“ โ ค ร ง ก า ร ย ก ร ะ ดั บ คุ ณ ภ า พ ชี วิ ต SWOT พบว่า ชุมชนบ้านใหม่นาแขม มี ของหมู่บ้าน ชุมชน แบบมีส่วนร่วม ศักยภาพที่เข้มแข็งหลายด้าน โดยเฉพาะ เฉลิมพระเกยี รติ สมเด็จพระเทพรตั น เร่ือง กลุ่มปลูกผักปลอดสารพิษที่เข้ม ราชสุดา สยามบรมราชกุมารีฯ เจรญิ แข็งและเป็นศูนย์การเรียนรู้เกษตรชุมชน พระชนมายุครบ 60 พรรษา กรณี ระดบั ตำ� บล ซง่ึ เปน็ โอกาสของสถาบนั วจิ ยั หม่บู า้ นใหมน่ าแขม หมู่ 7 ต�ำบลแม่เมาะ เทคโนโลยเี กษตร มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยี อำ� เภอแมเ่ มาะ จงั หวัดลำ� ปาง” ราชมงคลล้านนาจะเข้าไปมีส่วนช่วยใน การพัฒนา และยกระดับคุณภาพชีวิต มหาวิทยาลัยเทคโนโลยรี าชมงคลล้านนา ของหมู่บ้านใหม่นาแขมแห่งน้ี โดยเฉพาะ อย่างยิ่งในการผลิตผักปลอดสารพิษของ คณะผดู้ ำ� เนินงาน สถาบนั วิจัยเทคโนโลยเี กษตร หมู่บ้าน ให้ได้มาตรฐานและเป็นต้นแบบ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยรี าชมงคลล้านนา ของหมู่บา้ นปลกู ผักปลอดสารพิษต่อไป สมมตุ ฐิ านในการด�ำเนนิ โครงการ หมบู่ า้ นใหมน่ าแขม หมทู่ ี่ 7 ตำ� บลแมเ่ มาะ บา้ นใหมน่ าแขมเปน็ หมบู่ า้ นทอ่ี พยพ จากที่คณะและทีมงานได้เข้า มาจากการขยายเหมอื งแมเ่ มาะแตเ่ ดมิ ประกอบดว้ ยบา้ นนาแขม บา้ นทา่ ประตนุ่ บา้ นนา รว่ มประชมุ เพอื่ สอบถามแนวทางการแกไ้ ข ปม ซง่ึ ไดอ้ พยพมาพรอ้ มกนั ในปี พ.ศ. 2525 ตอ่ มาในป ี พ.ศ. 2530 มกี ารอพยพหมบู่ า้ น ปญั หาทผ่ี า่ นมาและทวนสอบประเดน็ โจทย์ เพ่มิ เติมอีก 3 หมู่บา้ นคอื บา้ นเมาะหลวง บ้านหางฮุง บา้ งเวยี งสวรรค์ มจี �ำนวนครัว ความต้องการของชุมชนในหมู่บ้านบ้าน เรือนเพม่ิ ขนึ้ ประมาณ 3,500 ครัวเรอื น และมปี ระชากรเพิม่ ขน้ึ อกี หม่ืนกวา่ คน อาศยั ใหม่นาแขม พบว่า ประเด็นการร่วมกลุ่ม อยู่ในหมู่บ้านเดียวกัน ซ่ึงต่อมาได้มีการแยกหมู่บ้านและเปล่ียนช่ือเป็น“บ้านใหม่นา ส�ำหรับการปลูกผักปลอดสารพิษ หรือ แขม” บา้ นใหมน่ าแขมตง้ั อยหู่ า่ งจากอำ� เภอแมเ่ มาะประมาณ 500 เมตร มพี นื้ ทท่ี งั้ หมด ผักอินทรีย์ของหมู่บ้านบ้านใหม่นาแขม 0.8 กโิ ลเมตรพน้ื ที่ส่วนใหญ่เปน็ ทร่ี าบ มีพื้นทีส่ าธารณประโยชน์ใชร้ ว่ มกนั ประมาณ 80 หลังจากทไ่ี ดด้ ำ� เนินงานผ่านมา มปี ระเดน็ ไร ่ มีแหล่งน�ำ้ 3 แหง่ มีตลาดสดอยู่กลางหมู่บ้าน มีตลาด SML 1 แหง่ มกี องทนุ ปัญหาและความตอ้ งการ ได้แก่ หมู่บา้ น 1 กองทนุ มธี นาคารหมูบ่ า้ นรกั ษแ์ ม่เมาะ 1 แหง่ มีอาคารอเนกประสงค ์ 3 • อายุของสมาชกิ มีอายเุ พิม่ มากข้ึน แหง่ ศนู ยส์ าธติ การเกษตรชมุ ชนในหมบู่ า้ น มพี น้ื ทส่ี าธารณะสำ� หรบั เพาะปลกู พชื ผกั สวน • ขาดแรงงาน เนื่องจากเดิมใช้แรงงาน ครวั ปลอดสารพษิ ของชมุ ชน ชมุ ชนบรหิ ารจดั การกนั เอง เปน็ ศนู ยเ์ รยี นรขู้ องชมุ ชน และได้ รับการคัดเลือกให้เป็นศูนย์เรียนรู้อันเนื่องมาจากพระราชด�ำริเน่ืองจากได้น้อมน�ำปรัชญา ในครวั เรือน ไดแ้ ก่ บุตรหลาน แต่เม่อื เศรษฐกจิ พอเพยี งใชใ้ นชวี ติ ประจำ� วนั จนประสบผลส�ำเร็จเปน็ รปู ธรรม คนกลุ่มนส้ี ว่ น จากที่ส�ำนักงานพัฒนาชุมชนอ�ำเภอแม่เมาะ ร่วมกับเทศบาลต�ำบลแม่เมาะ • ใหญ ่ ไปเรียน หรอื ทำ� งานนอกพื้นที่ ผ้นู �ำชุมชน ได้มีการด�ำเนนิ การ่วมกันทำ� วิเคราะห์ศกั ยภาพของหมู่บา้ นใหม่นาแขมด้วยวิธี • ค่าแรงงานแพง เมื่อต้องใช้แรงงาน นอกจากครวั เรอื น • คุณภาพของผลผลิตท่ีลดลงจาก การขาดองค์ความรู้ท่ีทันสมัย หรือ เทคโนโลยี นอกจากนี้ การปลูกซ�้ำในพ้ืนท่ีเดิมเป็น เวลานานส�ำหรับดังนั้นทีมงานจึงได้ลงพ้ืน ที่เพื่อหาหมู่บ้านชุมชนท่ีมีความต้องการ 150
60 ชุมชน ยกระดับคุณภาพชวี ิตหมูบ่ า้ นชุมชนแบบมสี ว่ นร่วม เฉลิมพระเกียรติสมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทรงเจรญิ พระชนมายคุ รบ 60 พรรษา ในการปลูกผักปลอดสารพิษเพื่อใช้ในการ 2. ทบทวนภาพรวมองคค์ วามรู้ทมี่ ีอยู่ผ่านมา และท�ำการถอดบทเรียนด้านการ บริโภคและจ�ำหน่ายเพ่ือเป็นการเพิ่มราย ปลกู ผักปลอดสารพิษในแตล่ ะเรื่อง ไดใ้ หก้ บั ครอบครวั โดยไดพ้ นื้ ทหี่ มบู่ า้ นบา้ น 3. จัดเวทีเพื่อเพิ่มเติมองค์ความรู้ในแต่ละเรื่องของการผลิตผักปลอดสารพิษที่ ใหม่นาแขม หมู่ที่ 7 ต.แมเ่ มาะ อ.แมเ่ มาะ ไดค้ น้ หา และมขี อ้ มลู เชงิ ประจกั ษโ์ ดยรว่ มกนั ของชมุ ชนกบั นกั วชิ าการ การปลกู ผกั แบบไฮ จ.ล�ำปาง ท่ีปัญหาเกิดจากความต้องการ โดรโปนกิ ส์ การปลูกผกั เชยี งดาและผกั พน้ื บา้ น การปลูกผกั ปลอดสารพิษดว้ ยการจัดการ ของชุมชนอยา่ งแท้จรงิ ระบบการเรียนรู้ วิธกี าร 4. จดั เวทปี ระมวลขอ้ มลู ความรทู้ ไี่ ดด้ า้ นการผลติ ทง้ั ระบบของการผลติ ผกั ปลอด สถาบันวิจัยเทคโนโลยีเกษตร สารพิษ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา 5. จดั เวทอี บรมเครอื่ งมอื ในการวเิ คราะหช์ มุ ชนและกระบวนการอยา่ งมสี ว่ นรว่ ม มีนักวิชาการท่ีมีความรู้ความเชียวชาญ พร้อมกบั การใช้แบบสอบถาม ในด้านต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเร่ือง 6. จดั เวทีการศึกษาดูงาน เก่ียวกับทางด้านการปลูกพืช ต้ังแต่เร่ือง 7. จดั เวทปี ระมวลขอ้ มลู ทไี่ ดจ้ ากการดำ� เนนิ งาน และขอ้ เสนอแนะจากผทู้ รงวฒุ ิ การรวบรวมพันธุ์ การปลูก การเขตกรรม และนักวชิ าการ การดูแลรักษา การขยายพันธุ์ ตลอดจน การแปรรูป และการใช้ประโยชน์ โดย การทำ� SWOT ของหม่บู า้ น และการถอดบทเรยี นเรอ่ื งการปลกู ผักแบบต่างๆ สถาบนั วจิ ยั เทคโนโลยเี กษตร มหาวทิ ยาลยั การทำ� เวทถี อดบทเรียนและถา่ ยทอดองคค์ วามรู้ เทคโนโลยีราชมงคลล้านนา ได้มีผลงาน ด้านการวิจัยวิจัยทางด้านพืชและการ แปรรูปและประสบความส�ำเร็จมาเป็น เวลาหลายปี โดยไดร้ บั ทนุ อดุ หนนุ การวจิ ยั จากแหล่งทุนต่างๆ เช่น ส�ำนักงานคณะ กรรมการวิจัยแห่งชาติ โครงการอนุรักษ์ พันธุกรรมพืชฯ กระทรวงวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี และทุนของมหาวิทยาลัย เทคโนโลยรี าชมงคลล้านนา เปน็ ตน้ กระบวนการด�ำเนินงาน ทางสถาบันวิจัย เทคโนโลยีเกษตร มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยี ราชมงคลล้านนา ได้เข้าไป ร่วมวิเคราะห์ ปญั หาและแนวทางแกไ้ ข ใหเ้ กดิ ประโยชน์ แก่ชุมชน โดย 1. วางแผนและประชมุ ทำ� ความ เข้าใจ สร้างความตระหนัก บูรณาการ ความรแู้ ละการบรหิ ารจดั การด้านต่างๆ 151
ผลการด�ำเนนิ งาน ทางคณะท�ำงานของโครงการฯได้ลงพื้นที่เพ่ือด�ำเนินโครงการฯ โดยได้ท�ำการ วางแผนและประชุมท�ำความเข้าใจ สร้างความตระหนัก บูรณาการ ความรู้และการ บรหิ ารจดั การดา้ นตา่ งๆ ใหก้ บั ชาวบา้ นในหมบู่ า้ นใหมน่ าแขม หมู่ 7 ต.แมเ่ มาะ อ.แมเ่ มาะ จ.ล�ำปาง เพื่อให้ทราบถึงจุดประสงค์ของการด�ำเนินงานของโครงการฯ โดยเฉพาะอย่าง ยิ่งในปีแรก เพื่อที่จะยกระดับการปลูกผัดปลอดสารพิษในรูปแบบต่างๆ นอกจากน้ี ทาง คณะท�ำงานได้ท�ำการ ทบทวนภาพรวมองค์ความรู้ที่มีอยู่ผ่านมา ของสมาชิกในหมู่บ้าน และท�ำการถอดบทเรียนด้านการปลูกผักปลอดสารพิษในแต่ละเร่ือง นอกจากน้ีหลังจาก ที่ได้รู้ถึงองค์ความรู้ที่มีของสมาชิกในหมู่บ้านแล้ว ทางโครงการฯได้ จัดเวทีเพื่อเพ่ิมเติม องค์ความรู้ในแต่ละเรอ่ื งของการผลิตผักปลอดสารพิษแบบตา่ งๆ คือ การปลูกผกั แบบไฮ โดรโปนกิ ส์ การปลูกผกั เชียงดา การปลกู ผักปลอดสารพิษอ่นื ๆ นอกจากนย้ี ังไดจ้ ัดเวทีนำ� เสนอการด�ำเนนิ งานของสมาชกิ ในโครงการ น�ำเสนอให้กบั ผ้ทู รงวฒุ ิ และนักวชิ าการ เพื่อ ทจี่ ะนำ� ขอ้ เสนอแนะทไี่ ดไ้ ปปรบั ปรงุ การดำ� เนนิ งานในสว่ นของคณะทำ� งานของโครงการฯ และสมาชิกของหม่บู า้ นใหมน่ าแขมหมู่ 7 อกี ด้วย แนวทางการขยายผลการด�ำเนนิ งานใหเ้ กดิ ความยงั่ ยนื สถาบนั วจิ ยั เทคโนโลยเี กษตร มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลลา้ นนาจะเขา้ ไป ชว่ ยใหส้ มาชิกผเู้ ขา้ ร่วมโครงการขยายพน้ื ที่ปลูกผักเชยี งดา รว่ มกับการปลูกผกั ปลอดสาร พิษชนิดอน่ื และการปลกู ผกั แบบไรด้ ิน ใหไ้ ด้รบั รองมาตรฐานการผลติ ท้งั มาตรฐาน GAP และมาตรฐาน Q ซงึ่ เปน็ การรบั รองมาตรฐานการผลติ ทมี่ าตรฐาน และปลอดภยั และเปน็ ทยี่ อมรบั ของผบู้ รโิ ภค นอกจากนท้ี างสถาบนั วจิ ยั เทคโนโลยเี กษตร ยงั จะเพมิ่ เตมิ เรอื่ งการ แปรรปู ผลผลติ ทางการเกษตรตา่ งๆในหมบู่ า้ น เชน่ การทำ� แหนม การแปรรปู มะขาม ผลติ ภัณฑแ์ ปรรปจากผักเชยี งดา เชน่ แคปซลู น้ำ� ผกั เชียงดา เปน็ ตน้ แปลงปลกู ผักเชียงดา ผักปลอดสารพิษ และผักไรด้ ิน 152
60 ชมุ ชน ยกระดบั คุณภาพชีวติ หมบู่ ้านชมุ ชนแบบมีส่วนร่วม เฉลิมพระเกียรตสิ มเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเจรญิ พระชนมายคุ รบ 60 พรรษา ข้อมูลอน่ื ๆ กระบวนการปลูกผักเชียงดาของชุมชนบ้านใหม่นาแขม หมู่ 7 ต.แม่เมาะ อ.แม่เมาะ จ.ล�ำปาง ได้เป็นท่ียอมรับในการผลิต โดยทางรายการ “เกษตรโลก เกษตร เรา” ทางสถานวี ิทยุโทรทศั ฯไ์ ทยทวี ีสีช่อง 3 ไดม้ าถา่ ยท�ำรายการและออกอากาศเมือ่ วนั ที่ 3 สิงหาคม 2558 ทางช่อง 3 Family เรอ่ื ง “การปลูกผกั เชยี งดา ตา้ นโรคภยั ไข้เจบ็ ” โดยสามารถเขา้ ชมไดท้ าง https://www.facebook.com/KasetloakTV/videos/1013610978671822/ กระบวนการปลกู ไรด้ นิ ของชมุ ชนบ้านใหมน่ าแขม หมู่ 7 ต.แมเ่ มาะ อ.แมเ่ มาะ จ.ลำ� ปาง ไดเ้ ปน็ ทยี่ อมรบั ในการผลติ โดยทางรายการ “เกษตรโลก เกษตรเรา” ทางสถานี วิทยุโทรทศั น์ ไทยทีวสี ีช่อง 3 ได้มาถา่ ยท�ำรายการและออกอากาศเมื่อวนั ที ่ 20 สิงหาคม 2558 ทางช่อง 3 Family เรือ่ ง “การปลกู ผักไรด้ ิน โดยสามารถเขา้ ชมได้ทาง https://www.facebook.com/KasetloakTV/videos/1021796767853243/?fref=nf กระบวนการปลกู ผกั ปลอดสารพิษของชุมชนบ้านใหมน่ าแขม หมู่ 7 ต.แม่เมาะ อ.แม่เมาะ จ.ลำ� ปาง ได้เป็นทย่ี อมรับของผูบ้ รโิ ภค โดยทางรายการ “เกษตรโลก เกษตร เรา” ทางสถานวี ทิ ยุโทรทัศน์ ไทยทีวีสีช่อง 3 ไดม้ าถ่ายท�ำรายการและออกอากาศเมื่อวัน ท่ี 25 สงิ หาคม 2558 ทางช่อง 3 Family เรื่อง “การปลกู ผักปลอดสารพิษ และอาหาร การกนิ ” โดยสามารถเขา้ ชมไดท้ าง https://www.facebook.com/KasetloakTV/videos/1024315170934736/?fref=nf รายการ “เกษตรโลก เกษตรเรา” ทางสถานีวิทยโุ ทรทัศน์ไทยทวี สี ีช่อง 3 ไดม้ าถ่ายทำ� รายการ 153
“ โ ค ร ง ก า ร ย ก ร ะ ดั บ คุ ณ ภ า พ ชี วิ ต ต�ำบลปิงโค้ง เป็นพ้ืนที่ราบลุ่ม หุบเขาเปน็ สว่ นใหญ่ ปจั จุบนั มีจ�ำนวน 13 องการชุมชขเฉนอวลดั งิถมห้าแพมกู่ลบรบ้ะาเคนกร้งัียทชี่รุ2มตวชันินทส่ี 1แม3บมเบดนี าม็จคีสมพ2่ว5รน5ะ8รเท่วพม หมบู่ า้ น ระยะทางหา่ งจาก อำ� เภอเชยี งดาว รัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ประมาณ 18 กม. พื้นท่ีท่ีจะด�ำเนินงาน โครงการยกระดับในคร้ังน้ี ได้แก่ หมู่ 6 บ้านหัวโท , หมู่7 บ้านห้วยลึก และหมู่ 10 บ้านใหม่สามัคคีต�ำบลปิงโค้ง อ�ำเภอ เชยี งดาว จงั หวดั เชยี งใหม่ ซง่ึ ประชากรโดย ทรงเจริญพระชนมายุครบ 60 พรรษา ทั่วไป นับถือศาสนาพุทธ และมีชนหลาย เผ่าเข้ามาอาศัยอยู่ เช่น ชาวเขาเผ่าไทย กรณี “หมู่บ้านห้วยลึก (ถ�้ำแกลบ) ใหญ่ ลซี อ ลีซู มูเซอ กะเหรีย่ ง มง้ โดยชาว บ้านส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม ตำ� บลปงิ โคง้ อำ� เภอเชยี งดาว จงั หวดั เป็นส่วนใหญ่ และถือเป็นรายได้หลักของ ชุมชน จากการสำ� รวจขอ้ มูลเชิงลกึ และ การหารือกับผู้น�ำในชุมชน ได้แก่ นายก เชียงใหม่” เทศมนตรีเทศบาลต�ำบลปิงโค้งและผู้ใหญ่ บ้าน ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงห้วยลึก โรงเรียนเชียงดาววิทยา พบว่าในพื้นท่ีมี มหาวิทยาลัยเทคโนโลยรี าชมงคลล้านนา เยาวชนทกี่ ำ� ลงั อยใู่ นวยั ศกึ ษาทยี่ งั ตอ้ งการ โอกาสในการค้นพบตัวตน ความชอบใน คณะผ้ดู ำ� เนนิ งาน วิทยาลัยเทคโนโลยแี ละสหวทิ ยาการ อาชพี หรอื การเรยี นรอู้ าชพี ตา่ งๆ ในชมุ ชน และรักเรียนบางส่วนที่มีความต้องการ สืบทอดอาชีพเกษตรกรของบรรพบุรุษต่อ ดงั นน้ั เพอื่ เปน็ การปลกู ฝงั แนวคดิ และสรา้ ง ความรคู้ วามเขา้ ใจใหก้ บั เยาวชนในพน้ื ทใ่ี น การอนุรักษ์หวงแหน อาชีพเกษตร และ เพื่อให้เกิดความยั่งยืนในอาชีพของชุมชน จึงมีความจ�ำเป็นอย่างย่ิงที่ต้องส่งเสริม ด้านการเกษตรโดยการน�ำเอาเทคโนโลยี การเกษตรมาใช้เพ่ือให้เกิดประสิทธิภาพ และความยัง่ ยืนมากข้ึน พร้อมกัน นี้จะได้ มกี ารสง่ เสรมิ ใหเ้ ยาวชนในพน้ื ทไ่ี ดม้ โี อกาส ได้เรียนรู้อาชีพในท้องถิ่นโดยการบูรณา การการเรียนรู้ การเกษตรเชิงเทคโนโลยี (Smart Farm) โดยท�ำความร่วมมือกับ ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงห้วยลึกซ่ึงอยู่ใน จหักาสราอื นแ1นร5วะ4ทหาวงา่ กงาวรันททาี่ ง1า0น–ร่ว1ม1กนักรแกลฎะาสคามรว2จ5พ5ื้น8ท่พี รอ้ มทัง้ ติดตาม
60 ชมุ ชน ยกระดบั คณุ ภาพชีวิตหมบู่ ้านชมุ ชนแบบมสี ว่ นรว่ ม เฉลิมพระเกยี รติสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเจริญพระชนมายคุ รบ 60 พรรษา พนื้ ท่ี ตลอดจนทผ่ี ่านมาชุมชนวัดถำ�้ แกลบ นนั้ ประชาชนในชมุ ชนจงึ ใชว้ ธิ กี ารซอื้ ถงั นำ�้ และหมู่ท่ี 6 บ้านหัวโท ลงพื้นที่ส�ำรวจ ล้วนแล้วแต่มีวัสดุธรรมชาติ ได้แก่ ไม้ไผ่ หรอื สรา้ งทเี่ กบ็ นำ�้ ไวใ้ นครวั เรอื น และบาง ข้อมูลพ้ืนฐาน โดยสอบถามจากชาวบ้าน อนั ทรงคุณคา่ และสมั พนั ธ์ กับวถิ ีการดำ� รง คร้ังก็ต้องซื้อน้�ำจากในตัว อ�ำเภอเพื่อการ และเข้าถึงพื้นที่เพ่ือดูสภาพความเป็นอยู่ ชวี ติ ของพวกเขามาแลว้ กวา่ 30 ปี ทผี่ า่ นมา อปุ โภคบริโภค และ อาชพี ณ ปัจจบุ ัน เขา้ หารือร่วมกบั คนในชุมชนน�ำไม้ไผ่ออกมาขายในรูปแบบ วสั ดธุ รรมชาติท่มี อี ยู่ในชมุ ชน ไดแ้ ก่ ไมบ้ ง ผู้น�ำชุมชน และหนว่ ยงานบรหิ ารสว่ นท้อง ต่าง ๆ แต่อย่างไรก็ตามคนในชุมชนต่าง ไม้ซาง และไมข้ า้ วหลาม ซงึ่ แต่ละประเภท ถ่ิน ได้แก่ เทศบาลต�ำบลปิงโค้ง รวมถึง เห็นพ้องร่วมกันว่าควรจะท�ำการอนุรักษ์ ตา่ งมคี ณุ สมบัตทิ ี่ แตกตา่ งกนั ไป ปจั จบุ นั หนว่ ยงานทเี่ กยี่ วขอ้ งกบั การสง่ เสรมิ อาชพี และสืบทอด โดยน�ำไม้ไผ่มาสร้าง มูลค่า ประชาชนในชมุ ชนวดั ถำ�้ แกลบนำ� เอาไมด้ งั ได้แก่ ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงห้วยลึก เพิ่มเป็นผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ และเป็นงาน กล่าวมาท�ำเป็นผลิตภัณฑ์จากไม้ไผหลาก และ โรงเรยี นในพื้นท่ี ได้แก่ โรงเรยี นมติ ร หัตถกรรมภูมิปัญญาท้องถิ่นที่สัมพันธ์กับ หลายชนดิ เพอื่ จำ� หนา่ ย ซง่ึ ปญั หาทผี่ า่ นมา มวลชนเชียงใหม่ เพ่ือเก็บข้อมูลแผนการ วิถชี มุ ชนของชุมชนถ้�ำแกลบ คอื ไมม้ ปี รมิ าณไมเ่ พยี งพอ ปจั จบุ นั มเี พยี ง พัฒนาของเทศบาล และโครงการต่างๆ ที่ สมมุตฐิ านในการดำ� เนินโครงการ ไมบ้ งเทา่ นนั้ ทส่ี ามารถนำ� มาใชป้ ระโยชนไ์ ด้ หน่วยงานในพื้นท่ีได้จัดท�ำข้ึน เพ่ือเป็น จากการรวบรวมความคิดเห็น แตก่ เ็ หลอื ในปรมิ าณไมม่ ากนกั และปญั หา ข้อมูลในการวางแผนงานโครงการ ท่ีจะ เกย่ี วกบั ประเดน็ ปญั หา และความตอ้ งการ ทางด้านการตลาด น่ันคือ ขายได้ยาก ด�ำเนินงาน ไม่ให้เกิดความทับซ้อน หรือ ของประชาชนเพื่อใช้เปน็ ข้อมลู ในการจัด และราคาถูก ดังนั้นประชาชน ในชุมชน โครงการใดที่มีอยู่แล้ว และต้องอาศัย ท�ำแผนโครงการยกระดับ และส่งเสริม วัดถ้�ำแกลบจึงมีแนวทางในการอนุรักษ์ ความร่วมมือจากทุกฝ่ายเป็นต้น ซ่ึงถือว่า การมสี ว่ นรว่ มของประชาชนในการพฒั นา และสืบทอดงานหัตถกรรมภูมิปัญญาท้อง เป็นการเช่ือมโยงการ ท�ำงานของทุกฝ่าย ท้องถ่ินใน ทุกๆ ด้าน ส�ำหรับผู้เข้าร่วม ถิ่นและวิถีชุมชน โดย น�ำเอาวัสดุทาง เข้าด้วยกัน การด�ำเนินงานทั้งหมดอาศัย การประชุมประชาคมเบื้องต้นประกอบ ธรรมชาติท่ีมีอยู่ในท้องถ่ินมาพัฒนาเป็น องค์ความรจู้ ากบคุ ลากรของ มทร.ลา้ นนา ดว้ ย ผทู้ รงคณุ วฒุ จิ ากภาครฐั ภาคเอกชน ผลิตภัณฑ์ท่ีใช้ในครัวเรือน เช่น ตะกร้า ในทุกๆ ศาสตร์ ได้แก่ วิทยาศาสตร์และ รฐั วสิ าหกจิ สถาบนั การศกึ ษา ผแู้ ทนชมุ ชน หมวก เป็นต้น โดยเน้นการออกแบบ เทคโนโลยีการเกษตร บริหารธุรกิจและ องค์กรเอกชน ผู้แทนประชารัฐ ผู้แทน ลวดลายใหม่ ๆ และมหี ลากหลายรปู แบบ ศิลปศาสตร์ วิศวกรรมศาสตร์ ศิลปกรรม อ.ส.ม. ผูแ้ ทนกลุ่มอาชีพ ต่างๆ ตลอดจน ท่ีจะช่วยเพ่ิมมูลค่าและท�ำให้ประชาชน และสถาปัตยกรรมศาสตร์ และวิทยาลัย ผู้สนใจทั่วไป โดยมี ผู้น�ำชุมชน สามหมู่ที่ หันมาหารายได้จากงานหัตถกรรม ขณะ เทคโนโลยีและสหวิทยาการ เป็นผู้ด�ำเนิน เขา้ รว่ มและคน้ พบปัญหาหลักและเข้าร่วม เดียวกันก็เป็นการอนุรักษ์และรักษางาน การประสานงาน โดยค้นพบประเด็นปัญหาหลาย ๆ ด้าน หตั ถกรรมในชมุ ชนของตนเอง ผลการดำ� เนนิ งาน ดงั น้ี วธิ ีการ คณะท�ำงานของโครงการฯ ได้ ปญั หาทผ่ี ่านมาของแหล่งนำ้� ใน ด�ำเนินการประชาคม โดยมีผู้ ลงพ้ืนท่ีเพ่ือด�ำเนินโครงการงาน โดยมี ฤดูฝนน�้ำที่มาจากภูเขาจะน�ำมาใช้อุปโภค เข้ารว่ มประชาคม ไดแ้ ก่ ผู้ทรงคุณวุฒจิ าก การจัดประชุมเวทีประชาคม ร่วมกับ นัก ไม่ได้เน่ืองจากเกิดตะกอน ขุ่น ในฤดูแล้ง ภาครัฐ ภาคเอกชน รัฐวิสาหกิจ สถาบัน วิชาการ องคก์ รสว่ นทอ้ งถ่นิ ฝา่ ยปกครอง จะมปี รมิ าณนำ้� ไมเ่ พยี งพอตอ่ การใชอ้ ปุ โภค การศกึ ษา ผู้แทนชมุ ชน องค์กรเอกชน ผู้ และ ชมุ ชนหม่บู า้ นถ้ำ� แกลบ เพือ่ ให้ทราบ ในชุมชน และเนื่องจากแหล่งน�้ำอยู่ไกล แทนประชารฐั ผู้แทน อ.ส.ม. ผู้แทนกลมุ่ ปัญหาความส�ำคัญ ความเป็นเร่งด่วนและ จากชุมชนจะ เกิดปัญหาท่อส่งน�้ำขาด อาชีพ ต่างๆ ตลอดจนผสู้ นใจทวั่ ไป โดยมี แนวทางในการแก้ไขปัญหาของชุมชนร่วม หรือแตกอยู่เป็นประจ�ำ จึงท�ำให้น้�ำท่ีมีอยู่ ผนู้ ำ� ชมุ ชน สามหมู่ ไดแ้ ก่ หม่ทู ่ี 10 บา้ น กนั จากการดำ� เนนิ งานดังกล่าวจึงได้มกี าร ไม่เพียงพอตอ่ ความต้องการของชมุ ชน ดงั ใหมส่ ามคั คี หมทู่ ี่ 7 บา้ นหว้ ยลกึ ถ้ าแกลบ ดำ� เนินกจิ กรรมต่าง ๆ ดงั น้ี 155
