เล่มหลักสูตรอบรมผู้ดำเนินการด้าน CWIE

36 ก. การบรหิ ารและการจดั การระดับคณะและภาควิชา แผนภาพที่ 2.2 การบรหิ ารและจัดการระดับคณะและภาควิชา ข. การบรหิ ารและการจดั การโดยหนว ยงานกลางระดบั คณะ แผนภาพที่ 2.3 การบริหารและการจดั การโดยหนว ยงานกลางระดับคณะ การจัดแบบที่ (2) ดำเนินการในสถาบันอุดมศึกษาโดยการจัดตั้งหนวยงานกลางข้ึน รับผิดชอบดำเนินงานดานนี้ รวมกับภาควิชาและคณะวิชาที่มีการจัดหลักสูตรสหกิจศึกษา สวนใหญ เปนวิชาบังคับที่มีจำนวนนักศึกษามาก ปริมาณงานมาก และตองรวมมือกับสถานประกอบการทั้งใน และนอกประเทศ ดงั ตัวอยางที่แสดงในแผนภาพตอ ไปนี้

37 ก. การบรหิ ารและจดั การโดยหนวยงานกลางระดบั สถาบนั อดุ มศกึ ษา แผนภาพท่ี 2.4 การบรหิ ารและจัดการโดยหนวยงานกลางระดับสถาบนั อดุ มศกึ ษา ข. ตัวอยางการแบงสว นงานของหนวยงานกลางของสถาบนั อุดมศึกษา แผนภาพที่ 2.5 ตวั อยา งการแบงสวนงานของหนวยงานกลางของสถาบันอุดมศึกษา การบริหารและการจัดการ CWIE ระดับสถาบันอุดมศึกษาทั้งสองรูปแบบที่จัด มโี ครงสรางการกำหนดนโยบายและการดำเนินงานในลกั ษณะเดยี วกัน ดงั ทแ่ี สดงในแผนภาพตอไปน้ี

38 แผนภาพท่ี 2.6 โครงสรา งการกำหนดนโยบายและการดำเนินงาน ทรัพยากรการบริหารและการจัดการ CWIE ที่สำคัญ ประกอบดวยบุคลากร งบประมาณ อุปกรณและสิ่งอำนวยความสะดวกที่เพียงพอ ไมวาจะจัดระบบบริหารรูปแบบไหน จำเปนตองมีผูบริหาร คณาจารยนิเทศ และเจาหนาที่ที่ไดรับการศึกษาอบรมและมีประสบการณ ดาน CWIE พรอมและเพียงพอตอการปฏิบัติหนาที่ มีการจัดสรรงบประมาณสนับสนุนเพิ่มเติม จากคา ลงทะเบียนท่ีเรียกเก็บจากนักศึกษา รวมทัง้ จดั ใหมีครภุ ัณฑ อุปกรณและเทคโนโลยีท่ีเหมาะสม เพื่อรองรบั การปฏิบัติงานไดอยา งมีประสิทธภิ าพ 4.2 การบริหารและการจดั การสหกจิ ศึกษาและการศกึ ษาเชิงบรู ณาการกับการทำงาน ระดบั สถานประกอบการ เนอ่ื งจากการจัด CWIE จะไมบ ังเกดิ ขึน้ ถา ไมไ ดร บั ความรวมมือจากสถานประกอบการ ในการรวมจัดการศึกษาโดยรับนักศึกษาไปปฏิบัติงานในสถานประกอบการตามมาตรฐาน การดำเนินงาน การศึกษารูปแบบนี้ถือเปนความรับผิดชอบรวมกันในลักษณะหุนสวน CWIE (CWIE Partnership) สถานประกอบการสวนใหญสามารถดำเนินงาน CWIE ไดโดยไมตองจัดตั้งหนวยงาน หรือแตงตั้งบคุ ลากรใหม การสนบั สนนุ ของสถานประกอบการสามารถทำไดโดย (1) ใหความสำคญั กับ การทำหนาที่ของผูนิเทศและหนวยงานทรัพยากรบุคคลในการดำเนินการดานธุรการ สนับสนุน นักศึกษา CWIE (2) จัดสรรทรัพยากร อุปกรณและเครื่องมือใหนักศึกษาสามารถทำงาน/โครงการได และ (3) จดั สรรงบประมาณเปน เบ้ยี เลีย้ ง/สวัสดกิ ารแกนกั ศึกษา

39 การดำเนินการในฝายกำลังคนของเครือบริษัทขนาดใหญที่มีเปาหมายในการพัฒนา คนใหมีคุณภาพเพื่อตอยอดการดำเนินธุรกิจจากรุนสูรุนอยางยั่งยืน ใช CWIE เปนกิจกรรมสำคัญ ของการสรรหาและการคัดเลือก Young Talent (Recruitment and Selection) มีการจัดตั้งศูนย สหกจิ ศึกษาและทวิภาคขี องบรษิ ัทในฝายบรหิ ารกำลงั คนขน้ึ ดังท่ีแสดงในแผนภาพ แผนภาพที่ 2.7 กิจกรรมการสรรหาและการคัดเลือก Young Talent ผานกระบวนการ CWIE สวนโครงสรางของการบริหารและการจัดการ CWIE ในสถานประกอบการสวนใหญ ใชฝายทรัพยากรมนุษยหรือฝายบุคคลเปนหนวยประสานงานการรวมจัด CWIE กับฝายตาง ๆ ทเี่ กีย่ วของในบรษิ ทั ดงั แผนภาพทเ่ี สนอเปนตัวอยาง

40 แผนภาพท่ี 2.8 โครงสรางของการบรหิ ารและการจัดการ CWIE ในสถานประกอบการ บุคลากร CWIE ในสถานประกอบการที่มีบทบาทสำคัญในการบริหารและการจัดการ CWIE ประกอบดวย 1) ผจู ดั การฝา ยทรัพยากรมนุษย/บคุ คล สถานประกอบการสวนใหญมักมอบหมายใหฝายทรัพยากรมนุษยหรือบุคคล ใหเปนผูรับผิดชอบการบริหารและจัดการ CWIE ในสถานประกอบการ ผูบริหารในฝายนี้ จึงทำหนาทเ่ี ปน ผูบรหิ ารงาน CWIE ในสถานประกอบการ 2) เจาหนาท่ปี ระสานงาน CWIE ฝายทรพั ยากรมนษุ ยหรอื บุคคลจะมอบหมายเจาหนาทใี่ นฝายใหเ ปน ผปู ระสานงาน CWIE กบั สถาบันอดุ มศกึ ษา 3) ผนู เิ ทศ หมายถึง บุคคลที่ทำหนาที่เปนหัวหนางานของนักศึกษาคอยกำกับ ใหคำแนะนำ และคำปรึกษาแกนกั ศกึ ษาใหทำงานบรรลุเปา หมายและวตั ถปุ ระสงค

41 4.3 การบริหารและการจัดการสหกจิ ศึกษาและการศึกษาเชงิ บรู ณาการกบั การทำงาน ระดับชาติ 1) นับตั้งแตป พ.ศ. 2545 ซึ่งเปนครั้งแรกที่หนวยงานของรัฐระดับกระทรวง (ทบวงมหาวิทยาลัย) ไดใหการยอมรับการจัดหลักสูตรสหกิจศึกษาวาเปนสวนหนึ่งของหลักสูตร อุดมศึกษาระดับปริญญาตรีที่เสริมการพัฒนาคุณภาพการผลิตบัณฑิตใหพรอมทำงานเมื่อจบ จึงมีนโยบายสนับสนุนการจัดสหกิจศึกษาในสถาบันอุดมศึกษาของรัฐและเอกชน ประมาณ 20 แหง โดยการจัดงบประมาณสนบั สนนุ นักศึกษาสหกิจศึกษา 10,000 บาทตอ คน เปนโครงการนำรอ ง จนถึง ป พ.ศ. 2547 เปนการเริ่มตนของหนวยงานของรัฐระดับชาติ ที่เปนกลไกของรัฐในการกำกับดูแล การศึกษาระดับอุดมศึกษา มีบทบาทในการประสานและสงเสริมการจัดการสหกิจศึกษารวมกับ สถาบันอุดมศึกษาและสถานประกอบการ ทำใหการที่เคยจัดแบบ “ทวิภาคี” ขยายเปน “พหุภาคี” ต้ังแตป  พ.ศ. 2545 เปน ตน มา ในป พ.ศ. 2548 หลังจากโครงการนำรองสิ้นสุดลง ทบวงมหาวิทยาลัยไดขอให สมาคมสหกิจศึกษาไทยทำการประเมินผล พบวา “ผูบริหารและบุคลากรที่เกี่ยวของทั้งใน สถาบันอุดมศึกษาและสถานประกอบการยังขาดความรูและความเขาใจเกี่ยวกับสหกิจศึกษา อยางถองแท แมการจัดนำรองจะไดผลเปนที่นาพอใจระดับหนึ่ง” ในปพ.ศ. 2551 สำนักงาน คณะกรรมการการอุดมศึกษา (สกอ.) จึงไดจัดทำแผนการดำเนินงานสงเสริมสหกิจศึกษา ในสถาบันอุดมศึกษา ระหวางป พ.ศ. 2551-2558 โดยเนนการสรางมาตรฐานความพรอมและ ความเขมแข็งของสถาบันอุดมศึกษาและสถานประกอบการที่จัดสหกิจศึกษา รวมทั้งการจัดสหกิจ ศึกษานานาชาติใหกวางขวางยิ่งขึ้น สกอ. จึงเปนหนวยงานของรัฐท่ีมีบทบาทสำคัญดานนโยบาย มาตรฐาน จัดสรรงบประมาณอุดหนุนและติดตามประเมินผลการจัดและการดำเนินงานสหกิจศึกษา ระดับอุดมศึกษาของประเทศไทยตอเนื่องมาจนถึงป พ.ศ. 2562 ซึ่งเปนปที่มีการจัดตั้งกระทรวง การอุดมศึกษา วิทยาศาสตร วิจัยและนวัตกรรม (อว.) ทำใหการบริหารและการจัดสหกิจศึกษาและ การศึกษาเชิงบูรณาการกับการทำงานภายใตการนำของ อว. เจริญกาวหนาทั้งดานปริมาณ คุณภาพ และมาตรฐาน มีประสิทธิภาพและประสิทธิผลเปนที่นาพอใจ ปจจัยสำคัญที่ชวยใหเกิดผลของ การพัฒนาตามแผน คอื การพฒั นาบคุ คลและหนวยงานท่ีเกย่ี วของใหร ชู ัดและปฏิบัติได เนื่องจากการจัด CWIE เกี่ยวของกับหนวยงานและบุคคลหลายฝายที่ตองรวมมือและ รวมรับผิดชอบ จึงจำเปนตองเสริมสรางความรูใหผูเกี่ยวของเขาใจ เขาถึงและสามารถดำเนินการ CWIE ไดอยางมีประสิทธิภาพและเกิดประสิทธิผลตามมาตรฐาน CWIE และยุทธศาสตรการพัฒนา ประเทศ แผนพัฒนาการดำเนินงานสงเสริม CWIE ของ อว. จึงใหความสำคัญและใหการสนับสนุน การศึกษาอบรมบุคลากรผูเกี่ยวของกับ CWIE ทั้งในสถาบันอุดมศึกษาและสถานประกอบการ รวมทั้งการกำหนดมาตรฐานการดำเนินงาน CWIE และการประกันคุณภาพ โดยมอบหมายให

42 สมาคมสหกิจศึกษาไทย ซึ่งเปนศูนยรวมของสถาบันอุดมศึกษาและสถานประกอบการที่รวมกันจัด CWIE ในประเทศไทย ไดจัดทำหลักสูตรผลิตและพัฒนาสื่อและการจัดการอบรมเชิงปฏิบัตกิ าร CWIE ไดแก วิทยากรแกนนำ คณาจารยนิเทศ ผูนิเทศ และผูปฏิบัติงานในสถาบันอุดมศึกษาและ สถานประกอบการเพื่อใหพรอมที่จะทำหนาที่ตาง ๆ รวมทั้งขยายผลการฝกอบรมบุคลากรของ เครือขายพัฒนา CWIE และของหนวยงานไดเอง ผลของการดำเนินการดังกลาวที่เกิดจาก การสนับสนุนของ อว. ทำใหมีการขยายการจัดไดกวางขวางในระยะเวลาที่รวดเร็ว ดังสถิติเกี่ยวกับ การจัดสหกิจศึกษาและการศึกษาเชิงบูรณาการกับการทำงานในชว งป พ.ศ. 2558-2562 ดานจำนวน สถาบันอุดมศึกษาที่จัดหลักสูตร จำนวนหลักสูตร จำนวนนักศึกษา และจำนวนสถานประกอบการ ทรี่ ว มจดั CWIE ดงั ตอไปนี้ ก. จำนวนสถาบนั อุดมศกึ ษาท่ีจัดหลกั สูตร CWIE ป พ.ศ. 2558-2562 93 92 92 91 91 90 89 89 89 88 88 87 86 2558 2559 2560 2561 2562 แผนภาพที่ 2.9 จำนวนสถาบันอุดมศึกษาท่ีจดั หลักสตู ร CWIE ป พ.ศ. 2558–2562 ท่มี า: เครอื ขายพฒั นาสหกิจศึกษาภมู ิภาค 9 เครือขาย (ขอมูล ณ วันท่ี 25 ธนั วาคม 2563) จากจำนวนสถาบันอุดมศกึ ษาที่จัดหลักสตู ร CWIE 88 แหงในป พ.ศ. 2558 เพิ่มเปน 91 แหง ในป พ.ศ. 2562 หรอื ประมาณ รอยละ 3.4

43 ข. จำนวนหลักสตู ร CWIE ป พ.ศ. 2558-2562 1,800 1,625 1,687 1,599 1,600 1,444 2561 2562 1,400 1,308 1,200 1,000 800 600 400 200 - 2558 2559 2560 แผนภาพท่ี 2.10 จำนวนหลักสูตร CWIE ป พ.ศ. 2558-2562 ทมี่ า: เครอื ขายพัฒนาสหกิจศึกษาภูมิภาค 9 เครอื ขาย (ขอมลู ณ วันท่ี 25 ธันวาคม 2563) จากจำนวนหลักสูตร CWIE 1,308 หลักสูตร ในป 2558 เพิ่มเปน 1,599 หลักสูตร ใน ป 2562 หรือประมาณ รอยละ 22.2 ค. จำนวนนกั ศึกษา CWIE ป พ.ศ. 2558-2562 2562 10,000 20,000 30,000 60,053 2561 62,034 2560 2559 53,512 2558 48,075 42,795 - 40,000 50,000 60,000 70,000 แผนภาพท่ี 2.11 จำนวนนักศกึ ษา CWIE ป พ.ศ. 2558-2562 ท่ีมา: เครอื ขา ยพัฒนาสหกจิ ศึกษาภูมิภาค 9 เครือขาย (ขอมลู ณ วันท่ี 25 ธันวาคม 2563) จำนวนนักศึกษา CWIE เพิ่มจาก 42,795 คน ในป พ.ศ. 2558 เปน 60,053 คน ในป พ.ศ. 2562 หรอื ประมาณ รอ ยละ 40.3

44 ง. จำนวนสถานประกอบการท่รี ว มจดั CWIE ป พ.ศ. 2558-2562 2562 17,998 2561 18,869 2560 15,361 2559 14,584 2558 12,403 - 5,000 10,000 15,000 20,000 แผนภาพท่ี 2.12 จำนวนสถานประกอบการท่รี ว มจัด CWIE ป พ.ศ. 2558-2562 ท่ีมา : เครือขายพฒั นาสหกิจศกึ ษาภูมภิ าค 9 เครือขา ย (ขอมลู ณ วันท่ี 25 ธันวาคม 2563) จำนวนสถานประกอบการที่รวมจัด CWIE จาก 12,403 แหง ใน พ.ศ. 2558 เพม่ิ เปน 17,998 แหง ใน พ.ศ. 2562 หรือประมาณ รอยละ 45.1 จ. สถติ เิ กย่ี วกบั CWIE นานาชาติ ป พ.ศ. 2558 – 2562 400 350 300 250 200 150 100 50 0 ปการศึกษา 2558 ปก ารศกึ ษา 2559 ปการศึกษา 2560 ปก ารศึกษา 2561 ปก ารศึกษา 2562 สถานประกอบการ 104 179 179 205 239 นักศึกษา 168 295 287 377 309 หลักสตู ร 121 166 193 209 218 ม/ส 12 17 18 21 21 แผนภาพท่ี 2.13 สถติ เิ ก่ยี วกบั CWIE นานาชาติ ป พ.ศ. 2558-2562 ทีม่ า : เครือขายพฒั นาสหกจิ ศึกษาภมู ิภาค 9 เครือขา ย (ขอมูล ณ วันที่ 25 ธันวาคม 2563)

