ກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ ແລະ ກລິ າ ກມົ ສາ້ ງຄູ ວທິ ະຍາໄລຄູຫຼວງນໍາ້ ທາ ຮູບແບບການຮຽນ - ການສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ປີ 2020 1 ແປໂດຍ: ອປ ຄາໍ ຜງັ ໄຊຍະວງົ
ຄໍານາໍ ຈາກການປະຕບິ ດັ ວຽກງານໃນຖານະຜູສ້ ອນວຊິ າການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ສ່ ງິ ທ່ໄີ ດພ້ ບົ ເຫນັ ແລະ ໄດໄ້ ຕ່ ຕອງຄກື ານຂາດເຂນີ ຕໍາລາດາ້ ນການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນທ່ ຈີ ະເອາົ ມາໃຊໃ້ ນທນັ ທີ ໜງັ ສກື ານ ສກຶ ສາກ່ ອນໄວຮຽນສ່ ວນຫາຼ ຍທ່ ມີ ີ ມກັ ເປັນເລ່ ອື ງກ່ ຽວກບັ ການລຽ້ ງດເູ ດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ເຊ່ ງິ ສາມາດຫາອ່ ານໄດ້ ງ່າຍ ສ່ ວນໜງັ ສດື າ້ ນການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຍງັ ມໜີ ອ້ ຍຫຼາຍ ບ່ ໍວ່ າຈະເປັນເລ່ ອື ງກ່ ຽວກບັ ການສກຶ ສາ ຫຼກັ ສູດໂດຍສະເພາະການສອນ ເມ່ ອື ຜູຮ້ ຽນຕອ້ ງຮບັ ຜດິ ຊອບວຊິ າທ່ ກີ ່ ຽວຂອ້ ງກບັ ການປະຕບິ ດັ ການສອນຈ່ ງຶ ເກດີ ການສກຶ ສາຄນົ້ ຄວາ້ ສະສມົ ຂໍມ້ ູນ ທງັ ຈາກການອ່ ານ, ການຟັງຈາກຜູຊ້ ງົ ຄຸນວຸດທບິ ນັ ຍາຍ, ການໄດສ້ ກຶ ສາ ວຽກງານທ່ ກີ ່ ຽວຂອ້ ງ ແລະ ການວໄິ ຈເຮດັ ໃຫເ້ ຫນັ ວ່ າວຊິ າການສກຶ ສາກ່ ອນໄວຮຽນມຄີ ວາມສະເພາະຫຼາຍໂດຍ ສະເພາະການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນທ່ ຫີ ຼາກຫຼາຍແນວຄດິ , ຫຼາກຫຼາຍວທິ ກີ ານ ຜູຂ້ ຽນຈ່ ງິ ໄດລ້ ວບລວມ ຂຽນເປັນໜງັ ສໂື ດຍຮຽກຊ່ ວື ່ າ: “ ຮູບແບບການຮຽນ - ການສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນສກຶ ສາ ” ທ່ ີຮຽກວ່ າຮູບ ແບບການຮຽນ - ການສອນເຫດຜນົ ເພາະແນວທາງການຮຽນ - ການສອນທ່ ນີ ໍາສະເໜໃີ ນໜງັ ສເື ຫຼມັ້ ນີ້ ບາງ ເລ່ ອື ງເປັນແນວຄດິ , ບາງເລ່ ອື ງເປັນຫກຼັ ສູດ, ບາງເລ່ ອື ງເປັນວທິ ກີ ານສອນ, ບາງເລ່ ອື ງເປັນແນວທາງປະຕບິ ດັ ທ່ ີ ປັບມາເປັນວທິ ກີ ານຈດັ ການຮຽນ - ການສອນສໍາລບັ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນທ່ ມີ ຜີ ູນ້ ໍາໄປໃຊແ້ ລວ້ ເກດີ ຜນົ ດຕີ ່ ໍການ ຮຽນຮູຂ້ ອງເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ເນອື້ ໃນຂອງໜງັ ສເື ຫຼມັ້ ນທີ້ ່ ນີ ໍາສະເໜໄີ ດເ້ ນນັ້ ການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນທ່ ຮີ ູຈ້ ກັ ໃນວງົ ການສກຶ ສາ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນເປັນສາໍ ຄນັ ນບັ ແຕ່ ການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນແບບເຟລໍເບດິ , ມອນເຕຊໍລ,ີ ວດໍ ໋ອບ, ໄຮ ສະໂຄບ, ເລກັ ຈໂີ ອເອມເີ ລຍລວມທງັ ການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນແບບໂຄງການ, ການສອນພາສາແບບເນນັ້ ປະສບົ ການ, ການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນແບບມາທາດ ແລະ ເພ່ ອື ໃຫຮ້ ູບແບບການສອນໃນໜງັ ສມື ຂີ ອບ ເຂດການສອນທ່ ເີ ນນັ້ ຄຸນນະພາບທາງວຊິ າການ ໂດຍເນນັ້ ຜູຮ້ ຽນເປັນໃຈກາງເປັນໂຕສໍາຄນັ ຜູຂ້ ຽນຈ່ ງຶ ໄດນ້ າໍ ສະເ ໜກີ ານຈດັ ການຮຽນ - ການສອນແບບຈດິ ປັນຍາທ່ ຜີ ູຂ້ ຽນວໄິ ຈມາແລວ້ ຮ່ ວມດວ້ ຍ ພອ້ ມນໄີ້ ດນ້ າໍ ການຈດັ ການ ຮຽນ - ການສອນທ່ ເີ ປັນວດັ ທະກໍາການສອນທ່ ສີ າມາດນາໍ ມາປະຍຸກສໍາລບັ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນໄດແ້ ກ່ : ການສອນ ແບບເດນີ ເລ່ ອື ງ, ການສອນແບບຕ່ ໍຮູບພາບເປັນຕນົ້ . ຂອບເຂດເນອື້ ໃນແຕ່ ລະຮູບແບບການຮຽນ - ການສອນຈະເປັນສາລະກ່ ຽວກບັ ຂນັ້ ຕອນການຈດັ ການ ຮຽນ - ການສອນ, ບດົ ບາດຄູ ແລະ ວທິ ກີ ານສອນຮູບແບບນນັ້ ໆ ເປັນຫຼກັ ເພ່ ອື ເປັນພນື້ ຖານແນວຄດິ ສາໍ ລບັ ຄູ ໃນການນາໍ ໄປໃຊຕ້ ່ໄໍ ປ ຄວາມສໍາເລດັ ຂອງໜງັ ສເື ຫຼມ້ ນີ້ ຜູຂ້ ຽນຂໍມອບໄວເ້ ປັນທ່ ລີ ະນກຶ ໃຫແ້ ກ່ ຄູທຸກທ່ ານທ່ ຈີ ະນໍາໄປໃຊໃ້ ຫ້ ເກດີ ປະໂຫຍດສູງສຸດດວ້ ຍຈນັ ຍາບນັ ຂອງຄູ ທ່ ມີ ຄີ ວາມສດັ ທາ. ກ 2 ແປໂດຍ: ອປ ຄໍາຜງັ ໄຊຍະວງົ
ສາລະບານ ຕອນທີ 1 ການຮຽນ - ການສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ.....................................................................1 ບດົ ທີ 1 ການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ..........................................................................2 1. ຄວາມໝາຍຂອງດານສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ...................................................2 2. ຮູບແບບຂອງການສກຶ າເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ.........................................................2 3. ການຈດັ ຮູບແບບການດແູ ລ ແລະ ການສກຶ ສາ....................................................3 4. ຂນັ້ ຕອນທກັ ສະການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ....................................................4 5. ຈດຸ ປະສງົ ການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ...........................................................5 6. ສະຖານທ່ ກີ ານສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ...........................................................5 7. ຫຼກັ ສູດການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ..............................................................6 8. ວທິ ຈີ ດັ ການຮຽນ - ການສອນ......................................................................8 9. ກດິ ຈະກາໍ ການຮຽນຮູ.້ ................................................................................9 10. ການວາງແຜນການຮຽນປະຈາໍ ວນັ .................................................................12 ບດົ ທີ 2 ການຮຽນຮູຂ້ ອງເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ...................................................................16 1. ຄວາມໝາຍຂອງການຮຽນຮູ.້ ......................................................................16 2. ການເກດີ ການຮຽນຮູ.້ ...............................................................................16 3. ຂນັ້ ຕອນການຮຽນຮູ.້ ................................................................................17 4. ການຮຽນຮູຄ້ າມແນວຄດິ ທດິ ສະດ.ີ ...............................................................18 5. ການຮຽນຮູຂ້ ອງເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ................................................................19 6. ການສອນ.............................................................................................21 7. ການສາ້ ງເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນໃຫຮ້ ຽນຮູ.້ ............................................................21 8. ອງົ ປະກອບໃນການສາ້ ງການຮຽນຮູ.້ .............................................................23 ບດົ ທີ 3 ການສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ..........................................................................28 1. ຈດຸ ປະສງົ ຂອງການສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ.....................................................28 2. ລກັ ສະນະຂອງການສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນສກຶ ສາ.............................................28 3. ການສອນເນນັ້ ຜູຮ້ ຽນເປັນຫກຼັ .....................................................................29 4. ການຈດັ ກດິ ຈະກໍາການຮຽນຮູ.້ ....................................................................30 5. ການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນ...................................................................32 6. ສະມດັ ຖະພາບທ່ ຈີ າໍ ເປັນສາໍ ລບັ ຄກູ ່ ອນໄວຮຽນ.................................................33 7. ບດົ ບາດໜາ້ ທ່ ຂີ ອງຄສູ ອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ....................................................34 ຕອນທີ 2 ຮູບແບບການຮຽນ - ການສອນ............................................................................36 ບດົ ທີ 4 ການຮຽນ - ການສອນແບບເຟຼີເບວ (Frobelian Model)....................................37 ຂ 3 ແປໂດຍ: ອປ ຄາໍ ຜງັ ໄຊຍະວງົ
1. ແນວຄດິ ພນື້ ຖານ.................................................................................37 2. ການຮຽນ - ການສອນ...........................................................................38 3. ຫກຼັ ການສອນ.....................................................................................39 4. ວທິ ຈີ ດັ ການຮຽນ - ການສອນ..................................................................40 5. ການປະເມນີ ຜນົ ...................................................................................41 6. ການຈດັ ສ່ ງິ ແວລ້ ອ້ ມການຮຽນຮູ.້ ................................................................41 7. ບດົ ບາດຂອງຄູ.....................................................................................41 8. ການມສີ ່ ວນຮ່ ວມຂອງຜູປ້ ົກຄອງ...............................................................42 9. ການນາໍ ໄປໃຊ.້ ....................................................................................42 ບດົ ທີ 5 ການຮຽນ - ການສອນແບບມອນເຕຊໍລ(ີ Montessori Method)..........................45 1. ແນວຄດິ ພນື້ ຖານ.................................................................................45 2. ການຮຽນ - ການສອນ...........................................................................46 3. ຫກຼັ ການສອນ.....................................................................................47 4. ວທິ ຈີ ດັ ການຮຽນ - ການສອນ..................................................................49 5. ການປະເມນີ ຜນົ ...................................................................................50 6. ການຈດັ ສ່ ງິ ແວລ້ ອ້ ມການຮຽນຮູ.້ ...............................................................50 7. ບດົ ບາດຂອງຄູ.....................................................................................51 8. ການມສີ ່ ວນຮ່ ວມຂອງຜູປ້ ົກຄອງ...............................................................52 9. ການນາໍ ໄປໃຊ.້ ....................................................................................52 ບດົ ທີ 6 ການຮຽນ - ການສອນແບບວດໍ ອບ(Waldorf Method).....................................54 1. ແນວຄດິ ພນື້ ຖານ.................................................................................54 2. ການຮຽນ - ການສອນ...........................................................................55 3. ຫກຼັ ການສອນ.....................................................................................56 4. ວທິ ຈີ ດັ ການຮຽນ - ການສອນ..................................................................56 5. ການປະເມນີ ຜນົ ...................................................................................58 6. ການຈດັ ສ່ ງິ ແວລ້ ອ້ ມການຮຽນຮູ.້ ...............................................................58 7. ບດົ ບາດຂອງຄ.ູ ...................................................................................59 8. ການມສີ ່ ວນຮ່ ວມຂອງຜູປ້ ົກຄອງ...............................................................59 9. ການນາໍ ໄປໃຊ.້ ....................................................................................60 ບດົ ທີ 7 ການຮຽນ - ການສອນແບບໂຄງການ(Project Approach).................................61 1. ແນວຄດິ ພນື້ ຖານ..................................................................................61 2. ການຮຽນ - ການສອນ............................................................................61 3. ຫຼກັ ການສອນ.....................................................................................63 ຄ 4 ແປໂດຍ: ອປ ຄໍາຜງັ ໄຊຍະວງົ
4. ວທິ ຈີ ດັ ການຮຽນ - ການສອນ..................................................................64 5. ການປະເມນີ ຜນົ ...................................................................................68 6. ການຈດັ ສ່ ງິ ແວລ້ ອ້ ມການຮຽນຮູ.້ ...............................................................69 7. ບດົ ບາດຂອງຄູ....................................................................................69 8. ການມສີ ່ ວນຮ່ ວມຂອງຜູປ້ ົກຄອງ...............................................................70 9. ບການນາໍ ໄປໃຊ.້ ..................................................................................70 ບດົ ທີ 8 ການຮຽນ - ການສອນແບບເລກັ ຈໂີ ອເອມເີ ລຍ(Reggio Emilia Approach)..........72 1. ແນວຄດິ ພນື້ ຖານ.................................................................................72 2. ການຮຽນ - ການສອນ...........................................................................72 3. ຫຼກັ ການສອນ.....................................................................................74 4. ວທິ ຈີ ດັ ການຮຽນ - ການສອນ..................................................................75 5. ການປະເມນີ ຜນົ ...................................................................................77 6. ການຈດັ ສ່ ງິ ແວລ້ ອ້ ມການຮຽນຮູ.້ ...............................................................78 7. ບດົ ບາດຂອງຄູ....................................................................................78 8. ການມສີ ່ ວນຮ່ ວມຂອງຜູປ້ ົກຄອງ...............................................................79 9. ການນາໍ ໄປໃຊ.້ ....................................................................................79 ບດົ ທີ 9 ການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນແບບໄຮ/ສະໂຄບ(High/Scope Approach)...........81 1. ແນວຄດິ ພນື້ ຖານ..................................................................................81 2. ການຮຽນ - ການສອນ...........................................................................82 3. ຫຼກັ ການສອນ.....................................................................................83 4. ຫກຼັ ການສໍາຄນັ ຂອງການສອນແບບໄຮ/ສະໂຄບ..............................................84 5. ວທິ ຈີ ດັ ການຮຽນ - ການສອນ..................................................................84 6. ການປະເມນີ ຜນົ ...................................................................................86 7. ການຈດັ ສ່ ງິ ແວລ້ ອ້ ມການຮຽນຮູ.້ ...............................................................86 8. ບດົ ບາດຂອງຄ.ູ ...................................................................................87 9. ການມສີ ່ ວນຮ່ ວມຂອງຜູປ້ ົກຄອງ...............................................................88 10. ການນາໍ ໄປໃຊ.້ ....................................................................................88 ບດົ ທີ 10 ການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນພາສາແບບເນນັ້ ປະສບົ ການ(WholeLanguage Approach)...........................................................................................90 1. ແນວຄດິ ພນື້ ຖານ.................................................................................90 2. ການຮຽນ - ການສອນ............................................................................91 3. ຫກຼັ ການສອນ.....................................................................................92 4. ວທິ ຈີ ດັ ການຮຽນ - ການສອນ..................................................................94 ງ 5 ແປໂດຍ: ອປ ຄາໍ ຜງັ ໄຊຍະວງົ
5. ການປະເມນີ ຜນົ ...................................................................................96 6. ການຈດັ ສ່ ງິ ແວລ້ ອ້ ມການຮຽນຮູ.້ ...............................................................96 7. ບດົ ບາດຂອງຄ.ູ ...................................................................................97 8. ການມສີ ່ ວນຮ່ ວມຂອງຜູປ້ ົກຄອງ...............................................................98 9. ການນາໍ ໄປໃຊ.້ ....................................................................................98 ບດົ ທີ 11 ການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນພາສາແບບມາທາດ (Matal ProgramApproach)....99 1. ແນວຄດິ ພນື້ ຖານ.................................................................................99 2. ການຮຽນ - ການສອນ...........................................................................99 3. ຫກຼັ ການສອນ.....................................................................................99 4. ວທິ ຈີ ດັ ການຮຽນ - ການສອນ.................................................................100 5. ການປະເມນີ ຜນົ .................................................................................102 6. ການຈດັ ສ່ ງິ ແວລ້ ອ້ ມການຮຽນຮູ.້ ..............................................................102 7. ບດົ ບາດຂອງຄ.ູ ..................................................................................102 8. ການມສີ ່ ວນຮ່ ວມຂອງຜູປ້ ົກຄອງ..............................................................103 9. ການນາໍ ໄປໃຊ.້ ...................................................................................104 ບດົ ທີ 12 ການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນພາສາແບບເດນີ ເລ່ ອື ງ(Storyline Method).............105 1. ແນວຄດິ ພນື້ ຖານ................................................................................105 2. ການຮຽນ - ການສອນ..........................................................................106 3. ຫກຼັ ການສອນ....................................................................................108 4. ວທິ ຈີ ດັ ການຮຽນ - ການສອນ.................................................................109 5. ການປະເມນີ ຜນົ ..................................................................................110 6. ການຈດັ ສ່ ງິ ແວລ້ ອ້ ມການຮຽນຮູ.້ ...............................................................110 7. ບດົ ບາດຂອງຄູ....................................................................................110 8. ການມສີ ່ ວນຮ່ ວມຂອງຜູປ້ ົກຄອງ................................................................111 9. ການນາໍ ໄປໃຊ.້ ....................................................................................112 ບດົ ທີ 13 ການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນພາສາແບບຕ່ ໍຮູບພາບ(Jigsaw Method)...............113 1. ແນວຄດິ ພນື້ ຖານ.................................................................................113 2. ການຮຽນ - ການສອນ...........................................................................114 3. ຫກຼັ ການສອນ.....................................................................................114 4. ວທິ ຈີ ດັ ການຮຽນ - ການສອນ..................................................................115 5. ການປະເມນີ ຜນົ ..................................................................................116 6. ການຈດັ ສ່ ງິ ແວລ້ ອ້ ມການຮຽນຮູ.້ ...............................................................117 7. ບດົ ບາດຂອງຄູ....................................................................................117 ຈ 6 ແປໂດຍ: ອປ ຄໍາຜງັ ໄຊຍະວງົ