1.โครงการเกษตรทฤษฎี ใหม่ แนวทางการขยายผลการด�ำเนินงานให้ ภายใต้วิถีเศรษฐกิจ พอเพียง โดยมีวัตถ เกิดความยั่งยืน ประสงค์เพ่ือสร้างความ ร่วมมือกับหน่วย งาน ในชุมชนไดแ้ ก่ บ้าน วัด โรงเรยี น และ คณะดำ� เนนิ โครงการไดว้ เิ คราะห์ โครงการหลวง ในการพฒั นาอาชีพเกษตร สภาพปัญหาและแนวทางแก้ไขท่ีได้จาก ของชุมชน เพื่อส่งเสริมการเกษตรโดยกา การประชาคมและการด�ำเนินโครงการใน รบูรณา การองค์ความรู้และเทคโนโลยี ปที ่ี 1 แล้ว สามารถบรู ณาการศาสตร์ท้งั 4 ควบคกู่ บั การเรยี นรขู้ องนกั เรยี นและคนใน ศาสตรจ์ ากความชำ� นาญการของคณาจารย์ ชุมชน โดยผ่านการเรียนรู้แบบเส้นทาง ทางด้าน บริหารธุรกิจฯ ด้านวิศวกรรม อาชพี (Career Academy) ดา้ นวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยกี ารเกษตร 2.โครงการส�ำรวจแหล่งน�้ำและ และด้านศิลปกรรมและ สถาปัตยกรรม การปรับปรุงคุณภาพน�้ำ มีวัตถประสงค์ โดยมีบุคลากรนักศึกษาในมหาวิทยาลัยท่ี เพื่อค้นหาแหล่งน�้ำส�ำหรับรองรับการ จะให้การสนับสนุนและร่วมกันยกระดับ อปุ โภค บรโิ ภคใหเ้ พยี งพอตอ่ ความตอ้ งการ คุณภาพชีวิต ชุมชน โดยจะน�ำองค์ความ ของชุมชนในพ้ืนท่ี เพ่ือเผยแพร่วิธีการ รู้ท่ีได้จากการบูรณาการผลงานวิจัยมา ปรับปรุงคุณภาพน้�ำให้เหมาะสมต่อการ ประยุกต์ใช้กับการเรียนการสอนและ อุปโภค บริโภค และเพ่ือสร้างองค์ความรู้ ประยุกต์ใช้เทคโนโลยีที่ทันสมัยมุ่งการน�ำ ใหก้ บั ประชาชนในดา้ นการบรหิ ารจดั การนำ�้ วิทยาศาสตร์เข้ามาใช้ให้เกิดผลลัพธ์ท่ี 3.พัฒนากลุ่มอาชีพจักสานไม้ไผ่ มีคุณภาพ วัดผลได้ เพื่อการ ยกระดับ มวี ตั ถปุ ระสงคเ์ พอ่ื สรา้ งความรู้ ความเขา้ ใจ คุณภาพชีวิตของชุมชนที่แท้จริงและเกิด เกี่ยวกับการอนุรักษ์ไม้ไผ่ ส่งเสริมให้เกิด ความยั่งยืน โดยในปีงบประมาณ 2559 การแปรรปู ไมไ้ ผเ่ ปน็ ผลติ ภณั ฑจ์ กั สานเพอ่ื คณะท�ำงานและ ชุมชนได้วิเคราะห์ร่วม ลดการตัดไม้ไผ่ในท้องถ่ิน ถ่ายทอดองค์ กันแล้ว เห็นควรท่ีจะด�ำเนินโครงการต่อ ความรู้ทางด้านการตลาดของผลิตภัณฑ์ เนื่องจากปีงบประมาณ 2558 ภายใต้ ถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านการท�ำบัญชีและ หลักการ “ผลิต ชุมชน ได้ชุมชนย่ังยืน” ต้นทุนการผลิต และถ่ายทอดองค์ ความ โดยมุ่งเน้นให้เกิดการพัฒนาคุณภาพชีวิต รู้ให้กับชุมชน มี ทักษะสามารถต่อยอด ของคนในชุมชน เพ่ิมรายได้ ลด รายจ่าย พฒั นาคณุ ภาพ ผลติ ภณั ฑจ์ กั สานจาก ไมไ้ ผ่ ประชาชนมีความสุข และท�ำให้เกิดความ อยา่ งยง่ั ยนื ยง่ั ยนื พ่งึ พาตัวเองไดต้ อ่ ไป 156
60 ชมุ ชน ยกระดบั คุณภาพชีวติ หมบู่ ้านชมุ ชนแบบมีส่วนรว่ ม เฉลิมพระเกียรติสมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเจริญพระชนมายคุ รบ 60 พรรษา โ ค ร ง ก า ร ย ก ร ะ ดั บ คุ ณ ภ า พ ชี วิ ต และมีมติจากคณะกรรมการบริหารคัด ของหมู่บ้าน ชุมชน แบบมีส่วนร่วม เลือก บ้านวอแก้ว หมู่ท่ี 3 ต�ำบลวอแก้ว เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตน อ�ำเภอห้างฉัตร จังหวัดล�ำปาง ให้เป็น ราชสุดา สยามบรมราชกมุ ารฯี เจรญิ หมู่บ้าน/ชุมชนเป้าหมาย ด้วยเหตุผล พระชนมายุครบ 60 พรรษา กรณี: ที่ว่า ผู้น�ำชุมชนมีวิสัยทัศน์และมีความ บ้านวอแก้ว หมู่ท่ี 3 ต�ำบลวอแก้ว มุ่งม่ันในการพัฒนาชุมชน ประชาชน อ�ำเภอหา้ งฉตั ร จังหวัดลำ� ปาง ในชุมชนมีความสนใจและต้องการเข้า ร่วมโครงการ และในชุมชนมีความหลาก มหาวิทยาลัยเทคโนโลยรี าชมงคลลา้ นนา หลายทางด้านอาชีพ หลังจากน้ัน คณะ ดำ� เนนิ งานลงพนื้ ทจ่ี ดั เวทเี สวนาแบบมสี ว่ น คณะดำ� เนนิ งาน ผศ.นวลศรี จารุทรรศน์และคณะ ร่วมค้นหาปัญหาและความต้องการของ ประชาชน เพอ่ื นำ� ขอ้ มลู มากำ� หนดกจิ กรรม ตามทมี่ หาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลลา้ นนาไดจ้ ดั โครงการ“ยกระดบั คณุ ภาพ อาชีพและวางแผนงานให้สอดคล้องกับ ชีวติ ชมุ ชน/หมบู่ ้าน แบบมสี ่วนร่วม” โดยก�ำหนดใหค้ ณาจารย์ เจา้ หนา้ ท่ี นักศึกษารว่ ม ความต้องการของชุมชน และเร่ิมด�ำเนิน ศึกษาปัญหาเพ่ือหาแนวทางในการแก้ไขหรือพัฒนาและยกระดับคุณภาพชีวิตชุมชน/ โครงการ ปที ่ี 1 ในปงี บประมาณ 2557ภาย หมู่บ้าน และน�ำความรู้ รวมทั้งปัญหาจากหมู่บ้าน/ชุมชนเข้าสู่กระบวนการทางวิชาการ ใต้ชื่อโครงการ“โครงการการยกระดับ ด้วยการศึกษาวิจัยอย่างเป็นระบบที่ทันต่อการศึกษาท่ีมีโจทย์จริง ตลอดจนน�ำไปสู่การ คุณภาพชีวิตชุมชนพอเพียง บ้านวอแก้ว วเิ คราะห/์ สงั เคราะหถ์ อดบทเรยี นเปน็ องคค์ วามรพู้ รอ้ มใชเ้ พอ่ื นำ� ไปถา่ ยทอดสสู่ งั คมตอ่ ไป หมู่ท่ี 3 ต�ำบลวอแก้ว อ�ำเภอห้างฉัตร เพื่อสนองนโยบายดังกล่าว เขตพ้ืนท่ีล�ำปาง รับนโยบายดังกล่าวมาปฏิบัติตาม จังหวัดล�ำปาง” ผลการด�ำเนินโครงการ วาระอย่างตอ่ เนอื่ ง กรณี บา้ นวอแกว้ หมทู่ ่ี 3 ต�ำบลวอแกว้ อ�ำเภอหา้ งฉตั ร จงั หวดั ลำ� ปาง ส�ำเร็จตามวัตถุประสงค์ เพ่ือเป็นการ เป็นวาระใหม่ โดยเร่ิมจากการส�ำรวจพ้ืนท่ีค้นหาโจทย์หมู่บ้าน/ชุมชน เป้าหมาย เฉลิมฉลองเน่ืองในวาระทรงเจริญพระ ชนมายุ ครบ 60 พรรษา ของสมเดจ็ พระ เทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมาร ี เขตพื้นที่ล�ำปาง จึงได้ด�ำเนินกิจกรรม ต่อเนื่องภายใต้ช่ือ“โครงการยกระดับ คุณภาพชีวิตเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระ เทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเจริญพระชนมายุครบ 60 พรรษา กรณีบ้านวอแก้ว ต�ำบลวอแก้ว อ�ำเภอ ห้างฉัตร จังหวดั ล�ำปาง” ดว้ ยการน�ำเอา ข้อเสนอแนะของผู้ทรงคุณวุฒิร่วมกับข้อ ปัญหาและความต้องการของชุมชนที่ได้ จากการลงพื้นท่ีจัดเวทีแลกเปล่ียนเรียนรู้ ศึกษาปัญหาและความต้องการของชุมชน เพื่อน�ำมาปรับปรุงเป็นแนวทางในการ ดำ� เนนิ โครงการในปี 2558 157
สมมุตฐิ านในการดำ� เนนิ โครงการ 4. การถอดบทเรียนและการ กลมุ่ สมาชกิ ไดร้ บั การพฒั นาและสง่ เสรมิ ใหม้ ที กั ษะในกจิ กรรมอาชพี มอี าชพี เสรมิ จัดการความรู้ เพื่อน�ำข้อมูลที่ได้มา เพม่ิ รายได้ ลดรายจา่ ย และมเี งนิ ออม ศนู ยก์ ารเรยี นรเู้ ศรษฐกจิ พอเพยี งเปน็ ฐานทรพั ยากร วิเคราะห์ และใช้เป็นแนวทางในการจดั ท�ำ ส�ำหรับครวั เรอื น แหลง่ เรียนรู้ และต้นแบบใหก้ บั บคุ คลและชุมชนอน่ื ตลอดจนอาจารย์ โครงการในปีต่อไป และนกั ศกึ ษาทเี่ ขา้ รว่ มโครงการนำ� ความรทู้ ไี่ ดไ้ ปบรู ณาการบรกิ ารวชิ าการเชา้ กบั การเรยี น ผลการด�ำเนินงาน การสอนและการวจิ ยั 1.การบูรณาการความรู้จาก วิธกี าร มหาวิทยาลัยสู่ชมุ ชน เกิดผลลพั ธ์ ดังนี้ 1. ลงพน้ื ทจ่ี ดั เวทแี ลกเปลยี่ นเรยี นรู้ ศกึ ษาปญั หา ความตอ้ งการของกลมุ่ สมาชกิ -ศูนย์การเรียนรู้ฯ มีโครงสร้าง นำ� ข้อมลู มาวิเคราะห์ และก�ำหนดแผนงานแบบมีสว่ นร่วม บริหารจัดการกลุ่มท่ีเป็นระบบและกฎ 2. การบรหิ ารจัดการโครงการ หัวหน้าโครงการยกระดบั คุภาพชีวิตฯ ทำ� หน้าที่ ระเบยี บปฏบิ ตั ิของกลุ่มสมาชกิ เปน็ ผปู้ ระสานงานระหวา่ งกลมุ่ สมาชกิ คณะกรรมการชมุ ชน คณะทำ� งานโครงการยกระดบั -ศูนย์การเรียนรู้เป็นฐาน คุณภาพชีวิตฯ และภาคเี ครอื ขา่ ย ด้วยการเขา้ รว่ มประชุมกบั กลุ ่มสมาชกิ คณะกรรมการ ทรัพยากรขยายสู่ครัวเรือน แหล่งอาหาร ชุมชน และหรือเข้ารว่ มประชมุ กับคณะท�ำงานโครงการยกระดบั คณุ ภาพชวี ิตฯ ตลอดจน ให้กับกล่มุ สมาชกิ และชมุ ชน ทำ� ให้สมาชกิ ภาคีเครือขา่ ย เพอื่ ขบั เคล่ือนโครงการให้สามารถดำ� เนินการไปสูผ่ ลส�ำเรจ็ ตามเปา้ หมาย ลดรายจา่ ย เพม่ิ รายไดใ้ หก้ บั ครวั เรอื น โดย ทรพั ยากรทสี่ มาชกิ ไดร้ บั ไปสคู่ รวั เรอื น เมอื่ 3. การดำ� เนนิ การฝกึ อบรม ใชว้ ธิ กี ารถา่ นทอดความรดู้ ว้ ยกระบวนการปฏบิ ตั ซิ ำ้� ถึงเวลาให้ผลผลิต สมาชิกน�ำผลผลิตท่ีได้ ย�้ำทวน เพ่ือให้สมาชิกเกิดความช�ำนาญในกจิ กรรมอาชพี ไปบริโภค จ�ำหน่าย และแบ่งปันให้ญาติ นอกจากน้ี ศูนย์การเรียนรู้ฯ ยังเป็นต้น แบบให้กับบคุ คล/ชมุ ชนอ่นื -กิจกรรมอาชีพสามารถช่วยให้ กลุ่มสมาชิกมีอาชีพเสริมหรืออาชีพทาง เลือก ส่งผลให้สมาชิกมีรายได้เพ่ิม รู้จัก การทำ� บญั ชคี รวั เรอื นสำ� หรบั บรหิ ารจดั การ การเงนิ ครวั เรอื น และมีเงนิ ออม -สมาชิกมีความรู้ ความช�ำนาญ ในกิจกรรมอาชีพ เป็นปราชญ์ของชุมชน สามารถถา่ ยทอดความรู้ใหก้ ับบคุ คลอน่ื ได้ -ภายในศนู ยก์ ารเรยี นรฯู้ มรี ะบบ น้�ำประจ�ำแต่ละฐานกิจกรรมอาชีพ เพื่อ อำ� นวยความสะดวกแกก่ ารดำ� เนนิ กจิ กรรม และช่วยแก้ปัญหาการขาดแคลนน้ำ� -อาจารย์และนักศึกษาได้ ประสบการณ์ตรงในวิชาชีพ และได้โจทย์ สำ� หรับการวิจยั 158
60 ชุมชน ยกระดบั คณุ ภาพชวี ิตหมบู่ า้ นชมุ ชนแบบมสี ว่ นร่วม เฉลิมพระเกียรตสิ มเด็จพระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทรงเจริญพระชนมายุครบ 60 พรรษา -มหาวิทยาลัยมีภาคีเครือข่าย ซ่ึงจะร่วมมือกันในการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้ฯ ให้มีความเขม้ แขง็ สามารถดำ� เนนิ การตอ่ ไปได้ ได้แก่ ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบฯ (กศน.) พฒั นาชมุ ชนหา้ งฉตั ร เกษตรอำ� เภอหา้ งฉตั ร องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตำ� บลวอแกว้ และตำ� บล วอแกว้ -มหาวทิ ยาลยั มชี อื่ เสียงและได้รบั การยอมรับในสังคม แนวทางการขยายผลการดำ� เนินงานใหเ้ กดิ ความยั่งยนื 1. ยกระดับคุณภาพชีวิตของกลุ่มสมาชิกต่อเน่ืองให้สามารถพึ่งตนเองได้ อย่างยงั่ ยืน 2. พฒั นากิจกรรมอาชพี ให้เป็นวิสาหกจิ ชมุ ชน 3. บรู ณาการบริการวิชาการเขา้ กบั การเรียนการสอนและการวจิ ยั ข้อมลู อืน่ ๆ 1. ปัญหาและอปุ สรรค - เวลาของสมาชิกไม่ตรงกนั ท�ำใหข้ าดความพรอ้ มเพรยี ง ชว่ ยกนั ไมเ่ ต็มที่ - ไม่ค่อยเอาใจใส่ดแู ลฐานกิจกรรม - น�ำ้ และสภาวะความแหง้ แลง้ 2 ขอ้ เสนอแนะ - ต้องการใหโ้ ครงการดำ� เนินการตอ่ ไป - รวบรวมสมาชิกใหมแ่ ละขยายสมาชกิ เพ่ิม 159
โ ค ร ง ก า ร ย ก ร ะ ดั บ คุ ณ ภ า พ ชี วิ ต ชมุ ชนบ้านหลวง หมู่ที่ 6 ต�ำบล ของหมู่บ้าน ชุมชน แบบมีส่วนร่วม โหล่งขอด อ�ำเภอพรา้ ว จงั หวัดเชียงใหม่ เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเ ทพ มีจ�ำนวนประชากรทั้งหมด 1,309 คน รัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี แยกเป็นชาย 659 คน หญิง 650 คน ทรงพระชนมายคุ รบ 60 พรรษา “กรณี จ�ำนวนหลังคาเรือน 470 หลัง ชุมชน บา้ นหลวง หมู่ที่ 6 ต�ำบลโหลง่ ขอด มีวิถีชีวิตเรียบง่าย ระบบการจัดการ อำ� เภอพร้าว จงั หวดั เชียงใหม่ ” กับผลิตภัณฑ์การเกษตรยังคงเป็นแบบ ลกั ษณะดง้ั เดมิ การประกอบอาชพี และราย มหาวิทยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลลา้ นนา ไดข้ องประชาชน มอี าชพี เกษตรกรรมเปน็ หลกั ปลกู พืช เลีย้ งสตั ว ์ พชื เศรษฐกิจ คณะผูด้ ำ� เนินงาน ไดแ้ ก ่ ข้าว ข้าวโพด มันฝรงั่ มะม่วง คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลยั เทคโนโลยีราชมงคลล้านนา ล�ำไย และอาชีพคา้ ขาย รับจ้างเป็นอาชพี รอง การพาณิชกรรม / การบริการ ใน 160 หมู่บ้านมี ธนาคารชุมชน จ�ำนวน 1 แหง่ ,ปม๊ั น้ำ� มันขนาดเล็ก จ�ำนวน 4 แห่ง ,รา้ น จ�ำหนา่ ยก๊าซหุงต้ม จ�ำนวน 2 แห่ง ด้าน เศรษฐกจิ ราษฎรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพ เกษตรกรรม พืชที่สร้างรายไห้แก่ชุมชน คอื ข้าว ขา้ วโพด มันฝรงั่ ทำ� ใหร้ าษฎร มรี ายได้ มีคณุ ภาพชีวิตทด่ี ีข้นึ แต่มปี ัจจยั ทีเ่ ป็นปญั หาคอื ปยุ๋ ยา มีราคาแพง ท�ำให้ ต้นทุนการผลิตสูงและเป็นอันตรายต่อ เกษตรกร และยังไม่มีตลาดท่ีแน่นอน เกษตรกรต้องพึ่งพ่อค้าคนกลาง ผลผลิต ของพืชและไม้ผลที่เสียหายจากการเก็บ เก่ียว และไม่ได้มาตรฐานส่งออกไม่ได้ น�ำมาสร้างมูลค่าเพิ่ม เกิดความเสียหาย ของเครื่องมือ เคร่ืองจักรทางการเกษตร ที่ต้องทางเข้ามาซ่อมแซมในตัวเมืองต้อง ใช้ค่าใช้จ่ายสูง ปัญหาดังกล่าวยังต้องการ ค�ำแนะน�ำและการช่วยเหลือ ชุมชนมี ความต้องการพัฒนาอาชีพเสริมเพ่ือเพ่ิม รายได้ พฒั นาด้านการตลาด ส่งเสริมด้าน การท่องเท่ียว และความช่วยเหลือในด้าน เทคโนโลยกี ารแปรรปู พชื ผลทางการเกษตร ทที่ นั สมยั เพอื่ ชว่ ยยกระดบั ชวี ติ คนในชมุ ชน ให้ดีขนึ้ อยา่ งยงั่ ยืน
60 ชุมชน ยกระดับคณุ ภาพชวี ิตหมู่บ้านชุมชนแบบมสี ว่ นร่วม เฉลมิ พระเกยี รตสิ มเด็จพระเทพรตั นราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเจรญิ พระชนมายคุ รบ 60 พรรษา จากข้อมูลพื้นฐานและข้อมูอเท็จจริงท่ี วิเคราะห์ร่วมกันแล้ว เห็นควรให้ด�ำเนินโครงการในประเด็นท่ีได้ประชาคม ภายใต้หลัก ได้จากการเสวนากับชาวบ้านในหมู่บ้าน การ “ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ เพิ่มมูลค่าจากวัตถุดินของชุมชนท่ีมีอยู่” ซึ่งน�ำมาสู่กรอบ บา้ นหลวง หมู่ 6 ตำ� บลโหล่งขอด อำ� เภอ แนวความคดิ ในการยกระดับคุณภาพชวี ิตหมบู่ ้านชมุ ชนบา้ นหลวง พร้าว จังหวัดเชียงใหม่ พบว่าสภาพโดย สมมุตฐิ านในการดำ� เนนิ โครงการ ท่ัวไปคนในชุมชนมีรายได้ไม่เพียงพอกับ การสร้างแนวทางในการส่งเสริมอาชีพของชุมชน กิจกรรมท่องเท่ียวและ รายจ่าย โดยอนุมานแล้วคนในชุมชน ประชาสมั พันธ ์ การทำ� เกษตรอินทรยี ต์ ามแนวทางเศรษกจิ พอเพยี ง และดา้ นศูยน์ซ่อม ต้องการรายได้เฉล่ีย 10,,000 ต่อเดือน ประจำ� หมบู่ า้ น เพอื่ เพม่ิ รายไดใ้ หแ้ กเ่ กษตรกรในชมุ ชนบา้ นหลวง มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยี ต่อครอบครัว (4 คน) เท่ากับ 120,000 ราชมงคลลา้ นนา จะมีวธิ ีการด�ำเนินกิจกรรมเพอ่ื เพ่ิมรายได้ให้แกเ่ กษตรกรในชุมชน และ บาท ตอ่ ปี การใชท้ รพั ยากรทม่ี อี ยใู่ นชมุ ชนใหเ้ กดิ มลู คา่ ไดอ้ ยา่ งไร และจะนำ� เทคโนโลยหี รอื องคค์ วาม นอกจากกรณีข้างต้นแล้ว หลัง รู้ใดมาช่วยในการพัฒนาอาชีพให้แก่เกษตรกร เพื่อให้ชุมชนมีความเข้มแข็งและสามารถ จากฤดูเก็บเกี่ยวคนในชุมชนมีความ พฒั นาตอ่ ยอดแนวคดิ ของมหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลลา้ นนา จนสามารถอยไู่ ดอ้ ยา่ ง พยายามที่จะหารายได้เสริม เช่น การหา ยัง่ ยนื ของป่า การปลูกพืชเสริม ซ่ึงมีความเสี่ยง วิธีการ สูงเนื่องจากต้องพึ่งธรรมชาติ ท้ายที่สุด โครงการยกระดับคุณภาพชีวติ ของหมบู่ า้ น กรณีบา้ นหลวง หมทู่ ่ ี 6 ต�ำบล หากรายได้ไม่เพียงพอก็เป็นเหตุชักน�ำให้มี โหล่งขอด อำ� เภอพรา้ ว จงั หวดั เชียงใหม่ เร่มิ จากการทค่ี ณะทำ� งานได้ประชาคมร่วม พฤตกิ รรมผดิ กฎหมายหรอื ทำ� ลายศลี ธรรม กับชุมชน และตัวแทนภาคีเครือข่าย โดยชุมชนมีส่วนร่วม โดยมีแนวทางในการด�ำเนิน ไดแ้ ก่ การคา้ ไม้เถื่อน การเผ่าปา่ การผลิต กจิ กรรมโครงการท้งั หมด 4 กจิ กรรมดังนี้ สุราเถือ่ น เป็นตน้ 1.ดา้ นสง่ เสรมิ อาชีพ: การแปรรูปมะม่วง ลำ� ไย และมันฝรง่ั คณะทำ� งานโครงการไดว้ เิ คราะห์ 2.ด้านการทอ่ งเทีย่ วและประชาสมั พันธ:์ ส่งเสริมกจิ กรรมท่องเท่ยี ว แผนท่ที ่องเทย่ี ว แว๊ป สภาพปัญหาและแนวทางแก้ไขท่ีได้จาก ไซด์ประชาสัมพนั ธท์ างสอื่ ออนไลท์ การประชาคมแล้ว สามารถบูรณาการ 3.ดา้ นเกษตรอนิ ทรยี ต์ ามแนวทางเศษรฐกจิ พอเพยี ง: สง่ สรมิ กจิ กรรมการทำ� ปยุ๋ หมกั และ ศาสตร์ทั้ง 4 ศาสตร์จากความช�ำนาญ ให้ความรู้ด้านบัญชคี รัวเรอื น สง่ เสรมิ อาชีพตามแนวทางเศษรฐกิจพอเพยี ง การของคณาจารย์ทางด้านบริหารธุรกิจฯ 4.ด้านสวัสดกิ ารชุมชุน: ให้ความรดู้ า้ นการซ่อมบำ� รงุ เครอื่ งยนต์ทางการเกษตร ด้านวิศวกรรม ด้านวิทยาศาสตร์และ โดยวธิ ีการดำ� เนนิ โครงการดงั นี้ เทคโนโลยีการเกษตร และด้านศิลปกรรม และสถาปตั ยกรรม โดยมบี คุ ลากรนกั ศกึ ษา วางแผนและประชุมทำ� ความเข้าใจ ในมหาวิทยาลัยท่ีจะให้การสนับสนุน และร่วมกันยกระดับคุณภาพชีวิตชุมชน กิจกรรมโครงการตามความต้องการของชมุ ชน โ ด ย จ ะ น� ำ อ ง ค ์ ค ว า ม รู ้ ท่ี ไ ด ้ จ า ก ก า ร บูรณาการ ผลงานวิจัย มาประยุกต์ ด�ำเนินงานตามแผนกิจกรรมที่ก�ำหนด ใช้กับการเรียนการสอนและประยุกต์ ใช้เทคโนโลยีที่ทันสมัย มุ่งเน้นการน�ำ สรปุ ปญั หาและแนวทางแกไ้ ข/พฒั นาแนวทางตามความ วิทยาศาสตร์เข้ามาใช้ให้เกิดผลลัพธ์ท่ี ตอ้ งการของชุมชน มีคุณภาพ วัดผลได้ เพื่อการยกระดับ คุณภาพชีวิตของชุมชนที่แท้จริงและเกิด ความยั่งยืน คณะท�ำงานร่วมกับชุมชนได้ เกดิ ความยงั ยืนในชุมชน/กลมุ่ อาชพี ใหม่ 161