45 ในชวงป พ.ศ. 2558-2562 ไดมีการจัดสหกิจศึกษานานาชาติ โดยสถานประกอบการ จาก 104 แหง เพิ่มเปน 239 แหงหรือประมาณ รอยละ 129.8 นักศึกษาจาก 168 คน เพิ่มเปน 309 คน หรือประมาณ รอยละ 83.9 หลักสูตรจาก 121 หลักสูตร เพิ่มเปน 218 หรือประมาณ รอยละ 80.2 และสถาบันอุดมศึกษาจาก 12 แหง เพม่ิ เปน 21 แหง หรือประมาณ รอยละ 75.0 ระบบบริหารและการจัดการ CWIE ในชวงป พ.ศ. 2546–2563 จำแนกเปน 3 ระดับ ดังนี้ ก. สวนกลาง ระดับชาติ โดยทบวงมหาวิทยาลัยและสำนักงานคณะกรรมการ การอดุ มศกึ ษา กระทรวงศกึ ษาธิการ มีหนา ทแ่ี ละอำนาจในการกำหนดนโยบาย มาตรฐาน จดั สรรเงิน อุดหนุนและติดตามประเมินผลการจัดการ CWIE รวมกับหนวยงานภาครัฐและเอกชน อาทิ สภาอตุ สาหกรรมแหง ประเทศไทย สำนกั งานคณะกรรมการสง เสริมการลงทุน ในการประสานสง เสริม และสนับสนุนการจัดและการดำเนินการ CWIE ของสถาบันอุดมศึกษาและสถานประกอบการในรูป “พหุภาค”ี ข. สวนภูมิภาคในรูปของเครือขายพัฒนาสหกิจศึกษา จำนวน 9 เครือขาย จำนวน 165 สถาบนั อดุ มศึกษา ประกอบดว ย 1) ภาคเหนือตอนบน จำนวน 16 สถาบันอุดมศึกษา โดยมีมหาวิทยาลัยเชียงใหม เปนแมขาย 2) ภาคเหนือตอนลาง จำนวน 13 สถาบันอุดมศึกษา โดยมีมหาวิทยาลัยนเรศวร เปน แมขาย 3) ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน จำนวน 17 สถาบันอุดมศึกษา โดยมี มหาวทิ ยาลัยขอนแกน เปนแมข าย 4) ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนลาง จำนวน 17 สถาบันอุดมศึกษา โดยมี มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี เปน แมขา ย 5) ภาคกลางตอนบน จำนวน 45 สถาบันอุดมศึกษา โดยมีมหาวิทยาลัยเทคโนโลยี ราชมงคลธัญบรุ ี เปน แมขาย 6) ภาคกลางตอนลาง จำนวน 32 สถาบันอุดมศึกษา โดยมีมหาวิทยาลัยสยาม เปน แมขา ย 7) ภาคตะวันออก จำนวน 7 สถาบันอุดมศึกษา โดยมีมหาวิทยาลัยบูรพา เปน แมขา ย 8) ภาคใตตอนบน จำนวน 10 สถาบันอุดมศึกษา โดยมีมหาวิทยาลัยวลัยลักษณ เปน แมขาย

46 9) ภาคใตตอนลาง จำนวน 8 สถาบัน โดยมีมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร เปนแมขาย เพื่อรวมมือกันในการจัดและดำเนินการ CWIE ในเครือขาย รวมทั้งการ ประสานงานระหวางเครอื ขา ยและกบั สวนกลาง ดงั แผนภาพตอไปนี้ สวน สำนกั งานคณะกรรมการการอดุ มศึกษา : สกอ กลาง กระทรวงศึกษาธกิ าร สวน มหาวทิ ยาลยั แมขายของเครือขายพฒั นา เครอื ขาย 9 ภูมิภาค สหกจิ ศกึ ษา และสถาบันอุดมศึกษาในภูมภิ าคตา ง ๆ สถาบนั 165 หลักสตู ร 1,599 ของประเทศไทยที่เปนสมาชิกของเครือขาย นกั ศกึ ษา 60,053 สถานประกอบการ 17,998 ระดบั สถาบันอุดมศกึ ษา + สถานประกอบการของรฐั หนว ยงาน เอกชน และชมุ ชน แผนภาพท่ี 2.14 การจัดและดำเนนิ การ CWIE ในเครือขา ย รวมทงั้ การประสานงาน ระหวา งเครอื ขา ยและกับสวนกลาง ทมี่ า: เครือขา ยพฒั นาสหกิจศึกษาภูมภิ าค 9 เครือขา ย (ขอมลู ณ วนั ท่ี 25 ธนั วาคม 2563) 2) เมื่อมีการจัดตั้งกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร วิจัยและนวัตกรรม (อว.) ในป พ.ศ. 2562 โดยการรวมหนว ยงานของกระทรวงวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี และสำนกั งาน คณะกรรมการการอุดมศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ มาอยูในกระทรวงเดียวกัน ทำให อว. มีหนาที่และอำนาจในการบริหารและการจัดการสหกิจศึกษาและการศึกษาเชิงบูรณาการกับ การทำงาน ซึ่งเปนสวนหนึ่งของการศึกษาระดับอุดมศึกษา การเปลี่ยนแปลงครั้งนี้ไดกอใหเกิดโฉม หนาใหมของ CWIE ในประเทศไทย โดยเฉพาะอยางยิ่งการกำหนดบทบัญญัติมาตรา 35 และ 36 ในพระราชบัญญัติการอุดมศึกษา พ.ศ. 2562 ถือเปนการยอมรับความสำคัญของการจัดหลักสูตร การศึกษาในรูปแบบ CWIE ที่สถาบันอุดมศึกษา สถานประกอบการ และหนวยงานที่เกี่ยวของทั้ง ภาครัฐ เอกชน และชุมชนพึงถือปฏิบัติ รวมทั้งมีการประกาศ CWIE แพลตฟอรม (CWIE Platform)

47 ของ อว. เพื่อกำหนดหลักการ แผนและแนวปฏิบัติประกอบพระราชบัญญัติการอุดมศึกษา ในระยะ เปลี่ยนผานตั้งแต พ.ศ. 2563-2567 เปนเวลา 5 ป CWIE แพลตฟอรมจึงเปนเสมือนแผนแมบท เพื่อขับเคลื่อนการพัฒนากำลังคนใหมีทักษะและสมรรถนะที่พรอมในการทำงานตรงตาม ความตองการของตลาดแรงงานและความกาวหนาในวิชาชีพโดยการสรางพันธกิจสัมพันธระหวาง สถาบนั อดุ มศึกษากับสถานประกอบการ นอกเหนือจากการประกาศกำหนดเปาหมายการเพิ่มจำนวน นักศึกษา CWIE 2 เทา ภายใน 5 ป ตั้งแตปการศึกษา 2563-2567 จาก 102,510 คน เปน 205,020 คน ยังไดกำหนดกระบวนการ เปา หมาย และวิธกี ารดำเนนิ การดงั ตอไปนี้ CWIE แพลตฟอรมเพื่อขับเคลื่อนกำลังคนใหมีทักษะที่พรอมในการทำงานและ ความกาวหนาในวิชาชพี (Manpower Demand Driven Education Platform for Employability and Career Development through Cooperative and Work-Integrated Education (CWIE): University-Workplace Engagement) ตารางที่ 2.1 CWIE แพลตฟอรมเพื่อขบั เคลื่อนกำลงั คนใหมีทักษะท่ีพรอ มในการทำงานและ ความกาวหนา ในวชิ าชีพ กระบวนการ เปาหมาย วธิ ีดำเนินงาน 1. การจดั ทำและ เพิ่มปริมาณและมาตรฐาน สรา งความรูความเขาใจเกิดข้ึนกบั CWIE ประชาสมั พนั ธข อมลู และการจัดหลกั สูตร รวมถงึ มาตรฐานและประโยชน (Information) CWIE ที่นักศึกษา สถาบันอุดมศกึ ษา และ สถานประกอบการเพื่อสรา งการยอมรบั และรว มอดุ มการณ 2. การจบั คคู วาม มขี อมูลและเวทีให 1. มรี ะบบบรกิ ารขอมลู แบบ One Stop รวมมือระหวาง Demand และ Supply Service สถาบันอุดมศึกษากบั ใชประโยชนและจบั คู 2. จัดเวทพี บปะระหวา ง Demand- สถานประกอบการ รวมมอื Supply (Matching) 3. การรว มออกแบบ 1. รวมออกแบบผลลพั ธ สถาบันอุดมศกึ ษาและ และการนำสู การเรียนรู (Learning สถานประกอบการรวมกนั ออกแบบ การปฏิบัติ Outcomes: หลกั สตู รและระบบบริหารจดั การ (Co-designing and Knowledge, Implementation) Professional Skills, Soft Skills) ท่พี รอมสู การทำงานจริง

48 ตารางที่ 2.1 CWIE แพลตฟอรม เพื่อขับเคล่ือนกำลังคนใหม ีทกั ษะที่พรอมในการทำงานและ ความกา วหนา ในวชิ าชพี (ตอ) กระบวนการ เปา หมาย วิธีดำเนินงาน 2. รว มออกแบบระบบ บรหิ ารจดั การ CWIE 4. การประเมินผล สอบทานและทบทวน 1. สถาบนั อุดมศกึ ษา สถานประกอบการ และการพัฒนา Learning Outcomes และนกั ศึกษารว มประเมินหรือ (Assessment and ของนักศึกษา และระบบ การปรับปรุงและพฒั นาอยางตอเนื่อง Development) บรหิ ารจดั การ CWIE 2. พฒั นามาตรฐาน CWIE ใหท ันสมยั สอดคลอ งกับ โลกการทำงานยุคใหม (Continuous Improvement) 5. การดำเนนิ กิจกรรม ตอ ยอดและยกระดบั CWIE 1. พัฒนา Career for the Future สงเสรมิ และขยายผล เพือ่ เพ่ิมคุณคาใหก ับ 2. International CWIE International (Outreach นักศึกษา Presentation เปนตน Activities) สถาบนั อุดมศึกษาและ 3. ยกระดบั นักศึกษา CWIE สกู ารเปน สถานประกอบการ ผปู ระกอบการ Entrepreneur 4. พฒั นา CWIE เพอ่ื ยกระดับคณุ ภาพ สถานประกอบการผา นโจทยว ิจัยเชิงลึก ผลพวงที่เกิดจากประกาศ CWIE แพลตฟอรม คือ บันทึกขอตกลงความรวมมือเรื่อง การสงเสริมการจัดสหกิจศึกษาและการศึกษาเชิงบูรณาการกับการทำงาน (Cooperative and Work-Integrated Education: CWIE) ระหวางกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร วิจัยและ นวัตกรรม (อว.) กับกลุมองคกรที่เกี่ยวของกับ CWIE อื่น จำนวน 12 แหง เมื่อวันที่ 30 มกราคม 2563 เพื่อรวมกันขับเคลื่อนการจัด CWIE เพื่อผลิตบัณฑิตใหมีศักยภาพและสมรรถนะสูง สามารถ ปฏิบัติงานไดจริง ตอบสนองความตองการตลาดแรงงานของประเทศโดยการเรียนรู ในสถาบันอุดมศึกษาควบคูกับการปฏิบัติงานจริงในสถานประกอบการ ดังที่ไดแสดงไวในแผนภาพ ระบบการบรหิ ารและการจัดการ CWIE แบบพหภุ าคี ดังตอ ไปนี้

49 กระทรวงการอุดมศึกษา วทิ ยาศาสตร วจิ ัยและนวตั กรรม สำนกั งานคณะกรรมการสง เสรมิ การลงทนุ I สำนกั งานคณะกรรมการนโยบายเขตพฒั นาพเิ ศษภาค ตะวันออก กรมพฒั นาฝมือแรงงาน กระทรวงแรงงาน ทป่ี ระชมุ อธกิ ารบดี รัฐบาล-องคการ แหง ประเทศไทย ภาครัฐ ท่ีประชมุ อธิการบดี CWIE สถานประกอบการ หนว ยงานภาครฐั มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏ ภาคเอกชน ท่ีประชุมคณะกรรมการ สถาบันอุดมศึกษา III ชมุ ชน อธิการบดมี หาวิทยาลัย II เทคโนโลยีราชมงคล องคการเอกชน สมาคมสถาบนั สมาคมวิชาการ- อดุ มศกึ ษาเอกชน แหงประเทศไทย วิชาชีพ IV สมาคมสหกิจศึกษาไทย สภาอุตสาหกรรมแหงประเทศไทย หอการคาไทยและสภาหอการคาแหงประเทศไทย แผนภาพที่ 2.15 ระบบการบรหิ ารและการจดั การ CWIE แบบพหภุ าคี ในขอตกลงความรวมมือฉบับนี้ไดมีการกำหนดแนวทางการดำเนินความรวมมือไว ดังตอ ไปน้ี 1) กระทรวงการอุดมศกึ ษา วิทยาศาสตร วิจัยและนวัตกรรม (1) ถายทอดนโยบายการสงเสริม CWIE ใหแกสถาบันอุดมศึกษา หนวยงาน ทเ่ี กยี่ วของท้ังภาครฐั ภาคเอกชนและชุมชน เพื่อรว มกันขับเคลื่อน CWIE (2) ประสาน สงเสริม และสนับสนุนใหสถาบันอุดมศึกษา หนวยงานภาครัฐ ภาคเอกชน และชุมชน บรู ณาการความรวมมือในการจัด CWIE เพม่ิ ขนึ้ และมมี าตรฐาน (3) ประสานและสง เสริมใหหนว ยงานใหค วามรว มมือในการนำเขาขอมูลในระบบ ฐานขอมลู CWIE (4) กำกับ ติดตาม และประเมินผลการดำเนินงานการจัด CWIE ตามบันทึก ขอตกลงความรวมมือฉบับน้ี (5) เปนศูนยประสานงานและใหบริการขอมูลดาน CWIE แกหนวยงานภาครัฐ ภาคเอกชน และชมุ ชนทเ่ี ก่ียวขอ ง 2) สำนกั งานคณะกรรมการสง เสรมิ การลงทนุ (BOI) (1) รวมสงเสริม สนับสนุน และประสานใหสถานประกอบการที่ไดรับการสงเสริม การลงทุน รับนกั ศกึ ษาเขา ปฏบิ ัตงิ านภายใตการจดั CWIE ในสถานประกอบการมากข้นึ

