คู่มือ-พสน.

คู่มือการปฏิบัติงานพนักงานเจ้าหน้าที่ ส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ สำานกั การลูกเสอื ยุวกาชาดและกจิ การนักเรยี น สาำ นกั งานปลัดกระทรวงศกึ ษาธิการ

ช่อื หนงั สอื คมู่ อื การปฏบิ ตั งิ านพนกั งานเจา้ หนา้ ทสี่ ง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี น และนักศึกษา กระทรวงศึกษาธกิ าร พิมพค์ รั้งท่ี ๔ จาำ นวนพมิ พ์ ๓,๘๕๐ เลม่ จัดพมิ พโ์ ดย กล่มุ คมุ้ ครองความประพฤตแิ ละสิทธิของนกั เรียนและนกั ศึกษา โทร. ๐-๒๖๒๘-๖๑๘๔ โทรสาร ๐-๒๖๒๘-๖๑๘๔ Website : http://www.srs.moe.go.th พมิ พ์ท ่ี หจก. สาำ นกั พมิ พ์ฟิสิกสเ์ ซ็นเตอร์ เลขท ี่ ๕๒ หมู่ ๔ ถนนศาลายา-บางภาษี ตาำ บลคลองโยง อำาเภอพทุ ธมณฑล จังหวดั นครปฐม ๗๓๑๗๐ โทร. ๐-๒๐๒๔-๙๑๕๖-๗ โทรสาร ๐-๒๐๒๔-๙๑๕๘

ก พระราชดำารัส “...เยาวชนทุกคนมิได้ต้องการทำาตนเองให้ตกต่ำา หรือเป็น ปัญหาแก่สังคมประการใด แท้จริงต้องการจะเป็นคนดี มีความสำาเร็จ มฐี าน มเี กียรต ิ และอยรู่ ่วมกบั ผู้อ่นื ได้อย่างราบร่ืน แตก่ ารท่จี ะบรรลุถึง จดุ ประสงคน์ ้ัน จำาเปน็ ต้องอาศัยผ้แู นะนาำ ควบคุมให้ดาำ เนินไปโดยถกู ต้อง ในฐานะทเ่ี ป็นครู เปน็ อาจารย์ เปน็ ผู้บรหิ ารสถานศกึ ษา ท่านจะชว่ ยเขา ได้มากท่ีสุด เพราะมีส่วนควบคุมดูแลใกล้ชิดอยู่ทุกๆ ด้านรองลงมา จากบดิ ามารดา...” ขออัญเชญิ ความตอนหน่งึ ในพระราชดำารัสของพระบาทสมเด็จพระเจา้ อยู่หัว ในพธิ ีพระราชทานปรญิ ญาบตั รแกน่ สิ ิตมหาวิทยาลยั ศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร เม่อื พ.ศ. ๒๕๑๕



ข คาำ นำา ตามที่ได้มีการประกาศใช้พระราชบัญญัติคุ้มครองเด็ก พ.ศ. ๒๕๔๖ มผี ลบังคบั ใชเ้ มื่อวันท่ี ๓๐ มนี าคม พ.ศ. ๒๕๔๗ กระทรวงศกึ ษาธิการ มภี ารกิจ รบั ผิดชอบ หมวด ๗ การส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนกั ศกึ ษา ซึ่งกาำ หนด ให้มีพนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา มีอำานาจ ดำาเนินการเพื่อส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา กล่าวคือ สอบถาม ครู อาจารย์ หรือหัวหน้าสถานศึกษาเก่ียวกับความประพฤติ การศึกษา นิสัย และสตปิ ญั ญาของนกั เรียน เรียกใหผ้ ปู้ กครอง ครอู าจารย ์ หรือหวั หน้าสถานศกึ ษา มารับตัวนักเรียน ให้คำาแนะนำา ตักเตือน และทำาทัณฑ์บนผู้ปกครองในการ เล้ียงดูบุตร สอดส่อง ดูแล และรายงานต่อคณะกรรมการคุ้มครองเด็กแห่งชาติ เก่ียวกับพฤติกรรมของบุคคลหรือแหล่งที่ชักจูงให้นักเรียนหรือนักศึกษา ให้ประพฤติตนในทางมิชอบตลอดจนประสานงานกับโรงเรียน ครู ผู้ปกครอง ตำารวจ หรือพนักงานเจ้าหน้าท่ีอ่ืน นอกจากน้ีระเบียบกระทรวงศึกษาธิการ ว่าด้วยการปฏิบัติหน้าท่ีของพนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริมความประพฤตินักเรียน และนกั ศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๔๘ ขอ้ ๘ กำาหนดใหส้ ว่ นราชการของกระทรวงศกึ ษาธกิ าร อาจจัดให้มีศูนย์การประสานงานส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา ในเขตพ้ืนที่การศึกษาหรือในเขตพ้ืนที่จังหวัด แล้วแต่กรณีเพ่ือทำาหน้าที่ สนับสนุนการปฏิบัติงาน ของเจ้าหน้าท่ีและประสานงานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อดำาเนินการให้เป็นไปตามพระราชบัญญัติคุ้มครองเด็ก พ.ศ. ๒๕๔๖ กระทรวงศึกษาธิการ จึงได้ออกประกาศสำานักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง จัดต้ังศูนย์เสมารักษ์สำานักงานศึกษาธิการจังหวัด ลงวันที่ ๓๐ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๖๑ ซ่ึงกำาหนดให้จัดต้ังศูนย์เสมารักษ์สำานักงานศึกษาธิการจังหวัด เพ่ือเป็นศนู ยก์ ลางในการประสานงานสง่ เสรมิ ความประพฤตินักเรยี นและนักศึกษา ในจังหวัดรองรับนโยบายของกระทรวงศึกษาธกิ ารข้นึ

ค กระทรวงศึกษาธิการได้ตระหนักและเหน็ ความสาำ คัญของศนู ย์เสมารักษ์ สาำ นกั งานศึกษาธิการจงั หวดั ซง่ึ เปน็ กลไกสาำ คัญท่มี หี นา้ ทีใ่ นการติดต่อประสานงาน บรู ณาการการปฏบิ ตั งิ านรว่ มกบั หนว่ ยงานทง้ั ภายในและภายนอกกระทรวงศกึ ษาธกิ าร อกี ทง้ั ยงั ตอ้ งสนบั สนนุ การปฏบิ ตั งิ านของพนกั งานเจา้ หนา้ ทส่ี ง่ เสรมิ ความประพฤติ นักเรียนและนักศึกษาในพื้นที่จังหวัด และในส่วนบุคลากรท่ีได้รับการแต่งต้ังเป็น พนกั งานเจา้ หนา้ ทสี่ ง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษา จำาเปน็ ตอ้ งมคี วามรู้ มีเจตคติ และทักษะในการปฏิบัติงานที่ถูกต้องเป็นไปตามกรอบของกฎหมาย กระทรวงศึกษาธิการ จึงได้จัดทำาคู่มือการปฏิบัติงานพนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริม ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษาของกระทรวงศกึ ษาธกิ ารขน้ึ กระทรวงศกึ ษาธกิ าร หวังเป็นอย่างยิ่งว่า คู่มือฉบับนี้จะเป็นประโยชน์แก่หน่วยงาน พนักงานเจ้าหน้าท่ี และผ้ทู ่เี ก่ียวข้องให้ปฏบิ ัติงานไดอ้ ยา่ งถกู ต้อง เหมาะสม และมีประสทิ ธิภาพ (นายการณุ สกลุ ประดิษฐ)์ ปลดั กระทรวงศกึ ษาธิการ

ง สารบัญ เรื่อง หน้า ก พระราชดำารสั ข ง คาำ นำา ๑ ๑ สารบัญ ๒ บทที่ ๑ การส่งเสริมความประพฤตนิ กั เรียนและนักศกึ ษา ๓ บทนำา คาำ นยิ ามศพั ท์เฉพาะ ๔ ความเปน็ มาของพนกั งานเจา้ หน้าทสี่ ง่ เสริมความประพฤติ นักเรียนและนกั ศึกษา ๔ ความหมายของพนักงานเจ้าหน้าทส่ี ง่ เสริมความประพฤต ิ นักเรียนและนักศึกษา ๗ หลักเกณฑ์ วิธกี ารแต่งตง้ั และการพน้ จากตาำ แหน่ง พนกั งานเจ้าหนา้ ที่ส่งเสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนักศึกษา ๙ อาำ นาจดำาเนนิ การของพนกั งานเจา้ หน้าทีส่ ง่ เสริม ๙ ความประพฤตินักเรียนและนักศกึ ษาในการสง่ เสริม ความประพฤตนิ ักเรียนและนักศกึ ษา ขั้นตอนและวธิ ีการส่งเสรมิ ความประพฤตนิ ักเรยี นและนกั ศกึ ษา สาระสำาคญั ของกฎหมายทีเ่ กีย่ วขอ้ งกบั การสง่ เสริม ความประพฤตินักเรยี นและนกั ศึกษา

จ เร่ือง หนา้ บทท่ี ๒ แนวทางในการดาำ เนนิ งานศนู ยเ์ สมารกั ษส์ าำ นกั งานศกึ ษาธกิ ารจงั หวดั ๑๙ องคป์ ระกอบและอำานาจหน้าที่ของศูนย์เสมารกั ษ์ ๑๙ สำานกั งานศึกษาธิการจงั หวดั การฝกึ อบรมพนกั งานเจ้าหนา้ ท่ีสง่ เสรมิ ความประพฤติ ๒๑ นักเรียนและนกั ศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ การแตง่ ตั้งและออกบัตรประจำาตัวพนกั งานเจา้ หนา้ ที่ ๒๘ สง่ เสรมิ ความประพฤตินกั เรียนและนักศกึ ษา การตอ่ บตั รประจำาตัว หรือการแตง่ ตัง้ และออกบัตรประจาำ ตวั ๓๒ ให้กบั บุคคลทเี่ คยได้รบั การแต่งต้งั เปน็ พนกั งานเจา้ หนา้ ที่ สง่ เสรมิ ความประพฤตินักเรียนและนกั ศกึ ษา แนวทางในการดาำ เนนิ งานขบั เคลอ่ื นการส่งเสรมิ ความประพฤต ิ ๓๕ นกั เรียนและนักศึกษา บทท่ี ๓ แนวทางการปฏบิ ตั งิ านของพนกั งานเจา้ หนา้ ทส่ี ง่ เสรมิ ความประพฤต ิ ๓๘ นกั เรยี นและนกั ศกึ ษา แนวทางการออกปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบนกั เรยี นและนกั ศกึ ษา ๓๘ ประพฤตติ นไมเ่ หมาะสม แนวทางการบงั คบั ใชก้ ฎหมายกบั สถานประกอบการทส่ี ง่ เสรมิ ๔๕ สนบั สนนุ ใหน้ กั เรยี นและนกั ศกึ ษาประพฤตติ นไมเ่ หมาะสม พนกั งานเจา้ หนา้ ทส่ี ง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษา ๔๘ กบั ประมวลกฎหมายอาญา การแนะนาำ และการใหค้ าำ ปรกึ ษาสาำ หรบั พนกั งานเจา้ หนา้ ทส่ี ง่ เสรมิ ๕๐ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษา ภาคผนวก ก แบบ พสน. ๑-๑๓ ๖๓ ภาคผนวก ข กฎกระทรวง ระเบยี บ ประกาศ คาำ สง่ั ทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั การสง่ เสรมิ ๘๙ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษา ภาคผนวก ค ตวั อยา่ งวฒุ บิ ตั ร เกยี รตบิ ตั รและคาำ สง่ั แตง่ ตง้ั ๑๖๓ คณะกรรมการดาำ เนนิ งาน คณะทาำ งาน ๑๗๙

บทท่ี ๑ การส่งเสรมิ ความประพฤตินกั เรียนและนกั ศึกษา บทนาำ ตามพระราชบัญญัตคิ มุ้ ครองเดก็ พ.ศ. ๒๕๔๖ ซงึ่ มีผลบังคับใช้เม่ือวนั ท่ี ๓๐ มนี าคม พ.ศ. ๒๕๔๗ หมวด ๗ การสง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษา และระเบียบคณะกรรมการคุ้มครองเด็กแห่งชาติ ว่าด้วยหลักเกณฑ์การแต่งต้ัง พนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๘ ประกาศกระทรวงศกึ ษาธกิ าร เรอื่ ง แตง่ ตง้ั เจา้ หนา้ ทข่ี องรฐั ใหป้ ฏบิ ตั หิ นา้ ทพี่ นกั งาน เจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา ลงวันที่ ๒๐ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๖๑ และประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เร่อื ง หลักเกณฑ์และวธิ ีการแตง่ ตงั้ บคุ คลใหป้ ฏบิ ตั หิ นา้ ทพ่ี นกั งานเจา้ หนา้ ทสี่ ง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษา ลงวันที่ ๑๓ กันยายน พ.ศ. ๒๕๔๘ โดยให้มีอำานาจหน้าที่ดำาเนินการส่งเสริม ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษา ตามมาตรา ๖๖ มาตรา ๖๗ แหง่ พระราชบญั ญตั ิ คุ้มครองเด็ก พ.ศ. ๒๕๔๖ และตามระเบียบคณะกรรมการคุ้มครองเด็กแห่งชาติ ในการปฏิบัติหน้าท่ีของพนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและ นกั ศึกษา ลงวันท่ี ๒๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๔๘ นอกจากนี้ ตามประกาศสำานกั งาน ปลดั กระทรวงศึกษาธิการ เรือ่ ง จัดตั้งศูนย์เสมารักษ์สำานักงานศึกษาธิการจังหวัด ไดจ้ ดั ตง้ั ศนู ยเ์ สมารกั ษ ์ สาำ นกั งานศกึ ษาธกิ ารจงั หวดั ลงวนั ท ่ี ๓๐ มนี าคม พ.ศ. ๒๕๖๑ โดยกำาหนดให้เป็นศูนย์กลางในการประสานงานส่งเสริมความประพฤตินักเรียน และนักศึกษาในจังหวัด รองรับนโยบายและแนวทางการขับเคลื่อนการส่งเสริม ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษาของคณะกรรมการสง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี น และนกั ศกึ ษา ทง้ั ระดบั กระทรวง และระดบั จงั หวดั ตลอดจนภารกจิ งานทเี่ กย่ี วขอ้ งกบั กจิ การนกั เรยี นและนกั ศกึ ษาทจี่ ะตอ้ งดาำ เนนิ การและบรู ณาการใหเ้ กดิ ประสทิ ธภิ าพ และประสทิ ธผิ ล ซงึ่ ในการดาำ เนนิ งานดงั กลา่ วตอ้ งมคี วามร ู้ ความเขา้ ใจในขอ้ กฎหมาย และทักษะในการปฏบิ ัติงานในหน้าทีข่ องพนักงานเจา้ หนา้ ทีส่ ่งเสรมิ ความประพฤติ นักเรยี นและนกั ศึกษา คูม่ ือการปฏิบตั งิ านพนกั งานเจา้ หนา้ ทสี่ ง่ เสริมความประพฤตินกั เรียนและนักศกึ ษา กระทรวงศึกษาธิการ 1

กระทรวงศึกษาธิการตระหนักถึงสถานการณ์ที่นักเรียนและนักศึกษา ในสถานศึกษาต้องเผชิญกับปัญหาต่างๆ รวมทั้งมีพฤติกรรมเสี่ยงในยุคการใช้ เทคโนโลยี สื่อดิจิทัลท่ีทันสมัย แนวทางการแก้ไขปัญหาดังกล่าวด้วยการส่งเสริม สร้างคุณธรรมใหเ้ กิดขึน้ กับนักเรียนและนักศกึ ษา จึงเป็นเร่ืองทส่ี ำาคัญย่งิ ประกอบกับ รัฐบาลมีนโยบายเร่งรัดที่จะวางรากฐานเพื่อสร้างสังคมให้เข้มแข็ง คนในชาติ อยใู่ นสงั คมอยา่ งมคี วามสขุ มน่ั คง มง่ั คง่ั ยง่ั ยนื เพอ่ื ใหส้ อดคลอ้ งกบั ยทุ ธศาสตรช์ าต ิ ๒๐ ป ี (ขอ้ ๓ ด้านการพัฒนาและเสริมสร้างศกั ยภาพทรัพยากรมนุษย์) สำานักการลูกเสือ ยุวกาชาดและกิจการนักเรียน ได้เห็นความสำาคัญ ในการดำาเนินงานของศูนย์เสมารักษ์ สำานักงานศึกษาธิการจังหวัด และพนักงาน เจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา ซ่ึงเป็นกลไกหลักในการ ขับเคลื่อนและบูรณาการการส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา ร่วมกับ หน่วยงานภาครัฐและเอกชนในจังหวัด เพื่อใช้เป็นแนวทางในการปฏิบัติงานท่ีมี มาตรฐานเดยี วกันจงึ ได้จัดทาำ คู่มอื ฉบบั น้ีขึน้ ๑. คาำ นิยามศพั ท์เฉพาะ เจ้าหน้าที่ของรัฐ หมายถึง เจ้าหน้าที่ของรัฐดำารงตำาแหน่ง และ สงั กดั หน่วยงาน ตามประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เร่อื ง แตง่ ตง้ั เจ้าหน้าทีข่ องรัฐ เป็นพนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา ประกาศ ณ วันท่ี ๒๐ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๖๑ บุคคลทั่วไป หมายถึง บุคคลที่มีคุณสมบัติและไม่มีลักษณะต้องห้าม ตามประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง หลักเกณฑ์และวิธีการแต่งตั้งบุคคล ให้ปฏิบัติหน้าที่พนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา ประกาศ ณ วันที ่ ๑๓ กนั ยายน พ.ศ. ๒๕๔๘ พนกั งานเจ้าหน้าท่ี หมายถึง พนักงานเจ้าหนา้ ทสี่ ง่ เสรมิ ความประพฤติ นกั เรยี นและนักศึกษา 2 คมู่ ือการปฏิบัตงิ านพนักงานเจา้ หน้าทีส่ ่งเสริมความประพฤตนิ ักเรยี นและนกั ศึกษา กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