สรปุ ปญั หาและแนวทางแกไ้ ข/พฒั นา แนวทางตามความตอ้ งการของชมุ ชน ผใลบปเชแ(สปห4้นลรา้ปมุาน็มะน)ตกมชรอเ่ชใลผาารนกนาารรปูาลย่ีบชสชถดดผกวา้ีพมัถมุ�ำผลกานพา่ผเชแเรติลบัสหนยลนนัลดภจรวลทินจะธบำาิมณัิธวองด์เาเกา้ีกใพงนาฑดกา้หนกจานนิิม่นคกท์ารห้แามงวการ กากล าาลูราดงแ ่ชวนมแรกดคำวงมุ ทรปา�เำ๊ป่าแชนู้ใรอเ่ใรไลหนนเหินซงรกะ้กินเบ้กดปูโษทชับคโ์ับา้ผมุตย่ีครชนผลเชวรงราปหลิตโกไนวง็นดดลติภากบใยกร้วภรกณัา้าจู้ใางใลรนัณชนฑกัแรใเ้ใ้วลฑชลคเรนท์นกตั ดะมุะยีท์รชาดิถปยชชงะงมุาคุดหะญักมุนยงชวบิ แกราชะบหานทรรอืานแมา้าบกเ่มีรผรนยใกสา้เกอีทู้กงัหินกษนยยลสี่ลษคตหชนืใู่ช้เนว้าคนตรุมลใุมใงใลโนียรชวชหจจดช้นงชงุมนไมายนแส ตดมุชกไ ่ใไลาลด ้ชนชแดรมะาน้ร้ววว้รดชาับ/ัตป๊มับรมุกคถไทถคลชซแวดุ ง้ัถมุ่วนดลากิบเา่าอป์มใะาเทยกมาปรน็เรทพชล่มีรปู้แน็กพีู้้เแออีมิ่ลรกคาลดยมะะราียะคชู่ใูลสเรงนกเาวลครหกิดชสาา้ดา่ริดมมุอมังใปอื หรองพรชผญั าคก้ใู้งนนัู้ทยหคห์คับ ธีส่ไก้ ์คาวผด์ด นสับา วลา้้ ใมแนิาชกิตนจลมรคาาภไกู้ใะดวรรา้ ัณาหู้้รมฑท่เร์ทอ่กวางี่ยมงเวททกกี่ยาัง้ ับเรวปเวไกดน็ิธษ้รีกกจู้ตาาักรรร สร้างรายได้ และเปน็ อาชพี เสรมิ ให้แกช่ ุมชนบา้ นหลวงและชุมชนใกล้เคยี ง กิจกรรมดำเนินโครงการ ผลการดำเนินงาน 1. ด้านสง่ เสรมิ อาชีพ - ชมุ ชนไดร้ ับความรแู้ ละเกดิ องคค์ วามรู้ใหม่เก่ียวกบั - แปรรูปผลติ ภณั ฑม์ ะม่วง ลำไย และมันฝรัง่ วิธีการแปรรูปผลิตภัณฑ์ทางการเกษตรโดยใช้วัตถุดิบ ท่ีมอี ยูใ่ นชมุ ชน 2.ด้านการท่องเที่ยวและประชาสมั พันธ์ - สร้างแผนท่ีท่องเท่ียว การประชาสัมพันธ์การท่อง เที่ยวบ้านหลวงโดยใช้สื่อทางอินเตอร์เน็ต เกิด ตวั แทนกลุ่มท่องเทีย่ วในชมุ ชน 3. ดา้ นเกษตรอนิ ทรยี ต์ ามแนวทางเศษรฐกจิ พอเพียง - ได้ความรู้ด้านการผลิตปุ๋ยหมักแบบไม่พลิกกอง การทำนำ้ หมักชีวภาพ ใช้ในชมุ ชน ส่งเสริม 4.ด้านสวสั ดกิ ารชมุ ชนุ -ชุมชนได้รับความรู้ทักษะด้านการซ่อมเครื่องยนต์ ทางการเกษตรและงานเชือ่ มโลหะด้วยไฟฟ้า แ โทดค(ค5นมีา้วร)นวคีางมแทวกกพานาาามรรงรวทเอ้กกชทขช่อมาิุมจาม้ มุรงแกชงแเชขลกนรทขนยระาบยี่ง็ มบมราา้วมขยดศีา้นแนีคผยัก้าลหานวหลยะลยาภกกลกวมผวาาาจิงพลพรงรกหสดกรใรหนอ้ม่งาร�ำมเมรกมเู่ สู่นด66ปาแรินรำลริมตตพเงะะนอำ�ำาัฒชมบบนิานาีศนชลลงสใักาีพโาโหมั หหชยน้เพุมลภลกใดันหง่ช่งดิา้าขขธนพเ้คนก์ออใวกดิดดนาาคแกมอรอนวาทำ�ยำดาวรเ่อ่ังเมภ้าทพภยงนยอาฒัอเนื เงัง่พทพกนใยี่ยรนษรานืา้วา้กตชวหแวารมุ รลจรอชจือดงัะนิ นงัหสำกทหเิ่งวิจแนรวทดักนยีัดนิ ส่ีเรต์ชวเโชารคทยาี มยีมรมงางาปงใแงใหรกใรนหถนามะวมรตก่ชเเ่กอ่ศปาาเจิปษยรสน็ กดอ็นฐัมชรำ�ดกชพมุรเจิไมุนมชันดพชดนินธ้ อนา้์ เนทพกมี ยี าีคงรวสา่งใมหเเสขเ้ รกม้ ิมิดแอคขาวง็ ชาีพมมี ดยา้ ัง่ นยเืนกษตรสอิง่ นิทท่จี ะรยีชต์่วยามในแกนาวรเพศฒัษฐนกาจิชพุมอชเนพใยีนงปตีให่อเ้ไกปดิ นคนั้ วาคมณยงั่ ะยทนื ำ ง สานงิ่ ทคจ่ีวะรนชว่ำคยใวนามกราู้ขรพองฒั บนุคาลากรในมหาวิทยาลยั ชเทมุ ชคนโนในโลปยตี ีรอ่ าไชปมนงน้ัคลคลณ้าะนทนำ� างานมคาวบรูรนณำ� คากวามรศรขู้าสอตงบร์จคุ าลกาคกรวใานมมชหำนาวาทิญยกาาลรยั ขเอทงคคโณนโาลจยารี รายช์มาประยุกต์ใช้ให้เกิด มปงรคะลโลยาช้ นน์ตา่อชมมุาชบนรู ณใานกราูปรขศอาสงกตารรจ์ คาดิกค้นวาโจมทชยำ� ว์นจิายัญพกัฒารนขาองกคาณรบาจริการายรวม์ ชิาาปกราะรยกุ ทตีเ่ ใ์นช้นใหอเ้งกคดิ ค์ วามรูแ้ ละนวัตกรรม ปเพระื่อโชยมุ ชชนนต์ อ่ อชาุมทชเิ นชน่ ในศราูปสขตอรง์ดกา้ านรวคิศิดวคก้นรโรจมทยใว์ นจิ เัยรอ่ืพงัฒขอนงากากรานรำบครวกิ าามรรวู้ดิช้าานกกาารรพทฒัเี่ นนน้ าอเทงค์โนโลยีมาช่วยในการ คปวราะมดริษแู้ ฐล์อะุปนกวตัรณกร์เครมรื่อเพง่ือจชักุมรทชี่นช่วอยาอทำนเิ ชว่นยคศวาาสมตสระ์ดดา้ วนกวใิศนวกการรรแมปใรนรูเปรผอ่ื ลงขิตอภงัณกฑาร์ทนา�ำงคกวาารมเกษตร ศาสตร์ด้าน รบู้ดร้าหิ นากราธรุ พกจิัฒแนลาะเศทลิ คปโศนาโลสตยีรมใ์านชเ่วร่อืยงในขอกงาอรงปคร์คะวดาิษมฐร์อ้ดู ุป้านกกราณร์เบครริห่ือางรจจักัดรกทาี่ชร่วยกอา�รำจนัดวตย้งัคกวลามุ่ วิสาหกจิ ชุมชน การ สะดวกในการแปรรปู ผลติ ภณั ฑท์ างการเกษตร ศาสตรด์ า้ นบรหิ ารธรุ กจิ และศลิ ปศาสตรใ์ น เร่อื งขององคค์ วามรู้ด้านการบรหิ ารจดั การ การจดั ต้ังกลุ่มวสิ าหกจิ ชุมชน การตลาด และ การประชาสมั พนั ธ์ เปน็ ตน้ และศาสตรด์ า้ นศลิ ปกรรมและสถาปตั ยกรรม ในเรอื่ งของการ ออกแบบบรรจุภณั ฑต์ ราสนิ ค้า 162
60 ชุมชน ยกระดับคุณภาพชีวิตหมู่บ้านชุมชนแบบมสี ว่ นรว่ ม เฉลมิ พระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทรงเจริญพระชนมายุครบ 60 พรรษา แสดงแนวทางการขยายผลการดำ� เนิน 1. กิจรรมการแปรรปู ผลิตภัณฑจ์ ากมันฝรั่ง การแปรรปู มนั ฝรัง่ แผน่ แนวทางการพัฒนาเครอ่ื งจกั ร ด้านการตลาดจำ� หนา่ ยผลติ ภณั ฑ์ ดว้ ยแรงงานคน แปรรปู มันฝรง่ั แผ่น ในชมุ ชนและพื้นท่ใี กลเ้ คียง อตั โนมัติและดา้ นบรรจุภณั ฑ์ 2.กิจกรรมด้านการท่องเทยี่ วและประชาสมั พนั ธ์ สร้างเส้นทางท่องเทย่ี วบ้านหลวง กำ� หนดกจิ กรรมท่องเทย่ี วรว่ มกับชมุ ชน เชื่อมโยงการทอ่ งเทย่ี วกบั หนว่ ยงาน ภายนอก การบรหิ ารจัดการด้านการท่องเท่ยี วในชุมชน 163
โครงการ ยกระดับคุณภาพชีวิต ปัญหาท่ีเก่ียวข้องกับการ ของหมู่บ้านชุมชน แบบมีส่วนร่วม ประกอบอาชีพของคนในชุมชนบ้านหาด เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตน ผาขน หมู่ที่ 3 ต�ำบลเมืองจัง อ�ำเภอภู ราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เพียง จังหวัดน่าน ซ่ึงส่วนใหญ่เพาะปลูก ท ร ง พ ร ะ เ จ ริ ญ พ ร ะ ช น ม า ยุ ค ร บ ไม้ผลเป็นอาชีพหลัก โดยชนิดของไม้ผล 60 พรรษา กรณี โครงการยกระดับ เศรษฐกิจท่ีมีปลูกกันมากจนเป็นพืชหลัก คณุ ภาพชวี ติ บา้ นหาดผาขนแบบมสี ว่ น คือ มะม่วง ล้ินจี่และล�ำไย ซ่ึงถึงแม้จะ รว่ มบนฐานการพงึ่ พาตนเอง ปลูกในพื้นท่ีท่ีอาศัยน้�ำฝนเป็นหลักและ มีพื้นที่เพาะปลูกเพียง 780 ไร่ แต่ด้วย มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลลา้ นนา สภาพภมู อิ ากาศทเ่ี หมาะสมและองคค์ วาม รดู้ า้ นการจดั การสวนผลไมท้ เ่ี กษตรกรมอี ยู่ คณะด�ำเนินงาน มหาวทิ ยาลัยเทคโนโลยรี าชมงคลล้านนา น่าน แต่ละปีบ้านหาดผาขนจึงมีผลผลิตของไม้ ผลชนิดต่างๆ ออกมาจ�ำหน่ายในปริมาณ มาก ประกอบกบั การพ้นื ทเ่ี พาะปลกู ไมผ้ ล แหล่งอื่นๆในจังหวัดน่านก็มีผลผลิตของ ผลไม้ชนิดเดียวกันป้อนเข้าสู่ตลาดในช่วง เวลาเดียวกัน จึงท�ำให้ราคาผลผลิตตกต�่ำ นอกจากนี้ผลผลิตที่ไม่ได้คุณภาพตามที่ ตลาดตอ้ งการกไ็ มส่ ามารถจำ� หนา่ ยไดห้ มด เกิดการเนา่ เสยี ไป ในปงี บประมาณ 2557 ท่ีผ่านมาคณะท�ำงานของมหาวิทยาลัย เทคโนโลยรี าชมงคลลา้ นนา นา่ น ไดเ้ ขา้ ไป ชว่ ยใหค้ วามรใู้ หเ้ กษตรกรในการเพม่ิ มลู คา่ ผลผลิตไม้ผลโดยการน�ำมาแปรรูปให้เป็น ผลิตภัณฑ์ที่สามารถเก็บรักษาได้นาน จะ ช่วยให้สามารถทยอยน�ำผลิตภัณฑ์ออกมา จ�ำหน่ายได้ตลอดท้ังปี ซึ่งสอดคล้องกับ นโยบายของอ�ำเภอภูเพียง และ องค์การ บริหารส่วนต�ำบลเมืองจังที่ต้องการ สนับสนุนให้แต่ละชุมชนมีผลิตภัณฑ์ แปรรูปท่ีเป็นเอกลักษณ์ของแต่ละชุมชน เพ่ือลดการแข่งขันกันเองของแต่ละชุมชน จากการติดตามผลการด�ำเนินงานพบ ว่ามีการรวมกลุ่มกันของกลุ่มแม่บ้านที่ สนใจ เขา้ รว่ มกจิ กรรมและสามารถแปรรปู ผลิตภัณฑ์ออกมาจ�ำหน่ายได้ไม่ต�่ำกว่า 164
60 ชมุ ชน ยกระดับคุณภาพชีวิตหมู่บ้านชมุ ชนแบบมีสว่ นร่วม เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเจรญิ พระชนมายคุ รบ 60 พรรษา 3 ชนิด แต่ยังมีการผลิตในปริมาณท่ียังไม่ ต่างจังหวัดเข้ามาเท่ียวและจับจ่ายใช้สอย เทคโนโลยีราชมงคลล้านนาน่าน ได้น�ำ มากเนื่องจากเลยช่วงเก็บเกี่ยวผลผลิตไป ก่อให้เกิดรายได้ให้กับชุมชนได้เป็นอย่างดี นักศึกษาเข้าไปศึกษา ฝึกปฏิบัติและร่วม แล้วจึงยังไม่มีปัญหาเร่ืองการจัดจ�ำหน่าย นอกจากนี้จังหวัดน่านยังได้ก�ำหนดให้ ถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านต่างๆให้กับคนใน ผลิตภัณฑ์ อย่างไรก็ตามในอนาคตถึงแม้ บ้านหาดผาขนเป็นแหล่งศึกษาดูงานด้าน ชุมชนบ้านหาดผาขนหลายด้านด้วยกัน จะมีการผลิตในปริมาณที่มากข้ึนก็คาดว่า การท่องเที่ยวของหน่วยงานท้ังในและต่าง ไม่ว่าจะเป็น การท�ำปศุสัตว์ การแปรรูป จะไม่มีปัญหาเรื่องการตลาดเน่ืองจากได้ ประเทศแห่งหนง่ึ ของจังหวัดอีกดว้ ย ผลิตผลทางการเกษตรและบรรจุภัณฑ์ นำ� เสนอกจิ กรรมนต้ี อ่ ทปี่ ระชมุ หวั หนา้ สว่ น อย่างไรก็ตามบ้านหาดผาขนยังไม่มี การปรับปรุงภูมิทัศน์แหล่งท่องเที่ยวแบบ ราชการอำ� เภอภเู พยี ง ในการนน้ี ายอำ� เภอ ผลิตภัณฑ์อาหารแปรรูปท่ีเป็นเอกลักษณ์ ชมุ ชนมสี ว่ นรว่ ม การประชาสมั พนั ธแ์ หลง่ ภเู พยี งใหค้ วามสนใจและใหค้ ำ� ชแ้ี นะตลอด ของชุมชนและผลิตข้ึนได้เองโดยคนใน ท่องเท่ียวผ่านทางเว็ปไซต์โดยกลุ่มคนใน จนมอบหมายให้หน่วยงานที่เก่ียวข้อง ชุมชนส�ำหรับน�ำไปวางจ�ำหน่ายตามแหล่ง ชุมชน การทำ� บัญชีรายรบั -รายจา่ ยของ เข้ามาช่วยดูแล และอีกช่องทางหน่ึงท่ีจะ ท่องเท่ียว ซ่ึงถ้าหากพัฒนาด้านการท�ำ กลมุ่ อาชพี การเพม่ิ ทกั ษะการสอ่ื สารดา้ น สามารถจ�ำหน่ายได้คือจ�ำหน่ายให้กับนัก ผลิตภัณฑ์อาหารแปรรูปควบคู่ไปกับการ ภาษากับนักท่องเท่ียวท่ีเป็นชาวต่างชาต ิ ท่องเที่ยว ซึ่งบ้านหาดผาขนมีความได้ พัฒนาด้านอ่ืนๆ ก็จะช่วยให้กิจการการ เป็นต้น ซ่ึงการพัฒนาและเติมเต็มในส่วน เปรยี บชมุ ชนอน่ื ๆทอ่ี ยใู่ กลเ้ คยี งในดา้ นการ ท่องเที่ยวของบ้านหาดผาขนมีความน่า ท่ยี งั ขาดอย่ขู องชุมชนนี ้ ชว่ ยให้บ้านหาด ใชป้ ระโยชนจ์ ากทรพั ยากรทางธรรมชาตทิ ่ี สนใจยงิ่ ขนึ้ เชน่ การปรบั ปรงุ สภาพภมู ทิ ศั น์ ผาขนเปน็ แหลง่ ทอ่ งเทยี่ วทนี่ า่ ประทบั ใจยงิ่ มีอยู่อย่างย่ังยืน เน่ืองจากบ้านหาดผาขน ให้สวยงาม รวมไปถึงการบริหารจัดการ ข้นึ ซ่งึ เมื่อมนี ักท่องเทยี่ วเข้ามาท่องเท่ียว มีท�ำเลที่ตั้งที่ดี มีล�ำน�้ำน่านไหลผ่านกลาง ด้านต่างๆที่เก่ียวกับการท่องเท่ียว อาทิ เพิ่มมากขึ้น ก็จะช่วยให้เศรษฐกิจชุมชน หมู่บ้านและมีทรัพยากรธรรมชาติ โดย การใหบ้ รกิ ารหอ้ งนำ้� สาธารณะทสี่ ะอาดถกู ของบา้ นหาดผาขน เฉพาะอย่างย่ิงป่าไม้ท่ีคงความสมบูรณ์อยู่ สขุ อนามยั การบรหิ ารจดั การขยะ การจดั บ้านหาดผาขน จึงเปน็ หมู่บ้านทีเ่ ปน็ แหลง่ กิจกรรมกระต้นุ การทอ่ งเทย่ี ว เปน็ ต้น ซึ่ง ท่องเที่ยวทางธรรมชาติท่ีสวยงามแห่ง ในชว่ งปงี บประมาณทผ่ี า่ นมามหาวทิ ยาลยั หนึ่งของจังหวัดน่าน ทั้งนี้บ้านหาดผาขน ได้ก�ำหนดอัตลักษณ์ของหมู่บ้านว่าเป็น “ หมู่บ้านท่องเท่ียวเชิงอนุรักษ์” โดยมี รปู แบบกจิ กรรมการทอ่ งเทยี่ วอยสู่ องแบบ คือ (1) กจิ กรรมนง่ั แพ และ/หรือ ล่อง แพ (ในลำ� น้ำ� น่าน) ในพกิ ัดพ้นื ที่ท่กี �ำหนด เป็นกิจกรรมที่อยู่ภายใต้การก�ำกับผู้ก�ำกับ ของ กลุ่มอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาต ิ (2) กจิ กรรมโฮมสเตย ์ เป็นกจิ กรรมท่ีอยู่ ภายใตก้ ารก�ำกับของกลุ่มโฮมสเตย์ มีรปู แบบการดำ� เนนิ การ โดยเปน็ เครอื ขา่ ยของ หน่วยงานท่ีท�ำหน้าท่ีในการจัดการท่อง เที่ยวในตัวเมืองน่าน ซึ่งจะมีการประสาน งานมายงั ประธานกลมุ่ โฮมสเตย์ ดังนนั้ ใน แต่ละปีจะมีนักท่องเท่ียวทั้งในจังหวัดและ 165
วิธกี าร ผลการด�ำเนินงาน ผลิตภัณฑ์ฯ ในชุมชนบ้านหาดผาขน การด�ำเนินงานโครงการน้ี จากการลงพื้นที่ด�ำเนินงาน สามารถแปรรปู ผลไมท้ อ้ งถน่ิ เปน็ ผลติ ภณั ฑ์ เป็นการให้บริการทางวิชาการ ด้วยการ โครงการตามกิจกรรมที่วางไว้ ได้มีผลการ ได้อยา่ งถกู วิธี และถกู สุขอนามัยตาม ถ่ายทอดองค์ความรู้และเทคโนโลยีท่ี ดำ� เนินงานในกิจกรรมต่าง ๆ ดงั น้ี 4) กิจกรรมพัฒนาเครื่องมือ เหมาะสมในการแก้ไขปัญหาการประกอบ 1.กิจกรรมการเสริมศักยภาพ เครื่องทุ่นแรงและอุปกรณ์ (โรงเรือนตาก อาชีพของประชาชนในชุมชนบ้านหาด เกษตรกรบ้านหาดผาขน ซ่ึงได้มีการ ผลิตภัณฑ์) เพ่ือการควบคุมคุณภาพของ ผาขน โดย กิจกรรมหลัก กิจกรรมการ ดำ� เนินงานแบ่งเปน็ กจิ กรรมยอ่ ย ดังนี้ ผลิตภัณฑ์อาหารแปรรูปจากผลิตผลใน ส่งเสริมศักยภาพเกษตรกรบ้านหาดผาขน 1)กิจกรรมเสริมสร้างองค์ความ ทอ้ งถิ่น ศกึ ษาข้อมูลพ้นื ฐานของเครอื่ งมอื เน่ืองจากคนในชุมชนบ้านหาดผาขนส่วน รู้และส่งเสริม การป้องกันก�ำจัดศัตรูพืช ออกแบบ และจดั สรา้ งโรงเรอื นสำ� หรบั ตาก ใหญ่ประกอบอาชีพทางการเกษตร แต่ยัง โดยชีววิธีและการท�ำปุ๋ยอินทรีย์ เพื่อให้ แห้งผลิตภัณฑ์แปรรูปจากผลไม้ในท้องถ่ิน ขาดองค์ความรู้และเทคโนโลยีท่ีถูกต้อง เกษตรกรมอี งคค์ วามรเู้ กย่ี วกบั การปอ้ งกนั เพ่ือส่งเสริมให้สมาชิกกลุ่มแปรรูปผลิต ในกระบวนการผลิตต้ังแต่เร่ิมต้นไปจนถึง ก�ำจัดศัตรูพืชโดยชีววิธีและการท�ำปุ๋ย ภัณฑ์ฯ ในชุมชนบ้านหาดผาขน สามารถ เก็บเกี่ยว รวมถึงขาดองค์ความรู้ในการ อนิ ทรีย์ แปรรปู ผลไมท้ อ้ งถนิ่ เปน็ ผลติ ภณั ฑไ์ ดอ้ ยา่ ง จดั การกบั ผลผลติ ทไ่ี ดเ้ มอื่ มผี ลผลติ ออกมา 2. กจิ กรรมเสริมสร้างองคค์ วาม ถกู วิธี และถกู สขุ อนามยั มากเกนิ ความตอ้ งการของตลาด ดงั นนั้ จงึ รแู้ ละสง่ เสรมิ การทำ� ฟารม์ ปศสุ ตั วต์ น้ แบบ 5) กิจกรรมส่งเสริมการตลาด จำ� เปน็ อยา่ งยงิ่ ทจ่ี ะตอ้ งเสรมิ ศกั ยภาพดา้ น (ไก่) เพ่ือให้สมาชิกกลุ่มผู้เลี้ยงสัตว์ ใน และการจ�ำหน่ายผลิตภัณฑ์อาหารแปรรูป การวางแผนการผลิตให้ถูกต้องตามหลัก ชุมชนบา้ นหาดผาขน สามารถเลีย้ งไกแ่ ละ จากผลิตผลในท้องถิ่น เพ่ือให้สมาชิกกลุ่ม วิชาการ อย่างเป็นระบบและครบวงจร สกุ ร อยา่ งถกู วธิ ี และถกู สุขอนามยั แปรรูปและนักศึกษาการตลาดส�ำหรับ กิจกรรมนีป้ ระกอบดว้ ยกิจกรรมย่อย ดงั น ี้ 3.กิจกรรมพัฒนาความหลากหลาย ผลติ ภณั ฑแ์ ปรรปู ชมุ ชนบา้ นหาดผาขนและ 1) กิจกรรมส่งเสริมการท�ำฟาร์มปศุสัตว์ และกระบวนการควบคุมคุณภาพของ ส่งเสริมช่องทางการจัดจ�ำหน่ายส�ำหรับ และการแปรรูปเน้ือไก่ 2) กจิ กรรมพัฒนา ผลิตภัณฑ์อาหารแปรรูปจากผลไม้ในท้อง ผลิตภณั ฑ์แปรรูปชุมชนบ้านหาดผาขน ผลิตภัณฑ์จากผลไม้ท้องถิ่นสู่ผลิตภัณฑ์ ถิ่น เพ่ือส่งเสริมให้สมาชิกกลุ่มแปรรูป 2.กจิ กรรม การจดั การ การทอ่ ง OTOP 3) กิจกรรมพัฒนาพลังงานเสริม เทยี่ วเชงิ ธรรมชาติและวัฒนธรรม มีการ สำ� หรับโรงอบแห้งพลังงานแสงอาทติ ย ์ 4) ดำ� เนนิ งานเป็นกจิ กรรมย่อย ดังนี้ กจิ กรรมพฒั นาบรรจภุ ณั ฑส์ ตู่ ลาดการทอ่ ง 1) กจิ กรรมการปรบั ภมู ทิ ศั นร์ อบ เท่ียวและผู้บริโภคในท้องถ่ิน 5) กิจกรรม พัฒนาระบบส่ือหมายแหล่งท่องเท่ียวเชิง อนุรักษ์ 6) กิจกรรมพัฒนาศักยภาพและ เตรยี มความพร้อมด้านการท่องเท่ยี ว จะ ด�ำเนินการโดยมีกลุ่มเป้าหมายท่ีเป็นผู้ ประกอบการลอ่ งแพและรา้ นคา้ กบั กจิ การ โฮมสเตย์ โดยการอบรมเชิงปฏิบัติการ และส่งเสริมสนับสนุนให้มีการด�ำเนินการ ดา้ นต่างๆให้ปรากฏเปน็ รูปธรรม เช่น การ พฒั นาระบบสอ่ื ความหมายแหลง่ ทอ่ งเทย่ี ว ทางธรรมชาติให้สวยงามเป็นท่ีประทับใจ ของนกั ทอ่ งเท่ยี ว 166
60 ชมุ ชน ยกระดบั คณุ ภาพชีวติ หมบู่ ้านชุมชนแบบมีส่วนรว่ ม เฉลมิ พระเกยี รตสิ มเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดา ฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทรงเจริญพระชนมายุครบ 60 พรรษา แหล่งท่องเท่ียวเชิงอนุรักษ์ เพ่ือปรับปรุง แนวทางการขยายผลการดำ� เนินงานใหเ้ กิดความยง่ั ยืน ภูมิทัศน์แหล่งท่องเที่ยวบ้านหาดผาขน จากการด�ำเนินงานทีผ่ า่ นมา คณะทำ� งานไดร้ ่วมกันวิเคราะห์ถงึ กิจกรรมและรูป ให้สวยงามและปลอดภัยเป็นท่ีประทับ แบบการดำ� เนินงานทีจ่ ะสามารถสง่ ผลให้เกดิ ความยัง่ ยนื ในชุมชน ในดา้ นต่าง ๆ ดังน้ี ใจของนักท่องเท่ียว และส่งเสริมการ 1. กจิ กรรมพฒั นาความหลากหลายและกระบวนการแปรรปู ผลติ ภณั ฑจ์ ากผลไม้ บริหารจัดการองค์ความรู้ และสร้างเสริม ทอ้ งถ่นิ วางแผนการผลิตเพ่ือทำ� แผนปฏบิ ัตงิ าน และดคู วามพรอ้ มของสถานทด่ี ำ� เนินงาน จิตส�ำนึกในการอนุรักษ์และใช้ประโยชน์ ของกลุ่มร่วมกนั มแี ผนปฏิบัติงานประจำ� ปี 2558 ของกลมุ่ ฯ แปรรูปผลิตภณั ฑ์จากผลไม้ จากทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล้อม ทอ้ งถนิ่ ถา่ ยทอดองคค์ วามรแู้ ละเทคโนโลยกี ารแปรรปู ผลติ ภณั ฑจ์ ากผลไมท้ อ้ งถนิ่ พฒั นา ของชุมชนอย่างเหมาะสมและยั่งยืน ส่ง ผลติ ภณั ฑแ์ ละปรบั ปรงุ คณุ ภาพผลติ ภณั ฑเ์ ดมิ ใหไ้ ดม้ าตรฐาน และฝกึ อบรมออกแบบและ เสรมิ กจิ กรรมของผสู้ งู อายุ เยาวชน ในการ พัฒนาบรรจุภัณฑท์ เี่ หมาะสมตอ่ ผลิตภณั ฑ์เพอื่ จ�ำหน่ายเชงิ การค้า ท�ำกิจกรรมด้านการปรับปรุงภูมิทัศน์และ 2. กิจกรรมส่งเสริมการตลาดและการจ�ำหน่ายผลิตภัณฑ์อาหารแปรรูปจาก การขยายพนั ธุพ์ ชื เพ่อื ในงานสวนประดับ ผลผลติ ในทอ้ งถนิ่ พฒั นาบรรจภุ ณั ฑผ์ ลติ ภณั ฑช์ มุ ชนเพอ่ื ใหไ้ ดบ้ รรจภุ ณั ฑใ์ หมท่ ไี่ ดม้ าตรฐาน 2) กิจกรรมติดตามผลและต่อย พฒั นาสอื่ ประชาสมั พนั ธผ์ ลติ ภณั ฑช์ มุ ชนสง่ เสรมิ ชอ่ งทางการจดั จำ� หนา่ ยผลติ ภณั ฑช์ มุ ชน อดการจัดท�ำเว็ปไซต์ เพ่ือประชาสัมพันธ์ เพ่อื เป็นแนวทางในการส่งเสริมการจัดจำ� หน่ายให้ชุมชน แหล่งท่องเที่ยว เพื่อให้กลุ่มการท่องเที่ยว 3. การเสรมิ ศกั ยภาพเกษตรกรบา้ นหาดผาขน ดา้ นการเลย้ี งไก่ ฝกึ อบรมการเลยี้ ง บ้านหาดผาขนได้รับการพัฒนาอย่างเป็น เลยี้ งไกอ่ ยา่ งยง่ั ยนื ลงพน้ื ทพี่ บปะเกษตรกรผเู้ ลยี้ งไก่ สอบถาม รวบรวมขอ้ มลู เบอื้ งตน้ และ ระบบ มีข้อมูลบนเว็ปไซต์ให้นักท่องเท่ียว นดั หมายวนั จดั อบรมเชงิ ปฏบิ ตั กิ าร การเลย้ี งไก่ การใชป้ ระโยชนจ์ ากวตั ถดุ บิ อาหารสตั วท์ ี่ ได้ศกึ ษากอ่ นเขา้ มาท่องเที่ยว มีในท้องถิน่ ถา่ ยทอดองค์ความรู้และถ่ายทอดเทคโนโลยีการเลีย้ งไก่ อบรมเชงิ ปฏบิ ัตกิ าร 3) กิจกรรมการจดั ทำ� แผนการ การท�ำบัญชีฟาร์ม การค�ำนวณต้นทุนการผลิต อบรมเชิงปฏิบัติการการการคิดค�ำนวณ ท่องเที่ยว เพ่ือส่งเสริมการท่องเท่ียวเชิง ต้นทนุ การผลติ การแปรรปู และการสร้างเอกลักษณ์กับผลติ ภัณฑ์ ธรรมชาติและวัฒนธรรม และหาแนวทาง 4. กจิ กรรมตดิ ตามผลและตอ่ ยอดการอบรมยุวมัคคุเทศและผ้ปู ระกอบการโฮม ในการพัฒนาศักยภาพและสร้างความ สเตย์ ตดิ ตามฝึกอบรมเชงิ ปฏิบตั กิ ารยวุ มคั คุเทศและภาษาอังกฤษเพื่อการสือ่ สาร เพื่อให้ ร่วมมือระหว่างชุมชนบ้านหาดผาขนกับ ความรู้และทักษะการปฏิบัติหน้าที่มัคคุเทศและการใช้ภาษาอังกฤษเพื่อการส่ือสารให้กับ ชมุ ชนอืน่ ๆทอ่ี ยูโ่ ดยรอบ รวมถึงหน่วยงาน เยาวชนผู้เขา้ รว่ มโครงการ ที่เกี่ยวข้องเพ่ือให้สามารถวางแผนและ 5. การพัฒนาโรงเรือนส�ำหรับตากแห้งผลิตภัณฑ์แปรรูปจากผลไม้ในท้องถ่ิน จัดการท่องเที่ยวที่มีคุณภาพเหมาะสมกับ ออกแบบและพฒั นาโรงเรอื นสำ� หรบั ตากแหง้ ผลติ ภณั ฑแ์ ปรรปู จากผลไมใ้ นทอ้ งถนิ่ เพอื่ ให้ ท้องถิน่ ไดอ้ ย่างยัง่ ยนื ไดโ้ รงเรอื นสำ� หรบั ตากแหง้ ผลติ ภณั ฑแ์ ปรรปู จากผลไมใ้ นทอ้ งถนิ่ ทมี่ มี าตรฐานและสามารถ 4) กิจกรรมติดตามผลและต่อย ท�ำการอบแหง้ ไดจ้ ริง อดการอบรมยวุ มคั คเุ ทศและภาษาองั กฤษ เพอื่ การสอ่ื สาร เพอื่ สง่ เสรมิ ใหเ้ ยาวชนบา้ น หาดผาขนท่ีเข้าร่วมโครงการ สามารถใช้ ภาษาอังกฤษในการสื่อสารได้เป็นอย่างดี และมีการบูรณาการเข้ากับการเรียนการ สอนในสาขาศลิ ปศาสตร์ คณะบรหิ ารธรุ กจิ และศลิ ปศาสตร์ 167