50 (2) ประสานและสงเสริมใหสถานประกอบการที่ไดรับการสงเสริมการลงทุน ใหค วามรวมมือในการนำเขา ขอ มลู ในระบบฐานขอมลู CWIE 3) สำนักงานคณะกรรมการนโยบายเขตพฒั นาพิเศษภาคตะวันออก (EEC) (1) รวมสงเสริม สนับสนุน และประสานใหสถานประกอบการที่ไดรับการสงเสริม จาก EEC จัด CWIE รวมกับสถาบันอุดมศึกษาใหมากขึ้นและมีมาตรฐานสากล โดยกำหนดความ ตองการ/หลักสูตรและมาตรฐานผานการทำงานในภาคอุตสาหกรรมอยางแทจริง ทั้งน้ี ภาคอุตสาหกรรมตองรับนกั ศกึ ษาทำงานในสถานประกอบการหลังจากผา นการปฏบิ ัตงิ านดังกลาว (2) ประสานและสงเสริมใหสถานประกอบการใหความรวมมือในการนำเขาขอมูล ในระบบฐานขอมูล CWIE ระหวาง CWIE กับการพัฒนาบุคลากรในเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก (EEC-HDC) (3) หาแหลง ทนุ จากภาครัฐและเอกชนมาสง เสริมกิจกรรมขา งตน 4) กรมพฒั นาฝม ือแรงงาน กระทรวงแรงงาน (1) ประสานหนวยงานที่เกี่ยวของ เพื่อรวมสงเสริม สนับสนุน ใหมีการจัด CWIE มากขึ้นและมมี าตรฐาน (2) สงเสริมและใหคำแนะนำแกสถาบันอุดมศึกษาในสังกัดกระทรวงการอุดมศึกษา วทิ ยาศาสตร วจิ ัยและนวตั กรรม เกี่ยวกับขั้นตอนการดำเนินงาน เพื่อบรู ณาการรวมกับสถานประกอบการ ในการพัฒนาฝมือแรงงานใหแกนักศึกษาตามโครงการสหกิจศึกษา และการขอรับสิทธิประโยชน ตามพระราชบญั ญัติสงเสริมการพฒั นาฝมอื แรงงาน พ.ศ. 2545 และทแี่ กไ ขเพมิ่ เติม (3) ใหก ารสนับสนนุ การรบั รองหลักสตู รฝกอบรมในสาขาอาชีพตาง ๆ ทส่ี อดคลอง กับความตองการของตลาดแรงงานและทันตอเทคโนโลยีสมัยใหม เพื่อใหสถานประกอบการนำไปใช ในการพัฒนาฝมือแรงงาน และขอรับสิทธิประโยชนตามโครงการสหกิจศึกษาและเปนไปตาม หลักเกณฑท ่ีคณะกรรมการสง เสรมิ การพัฒนาฝม ือแรงงานกำหนด 5) กรมการพฒั นาชุมชน กระทรวงมหาดไทย (1) รวมสงเสริม สนับสนุน และประสานใหชุมชนหรือกลุมองคกรชุมชนในพื้นท่ี รบั นกั ศึกษาเขาปฏบิ ตั ิงานในชุมชนหรือองคกรมากขนึ้ (2) ประสานงานและสงเสริมใหหนวยงานใหความรวมมือในการนำเขาขอมูล ในระบบฐานขอมลู CWIE 6) ท่ีประชุมอธกิ ารบดแี หงประเทศไทย 7) ที่ประชุมอธกิ ารบดีมหาวทิ ยาลัยราชภฏั 8) ทป่ี ระชุมคณะกรรมการอธกิ ารบดีมหาวทิ ยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล 9) สมาคมสถาบนั อุดมศกึ ษาเอกชนแหง ประเทศไทย

51 แนวทางความรวมมือของ 4 องคกรดังกลาว (ลำดบั ท่ี 6, 7, 8 และ 9) ประกอบดวย (1) รวมสงเสริม ผลักดัน และประสานใหสถาบันอุดมศึกษาสมาชิกจัด CWIE รวมกับหนวยงานภาครัฐ ภาคเอกชน และชุมชนใหมากขึ้นและมีมาตรฐาน และสงเสริมสนับสนุนให นกั ศกึ ษาไปปฏบิ ัติงานในสถานประกอบการมากข้นึ (2) พัฒนาผูบริหาร คณาจารย บุคลากรใหมีความรูความเขาใจและมีทักษะ เกี่ยวกับ CWIE เพื่อสรางสมรรถนะและศักยภาพของบุคลากร เพื่อใหการจัด CWIE มีมาตรฐานและ เปนทีย่ อมรับ (3) ประสานและสงเสริมใหสถาบันอุดมศึกษาใหความรวมมือในการนำเขาขอมูล และปรับปรุงขอมูลหลักสูตรและขอมูลอื่น ๆ ที่เกี่ยวของ ในระบบฐานขอมูล CWIE เพื่อใหหนวยงาน สถานประกอบการและสถาบันอดุ มศึกษาสามารถใชข อมลู รว มกันได 10) สมาคมสหกจิ ศึกษาไทย (1) เผยแพรอ งคความรูดาน CWIE ใหผ บู ริหารและบุคลากรของสถาบันอุดมศึกษา หนว ยงานภาครฐั ภาคเอกชน และผทู ี่สนใจทราบ (2) รวมพัฒนาหลักสูตรอบรมสำหรับผูบริหาร คณาจารย บุคลากร ใหมีความรู ความเขาใจและมีทักษะเกย่ี วกบั CWIE เพ่ือสรางสมรรถนะและศักยภาพของบุคลากร เพื่อใหการจัด CWIE มมี าตรฐานและเปนทยี่ อมรับ (3) รวมจัดทำมาตรฐาน และการประกันคณุ ภาพการดำเนนิ งาน CWIE (4) รวมทำการวิจัยเพื่อแกปญหาและพัฒนาการจัด CWIE ใหมีประสิทธิภาพและ ประสิทธิผลดียงิ่ ข้ึน 11) สภาอตุ สาหกรรมแหงประเทศไทย 12) หอการคาไทยและสภาหอการคา แหง ประเทศไทย แนวทางความรวมมือของ 2 องคกรดังกลา ว (ลำดบั ที่ 11 และ 12) ประกอบดวย (1) รวมสงเสริม สนับสนุน และประสานใหสถานประกอบการที่เปนสมาชิก จัด CWIE รวมกับสถาบันอุดมศึกษาใหมากขึ้นและมีมาตรฐาน และรับนักศึกษาเขาปฏิบัติงานใน สถานประกอบการมากข้นึ (2) ประสานและสงเสริมใหสถานประกอบการใหความรวมมือในการนำเขาขอมูล ในระบบฐานขอ มูล CWIE ทุกหนวยงานจะรวมกันขับเคลื่อนการจัดสหกิจศึกษาและการศึกษาเชิงบูรณาการกับ การทำงาน (Cooperative and Work-Integrated Education : CWIE) ดงั นี้ 1) เผยแพร ประชาสัมพันธใหความรู ความเขาใจเกี่ยวกับ CWIE ใหแกบุคลากร ในสถาบนั อุดมศึกษา/หนว ยงานในสังกดั

52 2) แลกเปลี่ยนความรู ขอมูลขาวสาร และความคิดเห็นระหวางหนวยงานที่เกี่ยวของเพ่ือ ใหเกิดความถูกตองรวดเร็วมากยิ่งขึ้น รวมทั้งการแกปญหาและอุปสรรคที่อาจเกิดขึ้นจากการ ดำเนินงานภายใตบ ันทึกขอตกลงความรวมมอื ฉบบั นี้ ระบบบริหารและการจัดการ CWIE หลังจากมีการยุบรวมสำนักงานคณะกรรมการ การอุดมศึกษาเปนสวนหนึ่งของกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร วิจัยและนวัตกรรม (อว.) เม่ือ ป พ.ศ. 2562 การบริหารและการจัดการสหกิจศึกษาและการศึกษาเชิงบูรณาการกับการทำงาน จึงเปนภารกิจหนึ่งของ อว. และอยูในความรับผิดชอบของสำนักงานปลัดกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร วิจัยและนวัตกรรม โดยมีกองยกระดับคุณภาพการจัดการศึกษาระดับอุดมศึกษา เปน เจา ของเร่อื ง แสดงเปนแผนภมู ิการจดั ระบบการบริหารและการจดั การ CWIE ภายใต อว. ไดด ังนี้ สวนกลาง รัฐมนตรีวาการ อว. สถาบนั 165 สว นภมู ิภาค สำนกั งานปลัด อว. หลักสตู ร 1,599 ระดับหนว ยงาน เครือขายพฒั นาสหกิจศกึ ษา 9 เครอื ขาย นกั ศกึ ษา 60,053 ในภมู ิภาคตาง ๆ ของประเทศไทย สถานประกอบการ 17,998 สถาบนั อุดมศึกษา + สถานประกอบการ ของรัฐ เอกชน และชมุ ชน แผนภาพท่ี 2.16 ระบบบรหิ ารและการจดั การ CWIE ทม่ี า: เครือขายพฒั นาสหกิจศึกษาภมู ิภาค 9 เครือขา ย (ขอมลู ณ วันที่ 25 ธันวาคม 2563) ในชวงสามทศวรรษที่ผานมา นับตั้งแตมีการนำ CWIE มาดำเนินการเปนสวนหนึ่งของ หลักสูตรระดบั อดุ มศกึ ษาในประเทศไทย สถาบันอุดมศึกษา สถานประกอบการและหนวยงานของรัฐ เอกชนและชุมชนไดรวมมือกันพัฒนาระบบการบริหารและการจัดการ CWIE เพื่อการพัฒนาคุณภาพ การผลิตบัณฑิตใหตอบสนองความตองการและใชประโยชนในการพัฒนาประเทศไดจริง ไดผลดีตาม ความมุงหมายมาโดยลำดับ จนกระทั่งถือไดวาการจัด CWIE เปนสวนหนึ่งของระบบการบริหารและ การจัดการการอุดมศึกษาของประเทศไทย โดยถือเปนสารบัญญัติสำคัญของพระราชบัญญัติ การอุดมศึกษา พ.ศ. 2562 ที่ทุกฝายพึงถือปฏิบัติ พัฒนาการของ CWIE ดานการบริหารและ การจัดการดงั กลา ว สรุปไดด งั ตอไปนี้

53 1) ในระยะ 10 ป แรก การบริหารและการจดั การ CWIE รว มกนั จัดระหวา งสถาบันอดุ มศึกษา และสถานประกอบการแบบ “ทวิภาคี” เปนสวนของระบบบริหารระดับหนวยงานทั้งสองในลักษณะ “หุนสว น CWIE” (CWIE Partnership) 2) ในระยะตอมาจนถึงปจจุบัน การบริหารและการจัดการ CWIE ไดมีการขยายการมีสวนรวม เปน แบบ “พหุภาคี” ทัง้ รัฐบาล องคก ารภาครฐั องคการภาคเอกชน ภาคชมุ ชนและสถาบนั อุดมศึกษา กับสถานประกอบการ ซง่ึ จดั ในแบบทวภิ าคีมากอ น 3) ในปจจุบันนไ้ี ดมีการพัฒนาระบบบริหารและการจัดการ CWIE สมบูรณแบบเปน 3 ระดับ ประกอบดว ย ก. ระดับสวนกลาง โดยมีกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร วิจัยและนวตั กรรม กำกับ ดูแล CWIE ดานนโยบาย มาตรฐาน การจัดสรรเงินอุดหนุน การสงเสริม และการติดตามประเมินผล การจัด CWIE ถือเปนฝายอำนวยการทำหนาที่ตามมาตรา 35 และมาตรา 36 แหงพระราชบัญญัติ การอุดมศึกษา พ.ศ. 2562 ข. ระดับสวนภูมิภาคโดยการรวมตัวของสถาบันอุดมศึกษาและสถานประกอบการ ของหนวยงานของรัฐ เอกชนและชุมชนในภาคตาง ๆ ของประเทศ ทำหนาที่ประสานสงเสริมและ รวมมือการจัด CWIE ในระดับภูมิภาคแตละภาค ทั้งการรวมมือกันเองระหวางหนวยงานที่จัด CWIE ในภาค ระหวางภาค และกับสว นกลาง ค. ระดับหนวยงาน โดยความรวมมือกันจัด CWIE ระหวางสถาบันอุดมศึกษากับ สถานประกอบการ เปนระดับ “ปฏิบัติการ” ที่กอใหเกิดผลตามนโยบาย เปาหมาย มาตรฐานและ ความตองการของประเทศ การบริหารและการจัดการ CWIE ทุกระดับตองเขมแข็ง สอดคลอง ประสานสัมพันธ มีมาตรฐาน ตรงตามความตองการและใชประโยชนไดจริงตามยุทธศาสตรชาติและประกาศ CWIE แพลตฟอรม

54 5. การวดั และประเมนิ ผลกอนและหลังการศึกษาออนไลน คำสงั่ ขอความตอไปน้ี ในแตล ะขอมคี ำตอบทีถ่ กู ตองที่สุดเพียง 1 คำตอบ ใหทำเคร่ืองหมาย  หนาคำตอบท่ถี ูกตอ ง 1. การจัดสหกจิ ศึกษาเริ่มแรกท่ีมหาวทิ ยาลยั ซินซนิ นาตปิ ระเทศสหรัฐอเมริกาในชื่อ “Cooperative Education” เนือ่ งจาก ก. เปน การรวมมือกนั จัดระหวางสถาบนั อุดมศึกษากับสถานประกอบการ ข. จัดในแบบทวภิ าคี ค. ใชหอคอยงาชา งกับปลองควันเปนสญั ลักษณ ง. ชวยสรางความพรอมในการทำงาน 2. การจดั สหกิจศึกษาและการศึกษาเชงิ บูรณาการกบั การทำงานในรปู แบบพหุภาคี เมอ่ื ก. มีสถานประกอบการเขารวมจัดหลากหลายขน้ึ ข. มกี ารจดั CWIE ในระดับอาชีวศกึ ษา ค. รฐั บาลและสมาคมวชิ าชพี ใหการสนับสนุนการจดั ง. องคการเอกชนเขา รวมจดั 3. ผลลพั ธก ารเรียนรูทีผ่ ูปฏบิ ัติ CWIE พึงไดร บั ไดแก ก. ความรูความเขาใจในสาขาวชิ าเฉพาะ ข. การพฒั นาตนเองใหม ีทักษะและสมรรถนะการทำงาน ค. การมีทักษะมนุษยสัมพนั ธแ ละรจู กั คน ง. ความม่นั ใจและความมั่นคงในการทำงาน 4. การบริหารและการจดั การ CWIE ในทศวรรษแรกในประเทศไทยจัดในรปู พนั ธกิจสมั พันธระหวา ง ก. สถานประกอบการดว ยกนั ข. หนวยงานของรฐั กบั สถาบนั อุดมศกึ ษา ค. ภาควิชาตาง ๆ ในสถาบนั อุดมศึกษา ง. สถาบันอุดมศกึ ษากบั สถานประกอบการ 5. สถาบนั อดุ มศึกษาในประเทศไทยทีจ่ ัด CWIE สว นใหญจ ดั ใหการบรหิ ารและการจัดการ CWIE ก. เปนสวนหนึ่งของการบรหิ ารวิชาการของหนว ยงานท่ีหลักสูตรสังกดั ข. เปนภารกจิ สำคญั ของหนวยงานใหมท ่ีจดั ตงั้ เพ่ือการนี้ ค. อยูในความรบั ผดิ ชอบของบุคลากรเฉพาะดา นนี้ ง. อยูในความรบั ผิดชอบของสถานประกอบการ

55 6. สถานประกอบการในประเทศไทยท่รี วมจดั CWIE สวนใหญจดั ใหก ารบริหารและการจัดการ CWIE ก. ทำรว มกับสถาบันอุดมศึกษา ข. อยใู นความรบั ผดิ ชอบของฝา ยบุคคล CWIE ค. อยใู นความรับผดิ ชอบของหนวยงานกลางของสถานประกอบการ ง. อยใู นความรับผิดชอบของฝายตาง ๆ 7. สถาบันอุดมศึกษามีการจดั ตง้ั หนวยงานกลางระดบั สถาบันอุดมศึกษาขึน้ รับผิดชอบการบริหาร และการจดั การ CWIE เนื่องจาก ก. หนวยงานเดมิ มีภารกจิ มากอยูแลว ข. ตอ งการทดลองหารูปแบบการบรหิ าร CWIE ทีเ่ หมาะสม ค. มปี ริมาณงานมากเพราะหลายหลักสูตรจำนวนคณะและภาควิชาจดั นกั ศึกษามาก ง. เปนงานใหมท ่ีไมเคยทำมากอน 8. ทรพั ยากรการบริหารทสี่ ำคัญทสี่ ุดตอความสำเรจ็ ของการบริหารและการจดั การ CWIE ของ สถาบันอุดมศกึ ษา ไดแก ก. ทรัพยากรการเงนิ ทม่ี ัน่ คงเพยี งพอ ข. คณาจารยนเิ ทศและผนู เิ ทศ CWIE ค. เบยี้ เล้ียงและคำตอบแทนท่ใี หแกน กั ศึกษา CWIE ง. เทคโนโลยีสารสนเทศทใ่ี ชส นับสนุนการจดั CWIE 9. หนว ยงานระดับชาติ หนว ยงานแรกท่ีไดในการสนบั สนุนการจดั CWIE ในประเทศไทย ไดแ ก ก. กระทรวงแรงงาน ข. ทบวงมหาวิทยาลยั (สกอ. ในระยะตอมา) ค. กระทรวงศกึ ษาธิการ ง. กระทรวงการอุดมศึกษา วทิ ยาศาสตร วิจยั และนวัตกรรม 10. โฉมหนา ใหมของ CWIE ในประเทศไทยเกิดขน้ึ เปน ผลจาก ก. การขยายขอบเขตจาก Cooperative Education เปน Cooperative and Work-Integrated Education : CWIE ข. ขยายขอบเขตการจดั จาก “ทวภิ าค”ี เปน “พหุภาคี” ค. การจัดตั้งกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร วจิ ยั และนวัตกรรม ง. การประกาศใช พ.ร.บ. การอุดมศึกษา พ.ศ. 2562 และ CWIE แพลตฟอรม พ.ศ. 2563-2567 เฉลยแบบทดสอบ ขอ 1. ก ขอ 2. ค ขอ 3. ข อ 4. ง ขอ 5. ก ขอ 6. ข ขอ 7. ค ขอ 8. ข ขอ 9. ข ขอ 10. ง

56 6. สื่อและเอกสารประกอบโมดูล กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร วจิ ยั และนวัตกรรม [อว.]. (2563). รวมกฎหมาย อว. กรงุ เทพมหานคร: สำนักนิติการ อว. สมาคมสหกจิ ศึกษาไทย. (2559). กรอบมาตรฐานสหกิจศึกษานานาชาติ. นครราชสมี า: สมาคม สหกจิ ศึกษาไทย. สำนกั งานคณะกรรมการการอดุ มศึกษา [สกอ.]. (2551). แผนการดำเนนิ งานสงเสริมสหกิจศกึ ษาใน สถาบันอุดมศกึ ษา ระหวางป พ.ศ. 2551-2555. กรุงเทพมหานคร: สำนกั งานคณะกรรมการ การอดุ มศึกษา. สำนักงานคณะกรรมการการอดุ มศึกษา (2556). แผนการดำเนนิ การสง เสรมิ สหกจิ ศกึ ษาในสถาบนั - อุดมศึกษา พ.ศ. 2556-2558. กรุงเทพมหานคร: สำนกั งานคณะกรรมการการอดุ มศึกษา. Katz, R.L. (1955). Skills of an Effective Administrator. Harvard Business Reviver, 33(1), 33-42. Reilly, M.B. (2006). The Ivory Tower and the Smokestack. U.S.A.: University of Cincinnati, Ohio.