ศูนยเ์ สมารกั ษ์ หมายถงึ ศนู ยเ์ สมารกั ษ์สาำ นกั งานศกึ ษาธกิ ารจังหวดั ผู้ยื่นคำาร้อง หมายถึง บุคคลท่ีย่ืนคำาร้องขอรับการแต่งตั้ง และขอมี บัตรประจำาตัวพนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา หรืออย่างใดอย่างหน่ึง ตามประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เร่ือง หลักเกณฑ์และ วิธีการแต่งตั้งบุคคลให้ปฏิบัติหน้าท่ีพนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤติ นักเรียนและนกั ศกึ ษา ประกาศ ณ วนั ท ี่ ๑๓ กันยายน พ.ศ. ๒๕๔๘ และประกาศ กระทรวงศึกษาธิการ เร่อื ง แตง่ ตงั้ เจา้ หนา้ ทีข่ องรัฐเป็นพนักงานเจ้าหน้าทสี่ ง่ เสรมิ ความประพฤตินกั เรียนและนักศึกษา ประกาศ ณ วันท่ี ๒๐ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๖๑ ผรู้ ับคำารอ้ ง หมายถงึ หนว่ ยงานทรี่ บั คำารอ้ งในการขอรบั การแตง่ ตง้ั และ ขอมบี ัตรประจำาตวั พนักงานเจ้าหน้าท่สี ่งเสรมิ ความประพฤตินกั เรียนและนักศึกษา ๒. ความเป็นมาของพนกั งานเจ้าหนา้ ที่สง่ เสริมความประพฤตนิ กั เรยี นและนักศึกษา สารวัตรนักเรียนและนักศึกษา ตั้งขึ้นตามประกาศคณะปฏิวัติ ฉบับที่ ๑๓๒ ลงวันที่ ๒๓ เมษายน พ.ศ. ๒๕๑๕ โดยสารวัตรนักเรียนและ นักศึกษา ตามประกาศคณะปฏิวัติฉบับนี้ แบ่งออกเป็น ๒ ประเภท คือ ๒.๑ สารวัตรนักเรียนและนักศึกษาโดยอาชีพ หรือโดยตำาแหน่ง คอื บุคคลทผ่ี ่านการสอบบรรจุ หรอื สอบแขง่ ขัน โดยบรรจใุ หด้ ำารงตาำ แหน่งสารวตั ร นักเรียนและนักศกึ ษา ๒.๒ สารวัตรนักเรียนและนักศึกษาแต่งตั้ง คือ บุคคลที่ได้รับการ แตง่ ตง้ั จากขา้ ราชการกระทรวงศกึ ษาธกิ าร ขา้ ราชการสว่ นจงั หวดั พนกั งานเทศบาล หรอื บคุ คลทม่ี หี นา้ ทเี่ กย่ี วขอ้ งกบั การใหก้ ารศกึ ษาซงึ่ กระทรวงศกึ ษาธกิ ารเหน็ สมควร สารวัตรนักเรียนและนักศึกษา จะมีอำานาจหน้าที่ตรวจ แนะนำา ตักเตือน และห้ามปรามนักเรียนและนักศึกษา มิให้ประพฤติตนไม่เหมาะสมแก่สภาพของ นักเรียนและนกั ศึกษาตามทีก่ าำ หนดไวใ้ นกฎกระทรวง คู่มอื การปฏิบัตงิ านพนักงานเจา้ หนา้ ทส่ี ง่ เสรมิ ความประพฤตนิ ักเรียนและนักศึกษา กระทรวงศกึ ษาธิการ 3

ต่อมาได้มีการประกาศใช้พระราชบัญญัติคุ้มครองเด็ก พ.ศ. ๒๕๔๖ ซงึ่ พระราชบัญญัติฉบบั นไ้ี ดย้ กเลิกประกาศคณะปฏิวตั ิ ฉบบั ท ี่ ๑๓๒ ซึ่งสง่ ผลใหม้ ี การยกเลกิ ตาำ แหนง่ สารวตั รนกั เรยี นและนกั ศกึ ษา ตอ่ มาคณะกรรมการคมุ้ ครองเดก็ แห่งชาต ิ ไดก้ าำ หนดมาตรา ๑๔ (๑) หมวด ๗ การส่งเสริมความประพฤตินกั เรยี น และนกั ศึกษา และมาตรา ๑๔ (๕) วางหลักเกณฑ์ในการแตง่ ตัง้ พนกั งานเจ้าหนา้ ที ่ จงึ กาำ หนดใหเ้ รยี กวา่ “พนกั งานเจา้ หนา้ ทสี่ ง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษา” ๓. ความหมายของพนกั งานเจ้าหน้าท่สี ่งเสรมิ ความประพฤตินกั เรยี นและนักศึกษา “พนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา” หมายถึง บุคคลท่ีได้รับการแต่งตั้งจากรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ หรือ ผทู้ ไ่ี ดร้ บั มอบหมายใหป้ ฏบิ ตั ภิ ารกจิ การสง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษา ตามพระราชบญั ญตั ิค้มุ ครองเด็ก พ.ศ. ๒๕๔๖ และใหม้ ีอำานาจดาำ เนินการสง่ เสริม ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศึกษา มาตรา ๖๔ มาตรา ๖๕ มาตรา ๖๖ มาตรา ๖๗ และระเบียบกระทรวงศึกษาธิการว่าด้วยการปฏิบัติหน้าที่ของพนักงานเจ้าหน้าท่ี ส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๘ รวมท้ังกฎหมายอื่น ที่เกยี่ วข้อง ๔. หลักเกณฑ์ วิธีการแต่งต้ัง และการพ้นจากตำาแหน่งพนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริม ความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา หลักเกณฑ์และวิธีการแต่งต้ังพนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริมความประพฤติ นกั เรยี นและนกั ศกึ ษา ไดถ้ กู กาำ หนดไวใ้ นระเบยี บคณะกรรมการคมุ้ ครองเดก็ แหง่ ชาติ ว่าด้วยหลักเกณฑ์การแต่งตั้งพนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริมความประพฤตินักเรียน และนักศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๘ โดยกำาหนดให้รัฐมนตรี ซึ่งรักษาการตามระเบียบนี้ มีอำานาจแต่งตัง้ พนกั งานเจา้ หน้าทจ่ี ากบคุ คลดังต่อไปน้ี ๔.๑ เจา้ หนา้ ทีข่ องรัฐ โดยแตง่ ตัง้ จากเจ้าหน้าท่ีของรัฐทีด่ าำ รงตำาแหนง่ และสังกัดหน่วยงานตามประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง แต่งต้ังเจ้าหน้าที่ ของรัฐเป็นพนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา 4 คู่มอื การปฏบิ ัติงานพนกั งานเจ้าหน้าทสี่ ่งเสริมความประพฤตนิ ักเรยี นและนกั ศกึ ษา กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

ประกาศ ณ วันที่ ๒๐ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๖๑ โดยท่ีผู้ดำารงตำาแหน่งตามประกาศ กระทรวงศึกษาธิการดังกล่าว ก่อนจะปฏิบัติหน้าที่พนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริม ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษา ตอ้ งไดร้ บั การอบรมความรเู้ กยี่ วกบั การสง่ เสรมิ ความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา ตามหลักสูตรที่กระทรวงศึกษาธิการกำาหนด เว้นแต่ผู้ดำารงตำาแหน่งผู้เชี่ยวชาญ ตำาแหน่งผู้อำานวยการระดับสูง ผู้บริหารต้น หรือเทยี บเทา่ ขึน้ ไป พนักงานเจ้าหน้าที่ซึ่งได้รับแต่งตั้งจากเจ้าหน้าที่ของรัฐพ้นจาก ตำาแหน่งเมื่อ ๑. ตาย ๒. ลาออก ๓. รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการให้ออกเพราะมีความ ประพฤติเสื่อมเสีย บกพร่องต่อหน้าที่ หรือหย่อนความสามารถ หรือพ้นจาก ตำาแหน่งตามประกาศกระทรวงศึกษาธิการ ๔.๒ บุคคลทั่วไป ทีม่ คี ุณสมบตั แิ ละไม่มีลกั ษณะต้องหา้ มตามประกาศ กระทรวงศึกษาธิการ เร่ือง หลักเกณฑ์และวิธีการแต่งต้ังบุคคลให้ปฏิบัติหน้าท่ี พนกั งานเจา้ หน้าทีส่ ง่ เสรมิ ความประพฤตินกั เรียนและนักศกึ ษา ประกาศ ณ วนั ที่ ๑๓ กันยายน พ.ศ. ๒๕๔๘ โดยมคี ณุ สมบัตแิ ละไมม่ ลี กั ษณะต้องห้าม ดงั นี้ ๑. ตอ้ งมีคุณสมบัติและไมม่ ีลกั ษณะต้องหา้ ม ดงั ตอ่ ไปนี้ (๑) มีสัญชาติไทย (๒) มอี ายไุ มต่ ่ำากว่าย่ีสิบห้าปีบรบิ รู ณ์ (๓) ไมเ่ ปน็ บุคคลล้มละลาย (๔) ไมเ่ ป็นคนไรค้ วามสามารถ หรอื คนเสมือนไรค้ วามสามารถ (๕) ไม่เคยมีประวัติเส่ือมเสียทางจริยธรรม จรรยาบรรณและ การประกอบอาชพี หรือวิชาชีพ คมู่ ือการปฏิบัตงิ านพนักงานเจา้ หนา้ ทีส่ ง่ เสรมิ ความประพฤตินกั เรยี นและนักศกึ ษา กระทรวงศกึ ษาธกิ าร 5

๒. พนกั งานเจา้ หนา้ ทส่ี ง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษา อาจแตง่ ต้ังจากบุคคลดงั ต่อไปนี้ (๑) บุคคลท่ีทำาหน้าที่ส่งเสริม สนับสนุน หรือเกี่ยวข้องกับ ให้การศึกษาท้ังภาครัฐและภาคเอกชน หรือเคยปฏิบัติงานเกี่ยวกับการส่งเสริม ความประพฤตินกั เรียนและนกั ศึกษา (๒) ครูใหญ่ หรอื ครผู ้สู อนในโรงเรียนเอกชน สงั กดั สำานกั งาน คณะกรรมการส่งเสริมการศึกษาเอกชน และได้รับการบรรจุเป็นครูตาม กฎหมายว่าด้วยโรงเรียนเอกชนท้ังประเภทสามัญศึกษาและประเภทอาชีวศึกษา ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน้ และระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลายในเขตกรงุ เทพมหานคร และจงั หวัดอน่ื ๓. บคุ คลท่มี คี ณุ สมบตั ิ ตามข้อ ๑ ตามขอ้ ๒.๑ และตามขอ้ ๒.๒ มีความประสงค์เข้ารับการฝึกอบรมเพื่อแต่งตั้งให้เป็นพนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริม ความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา ให้สมัครเข้ารับการฝึกอบรมกับหน่วยงาน ผู้จัดการฝึกอบรม หลังจากผ่านการฝึกอบรมแล้วย่ืนใบสมัครพร้อมหลักฐาน รูปถ่าย ขนาด ๑ นิ้ว จำานวน ๒ รูป หนังสือรับรองจากหน่วยงานต้นสังกัด หรือสถานศึกษา ต่อหน่วยงานท่ีจัดการฝึกอบรมที่ตนมีภูมิลำาเนาอยู่ ในกรณีท่ีไป เข้ารบั การฝึกอบรมในท้องทีท่ ไ่ี ม่ใชภ่ ูมิลาำ เนาของตน ให้ยื่นใบสมคั รพร้อมหลักฐาน รปู ถา่ ย ขนาด ๑ นว้ิ จาำ นวน ๒ รปู ตอ่ สาำ นกั งานศกึ ษาธกิ ารจงั หวดั ทตี่ นมภี มู ลิ าำ เนาอยู่ ๔. สำาหรับบุคคลท่ีมีคุณสมบัติตามข้อ ๑ ต้องได้รับการอบรม ความรู้เกี่ยวกับการส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา ตามหลักสูตร ที่กระทรวงศึกษาธิการกำาหนด เม่ือผู้รับคำาขอพิจารณาแล้วเห็นว่าผู้ยื่นคำาขอ มีคุณสมบัติครบถ้วน และผ่านเกณฑ์การฝึกอบรมให้ผู้รับคำาขอเสนอให้รัฐมนตรี วา่ การกระทรวงศกึ ษาธกิ ารแตง่ ตงั้ และออกบตั รประจาำ ตวั พนกั งานเจา้ หนา้ ทสี่ ง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษาใหก้ บั บคุ คลทย่ี นื่ คาำ ขอ ในกรณไี มม่ กี ารแตง่ ตง้ั เปน็ พนักงานเจา้ หนา้ ท่ใี ห้ผู้รบั คำาขอแจ้งเหตุผลที่ไมแ่ ตง่ ตง้ั ให้ผู้ยื่นคาำ ขอทราบ ๕. การแต่งตั้งให้ปฏิบัติหน้าที่พนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริม ความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา ครั้งหนึ่งให้มีระยะเวลา ๕ ปี 6 คู่มอื การปฏิบัตงิ านพนักงานเจ้าหนา้ ทสี่ ง่ เสรมิ ความประพฤตนิ ักเรียนและนกั ศกึ ษา กระทรวงศึกษาธกิ าร

๖. พนักงานเจ้าหนา้ ทสี่ ่งเสรมิ ความประพฤตินกั เรยี นและนกั ศกึ ษา พ้นจากตำาแหน่งเมื่อ (๑) ตาย (๒) ลาออก (๓) รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการให้ออกเพราะมีความ ประพฤติเส่ือมเสีย บกพร่องตอ่ หนา้ ทหี่ รือหยอ่ นความสามารถ (๔) ขาดคุณสมบตั ติ ามข้อ ๑ ๕. อำานาจดำาเนินการของพนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและ นักศึกษาในการส่งเสริมความประพฤตนิ กั เรยี นและนักศึกษา ๑. ดำาเนินการตามมาตรา ๖๖ แห่งพระราชบัญญัติคุ้มครองเด็ก พ.ศ. ๒๕๔๖ กาำ หนดใหพ้ นกั งานเจา้ หนา้ ทส่ี ง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษา มอี ำานาจดาำ เนินการ ดังต่อไปน้ี (๑) สอบถามครู อาจารย์ หรือหัวหน้าสถานศึกษา เก่ียวกับ ความประพฤติ การศึกษา นิสัย และสติปัญญาของนักเรียนนักศึกษาที่ฝ่าฝืน มาตรา ๖๔ (๒) เรียกให้ผู้ปกครอง ครู อาจารย์ หรือหัวหน้าสถานศึกษา ที่นักเรียนหรือนักศึกษานั้น กำาลังศึกษาอยู่มารับตัวนักเรียนหรือนักศึกษา เพื่อว่ากล่าวอบรมสั่งสอนต่อไป (๓) ให้คำาแนะนำาแก่ผู้ปกครองในเรื่องการอบรมและสั่งสอน นักเรียนหรือนักศึกษา (๔) เรียกผู้ปกครองมาว่ากล่าว ตักเตือนหรือทำาทัณฑ์บนว่าจะ ปกครองดูแลมิให้นักเรียนหรอื นักศึกษาทฝี่ า่ ฝนื มาตรา ๖๔ อีก (๕) สอดสอ่ งดแู ลรวมทง้ั รายงานตอ่ คณะกรรมการเกยี่ วกบั พฤตกิ รรม ของบุคคลหรือแหล่งทีช่ กั จูงนักเรยี นหรือนกั ศึกษาให้ประพฤติในทางมิชอบ (๖) ประสานงานกับผู้บริหารโรงเรียนหรือสถานศึกษา ครู ผ้ปู กครอง ตำารวจ หรอื พนักงานเจ้าหนา้ ท่ีอ่ืนเพ่ือดำาเนินการใหเ้ ปน็ ไปตามหมวดน้ ี คู่มอื การปฏิบัติงานพนกั งานเจ้าหนา้ ทสี่ ง่ เสรมิ ความประพฤตินกั เรียนและนกั ศกึ ษา กระทรวงศึกษาธกิ าร 7