“ โ ค ร ง ก า ร ย ก ร ะ ดั บ คุ ณ ภ า พ ชี วิ ต มาเมือ่ สมยั 200 ปมี าแล้ว ของหมู่บ้าน ชุมชน แบบมีส่วนร่วม แตเ่ ดมิ น้นั ชาวบา้ นมาจากบ้าน เฉลมิ พระเกียรติ สมเด็จพระเทพรัตน ขามสมุ่ ปา่ ตำ� บลสนั ทราย อำ� เภอพรา้ ว พอ ราชสดุ า สยามบรมราชกมุ ารีฯ เจริญ ย้ายเข้ามาอยู่ในเมืองจึงเรียกว่า ขามสุ่ม พระชนมายุครบ 60 พรรษา กรณี เวียง ผู้เฒ่าผู้แก่บางคนก็เล่าว่าเป็นข้อ หมู่บ้านขามสุ่มเวียง หมู่ท่ี 2 ต.เวียง สันนิษฐานจากสมัยแรกน้ันมีต้นมะขาม อ.พรา้ ว จ.เชียงใหม่” ขึ้นเป็นกลุ่มๆ เป็นหย่อมๆไป มีลักษณะ เหมอื นสมุ่ ไก่ อสี าเหตุหน่ึงมาจากชาวไทย มหาวิทยาลัยเทคโนโลยรี าชมงคลล้านนา ลอ้ื ออกส�ำเนยี งคำ� วา่ มะขามส้ม (ส้มเป็น ภาษาเหนือ คอื เปรยี้ ว) วา่ มะขามสมุ่ ตอน คณะด�ำเนินงาน หลังเปล่ียนมาเป็น ขามสุ่ม ชุมชนบ้าน คณะศลิ ปกรรมและสถาปตั ยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา ขามสุ่มมีเนื้อที่เป็นรูปสี่เหลี่ยมถนนและ ซอยตา่ งๆจะตดั ทะลุผา่ นถึงกันทุกเสน้ ทาง หมู่บ้านขามสุ่มเรียงเป็นหมู่บ้าน เหมือนผังในตัวเมืองเชียงใหม่ เพราะเจ้า ที่ต้ังอยู่ในเขตเทศบาลต�ำบลเวียงพร้าว เมืองในสมัยก่อนท่ีปกครองนครพร้าว จัด หมู่ท่ี 2 ต�ำบลเวียง อ�ำเภอพร้าว จังหวัด ผังเมืองพร้าวได้เป็นอย่างดีทุกหมู่บ้านใน เชียงใหม่ เป็นหมู่บ้านหน่ึงในสิบสอง 4 หมู่บ้านของต�ำบลเวียงน้ีจะเหมือนกัน หมู่บ้าน ของเทศบาลต�ำบลเวียงทุ่งหลวง ทั้งหมด อ�ำเภอพร้าว ที่อยู่ห่างไกลจากตัวเมือง อาชีพของชุมชนนี้ส่วนใหญ่ เชียงใหม่ประมาณ 94 กิโลเมตร โดย ประกอบอาชีพเกษตรกรรมและรับจ้าง ปรากฏร่องรอยอารยธรรม หลักฐานที่ ทั่วไป และ กินอยู่อย่างเรียบง่าย เหมือน อ้างอิงถึงแหล่งวัตถุ ช่ือบ้าน นามเมือง ชาวชนบททวั่ ไปอยอู่ ยา่ งเศรษฐกจิ พอเพยี ง นิทานพื้นบ้าน และรอยย้ิมของผู้คนใน ไมฟ่ งุ้ เฟอ้ มกี ารชว่ ยเหลอื เกอื้ กลู ซงึ่ กนั และ ชุมชน ซึ่งมีมนต์เสน่ห์แก่ผู้ที่มาพบเห็น กัน สังเกตได้ง่ายถ้ามีงานส่วนรวมขึ้นมา เปน็ อยา่ งยิง่ ซ่ึงมคี ณุ สมบัตใิ น 4 ด้าน คือ ชาวบ้านต่างมาช่วยงานกันอย่างขมีขมัน ด้านชุมชน คนในชุมชนมีส่วนร่วม ด้าน เช่นงานศพ งานแต่งงาน งานท�ำบุญตาม การพฒั นาผลติ ภณั ฑ์ , ด้านการทอ่ งเที่ยว วัดวาอารามต่างๆ มีวัดขามสุ่มเวียงและ และด้านการอนรุ ักษ ์ เป็นหมูบ่ า้ นเกา่ แก่ วัดกลางเวียง เป็นวัดท่ีเป็นศูนย์รวมจิตใจ ของชุมชมน้ี สมมตุ ฐิ านในการดำ� เนนิ โครงการ จากปัญหาด้านเศรษฐกิจของ ชุมชนบ้านขามสุ่มเวียง ส่วนใหญ่เป็น ปญั หาด้านความต้องการด้านอาชีพ ความ ต้องการหารายได้เสริม และต้องการ สร้างผลิตภัณฑ์ชุมชน ดังน้ันปัญหาท่ีต้อง 168
60 ชุมชน ยกระดับคณุ ภาพชวี ิตหมูบ่ ้านชมุ ชนแบบมีสว่ นรว่ ม เฉลิมพระเกยี รตสิ มเด็จพระเทพรตั นราชสุดา ฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทรงเจรญิ พระชนมายุครบ 60 พรรษา แก้ไขโดยผลักดันเป็นเชิงนโยบายเข้าแผน 3. โครงการส่งเสริมผลิตภัณฑ์ ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและภาคี ชุมชนกล่มุ เครอื่ งป้ันดนิ เผา จากโครงการดังกลา่ ว ซงึ่ เป็นโครงการท่ีได้ เครือข่ายในท้องถ่ินและให้สอดคล้องกับ กิจกรรม ผา่ นการประชาคมรว่ มกบั ชมุ ชนและหนว่ ย แผนด�ำเนินงานของโครงการยกระดับ -การฝึกอบรมต่อยอด/พัฒนาทักษะการ งานภาคีเครือข่ายแล้ว ดังนั้นเห็นสมควร คุณภาพชีวิตฯ ของคณะศิลปกรรมและ ผลิตเครือ่ งปนั้ ดนิ เผา อย่างยิ่งท่ีจะน�ำโครงการท้ังหมดผลักดัน สถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัย - ก า ร ส ร ้ า ง เ ต า เ ผ า ส� ำ ห รั บ ผ ลิ ต ใหเ้ ปน็ เชงิ นโยบายเขา้ แผน องคก์ รปกครอง เทคโนโลยรี าชมงคลลา้ นนา ประกอบดว้ ย เครื่องปน้ั ดินเผา ส่วนท้องถิ่นที่จะต้องช่วยกันด�ำเนินการ โครงการและกจิ กรรมดังน้ี - การประดษิ ฐเ์ ครอ่ื งเตรยี มดนิ สำ� หรบั ผลติ ภายในระยะเวลา 3 ปีภายใต้โครงการยก 1. โครงการนวดแผนไทยและส เครอื่ งปนั้ ดินเผา ระดบั คุณภาพชีวิตฯ ปาชมุ ชน วิธกี าร กจิ กรรม การยกระดับคุณภาพชีวิตของ - ฝกึ อบรมการต่อยอด/พฒั นาการนวด 4. โครงการส่งเสริมกลุ่มอาชีพผลิตภัณฑ์ หมู่บ้าน ชุมชน แบบมีส่วนร่วม นอกจาก - ฝึกอบรมการทำ� ลกู ประคบ ชุมชน ชุมชนจะได้รับประโยชน์โดยตรงจาก - ส่งเสริมการปลูกพืชสมุนไพรเพื่อการ กิจกรรม โครงการภายใต้ช่ือ “การสร้างหมู่บ้าน รักษา - ฝึกอบรมการทำ� สบู ่ เข้มแข็ง ตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงอย่าง - การสร้าง/ปรับปรงุ สปาชมุ ชน - การประดษิ ฐ์เคร่อื งปัม๊ ดอกไม้ ย่ังยืน” แล้ว บุคลากรของมหาวิทยาลัย - การพัฒนาบรรจภุ ัณฑ์ - การพฒั นาบรรจุภณั ฑ์ เทคโนโลยีราชมงคลล้านนา จะเกิดการ พัฒนาองค์ความรู้จากการให้บริการ วิชาการและการสร้างงานวิจัยเพื่อตอบ 2. โครงการส่งเสริมผลิตภัณฑ์ สนองความตอ้ งการของชมุ ชน เปน็ รากฐาน ชมุ ชนกลุ่มน�ำ้ พรกิ เผา ส�ำคัญในการพัฒนาวงการวิชาการและ กิจกรรม พั ฒ น า ป ร ะ เ ท ศ แ ล ะ พั ฒ น า นั ก ศึ ก ษ า -การปลูกพรกิ /พืชสวนครัวปลอดภัย ในการสร้างกระบวนการแก้ไขปัญหา - ปรบั ปรุงสถานทผี่ ลติ นำ�้ พรกิ จากประสบการณ์จริงโดยนักศึกษาท่ี - การพัฒนาบรรจุภัณฑ์ ร่วมโครงการจะได้เรียนรู้และฝึกปฏิบัติ จากปัญหา สถานที่จริงและกลุ่มคนจริง เป็นการสร้างความเช่ียวชาญในวิชาชีพ ให้กับนักศึกษาอย่างรอบคอบสมกับ ปณิธานในการผลิตบัณฑิตนักปฏิบัติของ มหาวิทยาลัยอย่างแท้จริงโครงการนี้เป็น โครงการทม่ี กี ารบรู ณาการ ในทกุ ภาคสว่ น จึงได้ประชุมจัดทาแผนโครงการยกระดับ คุณภาพชีวิตของหมู่บ้าน ชุมชน แบบมี ส่วนร่วม กรณี บ้านขามสุ่มเวียง หมู่ที่ 2 ต�ำบลเวียง อ�ำเภอพร้าว จังหวัดเชียงใหม่ 169
เทศบาลเวียงพร้าว และตัวแทนจากภาคี มีส่วนร่วมของชุมชนในการพัฒนาตนเอง ใหห้ นว่ ยงานทงั้ 4 คณะ และ 1 วทิ ยาลยั ใน เครือข่าย และชาวบ้าน เพ่ือระดมความ และใหค้ วามรเู้ ปน็ พนื้ ฐานในการพฒั นาเพอ่ื สงั กดั มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลา้ น คิดเห็นในการจัดท�ำโครงการยกระดับ สรา้ งรายได้และอาชีพในชุมชนตอ่ ไป นา ลงพื้นท่ีคัดเลือกชุมชนเป้าหมายและ คุณภาพชีวิตหมู่บ้านบ้านขามสุ่มเวียงตาม ผลการด�ำเนนิ งาน ส�ำรวจความต้องการของชุมชนว่าต้องการ หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงแบบมีส่วน ตามจุดมุ่งหมาย วัตถุประสงค์ ได้รับการยกระดับคุณภาพชีวิตในเร่ืองใด รว่ ม เพอ่ื ใหเ้ กดิ ผลสมั ฤทธต์ิ ามวตั ถปุ ระสงค์ และภารกจิ ของมหาวทิ ยาลยั ตง้ั ขนึ้ มาเพอื่ เพ่ือเข้าร่วมโครงการแล้วจัดท�ำแผนงาน ของโครงการ เพ่ือให้ได้แผนการดาเนิน ตอบสนองผมู้ สี ว่ นไดส้ ว่ นเสยี ในพน้ื ทใ่ี นการ ตอ่ เนอื่ ง เริ่มตง้ั แต่ปีงบประมาณ 2558 ถึง งานบริการวิชาการท่ีมีประสิทธิภาพและ พฒั นาดา้ นวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยเี พอื่ 2560 ตอนนด้ี ำ� เนนิ โครงการเปน็ ปที ่ี 1ทกี่ อ่ สอดคล้องกับยุทธศาสตร์การให้บริการ สร้างความเข้มแข็งให้กับพื้นท่ี จึงได้มีการ ประโยชน์ต่อมหาวิทยาลัย คือมีการถอด วิชาการของมหาวิทยาลัยสอดคล้องกับ ก�ำหนด บทเรยี นหลงั จากเสรจ็ สน้ิ กจิ กรรม เพอื่ การ แผนของคณะและมหาวทิ ยาลยั และมกี าร วัตถุประสงค์ในมาตรา 7 ของ ด�ำเนินงานร่วมกับชุมชนต่อไปตามแผนท่ี สร้างเครือข่ายความร่วมมือในการบูรณา พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยเทคโนโลยี ได้ก�ำหนดไว้ พร้อมทั้งก�ำหนดการติดตาม การโครงการยกระดบั คณุ ภาพชวี ติ หมบู่ า้ น ราชมงคล พ.ศ. 2548 ความว่า “ให้ และประเมินผล โดยคณะท�ำงานแต่ละ ขามสุ่มเวียงตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจ มหาวิทยาลัยเป็นสถาบันอุดมศึกษาด้าน โครงการเพ่ือรายงานผลต่อมหาวิทยาลัย พอเพียงแบบมีส่วนร่วมกับภาคีเครือข่าย วิชาชีพและเทคโนโลยี มีวัตถุประสงค์ อันจะนาไปสู่การปรับปรุงพัฒนาโครงการ ภายในและภายนอกมหาวทิ ยาลยั จงึ ไดจ้ ดั ให้การศึกษา ส่งเสริมวิชาการและวิชาชีพ คณะทางานแต่ละโครงการจะน�ำผลจาก โครงการ ดงั ต่อไปน้ี ชน้ั สงู ทเ่ี นน้ การปฏบิ ตั ิ ทำ� การสอน ทำ� การ การถอดบทเรยี นของโครงการทรี่ บั ผดิ ชอบ 1. โครงการอบรมผลิตแชมพู วิจัย ผลิตครูวิชาชีพ ให้บริการวิชาการ มาเป็นข้อมูลประกอบการปรับปรุงจัดท�ำ นำ�้ ยาซกั ผา้ ครีมอาบนา้ และน�้ำยาลา้ งจาน ในด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแก่ โครงการในปถี ดั ไปและนามาใชพ้ ฒั นาการ 2. โครงการอบรมถ่ายทอดองค์ สงั คม ทำ� นบุ ำ� รงุ ศลิ ปะและวฒั นธรรม และ เรยี นการสอนในมหาวิทยาลยั จดุ มุ่งหมาย ความรู้และทักษะด้านการบริหารจัดการ อนุรักษ์สิ่งแวดล้อม โดยให้ผู้ส�ำเร็จการ การขยายผลของโครงการต่อไป คือความ กลมุ่ ศึกษามีโอกาสในการศึกษาต่อด้านวิชาชีพ สามัคคีของคณะท�ำงานจากท้ัง 4 คณะ 3. โครงการถา่ ยทอดองค์ความรู้ เฉพาะทางระดับปริญญาเป็นหลัก” จาก และ 1 วิทยาลัยที่มีความส�ำคัญ ได้รวม และและสรา้ งความตระหนกั ดา้ นการบญั ชี วัตถุประสงค์ข้างต้นได้ก�ำหนดให้มีภารกิจ หัวใจทุ่มเทและเสียสละ เม่ือความส�ำเร็จ ต้นทนุ การผลิต หลัก 5 ด้าน คอื ภารกจิ การเรียนการสอน ของโครงการปรากฏชัดและโดดเด่นข้ึน 4. โครงการอบรมสูตรนำ�้ พริก การวิจัย การบริการวิชาการ ท�ำนุบ�ำรุง จากความต่อเนื่องด้วยแผนงานท่ีมีความ 5. โครงการส่งเสริมการใช้ ศลิ ปวัฒนธรรมและรกั ษาส่ิงแวดลอ้ ม และ ลงตัวมีการบูรณาการสามารถปรับเปลี่ยน ภมู ิปญั ญาพ้นื บ้าน การบริหารจัดการโครงการน้ีเป็นโครงการ เพื่อให้เข้ากับบริบทได้ทุกช่วงเวลา และ - โครงการนวดแผนไทย เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราช สามารถเป็นโมเดล (Model) ต้นแบบ - โครงการฝึกอบรมเครื่อง สุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเจรญิ พระ ส�ำหรับการยกระดับคุณภาพชีวิตต่อไปได้ ป้ันดนิ เผา ชนมายุครบ 60 พรรษา โดยด�ำเนินการ ความรู้สึกจากการลงพื้นท่ี ได้เห็นหลาย - โครงการฝีกอบรมการทำ� เพ่ือยกระดับคุณภาพชีวิตของคนในชุมชน รอยย้ิมของคนในชุมชนที่เกิดจากการร่วม พวงหรดี และดอกไมจ้ นั ทน์ ต่างๆ ให้สามารถด�ำเนินชีวิตอย่างพออยู่ มอื กนั ในหลายภาคสว่ น ทชี่ ว่ ยกนั ยกระดบั โดยในช่วงแรกของการยกระดับ พอกินมีความสุขบนวิถีแห่งเศรษฐกิจพอ คุณภาพชีวิต และจุดประกายให้เห็นท้ัง คุณภาพชีวิตของชุมชนบ้านขามสุ่มเวียง เพยี งตามแนวพระราชดำ� ริ ซง่ึ ไดม้ อบหมาย คุณค่าและภูมิปัญญาของตนเอง เป็นช่วง นนั้ เรม่ิ ทก่ี ระตนุ้ สรา้ งแรง บนั ดาลใจในการ เวลาที่คุ้มค่ามากส�ำหรับชีวิตคนท�ำงานใน 170
ต่อเนื่องด้วยแผนงานที่มีความลงตัวมีการบูรณาการสามารถปรับเปลี่ยนเพื่อให้เข้ากับบริบทได้ทุกช่วงเว และสามารถเป็นโมเดล (Model) ต้นแบบสำหรับการยกระดับคุณภาพชวี ิตตอ่ ไปได้ ความรสู้ กึ จากการลงพ 60 ชุมชไนดย้เกหระ็นดบัหคุณลภาายพชรีวิตอหยมบู่ ย้านิ้มชขมุ ชอนแงบคบมนีสว่ในนรว่ชมุมเฉชลิมนพรทะเี่เกกียริดติสจมเาดจ็กพกระาเทรพรรตั ่วนมรามชสือุดากฯนั สยใานมบหรมลราาชยกุมภาราี ทครงสเจรว่ ญิ นพระชนทมาี่ชยคุ่วรยบก60นั พยรรกษาระดบั คุณภาพช และจุดประกายให้เห็นทั้งคุณค่าและภูมิปัญญาของตนเอง เป็นช่วงเวลาที่คุ้มค่ามากสาหรับชีวิตคนทางาน โครงการนี้ นโอคกรจงกาากรจนะี้ ยนกอกระจาดกับจคะณุยกภราะพดับชคีวุณิตแภลาพว้ ชีวยิตงั แสลรว้ ้างยรงั าสกรา้ฐงารนาสกฐงั าคนมสใงัหค้ดมาใหรง้ดอ�ำรยงูใ่ อนยวใู่ ถินีพวิถอี เพียงอยา่ งแท เพื่อให้เกดิ ควาพมอยเพัง่ ยียืนงอตยอ่ ่าไงปแท้จเรปิง็นเพค่ือวใาหม้เกภิดาคควภาูมมใิยจั่งขยืนอตงช่อาไปวรเาปช็นมคงวคาลมภลา้าคนภนูมาิใจขเกอดิงชกาาวรรยาชอมมงรคบั ลท้ังในระดบั ชมุ ช ภาครฐั และเอกลา้ชนนนา เกิดการยอมรบั ทั้งในระดบั ชมุ ชน/ภาครัฐและเอกชน แนวทางการขแยนาวยทผางลกกาารรขดยำาเยนผนิลงกาานรดใ�ำหเเ้นกินิดงคานวใาหมเ้ สกดิำคเรวจ็ ามยั่งยืน เคปวน็ ามแนสคำวณเทราจ็ะงโศใคิลหตไรดปค.้กงเส้ วณกการียรราา้ะงดรงรศอมยำMิล.เแกปพoนลรกรdินะะา้รeแวดสรlบมบัถคจแบว.าคเลาชปดุณมะยี ัตังสภสงนยใำ�ถาห้ีเกราพมรจ็ปช่รโัตเควีมพยริตศื่อกงขเากรปอสาร็นรงตมแยหศรกนม์ารวมส่บูะทหตด้าาราบันง์วใคขหมทิ ณุ าก้หยมภาาารสาวลดพิุม่ทัยำ�ชเยเเววีนาทยีติ ลินคขงัยแโอเบหนงทบหมโคลดมู่ทโยงับู่นี่ นีรา2้โ้ีลานตชยขีรมา.เมาวงชสยีคมมุ่งลเงวลอคยี้า.ลงพนลหรน้ามา้นาทู่วนไ่ี 2าจด.้สเชรีย้างงใMหมo่dเพe่ือ g g 171
โ ค ร ง ก า ร ย ก ร ะ ดั บ คุ ณ ภ า พ ชี วิ ต ชุมชนบ้านคลองตาลเป็นชุมชนที่ ของหมู่บ้าน ชุมชน แบบมีส่วนร่วม ตั้งอยู่ในพ้ืนที่ราบลุ่มแม่น�้ำน่าน อายุยืนยาว เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตน มากกว่า 200 ป ี เดิมมีช่ือว่าหมบู่ ้านคลองตนั ราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรง ตามชอื่ ลำ� คลองไดเ้ ปลยี่ นชอ่ื เปน็ คลองตาลภาย เจริญพระชนมายุครบ 60 พรรษา หลัง การก่อต้ังเป็นชุมชนเกิดข้ึนจากคนในถ่ิน กรณี บ้านคลองตาล ต.หนองแขม ด้ังเดิมและคนที่อพยพมาจากถิ่นอ่ืนในละแวก อ.พรหมพิราม จ.พิษณโุ ลก ใกลเ้ คียง ได้แกจ่ งั หวดั สโุ ขทยั จงั หวัดอตุ รดติ ถ์ บ้านคลองตาลหมู่ที่ 8 ข้ึนกับต�ำบลหนองแขม มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลลา้ นนา อำ� เภอพรหมพริ าม จงั หวดั พษิ ณุโลก เนอื่ งจาก เปน็ ชมุ ชนใหญ่ จงึ มกี ารแยกออกเปน็ บา้ นคลอง คณะดำ� เนินงาน ตาลหมู่ท่ี 10 อีกหมู่หนึ่ง ปัจจุบันบ้านคลอง ฝ่ายวจิ ัยและบริการวิชาการ กองการศึกษา มทร.ลา้ นนา พิษณโุ ลก ตาลหมูท่ ี่ 8 มีพนื้ ท่ที ง้ั หมด 6,360 ไร่ ลกั ษณะ เป็นที่ราบลุ่มเหมาะแก่การท�ำนา อยู่ในเขต ชลประทานและนอกเขตชลประทาน ปญั หาของชมุ ชนคอื ในฤดฝู นนำ�้ หลาก ท่วมนาซ่ึงจะเกิดขึ้นในบางปี และแม้ว่าจะอยู่ ใกลเ้ ขอ่ื นนเรศวรซ่ึงเป็นเข่ือนทย่ี กระดบั น้ำ� เพอ่ื การชลประทานก็ตามในบางปีก็ประสบปัญหา การขาดแคลนนำ้� ทำ� นา เนอื่ งจากชมุ ชนดงั กลา่ ว มีพ้นื ที่ ร้อยละ 90 เปน็ พนื้ ทท่ี �ำนา และมกี าร ท�ำนาปีละหลายคร้ังโดยเฉพาะในช่วงที่รัฐบาล มีนโยบายจับจ�ำนำ� ขา้ วในราคาสูง ท�ำให้มีการ ปลูกข้าวกันอย่างต่อเนื่องกันตลอดทั้งปี ส่งผล ใหเ้ กดิ ปญั หาตามมาอกี ในหลายดา้ น ไดแ้ ก่ ดา้ น สง่ิ แวดลอ้ ม และสขุ ภาพ อนั สบื เนอื่ งมาจากการ ใช้สารเคมี ในการปลกู ข้าว ดา้ นตน้ ทนุ การผลิต ทสี่ งู ขนึ้ เนอ่ื งจากการปลกู ขา้ วทผ่ี ดิ แปลกไปจาก ฤดกู ารผลติ ตามธรรมชาติ และการทช่ี มุ ชนขาด การสนับสนุนแนวทางการประกอบอาชีพเสริม จึงท�ำให้มีความเสี่ยงจากปัญหาน้�ำท่วมในบาง ปี และการปลกู ข้าวท่ีมุ่งหวังผลผลิตสูงจงึ ท�ำให้ ต้องใส่ปัจจัยการผลิตต่างๆ ท้ังปุ๋ยเคมี สารฆ่า แมลง เครื่องจักรกลการเกษตร ท่ีขาดความ เหมาะสมและความระมัดระวงั 172
60 ชุมชน ยกระดับคุณภาพชวี ิตหม่บู ้านชมุ ชนแบบมีสว่ นรว่ ม เฉลมิ พระเกียรตสิ มเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทรงเจรญิ พระชนมายุครบ 60 พรรษา สมมุตฐิ านในการดำ� เนนิ โครงการ วิธกี าร ต.หนองแขม อ.พรหมพริ าม จ.พิษณุโลก จากท่ีเขตพ้ืนที่พิษณุโลกได้ประ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราช โดยมีวัตถุประสงค์ร่วมกันกับชุมชน คือ ชุมจัดเวีทีประชาคมร่วมกับชุมชนบ้าน มงคลล้านนา เขตพ้ืนที่พิษณุโลก มีนัก ด้านสิ่งแวดล้อมและสุขภาพ ด้านต้นทุน คลองตาล มีประเด็นความต้องการจาก วิชาการท่ีมีความรู้ความเชียวชาญใน การผลติ และรายได ้ ในปที ี่ 1 (2557) มเี ปา้ ชุมชน และน�ำประเด็นความต้องการมา ด้านต่างๆ เช่น ด้านการเกษตร ด้าน หมายชมุ ชนมคี วามตะหนกั ถงึ การผลติ ขา้ ว วเิ คราะห ์ โดยมเี งอื่ นไขและความเชอื่ มโยง เคร่ืองจักรกลเกษตร การบริหารจัดการ ปลอดภัยเพือ่ การบริโภค ชมุ ชนมีส่วนร่วม ในมิติตา่ งๆ คือ ด้านวิศวกรรมศาสตร ์ ทส่ี ามารถถา่ ยทอด ในการด�ำเนินโครงการ และชุมชนมีความ 1. วตั ถปุ ระสงคข์ องโครงการ ยก ใหค้ วามรแู้ กช่ มุ ชน ดา้ นปฏบิ ตั กิ าร การให้ รู้เรื่องการผลิตข้าวเพ่ือบริโภค และการ ระดับคุณภาพชีวติ หมู่บ้านชมุ ชน คำ� ปรกึ ษา เพ่ือเสรมิ ศกั ยภาพใหแ้ กช่ มุ ชน ผลิตเมลด็ พันธ์เุ พ่ิมขน้ึ จ�ำนวน 15 ครวั 2. อัตลักษณ์ของเขตพ้ืนท่ี ใหส้ ามาถปฏบิ ตั ไิ ดอ้ ยา่ งถกู ตอ้ งมมี าตรฐาน เรอื น ผลการดำ� เนกิ จิ กรรมในปแี รก ชมุ ชน พิษณโุ ลก (เกษตรปลอดภยั ) 1. วางแผนและประชุมทำ� ความ มสี ว่ นรวมในหารด�ำเนินกจิ กรรม จำ� นวน 3. ความเชย่ี วชาญของคณาจารย์ เขา้ ใจ สรา้ งความตระหนกั และสรา้ งความ 20 ครัวเรือน และในปีที่ที่ 2 (2558) ในมหาวทิ ยาลยั ฯ รู้ความเข้าใจแกช่ ุมชน มเี ปา้ หมาย มกี ารผลติ ขา้ วปลอดภยั สำ� หรบั 4. เป้าหมายการยกระดับการ 2. รวบรวมองคค์ วามร้ทู มี่ ีอย่ใุ น การบริโภค มีการผลิตเมล็ดพันธ์ข้าวใช้ ประกอบอาชพี อาชพี ของชมุ ชน ชมุ ชน เอง และเพอ่ื การจำ� หน่ายได้ มีการจัดตง้ั 5. ตอบโจทย์ความต้องการของ 3. จดั ฝกึ อบรมรมเสริมความร้ทู ่ี กลุ่มบรหิ ารจดั การโรงสีข้าวและ จดั ตง้ั โรง ชุมชน ส่วนใหญ่ ของไขปัญหาที่ผ่านมา ถกู ต้อง มคี ณุ ภาพ และมาตรฐาน ใหแ้ ก่ สีขา้ วระดับชุมชน และชุมชนสามารถลด และทวนสอบ ชมุ ชน รายจา่ ย หรอื เพ่มิ รายไดจ้ ากอาชีพเสริมไม่ พบว่า ประเด็นความต้องการจากชุมชน 4. บริการใหค้ ำ� ปรึกษาแกช่ ุมชน น้อยกวา่ ร้อยละ 15 ของรายไดเ้ ดิม ผล ไดแ้ ก่ 5. ติดตามและประเมินผลของ การดำ� เนินกจิ กรรม มีการจดั ตงั้ โรงสีข้าว -ความต้องการปลูกข้าวแบบ แต่ละกิจกรรม เพื่อน�ำผลการประเมินมา ชุมชน จ�ำนวน 1 โรง มรี ายไดจ้ ากการขาย ปลอดภยั เพ่อื การบริโภค ปรับปรุง เมล็ดพันธ์ุจ�ำนวน 10 ครวั เรอื น โดยเฉล่ีย -การผลิตเมล็ดพนั ธ์ุขา้ ว การดำ� เนินงาน ครอบครัวละ 1,800 บาท มีรายไดจ้ าก -และการจดั ตง้ั โรงสีข้าวชมุ ชน ผลการด�ำเนินงานแนวทางการ กิจกรรมอาชีพเสริม กิจกรรมการเล้ียงไก่ ดังน้ันเขตพ้ืนท่ีพิษณุโลกจึงได้ ขยายผลการด�ำเนนิ งานให้เกิดความย่งั ยนื พ้ืนเมอื งจ�ำนวน 6 ครวั เรือน โดยเฉลยี่ ลงด�ำเนินกิจกรรมเพื่อตอบโจทย์ความ ทางคณะท�ำงานของโครงการฯ ครอบครวั ละ 4,000 บาท ต้องการของชมุ ชาบ้านคลองตาล หมทู่ ี ่ 8 ได้ลงพื้นที่เพื่อด�ำเนินโครงการฯ โดยได้ ต.หนองแขม อ.พรหมพริ าม จ.พิษณุโลก ด�ำเนินกิจกรรมให้ความรู้ การปฏิบัติ เพอื่ ยกระดบั คณุ ภาพชวี ติ ชมุ ชนบา้ นคลอง การสาธิต และการบริหารจัดการด้าน ตาล ด้านสิ่งแวดล้อมและสุขภาพ ด้าน ต่างๆ ให้กับชุมชนบ้านคลองตาล หม่ทู ่ี 8 ตน้ ทนุ การผลติ และรายได้ ใหช้ มุ ชนมคี วาม เข้มแขง็ สามารถพัฒนาตอ่ ยอดองค์ความท่ี มอี ย่ไู ดอ้ ย่างย่งั ยืน 173