57 โมดลู 3 มาตรฐาน : การพัฒนาหลักสูตร การประกนั คณุ ภาพ และการบริหารจดั การ ศาสตราจารย ดร.วิจติ ร ศรสี อาน ผชู ว ยศาสตราจารย ดร.ผดุงศักด์ิ สุขสอาด และผูชวยศาสตราจารย ดร.อาทิตย คูณศรสี ขุ

58 โมดลู 3 มาตรฐาน : การพัฒนาหลักสตู ร การประกนั คุณภาพ และการบริหารจดั การ โดย ศาสตราจารย ดร.วจิ ติ ร ศรีสอาน ผชู ว ยศาสตราจารย ดร.ผดงุ ศกั ด์ิ สขุ สอาด และผชู ว ยศาสตราจารย ดร.อาทิตย คณู ศรสี ขุ 1. หลกั การและเหตุผล โดยทั่วไปการจัดการศึกษาเปนหนาที่ของรัฐ โดยรัฐจัดเองหรือมอบหมายใหเอกชนจัด ในรูปแบบตาง ๆ ทั้งในระบบ นอกระบบ และตามอัธยาศัย รัฐจึงมีอำนาจในการกำหนดนโยบาย มาตรฐาน จัดสรรทรัพยากรอุดหนุน และติดตามตรวจสอบการจัดการศึกษาระดับตาง ๆ ใหเปน ไปตามนโยบายและมาตรฐานท่ีกำหนด การศึกษาจึงเปน “กจิ กรรมและกระบวนการสรางความเจริญ งอกงามแกบุคคลทั้งดาน ความเรืองปญญาและคุณธรรม มีความรู ทักษะ สมรรถนะและเจตคติ ในการเปนพลเมืองดีของประเทศชาติและประชาคมโลก” การศึกษาทุกระดับไมวาจะเปนการศึกษาขั้นพื้นฐาน การอาชีวศึกษา และการอุดมศึกษา จงึ ตองมงุ “สรา งคน” ใหมที งั้ “ความเปน คน” (Manhood) และ “ความเปน กำลงั คน (Manpower)” โดยการพัฒนาหลกั สูตรและการสอนใหสอดคลองกบั นโยบายและมาตรฐานของการศึกษาแตละระดับ สำหรับประเทศไทยไดมีการจัดทำยุทธศาสตร 20 ป เพื่อพัฒนาประเทศไทยสูความเปนประเทศไทย 4.0 ในยุทธศาสตรดังกลาวไดกำหนดใหสถาบันอุดมศึกษามีหนาที่ “สรางคน สรางความรู และสราง นวัตกรรม” เพ่ือขับเคล่ือนประเทศไทยสูความเปนประเทศในโลกท่ีหนึ่ง ทพ่ี ลเมืองมีรายไดสูง แขงขันได และเปนมิตรกับสิ่งแวดลอม สถาบันอุดมศึกษาจึงตองสรรหาวิธีการจัดการศึกษาที่จะชวยสราง “บัณฑิต” ที่มีความรู ทักษะ สมรรถนะ คุณลักษณะและเจตคติตรงกับความตองการของผูใชบัณฑิต และใชประโยชนไดจริง เพื่อใหประเทศไทยพึ่งตนเองในการพัฒนาไดและแขงขันไดในประชาคมโลก รัฐจึงตองกำหนดมาตรฐานกลางของหลักสูตรการศึกษาเพ่ือการจัดการเรยี นการสอน และการประกัน คณุ ภาพการศึกษาแตล ะระดับและประเภทการศกึ ษา 2. วตั ถปุ ระสงคเชิงพฤตกิ รรม เพื่อใหผูเขารับการศึกษาอบรมใชสาระความรูในโมดูลนี้ ประยุกตไปสูการทำหนาที่กำหนด มาตรฐานหลักสูตร การดำเนินงาน การปรับปรุง การออกแบบหลักสูตร การประเมินและการประกัน คุณภาพ CWIE ระดับอุดมศึกษาใหสอดคลองกับเกณฑมาตรฐานหลักสูตรระดับอุดมศึกษาและ CWIE แฟลตฟอรม

59 3. ผลลัพธก ารเรียนรูและสมรรถนะท่ีพึงประสงค ผลลพั ธก ารเรยี นรูท ำใหผูรับการศึกษาอบรมตามโมดูล 3 พงึ มีทกั ษะและสมรรถนะท่ีสามารถ ใชในการดำเนินการ CWIE ในเร่อื งตอ ไปนี้ 1) กำหนดมาตรฐานหลักสูตรและการดำเนินงาน CWIE ที่สอดคลองกับพระราชบัญญัติ อดุ มศกึ ษา พ.ศ. 2562 เกณฑมาตรฐานหลกั สูตรระดบั อุดมศกึ ษาและ CWIE แฟลตฟอรม 2) ปรับปรงุ หลกั สูตร CWIE ระดบั ปรญิ ญาที่ใชอยใู หส อดคลองกับเกณฑม าตรฐานหลักสูตร ระดบั อุดมศึกษาและ CWIE แพลตฟอรม 3) ออกแบบหลักสูตร CWIE ระดับปริญญาขึ้นใหมตามเกณฑมาตรฐานหลักสูตร ระดับอุดมศกึ ษาและ CWIE แฟลตฟอรม 4) จัดใหมีการประกันคุณภาพการดำเนินงาน CWIE ของสถาบันอุดมศึกษาของตนเองและ ท่ีเกยี่ วขอ ง 5) รวมคิด รวมทำกับสถานประกอบการและพหภุ าคีอ่ืนในการออกแบบ พัฒนาและประกัน คณุ ภาพการดำเนนิ งาน CWIE มาตรฐานการศึกษาและเกณฑมาตรฐานหลักสูตรระดับอุดมศึกษาจึงเปนกรอบและ แนวทางการพัฒนาหลักสูตร วิชาการและวิชาชีพระดับปริญญาเพื่อการผลิตบัณฑิตตามยุทธศาสตร และนโยบายของประเทศ ในกรณีของประเทศไทยไดมีการกำหนดใหสหกิจศึกษาและการศึกษา เชิงบูรณาการกับการทำงาน (Cooperative and Work–Integrated Education : CWIE) เปนสวน หนึ่งของหลักสูตรอุดมศึกษาระดับปริญญาตรีที่สถาบันอุดมศึกษาและสถานประกอบการรวมกัน ออกแบบและสรางขึ้นตามเกณฑมาตรฐานหลักสูตรระดับอุดมศึกษาท่ีใชอยูในชวงสามทศวรรษที่ผาน มา การพัฒนาหลักสูตรและการสอน CWIE จึงแบงเปน 2 ชวง คือ ชวงแรก พ.ศ. 2536-2545 และ ชวงทสี่ อง พ.ศ. 2546-ปจ จบุ นั 4. หัวเรื่อง: สาระความรู – นำสูการปฏบิ ัติ สาระความรูที่เปนพื้นฐานของการนำสูการปฏิบัตเิ กี่ยวกับมาตรฐานและการพัฒนาหลกั สูตร CWIE ระดบั อดุ มศกึ ษา ประกอบดวย 1) มาตรฐานหลักสูตร การดำเนินงานและการประกันคุณภาพ CWIE ชวงแรก (พ.ศ. 2536- 2545) 2) มาตรฐานหลักสูตร การดำเนินงานและการประกนั คณุ ภาพ CWIE ชว งที่สอง (พ.ศ. 2546- ปจจบุ ัน) 3) การประกนั คณุ ภาพการดำเนินงานสหกจิ ศึกษาและการศึกษาเชงิ บูรณาการกับการทำงาน (CWIE) ชวงท่สี อง (พ.ศ. 2546–ปจจบุ นั ) 4) ปจ จุบันและอนาคตของมาตรฐานการพัฒนาหลักสูตรและการประกนั คุณภาพ CWIE

60 4.1 มาตรฐานหลกั สูตร การดำเนินงานและการประกันคณุ ภาพ CWIE ชวงแรก (พ.ศ. 2536-2545) การจัด CWIE ในชื่อของสหกิจศึกษา (Cooperative Education) เกิดขึ้นในประเทศ ไทยที่มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี ในป พ.ศ. 2536 เปนหลักสูตรเสริมการจัดหลักสูตรระดับ ปริญญาตรี 4 ป สำหรับวิชาการและวชิ าชีพดา นวทิ ยาศาสตร วศิ วกรรมศาสตร เทคโนโลยีการเกษตร และเทคโนโลยสี ังคม จัดโดยอาศัยเกณฑมาตรฐานหลักสูตรระดับอุดมศึกษาท่ีมผี ลบังคับใชในระยะน้ัน ทั้งดานปรัชญาและวัตถุประสงค ระบบการจัดการศึกษา โครงสรางหลักสูตร และเกณฑการวัดผล มีการกำหนดเกณฑมาตรฐานหลักสูตรสหกิจศึกษาเพิ่มเติม เพื่อใชเปนกรอบการดำเนินงานโดยไมขัด หรือแยงกับเกณฑมาตรฐานหลักสูตรระดับปริญญาตรีของทบวงมหาวิทยาลัยในขณะนั้น เปนเกณฑ มาตรฐานขั้นต่ำ ประกอบดว ย 1) ปรัชญาและวตั ถุประสงคของสหกิจศึกษา เพื่อสงเสริมการพัฒนาคุณภาพการผลิตบัณฑิตใหมีความพรอมที่จะปฏิบัติงาน ไดทันที เมื่อสำเร็จการศึกษาและรวมพัฒนาวิชาชีพอยางตอเนื่อง เปนบัณฑิตที่รูชัดปฏิบัติได ในลักษณะของ Ready Graduate ซึ่งมีทั้งความพรอมในการทำงาน (Employability) และ การพัฒนาวิชาชีพ (Career Development) อยางตอเนือ่ ง 2) ระบบการจดั การศึกษา ใชระบบไตรภาค โดยแตละปการศึกษาแบงออกเปน 3 ภาคการศึกษา โดย 1 ภาคการศึกษามีระยะเวลาศึกษาไมนอยกวา 12 สัปดาห ทั้งนี้ เพื่อใหการจัดหลักสูตรสหกิจศึกษา ของหลักสูตรตาง ๆ ไมมผี ลกระทบตอ เกณฑเดมิ และจัดไดตามวตั ถปุ ระสงคข องสหกจิ ศึกษา 3) การคิดหนว ยกิต กำหนดใหการปฏิบัติงานจริงในสถานประกอบการ ไมนอยกวา 45 ชั่วโมง/ ภาคการศึกษา มคี าเทา กบั 1 หนวยกติ 4) โครงสรา งหลกั สูตร จัดใหหลักสูตรสหกิจศึกษาเปนสวนของหมวดวิชาเฉพาะหรือหมวดวิชาเลือกเสรี โดยมีการปฏิบัตงิ านจริงในสถานประกอบการเปนเวลาไมน อยกวา 16 สปั ดาหเตม็ เวลา มีคาเทากับ 8 หนว ยกิต (6 หนวยกติ ทวิภาค) 5) คณาจารยและนกั ศึกษา กำหนดใหคณาจารยประจำของสาขาวิชาตาง ๆ ทำหนาท่ีคณาจารยนิเทศ สหกิจศึกษาในสาขาวิชาที่กำหนดใหนักศึกษาปฏิบัติสหกิจศึกษา สวนนักศึกษาตองศึกษาวิชาบังคับ

61 ตาง ๆ ในหมวดวิชาศึกษาทั่วไปและหมวดวิชาเฉพาะครบหรือเกือบครบโดยมีคะแนนเฉลี่ยสะสมไม นอยกวา 2.0 จากระบบ 4.0 6) สถานประกอบการ กำหนดมาตรฐานขั้นต่ำดานความพรอมของสถานประกอบการที่จะรับนักศึกษา ไปปฏิบัติสหกิจศึกษาในดานตาง ๆ อาทิ มีนโยบายในการสนับสนุนการดำเนินงานสหกิจศึกษา มีบุคลากรที่เกี่ยวของที่จะทำหนาที่นิเทศหรือสอนงาน มีงบประมาณและทรัพยากรสนับสนุน มีกระบวนการเสนองานและการคัดเลือกนักศึกษา มีการเตรียมความพรอมนักศึกษา มีการจัด ประสบการณและงานที่เหมาะสม มีระบบและกระบวนการนิเทศสอนงานและการประเมินผล การปฏิบัตงิ าน เปน ตน ในชวงป พ.ศ. 2536-2545 ซึ่งเปนชวง 10 ปแรกของการนำสหกิจศึกษามาเปนสวน หนึ่งของหลักสูตรระดับปริญญาตรีของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี และมหาวิทยาลัยวลัยลักษณ ในฐานะมหาวิทยาลัยในกำกับของรัฐสองแหงแรกของประเทศไทย ทั้งสองมหาวิทยาลัยไดรวมกัน พัฒนาการจัดสหกิจศึกษาตามเกณฑมาตรฐานหลักสูตรสหกิจศึกษาดังกลาวขางตน ไดผลดีสมความ มุงหมาย หลกั สตู รสหกิจศึกษามีอตั ราการไดงานสงู และมีคุณภาพเปน ท่นี า พอใจของสถานประกอบการ 4.2 มาตรฐานหลกั สตู ร การดำเนินงานและการประกันคุณภาพ CWIE ชว งทส่ี อง (พ.ศ. 2546-ปจจุบัน) ในปพ.ศ. 2545-2547 ทบวงมหาวิทยาลัยในชวงนั้นไดจัดสรรงบประมาณสนับสนุน นักศึกษาสหกิจศึกษาของสถาบันอุดมศึกษาของรัฐและเอกชนที่จัดสหกิจศึกษาตามรูปแบบของ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารีเปนโครงการนำรองเปนเวลา 2 ปงบประมาณ หลังจากนั้นไดจัดใหมี การประเมินผลสัมฤทธิ์ของโครงการนำรอง ซึ่งมีสถาบันอุดมศึกษาประมาณ 60 แหง ทั้งของรัฐและ เอกชนเขารวมโครงการดังกลาว พบวา แมจะไดผลดีระดับหนึ่ง แตก็ยังมีปญหาและอุปสรรคหลัก ในการดำเนินงานสหกิจศึกษาของสถาบันอุดมศึกษาและสถานประกอบการ คือ บุคลากรที่เกี่ยวของ ยังขาดความรูความเขาใจในหลักและวิธีการจัดสหกิจศึกษา ทำใหการดำเนินงานสหกิจศึกษา ขาดประสิทธิภาพและไมบรรลุผลที่ดีเต็มตามวัตถุประสงค การกำหนดมาตรฐานและการดำเนินงาน สหกิจศึกษาและการฝกอบรมบุคลากรของสถาบันอุดมศึกษาและสถานประกอบการใหเขาใจ เขาถึง และสามารถประยุกตไปใชในการจัดสหกิจศึกษาของแตละสถาบันอุดมศึกษา จึงเปนกลยุทธสำคัญ ในการสง เสริมการพฒั นาการดำเนนิ งานสหกจิ ศึกษาของประเทศไทย สมาคมสหกิจศึกษาไทย (Thai Association for Cooperative Education: TACE) ดวยความสนับสนุนของสำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา จึงรับหนาที่เขารวมประสานและ สงเสริมการพัฒนามาตรฐานการดำเนินงานสหกิจศึกษาระดับอุดมศึกษาและจัดหลักสูตรการศึกษา

