แนวขอสอบ 1. ขอ ใดเปน ประโยคสมบูรณ 1. ภาษาไทยพัฒนามาตลอดเวลา 2. ประเทศชาติบานเมืองของเรา 3. เด็กหญงิ ตัวเลก็ ผวิ ขาวคนนั้น 4. ทะเลสาบขา งหมูบา นเจาพระยา 2. ขอ ใดไมใชประโยครวม 1. พอฝนจะตกเราก็รีบกลับบา นทนั ที 2. คนไทยรกั สงบแตย ามรบก็ไมขลาด 3. ใครๆ กร็ วู า แถวสลี มอากาศเปน พษิ 4. ประชาชนไมใชสะพานลอยตํารวจจงึ ตอ งตกั เตือน 3. ขอ ใดเปน ประโยคความรวม 1. กระแสนาํ้ ไหลแรงจนเซาะตล่ิงพังไปแถบหน่ึง 2. มีหลกั ฐานวา มนุษยย คุ หินใชข วานทองแดงในการลา สัตว 3. ฟาทะลายโจรเปน พชื สมนุ ไพรที่นยิ มใชรักษาอาการเจบ็ คอ 4. การสง เสรมิ การอา นเปนการพัฒนาทรัพยากรบุคคลอยางหนึง่ 4. ขอ ใดเปน ประโยคสมบรู ณ 1. การแตง กายตามสมยั หรือตามแฟชนั่ ของวยั รุน 2. มีขาวโรคไขห วัดนกระบาดในหลายจงั หวดั ของไทย 3. บุคลกิ ภาพหรอื ช่ือเสยี งของผูพ ดู และการยอมรบั จากผูฟ ง 4. ความเชือ่ สิ่งศกั ดิ์สิทธ์ิ ปาฏหิ าริย ตลอดจนเรื่องไสยศาสตร 5. ขอใดเปน ประโยคตา งชนิดกบั ขอ อืน่ 1. ลกู ทด่ี เี ปนทพี่ ง่ึ ของพอ แมใ นวัยชรา 2. ไมว า ลกู จะเปนอยางไรพอแมก ็ยังคงรักลกู เสมอ 3. หากลกู ทกุ คนดูแลเอาใจใสพ อ แมท า นกจ็ ะมีความสขุ 4. การดูแลเอาใจใสพอ แมเปนหนา ท่ีและความรับผดิ ชอบของลูก 6. ขอใดเปน ประโยคความรวม 1. ฉันกอ็ ยากทําอะไรตามใจตัวเองบา ง 2. อะไรท่ดี ีๆ กน็ าจะทําเสียกอน 3. รานน้อี าหารอะไรกอ็ รอยทง้ั นนั้ 4. อะไรมากอ นเรากก็ นิ ไปพลางๆ 7. ขอ ความตอ ไปนีส้ ว นใดเปน ประโยคตา งชนิดกบั ขออ่ืน 1) การบริโภคอาหารทะเลมีประโยชนอยางยิ่งตอรางกายคนเรา 2) ในเนื้อปลามีกรดไขมันไมอิ่มตัวซึ่งมีสวนชวยลด คอเลสเตอรอลในเลือด 3) คนทช่ี อบรับประทานกงุ สวนมากไมรบั ประทานหางและเปลอื ก 4) ทัง้ หางและเปลือกกงุ เปน อาหารทีอ่ ุดม ไปดว ยแคลเซียมและไคโตซาน 1. สว นที่ 1 2. สวนที่ 2 3. สวนท่ี 3 4. สวนที่ 4 50 ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
8. ขอใดเปนประโยคความซอ น 1. ปจ จบุ ันระบบอินเทอรเ น็ตมีบทบาทอยางมากทั้งในหมวู ัยรนุ และวยั ผูใหญ 2. โลกของอนิ เทอรเ น็ตมีสาระประโยชน ความบนั เทิง ความรู และการสอ่ื สารมากมาย 3. ทกุ วนั น้ีเราจะสังเกตเห็นวา อินเทอรเนต็ คาเฟแ ฝงอยูในธรุ กจิ หลายประเภท 4. ในรานอาหาร โรงแรม สปา หา งสรรพสนิ คาและโรงพยาบาลบางแหงมมี มุ ของอินเทอรเน็ตคาเฟทง้ั นน้ั 9. ขอใดเปน ประโยคสมบรู ณ 1. หวั ขอการสนทนาเร่อื งความเปนเลิศในกฬี ายิมนาสติกของประเทศจีน 2. การศกึ ษาวิจยั ดา นวิทยาศาสตรการกีฬาเพ่อื การพฒั นากฬี ายมิ นาสติก 3. การแขงขันยมิ นาสตกิ อยา งตอเนือ่ งและการสนับสนนุ สง เสริมจากรฐั 4. ประเทศจีนใหค วามสําคญั กับกฬี ายิมนาสติกมายาวนานตอเนื่อง 10. ขอ ใดไมใชประโยค 1. การดาํ เนนิ งานธุรกิจหรอื การประกอบอาชีพตอ งมีความพอเพียง 2. เศรษฐกจิ พอเพียงมิไดจ ํากดั เฉพาะเกษตรกรหรอื ชาวไรช าวนาเทา นั้น 3. เกษตรทฤษฎใี หมเปนระบบเศรษฐกจิ ทีเ่ นนใหเกษตรกรสามารถดแู ลตัวเองได 4. การบรหิ ารจัดการเศรษฐกจิ ทที่ าํ ใหค นสามารถดแู ลตวั เองไดโดยไมเ ดอื ดรอน 11. ขอใดไมใชป ระโยคความซอน 1. คนไทยนิยมทําอาหารตามฤดกู าลซึ่งสอดคลองกับธรรมชาติ 2. ปลายฤดฝู นตนฤดหู นาว อากาศทเ่ี ปลยี่ นแปลงทาํ ใหค นเปนหวัด 3. เยน็ นี้แมบ านจะทําแกงสม ดอกแคและผัดผกั รวม 4. เชือ่ กนั วา การรับประทานแกงรอนๆ จะชวยแกไขห วดั ในระยะเปลย่ี นฤดูได 12. ขอใดไมใชประโยคความเดยี ว 1. การละเลนพืน้ เมืองของไทยเปนเอกลักษณโ ดดเดนอยางหน่งึ ของวฒั นธรรมไทย 2. ในทกุ ภาคของประเทศมีการละเลนพืน้ เมืองประจําทอ งถนิ่ ของตน 3. การละเลนพื้นเมอื งมีประโยชนใ นการเผยแพรว ฒั นธรรมไทยสูสากลโลก 4. คนไทยสรางสรรคก ารละเลน พนื้ เมอื งแลว สืบทอดตอกนั มาจนปจจุบนั 13. ขอใดเปนประโยคความซอน 1. ประเทศไทยมแี หลงทองเทย่ี วทางธรรมชาตหิ ลายๆ ประเภท 2. แหลงทอ งเทีย่ วประเภทถํ้ามักอยใู นบรเิ วณภเู ขาในภาคตางๆ ของประเทศ 3. น้าํ ใตดนิ ทไ่ี หลซึมชั้นของหินปูนกอ ใหเ กิดถํา้ ขนาดตางๆ ขึน้ 4. นักทองเทยี่ วสามารถเดินเขา ไปชมส่งิ สวยงามตา งๆ ภายในถ้าํ ได เฉลยคาํ ตอบ 1. ตอบ 1 โจทยถ ามประโยคสมบูรณ หมายความวาตองครบท้งั ภาคประธานและภาคแสดง ซึ่งขอ 2 3 4 ลว นขาดภาคแสดง (กรยิ า) แตข อ 1 ภาษาไทยพัฒนามาตลอดเวลา (กริยา=พัฒนา) 2. ตอบ 3 ขอ ใดเปนประโยคความรวมคือ ดทู ีส่ นั ธาน สังเกตเหน็ วา ขอ 1 2 4 มสี ันธาน พอ...ก็ แต จึง ตามลําดบั เชื่อมอยู สว นขอ 3 มีคาํ วา “วา ” เปน ประโยคความซอ นนามานุประโยค ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 51
3. ตอบ 1 เพราะคําวา “จน” ถือเปนสนั ธานแบบเปน เหตุเปนผล โดยมเี หตมุ ากอนผล สว นขอ 2 มีคําวา “วา ” เปน ประโยค ความซอนนามานุประโยค ขอ 3 มีคําวา “ท”ี่ เชอื่ มอยูเปนประโยคความซอนคณุ านปุ ระโยค และขอ 4 มีกริยาคาํ วา “เปน ” คําเดยี วจึง เปนประโยคความเดยี ว 4. ตอบ 2 เปนประโยคกริยา เพราะจะข้นึ ประโยคดว ยคําวา “เกิด มี ปรากฏ” เทานนั้ 5. ตอบ 1 เพราะ ลกู ท่ีดเี ปน ท่พี ่งึ ของพอ แมในวยั ชรา (ที่ดี เปนประโยคยอยคุณานุประโยค) ขอ 2 มีสนั ธานคําวา ไมวา...ก็ จงึ เปน ประโยคความรวม ขอ 3 มสี นั ธานคําวา หาก...ก็ จึงเปน ประโยคความรวม ขอ 4 สามารถคดิ ได 2 วธิ ี คอื มสี นั ธานเชอื่ มคําวา และ จงึ เปน ประโยคความรวม ขอนจี้ ึงตอบขอ 1 แตถา “การ ดแู ลเอาใจใสพ อ แมเ ปน หนา ทแ่ี ละความรบั ผดิ ชอบของลกู ” เรามองเปน กลมุ คาํ จะไดว า ขอ มี กรยิ าคาํ วา “เปน ” คาํ เดยี วจงึ เปน ประโยค ความเดียวซึ่งคาํ ตอบจะตอบได 1 และ 4 (ผอู อกขอสอบอาจมเี จตนาใหค าํ ตอบเปน ขอ 1 แตข อ 4 นน้ั ยงั ไมช ัดเจนอย)ู 6. ตอบ 4 สงั เกตวา ทุกๆ ขอจะเนนคาํ วา “ก”็ ซง่ึ ถา เปน ประโยคความรวม “ก็” จะตอ งเชอ่ื มประโยค 2 ประโยค นั่นคือ อะไร มากอ นเราก็กินไปพลางๆ (สนั ธาน) สวนขออนื่ เปน ก็ เปนคาํ อนุภาค (เดียว) 7. ตอบ 1 สังเกตขอ 2 3 4 จะพบคาํ วา “ซงึ่ ท่ี ท่ี “ตามลําดบั ซ่งึ ทําหนาทแ่ี ทนนามท่อี ยขู า งหนา และเปนประโยคยอยของ ประโยคหลกั สวนขอ 1 น้ัน มีกรยิ า “ม”ี คําเดียวจึงเปน ประโยคความเดียว 8. ตอบ 3 สังเกตคาํ วา “วา” เช่อื มประโยคอยูจ งึ เปนประโยคความซอนแบบนามานปุ ระโยค ขอ 1 2 4 มีกริยา “มี มี มี” ซึ่ง ทาํ หนา ทีเ่ ปนกริยาหลกั เพยี งตัวเดียวจงึ เปนประโยคความเดียว 9. ตอบ 4 ประโยคท่สี มบรู ณตอ งมคี รบท้งั ภาคประธานและภาคแสดง น่นั คือ ประเทศจนี ให ความสําคญั กับกฬี ายิมนาสตกิ ยาวนานตอ เนือ่ ง ประธาน + กรยิ า + กรรม + ขยายกรรม 10. ตอบ 4 การบรหิ ารจัดการเศรษฐกิจที่ทาํ ใหคนสามารถดแู ลตัวเองไดโดยไมเดอื ดรอ น ขอความหนาน้เี ปนประโยคยอ ย ประโยคหลักคอื การบรหิ ารจัดการเศรษฐกิจ???สังเกตวามนั ไมจ บประโยค มีแคเ พยี งภาค ประธานอยา งเดยี วจงึ ไมใ ชประโยคทีส่ มบรู ณ 11. ตอบ 3 เยน็ นี้ = ขยายกริยา แมบ า น = ประธาน จะทํา = กรยิ า แกงสม...=กรรม ซึ่งสงั เกตวา จะมีกรยิ าหลักเพยี งตัว เดียว จึงเปน ประโยคความเดียว (ขอ อ่นื ๆ เปน ความซอน) 12. ตอบ 4 พจิ ารณาวาอาจจะมคี วามรวมและความซอน สงั เกตวาขอ 4 มคี ําวา “แลว” เปน สนั ธานเช่ือมประโยคใหค ลอ ย ตามกนั จงึ เปน ประโยคความรวม 13. ตอบ 3 หาประโยคความซอ น ขอ 1 “ม”ี เปน กริยาเพียงตัวเดียว = ประโยคความเดียว ขอ 2 “มกั อยู” เปน กริยาเพยี งตัวเดียว = ประโยคความเดยี ว ขอ 3 “ที่ไหลซมึ ผานชัน้ ของหินปูน” = เปน ประโยคยอ ย (คณุ านปุ ระโยค) ขอ 4 “สามารถเดินเขา ไปชม” = มีกริยาหลายตวั ทําพรอมกัน (ความรวม) 52 ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
นอ งๆ สามารถศกึ ษาเพิ่มเตมิ ไดท่ี Tag : สอนศาสตร, ภาษาไทย, วลี, ประโยค, ชนดิ ของประโยค, เจตนาของประโยค, ประโยคความเดยี ว, ประโยคความรวม, ประโยคความซอ น • สอนศาสตร : ภาษาไทย ม.ปลาย : 17 ประโยค 1 http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch3-1 • สอนศาสตร : ภาษาไทย ม.ปลาย : 17 ประโยค 2 http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch3-2 • ประโยค http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch3-3 • ประโยค ตอนท่ี 1 http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch3-4 บนั ทึกชว ยจํา ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 53
บทที4่ ธรรมชาตขิ องภาษา ธรรมชาติของมนุษยที่มีการเกิด แก เจ็บ ตายฉันใด ธรรมชาติของภาษาก็ยอมเปนไปตามกฎของธรรมชาติฉันน้ัน เพราะ ภาษาก็มีการเปลี่ยนแปลงอยูตลอดเวลา หากแตวาเราไมเคยสังเกตหรือเรียนรูการเปล่ียนของภาษา การเรียนเรื่องธรรมชาติของ ภาษานจ้ี ะใหนองๆ เขา ใจภาษามากยงิ่ ขึ้น อกี ทง้ั จะพบวาภาษาเปนส่ิงมหศั จรรยท่สี ดุ ประการหนง่ึ ของชวี ิตมนุษย ความหมายของภาษา “ภาษา” มาจากคาํ กริยาในภาษาสนั สกฤตวา “ภาษ” จะแปลวา พดู กลา ว หากใชแ ทนคาํ นาม แปลวา คาํ พดู ภาษามลี กั ษณะ ที่จะใชเ สยี งสอ่ื ความหมาย ทเ่ี กดิ ขึน้ จากการตกลงของคนแตล ะกลมุ เพอ่ื ทจ่ี ะกาํ หนดคาํ และความหมายของคาํ โดยจะใชส ญั ลักษณ ตางๆ เปนเครื่องมือการเก็บบันทึกเสียง เชน พยัญชนะ สระ และวรรณยุกต เปนตน ซ่ึงความหมายของภาษาแบงออกไดเปน 2 ประเภท คอื ความหมายอยางกวา ง “ภาษา” หมายถงึ ภาษาท่ีใชก นั ทกุ ประเภทนั้นเอง ท้งั การแสดงออก เพอื่ สื่อความหมายโดยมรี ะบบ กฎเกณฑเ ขา ใจกนั ระหวา งสองฝา ย ทอ่ี าจจะเปน การแสดงออกทางเสยี ง ทา ทาง หรอื สญั ลกั ษณต า งๆ และอาจเปน การสอ่ื ความหมาย ระหวางมนษุ ยห รอื ระหวา งสัตวกไ็ ด เชน เสียงพูดของนกแกว ภาษามอื ภาษาดนตรี ภาษาคอมพิวเตอร สญั ญาณไฟ สัญญาณธง และสัญญาณแตร เปน ตน เหลา น้ีถงึ แมจะเรยี กภาษาแตก็ไมจ ัดเปนภาษาตามหลกั ภาษาศาสตร ความหมายอยา งแคบ ภาษา คอื ภาษาพดู และภาษาเขยี น เพราะถอ ยคาํ ทม่ี นษุ ยใ ชส อ่ื ความหมายใชส อ่ื ความหมายระหวา งกนั และรวมถงึ ภาษาเขยี นซงึ่ ถา ยทอดเปน ตวั หนงั สอื จากเสยี งพดู เทา นน้ั ความสมั พนั ธร ะหวา งเสยี งกบั ความหมายการกาํ หนดใหเ สยี งหรอื คําแทนความหมายตางๆ น้ัน ขึ้นอยูกับการกําหนดกฎเกณฑและขอตกลงท่ีคนแตละกลุมจะเลือกใช ทําใหเกิดความแตกตางในการ ออกเสยี งเพอ่ื สอื่ ความหมายทแี่ ตกตา งกนั ดงั ทน่ี อ งๆ จะเหน็ จากการออกเสยี งภาษาไทยมาตรฐานกบั ภาษาพน้ื เมอื งในแตล ะภมู ภิ าคของ ประเทศและภาษาไทยกบั ภาษาตา งประเทศกจ็ ะพบความแตกตา งกนั ดงั ตวั อยา งตอ ไปนี้ ตวั อยา งท่ี 1 คําวา “ยาย” ในภาษากรุงเทพฯ มีใชตา งออกไปจากภาษาถิ่นอ่นื เชน ภาษาลาํ พูนใช “อุย ” ภาษาสกลนครใช “แมเ ฒา ” ตวั อยางท่ี 2 คาํ วา แม ในภาษาไทย ตรงกับคําวา มาเธอร (Mother) หรอื มัม (Mom) ในภาษาองั กฤษ มุสเธอร (Mutter) ในภาษาเยอรมนั และ มามอง (Maman) ภาษาฝรัง่ เศส เปน ตน เมอ่ื การกาํ หนดเสยี งในภาษาเกดิ จากการทมี่ นษุ ยเ ปน ผกู าํ หนดแลว ขอ สรปุ ทไ่ี ดน นั่ คอื เสยี งกบั ความหมาย ไมม คี วามสมั พนั ธ กัน (จาํ กฎนไ้ี วน ะ ออกขอ สอบบอยมาก) หนว ยในภาษา หนวยภาษา เรยี กงา ยๆ วา สวนประกอบของภาษา ไดแ ก เสยี ง คํา และประโยค การสรางคาํ ใหภ าษานั้นจะนําเสยี งท่มี ี อยอู ยางจาํ กดั (เสียงพยัญชนะ เสียงสระและเสยี งวรรณยกุ ต) มาสรา งคําไดเ พิ่มข้ึน และนาํ คํามาสรางเปนประโยคตา งๆ ไดมากขน้ึ อยางไมจาํ กัด 54 ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
