาร หนังสือพมิ พ์ เอกสารทางราชการ และไมโครฟลิ ์ม การทบทวนเอกสารและวรรณกรรมที่เก่ยี วข้อง ทาให้ผู้วิจยั สามารถกาหนดประเด็นปัญหา ในการวิจัย กาหนดกรอบแนวคดิ ในการวิจยั กาหนดสมมุติฐานและตัวแปรในการวิจัย วางแผนการเลือกใช้ เครื่องมือ ที่เหมาะสมตลอดจนวางแผนวิธีวิเคราะห์ข้อมูล แปลความหมายข้อมูลและวางแผนการ เขียนรายงานการวิจัย ตอ่ ไป

35 องคค์ วำมรู้สู่กำรปฏิบตั ิ ใบงำนท่ี 1 กำรวเิ ครำะห์ปญั หำกำรเรยี นกำรสอน คำชี้แจง ให้ท่านยกตัวอย่างปัญหาทเ่ี กดิ ขน้ึ จากนน้ั วเิ คราะห์วา่ ปัญหาเกิดจากสาเหตุใด 1......................................................................................................................................................... สาเหตจุ ากครู สาเหตุจากนกั เรยี น สาเหตอุ น่ื ๆ .............................................. ............................................. .............................................. 2 ......................................................................................................................................................... สาเหตุจากครู สาเหตุจากนักเรยี น สาเหตอุ ่ืน ๆ .............................................. ............................................. ..............................................

36 ใบงำนที่ 2 กำรวเิ ครำะหป์ ญั หำกำรเรียนกำรสอน คำช้ีแจง ใหท้ ่านวเิ คราะหป์ ญั หาจากสถานการณท์ ่ีกาหนดให้ จากน้นั ตอบคาถาม 1. ปัญหาท่เี กิดข้นึ คืออะไร 2. ปัญหาทีเ่ กิดข้ึนเปน็ ปญั หาของใคร 3. ปญั หาที่เกิดขน้ึ ส่งผลกระทบต่อใคร 4. ปญั หาที่เกดิ ขึ้นมีความสาคัญระดบั ใด เพราะเหตุใด 5. ใครเปน็ ผ้เู กี่ยวข้องกับเรอ่ื งน้ีบ้าง และเกย่ี วข้องอย่างไร

37 ใบงำนท่ี 3 กำรบนั ทึกปัญหำโดยกำรสงั เกต ครูมะลิรับผิดชอบสอนวิชา งานประดิษฐ์ มา 10 ปี ครูมะลิสังเกตว่า นักเรียนเกินครึ่งห้องมีพฤติกรรม ไม่ตรงเวลา เข้าห้องเรียนช้า ไม่ทาการบ้านที่มอบหมายให้ ไม่เตรียมอุปกรณ์การเรียนมา เอาเปรียบเพื่อนเวลา ทางานกลุม่ ทัง้ ๆ ทค่ี รขู ู่ว่าจะทาโทษ ตัดคะแนน นกั เรียนกย็ ังคงปฏิบัตติ นเหมอื นเดิม ด้วยความตั้งใจท่ีจะแกป้ ญั หาท่ีเกิดขนึ้ ครูมะลิเริ่มทาการสารวจและวิเคราะห์สภาพ พฤติกรรมของ นกั เรยี นโดยใช้เครอ่ื งมอื และวิธกี าร ดังนี้ 1. เก็บรวบรวมข้อมลู นักเรยี นในชัน้ ที่ตนรบั ผดิ ชอบ โดยบันทกึ ในการเข้าเรยี นแต่ละครง้ั ลงในแบบ บนั ทึกการสงั เกต คร้ังที่ เข้าห้องเรยี นช้า ไม่ทาการบ้าน เอาเปรยี บเพ่ือน ไม่มีอปุ กรณ์ มาเรยี น ในกล่มุ 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 51 2 3 4 5 ชือ่ -สกุล สรุป 2. นาขอ้ มลู มาสรุปวา่ ปญั หาใดมากทส่ี ดุ ........................................................