๒. นอกจากน้ี มาตรา ๖๗ ในกรณีมีเหตุอันควรสงสัยว่ามีการฝ่าฝืน กฎหมายหรอื ระเบยี บเกย่ี วกบั ความประพฤตขิ องนกั เรยี นหรอื นกั ศกึ ษาใหพ้ นกั งาน เจ้าหน้าทมี่ อี าำ นาจเขา้ ไปในเคหะสถาน สถานท่ ี หรอื ยานพาหนะใดๆ ระหว่างเวลา พระอาทิตย์ข้ึนถึงพระอาทิตย์ตกหรือในระหว่างเวลาทำาการ เพ่ือทำาการตรวจสอบ การฝ่าฝืนดังกล่าวได้ ซ่ึงการปฏิบัติหน้าท่ีดังกล่าว พนักงานเจ้าหน้าท่ีต้องแสดง บัตรประจำาตวั กอ่ น และให้บุคคลทเ่ี กี่ยวข้องอาำ นวยความสะดวกตามสมควร ๓. ระเบียบกระทรวงศึกษาธิการว่าด้วยการปฏิบัติหน้าที่ของพนักงาน เจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๘ ข้อ ๔ พนักงานเจ้าหน้าท่ีมีอำานาจดำาเนินการเพ่ือส่งเสริมความประพฤตินักเรียน และนกั ศกึ ษา ดังต่อไปน้ี (๑) สอบถามครู อาจารย์ หรือหัวหน้าสถานศึกษาเก่ียวกับ ความประพฤติ การศึกษา นิสัย และสติปัญญาของนักเรียนนักศึกษาท่ีฝ่าฝืน กฎกระทรวงว่าด้วยความประพฤติของนักเรียนและนักศึกษาหรือระเบียบ ของโรงเรยี นหรอื สถานศกึ ษา (๒) เรียกให้ผู้ปกครอง ครู อาจารย์ หรือหัวหน้าสถานศึกษา ท่ีนักเรียนหรือนักศึกษานั้นกำาลังศึกษาอยู่มารับตัวนักเรียนหรือนักศึกษา เพื่อว่ากลา่ ว อบรม ส่งั สอน ตอ่ ไป (๓) ให้คำาแนะนำาแก่ผู้ปกครองในเร่ืองการอบรมและส่ังสอน นักเรยี นหรอื นักศึกษา (๔) เรียกผู้ปกครองมาว่ากล่าวตักเตือน หรือทำาทัณฑ์บนว่าจะ ปกครอง ดแู ล มใิ ห้นกั เรียนหรือนกั ศึกษาฝ่าฝนื กฎกระทรวงวา่ ด้วยความประพฤติ ของนกั เรยี นและนักศึกษาหรอื ระเบียบของโรงเรยี นหรอื สถานศึกษาอกี (๕) สอดส่อง ดูแล รวมทั้งรายงานต่อคณะกรรมการคุ้มครองเด็ก แห่งชาติเก่ียวกับพฤติกรรมของบุคคลหรือแหล่งท่ีชักจูงนักเรียนหรือนักศึกษา ให้ประพฤตใิ นทางมิชอบ (๖) ประสานงานกับผู้บริหารโรงเรียนหรือสถานศึกษา ครู ผู้ปกครอง ตาำ รวจ หรอื พนกั งานเจ้าหนา้ ทีอ่ น่ื 8 คมู่ อื การปฏิบตั ิงานพนกั งานเจ้าหน้าท่ีส่งเสรมิ ความประพฤตนิ ักเรยี นและนกั ศึกษา กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

๖. ขน้ั ตอนและวิธกี ารส่งเสรมิ ความประพฤตินักเรยี นและนกั ศกึ ษา ตามระเบียบกระทรวงศึกษาธิการว่าด้วยการปฏิบัติหน้าที่ของพนักงาน เจา้ หน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตนิ ักเรยี นและนกั ศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๘ ขอ้ ๕ ขอ้ ๖ และขอ้ ๗ โดยกำาหนดขน้ั ตอนและวธิ กี ารปฏบิ ัติงาน ดงั น ้ี ๑. แสดงบัตรประจาำ ตัวพนกั งานเจ้าหนา้ ที่ ๒. บันทึกข้อมูลท่ีเก่ียวกับนักเรียนหรือนักศึกษาและพฤติการณ์ การกระทำา ณ สถานทที่ พี่ บการกระทาำ นน้ั ๓. ซักถามข้อเท็จจริงท่ีเกี่ยวกับการกระทำาของนักเรียนหรือนักศึกษา โดยไมบ่ ังคับ ข่มข่ ู กล่ันแกล้ง หรือทำาให้เกิดความหวาดกลวั รวมท้ังให้การอบรม สั่งสอนอย่างสุภาพ และช่วยเหลือในเบ้ืองต้น โดยคำานึงถึงอายุและสภาพจิตใจ ของนกั เรียนหรอื นักศึกษา ๔. นำาตัวไปส่งมอบแก่ผู้บริหารโรงเรียน หรือสถานศึกษาของนักเรียน หรอื นกั ศกึ ษานนั้ เพอ่ื ดาำ เนนิ การสอบถาม และอบรมสง่ั สอนหรอื ลงโทษตามระเบยี บ ในกรณีทีไ่ มส่ ามารถนาำ ตวั ไปมอบได้ จะแจ้งดว้ ยวาจาหรือเป็นหนังสือก็ได้ ในกรณพี นกั งานเจา้ หนา้ ทพ่ี บนกั เรยี นหรอื นกั ศกึ ษามพี ฤตกิ ารณเ์ ขา้ ขา่ ย กระทำาความผิดทางอาญา และอาจก่อให้เกิดภยันตรายอย่างร้ายแรงหรือก่อเหตุ ทะเลาะวิวาท จนไม่อาจควบคุมสถานการณ์ไว้ได้ ให้แจ้งเจ้าพนักงานตำารวจ เพื่อระงับเหตุ รวมทั้งประสานงานกับโรงเรียนหรือสถานศึกษาและส่วนราชการ ตน้ สังกดั โดยเร็ว ในกรณที ม่ี นี กั เรยี นหรอื นกั ศกึ ษาถกู กลา่ วหาวา่ กระทาำ ความผดิ ทางอาญา และถกู จบั กมุ ควบคมุ ตวั ใหพ้ นกั งานเจา้ หนา้ ทป่ี ระสานกบั สถานศกึ ษาและผปู้ กครอง เพอ่ื ใหก้ ารสงเคราะหช์ ่วยเหลอื เบอื้ งต้นโดยเร็ว ๗. สาระสำาคัญของกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการส่งเสริมความประพฤตินักเรียน และนกั ศกึ ษา ๗.๑ พระราชบญั ญัติคุ้มครองเด็ก พ.ศ. ๒๕๔๖ พระราชบัญญัติคุ้มครองเด็ก พ.ศ. ๒๕๔๖ มีผลบังคับใช้เม่ือวันท่ี ๓๐ มนี าคม ๒๕๔๗ ประกอบดว้ ย ๙ หมวด ๘๘ มาตรา โดยกระทรวงศกึ ษาธิการ รับผดิ ชอบ หมวด ๗ การส่งเสรมิ ความประพฤตินกั เรยี นและนกั ศึกษา มาตรา ๖๓ มาตรา ๖๔ มาตรา ๖๕ มาตรา ๖๖ และมาตรา ๖๗ โดยมีสาระสำาคญั ดงั น้ี คมู่ อื การปฏบิ ัตงิ านพนักงานเจา้ หน้าทส่ี ง่ เสริมความประพฤตนิ กั เรียนและนกั ศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ 9

คาำ นิยาม “เด็ก” หมายความว่า บุคคลซึ่งมีอายุต่ำากว่าสิบแปดปีบริบูรณ์ แต่ไม่รวมถงึ ผู้ที่บรรลนุ ิติภาวะด้วยการสมรส “นักเรียน” หมายความว่า เด็กซ่ึงกำาลังรับการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน ระดับประถมศึกษาและมัธยมศึกษา ท้ังประเภทสามัญศึกษาและอาชีวศึกษา หรือเทยี บเท่าอยใู่ นสถานศึกษาของรัฐหรอื เอกชน “นกั ศกึ ษา” หมายความวา่ เดก็ ซงึ่ กาำ ลงั รบั การศกึ ษาระดบั อดุ มศกึ ษา หรือเทียบเท่าอยู่ในสถานศึกษาของรัฐหรือเอกชน “บิดามารดา” หมายความว่า บิดามารดาของเด็กไม่ว่าจะสมรส กันหรือไม่ “ผปู้ กครอง” หมายความวา่ บดิ า มารดา ผอู้ นบุ าล ผรู้ บั บตุ รบญุ ธรรม และผู้ปกครอง ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ และให้หมายความรวมถึง พ่อเลี้ยง แม่เลี้ยง ผู้ปกครอง สวัสดิภาพ นายจ้าง ตลอดจนบุคคลอ่ืน ซึ่งรับเด็ก ไวใ้ นความอุปการะเล้ียงดหู รือซ่ึงเด็กอาศยั อยดู่ ว้ ย “เดก็ ท่ีเส่ียงต่อการกระทำาผดิ ” หมายความว่า เด็กทปี่ ระพฤตติ น ไมส่ มควร เดก็ ท่ปี ระกอบอาชีพหรอื คบหาสมาคมกับบุคคลท่ีน่าจะชกั นำาไปในทาง กระทำาผิดกฎหมายหรอื ศีลธรรมอันดี หรอื อย่ใู นสภาพแวดลอ้ มหรือสถานที่อันอาจ ชักนาำ ไปในทางเสยี หาย ท้ังนี้ ตามทีก่ าำ หนดไว้ในกฎกระทรวง มาตรา ๒๒ การปฏบิ ตั ติ อ่ เดก็ ไมว่ า่ กรณใี ด ใหค้ าำ นงึ ถงึ ประโยชนส์ งู สดุ ของเด็กเปน็ สาำ คญั และไม่ให้มีการเลือกปฏิบตั ิโดยไม่เป็นธรรม การกระทำาใดเป็นไปเพ่ือประโยชน์สูงสุดของเด็ก หรือเป็นการเลือก ปฏบิ ตั โิ ดยไมเ่ ปน็ ธรรมตอ่ เดก็ หรอื ไม ่ ใหพ้ จิ ารณาตามแนวทางทก่ี าำ หนดในกฎกระทรวง มาตรา ๒๓ ผู้ปกครองต้องให้การอุปการะเลี้ยงดู อบรมสั่งสอน และพัฒนาเด็กท่ีอยู่ในความปกครองของตนตามสมควรแก่ขนบธรรมเนียม ประเพณีและวัฒนธรรมแห่งท้องถิ่น แต่ท้ังน้ีต้องไม่ต่ำากว่ามาตรฐานข้ันตำ่าตามที่ กำาหนดในกฎกระทรวงและต้องคุ้มครองสวัสดิภาพเด็กที่อยู่ในความดูแลของตน มิให้ตกอยใู่ นภาวะอันน่าจะเกิดอันตรายแก่รา่ งกายและจติ ใจ 10 คู่มอื การปฏิบตั งิ านพนกั งานเจ้าหนา้ ที่ส่งเสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศึกษา กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

สาระสำาคัญ พระราชบัญญัติคุ้มครองเด็ก พ.ศ. ๒๕๔๖ หมวด ๗ การส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา มาตรา ๖๓ โรงเรียนและสถานศึกษาต้องจัดให้มีระบบงาน และกิจกรรมในการแนะแนว ให้คำาปรึกษา และฝึกอบรม แก่นักเรียน นักศึกษา และผู้ปกครองเพื่อส่งเสริมความประพฤติท่ีเหมาะสม ความรับผิดชอบต่อสังคม และความปลอดภัยแก่นักเรียนและนักศึกษา ตามหลักเกณฑ์ วิธีการและเง่ือนไข ท่กี าำ หนดไวใ้ นกฎกระทรวง มาตรา ๖๔ นักเรียนและนักศึกษาต้องประพฤติตนตามระเบียบของ โรงเรียนหรือสถานศึกษา และตามทก่ี ำาหนดไวใ้ นกฎกระทรวง มาตรา ๖๕ นักเรียนหรือนักศึกษาผู้ใดฝ่าฝืนมาตรา ๖๔ ให้พนักงานเจ้าหน้าที่ปฏิบัติตามระเบียบที่รัฐมนตรีกำาหนด และมีอำานาจนำาตัว ไปมอบแก่ผู้บริหารโรงเรียนหรือสถานศึกษาของนักเรียนหรือนักศึกษานั้น เพ่ือดำาเนินการสอบถามและอบรมส่ังสอน หรือลงโทษตามระเบียบ ในกรณีที่ ไม่สามารถนำาตัวไปส่งมอบได้ จะแจ้งด้วยวาจาหรือเป็นหนังสือก็ได้ เม่ือได้อบรม ส่ังสอนหรือลงโทษนักเรียนหรือนักศึกษาแล้ว ให้พนักงานเจ้าหน้าท่ีหรือผู้บริหาร โรงเรยี นหรอื สถานศกึ ษาแจง้ ใหผ้ ปู้ กครองวา่ กลา่ วตกั เตอื นหรอื สงั่ สอนเดก็ อกี ชน้ั หนงึ่ การลงโทษนักเรียนหรือนักศึกษาให้กระทำาเท่าที่สมควรเพื่อการอบรมส่ังสอนตาม ระเบยี บทรี่ ฐั มนตรวี า่ การกระทรวงศกึ ษาธกิ ารกำาหนดมาตรา ๖๖ พนกั งานเจา้ หนา้ ที่ ตามหมวดน้ี มีอาำ นาจดำาเนินการ เพอ่ื ส่งเสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศึกษา ดงั ตอ่ ไปนี้ ๑. สอบถามครู อาจารย์ หรือหัวหน้าสถานศึกษาเกี่ยวกับ ความประพฤติ การศึกษา นิสัย และสติปัญญาของนักเรียนหรือนักศึกษาที่ ฝ่าฝืน มาตรา ๖๔ ๒. เรียกให้ผู้ปกครอง ครู อาจารย์ หรือหัวหน้าสถานศึกษาที่ นกั เรยี นหรอื นกั ศกึ ษานนั้ กาำ ลงั ศกึ ษาอยมู่ ารบั ตวั นกั เรยี นหรอื นกั ศกึ ษา เพอ่ื วา่ กลา่ ว อบรมสงั่ สอนตอ่ ไป ค่มู ือการปฏบิ ตั งิ านพนักงานเจา้ หนา้ ที่สง่ เสรมิ ความประพฤตินกั เรยี นและนกั ศกึ ษา กระทรวงศึกษาธิการ 11

๓. ให้คำาแนะนำาแก่ผู้ปกครองในเรื่องการอบรมและสั่งสอนนักเรียน หรือนกั ศึกษา ๔. เรียกผู้ปกครองมาว่ากล่าวตักเตือนหรือทำาทัณฑ์บนว่าจะ ปกครองดูแลมิให้นักเรียนหรือนักศึกษาฝ่าฝืน มาตรา ๖๔ อีก ๕. สอดส่องดูแลรวมทั้งรายงานต่อคณะกรรมการเกี่ยวกับ พฤติกรรมของบุคคลหรือแหล่งที่ชักจูงนักเรียนหรือนักศึกษาให้ประพฤติ ในทางมิชอบ ๖. ประสานงานกบั ผบู้ รหิ ารโรงเรียนหรือสถานศกึ ษา ครู ผปู้ กครอง ตาำ รวจ หรือพนักงานเจ้าหน้าท่อี น่ื เพื่อดาำ เนินการใหเ้ ป็นไปตามหมวดนี้ มาตรา ๖๗ ในกรณีมีเหตุอันควรสงสัยว่ามีการฝ่าฝืนกฎหมาย หรือระเบียบเก่ียวกับความประพฤติของนักเรียนหรือนักศึกษา ให้พนักงาน เจ้าหน้าที่มีอำานาจเข้าไปในเคหสถาน สถานท่ี หรือยานพาหนะใดๆ ในระหว่าง เวลาพระอาทิตย์ข้ึนถึงพระอาทิตย์ตก หรือในระหว่างเวลาทำาการ เพ่ือทำาการ ตรวจสอบการฝ่าฝืนดังกล่าวได้ ในการปฏิบัติงานพนักงานเจ้าหน้าที่ต้องแสดง บตั รประจำาตวั ก่อน และให้บคุ คลท่เี กย่ี วข้องอำานวยความสะดวกตามสมควร บตั รประจาำ ตวั พนกั งานเจา้ หนา้ ทใ่ี หเ้ ปน็ ไปตามแบบทรี่ ฐั มนตรวี า่ การ กระทรวงศกึ ษาธิการกาำ หนด โดยประกาศในราชกิจจานุเบกษา นอกจากน ้ี หมวด ๙ บทกำาหนดโทษ ไดก้ ำาหนดโทษ กลา่ วคือ มาตรา ๗๘ ผู้ใดฝ่าฝืนมาตรา ๒๖ ต้องระวางโทษจำาคุกไม่เกิน สามเดือน หรือปรบั ไม่เกนิ สามหมืน่ บาท หรอื ท้งั จาำ ทง้ั ปรบั มาตรา ๘๕ ผู้ใดกระทำาการอันเปน็ การยยุ ง สง่ เสรมิ ช่วยเหลอื หรือ สนบั สนุนใหน้ ักเรียนหรือนักศกึ ษาฝา่ ฝืนบทบญั ญตั ติ ามมาตรา ๖๔ ต้องระวางโทษ จาำ คกุ ไม่เกนิ สามเดือน หรอื ปรบั ไมเ่ กนิ สามหมื่นบาทหรือท้ังจำาและปรบั มาตรา ๘๖ ผู้ใดไม่อำานวยความสะดวกแก่พนักงานเจ้าหน้าท่ี ท่ีปฏิบัติหน้าท่ีตามมาตรา ๖๗ ต้องระวางโทษจำาคุกไม่เกินหน่ึงเดือนหรือปรับ ไม่เกนิ หน่ึงหมน่ื บาท หรอื ทัง้ จาำ ทั้งปรับ 12 คูม่ อื การปฏิบตั ิงานพนักงานเจ้าหนา้ ทส่ี ่งเสรมิ ความประพฤตนิ กั เรียนและนักศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ

๗.๒ กฎกระทรวงกำาหนดหลักเกณฑ์ วิธีการ และเง่ือนไข ในการจดั ระบบงานและกจิ กรรมในการแนะแนว ใหค้ าำ ปรกึ ษา และฝกึ อบรม แก่นกั เรยี น นักศึกษา และผูป้ กครอง พ.ศ. ๒๕๔๘ มสี าระสำาคญั ดงั ตอ่ ไปน้ี กิจกรรมในการแนะแนว หมายความว่า กิจกรรมท่ีเก่ียวกับ การแนะแนว การให้คำาปรึกษา และฝกึ อบรมเพ่อื สง่ เสริมความประพฤตทิ ีเ่ หมาะสม ความรบั ผดิ ชอบตอ่ สงั คมและความปลอดภยั แกน่ กั เรยี นและนกั ศกึ ษา และผปู้ กครอง นกั เรยี นหรอื นกั ศกึ ษาทเี่ สยี่ งตอ่ การกระทาำ ผดิ หมายความวา่ นกั เรยี น หรอื นกั ศกึ ษาทีม่ ีลกั ษณะดงั ตอ่ ไปนี้ ๑. ประพฤติตนไม่สมควรกับสภาพการเป็นนักเรียนหรือนักศึกษา ๒. ประกอบอาชีพในทางผิดกฎหมายหรอื ขัดตอ่ ศีลธรรมอนั ดี ๓. คบหาสมาคมกบั บคุ คลทน่ี า่ จะชกั นาำ ไปในทางกระทาำ ผดิ กฎหมาย หรอื ขัดตอ่ ศลี ธรรมอันดี ๔. อยใู่ นสภาพแวดลอ้ มหรอื สถานทอ่ี นั อาจชกั นาำ ไปในทางเสยี หาย ให้โรงเรียนและสถานศึกษาจัดให้มีระบบงาน และกิจกรรม ในการแนะแนว ใหค้ ำาปรกึ ษา และฝึกอบรมแก่นักเรยี น นักศึกษา และผู้ปกครอง ทั้งน้ี ตามระดับของโรงเรียนและสถานศึกษา โดยกำาหนดให้โรงเรียนและ สถานศกึ ษามหี นา้ ท่ีดงั ต่อไปน้ี ๑. พัฒนาระบบงานแนะแนวที่จะช่วยเหลือดูแลนักเรียนและ นักศึกษาเป็นรายบุคคล พร้อมทั้งส่งเสริมให้ครูทุกคนมีบทบาทในการแนะแนว รู้จักและเข้าใจผู้เรียน สามารถค้นพบและจัดการเรียนรู้ท่ีจะพัฒนาศักยภาพของ ผเู้ รยี น และใหค้ าำ ปรกึ ษาดา้ นการดาำ รงชวี ติ การปรบั เปลยี่ นพฤตกิ รรม การศกึ ษาตอ่ และการมีงานทาำ ทงั้ นีใ้ ห้มีระบบขอ้ มลู ตงั้ แตแ่ รกเขา้ เพื่อติดตามดแู ลอยา่ งต่อเนื่อง จนจบการศึกษา ๒. สำารวจ เฝ้าระวัง และติดตามนักเรียนและนักศึกษาที่เสี่ยงต่อ การกระทำาผิด เพื่อจัดกิจกรรมในการพัฒนาและปรับเปลี่ยนพฤติกรรมอย่าง เป็นระบบและต่อเนื่อง คมู่ ือการปฏบิ ตั ิงานพนกั งานเจ้าหนา้ ทส่ี ง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนักศึกษา กระทรวงศึกษาธกิ าร 13

๓. แจ้งให้ผู้ปกครองของนักเรียนและนักศึกษาท่ีเสี่ยงต่อ การกระทำาผิด ได้ทราบถึงพฤติกรรมและหาแนวทางแก้ไขปัญหาร่วมกัน ทั้งน้ี อาจกำาหนดให้นักเรียนหรือนักศึกษาดังกล่าวเข้าร่วมกิจกรรมตามท่ีเห็นสมควร ๔. จัดให้มีมาตรการส่งเสริมความปลอดภัย ป้องกัน และแก้ไข ปัญหาความรุนแรง โดยมีแผนงาน ผู้รับผิดชอบ และติดตามตรวจสอบ เพ่ือให้ เกดิ ประสิทธภิ าพ ๕. สนับสนุนให้ผู้ปกครองและชุมชนมีส่วนร่วมรับผิดชอบ ในการส่งเสริมความประพฤติ และความปลอดภัยของนักเรียนและนักศึกษา ๖. จดั ใหม้ รี ะบบตดิ ตามประเมนิ ผล และรายงานผลการดำาเนนิ งาน ต่อส่วนราชการตน้ สงั กัดอยา่ งน้อยปกี ารศึกษาละหน่งึ ครง้ั ๗.๓ กฎกระทรวงกาำ หนดความประพฤตขิ องนกั เรยี นและนกั ศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๔๘ มสี าระสำาคญั ดงั ต่อไปน้ี นกั เรยี นและนกั ศกึ ษาต้องไมป่ ระพฤตติ น ดังต่อไปนี้ ๑. หนีเรียนหรือออกนอกสถานศึกษาโดยไม่ได้รับอนุญาตในช่วง เวลาเรียน ๒. เลน่ การพนนั จดั ใหม้ กี ารเลน่ การพนนั หรอื มว่ั สมุ ในวงการพนนั ๓. พกพาอาวธุ หรือวัตถุระเบดิ ๔. ซอื้ จาำ หน่าย แลกเปล่ยี น เสพสุรา และเครือ่ งดื่มทมี่ ีแอลกอฮอล์ สิ่งมนึ เมา บหุ ร่ี หรอื ยาเสพตดิ ๕. ลกั ทรพั ย ์ กรรโชกทรัพย ์ ข่มขู ่ หรอื บังคับขนื ใจ เพอ่ื เอาทรัพย์ บุคคลอน่ื ๖. กอ่ เหตทุ ะเลาะววิ าท ทาำ รา้ ยรา่ งกายผอู้ นื่ เตรยี มการหรอื กระทาำ การใดๆ อันน่าจะก่อให้เกิดความไม่สงบเรียบร้อย หรือขัดต่อศีลธรรมอันดีของ ประชาชน ๗. แสดงพฤติกรรมทางชสู้ าว ซง่ึ ไมเ่ หมาะสมในที่สาธารณะ ๘. เกย่ี วข้องกับการคา้ ประเวณี ๙. ออกนอกสถานท่ีพักเวลากลางคืนเพื่อเที่ยวเตร่ หรือรวมกลุ่ม อันเป็นการสร้างความเดอื ดร้อนให้แกต่ นเองหรอื ผูอ้ ่นื 14 คูม่ ือการปฏบิ ตั ิงานพนกั งานเจา้ หนา้ ท่ีสง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนักศกึ ษา กระทรวงศึกษาธิการ

ใหโ้ รงเรยี นหรอื สถานศกึ ษา กำาหนดระเบียบวา่ ด้วยความประพฤติ ของนักเรียนและนกั ศกึ ษาไดเ้ ท่าท่ไี ม่ขัดหรือแยง้ กับกฎกระทรวงนี้ ๗.๔ ระเบียบกระทรวงศึกษาธกิ าร ว่าดว้ ยการลงโทษนกั เรยี นและ นักศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๔๘ คาำ นิยาม “ผู้บริหารโรงเรียนหรือสถานศึกษา” หมายความว่า ครูใหญ่ อาจารย์ใหญ่ ผู้อำานวยการ อธิการบดี หรือหัวหน้าของโรงเรียนหรือสถานศึกษา หรอื ตำาแหนง่ ทีเ่ รียกชื่ออยา่ งอน่ื ของโรงเรียนหรอื สถานศกึ ษานน้ั “การกระทำาความผดิ ” หมายความวา่ การทนี่ กั เรยี นหรอื นกั ศกึ ษา ประพฤติฝ่าฝืนระเบียบ ข้อบังคับของสถานศึกษาหรือของกระทรวงศึกษาธิการ หรือกฎกระทรวงว่าดว้ ยความประพฤตขิ องนักเรยี นและนกั ศกึ ษา “การลงโทษ” หมายความว่า การลงโทษนักเรียนหรือนักศึกษา ที่กระทำาความผิด โดยมีความมุ่งหมายเพื่อการอบรมสั่งสอน โทษท่ีจะลงโทษ แกน่ กั เรียนหรอื นกั ศกึ ษาท่ีกระทาำ ความผิด มี ๔ สถาน คอื ๑. วา่ กล่าวตกั เตือน ๒. ทาำ ทณั ฑ์บน ๓. ตดั คะแนนความประพฤติ ๔. ทำากจิ กรรมเพื่อปรับเปลีย่ นพฤติกรรม ห้ามลงโทษนักเรียนหรือนักศึกษาด้วยวิธีการรุนแรง หรือแบบ กล่ันแกล้ง หรือลงโทษด้วยความโกรธ หรือด้วยความพยาบาท โดยใหค้ ำานงึ ถงึ อายุ ของนกั เรยี นหรอื นกั ศกึ ษาและความรา้ ยแรงของพฤตกิ ารณป์ ระกอบการลงโทษดว้ ย การลงโทษนักเรียนหรือนักศึกษาให้เป็นไปเพื่อเจตนาที่จะแก้ นิสัยและความประพฤติไม่ดีของนักเรียนหรือนักศึกษาให้รู้สำานึกในความผิดและ กลบั ประพฤติตนในทางทีด่ ตี อ่ ไป ให้ผู้บริหารโรงเรียนหรือสถานศึกษาหรือผู้ที่ผู้บริหารโรงเรียน หรือสถานศึกษามอบหมายเป็นผมู้ ีอำานาจในการลงโทษนักเรยี น นักศกึ ษา การว่ากล่าวตักเตือนใช้ในกรณีนักเรียนหรือนักศึกษากระทำา ความผดิ ไม่ร้ายแรง คู่มอื การปฏิบตั ิงานพนักงานเจ้าหน้าทสี่ ง่ เสริมความประพฤตนิ กั เรียนและนกั ศกึ ษา กระทรวงศึกษาธกิ าร 15

การทำาทัณฑ์บน ใช้ในกรณีนักเรียนหรือนักศึกษาที่ประพฤติตน ไมเ่ หมาะสมกบั สภาพนกั เรยี นหรอื นกั ศกึ ษา ตามกฎกระทรวงวา่ ดว้ ยความประพฤติ นักเรียนและนักศึกษา หรือกรณีทำาให้เส่ือมเสียชื่อเสียงและเกียรติศักด์ิของ สถานศกึ ษา หรอื ฝา่ ฝนื ระเบยี บของสถานศกึ ษา หรอื ไดร้ บั โทษวา่ กลา่ วตกั เตอื นแลว้ แต่ไม่เข็ดหลาบ การทำาทัณฑ์บนให้ทำาเป็นหนังสือ และเชิญบิดา มารดา หรือ ผปู้ กครองมาบันทกึ รับทราบความผดิ และรบั รองการทำาทณั ฑบ์ นไว้ด้วย การตดั คะแนนความประพฤต ิ ให้เปน็ ไปตามระเบียบปฏบิ ตั ิวา่ ด้วย การตดั คะแนน ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศึกษาของแตล่ ะสถานศึกษากาำ หนด และใหท้ ำาบนั ทกึ ขอ้ มลู ไวเ้ ป็นหลักฐาน ทาำ กจิ กรรมเพ่อื ให้ปรับเปล่ยี นพฤตกิ รรม ใช้ในกรณีทน่ี ักเรยี นและ นกั ศกึ ษากระทาำ ความผดิ ทสี่ มควรตอ้ งปรบั เปลย่ี นพฤตกิ รรมการจดั กจิ กรรมใหเ้ ปน็ ไปตามแนวทางท่ีกระทรวงศึกษาธกิ ารกาำ หนด ๗.๕ คาำ ส่งั กระทรวงศึกษาธิการ ที่ สป. ๒๔๐/๒๕๔๙ เรอื่ งการมอบ อำานาจให้ปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ผ้วู ่าราชการจังหวัด ปฏิบัติราชการแทน ส่ัง ณ วันท่ี ๒๔ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๔๙ ในคำาส่ังนี้รัฐมนตรีว่าการกระทรวง ศึกษาธิการได้มอบอำานาจให้ปลัดกระทรวงศึกษาธิการ และผู้ว่าราชการจังหวัด ปฏบิ ัตริ าชการแทนในเรื่อง ๑. อนุมัติใช้หลักสูตรการฝึกอบรมพนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริม ความประพฤตนิ ักเรียนและนกั ศึกษา ๒. การแต่งตั้งพนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินักเรียน และนกั ศกึ ษา ๓. ลงนามในบตั รประจาำ ตวั พนกั งานเจา้ หนา้ ทส่ี ง่ เสรมิ ความประพฤติ นักเรยี นและนักศึกษา ในการปฏิบัติราชการแทนดังกล่าว ให้ปลัดกระทรวงศึกษาธิการ มีอำานาจปฏบิ ัตริ าชการแทนในกรุงเทพมหานคร และผู้วา่ ราชการจงั หวัด มอี าำ นาจ ปฏิบัตริ าชการแทนในส่วนภมู ิภาค 16 คู่มอื การปฏิบัตงิ านพนักงานเจา้ หนา้ ทีส่ ่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศกึ ษา กระทรวงศึกษาธิการ

๗.๖ คำาสั่งหัวคณะรักษาความสงบแห่งชาติ ที่ ๓๐/๒๕๕๙ เรอ่ื ง มาตรการในการปอ้ งกนั และแกไ้ ขปญั หาการทะเลาะววิ าทของนกั เรยี น และนกั ศกึ ษา โดยมีสาระสาำ คัญ ดังนี้ ให้พนักงานเจ้าหน้าที่ตามหมวด ๗ แห่งพระราชบัญญัติ คมุ้ ครองเดก็ พ.ศ. ๒๕๔๖ มอี าำ นาจกกั ตวั นกั เรยี นและนกั ศกึ ษาทกี่ อ่ เหตทุ ะเลาะววิ าท ทำาร้ายร่างกายผู้อื่น หรือเตรียมการเพ่ือก่อเหตุดังกล่าว เป็นการช่ัวคราวไม่เกิน หกช่วั โมง เพอ่ื นาำ สง่ พนกั งานตาำ รวจ ผบู้ ริหารโรงเรยี นหรือสถานศกึ ษา บดิ ามารดา หรอื ผปู้ กครองแล้วแตก่ รณี บิดามารดา หรือผู้ปกครองต้องให้การอุปการะเล้ียงดู อบรม สงั่ สอน และยบั ยงั้ พฤตกิ รรมทไ่ี มด่ ขี องเด็กและเยาวชนทเี่ ปน็ นกั เรยี นและนกั ศกึ ษา ที่อยู่ในความปกครองดูแลของตน รวมทั้งต้องปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ที่กำาหนดใน กฎกระทรวงทอ่ี อกตามกฎหมายวา่ ดว้ ยการคมุ้ ครองเดก็ ตลอดจนตอ้ งไมส่ นบั สนนุ หรือปล่อยปละละเลยให้เด็กและเยาวชนที่เป็นนักเรียนและนักศึกษาในปกครอง รวมกลมุ่ เพ่ือก่อเหตุทะเลาะววิ าท ทาำ รา้ ยรา่ งกายผู้อืน่ หรือเตรยี มการเพ่ือกอ่ เหตุ ดงั กล่าว และให้เจา้ หน้าทขี่ องรัฐทมี่ ีอาำ นาจหน้าท่ีเก่ยี วกบั เร่ืองดังกล่าวตดิ ตามและ สอดส่องใหม้ ีการดาำ เนนิ การอย่างเครง่ ครัด ในกรณีที่พบเด็กและเยาวชนที่เป็นนักเรียนและนักศึกษา รวมกลมุ่ เพ่ือกอ่ เหตุทะเลาะวิวาท ทาำ รา้ ยร่างกายผ้อู น่ื หรอื เตรยี มการเพือ่ กอ่ เหตุ ให้ถือเป็นความรับผิดชอบของบิดามารดา หรือผู้ปกครองของนักเรียนและ นักศึกษาแล้วแต่กรณี และให้เป็นอำานาจหน้าท่ีของเจ้าหน้าที่ของรัฐตามกฎหมาย ท่ีเก่ียวข้อง ที่จะแจ้งให้บิดามารดาหรือผู้ปกครองเข้ามารับทราบการกระทำาของ เด็กและเยาวชนที่เป็นนักเรียนและนักศึกษาดังกล่าว เพ่ือให้คำาแนะนำา ตักเตือน ทำาทัณฑ์บน หรือวางข้อกำาหนดเพื่อป้องกันมิให้กระทำาความผิดอีก หรืออาจให้ วางประกันไว้เป็นจำานวนเงินตามสมควรแก่ฐานานุรูป แต่จะเรียกเงินประกันไว้ ได้ไม่เกินระยะเวลาสองปี หากเด็กและเยาวชนท่ีเป็นนักเรียนและนักศึกษากระทำา ความผิดดงั กล่าวซ้ำาอีกให้ริบเงินประกันเป็นของกองทนุ คมุ้ ครองเดก็ ตามกฎหมาย ว่าด้วยการคุม้ ครองเดก็ คมู่ ือการปฏิบัติงานพนักงานเจ้าหน้าทส่ี ง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษา กระทรวงศึกษาธกิ าร 17

ผู้ใดกระทำาการอันเป็นการยุยง ส่งเสริม ช่วยเหลือ หรือสนับสนุน ให้นักเรียนหรือนักศึกษาฝ่าฝืนบทบัญญัติตามมาตรา ๖๔ แห่งพระราชบัญญัติ ค้มุ ครองเดก็ พ.ศ. ๒๕๔๖ ตอ้ งระวางโทษจำาคุกไม่เกนิ สามเดอื น หรอื ปรบั ไม่เกิน สามหมื่นบาท หรือท้ังจำาทั้งปรับ หากการกระทำาดังกล่าวเป็นเหตุให้นักเรียนหรือ นกั ศกึ ษาไปกอ่ เหตทุ ะเลาะววิ าทหรอื ทาำ รา้ ยรา่ งกายผอู้ น่ื ผนู้ น้ั ตอ้ งระวางโทษจาำ คกุ ไม่เกินหกเดอื น หรือปรบั ไม่เกินหกหมน่ื บาท หรอื ทงั้ จาำ ทงั้ ปรบั และหากเปน็ เหตใุ ห้ มผี เู้ สยี ชวี ติ เพราะการทะเลาะววิ าทหรอื ทาำ รา้ ยรา่ งกายนน้ั ผนู้ น้ั ตอ้ งระวางโทษจาำ คกุ ไม่เกนิ หนึ่งปี หรือปรับไมเ่ กินหน่งึ แสนบาท หรือทัง้ จาำ ท้ังปรับ ใหโ้ รงเรยี นและสถานศกึ ษามหี นา้ ทจี่ ดั ใหม้ กี จิ กรรมในการแนะแนว เพื่อตอบสนองต่อการแก้ไขปัญหานักเรียนและนักศึกษาทะเลาะวิวาท โดยร่วมมือ กับหน่วยงานอ่ืนที่เก่ียวข้อง รวมทั้งกวดขันและเร่งรัดจัดทำามาตรการเพ่ือป้องกัน และแก้ไขปัญหาการทะเลาะวิวาทของนักเรียนและนักศึกษาให้เป็นรูปธรรม เพื่อ เปน็ การลดปญั หาสงั คมโดยเร่งดว่ น 18 ค่มู อื การปฏบิ ัตงิ านพนกั งานเจา้ หน้าทีส่ ง่ เสริมความประพฤตนิ ักเรยี นและนกั ศึกษา กระทรวงศึกษาธกิ าร