การสรา งคาํ คาํ วา นา หมายถึง พ้นื ทส่ี ําหรบั ปลกู ขาว น+า น+า+ม คาํ วา นาง หมายถึง ชื่อ น+า+ว+า คาํ วา นาวา หมายถงึ เรอื การนาํ คํามาสรางประโยค ฉนั ฉันกนิ ฉนั กนิ ขาว ฉันกินขาวผดั กะเพรา จะเห็นวาเราสามารถขยายคําและประโยคใหย าวออกไปไดไมจาํ กดั ไมส ิ้นสุด จากเสยี งในภาษาที่มีจาํ นวนจํากัด ภาษามีการเปล่ยี นแปลง การเปลย่ี นแปลงของภาษาน้ันเกดิ ขึน้ อยางคอยเปน คอยไป ซึง่ เกดิ สาเหตตุ างๆ ดงั น้ี 1. การพดู จาในชวี ิตประจําวัน ถา ผพู ูดไมชัด ออกเสยี งไมถูกตอง เสยี งก็อาจจะกรอ นหรือมกี ารกลมกลนื ของเสียงไป เชน หมากขาม กรอนเสียงเปน มะขาม อยางไร กลืนเสียงเปน ยังไง สาวใภ กรอนเสยี งเปน สะใภ ดฉิ นั กลืนเสยี งเปน เด๊ยี น ยับยับ กรอนเสยี งเปน ยะยับ อันหนง่ึ กลืนเสยี งเปน อนึ่ง 2. อิทธิพลของภาษาอ่ืน ภาษาไทยปจจุบันมีคําภาษาอื่นปนอยูมากโดยเฉพาะภาษาบาลี สันสกฤต เขมร จีน และอังกฤษ ทําใหเกิดการเปลยี่ นในรปู แบบตา งๆ ดังนี้ - รปู ศัพท เชน ราษตรี เปน ราตรี และ กายิน เปน กาย - ตัวสะกดไมต รงตาม เชน กา ด เปน กาซ และ โอกาด เปน โอกาส - การออกเสยี งผดิ เชน ดราฟท ใช ดร เปน คาํ ควบกลา้ํ ภาษาไทยไมใช - มเี สยี งวรรณยกุ ตไมตอ งลกั ษณะพยางค เชน เมก อ้ับ เปน เมคอัพ และ คอ็ มพวิ เตอ เปน คอมพวิ เตอร - การเปลย่ี นแปลงของประโยค เชน เขามาสาย ภาษาไทยใช เขามาชา เขาถกู เชิญไปงานเลี้ยง ภาษาไทยใช เขาไดรบั เชิญไปงานเลีย้ ง 3. ความเปล่ยี นแปลงของสิง่ แวดลอ ม เมื่อมีสิง่ ใหมๆ เกิดข้ึน กระบวนการความคิดใหมๆ เกิดขึน้ เปน สาเหตใุ หเ กดิ คาํ ศัพท ใหมๆ ตามมามากข้ึนตามยุคตามสมยั เชน ถนน เปน ทางดว น บาน เปน คอนโด ทาวเฮาส และคอมพวิ เตอร เปนตน 4. การเรยี นภาษาของเดก็ ภาษาของเดก็ เมอ่ื เรม่ิ เรยี นรภู าษาเดก็ จะคดิ ภาษาของเดก็ เอง ซงึ่ ไมเ หมอื นกบั ภาษาของผใู หญ ใช คาํ ไมต รงกนั ออกเสยี งไมต รงกนั ความหมายจงึ ไมต รงกบั ผใู หญเ มอื่ เดก็ เตบิ โตขน้ึ กจ็ ะสบื ทอดภาษาตอ ไปไดอ กี ทาํ ใหภ าษาเปลย่ี นแปลง ไปได เชน การออกเสยี งตวั ร และ ล ของเดก็ ถา พดู ตวั ร เปน ล ความหมายจะเปลย่ี นแปลง เชน เรยี น เปน เลยี น ถา ผใู หญไ มแ กไ ขให เดก็ พดู อยา งถกู ตอ งแลว เดก็ จะเกดิ ความเคยชนิ ไปถงึ วยั ผใู หญซ งึ่ ยากทจี่ ะแกไ ข ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 55
ลักษณะของภาษาในการส่ือสาร 1. วจั นภาษา คือ ภาษาที่ใชถ อ ยคําในการสื่อสาร ไดแ ก ภาษาพดู และภาษาเขยี น 2. อวจั นภาษา คือ ภาษาท่ีไมใ ชถอ ยคําในการสื่อสาร ไดแ ก อากัปกริ ิยา สัญญาณ สัญลักษณ ตัวอกั ษร ภาพ สี การสมั ผสั และระยะหา ง เปนตน แนวการทําขอสอบเรอ่ื งธรรมชาติของภาษา ธรรมชาติของภาษา อาจจะเปน เรือ่ งใหมใ นการเรยี นวชิ าภาษาไทยของนองๆ แตก ไ็ มใ ชเ รือ่ งท่ียากและตองจดจํากฎบงั คับ ขอตางๆ เหมือนหลกั ภาษา เพยี งแคเ ขาใจแกน ของเรื่องเทา น้ัน ซ่ึงธรรมชาติของทกุ ภาษาในโลกกจ็ ะมลี กั ษณะท่คี ลา ยคลึงกัน ไมได ผิดแผกแตกตางกันมากนัก การทําขอสอบเรื่องธรรมชาติของภาษานองๆ จะตองเปดใจใหกวางอยามองเพียงธรรมชาติของภาษา ไทยเพียงภาษาเดียว แตตองคํานึงถึงธรรมชาติของภาษาอื่นๆ ดวย เพราะโจทยมักจะหลอกเราเสมอ ลองพิจารณาจากตัวอยาง ขอ สอบกจ็ ะทําใหน อ งๆ เขาใจมากยง่ิ ข้ึน ตัวอยา งที่ 1 ตามธรรมชาติของภาษา ขอ ใดไมใ ชล ักษณะทัว่ ไปของภาษา 1. ครูประจาํ ชั้นกวกั มอื เรียกเดก็ นกั เรียนไปเขาแถวท่สี นาม 2. คําวา “บตั รเตมิ เงิน” เปน คําประสมทใ่ี ชใ นภาษาไทยไมนานนัก 3. คณุ วิมลเลา วาลกู สาวอายุ 2 ขวบพูดเกง ข้ึน ใชประโยคไดย าวกวา เม่ือกอนมาก 4. เดก็ ชายทองไมสามารถออกเสยี งคาํ ภาษาอังกฤษท่มี ีเสยี งตัว s สะกดไดเ พราะเสียงสะกดนี้ไมมใี นภาษาไทย คําตอบ ขอ 1. เพราะการเรียกนักเรียนเขาแถวควรใชวิธีการตะโกนเรียกมากกวาการกวักมือเรียก จึงผิดไปจากธรรมชาติ อีกท้ังโจทยถามถึงธรรมชาติของทุกภาษาทําใหค ําตอบขอ 4 จึงผิดไป ตัวอยางที่ 2 คนไทยเรยี กท่อี ยอู าศยั วา “บาน” คนฝร่งั เศสเรียก “เมซอง” คนเขมรเรยี ก “ผเต๊ียะ” แสดงลกั ษณะธรรมชาติ ของภาษาอยางไร 1. ภาษาใชเสียงสือ่ ความหมาย 2. คําสวนมากเสียงไมสัมพันธก ับความหมาย 3. เสียงหน่งึ มีความหมายอยางหน่ึงเพราะลักษณะเสยี ง ทําใหมีความหมายเชนนนั้ 4. ภาษาเปน ขอ ตกลงของคนในแตล ะกลมุ แตล ะพวก คาํ ตอบ ขอ 4. เพราะภาษาเปน ขอ ตกลงของคนในแตละกลมุ แตล ะพวก 56 ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
นองๆ สามารถศกึ ษาเพมิ่ เติมไดที่ Tag : สอนศาสตร, ภาษาไทย, ธรรมชาตขิ องภาษา, ภาษา • สอนศาสตร : ภาษาไทย ม.ปลาย : 01 ธรรมชาตภิ าษาไทย http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch4-1 บนั ทกึ ชว ยจาํ ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 57
บทท่ี5 เหตผุ ลกบั ภาษา “เขาเปน คนพดู ดมี เี หตผุ ลมาก” คาํ พดู ขา งตน จะสอื่ ใหเ ราเหน็ วา การทจี่ ะทาํ ใหใ ครเชอ่ื ถอื ไดก ต็ อ งใหเ หตผุ ลมารองรบั ภาษาก็ ถอื เปน สว นสาํ คญั ทจ่ี ะทาํ ใหแ สดงความเปน เหตผุ ลไดช ดั เจนขน้ึ ซงึ่ เหตผุ ล นน่ั หมายถงึ ความคดิ ตา งๆ เปน หลกั ทวั่ ไป ทจี่ ะมกี ฎเกณฑ และขอ เทจ็ จรงิ ทาํ หนา ทรี่ องรบั และสนบั สนนุ ขอ สรปุ เหตผุ ลจะทาํ ใหข อ สรปุ นน้ั นา เชอ่ื ถอื หรอื ไม ขอ สรปุ ทไี่ ดอ าจเปน ขอ สงั เกต การคาด คะเน การตดั สนิ ใจหรอื อน่ื ๆ กไ็ ด ขอ สรปุ หนงึ่ อาจจะเปน เหตผุ ลสนบั สนนุ ขอ สรปุ อน่ื ๆ อกี กเ็ ปน ได โครงสรา งการแสดงเหตผุ ล 1. เหตุ อาจเรยี กวา ขอรองรบั หรอื ขอ สนับสนนุ 2. ขอ สรุป เรยี กไดห ลายอยา ง เชน ขอ สังเกต การคาดคะเน คําวิงวอน การตดั สินใจ ขอ เตอื นใจและการใหค วามมน่ั ใจ ภาษาทใ่ี ชแ สดงเหตุผล นองๆ สามารถสงั เกต ภาษาท่ใี ชก ารแสดงเหตผุ ลจะใชคาํ สันธานเช่อื มความเปนเหตุผลและขอสรปุ ไวอยางชัดเจน ดังนี้ 1. เหตุ + ผล = จึง ทาํ ให สง ผล เชน เธอ ทาํ ให ฉนั รูสกึ เหมอื นตอนสิบสี่ ฉันไมไ ดกนิ ขาวเที่ยง จึง หวิ ขา วมาก การนอนดกึ ทุกวนั สงผลให รางกายออ นเพลียเจ็บปว ยไดง าย บุญเพญ็ รอ งเพลงลกู ทงุ เพราะมาก ทําให คุณครูสงเธอเขาแขงขันรองเพลง 2. ผล + เหตุ = เพราะ เนอ่ื งจาก เชน รูเ พียงวาทาํ เพราะ รัก ทาํ เพราะ เธอ ความสาํ เรจ็ ในวงการบันเทงิ เกิดขึน้ ได เพราะ ความเพียรพยายามเปน สาํ คัญ บญุ มาทําขอสอบไดคะแนนดี เพราะ เธอตั้งใจอานหนงั สือ วธิ ีการแสดงเหตผุ ลและการอนมุ าน การอนุมาน เปนกระบวนการหาขอสรุปจากเหตุผล (ไมใชการเดานะนองๆ เพราะถาเดาน่ีคือการม่ัวเลยนะ) สามารถแบง ออกเปน 2 วธิ ี คอื 1. การอนุมานดว ยวธิ นี ริ นยั คอื การแสดงเหตผุ ลจากสว นรวมไปหาสวนยอย ขอ สรุปทไี่ ดจ ะตองแนนอน เปน เชนนน้ั เสมอ และมีความสมเหตสุ มผล 58 ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
เชน การขโมยของผอู น่ื ถือเปน การผดิ ศลี 5 ประการ (เหตุผลรวม) ฉนั ขโมยขนมเพ่อื นมากนิ (เหตุผลยอย) ดังนัน้ ฉันผิดศลี 5ประการ (ขอสรปุ ) 2. การอนมุ านดว ยวธิ กี ารอปุ นยั คอื การแสดงเหตผุ ลจากสว นยอ ยไปหาสว นรวม ขอ สรปุ ทไี่ ดไ มแ นน อน ไมต ายตวั ไมช ดั เจน และไมส มเหตสุ มผล เชน พีช่ ายของฉันสอบเขา เรียนในมหาวิทยาลยั ธรรมศาสตรได (เหตุผลยอย) ฉนั มพี ช่ี าย (เหตผุ ลรวม) ดังนนั้ ฉนั เปนนอ งของพก่ี ็ตองสอบมหาวิทยาลัยธรรมศาสตรได (ขอสรุป) กระบวนการอนุมานโดยพจิ ารณาจากเหตุและผลลพั ธท ีส่ ัมพันธกัน 1. การอนมุ านจากสาเหตไุ ปหาผลลพั ธ เปน การอนมุ านโดยอาศยั ความรู ความเขา ใจหาขอ สรปุ วา ปรากฏการณน น้ั ทาํ ใหเ กดิ ผลลัพธอ ะไร เชน ขยันดูหนงั สือ (สาเหตุ) -> อนมุ าน -> สอบได (ผลลัพธ) 2. การอนมุ านจากผลลพั ธไ ปหาสาเหตุ เปน การอนมุ านจากปรากฏการณห รอื เหตกุ ารณ โดยอาศยั ความรแู ละเขา ใจของเรา เพอื่ สืบหาสาเหตุ เชน ผลการสอบ ไมเปน ทพี่ อใจ (ผลลพั ธ) -> อนมุ าน -> ความไมประมาท ไมเอาใจใส (สาเหตุ) 3. การอนุมานจากผลลัพธไปหาผลลัพธ เปน การอนุมานจากปรากฏการณหรือเหตุการณอยางหนึ่งวาเปนผลลัพธของ สาเหตุใด แลว พิจารณาตอไปวา สาเหตนุ ้ัน อาจจะกอใหเ กดิ ผลลัพธอ่ืนๆ อีก เชน ตกคณติ (ผลลพั ธ) -> ออ นคณติ (สาเหตุ) -> ตก ฟส ิกส (ผลลัพธ) แนวการทาํ ขอสอบเรือ่ งเหตผุ ลกับภาษา เรือ่ งเหตผุ ลกบั ภาษา สามารถแบงขอสอบออกเปน 2 เรือ่ งใหญๆ คือ เหตผุ ลกบั ภาษาและการอนุมาน ดังนั้นเราจะตอ งรูจัก วธิ ีการขอ สอบทัง้ 2 เรอื่ งใหเ ขา ใจ เพราะเปน เนื้อหาทส่ี มั พันธกนั ตอ งระวังอยา ใหสบั สน เนอ่ื งจากขอสอบเรื่องเหตุผลกับภาษา การสงั เกตสนั ธาน คอื หัวใจสาํ คญั อยางยิ่งในการทําขอสอบ แตขอความในขอสอบที่ ใหพ ิจารณามกั จะไมม ีคาํ สนั ธานปรากฏอยางชัดเจน ดงั นนั้ การทาํ ขอ สอบลักษณะนี้ จะตอ งนาํ สนั ธานท้ัง 2 กลุมขา งตน มาจดั วางใน ขอ ความ เพือ่ หาเหตแุ ละผลลพั ธ ดงั ตัวอยางตอ ไปน้ี ตัวอยางที่ 1 “เชื้อไขหวัดใหญสายพันธุใหมแพรระบาดอยางรวดเร็วจากคนสูคน / ดวยการเปนเชื้อที่ทําใหเกิดโรคระบาด ทางเดนิ หายใจ / และติดตอ ไดงา ย” ขอ ความขางตนมีโครงสรางการแสดงเหตผุ ลแบบใด 1. ขอสนบั สนุน ขอ สนบั สนนุ ขอสรปุ 2. ขอสนบั สนนุ ขอ สรปุ ขอ สนบั สนนุ 3. ขอ สรปุ ขอ สรุป ขอสนบั สนนุ 4. ขอ สรุป ขอ สนบั สนุน ขอ สนับสนนุ ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 59
คําตอบ ขอ 4. ขอสรุป ขอสนับสนุนและขอสนับสนุน เพราะคําวา “ดวยการ” ใหความหมายเดียวกันกับคําวา “เพราะ” ดงั นั้นคาํ ที่อยูหลังคาํ วา “เพราะ” จะตอ งเปนขอสนบั สนนุ เสมอ ตัวอยา งที่ 2 การเติมสันธานเพอ่ื แสดงเหตผุ ล บญุ ยืนไมอ ยากไปโรงเรยี น (ควรเตมิ “เพราะ”) เขาไมสบายและไมม กี ารบา นไปสง ครู ดวงดาวเปน คนหนาตาดี (ควรเติม “ทําให” ) เขาไดเ ปนดาวมหาวทิ ยาลยั วธิ กี ารจาํ เหตุ คอื ทาํ ใหเ กดิ สง่ิ ทเี่ กดิ เรยี กวา ผลลพั ธ ตอ งสงั เกตใหช ดั สนั ธานจดั วางลงอยา งไร หากมคี าํ วา “เพราะ” ตอ งวเิ คราะห กนั อยา งฉบั ไว ตวั หนา นนั้ ไซร คอื ขอ สรปุ รบี จดจาํ หากเจอคาํ วา “จงึ สง ทาํ ให” กต็ อ งเนน ยา้ํ ขา งหนา ทกุ คาํ นน้ั คอื สาเหตสุ งั เกตใหด ี ขอ สอบเรอื่ งการอนมุ านสว นใหญจ ะใหอ า นขอ ความทมี่ เี หตหุ รอื ขอ สนบั สนนุ ตา งๆ มาใหว เิ คราะหด ว ยการอนมุ านหาผลลพั ธ หรือขอสรุปจากขอความทอี่ าน ซงึ่ การทําขอ สอบในลักษณะน้จี ะตองคํานึงถงึ หลกั เหตผุ ลและความเปน ไปไดเ ปนสาํ คญั แตจ ะตองไม นอกประเดน็ และนอกเรอ่ื งจากขอ ความทอ่ี า นดว ย กลวธิ กี ารทาํ ขอ สอบในลกั ษณะนจ้ี งึ จะตอ งสงั เกตถอ ยคาํ และขอ ความโจทยก าํ หนด มาให เพราะจะทําใหก ารอนมุ านสอดคลองกบั ขอ ความมากทีส่ ุด ดงั ตวั อยางตอ ไปนี้ ตัวอยางที่ 1 ขอ ใดไมอาจอนุมานไดจากคาํ พดู ตอไปนี้ “จากการทดสอบทักษะภาษาไทยของนักศึกษา 400 คน มผี ูอยูในเกณฑดีเพียง 30 คน ไมม ผี ูทีไ่ ดค ะแนนในเกณฑด ีมากเลย อยา งนี้ไมเ รยี กวกิ ฤตไดอยางไร” 1. ผพู ดู เหน็ วาผลการทดสอบทกั ษะการใชภ าษาไทยไมน าพอใจ 2. ผพู ูดวติ กวาการเรยี นการสอนภาษาไทยในมหาวทิ ยาลยั ถงึ ขั้นตองปรับปรงุ 3. ผูพูดเหน็ วาความสาํ คัญของการเรียนการสอนภาษาไทยในมหาวิทยาลัย 4. ผูพูดเหน็ วาไมม ีประโยชนที่จะจดั การเรยี นการทดสอบทกั ษะภาษาไทยในมหาวทิ ยาลัย คําตอบ ขอ 4. เพราะเปนการอนุมานที่ไมมีความสมเหตุสมผลและนอกประเด็นจากขอความที่กําหนดมาให จากขอสอบ ขางตน จะเห็นขอความที่ใหพ ิจารณานน้ั มีขนาดทส่ี นั้ มาก ทุกถอ ยคาํ ท่ีปรากฏจึงมีความสําคญั ตอการตีความและการหาความเปนเหตุ เปน ผลเพ่ือเลอื กคําตอบ ขอ 1. และ 2. สามารถอนมุ านไดจ ากขอ ความท่ีวา “มผี อู ยใู นเกณฑด เี พยี ง 30 คน ไมม ผี ทู ไ่ี ดค ะแนนในเกณฑด มี ากเลย อยา ง น้ีไมเรียกวิกฤตไดอยางไร” ซ่ึงการใชเรียบเรียงประโยคคําถามโดยไมหมายใหตอบ (ปฏิปุจฉา) แตมีนัยยะที่ตองการกระตุนคิดและ แสดงความไมพอใจทผ่ี พู ูดมีตอ ผลสัมฤทธก์ิ ารสอบและความผดิ พลาดในการจดั การเรียนการสอนวิชาภาษาไทย ในมหาวทิ ยาลยั ขอ 3. อนุมานไดจ ากความรูสึกวติ กและเจตนาของผูพูดท่ีเนนยํา้ ถงึ ความบกพรอ งของการเรยี นการสอนในภาษาไทยทีต่ อ ง อยูภาวะวิกฤต จะตอ งดาํ เนินการแกไ ขอยางเรง ดว น ทําใหอนมุ านไดว า ผพู ูดเหน็ ความสําคัญของการสอนภาษาไทยใหม มี าตรฐานให ดขี ้นึ ขอ 4. ผูพูดเหน็ วา ไมม ปี ระโยชนท่ีจะจดั การเรยี นการทดสอบทกั ษะภาษาไทยในมหาวิทยาลยั เปน ส่ิงที่อาจอนมุ านไดเ พราะ ไมมีขอความสว นใดเลยทแี่ สดงถงึ ความไมมีประโยชนใ นการจัดการทดสอบ ตัวอยา งที่ 2 ขอ ความตอไปนใ้ี ชว ธิ กี ารอนุมานแบบใด “ขยะมลู ฝอยเปน ปญ หาสงิ่ แวดลอ มทสี่ าํ คญั ประการหนง่ึ ของประเทศไทย เพราะยงั ไมส ามารถเกบ็ ขยะมลู ฝอยตา งๆ ไปกาํ จดั ไดหมด มีขยะมลู ฝอยตกคา ง กอใหเ กิดปญ หาส่ิงแวดลอ มและเกิดผลกระทบตอสขุ ภาพของผคู น” 1. อนุมานจากเหตุไปหาผล 2. อนมุ านจากผลไปหาเหตุ 3. อนุมานจากเหตุไปหาเหตุ 4. อนมุ านจากผลไปหาผล คําตอบ ขอ 4. เพราะ เปน การอนมุ านแบบ ผลลัพธ สาเหตุ และผลลพั ธ สามารถแบง ขอ ความเพอ่ื ความชัดเจนตามการแบง 60 ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
ข้นั ตน ดงั นี้ / ขยะมูลฝอยเปนปญหาสิ่งแวดลอมท่สี ําคัญประการหนึ่งของประเทศไทย / เพราะยังไมสามารถเกบ็ ขยะมลู ฝอยตางๆ ไปกําจดั ไดห มด มีขยะมลู ฝอยตกคา ง / กอ ใหเ กิดปญ หาส่งิ แวดลอ มและเกิดผลกระทบตอสุขภาพของผคู น นองๆ สามารถศกึ ษาเพิม่ เตมิ ไดท ี่ Tag : ภาษาไทย, ความคิดกบั ภาษา, ภาษากับเหตุผล, อนมุ าน, อุปมาน, เหตุผล • ความคิดกบั ภาษา : ภาษากับเหตุผล ตอนท่ี 1 http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch5-1 • ความคดิ กบั ภาษา : ภาษากับเหตผุ ล ตอนท่ี 2 http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch5-2 • ความคิดกับภาษา : ภาษากบั เหตุผล ตอนที่ 3 http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch5-3 บันทกึ ชว ยจาํ ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 61