8. ການມສີ ່ ວນຮ່ ວມຂອງຜູປ້ ົກຄອງ...............................................................118 9. ການນາໍ ໄປໃຊ.້ ....................................................................................118 ບດົ ທີ 14 ການຮຽນ - ການສອນພາສາແບບຈດິ ປັນຍາ(Psycho-lntellectual Model)..119 1. ແນວຄດິ ພນື້ ຖານ.................................................................................119 2. ການຮຽນ - ການສອນ..........................................................................123 3. ຫກຼັ ການສອນ....................................................................................126 4. ວທິ ຈີ ດັ ການຮຽນ - ການສອນ.................................................................128 5. ການປະເມນີ ຜນົ .................................................................................130 6. ການຈດັ ສ່ ງິ ແວລ້ ອ້ ມການຮຽນຮູ.້ ..............................................................130 7. ບດົ ບາດຂອງຄ.ູ ..................................................................................130 8. ການມສີ ່ ວນຮ່ ວມຂອງຜູປ້ ົກຄອງ...............................................................131 9. ການນາໍ ໄປໃຊ.້ ...................................................................................132 ຕອນທີ 3 ການນາໍ ໃຊຮ້ ູບແບບການຮຽນ - ການສອນ..............................................................133 ບດົ ທີ 15 ການເລອື ກໃຊຮ້ ູບແບບການຮຽນ - ການສອນ................................................134 1. ຄວາມເໝອື ນໃນຄວາມຕ່ າາງ...................................................................134 2. ຫກຼັ ການເລອື ກໃຊຮ້ ູບແບບ....................................................................134 3. ໜາ້ ທ່ ຄີ ູໃນການສາ້ ງການຮຽນຮູໃ້ ຫກ້ ບັ ເດກັ ..................................................137 4. ບດົ ບາດຄູໃນການເລອື ກຮູບແບບ.............................................................137 ບດົ ທີ 16 ການປະເມນີ ການສອນ...........................................................................139 1. ຈດຸ ປະສງົ ຂອງການປະເມນີ ການສອນ........................................................139 2. ການສງັ ເກດ......................................................................................140 3. ການສະສມົ ຜນົ ງານ..............................................................................142 4. ຄຄູ ວນປະເມນີ ພາບຕວົ ເອງແນວໃດ..........................................................142 5. ປັດໃຈຕວົ ຊບີ້ ອກຄຸນນະພາບການສອນ......................................................143 6. ປະໂຫຍດຂອງການປະເມນີ ການສອນ........................................................144 ສ 7 ແປໂດຍ: ອປ ຄໍາຜງັ ໄຊຍະວງົ
ຕອນທີ 1 ການຮຽນການສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ເປັນການສກຶ ສາທ່ ຈີ ດັ ໃຫແ້ ກ່ ເດກັ ອາຍຸ 3 ເດອື ນ - 6 ປີ ເປັນການ ຈດັ ການສກຶ ສາເພ່ ອື ການດູແລ ແລະ ເສມີ ສາ້ ງໃຫເ້ ດກັ ໄດມ້ ກີ ານພດັ ທະນາຢ່ າງເຕມັ ສກັ ກາຍຍະພາບດວ້ ຍການ ຮຽນຮູທ້ ່ ຖີ ກື ຕອ້ ງຊດັ ເຈນ ລກັ ສະນະການຈດັ ການຮຽນການສອນຈ່ ງຶ ມຈີ ດຸ ມຸງ້ ໝາຍສະເພາະເພ່ ອື ພດັ ທະນາດາ້ ນ ຈດິ ໃຈເດກັ ແລະ ອະນາຄດົ ຂອງເດກັ ຕາມຄວາມໝາຍດ່ ງັ ນ:ີ້ ພດັ ທະນາການເດກັ ໝາຍເຖງິ ການຈດັ ການຮຽນການສອນທ່ ຄີ ູຈດັ ຕອ້ ງຕງົ ກບັ ພດັ ທະນາການຕາມໄວ ຂອງເດກັ ແລະ ສ່ ງົ ເສມີ ພດັ ທະນາການເດກັ ແບບອງົ ລວມ. ໃຈເດກັ ໝາຍເຖງິ ການຮຽນການສອນທ່ ຄີ ູຈດັ ຂນຶ້ ນນັ້ ຕອ້ ງກງົ ກບັ ຄວາມຕອ້ ງການ ແລະ ຄວາມສນົ ໃຈ ຕາມໄວເດກັ ເດກັ ມກັ ແລະ ສະໜຸກສະໜານກບັ ການຮຽນ. ອະນາຄດົ ເດກັ ໝາຍເຖງິ ການຈດັ ການຮຽນການສອນຕອ້ ງສາ້ ງຄວາມພອ້ ມໃຫເ້ ດກັ ເປັນຜູໃ້ ຫຍ່ ທ່ ມີ ີ ຄຸນນະພາບ ມສີ ະຕປິ ັນຍາ. 8 ແປໂດຍ: ອປ ຄາໍ ຜງັ ໄຊຍະວງົ
ບດົ ທີ 1 ການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ເປັນການສກຶ ສາທ່ ີຈດັ ໃຫແ້ ກ່ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ລກັ ສະນະຂອງການ ຈດັ ການສກຶ ສາແມ່ ນເນນັ້ ການດູແລຄວບຄ່ ູກບັ ການໃຫກ້ ານສກຶ ສາ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ໝາຍເຖງິ ເດກັ ຕງັ້ ແຕ່ ແລກເກດີ ຈນົ ເຖງິ 6 ປີ ສໍາລບັ ການກໍານດົ ອາຍຸເດກັ ກ່ ອນໄວ ຮຽນນປີ້ ະເທດໄທຕ່ າງຈາກປະເທດອ່ ນື ໂດຍສະເພາະປະເທດສະຫະລດັ ອາເມລກິ າທ່ ກີ ໍານດົ ອາຍຸເດກັ ກ່ ອນໄວ ຮຽນແມ່ ນ ເດກັ ແລກເກດີ ເຖງິ 8 ປີສະນນັ້ ຈ່ ງິ ເຮດັ ໃຫລ້ ະບບົ ການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຂອງປະເທດເຂາົ ຈ່ ງິ ບ່ ໍ ມບີ ນັ ຫາລະຫວ່ າງການເລ່ ອື ນຊນັ້ ອະນບຸ ານຂນຶ້ ປະຖມົ ສກຶ ສາ ແຕ່ ເປັນບນັ ຫາຂອງປະເທດໄທໃນປັດຈບຸ ນັ . 1. ຄວາມໝາຍຂອງການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນເປັນການຈດັ ການສກຶ ສາທ່ ີພດັ ທະນາຈາກຄວາມຕອ້ ງການການດູແລ ແລະ ລຽ້ ງເດກັ ຂອງສງັ ຄມົ ໄລຍະເລ່ ມີ ຕນົ້ ເປັນເລ່ ອື ງຂອງການລຽ້ ງເດກັ ຕ່ ມໍ າເປັນເລ່ ອື ງຂອງການອະນຸບານໃນປີ ຄ.ສ. 1950 ສະຫະລດັ ອາເມລກິ າມບີ ນັ ຫາການປ່ ຽນແປງໂຄງສາ້ ງຄອບຄວົ ແລະ ສະພາວະທາງສງັ ຄມົ ປ່ ຽນໄປ ມຜີ ົນເຮດັ ໃຫກ້ ານຈດັ ຕງັ້ ການສກຶ ສາອະນຸບານຂະຫຍາຍຂອບເຂດຈາກການສກຶ ສາທ່ ີຈດັ ໃຫກ້ ບັ ເດກັ ອາຍຸ 3 ເດອື ນຫາ 6 ປີ ເປັນການໃຫດ້ ູແລ ແລະ ການສກຶ ສາໃຫແ້ ກ່ ເດກັ ແລກເກດີ ເຖງິ 8 ປີ ໄດໃ້ ຊຄ້ ໍາວ່ າເດກັ ກ່ ອນໄວ ຮຽນ ( early childhood education ) ເຊ່ ງິ ໝາຍເຖງິ ການບໍລກິ ານ, ການດູແລ ແລະ ການໃຫກ້ ານສກຶ ສາ ແກ່ ເດກັ ແລກເກດີ ເຖງິ ອາຍຸ 8 ປີ ໂດຍຈດັ ເປັນລະບບົ ເອນີ້ ວ່ າ Educare ເຮດັ ໃຫກ້ ານຈດັ ການສກຶ ສາເດກັ ຂະຫຍາຍຂອບເຂດຄວບຄຸມການດແູ ລເດກັ ທາລກົ ການດູແລເດກັ ແລກເກດີ ແລະ ໂຮງຮຽນອະນບຸ ານ ( Woodillin Woodill,et.al, 1992:14 - 15 ) 2. ຮູບແບບຂອງການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ເປັນການສກຶ ສາທ່ ມີ ຈີ ດຸ ມຸງ້ ໝາຍຕອບສະໜອງຄວາມຕອ້ ງການຂອງ ເດກັ ເປັນລາຍບຸກຄນົ , ຕອບສະໜອງຄວາມຕອ້ ງການຂອງສງັ ຄມົ ໃນຊຸມຊນົ ລກັ ສະນະຂອງການຈດັ ການສກຶ ສາມີ 2 ລກັ ຊະນະຮ່ ວມກນັ ລະຫວ່ າງການດູແລ ແລະ ການສກຶ ສາ ຊາຶ ງຈາໍ ແນກໃຫເ້ ປັນການສກຶ ສາແກ່ ເດກັ ແລະ ການໃຫສ້ ກຶ ສາແກ່ ຜູປ້ ົກຄອງ. ຮູບແບບການດູແລ ໝາຍເຖງິ ການໃຫກ້ ານດູແລແກ່ ເດກັ ກ່ ຽວກບັ ສຸຂະອະນາໄມ, ໂພສະນາການ, ຄວາມປອດໄພ, ສຸຂະພາບ, ການພກັ ຜ່ ອນ, ການນອນ ແລະ ການອອກກໍາລງັ ກາຍຂອງເດກັ ເຊ່ ງິ ການດແູ ລນໄີ້ ດ້ ກໍານດົ ເປັນຕາຕະລາງກດິ ຈະກໍາປະຈາໍ ວນັ ທ່ ບີ ອກເວລານອນ, ເວລາກນິ ອາຫານ ແລະ ເວລາປະຕບິ ດັ ກດິ ຈະກໍາ ຂອງເດກັ ເຊ່ ງິ ສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ໜາ້ ທ່ ຂີ ອງຄູໃນການດແູ ລແກ່ ເດກັ . ຮູບແບບການສກຶ ສາ ໝາຍເຖງິ ການໃຫຄ້ ວາມຮູ ້ ແລະ ປະສບົ ການແກ່ ເດກັ ເພ່ ອື ປ່ ຽນພດຶ ຕກິ ໍາ ແລະ ທດັ ສະນະຄະຕຂິ ອງເດກັ ໄປສ່ ູການຮຽນຮູໃ້ ນສ່ ງິ ທ່ ດີ ີ ແລະ ຖກື ຕອ້ ງ ຈາໍ ແນກເປັນ 2 ດາ້ ນຄ:ື ການໃຫກ້ ານສກຶ ສາແກ່ ເດກັ ແລະ ການໃຫກ້ ານສກຶ ສາແກ່ ຜູປ້ ົກຄອງ ທງັ້ ນເີ້ ພາະການສກຶ ສາທ່ ໃີ ຫແ້ ກ່ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນບ່ ໍສາມາດ ແຍກອອກມາຈາກການບາ້ ນ ເນ່ ອື ງຈາກພດັ ທະນາການ ແລະ ການສ່ ງົ ເສມີ ເດກັ ເພ່ ອື ການຈະເລນີ ເຕບີ ໂຕມກີ ານ ຮຽນຮູທ້ ່ ດີ .ີ ພດັ ທະນາການທ່ ສີ ມົ ບູນນນັ້ ຕອ້ ງຕ່ ເໍ ນ່ ອື ງກນັ ລະຫວ່ າງບາ້ ນ ແລະ ໂຮງຮຽນ ຖາ້ ຜູປ້ ົກຄອງມຄີ ວາມ 9 ແປໂດຍ: ອປ ຄາໍ ຜງັ ໄຊຍະວງົ
ເຂາົ້ ໃຈເດກັ ຮູຈ້ ກັ ພດັ ທະນາການເດກັ ລຽ້ ງດູເດກັ ທ່ ຖີ ກື ຕອ້ ງ ແລະ ເຂາົ້ ໃຈໂຮງຮຽນຈະເຮດັ ໃຫກ້ ານຈດັ ການ ຮຽນ - ການສອນສາໍ ລບັ ເດກັ ເປັນໄປຢ່ າງມປີ ະສດິ ທພິ າບຍ່ ງິ ຂນື້ . ການໃຫກ້ ານສກຶ ສາແກ່ ເດກັ ໝາຍເຖງິ ການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນທ່ ເີ ປັນປະສບົ ການຮຽນຮູໃ້ ຫ້ ແກ່ ເດກັ ເພ່ ອື “ ການຮຽນໜງັ ສື ” ເຊ່ ງິ ການຮູໜ້ ງັ ສຂື ອງເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ໝາຍເຖິງຄວາມເຂາົ້ ໃຈຕນົ ເອງ, ສງັ ຄົມ, ສ່ ງິ ແວດລອ້ ມ ແລະ ໂລກອອ້ ມຕວົ ການຈດັ ການສຶກສານີ້ ຈະຈດັ ຄວບຄ່ ູກນັ ໄປກບັ ການສ່ ງົ ເສີມ ພດັ ທະນາການເດກັ ໃຫເ້ ຕມັ ສກັ ກາຍນະພາບ ດ່ ງັ ນນັ້ ການໃຫກ້ ານສກຶ ສາແກ່ ເດກັ ຈ່ ງຶ ບ່ ຄໍ ວນໃຫແ້ ຕ່ ຄວາມຮູ ້ ແລະ ຫຼກັ ການທາງວຊິ າການເທ່ າົ ນນັ້ ຄວນໃຫເ້ ດກັ ປະຕບິ ດັ ກດິ ຈະກໍາຢ່ າງໃດຢ່ າງໜ່ ງຶ ຕາມໄວອາຍຸຂອງເດກັ ແຕ່ ການ ໃຫກ້ ານສກຶ ສາແກ່ ເດກັ ຈະມຈີ ດຸ ປະສງົ ສາ້ ງໃຫເ້ ດກັ ເກດີ ມກີ ານຮຽນຮູ ້ ແລະ ສ່ ງົ ເສມີ ພດັ ທະນາການຕນົ ເອງຕາມ ສ່ ໍາອາຍຸ ຂອງເດກັ , ຕາມຕອ້ ງການຂອງເດກັ ແລະ ສາ້ ງໃຫເ້ ດກັ ມຄີ ວາມກາ້ ວໜາ້ ສ່ ູອະນາຄດົ ເພ່ ອື ການເປັນຜູ ້ ໃຫຍ່ ຢ່ າງມຄີ ຸນນະພາບ. ການໃຫກ້ ານສກຶ ສາແກ່ ຜູປ້ ົກຄອງ ການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນສ່ ວນໜ່ ງຶ ຈະມຈີ ດຸ ປະສງົ ເນນັ້ ໃຫຜ້ ູ ້ ປົກຄອງມພີ ນັ ທະ, ມຄີ ວາມເຂາົ້ ໃຈພດັ ທະນາການເດກັ ແລະ ກດິ ຈະກໍາຂອງໂຮງຮຽນ ການໃຫກ້ ານສກຶ ສາແກ່ ຜູ ້ ປົກຄອງຈ່ ງຶ ເປັນເປົາ້ ໝາຍສາໍ ຄນັ ຂອງການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ໂດຍຈດຸ ປະສງົ ແລວ້ ການໃຫກ້ ານສກຶ ສາແກ່ ຜູປ້ ົກຄອງແມ່ ນເພ່ ອື ເສມີ ສາ້ ງຄວາມສໍາພນັ ທ່ ດີ ີລະຫວ່ າງຜູປ້ ົກຄອງກບັ ເດກັ ປັບປຸງທັດສະນະການເປັນຜູ ້ ປົກຄອງທ່ ຖີ ກື ຕອ້ ງ ດວ້ ຍການເສມີ ທກັ ສະຂອງການເປັນຜູປ້ ົກຄອງ( Essa, 1996: 89 ) ວທິ ກີ ານໃຫກ້ ານ ສກຶ ສາແກ່ ຜູປ້ ົກຄອງມີ 3 ວທິ ຄີ :ື 1) ການໃຫຄ້ ວາມຮູໂ້ ດຍກງົ ເຊ່ ນັ : ການນເິ ທດ, ການຝຶກອບົ ຮມົ ຫຼື ການປະຊຸມ. 2) ການໃຫຄ້ ວາມຮູທ້ າງອອ້ ມ. 3) ການສ່ ງົ ເສມີ ການມສີ ່ ວນຮ່ ວມຂອງຜູປ້ ົກຄອງກບັ ໂຮງຮຽນ. 3. ການຈດັ ຮູບແບບການດູແລ ແລະ ການສກຶ ສາ ການດູແລ ແລະ ສກຶ ສາ ເປັນພາລະກດິ ຫຼກັ ຂອງວຊິ າຊບີ ການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ແລະ ເປັນວທິ ີ ທາງການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນທ່ ສີ ໍາຄນັ ເພາະລູກຄາ້ ທາງການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນເປັນຜູທ້ ່ ຍີ ງັ ອ່ ອນນອ້ ຍ ຕອ້ ງການຄວາມຊ່ ວຍເຫຼອື ເພ່ ອື ສ່ ງົ ເສມີ ພດັ ທະນາການ ແລະ ການຮຽນຮູ ້ ແຕ່ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນແຕ່ ລະສ່ ໍາອາຍຸມີ ຄວາມແຕກຕ່ າງກນັ ຫຼາຍ ເພາະເປັນໄວທ່ ກີ ໍາລງັ ຂະຫຍາຍຕວົ ຈ່ ງິ ເຮດັ ໃຫກ້ ານເບ່ ງິ ແຍງດູແລ ແລະ ການສກຶ ສາ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນແຕ່ ລະສ່ ໍາອາຍຸມຄີ ວາມແຕກຕ່ າງກນັ ການຈດັ ການສກຶ ສາສໍາລບັ ເດກັ ແລກເກດີ ຫາ 1 ປີທໍາ ອດິ ຈະເນນັ້ ວທິ ກີ ານເບ່ ງິ ແຍງດູແລເປັນຫຼກັ ສ່ ວນວທິ ກີ ານສກຶ ສາຈະເປັນການໃຫຄ້ ວາມຮູທ້ ່ ເີ ນນັ້ ໄປທ່ ພີ ່ ໍແມ່ ຜູ ້ ປົກຄອງ ເມ່ ອື ເດກັ ເຂາົ້ ສ່ ໄູ ວເຕາະແຕະ ການສກຶ ສາທ່ ີຈດັ ໃຫກ້ ບັ ເດກັ ໄວນຈີ້ ະເນນັ້ ວທິ ີການດູແລ ແລະ ວທິ ີ ຈດັ ການສກຶ ສາຄວບຄ່ ູກນັ ໄປ ເມ່ ອື ດກັ ເຂົາ້ ສ່ ໄູ ວອະນຸບານ ແລະ ເຂົາ້ ສະຖານທີການສຶກສາ ຫຼື ໂຮງຮຽນ ອະນຸບານ ການຈດັ ການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຈະເນນັ້ ວທິ ກີ ານສກຶ ສາສໍາລບັ ເດກັ ຫຼາຍຂນື້ ສ່ ວນການດູແລ ຫຸຼດລງົ ເພາະເດກັ 3 - 6 ປີມກີ ານພດັ ທະນາ ແລະ ການຮຽນຮູໃ້ ນລະດບັ ສູງຂນື້ ຊ່ ວຍເຫ່ ຼອື ຕວົ ເອງໄດຫ້ ຼາຍຂນື້ ແລະ ຕອ້ ງການດູແລຕນົ ເອງ ສາມາດໃຊພ້ າສາໄດ,້ ຄດິ ສາ້ ງສນັ ໄດທ້ ່ ສີ ໍາຄນັ ເປັນຊ່ ວງອາຍຸທ່ ຊີ ອກຮູຊ້ ອກເຫນັ ສະ ໝອງຈະເລີນເຕບີ ໂຕເຕບັ ທ່ ີ ເດກັ ມຄີ ວາມຕອ້ ງການພດັ ທະນາການຈະເລນີ ງອກງາມທາງດາ້ ນສະຕປິ ັນຍາ ຫຼື ຄວາມຮູ,້ ຄວາມເຂາົ້ ໃຈໃນລະດບັ ສູງຂນື້ ການຈດັ ການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນໃນຊ່ ວງອາຍຸ 3 – 6 ປີ ຈ່ ງິ ເນນັ້ ໄປທ່ ກີ ານໃຫກ້ ານສກຶ ສາໂດຍເນນັ້ ທາງດາ້ ນສະຕປິ ັນຍາແກ່ ເດກັ ການຈດັ ວທິ ກີ ານດແູ ລ ແລະ ການສກຶ ສາຈາໍ 10 ແປໂດຍ: ອປ ຄໍາຜງັ ໄຊຍະວງົ
ແນກສດັ ສ່ ວນຕາມລກັ ສະນະສະຖານທ່ ກີ ານສກຶ ສາສາໍ ລບັ ເດກັ ດ່ ງັ ລ່ ຸມນ:ີ້ ສະຖານທ່ ລີ ຽ້ ງເດກັ ( Nursery0 )ເປັນສະຖານທ່ ກີ ານສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນທ່ ສີ ່ ວນໃຫຍ່ ເຮດັ ໜາ້ ທ່ ຮີ ບັ ລຽ້ ງເດກັ ສ່ ວນການສກຶ ສາຈະເນນັ້ ໄປທ່ ໃີ ຫກ້ ານສກຶ ສາສໍາລບັ ຜູປ້ ົກຄອງ ລກັ ສະນະຂອງການຈດັ ວທິ ກີ ານ ສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຂອງໂຮງຮຽນລຽ້ ງເດກັ ( Nursery0 school ) ຫຼື ສະຖານທ່ ພີ ດັ ທະນາເດກັ ກ່ ອນໄວ ຮຽ ນ ຈະ ເ ນັນ້ ວິທີກ າ ນດູ ແ ລຄ ວບຄ່ ູໄ ປ ກັບວິທີກ າ ນສຶກ ສາ ເ ທ່ ົາ ໆ ກັນ ສ່ ວນໂ ຮ ງຮຽ ນອະ ນຸບາ ນ ( Kindergarten ) ເຊ່ ງິ ເປັນສະຖານທ່ ກີ ານສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ທ່ ຄີ ຸນ້ ເຄຍີ ກນັ ວ່ າເປັນໂຮງຮຽນ ກດິ ຈະກໍາ ຫຼກັ ຈະເນນັ້ ໄປທ່ ວີ ທິ ີການສກຶ ສາທ່ ໃີ ຫແ້ ກ່ ເດກັ ໂດຍກງົ ເປັນຫຼກັ ສ່ ວນວທິ ກີ ານດູແລຈະຫຸຼດລງົ ສດັ ສ່ ວນຂອງ ວທິ ກີ ານດແູ ລກບັ ວທິ ກີ ານສກຶ ສາມລີ ກັ ສະນະດ່ ງັ ຮູບທີ 1 ການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ • ວທິ ລີ ຽ້ ງດູ ສະຖານທ່ ລີ ຽ້ ງ • ວທິ ກີ ານສກຶ ສາ ເດກັ ໂຮງຮຽນລຽ້ ງ • ວທິ ລີ ຽ້ ງດູ ເດກັ • ວທິ ກີ ານສກຶ ສາ ໂຮງຮຽນ • ວທິ ລີ ຽ້ ງດູ ອະນຸບານ • ວທິ ກີ ານສກຶ ສາ 4. ຂນັ້ ຕອນທກັ ສະການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນມຈີ ດຸ ປະສງົ ເນນັ້ ຄວາມສໍາພນັ ຂອງສ່ ວນປະກອບທ່ ກີ ່ ຽວຂອ້ ງກບັ ການ ສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ 4 ປະການຄ:ື ເດກັ , ຄອບຄວົ , ຊຸມຊນົ ແລະ ວຊິ າຊບີ ການກ່ ຽວພນັ ກນັ ລະຫວ່ າງຄູ ສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນກບັ ຄອບຄວົ ແລະ ຊຸມຊນົ ນາໍ ໄປສ່ ູຄວາມສໍາເລດັ ຂອງການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນທ່ ີ ປະກອບດວ້ ຍການຈດັ ການສກຶ ສາສໍາລບັ ຜູປ້ ົກຄອງ, ການໃຫກ້ ານສກຶ ສາ, ການວາງແຜນການສອນ, ການຮຽນ ຮູໜ້ ງັ ສ,ື ການສ່ ງົ ຕ່ ໍໃຫຄ້ ະນະພດັ ທະນາການສກຶ ສາຂນັ້ ບາ້ ນ ແລະ ການແກໄ້ ຂບນັ ຫາການສກຶ ສາສໍາລບັ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຮ່ ວມກນັ ( Morrison, 2000: 32 ) ການຈດັ ການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນເປັນຂນັ້ ຕອນຂອງ ການພດັ ທະນາ ແລະ ການສະໜອງຕອບຄວາມຕອ້ ງການຂອງເດກັ ແລະ ຄອບຄວົ ທ່ ກີ ່ ຽວຂອ້ ງກນັ ເຊ່ ງິ ເອນີ້ ສ່ າ ການສກຶ ສາແບບອງົ ລວມໝາຍຄາມວ່ າການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນບ່ ໍແມ່ ນແຕ່ ຈະເປັນການປະຕບິ ດັ ເພ່ ືອ ສ່ ງົ ເສມີ ຄວາມຕອ້ ງການພດັ ທະນາການທາງດາ້ ນຮ່ າງກາຍ, ອາລມົ , ສງັ ຄມົ ແລະ ສະຕປິ ັນຍາເທ່ າົ ນນັ້ ແຕ່ ຈະຕອ້ ງ ເຂາົ້ ເຖງິ ຄອບຄວົ ແລະ ຊຸມຊນົ ທ່ ຄີ ອບຄວົ ຂອງເດກັ ອາໄສຢ່ ູດວ້ ຍ ( Morrison, 2000: 67 ) 11 ແປໂດຍ: ອປ ຄໍາຜງັ ໄຊຍະວງົ
ການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຕອ້ ງສະແດງພາບການປະສານງານ ແລະ ການຮ່ ວມມກື ນັ ລະຫວ່ າງຄູ ແລະ ຜູປ້ ົກຄອງ ການສາ້ ງສໍາພນັ ທ່ ດີ ກີ ບັ ຜູປ້ ົກຄອງຈະຊ່ ວຍໃຫຄ້ ູຮູເ້ ຖງິ ຄວາມຄາດຫວງັ ຂອງຜູປ້ ົກຄອງທ່ ມີ ຕີ ່ ໍ ໂຮງຮຽນ, ຮູຄ້ ວາມຫຍຸງ້ ຍາກຂອງຜູປ້ ົກຄອງ ແລະ ມໂີ ອກາດແລກປ່ ຽນຄວາມຮກັ ແລະ ການຮຽນຮູຮ້ ່ ວມກນັ ກ່ ຽວກບັ ເດກັ ( Seefeldt and Barbour, 1994: 209 ) ໃນເວລາຈດັ ການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຕອ້ ງ ໃຫສ້ ອດຄ່ ອງກບັ ສະພາບແວດລອ້ ມຂອງຊຸມຊນົ ແລະ ຄວາມຕອ້ ງການຂອງຊຸມຊນົ ໃນການພດັ ທະນາເດກັ ດວ້ ຍ ຄວາມເປັນຄອູ ະນບຸ ານຄກື ານສາ້ ງສນັ ຄວາມເຂາົ້ ໃຈການຈດັ ການສກຶ ສາທ່ ມີ ຄີ ຸນນະພາບສໍາລບັ ເດກັ ຮ່ ວມ ກນັ ລະຫວ່ າງຄູ, ຜູປ້ ົກຄອງ ແລະ ຊຸມຊນົ . 5. ຈດູ ປະສງົ ການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ການສກຶ ສາມຄີ ວາມໝາຍຫຼາຍສໍາລບັ ຄນົ ແລະ ສງັ ຄມົ ເພາະການສກຶ ເຮດັ ໃຫຄ້ ນົ ຄດິ ຮູ ້ ແລະ ເຂາົ້ ໃຈ ເຖງິ ການດາໍ ລງົ ຊວີ ດິ ຂອງຕນົ ເອງ, ການດແູ ລຕນົ ເອງ, ສາ້ ງຕນົ ເອງ ແລະ ສງັ ຄມົ ໃນແຕ່ ລະໄວອາຍຸໃຫເ້ ປັນໄປຢ່ າງ ມຄີ ຸນນະພາບ ດ່ ງັ ນນັ້ ການຈດັ ການສກຶ ສາບ່ ໍວ່ າການສກຶ ສາລະດບັ ໃດກ່ ໍຕາມຈະມຄີ ວາມໝາຍກບັ ຄນົ ແຕ່ ລະໄວ ຫາຼ ຍ ຄວາມຫຍຸງ້ ຍາກ ຄວາມຊບັ ຊອ້ ນຂອງແຕ່ ລະວຊິ າ ເນອື້ ໃນຂອງຫກຼັ ສູດຈ່ ງິ ແຕກຕ່ າງກນັ ໄປ ສໍາລບັ ການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນມຈີ ດຸ ປະສງົ ເພ່ ອື ຈດັ ການສກຶ ສາເປັນການບໍລຫິ ານການດູແລ ແລະ ລຽ້ ງດູເດກັ ໃຫເ້ ປັນໄປ ຢ່ າງເໝາະສມົ ກບັ ພດັ ທະນາການ ພອ້ ມກນັ ນນັ້ ຍງັ ເປັນການໃຫກ້ ານສກຶ ສາ ເພ່ ອື ສ່ ງົ ເສມີ ການປັບຕວົ ເຂາົ້ ກບັ ສງັ ຄມົ ເພ່ ອື ທກັ ສະທາງສະຕປິ ັນຍາ ແລະ ພດັ ທະນາທຸກດາ້ ນໃຫກ້ ບັ ເດກັ ລວມເຖງິ ການຊ່ ວຍເດກັ ດອ້ ຍໂອກາດ ແລະ ການໃຫກ້ ານສກຶ ສາແກ່ ຜູປ້ ົກຄອງ ເພ່ ອື ການສຽ້ ງດເູ ດກັ ທ່ ດີ ີ ( Essa, 1996: 19 - 20 ) 6. ສະຖານທ່ ກີ ານສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ສະຖານທ່ ກີ ານສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ໝາຍເຖງິ ສະຖານທ່ ໃີ ຫບ້ ໍລກິ ານການດແູ ລ ແລະ ການສກຶ ສາ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຈແໍ ນກອອກເປັນກ່ ຸມໄດດ້ ່ ງັ ນ:ີ້ ກ່ ຸມທີ 1 ແມ່ ນສະຖານທ່ ຮີ ບັ ດູແລ ແລະ ລຽ້ ງເດກັ ອ່ ອນ ( Nursery ) ເປັນສະຖານທ່ ບີ ໍລກິ ານດູແລ ເດກັ ຈາໍ ແນກໄດເ້ ປັນ 2 ລກັ ສະນະດ່ ງັ ນ:ີ້ 1. ສູນດູແລເດກັ ( Child care center ) ເປັນສະຖານທ່ ຮີ ບັ ດູແລເດກັ ເພ່ ອື ຊ່ ວຍເຫຼອື ແບ່ ງເບາົ ພາລະ ຂອງພ່ ໍແມ່ ທ່ ໄີ ປເຮດັ ການ ໂດຍສູນຈະເນນັ້ ການດູແລ ແລະ ລຽ້ ງດູເດກັ ຫຼາຍກວ່ າການໃຫກ້ ານສກຶ ສາ. ໄວຂອງເດກັ ທ່ ຮີ ບັ ການດູແລອາດເລ່ ມີ ຕງັ້ ແຕ່ ໄວທາລກົ ເປັນຕນົ້ ໄປ ຫຼື ຮບັ ສະເພາະເດກັ ອ່ ອນ ບໍລກິ ານ ຮບັ ເດກັ ແຕ່ ຕອນກາງເວນັ ( Day - care center ) ຫຼື ຕະຫຼອດ 24 ຊ່ ວົ ໂມງ. 2. ເຮອື ນຮບັ ລຽ້ ງເດກັ ( Family day caer ) ເປັນຄອບຄວົ ທ່ ເີ ປີດບໍລກິ ານລຽ້ ງເດກັ ຕອນກາງເວນັ ສ່ ວນ ໃຫຍ່ ຈະເປັນກ່ ຸມນອ້ ຍໆຮບັ ເດກັ ປະມານ 7 - 12 ຄນົ ອາດຈະເປັນລູກພ່ ນີ ອ້ ງ, ລູກໝ່ ູເພ່ ອື ນ ຫຼື ລູກ ຄນົ ອ່ ນື ໆທ່ ີຕອ້ ງການຝາກພເິ ສດ ໂດຍລຽ້ ງໄປຄວບຄ່ ູກບັ ລູກຕນົ ເອງ ການດູແລໃຫກ້ ານກນິ ຢ່ ູແບບ ສະບາຍສະບາຍ ການຮບັ ດູແລລຽ້ ງດູອາດດູແລໝດົ ວນັ ຫຼື ດູແລເປັນຊ່ ວົ ໂມງສະເພາະຊ່ ວງຜູປ້ ົກຄອງ ໄປວຽກຊ່ ວົ ຄາວກໍມ.ີ ກ່ ຸມທີ 2: ໂຮງຮຽນກຽມກ່ ອນເຂາົ້ ອະນບຸ ານ ເປັນໂຮງຮຽນທ່ ຈີ ດັ ຂນື້ ເພ່ ອື ສະໜບັ ສະໜນູ ການກຽມ ຄວາມພອ້ ມໃຫເ້ ດກັ ກ່ ອນເຂາົ້ ຮຽນໃນໂຮງຮຽນອະນຸບານໄດແ້ ກ່ : 12 ແປໂດຍ: ອປ ຄໍາຜງັ ໄຊຍະວງົ