บทที่ ๒ แนวทางในการดำาเนนิ งานศนู ย์เสมารกั ษ์สาำ นกั งานศึกษาธกิ ารจังหวัด ๑. องค์ประกอบและอำานาจหน้าทีข่ องศูนยเ์ สมารกั ษ์สำานักงานศึกษาธิการจังหวัด ตามประกาศ สาำ นกั งานปลดั กระทรวงศกึ ษาธกิ าร เรอ่ื ง จดั ตง้ั ศนู ยเ์ สมารกั ษ์ สำานักงานศึกษาธิการจังหวัด ประกาศ ณ วันที่ ๓๐ มีนาคม ๒๕๖๑ ได้จัดต้ัง ศนู ยเ์ สมารักษ์สำานักงานศึกษาธกิ ารจังหวดั เพอ่ื เปน็ ศูนยก์ ลางในการประสานงาน สง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษาในจงั หวดั รองรบั นโยบายและแนวทาง การขับเคลื่อนการส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษาของคณะกรรมการ ส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา ท้ังระดับกระทรวงและระดับจังหวัด ตลอดจนภารกจิ งานทเี่ กยี่ วขอ้ งกบั กจิ การนกั เรยี นและนกั ศกึ ษาทจ่ี ะตอ้ งดาำ เนนิ การ และบรู ณาการใหเ้ กดิ ประสทิ ธภิ าพ และประสิทธิผลยง่ิ ข้ึน ตามประกาศ ขอ้ ๔ ให้ จดั ต้ัง “ศูนย์เสมารักษ์สำานักงานศึกษาธกิ ารจงั หวัด “เรียกโดยยอ่ ว่า “ศมร.ศธจ.” โดยมอี งคป์ ระกอบและอำานาจหนา้ ท่ดี ังนี้ ๑. องคป์ ระกอบ ๑.๑ ศกึ ษาธกิ ารจงั หวัด หวั หนา้ ศนู ย์ ๑.๒ รองศกึ ษาธิการจงั หวัด รองหวั หนา้ ศูนย์ ๑.๓ ผแู้ ทนสำานกั งานเขตพื้นทกี่ ารศกึ ษา เจ้าหน้าที่ศนู ย์ ประถมศึกษาทกุ เขตในจังหวดั ๑.๔ ผู้แทนสาำ นกั งานเขตพ้ืนทก่ี ารศกึ ษา เจา้ หน้าท่ีศนู ย์ มัธยมศึกษาในจงั หวัด ๑.๕ ผู้แทนสถานศกึ ษาในสังกดั สาำ นักงาน เจ้าหน้าทศ่ี นู ย์ คณะกรรมการการอาชีวศกึ ษาในจงั หวัด ๑.๖ ผแู้ ทนสถานศกึ ษาในสงั กัดสำานกั งาน เจ้าหนา้ ท่ศี ูนย์ คณะกรรมการส่งเสรมิ การศกึ ษาเอกชนในจงั หวัด คู่มอื การปฏิบัติงานพนกั งานเจ้าหน้าที่สง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศึกษา กระทรวงศกึ ษาธิการ 19

๑.๗ พนักงานเจ้าหนา้ ทสี่ ่งเสรมิ ความประพฤต ิ เจา้ หนา้ ทศี่ ูนย์ นกั เรียนและนกั ศกึ ษาในจังหวัด ทีไ่ ด้รับมอบหมาย ๑.๘ ผอู้ าำ นวยการกลุ่มลกู เสือ ยุวกาชาด เจา้ หนา้ ทศ่ี นู ย์ และกิจการนักเรียน และเลขานกุ ารศนู ย์ ๑.๙ ขา้ ราชการและบคุ ลากรกล่มุ ลกู เสอื เจ้าหน้าที่ศูนย์และ ยวุ กาชาด กจิ การนกั เรียน ผชู้ ว่ ยเลขานกุ ารศนู ย์ สาำ นักงานศึกษาธกิ ารจงั หวดั ๒. อำานาจหน้าท่ี ๒.๑ เป็นศูนย์การประสานงานการส่งเสริมความประพฤตินักเรียน และนักศึกษา ๒.๒ เฝ้าระวังสถานการณ์และปัญหาความประพฤตินักเรียน และนักศึกษา โดยการรับแจ้งเหตุจากสายด่วน ๑๕๗๙ หรือหน่วยงานท่ีเก่ียวข้อง และดำาเนนิ การแก้ไข ๒.๓ สนับสนุนการปฏิบัติงานของพนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริม ความประพฤตินักเรยี นและนกั ศกึ ษา ๒.๔ ส่งเสริม สนับสนุน และประสานงานเขตพื้นที่การศึกษา และสถานศึกษา ในการดำาเนินการส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา ๒.๕ ปฏิบัติงานส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา ร่วมกับหน่วยงานในสังกัดกระทรวงศึกษาธิการในจังหวัด รวมท้ังเครือข่ายภาครัฐ ภาคเอกชน และหนว่ ยงานอืน่ ทเ่ี ก่ยี วข้อง ๒.๖ ประสาน ตดิ ตาม และจัดทาำ กรณีศกึ ษาและบรกิ ารใหค้ ำาปรึกษา แก่นักเรยี นและนกั ศึกษา ๒.๗ สง่ เสรมิ สนบั สนนุ งาน และกจิ กรรมในการแนะแนวใหค้ าำ ปรกึ ษา และฝึกอบรมแก่นักเรียน นักศึกษา และผู้ปกครอง เพื่อส่งเสริมความประพฤติ ทเี่ หมาะสม ความรบั ผิดชอบต่อสังคม และความปลอดภัยแกน่ ักเรยี นและนกั ศึกษา ๒.๘ ประสาน ตรวจสอบ ดูแล และช่วยเหลือนักเรยี นและนักศึกษา สถานศึกษา ทป่ี ระสบเหตภุ ัยพบิ ตั ภิ ัยธรรมชาติ และสถานการณ์ฉุกเฉนิ ๒.๙ ปฏิบัติงานร่วมกับหรือสนับสนุนการปฏิบัติงานของหน่วยงาน ที่เกีย่ วข้อง หรือทีไ่ ด้รบั มอบหมาย 20 ค่มู ือการปฏิบตั งิ านพนักงานเจา้ หนา้ ทสี่ ง่ เสรมิ ความประพฤตินักเรยี นและนักศกึ ษา กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

๒. การฝึกอบรมพนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา กระทรวงศกึ ษาธิการ หลักสูตรการฝึกอบรมพนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤติ นักเรยี นและนักศึกษา ๑. หลักการและเหตผุ ล พระราชบัญญตั คิ ุ้มครองเด็ก พ.ศ. ๒๕๔๖ ซงึ่ มผี ลบังคับใชต้ ้ังแตว่ นั ท ่ี ๓๐ มีนาคม ๒๕๔๗ ไดก้ าำ หนดขนั้ ตอนและปรับปรงุ วธิ กี ารปฏบิ ตั ิต่อเด็กให้มีความ เหมาะสมกบั สภาพสงั คมปจั จบุ นั เพอ่ื ใหเ้ ดก็ ไดร้ บั การอปุ การะเลย้ี งดู อบรม สงั่ สอน และมีพัฒนาการท่ีเหมาะสม อันเป็นการส่งเสริมความม่ันคงของสถาบันครอบครัว รวมท้ังป้องกันไม่ให้เด็กถูกทารุณกรรมตกเป็นเครื่องมือในการแสวงหาประโยชน์ โดยมิชอบ หรือถูกเลือกปฏิบัติโดยไม่เป็นธรรม มีการปรับปรุงวิธีการส่งเสริม ความร่วมมือในการคุ้มครองเด็กระหว่างหน่วยงานของรัฐและเอกชนให้เหมาะสม ยงิ่ ขนึ้ เพอื่ ใหส้ อดคลอ้ งกบั รฐั ธรรมนญู แหง่ ราชอาณาจกั รไทย แผนพฒั นาเศรษฐกจิ และสังคมแหง่ ชาต ิ และอนุสัญญาวา่ ด้วยสทิ ธิเด็ก ในการดำาเนินงานส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา พนักงานเจ้าหน้าท่ซี ง่ึ รัฐมนตรีแตง่ ตง้ั ให้ปฏบิ ัติภารกิจตามหมวด ๗ แห่งพระราช- บัญญัติคุ้มครองเด็ก พ.ศ. ๒๕๔๖ เป็นบุคคลที่สำาคัญยิ่งในการดำาเนินงานให้เป็น ไปตามหลักเกณฑ์ ข้ันตอน และกระบวนการตามพระราชบัญญัติคุ้มครองเด็ก พ.ศ. ๒๕๔๖ โดยระเบียบคณะกรรมการคุ้มครองเด็กแห่งชาติว่าด้วยหลักเกณฑ์ การแต่งตั้งพนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๘ ข้อ ๕ พนักงานเจ้าหน้าท่ีต้องได้รับการอบรมความรู้เก่ียวกับการส่งเสริม ความประพฤตินักเรียนและนักศึกษาตามหลักสูตรท่ีกระทรวงศึกษาธิการกำาหนด ฉะน้ันเพ่ือให้เป็นไปตามข้อกำาหนดและแนวทางดังกล่าว จึงได้กำาหนดหลักสูตร การฝึกอบรมและแนวทางการปฏิบัติงานเพื่อให้พนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริม ความประพฤตินักเรียนและนักศึกษามีความรู้ความเข้าใจในการปฏิบัติหน้าที่ ไดเ้ หมาะสมถูกตอ้ งต่อไป คมู่ อื การปฏบิ ัติงานพนักงานเจา้ หน้าท่สี ่งเสริมความประพฤตนิ ักเรยี นและนกั ศกึ ษา กระทรวงศกึ ษาธิการ 21

๒. วตั ถุประสงค์ ๒.๑ เพอ่ื เสรมิ สรา้ งความร ู้ ความเข้าใจเกี่ยวกบั แนวคิด เจตนารมณ ์ และแนวทางในการสง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษา ตามพระราชบญั ญตั ิ คุม้ ครองเด็ก พ.ศ. ๒๕๔๖ และนโยบายของกระทรวงศกึ ษาธกิ าร ๒.๒ เพื่อเสริมสร้างทัศนคติและความภาคภูมิใจในการปฏิบัติด้าน การส่งเสรมิ ความประพฤตินกั เรยี นและนักศกึ ษา ๒.๓ เพื่อให้ผู้เข้ารับการฝึกอบรมสามารถนำาความรู้ ทักษะ และ ประสบการณ์ไปประยุกต์ใช้ในการปฏิบัติงานได้อย่างถูกต้องและมีประสิทธิภาพ ๓. โครงสรา้ ง หลักสูตรการฝึกอบรมพนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริมความประพฤติ นักเรียนและนกั ศกึ ษา กระทรวงศึกษาธกิ าร ใช้ระยะเวลาในการฝึกอบรม จาำ นวน ๓ วนั หรือ ๑๖ ชั่วโมง ๓๐ นาท ี ประกอบด้วยกจิ กรรมและเน้อื หาวชิ า ดงั นี้ ๓.๑ กิจกรรมกลุ่มสัมพนั ธ์ (๓๐ นาที) ๓.๒ พระราชบัญญตั ิคุ้มครองเด็ก พ.ศ. ๒๕๔๖ (๒ ชว่ั โมง) ๓.๓ การส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษาของ กระทรวงศึกษาธกิ าร และกฎหมายทเ่ี ก่ยี วขอ้ ง (๒ ชั่วโมง) ๓.๔ การปฏิบตั หิ น้าที่ของพนกั งานเจ้าหน้าทีส่ ง่ เสรมิ ความประพฤติ นักเรยี นและนักศึกษา (๑ ชั่วโมง ๓๐ นาที) ๓.๕ ความรู้เบือ้ งต้นเก่ยี วกบั การใชว้ ทิ ยสุ อ่ื สาร (๑ ชั่วโมง ๓๐ นาท)ี ๓.๖ การฝึกปฏิบัติงานในหน้าท่ีของพนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริม ความประพฤตนิ ักเรียนและนกั ศกึ ษา (๕ ช่วั โมง ๓๐ นาท)ี ๓.๗ การบูรณาการองค์กรเครือข่ายในการดำาเนินงานส่งเสริม ความประพฤตนิ กั เรียนและนกั ศกึ ษา (๒ ชวั่ โมง) ๓.๘ การจัดต้ังองค์กรเครือข่ายส่งเสริมความประพฤตินักเรียน และนักศกึ ษา (๑ ช่ัวโมง ๓๐ นาท)ี 22 คมู่ ือการปฏบิ ัตงิ านพนกั งานเจ้าหนา้ ทีส่ ่งเสรมิ ความประพฤตนิ กั เรียนและนักศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ

๔. หลกั เกณฑ์การใช้หลกั สตู ร ๔.๑ คณุ สมบัติของผเู้ ข้ารบั การฝกึ อบรม บคุ ลากรขององคก์ รภาคราชการ ภาคเอกชน และภาคประชาสงั คม ที่มีคุณสมบัติตามประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง แต่งตั้งเจ้าหน้าที่ของรัฐ ให้ปฏิบัติหน้าท่ีพนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา ลงวันท่ี ๒๐ มนี าคม ๒๕๖๑ และประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง หลักเกณฑ์ และวิธีการแต่งตั้งบุคคลให้ปฏิบัติหน้าที่พนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤติ นกั เรียนและนกั ศึกษา ลงวนั ท่ี ๑๓ กันยายน ๒๕๔๘ ๔.๒. เกณฑ์การใชห้ ลักสตู ร ๔.๒.๑ เวลาในการจัดฝึกอบรม จาำ นวน ๓ วัน หรอื ๑๖ ชวั่ โมง ๓๐ นาที ๔.๒.๒ จำานวนผู้รบั การอบรมตอ้ งไมเ่ กิน รุน่ ละ ๗๐ คน ๔.๓. เกณฑ์การผา่ นการฝกึ อบรม ๔.๓.๑. ผู้เข้ารับการฝึกอบรมต้องมีระยะเวลาของการฝึกอบรม ไมน่ อ้ ยกวา่ ร้อยละ ๘๐ ของระยะเวลาการฝึกอบรม ๔.๓.๒ ผเู้ ขา้ รบั การฝกึ อบรมตอ้ งผา่ นการประเมนิ ผลตามโครงสรา้ ง ของหลักสูตรไมน่ อ้ ยกว่ารอ้ ยละ ๖๐ ทั้งน้ี ผู้จัดการฝึกอบรมต้องรายงานการฝึกอบรมไปยังหน่วยงาน ต้นสงั กัดและกระทรวงศกึ ษาธิการ ทราบดว้ ย ๕. วิธกี ารฝึกอบรม ๕.๑ การบรรยาย ๕.๒ การฝึกปฏิบตั งิ าน ๕.๓ การศึกษาดงู าน ๕.๔ การอภิปราย ๕.๕ การระดมสมอง ๕.๖ กรณศี กึ ษา คู่มอื การปฏบิ ตั ิงานพนักงานเจ้าหนา้ ท่ีส่งเสรมิ ความประพฤตนิ กั เรียนและนกั ศกึ ษา กระทรวงศกึ ษาธิการ 23

๖. ขน้ั ตอนการดาำ เนนิ การ ในการดำาเนินการฝึกอบรม หลักสูตรพนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริม ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษา กระทรวงศกึ ษาธกิ าร มขี นั้ ตอนการดาำ เนนิ งาน ดังน้ี ๑. หนว่ ยงานทีจ่ ะจัดการฝกึ อบรมจดั ทาำ หนงั สือขออนุมตั ิใชห้ ลกั สูตร ถึงสำานักงานศึกษาธิการจังหวัด พร้อมท้ังแนบรายละเอียดโครงการที่ได้รับอนุมัติ แล้วใหส้ ำานกั งานศกึ ษาธิการจงั หวดั เพ่ือดำาเนินการ ๒. สำานักงานศึกษาธิการจังหวัดตรวจสอบความถูกต้องของเอกสาร และเสนอขออนุมัตใิ ชห้ ลกั สตู รฝกึ อบรมตอ่ ผวู้ ่าราชการจังหวัด (สว่ นภูมภิ าค) หรือ ปลดั กระทรวงศกึ ษาธิการ (สว่ นกลาง) ๓. สำานักงานศึกษาธิการจังหวัดแจ้งผลการอนุมัติใช้หลักสูตรแก่ หนว่ ยงานผูจ้ ัดการฝกึ อบรมทราบ ๔. หน่วยงานผู้จัดการฝึกอบรมดำาเนินการฝึกอบรมตามหลักสูตรท่ี กระทรวงศึกษาธกิ ารกำาหนด และประกาศรายชื่อผู้ผา่ นเกณฑ์การฝกึ อบรม ๕. หน่วยงานผู้จัดการฝึกอบรมรวบรวมเอกสารคำาร้องเพ่ือประกอบ การขอรับการแต่งตั้งเป็นพนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและ นักศกึ ษาและขอมีบัตรประจำาตวั พนักงานเจ้าหน้าทส่ี ง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรียน และนักศึกษา สง่ สาำ นกั งานศึกษาธิการจังหวัด ดงั ตอ่ ไปน้ี ๕.๑ แบบคำาร้องขอรับการแต่งต้ังเป็นพนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริม ความประพฤตนิ กั เรยี นและนักศกึ ษา (แบบพสน. ๑) ๕.๒ แบบคำารับรองของผู้บังคับบัญชาหรือสถานศึกษา กรณี เจา้ หน้าทข่ี องรัฐ (แบบ พสน. ๑.๑) ๕.๓ แบบคำารับรองของผู้บังคับบัญชาหรือหัวหน้าสถานศึกษา ในการแต่งตั้งบุคคลให้ปฏิบัติหน้าท่ีพนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริมความประพฤติ นักเรยี นและนักศึกษา กรณีบุคคลทัว่ ไป (แบบ พสน. ๑.๒) ๕.๔ แบบขอมีบัตรประจำาตัวพนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริมความ ประพฤตนิ กั เรยี นและนักศกึ ษา กระทรวงศกึ ษาธิการ (แบบ พสน. ๒) 24 คูม่ ือการปฏิบัติงานพนักงานเจา้ หน้าทีส่ ง่ เสรมิ ความประพฤตินกั เรยี นและนักศกึ ษา กระทรวงศึกษาธิการ