บทท่ี6 การแสดงทรรศนะ “ทรรศนะ” หรอื “ทศั นะ” (สามารถเขียนไดท้ัง 2 แบบ) โดยรูปศพั ทห มายถงึ ความคดิ เห็น การเห็น ก็ได ซึง่ ในการเรียนเร่อื ง นเ้ี ราจะใหค วามหมายของทรรศนะ คือ ความรูสึกนกึ คดิ หรอื ความคดิ เห็นที่ประกอบดวยเหตุผล ซ่ึงแมจะแตกตา งหรือขัดแยง กน็ ับวา มปี ระโยชนเ พราะเปน แนวทางใหผูอนื่ ไดม โี อกาสใชดุลยพินจิ ตัดสินใจเลือกวถิ ีทางดวยความรอบคอบย่งิ ข้นึ โครงสรา งของการแสดงทรรศนะ แบง ไดเ ปน 3 สว น คอื 1. ท่ีมา คือ ตนเหตุ หรอื สวนท่เี ปนเรือ่ งราวตางๆ ทีท่ าํ ใหเกิดการแสดงทรรศนะ 2. ขอ สนบั สนนุ คือ เหตผุ ลขอเท็จจริง หลักการ รวมทัง้ ทรรศนะหรือมตขิ องผอู ่นื ที่ผแู สดงทรรศนะนาํ มาใส เพ่ือสนับสนนุ ทรรศนะของตน 3. ขอสรปุ คือ สาระสาํ คัญทสี่ ดุ ของทรรศนะ อาจเปนขอ เสนอแนะ ขอวินิจฉัย หรอื ประเมินคา ความแตกตา งระหวางทรรศนะของบคุ คล ทรรศนะของคนในสงั คม อาจแตกตา งกันไป ขนึ้ อยกู ับส่งิ สาํ คญั 2 ประการคอื 1. คณุ สมบตั ิตามธรรมชาตขิ องมนุษย คือ คุณสมบตั ิที่ติดตวั มนษุ ยม าต้ังแตเกดิ ไดแก เชาว ปฏิภาณ ไหวพริบ ความถนดั เปนตน คา นิยม 2. อทิ ธพิ ลของสง่ิ แวดลอ ม คอื ทกุ สง่ิ ทกุ อยา งรอบตวั มนษุ ย ทาํ ใหม นษุ ยม คี วามรู ประสบการณค วามเชอ่ื และคา นยิ มทแ่ี ตก ตา งกัน ซึ่งสง ผลโดยตรงตอ การมีทรรศนะท่ตี า งกนั ดวย คาํ ศัพทตอ ไปน้ี นอ งๆ จะจําความหมายดๆี นะ จะไมไ ดส บั สน ความรู ------ ความเขาใจ ความชาญฉลาดและการรจู ักคดิ วเิ คราะห ประสบการณ ------ สง่ิ ท่เี กดิ จากการทเี่ ราไดก ระทาํ หรอื พบเห็นบางสงิ่ บางอยางมาในชวี ิต ความเชอื่ ------ การมคี วามเช่อื และความศรัทธาในส่งิ ตา งๆ เชน ศาสนา เศรษฐกจิ การเมอื ง และไสยศาสตร ------ ความรูสึกทอี่ ยูในจติ ใจของแตล ะคน อันเปน ส่งิ ท่สี งั คมพงึ ปรารถนาทีจ่ ะเปน เปา หมายของสงั คม และปลกู ฝง ใหส มาชิกของสังคมยดึ ถอื และแกไข เชน ความรํา่ รวย ความยากจน ความซือ่ สตั ย และการเปน คนดี เปนตน ประเภทของทรรศนะ 1. ทรรศนะเกีย่ วกบั ขอเทจ็ จรงิ คือ ทรรศนะที่เกี่ยวกับเรื่องที่เกดิ ข้นึ แลวแตยังเปนเรอ่ื งถกเถียงของคนในสงั คมเพราะ ยังหาขอเท็จจริงไมได ผลที่เราจะไดจากทรรศนะประเภทนี้ จึงเปนเพียงการสันนิษฐาน การคาดการณตามความคิดและความเชื่อ เทา น้ันจะนา เช่อื ถือเพยี งใดข้ึนกบั ขอ สนับสนนุ 2. ทรรศนะเกย่ี วกบั นโยบาย เปนทรรศนะทเ่ี สนอใหท ําส่งิ หน่งึ สงิ่ ใด โดยเราจะบอกขน้ั ตอนจดุ ประสงค ประโยชนท่ีไดร บั และแนวทางการแกไ ขปญ หาทเ่ี กดิ ขน้ึ ดว ย การแสดงทรรศนะเกยี่ วกบั นโยบาย มกั จะตอ งเสนอขอ เทจ็ จรงิ เพอื่ สนบั สนนุ นโยบายและ ประเมินคานโยบายที่เสนอนั้นดว ย 62 ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
3. ทรรศนะเกี่ยวกับคุณคา ทรรศนะประเภทนีเ้ ปน การตัดสนิ วา สง่ิ ใดดหี รือดอยเปน ประโยชนห รือโทษ สิง่ เหลา น้ันอาจเปน วัตถุ บุคคล กิจกรรม วิธีการหรือแมแตทรรศนะก็ได ผูแสดงทรรศนะอาจจะประเมินคาดวยการเปรียบเทียบกับสิ่งของท่ีมีลักษณะ เดียวกันตามเกณฑท ก่ี าํ หนดข้ึน วิธีการสงั เกต ประเภท สถานการณ ลักษณะขอความ ผลของทรรศนะ ขอ เทจ็ จรงิ ----> พูดทว่ั ไป ----> เรือ่ งถกเถียง ----> การคาดการณแ ละขอสันนษิ ฐาน นโยบาย ----> ที่ประชมุ ----> การนําเสนอ ----> แนวทางการพฒั นาและการแกไ ขปรับปรุง คุณคา ----> ทีป่ ระชมุ ---> ประเมินของสง่ิ ใดส่งิ หน่ึง ----> ด,ี ไมด ี, มปี ระโยชนหรอื ไมม ีประโยชน หมายเหตุ ทรรศนะทเ่ี ปน นโยบายมกั จะอยกู ับขอเทจ็ จริง วธิ ใี ชภาษาในการแสดงทรรศนะ การใชภ าษาเพอ่ื แสดงทรรศนะนนั้ เราจะตอ งใชถ อ ยคาํ กะทัดรดั ใชค าํ ท่ีมคี วามหมายแจม ชดั การเรยี งลาํ ดบั ความไมส บั สน วกวน และตองใชภาษาใหถ กู ตอ งกบั ระดบั การสอ่ื สาร และใชส าํ นวนอยา งถูกตอง อยา งไรก็ตามการใชภ าษาในการแสดงทรรศนะมี ลักษณะบางประการ ดังนี้ 1. ใชสรรพนามบุรุษที่ 1 หรือคํานามที่ประกอบคาํ กริยากับกริยาวลที ี่ชี้ชดั วาเปน การแสดงทรรศนะ เชน พวกเรามีความเหน็ วาการรบั นองตอ งเปน กิจกรรมท่ีสรา งสรรค, ผมขอสรุปวาการพัฒนาการเรยี นรูตองเริ่มจากผเู รียนเปนสาํ คญั , ขา พเจา เขาใจวา การมี คุณธรรมคือจดุ เร่มิ ตน ของความด,ี ผมถงึ บอกวาการจะสรางถนนจะตอ งคํานึงงบประมาณและประโยชนของประชาชน 2. ใชค าํ หรอื วลที บ่ี ง ชี้วา เปน การแสดงทรรศนะ เชน คาํ วา นา นาจะ คง คงจะ ควร ควรจะ พึง พงึ จะ มกั และ มกั จะ เชน รฐั บาลนา จะทบทวนนโยบายการศกึ ษาใหม คณะนกั เรยี นคงเขา ใจผดิ วา ครฝู า ยปกครองจะบงั คบั ใหต ดั ผมเกรียน โรงเรยี นควรจะตอ ง คํานงึ ถึงความสขุ ในการเรยี นรู เยาวชนไทยทกุ คนพงึ จะรจู ักบทบาทหนา ทีใ่ นการเปนพลเมืองดี การประเมนิ คาทรรศนะ 1. ประโยชนแ ละลกั ษณะสรา งสรรค ทรรศนะทีด่ คี วรกอ ใหเกิดประโยชน และกอใหเ กดิ สิ่งแปลกใหม ทีน่ ําไปใชประโยชนได ขณะเดียวกนั กย็ ดึ มัน่ ในส่ิงดงี ามของสังคมไว 2. ความสมเหตุสมผล คอื ขอ สนบั สนนุ ตองมีนํ้าหนกั พอทจ่ี ะทาํ ใหขอ สรุปนาเช่อื ถือ 3. ความเหมาะสมกบั ผรู บั สารและกาลเทศะ ในการพจิ ารณา จะตอ งพจิ ารณาดว ยวา ทรรศนะนนั้ แสดงแกผ ใู ดและในโอกาส ใด เพื่อจะประเมนิ ไดว า เหมาะสมหรือไม 4. ภาษาทใี่ ชม ีความชดั เจน ถกู ตองตามหลักภาษาและระดบั ภาษาการสอ่ื สาร ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 63
แนวการทําขอสอบเร่อื งการแสดงทรรศนะ นอ งๆ เร่อื ง การแสดงทรรศนะ นบั ไดว า เปนสาระหนึง่ ที่ออกขอสอบจาํ นวนมาก จะออก 2 ลักษณะ คอื การหาวา ขอ ใดเปน แสดงทรรศนะ และ การใหว เิ คราะหข อ ความแลว ใหห าโครงสรา งการแสดงทรรศนะ ประเภทของทรรศนะและปจ จยั ทท่ี าํ ใหเ กดิ ทรรศนะ ระวงั อยาสบั สนกันนะ การหาวา ขอ ใดเปน แสดงทรรศนะ ตอ งหาคาํ บง ชใ้ี หไ ด เชน นา นา จะ คง คงจะ ควร ควรจะ พงึ พงึ จะ มกั และ มกั จะ ตัวอยา ง ขอ ใดเปน การแสดงทรรศนะ 1. การกวดวชิ าเปนคา นิยมทีเ่ กิดมานานแลว เดก็ ไทยจาํ นวนมากรสู ึกวา การเรียนกวดวชิ าเปน ความจําเปน อยา งหนึง่ 2. ไมวา จะเกดิ ความวติ กกงั วลหรือกลัวสักเพียงใด วันสอบจะตอ งมาถึง ไมว า จะพรอมหรอื ไมพรอ มก็ตองเขาสอบ 3. ความรูจ ะเกิดขนึ้ ไดตองเกิดจากตัวนกั เรยี นเอง จงึ จําเปนอยางยิ่งทโ่ี รงเรยี นควรจะตองมีหอ งสมุดไวบริการ 4. เดก็ ไทยเราน้ันเรียนรูทจี่ ะทอ งจําแตไมสามารถดดั แปลงความรูท ที่ องจํานนั้ มาใชก ับสงั คมยุคใหมไ ด คาํ ตอบ ขอ 3. สงั เกตไดจากคําวา “ควรจะ” การใหวิเคราะหขอความแลวใหหาโครงสรางการแสดงทรรศนะ ประเภทของทรรศนะและปจจัยท่ีทําใหเกิดทรรศนะ ขอสอบนี้มักจะมีตัวเลือกที่คลายคลึงกัน อาจทําใหเกิดการสับสนในตัวเลือก ดังน้ันส่ิงท่ีสําคัญที่เราจะตองเขาใจแนวคิดและจําคํา บง ช้ีใหได ดงั นี้ 1. สังเกตคาํ สนั ธาน (เพราะ ทาํ ให สงผล) แลวแบง วรรคตอนของขอ ความ 2. หาคาํ บงชี้ เชน ควร ควรจะ พงึ พงึ จะ นา จะ เสยี กอน 3. วเิ คราะหโครงสรา งและปจจยั ท่ที ําใหเ กิดทรรศนะ ตวั อยาง พจิ ารณาตัวอยางขอ สอบตอไปน้แี ลว หาโครงสรา งการแสดงทรรศนะ ประเภทของทรรศนะและปจจยั ท่ที ําใหเ กดิ ทรรศนะ “ปญ หารนุ พใ่ี ชค วามรนุ แรงกบั นกั ศกึ ษาใหมเ กดิ ขนึ้ เปน ประจาํ ทกุ ป ทงั้ ๆ ทก่ี อ นปก ารศกึ ษาใหมจ ะเรม่ิ ขนึ้ ผบู รหิ ารของกระทรวง ศกึ ษาธกิ ารกไ็ ดม คี าํ แนะนาํ ไปยงั สถาบนั การศกึ ษาตา งๆ ถงึ แนวทางการรบั นอ งทจี่ ะไมส รา งปญ หา / ตอ จากนผ้ี เู กยี่ วขอ งคงตอ งวางแผน และหาแนวทางการแกไ ขปญ หาระยะยาว / เพราะไมว า จะเปน รนุ พรี่ นุ นอ งตา งกเ็ ปน ทรพั ยากรบคุ คลของประเทศ” คําตอบ โครงสรา งของทรรศนะน้ี คอื ทม่ี า ขอสรปุ (สังเกตจากหนาเพราะมกั เปนขอ สรปุ ) และขอสนับสนุน ตามลําดับ ประเภทของทรรศนะ คือ นโยบายและขอ เทจ็ จริง ปจ จัยท่ที ําใหเกิดทรรศนะ คอื ประสบการณ 64 ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
นอ งๆ สามารถศกึ ษาเพม่ิ เตมิ ไดท ่ี Tag : สอนศาสตร, ภาษาไทย, ทรรศนะ, โตแยง, โนมนา วใจ, ความคิดเห็น • สอนศาสตร : ภาษาไทย ม.ปลาย : 19 ทรรศนะ โตแยง โนม นาวใจ http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch6-1 • ความคดิ กับภาษา : การแสดงทรรศนะ ตอนที่ 1 http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch6-2 • ความคิดกับภาษา : การแสดงทรรศนะ ตอนท่ี 2 http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch6-3 • ความคดิ กับภาษา : การแสดงทรรศนะ ตอนท่ี 3 http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch6-4 บนั ทกึ ชว ยจํา ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 65
บทที7่ การโตแยง การโตแ ยง คอื การแสดงความคดิ เหน็ (ทรรศนะ) ทแี่ ตกตา งระหวา งสองฝา ย โดยการพยายามเปลยี่ นความเชอื่ และทศั นคติ ของผูอน่ื โดยใชขอมูล สถติ ิ หลกั ฐาน เหตผุ ล และทรรศนะของผูร ู มาอา งอิง เพอื่ สนับสนนุ ทรรศนะของตนและคดั คา นทรรศนะของ อกี ฝายหนงึ่ การโตแยงอาจยุติลงไดโดยการตัดสินหรือการวินจิ ฉัยของบุคคลทโี่ ตแยง ขอ พงึ ระวงั นอ งๆ การโตแ ยง ไมใ ชก ารเถยี ง เพราะการโตแ ยง จะตอ งใชข อ มลู อา งองิ และการโตเ ถยี งไมไ ดใ ชเ นน ความรสู กึ และอารมณอยา งเดยี ว โครงสรางการโตแ ยง ประกอบดว ย 1. ขอ สรปุ 2. เหตผุ ล (ผลสนบั สนนุ ) หัวขอและเน้ือหาของการโตแยง หัวขอและเน้ือหาที่เราจะตั้งแลวนํามาโตแยง ไมจํากัดขอบเขตแตส่ิงแรกท่ีควรคํานึงก็คือ การกําหนดขอบเขตใหชัดเจนวา จะโตแ ยง ดวยหัวขอใดและมีประเด็นอะไรท่นี ํามาพิจารณาบา ง กระบวนการโตแ ยง 1. การต้ังประเด็นการโตแ ยง หมายถงึ คาํ ถามท่กี อใหเกดิ การโตแ ยง โดยคกู รณจี ะเสนอคําตอบตอคําถามไปตามทรรศนะ ของตน โดยปกติคําตอบที่เราจะไดก็แตกตางกันไป ขอสําคัญในการโตแยงจําเปนตองรูจักต้ังประเด็นโตแยง เพ่ือไมใหโตแยงกัน นอกกรอบ ซึ่งการตั้งประเด็นการโตแ ยง แบงออกเปน 3 ประเภท ดังน้ี - การโตแยง เกย่ี วกับขอ เสนอเพ่ือใหเ ปลย่ี นแปลงสภาพเดมิ จะเปน ประเด็นทเี่ กย่ี วกบั สภาพเดิมหรือสภาพที่เปน อยู มขี อ เสียหายหรอื ไม อยา งใด - การโตแ ยง เกยี่ วกบั ขอ เทจ็ จรงิ มกั จะเปน ประเดน็ เนน ในเรอ่ื งของความหนกั แนน ของเนอื้ หาหลกั ฐานทม่ี ขี อ พสิ จู น และถกู ตองชัดเจนเพยี งไร - การโตแ ยงเกี่ยวกับคณุ คา มกั จะขึ้นอยกู ับความรูสึกสว นตวั ไมอ าจกําหนดประเดน็ ทแ่ี นนอนได 2. การนยิ ามคําสําคัญท่ีอยใู นประเด็นโตแ ยง คือ การกาํ หนดความหมายของคาํ ตางๆ เพอื่ กอใหค วามเขา ใจตรงกันนัน่ เอง การโตแยงก็ยอมจะไปในทิศทางเดียวกัน อาจจะนิยามตามพจนานุกรม คําอธิบายของผูรูที่เขียนไวเปนลายลักษณอักษร การ เปรยี บเทียบ หรือการยกตัวอยา งก็ได 3. การคนหาและการเรยี บเรยี งขอสนับสนนุ ทรรศนะของตน คือ การหาขอ สนบั สนนุ ดว ยเอกสาร หลักฐานมาเพิม่ นํ้าหนกั ของเหตุผลทจ่ี ะโตแ ยง 4. การชีใ้ หเหน็ จุดออนของฝายตรงขา ม คือ การชแี้ จงจุดบกพรองในการโตแยงของฝายตรงขา ม ซ่ึงสามารถทําไดห ลาย วธิ ี เชน ชใี้ หเ หน็ ถงึ การกาํ หนดนยิ ามทแี่ คบ ไมร ดั กมุ ขอ มลู ไมม นี า้ํ หนกั และเหตผุ ลทเ่ี พยี งพอ หรอื เปน แหลง ขอ มลู ทไ่ี มน า เชอื่ ถอื และ การนาํ เสนอขอ มูลในการโตแ ยง ไมชัดเจนและไมตองตามประเดน็ 66 ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
การวนิ จิ ฉัยเพ่อื การโตแ ยง มี 2 วธิ ี 1. พจิ ารณาเฉพาะเนือ้ หาสาระที่แตล ะฝา ยนํามาโตแยง กัน เชน การตัดสนิ คดแี ละการโตว าที 2. วนิ จิ ฉัยโดยใชด ลุ พินจิ ของตนประกอบดวย เชน การลงมติ ิในท่ปี ระชมุ การเลือกตงั้ ขอ ระวังในการโตแยง 1. ผูโ ตแยง ควรหลีกเลยี่ งการใชอารมณ 2. ผโู ตแยงควรมีมารยาทในการใชภ าษา ทงั้ วัจนภาษาและอวัจนภาษา 3. ผูโตแยงควรรูจักเลือกประเด็นในการโตแยงอยางสรางสรรค หรือไมเมื่อโตแยงกันแลวไมกอใหเกิดประโยชน และ บางประเด็นโตแ ยง ไมไ ดเ พราะกระทบกระเทอื นผอู ืน่ กลวธิ ีการใชภ าษา ภาษาในการโตแยง เราจะสามารถสังเกตไดจากคําสันธานที่เช่ือมใจความขัดแยงกัน ไดแกคําวา แต แตวา ถึง…ก็ กวา…ก็ เชน เรอื่ งท่คี ุณเสนอก็นาสนใจ แตมันเปนเรือ่ งทไ่ี มน า จะเปน ไปได ถึงเขาจะสวยสกั แคไ หน ฉันกไ็ มสนใจเขาแลว กวา คุณจะออกแบบเสร็จ โครงการของเรากห็ มดอายุสัญญาพอดี กลวิธีการนําเสนอ การโตแยงน้ันจะนําเสนออยางมีเหตุผลและนุมนวล จะไมแสดงกิริยาอาการที่รุนแรง ใชคําหยาบคาย หรอื ใชค ําทแี่ สดงวาเปน การขัดแยง อยา งชัดเจน เชน เรือ่ งส้ันของคุณนาสนใจมาก แตค ุณควรปรบั แกบ างขอ ความท่ียงั ไมส มจรงิ ความคิดของคณุ คอ นขางทันสมยั แตเราจะมีบุคลากรทีจ่ ะปฏิบัติงานไดเ พยี งพอกบั วิทยาการหรือไม ท่คี ุณพูดมานนั้ ดิฉันเหน็ ดวยกบั หลกั การ แตค ดิ วาจะดาํ เนินการไดย าก ผมไมเหน็ ดว ยกับคณุ เรื่องท่ีคณุ นาํ มาเสนอนน้ั ยังไมม เี หตผุ ลพอ เกบ็ ความคดิ ของคุณไวก อน แลวไปหาขอมลู และหลักฐานมาใหเพียงกอนนําเสนอ กลวิธีการต้ังประเด็นการโตแ ย ง การตั้งประเด็นโตแ ยง จะไมต ้ังประเด็นท่ีวิทยาศาสตรพ ิสูจนแ ลว และตอ งต้ังประเด็น โตแ ยง อยา งสรา งสรรค การสรา งชาตดิ วยปญ ญาสําคญั กวา การพฒั นาดว ยคณุ ธรรม การจํากดั เขตการประเวณี ชว ยแกป ญหาการคา มนษุ ยไดจรงิ หรอื การใชป ุยเคมีดกี วาปยุ ธรรมชาติ เดก็ ทารกควรด่ืมนมแมมากกวานมผง ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 67