1. ໂຮງຮຽນເດກັ ອ່ ອນ ( Nursery school ) ເປັນໂຮງຮຽນທ່ ພີ ດັ ທະນາມາຈາກສູນດແູ ລເດກັ ການຈດັ ບໍລກິ ານເນນັ້ ການດູແລແກ່ ເດກັ ທງັ ຮ່ າງກາຍ, ອາລມົ - ຈດິ ໃຈ ແລະ ສງັ ຄມົ ການມສີ ຸຂະພາບທ່ ີດີ ຈດັ ສໍາລບັ ເດກັ ອາຍຸ 2 - 4 ປີ ບາງແຫ່ ງອາດຮບັ ເດກັ ອາຍຸຕ່ ໍາກວ່ າ 2 ປີ ເປີດຮບັ ລຽ້ ງເດກັ ແຕ່ ເຄ່ ງິ ວນັ ຫຼື ໝດົ ວນັ ເດກັ ຈະຫນຼິ້ ແລະ ມກີ ານຮຽນໄປພອ້ ມໆກນັ ເປົາ້ ໝາຍຂອງການດູແລຢ່ ູທ່ ພີ ດັ ທະນາການ ທາງດາ້ ນສງັ ຄມົ ແລະ ສະຕປິ ັນຍາສໍາລບັ ເດກັ ເຮາົ ຈ່ ງິ ຮຽກໂຮງຮຽນລກັ ສະນະນວີ້ ່ າ ໂຮງຮຽນເດກັ ອ່ ອນ ຫຼື ສູນພດັ ທະນາເດກັ ອ່ ອນ. 2. ໂຮງຮຽມກຽມອະນຸບານ ( PreKindergarten ) ລກັ ສະນະຄກື ນັ ກບັ ໂຮງຮຽນເດກັ ອ່ ອນ ແຕ່ ເນນັ້ ການກຽມຄວາມພອ້ ມໃຫເ້ ດກັ ກ່ ອນເຂາົ້ ອະນຸບານ ຮບັ ເດກັ ອາຍຸ 3,5 - 5 ປີ. ກ່ ຸມທີ 3: ໂຮງຮຽນອະນຸບານ ( kindergarten ) ເປັນໂຮງຮຽນບໍລກິ ານຈດັ ການຮຽນ - ການສອນ ເພ່ ອື ກຽມຄວາມພອ້ ມໃຫເ້ ດກັ ໄປຮຽນຊນັ້ ປະຖມົ ສກຶ ສາ ຮບັ ເດກັ ແຕ່ ອາຍຸ 3 - 6 ປີ ເປັນການຈດັ ການສກຶ ສາທ່ ີ ລດັ ແລະ ເອກະຊນົ ຈດັ ຂນື້ ບ່ ໍນບັ ເປັນການສກຶ ສາພາກບງັ ຄບັ ໂດຍແບ່ ງເປັນອະນຸບານ 1, 2 ຫຼື ອະນຸບານ 1, ອະນຸບານ 2, ອະນຸບານ 3 ສໍາລບັ ໂຮງຮຽນເອກະຊນົ . ສໍາລບັ ສະຫະລດັ ອາເມລກິ າຈດັ ໂຮງຮຽນອະນຸບານເປັນ ການສກຶ ສາສາໍ ລບັ ເດກັ ອາຍຸ 5 - 6 ປີ. ກ່ ຸມທີ 4: ໂຮງຮຽນກຽມຊນັ້ ປ1 ( Pre - first grade ຫຼື Junior first grade ) ເປັນໂຮງຮຽນທ່ ີ ຈດັ ຂນື້ ສໍາລບັ ເດກັ ທ່ ບີ ່ ໍມໂີ ອກາດເຂາົ້ ຮຽນຊນັ້ ອະນຸບານ ໂຮງຮຽນປະຖມົ ສກຶ ສາຈະເປີດຊນັ້ ຮຽນກ່ ອນຮຽນ ປະຖມົ ປີທີ 1 ອກີ 1 ຊນັ້ ຮຽນ ສໍາລບັ ໃຫເ້ ດກັ ເຂາົ້ ຮຽນເພ່ ອື ປັບຕວົ ກ່ ອນຂນື້ ຊນັ້ ຮຽນປະຖມົ ປີທີ 1 ເປີດຮບັ ເດກັ ອາຍຸ 5 - 7 ປີ ສໍາລບັ ປະເທດໄທຮູຈ້ ກັ ກນັ ໃນນາມ “ ຊນັ້ ປ ກຽມ ” ຫຼື ກຽມຊນັ້ ປະຖມົ ປີທີ 1 ບາງແຫ່ ງຮອ້ ງ ຊນັ້ ເດກັ ອ່ ອນ. ກ່ ຸມທີ 5: ໂຮງຮຽນສໍາລບັ ເດກັ ປ່ ວຍ ( Hospital school ) ໂຮງໝໍບາງແຫ່ ງຈະຈດັ ໂຮງຮຽນໃນໂຮງ ໝໍສໍາລບັ ເດກັ ປ່ ວຍໃຫໄ້ ດສ້ ກຶ ສາຮ່ ໍາຮຽນ ຫຼື ຮຽນຕ່ ໍເນ່ ອື ງຈາກໂຮງຮຽນໃນເວລາກໍາລງັ ປ່ ິນປ່ ົວຢ່ ູໂຮງໝໍ ສໍາລບັ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຈະຈດັ ເປັນຫອ້ ງຫຼນິ້ ( Playroom ) ເປັນຫອ້ ງຈດັ ກຽມໃຫປ້ ະໂຫຍດສໍາລບັ ການສກຶ ສາ ຂອງເດກັ ເດກັ ປ່ ວຍຈະມາຫຼນິ້ ແລະ ຮຽນຮູທ້ ່ ຫີ ອ້ ງຫຼນິ້ ນີ້ ແຕ່ ບາງຄງັ້ ຜູຈ້ ດັ ການສກຶ ສາສາໍ ລບັ ເດກັ ປ່ ວຍອາດໄປ ບໍລກິ ານການສກຶ ສາເຖງິ ຕຽງ ຫຼື ຫອ້ ງເດກັ ປ່ ວຍເຊ່ ງິ ຈະໃຊໃ້ ນກໍລະນທີ ່ ເີ ດກັ ປ່ ວຍບ່ ໍສາມາດເຄ່ ອື ນໄຫວໄດ້ ໂຮງ ໝໍເດກັ ເປັນໂຮງໝໍໜ່ ງຶ ທ່ ມີ ກີ ານຈດັ ຫອ້ ງຫຼນິ້ ແລະ ການບໍລກິ ານເຄ່ ອື ງຫຼນິ້ ທ່ ຕີ ຽງໂດຍຜູສ້ ອນເປັນທງັ ຄູ ແລະ ພະຍາບານ. ການຈາໍ ແນກກ່ ຸມສະຖານທ່ ກີ ານສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນດ່ ງັ ກ່ າວນີ້ ຫາກພຈິ າລະນາຕາມພະລາດຊະ ບນັ ຢັດການສຶກສາແຫ່ ງຊາດ ພ.ສ 2542 ອາດຈະຈາໍ ແນກໄດເ້ ປັນ 2 ກ່ ຸມຄື: ກ່ ຸມທໍາອດິ ເປັນສະຖານທ່ ີ ພດັ ທະນາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນໄດແ້ ກ່ ສູນເດກັ , ສູນພດັ ທະນາເດກັ ອ່ ອນ, ສູນພດັ ທະນາເດກັ ກ່ ອນເກນຂອງສະຖາ ບນັ ສາສະໜາ, ສູນບໍລກິ ານຊ່ ວຍເຫຼອື ໄລຍະເລ່ ມີ ຕນົ້ ຂອງເດກັ ພກິ ານ ແລະ ເດກັ ມຄີ ວາມຕອ້ ງການພເິ ສດ ຫຼື ສະຖານທ່ ີພດັ ທະນາເດັກກ່ ອນໄວຮຽນທ່ ີເອີນ້ ຊ່ ເື ປັນຢ່ າງອ່ ືນ ອີກກ່ ຸມໜ່ ງຶ ຄ:ື ກ່ ຸມໂຮງຮຽນ ເຊ່ ິງໝາຍເຖິງ ໂຮງຮຽນອະນຸບານ ແລະ ໂຮງຮຽນຈດັ ການສກຶ ສາອະນຸບານ ອາດເປັນໂຮງຮຽນປະຖມົ ສກຶ ສາ ຫຼື ມດັ ທະຍມົ ສກຶ ສາ. 7. ຫຼກັ ສູດການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນເປັນການສກຶ ສາທ່ ມີ ຈີ ດຸ ມຸງ້ ໝາຍເນນັ້ ການສ່ ງົ ເສມີ ພດັ ທະນາການເດກັ 13 ແປໂດຍ: ອປ ຄໍາຜງັ ໄຊຍະວງົ
ໃຫເ້ ຕມັ ສກັ ກາຍະພາບ ລັກສະນະຂອງຫຼັກສູດຈະສາ້ ງມາຈາກພືນ້ ຖານທດິ ສະດີພັດທະນາການເປັນຫຼກັ ຕວົ ຢ່ າງເຊ່ ນັ : ບາງຫຼກັ ສູດຂະເນນັ້ ພດັ ທະນາພດັ ທະນາການທາງດາ້ ນສະຕປິ ັນຍາຂອງປີອາເຈ ໂດຍເນນັ້ ເນອື້ ໃນ ການຈາໍ ແນກປະເພດການຮຽນຮູ ້ ໃນເວລາທ່ ບີ າງຫຼກັ ສູດເນນັ້ ທດິ ສະດກີ ານພດັ ທະນາການ ແລະ ການພວົ ພນັ ໂດຍເນນັ້ ຈດຸ ມຸງ້ ໝາຍໄປທ່ ກີ ານພວົ ພນັ ກບັ ສ່ ງິ ແວດລອ້ ມ ແລະ ການຄດິ ຂອງເດກັ ແຕ່ ບາງຫກຼັ ສູດອາດຈະເນນັ້ ຂະບວນການຄດິ ຫຼື ບາງຫຼກັ ສູດເລງັ ຈດຸ ມຸງ້ ໝາຍໄປທ່ ກີ ານສ່ ງົ ເສມີ ພດັ ທະນາການປະສາດສໍາຜດັ ແລະ ການ ຮຽນຮູຈ້ າກການຫຼນິ້ ເປັນສໍາຄນັ ລກັ ສະນະຮູບແບບຂອງຫຼກັ ສູດຈະເປັນຢ່ າງໃດຢ່ າງໜ່ ງຶ ນນັ້ ຢ່ າງໜ່ ອຍຕອ້ ງມີ ຈດຸ ປະສງົ ສາໍ ຄນັ ຂອງຫຼກັ ສູດເນນັ້ ພດັ ທະນາການ 10 ດາ້ ນດ່ ງັ ນີ້ ( Hildebrand, 1991: 38-40 ): 1. ສ່ ງົ ເສມີ ການຈະເລນີ ເຕມີ ໂຕຢ່ າງອດິ ສະຫຼະ ຄາໍ ວ່ າ ຢ່ າງອດິ ສະຫຼະນໝີ້ າຍເຖງິ ການເປີດໂອກາດໃຫເ້ ດກັ ໄດໃ້ ຊຄ້ ວາມຄດິ ຄວາມສາມາດເປັນຂອງ ຕນົ ເອງ ຜູໃ້ ຫຍ່ ເປັນພຽງຜູສ້ ະໜບັ ສະໜູນເດກັ ດວ້ ຍການໃຫປ້ ະສບົ ການ ໃຫຄ້ ໍາແນະນໍາ ແລະ ໃຫໂ້ ອກາດເດກັ ຮຽນຮູຕ້ າມຄວາມຕອ້ ງການຢ່ າງເໝາະສມົ ດວ້ ຍການວາງແຜນການສອນ ຈດັ ກຽມອຸປະກອນ ແລະ ສ່ ກື ານສອນ ທ່ ອີ ໍານວຍຄາມສະດວກໃຫເ້ ດກັ ຮຽນຮູ,້ ໄດຄ້ ດິ , ໄດເ້ ລອື ກເຮດັ ດວ້ ຍຕນົ ເອງ ຄູດໍາເນນີ ກດິ ຈະກໍາການຮຽນ - ການສອນ ໂດຍເນນັ້ ການສ່ ງົ ເສມີ ໃຫເ້ ດກັ ພດັ ທະນາຕນົ ເອງໄດເ້ ຕມັ ສກັ ກາຍະພາບ, ຮຽນຮູກ້ ານຊ່ ວຍເຫຼອື ຕນົ ເອງ ຢ່ າງໜອ້ ຍໃນຊວີ ດິ ປະຈາໍ ວນັ ແລະ ຮູຈ້ ກັ ການແກໄ້ ຂບນັ ຫາ. 2. ຮຽນຮູກ້ ານແບ່ ງປັນ ແລະ ການໃຫຄ້ ວາມຮກັ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນເປັນໄວເນນັ້ ຕນົ ເອງເປັນສູນກາງ ຮກັ ຕນົ ເອງ ຄຕູ ອ້ ງສອນເດກັ ໃຫຮ້ ຽນຮູກ້ ານໃຫ,້ ການແບ່ ງປັນ ແລະ ການຮກັ ບຸກຄນົ ອ່ ນື ນອກຈາກຄອບຄວົ ຄູຕອ້ ງສາ້ ງເດກັ ໃຫຮ້ ຽນຮູກ້ ານຮກັ ຜູອ້ ່ ນື ດວ້ ຍການ ໃຫຄ້ ວາມຮກັ ແກ່ ເດກັ ດວ້ ຍການເຮດັ ວຽກຮ່ ວມກບັ ເດກັ ສາ້ ງໃຫເ້ ດກັ ຮູສ້ ກຶ ໝນັ້ ໃຈ ໃຫເ້ ດກັ ຮຽນຮູກ້ ານຫຼນິ້ ແລະ ການເຮດັ ວຽກຮ່ ວມກບັ ໝ່ ເູ ພ່ ອື ນ ເພ່ ອື ຄວາມເຂາົ້ ໃຈການແບ່ ງປັນ. 3. ຮຽນຮູທ້ ່ ຈີ ະຢ່ ູຮ່ ວມກບັ ຜູອ້ ່ ນື ເມ່ ອື ເດກັ ຕອ້ ງອອກຈາກສ່ ງິ ແວດລອ້ ມຂອງຄອບຄວົ ມາຢ່ ູໃນສ່ ງິ ແວດລອ້ ມຂອງໂຮງຮຽນ ຄູຕອ້ ງຈດັ ປະສບົ ການທ່ ສີ ່ ງົ ເສມີ ຄວາມຮູສ້ ກຶ ທ່ ດີ ີ ແລະ ມຄີ ວາມສຸກ ເດກັ ຄວນໄດຮ້ ຽນຮູກ້ ານມຄີ ວາມສໍາພນັ ທ່ ດີ ກີ ບັ ຄນົ ອ່ ນື ການພວົ ພນັ ລະຫວ່ າງຄູກບັ ເດກັ ເປັນວທິ ກີ ານຊ່ ວຍເຫຼອື ເດກັ ໃຫຮ້ ຽນຮູພ້ ດັ ທະນາການທາງສງັ ຄມົ , ການ ຄວບຄຸມຕນົ ເອງ ການເຂາົ້ ຮຽນຮ່ ວມໃນຫອ້ ງຮຽນ, ການເຮດັ ວຽກຮ່ ວມກບັ ຜູອ້ ່ ນື ລວມທງັ ການປູພນື້ ຖານຄຸນ ນະທາໍ ໃຫເ້ ດກັ ມຈີ ດິ ໃຈດ,ີ ມຄີ ວາມອດົ ທນົ , ຝຶກນດິ ໄສທ່ ດີ ມີ ລີ ະບຽບເປັນຄນົ ເບ່ ງິ ໂລກໃນແງ່ດ.ີ 4. ພດັ ທະນາການຄວບຄຸມຕນົ ເອງ ຄຕູ ອ້ ງສອນເດກັ ໃຫຮ້ ຽນຮູກ້ ານຄວບຄຸມວໄິ ນໃນຕນົ ເອງ, ຮູຈ້ ກັ ນາໍ ພາຕນົ ເອງ ຫຼື ກໍາກບັ ຕນົ ເອງດວ້ ຍ ການອະທບິ າຍໃຫເ້ ຫດຜນົ ເມ່ ອື ເດກັ ເຂາົ້ ໃຈເຖິງການປະຕບິ ດັ ຕນົ ທ່ ຖີ ກື ຕອ້ ງ ພດຶ ຕກິ ໍາການຄວບຄຸມຕນົ ເອງ ຂອງເດກັ ຈະດຂີ ນື້ ການຈດັ ປະສບົ ການໃຫເ້ ດກັ ຝຶກຕດັ ສນິ ໃຈ ແລະ ສາ້ ງຄວາມເຊ່ ອື ໝນັ້ ຈະຊ່ ວຍເດກັ ໄດດ້ ຫີ ຼາຍ ການສອນທ່ ີດີຈະບ່ ໍໃຊວ້ ິທີຂ່ ູ ເດັກ ເພາະມນັ ບ່ ໍເກີດຜົນດີຕ່ ໍການພັດທະນາການຄວບຄຸມຕນົ ເອງຂອງເດັກ ນອກຈາກນກີ້ ານສາ້ ງຄວາມໝນັ້ ໃຈໃນຕນົ ເອງຍງັ ມຜີ ນົ ດຕີ ່ ໍການສາ້ ງພນື້ ຖານທາງອາລມົ ທ່ ດີ ີ ເດກັ ໄດຮ້ ຽນຮູກ້ ານ ຄວບຄຸມອາລມົ ເຊ່ ງິ ເປັນການສາ້ ງຄວາມສະຫາຼ ດທາງອາລມົ ໃຫກ້ ບັ ເດກັ . 5. ຮຽນຮູບ້ ດົ ບາດຄວາມເປັນຄນົ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຕອ້ ງໄດຮ້ ບັ ການສອນ ແລະ ປະສບົ ການ ການຮຽນຮູກ້ ່ ຽວກບັ ບດົ ບາດໜາ້ ທ່ ທີ ່ ກີ ່ ຽວ 14 ແປໂດຍ: ອປ ຄໍາຜງັ ໄຊຍະວງົ
ຂອ້ ງກບັ ຊຸມຊນົ ແລະ ສງັ ຄມົ ບ່ ໍແມ່ ສະເພາະແຕ່ ກບັ ຄອບຄວົ ຂອງຕນົ ເຊ່ ນັ : ການວາງຕວົ ຕາມບດົ ບາດໜາ້ ທ່ ທີ າງ ສງັ ຄມົ , ການມີສ່ ວນຮ່ ວມໃນການສາ້ ງຄວາມສະຫງບົ ແລະ ສັນຕິໃຫກ້ ບັ ສງັ ຄມົ ,ການສາ້ ງສງັ ຄມົ ທ່ ມີ ຄີ ຸນ ນະພາບ, ການອະນລຸ ກັ ສ່ ງິ ແວດລອ້ ມ ແລະ ການຮກັ ສາຮດີ ຄອງປະເພນອີ ນັ ດງີ າມ. 6. ຮຽນຮູທ້ ່ ຈີ ະເຂາົ້ ໃຈຮ່ າງກາຍຂອງຕນົ ເອງ ປະເດນັ ນສີ້ ໍາຄນັ ຫາຼ ຍ ເພາະການຮຽນຮູ ້ ແລະ ເຂາົ້ ໃຈຮ່ າງກາຍຂອງຕນົ ເອງ ໝາຍເຖງິ ການສາ້ ງໃຫເ້ ດກັ ຮູຈ້ ກັ ການເບ່ ງິ ແຍງດແູ ລສຸຂະພາບຂອງຕນົ ເອງ, ການປອ້ ງກນັ ໂລກຕດິ ຕ່ ໍ ແລະ ການອອກກໍາລງັ ກາຍ ແຜນການ ສອນຂອງຄູຕອ້ ງອໍານວຍຄວາມສະດວກຕ່ ໍການສ່ ງົ ເສມີ ຮ່ າງກາຍໃຫແ້ ຂງແຮງ ແລະ ການຮູຈ້ ກັ ດູແລສຸຂະພາບ ຄວບຄ່ ກູ ນັ ໄປ. 7. ຮຽນຮູກ້ ານພດັ ທະນາທກັ ສະກາ້ ມຊນີ້ ໃຫຍ່ ແລະ ກາ້ ມຊນີ້ ນອ້ ຍ ການສອນຕອ້ ງກະຕຸກຊຸກຍູເ້ ດກັ ໃຫໃ້ ຊທ້ ກັ ສະກາ້ ມຊນີ້ ໃຫຍ່ ແລະ ກາ້ ມຊນີ້ ນອ້ ຍ ເດກັ ຄວນມກີ ດິ ຈະ ກໍາເຄ່ ອື ນໄຫວຮ່ າງກາຍ, ການຫຼນິ້ ກາງແຈງ້ ຮ່ ວມກບັ ການມກີ ດິ ຈະກໍາສາ້ ງສນັ , ປັນ້ , ຕດັ , ຕດິ ທ່ ເີ ປັນການໃຊ້ ກາ້ ມຊນີິ້ ນອ້ ຍດວ້ ຍ. 8. ຮຽນຮູ ້ ແລະ ເຂາົ້ ໃຈຂອບເຂດຈາໍ ກດັ ຂອງໂລກພາຍນອກ ການມາໂຮງຮຽນເປັນການຂະຫຍາຍໂລກຂອງເດກັ ຈາກຄອບຄວົ ສ່ ູສງັ ຄມົ ເຊ່ ງິ ມເີ ງ່ອື ນໄຂ ແລະ ຄວາມແຕກຕ່ າງຈາກເຮອື ນ ຄູຕອ້ ງພດັ ທະນາຄວາມສະຫຼາດຫຼກັ ແຫມຼ ຂອງເດກັ ໃນການຮຽນຮູໂ້ ລກ ດວ້ ຍການ ກະຕຸກຊຸກຍູໃ້ ຫເ້ ດກັ ເກີດຄວາມຢາກຮຽນຮູ ້ ຄດິ ໃຫເ້ ຫດຜົນ ເພ່ ອື ຄວາມເຂາົ້ ໃຈຜູອ້ ່ ນື , ເຂາົ້ ໃຈສງັ ຄມົ ແລະ ສ່ ງິ ແວດລອ້ ມ ແຜນການສອນຂອງຄູຕອ້ ງເຮດັ ໃຫຄ້ ູສອນເດກັ ເຂາົ້ ໃຈ, ມປີ ະສບົ ການທາງສງັ ຄມົ ແລະ ຮູຈ້ ກັ ໂລກ. 9. ຮຽນຮູໜ້ ງັ ສເື ພ່ ອື ເຂາົ້ ໃຈໂລກໃໝ່ ແລະ ຜູອ້ ່ ນື ພາສາເປັນສ່ ງິ ທ່ ຊີ ່ ວຍເດກັ ໃຫຮ້ ູໜ້ ງັ ສື ຮູສ້ ່ ງິ ແວດລອ້ ມເກດີ ວໄິ ສທດັ ໃໝ່ ໆ ເກດີ ຄວາມຄດິ ໃໝ່ ໆ ຄູຕອ້ ງ ສອນໃຫເ້ ດກັ ຮູຈ້ ກັ ໃຊພ້ າສາໃນການສ່ ສື ານຄນົ້ ຄວ້ າ ເພ່ ອື ການຮຽນຮູໂ້ ລກໃໝ່ ແລະ ຜູອ້ ່ ນື ໃຫຫ້ ຼາຍ ຄູຕອ້ ງວາງ ແຜນການສອນການຮູໜ້ ງັ ສໃື ຫກ້ ບັ ເດກັ ເຮດັ ໃຫເ້ ດກັ ອ່ ານອອກຂຽນໄດ້ ດວ້ ຍການພດັ ທະນາໃຫເ້ ຕມັ ສກັ ກາຍະ ພາບຕາມໄວອາຍຸ ເດກັ ອາດເລ່ ມີ ຮຽນຮູຈ້ າກຮູບແຕມ້ , ຮຽນຈາກຄາໍ ເວາົ້ ທ່ ຄີ ຸນ້ ເຄຍີ , ທດົ ລອງຈາກການຝຶກຂຽນ ດວ້ ຍຕນົ ເອງ ການຮຽນຮູໜ້ ງັ ສຂື ອງເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ເປັນການຮຽນຮູທ້ ່ ຈີ ະເປັນໄປຕາມທໍາມະຊາດຂອງເດກັ ຖາ້ ເດກັ ມຄີ ວາມພອ້ ມການຮຽນຮູຈ້ ະເປັນໄປໄດໄ້ ວ.້ 10. ພດັ ທະນາຄວາມຮູສ້ ກຶ ທ່ ດີ ຕີ ່ ໂໍ ລກພາຍນອກ ພ່ ໍ, ແມ່ ແລະ ຄູຄວນເປັນຜູສ້ າ້ ງມະໂນພາບ ແລະ ຄວາມຮູສ້ ກຶ ທ່ ດີ ໃີ ຫແ້ ກ່ ເດກັ ດວ້ ຍການຈດັ ປະສບົ ການທ່ ດີ ີ ແລະ ມຄີ ວາມສຸກທງັ ຢ່ ູເຮອື ນ ແລະ ໂຮງຮຽນໂດຍສະເພາະສ່ ງິ ແວດລອ້ ມຈະເປັນໂຕກະຕຸກຊຸກຍູໃ້ ຫ້ ເດກັ ຮກັ ໂຮງຮຽນ ແລະ ໂລກພາຍນອກ ຫາກສ່ ງິ ແວດລອ້ ມດີມຄີ ວາມໝາຍໜາ້ ສນົ ໃຈເດກັ ຈະມຄີ ວາມສຸກ ແລະ ມຄີ ວາມຮູສ້ ກຶ ທ່ ດີ ທີ ງັ ຕ່ ຕໍ ນົ ເອງ ແລະ ສງັ ຄມົ . 8. ວທິ ຈີ ດັ ການຮຽນ - ການສອນ ຄວາມຢາກຮຽນ ຢາກຮູຂ້ ອງຄນົ ເລ່ ມີ ມາຕງັ້ ແຕ່ ກ່ ອນໄວຮຽນ ການສະແດງອອກເຖງິ ຄວາມຢາກຮູແ້ ຕ່ ລະໄວຕ່ າງກນັ ຢ່ ູທ່ ຜີ ູໃ້ ຫຍ່ ຢາກຮູຈ້ ະອ່ ານ, ສກຶ ສາ, ຄນົ້ ຄວາ້ ຫຼື ເຂາົ້ ຮຽນ ແຕ່ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນເປັນໄວທ່ ສີ ະແດງ ອອກເຖງິ ຄວາມຢາກຮູດ້ ວ້ ຍການຮ,ື້ ຄນົ້ , ຈກົ , ດງຶ ແລວ້ ແຕ່ ໂອກາດຈະອໍານວຍ ການຮຽນຮູຂ້ ອງເດກັ ກ່ ອນໄວ 15 ແປໂດຍ: ອປ ຄາໍ ຜງັ ໄຊຍະວງົ
ຮຽນໄດມ້ າຈາກການສໍາຜດັ ຈບັ ບາຍ ລກັ ສະນະການສະແດງຄວາມຕອ້ ງການການຮຽນຮູຂ້ ອງເດກັ ດ່ ງັ ກ່ າວກາຍ ມາເປັນພນື້ ຖານຂອງການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນສາໍ ລບັ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ. ການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນສໍາລບັ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ເປັນການສາ້ ງປະສບົ ການການຮຽນຮູ ້ ເຊ່ ງິ ໝ າຍເຖງິ ຂະບວນການທ່ ີເຮດັ ໃຫເ້ ດກັ ໄດຮ້ ບັ ຄວາມຮູ ້ ມທີ ກັ ສະໃນການປະຕິບດັ ແລະ ເຫນັ ໃນສ່ ງິ ຕ່ າງໆທ່ ີຄູ ຕອ້ ງການໃຫຮ້ ູໂ້ ດຍສອດຄ່ ອງກບັ ລກັ ສະນະຄວາມຢາກຮູຢ້ າກຮຽນຂອງເດກັ ສໍາລບັ ການຮຽນ - ການສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ລກັ ສະນະຂອງປະສບົ ການການຮຽນຮູມ້ ລີ ກັ ສະນະສະເພາະທ່ ີສໍາຄນັ ດ່ ງັ ນ(ີ້ Seefeldt and Barbour, 1994: 197 - 200 ): 1. ເດກັ ຕອ້ ງໄດສ້ ໍາຜດັ ຈບັ ບາຍໂດຍກງົ ດວ້ ຍຕນົ ເອງ ບ່ ໍວ່ າຈະເປັນປະສບົ ການໃນຊນັ້ ຮຽນ ຫຼື ນອກຊນັ້ ຮຽນ ເປັນລາຍບຸກຄນົ ຫຼື ເປັນກ່ ຸມ 2. ເດກັ ເປັນຜູເ້ ລ່ ມີ ກ່ ອນ, ເປັນຜູເ້ ລອື ກສ່ ງິ ທ່ ຕີ ນົ ເອງຕອ້ ງການຮຽນຮູດ້ ວ້ ຍຕນົ ເອງ 3. ເນອື້ ໃນ ຫຼື ກດິ ຈະກາໍ ທ່ ຈີ ະຮຽນຮູຕ້ ອ້ ງມຄີ ວາມໝາຍ ແລະ ເໝາະສມົ ກບັ ອາຍຸຂອງເດກັ 4. ປະສບົ ການການຮຽນຮູຕ້ ອ້ ງມຄີ ວາມຕ່ ໍເນ່ ອື ງ 5. ສະໜບັ ສະໜນູ ແລະ ໃຫໂ້ ອກາດໃນການໃຊພ້ າສາ ມກີ ານພວົ ພນັ ດວ້ ຍການສ່ ສື ານ 6. ສ່ ງົ ເສມີ ປະສບົ ການການພວົ ພນັ ກບັ ຜູອ້ ່ ນື ເພ່ ອື ແລກປ່ ຽນປະສບົ ການ ແລະ ການສ່ ງົ ເສມີ ກດິ ຈະກໍາທາງ ສງັ ຄມົ 7. ມກີ ານສະຫຸຼບແນວຄວາມຄດິ ແລະ ຄວາມຮູຈ້ າກກດິ ຈະກໍາ ມກີ ານຖອດຖອນບດົ ຮຽນຢ່ າງມລີ ະບຽບ ແບບແຜນ ແລະ ມກີ ານນາໍ ສະເໜຮີ ່ ວມດວ້ ຍ 9. ກດິ ຈະກໍາການຮຽນຮູ ້ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນເປັນໄວທ່ ຕີ ອ້ ງຮຽນຮູຈ້ າກການສໍາຜດັ ຈບັ ບາຍ ຫຼລື ງົ ມປື ະຕບິ ດັ ຕວົ ຈງີ ເພາະເດກັ ຍງັ ໃຊພ້ າສາບ່ ໍທນັ ຄ່ ອງແຄວ້ , ຄດິ ແບນາມມະທໍາຍງັ ບ່ ໄໍ ດ້ ການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນ ຫຼື ໃຫປ້ ະສບົ ການການ ຮຽນຮູຈ້ ່ ງິ ຢ່ ູໃນຮູບແບບຂອງກດິ ຈະກໍາ ເຊ່ ງິ ມຢີ ່ າງໜອ້ ຍ 5 ກ່ ຸມກດິ ຈະກໍາໄດແ້ ກ່ : ກດິ ຈະກໍາກຽມຄວາມພອ້ ມ, ກດິ ຈະກໍາການຮຽນ, ກດິ ຈະກາໍ ເສລ,ີ ກດິ ຈະກໍາສຸຂະອະນາໄມ ແລະ ກດິ ຈະກາໍ ເສມີ ຫກຼັ ສູດ ຊ່ ງຶ ກດິ ຈະກາໍ ແຕ່ ລະກ່ ຸມມຄີ ວາມແຕກຕ່ າງກນັ ດ່ ງັ ນ:ີ້ 1. ກດິ ຈະກໍາກຽມຄວາມພອ້ ມ ເປັນກດິ ຈະກໍາທ່ ຊີ ່ ວຍໃຫເ້ ດກັ ມເີ ວລາປັບຕວົ ເວລາເຂາົ້ ມາຢ່ ູກບັ ກ່ ຸມໝ່ ູ ເພ່ ອື ນ ປະກອບດວ້ ຍກດິ ຈະກາໍ 2 ລກັ ສະນະຄ:ື ກດິ ຈະກໍາທໍາອດິ ເວລາມາຮອດໂຮງຮຽນ ນາທທີ ໍາອດິ ທ່ ເີ ດກັ ມາຮອດໂຮງຮຽນ ມຄີ ວາມສໍາຄນັ ຫາຼ ຍກບັ ເດກັ ເພາເດກັ ຈະມຄີ ວາມກງັ ວນົ ຂາດຄວາມໝນັ້ ໃຈ ຊ່ ວງເວລານຈີ້ ່ ງິ ເປັນຊ່ ວງເວລາທ່ ເີ ດກັ ຄວນຮູສ້ ກຶ ຜ່ ອນຄາຍ ດວ້ ຍການທກັ ທາຍເດກັ ຈາກຄູ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຕອ້ ງການໃຫຄ້ ູທກັ ທາຍ ເປັນລາຍບຸກຄນົ ຕອ້ ງການຄວາມຮກັ ແລະ ເປັນມດິ ການສະແດງການຕອ້ ນຮບັ ຂອງຄູຈ່ ງຶ ເປັນ ການສາ້ ງຄວາມອບົ ອ່ ຸນໃຈໃຫກ້ ບັ ເດກັ ຈາກນນັ້ ຈ່ ງຶ ເປັນກດິ ຈະກໍາສນົ ທະນາຍາມເຊາົ້ ເດກັ ໄດເ້ ວາົ້ ແນວສະບາຍສະບາຍກບັ ໝ່ ເູ ພ່ ອື ນ ຫຼື ຫນຼິ້ ແບບຫງຽບໆກ່ ອນຮຽນ. ກດິ ຈະກໍາກຽມຮຽນ ເປັນກດິ ຈະກໍາທ່ ຈີ ດັ ຂນື້ ກ່ ອນທ່ ເີ ດກັ ຈະຮຽນເນອື້ ໃນບດົ ຮຽນຕາມຫຼກັ ສູດ ບາງຄນົ ເອນີ້ ກດິ ຈະກາໍ ກຽມຮຽນນວີ້ ່ າ: ກດິ ຈະກໍາສະຫງບົ ເດກັ ຫຼື ເຮດັ ໃຫເ້ ດກັ ສະຫງບົ ກ່ ອນເຂາົ້ ຮຽນເນອື້ ໃນບດົ ຮຽນວຊິ າ ວທິ ີການຂອງກດິ ຈະກໍາມຫີ ຼາກຫຼາຍອາດເປັນການຮອ້ ງເພງ, ເຄ່ ອື ນ 16 ແປໂດຍ: ອປ ຄໍາຜງັ ໄຊຍະວງົ
ໄຫວ, ເລ່ າົ ນທິ ານ, ທວາຍບນັ ຫາ, ຄໍາທວາຍປິດສະໜາ ຫຼື ຝຶກສະມາທິ ຄູອາດຈະເອາົ ກດິ ຈະກໍາ ກຽມຮຽນເຂາົ້ ໃນຂນັ້ ຕອນການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນລາຍວຊິ າກ່ ໍໄດ້ ເພາະໃນການຮຽນ - ການສອນບາງຄງັ້ ເດກັ ເຮດັ ແຜນການຮຽນຂອງຕນົ ເອງ ບາງຄງັ້ ຄດິ ພອ້ ມກບັ ຄູ ຫຼື ຄດິ ກບັ ໝ່ ເູ ພ່ ອື ນ ຈດຸ ປະສງົ ຂອງກດິ ຈະກໍາກຽມການຮຽນເປົາ້ ໝາຍແມ່ ນເພ່ ອື ສາ້ ງຄວາມພອ້ ມຂອງເດກັ ທ່ ຈີ ະຮຽນ ແລະ ພອ້ ມທ່ ີຈະເຂົາ້ ກ່ ຸ ມໃຫຍ່ , ກ່ ຸມຍ່ ອຍ ຫຼື ຮຽນຄນົ ດຽວຕາມແຜນການສອນຂອງຄູ ຫຼທື ່ ີ ເດກັ ກາໍ ນດົ . 2. ກດິ ຈະກໍາການຮຽນ ເປັນຊ່ ວງເວລາທ່ ສີ າໍ ຄນັ ຍ່ ງິ ສາໍ ລບັ ເດກັ ໃນການຫຼນິ້ ແລະ ເຮດັ ວຽກ ເພ່ ອື ການຮຽນ ຮູເ້ ຊ່ ງິ ຄູຈດັ ເປັນການຮຽນ - ການສອນ ໄລຍະເວລາການຮຽນຂນື້ ຢ່ ູກບັ ຄວາມຍາວຂອງກດິ ຈະກໍາອາດ ຈະກາຍເວລາອາຫານຫວ່ າງ ຖາ້ ເປັນແນວນນັ້ ຄູຕອ້ ງຈດັ ໃຫພ້ ກັ ຊ່ ວງເວລາອາຫານຫວ່ າງກ່ ອນແລວ້ ຄ່ ອຍດໍາເນນີ ກດິ ຈະກໍາຕ່ ໍໄດ້ ເຊ່ ງິ ກດິ ຈະກໍາການຮຽນ - ການສອນທ່ ຄີ ູຈດັ ຂນື້ ນອີ້ າດເປັນທງັ ກດິ ຈະກໍາ ໃນຫອ້ ງຮຽນ ຫຼື ນອກຫອ້ ງຮຽນກ່ ໄໍ ດຂ້ ນື້ ຢ່ ູກບັ ຈດຸ ປະສງົ ຫຼື ຮູບແບບການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນ ທ່ ີຄູນໍາມາໃຊ້ ໂດຍຄູຈດັ ກດິ ຈະກໍາຕ່ າງໆ ຕາມຮູ ບແບບການຮຽນ - ການສອນທ່ ີຄູເລືອກໂດຍ ພຈິ າລະນາໃຫເ້ ໝາະສມົ ກບັ ເວລາ ແລະ ຈປຸ ະສງົ ທ່ ຄີ ູຕອ້ ງການໃຫເ້ ດກັ ຮຽນຮູ.້ 3. ກດິ ຈະກໍາເສລີ ເປັນກດິ ຈະກໍາອດິ ສະຫຼະທ່ ຄີ ູຈດັ ເວລໃຫເ້ ດກັ ໄດຫ້ ຼນິ້ ເສລີຕາມຄວາມສນົ ໃຈ ເພ່ ືອ ຜ່ ອນຄາຍຄວາມຕງຶ ຄຽດໃຫແ້ ກ່ ເດກັ ກດິ ຈະກໍາຫຼນິ້ ຕາມມູມອດິ ສະຫະຼ ກດິ ຈະກໍາກາງແຈງ້ ກດິ ຈະກໍາເຄ່ ອື ງຫຼນິ້ ໃນເດ່ ນີ 4. ກດິ ຈະກໍາສຸຂະອະນາໄມ ເປັນກດິ ຈະກໍາທ່ ຈີ ດັ ຂນື້ ສໍາລບັ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ເນ່ ອງມາຈາກພດັ ທະນາ ການຂອງເດກັ , ລກັ ສະນະຂອງກດິ ຈະກາໍ ມີ 3 ລກັ ສະນະຄ:ື ການຮບັ ປະທານອາຫານ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຮບັ ປະທານອາຫານທ່ ໂີ ຮງຮຽນຢ່ າງໜອ້ ຍ 3 ຄາບຄ:ື ອາຫານຫວ່ າງຕອນເຊາົ້ , ອາຫານທ່ ຽງ ແລະ ອາຫານຕອນບ່ າຍ ຄູຕອ້ ງຈດັ ເວລາໃຫເ້ ດກັ ກຽມຕວົ ລາ້ ງມ,ື ກຽມພອ້ ມສໍາລບັ ການຮບັ ປະທານອາຫານໃຫເ້ ດກັ ຮບັ ປະທານອາຫານຮ່ ວມກນັ ເປັນກ່ ຸມ ສນົ ທະນາກນັ ແບບສະບາຍສະບາຍ ເພ່ ອື ການຮຽນຮູທ້ າງສງັ ຄມົ ບາງໂຮງຮຽນອາດຈດັ ໃຫເ້ ດກັ ເກບັ ຖວ້ ຍ, ບ່ ວງ, ຈານ, ຊາມ, ຖອກນາໍ້ ດ່ ມຶ ແລະ ກະປະລມິ ານອາຫານດວ້ ຍຕນົ ເອງ ໂດຍມຄີ ູ ຫຼື ເອອື້ ຍລຽ້ ງເປັນຜູຊ້ ່ ວຍແນະນໍາ ກດິ ຈະກໍາຕ່ າງໆທ່ ີຄູຈດັ ຂືນ້ ຕອ້ ງເນນັ້ ເຖງິ ມາລະຍາດ ແລະ ວດັ ທະນະທໍາການຮບັ ປະທານອາຫານດວ້ ຍ. ການນອນພກັ ຕອນທ່ ຽງ ເດກັ ຍງັ ມຄີ ວາມຕອ້ ງການຢາກພກັ ຜ່ ອນຕອນທ່ ຽງ ແຕ່ ອາດຈະຫຼາຍ ຫຼື ໜອ້ ຍຕ່ າງກນັ ໄປແຕ່ ລະຄນົ ເດກັ ບາງຄນົ ອາດຈະນອນຫບຼັ ແຕ່ ບາງຕນົ ອາດຈະຢາກນອນຫຼນິ້ ບາງ ຄນົ ອາດຈະຢາກຫຼນິ້ ຄນົ ດຽວໃຫຖ້ ືເປັນປົກກະຕິ ເດກັ ທ່ ີບ່ ໍຕອ້ ງການນອນອາດໃຫຫ້ ຼນິ້ ຫງຽບ ສະບາຍສະບາຍບ່ ໍບງັ ຄັບໃຫເ້ ດກັ ນອນ ຫອ້ ງນອນເດັກທ່ ີດີຕອ້ ງມອີ າກາດຖ່ າຍເທດີ, ແຫງ້ , ສະອາດ ແລະ ບ່ ໍມສີ ່ ງິ ລບົ ກວນເວລານອນ. ການກວດສຸຂະພາບ ເປັນກດິ ຈະກາໍ ທ່ ບີ ່ ຄໍ ່ ອຍໄດຈ້ ດັ ເປັນປົກກະຕິ ແຕ່ ຢ່ າງໜອ້ ຍຄວນມທີ ຸກປີ ບາງ ໂຮງຮຽນມກີ ານກວດສຸ ຂະພາບທ່ ວົ ໄປສໍາລບັ ເດກັ ທຸກອາທດິ ຊ່ ງຶ ສາມາດເຮດັ ໃຫປ້ ້ອງກນັ ໂລກ 17 ແປໂດຍ: ອປ ຄໍາຜງັ ໄຊຍະວງົ
ພະຍາດໃຫກ້ ັບເດັກໄດ້ ການກວດສຸ ຂະພາບນີຈ້ ໍາເປັນສໍາລບັ ເດັກທ່ ີຢ່ ູໃນເຂດສ່ ຽງຕ່ ໍບັນຫາ ສຸຂະພາບ. 5. ກດິ ຈະກໍາເສີມຫຼກັ ສູດ ເປັນກດິ ຈະກາທ່ ີທາງໂຮງຮຽນຈດັ ຂນື້ ເພ່ ອື ໃຫໂ້ ອກາດເດກັ ໄດຮ້ ຽນຮູສ້ ່ ງິ ທ່ ີ ສນົ ໃຈເພ່ ມີ ຕ່ ມື ແລະ ມສີ ່ ວນຮ່ ວມກບັ ການປະເມນີ ຜນົ ຕນົ ເອງ ລກັ ສະນະກດິ ຈະກໍາຈາໍ ແນກເປັນ ດ່ ງັ ນ:ີ້ ກດິ ຈະກໍາຍາມບ່ າຍ ບາງໂຮງຮຽນອາດເປີດການຮຽນ - ການສອນຕ່ ໍພາກບ່ າຍ ຊ່ ງຶ ຄວາມຈງິ ແລວ້ ກດິ ຈະກາໍ ການຮຽນ - ການສອນຄວນເປັນກດິ ຈະກາໍ ນອກຫອ້ ງຮຽນເຊ່ ນັ : ກດິ ຈະກາວທິ ະຍສາດ , ກດິ ຈະກາເກມການສກຶ ສາ ຕາມແຕ່ ເດກັ ສນົ ໃຈ ຖາ້ ເວລາເກນີ 15:00ນາທີ ຕອ້ ງມຊີ ່ ວງເວລາ ອາຫານຫ່ ວາງດວ້ ຍ. ກດິ ຈະກໍາປະເມນີ ຜນົ ຕາຕະລາງຮຽນຂອງເດກັ ຈະຮຽນໝດົ ມື້ ຫຼື ເຄ່ ງື ມກື້ ່ ໍຕາມຄຕູ ອ້ ງຈດັ ຊ່ ວົ ໂມງ ກດິ ຈະກາໍ ປະເມນີ ຜນົ ທ່ ເີ ດກັ ຢ່ ູຮ່ ວມກນັ ແລະ ເຮດັ ວຽກຮ່ ວມກນັ ເພ່ ອື ສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ວ່ າເດກັ ໄດ້ ຮຽນຫຍງັ ແດ່ ອາດໃຊເ້ ວລາໝດົ ວນັ ຫຼື ຢ່ າງໜອ້ ຍຕອ້ ງເປັນເວລາກຽມກບັ ບາ້ ນໃຫຮ້ ອ້ ງເພງ, ເລ່ າົ ນທິ ານ ແລະ ຫຼນິ້ ເກມເປັນຕນົ້ . ສໍາລບັ ການຈດັ ກດິ ຈະກໍາການຮຽນຮູນ້ ຂີ້ ະແໜງວຊິ າການກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ(2539)ໄດ້ ກາໍ ນດົ ໄວ້ 6 ກດິ ຈະກາໍ ແລະ ສະເໜໃີ ຫຄ້ ູຈດັ ໃຫເ້ ດກັ ເປັນປະຈາໍ ທຸກວນັ ດ່ ງັ ນ:ີ້ 1. ກດິ ຈະກໍາເສລີ ໝາຍເຖງິ ກດິ ຈະກາເປີດໂອກາດໃຫເ້ ດກັ ຫຼນິ້ ອສິ ະຫຼະຕາມມູມຫຼນິ້ , ມຸມ ປະສບົ ການ ຫຼື ສູນການຮຽນຮູໄ້ ດແ້ ກ່ : ມຸມບຼອກ, ມຸມໜງັ ສ,ື ມຸມບດົ ບາດສມົ ມຸດ, ມຸມໝໍ, ມຸມຮາ້ ນຄາ້ , ມຸມວທິ ະຍາສາດ ຫຼື ມຸມທໍາມະຊາດສກຶ ສາ, ມຸມຫຼນິ້ ນາໍ້ ຫຼື ມຸມຫນຼິ້ ຊາຍ. 2. ກດິ ຈະກໍາສາ້ ງສນັ ໝາຍເຖງິ ກດິ ຈະກາທ່ ຊີ ່ ວຍພດັ ທະນາໃຫເ້ ດກັ ສະແດງອອກທາງອາລມົ , ຄວາມຮູສ້ ກຶ , ຄວາມຄດິ ລເິ ລ່ ີມສາ້ ງສັນໂດຍໃຊສ້ ີລະປະ ແລະ ການປະດິດປະດອຍເປັນ ເຄ່ ອື ງມໄື ດແ້ ກ່ ການແຕມ້ ຮູບລະບາຍສ,ີ ການຫຼນິ້ ສ,ີ ການພບັ , ການຈກີ , ການຕດັ , ການຕດິ , ການປັນ້ , ການປະດດິ ວດັ ສະດຸເສດເຫອຼື ແລະ ອ່ ນື ໆ... 3. ກດິ ຈະກໍາເສມີ ປະສບົ ການ ເປັນກດິ ຈະກາໃນວງົ ມນົ ຫຼື ກດິ ຈະກໍາກ່ ຸມທ່ ເີ ດກັ ມໂີ ອກາດຟັງ, ເວາົ້ , ຄດິ ແລະ ປະຕບິ ດັ ຕວົ ຈງິ ເພ່ ອື ໃຫເ້ ກດີ ຄວາມຄດິ ລວມຍອດໃນເລ່ ອື ງທ່ ຮີ ຽນ ໄດແ້ ກ່ ການສນົ ທະນາ, ອະທບິ າຍຊກັ ຖາມ, ການເລ່ າົ ນທິ ານ, ການຫຼນິ້ ບດົ ບາດສມົ ມຸດ, ການ ຮອ້ ງເພງ, ການຫນຼິ້ ເກມ, ການເລ່ າົ ຄໍາຄ່ ອງ, ການສກຶ ສານອກສະຖານທ່ .ີ 4. ກດິ ຈະກໍາກາງແຈງ້ ເປັນກດິ ຈະກໍາທ່ ຊີ ່ ວຍພດັ ທະນາກາ້ ມຊນີ້ ໃຫຍ່ , ກາ້ ມຊີນ້ ນອ້ ຍ ແລະ ການປະສານສໍາພນັ ຂອງອະໄວຍະວະຕ່ າງໆ ຊ່ ວຍໃຫເ້ ດກັ ຮ່ າງກາຍແຂງແຮງ, ອາລມົ ແຈ່ ມໄສ ໄດແ້ ກ່ ການຫນຼິ້ ເຄ່ ອື ງຫນຼິ້ ໃນເດນີ , ການຫຼນິ້ ນາໍ້ , ການຫນຼິ້ ຊາຍ, ຖບີ ລດົ ຖບີ ແລະ ຫຼນິ້ ເກມ. 5. ກດິ ຈະກໍາເຄ່ ອື ນໄຫວ ແລະ ຈງັ ຫວະ ໝາຍເຖງິ ກດິ ຈະກາທ່ ໃີ ຫເ້ ດກັ ມກີ ານເຄ່ ອື ນໄຫວສ່ ວນ ຕ່ າງໆຂອງຮ່ າງກາຍຕາມຈງັ ຫວະຕາມອດິ ສະຫະຼ ໂດຍໃຊສ້ ຽງເພງ, ການເຄາະຈງັ ຫວະ ເພ່ ອື ໃຫເ້ ດັກມີຈນິ ຕະນາ ການຄວາ ມຄິດສາ້ ງສັນ ໄດແ້ ກ່ ກ ານຮ້ອງເ ພງ, ເລ່ ົາຄໍາ ຄ່ ອງ, ການເຄ່ ອື ນໄຫວຕາມຄວາມຄດິ ສາ້ ງສນັ . 18 ແປໂດຍ: ອປ ຄາໍ ຜງັ ໄຊຍະວງົ