๖. สำานักงานศึกษาธิการจังหวัดตรวจสอบความถูกต้อง ครบถ้วน ของเอกสารแล้วดำาเนินการจัดทำาคำาส่ังแต่งตั้ง และเสนอคำาสั่งแต่งตั้งเจ้าหน้าท่ี ของรฐั หรอื บคุ คลทย่ี นื่ คาำ รอ้ งขอรบั การแตง่ ตง้ั เปน็ พนกั งานเจา้ หนา้ ทสี่ ง่ เสรมิ ความ ประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษาตอ่ ผวู้ า่ ราชการจงั หวดั หรอื ปลดั กระทรวงศกึ ษาธกิ าร เม่ือได้รับคำาส่ังท่ีผู้ว่าราชการจังหวัดหรือปลัดกระทรวงศึกษาธิการลงนามแล้ว ให้สำานักงานศึกษาธิการจังหวัดกรอกข้อมูลผู้ได้รับการแต่งตั้งลงในฐานข้อมูล พนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา และจัดพิมพ์ บัตรประจำาตัวพนักงานเจ้าหน้าท่ีฯ และจัดทำาบันทึกเสนอผู้ว่าราชการจังหวัด หรอื ปลดั กระทรวงศึกษาธกิ ารเพื่อลงนามในบตั รประจาำ ตวั ๗. สำานักงานศึกษาธิการจังหวัดจัดส่งสำาเนาคำาสั่งแต่งต้ังและ บัตรประจำาตัวพนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา ให้กับหน่วยงานที่จัดการฝึกอบรมเพ่ือมอบให้กับผู้ขอรับการแต่งต้ังและขอมี บัตรประจาำ ตัวพนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินกั เรยี นและนักศึกษา คู่มอื การปฏิบตั ิงานพนกั งานเจา้ หนา้ ที่ส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา กระทรวงศกึ ษาธกิ าร 25

ผังงาน (Flowchart) ขั้นตอนกระบวนงานการฝกึ อบรมพนักงานเจา้ หน้าทส่ี ่งเสรมิ ความประพฤตนิ กั เรียนและนกั ศึกษา หน่วยงานผูจ้ ัดฝกึ อบรม จดั ทาำ โครงการ/ขออนมุ ตั ิโครงการ หน่วยงานผู้จัดการฝกึ อบรมแจ้ง สำานักงานศกึ ษาธกิ ารจงั หวดั เพอื่ ดาำ เนนิ การขออนุมัติการใชห้ ลกั สูตร สาำ นักงานศกึ ษาธกิ ารจงั หวดั ตรวจสอบความถูกต้องของเอกสาร แล้วเสนอผมู้ ีอำานาจขออนุมตั ิการใชห้ ลกั สตู ร สำานักงานศกึ ษาธกิ ารจังหวัด แจง้ ผลการอนุมตั ใิ ห้ใช้หลกั สูตร แกห่ นว่ ยงานผู้จัดฝกึ อบรม หนว่ ยงานผู้จัดการฝกึ อบรมดาำ เนนิ การจัดฝึกอบรม ประกาศผลรายช่อื ผู้ผา่ นการอบรม พรอ้ มทงั้ รวบรวมเอกสาร คำารอ้ งขอรบั การแต่งตงั้ และเอกสารหลกั ฐานประจำาตวั สำานักงานศกึ ษาธิการจังหวดั ตรวจสอบความถูกต้องและครบถว้ นของเอกสาร เสนอผู้มอี าำ นาจลงนามคำาสัง่ แตง่ ตง้ั บตั รประจำาตัว พสน. สาำ นกั งานศกึ ษาธิการจงั หวดั ลงทะเบียนคมุ พสน. แจง้ หนว่ ยงานผู้จัดฝึกอบรม หน่วยงานผ้จู ดั ฝึกอบรมแจ้งหนว่ ยงาน สง่ สาำ เนาคำาสั่งแต่งตั้ง/บตั รประจำาตวั พสน. รายงานผลผ้บู งั คับบญั ชา 26 คู่มอื การปฏบิ ตั งิ านพนักงานเจ้าหน้าที่สง่ เสรมิ ความประพฤตินกั เรยี นและนักศกึ ษา กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

คำาอธบิ ายเพ่ิมเติม ประกอบผงั งาน (Flowchart) ขนั้ ตอนกระบวนงานการฝกึ อบรม หนว่ ยงานผู้จดั ฝกึ อบรม ๑. สาำ รวจ ประชาสมั พนั ธ ์ วเิ คราะหค์ วามตอ้ งการ ตรวจสอบงบประมาณ ๒. จดั ทาำ โครงการ ขออนุมัติโครงการ ๓. แจ้งสำานักงานศึกษาธิการจังหวัดเพื่อดำาเนินการ การขออนุมัติใช้ หลักสตู ร แนบเอกสาร ๓.๑ สาำ เนาโครงการท่ีได้รบั การอนุมตั ิ มีรายละเอยี ดจำานวนผูเ้ ข้ารบั การอบรม วัน เวลา สถานที่ ๓.๒ รายชื่อผูเ้ ข้ารับการอบรม (ถา้ ม)ี สำานักงานศึกษาธิการจังหวัด ๑. ตรวจสอบและเสนอขออนมุ ตั กิ ารใชห้ ลกั สตู รฝกึ อบรมตอ่ ผวู้ า่ ราชการ จังหวดั หรือปลดั กระทรวง ๒. ลงทะเบียนคุมเลขรุ่นการฝึกอบรม แจ้งการอนุมัติให้ใช้หลักสูตรให้ หน่วยงานผจู้ ดั ฝึกอบรม หน่วยงานผู้ฝึกอบรม ๑. ดาำ เนนิ การจัดฝกึ อบรมตามหลกั สูตรที่กระทรวงศกึ ษาธกิ ารกำาหนด ๒. ประกาศรายชอื่ ผผู้ ่านเกณฑก์ ารฝกึ อบรม ๓. จัดทำาเอกสารเพ่ือประกอบการขอรับการแต่งตั้งและการขอมีบัตร ประจำาตัวเป็นพนกั งานเจ้าหน้าท่ีสง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรียนและนักศกึ ษา ๔. รวบรวมเอกสารส่งสำานักงานศึกษาธิการจงั หวัดดำาเนนิ การเสนอ ขอแต่งต้งั และการขอมบี ัตรต่อผ้วู ่าราชการจังหวดั หรือปลดั กระทรวง สำานักงานศึกษาธกิ ารจังหวดั ๑. ลงทะเบยี นคมุ พนกั งานส่งเสรมิ ความประพฤตินักเรยี นและนักศึกษา ๒. สาำ เนาคาำ สงั่ แตง่ ตง้ั และบตั รประจาำ ตวั พนกั งานสง่ เสรมิ ความประพฤติ นกั เรยี นและนกั ศกึ ษาใหห้ นว่ ยงานผจู้ ดั ฝกึ อบรม รายงานสาำ นกั การลกู เสอื ยวุ กาชาด และกิจการนักเรยี น ค่มู ือการปฏบิ ัติงานพนักงานเจ้าหนา้ ท่ีส่งเสริมความประพฤตนิ ักเรยี นและนกั ศกึ ษา กระทรวงศึกษาธกิ าร 27

หนว่ ยงานผู้จดั ฝึกอบรม ๑. ดำาเนินการส่งสำาเนาคำาสั่งแต่งต้ังและบัตรประจำาตัวพนักงานส่งเสริม ความประพฤตนิ ักเรยี นและนักศกึ ษาใหห้ นว่ ยงานและผู้เกี่ยวขอ้ ง ๒. รายงานผบู้ งั คับบัญชาการดำาเนนิ งานตามโครงการ ๓. การแตง่ ตง้ั และออกบตั รประจาำ ตวั พนกั งานเจา้ หนา้ ทสี่ ง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี น และนักศกึ ษา ในการดาำ เนนิ การแตง่ ตงั้ และออกบตั รประจาำ ตวั พนกั งานเจา้ หนา้ ทส่ี ง่ เสรมิ ความประพฤตินกั เรยี นและนักศกึ ษา มขี ัน้ ตอนการดาำ เนนิ งานดังต่อไปน้ี ๑. สำานักงานศึกษาธิการจังหวัด จัดทำาทะเบียนคุม เลขบัตรประจำาตัว พนกั งานเจา้ หนา้ ท่สี ่งเสริมความประพฤตนิ กั เรียนและนักศึกษา ๒. ตรวจสอบคุณสมบัติของผู้ย่ืนคำาร้องขอรับการแต่งต้ัง หรือขอทำา บัตรประจำาตัวพนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา โดยจำาแนกออกเป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐ ท่ีดำารงตำาแหน่งและสังกัดหน่วยงานตาม ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง แต่งตั้งเจ้าหน้าที่ของรัฐให้ปฏิบัติหน้าที่ พนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา ลงวันท่ี ๓๐ มีนาคม ๒๕๖๑ และบุคคลทั่วไปที่มีคุณสมบัติและไม่มีลักษณะต้องห้าม ตามประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง หลักเกณฑ์และวิธีการแต่งตั้งบุคคล ให้ปฏิบัติหน้าท่ีพนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา ลงวันท ี่ ๑๓ กนั ยายน ๒๕๔๘ ๓. ตรวจสอบเอกสาร หลักฐานของผู้ย่ืนคำาร้องขอรับการแต่งตั้งและ ขอมบี ัตรประจาำ ตัวพนกั งานเจ้าหนา้ ที่ส่งเสรมิ ความประพฤตินกั เรียนและนักศึกษา ดงั น้ี ๓.๑ เจ้าหน้าท่ีของรัฐที่ดำารงตำาแหน่ง และสังกัดหน่วยงานตาม ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เร่ือง แต่งต้ังเจ้าหน้าที่ของรัฐให้ปฏิบัติหน้าที่ พนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา ลงวันท่ี ๓๐ มนี าคม ๒๕๖๑ ให้ใช้เอกสารดังนี้ 28 คู่มอื การปฏิบัติงานพนักงานเจา้ หน้าท่สี ง่ เสริมความประพฤตินกั เรยี นและนักศกึ ษา กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

๓.๑.๑ หนังสือนำาสง่ จากหน่วยงานตน้ สังกดั ๓.๑.๒ แบบคำาร้องขอรับการแต่งตั้งเป็นพนักงานเจ้าหน้าที่ ส่งเสริมความประพฤตนิ กั เรยี นและนักศกึ ษา (แบบ พสน. ๑) ๓.๑.๓ คำารับรองของผู้บังคับบัญชาหรือหัวหน้าสถานศึกษา (กรณีเปน็ เจา้ หนา้ ท่ขี องรัฐ) แบบ พสน. ๑.๑ ๓.๑.๔ แบบคาำ รอ้ งขอมบี ตั รประจาำ ตวั พนกั งานเจา้ หนา้ ทสี่ ง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนักศึกษากระทรวงศกึ ษาธกิ าร (แบบ พสน. ๒) ๓.๑.๕ เอกสาร หลกั ฐาน ๓.๑.๕.๑ สำาเนาบัตรประจำาตัวข้าราชการหรือบัตร ประจำาตัวประชาชน ๓.๑.๕.๒ สำาเนาวุฒิบัตรผ่านการฝึกอบรม หรือสำาเนา คำาส่งั แตง่ ตัง้ เปน็ พนักงานเจา้ หน้าท ี่ หรือบตั รประจำาตัวเดมิ ๓.๑.๕.๓ หนังสือสำาคัญแสดงการจดทะเบียนเปลี่ยน ชื่อตวั ชื่อสกุล ๓.๑.๕.๔ ใบแจง้ ความ (กรณเี อกสารสญู หาย) ๓.๑.๕.๕ รูปถ่ายชดุ ปกตขิ าวขนาด ๑ นวิ้ จำานวน ๒ รูป ๓.๒ บคุ คลทว่ั ไปทมี่ คี ณุ สมบตั แิ ละไมม่ ลี กั ษณะตอ้ งหา้ ม ตามประกาศ กระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง หลักเกณฑ์และวิธีการแต่งตั้งบุคคลให้ปฏิบัติหน้าที่ พนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา ลงวันที่ ๑๓ กันยายน ๒๕๔๘ ใหใ้ ชเ้ อกสาร ดงั ตอ่ ไปนค้ี อื ๓.๒.๑ หนงั สอื นำาส่งจากตน้ สงั กดั ๓.๒.๒ แบบคำาร้องขอรับการแต่งตั้งเป็นพนักงานเจ้าหน้าที่ ส่งเสรมิ ความประพฤตินักเรียนและนกั ศึกษา (แบบ พสน. ๑) ๓.๒.๓ คำารับรองของผู้บังคับบัญชาหรือหัวหน้าสถานศึกษา ในการแต่งตั้งบุคคลให้ปฏิบัติหน้าท่ีพนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริมความประพฤติ นกั เรียนและนกั ศึกษา (กรณีบคุ คลท่วั ไป) แบบ พสน. ๑.๒ คู่มือการปฏิบัติงานพนกั งานเจ้าหน้าทีส่ ง่ เสรมิ ความประพฤตนิ ักเรียนและนกั ศกึ ษา กระทรวงศกึ ษาธิการ 29

๓.๒.๔ แบบคาำ รอ้ งขอมบี ตั รประจาำ ตวั พนกั งานเจา้ หนา้ ทสี่ ง่ เสรมิ ความประพฤตินกั เรยี นและนกั ศกึ ษากระทรวงศึกษาธกิ าร (แบบ พสน. ๒) ๓.๒.๕ เอกสาร หลักฐาน ๓.๒.๕.๑ สำาเนาบัตรประจำาตัวข้าราชการหรือบัตร ประจาำ ตัวประชาชน ๓.๒.๕.๒ สำาเนาวุฒิบัตรผ่านการฝึกอบรม หรือสำาเนา คำาสง่ั แตง่ ตงั้ เปน็ พนักงานเจา้ หนา้ ท่ี หรือบตั รประจำาตวั เดิม ๓.๒.๕.๓ หนังสือสำาคัญแสดงการจดทะเบียนเปล่ียน ช่อื ตัว ชอ่ื สกลุ ๓.๒.๕.๔ ใบแจ้งความ (กรณเี อกสารสญู หาย) ๓.๒.๕.๕ รูปถา่ ยขนาด ๑ นวิ้ จาำ นวน ๒ รปู (เจ้าหนา้ ท่ี ของรฐั ชุดปกตขิ าว/บุคคลท่ัวไป ใส่สูทผกู เนคไท) ๔. สำานักงานศึกษาธิการจังหวัดตรวจสอบความถูกต้อง ครบถ้วน ของเอกสาร แล้วดำาเนินการจัดทำาคำาส่ังแต่งตั้ง และเสนอคำาส่ังแต่งตั้งเจ้าหน้าท่ี ของรัฐ หรือบุคคลท่ียื่นคำาร้องขอรับการแต่งต้ังเป็นพนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริม ความประพฤตินักเรียนและนักศึกษาต่อผู้ว่าราชการจังหวัด กรณีหน่วยงาน ในส่วนภูมภิ าค หรอื ปลัดกระทรวงศกึ ษาธกิ าร กรณหี นว่ ยงานในส่วนกลาง โดยมี เอกสารดงั น้ี ๔.๑ คาำ สง่ั จงั หวดั กรณหี นว่ ยงานในสว่ นภมู ภิ าค หรอื คาำ สง่ั สาำ นกั งาน ปลัดกระทรวงศึกษาธิการ เร่ือง แต่งตั้งเจ้าหน้าท่ีของรัฐให้ปฏิบัติหน้าท่ีพนักงาน เจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา (กรณีดำารงตำาแหน่ง และสังกัดหน่วยงานตามประกาศกระทรวงศึกษาธิการ) หรือ เร่ือง แต่งต้ังบุคคล ให้ปฏิบัติหน้าที่พนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา (กรณีเป็นเจ้าหน้าท่ีของรัฐที่ไม่ได้ดำารงตำาแหน่งหรือสังกัดหน่วยงานตามประกาศ กระทรวงศกึ ษาธกิ ารหรือเป็นบุคคลทั่วไป) 30 คมู่ อื การปฏบิ ัติงานพนกั งานเจา้ หน้าทสี่ ่งเสริมความประพฤตินกั เรียนและนกั ศึกษา กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