ขอ้ มลู อืน่ ๆ ภาพกิจกรรม การจดั ต้งั โรงสขี ้าวชุมชน ค�ำพูดแรกของการด�ำเนินโครงการในปีที่ 2 ปี 2558 โดย นายชาย ชาวสวน หน่งึ ในสมาชิกกลมุ่ ผู้ผลติ เมลด็ พนั ธุ์ข้าว และกลมุ่ การเลยี้ งไกพ่ นื้ เมอื ง “ผมยงั ไมเ่ คยเหน็ หนว่ ยงานราชการ หนว่ ยใหนทล่ี งมาอยกู่ บั พวกผมตลอดขนาดนี”้ นค่ี ือคำ� พูดท่สี ร้าง แรงจงู ใจใหก้ บั ทางมวทิ ยาลยั ฯ และสรา้ งความเชอ่ื มน่ั ใหแ้ กช่ มุ ชน ตลอดจนการสรา้ งชอ่ื เสยี งใหแ้ กม่ หาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคล ล้านนา ใหเ้ ปน็ ที่ยอมรับ ชมุ ชน : ไดอ้ งคค์ วามรู้ , ทัศนคตกิ ารยอมรบั หน่วยงานราชการ ภาพกิจกรรม การประกอบอาชพี เสรมิ นกั ศกึ ษา : การปฏบิ ตั ิในสภาพพื้นทีจ่ ริง,การเรยี นร้ชู มุ ชน อาจารย์ : จิตอาสาการท�ำงานเพ่ือชมุ ชน มหาวทิ ยาลยั : ช่ือเสียง , ความสมั พนั ธ์กับชุมชน หนว่ ยงานที่ เก่ียวข้อง ภาพกิจกรรม กระบวนการปลูกข้าวปลอดภัย และการวางแผน การผลติ เมลด็ พันธข์ุ ้าว และการจดั การแปลงผลติ เมล็ดพนั ธ์ขุ ้าว 174
60 ชมุ ชน ยกระดับคณุ ภาพชีวิตหมบู่ ้านชุมชนแบบมสี ว่ นร่วม เฉลมิ พระเกยี รติสมเด็จพระเทพรตั นราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเจรญิ พระชนมายคุ รบ 60 พรรษา โ ค ร ง ก า ร ย ก ร ะ ดั บ คุ ณ ภ า พ ชี วิ ต บ้านโป่งแดงใหม่อยู่ห่างจาก ของหมู่บ้าน ชุมชน แบบมีส่วนร่วม ตัวเมืองจังหวัดเชียงรายประมาณ 35 เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเ ทพ กิโลเมตร มจี �ำนวนครัวเรอื น 96 ครวั เรอื น รันตราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี มีประชากรทั้งส้ินจ�ำนวน 382 คน แบ่ง ท ร ง พ ร ะ เ จ ริ ญ พ ร ะ ช น ม า ยุ ค ร บ เป็นชาย 180 คน หญิง 202 คน สว่ นใหญ่ 60 พรรษา กรณี : หมู่บ้านโป่งแดง ประกอบอาชพี เกษ๖ตรกรรม รองลงมาคอื ใหม่ หมู่ท่ี 12 ต.ทรายขาว อ.พาน รบั จา้ งทวั่ ไปและมกี ารประกอบอาชพี อนื่ ๆ จ.เชยี งราย เปน็ ส่วนนอ้ ย มพี ืน้ ทีส่ �ำหรับทำ� นา 500 ไร่ พน้ื ทภี่ เู ขาสำ� หรบั ทำ� ไร่ ทำ� สวน จำ� นวน 50 มหาวิทยาลยั เทคโนโลยีราชมงคลลา้ นนา ไร่ พนื้ ทกี่ ารเกษตรดงั กล่าวอยทู่ างด้านทศิ ใต้ ทิศตะวันตกและทิศเหนือของหมู่บ้าน คณะด�ำเนนิ งาน นายเพลิน จนั ทรส์ ุยะ โปง่ แดงใหม่ ขอ้ มลู ดนิ และการใชป้ ระโยชน์ ไดร้ บั ขอ้ มลู จากสำ� นกั พฒั นาทดี่ นิ เชยี งราย เดือนพฤษภาคม 2558 ออกบธู อบต.ทรายขาวพบประชาชน ส�ำนกั งานพฒั นาทดี่ นิ เขต 7 กรมพัฒนาที ดินได้ขดุ สำ� รวจชุดดินในพ้นื ท่บี า้ นโปง่ แดง ใหม่ซึ่งดินในพ้ืนท่ีมีลักษณะเป็นชุดดินท่ี ส�ำคัญ 2 กลมุ่ คือ กลมุ่ ชดุ ดนิ ที่ 5 และ 46 ลโ2ดมุ่8ยดกนิ ลเห่มุ นชยีุดวดลนิ กึ ทม่ี า5กมทีลเ่ี กกั ดิษจณากะตเดะ่นกคอือนเลปำ� น็นกำ้� ปฏิกิริยาดินเป็นกลางหรือเป็นด่าง การ ระบายนำ้� เลว ความอดุ มสมบรู ณต์ ำ�่ ถงึ ปาน กลาง และกลุ่มชุดดินท่ี 46 ลักษณะเด่น คือกลุ่มดินต้ืนถึงก้อนกรวด หรือเศษหิน ปนลูกรงั หนามาก ปฏิกิริยาดินเปน็ กรดจดั มาก การระบายนำ�้ ดี ความอดุ มสมบรู ณต์ ำ่� มีการชลประทาน อ่างเก็บน�้ำ ฝายก้ันน�้ำ ส�ำหรับการเกษตรกรรมโดยใช้ร่วมกันกับ หมบู่ า้ นตา่ งๆ ทอ่ี ยใู่ กลเ้ คยี ง ประชาชนสว่ น ใหญ่ของหมู่บ้านมีอาชีพเกษตรกรรมโดย เฉพาะการท�ำนาและมีการจัดต้ังศูนย์ข้าว ชมุ ชน ตำ� บลทรายขาว อำ� เภอพาน จงั หวดั เชียงราย เพือ่ ผลติ และจ�ำหน่ายเมล็ดพันธุ์ ข้าวท่ีได้มาตรฐานที่ควบคุมโดยศูนย์วิจัย ขา้ วเชยี งราย มกี ารจำ� หนา่ ยเมลด็ พนั ธ์ุ กข. 6 และ กข.15 ซึ่งปัจจุบันประสบปัญหา ตน้ ทนุ ในการผลติ สงู และมผี ลผลติ ขา้ วตอ่ ไร่ 175
มปี รมิ าณนอ้ ยประสบภาวะขาดทนุ ตน้ ทนุ ชมุ ชนตน้ แบบในการพฒั นาใหแ้ กช่ มุ ชนอนื่ การวิเคราะห์ความต้องการน�้ำของพืช ทสี่ งู นน้ั มปี จั จยั มาจากการใชป้ ยุ๋ เคมแี ละยา ใหเ้ กดิ ความเข้มแข็งต่อไป เทคนิคการบริหารจัดการน�้ำและควบคุม กำ� จดั ศตั รพู ชื เนอื่ งจากมรี าคาแพงและเมอื่ สมมุตฐิ านในการดำ� เนนิ โครงการ นำ้� ดว้ ยระบบสบู นำ�้ เทคโนโลยพี ลงั งานแสง ใช้ปุ๋ยเคมีและยาก�ำจัดศัตรูพืชเป็นระยะ การสร้างรายได้เพิ่มและการลด อาทติ ย์ จงึ ไดส้ รปุ เปน็ กจิ กรรม 3 กิจกรรม เวลานานทำ� ใหด้ นิ เสอ่ื มโทรมและมสี ารเคมี รายจ่ายด้วยการบริหารจัดการกลุ่มอย่าง ประกอบดว้ ย ตกคา้ งในดนิ สง่ ผลใหผ้ ลผลติ เข้มแข็งโดยมีคุณภาพสินค้าที่ได้รับการ 1 . ก า ร พั ฒ น า ก า ร แ ป ร รู ป ตำ่� อยา่ งตอ่ เนอื่ งเพราะพชื ไมส่ ามารถเจรญิ รับรองมาตรฐาน และสามารถลดต้นทุน ผลิตภัณฑ์จากข้าวเป็นข้าวแต๋นให้มี เตบิ โตได้อยา่ งเตม็ ที่ การผลิตทางการเกษตรกรรมได้จะท�ำให้ คณุ ภาพและมาตรฐาน มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราช ชมุ ชนมีคุณภาพชีวิตทด่ี ีขึน้ 2 . ก า ร พั ฒ น า ก า ร แ ป ร รู ป มงคลลา้ นนา เชยี งราย ได้เห็นความส�ำคญั วธิ ีการ ผลิตภัณฑ์จากสมุนไพรให้มีคุณภาพและ ของปัญหาของชุมชนเกี่ยวกับการเพ่ิมราย คณะท�ำงานได้ก�ำหนดภารกิจ มาตรฐาน ไดแ้ ละลดรายจา่ ยของชมุ ขนจากบรบิ ทของ ข อ บ เ ข ต แ ล ะ กิ จ ก ร ร ม โ ด ย ไ ด ้ รั บ ก า ร 3.การลดตน้ ทนุ การผลติ ขา้ วดว้ ย ชุมชนท่ีท�ำการเกษตรกรรมที่โดดเด่นโดย สนับสนุนจากบุคลากรที่มีความเช่ียวชาญ การใชป้ ยุ๋ อนิ ทรยี แ์ ละการบรหิ ารจดั การนำ�้ เฉพาะการท�ำนาเพื่อผลิตข้าวเพื่อบริโภค จาก 3 คณะของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยี ผลการดำ� เนนิ งาน และการผลิตเป็นเมล็ดพันธุ์ท่ีได้คุณภาพ ราชมงคลล้านนา เชียงราย ส�ำนักงาน การพฒั นาการแปรรปู ผลติ ภณั ฑ์ เพอื่ จำ� หนา่ ยใหก้ บั ชมุ ชนตา่ งๆ โดยในสว่ น พัฒนาชุมชนอ�ำเภอพานและส�ำนักงาน จากขา้ วไดเ้ กดิ ผลติ ภณั ฑข์ า้ วแตน๋ จำ� นวน 2 ของการเพิ่มรายได้น้ันมีคณะบริหารธุรกิจ เกษตรอ�ำเภอพาน ภาคีเครือข่ายและ ชนิด ไดแ้ ก่ ชนดิ แรกคือ ข้าวแต๋นทใี่ ช้ขา้ ว และศลิ ปศาสตรแ์ ละคณะวทิ ยาศาสตรแ์ ละ เกษตรกรในพ้ืนท่ี มีการก�ำหนดกิจกรรม ขาวธรรมดาและไดผ้ ลติ ภณั ฑข์ า้ วแตน๋ ชนดิ เทคโนโลยกี ารเกษตรไดเ้ ขา้ มามบี ทบาทใน ร่วมกันโดยจัดประชุมผู้เข้าร่วมโครงการ ทีส่ องคอื ข้าวแตน๋ สตู รไรซ์เบอรรี่ ทใ่ี ช้ขา้ ว การเพ่ิมมูลค่าข้าวด้วยการแปรรูปข้าวให้ ของหมู่บ้านโป่งแดงใหม่ หมู่ท่ี 12 ต�ำบล ขาวปกติมาผสมกับข้าวไรซ์เบอรรี่ ท�ำให้ เป็นข้าวแต๋น การผลิตน�้ำมันหอมระเหย ทรายขาว อ�ำเภอพาน จังหวัดเชียงราย ได้ผลิตภัณฑ์ข้าวแต๋นท่ีเป็นผลิตภัณฑ์เพ่ือ หม่องสมุนไพร น�้ำยาล้างจานท่ีได้รับ ด้วยการส่งเสริมการเรียนรู้แต่ละกิจกรรม สขุ ภาพ มกี ารพฒั นารปู แบบและขนาดของ การพัฒนากระบวนการผลิต บรรจุภัณฑ์ จัดท�ำสื่อการสอน ประจ�ำกิจกรรม จัดฝึก ผลิตภัณฑข์ า้ วท่เี ปน็ มาตรฐาน งา่ ยต่อการ การตลาดให้มีคุณภาพและประสิทธิภาพ อบรมเชิงปฏิบัติการให้แก่ประชาชนใน บรรจุ และการบริโภคซ่ึงแบ่งออกเป็น 4 ท่ีได้รับการรับรองมาตรฐานเพื่อความ หมู่บ้าน การพัฒนาการแปรรูปผลิตภัณฑ์ ขนาด ได้แก่ วงกลมขนาด 1.5 นิ้ว วงกลม ปลอดภยั ต่อผบู้ ริโภค สว่ นการลดรายจ่าย จากข้าวเป็นข้าวแต๋น หม่องสมุนไพรให้มี ขนาด 1 นวิ้ วงกลมเล็กและสี่เหล่ยี ม จาก นั้นทางคณะวิศวกรรมศาสตร์และคณะ คณุ ภาพและมาตรฐาน พฒั นากระบวนการ การแปรรูปและพัฒนาผลิตภัณฑ์ข้าวจึง วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการเกษตร ผลิตให้มีคุณภาพ สะอาด ปลอดภัยและ ได้ผลิตภัณฑ์ข้าวแต๋นสูตรไรซ์เบอรร่ี ซ่ึง ได้เข้ามาถ่ายทอดเทคโนโลยีและความ พัฒนาการบรรจุภัณฑ์ให้มีความสวยงาม เป็นกลุ่มแรกที่ผลิตข้าวแต๋นสูตรนี้ ท�ำให้ รู้ทางวิชาการเกี่ยวกับการวิเคราะห์ดิน การวางแผนการตลาดเพอื่ การจำ� หนา่ ยเชงิ มีจุดเด่นของผลิตภัณฑ์ ที่เป็นผลิตภัณฑ์ การก�ำจัดศัตรูพืชด้วยการใช้สารสกัดจาก พาณชิ ย ์ การจดั ตงั้ กลมุ่ วสิ าหกจิ ชมุ ชนเพอ่ื เพื่อเพ่ือสุขภาพ อีกท้ังยังได้น�ำข้าวไรซ์เบ สมนุ ไพรและชวี ภาพ การบรหิ ารจดั การนำ�้ ให้เกิดความยั่งยืน การวิเคราะห์คุณภาพ อรร่ีของชาวบ้านในชุมชน มาแปรรูปเพ่ือ อย่างถกู ตอ้ ง เพือ่ พัฒนาให้มกี ารลดต้นทุน ดินและการผลิตปุ๋ยอินทรีย์ การให้ความ ให้เพ่ิมมูลค่าของข้าว ท�ำให้ชาวบ้านมีราย ในการปลกู ขา้ ว ทำ� ใหบ้ า้ นโปง่ แดงใหมเ่ กดิ รู้เก่ียวกับโรคพืช ศัตรูพืชและผลิตสาร ได้เพิ่มขึ้น ขนาดของข้าวแต๋นและรสชาติ ความเข้มแข็งทางเศรษฐกิจและสามารถ สมนุ ไพรกำ� จดั ศตั รพู ชื เชอื้ ราไตรโคเดอรม์ า ที่เป็นมาตรฐานท�ำให้ง่ายต่อการบรรจุ พึ่งตนเองได้อย่างแท้จริง อีกทั้งเพื่อสร้าง 176
60 ชมุ ชน ยกระดับคุณภาพชีวิตหม่บู ้านชุมชนแบบมีส่วนร่วม เฉลิมพระเกยี รติสมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทรงเจริญพระชนมายุครบ 60 พรรษา และเหมาะสมกับบรรจุภัณฑ์ส่งผลดีต่อ การลดต้นทุนการผลิตข้าวด้วย โดยแปลงนาสาธิตท่ีมีระบบกักเก็บน้�ำ การตลาดเป็นอย่างมาก สมาชิกในกลุ่มมี การใช้ปุ๋ยอินทรีย์ได้ผลการวิเคราะห์ดิน และมีระบบสูบน�้ำพลังงานแสงอาทิตย์ ความชำ� นาญในการทำ� ข้าวแต๋นมากข้นึ มี ของเกษตรกรก่อนการท�ำนาในรอบต่อ จะใช้เป็นแหล่งเรียนรู้ สาธิต ทดลองและ การใช้ปริมาณส่วนประกอบในการท�ำข้าว ไปโดยได้ผลการวิเคราะห์ดิน ดังนี้ ค่า พัฒนางานวจิ ยั งานวชิ าการ และถา่ ยทอด แต๋นได้อย่างเหมาะสม เม่ือเห็นผลอย่าง ในโตรเจน (N) = ปานกลาง – สูง, ค่า เทคโนโลยไี ด้ในระดบั ต่อไป ชัดเจนท�ำให้สมาชิกในกลุ่มเกิดแรงจูงใจ ฟอสฟอรสั (P) = ตำ�่ มาก, ค่าโพแทสเซยี ม แนวทางการขยายผลการด�ำเนินงานให้ ในการทำ� งานมากขน้ึ อกี ทง้ั ยงั เปน็ การเพม่ิ (K) = ต่�ำมาก และ คา่ ความเป็นกรดด่าง เกิดความยง่ั ยนื ผลติ ภณั ฑข์ า้ วแตน๋ ใหม้ สี ง่ ขายทนั ตามเวลา (pH)=5.5-6 (กรดปานกลาง-อ่อน) จาก ทก่ี ำ� หนดและเปน็ การเพมิ่ รายไดใ้ หส้ มาชกิ ผลการวิเคราะห์สภาพดินดังกล่าวจะเห็น ในการด�ำเนินโครงการพบว่า ในกลมุ่ เมอ่ื คดิ เปน็ กำ� ไรแลว้ มกี ารเพมิ่ มลู คา่ ว่าดินของเกษตรกรในกลุ่มส่วนใหญ่จะมี ผนู้ ำ� และประชาชนในหมบู่ า้ นมคี วามพรอ้ ม ขนึ้ มากกว่า 10% คา่ การทดสอบทใ่ี กลเ้ คยี งกนั คอื มสี ภาพดนิ และศักยภาพในการเข้าร่วมโครงการโดย การพฒั นาการแปรรปู ผลติ ภณั ฑ์ ท่ีมีค่าไนโตรเจนเท่านั้นท่ีมีค่าสูง ส่วนค่า ระหว่างด�ำเนินการโครงการ ประชาชน จากสมนุ ไพรไดผ้ ลติ ภณั ฑน์ ำ�้ มนั หอมระเหย ฟอสฟอรสั และโพแทสเซยี มนน้ั มคี า่ ตำ�่ มาก มีความสนใจในการเรียนรู้และรับรู้จน จ�ำนวน 4 กลิ่น ได้แก่ กลิ่นตระไคร้หอม ซึ่งไม่เหมาะกับการเพาะปลูกเพราะขาด สามารถปฏิบัติกิจกรรมได้ด้วยตนเอง กลิ่นพิมเสน กลิ่นสาระแหน่ และกลิ่นยู ความอดุ มสมบรู ณจ์ งึ ตอ้ งมกี ารปรบั ปรงุ ดนิ ตลอดจนสามารถจัดต้ังกลุ่ม ก�ำหนด คาลิปตัสมีขนาดบรรจุน้�ำมันหอมระเหย ก่อนด้วยการใช้ปุ๋ยอินทรีย์โดยปุ๋ยอินทรีย์ กฎระเบียบของกลุ่มและบริหารจัดการ 2 ขนาด ไดแ้ ก่ ขนาด 5 ซีซี และ 10 ซซี ี ที่สมาชิกผลิตได้จ�ำนวน 336 กระสอบ กลุ่มของตนเองได้เป็นอย่างดี เพ่ือให้การ มีผลิตภัณฑ์ยาหม่อง 2 กล่ิน ได้แก่ กลิ่น ได้วิเคราะห์ปุ๋ยอินทรีย์ด้วยชุดทดสอบ ขยายผลการด�ำเนินงานให้เกิดความย่ังยืน ตระไคร้หอมและกล่ินสาระแหน่ มีขนาด มคี ่า N = สูง ค่า P = สงู มาก และ คา่ K = ทางมหาวิทยาลัยฯ ควรเข้าไปติดตาม บรรจุยาหมอ่ ง 2 ขนาด ได้แกข่ นาด 5 ซี สูง นอกจากน้ียังได้ส่งตัวอย่างปุ๋ยอินทรีย์ และให้ค�ำปรึกษาเป็นระยะให้กับหมู่บ้าน ซี และ 10 ซซี ี เกดิ กลุ่มแปรรูปผลิตภณั ฑ์ ท่ีผลิตได้ไปวิเคราะห์ทีโครงการพัฒนา จากการท่ีหมู่บ้านสามารถผลิตผลิตภัณฑ์ น�้ำมันหอมระเหยและยาหม่อง ภายใต้ชื่อ วิชาการดิน-ปุ๋ยและส่ิงแวดล้อม ภาควิชา ให้เกิดขึ้นในหมู่บ้านได้ ท�ำให้หมู่บ้านมี “สมุนไพรพ้ืนบ้านโป่งแดงใหม่” สมาชิก ปฐพีวิทยา คณะเกษตร มหาวิทยาลัย ผลิตภัณฑ์เป็นของตนเองก่อให้เกิดความ ในกลุ่มมีความรู้ ความเข้าใจและสามารถ เกษตรศาสตร์โดยผลการวิเคราะห์ปุ๋ย เปน็ เอกลกั ษณใ์ หส้ งั คมไดร้ จู้ กั หมบู่ า้ นมาก ผลติ น�ำ้ มนั หอมระเหยและยาหม่องไดด้ ้วย อินทรีย์มีค่าผ่านมาตรฐานปุ๋ยอินทรีย์ ยิง่ ขนึ้ อกี ทัง้ หมบู่ า้ นยงั สามารถจัดต้งั กลุม่ ตัวเอง มีแหล่งจ�ำหน่ายผลิตภัณฑ์โดยการ ท�ำให้ลดต้นทุนการซ้ือปุ๋ยเคมีได้และการ วิสาหกิจชุมชนได้และรอการพิจารณาขอ ประชาสัมพันธ์ตามงานต่างๆ ในหมู่บ้าน บริหารจัดการน้�ำ เกษตรกรมีระบบการ ขึน้ ทะเบียน OTOP เพอ่ื การขยายผลการ และหมู่บ้านใกล้เคียง การวางขายในร้าน บริหารจัดการน�้ำ ซ่ึงเข้าใจถึงเหตุผลและ ด�ำเนินงานที่สามารถต่อยอดได้ ทางมหา คา้ ชมุ ชน และการออกขายในงานจดั แสดง ความจ�ำเป็นของการมีระบบกักเก็บน�้ำ วิทยาลัยฯ ควรสนับสนุนส่งเสริมการ สินค้าทั่วไป สมาชิกในกลมุ่ มคี วามรู้ ความ ของเกษตรกร และการสบู นำ�้ ด้วยพลังงาน แปรรูปผลิตภัณฑ์จากข้าวสมุนไพร การ เข้าใจและสามารถผลิตน้�ำมันหอมระเหย แสงอาทิตย ์ เขา้ ออกจากแปลงนา ท�ำให้ คิดค้นกลิ่นใหม่ๆตามความนิยม ขนาด และหม่องสมุนไพรได้ด้วยตัวเอง ตลอด เกิดแรงจูงใจต่อการน�ำเทคโนโลยีเข้ามาใช้ ตราสินค้าให้เปน็ ท่ีสนใจ เพ่ือเพ่มิ มลู คา่ ให้ จนสามารถผลิตจ�ำหน่ายได้ตามความ เกย่ี วกับการเกษตร ในระยะยาวทำ� ให้เกดิ กับผลิตภัณฑ์ ตลอดจนชุมชนจะต้องน�ำ ตอ้ งการของลกู คา้ และเปน็ การเพม่ิ รายได้ ความคุ้มค่าทางเศรษฐศาสตร์และผลผลิต ผลิตภัณฑ์เข้าร่วมงานแสดงสินค้าท้ังใน ให้สมาชกิ ในกลุ่ม ทม่ี คี ณุ ภาพและปรมิ าณทส่ี งู ขนึ้ ความยาก ท้องถ่ินและระดับประเทศ เพ่ือเป็นการ ง ่ า ย ใ น ก า ร ดู แ ล แ ล ะ ก า ร บ� ำ รุ ง รั ก ษ า 177
ประชาสัมพันธ์ให้ผลิตภัณฑ์ของชุมชน ข้อมูลจากชุมชน ค�ำนยิ มของชุมชน เป็นท่ีรู้จักและเป็นการเพิ่มช่องทางในการ “ตลอดระยะเวลา 3 ปี ตงั้ แตป่ ี จ�ำหน่ายใหไ้ ดม้ ากยิง่ ข้ึน กจ็ ะน�ำมาซึง่ ราย 2556-2558 ทมี่ โี ครงการจากมหาวทิ ยาลยั ได้และความสุขที่เพิ่มของสมาชิกในกลุ่ม เทคโนโลยีราชมงคลล้านนา เชียงราย อีกด้วย กลุ่มเกษตรกรต้องใช้ความรู้ที่ได้ เข้ามา ดฉิ ันมคี วามรู้สึกดใี จทไี่ ดม้ โี ครงการ จากกิจกรรมนี้ไปใช้อย่างจริงจังกับพ้ืนท่ี ดี ๆ เขา้ มาในชมุ ชน ทำ� ใหเ้ กดิ ความสามคั คี เกษตรกรรมของตนเองเพื่อลดต้นทุนการ ในชุมชนและ ไดท้ ราบว่าชุมชนควรได้รับ ผลติ และเพม่ิ ประสทิ ธภิ าพในการผลติ ดว้ ย การพฒั นาและสง่ เสรมิ ดา้ นใด โดยทางมหา การพ่ึงพาตนเองจากการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ที่ วิทยาลัยฯ ได้น�ำโครงการต่างๆ เช่น การ ผลิตขึ้นเอง ใช้ทรัพยากรที่มีอยู่ในชุมชน ปลกู ผกั ปลอดสารพษิ เขา้ มาในชมุ ชน ทำ� ให้ หรือชุมชนใกล้เคียงที่มีต้นทุนต�่ำน�ำมา คนในชุมชนได้รับประทานผักปลอดสาร ผลิตปุ๋ยอินทรีย์ไว้ใช้อย่างต่อเน่ือง การ เคมี เปน็ การลดความเสีย่ งสารเคมีตกค้าง ใช้ปุ๋ยอินทรีย์จะช่วยลดการใช้ปุ๋ยเคมีให้ ในกระแสเลือดของคนในชุมชน ชุมชน น้อยลงเม่ือชุมชนเกิดกลุ่มผู้ใช้ปุ๋ยอินทรีย์ สามารถจัดท�ำบัญชีครัวเรือนและบัญชี แล้วเกิดผลดีอย่างเป็นรูปธรรมต่อการลด ต้นทุนในการผลิตสินค้า นี่คือประโยชน์ ต้นทุนและเพิ่มผลผลติจะท�ำให้มีการใช้ ท่ีชุมชนได้รับในเบื้องต้น อีกท้ังชุมชนยัง ปุย๋ อนิ ทรยี อ์ ย่างแพรห่ ลายไปยงั ชุมชนขา้ ง ได้มีผลิตภัณฑ์ชุมชนเป็นของตนเองและ เคียงส่งผลดีต่อเกษตรกรอย่างทั่วถึง การ ยังสามารถสร้างรายได้เสริมให้กับคนใน ศึกษาวิธีการควบคุมปริมาณน้�ำให้เหมาะ ชุมชน ตลอดจนชุมชนสามารถจัดต้ังกลุ่ม สมกับความต้องการน้�ำของข้าว และพืช วิสาหกิจชุมชนได้ ท�ำให้คนในชุมชนได้มี ในแตล่ ะชว่ งอายเุ วลา และมกี ารนำ� เทคนคิ กจิ กรรมรว่ มกนั การเพิ่มประสิทธิภาพผลผลิต อาทิ การ ความรู้สึกส่วนตัวของดิฉัน ปลูกข้าวแบบเปียกสลับแห้งแกล้งข้าว ที่ มีความรู้สึกประทับใจที่ได้ร่วมงานกับ จะท�ำหน้าท่ีควบคุมระดับน้�ำให้เหมาะ คณะอาจารย์ท่ีน�ำโครงการเข้ามาในชุมชน สมกับช่วงเวลาต่างๆ และมีการพัฒนา และได้น�ำนักศึกษาเข้ามาร่วมกิจกรรม ระบบตรวจวัดสารอาหารและควบคุมการ โครงการ ท�ำให้นักศึกษาเป็นแบบอย่างที่ เติมปุ๋ยให้เหมาะสม ซ่ึงต้องอาศัยความ ดีกับเยาวชนในชุมชนและเป็นการเชื่อม รู้ด้านเซ็นเซอร์ตรวจวัดสารละลาย สาร ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งสถาบนั การศกึ ษากบั อาหารและสารเคมีในดิน และระบบ ชุมชนไดเ้ ปน็ อยา่ งด”ี ควบคุม ประกอบความรู้ด้านการเกษตร ถึงพฤติกรรมและปัจจัยท่ีมีผลต่อผลผลิต นางอ�ำพรรณ์ ปักกาเวสงู ข้าวในแต่ละช่วงเวลา เช่น แสงอาทิตย์ ตวั แทนชมุ ชน ปรมิ าณน�้ำ ดินและปุย๋ เปน็ ตน้ 178