6. ກດິ ຈະກໍາເກມການສກຶ ສາ ເປັນເກມທ່ ມີ ກີ ະຕກິ າງ່າຍໆ ເພ່ ອື ຝຶກການສງັ ເກດພດັ ທະນາຂນັ້ ຕອນການຄດິ ແລະ ເກດີ ຄວາມຄດິ ລວມຍອດ ໂດຍເດກັ ຫຼນິ້ ຄນົ ດຽວ ຫຼື ເປັນກ່ ຸມ ໄດແ້ ກ່ ເກມຈບັ ຄ່ ,ູ ເກມແຍກປະເພດ, ເກມຈດັ ໝວດໝ່ ,ູ ເກມລຽງລໍາດບັ , ເກມການສງັ ເກດລາຍ ລະອຽດຂອງຮູບພາບ ແລະ ເກມທ່ ມີ ຄີ ວາມສາໍ ພນັ ກນັ . ຫຼກັ ການຈດັ ກດິ ຈະກາໍ ໃຫກ້ ບັ ເດກັ ຄວນມດີ ່ ງັ ນີ້ ກະຊວງສກຶ ສາທກິ ານ, 2540: 23 - 24 ) 1) ກດິ ຈະກໍາທ່ ຈີ ດັ ຕອ້ ງຕງົ ກບັ ຄວາມສນົ ໃຈ ແລະ ຄວາມຕອ້ ງການຂອງເດກັ ຕາມໄວ 2) ກດິ ຈະກໍາທ່ ີຈດັ ຕອ້ ງເປັນກດິ ຈະກໍາທ່ ີປະຕບິ ດັ ເປັນລາຍບຸກຄນົ , ເປັນກ່ ຸມຍ່ ອຍ ແລະ ກ່ ຸມ ໃຫຍ່ 3) ກດິ ຈະກາໍ ທ່ ຈີ ດັ ຕອ້ ງເທ່ າົ ກນັ ລະຫວ່ າງກດິ ຈະກາໍ ໃນຫອ້ ງຮຽນ ແລະ ນອກຫອ້ ງຮຽນ 4) ກດິ ຈະກໍາທ່ ຈີ ດັ ຕອ້ ງໃຊໄ້ ລຍະເວລາທ່ ເີ ໝາະສມົ ກບັ ໄວອາຍຸ ແລະ ຄວາມສນົ ໃຈຂອງເດກັ ດ່ ງັ ນ:ີ້ - ເດກັ ອາຍຸ 3 ປີ ມຊີ ່ ວງໄລຍະຄວາມສນົ ໃຈປະມານ 8 ນາທີ - ເດກັ ອາຍຸ 4 ປີ ມຊີ ່ ວງໄລຍະຄວາມສນົ ໃຈປະມານ 12 ນາທີ - ເດກັ ອາຍຸ 5 ປີ ມຊີ ່ ວງໄລຍະຄວາມສນົ ໃຈປະມານ 15 ນາທີ 5) ກດິ ຈະກໍາທ່ ຈີ ດັ ຄວນເນນັ້ ສ່ ກື ານສອນຂອງຈງິ ການສງັ ເກດ, ການສໍາຫຼວດ, ການຄນົ້ ຄວ້ າ, ການທດົ ລອງ ແລະ ການພວົ ພນັ ກບັ ຜູໃ້ ຫຍ່ . 10. ການວາງແຜນການຮຽນປະຈໍາວນັ ການຈດັ ການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນເປັນວຽກທ່ ລີ ະອຽດອ່ ອນ ຜູຈ້ ດັ ການສກຶ ສາຈະບ່ ໍວາງເປົາ້ ໝາຍ ພຽງແຕ່ ໃຫກ້ ານສກຶ ສາແກ່ ເດກັ ເທ່ າົ ນນັ້ ຕະຫຼອດໄລຍະເວລາຂອງການຈດັ ການສກຶ ສາ ຄູຕອ້ ງນກຶ ເຖງິ ການດແູ ລ ເພ່ ອື ສ່ ງົ ເສມີ ພດັ ທະນາການເດກັ ຄວບຄູກນັ ໄປດວ້ ຍ ຄູເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຈ່ ງຶ ບ່ ໍພຽງແຕ່ ວ່ າຈະສອນຫຍງັ , ໃຊ້ ອຸປະກອນສອນອນັ ໃດ ແຕ່ ຄູຕອ້ ງໃສ່ ໃຈວ່ າຈະດູແລເດກັ ແນວໃດເດກັ ຈ່ ງຶ ຈະພດັ ທະນາຕາມໄວອາຍໄຸ ດເ້ ຕມັ ສກັ ກາຍຍະພາບຂອງເດກັ ດວ້ ຍ ຄູຈດັ ແຜນການຮຽນປະຈາໍ ວນັ ໃຫກ້ ບັ ເດກັ ເຊ່ ງິ ທາງການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ເອນີ້ ວ່ າ ຕາຕະລາງກດິ ຈະກໍາປະຈາໍ ວນັ ( Froebek ) ໄດພ້ ດັ ທະນາຕາຕະລາງກດິ ຈະກໍາປະຈາໍ ວນັ ຂນື້ ມາ ເພ່ ອື ໃຫກ້ ານຈດັ ການສກຶ ສາ ແລະ ດແູ ລຄວບຄຸມການສ່ ງົ ເສມີ ພດັ ທະນາການເດກັ ໃນທຸກດາ້ ນ ກດິ ຈະກາທ່ ກີ ານດົ ໃນ ຕາຕະລາງກິດຈະກໍາປະຈໍາວນັ ຈະຊ່ ວຍໃຫຄ້ ູຈດັ ການສຶກສາໄດສ້ ອດຄ່ ອງກັບພດັ ທະນາການຕາມໄວອາຍຸ ຈດຸ ປະສງົ ການສກຶ ສາ ແລະ ການຮຽນຮູຂ້ ອງເດກັ ລກັ ສະນະຂອງການຈດັ ຕາຕະລາງກດິ ຈະກາປະຈາໍ ວນັ ຕອ້ ງມີ ລາຍການກດິ ຈະກໍາຄວບຄ່ ູກບັ ການດແູ ລການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນດ່ ງັ ຕວົ ຢ່ າງຕ່ ໍໄປນ:ີ້ ຕວົ ຢ່ າງ: ຕາຕະລາງກດິ ຈະກາໍ ປະຈວໍ ນັ ເວລາ ເນອື້ ໃນກດິ ຈະກາໍ ປະຈາໍ ວນັ 8:30 ນາທີ ສນົ ທະນາຖາມຂ່ າວ/ກດິ ຈະກາໍ ກຽມຮຽນ 8: 40 ນາທີ ກດິ ຈະກາໍ ເຄ່ ອື ນໄຫວ ແລະ ຈງັ ຫວະ 9: 00 ນາທີ ກດິ ຈະກໍາສາ້ ງສນັ / ກດິ ຈະກາໍ ຫນຼິ້ ຕາມມູມ 10: 00 ນາທີ ຮບັ ປະທານອາຫານຫວ່ າງ 10: 10 ນາທີ ກດິ ຈະກໍາວງົ ມນົ 19 ແປໂດຍ: ອປ ຄາໍ ຜງັ ໄຊຍະວງົ
10: 30 ນາທີ ກດິ ຈະກາໍ ຫນຼິ້ ກາງແຈງ້ 11: 00 ນາທີ 12: 00 ນາທີ ຮບັ ປະທານອາຫານທ່ ຽງ 14: 00 ນາທີ ກຽມເຄ່ ອື ງນອນ ແລະ ນອນຕອນບ່ າຍ ຕ່ ນື ນອນເກບັ ເຄ່ ອື ງບອ້ ນນອນ 14: 20 ນາທີ 14: 30 ນາທີ ຮບັ ປະທານອາຫານຫວ່ າງ 15: 00 ນາທີ ກດິ ຈະກາໍ ເກມການສກຶ ສາ ກບັ ບາ້ ນ ການຈດັ ຕາຕະລາງປະຈາໍ ວນັ ທ່ ເີ ໝາະສມົ ລກັ ສະນະຂອງກດິ ຈະກາທ່ ກີ ານດົ ໃນຕາຕະລາງຕອ້ ງສ່ ງົ ເສມີ ພດັ ທະນາການເດກັ ໂດຍຄວບຄ່ ູທາງດາ້ ນຮ່ າງກາຍ, ຈດິ ໃຈ, ສງັ ຄມົ ແລະ ສະຕປິ ັນຍາ ໂດຍສອດຄ່ ອງກບັ ຄວາມ ຕອ້ ງການຕາມໄວຂອງເດກັ ຄ:ື ເດກັ ຕອ້ ງການອາຫານ, ຕອ້ ງການຫຼນິ້ , ຕອ້ ງການພກັ ຜ່ ອນໃນໄລຍະເວລາທ່ ເີ ໝ າະສມົ ຊ່ ງຶ ຈະຈດັ ເວລາຕາມຕາຕະລາງຕວົ ຢ່ າງຂາ້ ງເທງິ ກ່ ໍໄດ້ ຫຼື ເນ່ ອື ງຈາກຮູບແບບການສອນມຫີ າຼ ກຫຼາຍ ໂດຍ ສະເພາະຊນັ້ ຮຽນສໍາລບັ ເດກັ ໄວເຕາະແຕະ ຫຼື Nursery ຄຄູ ວນກໍານດົ ກດິ ຈະກໍາໄວໃ້ ນຊ່ ວງເວລາກວ້ ງໆ ຢ່ າງ ໜອ້ ຍ 6 ຊ່ ວງເວລາ ໂດຍໃຫເ້ ວລາຂອງກດິ ຈະກໍາຫຼໜິ້ ອດິ ສະຫະຼ ການພກັ ຜ່ ອນ ແລະ ເວລາອາຫານເປັນຫຼກັ ຊ່ ວງເວລາທ່ ຄີ ູກໍານດົ ສໍາລບັ ຈດັ ຕາຕະລາງກດິ ຈະກໍາປະຈາໍ ວນັ ອາດຈະພຈິ າລະນາຈາກຊ່ ວງ ແລະ ໄລຍະເວລາ ຂອງແຕ່ ລະກດິ ຈະກໍາໄດຈ້ າກແຜນຊ່ ວງເວລາດ່ ງັ ຮູບທ່ ີ 2 ແຜນຊ່ ວງເວລາສໍາລບັ ເດກັ ໄວເຕາະແຕະ ຫຼື Nursery ຊ່ ວງເວລາທີ 1 ກດິ ຈະກໍາເລອື ກເສລ(ີ ໃນຮ່ ມົ ) 60 ນາທີ - ສລີ ະປະ - ວທິ ະຍາສາດ - ເກມທ່ ໂີ ຕະ - ບຼອກ - ໜງັ ສື - ດນົ ຕີ - ລະຄອນ - ເຄ່ ອື ງຫນຼິ້ ຂະໜາດນອ້ ຍ/ມລີ ໍ້ - ສລີ ະປະພາສາ ຊ່ ວງເວລາທີ 2 ກດິ ຈະກໍາປະຈາໍ ວນັ 30 - 45 ນາທີ - ເຮດັ ຄວາມສະອາດ - ເຂາົ້ ຫອ້ ງນາໍ້ ລາ້ ງມື - ຮບັ ປະທານອາຫານຫວ່ າງ - ເວລາສະຫງບົ ( ເບ່ ງິ ໜງັ ສ,ື ຟັງເພງ, ເລ່ າົ ນທິ ານ ແລະ ລມົ ກນັ ) ຊ່ ວງເວລາທີ 3 ກດິ ຈະກາໍ ເລອື ກເສລ(ີ ກາງແຈງ້ ) 50 ນາທີ - ແລ່ ນ - ຫນຼິ້ ຊງິ ຊ່ າ 20 ແປໂດຍ: ອປ ຄໍາຜງັ ໄຊຍະວງົ
- ຫນຼິ້ ຊາຍ ຊ່ ວງເວລາທີ 4 ພກັ ຮບັ ປະທານອາຫານທ່ ຽງ 60 ນາທີ - ລາ້ ງມຮື ບັ ປະທານອາຫານ ຊ່ ວງເວລາທີ 5 1 - 2 ຊ່ ວົ ໂມງ - ກຽມນອນ ຊ່ ວງເວລາທີ 6 ນອນຕອນບ່ າຍ ອດິ ສະຫຼະຈນົ ເຖງິ ເວລາກບັ ບາ້ ນ - ປ່ ຽນເຄ່ ອື ງນ່ ງຸ - ນອນ - ເຂາົ້ ຫອ້ ງນາໍ້ ກດິ ຈະກໍາເສລີ - ຫນຼິ້ ຕາມຄວາມສນົ ໃຈ - ຮບັ ປະທານອາຫານຫວ່ າງ ຮູບທີ 2 ຂອບເຂດແຜນຊ່ ວງເວລາສາໍ ລບັ ການຈດັ ຕາຕະລາງກດິ ຈະກາໍ ປະຈາໍ ວນັ ຂອງ Nursery ການຈດັ ຕາຕະລາງກດິ ຈະກໍາປະຈາໍ ວນັ ສາໍ ລບັ ການຮຽນຂອງເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນມຄີ ວາມຈາໍ ເປັນຫຼາຍໃນ ຕາຕະລາງທ່ ີຈດັ ເດກັ ຄວນຕອ້ ງມເີ ວລາໃນການເລອື ກກດິ ຈະກໍາຕາມຄວາມສນົ ໃຈມເີ ວລາສະທອ້ ນຄນື ແລະ ສະຫຸຼບຜນົ ແລະທໍາຄວາມເຂາົ້ ໃຈສ່ ງິ ທ່ ຮີ ຽນຮູປ້ ະຍຸກໃຊທ້ ະໂນພາບການຮຽນຮູຕ້ າມຄວາມສນົ ໃຈ( Cleave and Brown, 1991G 76 - 77 ) ຕາຕະລາງກດິ ຈະກໍາປະຈວໍ ນັ ຈະຊ່ ວຍຄວບຄຸມການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນຂອງຄໃູ ຫໄ້ ດຕ້ າມເປົາ້ ໝາຍການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນທ່ ມີ ຈີ ມຸ ຸງ້ ໝາຍໃຫເ້ ປັນການດູແລເພ່ ອື ສ່ ງົ ເສມີ ພດັ ທະນາການຂອງເດກັ ແລະ ເປັນການໃຫກ້ ານສກຶ ສາແກ່ ເດກັ ເພ່ ອື ການຮຽນຮູຕ້ າມໄວ ຈາກຕວົ ຢ່ າງຕາຕະລາງກດິ ຈະກາປະຈາໍ ວນັ ຈະເຫນັ ໄດ້ ວ່ າການຈດັ ຕາຕະລາງກດິ ຈະກາໍ ປະຈວໍ ນັ ຈະຊ່ ວຍເດກັ ໄດດ້ ່ ງັ ນ:ີ້ ເດກັ ໄດຮ້ ບັ ການພດັ ທະນາທຸກດາ້ ນ ເດກັ ໄດເ້ ຮດັ ກດິ ຈະກໍາເພ່ ອື ສຸຂະພາບ ແລະ ສາ້ ງສຸຂະນໄິ ສທ່ ດີ ີ ເດກັ ມລີ ະບຽບວໃິ ນຕ່ ຕໍ ນົ ເອງ ການກໍານດົ ຕາຕະລາງກດິ ຈະກາໍ ປະຈາໍ ວນັ ບ່ໄໍ ດໝ້ າຍຄວາມວ່ າຕ່ ເໍ ວລາບ່ ໍໄດ້ ຫາກຊ່ ວົ ໂມງການຮຽນ ຂອງເດກັ ບ່ ໍພຖໍ າ້ ເດກັ ຍງັ ສະນຸກສະໜານກບັ ກດິ ຈະກໍາຄສູ າມາດເພ່ ມີ ເວລາໄດຕ້ າມຄວາມເໝາະສມົ ແຕ່ ຕອ້ ງໃຫ້ ເດກັ ໄດພ້ ກັ ຮບັ ປະທານອາຫານຫວ່ າງຢ່ າງສະໝ່ ໍາສະເໝອີ ກິ ປະການໜ່ ງຶ ຄູສາມາດສອດແຊກເປົາ້ ໝາຍການຮຽນ ປະຈາໍ ວນັ ໃນທຸກກດິ ຈະກໍາຂອງວນັ ນນັ້ ໄດ້ ສມົ ມຸດເຊ່ ນັ ຄູຕອ້ ງການໃຫເ້ ດກັ ມວີ ຽກບາ້ ນຄູອາດປັບຊ່ ວງເວລາ ຕອນແລງເພ່ ອື ແນະນໍາວຽກບາ້ ນໂດຍຈດັ ຄວບຊ່ ວົ ໂມງການຮຽນຕາມຕາຕະລາງກິດຈະກໍາປະຈໍາວັນໃຫ້ ສອດຄ່ ອງກບັ ຊ່ ວົ ໂມງການມອບວຽກບາ້ ນໄດດ້ ່ ງັ ຕວົ ຢ່ າງຕ່ ໍໄປນ:ີ້ ເວລາ ເນອື້ ໃນກດິ ຈະກໍາປະຈາໍ ວນັ 8:30 - 9:00 ນາທີ - ຮບັ ເດກັ 9:00 - 9:30 ນາທີ - ກດິ ຈະກາເສລີ 9:30 - 10:30 ນາທີ ກດິ ຈະກໍາເຄ່ ອື ນໄຫວ ແລະ ຈງັ ຫວະ ກດິ ຈະກາໍ ສາ້ ງສນັ ແລະ ກດິ ຈະກໍາຫຼນິ້ ຕາມມູມ 21 ແປໂດຍ: ອປ ຄໍາຜງັ ໄຊຍະວງົ
10:30 - 10:40 ນາທີ ຮບັ ປະທານອາຫານຫວ່ າງ 10:40 - 11:10 ນາທີ ກດິ ຈະກໍາການຮຽນປະຈາໍ ວນັ 11:10 - 11:50 ນາທີ ກດິ ຈະກາໍ ຫຼນິ້ ກາງແຈງ້ 11:50 - 12:00 ນາທີ 12:00 - 13:00 ນາທີ ກຽມຮບັ ປະທານອາຫານທ່ ຽງ 13:00 - 13:10 ນາທີ ຮບັ ປະທານອາຫານທ່ ຽງ 13:10 - 15:00 ນາທີ ກຽມເຄ່ ອື ງນອນ 15:00 - 15:10 ນາທີ ນອນພກັ ຜ່ ອນ ເກບັ ເຄ່ ອື ງບອ້ ນນອນ ແລະ ລາ້ ງໜາ້ 15:10 - 15:30 ນາທີ 15:30 - 15:40 ນາທີ ຮບັ ປະທານອາຫານຫວ່ າງ ກຽມກບັ ບາ້ ນ/ຮບັ ວຽກບາ້ ນ ການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນເປັນການສກຶ ສາທ່ ຈີ ດັ ຂນື້ ເພ່ ອື ບໍລກິ ານສງັ ຄມົ ເພ່ ອື ການດແູ ລເດກັ ແລະ ໃຫກ້ ານສກຶ ສາແກ່ ເດກັ ແລະ ຜູປ້ ົກຄອງໃນການສາ້ ງສນັ ໃຫເ້ ດກັ ເປັນຄນົ ດມີ ຄີ ຸນນະພາບ. 22 ແປໂດຍ: ອປ ຄາໍ ຜງັ ໄຊຍະວງົ
ບດົ ທີ 2 ການຮຽນຮູຂ້ ອງເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນພດັ ທະນາມາຈາກຄວາມຕອ້ ງການຂອງສງັ ຄມົ ທ່ ຕີ ອ້ ງການໃຫເ້ ດກັ ກ່ ອນ ໄວຮຽນໄດຮ້ ຽນຮູດ້ ວ້ ຍການຈດັ ການສກຶ ສາກ່ ອນໄວຮຽນຈ່ ງຶ ເປັນການສກຶ ສາທ່ ໃີ ຫຄ້ ວາມສໍາຄນັ ທງັ ຄູ, ພ່ ໍ, ແມ່ ແລະ ຕວົ ເດກັ ເອງ ໂດຍເນນັ້ ເຖງິ ການສ່ ງົ ເສມີ ການຮຽນຮູໃ້ ຫກ້ ບັ ເດກັ ແລະ ດແູ ລເດກັ ໄປພອ້ ມກນັ . ມທີ ດິ ສະດກີ ານຮຽນຮູ,້ ທດິ ສະດີຈດິ ຕະວທິ ະຍາ ແລະ ທດິ ສະດພີ ດັ ທະນາການຫຼາຍໆທດິ ສະດທີ ່ ີ ພະຍາຍາມອະທບິ າຍການຮຽນຮູຂ້ ອງເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ແລະ ການຊ່ ວຍໃຫເ້ ດກັ ມກີ ານຮຽນຮູທ້ ່ ດີ ທີ ່ ສີ ຸດ ເຊ່ ງິ ຈາກການຄນົ້ ຄວ້ າວໄິ ຈໃນປັດຈບຸ ນັ ເຮດັ ໃຫກ້ ານຮຽນຮູຂ້ ອງເດກັ ເປັນເລ່ ອື ງທ່ ກີ ່ ຽວຂອ້ ງກບັ ໂຄງສາ້ ງຂອງສະໝ ອງ ແລະ ເຊວສະໝອງດວ້ ຍ. 1. ຄວາມໝາຍຂອງການຮຽນຮູ ້ ການຮຽນຮູເ້ ປັນການປ່ ຽນແປງພດຶ ຕກິ າໍ ທ່ ເີ ປັນຜນົ ມາຈາກປະສບົ ການ ບ່ ໍລວມເຖງິ ວຸດທພິ າວະ ແລະ ອາການທ່ ປີ ະກດົ ຂນື້ ຊ່ ວົ ຄາວ ການຮຽນຮູບ້ ່ ໄໍ ດເ້ ກດີ ຂນື້ ໂດຍອດັ ຕະໂນມດັ ແຕ່ ເກດີ ຈາກການໄດຮ້ ບັ ປະສບົ ການ ແລວ້ ມຂີ ນັ້ ຕອນບູລະນາການໃນສະໝອງ ທ່ ເີ ຮດັ ໃຫເ້ ກດີ ການປ່ ຽນແປງລະບບົ ຂໍມ້ ູນທ່ ໄີ ດຮ້ ບັ ໄປສ່ ູການຈ່ ຈື າໍ ຖາ້ ການໄດຮ້ ບັ ປະສບົ ການນນັ້ ມກີ ານກະຕຸນ້ ແລະ ຈງູ ໃຈທ່ ດີ ຈີ ະເຮດັ ໃຫກ້ ານຮບັ ຂໍມ້ ູນ ຫຼື ປະສບົ ການສາ້ ງຄວາມ ງອກງາມໃນຄວາມຮູ,້ ຄວາມເຂາົ້ ໃຈຫຼາຍຍ່ ງິ ຂນື້ ແລະ ຈ່ ຈື າໍ ໄດດ້ ນົ ຫາກຂມໍ້ ູນໃໝ່ ທ່ໄີ ດຮ້ ບັ ມກີ ານພວົ ພນັ ແລະ ເຊ່ ອື ມຕ່ ກໍ ບັ ຂໍມ້ ູນເກ່ າົ ຫຼື ປະສບົ ການເກ່ າົ ທ່ ມີ ຢີ ່ ູຈະເຮດັ ໃຫເ້ ກດີ ການຮຽນຮູຢ້ ່ າງໄວວາ ແລະ ຕ່ ໍເນ່ ອື ງ(Ausubel, 1978) ການຮຽນຮູໃ້ ໝ່ ທ່ ເີ ພ່ ມີ ຂນື້ ນສີ້ າມາດນາໍ ໄປສ່ ູການປ່ ຽນແປງຄວາມຄດິ ຄວາມສາມາດ ການກະທໍາ ແລະ ພດຶ ຕກິ ໍາຂອງຄນົ ໄດເ້ ຊ່ ນັ : ເມ່ ອື ເດກັ ຈບັ ໄຟຮູວ້ ່ າຮອ້ ນ, ເຈບັ , ບ່ ໍສະບາຍເດກັ ຈະຖອຍໜີ ແລະ ລະວງັ ເມ່ ອື ພບົ ໄຟຈະບ່ ໍສໍາຜັດຈບັ ຕອ້ ງອກີ ພດຶ ຕກິ ໍາສະແດງອອກຂອງເດກັ ນີ້ ສະແດງເຖງິ ການຮຽນຮູອ້ ນັ ຕະລາຍຂອງໄຟທ່ ີ ເກດີ ຂນື້ ຫຼງັ ຈາກໄດຮ້ ບັ ປະສບົ ການຕ່ ໍໆໄປ ຖາ້ ໄດຮ້ ບັ ປະສບົ ການນນັ້ ແລະໃຊເ້ ລອື້ ຍໆຈະເຮດັ ໃຫເ້ ກດີ ການຈ່ ຈື າໍ ໄດດ້ ນົ ແຕ່ ຖາ້ ຂາດການກະຕຸນ້ ຫຼື ບ່ ໍມປີ ະສບົ ການຊໍາ້ ອກີ ຈະຈ່ ຈື າໍ ໄດສ້ ນັ້ ຫຼື ລມື ຄວາມຈ່ ຈື າໍ ຈ່ ງຶ ຊ່ ວຍໃຫກ້ ານ ຮຽນຮູສ້ ່ ງິ ໃໝ່ ເປັນໄປໄດຢ້ ່ າງໄວວາ. ຄວາມໝາຍຂອງການຮຽນຮູແ້ ຕກຕ່ າງກນັ ໄປຕາມຫກຼັ ການທາງທດິ ສະດີ ການຮຽນຮູຕ້ າມຄວາມໝາຍ ຂອງສະກີນເນ່ (ີ SKiner, 1950 ) ໝາຍເຖງິ ການປ່ ຽນແປງພດຶ ຕກິ ໍາອນັ ເນ່ ອື ງຈາກສະພາບແວດລອ້ ມ ແລະ ເງ່ອື ນໄຂທ່ ໄີ ດຮ້ ບັ ສ່ ວນກາເຍ່ ( Gagne ) ໃຫຄ້ ວາມໝາຍການຮຽນຮູວ້ ່ າ ເປັນການປ່ ຽນແປງສະມດັ ທະພາບ ຫຼື ຄວາມສາມາດຂອງບຸກຄນົ ອນັ ເນ່ ອື ງມາຈາກສະຖານະການທ່ ກີ າໍ ນດົ ຂນື້ ເພ່ ອື ໃຫເ້ ກດີ ການຮຽນຮູ ້ ແລະ ການ ປ່ ຽນແປງທ່ ີເກດີ ຂນື້ ນຄີ້ ງົ ຈະຢ່ ູ ຫຼື ປາກດົ ໃຫເ້ ຫນັ ດນົ ນານພໍສມົ ຄວນໂດຍການປ່ ຽນແປງທ່ ເີ ປັນຜນົ ຂອງການ ຮຽນຮູນ້ ນັ້ ຈະມລີ ກັ ສະນະສອດຄ່ ອງໄປກບັ ຮູບແບບຂອງພດັ ທະນາການ ແລະ ການຈະເລນີ ເຕບີ ໂຕ( Gagne, 1970 ) 2. ການເກດີ ການຮຽນຮູ ້ ສ່ ງິ ມຊີ ວີ ດິ ມເີ ຕກັ ນກິ ການຮຽນຮູເ້ ປັນໄປຕາມທໍາມະຊາດຊ່ ງຶ ຜນົ ຈາກການຮຽນຮູເ້ ຮດັ ໃຫເ້ ກດີ ການປ່ ຽນ ແປງພດຶ ຕກິ ໍາເຊ່ ນັ : ຄນົ ຈະຢາ້ ນຕ່ ໍການກະທໍາຜດິ ດວ້ ຍການຢາ້ ນຖກື ລງົ ໂທດ ຕນົ້ ໄມຖ້ ກື ບງັ ຈະໂຄງ້ ລໍາຕນົ້ ເອນ ເຂາົ້ 23 ແປໂດຍ: ອປ ຄາໍ ຜງັ ໄຊຍະວງົ
ຫາແສງເປັນຕນົ້ ແຕ່ ການຮຽນຮູຂ້ ອງຄນົ ເປັນຂນັ້ ຕອນທາງສະໝອງໃນການເລອື ກຮບັ ແລະ ຈ່ ຈື າໍ ຂໍມ້ ູນ ຊ່ ງຶ ທດິ ສ ະ ດີ ກ າ ນ ຮ ຽ ນ ຮູ ້ຂ ອ ງ ພີ ອ າ ເ ຈ່ ( Piaget’s theory ) ໄ ດ້ອ ະ ທິບ າ ຍ ເ ຖິງ ຂັ້ນ ຕ ອ ນ ກ າ ນ ຊ າ ບ ຊຶມ (accommodation) ແລະ ການປັບປ່ ຽນຫວົ ຂໍຄ້ ວາມຮູ ້ ( schema ) ພອີ າເຈ່ ໄດອ້ ະທບິ າຍການຮຽນຮູຂ້ ອງ ຄນົ ວ່ າເປັນໄປຕາມໄວແຫ່ ງພດັ ທະນາການ ເດກັ 2 ປີ ທໍາອດິ ຮຽນຮູໄ້ ດຈ້ າກການສໍາຜັດ 2 - 7 ປີ ຮຽນຮູໄ້ ດ້ ຈາກປະສບົ ການ ຫງຼັ ຈາກນນັ້ ຈ່ ງຶ ຮຽນຮູດ້ ວ້ ຍການສ່ ສື ານທາງດາ້ ນພາສາ ແລະ ການຄດິ ການເກດີ ການຮຽນຮູເ້ ປັນ ພາວະທາໍ ມະຊາດທ່ ຊີ ບັ ຊອ້ ນ ຊ່ ງຶ ຫາຼ ຍທດິ ສະດເີ ຊ່ ອື ວ່ າ: ການຮຽນຮູເ້ ປັນຜນົ ສໍາເລດັ ທ່ ເີ ກດີ ຈາກການຝຶປະຕບິ ດັ ຫຼື ປະສບົ ການ ການຮຽນຮູມ້ ກີ ານພວົ ພນັ ກບັ ການປ່ ຽນແປງພດຶ ຕກິ ໍາຢ່ າງຖາວອນ ຖາ້ ພດຶ ຕກິ າທ່ ປີ ່ ຽນແປງນນັ້ ເປັນໄປ ພຽງຊ່ ວົ ຄາວ ບ່ ໍຖວື ່ າເປັນການຮຽນຮູ ້ ການຮຽນຮູບ້ ່ ໍອາດສງັ ເກດເຫນັ ໄດໂ້ ດຍກງົ ການຮຽນຮູເ້ ປັນພຽງໂຕແປອນັ ໜ່ ງຶ ໃນຫຼາຍໆຕວົ ທ່ ມີ ອີ ດິ ທິ ພນົ ຕ່ ໍການກະທໍາ ການຮຽນຮູເ້ ປັນສ່ ງິ ແຝງ ບ່ ໍສະແດງເດ່ ນັ ຊດັ ຄກື ບັ ການກະທໍາ ແຕ່ ການຮຽນຮູເ້ ກດີ ຈາກການກະທໍາ ປະສບົ ການ ແລະ ການຝຶກຫດັ ເທກັ ນກິ ເກດີ ຈາກການຮຽນຮູເ້ ປັນຜນົ ສໍາເລດັ ເກດີ ຈາກສ່ ງິ ທ່ ເີ ຮາົ ປະກອບເປັນປະສບົ ການໃນຮູບແບບຕ່ າງໆແລວ້ ມຜີ ນົ ສໍາເລດັ ຕໍອນິ ຊໃີ ນການປ່ ຽນແປງ ເຈດຕະນາ ແລະ ພດຶ ຕກິ ໍາເດມີ ໆເກດີ ຜນົ ຮບັ ໃໝ່ 2 ປະການຄ:ື ພດຶ ຕກິ າສະແດງອອກທ່ ສີ ງັ ເກດເຫນັ ໄດຫ້ ຼງັ ການໄດຮ້ ບັ ປະສົບການວ່ າມທີ ກັ ສະນໄິ ສການສະແດງອອກປ່ ຽນແປງໄປແບບໃດ ກັບອີກ ປະການໜ່ ງຶ ຄື ພດຶ ຕກິ ໍາແຝງ ເປັນພດຶ ຕກິ ໍາທ່ ສີ ງັ ເກດໄດບ້ ່ ໍຊດັ ເຈນ ແຕ່ ແຝງຢ່ ູໃນການສະແດງອອກ ຫຼື ປະສມົ ປະສານຢ່ ູໃນການກະທໍາ ໄດແ້ ກ່ ຄ່ ານຍິ ມົ , ທດັ ສະນະ ແລະ ຄວາມຮູທ້ ່ ເີ ປັນຄາໍ ອະທບິ າຍພດຶ ຕິ ກໍາທ່ ີສງັ ເກດເຫນັ ໄດ້ ຜົນໄດຮ້ ບັ ທ່ ີເກີດຈາກການຮຽນຮູ ນ້ ຈີ້ ະຄງົ ຢ່ ູກັບຄນົ ໆນນັ້ ຢ່ າງຖາວອນ ການ ປ່ ຽນແປງພດຶ ຕກິ ໍາທ່ ເີ ນ່ ອື ງມາຈາກການຮຽນຮູຈ້ ະດີ ຫຼື ບ່ ໍດຂີ ນື້ ຢ່ ູກບັ ສ່ ງິ ທ່ ກີ ະຕຸນ້ ຜ່ ານອນິ ຊີ ສ່ ງິ ກະຕຸນ້ ອນິ ຊີ ຜນົ ໄດຮ້ ບັ ຈາກການຮຽນຮູ ້ ................................ ............................... ............................. ປະສບົ ການ ແລະ ຮູບແບບ ທດັ ສະນຄະຕ,ິ ຄວາມຮູ ້ ພດຶ ຕກິ ໍາການສະແດງ ຕ່ າງໆ ແລະ ພດຶ ຕກິ າໍ ດງັ້ ເດມີ ຂອງ ອອກ ແລະ ພດຶ ຕກິ າໍ ແຝງ ຄນົ ຮູບທີ 3 ທາງເດນີ ສ່ ງິ ກະຕຸນ້ ຜ່ ານອນິ ຊສີ ່ ູການຮຽນຮູ ້ 3. ຂນັ້ ຕອນການຮຽນຮູ ້ ການຮຽນຮູເ້ ປັນຂະບວນການຮບັ ຄວາມຮູເ້ ຂາົ້ ສະໝອງເພ່ ອື ໃຫເ້ ກດີ ຄວາມຈ່ ຈື ,ໍ ຄວາມເຂາົ້ ໃຈ ແລະ ຕີ ຄວາມໝາຍອອກວ່ າສ່ ງິ ທ່ ໄີ ດຮ້ ບັ ຄຫື ຍງັ ເພາະຫຍງັ ຈ່ ງຶ ເປັນເຊ່ ນັ ນນັ້ ຈະນໍາໄປໃຊແ້ ນວໃດ ການຮຽນຮູທ້ ຸກສ່ ງິ ທຸກຢ່ າງຂອງຄນົ ຈະນາໍ ໄປສ່ ູການຈ່ ຈື າໍ ທ່ ສີ າມາດນາໍ ໄປໃຊກ້ ບັ ປະສບົ ການຕ່ ໍໆໄປໄດ້ ບຣູບ( Bloom ) ຊໃີ້ ຫ້ ເຫນັ ເປົ້າໝາຍຂອງການຮຽນຮູດ້ າ້ ນສະຕປິ ັນຍາວ່ າ ເປັນການຮູ,້ ການເຂາົ້ ໃຈ, ການວນິ ໄິ ສ ເປັນ ແລະ ສ່ ງົ ເສມີ ຂນື້ ມາໃໝ່ ແຕ່ ຖາ້ ເປັນການຮຽນຮູດ້ າ້ ນທກັ ສະຈະເປັນການເຂາົ້ ເຖງິ ລະດບັ ການປະຕບິ ດັ ໄດຄ້ ່ ອງ ແຄວ້ ຢ່ າງອດັ ຕະໂນມດັ ຜນົ ຂອງການຮຽນຮູເ້ ຮດັ ໃຫສ້ ະໝອງສາ້ ງໂຄງສາ້ ງຄວາມຮູ ້ ແລະ ຈດັ ອນັ ດບັ ຄວາມ ຮູຢ້ ່ າງມຄີ ວາມໝາຍ ພອ້ ມທງັ ຖ່ າຍຖອດໄປສ່ ູສ່ ງິ ທ່ ກີ ະຕຸນ້ ເພ່ ອື ເພ່ ມີ ພູນໂຄງສາ້ ງຄວາມຮູທ້ ່ ມີ ຢີ ່ ູແລວ້ ຢ່ າງຕ່ ໍ 24 ແປໂດຍ: ອປ ຄາໍ ຜງັ ໄຊຍະວງົ
ເນ່ ອື ງ ດ່ ງັ ນນັ້ ຄນົ ຍ່ ງິ ຮຽນຄວາມຮູຍ້ ່ ງິ ງອກງາມຈດຸ ເລ່ ມີ ຕນົ້ ຂອງການຮຽນຮູຢ້ ່ ູທ່ ສີ ່ ງິ ກະຕຸນ້ ຊ່ ງຶ ຄຸນສມົ ບດັ ຂອງສ່ ງິ ກະຕ່ ຸ າມຜີ ົນຕ່ ໍການຮບັ ຮູທ້ ່ ີຜ່ ານເຂາົ້ ທາງປະສາດສໍາຜັດດວ້ ຍອນິ ຊີທງັ 5 ຈາກການເບ່ ິງ, ການ ຈບັ ບາຍການຊມີ , ການໄດຍ້ ນິ ແລະ ການໄດເ້ ຫນັ ຄວາມຕງັ້ ໃຈເຮດັ ໃຫກ້ ານຮບັ ຮູມ້ ຄີ ວາມສມົ ບູນເກດີ ເປັນ ການຮູຢ້ ່ າງເຂາົ້ ໃຈ ນນັ້ ຄສື ະໝອງໄດເ້ ຊ່ ອື ມໂຍງກບັ ປະສບົ ການເກ່ າົ ແລະ ໃໝ່ ເຂາົ້ ດວ້ ຍກນັ ເຊ່ ນັ : ຮູວ້ ່ ານກົ ມີ 2 ຂາ ແມງໄມມ້ ີ 6 ຂາເປັນຕນົ້ ຂໍມ້ ູນຄວາມຮູທ້ ່ ຄີ ນົ ສໍາຜດັ ທຸກຢ່ າງຈະຜ່ ານການກ່ ນັ ຕອງວ່ າຄວນຮບັ ຮູສ້ ່ ງິ ນນັ້ ແບບຢ່ າງໃດ, ຫຼາຍຊ່ ໍາໃດ ຫຼື ຈະປະຕເິ ສດ ຖາ້ ຫາກຄວາມຮູ ້ ຫຼື ປະສບົ ການທ່ ໄີ ດຮ້ ບັ ບ່ ໍໜາ້ ສນົ ໃຈ, ບ່ ໍ ເປັນທ່ ເີ ພ່ ງິ ພ່ ໍໃຈຄວາມຮູ ້ ຫຼື ປະສບົ ການຈະຜ່ ານຊ່ ອງທາງການປະຕເິ ສດບ່ ຍໍ ອມຮບັ ສະໝອງຈະບ່ ໍບນັ ທກຶ ຄວາມຮູ ້ ຫຼື ປະສບົ ການນນັ້ ໄວ້ ອາດຈະຈ່ ໄື ດແ້ ຕ່ ຈ່ ບື ່ ໍໄດດ້ ົນມກັ ລືມງ່ າຍ ໃນທາງກງົ ກນັ ຂາ້ ມສະໝອງ ຍອມຮບັ ຄວາມຮູໃ້ ໝ່ ທ່ ໄີ ດຮ້ ບັ ຈະຖກື ປະສມົ ປະສານເຂາົ້ ສ່ ູຄວາມຮູເ້ ກ່ າົ ທ່ ມີ ຢີ ່ ູແລວ້ ເປັນຂໍາ້ ມູນຄວາມຮູທ້ ່ ີ ມຢີ ່ ູແລວ້ ເປັນຂໍມ້ ູນຄວາມຮູທ້ ່ ຂີ ະຫຍາຍຄວາມແລວ້ ຊມຶ ຊບັ ເຂາົ້ ສ່ ູສະໝອງບນັ ທກຶ ເປັນຄວາມຈາໍ ໄລຍະ ຍາວພດັ ທະນາເປັນໂຄງສາ້ ງຄວາມຮູຂ້ ນັ້ ຕ່ ໍໄປ ເມ່ ອື ມປີ ະສບົ ການອກີ ຄງັ້ ໜ່ ງຶ ເຖງິ ຈະຊບັ ຊອ້ ນຫຼາຍຂນື້ ສະໝ ອງກສໍ າມາດນໍາໃຊຄ້ ວາມຮູນ້ ນັ້ ຢ່ າງກວ້ າງຂວາງ ແລະ ງອກງາມ ຂນັ້ ຕອນການຮຽນຮູນ້ ເີ້ ປັນປະກດົ ການໃນ ສະໝອງທ່ ເີ ກດີ ຈາກແຮງກດົ ດນັ ພາຍນອກເຊ່ ນັ : ການສອນທ່ ມີ ຄີ ຸນສມົ ບດັ ຂອງຮູບແບບການສອນ ແລະ ບນັ ຍາກາດທ່ ດີ ີ ຈະສາ້ ງການຮຽນຮໄູ ້ ດດ້ ກີ ວ່ າການຮຽນ - ການສອນທ່ ເີ ສອື ຍຊາ ແລະ ໜາ້ ເບ່ ອື ໜ່ າຍ. 4. ການຮຽນຮູຕ້ າມແນວຄດິ ທດິ ສະດີ ນກັ ທດິ ສະດໄີ ດອ້ ະທບິ າຍການຮຽນຮູຂ້ ອງຄນົ ວ່ າ ເກດີ ຈາກປັດໃຈຫາຼ ຍປະການ ທງັ້ ທ່ ເີ ປັນປັດໃຈທາງ ກງົ ແລະ ທາງອອ້ ມ ທດິ ສະດີພດຶ ຕກິ ໍານຍິ ມົ ອະທບິ າຍ່ າ ການຮຽນຮູເ້ ກີດຈາກປັດໃຈທາງກງົ ກບັ ການວາງ ເງ່ອື ນໄຂທ່ ເີ ປັນສ່ ງິ ກະຕຸນ້ ແລະ ການຕອບສະໜອງສ່ ງິ ກະຕຸນ້ ເຊ່ ນັ : ທດິ ສະດີການາງເງ່ອື ນໄຂຂອງພາຟລອບ( Pavlov ) ທດິ ສະດຂີ ອງສະກນິ ເນ່ ີ ( Skinner ) ທ່ ເີ ນນັ້ ສ່ ງິ ກະຕຸນ້ ແລະ ການເສມີ ແຮງ ເຊ່ ງິ ເປັນການເສີມ ແຮງທ່ ເີ ປັນສ່ ງິ ບ່ ໍເພ່ ງິ ພໃໍ ຈຂອງຜູຮ້ ບັ ເຊ່ ນັ : ການລງົ ໂທດ. ທດິ ສະກີຂອງທອນດາຍ( Thorndike ) ເປັນທດິ ສະດທີ ່ ີອະທບິ າຍການເຊ່ ອື ມໂຍງລະຫວ່ າງສ່ ງິ ກະ ຕຸນ້ ກບັ ການຕອບສະໜອງວ່ າ ເປັນການລອງຜດິ ລອງຖກື ທ່ ກີ ານຮຽນຮູເ້ ກດີ ຈາກກດົ 3 ປະການຄ:ື 1. ກດົ ແຫ່ ງຄວາມພອ້ ມ ການຮຽນຮູຈ້ ະເປັນໄປໄດດ້ ວ້ ຍດີ ຖາ້ ຜູຮ້ ຽນມຄີ ວາມພອ້ ມທາງດາ້ ນຮ່ າງກາຍ, ຈດິ ໃຈ, ວຸດທພິ າວະ ແລະ ຄວາມເພ່ ງິ ພໍໃຈໃນການຮຽນຮູ.້ 2. ກດົ ຂອງການຝຶກຫດັ ການຮຽນຮູທ້ ່ ຖີ າວອນເກດີ ຈາກການຝຶກຫດັ ເຮດັ ຊາໍ້ ໆຄ:ື ກດົ ຂອງການໃຊ້ ຖາ້ ມີ ການນໍາຄວາມຮໄູ ້ ປໃຊເ້ ລອື້ ຍໆຈະຈ່ ຈື ໍາໄດດ້ ນົ ແຕ່ ຖາ້ ຄວາມຮູນ້ ນັ້ ບ່ ໄໍ ດໃ້ ຊຈ້ ະລມື ຄກື ດົ ແຫ່ ງການບ່ ໍ ໄດນ້ າໍ ໃຊ.້ 3. ກດົ ແຫ່ ງຜນົ ຜນົ ຂອງການຮຽນຮູມ້ ຜີ ນົ ໂດຍກງົ ຕ່ ໍຜູຮ້ ຽນ ຖາ້ ຜນົ ທ່ ໄີ ດຮ້ ບັ ດີ ຜູຮ້ ຽນຈະຢາກຮຽນຮູຕ້ ່ ໍ ແຕ່ ຖາ້ ຜນົ ກະທບົ ຕ່ ຄໍ ວາມຮູສ້ ກຶ ເຮດັ ໃຫບ້ ່ ພໍ ໃໍ ຈ ຜູຮ້ ຽນຈະເບ່ ອື ໜ່ າຍການຮຽນຮູນ້ ນັ້ . ນກັ ທດິ ສະດທີ ່ ມີ ອີ ດິ ທພິ ນົ ແລະ ສາມາດອະທບິ າຍເຖງິ ການຮຽນຮູເ້ ຊ່ ງິ ປັນຍາ ແລະ ຄວາມຮູໃ້ ນໄລຍະ ຜ່ ານມາຄື ທດິ ສະດສີ ະຕປິ ັນຍາ ( cognitive theory ) ຂອງພີອາເຈ່ ພີອາເຈ່ (jean Piaget) ເປັນນກັ ທດິ ສະດທີ າງດາ້ ນສະຕປິ ັນຍາ ຜູພ້ ດັ ທະນາທດິ ສະດກີ ານຮຽນຮູທ້ ່ ອີ ະທບິ າຍວ່ າການມກີ ານພວົ ພນັ ກບັ ສ່ ງິ ແວດລອ້ ມ ຫຼື ເຫດການຕ່ າງໆຂອງຄນົ ຈະເຮດັ ໃຫຄ້ ນົ ສະສມົ ປະສບົ ການ ແລະ ປັບຕວົ ເພ່ ອື ຮບັ ຄວາມຮູຈ້ າກປະສບົ ການນນັ້ ດວ້ ຍການຮຽນຮູຢ້ ່ າງຕ່ ເໍ ນ່ ອື ງ ຂນັ້ ຕອນການປັບປະສບົ ການສູກ້ ານຮຽນຮູນ້ ເີ້ ປັນເທກັ ນກິ ທາງສະໝອງ ປະກອບ 25 ແປໂດຍ: ອປ ຄາໍ ຜງັ ໄຊຍະວງົ