แนวการทําขอสอบเร่ืองการโตแ ยง ขอสอบเรื่องการโตแยง นับไดวาเปนขอสอบท่ีนองๆ จะสามารถทําคะแนนได เพราะขอสอบเร่ืองน้ีไมไดออกยุงยาก ซบั ซอ น แตนองๆ อยา ลมื ขอ สาํ คัญเพยี งวา “การโตแยง ไมใ ชก ารโตเ ถียง” ซง่ึ วิธีการจําใหจาํ เปน หลกั การดงั นี้ “ต้ังประเด็นอยา งสรางสรรค โตแยง กันดว ยเหตุผล ไมน ําอารมณมาเกยี่ วของ และขอมลู ตอ งหนกั แนนชัดเจน” หากจําวธิ กี ารไดอ ยา งแมนยาํ แลว ลองพจิ ารณาตวั อยางขอ สอบเพ่ือเปน แนวทางตอไป ตวั อยางที่ 1 ขอ ใดเปน ประเดน็ การโตแ ยง 1. รัฐบาลควรมีนโยบายถาวรท่ีจะแกวกิ ฤตกิ ารณข าดแคลนนํา้ บา งไหม 2. รฐั บาลและประชาชนควรรว มมอื กันบริหารการใชน ้ําอยา งไร 3. ปญ หาการขาดแคลนนํา้ เกดิ จากการนําไปใชผลติ ไฟฟามากเกินไปหรือไม 4. ภาวะเศรษฐกจิ ในปจจบุ ันทําใหความตองการใชก ระแสไฟฟา ลดลงเพยี งใด คาํ ตอบ ขอ 3. เพราะ ปญ หาการขาดแคลนน้าํ เกดิ จากการนาํ ไปใชผ ลติ ไฟฟามากเกินไปหรือไม เปน ประเด็นในการโตแ ยง เพราะสามารถเสนอแนะหรือคาํ ตอบไดมากกวาหนงึ่ แนวทาง อกี ท้งั ใหสงั เกตคําวา “หรือไม” เปนสําคญั แตตวั เลอื กอืน่ เปน การต้งั คาํ ถามเพอ่ื คาํ ถามอยางเฉพาะเจาะจงสังเกตจากคาํ วา “ไหม อยางไร เพียงใด” จงึ ไมเ ปนการตั้งประเด็นเพอื่ การโตแ ยง ตัวอยา งที่ 2 “คําวา ทูล ในทลู เกลาทูลกระหมอมนั้น พจนานุกรมฉบบั ราชบัณฑติ ยสถานกําหนดใหใ ช ทลู พระวรวงศเ ธอกรมหมื่นพิทย ลาภพฤฒิยากร รับส่งั วา โบราณใช ทนู เกลา ทูนกระหมอมเพราะ หมายถงึ ยกขนึ้ ทนู หวั สว น ทลู ภาษาเขมร แปลวา บอก ความหมาย ไมเ ขากัน จึงไมจ าํ เปนตองยืมมาใชใ นกรณีน้ี อยา งไรก็ตามคณะรัฐมนตรีมีมติใหใ ชตามพจนานุกรมฉบบั ราชบณั ฑิตยสถาน จึงตอ งใช ทลู เกลาทูลกระหมอ มถวาย” จากขอ ความขา งตนน้ี ประเดน็ ทีส่ ําคัญทสี่ ดุ ในการโตแ ยงคอื อะไร 1. คาํ ราชาศพั ทบ างคําท่ีใชอยูใ นปจ จบุ นั ถูกตอ งหรอื ไม 2. เราควรยืมคาํ ภาษาเขมรมาใชเ ปน คาํ ราชาศัพทหรือไม 3. เราควรยดึ หลกั โบราณในการใชคาํ ราชาศัพทหรอื ไม 4. พจนานุกรมฉบับราชบณั ฑิตยสถานถกู ตอ งเสมอหรือไม คาํ ตอบ ขอ 1. เพราะมีความเหน็ ไมต รงกนั ระหวางของคนโบราณกับคาํ บางคําทบ่ี งั คับใชใ นพจนานุกรม อีกทงั้ ขอ 1. ยัง เปนการตัง้ ประเดน็ ในการโตแยงอยา งสรา งสรรคอ กี ดว ย 68 ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
นอ งๆ สามารถศึกษาเพิ่มเตมิ ไดท ี่ Tag : สอนศาสตร, ภาษาไทย, ทรรศนะ, โตแยง, โนมนาวใจ, ความคิดเห็น • สอนศาสตร : ภาษาไทย ม.ปลาย : 19 ทรรศนะ โตแยง โนมนา วใจ http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch7-1 • ความคิดกบั ภาษา : การโตแยง ตอนท่ี 1 http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch7-2 • ความคิดกบั ภาษา : การโตแยง ตอนที่ 2 http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch7-3 • ความคดิ กับภาษา : การโตแ ยง ตอนที่ 3 http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch7-4 บนั ทึกชวยจาํ ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 69
บทท8ี่ การโนม นาวใจ การโนมนาวใจ คอื การสอ่ื สารเพ่อื เปลยี่ นความเชือ่ ทัศนคติ คา นยิ มและการกระทําของผอู ืน่ ดวยวธิ ีการที่เหมาะสม สง ผล กระทบตอจิตใจของบคุ คลจนเกดิ การยอมรบั และยอมเปลี่ยนแปลงตามท่ผี ูโนม นา วตอ งการ หลักการโนม นาวใจ คือ การทําใหม นษุ ยเกิดความเชอ่ื เห็นประโยชนข องสงิ่ ที่ผโู นม นา วใจไดชีแ้ จงหรอื ชักนาํ แลว ผูโนม นา ว ก็จะไดรับผลตามตอ งการ แตถ าผฟู ง ไมค ลอ ยตามแลว การโนมนาวใจยอ มไมสาํ เร็จ กลวิธกี ารโนม นาวใจ 1. การแสดงใหเ หน็ ถงึ ความนา เชอื่ ถอื ของบคุ คลผโู นม นา วใจ คอื การสอื่ สารทแี่ สดงใหเ หน็ คณุ ลกั ษณะทส่ี าํ คญั 3 ประการ คอื มคี วามรจู รงิ มคี ุณธรรมและมคี วามปรารถนาดตี อ ผูอ่นื 2. การแสดงใหเ หน็ ถงึ ความหนกั แนน ของเหตผุ ล คอื ผโู นม นา วจะตอ งเชอื่ มนั่ ทแี่ สดงใหเ หน็ วา สง่ิ ทก่ี าํ ลงั โนม นา วมเี หตผุ ล หนักแนน และมีคุณคา คูควรตอ การยอมรับอยางแทจ ริง 3. การแสดงใหประจักษถึงความรูสึกหรืออารมณรวมกัน คือ การโนมนาวจิตใจของผูท่ีขัดแยงหรือปฏิปกษ เกิดการ คลอยตามตอส่งิ ท่ีกาํ ลังนําเสนอ 4. การแสดงใหเห็นทางเลือกท้ังดานดีและดานเสีย คือ การเปรียบเทียบใหเห็นขอดีและขอเสีย การเปดโอกาสใหผูที่ตน โนมนา วใจใชวจิ ารณญาณตดั สนิ เลือก หากผูทเ่ี ราโนม นา วตดั สินเลอื กตามในส่ิงที่เรานําเสนอกถ็ ือวา การโนมนา วใจสมั ฤทธิ์ผล 5. การสรางความหรรษาแกผูรับสาร คือ การโนมนาวเพื่อสรางความหรรษา โดยอาจจะใชวิธีการพูดทีเลนทีจริงหรือพูด หยอกลอ เพือ่ ผอนคลายความเครียดและสรา งความสนุกสนาน ทัง้ นตี้ อ งข้ึนอยกู ับเวลา สถานที่ และบุคคลดว ย 6. การเราใหเกิดอารมณอยางแรงกลา คือ การตอบสนองตอความรูสึกของมนุษยไมวาจะเปนการดีใจ โกรธแคน กังวล หวาดกลวั ซง่ึ มนษุ ยม กั จะขาดเหตุผล การโนม นา วยอ มจะเกิดการคลอยตามไดงาย ภาษาท่ีใชในการโนมนา วใจ เนื่องจากจุดประสงคสําคัญของการโนมนาว คือ ทําใหผูท่ีเราโนมนาวคลอยตาม ดังนั้นภาษาท่ีใชจะเปนภาษาสุภาพ ไม หยาบคาย ไมบ งั คบั หรอื แสดงอํานาจแตอ ยางใด แตจะใชน้ําเสยี งทีน่ มุ นวลซ่งึ เปน ลกั ษณะเชิงเสนอแนะ ขอรอ ง วงิ วอน หรอื เรา ใจ โดยจะใชถ อยคําที่กระชบั รดั กุม เชน คาํ ขวัญ คาํ โฆษณาและคําเชญิ ชวน ลกั ษณะของสารโนมนา วใจ 1. คาํ เชญิ ชวน สารลกั ษณะนจี้ ะเปน เชงิ วฒั นะ เนน การแนะนาํ ใหช ว ยกนั กระทาํ อยา งใดอยา งหนง่ึ เพอื่ สรา งประโยชนใ หแ ก สังคม โดยใชกลวิธีชี้ใหผูถูกโนมนาวเกิดความภาคภูมิใจถาปฏิบัติตามคําเชิญชวนมักจะพบในการเขียนคําขวัญ แถลงการณ เพลง ปลุกใจ บทความปลกุ ใจ หรอื การพดู ในโอกาสตางๆ เชน 70 ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
- ทรัพยากรนาํ้ มวี ันหมด ใชทุกหยดอยางรูคุณคา - รักในหลวง หวงลูกหลาน ชวยกันตานยาเสพติด - รกั เมืองไทย ชชู าตไิ ทย ทะนุบํารงุ ใหร งุ เรือง สมเปน เมอื งของไทย (เพลงรักเมืองไทย) 2. โฆษณาสนิ คา หรือบริการ เปน สารโนมนาวทมี่ งุ ขายสินคา และบริการ เพอื่ ประโยชนทางธุรกิจ โดยการใชถอยคาํ ที่แปลก ใหมสะดุดหู สะดดุ ตา มขี นาดขอความสั้น แตมงุ เนน ลักษณะพเิ ศษที่เกินจรงิ เพ่ือสรา งความนา สนใจใหแ กสินคา และบรกิ ารน้ันๆ - อารซี จบิ เดยี วจบั ใจ ขวดใหญบาทเดยี ว - มนิ คิ กุ ก้ี เล็กๆ แตเ รา ใจ - หานดินกินหญา หา นฟากนิ ยุง 3. โฆษณาชวนเชื่อ เปนการสอ่ื สารท่จี ูงใจใหเ ปลีย่ นความเชื่อของบุคคลจํานวนมากใหเ ปน ไปตามความตองการของตน โดย ไมค าํ นงึ ความถกู ตอ งและขอ เทจ็ จรงิ การโฆษณาชวนเชอื่ มี 2 ประเภท คอื โฆษณาชวนเชอื่ ทางการคา และการโฆษณาชวนเชอ่ื ทางการ เมอื ง ซงึ่ เจตนาของสารลกั ษณะนจี้ ะเปนเชงิ หายนะมากกวาวฒั นะ จงึ ควรใชวจิ ารณญาณในการพจิ ารณาสาร โดยมกี ลวธิ ีการสอ่ื สาร โดยการตราชื่อฝงตรงขา ม มงุ ทีจ่ ะทาํ ลายความเชือ่ ความศรัทธาและปฏิเสธกับความคดิ น้ันๆ มกี ารใชถอยคําท่ีหรหู รา มีอา งบคุ คล หรือสถาบันตางๆ การทาํ ตัวเหมอื นชาวบา นธรรมดาและการอา งถึงผูมีอทิ ธิพลหรือผทู มี่ ีคนนับถือ เพ่ือเพิ่มความเล่ือมใสศรทั ธาและ คลอยตามความคดิ ทีน่ ําเสนอนั้นๆ เชน - ประชาชนตองมากอน - ไมหว่ันแมวนั มามาก แนวทางการทาํ ขอ สอบ เน่ืองจากการทําขอสอบการโนมนาวใจนั้น นองๆ จะตองระวังการเลือกตัวเลือกใหดีเพราะมีความคลายคลึงและใกลเคียง กนั มาก คาํ บง ชกี้ ไ็ มช ดั เจน ดงั นนั้ การทาํ ขอ สอบตอ งเขา ใจจดุ ประสงคข องการสอ่ื สาร ซง่ึ การโนม นา วนนั้ จะเนน การเชญิ ชวนใหท าํ และ ใหเชื่อสิง่ ตา งๆ โดยใชถ อยคําทมี่ ีผลตอ ความรูสกึ ของมนุษย กลวิธีการจาํ คือ “เชิญชวนใหท ํา ยํ้าคําใหความคิด ฟง สะกิดใจสะดุดห”ู ดงั ตัวอยางตอ ไปนี้ - “อานหนงั สอื วนั ละหนา และเพิม่ คณุ คาแกช วี ิต” เปน การโนมนาวใจใหท าํ ตาม - “การฝกโยคะสามารถชว ยใหผอนคลาย รกั ษา สรางความแข็งแรง ยดื เสน ยดื สาย ระบบกระดกู กลามเน้อื กลาม เน้ือหัวใจ ระบบการยอยอาหาร และระบบประสาท ผลทางดานจิตใจ การฝกทาโยคะอยางตอเนื่องจะมีผลอยางล้ําลึกตอรางกาย ภายในโดยทําใหเกิดความมั่นคงทางอารมณ สมาธิ และความม่ันใจ” เปนการใชความหนักแนนของเหตุผลและชี้ชัดถึงประโยชน สง ผลใหผูรบั สารคลอยตาม - “ขาววงิ้ ขาวจรงิ ตอ งครมี นางนวล” เปน การใชถ อ ยคาํ ทสี่ ะดดุ หแู ละสะกดิ ใจผรู บั สาร เมอื่ เขา ใจหลกั การเรยี บรอ ย แลว มาประลองสมองวิเคราะหตัวอยางขอ สอบกันเลย ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 71
ตวั อยา งที่ 1 การใชภาษาโนมนาวใจขอใดไมส มเหตสุ มผล 1. ยางรถยนตทล่ี าํ้ หนา ทางเทคโนโลยเี พ่อื ความปลอดภยั 2. สระวายนา้ํ ระบบไรท อ ไรก ารรวั่ ซึมชว ยชะลอวัย 3. อาหารสดสะอาดดว ยคุณภาพทคี่ ดั สรรอยางพถิ ีพิถนั 4. สมั ผสั ธรรมชาติอยางใกลช ดิ ดว ยเสนหแ หง บา นสวนชายนา้ํ คําตอบ ขอ 2. เพราะ สระวายนา้ํ ระบบไรท อ ไรก ารรวั่ ซึมชว ยชะลอวยั ไมส มเหตุสมผล ตัวอยา งท่ี 2 ขอ ใดไมมคี วามหมายในทํานองเชญิ ชวน 1. เลกิ เหลาเขาพรรษา 2. คนไทยตองชว ยไทย 3. รกั แมเชือ่ ฟง แม 4. มหัศจรรยวนั กีฬา คาํ ตอบ ขอ 4. เพราะ มหศั จรรยว นั กฬี า มีลักษณะเปนขอความธรรมดาทไี่ มไ ดใชภ าษาในการเชิญชวนตางจากขอ อื่น ทจี่ ะ แฝงการเชิญชวนใหทําหรอื ใหค ิดตาม นองๆ สามารถศกึ ษาเพ่ิมเตมิ ไดท ี่ Tag : สอนศาสตร, ภาษาไทย, ทรรศนะ, โตแยง, โนม นา วใจ, ความคิดเห็น • สอนศาสตร : ภาษาไทย ม.ปลาย : 19 ทรรศนะ โตแยง โนม นา วใจ http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch8-1 • ความคิดกบั ภาษา : การโนม นา วใจ ตอนที่ 1 http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch8-2 • ความคดิ กับภาษา : การโนม นาวใจ ตอนที่ 2 http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch8-3 72 ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
บทท่9ี การอธิบาย บรรยาย พรรณนาและโวหารการเขียน การอธิบาย บรรยาย พรรณนา คาํ วา “อธบิ าย บรรยายและพรรณนา” เปน คาํ ทฟี่ ง ดแู ลว มคี วามละมา ยคลา ยคลงึ กนั อยา งยงิ่ จนทาํ ใหน อ งๆ เกดิ ความสบั สน และวติ กวา ทาํ อยา งไรจะแยกหวั ขอ เหลา นอ้ี อกจากกนั แตแ ทท จี่ รงิ แลว การอธบิ าย บรรยาย และพรรณนา นน้ั เปน งานเขยี นทมี่ ลี กั ษณะ เฉพาะตัว สามารถสังเกตและแยกออกจากไดงา ย ดงั น้ันเลิกกังวลแลวมาเรยี นรพู รอ มๆ กัน - การอธบิ าย คอื การทาํ ใหบ คุ คลอน่ื มคี วามรู ความเขา ใจในเรอ่ื งตา งๆ ทงั้ ทเี่ ปน ความจรงิ ความสมั พนั ธ หรอื ปรากฏการณต า งๆ ทงั้ ทเ่ี ปน ธรรมชาติหรอื เปนปรากฏการณทางสงั คม กลวิธีการอธิบาย 1. การอธบิ ายตามลาํ ดบั ขน้ั ตวั อยาง การทอดไขเจียวใหนา รับประทาน เรมิ่ จากการนาํ น้าํ มันพชื ในกระทะประมาณ 2 ชอนโตะใสใ นไข แลว ตใี หเ ขา กนั จน เปน เน้ือเดยี วกนั รอใหก ระทะรอ นจึงเอาไขท ต่ี ีเทลงไป กเ็ สรจ็ สรรพพรอ มเสิรฟ 2. การอธบิ ายโดยการใชต ัวอยาง ตวั อยาง สมนุ ไพรถือเปนหนึ่งแนวทางการใชร กั ษาโรคที่คนไทยนิยมกันมาชา นาน แตการเลือกใชสมนุ ไพรน้นั จะตองคาํ นึง ความปลอดภัยใหมากข้ึน อีกท้ังหลีกเล่ียงและระมัดระวังผลขางเคียงท่ีอาจเกิดขึ้นได เชน ไขสูง ตัวรอน อาเจียน ปวดทอง หรือ ทอ งเดนิ อยางรนุ แรง หากมีอาการขา งตนควรหยุดใชและรบี พบแพทย 3. การเปรียบเทยี บความเหมือนและความแตกตาง ตัวอยาง ดอกกหุ ลาบและดอกทิวลปิ คือดอกไมท ีไ่ ดร ับความนิยมมากทีส่ ุด ในการเลือกซ้อื ดอกไมแ สดงความรัก ซงึ่ ดอกไม ทั้งสองชนดิ ก็มีความหมายแตกตา งกนั ออกไป ดอกกหุ ลาบ หมายถึง ความรักทีเ่ ด็ดเดี่ยว ทระนง และม่นั คง แตด อกทวิ ลิป หมายถึง ความใฝฝ น คูรักทสี่ มบูรณแบบ และความรักทีเ่ ปด เผย 4. การชี้สาเหตุและผลลัพธท ่ีสัมพนั ธก ัน ตัวอยา ง สาเหตุทีท่ าํ ใหเ กดิ ภาวะโลกรอนกเ็ พราะวา กา ซเรือนกระจกทเ่ี พิม่ ขนึ้ จากการทํากจิ กรรมตา งๆ ของมนษุ ย ไมว าจะ เปน การเผาผลาญถา นหินและเช้อื เพลงิ รวมไปถึงสารเคมีทมี่ สี วนผสมของกาซเรือนกระจกท่ีมนุษยใ ชแ ละอื่นๆ อีกมากมาย จึงทําให กาซเรือนกระจกเหลานี้ลอยข้ึนไปรวมตัวกันอยูบนช้ันบรรยากาศของโลก ทําใหรังสีของดวงอาทิตยที่ควรจะสะทอนกลับออกไปใน ปรมิ าณทีเ่ หมาะสม กลับถกู กา ซเรอื นกระจกเหลา นกี้ ักเกบ็ ไว ทําใหอ ุณหภูมขิ องโลกคอ ยๆ สูงขึ้นจากเดิม 5. การนยิ าม ตัวอยาง คุณธรรม หมายถึง คุณสมบัติฝายดีโดยสวนเดียว เปนท่ีต้ังหรือเปนประโยชนแกสันติภาพหรือสันติสุขจึงเปนท่ี ตองการของมนุษย ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 73