62 อบรมบุคลากรสหกิจศึกษาของสถาบันอุดมศึกษาและสถานประกอบการ รวมกับเครือขายพัฒนา สหกจิ ศกึ ษาจวบจนปจจบุ ัน การจัดสหกิจศึกษาในชวงเวลาดังกลาวขางตน จัดตามมาตรฐานการดำเนินงาน สหกิจศึกษาขั้นต่ำในรูปแบบการจัดแยกระหวางการเรียนรายวิชา ภาคทฤษฎีในสถาบันอุดมศึกษา และภาคปฏิบัติในสถานประกอบการ ซึ่งจัดใหทำงานเปนเวลา 16 สัปดาหเต็มเวลา มีคาเทากับ 8 หนวยกิตไตรภาค (6 หนวยกิตทวิภาค) รวมการเตรียมกอนออกปฏิบัติสหกิจศึกษาเปนเวลา 30 ชัว่ โมงหรือ 1 หนว ยกติ รวม 9 หนว ยกิตไตรภาค ดังแผนภาพตอ ไปน้ี ระบบการจัดสหกจิ ศึกษา กอน ระหวาง หลัง 16 สัปดาห 9 หนว ยกติ ไตรภาค แผนภาพที่ 3.1 ระบบการจัดสหกจิ ศึกษา การพัฒนาหลักสูตรและการดำเนินงานสหกิจศึกษาและการศึกษาเชิงบูรณาการกับ การทำงาน (CWIE) ในประเทศไทย ในชวงแรกตัง้ แตป  พ.ศ. 2536 ถงึ พ.ศ. 2562 ยึดเกณฑม าตรฐาน หลักสูตรระดับอุดมศึกษาของประเทศไทยที่ใชอยูในระยะนั้นเปนกรอบและแนวทางการจัดและ ดำเนินการเพื่อใหสอดคลองกับปฏิทินการศึกษา จำนวนหนวยกิตที่กำหนดและจำนวนปการศึกษา ในเกณฑมาตรฐานหลักสตู รไมไดก ำหนดหมวดวิชา CWIE ไวเ ปนการเฉพาะ สถาบนั อดุ มศกึ ษาที่จัดให มีหลักสูตรดังกลา ว กำหนดชว งเวลาและจำนวนหนวยกิตสำหรับ CWIE ตามทเี่ หน็ สมควร โดยเม่ือรวม กับวิชาตามหลักสูตรในหมวดอืน่ ๆ อาทิ วิชาศึกษาทั่วไป วิชาเฉพาะ และวิชาเลือกเสรีแลวไมต่ำกวา และสูงกวาจำนวนหนวยกิตตามเกณฑหลักสูตรระดับอุดมศึกษากำหนด เมื่อเร่ิมแรกที่มหาวิทยาลัย เทคโนโลยีสุรนารีและตอมาที่มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ ซึ่งกำหนดระบบการศึกษาแบบไตรภาค มีการศึกษาละ 3 ภาค สำหรับการศึกษาระดับปริญญาตรี 4 ป ไดกำหนดใหปฏิบัติ CWIE เต็มเวลา เปนเวลา 4 เดือน หรอื 1 ภาคการศกึ ษา รวมชว งหยดุ ระหวางภาค ใหมีคา เทา กบั 8 หนวยกิตไตรภาค (6 หนวยกติ ทวภิ าค) นกั ศกึ ษาไปปฏิบัติงานในสถานประกอบการในระดับปท ี่ 4 หลงั จากไดศึกษาวิชา ศึกษาทั่วไปและวิชาเฉพาะของสาขาวิชาเอกครบหรือเกือบครบแลว ในภาคการศึกษาที่ 1 หรือ

63 ภาคการศึกษาที่ 2 เพื่อใหมีโอกาสเรียนอีก 1 ภาคการศึกษา เพื่อใหผลสะทอนกลับกอนจบ ในยุค เร่มิ ตนจึงเปนเสมือนวชิ าหน่ึงท่ีเปนสวนของหลักสูตรภายใตเกณฑมาตรฐานหลักสูตรระดับอุดมศึกษา เชนเดียวกับรายวิชาอื่น ๆ เปนการเรียนรูจากการไปทำงานหลังจากการเรียนภาคทฤษฎีมามาก พอที่จะนำไปประยุกตใ ชใ นการทำงาน ทำใหมคี วามรูชัดและปฏบิ ัติได เมื่อไดมีการปรับปรุงเกณฑมาตรฐานหลักสูตรระดับอุดมศึกษาในระยะตอมาจนถึง ฉบับ พ.ศ. 2558 ซึ่งมีผลบังคับใชอยูในปจจุบันทำใหการจัดหลักสูตรระดับปริญญามีความยืดหยุน มากขึ้น ทั้งการขยายการจัด CWIE ยาวขึ้น และหลากหลายรูปแบบมากขึ้น ตามมาตรฐานสงเสริม โดยมรี ปู แบบการจัดหลกั สตู ร CWIE เปน 3 รปู แบบ ดังนี้ 1) แบบแยก (Separation) เปนการเรียนภาคทฤษฎีที่สถาบันอุดมศึกษาจนครบ ตามกำหนด หลงั จากนนั้ จึงไปปฏิบตั งิ านในสถานประกอบการตามระยะเวลาท่ีกำหนด 2) แบบคูขนาน (Parallel) เปนการเรียนภาคทฤษฎีในสถาบันอุดมศึกษาสลับกับ การไปปฏบิ ัติงานจรงิ ในสถานประกอบการตลอดระยะการเรยี นในหลักสตู รน้ัน ๆ 3) แบบผสม (Mix) เปนการเรยี นภาคทฤษฎีในสถาบันอุดมศึกษาสวนหน่งึ และเรียน ภาคทฤษฎีพรอมปฏิบัตงิ านจรงิ ในสถานประกอบการอีกสว นหนึ่ง หลักสูตรที่เปนกรณีตัวอยาง ไดแก (1) การจัด “แบบแยก” ของมหาวิทยาลัย เทคโนโลยีสุรนารี มหาวิทยาลัยกาฬสินธุ และมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร (2) การจัดแบบคูขนาน ของมหาวิทยาลัย Baden-Wuerttemberg Cooperative State University ประเทศเยอรมนี และ (3) การจัดแบบผสม “สมุยโมเดล” ของมหาวิทยาลัยวลัยลักษณ และ “การประกอบการ (Entrepreneurship)” ของมหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยีสุรนารี

64 4.2.1 ตัวอยา งหลักสตู ร CWIE แบบแยก 1) ตัวอยา งท่ี 1 สุรนารีโมเดล (SUT Model) สุรนารีโมเดล (SUT Model) การดำเนนิ งานสหกิจศกึ ษาของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยสี รุ นารี 1. ความเปน มา มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารีตั้งขึ้นโดยมีหลักคิดสำคัญ คือ การมีสวนรวมขององคกรผูใช บัณฑิตผานกลไกตาง ๆ ของมหาวิทยาลัยเพื่อเพิ่มพูนความเขมแข็งทางวิชาการและการตอบสนอง ความตองการขององคกรผูใชบัณฑิต (อมรวิชช นาครทรรพ, 2548) หลักคิดนี้นำไปสูก ารจัดการเรยี น การสอนดวยรปู แบบสหกจิ ศึกษา เพ่อื ใหนกั ศึกษาไดทดลองทำงานจริงในสถานประกอบเปนเวลานาน พอสมควร ภายใตการกำกับควบคุมอยางมีระบบ ในลักษณะที่เสมือนหนึ่งเปนบุคลากรของ สถานประกอบการจริง โดยงานท่ีทำตอ งสอดคลอ งกับสาขาวิชาเอกของนักศึกษา มหาวิทยาลัยจึงเลือกใชระบบไตรภาคเพื่อรองรับการจัดการเรียนการสอนที่มีสหกิจศึกษา กลาวคือ แตละปการศึกษามี 3 ภาคการศึกษาที่มีระยะเวลาเทา ๆ กัน โดยมีเวลาปดภาคการศึกษา เปน เวลาสั้น ๆ ไมมีปด ภาคฤดรู อนที่ยาวนาน ทำใหมีจำนวนภาคเรียนเหลือใหนักศึกษาไปปฏิบัติงาน สหกิจศกึ ษาในสถานประกอบการได และเพ่ือใหมหี นว ยงานเฉพาะท่ีทำหนา ทดี่ ำเนนิ งานดา นสหกจิ ศึกษาและประสานงานระหวาง สถานประกอบการ สาขาวชิ า และนักศกึ ษา มหาวิทยาลยั จึงไดต้ัง “โครงการสหกิจศึกษาและพัฒนา อาชพี ” ข้นึ เพ่ือใหบรกิ ารในลกั ษณะทีเ่ รยี กวา “รวมบรกิ าร ประสานภารกจิ ” กลา วคือ ดูแลการจัดหา งานและเตรียมความพรอมใหแกนักศึกษาทุกสาขาวิชา และประสานงานกับทุกสาขาวิชาเรื่อง การนิเทศและประเมินผล เมื่อสถานประกอบการตองการนักศึกษาจากสาขาวิชาใดก็ตามเพื่อไป ปฏิบัติงานสหกิจศึกษา ก็สามารถติดตอมาที่โครงการสหกิจศึกษาฯ ที่เดียว ทำใหสะดวก คลองตัว และมปี ระสิทธิภาพในการดำเนินการ (Sirijeerachai, 2009) มหาวิทยาลัยไดใชการทำวิจัยสถาบันเพื่อประเมินและพัฒนารูปแบบของสหกิจศึกษา อยางตอเนื่องนับตั้งแตเริ่มตนจนถึงปจจุบัน โดยอาจแบงรูปแบบการดำเนินงานของหลักสูตร สหกิจศกึ ษาตามรนุ ของนกั ศกึ ษาไดดงั นี้

65 2. หลักสูตรสหกจิ ศึกษาสำหรับนกั ศึกษาทีเ่ ขาเรียนระหวา งปก ารศึกษา 2536-2537 ในชวงเวลาดังกลาวเปนชวงเริ่มทดลองใชสหกิจศึกษา แตละภาคการศึกษามีความยาว 14 สัปดาห และปดภาคเรียนประมาณ 7–10 วันเทานั้น โดยกำหนดใหนักศึกษาสามารถเลือกเรียน หลักสูตรสหกิจศึกษาหรือหลักสูตรทดแทนสหกิจศึกษาได นักศึกษาที่เลือกหลักสูตรสหกิจศึกษาตอง ไปปฏบิ ัตงิ านในสถานประกอบการจำนวน 2 ภาคการศึกษาเมอื่ อยูชั้นปท่ี 3 และ/หรอื ชน้ั ปท่ี 4 ข้นึ กับ สาขาวิชากำหนด สวนนักศึกษาที่เลือกหลักสูตรทดแทนสหกิจศึกษาตองเรียนวิชาเพิ่มเติมตามที่ สาขาวิชากำหนดจำนวน 12 หนว ยกิต ทงั้ นี้ นักศึกษาหลักสูตรสหกจิ ศกึ ษาสามารถขอเปลีย่ นไปเรียน ในหลักสูตรทดแทนสหกิจศึกษาได หากมีความจำเปน (ธวัชชัย ทีฆชุณหเถียร และไพฑูรย นิยมนา, 2541) 3. หลักสตู รสหกิจศึกษาสำหรับนักศึกษาทีเ่ ขา เรียนระหวา งปการศึกษา 2538-2539 จากการประเมินผลการดำเนินงานโครงการสหกิจศึกษาฯ ของปการศึกษา 2538–2539 ที่นักศึกษารุนที่ 1 (B36) และรุนที่ 2 (B37) ของมหาวิทยาลัยไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษาไดผล ที่นาพอใจอยา งยิง่ มหาวิทยาลยั จึงไดปรับปรุงหลักสูตรสหกิจศึกษาจากเดมิ และเริ่มใชในภาคเรยี นที่ 2/2540 ในประเดน็ ดงั นี้ (ธวชั ชยั ทีฆชณุ หเถยี ร และ ไพฑรู ย นิยมนา, 2543) - ปรับลดหนวยกิตวิชาสหกิจศึกษาลงเหลือ 9 หนวยกิต เนื่องจากสาขาวิชาในกลุม วศิ วกรรมศาสตรตองการหนวยกติ วชิ าการเพมิ่ อกี 3 หนว ยกติ เพ่อื ใหเ ปนไปตามเกณฑของสภาวศิ วกร - ปรบั ลดจำนวนสปั ดาหในแตละภาคการศึกษาจาก 14 สัปดาหเ หลือ 13 สปั ดาห เนื่องจาก เหน็ วา เดิมทีระยะเวลาปดภาคการศึกษาสนั้ ไป ทำใหก ารตรวจขอสอบ ประเมนิ ผล และเตรยี มการจัด การเรียนการสอนในภาคการศึกษาถดั ไปเปนไปอยา งเรงรบี - กำหนดใหนักศึกษาตองไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษาอยางนอย 1 ภาคการศึกษา โดยมี ระยะเวลาปฏิบัติงานประมาณ 15-16 สัปดาหขึ้นกับระยะเวลาแตละภาคการศึกษา สงผลให ภาคเรียนสหกิจศึกษายาวกวาภาคเรียนวิชาการที่มหาวิทยาลัย โดยภาคเรียนสหกิจศึกษาจะเร่ิม ในชวงปด ภาคกอนปฏิบัติงาน และไปจบในชว งปด ภาคหลงั ปฏบิ ัติงาน - ยังอนุญาตใหนักศึกษาเลือกระหวางหลักสูตรสหกิจศึกษากับหลักสูตรทดแทนสหกิจศึกษา ได 4. หลกั สูตรสหกิจศกึ ษาสำหรบั นักศึกษาท่ีเขา เรยี นระหวางปการศกึ ษา 2540-2544 จากการประเมินผลการดำเนินงานของโครงการสหกิจศึกษาฯ ในระยะที่สองซึ่งเปน การประเมินกระบวนการในปการศึกษา 2540 และประเมินผลผลิตที่เปนการประเมินผลคุณภาพ บัณฑติ รุนท่ี 1 และ 2 ที่สำเรจ็ การศึกษาในปก ารศึกษา 2539 และ 2540 มหาวทิ ยาลยั จงึ ไดปรับปรุง หลักสตู รสหกิจศึกษาในประเดน็ ดังน้ี (เทคโนธานี, 2549)