38 ใบงำนที่ 4 ตอบคำถำม จากการศึกษาองค์ความรู้ทีก่ ล่าวมาแลว้ ให้ท่านนาพจิ ารณานาความรมู้ าตอบคาถาม ดงั นี้ 1. การอา่ นเอกสารและงานวิจยั ทีเ่ ก่ยี วข้อง มจี ดุ มุ่งหมายเพอ่ื อะไร 2. จะนาความรทู้ ่ีได้รับไปใชป้ ระโยชนใ์ นการวิจัยอย่างไร จงอธบิ าย 3. แหล่งทท่ี า่ นจะอา่ นเอกสารและงานวจิ ยั ท่เี ก่ยี วข้องมแี หลง่ ใดบา้ ง 4. ให้ผศู้ ึกษาเขียนเรื่องทท่ี ่านสนใจทาการวิจยั แลว้ เขียนประเดน็ ทคี่ วรศึกษาในเอกสาร และงานวิจยั ท่เี กี่ยวข้องเป็นข้อ ๆ

39 ใบงำนที่ 5 ฝกึ เขยี นรำยงำนกำรวจิ ยั บทท่ี 1 จากการศึกษาองคค์ วามรู้ที่กล่าวมาแลว้ ใหท้ า่ นนาความร้มู าเขียนรายงานวจิ ยั ในบทท่ี 1 บทนา ในหัวข้อต่อไปนี้ 1.ความเป็นมาและความสาคัญของปัญหา 2. วัตถุประสงค์ของการวิจัย 3.ขอบเขตการวิจยั

40 4. คานิยามศัพท์เฉพาะ 5. ประโยชนท์ ค่ี าดว่าจะได้รบั

41 ตอนที่ 2 นวัตกรรมและเครอื่ งมอื เก็บรวบรวมข้อมูล ควำมนำ การสรา้ งและพัฒนานวตั กรรมทางการศึกษาเป็นกระบวนการหนึ่งของการวิจัย ซ่งึ เปน็ ขั้นตอนทีส่ าคัญ ในการเก็บรวบรวมข้อมูล เพอื่ นามาวเิ คราะห์หาคาตอบ ตอ้ งใชเ้ ครอื่ งมอื รวบรวมซึง่ เรียกว่า เคร่ืองมือที่ใช้ใน การวิจยั (Research Instrument) ท่มี คี ุณภาพจะทาใหผ้ ลงานวิจยั มคี วามสมบรู ณ์ และเป็นท่ีเช่อื ถอื ของผใู้ ช้ ผลการวจิ ยั หัวข้อเรื่องย่อย 1. นวตั กรรม 2. การสร้างและพัฒนาเครื่องมอื เก็บรวบรวมขอ้ มลู จุดประสงค์กำรเรียนรู้ 1. เพ่ือใหผ้ ศู้ กึ ษามคี วามรู้ ความเขา้ ใจเกีย่ วกบั นวตั กรรม 2. เพ่อื ให้ผ้ศู ึกษาสรา้ งและพัฒนาเครอ่ื งมือเก็บรวบรวมข้อมูล องค์ควำมรู้ 1. นวัตกรรม 1.1 ควำมหมำยของนวตั กรรม นวัตกรรม หมายถึง การเปลีย่ นแปลงในกระบวนการคิดในการทาบางส่ิงบางอยา่ ง หรือ การประยุกต์ใช้ประโยชน์ของส่ิงประดิษฐ์ใหม่ หรือการค้นพบ (Wikipedia. 2010 : 1) การแนะนาของสิ่งใหม่ ๆ ความคิดใหม่ ๆ วิธีการหรืออุปกรณ์สิ่งแปลกใหม่ อาจเป็นความคิดและการกระทาที่นาไปใช้ในการปรับปรุง เปลยี่ นแปลงการดาเนินงานให้มีประสิทธภิ าพ ข้อสังเกตเกี่ยวกับสิ่งที่ถือว่าเป็นนวัตกรรมจึงเป็นแนวคิดใหม่ วิธีการใหม่ หรือแนวคิดเดิม วิธีการเดิมที่ได้ถูกพัฒนา ปรับปรุง เปล่ียนแปลง หรือเพิ่มเติมให้มีประสิทธิภาพ แล้ว นาไปใช้ในสถานการณ์เดิม หรอื สถานการณ์ใหม่ โดยอาจมกี ารพิสจู นด์ ว้ ยการวิจัย ดงั นน้ั อาจสรปุ ความหมายไดว้ ่า นวัตกรรม หมายถงึ เครื่องมือ ส่ือ หรือวิธีการใหม่ ๆ ที่นามาพัฒนาการทางานให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในทางที่ดี มีคุณภาพ เกิดประสิทธิภาพและประสิทธิผลและเมื่อนา นวัตกรรมมาใชใ้ นการศกึ ษาจงึ หมายถึง การนาเครื่องมือ ส่อื แนวคดิ ใหม่ วิธีการใหม่ สิ่งประดิษฐ์ใหม่ ๆ หรอื แนวคิดเดมิ วธิ กี ารเดมิ ไปใช้ในการแก้ไขปญั หา หรือพัฒนา ปรบั ปรงุ การศึกษาใหม้ ปี ระสทิ ธภิ าพดยี ่งิ ขนึ้ 1.2ประเภทของนวัตกรรม นวัตกรรมที่นามาใช้ทางการศึกษา เพ่ือแก้ปัญหาหรือพัฒนาการเรียนการสอน มีหลาย ประเภท ท้ังประเภทท่ีเป็นความรูใ้ หม่ทางการศึกษา ไดแ้ ก่ วิธีการสอน เทคนิคการสอน รูปแบบใหม่ หลกั การสอน