ດວ້ ຍ 2 ຂນັ້ ຕອນໃຫຍ່ ຄ:ື ຂນັ້ ຕອນການຊມຶ ຊາບ( Accommidation ) ເປັນຂນັ້ ຕອນນໍາຂໍມ້ ູນທ່ ໄີ ດສ້ ໍາຜັດ ຈາກປະສບົ ການແລວ້ ຊມຶ ເຂາົ້ ສ່ ູຂນັ້ ຕອນຮບັ ຄວາມຮູ(້ Accommodation )ດວ້ ຍການຄດິ ວເິ ຄາະເກີດເປັນ ໜ່ ວຍຄວາມຮູໃ້ ໝ່ ( Schema ) ຊ່ ງຶ ຂນັ້ ຕອນນຈີ້ ະພດັ ທະນາໄປຕາມໄວຂອງເດັກ( Longstreet and Shane, 1993: 135 ) ແຕ່ ແນວຄດິ ຂອງບຣູເນ່ ີ ( Bruner ) ອະທບິ າຍວ່ າການຮຽນຮູຂ້ ອງຄນົ ຂນັ້ ຕອນຕ່ ໍ ເນ່ ອື ງທ່ ອີ ດັ ຕະໂນມດັ ຈາກການສໍາຜດັ ( Enactive ) ຈາກນນັ້ ຄນົ ຈະພດັ ທະນາເປັນພາບ ຫຼື ມະໂນພາບຂນື້ ໃນ ໃຈ( lconic ) ຖາ້ ເກດີ ຄວາມເຂາົ້ ໃຈຈະເຊ່ ອື ມໂຍງໄປສູຂ້ ນັ້ ສນັ ຍາລກັ ( Symblic ) ເຊ່ ງິ ເປັນຄວາມຄດິ ເຊງີ ນາມມະທໍາ ຂນັ້ ຕອນການພດັ ທະນາການຮຽນຮູຈ້ ຈີ້ ະມຫີ ຼາຍໜອ້ ຍຂນື້ ຢ່ ູກບັ ແຮງຈງູ ໃຈ ໂຄງສາ້ ງຂອງເນອື້ ໃນ ທ່ ນີ າໍ ສະເໜ,ີ ລໍາດບັ ຂນັ້ ຕອນ ແລະ ການເສມີ ແຮງທ່ ໄີ ດຮ້ ບັ ຫາກມກີ ານຈດັ ຕຽມທ່ ເີ ໝາະສມົ ເດກັ ຈະສາມາດ ຮຽນຮູໄ້ ດໂ້ ດຍບ່ ໍຕອ້ ງລໍຖາ້ ເວລາທງັ ທດິ ສະດສີ ະຕປິ ັນຍາຂອງພີອາເຈ່ ແລະ ທດິ ສະດີຄວາມຮູຄ້ ວາມເຂາົ້ ໃຈ ຂອງບຣູເນ່ ີ ສາມາດໃຊເ້ ປັນແນວທາງການຈດັ ກດິ ຈະກໍາ ແລະ ວທິ ີການຮຽນຮູ ທ້ ່ ີເໝາະສມົ ໃນການສາ້ ງ ພດັ ທະນາການທາງສະຕປິ ັນຍາຂອງເດກັ ໄດ(້ ທສິ ະນາ ແຂມມະນ,ີ 2536: 64). 5. ການຮຽນຮູຂ້ ອງເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນເປັນໄວແຫ່ ງທໍາມະຊາດຂອງການຮຽນຮູ ້ ເດກັ ສາມາດສງັ ເກດ ແລະ ສະສມົ ປະສບົ ການການຮຽນຮູດ້ ວ້ ຍຕນົ ເອງ ຖາ້ ມວີ ທິ ກີ ານສອນທ່ ຖີ ກື ຕອ້ ງສອດຄ່ ອງກບັ ໄວ ແລະ ວຸດທພິ າວະຂອງເດກັ ແລວ້ ເດກັ ຈະຮຽນຮູ ້ ແລະ ພດັ ທະນາສະຕປິ ັນຍາໄດຢ້ ່ າງໄວວາຍ່ ງິ ຂນື້ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຮຽນຮູໄ້ ດຈ້ າກການສໍາຜດັ , ການຮຽນແບບ, ການຊາບຊມຶ ປະສບົ ການໂດຍສະເພາະຈາກການເຮດັ ວຽກຄກື ານຫຼນິ້ ຂອງເດກັ ຊ່ ງຶ ການສອນ ແລະ ການຝຶກທ່ ຖີ ກື ຕອ້ ງຈະເປັນຕວົ ເສມີ ພດັ ທະນາການຂອງເດກັ ໄດເ້ ຕມັ ສກັ ກາຍະພາບ. 5.1 ການສໍາຜດັ ໃນຊ່ ວງ 1 ປີທໍາອດິ ຂອງຊວີ ດິ ການສໍາຜັດມຄີ ວາມໝາຍຫຼາຍຕ່ ໍການຮຽນຮູ ້ ເດກັ ຈະຮບັ ຮູ ້ ແລະ ຖ່ າຍຖອດຄວາມຮູສ້ ກຶ ຈາກສ່ ງິ ທ່ໄີ ດສ້ ໍາຜດັ ໄປສ່ ູການຄດິ ແລະ ການຮຽນຮູ ້ ການສໍາຜດັ ບ່ ໍວ່ າຈະ ສໍາຜດັ ທາງກາຍ ຫຼື ຄວາມຮູສ້ ກຶ ຈະເຮດັ ໃຫເ້ ດກັ ໄດຊ້ າບຊມຶ ສ່ ູການຮຽນຮູ ້ ພອີ າເຈ່ ( Piaget ) ໃຫ້ ຄວາມສໍາຄນັ ຕ່ ໍການຮຽນຮູຈ້ າກການສໍາຜດັ ຫຼາຍ ຕາມຂນັ້ ຕອນຂອງພອີ າເຈ່ ກໍານດົ ວ່ າໃນຊ່ ວງອາຍຸ 2 ປີ ທໍາອິດເ ປັ ນຊ່ ວງຂອງກາ ນພັດທະນາກ ານທາງດາ້ ນສະຕິປັ ນຍາ ຈາ ກກ າ ນສໍາຜັດເອີ້ນວ່ າ : Sensorimotor stage ການຮຽນຮູໃ້ ນຊ່ ວງກ່ ອນໄວຮຽນນເີ້ ປັນການຮຽນຮູຈ້ າກສ່ ງິ ທ່ ເີ ປັນຮູບປະ ທາໍ ຊ່ ງຶ ຈະພດັ ທະນາໄປສ່ ູການຮຽນຮູແ້ ບບນາມມະທໍາຫຼາຍຂນື້ ຕອນອາຍຸ 7 ປີໄປແລວ້ . ມອນເຕຊໍລີ ( Montessori ) ເປັນຜູນ້ າໍ ການສກຶ ສາກ່ ອນໄວຮຽນທ່ ພີ ດັ ທະນາແນວຄດິ ການສອນເດກັ ໂດຍການສໍາຜດັ ສ່ ູການຮບັ ຮຸ ້ ແລະ ການຮຽນຮູດ້ ວ້ ຍການສາ້ ງອຸປະກອນສໍາລບັ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຊ່ ງຶ ສາມາດນາໍ ມາໃຊໃ້ ນປະຈບຸ ນັ ການຮບັ ຮູດ້ ວ້ ຍການສາໍ ຜດັ ເປັນກດິ ຈະກໍາທາງປັນຍາອນັ ດບັ ທ່ ໜີ ່ ງຶ ທ່ ເີ ດກັ ໃຊເ້ ພ່ ອື ເຮດັ ການຮຽນຮູສ້ ່ ງິ ຕ່ າງໆ ແລະ ໂລກອອ້ ມຕວົ ( Gilly and Gilly , 1980 : 51 ) ນອກຈາກ ນເີ້ ດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຍງັ ສາມາດຮຽນຮູຈ້ າກການຟັງໄດເ້ ຫນັ ເລອື້ ຍໆເຊ່ ນັ : ຮອ້ ງເພງໄດ,້ ອ່ ານຄໍາສບັ ໂຄສະນາໄດທ້ ່ ງັ ທ່ ຍີ ງັ ສະກດົ ຕວົ ໜງັ ສບື ່ ທໍ ນັ ເປັນ. 5.2 ການຮຽນແບບ ແບນດລູ າ ( Albert Bandura, 1925 ) ເຊ່ ອື ວ່ າພດຶ ຕກິ າໍ ຂອງຄນົ ແລະ ການສະແດງອອກ ເກດີ ມາຈາກການໄດຮ້ ຽນແບບຕວົ ຢ່ າງທ່ ຜີ ູເ້ ຫນັ ໄດສ້ ງັ ເກດລອງປະຕບິ ດັ ຕາມ ແລະ ຈ່ ຈື າໍ ສ່ ງິ ທ່ ຜີ ູໃ້ ຫຍ່ 26 ແປໂດຍ: ອປ ຄໍາຜງັ ໄຊຍະວງົ
ເຮດັ ແລະ ນໍາມາທດົ ລອງ ຫາກໄດຮ້ ບັ ການຍອມຮບັ ເດກັ ຈະສະແດງພດຶ ຕກິ ໍາ ຫຼື ເຮດັ ສ່ ງິ ນນັ້ ຕ່ ໍໆໄປ ການຮຽນແບບຂອງເດກັ ນເີ້ ດກັ ມມີ ທີ ງັ ສ່ ງິ ທ່ ເີ ດກັ ໄດເ້ ຫນັ , ໄດຟ້ ັງ ແລະ ໄດຍ້ ນິ ແຕ່ ການໄດເ້ ຫນັ ຕນົ້ ແບບມີອິດທິພົນສູ ງກວ່ າເທັກນິກການສາ້ ງໃຫເ້ ດັກຮຽນຮູ ຈ້ າກການຮຽນແບບເຮັດໄດດ້ ່ ັງນີ(້ Morrison, 1996: 298 - 299 ) ສະແດງ ຄູສະແດງໃຫເ້ ດກັ ໄດເ້ ຫນັ ວ່ າມູມຮຽນຮູຕ້ ່ າງໆຢ່ ູທ່ ໃີ ດມວີ ທິ ກີ ານເກບັ ມຽ້ ນເຄ່ ອື ງຫຼນິ້ ຄື ແນວໃດ ສາທດິ ຄູສາທດິ ການເກບັ ມຽ້ ນເຄ່ ອື ງຫຼນິ້ ໃນມູມຮຽນຮູຕ້ ່ າງໆໃຫເ້ ດກັ ທດົ ລອງເກບັ ຄູແນະນໍາ ການປະຕບິ ດັ ໃຫແ້ ກ່ ເດກັ ຕນົ້ ແບບ ຄູໃຊພ້ ດຶ ຕກິ ໍາທ່ ຕີ ອ້ ງການໃຫເ້ ປັນຕນົ້ ນແບບຢ່ າງສະໝ່ ໍາສະເໝສີ າໍ ລບັ ການໃຫເ້ ດກັ ເຫນັ ແລະ ປະຕບິ ດັ ຕາມ ການແນະນໍາ ການແນະນໍາເປັນຂນັ້ ຕອນຂອງການທບົ ທວນ, ຢືນຢັນແນ່ ນອນ ແລະ ຕດິ ຕາມ ເພ່ ອື ໃຫເ້ ກດີ ປະໂຫຍດ ຫາກເດກັ ປ່ ຽນແປງພດຶ ຕກິ າໍ ຄຕູ ອ້ ງທບົ ທວນຄນື ເພ່ ອື ແກໄ້ ຂ. ການຮຽນຮູຈ້ າກການຮຽນແບບຂອງເດກັ ເປັນຂນັ້ ຕອນການຮຽນຮູດ້ ວ້ ຍການສງັ ເກດພດຶ ຕກິ ໍາຂອງ ບຸ ກຄນົ ອ່ ນື ມາສ່ ູການທບົ ທວນ ການລອງປະຕບິ ດັ ແລະ ການປະເມນີ ດວ້ ຍຕວົ ເດກັ ເອງ ການໃຫເ້ ດກັ ເຫັນ ຕວົ ຢ່ າງທ່ ຖີ ກື ຕອ້ ງມຄີ ວາມໝາຍກບັ ເດກັ ຫຼາຍ ຜູໃ້ ຫຍ່ ຕອ້ ງໃຫຄ້ ວາມສນົ ໃຈການຮຽນຮູດ້ ວ້ ຍການຮຽນຮແບບ ຂອງເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນໃຫຫ້ ຼາຍ ຕາມຄວາມຄດິ ຂອງແບນດູລາ ( Bandura ) ເຂາົ ເຊ່ ອື ວ່ າພດຶ ຕກິ າໍ ຂອງມະນຸດ ຫຼື ນວຄດິ ຂອງຄນົ ເກດີ ມາຈາກການເຫນັ ຕວົ ແບບທ່ ໄີ ດຮ້ ບັ ມາໃນເວລາທ່ ຕີ ນົ ເອງສນົ ໃຈ ແລະ ພໍໃຈແລວ້ ຮບັ ແລະ ຖ່ າຍແບບນນັ້ ມາເປັນບຸກຄະລກິ ຂອງຕນົ ເອງ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຮໄູ ້ ດດ້ ວ້ ຍການຮຽນຮແບບຈາກການ ສງັ ເກດເຫນັ ສ່ ງິ ທ່ ຜີ ູໃ້ ຫຍ່ ປະຕບິ ດັ ຢ່ າງໄກສ້ ດິ ເຊ່ ນັ : ພ່ ໍ, ແມ່ ຫຼື ຄູ ຈາກພດຶ ຕກິ າໍ ທ່ ສີ ະແດງອອກໃຫເ້ ດກັ ເຫນັ ການ ຮຽນຮູດ້ ວ້ ຍການຮຽນແບບເກດີ ຂນື້ ໄດກ້ ບັ ຄນົ ທຸກໄວແຕ່ ພບົ ເຫນັ ຫຼາຍໃນຊ່ ວງອາຍຸ 2 - 7 ປີ. 5.3 ການຫນຼິ້ ການຫຼນິ້ ເປັນປະສບົ ການສາໍ ຄນັ ສໍາລບັ ການຮຽນຮູຂ້ ອງເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນທງັ ທາງກງົ ແລະ ທາງອອ້ ມໃນເວລາເດກັ ຫຼນິ້ ເດກັ ໄດຄ້ ດິ , ໄດປ້ ະຕບິ ດັ , ໄດສ້ ໍາຜດັ ແລະ ສະນຸກສະໜານກບັ ການຫຼນິ້ ພີ ອາເຈ່ ( Piaget ) ໃຫຄ້ ວາມໝາຍຂອງການຫຼນິ້ ວ່ າເປັນວຽກຂອງເດກັ ເປັນວຽກແຫ່ ງການຮຽນຮູ ້ ເຂາົ້ ໃຈ ແລະ ພດັ ທະນາປັນຍາ ເດກັ ຈະຊາບຊມຶ ຄວາມຮູ ້ ແລະ ພດຶ ຕກິ າໍ ຕ່ າງໆ ຈາກການຫຼນິ້ , ການຄດິ ຂອງເດກັ ເກດີ ຈາກການຄນົ້ ຮ.ື້ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນມກັ ຄນົ້ ມກັ ຮເື້ ພາະເດກັ ຫວິ ຄວາມຮູ ້ ການຄນົ້ ການຮຂື້ ອງເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ບ່ ຄໍ ກື ບັ ການຄນົ້ ຮຂື້ ອງຜູໃ້ ຫຍ່ ເດກັ ຄນົ້ ຮເື້ ພ່ ອື ຄນົ້ ຫາສ່ ງິ ທ່ ເີ ປັນການຮຽນຮູຂ້ ອງຕນົ ເອງ ທງັ້ ທ່ ຍີ ງັ ບ່ ມໍ ເີ ປົາ້ ໝາຍເຊ່ ນັ : ເດກັ ເຫນັ ແສງທຽນສ່ ອງແສງແວບັ ໆ ເດກັ ຕອ້ ງການຮູວ້ ່ າເປັນຫຍງັ ເມ່ ອື ເດ່ ມໄື ປຈບັ ພບົ ວ່ າ ມນັ ຮອ້ ນເດກັ ຈະເຊາົ ຈບັ ແປວໄຟຢ່ ູທຽນ, ເດກັ ຮຕື້ ຸກກະຕາເພາະຢາກຮູວ້ ່ າຕຸກກະຕາປະກອບດວ້ ຍ ຫຍງັ ເດກັ ໃຊຄ້ ວາມຮູທ້ ່ ຄີ ນົ້ ພບົ ຈາກການຄນົ້ ຮມື້ າສາ້ ງຄວາມຮູໃ້ ໝ່ ດວ້ ຍການປຽບທຽບສ່ ງິ ທ່ ຄີ ນົ້ ພບົ ຫຼື ຂໍມ້ ູນທ່ ໄີ ດຮ້ ບັ ໃໝ່ ກບັ ຄວາມຮູເ້ ກ່ າົ ທ່ ມີ ຢີ ່ ູເພ່ ອື ປະຕເິ ສດ, ຢືນຢັນ ຂະຫຍາຍຄວາມ ຫຼື ກະຈາຍຄວາມ ຄດິ ທ່ ມີ ຢີ ່ ູຂະຫຍາຍເປັນການຮຽນຮູເ້ ພ່ ມີ ຂນື້ ( Spodk & Saracho, 1995: 92 ) ເດກັ ບາງຄນົ ມກັ ຫຼນິ້ ສ່ ງິ ໃດສ່ ງິ ໜ່ ງຶ ແລະຈະບ່ ໍຫຼນິ້ ຢ່ າງອ່ ນື ອກີ ຖາ້ ເດກັ ພບົ ປັນຫາ ຫຼື ເງ່ອື ນໄຂຈາກການຫຼນິ້ ນນັ້ ຕວົ ຢ່ າງ 27 ແປໂດຍ: ອປ ຄໍາຜງັ ໄຊຍະວງົ
ເຊ່ ນັ : ຜູລ້ ຽ້ ງເດກັ ເຫນັ ວ່ າເດກັ ມກັ ຫຼນິ້ ຕຸກກະຕາໝກີ ່ ໍເລຍີ ຖມິ້ ຕຸກກະຕາໃຫເ້ ປັນຂອງຫຼນິ້ ນນັ້ ກບັ ເດກັ ແລວ້ ແະໃຫເ້ ດກັ ຫຼນິ້ ຄນົ ດຽວເປັນຕນົ້ ຖາ້ ເປັນການຫຼນິ້ ຮ່ ວມກບັ ຜູອ້ ່ ນື ການຮຽນຮູຂ້ ອງເດກັ ຈະກວ້ ງ ຂວາງອອກໄປເຖງິ ພດັ ທະນາການທາງດາ້ ນສງັ ຄມົ ການແກບ້ ນັ ຫາ ຈະເຫນັ ໄດວ້ ່ າການຫຼນິ້ ມຄີ ຸນຄ່ າກບັ ເດກັ ຫຼາຍ ການຫຼນິ້ ໃຫຜ້ ນົ ປະໂຫຍດຕ່ ໍການພດັ ທະນາທາງດາ້ ນຮ່ າງກາຍ, ຈດິ ໃຈ, ສງັ ຄມົ ແລະ ສະຕິ ປັນຍາ. 6. ການສອນ ຄນົ ເລ່ ມີ ຮຽນຕງັ້ ແຕ່ ເມ່ ອື ໃດ ຄນົ ເລ່ ມີ ຮຽນຕງັ້ ແຕ່ ຖກື ໍາເນດີ ຢ່ ູໃນທອ້ ງຂອງແມ່ ມກີ ານວໄິ ຈຫາຼ ຍເລ່ ອື ງທ່ ີ ພະຍາຍາມອະທບິ າຍວ່ າເດກັ ມກີ ານຮຽນຮູມ້ າຕງັ້ ແຕ່ ເກດີ ເຊ່ ນັ : ຖາ້ ແມ່ ມຄີ ວາມສະບາຍໃຈໃນເວລາຕງັ້ ທອ້ ງລູກ ທ່ ເີ ກດີ ມາຈະອາລມົ ດເີ ປັນຕນົ້ ແລະ ມຜີ ນົ ການວໄິ ຈບາງເລ່ ອື ງແນະນໍາໃຫໃ້ ຊດ້ ນົ ຕຂີ ບັ ກ່ ອມເດກັ ໃນທອ້ ງເມ່ ອື ເກດີ ເດກັ ອອກມາ ເດກັ ນນັ້ ຈະອາລມົ ດີ ແລະ ຮຽນຮູສ້ ໍາພດັ ກບັ ສ່ ງິ ແວດລອ້ ມໄດງ້ ່າຍ ເຊ່ ງິ ການຮຽນຮູນ້ ເີື້ ຊ່ ອື ວ່ າ ເປັນໄປດວ້ ຍການຊາບຊມຶ ຂໍມ້ ູນຈາກປະສບົ ການທ່ ີໄກຮ້ ບັ ລະຫວ່ າງເດກັ ຢ່ ູໃນທອ້ ງ ແຕ່ ຈາກແນວຄດິ ຂອງໄວ ກອັ ດສະກ່ (ີ Vygotsky, 1896 - 1934 ) ເຊ່ ອື ວ່ າການຮຽນຮູບ້ ່ ໍແມ່ ນພດັ ທະນາການ ແຕ່ ການຮຽນຮູຂ້ ອງເດກັ ຕອ້ ງໄດສ້ ່ ງົ ເສມີ ດວ້ ຍການພວົ ພນັ ກບັ ຜູໃ້ ຫຍ່ ຈະຊ່ ວຍໃຫເ້ ດກັ ຮຽນຮໄູ ້ ດຫ້ ຼາຍຂນື້ ( Morrison, 1998: 79 ) ການທ່ ຜີ ູໃ້ ຫຍ່ ມກີ ານພວົ ພນັ ທາງສງັ ຄມົ ກບັ ເດກັ ເວາົ້ ກບັ ເດກັ ບອກເດກັ ຈະຊ່ ວຍໃຫເ້ ດກັ ເກດີ ຄວາມຮູຄ້ ວາມ ເຂາົ້ ໃຈ ແລະ ຮູກ້ ານປະຕບິ ດັ ຕນົ ຢ່ າງມເີ ຫດຜນົ . ການຮຽນຮູເ້ ປັນຂນັ້ ຕອນທ່ ຊີ ບັ ຊອ້ ນ ເປັນຜນົ ທ່ ເີ ກດີ ມາຈາກການພວົ ພນັ , ການຄດິ , ການປະຕບິ ດັ ຈາກປະສບົ ການຂອງເດກັ ວຸດທພິ າວະເປັນອງົ ປະກອບຮ່ ວມກບັ ການຮຽນຮູຢ້ ່ າງໜ່ ງຶ ເພາະວຸດທພິ າວະເປັນຕວົ ຊ່ ວຍໃຫເ້ ດກັ ມລີ ໍາດບັ ຂອງການຮຽນຮູເ້ ຊ່ ນັ : ເມ່ ອື ເດກັ ໃຫຍ່ ຂນື້ ເດກັ ຈະເພ່ ີມການຮຽນຮູຫ້ ຼາຍຂນື້ ຈາກຄວາມ ສາມາດຮບັ ຮູສ້ ່ ງິ ໃໝ່ ໄດກ້ ວ້ າງຂວາງ ການສອນການບອກຈະຊ່ ວຍລດົ ໄລຍະເວລາຂອງການຮຽນຮູໃ້ ຫສ້ ນັ້ ຂນື້ ແລະ ມຖີ ານຂມໍ້ ູນຄວາມຮູທ້ ່ ເີ ພ່ ມີ ຂນື້ ໄດຢ້ ່ າງໄວວາ. ການສອນ ແລະ ການຝຶເປັນສ່ ງິ ຈາໍ ເປັນສໍາລບັ ການສາ້ ງການຮຽນຮູ ້ ເຖງິ ວ່ າຄນົ ຈະສາມາດຮຽນຮູໄ້ ດເ້ ອງ ໂດຍທໍາມະຊາດກ່ ໍຕາມ ແຕ່ ການພດັ ທະນາຄນົ ໃຫມ້ ຄີ ວາມຮູຄ້ ວາມເຂາົ້ ໃຈເພ່ ອື ການສາ້ ງສນັ ແລະ ພດັ ທະນາທ່ ີ ວ່ ອງໄວ ຕອ້ ງອາໄສການໄດຮ້ ບັ ຄວາມຮູເ້ ບອື້ ງຕນົ້ ທ່ ມີ ກີ ານກ່ ນັ ຕອງ ການຄນົ້ ຄດິ ມາແລວ້ ເຊ່ ນັ : ການໃຊທ້ ດິ ສະດີ ຕ່ າງໆ ຂະຫຍາຍການຮຽນຮູເ້ ຮດັ ໃຫຮ້ ຽນຮູໄ້ ວຂນື້ ເປັນຕນົ້ ເຊ່ ນັ ດຽວກບັ ເດກັ ການສອນຈະຊ່ ວຍໃຫເ້ ດກັ ຮຽນຮູ ້ ແລະ ປ່ ຽນແປງພດຶ ຕກິ ໍາໄດໄ້ ວ ແຕ່ ການສອນນ;ັ້ ນຕອ້ ງຢ່ ູບນົ ພນື້ ຖານຄວາມພອ້ ມທາງວຸດທພິ າວະຂອງເດກັ ເດກັ ຈ່ ງຶ ຮຽນຮໄູ ້ ດດ້ ີ ແລະ ຫາກການສອນນນັ້ ກງົ ຫບັ ຄວາມຕອ້ ງການ ແລະ ຄວາມສນົ ໃຈຂອງເດກັ ແລະ້້ວການ ສອນຈະໄດຮ້ ບັ ຜນົ ເຕມັ ທ່ ີ ການສອນຕອ້ ງເປັນປະສບົ ການ ຫຼື ກດິ ຈະກາໍ ການຮຽນຮູທ້ ່ ກີ ະຕຸນ້ ໃຫເ້ ດກັ ຄດິ , ໃຫ້ ເດກັ ໄດສ້ ະນຸສະໜານກບັ ການຮຽນຕາມວທິ ທີ ໍາມະຊາດຂອງເດກັ ເດກັ ຈ່ ງິ ຈະຮຽນຮໄູ ້ ດຫ້ ຼາຍ ການສໍາຜດັ ຕນົ້ ແບບ ແລະ ການຫນຼິ້ ຈ່ ງຶ ເປັນສ່ ໃື ຈກາງຂອງການສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ. 7. ການສາ້ ງເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນໃຫຮ້ ຽນຮູ ້ ການຮຽນຮູຂ້ ອງເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນເປັນກນົ ໄກ ແລະ ຂະບວນການແບບທໍາມະຊາດ ເຊ່ ງິ ໝາຍຄວາມ ວ່ າເດກັ ຮຽນຮໄູ ້ ດ,້ ເຂາົ້ ໃຈໄດຈ້ າກປະສບົ ການ ແລະ ການສງັ ເກດສ່ ງິ ແວດລອ້ ມອອ້ ມຕວົ ແຕ່ ຖາມວ່ າການຮຽນ ຮູຕ້ າມກນົ ໄກທໍາມະຊາດນສີ້ າມາດເຮດັ ໃຫເ້ ດກັ ພດັ ທະນາໄດເ້ ຕມັ ສກັ ກາຍຍະພາບຫຼບື ່ ໍ ເປັນຄໍາຖາມທ່ ເີ ປັນຕາ 28 ແປໂດຍ: ອປ ຄໍາຜງັ ໄຊຍະວງົ
ສນົ ໃຈເພາະການຮຽນຮູໃ້ ຫພ້ ດັ ທະນາເຕມັ ສກັ ກາຍະພາບນີ້ ໝາຍເຖງິ ການໃຫເ້ ດກັ ຮຽນຮູໂ້ ດຍມສີ ່ ວນຮ່ ວມໃນ ການຮຽນດວ້ ຍການໃຫເ້ ດກັ ໄດເ້ ຮດັ ກດິ ຈະກໍາການຮຽນຮູຢ້ ່ າງເຕມັ ຄວາມສາມາດຕາມໄວຂອງເດກັ ຕາມເປົາ້ ໝ າຍຂອງການຮຽນນນັ້ ໆ ເດກັ ຕອ້ ງໄດຮ້ ບັ ປະສບົ ການໂດຍກງົ ພບົ ຄວາມຫຼາກຫາຼ ຍຂອງປະສບົ ການ ໄດຄ້ ນົ້ ຄວ້ າ ສກຶ ສາຫາຄໍາຕອບ ຮຽນຮູກ້ ານແກໄ້ ຂບນັ ຫາດວ້ ຍຕນົ ເອງ ແລະ ຈາກກ່ ຸມໂດຍມຄີ ູເປັນຜູກ້ ະຕຸນ້ ແລະ ສະບບັ ສະໜູນຄວາມຮູທ້ ່ ເີ ປັນຊ່ ອງທາງຂອງການຮຽນຮູຢ້ ່ າງເຕມັ ທ່ ີ ນອກຈາກຄູຈະເຮດັ ໜາ້ ທ່ ີເປັນຜູອ້ ໍານວຍຄວາມ ສະດວກ ແລະ ຄູຍງັ ຕອ້ ງເຮດັ ໜາ້ ທ່ ເີ ຊ່ ອື ມຕ່ ຄໍ ວາມຮູໃ້ ຫສ້ ູງຂນື້ ດວ້ ຍການບູລະນາການຄວາມຮູໃ້ ໝ່ ໃຫເ້ ຂາົ້ ກບັ ບດົ ຮຽນຂອງເດກັ ແລະ ສ່ ງິ ແວດລອ້ ມຮອບຕວົ ເຊ່ ງິ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນແຕ່ ລະຊ່ ໍາອາຍຸແຕກຕ່ າງກນັ . ເດກັ ແຕ່ ມເື້ ກດີ ຈນົ ເຖງິ ໄວເຕາະແຕະການຮຽນຮູສ້ ່ ວນໃຫຍ່ ມາຈາກການໄດສ້ ໍາຜດັ ໂດຍສະເພາະໄວ ເຕາະແຕະເປັນໄວຂອງນກັ ຄນົ້ ຄວ້ າຕວົ ຍງົ ເດກັ ສນົ ໃຈທຸກສ່ ງິ ທຸກຢ່ າງທ່ ຢີ ່ ູຮອບຕວົ ເປັນໄວຢາກຮູຢ້ າກເຫນັ ຕອ້ ງການສະແດງອອກດວ້ ຍຕນົ ເອງ ເດກັ ຮຽນຮູຈ້ າກການສໍາຜດັ ໝດົ ທງັ ໂຕບ່ ໍແມ່ ນແຕ່ ຫວົ ຮຽນຮູໂ້ ດຍຜ່ ານສໍາ ຜດັ ທາງມບື ່ ໍແມ່ ນການປະຕບິ ດັ ແຕ່ ຜ່ ານມາທາງຫູ ແລະ ຂະບວນການສໍາຜັດທາງກາຍ(Gestwicki, 1999: 81) ໄວເຕາະແຕະເປັນໄວທ່ ມີ ຄີ ວາມສາມາດໃນການຮຽນໂດຍການຮຽນຮູເ້ ກດີ ຈາກການຮບັ ຮູທ້ າງສໍາຜດັ ເດກັ ບ່ ໍ ສາມາດຮຽນຮູຈ້ າກການເວາົ້ ຫຼື ສ່ ສື ານທາງພາສາຄເື ດກັ ໃຫຍ່ ດ່ ງັ ນນັ້ ການຈດັ ການສກຶ ສາສໍາລບັ ເດກັ ໄວເຕາະແຕະ ຈ່ ງຶ ຢ່ ູໃນຮູບຂອງກດິ ຈະກໍາທ່ ເີ ດກັ ໄດຍ້ ບິ ຈບັ , ສາໍ ຜດັ , ສງັ ເກດ ແລະ ຮບັ ຮູຄ້ ວາມຮູສ້ ກຶ ດວ້ ຍຕວົ ຂອງເດກັ ເອງ ຄໍາ ບນັ ຍາຍ ຫຼື ຄໍາແນະນໍາທ່ ໃີ ຫແ້ ກ່ ເດກັ ຈະເຮດັ ໃຫເ້ ດກັ ຮຽນຮໄູ ້ ດໜ້ ອ້ ຍຫຼາຍ ການຫຼນິ້ ເປັນວຽກການຮຽນຮູຂ້ ອງ ເດກັ ໄວເຕາະແຕະບ່ ໍວ່ າຈະຫຼນິ້ ນໍາ້ , ຫຼນິ້ ຊາຍ, ຫຼນິ້ ໄມ,້ ຫຼນິ້ ຕ່ ໍຮູບ ຫຼື ຫຼນິ້ ຈະເອ ເດກັ ໄວເຕາະແຕະສາມາດຄນົ້ ພບົ ຄວາມຮໄູ ້ ດໃ້ ນເວລາຫຼນິ້ ເຊ່ ນັ : ຮູສ້ ຂີ ອງເຄ່ ອື ງຫຼນິ້ , ຮູຮ້ ູບຮ່ າງຂອງສ່ ງິ ຂອງ ຫຼື ວດັ ຖຸທ່ ີຈບັ , ຮູຈ້ ກັ ນໄິ ສບຸກຄນົ ຈາກການສໍາຜດັ ແລະ ປະສບົ ການ. ສ່ ວນເດັກໄວອະນຸບານ ຫຼື ເດັກກ່ ອນໄວຮຽນອາຍຸ 3 - 6 ປີ ວິທີຮຽນຮູ ຈ້ ະຊັບຊອ້ ນຫຼາຍຂືນ້ ນອກຈາກການສາໍ ຜດັ ແລວ້ ຍງັ ຍງັ ເປັນການຄດິ , ຈນິ ຕະນາການ, ການຄນົ້ ຄດິ ແລະ ລງົ ມປື ະຕບິ ດັ ໃນການສາ້ ງ ໃຫເ້ ດກັ ເກດີ ການຮຽນຮູຍ້ ງັ ຕອ້ ງຄໍານງື ເຖງິ ພດັ ທະນາການ ແລະ ຄວາມຕອ້ ງການຂອງເດກັ ເດກັ ຢາກຮູຢ້ າກເຫນັ ສນົ ໃຈຄນົ້ ຫາສ່ ງິ ທ່ ີຕົນຢາກເຫນັ ຢາກຮູກ້ ່ ໍເພ່ ືອຄວາມງອກງາມທາງປັນຍາ ເຊ່ ິງເດກັ ອາຍຸ 6 ປີທໍາອດິ ການ ພດັ ທະນາທາງປັນຍາຈະເປັນໄປຢ່ າງໄວວາເຮດັ ໃຫເ້ ດກັ ຄນົ້ ຫາຢ່ າງບ່ ໍຢຸດໜງິ້ ເດກັ ຈະຄນົ້ ຫາທຸກຢ່ າງທ່ ໄີ ດສ້ ໍາຜດັ ການໃຫໂ້ ອກາດເດກັ ໄດສ້ ໍາຜດັ ເຮດັ ໃຫເ້ ດກັ ໄດຊ້ ມຶ ຊາບປະສບົ ການ ສະຫຸຼບຄວາມຮູໂ້ ດຍຂະບວນການປັບໂຕ( Adaptation ) ຂະບວນການປັບໂຕນຕີ້ ອ້ ງໃຊກ້ ານຢໍາ້ ປະສບົ ການ ດ່ ງັ ນນັ້ ເດກັ ຈ່ ງຶ ມກັ ເຮດັ ຢໍາ້ ຄນື ຊໍາ້ ໄປຊໍາ້ ມາ ແລະ ເຮດັ ດນົ ໆ ເມ່ ອື ເປັນທ່ ພີ ໍໃຈແລວ້ ເດກັ ຈະເຊາົ ສນົ ໃຈ ດວ້ ຍຂະບວນການຢາກຮູຢ້ າກເຫນັ ຢາກເຂາົ້ ໃຈຂອງ ເດັກນີ້ ຜູໃ້ ຫຍ່ ທ່ ີເປັນຜູສ້ ອນຕອ້ ງໃຫເ້ ດກັ ເຮັດໃນສ່ ິງທ່ ີເດກັ ສນົ ໃຈ ໂດຍມຜີ ູໃ້ ຫຍ່ ເປັນຜູໃ້ ຫຄ້ ໍາຊີແ້ ຈງ້ ໃຫ້ ໂອກາດເດກັ ຄດິ ຄວາມຕອ້ ງການຂອງເດກັ ແລະ ການສະໜບັ ສະໜນູ ຂອງຜູໃ້ ຫຍ່ ຕອ້ ງສມົ ດູນກນັ ຈ່ ງຶ ຈະສາ້ ງ ຄວາມສໍາເລດັ ໃນການຮຽນຮູໃ້ ຫກ້ ບັ ເດກັ . 29 ແປໂດຍ: ອປ ຄໍາຜງັ ໄຊຍະວງົ
ການຮຽນຮູຂ້ ອງເດກັ ອະນຸບານ ເດກັ ຜູໃ້ ຫຍ່ - ຢາກຮູ ້ - ໃຫຄ້ າໍ ແນະນາໍ - ຢາກເຫນັ - ຢາກເຂາົ້ ໃຈ - ໃຫຄ້ ດິ - ໃຫປ້ ະຕບິ ດັ ຮູບທີ 4 ການສະນບັ ສະໜນູ ຂອງຜູໃ້ ຫຍ່ ໃນການສາ້ ງການຮຽນຮູໃ້ ຫກ້ ບັ ເດກັ 8. ອງົ ປະກອບໃນການສາ້ ງການຮຽນຮູ ້ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນເປັນໄວແຫ່ ງການຮຽນຮູ ້ ແຕ່ ເປັນການຮຽນຮູທ້ ່ ມີ ເີ ງ່ອື ນໄຂຈາກພດັ ທະນາການຕາມ ໄວຂອງເດກັ ທ່ ມີ ກີ ານຈະເລນີ ເຕມີ ໂຕ ແລະ ປ່ ຽນແປງຢ່ າງໄວວາ ແຕ່ ລະເດອື ນແຕ່ ລະປີຂອງເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນມີ ຄວາມແຕກຕ່ າງກນັ ຫຼາຍດ່ ງັ ນນັ້ ການສາ້ ງການຮຽນຮູໃ້ ຫກ້ ບັ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຈ່ ງຶ ຕອ້ ງເຂາົ້ ເຖງິ ອງົ ປະກອບທ່ ີ ກ່ ຽວຂອ້ ງກບັ ການຮຽນຮູດ້ ່ ງັ ຕ່ໄໍ ປນ:ີ້ 8.1 ຄວາມພອ້ ມຂອງພດັ ທະນາການ ພອີ າເຈ່ ( Piaget )ໄດກ້ ໍານດົ ຂນັ້ ການຮຽນຮູຂ້ ອງເດກັ ໄວວ້ ່ າເດກັ ແຕ່ ລະ ຄນົ ຈະມພີ ດັ ທະນາການທາງປັນຍາເປັນລໍາດບັ ດ່ ງັ ນ:ີ້ ຂນັ້ ທີ 1 ຂນັ້ ກ່ ອນການເຄ່ ອື ນໄຫວ ແລະ ສໍາຜດັ ( Sensorimotor stage ) ເລ່ ມີ ຕງັ້ ແຕ່ ມເື້ ກດີ ເຖງິ 2 ປີເປັນຂນັ້ ທ່ ເີ ດກັ ຍງັ ບ່ ໍສາມາດໃຊພ້ າສາ ຫຼື ສນັ ຍາລກັ ເດກັ ຈະຮຽນຮູຈ້ າກການໃຊກ້ ານເຄ່ ອື ນໄຫວ ແລະ ສໍາ ຜດັ ທາງກາຍ, ທາງຕາ, ທາງປາກ, ທາງຫູ ເຊ່ ງິ ຕອນຊ່ ວງທາ້ ຍຂອງຂນັ້ ນຈີ້ ະນາໍ ໄປສ່ ູການພດັ ທະນາທາງພາສາ. ຂນັ້ ທີ 2 ຂນັ້ ການປະຕບິ ດັ ຕວົ ຈງິ ( Pre-operational stage ) ອາຍຸລະຫວ່ າງ 2-7 ປີເປັນຊ່ ວງທ່ ີ ເດກັ ສາມາດພດັ ທະນາການຄດິ ສນັ ຍາລກັ ຫຼື ການກໍານດົ ຕວົ ແທນໄດ້ ເດກັ ສາມາດຄດິ ກ່ ຽວກບັ ຄນົ , ເຫດການ ແລະ ສ່ ງິ ຕ່ າງໆໄດ້ ເດກັ ຈະຖ່ າຍຖອດຄວາມຄດິ ຈນິ ຕະນາການຂອງຕນົ ເອງອອກມາທາງການຫຼນິ້ ແລະ ຄາໍ ເວາົ້ ແຕ່ ເດກັ ຍງັ ບ່ ໍສາມາດບອກເຫດຜນົ ໄດ.້ ຂນັ້ ທີ 3 ຂນັ້ ປະຕບິ ດັ ຕວົ ຈງິ ແບບຮູບປະທາໍ ( Concrete-operational stage ) ເດກັ ໃນຊ່ ວງອາຍຸ ລະຫວ່ າງ 7-11 ປີ ເປັນຊ່ ວງທ່ ເີ ດກັ ຄດິ ຢ່ າງເປັນລະບບົ ແລະ ມເີ ຫດຜນົ ເບ່ ງິ ເຫນັ ຄວາມສໍາພນັ ຂອງສ່ ງິ ຕ່ າງໆໄດ້ ໃສ່ ໃຈຕ່ ສໍ ່ ງິ ທ່ ເີ ປັນຮູບປະທໍາ ແລະ ແນວຄດິ ທ່ ເີ ປັນຈງິ . ຂນັ້ ທີ 4 ຂນັ້ ປະຕບິ ດັ ຕວົ ຈງິ ຢ່ າງເປັນລະບບົ ( Formal-operational stage ) ອາຍຸ 11 ປີຂນື້ ໄປ 30 ແປໂດຍ: ອປ ຄໍາຜງັ ໄຊຍະວງົ
ເດກັ ໃນຊ່ ວງນສີ້ າມາດເຂາົ້ ເຖງິ ສ່ ງິ ທ່ ເີ ປັນນາມມະທໍາ ການຄດິ ຢ່ າງມເີ ຫດຜນົ ກ່ ຽວກບັ ເຫດການ ຫຼື ປະກດົ ການ ຕ່ າງໆທ່ ເີ ກດີ ຂນື້ ໄດ.້ ຂນັ້ ຂອງພດັ ທະນາການຂອງເດກັ ດ່ ງັ ກ່ າວນເີ້ ປັນພນື້ ຖານຂໍມ້ ູນຂອງການສາ້ ງການຮຽນຮູໃ້ ຫກ້ ບັ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຊ່ ງຶ ຈະເຫນັ ໄດວ້ ່ າຜູໃ້ ຫຍ່ ຕອ້ ງໃສ່ ໃຈການເຄ່ ືອນໄຫວ ການສໍາຜັດ ການໃຊພ້ າສາຄໍາເວາົ້ ແລະ ຈນິ ຕະນາການທ່ ຕີ ອ້ ງເປັນສນັ ຍາລກັ ຊ່ ງຶ ຕ່ າງຈາກເດກັ ທ່ ອີ າຍຸ 7 ປີຂນື້ ໄປ ຄວາມພອ້ ມຂອງພດັ ທະນາການຈະ ບອກໃຫຜ້ ູໃ້ ຫຍ່ ຮູວ້ ່ າ ຖາ້ ຕອ້ ງການສາ້ ງການຮຽນຮູໃ້ ຫກ້ ບັ ເດກັ ຄວນເຮດັ ແນວໃດຕວົ ຢ່ າງເຊ່ ນັ : ຄວາມພອ້ ມຂອງ ພດັ ທະນາການທາງດາ້ ນຮ່ າງກາຍຂອງເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນບອກໃຫຮ້ ູວ້ ່ າເປັນຫຍງັ ຈ່ ງິ ບ່ ໍຄວນສອນເດກັ ກ່ ອນໄວ ຮຽນໃຫຝ້ ຶກຫດັ ຂຽນແຕ່ ຢ່ ູຊນັ້ ອະນຸບານ ເຫດຜນົ ເພາະຄວາມສາມາດຂອງການຂຽນຕອ້ ງມາຈາກຄວາມພອ້ ມ ຂອງພດັ ທະນາການທາງຮ່ າງກາຍດາ້ ນການຄວບຄຸມກາ້ ມຊນີ້ ມື ແລະ ການປະສານລະຫວ່ າງມື ແລະ ຕາໃນ ການຍບິ ຈບັ ແລະ ເຄ່ ອື ນໄຫວມໃື ນເວລາຂຽນເປັນຕນົ້ . 8.2 ປະຕສິ ໍາພນັ ຕາມທດິ ສະດກີ ານຮຽນຮູກ້ ່ ຸມປະຕສິ ໍາພນັ ໄດແ້ ກ່ ພອີ າເຈ່ ( Piaget ) ກາເຍ່ ( Gagne ) ແລະ ແບນ ດູລາ ( Bandura ) ຕ່ າງມີແນວຄິດເປັ ນເຊ່ ັນດຽວກັນວ່ າພຶດຕິກໍາຂະບວນການທາງສະໝອງ ແລະ ສ່ ງິ ແວດລອ້ ມມຄີ ວາມສໍາພນັ ກບັ ການຮຽນຮຮູ(້ Bell- Gredler, 1986: 70-71 ) ການສາ້ ງການຮຽນຮູໃ້ ຫ້ ກບັ ເດກັ ຕອ້ ງເປີດໂອກາດໃຫເ້ ດກັ ມປີ ະຕສິ ໍາພນັ ກບັ ເພ່ ອື ນ, ຄູ ແລະ ອຸປະກອນການສກຶ ສາ ການໄດສ້ າໍ ຜດັ ແລະ ຕອບສະໜອງສາ້ ງຂະບວນການທາງສະໝອງໃນການຄດິ ເພ່ ອື ນການຮຽນຮູໃ້ ນເວລາຮຽນຫາກເດກັ ໄດຮ້ ບັ ການ ຕອບສະໜອງຈາກຄູໃນທາງບວກ ເດກັ ຈະປະທບັ ໃຈ ແລະ ຮຽນຮູພ້ ດຶ ຕກິ ໍາທ່ ສີ ໍາພນັ ທງັ ໝດົ ຂອບເຂດຂອງ ປະຕສິ ໍາພນັ ສໍາລບັ ເດກັ ຕອ້ ງເປີດຂະຫຍາຍເຖງິ ການຮຽນຮຮູຈ້ າກປະຕສິ ໍາພນັ ກບັ ສ່ ງິ ແວດລອ້ ມທງັ ພາຍໃນ ແລະ ພາຍນອກໂຮງຮຽນດວ້ ຍ. 8.3 ສ່ ກື ານຮຽນ ການສາໍ ຜດັ ເປັນຊອ້ ງທາງພນື້ ຖານການຮຽນຮູຂ້ ອງເດກັ ກ່ ອໄວຮຽນ ການໄດເ້ ຫນັ ຂອງຈງີ ການໄດສ້ າໍ ຜດັ ,ຍບິ , ຈບັ , ເບ່ ງິ , ຊມິ ຫຼ ຟັງ ກະຕຸນ້ ການຮຽນຮູຂ້ ອງເດກັ ຫຼາຍ ຫາກສ່ ນື ນັ້ ເປັນຂອງຈງິ ເດກັ ຈະຮຽນຮູໃ້ ນສ່ ງິ ທ່ ສີ ມົ ບູນ ສ່ ກື ານຮຽນທຸກຢ່ າງຊ່ ວຍເຮດັ ໃຫເ້ ລ່ ອື ງ ຫຼື ຫວົ ຂໍທ້ ່ ຮີ ຽນຮູເ້ ປັນຮູບປະທໍາເກດີ ຄວາມເຂາົ້ ໃຈງ່າຍ ແລະ ເຫນັ ຕວົ ຈງິ ນອກຈາກສ່ ກື ານຮຽນຈະເປັນສ່ ງິ ຂອງວດັ ສະດຸແລວ້ ສ່ ກື ານຮຽນຍງັ ໝາຍເຖງິ ຂະບວນການຈດັ ການ ຮຽນ - ການສອນ ແລະ ກດິ ຈະກາໍ ຕ່ າງໆ ທ່ ຄີ ູຈດັ ຂນື້ ດວ້ ຍ ເຊ່ ງິ ລກັ ສະນະຂອງການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນ ທ່ ເີ ປັນສ່ ກື ານຮຽນທ່ ດີ ຕີ ອ້ ງເຮດັ ໃຫເ້ ດກັ ຮຽນຮູຈ້ າກການລງົ ມປື ະຕບິ ດັ ຕວົ ຈງິ , ໄດເ້ ຮດັ ກດິ ຈະກໍາກ່ ຸມໃນເວລາທ່ ີ ຄເູ ປັນຕວົ ກະຕຸນ້ ໃຫເ້ ດກັ ເກດີ ການຮຽນຮູ ້ ຄເູ ປັນສ່ ກື ານຮຽນອກີ ຢ່ າງໜ່ ງຶ ທ່ ເີ ດກັ ສາມາດຮຽນຮູຈ້ າກການສງັ ເກດ ແລວ້ ຕອບສະໜອງ ແລະ ຮຽນແບບ. 8.4 ສ່ ງິ ແວດລອ້ ມການຮຽນຮູ ້ ສ່ ງິ ແວດລອ້ ມບ່ ໍວ່ າຈະເປັນສ່ ງິ ແວດລອ້ ມໃນໂຮງຮຽນ ຫຼື ນອກໂຮງຮຽນ ບ່ ວໍ ່ າຈະເປັນຄນົ , ສດັ , ພດື ຫຼື ຊຸມຊນົ ລວ້ ນແຕ່ ເປັນປະໂຫຍດຫຼາຍຕ່ ໍການສກຶ ສາສໍາລບັ ເດກັ ເດກັ ໃຊເ້ ວລາຫຼນິ້ ອດິ ສະຫຼະໃນການຮຽນຮູ ້ ຈາກສ່ ງິ ແວດລອ້ ມ ຜູໃ້ ຫຍ່ ໃຊສ້ ່ ງິ ແວດລອ້ ມເປັນສ່ ກື ານຮຽນ - ການສອນສາໍ ລບັ ເດກັ ສ່ ງິ ແວດລອ້ ມການຮຽນຮູ ້ ເປັນແຫ່ ງຼ ໃຫໂ້ ອກາດເດກັ ໄດຮ້ ຽນຮູຈ້ າກການສງັ ເກດ, ສໍາຜດັ , ປະຕບິ ດັ ຕວົ ຈງິ ແລະ ຄນົ້ ຄວ້ າດວ້ ຍຕນົ ເອງ ເຮາົ ສາມາດຈາໍ ແນກສ່ ງິ ແວດລອ້ ມການຮຽນຮູສ້ ໍາລບັ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນໄດເ້ ປັນ 3 ກ່ ຸມໃຫຍ່ ດ່ ງັ ນ:ີ້ 31 ແປໂດຍ: ອປ ຄໍາຜງັ ໄຊຍະວງົ