- การบรรยาย คือ การเลาเรื่องหรือการกลาวถึงเหตุการณท่ีตอเนื่องกัน โดยช้ีใหเห็นฉากหรือสถานที่ที่เกิดเหตุการณ สาเหตุที่กอใหเกิด เหตกุ ารณ สภาพแวดลอ ม บคุ คลทเ่ี กย่ี วขอ งตลอดจนผลทเี่ กดิ จากเหตกุ ารณน น้ั การบรรยายจะชใ้ี หเ หน็ วา ใครทาํ อะไร ทไี่ หน อยา งไร เพื่ออะไรและผลที่ตามมาเปนอยางไร เชน นิทาน เรื่องสมมติ เรื่องสั้น เร่ืองท่ีมีการเลาประวัติศาสตรหรือความเปนมาของสิ่งใด ส่งิ หนึง่ กลวธิ กี ารบรรยาย 1. บรรยายใหครบวา ใคร ทาํ อะไร ทไ่ี หน อยา งไร เพอื่ อะไร 2. บรรยายเหตกุ ารณต ามลาํ ดบั ของเวลาทเี่ ปน จรงิ เชน การบรรยายถงึ ชวี ติ การเรยี น ผบู รรยายอาจเรม่ิ ตน โดยการเขา เรยี น ครง้ั แรกของตน การเปลย่ี นระดบั การเรยี นในแตล ะชว งชน้ั ชว งชวี ติ การเตรยี มของนกั เรยี น ม.6 การเขา เรยี นในระดบั อดุ มศกึ ษา และ ดาํ เนนิ เร่ืองเรอื่ ยมาจนถงึ การรบั ปริญญาบตั ร 3. บรรยายโดยการสลับเหตุการณ กลาวคือเร่มิ ตน จากเหตกุ ารณตอนสดุ ทายของเร่อื งแลว ยอ นกลับไปถงึ เหตุการณเ ร่ิมตน หรอื อาจจะสลับสับเปลย่ี นกันอยา งไรก็ได ทง้ั นก้ี เ็ พราะสรา งความนา สนใจใหแ กผ อู าน แตตอ งไมส รา งความสับสนใหผอู าน 4. เลอื กเฉพาะเหตกุ ารณท สี่ าํ คญั ทส่ี ง ผลเกย่ี วเนอื่ งถงึ เหตกุ ารณอ นื่ ๆ เทา นนั้ มาบรรยาย ผเู ขยี นเลอื กเลา เฉพาะสว นทสี่ าํ คญั จรงิ ๆ เพ่ือไมใ หผูอานเกิดความนา เบอ่ื 5. เลอื กใชวธิ อี ่นื ๆ แทรกในการบรรยายหรือการเลา - การพรรณนา คอื การใหร ายละเอยี ดของสิ่งใดสิ่งหนงึ่ โดยใชส ํานวนภาษาและกลวธิ ที ที่ าํ ใหผอู า นเกิดจินตภาพอยา งชดั เจน อกี ทั้งทําให เกิดความรสู ึกหรืออารมณรวม กลวธิ กี ารพรรณนา 1. แยกสวนประกอบ การพรรณนาถึงส่ิงใดสงิ่ หนงึ่ โดยแยกสวนประกอบใหแจม แจง และใหเห็นวา แตละสวนจะเสริมซง่ึ กนั และกันอยางไร เชน การพรรณนาถึงดอกกหุ ลาบ เรากจ็ ะแยกสว นประกอบตางๆ เปน สแี ละลกั ษณะกลีบดอก กา น ใบ และความงาม ตางๆ 2. ช้ีลักษณะเดน ส่ิงที่เราจะพรรณนานั้นปกติเราจะตองกลาวถึงลักษณะเดนกอนเสมอ เชน เราจะพูดถึงส่ิงแรกที่เราจะ พดู เรื่องตลาดกพ็ ูดแมคา และพอ คา กอ นเสมอ 3. การใชถ อ ยคาํ ผพู รรณนาจะตอ งรจู กั คาํ มากพอและตอ งรจู กั เลอื กใชถ อ ยคาํ ทเ่ี หมาะสมทง้ั เสยี งและความหมาย เพอื่ ทาํ ให เกิดมโนภาพและความรูสึกสะเทือนอารมณ เชน ภายใตความมืดของผืนฟา ยังคงมีดวงดาราดวงนอยใหญประกายแสงจรัสแจง มนตราแหง ดวงดาวที่พราวระยบิ ระยับจงึ กอ ตวั รวมกลุมกัน ประดุจทะเลแหง ความงามท่เี ตมิ แตม สสี นั บนคา่ํ คืนทีม่ ืดมน ตารางเปรยี บเทียบความแตกตางของการอธบิ าย บรรยาย และพรรณนา อธิบาย บรรยาย พรรณนา - มุง ใหเ กิดความเขา ใจ - มงุ เหน็ ภาพอยา งตอเนอื่ ง - มงุ เห็นภาพเฉพาะจดุ - ใชภ าษานยั ตรง - ใชภาษานัยตรงและ - ใชโวหารพจน - ผรู ับสารตีความไดต รงกนั นยั ประหวดั - ผูรับสารตคี วามไดตรงกนั 74 ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
โวหารการเขียน นองรูไหมวา งานเขียนท่ีดีผูเขียนตองใชชั้นเชิงการเขียน ท่ีจะแสดงใหเห็นถึงคุณคา ความหมาย ความเหมาะสมของ ขอความนัน้ ๆ โดยผเู ขยี นจะใชโวหารตา งๆ มาสรา งอารมณ ความรูส กึ หรอื สถานการณตางๆ ใหผอู านเกิดอารมณร วมในการเขียน ซ่ึงที่ใชโ วหารการเขยี นแบงออกเปน 5 โวหาร ดังน้ี 1. บรรยายโวหาร คือ โวหารท่ีใชเลาเร่ือง หรืออธิบายเร่ืองราวตางๆ ตามลําดับเหตุการณ การเขียนบรรยายโวหาร จะเขียนอยางชัดเจน เขียนตรงไปตรงมา รวบรัด เนนแตสาระสําคัญไมจําเปนตองมีพลความ หรือความปลีกยอยเสริม เชน บนั ทกึ จดหมายเหตุ การเขยี นเพ่ือแสดงความคดิ เหน็ ประเภทบทความเชงิ วิจารณ ขาว เปนตน 2. พรรณนาโวหาร มลี กั ษณะคลา ยบรรยายโวหาร แตจ ะมกี ารสอดแทรกหรอื ใสอ ารมณค วามรสู กึ ทที่ าํ ใหเ ราคลอ ยตามดว ย การพรรณนาโวหารจงึ มุง เนนใหภ าพและเกิดอารมณ จึงมักใชการเลน คํา เลนเสียง ใชภาพพจน แมเ นอ้ื ความท่เี ขียนจะนอยแตเ ต็ม ไปดวยสาํ นวนโวหารท่ไี พเราะ อานไดรสชาติ 3. เทศนาโวหาร เปน การใชโวหารช้ใี หเ หน็ ถึงคณุ และโทษของสิ่งตา งๆ รวมทัง้ เปนการแนะนาํ สง่ั สอนอยา งมีเหตุผล เพอ่ื ชักจงู ใหผ ูอ า นคลอยตาม 4. สาธกโวหาร คอื โวหารทม่ี งุ ใหค วามชดั เจน โดยการยกตวั อยา งเพอ่ื อธบิ ายใหแ จม แจง หรอื สนบั สนนุ ความคดิ เหน็ ทเี่ สนอ ใหหนกั แนน นา เช่ือถอื สาธกโวหารเปน โวหารเสริม บรรยายโวหาร พรรณนาโวหาร และเทศนาโวหาร 5. อุปมาโวหาร หมายถึง โวหารเปรยี บเทียบ โดยยกตวั อยา ง ส่ิงท่คี ลายคลงึ กนั มาเปรียบเพอ่ื ใหเ กดิ ความชดั เจนดานความ หมายดา นภาพ และเกดิ อารมณ ความรสู กึ มากยง่ิ ข้นึ กลา วไดวา อปุ มาโวหาร คอื ภาพพจนประเภทอปุ มานนั่ เอง กลวิธีการจาํ พรรณนา - ใหร ายละเอียด บรรยาย – เลา เรอื่ ง สาธกโวหาร – ยกตวั อยาง เทศนา – สัง่ สอน อปุ มา - เปรยี บเทียบ แนวการทําขอสอบเร่ือง การบรรยาย การอธิบาย พรรณนาและโวหารการเขียน เมอื่ อา นเรอื่ ง การบรรยาย อธบิ าย พรรณนาและโวหารการเขยี นจบ นอ งหลายคนคงสบั สนวา ทาํ ไมการเขยี นและโวหารการ เขยี นคลา ยกนั หรอื แทบจะเหมอื นกนั เลย เวลาทาํ ขอ สอบจะสามารถแยกโจทยแ ละวเิ คราะหค าํ ตอบไดอ ยา งไร ซง่ึ เรอ่ื งนย้ี ง่ิ ไมใ ชเ รอ่ื ง ขอความขา งตนใชวธิ ีการเขยี นแบบใด กลวธิ ีการเขยี นท่ผี ูเขียนใชนัน้ จดั เปน กลวธิ ีการเขียนประเภทใด }ขอ ใดใชวิธกี ารเขียนตา งจากขอ อ่ืน ยากเลยแมนอ ย เพียงแคเ ราจะตอ งสังเกตคาํ สําคญั (Key word) ที่โจทยตองการบอกใหเ จอเสียกอ น เชน ขอความนใ้ี ชโวหารตามขอใด หากลวธิ ีการเขียนแบบ อธิบาย บรรยายและพรรณนา }ขอ ความตอ ไปนีใ้ ชโ วหารในลักษณะใด หาโวหารการเขยี น บรรยายโวหาร พรรณนาโวหาร สาธกโวหาร เทศนาโวหารและพรรณนาโวหาร ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 75
วิเคราะหแ บบงายคอื หาคาํ วา “วธิ ีการ” และ “โวหาร”เปนหลกั ก็จะสามารถทาํ ขอสอบในขนั้ เบอ้ื งตน ตอมาเราจะมาเรยี นรู ถงึ วธิ กี ารการทําขอ สอบในเรือ่ งน้ี โดยจะแบง ออกเปน 2 สว นเชน เดมิ คอื กลวิธีการเขียน และโวหารการเขียน กลวิธีการเขียน การจะหาความแตกตางของแตละวิธีการเขียนไดน้ัน นองๆ จะตองจับจุดแนวทางในแตละกลวิธีการเขียนใหไดเสียกอน ถา ยงั จาํ ไมไ ดใ หย อ นกลบั ไปดทู ต่ี ารางเปรยี บเทยี บความแตกตา งของการอธบิ าย บรรยาย และพรรณนา เมอื่ เขา ใจแลว ลองทาํ ขอ สอบ วัดความเขาใจกนั เลย ขอ ที่ 1 ขอ ความตอ ไปน้ีใชก ลวิธีการเขียนตรงตามขอ ใด (เรียงตามลาํ ดบั ) 1) เม่อื ถึงเทศกาลกนิ เจ รานท่ขี ายอาหารเจจะปก ธงเหลือง 2) “เจ” เปนคําจนี ท่ีแปลวา อุโบสถ แตคาํ วา “เจ” ท่เี ขยี นบนธง นั้น แปลวาไมมีคาว เขยี นดว ยสีแดง เปน สีแหง มงคล พนื้ สเี หลอื งของธงเปน สขี องผูทรงศลี 3) คนท่กี นิ เจจะไมก ินเนื้อสตั วและจะ ถอื ศีลตลอดเทศกาล 1. การบรรยาย การอธิบาย และการบรรยาย 2. การบรรยาย การพรรณนา และการอธิบาย 3. การอธิบาย การอธบิ าย และการบรรยาย 4. การอธิบาย การพรรณนา และการอธิบาย คาํ ตอบ ขอ 1. เพราะ ขอความสวนท่ี 1 และ 3 เปน การเลา เร่ือง จึงเปนการบรรยาย สว นขอ 4. เปน การนยิ ามความหมาย จึงเปน การอธบิ าย ขอท่ี 2 ขอ ความตอ ไปน้ี ใชกลวิธกี ารเขียนประเภทใด “แมเทคโนโลยใี นปจจบุ ัน ไมว า จะเปนคอมพวิ เตอร โทรศพั ทมือถอื จานดาวเทียม ผูดอยโอกาสก็ยังไมไดส ัมผสั กบั ความทนั สมยั เหลานน้ั เพราะฉะนน้ั พวกเขาจงึ ไมร หู รอกวา คอมพิวเตอรรปู รา งหนา ตาเปนอยางไร สงั คมไมเคยเปด โอกาสใหเขาเรยี นรู สงั คม ไดแ ตบ บี ใหว ถิ ชี ีวิตของเขามีทางเลอื กนอ ยลง ตอ งดิ้นรนทาํ มาหากนิ เพ่ือหาเงนิ มาเลย้ี งชีวิตใหรอดไปวันหนึ่งๆ เทานัน้ เพราะฉะน้ัน อยาวาแตโอกาสทพ่ี วกเขาจะกา วใหทนั เทคโนโลยีเลย โอกาสทจี่ ะใหพวกเขาเขา ไปสัมผสั น้ัน ยงั มีคาความเปน ไปไดเทากบั ศนู ย” 1. บรรยายและอธบิ าย 2. บรรยายและพรรณนา 3. อธิบายและพรรณนา 4. บรรยาย อธิบาย และพรรณนา คาํ ตอบ ขอ 2. เพราะผูใชก ารบรรยายเปนสว นใหญ สวนที่เปนพรรณนา – สังคมท่ีไมเคยเปด โอกาสใหเขาเรียนรู สังคมได แตบ บี ใหวิถชี วี ติ ของเขามที างเลอื กนอ ยลง ตองด้ินรนทํามาหากนิ เพอื่ หาเงนิ มาเลยี้ งชีวิตใหรอดไปวนั หน่ึงๆ เทา นัน้ โวหารการเขยี น การทาํ สอบเร่ืองโวหารการเขียนบางคร้งั ขอสอบอาจจะหลอกใหเ ราสับสน โดยการนําเร่อื งทใี่ ชโ วหารที่ คลา ยกนั ออกมาขอ สอบ ดงั นน้ั เราตอ งสงั เกตถอ ยคาํ หรอื ลกั ษณะของโวหารนน้ั ดงั ทสี่ รปุ ไวใ นกรอบกลวธิ กี ารจาํ เพอ่ื ตรวจสอบความ เขาใจนองๆ ลองพจิ ารณาขอ ความทใ่ี หตอ ไปนีว้ าเปนโวหารชนิดใด 1. งานที่ออกมาแลวไมไดผลดีเทาที่ควร ถาจะวิเคราะหปญหาออกมา ก็อาจทําใหทราบวาตีเหล็กผิดจังหวะ เพราะวายัง ไมรอนพอหรอื รอนแลวแตต ชี าไป เหล็กเย็นกอ นงานเสร็จกเ็ ปน บทเรยี นวา ครงั้ ตอไปทาํ งานใหเรว็ และดกี วาเดิม (คาํ ตอบ คอื เทศนา โวหาร) 2. บนเสน ถนนของเมอื งฟา อมร ฉันคือหนึ่งคนทอี่ ยู ณ ทีแ่ หงน้ี และฉันคอื หนึง่ คนทเ่ี ดนิ ตามไลล าความฝน การเดินทาง ณ ท่แี หงนที้ าํ ใหฉันไดเ รยี นรูและตอสกู บั ชวี ิตทกุ รปู แบบ ชีวิตทจี่ ะตอ งอาศยั ความอดทนอยางยง่ิ ยวด จงึ จะผานพนสง่ิ เลวรา ยไปได ส่งิ เลวรา ยท่สี ุดคือ “การเปน พลเมืองชั้น 2” (คําตอบ คือ บรรยายโวหาร) 76 ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
3. ฉนั อยากใหมันเปนคนจรงิ ๆ ฉนั จะตอ งกลับบานใหไ ด เขาคดิ พลางเหมอมองดูยอดสนของหมบู า น หาดเส้ียวเห็นอยไู ม ไกล ดวงอาทติ ยส ีแดงเขมกําลงั คลอยลงเหนอื ยอดไมทางทิศตะวันตก (คาํ ตอบ คอื พรรณนาโวหาร) 4. การเปนนักเรียนที่ดีไดน้ัน ไมไดดีเพียงรูปลักษณภายนอกที่งดงามดูดีเทาน้ัน หากแตตองพัฒนาตนเองในทุกส่ิง ไดแก การแตงกาย การมสี มั มาคารวะ การต้ังใจเรยี น มีความซอ่ื สตั ย รกั และเคารพสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษตั ริย (คําตอบ คือ สาธก โวหาร) 5. การท่ีเราทุกคนจะประสบความสําเร็จไดน้นั เราจะตอ งมีความเพยี รพยายามเปนสําคัญ เยยี่ งพระมหาชนกท่วี า ยนํา้ ขา ม สมุทร แมจ ะแลไมเหน็ ฝงกต็ าม (คาํ ตอบ คอื อุปมาโวหาร) ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 77