42 ใหม่ ทฤษฎีการศึกษาใหม่ ฯลฯ และส่ิงประดิษฐ์ใหม่ทางการศึกษา ได้แก่ ชุดการเรียน แบบฝึก แบบฝึกหัด โปรแกรมการเรียน (พิมพ์พันธ์ เตชะคปุ ต์.2553:1-3) นวัตกรรม ดงั กล่าวไดถ้ กู นามาใช้เพื่อพฒั นาการเรียนรู้ ของผเู้ รยี น สาหรับนวตั กรรมทางการศึกษาที่นยิ มใช้กันมาก เนื่องจากสะดวก ประหยดั สามารถจัดทาได้ ด้วยตนเอง และงา่ ยต่อการนาไปใช้ มี 2 ประเภท คือ (ก) ส่ือการเรียนการสอน ท่ีเปน็ สิ่งประดษิ ฐ์ และ (ข) เทคนิค วธิ กี ารสอนที่เป็นกจิ กรรมการพฒั นา ดงั ภาพประกอบ 7 ในการพจิ ารณาเลือกนวัตกรรมมาใชเ้ พือ่ การพฒั นาการเรยี นรู้ และพฒั นางานของตนเอง ต้องยึดหลกั การสาคญั ของนวัตกรรมแตล่ ะประเภท และประโยชน์ของนวัตกรรมเปน็ แนวทางเลอื กใช้ ดังน้ี 1. ตรงกับปัญหาและจดุ ท่ตี ้องการพัฒนา 2. สอดคล้องกบั ธรรมชาติของกลุม่ เป้าหมาย 3. สามารถนาไปใชใ้ นสถานการณจ์ ริงได้ 4. มคี วามน่าเช่ือถือและเคยไดผ้ ลมาแล้ว 5. ประหยัดทรัพยากรและคา่ ใชจ้ ่าย 6. ดงึ ดูดความสนใจและสร้างบรรยากาศสนกุ สนาน 7. ลดเวลาในการปฏิบัตงิ าน อย่างไรก็ตาม การเลือกใช้นวัตกรรมได้อย่างเหมาะสมกลมกลืนต้องมี การวิเคราะห์ลักษณะ ของปัญหา เหตุผลความจาเป็น สาเหตทุ างตรงและทางอ้อม และความต้องการ ให้เกิดการพัฒนาในด้านพุทธิพิสัย (Cognitive Domain) จิตพสิ ยั (Affective Domain) และทักษะ พสิ ัย (Psychomotor Domain) เพ่อื ประกอบ การวางแผนสร้างและพัฒนานวัตกรรมได้ตรงตาม วัตถุประสงค์ เช่น การเลือกใช้นวตั กรรมการเรียนรู้กับลักษณะ ปัญหาการเรียนรู้ (คุภวิชญ์ สนทิ เจริญธรรม, 2553 : 34-36 ) ดงั ภาพประกอบ 7