60 ชุมชน ยกระดับคุณภาพชวี ติ หมู่บา้ นชมุ ชนแบบมีสว่ นรว่ ม เฉลมิ พระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเจรญิ พระชนมายคุ รบ 60 พรรษา “ โ ค ร ง ก า ร ย ก ร ะ ดั บ คุ ณ ภ า พ ชี วิ ต วางแผนความรว่ มมอื ดา้ นงานวจิ ยั และดา้ น ของหมู่บ้าน ชุมชน แบบมีส่วนร่วม บริการอย่างต่อเน่ือง เพื่อน�ำความรู้จาก เฉลมิ พระเกยี รติ สมเดจ็ พระเทพรัตน งานวิจัยของนักวิจัยมทร.ล้านนาสู่การใช้ ราชสดุ า สยามบรมราชกมุ ารฯี เจริญ ประโยชน์อย่างเป็นรูปธรรม ตลอดจน พระชนมายุครบ 60 พรรษา กรณี เป็นการบริการด้านวิชาการและงานวิจัย หมู่บ้านแม่แพง ต�ำบลแม่ปั๋ง อ�ำเภอ ถ่ายทอดเทคโนโลยีให้กับชุมชนเพื่อการ พร้าว จงั หวัดเชียงใหม”่ พัฒนาคุณภาพชีวิตของชุมชนเทศบาล แมป่ ัง๋ อ.พร้าว จ.เชียงใหมอ่ ย่างย่งั ยนื มหาวิทยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลลา้ นนา 1. งานดา้ นวิจัย ในปีงบประมาณ 2556 ทางม คณะด�ำเนินงาน ทร.ล้านนา ได้มอบนโยบายให้กับฝ่าย สาขาวิทยาศาสตร์ คณะวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยกี ารเกษตร วจิ ยั กองการศึกษา ภาคพายพั เชียงใหม่ มหาวทิ ยาลัยเทคโนโลยรี าชมงคลลา้ นนา ให้ดูแลและติดตามงานวิจัยเพ่ือสร้างองค์ ความรู้และถ่ายทอดเทคโนโลยี จ�ำนวน สืบเน่ืองจากการท�ำความร่วมมือ ระหว่างมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล 8 โครงการ ภายใต้หัวเร่ือง การพัฒนา ล้านนากับเทศบาลต�ำบลแม่ปั๋ง อ.พร้าว จ.เชียงใหม่ เม่ือวันศุกร์ ท่ี 5 พฤษภาคม คุณภาพชีวิตตามวิถีล้านนาด้วยนวัตกรรม 2555 งานบริการวิชาการ กองการศึกษา มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา และแนวทางเศรษฐกิจสร้างสรรค์ของ ภาคพายัพ เชียงใหม่ ร่วมกับคณะวิศวกรรมศาสตร์ คณะบริหารธุรกิจและศิลปะศาสตร์ เทศบาลต�ำบลแมป่ ๋งั อ�ำเภอพร้าว จงั หวดั คณะศลิ ปกรรมและสถาปตั ยกรรมศาสตร์ สาขาวทิ ยาศาสตร์ และเทศบาลตำ� บลแมป่ ง๋ั นำ� โดย เชียงใหม่ งบประมาณ 1,817,500 บาท มี นายอรุณ ธนะหมี นายกเทศมนตรีเทศบาลต�ำบลแม่ปั๋ง และนายธนาวุฒิ ลี้ตระกูล งานวิจยั ดงั ต่อไปนี้ ผอู้ ำ� นวยการกองการศกึ ษา ไดร้ ว่ มประชมุ กบั ผบู้ รหิ ารเทศบาลตำ� บลแมป่ ง๋ั ลงพน้ื ทสี่ ำ� รวจ งานวิจยั สร้างองคค์ วามรู้ ความตอ้ งการของชมุ ชน กลมุ่ OTOP ตำ� บลแม่ป๋ัง ได้แก่ กลุม่ ทำ� น�้ำพริกบา้ นแมแ่ พง กลุ่ม 1 . ก า ร จั ด ก า ร ฐ า น ข ้ อ มู ล เย็บปกั ถกั ร้อยบ้านแม่แพง กล่มุ ทอผ้าบ้านผาแดง น้�ำพรุ อ้ นบ้านโปง่ บัวบาน กลุม่ เล้ยี งไก่ ท รั พ ย า ก ร ส� ำ ห รั บ แ น ว ท า ง ก า ร ท ่ อ ง ประดู่หางด�ำบ้านสันติสุข กลุ่มชาลูกนาคพรตบ้านห้วยทราย เพื่อเป็นข้อมูลเบื้องต้นใน เ ที่ ย ว เชิ ง นิ เว ศ แ ล ะ วั ฒ น ธ ร ร ม ข อ ง การจดั ท�ำโครงการลงนามความรว่ มมอื สรา้ งเครือข่ายความร่วมมืองานบริการวชิ าการกบั เทศบาลต�ำบลแม่ปั๋ง หัวหน้าโครงการ: เทศบาลต�ำบลแม่ปั๋ง โดยมีวัตถุประสงค์เพ่ือบูรณาการงานบริการวิชาการของมหาวิทยา ผศ.ดวงพร ออ่ นหวาน ลัยฯ กับองค์การปกครองส่วนท้องถิ่น และส่งเสริมการสร้างเครือข่ายความร่วมมือการ 2. การออกแบบและการสร้าง บรกิ ารวชิ าการรว่ มกบั หนว่ ยงานภายนอก ในการนำ� วทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยแี ละนวตั กรรม เครอื่ งลดความชน้ื ขา้ วเปลอื กแบบเคลอ่ื นที่ ไปแก้ไขปัญหาหรือความต้องการของชุมชน ได้อย่างถูกต้อง ตรงกับความต้องการของ ขนาด 1 ตัน ใช้เช้ือเพลงชีวมวลส�ำหรับ ประชาชนในชมุ ชน ทางมหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลลา้ นนาไดม้ กี ารประสานงานและ เกษตรกรรายยอ่ ยของเทศบาลตำ� บลแมป่ ง๋ั หวั หนา้ โครงการ: ผศ.ดร.ชรู ตั น์ ธารารกั ษณ์ 179
3. ยุทธศาสตร์การส่ือสารการ อ.พร้าว จ.เชียงใหม่ ภายใต้โครงการวิจัย งานด้านบริการวิชาการ มทร. ตลาดสินค้าหนึ่งต�ำบลหน่ึงผลิตภัณฑ์ การจัดการฐานข้อมูลทรัพยากรส�ำหรับ ล้านนา ภาคพายัพ เชียงใหม่ ประสบ ของเทศบาลต�ำบลแม่ปั๋งสู่กลุ่มประชาคม แนวทางการท่องเท่ียวเชิงนิเวศและ ความส�ำเร็จอย่างดีย่ิงกับโครงการศึกษา เศรษฐกจิ อาเซียน หวั หนา้ โครงการ: ผศ.นุ วฒั นธรรมของเทศบาลตำ� บลแมป่ ง๋ั อำ� เภอ วิจัย กังหันสูบน้�ำแบบท่อขดเกลียว กลู พกิ ุล พร้าว จังหวดั เชยี งใหม่ นำ� โดย ผศ.ดวงพร แนวต้ัง ได้มีการถ่ายทอดนวัตกรรม 4. การศึกษากระบวนการและ ออ่ นหวาน หัวหนา้ โครงการวิจยั นักศกึ ษา เพื่อชุมชนน�ำโดยอาจารย์สมาน ดาว การตดิ ตามการทำ� งานแบบกลมุ่ บรู ณาการ และทีมวิจัยจากศนู ย์จดั การข้อมูลเพอ่ื การ เวียงกัน และ ดร.ภาสวรรธน์ วัชรด�ำรง ของทีมนักวิจัยในการพัฒนาคุณภาพชีวิต วจิ ัยและพฒั นาศกั ยภาพชุมชน (ศจพช.) ศักด์ิ สาขาวิศวกรรมเครื่องกล คณะ ตามวิถีล้านนาด้วยนวัตกรรมและแนวทาง วิ ศ ว ก ร ร ม ศ า ส ต ร ์ ม ท ร . ล ้ า น น า เศรษฐกิจสร้างสรรค์ของเทศบาลต�ำบล นอกจากน้ีชาวบ้านต�ำบลแม่ แม่ปั๋งอ�ำเภอพร้าว เชียงใหม่ หัวหน้า ปั๋งส่วนใหญ่ประกอบอาชีพ ท�ำนา ท�ำไร่ โครงการ : อ.ดร.ชินานาฏ วทิ ยาประภากร ข้าวโพด และท�ำสวนล�ำไย โดยเทศบาล ต�ำบลแม่ปั๋งได้ขอความช่วยเหลือในการ งานวจิ ยั ถา่ ยทอดเทคโนโลยี หาทางลดรายจ่ายและเพ่ิมรายได้จากการ 1. การออกแบบและถ่ายทอด ประกอบอาชีพของชาวบ้าน นอกจากนี้ เทคโนโลยีกังหันสูบน�้ำส�ำหรับเทศบาล ทางคลินิกเทคโนโลยี มทร.ล้านนาได้เข้า ตำ� บลแมป่ ัง๋ หวั หน้าโครงการ: อ.สมาน รว่ มจดั นทิ รรศการ และรว่ มเปน็ วทิ ยากรใน ดาวเวียงกนั โครงการอบรมเชิงปฏิบัติการเรื่องดอกไม้ 2.การถ่ายทอดและเพ่ิมมูลค่า ประดษิ ฐจ์ ากเศษวัสดุทอ้ งถิน่ เชน่ การท�ำ หัตถกรรมชุมชนเชิงนวัตกรรมแบบมีส่วน ดอกไม้จันทน์จากเปลือกข้าวโพด การท�ำ รว่ มสกู่ ารทอ่ งเทย่ี ว อ.พรา้ ว จ.เชยี งใหม่ ดอกไมจ้ นั ทนจ์ ากกระดาษทใ่ี ชแ้ ลว้ เปน็ ตน้ หวั หนา้ โครงการ: อ.ดร.ณงคณ์ ชุ นทพี ายพั ทิศ 2. งานด้านบรกิ ารวชิ าการ 3. การออกแบบผลิตภัณฑ์ ส่วนความร่วมมือด้านบริการวิชาการ หัตถกรรมด้วยวัฒนธรรมและภูมิปัญญา เป็นความร่วมมือน�ำร่องระหว่างมทร.ล้าน บนฐานบรบิ ทสงั คมแบบมสี ่วนร่วม ของ นากับเทศบาลต�ำบลแม่ปั๋ง โดยงาน พ้ืนที่เทศบาลต�ำบลแม่ปั๋ง หัวหน้า บริการวชิ าการ กองการศกึ ษา ภาคพายัพ โครงการ: ผศ.ไพบลู ย์ หลา้ สมศรี เชยี งใหม่ นำ� โดยอาจารยไ์ พโรจน ์ วรพจน์ 4.กระบวนการพฒั นาการเรยี นรู้ พรชยั รองผอู้ ำ� นวยการกองการศกึ ษา งาน ดา้ นพน้ื ฐานทกั ษะวชิ าชพี วศิ วกรรมโดยกา บริการวิชาการและเจ้าหน้าท่ีฝ่ายบริการ รบรู ณาการการเรยี นการสอน การวจิ ยั และ วิชาการ ไดเ้ ขา้ หารือและวางแผนเพื่อวาง การบริการวิชาการโดยใช้ท้องถ่ินเป็นฐาน กรอบนโยบายร่วมกับทางเทศบาลต�ำบล หวั หนา้ โครงการ: รศ.ดร.ปารชิ าติ บวั เจรญิ แม่ปั๋ง ได้กรอบความร่วมมือด้านงาน อีกหนึ่งตัวอย่างความร่วมมือด้านงานวิจัย บริการวิชาการ เป็นระยะเวลาต่อเน่ือง ระหว่างนักวิจัย มทร.ล้านนา ภาคพายัพ 3 ปี ตง้ั แต่ปี 2556-2558 เชียงใหม่กับชุมชน เทศบาลต�ำบลแม่ปั๋ง 180
60 ชมุ ชน ยกระดับคุณภาพชีวิตหมบู่ ้านชมุ ชนแบบมสี ่วนรว่ ม เฉลิมพระเกยี รตสิ มเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเจรญิ พระชนมายุครบ 60 พรรษา 3. การบรู ณาการการเรียนการสอน 3. คณะวิศวกรรมศาสตร์ มทร. ตาแดงทไ่ี ดร้ บั อย.จากองคก์ ารอาหารและ นอกจากนี้ ประโยชน์อนั สูงสดุ ล้านนา ภาคพายัพ เชียงใหม่ ได้น�ำ ยาของประเทศไทยเรียบร้อยแล้วเช่นกัน ของการทำ� ความรว่ มมอื นี้ ซงึ่ สอดคลอ้ งกบั นักศึกษาลงพ้ืนที่เพ่ือสาธิตและถ่ายทอด คงเหลือกลุ่มสมุนไพร ท่ีต้องการให้ทางม พนั ธกจิ หลกั ของมทร.ลา้ นนา คอื การสรา้ ง เทคโนโลยีการออกแบบและการสร้าง ทร.ล้านนาเข้าไปส่งเสริมด้านผลิตภัณฑ์ บณั ฑติ นกั ปฏบิ ตั ิ โดยไดม้ กี ารนำ� นกั ศกึ ษา เครอ่ื งลดความชน้ื ขา้ วเปลอื กแบบเคลอื่ นที่ และความเข้มแข็งของกลุม่ ให้มากขึน้ ลงพน้ื ทเี่ พอื่ บรู ณาการเรยี นการสอน ในรปู ขนาด 1 ตัน ใช้เช้ือเพลงชีวมวลส�ำหรับ สมมุตฐิ านในการด�ำเนนิ โครงการ แบบการทำ� วจิ ยั ในวชิ าเรยี น การถา่ ยทอด เกษตรกรรายย่อยของเทศบาลต�ำบลแม่ ภายใต้ความพร้อมของชุมชน องคค์ วามรสู้ ชู่ มุ ชน และการบรกิ ารวชิ าการ ปั๋งโดยมี ผศ.ดร.ชูรัตน์ ธารารักษ์ เป็น และหน่วยงานสนับสนุนในชุมชน ตลอด เพอ่ื สรา้ งทกั ษะในการทำ� งานรว่ มกบั ชมุ ชน หัวหน้าโครงการวิจัยและอาจารย์ทวีศักด์ิ จนพื้นฐานด้านสมุนไพร การมีแหล่งปลูก และเป็นการให้นักศึกษาได้เรียนรู้กับกรณี มหาวรรณ์ เปน็ ผรู้ ่วมวิจัย สมุนไพร มีการจัดท�ำผลิตภัณฑ์สมุนไพร ศึกษาจริงจากพืน้ ทีแ่ ละกลุ่มชมุ ชน เชน่ ดังจะเห็นว่าการท�ำงานของม จ�ำหน่ายในพ้ืนท่ีบ้าง ตลอดจนมีชาวบ้าน 1. วิชาสหกิจชุมชน สาขา ทร.ลา้ นนารว่ มกบั พนื้ ทบ่ี า้ นแมแ่ พง ภายใต้ ที่มีภูมิปัญญาด้านสมุนไพรท�ำให้ทาง วิชาการจัดการ คณะบริหารธุรกิจและ ความร่วมมือของมทร.ล้านนากับเทศบาล สาขาวิทยาศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์และ ศิลปศาสตร์ มทร.ล้านนา ภาคพายัพ ตำ� บลแม่ป๋ัง อ�ำเภอพร้าว จงั หวดั เชยี งใหม่ เทคโนโลยีการเกษตร มทร.ล้านนา จึงมี เชียงใหม่ เพ่ือส่งเสริมให้นักศึกษาได้เรียน ได้ดำ� เนนิ การมาแล้วหลายปี ซึ่งมีการตอบ ความเช่ือว่าจะสามารถยกระดับพัฒนา รู้และจัดการด้านการตลาดของผลิตภัณฑ์ รับที่ดีจากชุมชน มีการเสนอแนะปัญหา คณุ ภาพชวี ติ ชมุ ชนของกลมุ่ วสิ าหกจิ ชมุ ชน จากชุมชนในเทศบาลแม่ปั๋ง เช่น น้�ำพริก และความต้องการของชุมชนในเวทีต่างๆ สมนุ ไพรบา้ นแมแ่ พง และชาวบา้ นบา้ นแม่ ตาแดง แชมพูสมุนไพร ภาคเรียนที่ เป็นพ้ืนที่ท่ีทางสาขาวิทยาศาสตร์ได้ลงพื้น แพงได้ 1-2/2556 ทอ่ี ยา่ งสมำ่� เสมอ จงึ เปน็ เหตผุ ลหนงึ่ ทท่ี าง วธิ กี าร 2. วชิ าวทิ ยาศาสตรเ์ พอ่ื สขุ ภาพ สาขาวิทยาศาสตร์ให้ความสนใจเลือก โครงการนเ้ี ปน็ โครงการทมี่ มี กี าร สาขาวิทยาศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์และ พ้ืนท่ีชุมชนบ้านแม่แพงมาเป็นหมู่บ้าน บูรณาการ ในทุกภาคส่วน จึงได้ประชุม เทคโนโลยีการเกษตร มทร.ล้านนา ภาค ภายใต้โครงการยกระดับคุณภาพชีวิต จัดท�ำแผนโครงการยกระดับคุณภาพ พายพั เชยี งใหม่ นำ� นกั ศกึ ษาลงถา่ ยทอด ชมุ ชน แบบมสี ่วนรว่ ม ท่ีมทร.ล้านนาได้ ชีวิตของหมู่บ้าน ชุมชน แบบมีส่วนร่วม เทคโนโลยีกลุ่มวิสาหกิจสมุนไพรบ้านแม่ ให้การสนบั สนุนในปีงบประมาณ 2558- เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราช แพง เมือ่ วนั ที่ 14 พฤษภาคม 2557 ภาย 2560 สุดาฯ สยามบรมราชกุมารีทรงเจริญพระ ใต้โครงการสมุนไพรและการแปรรูป : การ จากการด�ำเนินการหลายๆ ปีท่ีผ่านมา ชนมายุครบ 60 พรรษา กรณี หมู่บ้าน ทำ� น�้ำสมนุ ไพรชามะล-ิ หญ้าหวาน และน�ำ้ ท�ำให้ได้ข้อมูลของชุมชนที่สามารถน�ำมา แมแ่ พง ต�ำบลแมป่ ๋ัง อ�ำเภอพรา้ ว จงั หวัด สมนุ ไพรเหด็ 3 อยา่ ง ภาคเรียนท่ี 3/2556 วิเคราะห์และหาแนวทางด�ำเนินการยก เชียงใหม่ กับเทศบาลต�ำบลแม่ปั๋ง กลุ่ม ระดับคุณภาพชีวิตของชุมชนได้ พบว่า วิสาหกิจชุมชนสมุนไพรบ้านแม่แพงและ ในชุมชนแม่แพง มีกลุ่มวิสาหกิจชุมชน 3 ตัวแทนจากชุมชน เพื่อระดมความคิด กลมุ่ คอื กลมุ่ สมนุ ไพร กลมุ่ นำ้� พรกิ ตาแดง เหน็ ในการจัดท�ำโครงการฯ เพอื่ ให้เกิดผล และกลมุ่ เยบ็ ปกั ถกั รอ้ ย ซง่ึ กลมุ่ เยบ็ ปกั ถกั สมั ฤทธต์ิ ามวตั ถปุ ระสงคข์ องโครงการ เพอ่ื รอ้ ยมคี วามเขม้ แขง็ ในระดบั หนงึ่ แลว้ คอื มี ใหไ้ ดแ้ ผนการดำ� เนนิ งานบรกิ ารวชิ าการทมี่ ี ผลติ ภัณฑ์ท่เี ป็น OTOP ระดบั 5 ดาวแล้ว ประสทิ ธภิ าพและสอดคลอ้ งกบั ยทุ ธศาสตร์ สว่ นกลมุ่ นำ�้ พรกิ ตาแดงมผี ลติ ภณั ฑน์ ำ�้ พรกิ 181
การใหบ้ รกิ ารวชิ าการของมหาวทิ ยาลยั และมกี ารสรา้ งเครอื ขา่ ยความรว่ มมอื ในการบรู ณา การโครงการฯ กบั ภาคีเครือข่าย ภายในและภายนอกมหาวิทยาลยั ไดม้ กี ารลงพนื้ ทส่ี ำ� รวจความคดิ เหน็ และจดั ฝกึ การอบรมใหค้ วามรแู้ ละปฏบิ ตั จิ รงิ เพอื่ ใหก้ ลมุ่ ชมุ ชนไดร้ บั ประสบการณต์ รง รบั รถู้ งึ ขอ้ ดที ไ่ี ดร้ บั จากการปฏบิ ตั ดิ ว้ ยตวั เองและ กลมุ่ มกี ารจดั ตงั้ การบรหิ ารงานภายในกลมุ่ เพอ่ื ชว่ ยกนั ในการจดั การตนเองตอ่ ไปในอนาคต และสามารถถ่ายทอดความรู้ท่ไี ดแ้ กก่ ลุม่ อื่นทม่ี ีความสนใจตอ่ ไป ท้ังนี้ทางสาขาวิทยาศาสตร์คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการเกษตร มหาวิทยาลัย เทคโนโลยรี าชมงคลลา้ นนา ไดม้ กี ระบวนการในการดำ� เนนิ งานโดยไดเ้ ขา้ ไป รว่ มวเิ คราะห์ ปญั หาและแนวทางแก้ไข ให้เกิดประโยชน์แก่ชุมชน ดงั น้ี 1. ทบทวนผลการดำ� เนนิ งานทีผ่ า่ นมา ศึกษา วิเคราะห์และจับประเด็นท่ชี ุมชน สนใจและตอ้ งการการสนับสนนุ ในลักษณะของการถอดบทเรยี นแตล่ ะเรื่อง 2. น�ำการถอดบทเรยี นดา้ นสมนุ ไพรในชุมชนมาเป็นหัวขอ้ หลัก ทำ� การวางแผน การทำ� งานในทมี งาน 3. จัดอบรม เวทีเสวนารว่ มกบั ชุมชนเกยี่ วกับสมนุ ไพรในชมุ ชน การใช้สมุนไพร ใกล้ตวั 4. จัดท�ำสวนสมุนไพรในชุมชนเพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้และเป็นแหล่งเพาะพันธุ์ ขยายพนั ธสุ์ มนุ ไพร 5. อบรมการทำ� ผลติ ภณั ฑ์จากสมนุ ไพรในชมุ ชน แลกเปลย่ี นความรกู้ บั แมห่ มอ ในชุมชน 6. จัดท�ำศูนย์สมนุ ไพร รวบรวมข้อมลู ด้านสรรพคุณสมนุ ไพร ตวั อยา่ ง เพ่อื เป็น แหล่งเรยี นรู้ 7. จดั เวทปี ระมวลขอ้ มลู ทไี่ ดจ้ ากการดำ� เนนิ งาน และขอ้ เสนอแนะจากผทู้ รงวฒุ ิ และนกั วชิ าการ 8. ถอดบทเรียนเรื่องสมนุ ไพรในชมุ ชนบา้ นแม่แพง ผลการด�ำเนินงาน หมู่บ้านแม่แพง เป็นหมู่บ้านเล็กๆ ที่ชาวบ้านอยู่กันแบบพ่ึงพาธรรมชาติและ ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ สมนุ ไพรจงึ เปน็ ทางเลอื กหลกั สำ� หรบั ชมุ ชนทจี่ ะใชใ้ นการปอ้ งกนั รกั ษา โรค เป็นการพึ่งตนเองเบื้องต้นก่อนที่จะไปพบแพทย์เพื่อรักษาแบบสมัยใหม่ ในชุมชน มีสมุนไพรหลากหลาย อยู่แบบกระจัดกระจาย ดังนั้นในโครงการจึงได้รวบรวมมาไว้ท่ี 182
60 ชมุ ชน ยกระดบั คุณภาพชวี ติ หมูบ่ ้านชมุ ชนแบบมีสว่ นรว่ ม เฉลิมพระเกยี รติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทรงเจรญิ พระชนมายคุ รบ 60 พรรษา สวนสมุนไพรของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนสมุนไพรบ้านแม่แพง เพื่อเป็นต้นแบบส�ำหรับขยาย พันธุ์ไปยังสวนสมุนไพรแห่งอ่ืนต่อไป นอกจากน้ียังได้จัดท�ำศูนย์เรียนรู้สมุนไพร โดยมี คู่มือสมุนไพรใกล้ตัว การใช้สมุนไพรอย่างถูกวิธี รูปถ่ายพร้อมสรรพคุณของสมุนไพร ตลอดจนพชื พิษทีอ่ ันตราย เพ่อื ให้ชมุ ชนไดม้ ีแหลง่ เรยี นรเู้ ก่ียวกบั สมนุ ไพรอยา่ งเปน็ ระบบ สามารถเขา้ มาศกึ ษาและเรยี นรดู้ ว้ ยตนเอง ตลอดจนเปน็ ศนู ยถ์ า่ ยทอดองคค์ วามรเู้ กยี่ วกบั ผลิตภัณฑ์สมุนไพรในชมุ ชน เช่น การทำ� แชมพ ู การทำ� ยาหม่อง ลกู ประคบ การนวด สมุนไพร การยอ้ มผมสมนุ ไพร ฯลฯ ซงึ่ เปน็ กิจกรรมที่ชาวบ้านในชมุ ชนสามารถใช้เวลา วา่ งจากงานหลักมาทำ� รว่ มกันได้ แนวทางการขยายผลการด�ำเนนิ งานใหเ้ กดิ ความยงั่ ยืน สร้างความเข้มแข็งของชุมชนบ้านแม่แพงด้านสมุนไพร โดยการกระจายการ ปลูกสมุนไพรให้ครอบคลุมทุกบ้าน เพื่อให้มีวัตถุดิบในการแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์เพียงพอ และทุกครอบครัวมีความรู้ความเข้าใจในการใช้สมุนไพรท่ีถูกต้อง สามารถแปรรูปเพื่อใช้ ในครัวเรอื นได้ สร้างเครือขา่ ยหนว่ ยงานในชุมชน เช่น โรงพยาบาล กศน. มลู นธิ ิ ให้มกี าร ท�ำงานร่วมกับชาวบ้านมากข้ึน เพื่อให้ชาวบ้านสามารถขอความสนับสนุนด้านการอบรม แปรรูปเพื่อใช้ในครัวเรือนได้ สร้างเครือข่ายหน่วยงานในชุมชน เช่น โรงพยาบาล กศนง. บมูลปนิธริ ใะหม้มีกาารณทางาแนรล่วมะกอับชนื่ าวๆบ้านได้ มากข้นึ เพื่อใหช้ าวบ้านสามารถขอความสนับสนนุ ดา้ นการอบรม งบประมาณ และอื่นๆ ได้ 183
ภาพกจิ กรรม 1. กจิ กรรมการจดั สวนสมนุ ไพร 2. การจดั ศูนย์เรยี นร้สู มุนไพร 3. การใหค้ วามรูเ้ ร่ืองสมนุ ไพร 4. การท�ำน้ำ� มนั เขยี วเสลดพังพอน ผลิตภณั ฑน์ ้ำ� มนั เสลดพังพอน ผลติ ภณั ฑ์สบูส่ มนุ ไพรวา่ นสาวหลงผสมวา่ นหางจระเข้ 5. การแลกเปลีย่ นเรยี นรู้ 184
60 ชุมชน ยกระดบั คณุ ภาพชวี ิตหมบู่ ้านชุมชนแบบมีสว่ นรว่ ม เฉลมิ พระเกียรตสิ มเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทรงเจรญิ พระชนมายคุ รบ 60 พรรษา มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยี ราชมงคล สุวรรณภูมิ โครงการยกระดับคุณภาพชีวิตของ หมบู่ า้ น ชมุ ชน แบบมสี ว่ นรว่ ม 60 หมบู่ า้ น เ ฉ ลิ ม พ ร ะ เ กี ย ร ติ ส ม เ ด็ จ พ ร ะ เ ท พ รัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเจริญพระชนมายุครบ 60 พรรษา 185