8.4.1 ສ່ ງິ ແວດລອ້ ມການຮູໃ້ ນໂຮງຮຽນ ໝາຍເຖງິ ສູນການຮຽນຮູ ້ ຫຼື ມຸມການຮຽນຮູທ້ ່ ຄີ ູຈດັ ຂນື້ ເພ່ ອື ໃຫເ້ ດກັ ໃຊເ້ ປັນແຫ່ ງຼ ການຮຽນຮູຈ້ າໍ ແນກເປັນ 4 ປະເພດດ່ ງັ ນ:ີ້ 1. ມູມການຮຽນຮູຖ້ າວອນ ໝາຍເຖງິ ມມູ ການຮຽນຮູທ້ ່ ຄີ ູຈດັ ໄວໃ້ ນຂນັ້ ຮຽນເປັນປະຈາບ່ ໍປ່ ຽນແປງເດກັ ໃຫ້ ຄວາມສນົ ໃຈ ແລະ ໃຊປ້ ະຈາໍ ໄດແ້ ກ່ ມຸມໜງັ ສ,ື ມຸມໄມບ້ ຼອກ, ມຸມບາ້ ນເປັນຕນົ້ . 2. ມມູ ເຄ່ ອື ນທ່ ີ ເປັນມຸມທ່ ຈີ ດັ ສາໍ ລບັ ຫອ້ ງຮຽນຮທ່ ມີ ຂີ ະໜາດນອ້ ຍ ລກັ ສະນະຂອງມຸມທ່ ຈີ ດັ ໃຫເ້ ຄ່ ອື ນທ່ ີ ໄດ້ ສາມາດຍກົ ຍາ້ ຍ ແລະ ເກບັ ໄດສ້ ະດວກອາດຈດັ ເຮດັ ເປັນຕູຊ້ ຸດເຄ່ ອື ນທ່ ີ ຫຼື ເຮດັ ເປັນກະຕ່ າ ຫຼື ເປັນ ກ່ ອງອຸປະກອນ ແລວ້ ເຮດັ ມຸມຈດັ ເກບັ ໃຫສ້ ວຍງາມ ມຸມເຄ່ ອື ນທ່ ເີ ປັນມູມຊ່ ວົ ຄາວເຊ່ ນັ : ມຸມສລີ ະປະ, ມຸມກດິ ຈະກໍາເຄ່ ອື ນທ່ ເີ ປັນຕນົ້ . 3. ມູມເປີດ ໝາຍເຖິງແຫ່ ຼງຮຽນຮູທ້ ່ ຄີ ູຈດັ ໄວນ້ ອກຫອ້ ງຮຽນເຊ່ ນັ : ສວນສະມຸນໄພ, ສວນຄົວ, ສູນ ແມງກະເບອື້ ເປັນຕນົ້ ມຸມເປີດນລີ້ ວມເຖງິ ອ່ າງນໍາ້ , ອ່ າງຊາຍ ທ່ ເີ ດກັ ສາມາດຫຼນິ້ ໄດຕ້ ະຫຼອດເວລາໂດຍ ສະເພາະນາໍ້ ເດກັ ຈະຫຼນີ້ ເປຶອ້ ນເປຶ ຖາ້ ເປັນມຸມ ເປິດຈະດູແລໄດງ້ ່າຍກວ່ າ ແຕ່ ຖາ້ ຫາກວ່ າຄູຕອ້ ງການຈະ ຈດັ ເປັນອ່ າງຊາຍ ຫຼື ອ່ າງນາໍ້ ໃນຫອ້ ງຮຽນກ່ໄໍ ດ້ ຊ່ ງຶ ຖາ້ ເປັນເຊ່ ນັ ນຄີ້ ວນຢ່ ູໃນມຸມເຄ່ ອື ນທ່ ທີ ່ ຄີ ູສາມາດປັບ ໃຊ້ ແລະ ເຄ່ ອື ນຍາ້ ຍເກບັ ເຂາົ້ ບ່ ອນເກ່ າົ ໄດ້ ເມ່ ອື ເດກັ ບ່ ສໍ ນົ ໃຈ ຫຼື ຍງັ ບ່ ໃໍ ຊເ້ ວລາເສລ.ີ 4. ສູນການຮຽນຮູ ້ ເປັນແຫ່ ຼງການຮຽນຮູທ້ ່ ຄີ ູຈດັ ແຍກເປັນຫອ້ ງຕ່ າງຫາກ ເອີນ້ ວ່ າສູນການຮຽນຮູ ້ ສ່ ວນ ໃຫຍ່ ມກັ ເປັນແຫ່ ຼງການຮຽນຮູທ້ ່ ຈີ າໍ ເປັນຕອ້ ງໃຊບ້ ໍລເິ ວນກວາ້ ງ ເພາະຕອ້ ງຕດິ ຕງັ້ ອຸປະກອນຫຼາກຫຼາຍ ເຊ່ ນັ : ສູນວທິ ະຍາສາດ ຫຼື ເປັນສູນທ່ ມີ ສີ ຽງດງັ ແຮງເຊ່ ນັ ສູນດນົ ຕເີ ປັນຕນົ້ ການຈດັ ສູນການຮຽນຮູມ້ ກັ ຈະໃຊອ້ ຸ ປະກອນຈງີ ຂະໜາດເໝາະກັບເດັກ ເດັກສາມາດຈບັ , ຮຽນ ແລະ ຝຶກປະຕິບັດໄດຈ້ ງິ ລກັ ສະນະຂອງສູນການຮຽນຮູດ້ ່ ັງກ່ າວນໄີ້ ດແ້ ກ່ ສູນວິທະຍາສາດ, ສູນດນົ ຕຼີ, ສູນຫດັ ຖະກໍາ, ສູນ ຄອມພ່ ວິ ເຕ່ ເີ ປັນຕນົ້ . 8.4.2 ສ່ ງິ ແວດລອ້ ມການຮຽນຮູນ້ ອກໂຮງຮຽນ ໄດແ້ ກ່ ຜູຊ້ ງົ ຄຸນວຸດທ,ິ ພະ, ສະຖານທ່ ທີ ໍາມະຊາດ, ຊຸ ມ ຊນົ ລວມເຖງິ ສະຖານທ່ ຕີ ່ າງໆເຊ່ ນັ : ວດັ , ພພິ ຖິ ະພນັ ລວ້ ນແລວ້ ແຕ່ ເປັນແຫ່ ຼງການຮຽນຮູທ້ ່ ສີ ໍາຄນັ ສໍາລບັ ເດກັ ສ່ ງິ ແວດລອ້ ມການຮຽນຮູເ້ ປັນພະລງັ ທ່ ຍີ ່ ງິ ໃຫຍ່ ສໍາລບັ ເດກັ ສາມາດເພ່ ມີ ຫຼື ລຸດການຮຽນຮູຂ້ ອງເດກັ ໄດ້ ເພາະ ສ່ ງິ ແວດລອ້ ມເປັນຕວົ ສະໜອງປະຕສິ ໍາພນັ ທ່ ີເປັນຄວາມຕອ້ ງການພນື້ ຖານຂອງເດກັ ແລະ ດທີ ່ ສີ ຸ ດ ດ່ ງັ ນນັ້ , ສ່ ງິ ແວດລອ້ ມທ່ ກີ ະຕຸນ້ ປະສບົ ການເດກັ ຄວນຕອ້ ງເລອື ເຟັນ້ ໃຫເ້ ໝາະສມົ . ສ່ ງິ ແວດລອ້ ມການຮຽນຮູທ້ ່ ດີ ຕີ ອ້ ງສ່ ງົ ເສມີ ໃຫເ້ ດກັ ຮ່ ວມມກື ນັ ສ່ ສື ານກນັ ຮຽນຮູ ້ ແລະ ເຮດັ ວຽກຮ່ ວມ ກັນເປັ ນສ່ ິງສໍາຄັນ( Seefeldt and Barbour, 1994: 220 ) ສ່ ິງແວດລອ້ ມກາ ນຮຽນຮູ ທ້ ່ ີດີຄວນມີ ລກັ ສະນະຕ່ ໄໍ ປນ:ີ້ 1. ສະໜອງຄວາມຕອ້ ງການຂອງເດກັ ແລະ ກະຕຸນ້ ໃຫເ້ ດກັ ຢາກຮູ ້ 2. ເລ່ ອື ນເວລາ ແລະ ປ່ ຽນແປງໄດ້ ພນື້ ທ່ ໃີ ນຮ່ ມົ ຕອ້ ງມພີ ນື້ ທ່ ຢີ ່ າງໜອ້ ຍ 35 ຊງັ ຕແີ ມດັ ຕ່ ເໍ ດກັ 1 ຄນົ ( NAEYC, 1991 ) ສໍາລບັ ກດິ ຈະກາໍ ເຄ່ ອື ນໄຫວ 3. ເຄ່ ອື ງເຮ່ ອື ນ ແລະ ສ່ ງິ ຕບົ ແຕ່ ງຕອ້ ງໃຫພ້ ເໍ ໝາະກບັ ໂຕເດກັ 4. ສ່ ງິ ແວດລອ້ ມໃນຮ່ ມົ ຕອ້ ງມມີ ມູ ສໍາລບັ ກດິ ຈະກາໍ ແລະ ການຮຽນຮູຕ້ ່ າງໆ 5. ພນື້ ທ່ ສີ ໍາລບັ ກດິ ຈະກໍາກາງແຈງ້ ຄວນມຫີ ຼາຍກວ່ າ 200 ຊງັ ຕແີ ມດັ ຕ່ ໍເດກັ 1 ຄນົ ເພ່ ອື ສະດວກໃນການ ແລ່ ນຫນຼິ້ ເຕມັ ທ່ ຂີ ອງເດກັ . 32 ແປໂດຍ: ອປ ຄໍາຜງັ ໄຊຍະວງົ
ຈດຸ ປະສງົ ຂອງສ່ ງິ ແວດລອ້ ມການຮຽນຮູມ້ ຈີ ມຸ ຸງ້ ໝາຍສ່ ງົ ເສມີ ໃຫເ້ ດກັ ຄນົ້ ຄວ້ າຫາຄວາມຮູດ້ ວ້ ຍຕນົ ເອງ ມບີ ນັ ຍາກາດການຮຽນຕາມຄວາມສນົ ໃຈ ເກດີ ການພດັ ທະນາຕາມໄວທ່ ເີ ໝາະສມົ ອກີ ທງັ ຍງັ ເປັນທ່ ຝີ ຶກຄວາມ ຮບັ ຜດິ ຊອບ ການຮຽນຮູທ້ າງສງັ ຄມົ ການໄດຫ້ ຼນິ້ ກບັ ໝ່ ູເພ່ ອື ນເປັນໝ່ ຄູ ະນະດວ້ ຍ ນອກຈາກນກີ້ ານຮຽນຮູຈ້ າກ ສ່ ງິ ແວດລອ້ ມນອກຫອ້ ງຮຽນຍງັ ເປັນສ່ ງິ ສ່ ງົ ເສມີ ເດກັ ໃຫເ້ ກດີ ມອີ າລມົ ຈດິ ທ່ ດີ ີ ແລະ ເດກັ ໄດສ້ າໍ ຜດັ ກບັ ບນັ ຍາດທີ ສດົ ຊ່ ນື ອກີ ດວ້ ຍ. 8.5 ຜູປ້ ົກຄອງ ການຮຽນຮູຂ້ ອງເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນບ່ໄໍ ດແ້ ຍກບາ້ ນອອກຈາກໂຮງຮຽນ ຫຼື ແຍກໂຮງຮຽນອອກຈາກບາ້ ນ ເພາະການສກຶ ສາກ່ ອນໄວຮຽນເປັນການສານຕ່ ໍການສ່ ງົ ເສມີ ພດັ ທະນາການສູກ້ ານສກຶ ສາທ່ ເີ ປັນການຮຽນຮູຢ້ ່ າງ ເປັນລະບົບໃນສະຖານທ່ ທີ ່ ີເອີນ້ ວ່ າ: ໂຮງຮຽນ ການຮຽນຂອງເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນທ່ ໂີ ຮງຮຽນເຊ່ ງິ ອາດເປັນ ສະຖານລຽ້ ງເດກັ ໂຮງຮຽນລຽ້ ງເດກັ ອ່ ອນ ຫຼື ໂຮງຮຽນອະນຸບານກ່ ໍຕາມແຕ່ ລະບ່ ອນກ່ ໍເຮດັ ໜາ້ ທ່ ທີ າງການສກຶ ສາກ່ ອນໄວຮຽນຄກື ນັ ຄກື ານດູແລ ແລະ ໃຫກ້ ານສກຶ ສາຄວບຄ່ ູກນັ ໄປ ໂຮງຮຽນອະນຸບານຈະເນນັ້ ການສກຶ ສາ ຫຼາຍກວ່ າດູແລ ສ່ ວນສະຖານທ່ ລີ ຽ້ ງເດກັ ຈະເນນັ້ ການດູແລຫຼາຍກວ່ າການສກຶ ສາ ການສາ້ ງຄວາມສໍາພນັ ທ່ ດີ ີ ລະຫວ່ າງຄູກບັ ຜູປ້ ົກຄອງຈະຊ່ ວຍໃຫຄ້ ູເຂາົ້ ໃຈລກັ ສະນະສໍາຄນັ ຂອງເດກັ ຜູປ້ ົກຄອງເຂາົ້ ໃຈໃນການສກຶ ສາທ່ ີ ໂຮງຮຽນໃຫແ້ ກ່ ເດກັ . ຄກູ ບັ ຜູປ້ ົກຄອງມໜີ າ້ ທ່ ໃີ ນການໃຫກ້ ານສກຶ ສາແກ່ ເດກັ ຄກື ນັ ບ່ ອນທ່ ຕີ ອ້ ງສ່ ງົ ເສມີ ພດັ ທະນາການ ແລະ ໃຫ້ ການດູແລພຽງແຕ່ ຄນົ ລະບດົ ບາດ ແລະ ພນັ ທະ ຫາກປະສານບດົ ບາດທງັ ສອງຄນົ ເຂາົ້ ດວ້ ຍກນັ ໂອກາດຂອງ ເດກັ ຈະໄດຮ້ ບັ ການດູແລ ແລະ ຮຽນຮູຢ້ ່ າງເຕມັ ສກັ ກາຍະພາບ ເພາະຄູຮູຂ້ ໍມ້ ູນເດກັ ທ່ ບີ າ້ ນ ຜູປ້ ົກຄອງຮູຂ້ ໍມ້ ູນ ເດກັ ທ່ ໂີ ຮງຮຽນ ການແລກປ່ ຽນຂມໍ້ ູນເຊ່ ງິ ກນັ ແລະ ກນັ ເປັນຕວົ ເຊ່ ອື ມໃຫກ້ ານພດັ ທະນາ ແລະ ດູແລເດກັ ເປັນ ໄປຢ່ າງຕ່ ໍເນ່ ອື ງ ຄຸນຄ່ າຂອງການເຮດັ ວຽກຮ່ ວມກັນລະຫວ່ າງຄູກບັ ຜູປ້ ົກຄອງມຜີ ນົ ດຕີ ່ ໍຜູປ້ ົກຄອງ ໃນແງ່ ຜູ ້ ປົກຄອງໄດຮ້ ຽນຮູຮ້ ູບແບບຂອງຄູ ເຫນັ ຕວົ ຢ່ າງການສອນທ່ ມີ ປີ ະສດິ ທພິ າບຈາກຄູ ໃນເວລາດຽວກນັ ນນັ້ ຜູ ້ ປົກຄອງມໂີ ອກາດໃນການແລກປ່ ຽນບນັ ຫາ ແລະ ຄວາມຂດັ ຄອ້ ງໃຈກບັ ຜູປ້ ົກຄອງດວ້ ຍກນັ ຜົນທ່ ຄີ ູ ແລະ ໂຮງຮຽນໄດຮ້ ັບຄື: ຄວາມຮ່ ວມມືຈາກຜູປ້ ົກຄອງໃນການເຮດັ ກິດຈະກໍາອາສາສະໝກັ ຂອງຜູປ້ ົກຄອງທ່ ີ ໂຮງຮຽນ ສ່ ວນທາງດາ້ ນເດກັ ຜນົ ທ່ ເີ ກດີ ຂນື້ ຄເື ດກັ ມທີ ກັ ສະທາງວຊິ າການເພ່ ມີ ຂນື້ ມມີ ະໂນທດັ ຕ່ ໍຕນົ ເອງທ່ ດີ ີ ມີ ພາສາທ່ ສີ ະຫາຼ ດ ແລະ ພດັ ທະນາທກັ ສະຂອງການຮຽນຮູ(້ Gordon and Browne, 1985: 178 - 179 ). ຜູປ້ ົກຄອງເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນມສີ ່ ວນທງັ ການດແູ ລ ແລະ ການສກຶ ສາແກ່ ເດກັ ຮ່ ວມກບັ ໂຮງຮຽນໃນ ຖານະຂອງຜູໃ້ ຫຂ້ ໍມ້ ູນ ແລະ ຜູສ້ ະໜບັ ສະໜູນການສກຶ ສາ ການມສີ ່ ວນຮ່ ວມທາງການສກຶ ສາຂອງຜູປ້ ົກຄອງ ເຮດັ ໃຫຜ້ ູປ້ ົກຄອງສາມາດເຊ່ ອື ມສານຄວາມເປັນຢ່ ູ ການດູແລ ແລະ ການໃຫຄ້ ວາມຮູແ້ ກ່ ເດກັ ຢ່ າງຕ່ ໍເນ່ ອື ງຈາກ ບາ້ ນສໂູ ້ ຮງຮຽນ ແລະ ຈາກໂຮງຮຽນສ່ ູບາ້ ນ ການຮ່ ວມມຂື ອງຜູປ້ ົກຄອງຢ່ າງຈງິ ຈງັ ເກດີ ຜນົ ຮບັ ໃນທາງບວກກບັ ເດກັ ປັບປຸງການສ່ ສື ານທ່ ດີ ລີ ະຫວ່ າງຜູປ້ ົກຄອງກບັ ເດກັ ປັບປຸງທດັ ສະນະຄະຕຂິ ອງເດກັ ທ່ ມີ ຕີ ່ ໂໍ ຮງຮຽນ ແລະ ເພ່ ມີ ຄວາມຕອ້ ງການຢາກໄປໂຮງຮຽນດວ້ ຍx Epanchin et. Al, 1995: 89 ) ເຊ່ ງິ ບ່ ພໍ ຽງແຕ່ ເທ່ າົ ນນັ້ ການມີ ສ່ ວນຮ່ ວມຂອງຜູປ້ ົກຄອງເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຈະຊ່ ວຍໃຫກ້ ານສ່ ງົ ເສມີ ພດັ ທະນາການເດກັ ເປັນໄປຢ່ າງຕ່ ໍເນ່ ອື ງ ແລະ ມປີ ະສດິ ທພິ າບ ການເຂາົ້ ມາມສີ ່ ວນຮ່ ວມຂອງຜູປ້ ົກຄອງໃນການສກຶ ສາບ່ ໍພຽງແຕ່ ມາຮບັ ຊາບຂໍມ້ ູນທາງ ການສກຶ ສາເທ່ າົ ນນັ້ ແຕ່ ຍງັ ໝາຍເຖງິ ການຮ່ ວມຈດັ ການສກຶ ສາ ແລະ ການຮຽນ - ການສອນທ່ ສີ າ້ ງຄຸນຄ່ າທາງ ການສກຶ ສາສໍາລບັ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ເຮດັ ໃຫເ້ ດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນໄດຮ້ ບັ ການດູແລສ່ ງົ ເສມີ ພດັ ທະນາການຢ່ າງມີ 33 ແປໂດຍ: ອປ ຄໍາຜງັ ໄຊຍະວງົ
ຄຸນນະພາບ ຜູປ້ ົກຄອງໄດຮ້ ຽນຮູກ້ ່ ຽວກບັ ເດກັ ສາມາດພດັ ທະນາການດູແລເດກັ ໃຫດ້ ໄີ ດ້ ສ່ ວນຄູມໂີ ອກາດສາ້ ງ ຄວາມເຂາົ້ ໃຈກບັ ຜູປ້ ົກຄອງ ລຸດຂໍຂ້ ດັ ແຍ່ ງ ເກດີ ການສ່ ງົ ເສມີ ແລະ ພດັ ທະນາເດກັ ຮ່ ວມກນັ ດວ້ ຍສໍາພນັ ທະ ພາບທ່ ດີ ,ີ ທ່ ເີ ອອື້ ເຝືອ້ ເພ່ ອື ແຜ່ ເຊ່ ງິ ກນັ ແລະ ກນັ ( Hildebrand, 1991: 443 - 434 ). ການຮຽນຮູຂ້ ອງເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນເກດີ ໄດທ້ ງັ ທ່ ບີ າ້ ນ ແລະ ໂຮງຮຽນ ການໃຫໂ້ ອກາດເດກັ ໄດສ້ ໍາຜດັ ໄດຮ້ ບັ ປະສບົ ການໂດຍກງົ ຈະສາ້ ງສານການຮຽນຮູທ້ ່ ດີ ຍີ ່ ງິ ໃຫກ້ ບັ ເດກັ 34 ແປໂດຍ: ອປ ຄໍາຜງັ ໄຊຍະວງົ
ບດົ ທີ 3 ການສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ການສອນມຄີ ວາມໝາຍກບັ ຄນົ ຫຼາຍ ຄນົ ເກດີ ມາທຸກຄນົ ບ່ ໍສາມາດຄາດຂະເນລ່ ວງໜາ້ ໄດດ້ ວ້ ຍຕນົ ເອງ ໃນທຸກເລ່ ອື ງໂດຍສະເພາະເດກັ ການກະຕຸນ້ ດວ້ ຍການພວົ ພນັ ເຮດັ ໃຫຄ້ ນົ ຮຽນຮູ ້ ໄວກອຼ ດສະກ່ ີ ( Vygotsky, 1896 - 1934 ) ກ່ າວເຖງິ ຈດຸ ບອດຂອງການຮຽນຮູ ້ ຫຼື Zone of proximal ໄວວ້ ່ າເດກັ ສາມາດຮຽນຮູໄ້ ດ້ ໂດຍຜ່ ານປະສບົ ການ ແຕ່ ການຮູກ້ ະຈ່ າງແຈງ້ ຕອ້ ງເກດີ ຈາກການພວົ ພນັ ທາງສງັ ຄມົ ກບັ ຜູທ້ ່ ມີ ຄີ ວາມສາມາດຫາຼ ຍ ກວ່ າ ອາດເປັນຜູໃ້ ຫຍ່ ຫຼື ໝ່ ູເພ່ ອື ນ ການໄດຮ້ ບັ ຄໍາຊນີ້ າໍ ຈາກຄູ ຫຼື ຜູໃ້ ຫຍ່ ຈະຊ່ ວຍໃຫເ້ ດກັ ເຂາົ້ ໃຈ ແລະ ຮອບຮູ ້ ຫຼາຍຂນື້ ຢ່ າລມື ວ່ າການສອນບ່ ໍແມ່ ນການບອກເລ່ າົ ແຕ່ ການສອນທ່ ແີ ທຈ້ ງິ ຄກື ານສາ້ ງໃຫຮ້ ຽນຮູ.້ 1. ຈດຸ ປະສງົ ຂອງການສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນສກຶ ສາ ການສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນບ່ ແໍ ມ່ ນການບອກເລ່ າົ ຫຼື ການໃຫຂ້ ໍມ້ ູນ ຫຼື ເອາົ ສ່ ງິ ທ່ ຜີ ູໃ້ ຫຍ່ ຄດິ ວ່ າຕອ້ ງຮູລ້ ງົ ໃນສະໝອງຂອງເດກັ ແຕ່ ການສອນລະດບັ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນເປັນການສາ້ ງສນັ ໃຫເ້ ດກັ ຮຽນຮູໂ້ ດຍຜ່ ານກດິ ຈະ ກາໍ ທ່ ທີ າ້ ທາຍກະຕຸນ້ ໃຫເ້ ດກັ ຄດິ ແລະ ຄນົ້ ພບົ ຄວາມຮູດ້ ວ້ ຍຕນົ ເອງ ຈດຸ ປະສງົ ຂອງການສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ມເີ ປົາ້ ໝາຍທ່ ກີ ານສ່ ງົ ເສມີ ພດັ ທະນາການທຸກດາ້ ນຂອງເດກັ ສ່ ງົ ເສມີ ພດັ ທະນາການຈດິ ນຍິ ມົ ແລະ ສ່ ງົ ເສມີ ສະຕິ ປັນຍາໃນເວລາທ່ ສີ ອນເດກັ ໃນລະດບັ ປະຖມົ ສກຶ ສາຂນື້ ໄປ ຈະເນນັ້ ທ່ ພີ ຸດທພິ ໄິ ສ, ຈດິ ພໄິ ສ ແລະ ທກັ ສະພໄິ ສ. ການສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນສກຶ ສາບໍແມ່ ນການປ່ ຽນພດຶ ຕກິ ໍາເດກັ ຢ່ າງມເີ ງ່ອື ນໄຂ ແຕ່ ການສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນເປັນການປ່ ຽນແປງພດຶ ຕກິ ໍາດວ້ ຍການຮຽນຮູ ້ ໂດຍການສອນນນັ້ ຕອ້ ງສ່ ງົ ເສມີ ພດັ ທະນາການເດກັ ໄດຄ້ ບົ ທຸກດາ້ ນ ກງົ ກບັ ຄວາມຕອ້ ງການຂອງເດກັ ເດກັ ມຄີ ວາມສຸກໃນການຮຽນ ໃນເວລາດຽວກນັ ການຮຽນ ນນັ້ ຕອ້ ງເປັນການວາງພນື້ ຖານຄວາມຮູ ້ ແລະ ຕຽມຄວາມພອ້ ມເພ່ ອື ອະນາຄດົ ເດກັ ນອກຈາກເດກັ ຈະໄດຮ້ ຽນຮູ ້ ການມໝີ ່ ູເພ່ ອື ນ, ຮຽນຮູກ້ ານດູແລຕນົ ເອງ, ຮຽນຮູກ້ ານເປັນຜູມ້ ອີ າລມົ ຈດິ ທ່ ດີ ີແລວ້ ໃນແງ່ຂອງສະຕປິ ັນຍາ( cognitive growth ) ເດກັ ຄວນໄດຮ້ ບັ ການກະຕຸ ນ້ ໃຫຄ້ ດິ ຮູຈ້ ກັ ການໃຊເ້ ຫດຜົນ, ສະຫຸຼບ ແລະ ປະເມນີ ຕາມສ່ ງິ ທ່ ຕີ ອ້ ງການໄດ້ ເດກັ ຄວນໄດຮ້ ຽນຮູສ້ ່ ງິ ຕ່ໄໍ ປນດີ້ ວ້ ຍ( Hildebrand, 1991: 130 ) 1. ເຂາົ້ ໃຈໂລກອອ້ ມຕວົ 2. ເຂາົ້ ໃຈປະຊາຊນົ ແລະ ສ່ ງິ ຕ່ າງໆ 3. ເຂາົ້ ໃຈຮ່ າງກາຍຕນົ ເອງ, ການຮບັ ຄວາມຮູສ້ ກຶ ແລະ ຮູຈ້ ກັ ວທິ ທີ ່ ຈີ ະດູແລຕນົ ເອງ 4. ຮູຈ້ ກັ ທ່ ຈີ ະໃຊພ້ າສາ ແລະ ຮູບແບບຂອງການສ່ ສື ານທ່ ຊີ ດັ ເຈນ 5. ຮູຈ້ ກັ ເລ່ ອື ກ ແລະ ຕດັ ສນິ ໃຈຢ່ າງເປັນອດິ ສະຫຼະ 6. ຮູຈ້ ກັ ເຮດັ ສ່ ງິ ທ່ ຖີ ກື ຕອ້ ງສອດຄ່ ອງກບັ ຄວາມນຍິ ມົ ຂອງທອ້ ງຖ່ ນິ , ຂອງຊາດ ແລະ ສງັ ຄມົ ໃນໂລກ ໃນການສອນເດກັ ຄວນໄດຝ້ ຶກຫດັ ການຄດິ , ການແກໄ້ ຂບນັ ຫາ, ຈນິ ຕະນາການ ແລະ ການສາ້ ງສນັ ຜນົ ງານ ຕາມສກັ ກາຍະພາບຕາມໄວອາຍຸ. 2. ລກັ ສະນະຂອງການສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນສກຶ ສາ ການສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນສກຶ ສາ ເປັນການສອນແບບ “ ພະຫຸຈດຸ ປະສງົ ’’ ເຊ່ ງິ ໝາຍຄວາມວ່ າການສອນ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນສກຶ ສາບ່ ໍມຈີ ດຸ ມຸງ້ ໝາຍທ່ ຈີ ະພດັ ທະນາແຕ່ ສະຕປິ ັນຍາພຽງຢ່ າງດຽວແຕ່ ການສອນເດກັ ກ່ ອນ 35 ແປໂດຍ: ອປ ຄໍາຜງັ ໄຊຍະວງົ
ໄວຮຽນສກຶ ສາ ເປັນການສອນທ່ ໝີ າຍເຖ່ ງິ ການດູແລ, ການສ່ ງົ ເສມີ ພດັ ທະນາການຂອງເດກັ ເພ່ ອື ໃຫເ້ ດກັ ເຕມີ ໃຫຍ່ ຂະຫຍາຍຕວົ ຢ່ າງມຄີ ຸນນະພາບ ແລະ ມພີ ນື້ ຖານຄວາມຮູຄ້ ວາມສາມາດພອ້ ມທ່ ຈີ ະໄປຮຽນໃນລະບບົ ໂຮງຮຽນການສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນສກຶ ສາຈ່ ງຶ ບ່ ໍແມ່ ນການສອນແຕ່ ເນອື້ ໃນບດົ ຮຽນເທ່ າົ ນນັ້ ແຕ່ ເປັນການ ພດັ ທະນາ ແລະ ສ່ ງົ ເສມີ ການຮຽນຮູໃ້ ຫສ້ ມົ ບູນຕາມໄວອາຍຸເນ່ ອື ງຈາກເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນເປັນໄວຂອງພດັ ທະນາ ການ ເຊ່ ງິ ແຕ່ ລະຂນັ້ ແຕ່ ລະອາຍຸຕ່ າງກນັ ຫຼາຍ ຂອບເຂດການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນລະດບັ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ສກຶ ສາຄື ຊ່ ໍາອາຍຸ ຂອງເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຈະພດັ ທະນາຕາມລໍາດບັ ບ່ ໍຄບົ ສມົ ບູນພອ້ ມກນັ ຄູຜູສ້ ອນຈະຕອ້ ງໃຊ້ ຄວາມລະມດັ ລະວງັ ຫຼາຍ ຄູຕອ້ ງຄໍານງຶ ເຖງິ ອາຍຸ, ພດັ ທະນາການ, ຊ່ ໍາອາຍຸ ແລະ ຈດຸ ປະສງົ ຂອງການສກຶ ສາສໍາ ລບັ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນການສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນບ່ ໍແມ່ ນການບອກເລ່ າົ ຫຼື ໃສ່ ຂໍມ້ ູນລງົ ໃນສະໝອງຂອງເດກັ ແຕ່ ການສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນເປັນການຈດັ ປະສບົ ການໃຫເ້ ດກັ ເກດີ ການຮຽນຮູ ້ ເສມີ ພດັ ທະນາການຕາມໄວ ໃຫງ້ ອກງາມເຕມັ ສກັ ກາຍະພາບ ໂດຍສອດຄ່ ອງກບັ ຂອບເຂດຂອງພດັ ທະນາການເຊ່ ນັ : ເດກັ ອາຍຸ 3 - 4 ປີຍງັ ຮຽນໜງັ ສບື ່ ໍເປັນ ກ່ ໍໃຫສ້ ່ ສື ານຄວາມຮູດ້ ວ້ ຍຮູບພາບ, ຟັງນທິ ານເພ່ ອື ຮຽນຮູພ້ າສາ, ຮຽນຮູລ້ ະບຽບວໄິ ນດວ້ ຍ ການຟັງຈາກນທິ ານເປັນຕນົ້ ກດິ ຈະກໍາການຮຽນຮູລ້ ະດບັ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນສກຶ ສາ ຕອ້ ງເປັນກດິ ຈະກາໍ ແບບ “ ພະຫຸຈດຸ ປະສງົ ’’ ຈ່ ງຶ ມຄີ ວາມຫຼາກຫຼາຍຂອງການຮຽນຮູຈ້ າກເລ່ ອື ງດຽວກນັ ປະຈບຸ ນັ ໃຊຄ້ າໍ ວ່ າ ບູລະນາການ ການສອນເດກັ ກ່ ອນໄວ ຮຽນສກຶ ສາ ຕອ້ ງການບູລະນາການບູລະນາການທງັ ຄວາມຮູ ້ ແລະ ການສ່ ງົ ເສມີ ພດັ ທະນາການໄປພອ້ ມກນັ ຄູ ຕອ້ ງຄດັ ເລອື ກກດິ ຈະກໍາການຮຽນຮູ ້ ຫຼື ເລອື ກຮູບແບບການຮຽນ - ການສອນໃຫເ້ ດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນສາມາດ ສາ້ ງສນັ ການຮຽນຮູ ້ ແລະ ສ່ ງົ ເສມີ ພດັ ທະນາການໄດຄ້ ບົ ທຸກດາ້ ນເຊ່ ນັ : ທາງດາ້ ນຮ່ າງກາຍ, ອາລມົ , ສງັ ຄມົ , ສະຕປິ ັນຍາ ແລະ ຄຸນນະທໍາ. ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຮໄູ ້ ດໂ້ ດຍຜ່ ານການປະຕບິ ດັ ຕວົ ຈງິ ແລະ ການສໍາຜດັ ກບັ ວດັ ຖຸສ່ ງິ ຂອງຫຼາຍກວ່ າການ ບອກຄວາມຈງິ ຈາກຜູໃ້ ຫຍ່ , ການອະທບິ າຍ, ການບອກເລ່ າົ , ການເວາົ້ ໃຫເ້ ດກັ ເປັນຜູຮ້ ບັ ຈ່ ງິ ບ່ ໍແມ່ ນການສອນ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນສກຶ ສາ ແຕ່ ສ່ ງິ ທ່ ຄີ ູກ່ ອນໄວຮຽນສາມາດໃຊເ້ ປັນສ່ ໃື ຫກ້ ານສກຶ ສາແກ່ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນທ່ ງີ ່ າຍ ແລະ ກງົ ກບັ ໄວຂອງເດກັ ຄກື ານຫຼນິ້ . ການຫຼນິ້ ເປັນສ່ ກື າງທ່ ຊີ ່ ວຍໃຫເ້ ດກັ ຊາບຊມຶ ສາລະໜາ້ ຮູອ້ ນັ ໃໝ່ ຫຼື ເກບັ ບນັ ທກຶ ຄວາມຈ່ ຈໍ ໍາ ການ ປະຕບິ ດັ ຕວົ ຈງິ ຂອງຕນົ ເອງໄດຈ້ າກການຫຼນິ້ ( Hauser-Cram et.al. 1991: 81 ) ໃນເວລາດຽວກນັ ໃນ ການສອນຂອງຄູຕອ້ ງໃຫເ້ ດກັ ມສີ ່ ວນຮ່ ວມໃນການສນົ ທະນາ, ອະພປິ າຍ ເພ່ ອື ເປັນການສາ້ ງຄວາມຄຸນ້ ເຄຍີ ກບັ ພາສາ ແລະ ຝຶຫດັ ພາສາ ຜນົ ທໄີ ດຮ້ ບັ ຄກື ານຮຽນຮູ ້ ແລະ ການພວົ ພນັ ສງັ ຄມົ ກບັ ຜູອ້ ່ ນື ເຊ່ ງິ ເປັນແນວທາງສ່ ູການ ພດັ ທະນາເດກັ ທາງສງັ ຄມົ ການຈດັ ປະສບົ ການການຮຽນຮູໃ້ ຫແ້ ກ່ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ຕອ້ ງສອດຄ່ ອງ ແລະ ຄວບຄ່ ູກບັ ພດັ ທະນາການຂອງເດກັ ເຊ່ ງິ ຕາຕະລາງປະຈາໍ ວນັ ສໍາລບັ ເດກັ ຈະເປັນສ່ ຊື ່ ວຍຈດັ ການຮຽນ - ການ ສອນເດກັ ຢ່ າງໜ່ ງຶ ນອກຈາກຈະຊ່ ວຍຝຶກເດກັ ໃຫມ້ ລີ ະບຽບວໄິ ນແລວ້ ຕາຕະລາງກດິ ຈະກໍາປະຈາໍ ວນັ ຍງັ ຊ່ ວຍຄູ ຈດັ ກດິ ຈະກາໍ ການຮຽນຮູໄ້ ດຄ້ ວບຄ່ ກູ ບັ ພດັ ທະນາການຂອງເດກັ ດວ້ ຍ. 3. ການສອນເນນັ້ ຜູຮ້ ຽນເປັນຫຼກັ ການສອນເອາົ ນກັ ຮຽນເປັນໃຈກາງມຄີ ວາມສໍາຄນັ ແລະ ເປັນພນື້ ຖານຂອງການຈດັ ການຮຽນ - ການ ສອນທຸກລະດບັ ການສກຶ ສາ ເພາະການສອນຄກື ານປ່ ຽນແປງພດຶ ຕກິ ໍາດວ້ ຍການຮຽນ ດ່ ງັ ນນັ້ ດ ຖາ້ ຕອ້ ງການໃຫ້ ເດກັ ປ່ ຽນແປງພດຶ ຕກິ າໍ ຕອ້ ງເຮດັ ໃຫເ້ ດກັ ຮຽນຮູກ້ ່ ອນ ເຊ່ ງິ ການສອນທ່ ຈີ ະບນັ ລຸເປົາ້ ໝາຍນນັ້ ຕອ້ ງເປັນການສອນ 36 ແປໂດຍ: ອປ ຄໍາຜງັ ໄຊຍະວງົ
ທ່ ເີ ຮດັ ໃຫຜ້ ູຮ້ ຽນຮຽນໄດດ້ ີ ແລະ ມຄີ ວາມສຸກກບັ ການຮຽນ ການສອນທ່ ຜີ ູຮ້ ຽນຈະມຄີ ວາມສຸກໄດກ້ ່ ໍຄື ການ ສອນເນນັ້ ຜູຮ້ ຽນເປັນຫຼກັ ສໍາລບັ ການສກຶ ສາກ່ ອນໄວຮຽນຈ່ ງຶ ໝາຍເຖງິ ການສອນທ່ ີມຫີ ຼກັ ການຢ່ າງໜອ້ ຍ 3 ປະການຄ:ື 1. ການສອນນນັ້ ສອດຄ່ ອງກບັ ພດັ ທະນາການ ແລະ ຊ່ າໍ ອາຍຸຂອງເດກັ 2. ການສອນນນັ້ ສອດຄ່ ອງກງົ ກບັ ຄວາມຕອ້ ງການຂອງເດກັ ຕາມໄວ ທ່ ໝີ າຍເຖງິ ຄວາມຢາກຮູຢ້ າກເຫນັ ແລະ ຢາກເຂາົ້ ໃຈຂອງແຕ່ ລະໄວການສກຶ ສາ 3. ການສອນນນັ້ ເປັນການວາງພນື້ ຖານການຮຽນຮູສ້ ໍາລບັ ເດກັ ຕ່ ໍໄປໃນອະນາຄດົ ທ່ ເີ ອນີ້ ວ່ າ ການກຽມ ຄວາມພອ້ ມເອນສະໄຕ ແລະ ຮນັ ກນິ ໄດຈ້ າໍ ແນກລກັ ສະນະຂອງການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນເນນັ້ ຜູຮ້ ຽນເປັນຫຼກັ ອອກເປັນ 4 ຮູບແບບຄ:ື 1) ແບບເນນັ້ ເດກັ ເປັນໃຈກາງ, 2) ແບບເນນັ້ ປະສບົ ການ ເປັນໃຈກາງ, 3) ແບບອດິ ສະຫຼະ ຫຼື ເສລີ ແລະ 4) ແບບສງັ ຄມົ ນຍິ ມົ (Ornstein and HunKins, 1993: 249 - 254)ແຕ່ ໃນທ່ ນີ ເີ້ ພ່ ອື ໃຫງ້ ່ າຍແກ່ ການເຂາົ້ ໃຈ ຈ່ ງຶ ຈໍາແນກການສອນເນນັ້ ຜູຮ້ ຽນເປັນ ຫຼກັ ເປັນ 3 ລກັ ສະນະໃຫຍ່ ດ່ ງັ ນ:ີ້ 1. ການໂດຍເນນັ້ ເດກັ ເປັນໃຈກາງ ( Leaner-centered approach )ເປັນການສອນທ່ ີຄູວາງ ແຜນການຮຽນ - ການສອນທ່ ໃີ ຫໂ້ ອກາດເດກັ ໄດຮ້ ຽນ ແລະ ລງົ ມປື ະຕບິ ດັ ຕວົ ຈງິ ດວ້ ຍຕນົ ເອງ ( active learn-ing ) ເກດີ ການຄນົ້ ພບົ ດວ້ ຍຄວາມສນົ ໃຈ ແລະ ສະນກຸ ກບັ ການຮຽນ 2. ການສອນໂດຍເນນັ້ ຜູຮ້ ຽນເປັນພນື້ ຖານ( Leaner-based approach )ເປັນການສອນທ່ ຄີ ູ ກະຕຸນ້ ຫຼື ມອບວຽກໃຫຜ້ ູຮ້ ຽນເລອື ກຄດິ ເລອື ກຮຽນຕາມຄວາມສນົ ໃຈ ດວ້ ຍການຄນົ້ ຄວ້ າຫາຂໍ້ ມູນທ່ ຈີ ະຮຽນດວ້ ຍຕນົ ເອງ ໂດຍໃຊປ້ ະສບົ ການການຮຽນຮູ ້ ແລະ ຄວາມຊໍານານຂອງຕນົ ເປັນ ພນື້ ຖານ ມຄີ ຮູ ່ ວມເປັນທ່ ປີ ຶກສາ 3. ການຮຽນເສລີ( lndependent study ) ເປັນການຮຽນຮູ ທ້ ່ ີຜູຮ້ ຽນຄວບຄຸ ມຕົນເອງເປັ ນ ອດິ ສະຫຼະຈາກຫອ້ ງຮຽນ ສາມາດສກຶ ສາຄນົ້ ຄວ້ າດວ້ ຍຕນົ ເອງຕາມຄວາມສນົ ໃຈຢ່ າງເຕມັ ສກັ ກາ ຍະພາບອາດຮຽນຄນົ ດຽວ ຫຼື ຮຽນຮ່ ວມເປັນກ່ ຸມກ່ ໍໄດກ້ ານສອນລະດບັ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນສກຶ ສາ ຈະເນນັ້ ການສອນແບບເອາົ ເດັກເປັນໃຈກາງ ໂດຍຄູເປັນຜູວ້ າງຮູ ບແບບການສອນ ກໍານດົ ຈດຸ ປະສງົ ການຮຽນຮູ ້ ແລະ ຈດັ ກດິ ຈະກໍາການຮຽນຮູທ້ ່ ສີ ະໜບັ ສະໜນູ ໃຫເ້ ດກັ ໄດລ້ ງົ ມປື ະຕບິ ດັ ຕວົ ຈງິ ຈນົ ເກດີ ການຮຽນຮູດ້ ວ້ ຍຕນົ ເອງໂດຍລກັ ສະນະການສອນເນນັ້ ເດກັ ເປັນໃຈກາງຄ:ື 1) ໃຫກ້ ານຮຽນຮູດ້ ວ້ ຍການລງົ ມປື ະຕບິ ດັ ຕວົ ຈງິ ແລະ ໃຊປ້ ະສບົ ການໂດຍກງົ ໃນການຢິບ, ຈບັ ແລະ ສາໍ ຜດັ ອຸປະກອນ 2) ການມສີ ່ ວນຮ່ ວມໃນການຄດິ ແລະ ພດັ ທະນາກດິ ຈະກໍາການຮຽນຮູ ້ 3) ຄູເປັນຜູຕ້ ດິ ຕາມຊຸກຍູກ້ ານຮຽນຮູ ້ ແລະ ພດັ ທະນາຄວາມສໍາພນັ ເພ່ ອື ການຮຽນຮູ ້ 4. ການຈດັ ກດິ ຈະກໍາການຮຽນຮູ ້ ການຈດັ ກດິ ຈະກໍາການຮຽນຮູ ້ ຫຼື ແຕ່ ກວີ້ ງົ ການສກຶ ສາໃຊຄ້ ໍາວ່ າການສອນນນັ້ ເປັນເລ່ ອື ງດຽວກນັ ເຊ່ ງິ ການຈດັ ກດິ ຈະກໍາການຮຽນຮູສ້ ໍາລບັ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ຕອ້ ງເນນັ້ ເຖງິ ຄວາມຕອ້ ງການ ແລະ ຄວາມເໝາະສມົ ກບັ ເດກັ ເປັນລາຍບຸກຄນົ ແຕ່ ໄດຮ້ ຽນຮ່ ວມກນັ ໂດຍໃຊວ້ ທິ ກີ ານທາງກດິ ຈະກໍາທ່ ຫີ ຼາກຫຼາຍພາຍໄຕຈ້ ດຸ ປະສງົ ດຽວກນັ 37 ແປໂດຍ: ອປ ຄໍາຜງັ ໄຊຍະວງົ