66 - กำหนดใหส หกิจศึกษาเปน หลักสตู รบังคบั ในระดับปริญญาตรีของทุกสำนักวชิ า โดยใหมีผล กับนกั ศกึ ษารุนทีเ่ ขาปก ารศกึ ษา 2540 เปน ตน มา - กำหนดใหนักศึกษาตองไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษาอยางนอย 1 ภาคการศึกษา โดยตองมี ระยะเวลาปฏิบัติงานไมนอยกวา 16 สัปดาห โดยภาคเรียนสหกิจศึกษาจะเริ่มในชวงปดภาคกอน ปฏบิ ตั งิ าน และไปจบในชวงปด ภาคหลังปฏบิ ัตงิ าน 5. หลกั สตู รสหกจิ ศึกษาสำหรับนักศกึ ษาที่เขา เรียนตงั้ แตปก ารศกึ ษา 2545 ถึงปจจบุ ัน มหาวิทยาลัยไดเปลี่ยนแปลงรูปแบบการจัดอบรมเตรียมความพรอมนักศึกษากอนออก ปฏิบัติงานสหกิจศึกษา จากเดิมที่เปนการจัดอบรมในวันและเวลาที่นักศึกษาสะดวก เปลี่ยนเปน การเรียนรายวชิ าเตรียมสหกิจศึกษา จำนวน 1 หนวยกติ ท่มี ตี ารางเรียนท่ีแนนอน และเพอื่ ใหหนวยกิตรวม ของหมวดวิชาสหกิจศึกษายังเปน 9 หนวยกิต จึงไดปรับลดจำนวนหนวยกิตของรายวิชาสหกิจศึกษา ที่นักศึกษาตองลงทะเบียนเพื่อไปปฏิบัติงานเหลือ 8 หนวยกิต โดยเริ่มใชตั้งแตภาคการศึกษาท่ี 1/2548 กับนักศึกษารุนที่เขาเรียนปการศึกษา 2545 เปนตนมา (เทคโนธานี, 2549) และจาก ความสำเร็จที่เปนรูปธรรม มหาวิทยาลัยไดปรับสถานภาพหนวยงานจาก “โครงการสหกิจศึกษาและ พฒั นาอาชพี ” เปน “ศูนยส หกิจศึกษาและพัฒนาอาชีพ” ในป พ.ศ. 2551 6. กระบวนการเรียนการสอน มหาวทิ ยาลยั ไดกำหนดกระบวนการไวด ังนี้ 1. เพื่อจะสำเร็จการศึกษาได นักศึกษาตองสอบผานหมวดวิชาสหกิจศึกษาอยางนอย 9 หนวยกิต ซึ่งประกอบดวยรายวชิ าเตรียมสหกิจศึกษาจำนวน 1 หนวยกิต และรายวิชาสหกิจศึกษา 1 จำนวน 8 หนวยกิต กรณีที่นักศึกษาตองการปฏิบัติงานสหกิจศึกษามากกวา 1 ภาคเรียน ในแตละ หลักสูตรจะมีวิชาสหกิจศึกษา 2 และ 3 ใหนักศึกษาเลือกเรียนได โดยในการประเมินผลรายวิชา ในหมวดสหกจิ ศึกษาใชร ะดบั คะแนนตวั อกั ษรเปน S (Satisfactory) กบั U (Unsatisfactory) 2. นกั ศกึ ษาตอ งลงทะเบยี นเรยี นรายวชิ าเตรียมสหกิจศึกษาติดกับภาคการศกึ ษาสหกิจศึกษา โดยศูนยสหกิจศึกษาและพัฒนาอาชีพของมหาวิทยาลัยเปนหนวยงานรับผิดชอบรายวิชา ซึ่งเปนการ อบรมหัวขอที่หลากหลายเพื่อเตรียมความพรอมในการทำงานใหแกนักศึกษา นักศึกษาที่ลงทะเบียน เรียนตองมีคะแนนรวมไมนอยกวารอยละ 80 ของคะแนนทั้งหมดจึงจะสอบผานรายวิชาเตรียม สหกิจศึกษา 3. ศูนยสหกิจศึกษาและพัฒนาอาชีพทำหนาที่จัดหางานสหกิจศึกษา แลวเสนองานจาก สถานประกอบใหประธานคณาจารยนิเทศของสาขาวิชาพิจารณารับรองคุณภาพ เฉพาะงานที่ผาน การรับรองคุณภาพจะประกาศในระบบสหกิจศึกษาออนไลนของมหาวิทยาลัยใหนักศึกษาสามารถ เขา ดเู พอ่ื เลือกสมัครงาน

67 4. กอนนักศึกษาจะยื่นใบสมัครงานผานระบบสหกิจศึกษาออนไลน ศูนยสหกิจศึกษาและ พัฒนาอาชีพจะจัดกิจกรรมใหนักศึกษาไดพบคณาจารยนิเทศของสาขาวิชาเพื่อขอรับคำปรึกษา ในการเลอื กสถานประกอบการ (เรยี กวา กจิ กรรม Matching) 5. นกั ศึกษาสามารถย่นื ใบสมัครงานไดต ามความสนใจคร้งั ละ 1 แหง โดยสถานประกอบการ อาจคัดเลือกนักศึกษาจากใบสมัครหรืออาจจะสัมภาษณนักศึกษาดวย ทั้งนี้ นักศึกษาที่ไมไดรับ คดั เลือก ตองสมคั รงานใหม จนกวาจะไดรับการตอบรับจากสถานประกอบการ 6. นักศึกษาไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษาที่สถานประกอบการตามเวลาการปฏิบัติงานของ สถานประกอบการ เปนเวลาไมนอยกวา 16 สัปดาหอยางตอเนื่อง โดยมีสถานภาพเหมือนลูกจาง ชัว่ คราวทตี่ องปฏบิ ัตติ ามกฎระเบียบของสถานประกอบการ และมหาวทิ ยาลยั ไดจ ัดทำประกันสุขภาพ และอุบัติเหตใุ หแกน กั ศึกษาสหกิจศึกษาทุกคน 7. มคี ณาจารยน ิเทศของสาขาวิชาทำหนาทีต่ ิดตามความกาวหนา การปฏบิ ตั ิงานของนกั ศึกษา และไปนเิ ทศงานสหกิจศึกษา ณ สถานประกอบการขณะนักศึกษาปฏิบัติงานสหกิจศึกษาอยางนอย 1 คร้งั และรวมประเมนิ ผลการปฏิบัติงานของนกั ศกึ ษา 8. ในการประเมินผลการปฏิบัติงานสหกิจศึกษา นักศึกษาตองมีคะแนนรวมไมนอยกวา รอยละ 60 ของคะแนนทั้งหมดจึงจะสอบผานรายวิชาสหกิจศึกษา โดยผูนิเทศ (พนักงานที่ปรึกษา) มีสว นรวมในการประเมินผลรอ ยละ 50 ของคะแนนทั้งหมด 9. เมอื่ นกั ศกึ ษาปฏิบัตงิ านครบตามระยะเวลากำหนดเสร็จสน้ิ นักศกึ ษาตองเขารวมกิจกรรม ปจฉิมนเิ ทศและกจิ กรรมสมั มนาหลงั กลับที่มหาวทิ ยาลัย โดยข้นั ตอนการดำเนนิ การโดยละเอยี ดเปนดงั ตารางตอไปนี้

68 ตารางที่ 3.1 ขน้ั ตอนการดำเนนิ การโดยละเอยี ดของการปฏบิ ัติสหกิจศึกษา มหาวทิ ยาลัยเทคโนโลยี สรุ นารี กิจกรรม รายละเอยี ด ขัน้ ตอนกอ นการปฏิบัตงิ านสหกจิ ศึกษา มหาวทิ ยาลยั เตรียมความพรอมใหนกั ศึกษา • ใหค วามรหู ลกั การสหกิจศึกษา • เตรยี มความพรอ มดานวิชาการ สาขาวิชากำหนดและตรวจสอบคุณสมบัติ • เสรมิ ทักษะความพรอมในการปฏิบตั งิ าน นักศึกษา • กำหนดระดบั คะแนนเฉลี่ยสะสม (GPAX > ศูนยส หกิจศกึ ษาฯ จัดการเรยี นการสอนวิชา เตรียมสหกจิ ศกึ ษา (1 หนว ยกติ ) 2.00) กอนออกสหกิจศกึ ษา ศูนยส หกิจศกึ ษาฯ จัดกจิ กรรม Matching • จัดทำประกนั สุขภาพและอบุ ัติเหตุ นักศกึ ษาเตรยี มเอกสารประกอบการสมัครงาน นักศึกษาเลือกสถานประกอบการ ใหน กั ศึกษา • กำหนดความสามารถทางวชิ าการ สถานประกอบการคดั เลือกนักศึกษา ความประพฤติ และเง่ือนไขพิเศษ อ่ืน ๆ เชน รายวชิ าบังคบั • นักศึกษาท่ีลงทะเบียนเรยี นตองมีคะแนน รวมไมน อยกวา รอยละ 80 ของคะแนน ทง้ั หมดจงึ จะสอบผานรายวชิ า เตรียมสหกจิ ศกึ ษา • นักศกึ ษาพบคณาจารยน ิเทศของสาขาวชิ า เพ่ือขอรับคำปรกึ ษาในการเลือก สถานประกอบการ • ใบสมคั รงาน ประวตั แิ ละสำเนา ใบแสดงผลการเรยี น • พจิ ารณางานตามประกาศงานท่ผี าน การรบั รองจากสาขาวิชาแลว และ ยื่นเอกสารสมัครงานออนไลนตอ หนวยงาน สหกิจศึกษา (ครงั้ ละ 1 แหง ) • คัดเลอื กจากใบสมคั ร และ/หรือสัมภาษณ • สถานประกอบการแจง ผลใหศนู ยส หกิจ ศกึ ษาฯ ทราบ แลวศนู ยส หกิจศกึ ษาฯ ประกาศผลใหนกั ศึกษาทราบตอ ไป • นักศึกษาท่ีถกู ปฏเิ สธ ตอ งยืน่ สมคั รสถาน ประกอบการแหง อ่ืน

69 ตารางที่ 3.1 ข้ันตอนการดำเนินการโดยละเอยี ดของการปฏบิ ัติสหกจิ ศึกษา มหาวิทยาลัยเทคโนโลยี สุรนารี (ตอ) กิจกรรม รายละเอยี ด ขนั้ ตอนระหวางปฏบิ ัติงานสหกิจศึกษา นักศกึ ษารายงานตวั กบั สถานประกอบการ • เขา รับการปฐมนเิ ทศโดยสถานประกอบการ นักศึกษาวางแผนการปฏบิ ัตงิ านรว มกบั • กำหนดแผนงานตลอด 16 สัปดาห ผูน เิ ทศงาน • สง แผนงานใหศนู ยส หกิจศึกษาฯ และ คณาจารยน เิ ทศรบั ทราบ สาขาวชิ าติดตามความกา วหนาการปฏิบัติงาน • คณาจารยน ิเทศของสาขาวิชาทำหนา ท่ี ของนักศึกษา นเิ ทศงานสหกิจศกึ ษา ณ สถานประกอบการอยางนอย 1 ครงั้ โดยศูนยส หกิจศึกษาฯ รับผดิ ชอบ ประสานงานการนัดหมาย นักศกึ ษาทำรายงานผลการปฏิบัติงาน • เขียนรายงานตามรูปแบบ ทีศ่ นู ยสหกิจศึกษาฯ กำหนด การประเมินผลการปฏบิ ัตงิ านระหวา ง • นกั ศกึ ษาตองมีคะแนนรวมไมนอ ยกวา สหกิจศกึ ษา รอยละ 60 ของคะแนนทงั้ หมดจงึ จะผาน รายวิชาสหกิจศึกษา โดยผนู ิเทศมีสว นรว ม ในการประเมินผลรอ ยละ 50 ของคะแนน ท้ังหมด ขั้นตอนหลังปฏิบัติงานสหกจิ ศกึ ษา ศูนยส หกจิ ศกึ ษาฯ จัดกิจกรรมพบนกั ศึกษา • จดั กจิ กรรมปจ ฉิมนิเทศและสำรวจผล หลังกลับ สะทอนกลบั จากการปฏิบัติสหกิจศกึ ษา ของนักศึกษา นกั ศึกษานำเสนอผลการปฏบิ ตั ิงานในกจิ กรรม สัมมนาหลังกลับ • ศูนยส หกจิ ศกึ ษาฯ วเิ คราะหผ ลการเรยี นรู ศูนยสหกิจศึกษาฯ รวบรวมผลการประเมิน ของนักศึกษา • สง รายงานตอคณาจารยน ิเทศ • นำเสนอตอที่ประชมุ ของสาขาวชิ า • นักศึกษารบั ทราบผลการประเมินการ ปฏบิ ตั ิงาน • รวบรวมผลประเมินและคะแนนจากทุกฝาย แลว นำสงสาขาวิชาเพือ่ ตดั เกรด

70 7. คาเบยี้ เลย้ี งและสวสั ดกิ ารจากสถานประกอบการ ระหวางปฏิบัตงิ านสหกิจศึกษา นักศึกษาสหกิจศึกษามีสถานภาพเหมือนลูกจางช่ัวคราวของ สถานประกอบการ โดยไดรับคาตอบแทนในอัตราที่สถานประกอบการกำหนด ซึ่งอัตราคาตอบแทน จะแตกตา งไปข้นึ กับประเภท สถานทต่ี ้ัง และขนาดของสถานประกอบการ สำหรบั สถานประกอบการ ที่เสนองานโดยไมมีคาตอบแทน มหาวิทยาลัยอาจพิจารณาอนุญาตใหนักศึกษาเลือกไปสหกิจศึกษา ไดเ มอ่ื - งานมีคณุ ภาพตรงตามสาขาวิชาชีพของนักศกึ ษา - มีสวสั ดิการอน่ื ใหแ กนกั ศกึ ษา เชน ท่ีพกั รถรบั สง อาหาร ชุดทำงาน - เปนความประสงคของนักศึกษา โดยมีเหตุผลอันควร เชน สถานประกอบการตั้งอยูใน ภูมลิ ำเนาของนักศึกษา หรอื นกั ศึกษาสนใจลกั ษณะงานทส่ี ถานประกอบการเสนอ 8. โอกาสไดร ับการเสนองานจากสถานประกอบการเพอ่ื ใหนกั ศึกษาเขา ทำงานเปน พนักงานประจำ หลงั สำเรจ็ การศกึ ษา มหาวิทยาลัยไมไดมีขอตกลงกับสถานประกอบการเรื่องการรับนักศึกษาสหกิจศึกษาเปน พนกั งานประจำหลงั การปฏบิ ตั ิงานสหกจิ ศกึ ษาเสรจ็ ส้นิ อยา งไรกต็ าม การสำรวจขอ มูลจากนักศึกษา ในกิจกรรมหลังกลับจากการปฏิบัติงานสหกิจศึกษาพบวา ในปการศึกษา 2561–2562 มีนักศึกษา ทไี่ ดร บั การเสนองานจากสถานประกอบการท่ตี นเองปฏิบัติงานสหกิจศึกษาอยูร ะหวา งรอยละ 40–57 นอกจากนี้ ในการเสนองานสหกิจศึกษามีสถานประกอบการจำนวนหนึ่งที่เสนอ “สวัสดิการ สำหรับนักศึกษา” ในลักษณะที่จะคัดเลือกและบรรจุนักศึกษาเขาเปนพนักงานประจำเมื่อจบ การปฏิบัติสหกิจศึกษา และจากที่มหาวิทยาลัยมีทางเลือกใหนักศึกษาไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษา 2 ภาคการศึกษาตอเนื่องที่สถานประกอบการแหงเดียว (เรียกวา “สหกิจศึกษา 8 เดือน”) มีสถาน ประกอบการที่เสนองานลักษณะนี้จำนวนหนึ่งที่เสนอ “สวัสดิการสำหรับนักศึกษา” เปน “นับการ ปฏบิ ัตงิ านสหกิจศกึ ษาเปนชว งทดลองงานหากมีการบรรจนุ กั ศึกษาเขาเปน พนักงาน” 9. ปจ จัยแหงความสำเรจ็ จากการสำรวจของสำนักงานคณะกรรมการการอดุ มศึกษา (สกอ.) ในป 2553 พบวา บัณฑิต ปริญญาตรีของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารีมีอัตราการไดงานทำรอยละ 85 และศึกษาตอรอยละ 11 ซึ่งถือเปนอัตราสูงที่สุดของประเทศ (เดลินิวส, 2557) นอกจากนี้ สหกิจศึกษาของมหาวิทยาลัย เทคโนโลยีสุรนารียังไดรบั การยอมรับใหเปนตน แบบของสหกิจศกึ ษาในประเทศไทย (Reinhard and Pogrzeba, 2016) ซึง่ ปจ จยั แหงความสำเรจ็ ดงั กลา ว ไดแก