โครงการ “ยกระดับคุณภาพชีวิต ทกั ษะอาชีพในการเพ้นลาย หมบู่ า้ น ชมุ ชน สงั คม ดว้ ยวทิ ยาศาสตร์ เดคูพาจลงบนช้ินงานดิบ และการสาน และเทคโนโลยชี มุ ชนต�ำบลบา้ นแค” ตะกรา้ จากเชือกปอแกว้ 3. เครือข่ายความร่วมมือ ด้านบริการวิชาการ ของมหาวิทยาลัย เทคโนโลยรี าชมงคลสวุ รรณภมู เิ พม่ิ มากขน้ึ มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลสวุ รรณภมู ิ วิธีการ คณะดำ� เนนิ งาน รศ.นภทั ร วจั นเทพินทร ์ ทป่ี รึกษาโครงการ คณะท�ำงานโครงการยกระดับ นายวิชัย มาแสง ประธานโครงการ คุณภาพชวี ติ หมู่บา้ น ชุมชน สังคม ด้วย นางสาวน้�ำทิพย์ แย้มกลบี บวั หัวหนา้ โครงการ วิทยาสาสตร์และเทคโนโลยี ร่วมกับ นางสาวพนิดา เฟือ่ งขจร ผูร้ ว่ มโครงการ องค์การบริหารส่วนต�ำบลบ้านแค อ�ำเภอ นายบ�ำรงุ ฉมิ ชนะ ผู้ร่วมโครงการ ผักไห่ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา และ นายวรงค ์ บญุ นิมิตร ผู้รว่ มโครงการ ชุมชน กลุ่มแม่บ้าน ได้ลงพ้ืนที่ส�ำรวจ บริบทพ้ืนท่ีและความต้องการของชุมชน ประชาชนในชุมชนต�ำบลบ้านแคส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม ท�ำนา ต�ำบลบ้านแค โดยการประชุมเสวนาร่วม เลี้ยงปลา และค้าขาย ประชาชนส่วนใหญ่จะเป็นผู้สูงอายุ เพราะหนุ่มสาววัยท�ำงานไป วิเคราะห์ปัญหารับรู้ความต้องการของ ท�ำงานในกรุงเทพมหานครและต่างจังหวัด ในชุมชนมีการรวมตัวของกลุ่มแม่บ้านผลิต ชุมชน และกลุ่มแม่บ้าน ซ่ึงสรุปประเด็น น้�ำยาสระผมและน้�ำยาล้างจานโดยการสนับสนุนขององค์การบริหารส่วนต�ำบลบ้านแค ความต้องการได้ 2 ประเด็น คอื อำ� เภอผกั ไห่ จงั หวดั พระนครศรอี ยธุ ยา เพอื่ จำ� หนา่ ยเปน็ อาชพี เสรมิ รายได้ แตผ่ ลติ ภณั ฑท์ ่ี 1.ตอ้ งการไดร้ บั การถา่ ยทอดองค์ จำ� หนา่ ยมรี ปู ลกั ษณข์ องบรรจภุ ณั ฑท์ ขี่ าดความนา่ สนใจของผบู้ รโิ ภค และทางกลมุ่ แมบ่ า้ น ความรู้ในการพัฒนาการออกแบบบรรจุ มคี วามตอ้ งการทจี่ ะเพม่ิ อาชพี เสรมิ ใหม้ ากขนึ้ มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลสวุ รรณภมู ิ ภัณฑ์ผลิตภัณฑ์น�้ำยาล้างจานและน้�ำยา โดยสถาบนั วิจยั และพัฒนารว่ มกบั องคก์ ารบรหิ ารสว่ นต�ำบลบ้านแค อำ� เภอผักไห่ สระผมใหม้ รี ปู ลกั ษณด์ งึ ดดู ความสนใจของ จงั หวัดพระนครศรอี ยธุ ยา ไดใ้ หค้ วามส�ำคัญในการสง่ เสรมิ อาชพี การสรา้ งราย ผู้บริโภคเพิ่มมากขน้ึ ได้ และการสร้างความรักความสามัคคีของชุมชน จึงได้ร่วมกันด�ำเนินโครงการยกระดับ 2.ตอ้ งการพฒั นาทกั ษะการสรา้ ง คุณภาชีวติ หมบู่ ้าน ชุมชน สังคม ดว้ ยวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ประจ�ำปีงบประมาณ อาชีพเสริม เพ่อื เปน็ การเพิม่ รายได้อกี ช่อง 2558 ขึน้ มีวัตถปุ ระสงค์เพอ่ื พัฒนาคณุ ภาพชีวิตท่ีดขี นึ้ มีความเขม้ แขง็ ของชมุ ชน มกี าร ทางหน่งึ พัฒนาตนเองอย่างตอ่ เนื่อง และพึง่ พาตนเองไดอ้ ยา่ งย่ังยนื จากประเด็นความต้องการดัง สมมุติฐานในการดำ� เนินโครงการ กล่าวจึงมีการจัดกิจกรรมเพ่ือตอบสนอง 1. กลุ่มแม่บา้ นต�ำบลบา้ นแค อ�ำเภอผกั ไห่ จังหวดั พระนครศรอี ยุธยา มที กั ษะ ความต้องการดงั น้ี ด�ำเนนิ การจดั โครงการ ในการออกแบบบรรจุภัณฑ์ที่เป็นที่น่าสนใจของผู้บริโภค เป็นการเพ่ิมมูลค่าให้ผลิตภัณฑ์ ฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการ เร่ือง การเพ้น สง่ ผลให้มรี ายได้เพิ่มข้นึ ลายเดคูพาจลงบนช้ินงานดิบ ในวันท่ี 2. กล่มุ แม่บ้านตำ� บลบ้านแค อำ� เภอผักไห่ จงั หวัดพระนครศรีอยธุ ยา เพิม่ พูน 27 มกราคม 2558 และ ด�ำเนินการจัด โครงการ ฝกึ อบรมเชงิ ปฏบิ ตั กิ าร เรอื่ ง การ สานตะกร้าจากเชือกปอแก้ว ในวันท่ี 24 กุมภาพันธ์ 2558 โดยวิทยากรผูเ้ ชย่ี วชาญ 186
60 ชุมชน ยกระดับคุณภาพชวี ิตหมู่บ้านชุมชนแบบมีส่วนร่วม เฉลมิ พระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทรงเจริญพระชนมายุครบ 60 พรรษา เพ่ือเสริมทักษะการสร้างอาชีพเสริมอีก 2 แนวทางการขยายผลการด�ำเนินงานให้ อาชีพ และด�ำเนินการจัดโครงการ ฝึก เกดิ ความย่ังยนื อบรมเชิงปฏิบตั ิการ 1.พฒั นาขบวนการผลิต เทคนคิ เร่ือง การสานตะกร้าจากเชือก ใหมๆ่ เพอ่ื ลดตน้ ทนุ การผลติ เพม่ิ อตั ราการ ปอแก้ว ในวันที่ 24 กุมภาพันธ์ 2558 ผลติ ภณั ฑเ์ พิม่ ขน้ึ และ ด�ำเนนิ การจัดโครงการ ฝกึ อบรมเชิง 2. ประสานความร่วมมือ ปฏิบัติการ เร่ือง การออกแบบผลิตภัณฑ์ กบั หนว่ ยงานองคก์ ารปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่ นำ้� ยาสระผมและนำ�้ ยาลา้ งจาน ในวนั ท่ี 20 หนว่ ยงานภาครฐั เพอ่ื สง่ เสรมิ ชอ่ งทางการ กุมภาพนั ธ์ 2558 ให้มีรปู ลักษณท์ ม่ี คี วาม จัดจ�ำหน่าย น่าสนใจดึงดูดความต้องการของผู้บริโภค ภาพกจิ กรรม เพ่ิมมากข้ึน โดยวิทยากรท่มี ปี ระสบการณ์ ในการออกแบบบรรจุภัณฑ์ผลิตภัณฑ์ สนิ คา้ OTOP ผลการดำ� เนินงาน การเสวนาเพ่ือวิเคราะห์ปัญหาและความ กิจกรรม : ฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการ เร่ือง ผลจากการด�ำเนินงานโครงการ ตอ้ งการของชมุ ชนบา้ นแค การออกแบบน้�ำยาล้างจานและน้�ำยา ฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการ ทั้งสามเรื่องท�ำให้ สระผม กลุ่มแม่บ้านต�ำบลบ้านแค อ�ำเภอผักไห่ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เพ่ิมพูนทักษะ ในการสร้างอาชีพรายได้อีก 2 อาชีพ และ มกี ารพฒั นาการออกแบบบรรจภุ ณั ฑใ์ หไ้ ด้ รูปลักษณ์เป็นท่ีน่าสนใจของผู้บริโภคเพ่ิม ขึ้น ซ่งึ ผลการประเมินการดำ� เนนิ โครงการ ในดา้ นผลผลิตบรรลเุ ปา้ หมายทีต่ ัง้ ไว้ ส่วน ด้านผลลัพธ์มีผลกระทบท่ีเป็นประโยชน์ กับกลุ่มแม่บ้านต�ำบลบ้านแคเพ่ิมข้ึนเล็ก น้อย ยังตอ้ งปรบั ปรงุ ส่งเสริมด้านคณุ ภาพ ผลผลติ และการตลาดต่อไปในอนาคต กิจกรรม : ฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการ เร่ือง กิจกรรม : ฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการ เร่ือง การเพ้นลายเดคพู าจลงบนชิน้ งานดบิ การสานตะกร้าจากเชือกปอแกว้ 187
โครงการ “ยกระดับคุณภาพชีวิต วิธีการ หมบู่ า้ น ชมุ ชน สงั คม ดว้ ยวทิ ยาศาสตร์ การด�ำเนินโครงการการส�ำรวจ และเทคโนโลยี ชมุ ชนต�ำบลพระแก้ว” ข้อมูลและบริบทของพื้นที่ต�ำบลพระแก้ว อำ� เภอภาชี จงั หวดั พระนครศรอี ยธุ ยาคณะ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลสุวรรณภมู ิ เทคโนโลยีการเกษตรและอุตสาหกรรม เกษตร ไดด้ �ำเนนิ การ 2 กิจกรรม ดังน้ี คณะดำ� เนนิ งาน ผู้ช่วยศาสตราจารยต์ อ่ วุฒิ จำ� มั่น กจิ กรรมที่ 1 วนั พธุ ที่ 7 มกราคม 2558ณ ห้อง 250214 ช้ัน 2 อาคาร ตามที่กลุ่มงานบริการวิชาการและถ่ายทอดเทคโนโลยี สถาบันวิจัยและพัฒนา 25 ประชุมหารือ วางแผนการด�ำเนิน ก�ำหนดด�ำเนินงานโครงการย่อยภายใต้โครงการยกระดับคุณภาพชีวิต หมู่บ้าน ชุมชน งานการศึกษาข้อมูลและบริบทของพ้ืนที่ สังคม ด้วยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ประจ�ำปีงบประมาณ 2558 และได้ก�ำหนดให้ ต�ำบลพระแก้ว อ�ำเภอภาชี จังหวัด คณะเทคโนโลยีการเกษตรและอุตสาหกรรมเกษตร คดั เลอื กหมูบ่ า้ น ชมุ ชน เพ่ือเข้ารว่ ม พระนครศรอี ยธุ ยา ในโครงการยกระดบั คุณภาพชีวิต หมูบ่ ้าน ชมุ ชน สังคม ดว้ ยวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี กิจกรรมท่ี 2 วันพฤหัสบดีท่ี ประจ�ำปีงบประมาณ 2558 นั้น ในการนี้คณะเทคโนโลยีการเกษตรและอุตสาหกรรม 15 มกราคม 2558 ณ องค์การบริหาร เกษตร ไดค้ ดั เลอื กต�ำบลพระแกว้ อ�ำเภอภาชี จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ส่วนต�ำบลพระแก้ว อ�ำเภอภาชี จังหวัด เป็นชุมชนยกระดับคุณภาพชีวิต ต้นแบบในการจัดการอบรมให้กับประชาชน พระนครศรอี ยธุ ยาจดั กจิ กรรมโดยการแบง่ เข้ามาเรียนรู้การเก็บตัวอย่างดิน การขยายพันธ์ไม้ การเพราะปลูกข้าวและการผลิตข้าว กลุม่ สมาชกิ ชุมชน ออกเป็น 4 กลมุ่ เพอ่ื ปลอดสารพิษ เนื่องจากต�ำบลพระแก้ว มีคลองธรรมชาติไหลผ่านและคลองชลประทาน ใหข้ อ้ มลู ทางดา้ นประวตั ศิ าสตรว์ ฒั นธรรม ซง่ึ จ่ายน�ำ้ เพือ่ การเกษตรไปตามรอ่ งนำ้� คคู ลองต่างๆ ตลอดพืน้ ที่ ซง่ึ เป็นทล่ี ุ่มเหมาะสมแก่ ดา้ นระบบทรัพยากร ด้านสงั คมเศรษฐกิจ การทำ� การเกษตร กลุม่ ที่ 1 ใชเ้ ครอ่ื งมอื Timeline มีความอุดมสมบูรณ์เหมาะกับการพัฒนาเป็นแหล่งเกษตรกรรม ปัจจุบันมี กลุ่มที่ 2 ใช้เคร่ืองมือ แผนที่รอบใน ประชากร จำ� นวน 2,430 คน จ�ำนวน 586 หลังคาเรือน สว่ นใหญ่ประกอบอาชพี ทางการ กลุม่ ที่ 3 ใชเ้ ครื่องมือ แผนที่รอบนอก เกษตร เชน่ ทำ� นาเปน็ อาชพี หลกั และรบั จ้างเป็นอาชีพรอง มีการคมนาคมสะดวก เหมาะ กล่มุ ที่ 4 ใชเ้ คร่อื งมือ ปฏทิ ินวิถชี วี ติ ชมุ ชน สมต่อการพฒั นาเปน็ แหลง่ เกษตรกรรมและอตุ สาหกรรมขนาดย่อมในอนาคต หรือปฏทิ นิ ฤดกู าล สมมตุ ิฐานในการด�ำเนนิ โครงการ 1. การเพมิ่ รายไดข้ องประชากรมผี ลกระทบทางตรงตอ่ การยกระดบั คณุ ภาพชวี ติ ตัวแทนของสมาชิกชุมชน ทงั้ 4 2. ความรพู้ น้ื ฐานในการประกอบอาชพี ทางการเกษตรและอตุ สาหกรรมเกษตร กลุ่ม น�ำเสนอข้อมูล และสรุปผลการน�ำ มผี ลกระทบทางตรงตอ่ การเลือกประกอบอาชพี เพ่ือเพม่ิ รายไดข้ องเกษตรกร เสนอข้อมูลและด�ำเนินงาน ใช้วิธีปฏิบัติ 3. องค์ความรู้และเทคโนโลยีจากคณะเทคโนโลยีการเกษตรและอุตสาหกรรม ตามแนวปฏิบัติท่ีดีของการให้บริการ เกษตรส่งผลกระทบทางตรงและทางอ้อมต่อการประกอบอาชีพของเกษตรกรต�ำบลพระ วิชาการแบบมีส่วนร่วม โดยใช้องค์ความ แก้ว ในการเพ่มิ ระดับคุณภาพชีวติ ของประชากร รู้ทางด้านพืชศาสตร์ วิทยาศาสตร์การ ประมง สัตวศาสตร์ วิทยาศาสตร์และ เทคโนโลยีการอาหาร และเทคโนโลยี เคร่ืองจักรกลเกษตร ตามศักยภาพความ พร้อมของนักวิชาการ เคร่ืองมือ อุปกรณ์ เทคโนโลยี ท่ีมีอยู่ของคณะ 188
60 ชมุ ชน ยกระดบั คณุ ภาพชวี ิตหมูบ่ ้านชุมชนแบบมสี ่วนรว่ ม เฉลมิ พระเกยี รตสิ มเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเจรญิ พระชนมายุครบ 60 พรรษา ผลการดำ� เนินงาน รูปภาพกิจกรรม ก า ร จั ด กิ จ ก ร ร ม มี ค ว า ม สอดคล้องเป็นไปตามวัตถุประสงค์ดังน้ี ประชาชนให้ความร่วมมือในการให้ข้อมูล จากการศึกษาบริบทของพื้นที่ต�ำบลพระ แกว้ อำ� เภอภาชี จงั หวดั พระนครศรอี ยธุ ยา ตามหลกั การใชเ้ ครอ่ื งมอื การทำ� งานแบบมี สว่ นรว่ ม ชว่ ยกนั วเิ คราะหป์ ญั หาของชมุ ชน และตระหนักต่อการร่วมมือกันเพ่ือแก้ไข ปัญหา จากความร่วมมือของภาครัฐและ เอกชนท�ำให้เกิดเครือข่ายชุมชนท่ีเข้มแข็ง และมคี วามสมั พนั ธท์ ด่ี ตี อ่ กนั และจากความ สัมพันธ์ที่ดีท่ีเกิดข้ึนท�ำให้เกษตรกรเกิด ความไว้วางใจ เชอ่ื ในองคค์ วามรู้ของคณะ เทคโนโลยีการเกษตรและอุตสาหกรรม เกษตร พรอ้ มทจ่ี ะรบั ขอ้ มลู องคค์ วามรใู้ หม่ เพอื่ ใหเ้ กดิ การเปลยี่ นแปลงนำ� ไปสคู่ ณุ ภาพ ชวี ติ ท่ดี ีขึน้ ของเกษตรกรในโอกาสตอ่ ไป แนวทางการขยายผลการด�ำเนินงานให้ นายบำ� รุง ก้อนทอง (นายกองคก์ ารบรหิ ารส่วนตำ� บลพระแกว้ ) แนะน�ำสมาชิกชุมชน เกดิ ความยงั่ ยืน คณะเทคโนโลยีการเกษตรและอุตสาหกรรมเกษตร สำ� รวจขอ้ มูลชุมชน 1. ใหอ้ งคค์ วามรสู้ เู่ กษตรกรตาม ด้านประวตั ิศาสตรว์ ฒั นธรรม ด้านสงั คมเศรษฐกจิ ด้านทรพั ยากรและสิง่ แวดลอ้ ม ความต้องการของเกษตรกรโดยตรง น�ำเสนอข้อมูลชุมชนด้านประวัติศาสตร์วัฒนธรรม ด้านสังคมเศรษฐกิจ ด้านทรัพยากร 2. หาตลาดจ�ำหน่ายสินค้า และสิง่ แวดลอ้ ม ทางการเกษตร โดยความร่วมมือกับภาค เอกชนเพื่อเป็นคู่ค้ารับซ้ือผลผลิตจาก เกษตรกร จ�ำหน่ายตลาดในประเทศและ ตา่ งประเทศ 189
โครงการ “ยกระดับคุณภาพชีวิต คณะกรรมการอบรมสาธิตและทดลอง หมู่บ้าน ชุมชน ด้วยวิทยาศาสตร์และ ก า ร ผ ลิ ต อิ ฐ ก ่ อ ส ร ้ า ง ส า มั ญ แ บ บ ไ ม ่ เทคโนโลยี ตำ� บลพระขาว” เผา คณะบริหารธุรกิจและเทคโนโลยี สารสนเทศ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลสวุ รรณภูมิ ราชมงคลสุวรรณภูมิ ขอขอบคุณชุมชน ต�ำบลพระขาว อ�ำเภอบางบาล จังหวัด คณะด�ำเนินงาน พระนครศรีอยุธยา บุคลากร เจ้าหน้าที่ คณะบรหิ ารธุรกิจและเทคโนโลยสี ารสนเทศ ศนู ยพ์ ระนครศรอี ยธุ ยา วาสกุ รี และผู้ท่มี ีสว่ นร่วมในการจัดโครงการครั้งนี้ ทกุ ทา่ น ที่ได้ใหค้ วามร่วมมือเปน็ อยา่ งดียง่ิ หากมขี อ้ บกพรอ่ งประการใด ขอนอ้ มรบั ไว้ และจะแกไ้ ขในโอกาสตอ่ ไป สมมตุ ิฐานในการด�ำเนินโครงการ 1.ทดลองการผลิตอิฐก่อสร้าง สามญั แบบไม่เผา 2. การส่งเสริมและรักษาสิ่ง แวดล้อมภายในชมุ ชน ชุมชนต�ำบลพระขาว อ�ำเภอบางบาล จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เป็นพ้ืนที่ วธิ ีการ ประกอบอาชพี เกษตรกรเปน็ ส่วนใหญ่ เชน่ การทำ� นา การสวน และทำ� อิฐ ภายในพ้ืนท่ี คณะท�ำงานโครงการยกระดับ ของชุมชน ซง่ึ มรี ายได้จากการท�ำอฐิ แตเ่ กดิ ปญั หาดา้ นมลพิษทางอากาศ ด้วยเหตนุ ้ีทาง คุณภาพชีวิต หมู่บ้านชุมชน สังคม ด้วย คณะบริหารธุรกจิ และเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวทิ ยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลสวุ รรณภมู ิ วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี คณะ ไดล้ งพ้นื ที่ส�ำรวจบรบิ ทชุมชนตำ� บลพระขาว อ�ำเภอบางบาล จงั หวดั พระนครศรอี ยุธยา บริหารธุรกิจและเทคโนโลยีสารสนเทศ เพ่ือด�ำเนินการแกไ้ ขและพัฒนาคุณภาพชีวติ ของคนในชมุ ชนใหด้ ยี ง่ิ ขนึ้ ม ห า วิ ท ย า ลั ย เ ท ค โ น โ ล ยี ร า ช ม ง ค ล ดว้ ยเหตผุ ลขา้ งตน้ ทางคณะบรหิ ารธรุ กจิ และเทคโนโลยสี ารสนเทศ ศนู ยพ์ ระนครศรอี ยธุ ยา สุวรรณภูมิ ศูนย์พระนครศรีอยุธยา วาสกุ รจี งึ ไดจ้ ดั โครงการอบรมสาธติ และทดลองการผลติ อฐิ กอ่ สรา้ งสามญั แบบไมเ่ ผา ชมุ ชน วาสุกรี ร่วมกับชุมชนต�ำบลพระขาว ตำ� บลพระขาว อำ� เภอบางบาลจงั หวดั พระนครศรอี ยธุ ยา ภายใตโ้ ครงการยกระดบั คณุ ภาพ อำ� เภอบางบาล จงั หวดั พระนครศรอี ยธุ ยา ชวี ิต หมูบ่ า้ น ชุมชน สงั คม ด้วยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ประจำ� ปงี บประมาณ 2558 ไดล้ งสำ� รวจบรบิ ทความตอ้ งการของชมุ ชน มหาวทิ ยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลสุวรรณภมู ิ มีวตั ถปุ ระสงคเ์ พ่ือถา่ ยทอดความรดู้ ้านส่ิง ดังน ้ี แวดลอ้ มทมี่ ผี ลกระทบตอ่ สขุ อนามยั ของประชาชนในชมุ ชน ตำ� บลพระขาว อำ� เภอบางบาล 1. จัดท�ำเครื่องมือท่ีใช้ในการ จงั หวดั พระนครศรอี ยธุ ยา สาธติ และทดลองการผลติ อฐิ กอ่ สรา้ งสามญั แบบไมเ่ ผาแกช่ มุ ชน สำ� รวจปญั หาและความตอ้ งการของชมุ ชน ในโอกาสนี้ จ�ำนวน 360 ชุด 2. ด�ำเนินการเก็บข้อมูลและ 190 ลงพื้นท่ีเก็บข้อมูลเชิงลึกโดยความร่วมมือ จากชุมชน โรงเรียนในชุมชน หน่วยงาน ราชการ ผปู้ ระกอบการ และผมู้ สี ว่ นไดเ้ สยี ท่อี าศยั อย่ตู �ำบลพระขาว อำ� เภอบางบาล จงั หวดั พระนครศรอี ยุธยา
60 ชมุ ชน ยกระดบั คณุ ภาพชวี ิตหมบู่ า้ นชุมชนแบบมีสว่ นรว่ ม เฉลิมพระเกยี รติสมเด็จพระเทพรตั นราชสุดา ฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทรงเจรญิ พระชนมายุครบ 60 พรรษา 3.จัดกิจกรรมสร้างการรับรู้ถึง 2.การศกึ ษา พระนครศรอี ยธุ ยา กระบวนการผลติ อฐิ แบบไมเ่ ผา โดยการให้ จากการส�ำรวจพบว่า ผู้ตอบ พบผู้อ�ำนวยการโรงเรยี นพระขาว ความรถู้ งึ ผลกระทบตอ่ การผลติ อฐิ แบบเผา แบบสอบถามส่วนใหญ่มีการศึกษาระดับ (ประชานุเคราะห์) เพื่อประชุมในการจดั กบั การผลติ อฐิ แบบไมเ่ ผาว่า มคี วามแตก มธั ยมศกึ ษาตอนตน้ จำ� นวน 54 คน รอ้ ยละ ทำ� กจิ กรรมในพ้นื ท่ขี องโรงเรยี น ต่างกันอย่างไร และสาธิตถึงกระบวนการ 77.1 รองลงมาคอื ระดบั ปรญิ ญาตรี จำ� นวน ผลิตในขั้นตอนต่าง ๆ ตั้งแต่ต้นจนจบ 10 คน ร้อยละ 14.3 ตามลำ� ดบั การด�ำเนินกิจกรรม กระบวนการ และการรกั ษาสภาพแวดลอ้ ม 3.อาชีพ สาธิตการท�ำอฐิ แบบไมเ่ ผา ภายในชุมชน จากการส�ำรวจพบว่า ผู้ตอบ การทดสอบโดยการใชว้ ัตถุดิบที่น�ำมาใช้ ผลการดำ� เนินงาน แบบสอบถามส่วนใหญ่เป็นนักเรียน / ผลิตอิฐแบบ ไมเ่ ผากบั ชุมชน สรุปความพึงพอใจผู้รับบริการ นกั ศกึ ษา จำ� นวน 60 คน รอ้ ยละ 85.7 รอง ร่วมนำ� อฐิ จากกระบวนการผลติ อิฐแบบไม่ โครงการอบรมสาธิตและทดลองการผลิต ลงมาคอื รบั ราชการ จำ� นวน 9 คน ร้อยละ เผามาก่อสรา้ งเปน็ ต้นแบบไวใ้ นพน้ื ทขี่ อง อฐิ ก่อสรา้ งสามญั แบบไมเ่ ผา 12.9 ตามล�ำดบั จากการจัดอบรมสาธิตและ แ น ว ท า ง ก า ร ข ย า ย ผ ล ก า ร ด� ำ เ นิ น ทางโรงเรยี นพระขาว ทดลองการผลิตอิฐก่อสร้างสามัญแบบไม่ งานใหเ้ กดิ ความยงั่ ยืน เผา ณ โรงเรียนวดั พระขาว ตำ� บลพระขาว 1. ด�ำเนินกิจกรรม สร้างการ อ�ำเภอบางบาล จงั หวดั พระนครศรอี ยุธยา เรียนรู้ให้กับชุมชนในการสนับสนุนการ โดยได้แจกแบบประเมินให้แก่ผู้เข้ารับ ผลิตอิฐแบบไม่เผาและต่อยอดผลิตภัณฑ์ การฝึกอบรม จ�ำนวน 70 คน ได้รับแบบ ให้มีความแข็งแรงคงทนและไม่เป็นมลพิษ ประเมินความพึงพอใจในการฝึกอบรม ตอ่ สภาวะแวดล้อมในชมุ ชน กลบั คนื มาจำ� นวน 70 ฉบบั คดิ เปน็ รอ้ ยละ 2. สร้างการรับรู้และความ 100.0ผลการประเมนิ ความพงึ พอใจในการ ตระหนักถึงผลกระทบต่อส่ิงแวดล้อมใน ฝกึ อบรมเปน็ ดังน้ี การผลิตอิฐแบบเผาการขยายช่องทางการ ตอนท่ี 1 ขอ้ มูลทวั่ ไป จัดจำ� หนา่ ยใหเ้ พิ่มมากขึ้น 1.1 เพศ ข้อมูลอน่ื ๆ จากการสำ� รวจพบวา่ ประชาชน ผตู้ อบแบบสอบถามสว่ นใหญเ่ ปน็ เพศหญงิ พบนายกองค์การบริหารส่วนต�ำบล จ�ำนวน 43 คน ร้อยละ 61.4 รองลงมาคือ พระขาว อ�ำเภอบางบาง จงั หวัด เพศชาย จำ� นวน 27 คน รอ้ ยละ 38.6 1.2 อายุ จากการสำ� รวจพบวา่ ประชาชน ผ้ตู อบแบบสอบถามส่วนใหญ่มอี ายุตำ่� กวา่ 20 ปี จ�ำนวน 58 คน รอ้ ยละ 82.9 รอง ลงมาคอื มีอายุ 50 ปีข้นึ ไป จำ� นวน 5 คน ร้อยละ 7.1 191
สมมตุ ฐิ านในการดำ� เนินโครงการ 1. ชมุ ชนเทศบาลตำ� บลยา่ นยาวมคี วามรใู้ น การลดต้นทนุ ในการทำ� การเกษตร 2. ชุมชนเทศบาลต�ำบลย่านยาวมีความ รู้ความสามารถในการซ่อมบ�ำรุงอุปกรณ์ การเกษตร 3. ชุมชนเทศบาลต�ำบลย่านยาวเป็น เครือข่ายความร่วมมือด้านวิชาการของ มหาวทิ ยาลัยเพม่ิ มากขึ้น โครงการ “ยกระดับคุณภาพชีวิต วธิ ีการ หมบู่ า้ น ชมุ ชน สงั คม ดว้ ยวทิ ยาศาสตร์ คณะท�ำงานโครงการยกระดับ และเทคโนโลยี ชมุ ชนต�ำบลย่านยาว” คุณภาพชีวิต หมูบ่ า้ น ชุมชน สังคม ด้วย วทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ตำ� บลยา่ นยาว มหาวิทยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลสุวรรณภมู ิ อำ� เภอสามชุก จงั หวัดสพุ รรณบรุ ี รว่ มกบั องคก์ ารบรหิ ารส่วนต�ำบลยา่ นยาว อ�ำเภอ คณะผดู้ ำ� เนนิ งาน คณะครุศาสตรอ์ ตุ สาหกรรม สามชกุ จังหวดั สพุ รรณบุร ี ในการสำ� รวจ ความต้องการของชุมชนและได้ข้อสรุปใน เทศบาลตำ� บลยา่ นยาวสว่ นใหญป่ ระกอบอาชพี ทางการเกษตรและอาชพี รบั จา้ ง การจัดกิจกรรมดังน้ี เป็นอาชีพรอง ทางคณะครุศาสตร์อุตสาหกรรม ได้เล็งเห็นถึงความต้องการของชุมชน 1.จดั โครงการการสำ� รวจขอ้ มลู และบรบิ ท เทศบาลตำ� บลยา่ นยาว จงึ มแี นวทางในการทจ่ี ะถา่ ยทอดความรเู้ กยี่ วกบั กฎหมายเบอื้ งตน้ ของพ้ืนที่ต�ำบลย่านยาว อ�ำเภอสามชุก การซอ่ มบำ� รุงอุปกรณ์การเกษตร และการส่งเสริมสุขภาพดว้ ยยางยืดมาถ่ายทอด เพอื่ ส่ง จงั หวัดสพุ รรณบุรี เสริมการยกระดับคุณภาพชีวิตของชุมชน ตลอดจนการสร้างสุขภาวะชุมชน ส่งเสริมสุข วันท่ี 16 มกราคม พ.ศ. ภาวะทดี่ ใี นชมุ ชน สำ� หรบั การพงึ่ พาตนเอง คณะครศุ าสตรอ์ ตุ สาหกรรม คณะวทิ ยาศาสตร์ 2558 คณะครุศาสตร์อุตสาหกรรม ร่วม และเทคโนโลยี และคณะศลิ ปศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยเทคโนโลยรี าชมงคลสวุ รรณภูมิ จึงได้ กับองค์การบริหารส่วนต�ำบลย่านยาว ร่วมกันลงพ้ืนท่ีเพ่ือถ่ายทอดองค์ความรู้ดังกล่าวให้กับประชาชนเทศบาลต�ำบลย่านยาว อ�ำเภอสามชุก จังหวัดสุพรรณบุรี จัด อำ� เภอสามชกุ จงั หวดั สพุ รรณบรุ ี ไดน้ ำ� องคค์ วามรทู้ ไี่ ดร้ บั ไปพฒั นาชวี ติ และดำ� เนนิ ชวี ติ โดย ท�ำโครงการโดยน�ำองค์ความรู้ทางด้าน การลดรายจา่ ยเพมิ่ รายไดใ้ หก้ บั ครวั เรอื นโดยองคค์ วามรทู้ ที่ างคณะครศุ าสตรอ์ ตุ สาหกรรม วิศวกรรมศาสตร์มาถ่ายทอด ร่วมพัฒนา คณะวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี และคณะศิลปศาสตรถ์ ่ายทอดองความรูใ้ ห้ ประชาพิจารณ์กับประชาชนในชุมชนดัง กลา่ ว เพอื่ จดั กจิ กรรมสง่ เสรมิ การยกระดบั 192 คณุ ภาพชวี ติ ของชมุ ชนแบบมสี ว่ นรว่ ม และ พ่ึงพาตนเอง ไม่ว่าจะเป็นด้านการบริหาร จดั การคุณภาพชีวิต ด้านอาชีพ และสรา้ ง ความร่วมมือทางด้านวิชาการระหว่าง ชมุ ชนกบั คณะมหาวทิ ยาลยั 2.ประชุมวางแผนการด�ำเนินโครงการร่วม กบั ชุมชน