( Cleave and brown, 1991: 73 ) ສ່ ງິ ທ່ ຄີ ູຕອ້ ງຄໍານງຶ ເຖງິ ເວລາຈດັ ກດິ ຈະກາການຮຽນຮູໄ້ ດແ້ ກ່ ຄວາມ ສນົ ໃຈຂອງເດກັ , ຄວາມຕອ້ ງການຈາໍ ເປັນຂອງເດກັ ແລະ ຄວາມສາມາດໃນການຮຽນຮູຕ້ າມໄວ ຄວາມສນົ ໃຈຂອງເດກັ ການສອນໂດຍເນນັ້ ຄວາມສນົ ໃຈຂອງເດກັ ໃນນບີ້ ່ ໄໍ ດໝ້ າຍເຖງິ ການໃຫເ້ ດກັ ເລອື ກເລ່ ອື ງທ່ ເີ ດກັ ສນົ ໃຈຮຽນເທ່ າົ ນນັ້ ແຕ່ ໝາຍເຖງິ ການສາ້ ງຄວາມສນົ ໃຈການຮຽນຮູຂ້ ອງເດກັ ດວ້ ຍ ກດິ ຈະກໍາທ່ ເີ ປີດໂອກາດໃຫເ້ ດກັ ໄດຄ້ ດິ , ໄດລ້ ງົ ມປື ະຕບິ ດັ ໂດຍສະເພາະກດິ ຈະກາທ່ ເີ ປັນປະສບົ ການ ໂດຍກງົ ກດິ ຈະກໍາຕອ້ ງມຄີ ວາມຫຼາກຫຼາຍເດກັ ໄດປ້ ່ ຽນບນັ ຍາກາດ, ໄດເ້ ຄ່ ອື ນຍາ້ ຍບ່ ອນຮຽນ, ໄດສ້ ໍາ ຜດັ ສ່ ງິ ທ່ ຮີ ຽນຮູເ້ ດກັ ຈະມກັ ຫຼາຍ ຄວາມຕອ້ ງການທ່ ຈີ າໍ ເປັນຂອງເດກັ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຕອ້ ງການສະແດງອອກ, ຕອ້ ງການປະຕບິ ດັ ຕວົ ຈງິ ຕອ້ ງການຄນົ້ ຄວາ້ ແລະ ຊອກຮຽນຮູ ້ ກດິ ຈະກໍາທ່ ສີ ະໜອງຄວາມຕອ້ ງການຕອ້ ງມລີ ກັ ສະນະຈງູ ໃຈ ເປີດໂອກາດໃຫເ້ ດກັ ໄດເ້ ວາົ້ , ໄດສ້ ະແດງອອກ ແລະ ເກດີ ຄວາມພາກພູມໃຈ ການໃຫຮ້ ຽນຮ່ ວມເປັນ ກ່ ຸມ ໃຫເ້ ຮດັ ວຽກຮ່ ວມກບັ ໝ່ ເູ ພ່ ອື ນຈະຊ່ ວຍເດກັ ໃຫເ້ ພດີ ເພນີ ໄປກບັ ການຮຽນ ຄວາມສາມາດໃນການຮຽນຮູ ້ ການຈດັ ກດິ ຈະກໍາສໍາລບັ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ຈະຕອ້ ງເປັນການບູລະນາ ການເປັນໜ່ ງຶ ດຽວ ເພາະທໍາມະດາເດກັ ໄວນບີ້ ່ ໍສາມາດຮບັ ຮູເ້ ນອື້ ໃນບດົ ຮຽນແຕ່ ລະຂໄໍ້ ດຕ້ ອ້ ງນໍາມາບູລະ ນາການ ດ່ ງັ ນນັ້ , ໃນກດິ ຈະກໍາແຕ່ ລະກດິ ຈະກໍາທ່ ີຄູຈດັ ຕອ້ ງຈດັ ປະສມົ ປະສານໃຫຫ້ ຼາກຫຼາຍວຊິ າ( Cleave and Brown, 1991: 48 ) ເຊ່ ງິ ໝາຍຄວາມວ່ າຄູຕອ້ ງບູລະນາການຄວາມຮູລ້ ງົ ໃນກດິ ຈະ ກໍາ ຄວາມຍາກງ່າຍຂອງເນອື້ ໃນຄວາມຮູຕ້ ອ້ ງສອດຄ່ ອງກບັ ຄວາມສາມາດຕາມໄວ ແລະ ພດັ ທະນາ ການທາງດາ້ ນສະຕປິ ັນຍາຂອງເດກັ ຕວົ ຢ່ າງເຊ່ ນັ : ເດກັ ອາຍຸ 3 - 4 ປີ ນບັ ເລກໄດ້ 1 - 5 ເປັນຕນົ້ ກດິ ຈະກໍາທ່ ຄີ ູຈດັ ຂນື້ ບ່ ໍວ່ າຈະເປັນກດິ ຈະກໍາໃນຫອ້ ງຮຽນ ຫຼື ນອກຫອ້ ງຮຽນກ່ ໍຕາມຕອ້ ງເປັນກດິ ຈະ ກໍາທ່ ຈີ ດັ ຂນື້ ຈາກຫຼກັ ການ 3 ປະການຄ:ື 1. ມຄີ ວາມສຸກ ບນັ ຍາກາດການດໍາເນນີ ກດິ ຈະກໍາຕອ້ ງເປັນການຮຽນຢ່ າງຜ່ ອນຄາຍເປັນທໍາມະຊາດ ແບບສະບາຍສະບາຍບ່ ຂໍ ່ ມົ ຂ່ ູ ເພາະຄວາມຮູສ້ ກຶ ກງັ ວນົ ຂອງເດກັ ມຜີ ນົ ກະທບົ ຕ່ ໍການຮຽນຮູ ້ ເດກັ ທ່ ີ ກງັ ວນົ ເຮດັ ໃຫມ້ ບີ ນັ ຫາກບັ ການຮຽນຮູ ້ ປົກກະຕເິ ດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນພອ້ ມທ່ ີຈະຮຽນ ແລະ ຍາກ ຮຽນ ບນັ ຍາກາດການຮຽນທ່ ດີ ຈີ ະສາ້ ງໃຫເ້ ດກັ ມກີ ານຮຽນຮູທ້ ່ ໄີ ວວາ 2. ມກີ ໍາລງັ ໃຈ ການໃຫກ້ າໍ ລງັ ໃຈນບີ້ ່ໄໍ ດໝ້ າຍເຖງິ ການໃຫຂ້ ອງຂວນັ ລາງວນັ ແຕ່ ໝາຍເຖງິ ການພວົ ພນັ ຂອງຄູກບັ ເດກັ ການຕອບສະໜອງດວ້ ຍຄໍາເວາົ້ ທ່ າທາງທ່ ດີ ຂີ ອງຄູຈະສາ້ ງຄວາມໝນັ້ ໃຈໃຫກ້ ບັ ເດກັ ທາ້ ທາຍເດກັ ໃຫຢ້ າກຮຽນ ເປັນກໍາລງັ ໃຈໃຫກ້ ບັ ເດກັ ເຮດັ ໃຫເ້ ດກັ ກາ້ ຄດິ , ກາ້ ປະຕບິ ດັ ຕວົ ຈງິ ໃຫເ້ ກດີ ຄວາມງອກງາມທາງປັນຍາ ແລະ ຄວາມຄດິ ສາ້ ງສນັ ເດກັ ທ່ ຂີ າດກໍາລງັ ໃຈຈະຫງອຍເຫງາົ ຂາດຄວາມສະຫຼາດທາງປັນຍາ ແລະ ອາລມົ ເມ່ ອື ເກດີ ຂນື້ ກບັ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຈະເຮດັ ໃຫເ້ ດກັ ຊມຶ ເສາົ້ ເຂາົ້ ໃນຄວາມຮູສ້ ກຶ ນກຶ ຄດິ ເຮດັ ໃຫເ້ ດກັ ບ່ ໍກາ້ ຄດິ ບ່ ໍກາ້ ປະຕບິ ດັ ແລະ ຂາດຄວາມສະຫຼາດ ໂດຍບ່ ຮໍ ູໂ້ ຕ 3. ຄວາມສໍາເລດັ ໃນການເຮດັ ກດິ ຈະກໍາການຮຽນ - ການສອນ ເດກັ ຄວນໄດເ້ ຫນັ ຄວາມສໍາເລດັ ໃນ ການຮຽນຮຂອງຕນົ ການເຮດັ ວຽກສາໍ ເລດັ ເປັນແຮງຈງູ ໃຈໃຫເ້ ດກັ ເຮດັ ດໃີ ນອະນາຄດົ ຢາກຮຽນຮູ ້ ຢ່ າງຕ່ ໍເນ່ ອື ງຕະຫຼອດຊວີ ດິ ກດິ ຈະກໍາການຮຽນຮູຂ້ ອງເດກັ ທ່ ເີ ໝາະສມົ ກບັ ໄວ ແລະ ພດັ ທະນາ 38 ແປໂດຍ: ອປ ຄາໍ ຜງັ ໄຊຍະວງົ
ການຈະຊ່ ວຍໃຫເ້ ດກັ ສາມາດເຮດັ ໄດແ້ ທຕ້ າມສກັ ກາຍະພາບ ແລະ ຊ່ ໍາອາຍຸຂອງເດກັ ແລະ ປະສບົ ຄວາມສາໍ ເລດັ ໄດດ້ ວ້ ຍຕນົ ເອງ. 5. ການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນ ການສອນເປັນກດິ ຈະກາໍ ສາ້ ງສນັ ການຮຽນຮູ ້ ແລະ ພດັ ທະນາຄນົ ການຮຽນຮູ ້ ແລະ ການສອນເຮດັ ໃຫ້ ເຊ່ ືອມໂຍງຄວາມຮໄູ ້ ດໄ້ ວວາກວ້ າງຂວາງກ່ ວາຜູບ້ ່ ໍໄດຮ້ ບັ ການສອນ ເດັກ 6 ປີທໍາອດິ ເປັນໄວອາຍຸ ທ່ ີກໍາລງັ ພດັ ທະນາ ການຈດັ ກດິ ຈະກໍາການຮຽນ - ການສອນທ່ ຖີ ກື ຕອ້ ງ ຈະສາ້ ງການຮຽນຮູ ້ ແລະ ພດັ ທະນາຄວາມ ງອກງາມທາງປັນຍາ ຜູສ້ ອນບ່ ໍວ່ າຈະເປັນຄູ ຫຼື ພ່ ໍແມ່ ຕ່ າງມສີ ດິ ເທ່ າົ ກນັ ໃນການສອນເດກັ ເພ່ ອື ພດັ ທະນາ ແຕ່ ຄູ ເປັນຜູມ້ ສີ ກັ ກາຍະພາບທາງການສອນຫຼາຍກວ່ າ ເພາະຜ່ ານການສກຶ ສາ ແລະ ຮຽນຮູຄ້ ູສກຶ ສາມາໂດຍກງົ ຄູຈ່ ງຶ ເປັນຜູຮ້ ບັ ຜດິ ຊອບທ່ ຈີ ະໃຊຫ້ ຼກັ ການສກຶ ສາເພ່ ອື ການພດັ ທະນາເດກັ ໂດຍຈດັ ການຮຽນ - ການສອນເດກັ ໃຫຄ້ ດິ ເປັນ ແລະ ແກໄ້ ຂບນັ ຫາເປັນ 5.1 ການສອນໃຫຄ້ ດິ ເປັນ ການສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນບ່ ໍແມ່ ນການບອກເດກັ ໃຫເ້ ຮດັ ຕາມຄາໍ ສ່ ງັ ຂອງຄູ ແຕ່ ການສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຄກື ານແນະແນວທາງ ແລະ ອໍານວຍຄວາມສະດວກໃຫແ້ ກ່ ເດກັ ເພ່ ອື ໃຫເ້ ດກັ ຮຽນຮູຈ້ າກປະສບົ ການທ່ ຄີ ູຈດັ ໃຫກ້ ານຈດັ ຕຽມສ່ ງິ ແວດລອ້ ມຂອງຄູ ສາມາດໃຊເ້ ປັນຕວົ ກະຕຸນ້ ໃຫເ້ ກດີ ການຢາກຮຽນຮູນ້ ອກຈາກ ນຄີ້ ຕູ ອ້ ງມອີ ຸປະກອນ ແລະ ກດິ ຈະກໍາທ່ ທີ າ້ ທາຍ ໂດຍຄສູ ງັ ເກດເດກັ ຢ່ າງເຂາົ້ ໃຈ ແລະ ກະຕນ້ ໃຫເ້ ດກັ ຄດິ ແລະ ເພ່ ມີ ສ່ ງິ ທາ້ ທາຍທ່ ຈີ ະເຮດັ ໃຫເ້ ກດີ ການຄດິ ກາ້ ວໄກດວ້ ຍ( McKee and Paciorek, 1989: 91 - 93 ) ການ ສອນໃຫເ້ ດກັ ຄດິ ເປັນໜາ້ ທ່ ຂີ ອງຄູ ການຮຽນຮູທ້ ່ ຢີ ່ ູກບັ ຕວົ ເດກັ ແລະ ຈ່ໄື ດດ້ ນົ ເກດີ ຈາກການທ່ ີເດກັ ຄດິ ໃນ ລະຫວ່ າງການເຮດັ ກດິ ຈະກໍາການຮຽນ - ການສອນທ່ ຄີ ອູ ອກແບບ ຫຼື ພດັ ທະນາ ວທິ ສີ ອນໃຫເ້ ດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຮູຄ້ ດິ ທ່ ສີ າໍ ຄນັ ຢ່ ູທ່ ຄີ ູຕອ້ ງສາມາດຈບັ ປະເດນັ ບນັ ຫາການຄດິ ຂອງເດກັ ໃຫ້ ໄດ້ ແລວ້ ກະຕຸນ້ ດວ້ ຍຄໍາຖາມຂະຫຍາຍຄວາມຄດິ ຄຄື ໍາຖາມວ່ າເປັນຫຍງັ , ເພາະຫຍງັ ໃນກໍລະນທີ ່ ເີ ປັນບນັ ຫາ ທ່ ີຍາກ ຄູອາດເລ່ ີມຕນົ້ ຄໍາຖາມດວ້ ຍການປູຄວາມຮູກ້ ່ ອນຕົວຢ່ າງເຊ່ ນັ : ເປັນຫຍງັ ລາດຊະສີຈ່ ງິ ມາຊ່ ວຍໜູ ປາກດົ ວ່ າເດກັ ລມື ຕອນໜຊູ ່ ວຍສາດຊະສເີ ປັນຕນົ້ ຄໍາຖາມທ່ ຄີ ູໃຊຖ້ າມເດກັ ຄວນເປັນຄາໍ ຖາມປາຍເປີດທ່ ເີ ດກັ ສາມາດຄດິ ຕອບຢ່ າງຫຼາກຫຼາຍ ຢ່ າໃຊຄ້ ໍາຖາມປິດເຊ່ ນັ : ໜໄູ ປຊ່ ວຍໃຜ, ລາຊະສຄີ ດິ ຫຍງັ ຄໍາຖາມປາຍປິດເປັນ ຄໍາຖາມທ່ ເີ ນນັ້ ຄວາມຈາໍ ຢ່ າງດຽວ ກດິ ຈະກໍາການຮຽນ - ການສອນສາມາດກະຕຸນ້ ໃຫເ້ ດກັ ຄດິ ຫາຄໍາຕອບໄດ້ ແຕ່ ການຂະຫຍາຍຄວາມ ຄດິ ໃຫງ້ ອກງາມຕອ້ ງມາຈາກການໃຊຄ້ ໍາຖາມຂອງຄູ ໂດຍສະເພາະໃນລະຫວ່ າງກດິ ຈະກໍາໃນເວລາທ່ ເີ ດກັ ປະ ເຊນີ ກບັ ບນັ ຫາ ຂໍສ້ ໍາຄນັ ຄູຫຼາຍຄນົ ພະຍາຍາມໃຊກ້ ດິ ຈະກໍາການຮຽນຮູໃ້ ຫເ້ ດກັ ຄດິ ດວ້ ຍການຈດັ ຮູບແບບຂນັ້ ຕອນການດໍາເນນີ ກດິ ຈະກາໍ ທ່ ຫີ າຼ ກຫາຼ ຍ, ຊບັ ຊອ້ ນໜາ້ ສນົ ໃຈ ແຕ່ ເມ່ ອື ນໍາໄປໃຊແ້ ລວ້ ຜູຮ້ ຽນບ່ ໍໄດຄ້ ດິ ເຫດຜນົ ທ່ ີ ສາໍ ຄນັ ມີ 2 ປະການ ປະການທໍາອດິ ເວລາການຮຽນ - ການສອນໜອ້ ຍເກດີ ນໄປ ເວລາທ່ ໃີ ຊສ້ ່ ວນໃຫຍ່ ໝດົ ໄປກບັ ຂນັ້ ຕອນການດາໍ ເນນີ ກດິ ຈະກໍາ ສ່ ວນເວລາຂອງການສາ້ ງຄວາມງອກງາມທາງຄວາມຄດິ ບ່ ໍມີ ຫຼື ບ່ ໍທນັ ມີ ກາຍເປັນຄູຄດິ ໃຫເ້ ອງ ເຊ່ ງິ ເປັນການເປ່ ົາປະໂຫຍດທາງການສອນ ຖາ້ ຄູຕອ້ ງການສອນໃຫຜ້ ູຮ້ ຽນໄດຄ້ ດິ ຕອ້ ງໃຫ້ ເວລາຫຼາຍພໍໃຫເ້ ດກັ ໄດຄ້ ດິ ໂດຍສະເພາະເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຊ່ ງຶ ມປີ ະສບົ ການໜອ້ ຍ ພດັ ທະນາການທາງປັນຍາ ຍງັ ບ່ ໍເປັນນາມມະທໍາຫຼາຍ ຄູຕອ້ ງໃຫເ້ ດກັ ມກີ ານສະສມົ ປະສບົ ການດວ້ ຍຕນົ ເອງ ດວ້ ຍການຈດັ ປະສບົ ການການ ຮຽນຮູທ້ ່ ເີ ດກັ ສາມາດສໍາຜດັ ຄນົ້ ຄຫິ າຄໍາຕອບດວ້ ຍຕນົ ເອງ ປະການທສີ ອງການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນໃຫ້ 39 ແປໂດຍ: ອປ ຄໍາຜງັ ໄຊຍະວງົ
ເດກັ ຄດິ ນອກຈາກເປັນຜູກ້ ະຕຸນ້ ໃຫເ້ ດກັ ຄດິ ດວ້ ຍຄໍາຖາມແລວ້ ຢ່ າງໜອ້ ຍຄູຄວນຝຶກເດກັ ໃຫຄ້ ດິ ແບບນລິ ະໄນ ຈາກຂມໍ້ ູນງ່າຍໆທ່ ເີ ດກັ ໄດຮ້ ບັ ຮູ.້ 5.2 ການສອນໃຫແ້ ກບ້ ນັ ຫາ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນມວີ ທິ ກີ ານແກໄ້ ຂບນັ ຫາທ່ ຈີ າໍ ກດັ ເດກັ ຈະເລ່ ມີ ແກໄ້ ຂບນັ ຫາດວ້ ຍການລອງຜດິ ລອງຖກື ແລະ ໃຊກ້ ານສງັ ເກດເພ່ ອື ຈດົ ຈາໍ ວທິ ແີ ກໄ້ ຂບນັ ຫານນັ້ ເຫດຜນົ ທ່ ເີ ດກັ ບ່ ໍສາມາດແກໄ້ ຂບນັ ຫາໄດຢ້ ່ າງ ເປັນລະບບົ ເພາະເດກັ ມຂີ ໍມ້ ູນຄວາມຮູໜ້ ອ້ ຍປະການໜ່ ງຶ ກບັ ອກີ ປະການໜ່ ງຶ ເດກັ ຍງັ ມວີ ຸດທພິ າວະບ່ ໍຫາຼ ຍພໍທ່ ີ ຈະແກໄ້ ຂບນັ ຫາ ຄູມສີ ່ ວນຊ່ ວຍເດກັ ໄດຫ້ ຼາຍໃນແງ່ຂອງການສະໜບັ ສະໜນູ ແລະ ໃຫແ້ ນວທາງແກ່ ເດກັ ໃນ ການຮຽນຮູວ້ ທິ ແີ ກໄ້ ຂບນັ ຫາດວ້ ຍແນວຄດິ ທ່ ຖີ ກື ຕອ້ ງ ມວີ ທິ ກີ ານຮຽນ - ການສອນເພ່ ອື ຝຶແກໄ້ ຂບນັ ຫາຫຼາຍ ວທິ ໃີ ນປັດຈບຸ ນັ ເຊ່ ນັ : ການຈດັ ການ - ການສອນແບບໂຄງການ ການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນແບບຮາຍສະ ໂຄບເປັນຕນົ້ ລວ້ ນແລວ້ ແຕ່ ມກີ ານຄດິ ວາງແຜນ ການລງົ ມປື ະຕບິ ດັ ຕດິ ຕາມຜນົ ແລະ ຄນົ້ ຫາຄໍາຕອບດວ້ ຍຕວົ ເອງ ພນື້ ຖານມະໂນທດັ ທ່ ດີ ມີ ສີ ່ ວນຊ່ ວຍເດກັ ຫຼາຍ ການທ່ ເີ ດກັ ໄດຝ້ ຶກຮຽນຮູຄ້ ວາມສາໍ ພນັ ຂອງສ່ ງິ ຕ່ າງໆຈະເຮດັ ໃຫເ້ ດກັ ຄດິ ແກໄ້ ຂບນັ ຫາໄດຫ້ ຼາຍແນວທາງຫຼາຍຂນື້ ການສອນໃຫເ້ ດກັ ແກໄ້ ຂບນັ ຫາເປັນຂນັ້ ຕອນການສອນ ເພ່ ອື ຝຶກໃຫເ້ ດກັ ຄດິ ຢ່ າງໜ່ ງຶ ແຕ່ ເປັນການຄດິ ແບບປະເມນີ ສະຖານະການເຊ່ ນັ : ຖາ້ ມບີ ນັ ຫາສນີ ໍາ້ ບ່ ໍມຈີ ະລະບາຍ ສຮີ ູບພາບດວ້ ຍຫຍງັ ເປັນຕນົ້ . ການຮຽນຮູເ້ ປັນຂະບວນການ ເດກັ ຄສື ູນກາງຂອງຂະບວນການ ຄຄູ ຜື ູກ້ ະຕຸນ້ ຂະບວນການດວ້ ຍການ ສ່ ນົ ເສມີ ເດກັ ໄດເ້ ກດີ ການຄດິ ຈາກກດິ ຈະກາໍ ທ່ ຄີ ຈູ ດັ ຂນື້້ ຕາມລະດບັ ຄວາມຮູ ້ ແລະ ການຕກຶ ຕອງຂອງເດກັ ດວ້ ຍ ການຄິດ ແລະ ໄດສ້ ະແດງອອກຢ່ າງອດິ ສະຫຼະ( Cromwoll, 1994: 177 )ການເນນັ້ ວ່ າເດກັ ເປັນບຸ ກຄົນ ສະເພາະຕນົ ນນັ້ ເລ່ ມີ ຈາກແນວຄດິ ຂອງເພດໂຕ( Plato ) ນກັ ປັດສະຍາຊາວກະເລກັ ເຊ່ ງິ ໃຫຄ້ ວາມເຫນັ ໄວ້ ວ່ າການຈດັ ການສກຶ ສາໃຫແ້ ກ່ ເດກັ ນນັ້ ຕອ້ ງຄໍານງຶ ເຖງິ ພດັ ທະນາການທາງປັນຍາ ແລະ ຄວາມສາມາດໃນການ ຄວບຄຸມອາລມົ ຂອງເດກັ ໂດຍຂຽນໄວໃ້ ນໜງັ ສຊື ່ ວື ່ າ: TheRepublic ( ສຸໂຂໄທທໍາມາທລິ າດ, 2539: 9 ) ຈາກແນວຄດິ ນຕີ້ ່ ມໍ າໄດມ້ ຜີ ູນ້ າໍ ມາໃຊເ້ ພ່ ອື ພດັ ທະນາການໃຫແ້ ກ່ ການສກຶ ສາແກ່ ເດກັ ໂດຍເນນັ້ ເດກັ ເປັນຫກຼັ . 6. ສະມດັ ຖະພາບທ່ ຈີ າໍ ເປັນສໍາລບັ ຄູກ່ ອນໄວຮຽນ ການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນເປັນການສກຶ ສາທ່ ເີ ນນັ້ ການດູແລ ແລະ ສ່ ງົ ເສມີ ການຮຽນຮູໄ້ ປພອ້ ມກນັ ຄູສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຕອ້ ງມຄີ ວາມສາມາດທາງດາ້ ນການດູແລ ແລະ ການສອນເດກັ ເຊ່ ງິ ສະມດັ ຖະພາບ ພນື້ ຖານທ່ ຈີ າໍ ເປັນສໍາລບັ ຄູສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນທ່ ຈີ ະຕອ້ ງມດີ ່ ງັ ນ(ີ້ Spodek and Saracho, 1994:3- 4) 1. ມຄີ ວາມຮູພ້ ນື້ ຖານກ່ ຽວກບັ ສຸຂະພາບ ແລະ ມາດຕະການຮກັ ສາຄວາມປອດໄພ ຄູສອນເດກັ ກ່ ອນໄວ ຮຽນຕອ້ ງຮບັ ຜິດຊອບດູແລສຸຂະພາບເດກັ ໃນເວລາເດກັ ຢ່ ູໂຮງຮຽນທງັ ດາ້ ນຄວາມເຈບັ ເປັນ ດູແລ ຄວາມປອດໄພກ່ ຽວກບັ ເຄ່ ອື ງມ,ື ເຄ່ ອື ງໃຊ້ ແລະ ສະຖານທ່ ໃີ ນໂຮງຮຽນ 2. ເທກັ ນກິ ການນໍາສະເໜກີ ດິ ຈະກໍາໃຫກ້ ບັ ເດກັ ຄູຕອ້ ງຮູເ້ ທກັ ນກິ ໃນການວາງແຜນຈດັ ການຮຽນ - ການ ສອນ ແລະ ສາ້ ງມູມຮຽນຮູ ້ ສາມາດໃຊມ້ ູມຮຽນຮູໃ້ ຫເ້ ດກັ ໄດຮ້ ຽນຮູຢ້ ່ າງແທຈ້ ງິ 3. ເທກັ ນກິ ການຈດັ ຫອ້ ງຮຽນ ຄູຕອ້ ງສາມາດເຮດັ ໃຫຫ້ ອ້ ງຮຽນສະຫງບັ , ມລີ ະບຽບວໄິ ນໂດຍບໍມກີ ານ ລງົ ໂທດສາມາດຈດັ ຫອ້ ງຮຽນໃຫເ້ ປັນແຫ່ ງຼ ຮຽນຮູສ້ າໍ ລບັ ເດກັ ຢ່ າງມປີ ະສດິ ຕພິ າບ 4. ຄວາມຮູກ້ ່ ຽວກບັ ເນອື້ ໃນຫຼກັ ສູດການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ຄຕູ ອ້ ງຮູວ້ ່ າການສອນເດກັ ກ່ ອນໄວ 40 ແປໂດຍ: ອປ ຄາໍ ຜງັ ໄຊຍະວງົ
ຮຽນບ່ ໍພຽງແຕ່ ດູແລເດກັ ແລະ ໃຫຄ້ ວາມປອດໄພແກ່ ເດກັ ຫຼື ຈດັ ກິດຈະກາການຮຽນຮູໃ້ ຫເ້ ດກັ ສນົ ໃຈເທາົ້ ນນັ້ ແຕ່ ຄູຕອ້ ງຮູເ້ ຖງິ ຄວາມແຕກຕ່ າງໃນການດໍາລງົ ຊວີ ດິ ແລະ ວດັ ທະນະທໍາໃນທອ້ ງຖ່ ນິ ເພ່ ອື ກຽມການຮຽນຮູໃ້ ຫແ້ ກ່ ເດກັ ຕ່ ໄໍ ປອງົ ປະກອບທ່ ຈີ ະເຮດັ ໃຫຄ້ ູສາມາດໃຊສ້ ະມດັ ຖະພາບດ່ ງັ ກ່ າວນີ້ ໄດ້ ຄູສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຕອ້ ງມຄີ ວາມຮູດ້ າ້ ນພດັ ທະນາການເດກັ ຈດິ ຕະວທິ ະຍາ ແລະ ການສກຶ ສາທ່ ສີ າມາດນາໍ ມາປະຍຸກໃຊໃ້ ຫເ້ ໝາະສມົ ກບັ ໄວອາຍຸ ແລະ ຄວາມຕອ້ ງການການຮຽນຮູຂ້ ອງເດກັ ແຕ່ ລະຊ່ ວງອາຍຸ ຄູສອນເດກັ ່ ອນໄວຮຽນຕອ້ ງຄສິ ະເໝວີ ່ າເດກັ ແຕ່ ລະຄນົ ມພີ ດັ ທະນາການໄວ ຫຼື ຊາ້ ຕ່ າງ ກນັ 7. ບດົ ບາດໜາ້ ທ່ ຂີ ອງຄູສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ຄູສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນເປັນຜູປ້ ະກອບວຊິ າຊບີ ແນະແນວ ແລະ ນໍາເອາົ ປະສບົ ການການຮຽນຮູໃ້ ຫ້ ກບັ ເດກັ ດວ້ ຍການສອນ ຊ່ ງຶ ໝາຍເຖງິ ຂະບວນການການພວົ ພນັ ລະຫວ່ າງຄູ ແລະ ຜູຮ້ ຽນ ໃນການສາ້ ງການຮຽນ ຮູໃ້ ຫເ້ ກດີ ກບັ ຜູຮ້ ຽນ( Andersons and Burns, 1989: 7- 9 ) ຕາມຄວາມໝາຍດ່ ງັ ນ:ີ້ 1. ການສອນຄກື ດິ ຈະກໍາ ຫຼື ຂະບວນການທ່ ກີ ່ ຽວຂອ້ ງກບັ ການສາ້ ງການຮຽນຮູໃ້ ຫເ້ ກດີ ຂນື້ 2. ການສອນຄກື ດິ ຈະກໍາທ່ ພີ ວົ ພນັ ລະຫວ່ າງບຸກຄນົ ຄື ຄກູ ບັ ຜູຮ້ ຽນດວ້ ຍການສ່ ສື ານທາງດາ້ ນພາສາ 3. ການສອນຄຄື ວາມຕງັ້ ໃຈທ່ ີຈະເຮດັ ໃຫອ້ ກີ ບຸກຄນົ ໜ່ ງຶ ປ່ ຽນແປງວທິ ກີ ານ ຫຼື ພດຶ ຕກິ ໍາໃນສ່ ງິ ທ່ ບີ ່ ໍຮູມ້ າ ເປັນຮູຈ້ າກຄວາມໝາຍຂອງການສອນຈະເຫນັ ໄດວ້ ່ າຄມູ ໜີ າ້ ທ່ ສີ າ້ ງສນັ ການຮຽນຮູໃ້ ຫເ້ ກດີ ຂນື້ ບດົ ບາດ ໜາ້ ທ່ ຂີ ອງຄໃູ ນການສອນມຄີ ວາມສາໍ ຄນັ ດ່ ງັ ນ:ີ້ 1) ເປັນຜູວ້ າງແຜນການສອນ ການສອນຄື ການໃຊແ້ ຜນກດິ ຈະກາໍ ທ່ ຄີ ູຈດັ ກຽມມາຈາກພນື້ ຖານຫກຼັ ການຮຽນຮູ ້ ແລະ ທດິ ສະດີ ພດັ ທະນາການເດກັ ຜ່ ານການສອນ ແລະ ການຈດັ ຫອ້ ງຮຽນ ເພ່ ອື ການປ່ ຽນພດຶ ຕກິ າໄປໃນທາງທ່ ີ ດ(ີ Levine and Nolan, 1996: 4 ) ແຜນພດຶ ຕກິ າທ່ ີກ່ າວມານຄີ້ ແື ຜນການສອນທ່ ຄີ ູເປັນຜູ ້ ພດັ ທະນາໃຫມ້ ຂີ ນື້ ອາດເປັນທງັ ແຜນໄລຍະຍາວ ແລະ ແຜນໄລຍະສນັ້ ເຊ່ ງິ ໝາຍເຖງິ ແຜນການ ສອນປະຈາໍ ບດົ ຮຽນ ທ່ ສີ າ້ ງຂນື້ ເພ່ ອື ໃຫເ້ ໝາະສມົ ກບັ ເດກັ ໃນຫອ້ ງຮຽນຂອງຄູ 2) ເປັນຜູອ້ ອກແບບກດິ ຈະກາໍ ການຮຽນຮູ ້ ເມ່ ອື ຄູກໍານດົ ແຜນການສອນໄດແ້ ລວ້ ສ່ ງິ ທ່ ຄີ ູຈະປະຕບິ ດັ ຕ່ ໍໄປຄື ອອກແບບກດິ ຈະກໍາການຮຽນຮູ ້ ຕາມຈດຸ ປະສງົ ການສອນຂອງຄູ ຄູຈະເປັນຜູກ້ ໍານດົ ວ່ າ ຖາ້ ຕອ້ ງການໃຫເ້ ດກັ ຮຽນຮູຕ້ າມຈດຸ ປະສງົ ໃດກດິ ຈະກໍາການຮຽນຮູທ້ ່ ີສອດຄ່ ອງກບັ ເນອື້ ໃນ ຕອ້ ງມີລັກສະນະແບບໃດ ແລະ ແຕ່ ລະ ແຜນການຄຕູ ອ້ ງກຽມຫຍງັ ແດ່ ສໍາລບັ ການຮຽນຮູຂ້ ອງເດກັ 3) ເປັນຜູສ້ ອນ ໝາຍເຖງິ ການນໍາແຜນການສອນໄປປະຕບິ ດັ ໃນການປະຕບິ ດັ ວຽກງານຂອງຄູ ຄູຕອ້ ງປະຕບິ ດັ ດ່ ງັ ນ:ີ້ ກຽມສະພາບແວດລອ້ ມການຮຽນຮູໃ້ ຫກ້ ບັ ເດກັ ເພ່ ອື ໃຫເ້ ດກັ ໄດຄ້ ນົ້ ຄວ້ າ ແລະ ມກີ ານພວົ ພນັ ກບັ ສະພາບແວດລອ້ ມເຊ່ ງິ ອາດເປັນຄູ, ຜູໃ້ ຫຍ່ , ເດກັ ດວ້ ຍກນັ ຫຼື ອຸປະກອນຕ່ າງໆ 41 ແປໂດຍ: ອປ ຄໍາຜງັ ໄຊຍະວງົ
ກຽມກດິ ຈະກໍາການຮຽນຮູທ້ ່ ຫີ ຼາກຫຼາຍເຊ່ ນັ : ກດິ ຈະກໍາການສະແດງ, ກດິ ຈະກໍາວທິ ະຍາສາດ, ຄະນດິ ສາດ, ເກມຕ່ ໍ, ການອ່ ານໜງັ ສ,ື ສລີ ະປະ ຫຼື ການສະແດງດນົ ຕີ ເພ່ ອື ໃຫເ້ ດກັ ໄດຮ້ ຽນຮູໄ້ ດ້ ຢ່ າງຫາຼ ກຫຼາຍ ແລະ ສະນຸກສະໜານກບັ ການຮຽນ ກຽມສ່ ກື ານສອນ ຄູຄວນຕຽມອຸປະກອນປະກອບກດິ ຈະກໍາການຮຽນຮູເ້ ອກກະສານ ຫຼື ອ່ ນື ໆທ່ ີ ກ່ ຽວຂອ້ ງໃຫພ້ ຽງພໍທຸກຄນົ ຢ່ າໃຫເ້ ດກັ ຕອ້ ງລຖໍ າ້ ຫຼື ຂໍເພ່ ອື ນຫຼນິ້ ເພາະຈະເຮດັ ໃຫເ້ ດກັ ເບ່ ອື ບ່ ໍຢາກ ຮຽນ ປະຕບິ ດັ ການສອນ ຄູຕອ້ ງຍ່ າງໄປຫາເດກັ ເປັນລາຍບຸ ກຄົນ ຫຼື ເປັນກ່ ຸມເພ່ ອື ອໍານວຍຄວາມ ສະດວກ ແລະ ມສີ ່ ວນຮ່ ວມກບັ ເດກັ ໃນການໃຊອ້ ຸປະກອນ, ການເຮດັ ກດິ ຈະກໍາ, ການຕອບຄໍາ ຖາມ, ການຊ່ ວຍເຫອຼື ແນະນາໍ ກດິ ຈະກໍາ້ໍທ່ ຢີ າກ ເພ່ ອື ໃຫເ້ ດກັ ເກດີ ການຄດິ ແລະ ທດົ ລອງດວ້ ຍ ຕນົ ເອງການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນທ່ ມີ ປີ ະສດິ ທພິ າບ ຢ່ ູທ່ ຄີ ວາມສາມາດຂອງຄໃູ ນການກະຕຸນ້ ໃຫເ້ ດກັ ຮຽນຮູຈ້ າກກດິ ຈະກໍາໃຫຫ້ ຼາຍທ່ ສີ ຸດ ສ່ ງິ ທ່ ສີ ະໜບັ ສະໜນູ ປະສດິ ທພິ າບການສອນຂອງຄູ ອກີ ຢ່ າງໜ່ ງຶ ຄກື ານໃຫໂ້ ອກາດເດກັ ໄດສ້ ໍາຜດັ , ຈບັ ບາຍ, ລງົ ມເື ຮດັ ແລະ ສບື ຄນົ້ ດວ້ ຍຕນົ ເອງ, ໄດ້ ຮຽນຮູຮ້ ່ ວມກບັ ໝ່ ເູ ພ່ ອື ນເປັນລາຍບຸກຄນົ ຫຼື ເປັນກ່ ຸມ, ມຄີ ວາມສຸກກບັ ສ່ ງິ ທ່ ເີ ລອື ກຮຽນຮູ ້ ແລະ ປະສບົ ການນນັ້ ຄວນກ່ ຽວຂອ້ ງກບັ ປະສບົ ການຊວີ ດິ ຂອງເດກັ . 4) ເປັນຜູປ້ ະເມນີ ຜນົ ການສອນ ການສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ເປັນການສ່ ງົ ເສມີ ພດັ ທະນາການເດກັ ຕອບສະໜອງຄວາມຕອ້ ງການ ຂອງເດກັ ເພ່ ອື ການເປັນຜູໃ້ ຫຍ່ ທມີ ຄີ ຸນນະພາບໃນອະນາຄດົ ການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນທ່ ດີ ີ ຕອ້ ງສອດຄ່ ອງກບັ 1) ຄວາມສນົ ໃຈຂອງເດກັ , 2) ຄວາມຕອ້ ງການຈາໍ ເປັນຂອງເດກັ , 3) ຄວາມ ແປກໃໝ່ ແລະ ຄວາມຫຼາກຫາຼ ຍຂອງກດິ ຈະກໍາ, 4) ຄວາມສາໍ ເລດັ ໃນການຮຽນ, 5) ຄວາມຮູສ້ ກຶ ຂອງເດກັ , 6) ກໍາລງັ ໃຈ, 7) ຄວາມສາມາດໃນການຮຽນຮູ ້ ເຊ່ ງິ ການປະເມນີ ຜນົ ການສອນຈະເປັນ ວຽກທ່ ີຄູຈະເຮດັ ເປັນສ່ ງິ ສຸດທາ້ ຍ ຫຼື ລະຫວ່ າງການສອນ ເພ່ ອື ປະເມນີ ຜນົ ສໍາເລດັ ໃນການສອນ ຂອງຄູວ່ າສາມາດສາ້ ງໃຫເ້ ດັກຮຽນຮໄູ ້ ດສ້ ູງສຸ ດຊ່ ໍາໃດ ມີປະເດນັ ຂໍມ້ ູນໃດທ່ ີຕອ້ ງແກໄ້ ຂ ແລະ ພດັ ທະນາ ການປະເມີນຜົນຈະຊ່ ວຍບອກຄໄູ ດຮ້ ູ ວ້ ່ າ ການສອນຂອງຄູມຜີ ົນດີ ແລະ ອ່ ອນ ແນວໃດຊ່ ໍາໃດ. ການສອນບ່ ໍແມ່ ນການຖ່ າຍຖອດຂມໍ້ ນູ ຫຼື ສາລະຄວາມຮູ ້ ບ່ ແໍ ມ່ ນການກະຕຸນ້ ໃຫເ້ ດກັ ເຮດັ ກດິ ຈະກໍາ ແຕ່ ການສອນຄກື ານສາ້ ງໃຫເ້ ດກັ ຮຽນຮູ,້ ຄດິ ເປັນ ແລະ ແກໄ້ ຂບນັ ຫາເປັນ ຕອນທີ 2 42 ແປໂດຍ: ອປ ຄາໍ ຜງັ ໄຊຍະວງົ
ຮູບແບບການຮຽນ - ການສອນ ການຮຽນ - ການສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນບ່ ໍແມ່ ນການຖ່ າຍຖອດຄວາມຮູ ້ ແຕ່ ເປັນການຈດັ ປະສບົ ການ ຢ່ າງມຮີ ູບແບບເພ່ ອື ສ່ ງົ ເສມີ ພດັ ທະນາການ, ພດັ ທະນາສະມດັ ຖະພາບທາງປັນຍາ ແລະ ພດັ ທະນາຈດິ ຕະນຍິ ມົ ທ່ ດີ ກີ ານຮຽນ - ການສອນສໍາລບັ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ມຫີ ຼາກຫຼາຍຮູບແບບ ການເລອື ກມານາໍ ໃຊຂ້ ນື້ ກບັ ຄວາມ ເຊ່ ອື ຂອງຄູ ແລະ ສະຖານທ່ ສີ ກຶ ສາວ່ າເໝາະສມົ ຫບຼື ່ ໍເຊ່ ນັ : ບາງໂຮງຮຽນອາດເລອື ກການຮຽນ - ການສອນແບບ ມອນເຕຊໍລີ ໃນເວລາທ່ ບີ າງໂຮງຮຽນອາດໃຊກ້ ານຮຽນ - ການສອນແບບເລກັ ຈໂີ ອເອມເີ ດຍ ແຕ່ ບາງໂຮງຮຽນ ອາດບູລະນາການໂດຍຄດັ ເລອື ກເອາົ ຂອງແຕ່ ລະຮູບແບບມາປະສມົ ປະສານເຂາົ້ ດວ້ ຍກນັ ເປັນຮູບແບບຂອງຕນົ ເອງທງັ ນທີ້ ງັ ນນັ້ ຈດຸ ສໍາຄນັ ຂອງເປົາ້ ໝາຍການຮຽນ - ການສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຢ່ ູທ່ ກີ ານສ່ ງົ ເສີມພດັ ທະນາ ການ ການສາ້ ງນໄິ ສການຮຽນຮຮູໃ້ ຫກ້ ບັ ເດກັ ແລະ ການພດັ ທະນາເດກັ ສ່ ູຄວາມເປັນຜູໃ້ ຫຍ່ ທ່ ດີ ໃີ ນອະນາຄດົ ຄື ກນັ . ບດົ ທີ 4 43 ແປໂດຍ: ອປ ຄາໍ ຜງັ ໄຊຍະວງົ
ການຮຽນ - ການສອນແບບເຟຼີເບວ ( Frobelian Model ) ຕນົ້ ແບບອະນຸບານສກຶ ສາ “ ເດກັ ກປຽບສະເໝອຶ ນແນວພນັ ທ່ ຕີ ອ້ ງການພດັ ທະນາໃຫງ້ ອກງາມທງັ ສະຕປິ ັນຍາ, ຮ່ າງກາຍ, ຈດິ ໃຈ ແລະ ສງັ ຄມົ ການຈດັ ການສກຶ ສາສາໍ ລບັ ເດກັ ທ່ ດີ ຕີ ອ້ ງສ່ ງົ ເສມີ ພດັ ທະນາການເດກັ ໃຫເ້ ຕມັ ສກັ ກາຍະພາບ ໃນທຸກດາ້ ນຢ່ າງມຄີ ວາມໝາຍ ’’ ເຟຼດລດິ ວດິ ເຮມັ ເຟີຼເບວ( Friedrich Wilhelm Froebel, 1782 – 1852 )ນກັ ສກຶ ສາຊາວເຢຍ ລະມນັ ແລະ ຜູນ້ າໍ ການສກຶ ສາອະນຸບານຜູໄ້ ດຮ້ ບັ ຂະໜານນາມວ່ າເປັນ “ ບດິ າການສກຶ ສາອະນຸບານ ” ດວ້ ຍການ ພດັ ທະນາໂຮງຮຽນອະນຸບານແຫ່ ງທໍາອດິ ຂືນ້ ໃນເຢຍລະມນັ ນໃີ ນປີ ຄສ 1837 ແລະ ລເິ ລ່ ີມແນວຄດິ ການ ຈດັ ການສກຶ ສາອະນຸບານ ມີການຝຶກຫດັ ຄູລວມເຖິງການພດັ ທະນາການສອນອະນຸບານດວ້ ຍການຜະລດິ ອຸປະກອນການສອນທ່ ເີ ອນີ້ ວ່ າ ຊຸດອຸປະກອນ ຫຼື Gifts ແລະ ການຈດັ ກດິ ຈະກໍາສໍາລບັ ເດກັ ອະນບຸ ານທ່ ເີ ອນີ້ ວ່ າ ການງານອາຊບີ ຫຼື Occupation ລວມເຖງິ ການຈດັ ຮູບແບບໂຮງຮຽນ ແລະ ການຈດັ ຕາຕະລາງກດິ ຈະກາປະ ຈາໍ ວນັ ທ່ ໂີ ຮງຮຽນອະນຸບານໃຊຢ້ ່ ູຈນົ ເຖງິ ປັດຈບຸ ນັ ແນວຄດິ ການຈດັ ການສກຶ ສາອະນຸບານຂອງເຟຼີເບວນີ້ ໄດຮ້ ບັ ຄວາມນຍິ ມົ ແລະ ນາໍ ມາໃຊໃ້ ນການຈດັ ການສກຶ ສາອະນບຸ ານຢ່ າງແພ່ ຫຼາຍໃນທຸກປະເທດ. 1. ແນວຄດິ ພນື້ ຖານ ການຮຽນ - ການສອນແບເຟຼີເບວ ມາຈາກພນື້ ຖານຄວາມເຊ່ ອື ທ່ ີວ່ າພະລງັ ຄວາມສາມາດ ແລະ ຄວາມຮູ ້ ຂອງມະນຸດເຊ່ ງິ ມຢີ ່ ູພາຍໃນຕວົ ຈະປາກດົ ອອກສ່ ູພາຍນອກໄດຖ້ າ້ ໄດສ້ ໍາຜດັ ກບັ ອຸປະກອນ ແລະ ປະສບົ ການ ການທ່ ເີ ດກັ ໄດລ້ ງົ ມປື ະຕບິ ດັ ເປັນການນາໍ ເດກັ ໄປສ່ ູການພດັ ທະນາຮ່ າງກາຍ, ສະຕປິ ັນຍາ ແລະ ຄຸນນະທໍາທ່ ສີ ູງ ຂືນ້ ( William and Fromberg, 19: 49 ) ເຟຼີເບວເຊ່ ືອວ່ າ ເດັກມີຄວາມສາມດສໍາລັບສ່ ິງດີງາມ ແລະ ຄວາມຮູມ້ າແຕ່ ມເື້ ກດີ ການຮຽນທ່ ດີ ຕີ ອ້ ງໃຫເ້ ດກັ ມປີ ະສບົ ການທ່ ເີ ດກັ ສາມາດໄດຫ້ ຼນິ້ , ໄດສ້ ະແດງອອກ ແລະ ໄດຄ້ ນົ້ ຄດິ ຊອກຫາເຫດຜນົ ປະສບົ ການທ່ ຈີ ດັ ໃຫເ້ ດກັ ນນັ້ ຕອ້ ງສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ລະດບັ ພດັ ທະນາການຄວາມ ສນົ ໃຈການຮຽນຮູດ້ ວ້ ຍການລງົ ມປື ະຕບິ ດັ ຢ່ າງເຂາົ້ ໃຈຂອງເດກັ ຢ່ າງຊດັ ເຈນ ເດກັ ຄວນໄດຮ້ ບັ ປະສບົ ການການ ຮຽນຮູທ້ ງັ ໃນ ແລະ ນອກຫອ້ ງຮຽນ ໂດຍສະເພາະການຮຽນຮູຈ້ າກປະສບົ ການທ່ ດີ ສີ ໍາລບັ ເດກັ ຄກື ານຫຼນິ້ ອຸປະກອນຂອງຫຼນິ້ ແລະ ກດິ ຈະກາໍ ຕອ້ ງສອດຄ່ ອງກບັ ໄວຂອງເດກັ ດວ້ ຍເຫດຜນົ ນເີ້ ຟຼີເບວຈ່ ງຶ ໃຊພ້ ນື້ ຖານ ຄວາມພອ້ ມຂອງເດກັ ໃນການຮຽນ ພດັ ທະນາການຕາມຊ່ ວງອາຍຸທໍາມະຊາດຂອງເດກັ ແລະ ເຫດຜົນທາງ ຄະນດິ ສາດທ່ ເີ ຟີຼເບວມຄີ ວາມສນົ ໃຈມາກ່ ອນມາຈດັ ເຮດັ ເປັນຊຸດຂອງຫຼນິ້ ແລະ ກດິ ຈະກາສໍາລບັ ເດກັ ໂດຍເອນີ້ ຊ່ ວື ່ າ: ຊຸດເຄ່ ອື ງຫນຼິ້ ແລະ ກດິ ຈະກໍາການຮຽນຮູ(້ Gifts ແລະ Occupation ) ຊຸດອຸປະກອນ (Gifts) ໝາຍເຖງິ ອຸປະກອນສາໍ ລບັ ເດກັ ໃຊຫ້ ຼນິ້ ເພ່ ອື ການຮຽນ ຕາມແນວການສອນ ຂອງຄູ ເປັນການຮຽນຮູກ້ ່ ຽວກບັ ຮູບຮ່ າງ, ຂະໜາດ, ສີ ແລະ ມະໂນພາບກ່ ຽວກບັ ການນບັ , ການວດັ , ການຈາໍ ແນກ ແລະ ການປຽບທຽບ. ກດິ ຈະກໍາການຮຽນຮູ ້ (Occupation) ໝາຍເຖງິ ກດິ ຈະກາທ່ ອີ ອກແບບມາເພ່ ອື ໃຊໃ້ ນການພດັ ທະ ນາທກັ ສະຕ່ າງໆ ໂດຍສະເພາະທກັ ສະການປະຕບິ ດັ ໂດຍຜ່ ານກດິ ຈະກໍາເຊ່ ນັ : ການຍບິ ເຄ່ ອື ງກບັ ກະດານຍບິ ເຄ່ ອື ງ, ການແຕມ້ ຮູບກບັ ຈດຸ ປະສງົ , ການປັນ້ ດນິ , ການຕດັ , ການຮອ້ ຍໝາກປັດ, ການສານ, ການເຮດັ ເຂາົ້ ໜມົ , ການພບັ ເຈຍ້ ເປັນຕນົ້ . 44 ແປໂດຍ: ອປ ຄາໍ ຜງັ ໄຊຍະວງົ