71 1. มีศูนยสหกิจศึกษาและพัฒนาอาชีพ เปนหนวยงานกลางทำหนาที่เตรียมความพรอม นักศึกษา จัดหางาน จดั สง นกั ศึกษาไปปฏบิ ัตงิ าน ประสานงานระหวางนักศกึ ษา คณาจารย และสถาน ประกอบการในการนิเทศงานและการประเมินผลการปฏิบัติงาน รวมทั้งใหบริการฐานขอมูลสถาน ประกอบการและคำปรกึ ษาแนะแนวอาชีพแกนกั ศกึ ษาและบัณฑิต 2. มีนักศกึ ษาไปปฏิบัติงานสหกิจศกึ ษาจำนวนมากตลอดป 3. สถานประกอบการไดรับนักศึกษาที่มีสมรรถนะเทียบเทาหรือใกลเคียงคนจบใหม ขณะที่ คา ตอบแทนนักศึกษาต่ำกวาการจางคนจบใหม เนือ่ งจากมหาวิทยาลัยตองการใหน ักศึกษาสหกิจศึกษา มีวุฒิภาวะและความรับผิดชอบเพื่อสรางความไวใจและประทับใจ จึงกำหนดคุณสมบัติทางวิชาการ และวิชาชีพของนกั ศกึ ษา (เกรดเฉลี่ยและวชิ าทีต่ องเรยี นผา น) กอ นการสมคั รงานสหกิจศึกษา 4. มหาวทิ ยาลัยไมอนญุ าตใหนักศึกษาลงทะเบียนวิชาอื่นในภาคเรยี นสหกจิ ศึกษา นักศึกษา จึงมีเวลาทมุ เทใหกับการปฏบิ ตั งิ านไดเต็มท่ี 5. ใชก ระบวนการเหมือนการสมัครงานจรงิ กลา วคอื นักศกึ ษาเลอื กสมคั รงานตามความถนัด และความสนใจโดยทราบรายละเอียดงานและรายละเอียดสถานประกอบการกอนตัดสินใจเลือก จึงสงผลใหนักศึกษาที่ถูกตอบรับมีแรงผลักดัน (Passion) ในการเรียนรูและการปฏิบัติงาน เพราะเปน งานท่ตี รงกับความปรารถนาของตนเอง 6. สถานประกอบการสามารถใชเปนชองทางในการคัดเลือกพนักงานใหม เพราะนักศึกษา สหกจิ ศกึ ษาเรียนอยชู ัน้ ปส ุดทา ยของหลักสตู ร โดยสามารถสรปุ โมเดลพรอมตวั อยางหลักสตู รได ดงั นี้

72 แผนภาพที่ 3.2 สรุ นารโี มเดล (SUT Model)

73 ตัวอยางแผนการจดั การเรียนการสอน หลกั สูตร วศิ วกรรมศาสตรบ ัณฑติ สาขาวิชาวศิ วกรรมเคร่ืองกล (วศ.บ.วศิ วกรรมเคร่อื งกล) ตารางท่ี 3.2 แผนการจดั การเรยี นการสอนภาพรวมของหลักสตู รวศิ วกรรมศาสตรบัณฑิต สาขาวชิ า วิศวกรรมเครื่องกล มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยสี รุ นารี ปก ารศึกษา ภาคการศกึ ษาท่ี 1 ภาคการศึกษาท่ี 2 ภาคการศึกษาที่ 3 1 กลมุ วชิ าพืน้ ฐานทางวิทยาศาสตรและคณติ ศาสตร และวชิ าศกึ ษาทวั่ ไป รวม 50 หนว ยกติ 2 กลมุ วชิ าพืน้ ฐานทางวศิ วกรรมศาสตร รวม 52 หนว ยกติ 3 กลมุ วิชาชพี บงั คบั ทางวิศวกรรมศาสตร และวิชาเลือกเสรี รวม 52 หนว ยกติ กลุมวิชาเลอื กบังคับและ เลอื กเสรที าง 4 วิศวกรรมศาสตร สหกจิ ศึกษา กลุมวชิ าเลือกบงั คบั และ (14 หนว ยกติ ) (8 หนวยกิต) เลือกเสรที าง และวิชาเตรียมสหกจิ วิศวกรรมศาสตร ศึกษา (13 หนว ยกิต) (1 หนวยกิต) (1) หมวดวชิ าศกึ ษาทัว่ ไป 38 หนว ยกิต - กลุม วชิ าแกนศึกษาท่ัวไป 15 หนวยกิต - กลุมวิชาภาษา 15 หนว ยกติ - กลุมวชิ าศึกษาทวั่ ไปแบบเลือก 8 หนว ยกติ (2) หมวดวชิ าเฉพาะ 135 หนว ยกติ - กลมุ วชิ าพ้นื ฐานทางวิทยาศาสตรและคณิตศาสตร 27 หนว ยกติ - กลุมวชิ าพ้ืนฐานทางวิศวกรรมศาสตร 41 หนว ยกิต - กลุมวชิ าชีพบังคบั ทางวิศวกรรมศาสตร 47 หนวยกิต - กลมุ วิชาเลอื กบังคบั ทางวิศวกรรมศาสตร 20 หนวยกิต (3) หมวดวิชาสหกิจศกึ ษา 9 หนว ยกติ (4) หมวดวิชาเลือกเสรี 8 หนวยกติ

74 ตารางที่ 3.3 แผนการจดั การเรียนการสอนโดยละเอยี ดของหลักสูตรวิศวกรรมศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาวศิ วกรรมเครื่องกล มหาวิทยาลยั เทคโนโลยีสุรนารี ชนั้ หนว ย หนวย หนวย ป ภาคการศกึ ษาท่ี 1 กติ ภาคการศึกษาท่ี 2 กิต ภาคการศึกษาท่ี 3 กติ 4 102111 เคมพี น้ื ฐาน 1 4 103102 แคลคูลสั 2 4 103105 แคลคูลัส 3 102112 ปฏิบัตกิ ารเคมพี น้ื ฐาน 1 1 105101 ฟส ิกส 1 4 105102 ฟสกิ ส 2 4 103101 แคลคูลัส 1 4 105191 ปฏบิ ัตกิ ารฟสกิ ส 1 1 105192 ปฏิบตั กิ ารฟส ิกส 2 1 ปท ่ี 202108 การรูดิจทิ ลั 2 202201 ทกั ษะชีวติ 3 202202 ความเปนพลเมอื งและพลเมืองโลก 3 1 202109 การใชโ ปรแกรมประยุกตเพอื่ การ 1 213102 ภาษาอังกฤษเพอ่ื การส่อื สาร 2 เรียนรู 3 531101 วสั ดวุ ศิ วกรรม 4 213101 ภาษาองั กฤษเพ่อื การสื่อสาร 1 3 523101 การเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร 1 2 525101 การเขียนแบบวิศวกรรม 1 2 รวม 17 รวม 17 รวม 16 202203 มนุษยก บั สังคมและสงิ่ แวดลอ ม 3 202207 มนษุ ยกับเศรษฐกจิ และการ 3 525204 กลศาสตรของไหล 1 4 525202 เทอรโ มไดนามิกส 1 พฒั นา 4 525209 การโปรแกรมคอมพิวเตอรส ำหรับ 2 4 525203 พลศาสตรวศิ วกรรม งานประยกุ ตทางวศิ วกรรม 1 525211 การเตรียมความพรอมสวู ิชาชพี 2 วิศวกรเครื่องกล 1 525214 เคร่ืองจกั รกลไฟฟา อิเล็กทรอนกิ ส 3 525216 ทกั ษะการสือ่ สารสำหรบั วิชาชีพ ปที่ 525212 คณิตศาสตรแ ละสถิตใิ นงาน กำลังและระบบฝงตัว วศิ วกร 4 2 ภาคอุตสาหกรรม 3 525215 ปฏบิ ตั กิ ารกรรมวิธีการผลติ 1 525301 การเขียนแบบทางกล 525213 วงจรไฟฟา และอิเลก็ ทรอนกิ ส สำหรบั วิศวกรเคร่อื งกล พื้นฐาน 4 525304 การออกแบบเครือ่ งจกั รกล 1 3 530211 กลศาสตรวัสดุ 1 530201 สถิตยศาสตรว ศิ วกรรม 4 533261 กรรมวิธกี ารผลิต 4 วิชาศึกษาท่ัวไปแบบเลอื ก (1) 2 รวม 18 รวม 19 รวม 15 213203 ภาษาองั กฤษเพือ่ วตั ถุประสงค 3 3 213204 ภาษาอังกฤษเพ่อื วตั ถปุ ระสงค 3 213305 ภาษาอังกฤษเพอ่ื การทำงาน ทางวชิ าการ เฉพาะ 2 525305 กลศาสตรเ คร่ืองจกั รกล 4 525210 พืน้ ฐานการใชคอมพวิ เตอรช ว ยใน 2 525306 คอมพิวเตอรช ว ยในการวิเคราะห การวิเคราะหท างวศิ วกรรม ทางวศิ วกรรมเคร่ืองกล 1 525307 การสน่ั ทางกล 4 525311 ระบบควบคมุ อตั โนมตั ิ 4 525443 ปฏบิ ตั ิการระบบความรอนและของ ไหล 2 ปท่ี 525308 การถา ยเทความรอน 4 525313 วศิ วกรรมโรงจกั รตนกำลัง 4 วชิ าศกึ ษาทัว่ ไปแบบเลือก (3) 4 3 525341 ปฏบิ ัตกิ ารพื้นฐาน 1 525315 การทำความเยน็ และการปรบั 4 วชิ าเลอื กบังคบั (1) 4 วศิ วกรรมเคร่ืองกล อากาศ 1 วชิ าเลอื กบงั คับ (2) วชิ าศึกษาทั่วไปแบบเลือก (2) 16 2 525441 ปฏิบัติการระบบควบคมุ และ 3 อตั โนมัติ 2 รวม 18 รวม 18 รวม 1 525496 สหกิจศกึ ษา 1 8 525464 โครงงานวศิ วกรรมเครอื่ งกลรวบ 4 525444 ปฏิบัติการการออกแบบระบบทาง 4 กล 1 ยอด 525463 เตรยี มโครงงาน วชิ าศกึ ษาท่ัวไปแบบเลือก (4) วิศวกรรมเคร่อื งกล 525495 เตรียมสหกิจศึกษา 1 วิชาเลือกบงั คับ (5) ปท ่ี 4 วชิ าเลือกเสรี (2) 4 วิชาเลือกบงั คบั (3) 4 4 วิชาเลือกบังคบั (4) วชิ าเลือกเสรี (1) รวม 15 รวม 8 รวม 13

2) ตัวอยางที่ 2 หลักสตู ร CWIE ปรญิ ญาตรี ตนแบบ คณะ แผนภาพท่ี 3.3 หลักสูตร CWIE ปริญญาตรี ตน แบบ คณ ท่มี า: คณะเทคโนโลยีการเกษตร มหาวทิ ยาลัยกาฬสินธุ

75 ะเทคโนโลยกี ารเกษตร มหาวทิ ยาลัยกาฬสนิ ธุ ณะเทคโนโลยกี ารเกษตร มหาวิทยาลยั กาฬสนิ ธุ

76 หลกั สูตรระดับปรญิ ญาตรี คณะเทคโนโลยีการเกษตร มหาวทิ ยาลยั กาฬสนิ ธุ หลกั สูตรวทิ ยาศาสตรบัณฑิต สาขาวชิ าสัตวศาสตร (วท.บ. สตั วศาสตร) ตารางที่ 3.4 แผนการจดั การเรียนการสอนหลักสูตรวิทยาศาสตรบณั ฑติ สาขาวิชาสตั วศาสตร มหาวทิ ยาลัยกาฬสินธุ ภาคเรียนที่ 1 ภาคเรยี นที่ 2 ปท ่ี 1 เรียนในมหาวทิ ยาลยั ปท ่ี 2 หมวดรายวิชาศกึ ษาท่ัวไป 30 หนวยกิต หมวดวชิ าชพี เฉพาะ ตามชอื่ ปริญญา (วท.บ.สัตวศาสตร) 50 หนว ยกิต รวมทั้งสน้ิ 80 หนวยกิต ปท่ี 3 ปฏิบตั ิงานจริงใน Workplace (ในพนื้ ที่) สถานประกอบการ ชมุ ชน หนว ยงานราชการมหาวิทยาลัย + สอนเสริมเรียนวิชาการแบบ Online Module 1 Module 2 ปฏบิ ัตงิ านภาคสนาม (ตามความสนใจนกั ศึกษา) (12 หนว ยกิต) (15 หนวยกิต) ปท ี่ 4 ปฏิบัติงานจริงใน Workplace (บริษัทที่จัดทำ MOU) + อาจารยเ ปนที่ปรกึ ษา + สอนเสริมเรียนวชิ าการแบบ Online Module 3 Module 4 (ตามความสนใจนักศึกษา) Special Project (6 หนวยกิต) (15 หนวยกติ ) 1. Project 2. Seminar 1.1 หมวดวชิ าศึกษาท่วั ไป Gen Ed. 30 หนว ยกิต 1) กลมุ วชิ าภาษาและการส่อื สาร 15 หนว ยกิต 2) กลมุ วชิ ามนษุ ยศาสตร 3 หนวยกติ 3) กลมุ วิชาสังคมศาสตร 3 หนวยกติ 4) กลมุ วชิ าคณิตศาสตร วทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 6 หนว ยกิต 5) กลมุ วชิ ากฬี าและนนั ทนาการ 3 หนวยกติ 1.2 หมวดวชิ าเฉพาะ 92 หนวยกติ 1) กลมุ วชิ าชีพพื้นฐาน 27 หนวยกติ 2) กลมุ วิชาชีพบงั คบั 35 หนว ยกติ 3) กลมุ วิชาชพี เลือก (CWIE) 12 หนว ยกติ 4) กลุมวชิ าฝก ประสบการณ (CWIE) 18 หนวยกิต 1.3 วิชาเลอื กเสรี 6 หนวยกติ รวม 128 หนวยกติ

77 ตารางที่ 3.5 แนวทางการผลิตบณั ฑิตทมี่ ที ักษะพรอมในการทำงาน การจดั ตารางเรยี น ช้ันป Challenge หลักสูตรเดิม หลกั สูตรใหม CWIE 1. Gen Ed. เปน Fundamental 1. Gen Ed. 50% 1. Gen Ed. 50% ของ Soft Skill เพอื่ สราง นศ. ใหมีสมรรถนะของ 21st สว นกลางสอน เนนทฤษฎี สว นกลางสอน เพมิ่ ชม. Century ไมเช่อื มกับสาขาวิชา และ ปฏิบตั ิ เชื่อมกับ OBE ป 1 OBE ของสาขาวชิ า 2. ทำใหว ิชา Gen Ed. เชอ่ื มกับวิชา สาขา ถงึ ระดบั กจิ กรรม 2. วชิ าหลักพ้นื ฐาน 40% 2. วิชาหลกั พ้ืนฐาน 40% 3. ลดวิชาหลักพืน้ ฐานในเชิงความรู 3. วชิ าหลักของสาขา 10% 3. วิชาหลกั ของสาขา 10% ลง และเพม่ิ เวลาปฏิบัติ และ เรยี นรจู ากหนางานจริง *2, 3 เรยี นมากเกินไป *2,3 ปรบั ใหลดลง + เพิ่มวชิ า 1. กำหนด Outcome เชิง เชิงสมรรถนะ และ เพ่ิมเวลาดู สมรรถนะเปน เปา หมาย และจดั เรียนเปน Modular Program งาน โดยใหเ นือ้ หาวิชาเรียนมคี วาม เช่อื มตอ สอดรบั กนั 1. Gen Ed. 30% 1. Gen Ed. 30% 2. Flexible เวลาเรยี นตอ สัปดาห 2. วชิ าหลักพืน้ ฐาน 30% 2. วิชาหลักพน้ื ฐาน 30% เพือ่ ใหไดเปา หมายสมรรถนะ เชน 12 ชม/สปั ดาห 3. วิชาหลกั ของสาขา 40% 3. วชิ าหลกั ของสาขา 40% 1. กำหนด Outcome เชิง ป 2 สอนตามตารางปกติ จดั ตารางเรียนใหบ รู ณาการ สมรรถนะ กันระดบั รายวิชาและ 2. จดั เรยี นเปน Module 3. ปฏิบตั งิ านในสถานประกอบการ แผนการสอนรายวิชา โดย 1 เทอมทำงาน 1-2 ทใ่ี หไ ด เช่อื มโยงกนั สมรรถนะ 4. อาจารยสอนเสรมิ วิชาการแบบ 1. วิชาหลกั ของสาขา 100% 1. วิชาหลักของสาขา 100% Online เรยี นในหองเรยี น และ 2. เรียนเปน Module 1.นกั ศกึ ษาปฏบิ ัตงิ านในสถาน ประกอบการ(4แบบ) 10 เดอื น หอ ง Lab 3. เรยี นใน Workplace: (ใน 2. ปฏิบัตใิ หไ ดค วามสามารถตาม ป 3 พื้นท)ี่ สถานประกอบการ, สมรรถนะท่ีกำหนด ชุมชน, หนว ยงานราชการ, 3. ทำ Project โดยใชโ จทยป ญหา ของ Workplace และ นศ., มหาวทิ ยาลัย อาจารย, Project Owner รว มกนั ทำ 4. เสริมเรยี นวิชาการแบบ 4. อาจารยสอนเสริมวชิ าการแบบ Online Online 1. วชิ าหลักของสาขา 100% 1. วชิ าหลกั ของสาขา 100% 2. โครงการพิเศษ 2. โครงการพิเศษ -เรียนในหองเรียน และหอง Lab -เรยี นใน Workplace ป 4 -ปรึกษาและสอบ Project -แกโ จทยป ญ หาในสถาน ท่มี หาวทิ ยาลยั ประกอบการ เปน Project โดย นศ. อาจารย และ Project Owner รว มกนั และสอบท่ี Workplace 3. เสริมเรยี นวชิ าการแบบ Online