60 ชุมชน ยกระดบั คณุ ภาพชวี ติ หมบู่ ้านชุมชนแบบมสี ่วนร่วม เฉลมิ พระเกยี รตสิ มเด็จพระเทพรตั นราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเจรญิ พระชนมายคุ รบ 60 พรรษา ทีมบริการวิชากรคณะครุศาสตร์อุตสาหกรรม เข้าร่วมประชุมแผนพัฒนา ร่วม กบั ผูน้ ำ� ชุมชนย่านยาว อำ� เภอสามชุก จงั หวัดสพุ รรณบรุ ี วันท่ี 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2558 ณ องค์การบริหารส่วนต�ำบลย่านยาว อ�ำเภอสามชุก จงั หวัดสุพรรณบรุ ี เพอ่ื วางแผนการ ด�ำเนนิ โครงการร่วมกัน 2.ประชุมว3าง.แจผดั นโกคารรดงกำเานรินตโคอรบงกสานรอร่วงมคกวบั าชมุมตชอ้นงการของชมุ ชน ตำ� บลยา่ นยาว อำ� เภอสามชกุ จังหวัดสทพุ ีมรบรรณิกาบรรุวิชี ากรคณะครศุ าสตร์อุตสาหกรรม เข้าร่วมประชุมแผนพฒั นา ร่วมกบั ผู้นำชุมชนยา่ นยาว คกแบ ออ3ใจกโลิจวรหด.งัำับำาหิกะหค้เเจยคมภภสราววดัณบออตรราิทดัโมสสคูระมสสอ้ ธาาวรรณวุพว่องชิมมู้กิทงนันกรบวกุมาชชฎยทรานัตากุกกุรหาชณี่รรศำ�มท๒ามนตจบขบาจรา๕ใ่ีองัุรสอ2หังยรหลบีกตหเ5งม่วว้คยบสซริจวชิถมัดาน่วง่ึแ์้ือมัดกนุมุสดกนลาองสถิรพุาำตชะมงับพุยยนุเรรค้นเนนรราทคนมราวรินู้กวณคณาแยอณสพโ ามโลบคน บนาะ.บอรตะศรุรโมรสวุรอ้ำส�งีพ.ลเีมกิทงกเทิง่ยพ๒.ภกวาเใศธลียื่อ๕สราันหอชิค.มุ่วารต๔รทุมณส้คา2ขศอกมิ๘ี่ชงาวอ5ะบาจิแนส๔มงาศ4คสสผกชขุมลิชนณ8นตกุมรภพปรกุอจิกะรชรคศฤ้กูางกาค์แนมจษคาณวรารรลสคงัวดรภะตรุศะตหามะำอืาำซดามรคเอคบเสวนอ่ว้์ทตบมรกตลดัินแยมอ้ ศุครรยจิสลโยงบมอ์่าคพาโกะกพุ านใุตนร�ำส.อาหรศงรสงยรรโงตรค้กย.ราาลขคงุ รมวาหวณดือเก์ย๒ารอ์คกองพาอมรี๕บตุชรรรบำ่วรคิช๔รบมุรุ่อืสเมกู้รมภิตณ๘ชีรกงาาซมไอหินโรจนัหดะง่ึรสใาซณักด้หดกศคารอ่สำรมสำ�รค้ิลมาเกว่ชนเอรมบวปนนุกลงินมกาำศคตนิโเลรไมจคก์พำางุดมุ่โงัรบรเาสคห่อืกด้คงกู้รลตริจวรกกบำ�ยฎดังกอ่ืราเราา่ กนสหรรง์ิหนรจรุพาแนิมาเยฯมกั รกรรลาโาครรสตวโษคยกะือณดว่อรลตเอนยบบบงเกบรตงพอรุก้อืสิจคำรูีำอ่ื ากบณแงนเ์กกภรรตลลาอาารอยก้นรฯะรมงสา่เากอานรมษบรยช่วรตามมกุวร และกิจกรรมอบรมใหค้ วามร้กู ารสง่ เสริมสขุ ภาวะดว้ ยยางยืดพชิ ิตโรค ผลผกลากรดาำรเดนินำ� งเนานินงาน ผผลลกกาารรวเิ คราาะะหห์ข์ข้อ้อมมลู ทูลว่ัทไ่วัปไป ตตาารราางงทที่่ี 11จจำ�ำนนวนวรนอ้ รย้อลยะลจะำแจนำ�กแตนามกขต้อามมลู ทข่วัอ้ ไมปูลNท=วั่1ไ0ป0 N=100 รายการ จำนวน (คน) ร้อยละ (%) เป้าหมาย 100 100 100 ผเู้ ขา้ ร่วมรบั การอบรม เพศ 64 64 36 36 ชาย 100 100 หญงิ 42 42 รวม 10 10 อาชีพ 7 7 33 33 เกษตรกรรม 100 100 รบั จ้าง ขา้ ราชการบำนาญ อนื่ ๆ รวม จากจตากราตงาทรี่ 1า.งพทบ่ี ว1า่ . ผพเู้ ขบา้ วรา่บั กผา้เูรขอา้ บรรบัมทกัง้าหรมอดบจรำมนทวน้ังห1ม01ดคจนำ� นแตว่สนาม1า0รถ1รอคบนรวแบตรว่สมาแมบาบรปถระเมนิ รทอส่ีบง่ รกวลบับรจำวนมวแนบ1บ0ป0รชะุดเมคดินิ เทป็นส่ี ร่ง้อกยลลบั ะจ1ำ�0น0วตนามเ1ป0้า0หมชายุดที่ตค้งั ดิไวเ้ปเปน็ ็นรเพอ้ ศยชลาะยม1าก0ท0สี่ ุดตาจมำนเปวนา้ ห6ม4 าคยน คดิ ทเต่ีปง้ัน็ ไรว้อ้ ยเลปะน็ 6เ4พศรอชงาลยงมมาาคกอื ทเสี่พดุศหจญำ�งิ นจวำนนวน6436คคนน คคิดดิ เเปป็นน็ รอ้รยอ้ ลยะล3ะ66ท4ำอราอชงพี ลเกงษมตารคกอื รรเมพ4ศ2หคญนิงคดิ จเ�ำปนน็ วรนอ้ ย3ละ64ค2นทคำดิอาเปชีพน็ รรับ้อจย้างลจะำน3ว6น 1ท0ค�ำนอาคชิดพีเปเ็นกรษอ้ ตยลระกร1ร0มข้า4ร2าชคกานรบคำดิ นเาปญน็ 7รอ้คนยลคะิดเ4ป2็นร ้อทยำ�ละ 7 อแาลชะพี ทรไี่ มบั ่รจะ้าบงอุ จาำ�ชนพี ว3น3 ค1น0คคนิดเปค็นิดรเอ้ปย็นลระ้อ3ย3ละ 10 ขา้ ราชการบำ� นาญ 7 คน คดิ เปน็ ร้อยละ 7 และทไ่ี มร่ ะบอุ าชพี 33 คน คิดเปน็ ร้อยละ 33 193
ผลการวเิ คราะหค์ วามพึงพอใจ ผลการวเิ คราะหค์ วามพงึ พอใจ ตารางทตี่า2รากงาทรวี่ 2ิเครกาาะรหวค์ิเควารมาพะหึงพ์คอวใาจม พ งึNพ=อ1ใ0จ0 N=100 ประเดน็ วดั ความพึงพอใจ ระดับความพึงพอใจ ข้อเสนอแนะ รวม ร้อยละ แปลผล ด้านกระบวนการ/ข้นั ตอนการใหบ้ ริการ 1,629 81.45 ผ่าน - 1. การประชาสมั พันธโ์ ครงการ 379 75.8 - 2. ความสะดวกในการลงทะเบยี น 425 85 - 3. รูปแบบการจดั โครงการมีความเหมาะสม 412 82.4 - 4. ความเหมาะสมของวันเวลาในการจดั อบรม 413 82.6 เวลานอ้ ยเกินไป ด้านวทิ ยากร 1,676 83.80 ผา่ น - 1. การเตรียมตวั และความพร้อมของวิทยากร 414 82.8 - 2. การถา่ ยทอดของวิทยากร 418 84 - 3. ความสามารถในการอธิบายประเดน็ เนอื้ หา 422 84 - 4. การใชภ้ าษาทเี่ หมาะสมเขา้ ใจง่าย 422 84.4 - ประเดน็ วดั ความพึงพอใจ ระดบั ความพึงพอใจ ข้อเสนอแนะ รวม ร้อยละ ดา้ นสิ่งอำนวยความสะดวก 1,263 84.20 ผ่าน - 1. ความเหมาะสมของสถานที่ 424 84.8 - 2. ความเหมาะสมของสอื่ และอปุ กรณ์ 414 82.8 - 3. ความเหมาะสมของอาหารกลางวัน/อาหารวา่ ง 425 85 - ด้านความรู้ความเขา้ ใจ 1,646 82.30 ผ่าน - 1. ความรู้ความเขา้ ใจในเนอื้ หาหลงั การอบรม 409 81.8 - 2. สามารถบอกประโยชน์ได้ 409 82 - 3. สามารถบอกขอ้ เสียได้ 413 82.6 - 4. สามารถนำไปบูรณาการพฒั นาอยา่ งเป็นระบบ 415 83 - 194
60 ชมุ ชน ยกระดับคณุ ภาพชีวิตหม่บู า้ นชุมชนแบบมสี ว่ นร่วม เฉลิมพระเกียรตสิ มเด็จพระเทพรัตนราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทรงเจรญิ พระชนมายุครบ 60 พรรษา ดา้ นการนำความร้ไู ปใช้ 1,239 82.60 ผา่ น - 1. สามารถนำความรู้ไประยกุ ต์ใชไ้ ด้ 2.สามารถใหค้ ำปรกึ ษาแกผ่ ู้อ่ืนได้ 415 83 - 3. มคี วามมนั ใจ สามารถนำความรูท้ ไ่ี ดร้ ับไปใช้ได้ รวม 410 82 - 414 82.8 - 7,453 82.81 ผา่ น จากตจาารกาตงทาร่ี 2างพทบี่ ว3า่ พควบาวม่าพคงึ วพาอมใพจขงึ อพงอผใูร้ จบั ขบอรงกิ ผา้รูรับคิดบเรปิกน็ ารรอ้ คยิดลเะป8็น2ร.้อ81ยลสะงู ก8ว2่า.เ8ป1า้ หสมูงากยวท่า่ีกเป�ำห้านหดมาคยือทรอ้กี่ ยำลหะน8ด0คซอื ่งึ รเมอ้ อ่ื ยละ พิจาร8ณ0าซเปงึ่ เน็ มรื่อาพยดจิ า้ านรพณบาวเา่ป็นผรู้ าับยบดร้ากิ นารพพบึงวพา่ อใผจรู้สบั ง่ิ อบำ� รนิกวายรคพวงึาพมสอะใจดสวกง่ิ อมำนากวทยี่สคดุ วคาอืมคสดิ ะเดปว็นกร้อมยาลกะท8่ีส4ุด.2ค0ือ%คิดแเปละน็ ทรนี่้อ้อยยละ ทระี่สยุดะเ8ครเ4วือือ่ ล.ด2งาา้ข0กนอ%ากงรรกกแะาำ� บลเรนวะปนินทรกกนี่ะาาช้อรรายฝ/สทกึ ขัมอส่ี น้ั พบุดตรนัคอมธือน์แดผกลูเ้้าาขะนร้าใรกรหะว่ร้บยมะระบบิกเาววางรนลคากคนกาือตารร้อรอ้ ง/กยกำขลาเระั้นนเตข8ินา้4อกร.น2าว่ 0กมร%ฝากรึกาใซรอหอึง่ บจ้บบระรรมตมกิ ้อมาผงารูเ้แกขกคกา้ ้ปือวรัญ่า่วรหอ้มหนยบางึ่เลารหะงอ่ื ลคงัก8ขนส4อตตู.ง2อ้ รก0งา%กราปรซรเะึ่งขชจา้ าะรสตว่ มั ม้อพกงนัแาธกรแ์อป้ ลบญั ะรหมา มากกวา่ หน่งึ หลกั สูตร แนวทางการขยายผลการดำ� เนนิ งานให้เกดิ ความยง่ั ยืน 1. การขยายผลการดำ� เนินโครงการดว้ ยการจดั งบประมาณเพื่อดำ� เนินโครงการอยา่ งตอ่ เนอื่ ง 2. น�ำปัญหาท่พี บการการด�ำเนินโครงการในระยะแรกมาพัฒนาเป็นโจทยว์ ิจัย ท่ไี มใ่ ช้ระยะเวลานานเกินไป 3. การด�ำเนนิ โครงการควรมกี ารศึกษาการเกิดอาชพี ใหม่ การเพม่ิ รายได้ครวั เรือน อตั ราการว่างงาน การเจบ็ ป่วย ตลอด จนคุณภาพชีวติ 4แ.นกวาทรบารูงณกาากราขรยราว่ ยมผกาลรกเราียรนดกำาเรนสินองนานให้เกิดความย่งั ยนื หรอื สง่ิ ท่สี ามรถต่อยอดได้ 1. การขยายผลการดำเนินโครงการดว้ ยการจัดงบประมาณเพ่ือดำเนนิ โครงการอยา่ งตอ่ เนอื่ ง 2. นำปัญหาท่ีพบการการดำเนนิ โครงการในระยะแรกมาพัฒนาเปน็ โจทยว์ จิ ยั ทีไ่ ม่ใช้ระยะเวลานานเกนิ ไป 3. การดำเนินโครงการควรมกี ารศกึ ษาการเกดิ อาชีพใหม่ การเพิ่มรายไดค้ รวั เรือน อตั ราการวา่ งงาน การเจบ็ ปว่ ย ตลอดจนคณุ ภาพชวี ิต 4. การบรู ณาการร่วมการเรียนการสอน 195
โครงการ “ยกระดับคุณภาพชีวิต หมบู่ า้ น ชมุ ชน สงั คม ดว้ ยวทิ ยาศาสตร์ และเทคโนโลยี ชุมชนต�ำบลวิเศษ ไชยชาญ” มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยีราชมงคลสุวรรณภมู ิ คณะด�ำเนินงาน รศ.นภัทร วจั นเทพนิ ทร์ ทปี่ รึกษาโครงการ นายวชิ ยั มาแสง ประธานโครงการ นางสาวน�ำ้ ทพิ ย์ แยม้ กลีบบวั หัวหนา้ โครงการ นางสาวพนิดา เฟ่อื งขจร ผู้รว่ มโครงการ นายบำ� รุง ฉิมชนะ ผู้รว่ มโครงการ นายวรงค ์ บุญนิมิตร ผรู้ ว่ มโครงการ ชุมชนตำ� บลวเิ ศษไชยชาญ อ�ำเภอวิเศษชัยชาญ สว่ นใหญ่ประกอบอาชีพค้าขาย และรับราชการ มีบางส่วนในชุมชนมีการรวมตัวกันเป็นวิสาหกิจชุมชนโดยการสนับสนุน ของเทศบาลต�ำบลวิเศษไชยชาญในการท�ำเบเกอร์ร่ีเพ่ือจ�ำหน่าย เป็นอาชีพเสริมรายได้ แต่ผลิตภัณฑ์ที่จ�ำหน่ายมีรูปลักษณ์ของบรรจุภัณฑ์ท่ีขาดความน่าสนใจของผู้บริโภค และ ทางกลุ่มวิสาหกิจชุมชนมีความต้องการที่จะเพ่ิมจ�ำนวนชนิดของผลิตภัณฑ์ให้มากข้ึน ให้ เกิดความหลากหลายชนิดตามความต้องการของผู้บริโภค ซ่ึงเป็นช่องทางในการเพ่ิมยอก ขายสินค้าให้มากข้ึน อีกช่องทางหนึ่ง มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลสุวรรณภูมิโดย สถาบันวิจัยและพัฒนาร่วมกับเทศบาลต�ำบลวิเศษไชยชาญ อ�ำเภอวิเศษชัยชาญจังหวัด อา่ งทอง ไดใ้ หค้ วามสำ� คญั ในการสง่ เสรมิ อาชพี การสรา้ งรายได้ และการสรา้ งความรกั ความ สามัคคขี องชุมชน จึงไดร้ ่วมกันด�ำเนินโครงการยกระดับคุณภาชวี ติ หมบู่ า้ น ชุมชน สงั คม ดว้ ยวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ประจำ� ปงี บประมาณ 2558 ขนึ้ มวี ตั ถปุ ระสงคเ์ พอื่ พฒั นา คุณภาพชีวิตทดี่ ีขนึ้ มคี วามเข้มแขง็ ของชมุ ชน มกี ารพฒั นาตนเองอย่างต่อเนื่อง และพ่ึงพา ตนเองไดอ้ ย่างย่ังยนื 196
60 ชุมชน ยกระดบั คณุ ภาพชวี ติ หมบู่ ้านชมุ ชนแบบมสี ่วนร่วม เฉลมิ พระเกยี รติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเจรญิ พระชนมายคุ รบ 60 พรรษา สมมตุ ฐิ านในการดำ� เนนิ โครงการ ความต้องการดังนี้ ด�ำเนินการจัดโครง หนว่ ยงานภาครฐั เพอ่ื สง่ เสรมิ ชอ่ งทางการ 1. วสิ าหกจิ ชมุ ชนตำ� บลวเิ ศษไชย การกฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการ เรื่อง ท�ำ จัดจ�ำหน่าย ชาญมีทักษะในการออกแบบบรรจุภัณฑ์ท่ี เค้กหน้านิ่มและชิฟฟ่อนมะพร้าวอ่อน รูปภาพกิจกรรม เป็นที่น่าสนใจของผู้บริโภค เป็นการเพิ่ม ในวนั ท่ี 10 พฤษภาคม 2558 โดยวทิ ยากร มลู คา่ ใหผ้ ลติ ภณั ฑ์ สง่ ผลใหม้ รี ายไดเ้ พม่ิ ขนึ้ ผู้เช่ียวชาญ เพ่ือเสริมทักษะการผลิตผลิต กิจกรรม : ฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการ เรื่อง 2. วสิ าหกจิ ชมุ ชนตำ� บลวเิ ศษไชย ภัณฑ์เบเกอร์ร่ีเพ่ิมข้ึนอีก 2 ชนิด และ ทำ� เค้กหนา้ นิม่ และชฟิ ฟ่อนมะพร้าวอ่อน ชาญเพมิ่ พนู ทกั ษะการผลติ ผลติ ภณั ฑช์ นดิ ดำ� เนนิ การจดั โครงการ ฝกึ อบรมเชงิ ปฏบิ ตั ิ ใหม่ๆ เพ่ิมขึ้น การ เร่ือง การออกแบบบรรจุภัณฑ์เบ กิจกรรม : ฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการ เร่ือง 3. เครือข่ายความร่วมมือ เกอรร์ ่ี ในวันที่ 12 พฤษภาคม 2558 ให้ การออกแบบบรรจุภณั ฑเ์ บเกอร์ร่ี ด้านบริการวิชาการ ของมหาวิทยาลัย มีรูปลักษณ์ท่ีมีความน่าสนใจดึงดูดความ เทคโนโลยรี าชมงคลสวุ รรณภมู เิ พม่ิ มากขนึ้ ต้องการของผู้บริโภคเพ่ิมมากข้ึน โดย วธิ ีการ วิทยากรท่ีมีประสบการณ์ในการออกแบบ คณะท�ำงานโครงการยกระดับ บรรจุภณั ฑผ์ ลติ ภัณฑ์สนิ ค้า OTOP คณุ ภาพชวี ติ หมบู่ า้ น ชมุ ชน สังคม ดว้ ย ผลการด�ำเนินงาน วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ร่วมกับ ผลจากกการดำ� เนนิ งานโครงการ เทศบาลต�ำบลวิเศษไชยชาญ และชุมชน ฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการ ท้ังสองเรื่องท�ำให้ กลมุ่ วสิ าหกจิ ชมุ ชนผลติ เบเกอรร์ ่ี ไดล้ งพน้ื กลุ่มวิสาหกิจชุมชนต�ำบลวิเศษชัยชาญ ทส่ี ำ� รวจบรบิ ทพน้ื ทแี่ ละความตอ้ งการของ เพิ่มพูนทักษะในการผลิตผลิตภัณฑ์เบ ชุมชนของกลุ่มวิสาหกิจเทศบาลต�ำบล เกอร์รไ่ี ดเ้ พมิ่ ข้นึ 2 ชนดิ มกี ารพัฒนาการ วิเศษไชยชาญ โดยการประชุมเสวนาร่วม ออกแบบบรรจุภัณฑ์ให้ได้รูปลักษณ์เป็น วิเคราะห์ปัญหารับรู้ความต้องการของ ท่ีน่าสนใจของผู้บริโภคเพิ่มข้ึน ซ่ึงผลการ ชมุ ชน วสิ าหกจิ ชมุ ชนผลติ เบเกอรร์ ี่ ซงึ่ สรปุ ประเมนิ การดำ� เนนิ โครงการในดา้ นผลผลติ ประเด็นความตอ้ งการได้ 2 ประเด็น คอื บรรลุเป้าหมายที่ตั้งไว้ ส่วนด้านผลลัพธ์มี 1.ตอ้ งการไดร้ บั การถา่ ยทอดองค์ ผลกระทบทเี่ ปน็ ประโยชนก์ บั กลมุ่ วสิ าหกจิ ความรู้ในการพัฒนาการออกแบบบรรจุ ชุมชนเพ่ิมข้ึน แต่ยังต้องปรับปรุงส่งเสริม ภัณฑ์ผลิตภัณฑ์เบเกอร์รี่ให้มีรูปลักษณ์ ด้านคุณภาพผลผลิตและการตลาดต่อไป ดึงดดู ความสนใจของผูบ้ ริโภคเพ่ิมมากขึน้ ในอนาคต 2.ต้องการพัฒนาทักษะการท�ำ แนวทางการขยายผลการด�ำเนินงานให้ ผลติ ภณั ฑเ์ บเกอรร์ ชี่ นดิ ใหม่ ๆ เพม่ิ ขนึ้ เพม่ิ เกิดความย่ังยืน ความหลากหลายให้กับผู้บริโภคได้เลือก 1.พัฒนาขบวนการผลติ เทคนคิ ซ้ือเป็นการตอบสนองคงวามต้องการของ ใหมๆ่ เพอ่ื ลดตน้ ทนุ การผลติ เพมิ่ อตั ราการ ผู้บริโภคเพม่ิ มากขนึ้ ผลติ เบเกอรร์ ่ี จากประเด็นความต้องการดัง 2.ประสานความร่วมมือกับ กล่าวจึงมีการจัดกิจกรรมเพื่อตอบสนอง หน่วยงานองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 197
โครงการ “ยกระดับคุณภาพชีวิต หมบู่ า้ น ชมุ ชน สงั คม ดว้ ยวทิ ยาศาสตร์ และเทคโนโลยี ชุมชนต�ำบลบา้ นเกาะ” มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยีราชมงคลสุวรรณภูมิ คณะผ้ดู �ำเนนิ งาน ดร.บุญสมหญิง พลเมืองด ี หัวหน้าโครงการ อาจารย์วนั ด ี ศรีสวัสด์ิ ผรู้ ว่ มโครงการ อาจารย์เรืองสนิ ปล้มื ปั่น ผรู้ ว่ มโครงการ อาจารย์สขุ ุม คงดิษฐ์ ผรู้ ว่ มโครงการ อาจารย์จฬุ ารัตน์ ชยั พทิ กั ษ์ ผู่ร่วมโครงการ นางสาวนำ้� ทิพย์ กำ� ลงั รูป ผู่ร่วมโครงการ นายจริ ะวฒุ ิ สาระธรรม ผรู่ ่วมโครงการ อาจารยว์ รรษา พรหมศิลป ์ ผรู้ ่วมโครงการ และเลขานุการ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลสุวรรณภูมิ ต้ังอยู่ในพ้ืนที่ต�ำบลหันตรา อ�ำเภอพระนครศรีอยุธยาและเขตติดต่อกับต�ำบลบ้านเกาะ อ�ำเภอพระนครศรีอยุธยา มหาวิทยาลัยควรมีบทบาทในการน�ำความรู้เชิงวิชาการไปสู่พื้นที่ท้ังสองต�ำบลคณะ ศลิ ปศาสตรเ์ ห็นความสำ� คัญทัง้ สองชุมชน และคณาจารย์ เจ้าหน้าท่ี นักศกึ ษาไดม้ ีโอกาส ลงพ้ืนท่ี ได้รับความไวว้ างใจจากพืน้ ท่ี ทำ� ให้เกดิ กจิ กรรมตา่ ง ๆ มากมายไดเ้ ข้าถึงกจิ กรรม ชมุ ชนทั้งสองชมุ ชน ด้งั น้นั เพื่อใหเ้ กดิ ประโยชน์ต่อชมุ ชนอยา่ งแทจ้ ริง คณะทำ� งานจงึ ร่วม กำ� หนดแผนการดำ� เนนิ งานใหป้ ระชาชนในพน้ื ทม่ี สี ว่ นรว่ มโดยเนน้ เรอื่ งทเี่ กย่ี วขอ้ งกบั การ อนรุ กั ษส์ ิ่งแวดล้อมทางน้ำ� และประวตั ศิ าสตร์ วฒั นธรรม เพอื่ เป็นหมูบ่ ้านตน้ แบบต่อไป ดังน้ัน เพ่ือส่งเสริมให้ชุมชนเกิดความรักและภาคภูมิใจในชุมชนบ้านเกาะ – หนั ตรา รว่ มใจอนรุ กั ษส์ ง่ิ แวดลอ้ มนำ� ไปสหู่ มบู่ า้ นทอ่ งเทย่ี วอยา่ งยง่ั ยนื โดยเนน้ การอนรุ กั ษ์ ธรรมชาติสิ่งแวดล้อมทางน�้ำและดา้ นประวัติศาสตร์ วฒั นธรรม รวมถงึ สรา้ งความสามัคคี ทำ� ใหเ้ กดิ ความรว่ มมอื ระหวา่ งหนว่ ยงานภาครฐั องคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่ และประชาชน ในพ้ืนที่ มารว่ มก�ำหนดแผนรว่ มด�ำเนนิ งานการพัฒนาในพ้ืนที่บ้านเกาะ – หนั ตรา 198
60 ชุมชน ยกระดับคณุ ภาพชวี ิตหมูบ่ า้ นชุมชนแบบมสี ว่ นร่วม เฉลิมพระเกยี รติสมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทรงเจรญิ พระชนมายคุ รบ 60 พรรษา สมมตุ ิฐานในการด�ำเนนิ โครงการ คณะศิลปศาสตร์มีความต้องการส่งเสริมให้ชุมชนเกิดความรักและภาคภูมิใจใน ชุมชนบ้านเกาะ – หันตรา ร่วมใจอนุรกั ษ์สิ่งแวดลอ้ มนำ� ไปสูห่ มู่บา้ นท่องเท่ยี วอยา่ งย่ังยืน โดยให้เป็นแหล่งเรียนรู้ด้านการอนุรักษ์ส่ิงแวดล้อมซึ่งเป็นการส่งเสริมการท่องเท่ียวใน ชมุ ชนโดยชมุ ชนเพือ่ ชุมชน วิธกี าร จดั กจิ กรรมการมสี ว่ นร่วม คอื รวบรวมข้อมลู บริบทชุมชน ดังน้ี ครง้ั ท่ี 1 วเิ คราะหช์ มุ ชนอยา่ งมีสว่ นร่วม วนั ที่ 13 มกราคม พ.ศ.2558 ณ โรงเรยี นวัดไผ่ โสมนรนิ ทร์ ต�ำบลบ้านเกาะ อำ� เภอพระนครศรอี ยธุ ยา จังหวัดพระนครศรอี ยธุ ยา คณะทำ� งานไดว้ เิ คราะหช์ มุ ชนโดยใชเ้ ครอื่ งมอื ศกึ ษาและสำ� รวจบรบิ ทของชมุ ชน ใหช้ มุ ชน มสี ว่ นรว่ ม เชน่ เครอ่ื งมือเส้นทางประวตั ิศาสตรช์ ุมชน ปฏทิ นิ วิถชี วี ติ และแผนท่ีรอบใน และนอกชุมชน 199
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- 185
- 186
- 187
- 188
- 189
- 190
- 191
- 192
- 193
- 194
- 195
- 196
- 197
- 198
- 199
- 200
- 201
- 202
- 203
- 204
- 205
- 206
- 207
- 208
- 209
- 210
- 211
- 212
- 213
- 214
- 215
- 216
- 217
- 218
- 219
- 220
- 221
- 222
- 223
- 224
- 225
- 226
- 227
- 228
- 229
- 230
- 231
- 232
- 233
- 234
- 235
- 236
- 237
- 238
- 239
- 240
- 241
- 242
- 243
- 244
- 245
- 246
- 247
- 248
- 249
- 250