ຊຸດອຸ ປະກອນເປັນສ່ ຫື ຼກັ ແລະ ຕໍາລາສໍາລບັ ເດັກກ່ ອນໄວຮຽນໃນການຮຽນຮູ ້ ລກັ ສະນະຂອງຊຸ ດ ອຸປະກອນຖກື ຈດັ ເປັນອະນຸກມົ ທ່ ເີ ດກັ ສາມາດປິຕບດັ ຕວົ ຈງິ ດວ້ ຍການຫຼນິ້ ຈາກງ່າຍໄປຫາຍາກຕາມລໍາດບັ ໄວ ຂອງເດກັ ເປັນການຫນຼິ້ ຕາມທໍາມະຊາດທ່ ເີ ດກັ ສາມາດພດັ ທະນາຄວາມເຂາົ້ ໃຈ ແລະ ຮຽນຮູດ້ ວ້ ຍຕນົ ເອງ ການ ຫຼນິ້ ກບັ ຊຸ ດອຸປະກອນເປັນພຽງກດິ ຈະກໍາສາ້ ງຄວາມຮູຢ້ ່ າງໜ່ ງຶ ເທ່ າົ ນນັ້ ການພດັ ທະນາເດກັ ມຄີ ວາມງວສຍາມ ແລະ ມແີ ນວຄດິ ສາ້ ງສນັ ນນັ້ ເປັນອງົ ປະກອບໜ່ ງຶ ເມ່ ອື ເດກັ ມຊີ ຸ ດອຸປະກອນທ່ ເີ ປັນອຸປະກອນພດັ ທະນາທາງ ຄວາມຮູແ້ ລວ້ ເດກັ ຕອ້ ງມກີ ດິ ຈະກໍາສາ້ ງໃຫເ້ ດກັ ມແີ ນວຄດິ ສາ້ ງສນັ ຄວບຄ່ ໄູ ປກບັ ຊຸດອຸປະກອນ ດ່ ງັ ນນັ້ , ເມ່ ອື ເດກັ ໄດຫ້ ຼນິ້ ກບັ ຊຸດອຸປະກອນເດກັ ຕອ້ ງຕອບຄໍາຖາມຂອງຄູ, ມກີ ານອະທບິ າຍແລກປ່ ຽນຄວາມຄດິ ເຫນັ ກບັ ຄູ ແລະ ໝ່ ູເພ່ ອື ນ, ມກີ ານຮອ້ ງເພງລວມເຖງິ ກດິ ຈະກໍາການຫຼນິ້ ເກມ, ການເລ່ າົ ນທິ ານ ແລະ ການເຮດັ ສວນ ນອກຈາກນເີ້ ຟີຼເບວຍງັ ໄດຈ້ ດັ ກດິ ຈະກໍາເຊ່ ງິ ເອນີ້ ວ່ າ: ກດິ ຈະກໍາການຮຽນຮໄູ ້ ດແ້ ກ່ ການຍບິ ປັກທກັ ແສ່ ວ, ການ ພບັ ເຈຍ້ , ແຕມ້ ຮູບ, ຕ່ ໍາຫູກ ແລະ ປັນ້ ດນິ ມາປະກອບໃຫເ້ ດກັ ໄດເ້ ຮດັ ເພ່ ອື ໃຫກ້ ານພດັ ທະທະນາເປັນໄປຢ່ າງ ສມົ ບູນທາງດາ້ ນຄວາມຮູ ້ ແລະ ຄວາມສຸກກບັ ໄວອາຍຸຂອງເດກັ . 2. ການຮຽນ - ການສອນ ຈາກແນວຄດິ ພືນ້ ຖານທ່ ີວ່ າເດກັ ສາມາດພັດທະນາຕົນເອງໄດຕ້ າມທໍາມະຊາດ ດ່ ັງນນັ້ , ການນໍາໃຊ້ ອຸປະກອນ, ສະຖານທ່ ີ ແລະ ຄູທ່ ເີ ໝາະສມົ ກບັ ຄວາມພອ້ ມຂອງເດກັ ທ່ ຈີ ະຮຽນ ຈະສ່ ງົ ເສມີ ພດັ ທະນາການຂອງ ເດກັ ໃຫງ້ ອກງາມໄດເ້ ຕມັ ສກັ ກາຍະພາບຊ່ ງຶ ໃນຂະບວນການການຮຽນ - ການສອນຂອງເຟີຼເບວເນນັ້ ການຫຼນິ້ ຢ່ າງ ມຄີ ວາມໝາຍ ຄູຕອ້ ງມແີ ຜນການຈດັ ປະສບົ ການ, ມອີ ຸປະກອນ ແລະ ກດິ ຈະກໍາທ່ ີເໝາະສມົ ໂດຍສະເພາະ ອຸປະກອນທ່ ເີ ປັນສ່ ກື ານຮຽນ ເຟຼີເບວໄດພ້ ດັ ທະນາເປັນຊຸດອຸປະກອນສໍາລບັ ໃຫຄ້ ໃູ ຊສ້ ອນຈາໍ ນວນ 10 ຊຸດ ຊຸດອຸປະກອນ ຫຼື Gifts ເປັນຊຸດອຸປະກອນທ່ ເີ ຟີຼເບວພດັ ທະນາຂນື້ ສາໍ ລບັ ການສອນເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ເປັນຫວົ ໃຈສໍາຄນັ ຂອງສ່ ກື ານສອນ ແລະ ແບບຮຽນສໍາລບັ ເດກັ ຊຸດອຸປະກອນການສອນນປີ້ ະກອບດວ້ ຍວດັ ສະດຸສໍາຜດັ ໄດ້ ຈາໍ ນວນ 10 ຊຸດ ຈດຸ ປະສງົ ເພ່ ອື ກະຕຸນ້ ການຮບັ ຮູຄ້ ວາມຄກື ນັ , ຄວາມສໍາພນັ , ຄວາມຕ່່ ໍເນ່ ອື ງ ກນັ ແລະ ຄວາມຫຼາກຫຼາຍໃຫກ້ ບັ ເດກັ ດວ້ ຍການຄດິ ຢ່ າງມເີ ຫດຜນົ ( Cromwell, 1994: 6 – 7 ) ເຊ່ ງິ ມີ ວທີ ຮການໃຊ້ ແລະ ຈດຸ ປະສງົ ການຮຽນຮູຕ້ ່ າງກນັ ດ່ ງັ ນ:ີ້ ຊຸດທີ 1 ຊຸດໝາກບານ 6 ໜ່ ວຍ ເປັນຊຸດໝາກບານດາ້ ຍຂນົ ສດັ ຈາໍ ນວນ 6 ໜ່ ວຍແຂນດວ້ ຍເຊອື ກ ເຊ່ ງິ ສາມາດເຄ່ ອື ທ່ ໄີ ດທ້ ຸດທດິ ທຸກທາງ ໃຊສ້ ໍາລບັ ຮຽນເລ່ ອື ກສກີ ບັ ການເຄ່ ອື ໄຫວ ໃຫແ້ ມ່ ໃຊສ້ ອນເດກັ ອ່ ອນ ແລະ ເດກັ ໄວເຕາະແຕະ. ຊຸດທີ 2 ຊຸດກອ້ ນໄມເ້ ປັນກອ້ ນໄມປ້ ະກອບດວ້ ຍໄມ ້ 3 ອນັ ເປັບຮູບໜ່ ວຍກມົ 1 ອນັ , ຮູບບງັ້ 1 ອນັ , ຮູບ ຮູບຈະຕຸລດັ 1 ອນັ ໃຊສ້ ໍາລບັ ຮຽນຮູບຮ່ າງ ແລະ ການເຄ່ ອື ນໄຫວ. ຊຸດທີ 3 ຊຸດຮູບຈະຕຸລດັ ໄມປ້ ະກອບດວ້ ຍຮູບຈະຕຸລດັ ໄມ ້ ຈາໍ ນວນ 8 ກອ້ ນ ຈດັ ເປັນ 4 ຊຸດ( ດ່ ງັ ໃນຮູບ ) ໃຊສ້ າໍ ລບັ ຮຽນຄວາມເປັນໜ່ ວຍເອກະພາບ. ຊຸດທ່ ີ 4 ຊຸດທ່ ອນໄມສ້ ່ ລີ ່ ຽມປະກອບດວ້ ຍທ່ ອນໄມຮ້ ູບສ່ ລີ ່ ຽມພນື້ ຜາ້ ແພ ຈາໍ ນວນ 8 ທ່ ອນ ໃຊສ້ າໍ ລບັ ຮຽນລກັ ສະນະທ່ ຕີ ່ າງອອກໄປຂອງທ່ ອນໄມ.້ ຊຸດທີ 5 ຊຸດຮູບຈະຕຸລດັ ໄມ ້ ແລະ ແຍກຮູບຮ່ າງລກັ ສະນະ ປະກອບດວ້ ຍຮູບຈະຕຸລດັ ໄມຂ້ ະໜາດນອ້ ຍ ແລະ ກອ້ ນໄມສ້ າມລ່ ຽມສາໍ ລລັ ບໃຊຮ້ ຽນຮູຮ້ ູບຊງົ ຕ່ າງໆທ່ ຊີ ບັ ຊອ້ ນຂນື້ . ຊຸດທີ 6 ຊຸດທ່ ອນໄມຂ້ ະໜາດຕ່ າງໆປະກອບດວ້ ຍທ່ ອນໄມຂ້ ະໜາດຕ່ າງໆຮູບສ່ ລີ ່ ຽມພນື້ ຜາ້ ແພ ຈາໍ ນວນ 45 ແປໂດຍ: ອປ ຄາໍ ຜງັ ໄຊຍະວງົ
36 ອນັ . ຊຸດທີ 7 ຊຸດທ່ ອນໄມສ້ ລີ ່ ຽມ ແລະ ສາມລ່ ຽມປະກອບດວ້ ຍແຜ່ ນໄມສ້ ່ ລີ ່ ຽມຂະໜາດຕ່ າງໆ ໃຊສ້ ໍາລບັ ການ ຮຽນຮູຮ້ ູບຮ່ າງ ແລະ ສາ້ ງສນັ . ຊຸດທີ 8 ຊຸດທ່ ອນແຜ່ ນໄມປ້ ະກອບດວ້ ຍແຜ່ ນໄມສ້ ່ ລີ ່ ຽມພນື້ ຜາ້ ແພມສີ ີ ແລະ ບ່ ມໍ ສີ .ີ ຊຸດທ່ ີ 9 ຊຸດເສນັ້ ວງົ ປະກອບດວ້ ຍເສນັ້ ໂລຫະຕດັ ເປັນເສນັ້ ໂຄງ້ ເສດໜ່ ງຶ ສ່ ວນສ່ ຂີ ອງເສນັ້ ຮອບວງົ ຂະໜາດ ຕ່ າງໆ. ຊຸດທີ 10 ຊຸດຈດຸ ປະກອບດວ້ ຍວດັ ສະດຸທ່ ເີ ປັນຕວົ ແທນຄວາມເປັນຈດຸ ເຊ່ ນັ : ແກ່ ນພດື , ກອ້ ນແກວ້ ແລະ ວດັ ຖຸທາໍ ມະຊາດອ່ ນື ໆ. ຊຸ ດອຸ ປະກອນການສອນຕງັ້ ແຕ່ ຊຸດທີ 3 ເປັນຕນົ້ ມາ ລກັ ສະນະການໃຊໃ້ ນການຮຽນ - ການສອນຈະ ຊບັ ຊອ້ ນຫຼາຍຂນື້ ເພ່ ອື ເປີດໂອກາດໃຫເ້ ດກັ ໄດຄ້ ດິ ສາ້ ງສນັ , ຄດິ ຫຼາຍແງ່ຫຼາຍມູມ ແລະ ເປັນຄວາມຫຼາກຫຼາຍ ປະກອບກບັ ຮູບແບບຂອງອຸປະກອນບ່ ໍວ່ າຈະເປັນຮູບກມົ , ຮູບຈະຕຸລດັ , ຮູບທ່ ໍກມົ , ຮູບສາມລ່ ຽມ ແລະ ຮູບ ເສນັ້ ລວ້ ນແລວ້ ແຕ່ ເປັນສ່ ງິ ຊ່ ວຍໃຫເ້ ດກັ ໄດຮ້ ຽນຮູຄ້ ຸນສມົ ບດັ ຂອງວດັ ຖຸ , ເຂາົ້ ໃຈຄວາມສໍາພັນ ແລະ ການ ສາ້ ງສນັ ຮູບຊງົ ຕ່ າງໆ. ກດິ ຈະກາໍ ການຮຽນຮູ ້ ຫຼື Occupation ເປັນກດິ ຈະກາເສມີ ການຮຽນຊຸດອຸປະກອນທ່ ເີ ຟີຼເບວການດົ ຂນື້ ເພ່ ອື ໃຫກ້ ານຮຽນ - ການສອນເດກັ ຄວບຄ່ ູກບັ ພດັ ທະນາການທຸກດາ້ ນ ມຫີ ຼາກຫາຼ ຍເຊ່ ນັ : ພບັ ເຈຍ້ , ຈກີ ເຈຍ້ , ຮອ້ ຍທ່ ໍ, ຮອ້ ຍໝາກປັດ, ແຕມ້ ຮູບ, ປັ້ນດນິ , ສານເຈຍ້ ເປັນຕນົ້ ໃນການດໍາເນີນກດິ ຈະກໍາການຮຽນນີ້ ຍງັ ປະກອບໄປດວ້ ຍການຮອ້ ງເພງ, ເຕນັ້ , ການເຄ່ ອື ນໄຫວ, ການຫຼນິ້ ເກມທ່ ສີ າ້ ງຄວາມສະນຸກສະໜານໃຫກ້ ບັ ເດກັ ໂດຍສະເພາະການຫຼນິ້ ຖວື ່ າເປັນກດິ ຈະກໍາທ່ ສີ ່ ງົ ເສມີ ພດັ ທະນາການເດກັ ສູງສຸດ( Read, et., 1993: 183 ) ແນວໃດກ່ ໍຕາມໃນການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນສໍາລບັ ເດກັ ເຟີຼເບວຍງັ ເຊ່ ອື ວ່ າການກະຕຸນ້ ໃຫເ້ ດກັ ມີ ຄວາມສນົ ໃຈ ເປັນສ່ ງິ ຈາໍ ເປັນສໍາລບັ ການສອນເດກັ ນອກຈາກຄວາມພອ້ ມຂອງເດກັ ແລວ້ ການກະຕຸນ້ ໃຫເ້ ກດີ ຄວາມສນົ ໃຈຈາກຄຈູ ະສາ້ ງການຮຽນຮູໃ້ ຫກ້ ບັ ເດກັ ຫາຼ ຍຂນື້ ແຕ່ ຄຕູ ອ້ ງແແກແບບກດິ ຈະກໍາການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນໃຫເ້ ໝາະສມົ ກັບເດກັ ແຕ່ ລະຄົນ( Brewer, 1992: 5 ) ຂະບວນການສອນຂອງເຟີຼເບວ ຕອ້ ງ ສອດຄ່ ອງຕ່ ໍເນ່ ອື ງກນັ ຕງັ້ ແຕ່ ເດກັ ເລ່ ມີ ມາເຂາົ້ ໂຮງຮຽນ ທງັ ກດິ ຈະກໍາການຮຽນ - ການສອນຕາມຊຸດອຸປະກອນ ກບັ ກດິ ຈະກາໍ ການຮຽນຮູ ້ ດ່ ງັ ນນັ້ , ເຟີຼເບວຈ່ ງຶ ໄດພ້ ດັ ທະນາຕາຕະລາງກດິ ຈະກໍາປະຈາໍ ວນັ ໃຫຄ້ ູໃຊເ້ ປັນແນວທາງ ປະຕບິ ດັ ໃນຊ່ ວງເວລາຮຽນຮູຈ້ າກຊຸດອຸປະກອນໃຫຄ້ ູນໍາເດກັ ມານ່ ງັ ເປັນວງົ ມນົ ແລວ້ ຮຽນໄປພອ້ ມກນັ ເຊ່ ງິ ກດິ ຈະກໍານໃີ້ ນຕາຕະລາງກດິ ຈະກໍາປະຈາໍ ວນັ ເອນີ້ ວ່ າ ກດິ ຈະກໍາເສມີ ປະສບົ ການ ສ່ ວນເວລາທ່ ີເຫຼອື ໃຫເ້ ດກັ ເຮດັ ກດິ ຈະກາໍ ການຮຽນຮູທ້ ່ ເີ ດກັ ສນົ ໃຈ. 3. ຫຼກັ ການສອນ ການຮຽນ - ການສອນແບບເຟີຼເບວ ເນນັ້ ການຈດັ ກດິ ຈະກໍາການຮຽນ - ການສອນທ່ ເີ ດກັ ຫຼນິ້ ແລະ ຮຽນຮູຈ້ າກການຫຼນິ້ ແລະ ຮອ້ ງເພງ ໂດຍໃຊອ້ ຸປະກອນການຫນຼິ້ ແບບຊຸດອຸປະກອນ ແລະ ກດິ ຈະກາການຮຽນ ຮູ ້ ໂດຍເດກັ ຮຽນຮູມ້ ະໂນທດັ ຈາກການເຂາົ້ ຮ່ ວມກດິ ຈະກໍານນັ້ ໆ ຫກຼັ ການສອນທ່ ສີ າໍ ຄນັ ຄ:ື 1) ຄູຕອ້ ງມແີ ຜນການສອນ ຄູຕອ້ ງຈດັ ກຽມອຸປະກອນ ແລະ ກໍານດົ ກດິ ຈະກາໍ ການຮຽນຮູ ້ ໃຫສ້ ອດຄ່ ອງ ກບັ ໄວ,ພດັ ທະນາການ ແລະ ຄວາມຂອງເດກັ ໃນການຮຽນ ແລວ້ ເປີດໂອກາດໃຫເ້ ດກັ ໄດລ້ ງົ ມຫື ຼນິ້ ກບັ 46 ແປໂດຍ: ອປ ຄາໍ ຜງັ ໄຊຍະວງົ
ອຸປະກອນຢ່ າງອດິ ສະຫຼະຕາມທໍາມະຊາດໂດຍຄູເປັນຜູສ້ ງັ ເກດພອ້ ມທງັ ໃຫກ້ ານຊຸກຍູຊ້ ່ ວຍເຫຼອື ເດກັ ໃນການຮຽນຮູ.້ 2) ຄູຕອ້ ງສອນລະບຽບໃຫເ້ ດກັ ເວລາເດກັ ຫນຼິ້ ແລວ້ ເດກັ ຕອ້ ງເກບັ ຊຸດອຸປະກອນທ່ ຫີ ຼນິ້ ໄວບ້ ່ ອນທ່ ຄີ ູກາໍ ນດົ ຢ່ າງເປັນລະບຽບ ເດກັ ໄດຮ້ ຽນຮູກ້ ານມລີ ະບຽບຈາກການເກບັ ຊຸດຂອງຫຼນິ້ ນີ້ ເຟີຼເບວກ່ າວວ່ າ “ ການ ປະຕິບັດຕົນທ່ ີເປັບລະບຽບເປັນທາງນໍາໄປສ່ ູການຄິດທ່ ີເປັນລະບຽບດວ້ ຍ ”( Gordon and Browne, 1993: 10 ) ນອກຈາກການຫຼນິ້ ຊຸ ດອຸປະກອນ ຄູຕອ້ ງຈດັ ກດິ ຈະກໍາການຮຽນຮູ ້ ແລະ ກດິ ຈະກາໍ ນນັ ທະນາການອ່ ນື ໆເສມີ . ເຟີຼເບວປຽບທຽບການສອນເດກັ ວ່ າຄກື ນັ ກບັ ການກາ້ ແກ່ ນພດື ທ່ ຜີ ູປ້ ູກຕອ້ ງໄດດ້ ູແລໃຫແ້ ກ່ ນພດື ງອກງາມຂືນ້ ເປັນຕົນ້ , ແຕກກ່ ິງ, ແຕກໃນ, ອອກດອກ ແລະ ເປັນໝາກທ່ ີສົມບູນເຊ່ ນັ ກນັ ກັບ ພດັ ທະນາການເດກັ ທ່ ດີ ຕີ ອ້ ງສອດຄ່ ອງປະສມົ ປະສານກມົ ກນື ໄປກບັ ທໍາມະຊາດຂອງເດກັ ໃຫເ້ ດກັ ໄດ້ ຮຽນຮູຈ້ າກງ່າຍໄປຫາຍາກ ຈາກທໍາມະຊາດການຫຼນິ້ ຂອງເດກັ ໄປສ່ ູການຮຽນຮູທ້ ່ ເີ ພ່ ງິ ປາດຖະໜາ ໂດຍ ມຄີ ູເປັນຜູແ້ ນະນໍາ ແລະ ສະໜບັ ສະໜນູ ໃຫເ້ ດກັ ເກດີ ພາວະສາ້ ງສນັ ຮູຈ້ ກັ ພວົ ພນັ ທາງສງັ ຄມົ ຫຼກັ ການ ສາໍ ຄນັ ຂອງການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນຕອ້ ງມຢີ ່ າງໜອ້ ຍ 6 ປະການດ່ ງັ ນ:ີ້ 1. ເດກັ ສໍາຜດັ ການຮຽນຮູດ້ ວ້ ຍຄວາມສຸກ 2. ເດກັ ໄດສ້ ງັ ເກດຢ່ າງຮຽນຮູ ້ ໂດຍມຄີ ເູ ປັນຜູແ້ ນະນາໍ ແລະ ສະໜບັ ສະໜນູ 3. ເດກັ ເກດີ ພາວະສາ້ ງສນັ ຈາກການຄດິ ໃນການປະຕບິ ດັ ກດິ ຈະກາໍ 4. ເດກັ ເກດີ ພດັ ທະນາຈດິ ຕະນຍິ ມົ ຈາກກດິ ຈະກໍາການຮຽນຮູເ້ ຊ່ ນັ : ການຫຼນິ້ ເສລີ, ການຮອ້ ງເພງ, ການຮູຈ້ ກັ ເກບັ ເຄ່ ອື ງຫນຼິ້ ໄວເ້ ປັນບ່ ອນເປັນທ່ ເີ ປັນຕນົ້ 5. ເດກັ ຮູຈ້ ກັ ການເຂາົ້ ສງັ ຄມົ ທ່ ຖີ ກື ຕອ້ ງຈາກການຫຼນິ້ ຫຼື ຮຽນຮ່ ວມກບັ ໝ່ ເູ ພ່ ອື ນ ແລະ ຝຶກການມີ ລະບຽບວໄິ ນຈາກການເຮດັ ກດິ ຈະກາໍ ປະຈາໍ ວນັ 6. ເດກັ ເພ່ ມີ ພູນການພດັ ທະນາສະຕປິ ັນຍາເຊ່ ນັ : ການນບັ , ການວດັ , ການປຽບທຽບ, ການຈາໍ ແນກ ຈາກກດິ ຈະກໍາການຫຼນິ້ ປົນກບັ ການຮຽນຂອງເດກັ ທ່ ຄີ ຈູ ດັ ສນັ ແລະ ກໍານດົ ແຜນການມາຢ່ າງເປັນ ລະບບົ . 4. ວທິ ຈີ ດັ ການຮຽນ - ການສອນ ເຟີຼເບວເນນັ້ ການຈດັ ປະສບົ ການການສກຶ ສາອະນຸບານໃນພາບລວມນບັ ແຕ່ ການຈດັ ສ່ ງິ ແວດລອ້ ມ, ການຈດັ ຕາຕະລາງກດິ ຈະກໍາປະຈາໍ ວນັ , ການຈດັ ກດິ ຈະກໍາຕ່ າງໆສໍາລບັ ເດກັ ໃນຫອ້ ງຮຽນລວມທງັ ກດິ ຈະກໍາ ເຄ່ ອື ນໄຫວ, ດນົ ຕ,ີ ຮອ້ ງເພງ ສໍາລບັ ວທິ ຈີ ດັ ການຮຽນ - ການສອນທ່ ຈີ ະນາໍ ສະເໜຕີ ່ ໄໍ ປນຈີ້ ະເນນັ້ ສະເພາະຊ່ ວງ ກດິ ຈະກໍາວງົ ມນົ ຊ່ ງຶ ເປັນຊ່ ວງການຮຽນຮູເ້ ນອື້ ໃນບດົ ຮຽນຈາກຊຸດອຸປະກອນ ປະກອບດວ້ ຍການຕຽມ ແລະ ການດໍາເນນີ ການສອນ 1) ການກຽມ ຄູຜູສ້ ອນຕອ້ ງປະເມນີ ພດັ ທະນາການຂອງເດກັ , ຄວາມສນົ ໃຈຂອງເດກັ ແລະ ຄວາມພອ້ ມໃນການ ຮຽນດວ້ ຍການສງັ ເກດເດກັ ແລວ້ ຈ່ ງຶ ມາກຽມຊຸດອຸປະກອນໃຫເ້ ໝາະສມົ ກບັ ເດກັ ພອ້ ມທງັ ອອກແບບປະສບົ ການ ແລະ ກດິ ຈະກໍາສໍາລບັ ເດກັ ຈາກນນັ້ ວາງແຜນຂນັ້ ຕອນການສອນດວ້ ຍການຫຼນິ້ ຊຸດອຸປະກອນເປັນລໍາດບັ 47 ແປໂດຍ: ອປ ຄາໍ ຜງັ ໄຊຍະວງົ
2) ການດໍາເນນີ ການສອນ - ຂນັ້ ນໍາ ເລ່ ມີ ກດິ ຈະກາການສອນດວ້ ຍການເຮດັ ໃຫເ້ ດກັ ສະຫງບົ ອາດຈະເປັນການຮອ້ ງເພງ, ກດິ ຈະກາ ເລ່ າົ ຄໍາຄ່ ອງເປັນຕນົ້ ເມ່ ອື ເດກັ ພອ້ ມຈ່ ງຶ ເລ່ ມີ ການຮຽນ - ຂນັ້ ສອນ ຄູບອກຈດຸ ປະສງົ ການຮຽນ ແລວ້ ສະເໜຊີ ຸດອຸປະກອນທ່ ຈີ ະໃຫເ້ ດກັ ນາໍ ໄປຫຼນິ້ ແລະ ສາ້ ງສນັ ຜນົ ງານຕາມຄວາມສນົ ໃຈ ໂດຍມຄີ ູເປັນຜູອ້ ໍານວຍຄວາມສະດວກ ແລະ ກະຕຸນ້ ໃຫເ້ ດກັ ເກດີ ການຮຽນຮູຕ້ າມ ຈດຸ ປະສງົ ແລະ ແຜນການທ່ ວີ າງໄວ້ ຄູຈະບ່ ໍເຂາົ້ ໄປຈດັ ການເດກັ ໃນເວລາເດກັ ເຮດັ ກດິ ຈະກາໍ ການຮຽນແຕ່ ສາ້ ງ ບນັ ຍາກາດໃຫເ້ ປັນການຫຼນິ້ ຢ່ າງທໍາມະຊາດ - ຂນັ້ ສະຫຸຼບ ຄູ ແລະ ຜູຮ້ ຽນສະຫຸຼບສ່ ງິ ທ່ ໄີ ດຮ້ ຽນຮູຮ້ ່ ວມກນັ ເມ່ ອື ຮຽນຈບົ ແລວ້ ເດກັ ສາມາດໄປເຮດັ ກດິ ຈະກໍາການຮຽນຮູອ້ ່ ນື ໆ ທ່ ຈີ ດັ ຕຽມໄວອ້ ກີ ເຊ່ ນັ : ສລີ ະປະສາ້ ງສນັ , ຟັງນທິ ານ, ຮອ້ ງເພງ ຫຼື ກດິ ຈະກາເຄ່ ອື ໄຫວເປັນຕນົ້ ໃນການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນນີ ຕາຕະລາງກດິ ຈະກໍາປະຈາໍ ວນັ ມຄີ ວາມສາໍ ຄນັ ຫຼາຍ ເຟຼີເບວ ພດັ ທະນາຕາຕະລາງກດິ ຈະກໍາປະຈາໍ ວນັ ຂນື້ ມາເພ່ ອື ໃຫເ້ ດກັ ໄດຮ້ ບັ ການພດັ ທະນາຄບົ ທຸກດາ້ ນເຊ່ ນັ : ທາງດາ້ ນ ຮ່ າງກາຍ, ດາ້ ນອາລມົ - ຈດິ ໃຈ, ດາ້ ນສງັ ຄມົ ຈາກແນວຄດິ ນໄີ້ ດເ້ ປັນຕນົ້ ແບບຂອງຕາຕະລາງກດິ ຈະກໍາປະຈາໍ ວນັ ຂອງການສກຶ ສາອະນຸບານໃນປະຈຸບນັ ສ່ ງິ ສໍາຄນັ ທ່ ກີ ໍານດົ ໄວໃ້ ນຕາຕະລາງກດິ ຈະກໍາປະຈໍາວນັ ໄດແ້ ກ່ : ກດິ ຈະກໍາເປັນຊ່ ວງການຫນຼິ້ ຊຸດອຸປະກອນທ່ ເີ ຟຼີເບວຈະໃຫເ້ ດກັ ນ່ ງັ ເປັນວງົ ມນົ ຮອ້ ງເພງແລວ້ ຫຼນິ້ ຊຸດອຸປະກອນ ປະຈບຸ ນັ ເອນີ້ ວ່ າກດິ ຈະກາໍ ວງົ ມນົ ສ່ ວນກດິ ຈະກໍາສ່ ງົ ເສມີ ຄວາມສະນຸກສະໜານເພດີ ເພນີ ໄດແ້ ກ່ : ກດິ ຈະກາສີ ລະປະສາ້ ງສນັ , ກດິ ຈະກໍາກາງແຈງ້ ແລະ ເກມການສກຶ ສາ ແຕ່ ລະວນັ ຄູຈະຈດັ ກດິ ຈະກາໃຫເ້ ໝາະສມົ ກບັ ບນັ ຍາກາດ ແລະ ສະພາບຄວາມຕອ້ ງການຂອງເດກັ . 5. ການປະເມນີ ຜນົ ການປະເມນີ ຜນົ ການຮຽນຂອງເຟີຼເບວເນນັ້ ຄວາມແຕກຕ່ າງຂອງບຸກຄນົ ທ່ ພີ ດັ ທະນາໄປຕາມລໍາດບັ ຊຸດ ອຸປະກອນ ຈດຸ ເນນັ້ ສໍາຄນັ ຂອງເຟີຼເບວຢ່ ູທ່ ກີ ານຮຽນຢ່ າງມຄີ ວາມສຸກເປັນທໍາມະຊາດ ເພາະເຟີຼເບວເຊ່ ອື ວ່ າການ ຫນຼິ້ ຄື ສ່ ສື າ້ ງການຮຽນຮູ ້ ແລະ ເຂາົ້ ໃຈພາຍໃນດວ້ ຍຕວົ ຂອງເດກັ ເອງ ທ່ ເີ ປັນໄປຕາມກນົ ໄກຊວີ ດິ ເດກັ ຮຽນຮໄູ ້ ດ້ ດເີ ມ່ ອື ມຄີ ວາມພອ້ ມທ່ ຈີ ະຮຽນດວ້ ຍການຫນຼິ້ ແລະ ການມກີ ດິ ຈະກາໍ ການຮຽນຮູທ້ ່ ເີ ໝາະສມົ . 6. ການຈດັ ສ່ ງິ ແວດລອ້ ມການຮຽນຮູ ້ ການຈດັ ສ່ ງິ ແວດລອ້ ມການຮຽນຮູຂ້ ອງເຟຼີເບວເປັນເລ່ ອື ງຂອງການຈດັ ການສກຶ ສາອະນຸບານທງັ ລະບບົ ນບັ ຕງັ້ ແຕ່ ການສອນ, ຫຼກັ ສູດ, ເນອື້ ໃນທ່ ເີ ດກັ ຕອ້ ງຮຽນຮູ,້ ການກຽມຂອງຄູ ແລະ ການມສີ ່ ວນຮ່ ວມຂອງ ຄອບຄວົ ໃນການສອນເດກັ ບນັ ຍາກາດຂອງການຮຽນຮູເ້ ນນັ້ ຄວາມເປັນທໍາມະຊາດ, ຄວາມເພດີ ເພນີ , ຄວາມ ເປັນອດິ ສະຫຼະໃນການຫຼນິ້ ແລະ ການຮຽນຮູ ້ ໂດຍມຄີ ູເປັນຜູຈ້ ດັ ວາງປະສບົ ການໃຫແ້ ກ່ ເດກັ ຢ່ າງມແີ ບບແຜນ ສ່ ງິ ແວດລອ້ ມຂອງໂຮງຮຽນມຄີ ວາມໝາຍກບັ ເດກັ ຫຼາຍ ໂຮງຮຽນຂອງເຟຼີເບວປະກອບດວ້ ຍສວນທ່ ສີ ວຍງາມ, ມເີ ດນີ , ມມີ ຸມເຄ່ ອື ງຫຼນິ້ ທ່ ເີ ດກັ ສາມາດເຂາົ້ ໄປຫຼນິ້ ໄດຕ້ າມຄວາມສນົ ໃຈ, ມບີ ໍລເິ ວນສໍາລບັ ເຮດັ ກດິ ຈະກາໍ ເຄ່ ອື ນ ໄຫວດນົ ຕີ ແລະ ກດິ ຈະກໍາອ່ ນື ໆ ເຊ່ ງິ ລກັ ສະນະການຈດັ ສ່ ງິ ແວດລອ້ ມການຮຽນຮູຂ້ ອງເຟຼີເບວນກີ້ ່ ໍຄຮື ູບແບບ ຂອງການຈດັ ສ່ ງິ ແວດລອ້ ມໂຮງຮຽນອະນຸບານໃນປະຈບຸ ນັ . 7. ບດົ ບາດຂອງຄູ ຄເູ ປັນຜູມ້ ບີ ດົ ບາດສໍາຄນັ ໃນການຊ່ ວຍໃຫເ້ ດກັ ສາມາດພດັ ທະນາຄຸນນະພາບທ່ ແີ ຝງຢ່ ູໃນຕວົ ດວ້ ຍການ 48 ແປໂດຍ: ອປ ຄໍາຜງັ ໄຊຍະວງົ
ຮຽນຮູ ້ ໜາ້ ທ່ ສີ ໍາຄນັ ຂອງຄູຄ:ື ເປັນຜູອ້ ອກແບບປະສບົ ການ ແລະ ກດິ ຈະກາໍ ສໍາລບັ ເດກັ , ເປັນຜູອ້ າໍ ນວຍຄວາມ ສະດວກ ແລະ ຈງູ ໃຈໃຫເ້ ດກັ ຢາກຮຽນຮູ ້ ດ່ ງັ ນນັ້ , ເຟຼີເບວຈ່ ງຶ ຈດັ ໃຫມ້ ກີ ານພດັ ທະນາສກັ ກາຍະພາບຄູອະນຸບານ ດວ້ ຍການຝຶກຫດັ ແລະ ຮຽນຮູທ້ ່ ຈີ ະສອນ ແລະ ຈດັ ກດິ ຈະກໍາໃຫເ້ ດກັ ເພ່ ອື ເຮດັ ໜາ້ ທ່ ຂີ ອງຄູອະນຸບານຢ່ າງ ໜອ້ ຍ 4 ປະການດ່ ງັ ນ:ີ້ 1) ເປັນຜູວ້ າງແຜນການສອນ, ອອກແບບປະສົບການ, ຈດັ ກິດຈະກໍາສໍາລັບເດັກ ແລະ ຕຽມຊຸ ດ ອຸປະກອນການຮຽນສໍາລບັ ເດກັ 2) ເປັນຜູແ້ ນະນໍາແລະອໍານວຍຄວາມສະດວກໃນການຮຽນ ເພ່ ອື ໃຫເ້ ດກັ ໄດພ້ ດັ ທະນາພາບການຮຽນຮູ ້ ຢ່ າງເຕມັ ສກັ ກາຍະພາບ 3) ເປັ ນຜູ ້ກະຕຸ ນ້ ໃຫ້ເດັກຄິດສາ້ ງສັນດວ້ ຍຄໍ າຖາ ມ ແ ລະ ກິດຈະກໍາທ່ ີຫຼາກຫຼາຍທັງກາ ນຫຼິນ້ , ການເຄ່ ອື ນໄຫວ ແລະ ດນົ ຕີ ຫຼື ຮອ້ ງເພງ 4) ເປັນຜູສ້ ະໜບັ ສະໜູນໃຫເ້ ດກັ ເຮດັ ກດິ ຈະກໍາການຮຽນຮູເ້ ພ່ ອື ສ່ ງົ ພດັ ທະນາການໃນທຸກດາ້ ນໃຫແ້ ກ່ ເດກັ . 8. ການມສີ ່ ວນຮ່ ວມຂອງຜູປ້ ົກຄອງ ເຟີຼເບວ (Froebel) ກ່ າວວ່ າການຈດັ ການສຶກສາສໍາລບັ ເດກັ ເປັນການຈດັ ການສກຶ ສາທ່ ີສະໜອງ ຕອບທາໍ ມະຊາດຂອງເດກັ ແລະ ການທ່ ຈີ ະສາ້ ງໃຫເ້ ດກັ ເກດີ ການຮຽນຮູຕ້ ອ້ ງໄດອ້ າໄສພ່ ໍແມ່ ຜູປ້ ົກຄອງ ຫຼື ຄູທ່ ີ ໄດຮ້ ບັ ການຝຶກຫດັ ມາຢ່ າງດມີ າຊ່ ວຍໃນການຮຽນ - ການສອນ ເພ່ ອື ໃຫເ້ ດກັ ເກດີ ການຮຽນຮູຢ້ ່ າງຖກື ຕອ້ ງ ແລະ ເປັນລະບບົ ຄອບຄວົ ເປັນຜູມ້ ບີ ດົ ບາດສໍາຄນັ ຕ່ ໍການໃຫກ້ ານສກຶ ສາແກ່ ເດກັ ເປັນຄູຄນົ ທໍາອດິ ຂອງເດກັ ແລະ ເປັນຜູວ້ າງອານາຄດົ ແຫ່ ງການຮຽນຮູຂ້ ອງເດກັ ດ່ ງັ ນນັ້ ຜູປ້ ົກຄອງຕອ້ ງມສີ ່ ວນຮ່ ວມກບັ ການຮຽນ - ການສອນ ເດກັ ແຕ່ ການເຂາົ້ ຮ່ ວມຂອງຜູປ້ ົກຄອງໃນການຈດັ ການສກຶ ສາໃຫກ້ ບັ ເດກັ ຜູປ້ ົກຄອງຕອ້ ງໄດຮ້ ບັ ການຝຶກອບົ ຮມົ ເພ່ ອື ເປັນຜູປ້ ົກຄອງທ່ ດີ ີ ສາມາດເຂາົ້ ໃຈເດກັ ທາງດາ້ ນການຮຽນຮູ ້ ແລະ ພດັ ທະນາການຂອງເດກັ ສາມາດກະຕຸນ້ ແລະ ເຮດັ ໃຫເ້ ດກັ ເກດີ ການຮຽນຮູໄ້ ດຢ້ ່ າງສມົ ບູນ ເຟີຼເບວເຫນັ ວ່ າຜູປ້ ົກຄອງຄຄື ູທ່ ດີ ທີ ່ ສີ ຸດຂອງເດກັ ໂຮງຮຽນ ຕອ້ ງກຽມຜູປ້ ົກຄອງເພ່ ອື ໃຫເ້ ຂາົ້ ມາມສີ ່ ວນຮ່ ວມໃນການຈດັ ການສກຶ ສາໃຫແ້ ກ່ ເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນຢ່ າງຖກື ຕອ້ ງ. 9. ການນໍາໄປໃຊ້ ການຈດັ ການສກຶ ສາເດກັ ອະນຸບານຕາມຮູບແບບຂອງເຟຼີເບວ ມຈີ ດຸ ມຸງ້ ໝາຍເນນັ້ ເຖງິ ການຫຼນິ້ ແລະ ປະສົບການຢ່ າງຫຼາກຫຼາຍ ເພ່ ືອສາ້ ງເດັກໃຫຮ້ ຽນຮູຊ້ ີວິດ ແລະ ໂລກ ຊຸ ດອຸ ປະກອນປຽບສະເໝືອນກັບ ແບບຮຽນສໍາລບັ ເດກັ ທ່ ເີ ດກັ ຈະໄດຫ້ ຼນິ້ ແລະ ຮຽນຮູໄ້ ປພອ້ ມຫນັ ສ່ ວນການສ່ ງົ ເສມີ ພດັ ທະນາການທາງດາ້ ນ ຮ່ າງກາຍ, ສງັ ຄມົ , ອາລມົ ແລະ ສະຕປິ ັນຍາໄດຮ້ ບັ ຈາກການຈດັ ເປັນປະສບົ ການປະກອບການຮຽນ ແລະ ກດິ ຈະກໍາການຮຽນຮູ ້ ຄາໍ ຖາມຂອງຄູ, ຄວາມເຫນັ ຂອງເດກັ , ບດົ ເພງ ແລະ ການເປັນຕວົ ຢ່ າງຂອງຄູລວມເຖງິ ການເຂາົ້ ຮ່ ວມກດິ ຈະກໍາຕ່ າງໆທ່ ຄີ ູຈດັ ເຊ່ ນັ : ເກມ, ການເລ່ າົ ນທິ ານ, ການເຮດັ ສວນ ແລະ ກດິ ຈະກາວຽກບາ້ ນ ຕ່ າງໆເຊ່ ນັ : ການຕດັ ຍບິ , ການພບັ ເຈຍ້ , ການຂຽນ ແລະ ການປັນ້ ດນິ , ການຫນຼິ້ ຊຸດຂອງຂວັ ນ ແລະ ກດິ ຈະກາ ການຮຽນຮູລ້ ວ້ ນແຕ່ ເປັນການສາ້ ງການຮຽນຮູໃ້ ຫກ້ ບັ ເດກັ ທ່ ເີ ປັນໄປຢ່ າງສອດຄ່ ອງກບັ ພດັ ທະນາການຂອງເດກັ ແນວຄດິ ການຈດັ ການຮຽນ - ການສອນແບບເຟຼີເບວໄດຮ້ ບັ ການຖ່ າຍຖອດສບຶ ຕ່ ກໍ ນັ ມາໂດຍບ່ ໍມກີ ານ 49 ແປໂດຍ: ອປ ຄາໍ ຜງັ ໄຊຍະວງົ
ປ່ ຽນແປງຈນົ ເຖງິ ສດັ ຕະວດັ ທີ 19 ຈ່ ງຶ ໄດມ້ ກີ ານຂະຫຍາຍຂອບເຂດການໃຊຊ້ ຸດອຸ ປະກອນຂອງເຟີຼເບວດວ້ ຍ ການນໍາອຸ ປະກອນອ່ ນື ໆມາຫຼນິ້ ເພ່ ີມເຕີມໂດຍເນນັ້ ແນວຄດິ ເດມີ ຂອງເຟີຼເບວ ດາ້ ນຂະໜາດ ແລະ ຮູບແບບ ມາດຕະຖານຂອງອຸປະກອນ ນອກຈາກນຍີ້ ງັ ມີການນໍາແນວຄິດແບບວທິ ະຍາສາດມາເປັນແນວທາງການ ຈດັ ການຮຽນ - ການສອນ ປະກອບກບັ ແນວຄດິ ຈອນ ດວິ ອີ້ ທ່ ເີ ນນັ້ ການຮຽນຮູຈ້ າກການປະຕບິ ດັ ຕວົ ຈງິ ແລະ ປະສບົ ການເຮດັ ໃຫກ້ ານຈດັ ການຮຽນ - ການສອນແບບເຟຼີເບວຕາມຮູ ບແບບເກ່ ົາໄດພ້ ດັ ທະນາໄປ ໂດຍ ສະເພາະການຫຼນິ້ ໄດມ້ ກີ ານປັບກດິ ຈະກໍາການຫຼນິ້ ຂອງເດກັ ໂດຍເນນັ້ ໃຫເ້ ດກັ ມກີ ານພວົ ພນັ ກບັ ສ່ ງິ ແວດລອ້ ມ ຫາຼ ຍຂນື້ , ເນນັ້ ຄວາມຮູສ້ ກຶ ແລະ ຄວາມສນົ ໃຈຂອງເດກັ ຫຼາຍຂນື້ , ມກີ ານໃຫເ້ ດກັ ໄດຫ້ ຼນິ້ ຢ່ າງອດິ ສະຫຼະ ແລະ ຝຶກການຄດິ ຢ່ າງວທິ ະຍາສາດຕາມປະສບົ ການຕວົ ຈງິ ຢ່ າງໃດກໍຕາມແນວຄດິ ຂອງເຟຼີເບວຍງັ ເປັນພນື້ ຖານການ ຈດັ ການສກຶ ສາອະນບຸ ານປະຈບຸ ນັ ກ່ າວໄວຄ້ :ື 1. ໂຮງຮຽນອະນຸບານ ແລະ ສ່ ງິ ແວດລອ້ ມຕອ້ ງສວຍງາມ, ມເີ ດ່ ນີ ຫຼນິ້ , ມອີ ່ າງນໍາ້ , ມອີ ່ າງຊາຍ, ມສີ ວນ ແລະ ມມີ ູມການຮຽນຮູທ້ ່ ເີ ດກັ ສາມາດເລອື ກຫນຼິ້ ຢ່ າງມອີ ດິ ສະຫະຼ ຕາມຄວາມສນົ ໃຈ. 2. ການສອນອະນຸບານຕອ້ ງມຕີ າຕະລາງກດິ ຈະກໍາປະຈາໍ ວນັ ສໍາລບັ ເປັນແນວທາງໃຫເ້ ດກັ ໄດດ້ ໍາເນີນ ກດິ ຈະກໍາປະຈາໍ ວນັ ທ່ ສີ ່ ງົ ເສມີ ພດັ ທະນາການເດກັ ໃນທຸກດາ້ ນ ຕວົ ຢ່ າງເຊ່ ນັ : ຕາຕະລາງກດິ ຈະກາປະຈາໍ ວນັ ຂອງສາໍ ນກັ ງານ, ຄະນະກໍາມະການການປະຖມົ ສກຶ ສາແຫ່ ງຊາດ ປີ 2539 ດ່ ງັ ນ:ີ້ ເວລາ ລາຍການປະຕບິ ດັ 08:00 - 08:30 08:30 - 08:45 ຮບັ ເດກັ 08:45 - 09:00 09:00 - 09:20 ເຄາົ ລບົ ທຸງຊາດ ແລະ ສູດມນົ 09:20 - 10:20 ກວດສຸຂະພາບ ແລະ ໄປອາບນາໍ້ 10:20 - 10:30 ກດິ ຈະກໍາເຄ່ ອື ນໄຫວ ແລະ ຈງັ ຫວະ 10:30 - 10:45 ກດິ ຈະກາໍ ສລີ ະປະ ແລະ ຫນຼິ້ ເສລຕີ າມມູມ 10:45 - 11:30 ພກັ ( ຊ່ ວງຕອນເຊາົ້ ) 11:30 - 12:00 12:00 - 14:00 ກດິ ຈະກໍາເສມີ ປະສບົ ການ( ໃນວງົ ມນົ ) 14:00 - 14:20 14:20 - 14:30 ກດິ ຈະກໍາກາງແຈງ້ 14:30 - 14:50 14:50 - 15:00 ພກັ ( ຮບັ ປະທານອາຫານທ່ ຽງ ) ນອນພກັ ຜ່ ອນ ເກບັ ເຄ່ ອື ງບ່ ອນນອນ ພກັ ( ຮບັ ປະທານອາຫານຫວ່ າງຕອນບ່ າຍ ) ເກມການສກຶ ສາ ກຽມຕວົ ກບັ ບາ້ ນ 3. ຄູຄຜື ູສ້ າ້ ງ ແລະ ພດັ ທະນາການຮຽນຮູແ້ ບບມອື າຊບີ ບ່ ໍແມ່ ນຜູຄ້ ວບຄຸມກບັ ກບັ ເດກັ ໃຫເ້ ຮດັ ກດິ ຈະກໍາ. 4. ການຮຽນດວ້ ຍການຫນຼິ້ ຢ່ າງມຄີ ວາມສຸກຄຫື ວົ ໃຈຂອງການສກຶ ສາເດກັ ່ ອນໄວຮຽນ. ຂສໍ້ ງັ ເກດຂອງການນໍາໃຊຕ້ າຕະລາງປະຈາໍ ວນັ ຂອງການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນໄທປັດຈບຸ ນັ ຄກື ານຍດຶ ໝນັ້ ຂອງການສກຶ ສາເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນ ຫຼື ຄູເດກັ ກ່ ອນໄວຮຽນທ່ ມີ ຄີ ວາມຄດິ ວ່ າຄຕູ ອ້ ງເຮດັ ກດິ ຈະກາ ທ່ ກີ ໍານດົ ຕາມຕາຕະລາງກດິ ຈະກໍາປະຈາໍ ວນັ ໂດຍປັບປ່ ຽນບ່ ໍໄດ້ ແລະ ຕອ້ ງເຮດັ ຕາມລໍາດບັ ກດິ ຈະກາ ດ່ ງັ ຕວົ ຢ່ າງຕາຕະລາງກດິ ຈະກາໍ ປະຈາໍ ວນັ ທ່ ນີ ໍາສະເໜໃີ ນຂໍ້ 2 ໂດຍເດກັ ຕອ້ ງມກີ ດິ ຈະກາທຸກກດິ ຈະກາ 50 ແປໂດຍ: ອປ ຄາໍ ຜງັ ໄຊຍະວງົ
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