บทท่ี10 การอานจบั ใจความ “การอา นจบั ใจความ” คอื หนงึ่ สาระทม่ี กั ออกขอ สอบอยเู สมอ แตไ มม กี ารเรยี นการสอนสาระนอ้ี ยา งชดั เจนหรอื อาจจะไมไ ดเ รยี น เลย ดว ยเหตนุ จี้ งึ ทาํ ใหเ กดิ คาํ ถามทวี่ า ไมเ รยี นแลว จะออกขอ สอบทาํ ไม คาํ ตอบคอื การอา นจบั ใจความนน้ั เปน ทกั ษะเฉพาะตวั ทนี่ กั เรยี น ทกุ คนพงึ มี ผทู ม่ี คี วามสามารถอา นจบั ใจความไดถ กู ตอ งและแมน ยาํ ไดน นั้ จะตอ งเปน ผอู า นหนงั สอื เกง และอา นหนงั สอื ไดแ ตกฉาน ใจความสาํ คญั เปน ดง่ั กญุ แจทจ่ี ะไขประตสู คู วามสาํ เรจ็ ในการอา น จะทาํ ใหผ อู า นมคี วามเขา ใจและลกึ ซง้ึ ในเนอื้ หานน้ั ๆ เพราะ เปน ขอ ความทสี่ าํ คญั และเดน ทส่ี ดุ ในยอ หนา เปน แกน ของยอ หนา ทสี่ ามารถครอบคลมุ เนอ้ื ความในประโยคอน่ื ๆ ใจความรอง (พลความ) หมายถงึ ใจความหรือประโยคทข่ี ยายความประโยคใจความสําคญั เปน ใจความสนบั สนุนใจความ สําคญั ใหช ดั เจนขน้ึ อาจเปนการอธบิ ายใหร ายละเอยี ด ใหค าํ จาํ กัดความ ยกตัวอยา ง เปรียบเทยี บ หรือแสดงเหตผุ ลอยา งถถี่ วน เพ่ือ สนับสนนุ ความคดิ สว นทีม่ ิใชใจความสาํ คัญ แนวทางการอานจับใจความ 1. ต้ังจุดมุงหมายในการอานไดชัดเจน เชน อานเพื่อหาความรู เพื่อความเพลิดเพลิน หรือเพ่ือบอกเจตนาของผูเขียน เพราะจะเปน แนวทางกาํ หนดการอา นไดอยา งเหมาะสม และจบั ใจความหรือคาํ ตอบไดรวดเรว็ ย่งิ ขน้ึ 2. สํารวจสวนประกอบของหนังสืออยางคราวๆ เชน ช่ือเร่ือง คํานํา สารบัญ คําช้ีแจงการใชหนังสือ ภาคผนวก ฯลฯ เพราะสว นประกอบของหนงั สือจะทาํ ใหเ กดิ ความเขาใจเก่ยี วกบั เร่ืองหรอื หนงั สือท่อี า นไดกวา งขวางและรวดเร็ว 3. ทําความเขาใจลักษณะของหนังสือวาประเภทใด เชน สารคดี ตํารา บทความ ฯลฯ ซึ่งจะชวยใหมีแนวทางอานจับใจ ความสําคญั ไดงาย 4. ใชความสามารถทางภาษาในดานการแปลความหมายของคํา ประโยค และขอความตา งๆ อยา งถกู ตองรวดเร็ว 5. ใชป ระสบการณห รอื ภมู หิ ลงั เกยี่ วกบั เรอ่ื งทอี่ า นมาประกอบ จะทาํ ความเขา ใจและจบั ใจความทอ่ี า นไดง า ยและรวดเรว็ ขนึ้ ข้ันตอนการอานจับใจความ 1. อานผานๆ โดยตลอด เพ่ือใหร วู าเร่อื งท่ีอานวาดว ยเร่อื งอะไร จุดใดเปน จดุ สําคัญของเรอื่ ง 2. อา นใหละเอียด เพอื่ ทาํ ความเขา ใจอยางชดั เจน ไมค วรหยุดอานระหวางเร่อื งเพราะจะทาํ ใหความเขาใจไมตดิ ตอกัน 3. อานซ้ําตอนท่ีไมเ ขาใจ และตรวจสอบความเขา ใจบางตอนใหแนน อนถูกตอง 4. เรยี บเรียงใจความสําคญั ของเรอ่ื งดว ยตนเอง กลวิธีการอานจับใจความสําคัญ การอา นจบั ใจความเรอ่ื งใดเรอ่ื งหนงึ่ ควรจะเรมิ่ ตน ดว ยการหาใจความสาํ คญั ของแตล ะยอ หนา ใหไ ดเ สยี กอ น เพราะขอ ความ ยอ หนา หนงึ่ จะมีใจความสาํ คญั ทีผ่ เู ขยี นตอตองการจะเสนอมากที่สดุ เพียงประการเดยี ว หากไดใจความของแตละยอ หนาแลว กน็ าํ มา 78 ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
รวบรวมแลว พิจารณารว มกนั กจ็ ะสามารถจับแกน ของเร่ืองหรือแนวคดิ สาํ คัญที่สุดของเรือ่ งไดงายขึน้ ใจความสําคัญในแตละยอ หนา สวนมากมกั จะอยูท ่ีประโยคใดประโยคหนง่ึ โดยมีขอ สังเกต ดงั น้ี 1. ประโยคตอนตนยอหนา เปนจุดท่ีเราสามารถพบใจความสําคัญของแตละยอหนาไดมากท่ีสุดเพราะผูเขียนมักจะบอก ประเด็นสําคัญไวกอน แลวจึงขยายรายละเอียดเพื่อใหเกิดความชัดเจนภายหลัง ตวั อยาง การพดู สนุ ทรพจน เปน การพดู ทเี่ ปน ทางการหรอื ในพธิ กี ารใชภ าษาราชการ หรอื ในพธิ กี ารใชภ าษาราชการ หรอื ภาษามาตรฐาน หลกั อาจจะมภี าษาถนิ่ ภาษาเฉพาะอาชพี หรอื ภาษาตา งประเทศมาปะปนไดบ า งกแ็ ลว แตก รณใี ชป ระกอบคาํ อธบิ าย ขยายความ และ ยกตวั อยางเทาทีจ่ ําเปนเทานน้ั คาํ คะนอง คาํ ผวน หรือคําหยาบคาย จะมใี นการกลา วสนุ ทรพจนไมไดเ ลย (ถวายงานผา นภาษา ของ สมาคมนสิ ติ เกาจุฬาลงกรณมหาวิทยาลยั ) ใจความสาํ คญั คอื การพดู สนุ ทรพจน เปน การพดู ทเ่ี ปน ทางการหรอื ในพธิ กี ารใชภ าษาราชการ หรอื ในพธิ กี ารใชภ าษาราชการ หรือภาษามาตรฐานหลกั 2. ประโยคตอนทายยอหนา เปนจุดท่เี ราจะสามารถพบใจความสําคญั รองลงมาจากประโยคตอนตนยอหนา โดยผเู ขียนจะ บอกรายละเอยี ด หรอื ประเดน็ ยอยมากอน แลว สรุปดว ยประโยคทเี่ ก็บประเด็นสําคญั ไวภ ายหลัง ตวั อยาง ครูตองใชก ารสอนอยา งมวี ตั ถุประสงคจากการประเมินและใหแบบทดสอบ ซ่งึ ประเมนิ ตวั เองทีแ่ มนตรงในดา นความเขาใจ สาระเนื้อหาได เพื่อเปน การเรา จงึ ควรมกี ารทดสอบบอ ยครั้ง นักปรชั ญาสัจนิยมเนนวา การท่คี รใู หร างวลั ความสําเร็จแกผ ูเรยี นแตละ คนเปน สิง่ สําคัญ เมือ่ ครูรายงานผลสาํ เร็จของนกั เรียน ครตู องเสริมแรงในสิ่งที่ผูเรียนไดเรียนรมู า (ปรชั ญาการศกึ ษา : ความคดิ พน้ื ฐาน ของ รองศาสตราจารยส มประสงค นว มบญุ ลอื ) ใจความสาํ คญั คอื ครตู อ งเสรมิ แรงในสงิ่ ทผ่ี เู รยี นไดเ รยี นรมู า 3. ประโยคตอนกลางยอ หนา เปน จดุ ทคี่ น หาใจความยากยงิ่ ขนึ้ เพราะจะตอ งพจิ ารณาเปรยี บเทยี บใหไ ดว า สาระสาํ คญั ทสี่ ดุ อยูท ป่ี ระโยคใด ตวั อยาง ขณะนไี้ มวาทานจะอยู ณ ทใ่ี ด ท่ใี นบาน บนรถไฟ รถเมล ในหอ งทาํ งาน บนสถานทรี่ าชการหรอื ท่ีใดกต็ าม ทานจะตองใช สายตา “อาน” อยูตลอดเวลา ซ่งึ แนละตองยกเวนในกรณีทีท่ านตาบอด เพราะทา นยอ มจะอา นหนงั สือในเลม นไ้ี มไ ดแ น ยกเวน แตจะ มีใครอา นใหท า นฟง (ศลิ ปะการอานหนงั สอื ของ ครรชดิ อยตู ลอดเวลา) ใจความสําคัญ คือ ทานจะตองใชส ายตา “อาน” อยตู ลอดเวลา 4. ไมปรากฏในประโยคใดอยา งชัดเจน อาจอยใู นหลายประโยคหรืออยูรวมๆ ในยอ หนา ซ่งึ ผอู า นจะตอ งสรปุ ออกมาเองวา นับไดวาเปน การจับใจความสําคญั ทยี่ ากกวาอยา งอ่นื ผูอา นอาจจะใหว ธิ กี ารตง้ั คําถามวา ใคร ทาํ อะไร ทไ่ี หน อยางไร ทาํ ไม ซ่งึ จะ ทําใหมองเห็นประเด็นทสี่ าํ คญั และพบสว นขยายตางๆ ไดมากขึน้ ดว ย ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 79
ตวั อยาง เรือลาํ นัน้ แลน ผา นบานเรือนที่คบั คั่งในบรเิ วณอําเภอ แสงไฟฟาฉายออกมาจากโรงสีขา วลาํ นา้ํ กระทบเมล็ดฝนท่ีสาดลงมา มิรูส้ินสดุ แลดเู หมอื นมา นท่ีทําดว ยน้าํ มากน้ั ไว พอเรือเร่มิ ผานบา นเรือนท่มี อี ยปู ระปรายอยูนอกอาํ เภอ สายลมและสายฝนกก็ ระหนาํ่ ลงมาแรงข้ึนกวาเกา คนโดยสารจํานวนมากทน่ี ัง่ หรอื นอนอยใู นเรอื พากนั ขยบั ตวั เหลยี วซายแลขวามองหนากันอยา งไมส บายใจ พอ เรอื แลน ตอ มาอกี จะเขา หวั เลย้ี วทเ่ี รยี กวา คงุ สาํ เภา กาํ ลงั แรงของพายกุ ม็ าปะทะเขา กลางลาํ เสยี งคนหวดี รอ ง เสยี งคนตะโกน เสยี ง เด็กรองจาข้ึนดวยความตกใจ ที่กําลังหลับก็ทะลึ่งตัวข้ึนสุดแรง ทุกคนถลันตัวเขาใสกราบที่มิไดเอียง ทันใดน้ันเรือก็โคลงกลับมาอีก ขางหนึ่งดวยกําลังถวงสุดเหวี่ยง ทามกลางเสียงรองท่ีฟงไมไดศัพท และเสียงรัวกระด่ิงของนายทาย ซึ่งดึงสายกระด่ิงดวยความ ตกใจปราศจากสญั ญาณใดๆ และเรอื นน้ั กค็ วาํ่ ลงทนั ที เครอื่ งยนตใ นเรอื คงเดนิ ตอ ไปอกี ครหู นงึ่ สะทา นอยา งแรงแลว กห็ ยดุ เงยี บเหมอื น หัวใจสตั วที่เตน ตอ สูอยา งแรงเปนครง้ั สุดทายและตองหยุดลงเม่อื ความตายมาถึงตัว (หลายชีวิต ของ ม.ร.ว. คกึ ฤทธิ์ ปราโมช) ใจความสําคญั คือ เรือโดยสารถกู พายแุ ลวควา่ํ ลง การวิเคราะหเจตนาของผูเขียน ใจความสําคัญท่ีไดจากการอานน้ัน มีความสําคัญกับการตีความหมายและเจตนาของผูเขียนอยางย่ิง เพราะท้ังสองอยาง เปน ปจ จยั ทเ่ี กอื้ หนนุ กนั และกนั การวเิ คราะหเ จตนาของผเู ขยี นจงึ เปน การวดั ความเขา ใจและวดั ความลกึ ซง้ึ จากสง่ิ ทไ่ี ดอ า นอกี ครงั้ ซงึ่ การวเิ คราะหเ จตนาของผเู ขยี นในขอ สอบนน้ั มวี ธิ กี ารงา ยๆ ดว ยการจดจาํ นยิ ามคาํ ศพั ทเ หลา นใ้ี หแ มน ยาํ กจ็ ะไมเ กดิ ความสบั สนในการ เลือกคาํ ตอบอยา งแนน อน เสนอแนะ คือ เสนอ-ย่นื เรอื่ งราวความเห็นเพือ่ ใหท ราบใหพ จิ ารณา หรือใหสั่งการแสดงใหเ ห็น แนะ-ชี้ทางหรือวิธี การใหร โู ดยตรงหรอื โดยออ ม เตือนสติ คอื เตือนใหร ตู ัว เตอื นใหไ ดสติ ส่ังสอน คือ ช้แี จงใหเขา ใจและบอกใหทํา กําลงั ใจ คอื สภาพของจิตใจท่ีมีความเชอื่ มนั่ และกระตือรอื รน พรอมท่ีจะเผชิญกับเหตกุ ารณทุกอยา ง ขอรอ ง คอื ขอใหช ว ยเหลือ ขอใหท ําตามที่ขอ แนวการทําขอสอบจับใจความสําคัญ การทําขอสอบเรื่องการจับใจความสําคัญ นอกจากที่นองๆ จะตองพยายามคนหาประโยคหรือขอความท่ีมีสาระครอบคลุม เน้ือหาอื่นๆ แลว นองจะตองใชวิธีการตัดขอความท่ีเปนสวนขยายออกทีละขอความ แตตองระวังมากในขั้นตอนน้ี เม่ือตัดขอความ เหลา น้ไี ดแลว กจ็ ะเหลือแตสงิ่ ท่เี ปนใจความสาํ คญั ในแตล ะยอหนา ได สว นทไ่ี มใชใจความสาํ คัญทส่ี งั เกตไดม ีดังน้ี - คํานิยาม การกําหนดความหมาย - ขอ เปรียบเทียบตางๆ - สาํ นวนโวหาร - ตัวอยา งประกอบ สงั เกตไดจากคําวา “ไดแก” - คําถามและคําอธบิ ายของผเู ขยี น - การอา งชื่อบคุ คล - ยอ หนา พิเศษบางยอ หนามีหนาท่ีเปนสว นขยายความหรอื ตวั อยา งของเรือ่ ง 80 ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
ลักษณะของใจความสาํ คัญมขี อ สังเกตดังนี้ - เปนถอ ยคาํ ท่กี ลาวถงึ บอยๆ - ครอบคลมุ สาระสําคัญไดทง้ั หมด - มลี ักษณะคลา ยขอ สรุป หรอื ประเด็นท่จี ะเนน ยํ้า การทําขอสอบจับใจความสําคัญ เปนขอสอบที่วัดการคิดวิเคราะหจากการอานไดอยางดีย่ิง เพราะใครอานเกง หรือ เปน คนรกั การอา นกจ็ ะทาํ ขอ สอบประเภทนไ้ี ดร วดเรว็ และแมน ยาํ แตถ า ไมม นี สิ ยั รกั การอา นกต็ อ งอาศยั การจดจาํ วธิ กี ารหาขอ สงั เกตของ การจบั ใจความสาํ คญั ทแี่ นะนาํ ไวข า งตน เมอื่ ไดว ธิ กี ารทาํ ขอ สอบแลว เราลองมาดตู วั อยา งขอ สอบการอา นจบั ใจความสาํ คญั วา จะออก ขอ สอบในลักษณะใด นองๆ ตองคอ ยๆ พิจารณาอยางถถ่ี ว นจงึ จะไดค ําตอบ ตัวอยางท่ี 1 ขอ ใดเปน สารของขอความขางตน ในชีวิตประจําวันใครอยากจะเปรียบเทียบกับใครก็เปรียบได แตมนุษยนั้นควรพอใจในการกระทําดีท่ีสุดของตนเองกับ สภาพแวดลอ มท่ดี ีรอบตน เทา นก้ี ็มคี วามสุขพอเพียงแลว ไมตองเกรงปมดอยใดๆ 1. ความสขุ อยูทกี่ ารกระทาํ 2. การทาํ งานไมควรเปรยี บเทียบกนั 3. ความสขุ เกิดจากความพอใจของมนษุ ย 4. การเปรยี บเทียบทําใหเกิดปมดอย คําตอบ ขอ 3. ความสุขเกิดจากความพอใจของมนุษย เพราะเปนขอความท่ีครอบคลุมสาระสําคัญของเน้ือหาไดท้ังหมด อีกท้งั ถือเปน ขอความทบ่ี ง บอกเจตนาของผเู ขยี นได ขอความขางตนผเู ขียนมีเจตนาอยางไร (ใชคําถามเดียวกนั กับขอ ทผ่ี านมา) 1. เตอื นใจ 2. เสนอแนะ 3. ใหข อ คดิ 4. ใหก าํ ลงั ใจ คําตอบ ขอ 3. การใหข อ คิด เพราะเจตนาของผูเขยี นตง้ั ใจที่จะใหขอ คดิ วา ความสุขสามารถเกดิ ข้ึนถาไมมีการเปรียบเทยี บ ซ่ึงตัวเลือกท่ีอ่ืนจะไมใ ชก ารเขยี นลักษณะนี้ ตัวอยา งท่ี 2 ขอความตอไปน้ีสรปุ ความไดต ามขอใด ทกุ วนั นอี้ ารยธรรมตา งประเทศหลง่ั ไหลเขา มาประเทศมากท้ังวัตถุนยิ ม คตนิ ยิ ม ความเชื่อ ถา คนไทยออนไหวรบั วฒั นธรรม ตางประเทศ ความเปน ชาตไิ ทยก็หมดไปเรอ่ื ยๆ คนรุนหลงั จะไมมโี อกาสไดเห็นศลิ ปวัฒนธรรมไทย คนรุนเราจะตองตระหนักสบื ทอด สานตองานท่บี รรพบุรุษไดสรา งไวอ ยางมหาศาลอยางตอ เน่ือง เพ่ือเปนมรดกทางวัฒนธรรม 1. คนรนุ หลังจะไมไดเหน็ ศิลปวัฒนธรรมไทย ถา คนรุนปจ จุบันยังลุม หลงวฒั นธรรมตางประเทศ 2. อารยธรรมตางประเทศหล่ังไหลเขามามากเพราะคนไทยออ นไหวและเช่อื งาย 3. การรบั วัฒนธรรมตางประเทศทาํ ลายความเปน ชาติไทย 4. คนไทยควรเห็นคุณคาและชว ยกนั สบื สานศิลปวฒั นธรรมไทย คําตอบ ขอ 4. คนไทยควรเหน็ คุณคา และชวยกันสืบสานศิลปวฒั นธรรมไทย เพราะขอ ความทีผ่ เู ขียนเจตนาจะสอื่ สาร ขอนี้ ถือเปน การหาใจความสําคัญท่ีอยูป ระโยคตอนทา ยยอ หนา ตวั อยางที่ 3 “แตส ่ิงหนงึ่ ซงึ่ ไทยราวใจเหลอื คอื เลอื ดเน้อื เปนหนอนคอยบอ นไส บางหากนิ บนนํา้ ตาประชาไทย บา งฝกใฝลทั ธชิ วั่ นากลวั เกรง ทุกวันน้ีศกึ ไกลยังไมหวง แตห วัน่ ทรวงศกึ ใกลไลขม เหง ถาคนไทยหันมาฆา กนั เอง จะรองเพลงชาติไทยใหใ ครฟง ” ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 81
ปญ หาสาํ คัญทีก่ ลาวพาดพงิ ไวใ นขอ ความนี้ คอื อะไร 1. ปญหาการศกึ ษา 2. ปญ หาเศรษฐกิจและคา ครองชพี 3. ปญ หาเร่ืองการแตกแยก 4. ปญหาการขดั แยง ทางความคิด คาํ ตอบ ขอ 3. ปญหาเรือ่ งการแตกแยก นองๆ สามารถศกึ ษาเพ่ิมเตมิ ไดท ี่ Tag : ภาษาไทย, การอา น, การอานจบั ใจความ, เทคนิคการอา น • การอา น http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch10-1 • การอา นจับใจความสําคญั 1 http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch10-2 • การอาน ตอนท่ี 1 http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch10-3 บันทกึ ชวยจํา 82 ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