๔.๒ บัญชีประกอบคำาร้องเจ้าหน้าที่ของรัฐขอแต่งต้ังเป็นพนักงาน เจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา จังหวัด.................ตาม แบบ พสน. ๓ (กรณีเป็นเจ้าหน้าท่ีของรัฐที่ดำารงตำาแหน่งและสังกัดหน่วยงาน ตามประกาศกระทรวงศกึ ษาธกิ าร) หรอื บญั ชปี ระกอบคาำ รอ้ งบคุ คลทว่ั ไปขอแตง่ ตงั้ เปน็ พนกั งานเจา้ หนา้ ทส่ี ง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษา จงั หวดั ............. ตามแบบ พสน. ๔ (กรณีเป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐท่ีไม่ได้ดำารงตำาแหน่ง หรือสังกัด หนว่ ยงานตามประกาศกระทรวงศึกษาธิการหรอื เปน็ บคุ คลทวั่ ไป) ๔.๓ คำาส่ังกระทรวงศึกษาธิการท ี่ สป ๒๔๐/๒๕๔๙ เรื่อง มอบอำานาจ ใหป้ ลัดกระทรวงศึกษาธกิ ารและผูว้ ่าราชการจงั หวัดปฏบิ ตั ิราชการแทน ๔.๔ ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง แต่งตั้งเจ้าหน้าท่ีของรัฐ ให้ปฏิบัติหน้าท่ีพนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา ลงวนั ท ี่ ๓๐ มนี าคม ๒๕๖๑ (กรณเี จา้ หนา้ ทขี่ องรฐั ) หรอื ประกาศกระทรวงศกึ ษาธกิ าร เรอื่ ง หลกั เกณฑแ์ ละวธิ กี ารแตง่ ตงั้ บคุ คลใหป้ ฏบิ ตั หิ นา้ ทพี่ นกั งานเจา้ หนา้ ทส่ี ง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษา ลงวนั ท.่ี ........................... (กรณบี คุ คลทว่ั ไป) เม่ือได้รับคำาส่ังที่ผู้ว่าราชการจังหวัดหรือปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ลงนามแลว้ ใหส้ าำ นกั งานศกึ ษาธกิ ารจงั หวดั กรอกขอ้ มลู ผไู้ ดร้ บั การแตง่ ตง้ั ลงในฐาน ข้อมูลพนกั งานเจ้าหนา้ ทสี่ ง่ เสริมความประพฤตินกั เรียนและนกั ศกึ ษา และจัดพิมพ์ บตั รประจำาตวั พนักงานเจ้าหน้าที่ฯ และจัดทาำ บนั ทึกเสนอผู้วา่ ราชการจงั หวดั หรือ ปลดั กระทรวงศึกษาธกิ ารเพื่อลงนามในบตั รประจำาตวั ๕. เมอื่ ผวู้ า่ ราชการจงั หวดั หรอื ปลดั กระทรวงศกึ ษาธกิ ารลงนามในคาำ สง่ั และบัตรประจำาตัวพนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา แลว้ ให้ผรู้ ับผิดชอบประทับตราจังหวดั หรือตราสำานักงานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ คูม่ อื การปฏบิ ตั ิงานพนกั งานเจา้ หน้าท่ีส่งเสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนักศกึ ษา กระทรวงศึกษาธกิ าร 31

๖. สำานักงานศึกษาธิการจังหวัดสำาเนาคำาส่ังแต่งตั้งพนักงานเจ้าหน้าที่ และบัญชีประกอบคำารอ้ งเจ้าหน้าที่ของรฐั ขอแตง่ ตงั้ เป็นพนกั งานเจา้ หน้าที่สง่ เสริม ความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา จังหวัด.................ตามแบบ พสน. ๓ หรือ บัญชีประกอบคำาร้องบุคคลท่ัวไปขอแต่งต้ังเป็นพนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความ ประพฤตินักเรียนและนักศึกษา จังหวัด..............ตามแบบ พสน. ๔ และบัตร ประจำาตัว ดา้ นหน้า–ดา้ นหนงั จัดเก็บเขา้ แฟม้ โดยจัดทำาทะเบียนแยกไวเ้ ปน็ รายปี ๗. สาำ นกั งานศกึ ษาธกิ ารจงั หวดั จดั สง่ บญั ชปี ระกอบคาำ รอ้ งเจา้ หนา้ ทข่ี อง รัฐขอแต่งต้ังเป็นพนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา จงั หวดั .................ตามแบบ พสน. ๓ หรอื บญั ชปี ระกอบคาำ รอ้ งบคุ คลทวั่ ไปขอแตง่ ตง้ั เปน็ พนกั งานเจา้ หนา้ ทสี่ ง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษา จงั หวดั ............ ตามแบบ พสน. ๔ ใหส้ าำ นกั การลกู เสอื ยวุ กาชาดและกจิ การนกั เรยี น สาำ นกั งานปลดั กระทรวงศกึ ษาธิการ เพ่ือจดั เก็บในฐานขอ้ มูล ๔. การต่อบัตรประจำาตัว หรือการแต่งต้ังและออกบัตรประจำาตัวให้กับบุคคลที่เคย ได้รับการแตง่ ตั้งเป็นพนกั งานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตนิ กั เรยี นและนักศกึ ษา ในกรณีบตั รประจำาตวั พนักงานเจา้ หน้าที่สง่ เสรมิ ความประพฤตินกั เรียน และนักศึกษา ชาำ รุด สูญหาย หรอื หมดอายุ ใหด้ ำาเนนิ การดงั นี้ ๑. ผู้ย่ืนคำาร้องขอมีบัตรใหม่ให้ยื่นคำาร้อง พร้อมเอกสารหลักฐานต่อ สำานักงานศึกษาธิการจังหวัดที่ตนปฏิบัติงานอยู่ หรือในกรุงเทพมหานครให้ย่ืน คำาร้องพรอ้ มเอกสารหลกั ฐานตอ่ สาำ นักงานศึกษาธิการจงั หวดั กรงุ เทพมหานคร ๒. เจ้าหน้าท่ีผู้รับคำาร้อง ตรวจสอบความถูกต้อง ครบถ้วนของเอกสาร หลักฐาน แยกประเภทคำารอ้ งออกเปน็ ๒ ประเภท คือ ๒.๑ เจ้าหน้าที่ของรัฐที่ดำารงตำาแหน่ง และสังกัดหน่วยงานตาม ประกาศกระทรวงศกึ ษาธิการ ใหด้ าำ เนินการออกบัตรใหม่ให้กบั ผยู้ ่นื คาำ รอ้ ง ๒.๒ เจ้าหน้าที่ของรัฐท่ีไม่ได้ดำารงตำาแหน่ง หรือสังกัดหน่วยงาน ตามประกาศกระทรวงศึกษาธิการ หรือบุคคลท่ัวไป ให้ดำาเนินการแต่งต้ังและ ออกบัตรประจำาตัวพนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา ให้ผ้ยู นื่ คาำ รอ้ ง 32 คมู่ ือการปฏิบัตงิ านพนักงานเจ้าหนา้ ท่สี ง่ เสรมิ ความประพฤตินกั เรียนและนกั ศึกษา กระทรวงศกึ ษาธิการ

๓. เมอื่ ผวู้ า่ ราชการจงั หวดั หรอื ปลดั กระทรวงศกึ ษาธกิ ารลงนามในคาำ สง่ั แตง่ ตงั้ /บตั รประจาำ ตวั พนกั งานเจา้ หนา้ ทสี่ ง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษา หรอื อยา่ งใดอยา่ งหนงึ่ แลว้ ใหผ้ รู้ บั คาำ รอ้ งประทบั ตราจงั หวดั หรอื ตราสาำ นกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ พร้อมท้ังลงวันท่ีออกบัตร ณ วันท่ีออกคำาส่ังแต่งตั้ง หรือ บนั ทกึ ขออนมุ ตั ติ อ่ บตั รประจาำ ตวั พนกั งานเจา้ หนา้ ทสี่ ง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี น และนกั ศึกษาและวันหมดอายบุ ัตร นับจากวนั ออกบตั รเป็นระยะเวลา ๕ ปี ๔. สาำ นกั งานศกึ ษาธกิ ารจงั หวดั สาำ เนาคาำ สง่ั แตง่ ตงั้ บญั ชปี ระกอบคาำ รอ้ ง เจ้าหน้าท่ีของรัฐขอแต่งตั้งเป็นพนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินักเรียน และนักศึกษา จังหวัด.................ตามแบบ พสน. ๓ หรือบัญชีประกอบคำาร้อง บุคคลทั่วไปขอแต่งต้ังเป็นพนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินักเรียน และนกั ศึกษา จังหวดั ..............ตามแบบ พสน. ๔ และบตั รประจำาตัว ดา้ นหนา้ – ด้านหลงั จดั เกบ็ เขา้ แฟ้ม โดยจดั ทาำ ทะเบยี นแยกไวเ้ ป็นรายปี ๕. สำานักงานศึกษาธิการจังหวัด จัดส่งบัญชีประกอบคำาร้องเจ้าหน้าที่ ของรัฐขอแต่งตั้งเป็นพนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและ นักศึกษา จังหวัด.................ตามแบบ พสน. ๓ หรือบัญชีประกอบคำาร้อง บุคคลท่ัวไปขอแต่งตั้งเป็นพนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินักเรียน และนักศึกษา จังหวัด............ตามแบบ พสน. ๔ ให้สำานักการลูกเสือ ยุวกาชาด และกจิ การนกั เรียน สำานกั งานปลัดกระทรวงศกึ ษาธกิ าร เพ่ือจัดเกบ็ ในฐานขอ้ มลู คู่มอื การปฏิบัตงิ านพนกั งานเจ้าหนา้ ที่ส่งเสริมความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษา กระทรวงศึกษาธกิ าร 33

ผังงาน (Flowchart) กระบวนงานแต่งต้ัง และออกบัตรประจาำ ตวั พนกั งานเจา้ หนา้ ที่ส่งเสรมิ ความประพฤติ นักเรยี นและนกั ศกึ ษา ผ้ผู ่านการฝกึ อบรมยน่ื คำารอ้ ง พร้อมเอกสารหลักฐาน ต่อหนว่ ยงานผู้จัดการฝกึ อบรม หรอื ในกรณตี อ่ บตั รครั้งถดั ไป หรือมคี วามประสงคข์ อรับการแตง่ ตงั้ ใหม่ ให้ยน่ื ต่อสำานกั งานศึกษาธกิ ารจงั หวัด หน่วยงานผ้รู ับคาำ ร้อง ตรวจสอบความครบถว้ น และถกู ต้องเอกสารหลกั ฐาน และจัดสง่ คำาร้องพรอ้ มเอกสารหลกั ฐาน ใหส้ าำ นักงานศึกษาธกิ ารจังหวัด สาำ นกั งานศกึ ษาธิการจงั หวดั ตรวจสอบความถกู ตอ้ ง และครบถ้วนของเอกสารก่อนเสนอผ้มู ีอาำ นาจลงนามคำาสั่ง และบัตรประจาำ ตวั พสน. เจ้าหนา้ ท่ลี งทะเบยี นคุมคำาส่ัง และรหสั ประจาำ ตัวบตั ร พสน. แจง้ ผูย้ ืน่ คาำ รอ้ ง/หนว่ ยงานต้นสงั กัด สาำ นักงานศกึ ษาธกิ ารจังหวดั ส่งสำาเนาคำาสงั่ แต่งตัง้ ให้สำานักการลกู เสือ ยุวกาชาด และกจิ การนักเรียน สำานกั งานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ 34 คูม่ อื การปฏบิ ัติงานพนักงานเจ้าหน้าท่สี ง่ เสริมความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศึกษา กระทรวงศึกษาธกิ าร

๕. แนวทางในการดาำ เนนิ งานขบั เคลอื่ นการสง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษา ตามพระราชบญั ญตั ิคุ้มครองเดก็ พ.ศ. ๒๕๔๖ ในหมวด ๗ การส่งเสรมิ ความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา ได้กำาหนดให้มีพนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริม ความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา มีอำานาจหน้าที่ ตามมาตรา ๖๖ แห่งพระราชบัญญัติคุ้มครองเด็ก พ.ศ. ๒๕๔๖ มาตรา ๒๓ แห่งพระราชบัญญัติ บรหิ ารราชการกระทรวงศกึ ษาธกิ าร พ.ศ. ๒๕๔๖ ขอ้ ๘ ระเบยี บกระทรวงศกึ ษาธกิ าร ว่าด้วยการปฏิบัติหน้าท่ีของพนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินักเรียน และนักศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๘ และประกาศสำานักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ เรอ่ื ง จดั ตง้ั ศนู ยเ์ สมารกั ษส์ าำ นกั งานศกึ ษาธกิ ารจงั หวดั ประกาศ ณ วนั ท ี่ ๓๐ มนี าคม ๒๕๖๑ ให้จัดต้ังศูนย์เสมารักษ์สำานักงานศึกษาธิการจังหวัด โดยมีอำานาจหน้าที่ เปน็ ศนู ยก์ ารประสานงานการสง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษา เฝา้ ระวงั สถานการณ์และปัญหาความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา โดยรับแจ้งเหตุจาก สายดว่ น ๑๕๗๙ หรอื ศนู ยเ์ สมารกั ษส์ าำ นกั งานศกึ ษาธกิ ารจงั หวดั หนว่ ยงานทเ่ี กย่ี วขอ้ ง เพอื่ ดำาเนนิ การแก้ไข สนบั สนุนการปฏบิ ัตงิ านของพนกั งานเจ้าหนา้ ทีส่ ง่ เสริมความ ประพฤตินักเรียนและนักศึกษา ส่งเสริมสนับสนุนและประสานงานสำานักงานเขต พน้ื ทกี่ ารศกึ ษาและสถานศกึ ษาในการดาำ เนนิ การสง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและ นกั ศกึ ษา ปฏบิ ตั งิ านสง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษารว่ มกบั หนว่ ยงาน ในสังกัดกระทรวงศกึ ษาธิการในจงั หวัด รวมทงั้ เครือขา่ ยภาครฐั ภาคเอกชน และ หนว่ ยงานทเี่ กยี่ วขอ้ ง ประสาน ตดิ ตาม และจดั ทาำ กรณศี กึ ษาและบรกิ ารใหค้ ำาปรกึ ษา แก่นักเรียนและนักศึกษา ส่งเสริม สนับสนุน งานและกิจกรรมในการแนะแนว ให้คำาปรึกษาและฝึกอบรมแก่นักเรียน นักศึกษา และผู้ปกครอง เพื่อส่งเสริม ความประพฤติที่เหมาะสม ความรับผิดชอบต่อสังคม และความปลอดภัยแก่ นักเรียนและนักศึกษา ประสาน ตรวจสอบ ดูแลและช่วยเหลือนักเรียนและ นกั ศึกษา สถานศึกษาทปี่ ระสบเหตุภัยพบิ ัตภิ ัยธรรมชาต ิ และสถานการณฉ์ กุ เฉิน และปฏิบัติงานร่วมกับหรือสนับสนุนการปฏิบัติงานของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง หรือท่ไี ด้รับมอบหมาย คู่มือการปฏิบตั งิ านพนักงานเจ้าหน้าทสี่ ง่ เสริมความประพฤตินกั เรยี นและนักศกึ ษา กระทรวงศกึ ษาธิการ 35

ตามอำานาจหน้าท่ีศูนย์เสมารักษ์สำานักงานศึกษาธิการจังหวัด เป็น หน่วยงานสำาคัญในการขับเคลื่อนให้การดำาเนินงานส่งเสริมความประพฤติ นักเรยี นและนกั ศึกษาประสบความสาำ เร็จ และเพื่อใหก้ ารปฏบิ ตั ิงานมคี วามชัดเจน และมมี าตรฐานเป็นไปในทิศทางเดยี วกัน มแี นวทางการปฏบิ ตั งิ านดงั น้ ี ๑. บุคลากรศูนย์เสมารักษ์สำานักงานศึกษาธิการจังหวัด ศึกษา พระราชบัญญัติคุ้มครองเด็ก พ.ศ. ๒๕๔๖ กฎกระทรวงศึกษาธิการ ระเบียบ กระทรวงศึกษาธิการ ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ คำาส่ังกระทรวงศึกษาธิการ และกฎหมายทเ่ี กย่ี วข้องใหม้ คี วามรู้ความเข้าใจอย่างชดั เจน ๒. ศึกษาคมู่ อื การปฏิบตั งิ าน เอกสารแบบฟอรม์ (แบบ พสน.) ใหเ้ กิด ความเข้าใจอยา่ งถ่องแท้ ๓. จดั ทาำ ขอ้ มลู เครอื ขา่ ยพนกั งานเจา้ หนา้ ทสี่ ง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี น และนักศึกษา ข้อมูลหน่วยงานเครือข่ายทั้งในและนอกสังกัดกระทรวงศึกษาธิการ ข้อมูลสถานบริการและจุดเส่ียงในจงั หวดั และข้อมูลอนื่ ๆ ท่ีเกีย่ วข้อง ๔. จัดประชุมพนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินักเรียน และนักศึกษา หรือผู้แทนหน่วยงานที่มีพนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริมความประพฤติ นักเรียนและนักศึกษา เพ่ือวางแผนและบูรณาการ กำาหนดพื้นท่ีความรับผิดชอบ ในการดูแลนกั เรียนและนักศึกษา ๕. จดั ทาำ คาำ สง่ั จงั หวดั เรอื่ ง แตง่ ตงั้ คณะกรรมการสง่ เสรมิ ความประพฤติ นักเรียนและนักศึกษาจังหวัด...........โดยมีองค์ประกอบและอำานาจหน้าที่ตาม คำาสั่งกระทรวงศึกษาธิการ ๑๓๓/๒๕๖๑ เรื่อง แต่งตั้งคณะกรรมการส่งเสริม ความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา ส่ัง ณ วันท่ี ๒๙ มกราคม ๒๕๖๑ กรณี หน่วยงานในสว่ นภมู ิภาค และคำาสั่งกระทรวงศกึ ษาธิการ ที่ สป ๕๘๓/๒๕๖๑ เรื่อง แตง่ ตงั้ คณะกรรมการสง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษากรงุ เทพมหานคร สั่ง ณ วันท่ี ๒๐ มีนาคม ๒๕๖๑ โดยให้ครอบคลุมผู้บริหารหน่วยงานและผู้แทน หน่วยงาน ตามคาำ ส่ังกระทรวงศกึ ษาธกิ าร 36 คมู่ ือการปฏบิ ตั งิ านพนักงานเจ้าหนา้ ทส่ี ง่ เสรมิ ความประพฤตนิ ักเรียนและนกั ศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ

๖. จดั ทาำ คาำ สง่ั แตง่ ตง้ั คณะกรรมการศนู ยเ์ สมารกั ษส์ าำ นกั งานศกึ ษาธกิ าร จังหวัด โดยมีองค์ประกอบและอำานาจหน้าที่ตามประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เร่ือง จัดตั้งศูนย์เสมารักษ์สำานักงานศึกษาธิการจังหวัด ประกาศ ณ วันท่ี ๓๐ มีนาคม ๒๕๖๑ ๗. จัดทำาแผนเฝ้าระวังสถานการณ์และปัญหาความประพฤตินักเรียน และนกั ศกึ ษา ๘. จัดประชุมคณะกรรมการพนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริมความประพฤติ นักเรียนและนกั ศึกษา เพอื่ รับทราบผลการดำาเนินงานและปัญหาอุปสรรค ๙. จัดทำารายงานประจำาเดือนตามแบบบัญชีรายชื่อนักเรียนและ นกั ศกึ ษาประพฤตติ นไมเ่ หมาะสมตามกฏกระทรวงศกึ ษาธิการ (แบบ พสน. ๑๓) รวมท้ังสถานบริการ แหล่งมั่วสุมหรือบุคคลท่ีส่งเสริมสนับสนุนให้นักเรียนและ นักศึกษาประพฤติตนไม่เหมาะสม และปัญหาอุปสรรคในการดำาเนินงานต่างๆ เสนอผู้วา่ ราชการจงั หวัดทราบ ๑๐. สรุปจัดทำารายงานประจำาปี เสนอผู้ว่าราชการจังหวัดและ ปลัดกระทรวงศึกษาธิการ คู่มือการปฏิบัติงานพนกั งานเจ้าหน้าทส่ี ง่ เสรมิ ความประพฤตนิ ักเรยี นและนกั ศึกษา กระทรวงศกึ ษาธกิ าร 37

บทท่ี ๓ แนวทางการปฏบิ ตั งิ านของพนกั งานเจ้าหนา้ ทสี่ ง่ เสรมิ ความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา ๑. แนวทางการออกปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบนักเรยี นและนกั ศกึ ษาประพฤติตนไมเ่ หมาะสม ในการปฏิบัติงานส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา โดย เจตนารมณ์ของพระราชบัญญัติคุ้มครองเด็ก พ.ศ. ๒๕๔๖ มุ่งเน้นให้เกิดการ บูรณาการการทำางานจากทุกภาคส่วนในสังคม ทั้งภาครัฐและเอกชน ให้เข้ามา มีบทบาทในการปฏิบัติงานร่วมกัน เพื่อให้เกิดเอกภาพเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน โดยมีแนวทางในการปฏบิ ตั งิ านดังนี้ ๑. ศกึ ษากฎหมายที่เกยี่ วขอ้ ง ๑.๑ พระราชบัญญัติค้มุ ครองเด็ก พ.ศ. ๒๕๔๖ (โดยเฉพาะ หมวด ๗ การสง่ เสริมความประพฤตินักเรยี นและนักศึกษา มาตรา ๖๓ มาตรา ๖๔ มาตรา ๖๕ มาตรา ๖๖ และ มาตรา ๖๗ และ หมวด ๙ บทกาำ หนดโทษ มาตรา ๘๕ และ มาตรา ๘๖) ๑.๒ คำาส่ังหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติ ที่ ๓๐/๒๕๕๙ เรื่อง มาตรการในการป้องกันและแก้ไขปัญหาการทะเลาะวิวาทของนักเรียน และนักศกึ ษา สัง่ ณ วนั ท ่ี ๒๑ มถิ นุ ายน พ.ศ. ๒๕๕๙ ๑.๓ กฎกระทรวง กำาหนดหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขในการ จัดระบบงานและกิจกรรม ในการแนะแนวให้คำาปรึกษาและฝึกอบรมแก่นักเรียน นกั ศกึ ษา และผปู้ กครอง พ.ศ. ๒๕๔๘ ๑.๔ กฎกระทรวง กำาหนดความประพฤติของนักเรียนและนักศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๘ ๑.๕ ระเบียบกระทรวงศึกษาธิการ ว่าด้วยการปฏิบัติหน้าที่ของ พนกั งานเจา้ หน้าท่ีสง่ เสริมความประพฤตนิ ักเรยี นและนักศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๔๘ ๑.๖ ระเบียบกระทรวงศึกษาธิการ ว่าด้วยการลงโทษนักเรียนและ นักศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๔๘ 38 คู่มือการปฏิบัติงานพนกั งานเจ้าหน้าที่สง่ เสริมความประพฤตินกั เรียนและนกั ศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ

๑.๗ ระเบยี บกระทรวงศึกษาธกิ าร วา่ ด้วยการแต่งกายของพนักงาน เจา้ หน้าทสี่ ง่ เสริมความประพฤตนิ กั เรยี นและนักศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๕๕ ๑.๘ ระเบยี บคณะกรรมการคุ้มครองเดก็ แหง่ ชาติ วา่ ด้วยหลักเกณฑ์ การแตง่ ตงั้ พนกั งานเจา้ หนา้ ทส่ี ง่ เสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๔๘ ๑.๙ ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง แต่งตั้งเจ้าหน้าท่ีของรัฐ ให้ปฏิบัติหน้าที่พนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา ประกาศ ณ วันท่ ี ๒๐ มีนาคม ๒๕๖๑ ๑.๑๐ ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เร่ืองหลักเกณฑ์และวิธีการ แต่งต้ังบุคคลให้ปฏิบัติหน้าท่ีพนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินักเรียน และนกั ศึกษา ประกาศ ณ วนั ที ่ ๑๓ กันยายน พ.ศ. ๒๕๔๘ ๑.๑๑ ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง บัตรประจำาตัวพนักงาน เจ้าหน้าที่ส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา ประกาศ ณ วันท่ี ๑๘ มกราคม ๒๕๔๘ ๑.๑๒ ประมวลกฎหมายอาญา ลักษณะ ๒ ความผิดเก่ียวกับ การปกครอง หมวด ๑ ความผิดตอ่ เจ้าพนกั งาน และหมวด ๒ ความผิดต่อตำาแหน่ง หนา้ ท่รี าชการ ๑.๑๓ คาำ สง่ั กระทรวงศึกษาธิการ ที ่ สป ๑๓๓/๒๕๖๑ เรอ่ื ง แต่งตั้ง คณะกรรมการส่งเสรมิ ความประพฤตนิ กั เรยี นและนกั ศกึ ษา ๑.๑๔ คาำ สั่งกระทรวงศึกษาธิการ ที ่ สป ๕๘๓/๒๕๖๑ เร่ือง แตง่ ตงั้ คณะกรรมการส่งเสรมิ ความประพฤตินกั เรียนและนกั ศกึ ษากรุงเทพมหานคร ๑.๑๕ ประกาศสำานักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ เรื่องจัดตั้ง ศนู ยเ์ สมารกั ษส์ ำานกั งานศึกษาธกิ ารจังหวัด ๑.๑๖ พระราชบญั ญัตเิ ครอ่ื งแบบนักเรียน พ.ศ. ๒๕๕๑ และระเบยี บ กระทรวงศึกษาธกิ าร ว่าด้วยเคร่ืองแบบนกั เรียน พ.ศ. ๒๕๕๑ ๑.๑๗ คำาสัง่ กระทรวงศึกษาธิการ ที ่ สป ๒๔๐/๒๕๔๙ เร่ือง การมอบ อำานาจใหป้ ลัดกระทรวงศึกษาธกิ ารและผ้วู า่ ราชการจงั หวดั ปฏิบตั ริ าชการแทน คมู่ ือการปฏิบัตงิ านพนักงานเจ้าหนา้ ทส่ี ่งเสริมความประพฤตินกั เรยี นและนักศกึ ษา กระทรวงศึกษาธกิ าร 39

๒. ในการออกปฏิบัติงานของพนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริมความ ประพฤตนิ ักเรยี นและนักศกึ ษา มีแนวทางในการปฏบิ ตั ิงาน ดงั น้ี ๒.๑ กอ่ นการออกปฏิบตั ิงาน ๒.๑.๑ การประชมุ เตรยี มความพรอ้ ม และ จดั ทาำ แผนและปฏทิ นิ ในการปฏบิ ัตงิ าน โดยระบบุ คุ ลากรท่จี ะออกปฏบิ ตั ิงาน สถานท่ีหรอื แหล่งท่จี ะออก ตรวจปฏบิ ัติงาน ยานพาหนะ งบประมาณ และวัสดุอุปกรณ์ ทใี่ ช้ในการปฏบิ ตั งิ าน เชน่ - ประชุมปรึกษาหารือก่อนออกปฏิบัติงาน มอบหมาย ภารกิจ - แผนตรวจฉุกเฉิน - แผนปฏิบัติการตามโครงการของศูนย์เสมารักษ์ สาำ นักงานศึกษาธกิ ารจงั หวดั - แผนปฏิบัติงานบูรณาการร่วมการจัดระเบียบสังคม ระดบั จงั หวดั - ปฏทิ ินปฏบิ ตั งิ านรายภาคเรียน/รายสปั ดาห์ - กำาหนดสถานที่การออกตรวจ กำาหนดโซน/จุดท่ี ปฏบิ ตั งิ าน และจดุ อนื่ ๆ ตามความเหมาะสม รวมทง้ั ตอ้ งมกี ารวางแผนไวห้ ลายๆ จดุ เพ่อื ให้ครอบคลุมจุดทกี่ ำาหนดออกตรวจ - เตรียมบุคลากรในการออกตรวจร่วม งบประมาณ ค่าน้ำามันเชื้อเพลิง ค่าเบี้ยเลี้ยง ค่าตอบแทน ยานพาหนะ และวัสดุอุปกรณ์ ในการออกตรวจ ๒.๑.๒ จัดเตรยี มแบบฟอร์มตา่ งๆ ดังน้ี ๑) แบบซกั ถามขอ้ เทจ็ จรงิ นกั เรยี นนกั ศกึ ษา (แบบ พสน. ๗) ๒) แบบบันทึกทะเบียนประวัตินักเรียนและนักศึกษา (แบบ พสน.๘) ๓) แบบบันทึกกรณีนักเรียนหรือนักศึกษามีพฤติกรรม พกพาอาวธุ หรอื สง่ิ ตอ้ งหา้ มตามกฎหมายหรอื กระทาำ ผดิ ใดๆ ทร่ี า้ ยแรง (แบบ พสน. ๘.๑) 40 คู่มือการปฏบิ ัตงิ านพนักงานเจ้าหนา้ ทีส่ ่งเสรมิ ความประพฤตินกั เรียนและนกั ศกึ ษา กระทรวงศกึ ษาธิการ

๔) แบบสง่ มอบตวั นักเรยี นนักศกึ ษา (แบบ พสน.๙.) ๕) แบบแจ้งนักเรียนนักศึกษาประพฤติไม่เหมาะสม ตามกฎกระทรวง กำาหนดความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๘ (แบบ พสน. ๑๐) ๖) แบบบนั ทกึ การซกั ถามและรายงานผลการดาำ เนนิ การ นกั เรยี นและนกั ศึกษาประพฤติตนไม่เหมาะสม (แบบ พสน.๑๑) ๗) แบบขอความรว่ มมอื ผปู้ กครองในการดแู ลความประพฤติ นกั เรยี นและนกั ศึกษา (แบบ พสน.๑๒) ๘) แบบบญั ชรี ายชอื่ นกั เรยี นและนกั ศกึ ษาทปี่ ระพฤตติ น ไม่เหมาะสม ตามกฎกระทรวงศึกษาธิการ (แบบ พสน.๑๓) ๙) แบบสรุปการปฏบิ ตั งิ าน (แบบ พสน.๕) ๑๐) แบบบัญชีลงเวลาการปฏิบัติงานของพนักงาน เจ้าหนา้ ทสี่ ง่ เสรมิ ความประพฤตินักเรยี นและนักศึกษา (แบบ พสน. ๕.๑) ๑๑) แบบสรุปข้อมูลนักเรียนนักศึกษาท่ีประพฤติตน ไม่เหมาะสมตามกฎกระทรวงกำาหนดความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๘ (แบบ พสน. ๖) ๒.๑.๓ จัดเตรียมความพร้อมก่อนออกตรวจ โดยแต่งกาย ให้เหมาะสม หรือถูกต้องตามระเบียบกระทรวงศึกษาธิการ ว่าด้วยการแต่งกาย ของพนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา พร้อม จัดเตรียมเอกสารกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติงาน บัตรประจำาตัวพนักงาน เจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและนักศึกษา รวมทั้งเอกสารแผ่นพับ การประชาสัมพันธ ์ ๒.๒ ขณะออกปฏบิ ตั งิ าน ๒.๒.๑ แสดงบัตรประจำาตัวพนักงานเจ้าหน้าท่ี ๒.๒.๒ บนั ทกึ ขอ้ มลู เกย่ี วกบั นกั เรยี นหรอื นกั ศกึ ษา หรอื พฤตกิ ารณ์ การกระทาำ ณ สถานท่ีพบการกระทำานั้น คมู่ ือการปฏบิ ตั งิ านพนกั งานเจา้ หน้าทีส่ ง่ เสริมความประพฤตนิ ักเรยี นและนักศกึ ษา กระทรวงศึกษาธิการ 41

๒.๒.๓ ซักถามข้อเท็จจริงที่เก่ียวกับการกระทำาของนักเรียน หรือนักศึกษา โดยไมบ่ งั คับ ข่มขู ่ กล่ันแกล้ง หรอื ทำาให้เกดิ ความหวาดกลัว รวมท้งั ให้การอบรมส่ังสอนอย่างสุภาพ และช่วยเหลือในเบื้องต้น โดยคำานึงถึงอายุและ สภาพจิตใจของนักเรยี นหรอื นกั ศึกษา ๒.๒.๔ นำาตัวไปส่งมอบแก่ผู้บริหารโรงเรียนหรือสถานศึกษา ของนักเรียนและนักศึกษา เพื่อดำาเนินการสอบถามและอบรมสั่งสอนหรือลงโทษ ตามระเบยี บ ในกรณไี มส่ ามารถนาำ ตวั ไปมอบไดจ้ ะแจง้ ดว้ ยวาจาหรอื เปน็ หนงั สอื กไ็ ด้ ๒.๒.๕ ในกรณีพนักงานเจ้าหน้าที่พบนักเรียนหรือนักศึกษาท่ี มีพฤติกรรมเข้าขา่ ยในการกระทำาความผิดทางอาญา และอาจก่อใหเ้ กดิ ภยนั ตราย อย่างร้ายแรง หรอื กอ่ เหตทุ ะเลาะวิวาทจนไม่อาจควบคุมสถานการณ์ไว้ได ้ ใหแ้ จ้ง พนักงานตำารวจเพื่อระงับเหตุ รวมทั้งประสานงานกับโรงเรียนหรือสถานศึกษา และสว่ นราชการต้นสงั กดั โดยเรว็ ๒.๒.๖ ในกรณีนักเรียนหรือนักศึกษาถูกกล่าวหาว่ากระทำา ความผิดทางอาญา และถูกจับกุมควบคุมตัวให้พนักงานเจ้าหน้าท่ีประสานงาน ให้สถานศกึ ษาและผู้ปกครองเพอ่ื ให้การสงเคราะหช์ ว่ ยเหลอื เบอื้ งตน้ โดยเรว็ นอกจากแนวทางในการออกตรวจสอบนักเรียนและนักศึกษา ประพฤติตนไมเ่ หมาะสมตามระเบยี บกระทรวงศึกษาธิการว่าด้วยการปฏิบตั ิหน้าที่ ของพนกั งานเจา้ หนา้ ทสี่ ง่ เสรมิ ความประพฤตขิ องนกั เรยี นและนกั ศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๔๘ สำานักการลูกเสือ ยุวกาชาดและกิจการนกั เรียน ยงั ได้กาำ หนดแนวทางใหพ้ นักงาน เจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตนิ ักเรียนและนักศึกษา ถอื ปฏิบัต ิ ดงั นี้ ๑) ในกรณีพนักงานเจ้าหน้าที่ส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและ นักศึกษาตรวจพบนักเรียนและนักศึกษาประพฤติตนไม่เหมาะสม ให้พนักงาน เจา้ หน้าทีซ่ กั ถามขอ้ เทจ็ จริงของนักเรียนและนักศกึ ษา ตามแบบซักถามข้อเท็จจริง นักเรยี นและนกั ศกึ ษา (แบบ พสน. ๗) และให้นักเรยี นและนกั ศึกษาลงลายมอื ช่ือ ไว้เป็นหลักฐาน ทั้งน้ีให้พนักงานเจ้าหน้าท่ีส่งเสริมความประพฤตินักเรียนและ นกั ศกึ ษา ระมดั ระวงั ขณะปฏบิ ตั งิ านดว้ ยความเรยี บรอ้ ยและปลอดภยั โดยมวี างแผน การปฏบิ ัติงานมาเปน็ อยา่ งดี 42 ค่มู อื การปฏิบัตงิ านพนกั งานเจ้าหน้าทส่ี ง่ เสริมความประพฤตนิ กั เรยี นและนักศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