78 3) ตัวอยางที่ 3 หลกั สูตร AI and Innovation Engineering มหาวิทยาลัยสงขลานครนิ ทร แผนภาพท่ี 3.4 โครงสรา งหลักสูตร AI and Innovation Engineering มหาวิทยาลยั สงขลานครนิ ทร ที่มา: มหาวทิ ยาลยั สงขลานครนิ ทร

79 ตารางที่ 3.6 แผนการเรียนหลักสตู ร AI and Innovation Engineering มหาวทิ ยาลัยสงขลานครินทร ท่ีมา: มหาวิทยาลัยสงขลานครนิ ทร ภาพรวมทั้งหลักสูตร 123 หนวยกิต ในระยะเวลาเรียนทั้งสิ้น 4 ป โดยมีการเรียนการสอน โดยมหาวิทยาลัยและเอกชน (ภาคอุตสาหกรรม) ในสัดสวนรอยละ 50:50 หลักการทางวิชาการเปน สวนผสมระหวา ง IEEE/ACM Computer Engineering, Computer Science และ IT มีองคป ระกอบ ของ hardware – 3 รายวิชา การสื่อสารเครือขายและระบบคลาวน 6 รายวิชา เนนรายวิชาการ ในสวนของอัลกอริทึมและเทคนิคการโปรแกรม 24 รายวิชา และสุดทายสวนของการประยุกต 3 รายวิชา โดยใน 120 หนว ยกิต ประกอบดวย กลมุ วชิ าดงั น้ี 1) วิชาแกน 18 หนวยกิต ประกอบดวยรายวิชาคณิตศาสตร (Math) และการคำนวณ (Computation) 2) วิชาเฉพาะ 36 หนวยกิต ประกอบดวย fundamental of AI, AI Programming, Machine learning, visual computing, NLP, Cognition, speech-text recognition and synthesis, computer vision, computer biology เปน ตน 3) รายวิชาทั่วไป (General education) 18 หนว ยกิต ประกอบดว ย Artificial Intelligence and Humanity, Ethics and policy issues in computing AI, Society and humanity และเลอื ก 4 รายวิชาจาก General education ทั่วไปทเี่ ปด ในมหาวทิ ยาลยั 4) รายวิชาการเลือก 51 หนว ยกิต ซ่ึงจะเรียน/ทำงานในสถานประกอบการ (ใชการออกแบบ วิชารวมกับสถานประกอบการ ซึ่งเปนอิสระ ขึ้นกับรูปแบบของสถานประกอบการที่จะไปรวมเรียน) ตัวอยา งเชน

80 4.1) AI in Smart city จะเลอื กเรยี น 1) รายวชิ า Team work project (6 หนวยกิต) 2) การออกแบบและพัฒนาเมืองรองดวยเทคโนโลยี 3D (6 หนวยกิต) 3) รายวิชาเสริมประสบการณ การชีวิตในสังคมและธรรมาภิบาล (12 หนวยกิต) 4) ทักษะวิศวกรรม (6 หนวยกิต) 5) Human-AI interaction (12 หนว ยกติ ) และ 6) Perception and Language (9 หนวยกิต) 4.2) AI in Smart Manufacturing (สามารถออกแบบใหสอดคลอ งรวมกับอตุ สาหกรรม เฉพาะทาง) 4.3) AI in Healthcare (สามารถออกแบบใหสอดคลองรวมกับอุตสาหกรรม เฉพาะทาง) 4.4) AI in Medicine (สามารถออกแบบใหส อดคลอ งรว มกบั อตุ สาหกรรมเฉพาะทาง) 4. 5) AI in Modern Agriculture and Food technology ( ส า ม า ร ถ อ อ ก แ บ บ ใหส อดคลองรวมกบั อุตสาหกรรมเฉพาะทาง) 4.6) AI in 5G Co-creation modern communication (สามารถออกแบบใหสอดคลอง รว มกบั อุตสาหกรรมเฉพาะทาง)

81 4.2.2 ตัวอยางหลกั สูตร CWIE แบบคขู นาน 1) DHBW โมเดล มหาวิทยาลัย Baden-Wuerttemberg Cooperative State University แผนภาพท่ี 3.5 DHBW Model ที่มา: Baden-Wuerttemberg Cooperative State University การศกึ ษาในหนง่ึ ภาคเรยี น: - เรียนรภู าคทฤษฎี ใน DHBW เปนระยะเวลา 3 เดือน - เรียนรูภาคปฏิบัติ ในสถานประกอบการทที่ ำความรว มมือ เปน ระยะเวลา 3 เดือน โดยมีการเรียนรูภาคทฤษฎีสลับกับภาคปฏิบัติ ในทุกภาคเรียน เริ่มตั้งแตภาคเรียนที่ 1 ถึง ภาคเรยี นท่ี 6 ของหลักสตู ร

82 4.2.3 ตัวอยา งการจดั หลักสูตร CWIE แบบผสม 1) ตัวอยางที่ 1 สมุยโมเดล (Samui Model) สมุยโมเดล (Samui Model) สาขาวชิ าอตุ สาหกรรมการทองเท่ยี วและการบรกิ าร สำนกั วชิ าการจดั การ มหาวทิ ยาลยั วลยั ลกั ษณ 1. ประวัตคิ วามเปน มา สาขาวิชาอุตสาหกรรมการทองเที่ยวและการบริการ สำนักวิชาการจัดการ มหาวิทยาลัย วลัยลักษณ ไดเปดรับนักศึกษาตั้งแตปการศึกษา 2542 โดยหลักสูตรกำหนดใหนักศึกษาเรียนวิชา สหกจิ ศึกษา (8 หนวยกติ ไตรภาค) จำนวน 1 ครั้ง เปน ระยะเวลา 16 สัปดาหต อเน่อื งในภาคการศึกษา ที่ 2 ชั้นปที่ 4 ซึ่งพบวา ความรูและประสบการณการทำงานที่ไดรับจากการปฏิบัติสหกิจศึกษาเพียง ครั้งเดียวไมสามารถทำใหนักศึกษาเขาใจถึงขอบเขตงานในสาขาวิชาชีพนี้ไดเพียงพอ ทำใหสาขาวิชา ไมสามารถผลิตบัณฑิตไดตรงตามคุณลักษณะอนั พึงประสงคของหลักสตู ร นอกจากน้ี ยังพบวาบัณฑิต บางคนเปลี่ยนเสนทางอาชีพหรือหันหลังใหกับอุตสาหกรรมทองเที่ยว และไปประกอบอาชีพอื่นหลัง สำเรจ็ การศกึ ษาแทน ปการศึกษา 2549 สาขาวิชาไดปรับหลักสูตรใหม เพื่อแกปญหาดังกลาวดวยการพัฒนา หลักสูตรทางเลือกใหผูเรียนเลือกไปปฏิบัติสหกิจศึกษาจำนวน 3 ครั้ง (24 หนวยกิตไตรภาค) ระยะเวลารวม 1 ปการศึกษา หรือปฏิบัติสหกิจศึกษา (8 หนวยกิตไตรภาค) จำนวน 1 ครั้งรวมกับ เรียนวิชาโทอีก 16 หนวยกิตไตรภาค พบวา นักศึกษาที่เลือกไปปฏิบัติสหกิจศึกษาจำนวน 3 ครั้ง มีความเขาใจในลักษณะงานและไดรับการตอบรับเขา ทำงานจากโรงแรมในพ้ืนทีท่ ่ีไปปฏิบัติสหกิจศึกษา มากขึ้น เมื่อเปรียบเทียบกับนักศึกษาที่เลอื กไปปฏิบัติสหกิจศึกษาเพียงแคค รั้งเดียว ดังนั้น สาขาวิชา จึงดำเนินการปรับปรุงหลักสูตรอีกครั้งในปการศึกษา 2555 เปนหลักสูตรบริหารธุรกิจบัณฑิต สาขา อตุ สาหกรรมทองเท่ียว โดยใชแ นวคิดและกระบวนการจัดการการสอนภายใตการเรยี นรเู ชิงบูรณาการ กบั การทำงาน (Work-Integrated Learning: WIL) ดวยการกำหนดแผนการเรียนท่สี อดคลองกับการ พัฒนาทักษะและศักยภาพของนักศึกษาอยางตอเนื่อง ภายใตแนวคิดเรียนในมหาวิทยาลัย 2 ป และ เรยี นรูน อกหองเรยี นอีก 2 ป

83 แผนภาพท่ี 3.6 แผนการเรียนหลักสตู รบรหิ ารธรุ กจิ บัณฑิต สาขาอตุ สาหกรรมทองเทยี่ ว มหาวทิ ยาลัยวลัยลกั ษณ 2. กระบวนการเรียนการสอน 1) ชั้นปที่ 1 ภาคการศึกษาที่ 1 - 3 และชั้นปที่ 2 ภาคการศึกษาที่ 1 เรียนกลุมรายวิชา ศกึ ษาท่ัวไปและเพม่ิ เตมิ รายวชิ าของสาขาวชิ าในมหาวิทยาลัย 2) ช้ันปท่ี 2 ภาคการศึกษาท่ี 2 จะเรยี นแบบการทำงานเปนฐาน (Work-Based Learning: WBL) ที่เกาะสมุย ซึ่งนักศึกษาทั้งหมดยังไมมีความรูพื้นฐานทางดานโรงแรมและการทองเที่ยว โดย จัดเปน Block Course ในรายวชิ าพน้ื ฐานทยี่ ังไมจ ำเปนตอ งใชท ักษะวิชาชพี โดยเรียนในมหาวทิ ยาลัย แบบ Intensive Course ประมาณ 2 สัปดาห สำหรับวิชาที่เหลือที่จำเปนตองใชทักษะนักศึกษาตอง เลือกตามความสนใจจะไปเรียนที่เกาะสมุย โดยนักศึกษาสามารถเลือกปฏิบัติงานและทำงานใน 4 กลมุ วชิ าชีพเลือก ไดแก กลุม ที่ 1 ธุรกจิ จดั นำเที่ยวและการเดินทาง กลมุ ที่ 2 การจัดการทรัพยากรการทอ งเที่ยว กลมุ ท่ี 3 ธุรกิจท่ีพกั รสี อรท และสปา กลมุ ที่ 4 ธุรกจิ ทวั รแ ละภตั ตาคาร 3) การเรียนที่เกาะสมุยเนนการบรรยายควบคูกับการลงมือปฏิบัติและการสาธิตอยาง เขมขน 1 สัปดาหกอนลงมือทำงานจริงในสถานประกอบการ ใชอาจารยทั้งจากมหาวิทยาลัยและ บุคลากรจากสถานประกอบการสอนรวมกัน ระหวางที่นักศึกษาปฏิบัติงานประมาณ 3 เดือนน้ัน นักศึกษาทุกคนตองเขารวม Workshop ซึ่งจัดขึ้นทุก ๆ 2-3 สัปดาห โดยนำงานที่ปฏิบัติมานำเสนอ วิเคราะห และแลกเปลี่ยนรวมกัน มีอาจารยและผูบริหารจากสถานประกอบการมารวมกิจกรรม

84 ดังกลาว และเพิ่มเติมขอ มลู ทส่ี ามารถตอยอดการเรียนรูได ซ่ึงจะชวยใหนักศึกษาคน หาตนเองในแตละ สายงานอาชีพไดอ ยา งถกู ตอง 4) ชั้นปที่ 2 ภาคการศึกษาที่ 3 จะแยกเรียนตามกลุมสาขาวิชาชีพทีน่ ักศึกษาเลือก 4 กลุม ในมหาวิทยาลัย โดยนำประสบการณจากการเรียนแบบ WBL ในภาคการศึกษาที่ผานมาเปนฐาน ในการเรียนทางวชิ าการ และมีการเตรียมความพรอมเพือ่ ไปปฏิบตั ิสหกิจศึกษาครงั้ ที่ 1 - 3 5) ชั้นปที่ 3 ภาคการศึกษาที่ 1 เรียนวิชาการทางดานบริหารธุรกิจและทองเที่ยวและ วิชาชพี ทนี่ กั ศึกษาเลือกตอ เน่อื งจากภาคการศึกษาท่ผี านมา 6) ชั้นปที่ 3 ภาคการศึกษาที่ 2 ปฏิบัติสหกิจศึกษาครั้งที่ 1 ที่เกาะภูเก็ต โดยจัดนักศึกษา ลงพนื้ ทแี่ บบ Area Base และนำแนวคดิ ของ WBL มาปรบั ใช ทำใหน กั ศึกษาไดรบั มุมมองท่ีเปลี่ยนไป จากเกาะสมุยเนื่องจากเกาะภูเก็ตมีการแขงขันสูงและมีมาตรฐานที่สูงขึ้นกวาเกาะสมุย ลักษณะ งานสหกิจศึกษามุงเนนการนำความรูจากชั้นเรียนไปสูการปฏิบัติ มีการนิเทศและอภิปรายรวมกับ นักศกึ ษา 8 ครัง้ 7) ชั้นปที่ 3 ภาคการศึกษาที่ 3 จะเรียนแบบ WBL ที่เกาะสมุย เนนวิชาชีพและการปฏบิ ัติ ที่เขมขนยิ่งขึ้น โดยเรียนในมหาวิทยาลัยแบบ Intensive Course กอนประมาณ 4 - 6 สัปดาห ใน กลมุ วชิ าดานการจดั การตามสาขาวชิ าชีพท่ีนักศึกษาเลือก 8) ชั้นปที่ 4 ภาคการศึกษาที่ 1 ปฏิบัติสหกิจศึกษาครั้งที่ 2 ตอเนื่องจากการเรียนแบบ WBL ในภาคการศึกษาที่ผานมา โดยเนนลักษณะงานที่มีความลุมลึกมากขึ้นในแตละสาขาวิชาชีพ ของนักศึกษา คณาจารยในสาขาวิชาไปพบนักศึกษาเดือนละ 1 ครั้ง ดวยการทำ Workshop หรือ สัมมนา ดังนั้น หากรวมเวลาที่นักศึกษาไปเรียนแบบ WBL ครั้งที่ 1 ครั้งที่ 2 และปฏิบัติสหกิจศึกษา ครั้งที่ 2 แลวสามารถสงนักศึกษาไปหมุนเวียนที่เกาะสมุยครบ 1 ป ซึ่งในระยะยาวจะชวยแกปญหา ดานบุคลากรอยา งยงั่ ยืนใหอ ุตสาหกรรมทองเทย่ี วเกาะสมยุ ไดร ะดับหนึ่ง 9) ชั้นปที่ 4 ภาคการศึกษาที่ 2 เรียนที่มหาวิทยาลัยเนนวิชาการเปน Supervisor และ รายวิชาทางดา นการจัดการ 10) ชั้นปที่ 4 ภาคการศึกษาที่ 3 ปฏิบัติสหกิจศึกษาครั้งที่ 3 เนนการเขาสูอาชีพหลังสำเร็จ การศึกษา นักศึกษาสามารถเลือกลักษณะงานไดตามความสนใจ การนิเทศงานสหกิจศึกษาครั้งที่ 2 และ 3 จะไปนอ ยกวาครัง้ แรก เน่อื งจากนกั ศึกษามีวฒุ ิภาวะและความรับผดิ ชอบเพ่มิ มากข้นึ 3. การวดั ประเมินผล 1) การเรยี นในมหาวิทยาลัยใชก ารประเมินผลตามเกณฑของมหาวิทยาลยั ปกติ 2) การเรียนแบบ WBL ใชสัดสวนการใหคะแนนรอยละ 60 จากอาจารยในมหาวิทยาลัย และรอยละ 40 จากผลการทำงานของนักศึกษา อาจารยท ่รี วมทำ Workshop รว มกบั พ่เี ล้ียงในสถาน