บทท่ี11 ระดับภาษา เคยสังเกตไหมวา วิถีชวี ติ ของคนไทยต้งั แตอดีตจนกระทงั่ ปจ จบุ นั ยงั ใหค วามสําคัญตอ “ระบบศักดินา” ของแตละบคุ คลอยู อยา งมไิ ดล ดนอ ยลง สงั คมไทยนนั้ มกี ารแบง ชนชนั้ เชน สามญั ชน เจา นาย เชอ้ื พระวงศญ าตผิ ใู หญ เจา นายหรอื รวมกระทง่ั การตดิ ตอ ในการดําเนินธุรกิจกับบุคคลท่ีไมรูจัก ระหวางผูสงสารและผูรับสาร เชน เด็กกับผูใหญ เพื่อนสนิทกับคนรูจัก ผูบังคับบัญชากับ ผใู ตบังคับบญั ชา ภาษาท่ีใชก็จะเปลี่ยนไปตามความสัมพันธด ังกลาว จากลักษณะของสังคมที่กลา วมาขา งตนนนั้ จึงจําเปน ท่ีจะตองเลือกภาษาใหเหมาะสมกับบุคคล ทําใหเกิดความแตกตา งกัน ของภาษาท่ีใช เรียกวา “ระดบั ภาษา” หมายถงึ การใชภ าษาใหเ หมาะสมกบั บุคคลและสถานการณ ภาษาในแตละระดบั จะมลี ักษณะ ถอ ยคาํ สํานวนทีแ่ ตกตา งกันออกไป อันเกิดจากปจ จยั ตางๆ ดังน้ี 1. โอกาสและสถานที่ เชน ทีป่ ระชมุ ตลาด รา นคา ท่ีสาธารณะ ทเ่ี ฉพาะ เหลา น้ีจะมีภาษาทต่ี า งกันออกไป 2. สัมพนั ธภาพระหวางบุคคล คอื ความเก่ยี วของ 3. ลักษณะของเนื้อหา เน้ือหาของสารท่ีจะสงออกไป ถือวามีความสําคัญอยางยิ่ง เพราะสารบางสารอาจไมเหมาะสมกับ กาลเทศะหรือสถานการณนน้ั ทําใหต องเลอื กระดบั ภาษาของสารใหเ หมาะสม เพื่อการส่อื สารทีส่ มั ฤทธ์ผิ ล 4. สื่อที่ใชสอ่ื สาร ผสู ง สารจะตองรจู ักเลือกภาษาใหเ หมาะสมกบั สอื่ ท่ีใช เชน การเขียนจดหมายสวนตวั กบั จดหมายกิจธุระ หรอื การพดู คยุ ในวงสนทนากบั การพูดในงานพิธกี าร การแบง ระดับภาษาในลกั ษณะตา งๆ 1. แบงเปน 2 ระดับ คือ ระดับทางการ (แบบแผน) และระดับที่ไมเปน ทางการ (ไมเปนแบบแผน) 2. แบง เปน 3 ระดับ คือ ระดับพธิ กี าร (แบบแผน) ระดบั กึ่งพิธกี าร (กึง่ แบบแผน) และระดับไมเ ปน พธิ กี าร (ภาษาปาก) 3. แบง เปน 5 ระดับ คอื ระดบั พิธีการ ระดบั ทางการ ระดับก่ึงทางการ ระดับไมเปนทางการ และระดับกันเอง ตารางแสดงความสมั พนั ธร ะหวา งภาษา ภาษาระดับท่เี ปนทางการ ภาษาระดบั ที่ไมเ ปน ทางการ (ภาษาแบบแผน) (ภาษาทีไ่ มเปน แบบแผน) ภาษาแบบแผน / ภาษาระดบั ภาษาทีไ่ มเปนแบบแผน / ภาษาทไ่ี มเ ปนแบบแผน / พิธีการ ภาษาระดับทีไ่ มเ ปน พธิ ีการ ภาษาระดับทีไ่ มเปน พธิ ีการ ภาษาระดบั พธิ กี าร ภาษา ภาษาระดบั ก่งึ ภาษา ภาษา ระดับทางการ พธิ กี าร ระดับไมเปน ระดับกันเอง ทางการ ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 83
ลักษณะสําคัญของภาษาแตละระดับ ภาษาแตละระดบั แบง ระดับความสําคญั ไดดงั ตอไปนี้ 1. ภาษาระดับพิธีการ ภาษาระดับน้ีใชสื่อสารในท่ีประชุม ซ่ึงจัดอยางเปนพิธีการ เชน การเปดประชุมรัฐสภา การกลาว รายงาน การกลาวคาํ ปราศรยั การกลาวคําอวยพร การกลา วสดดุ ี ผูส งสารมักเปน บุคคลสาํ คัญหรอื มีตาํ แหนง สงู ผูร บั สารสว นใหญ เปนบคุ คลในวงการเดียวกัน สว นใหญผสู งสารเปนผูก ลา วฝายเดียว ไมมกี ารโตต อบ หากจะมกี ารตอบทกี่ ระทําอยางเปน พิธีการ 2. ภาษาระดับทางการ ใชในการบรรยายหรืออภิปรายอยางเปนทางการในการประชุม ใชตอชวงท่ีเปนพิธีการหรือเขียน ขอความปรากฏตอสาธารณชนอยางเปนทางการ และในหนังสือติดตอราชการ หรือวงการธุรกิจก็จะใชภาษาระดับนี้ ผูสงสารและ รับสารเปนบุคคลในวงการหรืออาชีพเดียวกัน สัมพันธภาพระหวางท้ังสองฝายจึงเปนไปในดานของธุรกิจและการงาน ภาษาท่ีใชมี ลักษณะท่ีเจาะจงในดานธุรกิจหรือความรูความคิดท่ีมีความสําคัญเปนที่นาสนใจ เขาสูประเด็นอยางเร็ว อาจมีศัพทเทคนิคหรือศัพท วิชาการมาปะปนบาง แตถอยคําที่ส้นั กระชบั เพ่ือใหป ระหยัดเวลามากท่สี ดุ ดังนั้นภาษาระดับทางการไมม ีการใชลูกเลน และถอยคาํ ท่ี แพรวพราว 3. ภาษาระดับกึ่งทางการ ภาษาระดับนี้คลายกับภาษาระดับทางการแตลดความเปนงานเปนการลงไป เพ่ือใหเกิดความ สมั พนั ธภาพอนั ใกลช ดิ ยง่ิ ขน้ึ ระหวา งผรู บั สารและผสู ง สาร มกั ใชใ นการประชมุ กลมุ ยอ ย หรอื การบรรยายในหอ งเรยี น ขา วและบทความ ทวั่ ไป ใชภ าษาทีท่ าํ ใหร ูสกึ คุนเคยมากกวา ภาษาในระดบั ทางการ เนื้อหามกั เปนเรอื่ งท่วั ไป การแสดงความคิดเห็นในเชงิ วิชาการหรอื เชงิ ธรุ กจิ มกี ารใชศ พั ททางวิชาการเทา ทจี่ าํ เปนเทา นนั้ 4. ภาษาระดับไมเ ปนทางการ หรือ ระดับสนทนา ภาษาระดับสนทนานี้มกั ใชใ นการสนทนาโตต อบระหวา งบุคคลหรือกลมุ บคุ คลไมเกิน 4-5 คน ในเวลาและสถานทที่ ีไ่ มเ ปนสวนตวั แมจะเปน บุคคลทีร่ จู ักมกั คุนกต็ าม เชน การเขยี นจดหมายระหวา งเพ่ือน การรายงานขาว และเสนอบทความในหนังสือพมิ พ เนอ้ื หามกั จะเปน เรอ่ื งท่วั ไป กิจธรุ ะ รวมทัง้ การปรกึ ษาหารอื รว มกัน อีกทัง้ ภาษา ท่ีใชอ าจจะมีคาํ เฉพาะทใ่ี ชสอ่ื สารเฉพาะกลมุ เทา นน้ั ดวย 5. ภาษาระดบั กนั เอง เปน ภาษาท่ีใชใ นวงจํากดั เชน ในครอบครวั ระหวา งสามีภรรยาหรอื เพอ่ื นสนทิ สถานทีท่ ่ีใชม ักเปน ท่ี สวนตวั เชน ท่บี าน ในหองที่เปนสวนตัวของตนโดยเฉพาะ เนื้อหาสาระเปน เรอ่ื งทวั่ ไปในการดาํ เนนิ ชีวติ ประจาํ วนั เรื่องกจิ ธุระ ไมม ี ขอบเขตจํากัด ภาษาระดับน้ีมักใชการพูดจากัน ไมนิยมบันทึกเปนลายลักษณอักษร ยกเวนสํานวนพูดท่ีใชในนวนิยายหรือเรื่องสั้น บางตอนทต่ี อ งการใหส มจรงิ ระดับภาษาแตละระดับนั้นไมไดมีการแบงอยางชัดเจนเพราะบางระดับอาจมีการเหล่ือมลํ้ากันได เชน ภาษาระดับทางการ และภาษาระดบั ก่ึงทางการ บคุ คลแตละบุคคลอาจไมไดใชภาษาทกุ ระดับ แตระดบั ภาษาท่ีเราใชในชีวิตประจาํ วันสว นมาก คอื ระดบั ก่งึ ทางการและไมเ ปน ทางการ ระดับท่ไี มน ยิ มใชคอื ภาษาระดบั ทางการ การใชภ าษาผดิ ระดบั จะเปนผลเสียตอ การสอ่ื สารอยางยง่ิ ความแตกตางของลักษณะภาษาระดับตางๆ 1. การเรียบเรียง ลาํ ดบั หรือระเบียบของใจความท่มี คี วามพิถพี ถิ ันตา งกัน ในการเรียบเรยี งแตกตางกัน เชน ระดบั พิธกี าร และระดบั ทางการ จะมกี ารขดั เกลาบทพดู ไวป ระณตี บรรจง เปน ระเบยี บและไมว กวน ตรงขา มกบั ภาษาระดบั ไมเ ปน ทางการและภาษา ระดบั กันเองท่ไี มไ ดมกี ารเรยี บเรยี ง เร่ืองราวทพ่ี ดู หรอื นําเสนอกส็ ดุ แลวแตจ ะคดิ ณ ขณะนนั้ 2. กลวิธกี ารนําเสนอ ภาษาระดับพิธกี ารและภาษาระดบั ทางการจะนาํ เสนออยางกลางๆ เพราะเปนการสงสารไปยังกลุม บุคคลในฐานะผูแทนของกลุมหรือในนามตําแหนงไมเจาะจง ภาษาก่ึงทางการหรือภาษาไมเปนทางการ ใชกลวิธีการนําเสนอไมมี พิธีรตี อง ไมตายตัว และสามารถนาํ เสนอในวธิ กี ารท่ีแปลกใหม เพื่อดึงดดู ความสนใจได 3. ถอ ยคาํ คาํ ในภาษาไทยสวนใหญล ว นเปน ถอยทบี่ งถงึ ความลดหล่นั ตามระดบั ภาษาตา งๆ ดงั นี้ 84 ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
ชนิดคํา ระดับพธิ ีการ ระดบั ทางการ ระดับกึ่งทางการ ระดับไมเ ปน ทางการ ระดบั กนั เอง สรรพนาม ผม กระผม ดฉิ นั หรือขาพเจา ฉนั ผม ดิฉนั อิฉนั กนั เรา หนู บุรุษที่ 1 หรือคําเรยี กแทนตวั เองและผอู น่ื สรรพนาม ทา น ทา นท้ังหลาย เออ คุณ ทาน แก ตวั บรุ ษุ ท่ี 2 โรงภาพยนตร คํานาม ใบอนุญาตขับขี่ โรงหนงั รถโดยสารประจําทาง ใบขบั ขี่ ลกั ษณะนาม ดวงตราไปรษณยี รถเมล ภาพยนตร แสตมป กรยิ า พระสงฆ 9 รปู หนงั กลว ย 4 ผล พระสงฆ 9 องค กําไล 1 วง กลวย 4 ใบ เลือ่ ย 1 ปน กําไล 1 อัน ตาํ รวจ 2 นาย เลื่อย 2 อัน ถงึ แกกรรม ตาํ รวจ 2 คน รับประทาน ตาย เสีย สิ้น ฌาปนกจิ ศพ กิน หลัง่ น้ําพระพุทธมนต งานศพ รดนาํ้ สงั ข ขอ พงึ ระวงั - คําวิสามานยนาม เชน ชื่อโรงเรียน ช่ือคน ช่ือหนวยงาน ในระดับภาษาทางการข้ึนไปควรใชชื่อเต็ม สวนระดับท่ีลดลง มาใชย อได - คาํ วเิ ศษณบางคํา เชน เปรีย้ วจ๊ดี เขียวอ้ือ ดําป ยิม้ แฉง เปนคาํ ภาษาระดบั สนทนาลงไป แนวการทําขอสอบระดับภาษา การทาํ ขอสอบระดบั ภาษาน้ัน นอ งๆ จะตองรจู กั หัวใจของระดบั ภาษานน้ั ๆ เสยี กอน จากนัน้ ลองคดิ เปน ภาพของการสื่อสาร ประกอบดวยกจ็ ะสง ผลดีตอการพิจารณา อันจะทาํ ใหการเลอื กคาํ ตอบมคี วามแมนยาํ มากย่ิงขึ้น ซึง่ มีวธิ ีการดังน้ี ระดับพิธีการ – งานใหญ สือ่ สารเพยี งฝายเดียว ไมตองการคนตอบและภาษาสละสลวย ระดบั ทางการ – งานสาํ คญั ภาษาแบบแผนตองสัน้ กระชับเขาใจงา ย ระดับก่งึ ทางการ – งานท่วั ไป ใชภ าษาเขา ใจงาย เนนเสรมิ สมั พนั ธภาพ ระดบั ไมเปนทางการ – เนน ติดตอ สื่อสารและคาขาย ภาษาอาจจะมีคําเฉพาะกลมุ ระดับกันเอง – พูดคุยในชีวิตประจาํ วนั ใชภาษาพูด มีคาํ หยาบ คําแสลง ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 85
เมื่อเขา ใจหัวใจของภาษาแตละระดับภาษาแลว ตอ ไปจะเปน วธิ กี ารสังเกตระดบั ของภาษาขนั้ เบ้ืองตน ดังน้ี 1. อานขอความแลวนึกภาพสถานการณการใชภาษาตามขอความนั้นๆ ถาเห็นภาพชัดเจนก็วิเคราะหลักษณะของภาษา แตล ะระดบั ไดงายขนึ้ 2. หากขอความน้ันเห็นภาพที่ส่ือออกมาไมชัดเจน พิจารณาหาภาษาระดับกันเอง ระดับพิธีการ ระดับทางการ ระดับก่ึง ทางการ และภาษาไมเปน ทางการตามลําดบั โดยยดึ หัวใจของภาษาแตละระดับเปนสําคญั ประโยชนข องการใหว ิเคราะหร ะดับภาษา ตามลาํ ดบั ขา งตน นี้ เพราะภาษากันเองและภาษาพธิ ีการ มลี ักษณะทโี่ ดดเดนเฉพาะตัว สังเกตงาย มคี วามแตกตางจากภาษาระดบั อน่ื มาก สงผลตอการทําขอ สอบไดเ รว็ ขน้ึ 3. ตรวจและพิจารณาตวั เลือกทใี่ กลเคยี งกบั สง่ิ ที่เราวิเคราะหไดม ากท่สี ดุ ลองฝก ฝนจากตวั อยางขอ สอบระดับภาษา เพื่อสรางความชาํ นาญในการทาํ ขอ สอบ ตวั อยางท่ี 1 ขอ ใดใชภาษาตางระดับจากขออน่ื 1. ในระบอบประชาธปิ ไตย ประชาชนเปน เจาของอาํ นาจประชาธปิ ไตย 2. ศิลปนแหง ชาตเิ ปนบุคคลผสู รา งสรรคผลงานศลิ ปะอันทรงคณุ คา 3. ผูท่ไี ดร บั เลือกเปนสมาชกิ แหง ราชบณั ฑิตยสถานถือวา ไดร ับการยกยอ งอยา งสงู สดุ 4. พฤติกรรมความเชอื่ เร่อื งฤกษย าม เจา ที่เจาทาง และเคร่อื งตกแตงบา น ในเมอื งไทยดูจะเปนพิธกี ารเพอื่ ตนเอง คาํ ตอบ ขอ 4. เพราะเปน ภาษาระดบั กนั เอง แตขออ่ืนเปนภาษาระดบั ทางการ สังเกตไดจ ากคําวา เจาที่เจาทาง ตัวอยา งที่ 2 ขอความตอไปนีใ้ ชภ าษาระดับใด “คําพดู ” เสยี งท่เี ปลง ออกมางา ยๆ อาจมีผลกระทบตอชีวติ สุขหรือทกุ ข สําเรจ็ หรอื ลม เหลว กาํ หนดไดด วยคําพดู ทกี่ ลนั่ ออก จากจติ ใจโดยเริ่มตน ดวยทา ทที ีถ่ กู ตอ ง ดีงาม เพอ่ื คาํ พูดทีเ่ ปลงออกมาจะเปนวาทะท่ีสรางสรรคแ ละสรา งเสริม 1. ระดบั พธิ กี าร 2. ระดับทางการ 3. ระดบั ก่งึ ทางการ 4. ระดบั ไมเ ปนทางการ คาํ ตอบ ขอ 1. เพราะขอ ความขา งตน มกี ารรอ ยเรยี งภาษาไดอ ยา งสละสลวยประณตี ตรงกบั คณุ สมบตั ขิ องภาษาระดบั พธิ กี าร ตัวอยา งท่ี 3 รายงานทางวิชาการสว นใดใชภาษาไมเ หมาะสม 1) การเขา พกั อาศยั อยกู บั คนในหมบู า นทาํ ใหไ ดเ รยี นรวู ิถชี วี ติ ความเปน อยขู องคนเหลา นน้ั 2) นกั วจิ ยั พบวา ตอ งทาํ ตวั เปน คน อยไู ดก ินงา ย คลุกคลตี โี มงกับชาวบาน เพือ่ เสรมิ สรา งความสนิทสนมคนุ เคย 3) ปฏิบัติตามกฎระเบียบของหมบู าน เคารพสิทธขิ อง เจาของพ้นื ที่ 4) ไมท ําสิง่ ที่ขดั แยง กบั ขอปฏบิ ัติของชุมชน และไมลบหลูความเชือ่ ของคนในทองถนิ่ 1. สว นท่ี 1 2. สว นที่ 2 3. สว นท่ี 3 4. สว นที่ 4 คาํ ตอบ ขอ 2. เพราะ รายงานทางวชิ าการจะตอ งใชภ าษาระดบั ทางการ แตข อ ความสว นท่ี 2 ใชภ าษาระดบั กนั เอง (ภาษาปาก) สงั เกตไดจากคําวา อยูไดกนิ งาย และ คลุกคลีตีโมง ตวั อยางที่ 4 จงเรียงลําดบั ขอความตอไปนีต้ ามระดบั ภาษา โดยเรม่ิ จากภาษาระดับทางการ กงึ่ ทางการ ไมเปน ทางการและ กันเอง 1. ทําไมผหู ญิงท่มี ีลูกแลวอวน สาเหตุทีค่ นมกั นกึ ไมถ งึ คือแมเสียดายของที่ลกู กนิ เหลือ 2. ผูหญิงท่ปี ลอยใหพงุ พลุย เปนพะโลอ ยา งน้ี นอกจากจะดูไมไ ดแ ลวยังจะตายไวเสียดว ย 3. การประชมุ วชิ าการเรอ่ื งโรคอว นครงั้ นจ้ี ดั ขน้ึ เนอ่ื งจากโรคอว นเปน ปญ หาทางสขุ ภาพทท่ี กุ ประเทศทว่ั โลกกาํ ลงั ประสบอยู 4. การลดนาํ้ หนกั ดวยวธิ ีการงายๆ น้ัน เราจะตองควบคุมอาหารและหลกี เล่ียงอาหารทมี่ ไี ขมันสงู 86 ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
1. 4 1 3 2 2. 3 1 2 4 3. 3 4 1 2 4. 4 1 2 3 คําตอบ ขอ 3. เพราะ ขอความท่ี 3 ใชภาษาระดับทางการ ขอ ความที่ 4 ใชภ าษาระดบั กง่ึ ทางการ ขอความที่ 1 ใชภ าษาระดบั ไมเปนทางการ ขอ ความท่ี 2 ใชภ าษาระดบั กนั เอง นอ งๆ สามารถศึกษาเพม่ิ เติมไดที่ Tag : สอนศาสตร, ภาษาไทย, ระดบั ภาษา, ภาษาราชการ, ภาษาทางการ, ภาษากนั เอง • สอนศาสตร : ภาษาไทย ม.ปลาย : 03 ระดบั ภาษา http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch11-1 • ระดับภาษา ตอนท่ี 1 http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch11-2 • ระดบั ภาษา ตอนท่ี 2 http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch11-3 • ระดบั ภาษา ตอนท่ี 3 http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch11-4 ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 87
บทที่12 ราชาศพั ท ถา เอย ถงึ คาํ ราชาศพั ท นอ งๆ คงคดิ วา เปน เรอ่ื งทย่ี ากและตอ งจาํ เยอะมากๆ จนบางคนเจอขอ สอบราชาศพั ทแ ลว ไมท าํ เดาขอ สอบ เลย แตถ า นอ งๆ ลองมาเปลยี่ นวธิ กี ารเรยี นราชาศพั ทแ บบเนน เขา ใจแกน ของสาระกจ็ ะทาํ ใหร าชาศพั ทก ลายเปน เรอื่ งงา ยไดท นั ที ราชาศพั ท คอื คาํ สภุ าพทใี่ ชใ หเ หมาะสมกบั ฐานะของบคุ คลตา งๆ คาํ ราชาศพั ทเ ปน การกาํ หนดคาํ และภาษาทสี่ ะทอ นใหเ หน็ ถงึ วฒั นธรรมอนั ดงี ามของ ไทย แมค าํ ราชาศพั ทจ ะมโี อกาสใชใ นชวี ติ นอ ย แตเ ปน สงิ่ ทแี่ สดงถงึ ความละเอยี ดออ นของภาษาไทยทมี่ คี าํ หลาย รปู หลายเสยี งใน ความหมายเดยี วกนั และเปน ลกั ษณะพเิ ศษของภาษาไทย โดยเฉพาะ ซง่ึ ใชก บั บคุ คลกลมุ ตา งๆ ดงั ตอ ไปน้ี 1. พระบาทสมเดจ็ พระเจาอยูห ัวและสมเดจ็ พระนางเจาพระบรมราชนิ ีนาถ 2. พระบรมวงศานุวงศ 3. พระภกิ ษุสงฆ สามเณร 4. ขนุ นาง ขา ราชการ 5. สภุ าพชน การใชคําราชาศัพท • การใชพ ระบรม พระราชและพระ และนามสําคญั พระบรมราช + นามสําคญั ที่สุด ของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูห วั เชน พระบรมราโชวาท พระบรมศพ พระราชโองการ พระบรมฉายาลกั ษณ พระราช + นามสาํ คัญที่สุด ของสมเดจ็ พระบรม เชน พระราโชวาท พระราช + นามสําคัญ ของพระบาทสมเด็จพระเจาอยหู ัว และ สมเดจ็ พระบรม เชน พระราชนพิ นธ พระราชกรณยี กิจ พระราชประวัติ พระ + นามทสี่ าํ คญั ท่ีสดุ ของสมเด็จเจา ฟา พระองคเจา และสมเดจ็ พระสงั ฆราช เชน พระโอวาท พระนพิ นธ พระราชกุศล พระกรณยี กิจ พระประวตั ิ พระ + อวยั วะและของใช ของกษตั รยิ จนถึงพระองคเ จา เชน พระเนตร พระหัตถ พระกรรณ พระนาสิก • การใชพ ระบรมราชปู ถัมภ พระบรมราชานุเคราะห เนื่องจากพระบรมราชูปถัมภและพระบรมราชานุเคราะหมีความหมายใกลเคียงกัน คือการใหการเก้ือกูลหรือค้ําจุนองคกร หรอื บุคคล พระบรมราชปู ถมั ภใ ชใ นกรณชี ว ยเหลอื องคก ร สถาบนั สโมสร หรอื กจิ การอยา งใดอยา งหนง่ึ การใชค าํ วา พระบรมราชปู ถมั ภ สาํ หรบั พระบรมวงศานวุ งศ ดงั น้ี พระบรมราชูปถัมภ พระบาทสมเดจ็ พระเจาอยหู วั พระบรมราชนิ ูปถมั ภ สมเด็จพระนางเจา ฯ พระบรมราชินนี าถ พระราชูปถมั ภ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี 88 ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
พระอปุ ถัมภ พระราชวงศทัว่ ไป พระบรมราชานเุ คราะห ใชใ นกรณกี ารชว ยเหลอื อนเุ คราะหบ คุ คลดว ยพระกรณุ า การใชค าํ วา พระบรมราชานเุ คราะหส าํ หรบั พระบรมวงศานวุ งศ ดงั น้ี พระบรมราชานุเคราะห พระบาทสมเด็จพระเจาอยหู ัว พระราชานเุ คราะห สมเดจ็ พระนางเจา ฯ พระบรมราชินีนาถ สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช สยามมกุฎราชกมุ าร สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี พระอนเุ คราะห พระราชวงศท ่ัวไป • การใชพระชนมพรรษาและพระชนมายุ พระชนมพรรษา พระบาทสมเด็จพระเจา อยูหวั สมเด็จพระนางเจาฯ พระบรมราชนิ นี าถ พระชนมายุ สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช สยามมกฎุ ราชกุมาร สมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ าฯ สยามบรมราชกุมารี • การใชกริยาราชาศพั ท มี 2 ประเภท 1. สําเรจ็ รปู เชน เสด็จ สรง สรวล เสวย พระราชทาน ประทาน ประชวร บรรทม 2. ใช “ทรง” ดังน้ี 2.1 ทรง + กรยิ าธรรมดา เชน ทรงสราง ทรงหมนั้ ทรงยินดี ทรงวงิ่ 2.2 ทรง + นามธรรมดา เชน ทรงศลี ทรงธรรม ทรงดนตรี 2.3 ทรง + นามราชาศัพท เชน ทรงฉลองพระองค ทรงพระกรุณา ขอ หา ม หา มใช “ทรง” นาํ หนา กริยาราชาศัพทส ําเร็จรูป • การใชคาํ วา “เสด็จ” นาํ หนา เสด็จ + กรยิ าสามญั เชน เสดจ็ ไป เสด็จออก เสดจ็ + นามราชาศัพท เชน เสดจ็ พระราชสมภพ เสดจ็ พระราชดาํ เนินไปตางประเทศ • การใชสรรพนามราชาศัพท ผูฟง บุรษุ ท่ี 2 บรุ ษุ ท่ี 1 ขาพระพุทธเจา 1. พระบาทสมเดจ็ พระเจา อยูหวั } ใตฝาละอองธุลพี ระบาท พระบรมราชนิ นี าถ } }ใตฝ า ละอองพระบาท 2. สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สมเดจ็ พระเทพพระรตั นฯ 3. สมเด็จเจา ฟา ใตฝ าพระบาท 4. พระองคเ จา สมเด็จพระสงั ฆราช ฝา พระบาท เกลา กระหมอ ม (ฉนั ) 5. หมอมเจา ฝายพระบาท เกลากระหมอ ม หมอมฉนั ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 89
• การใชคาํ ราชาศพั ทใ หถกู ตอ งตามแบบแผนสาํ นวนไทย - เฝาทูลละอองธุลีพระบาท หรือ เฝาฯรบั เสดจ็ หรือ รบั เสดจ็ ไมใ ช ถวายการตอ นรบั - มีความจงรกั ภักดี แสดงความจงรักภกั ดี ไมใ ช ถวายความจงรกั ภักดี • การใชคําราชาศพั ทใหถ กู ตองตามเหตผุ ล กรณพี ระบาทสมเดจ็ พระเจา อยูหัวเสด็จเยือนประเทศตางๆ พระราชอาคันตกุ ะ พระบาทสมเดจ็ พระเจาอยูหวั เยือนประเทศทพ่ี ระมหากษัตริยเ ปนประมุขของประเทศ พระอาคนั ตุกะ พระบาทสมเด็จพระเจา อยูหวั เยือนประเทศที่ประธานาธบิ ดเี ปน ประมุขของประเทศ ตัวอยา ง - พระบาทสมเดจ็ พระเจาอยูห ัวทรงเปน พระราชอาคันตกุ ะของสมเด็จพระบรมราชินอี ลิซาเบธ - พระบาทสมเดจ็ พระเจาอยูหวั ทรงเปนพระอาคันตกุ ะของประธานาธิบดีของประเทศสหรัฐอเมริกา กรณี พระมหากษตั รยิ ห รอื ประธานาธบิ ดี ตา งประเทศเสดจ็ มาหรอื มาเยอื น พระมหากษตั รยิ ไ ทย เรยี กวา “พระราช อาคนั ตุกะ” ตวั อยา ง - สมเดจ็ พระบรมราชนิ ีอลิซาเบธทรงเปน พระราชอาคันตุกะของพระบาทสมเด็จพระเจาอยหู วั - ประธานาธบิ ดีของประเทศสหรัฐอเมริกาทรงเปนพระราชอาคันตุกะของพระบาทสมเดจ็ พระเจาอยหู ัว • ราชาศัพทส าํ หรับพระภิกษุ }- สมเด็จพระสังฆราช จะใชคาํ ระดับเดียวกนั กบั พระองคเ จา เชน บรรทม ประชวร เสวยพระกระยาหาร - สมเดจ็ พระราชาคณะ ใชค ําราชาศัพทสําหรับพระภิกษุ เชน - พระราชาคณะ - พระภกิ ษทุ ่วั ไป จาํ วัด อาพาธ ฉันภตั ตาหาร • คําราชาศัพททีม่ ักจะใชผดิ - ทูลเกลาทลู กระหมอมถวาย ใชกบั ของทส่ี ามารถยกได นอ มเกลา นอมกระหมอมถวาย ใชกับของที่มีขนาดใหญ ยกไมได ถวาย ใชก บั สง่ิ ทเ่ี ปน นามธรรม เชน ถวายชวี ติ ถวายพระราชสมญั ญานาม - โปรด เปน คาํ ศพั ทระดับธรรมดา หรือราชาศพั ทก ็ได ระดบั ธรรมดา มคี วามหมายวา เปนท่ีถูกใจ พอใจ สงเคราะห เชน ราดหนา เปน ของโปรด ของฉนั พระไปโปรดสตั ว ระดบั ราชาศพั ท มคี วามหมายวา ชอบ พอใจ เชน โปรดทางกฬี าเวลาเยน็ โปรดจดั ตงั้ กองลกู เสอื - ทรงพระราชดาํ เนนิ เดนิ เชน ทรงพระดําเนินในหองบรรทม เสดจ็ พระราชดาํ เนนิ ไป อาจไปดวยรถที่นง่ั เรือพระทีน่ ั่งก็ได เชน เสดจ็ พระราชดาํ เนินกลบั จาก พระตําหนักภพู าน แนวการทําขอสอบราชาศัพท หลังจากเรียนรูเรือ่ ง ราชาศพั ท ท่จี ะตองจาํ คอ ยขางเยอะและอาจจะสบั สนได ดงั นน้ั การวิเคราะหขอสอบที่ดีก็ตองมีวธิ ีการ จาํ ใหง ายขนึ้ โดยจําลําดบั ของพระบรมวงศานุวงศเปน 3 ระดับ ดงั น้ี 90 ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
ระดับที่ 1 พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหวั ระดับท่ี 2 สมเดจ็ พระนางเจา ฯ พระบรมราชนิ ีนาถ สมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราช สยามมกฎุ ราชกุมาร สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี ระดบั ที่ 3 พระบรมวงศานวุ งศพ ระองคอน่ื ๆ จากการจดั ลาํ ดับขา งตน จะแสดงใหเ ห็นพระฐานนั ดรศกั ดขิ์ องแตพ ระองค ในทาํ นองเดียวกลวิธีการใชภ าษากล็ ดหลัน่ ลงไป เชนกัน เชน พระบรม – พระราช – พระ อกี หนง่ึ เรอื่ งทน่ี อ งจะตอ งพงึ ระวงั ในการขอ สอบราชาศพั ท นอ งจะตอ งขดี เสน ใตค าํ ราชาศพั ทก อ นจะพจิ ารณาตวั เลอื กของ ขอ สอบทกุ ครง้ั เพอ่ื ใหเ กดิ ความชดั เจนและแมน ยาํ มากยงิ่ ขน้ึ อยา ลมื กฎขอ บงั คบั และขอ หา มตา งๆ ในการใชค าํ ใหถ กู ตอ ง โดยเฉพาะ คาํ วา “ทรง” ทข่ี อ สอบมกั จะออกมาหลอกทกุ ป เมอ่ื เขา ใจอยา งแมน ยาํ แลว มาดตู วั อยา งขอ สอบ เพอื่ เปน แนวทางในการทาํ ขอ สอบกนั เลย ตวั อยางท่ี 1 ขอ ใดใชร าชาศพั ทถกู ตอ ง สมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช สยามมกุฎราชกุมาร ............................. นํา .......................... ทง้ั สองไปเขาเฝาฯ พระบาทสมเดจ็ พระเจาอยหู ัวและสมเดจ็ พระนางเจาฯ พระบรมราชนิ นี าถ 1. เสดจ็ ฯ ราชาอาคันตุกะ 2. ทรงดาํ เนิน พระราชอาคันตกุ ะ 3. ทรงพระดําเนิน พระราชอาคันตุกะ 4. เสด็จพระราชดําเนิน ราชอาคันตกุ ะ คําตอบ ขอ 3. เพราะ สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช สยามมกุฎราชกมุ าร จะใช ทรงพระดําเนิน หรือ เสด็จฯ กไ็ ด เม่ือเปน แขก ของสมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าช สยามมกฎุ ราชกมุ าร ตองใชคําวา “พระราชอาคันตกุ ะ” ตวั อยา งที่ 2 ขอ ความตอนใดใชค ําราชาศัพทไ มถูกตอ ง 1. พระบาทสมเด็จพระเจา อยูหัวทรงพระกรณุ าโปรดเกลา โปรดกระหมอมให 2. สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช สยามมกุฎราชกมุ าร เสด็จออกแทนพระองค ณ พระที่น่งั อมั พรสถาน 3. พระราชทานพระบรมราชวโรกาสใหป ระธานวฒุ สิ ภา 4. เขาเฝา ทูลละอองพระบาทเพ่อื ทลู เกลาทูลกระหมอ มถวายเงนิ โดยเสดจ็ พระราชกศุ ล คําตอบ ขอ 3. พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว ใช พระบรมราชวโรกาส สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร ใช พระราชวโรกาส ตัวอยา งท่ี 3 ขอใดเมอ่ื เติม “พระ” ขางหนา แลว ใชเปน ราชาศัพทสําหรบั พระมหากษัตริย ไดท ุกคาํ 1. บรมราชานสุ าวรีย บรมฉายาลักษณ บรมหฤทัย 2. บรมชนกนาถ บรมโกศ บรมวงศ 3. บรมหตั ถเลขา บรมรปู บรมบพิตร 4. บรมมนเทียร บรมอัฐิ บรมเกศา คําตอบ ขอ 2. เพราะ ถูกตองทกุ คาํ สวนขอ อ่ืนๆ มที ี่ผิดดงั น้ี ขอ 1. ผดิ คาํ วา พระบรมหฤทยั ตองเปน พระราชหฤทัย ขอ 3. ผดิ คาํ วา พระบรมหตั ถเลขา ตอ งเปน พระราชหัตถเลขา ขอ 4. ผิดคาํ วา พระบรมมนเทยี ร ตอ งเปน พระราชมนเทียร พระบรมเกศา ตอ งเปน พระเกศา ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 91
นองๆ สามารถศึกษาเพ่มิ เติมไดท ่ี Tag : สอนศาสตร, ภาษาไทย, คําราชาศัพท, การใชคาํ ราชาศพั ท • สอนศาสตร : ภาษาไทย ม.ปลาย : 04 การใชคาํ ราชาศัพท 1 http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch12-1 • สอนศาสตร : ภาษาไทย ม.ปลาย : 05 การใชค ําราชาศัพท 2 http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch12-2 • คาํ ราชาศัพท 1 http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch12-3 • คาํ ราชาศพั ท ตอนที่ 1 http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch12-4 • คําราชาศพั ท ตอนท่ี 2 http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch12-5 92 ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
บทที่13 การเขียนบรรณานุกรม การเขียนบรรณานุกรมหรือท่ีเรียกกนั อกี ชอื่ หน่งึ วาการเขียนอางองิ น้ัน เปน ส่ิงทีน่ อ งๆ หลายคนคงคดิ วา เปนเร่ืองทนี่ า เบอื่ เพราะไมร ูว านาํ ไปใชป ระโยชนอะไรได แตการเขยี นอางองิ เปน สวนสําคญั ของการทาํ รายงานหรอื ผลงานท่ีเปนวชิ าการของทกุ ระดับ การศึกษา เพ่ือใหผูท่ีมาอานผลงานของเราเห็นวาผลงานเรานั้นผานการคนควา นาเช่ือถือ รวมท้ังยังเปนการใหเกียรติแกเจาของ ผลงานทเี่ ราไดไปคน ควา มาดว ย การเรยี นเร่ืองการเขียนบรรณานกุ รมน้ันมีหลกั ใหญๆ ทนี่ องๆ ควรจะจําและทาํ ความเขาใจ 2 หลกั คือ หลักที่ 1 รูปแบบการเขียนบรรณานุกรม ในเรอ่ื งของรปู แบบนน้ั เปน เรอ่ื งทใี่ นระยะแรกนอ งอาจจะตอ งใชค วามจาํ ในการจดจาํ รปู แบบทถ่ี กู ตอ งเสยี กอ น แตเ มอ่ื นอ งไดใ ช รปู แบบทถ่ี กู ตอ งในการเขยี นบรรณานกุ รมเพอื่ ทาํ รายงานสง คณุ ครบู อ ยๆ แลว นอ งกจ็ ะสามารถทาํ ไดอ ยา งเปน อตั โนมตั เิ อง รปู แบบของ การเขยี นบรรณานกุ รมทป่ี รากฏในขอ สอบ มรี ปู แบบดงั ตอ ไปนี้ ชอ่ื ผแู ตง . ปท พี่ มิ พ. ช่ือหนงั สอื . เลมท่ีหรือจํานวนเลม(ถา มี), คร้งั ท่ีพมิ พ. ชอ่ื ชุด หนงั สือและลาํ ดับท่ี (ถาม)ี . สถานทพี่ ิมพ: สาํ นกั พมิ พ. ตัวอยา งของการเขียนบรรณานุกรม นววรรณ พนั ธุเมธา. 2549. คลงั คํา. พมิ พค รัง้ ที่ 3. กรงุ เทพฯ : บรษิ ทั อมรนิ ทรพริ้นต้งิ แอนดพบั ลิชชิ่ง จํากัด (มหาชน). เม่ือนองไดเห็นแบบของบรรณานุกรมแลวอาจจะคิดวาคงเปนการยากที่จะจดจํารูปแบบได เพราะนอกจากจะตองจําวา บรรณานุกรมประกอบไปดวยอะไรบา งแลว ยงั ตอ งจาํ เครือ่ งหมายตางๆ ทม่ี ดี ว ย แตหลักการจํางายๆ น้ัน ถา นอ งสังเกตจากตัวอยา ง และจากบรรณานกุ รมทวั่ ไปจะพบวา ปกตแิ ลว มกั จะไมม จี าํ นวนเลม และชอื่ ชดุ หนงั สอื ดงั นน้ั การจาํ เพอ่ื ไปสอบอาจจะยงั ไมจ าํ สองสว น น้กี ไ็ ด (แตเ มอื่ ทํารายงานจรงิ ๆ ถา มีตอ งใสไ ปนะ) แลว เรากจ็ ะเหลอื ส่ิงที่ตอ งจําเพียง 6 ชือ่ คือ ชือ่ ผแู ตง ปท ีพ่ ิมพ ชือ่ หนังสอื คร้งั ที่ พมิ พ สถานทีพ่ ิมพ สํานักพิมพ หลงั จากทน่ี องจําท้ัง 6 ช่อื ไดแ ลวกม็ าจําเคร่ืองหมาย ซง่ึ หลักการจาํ งา ยมากๆ ก็คือ ชือ่ หนงั สือจะตองขีดเสนใต (หรอื ทาํ ตวั หนากไ็ ด แตในขอสอบมกั เปนขีดเสน ใต) และทุกสวนจะมจี ดุ (.) กํากับ ยกเวน สถานท่ีพิมพจ ะเปนเคร่ืองหมาย : หากนองสามารถ จับหลกั การเขียนไดเ พยี งเทานกี้ ารเขียนบรรณานกุ รมก็ไมใ ชเร่ืองยากอีกตอ ไป หลักที่ 2 หลกั การเขยี นบรรณานุกรม นอกเหนอื จากเรื่องรูปแบบแลวการเขยี นบรรณานุกรมมหี ลักทค่ี วรจํา ดังตอ ไปนี้ 1. การเรียนลําดบั บรรณานุกรมใหเรียงลาํ ดบั ตามพจนานุกรม 2. ถา รายการบรรณานุกรมมที ั้งหนังสอื ภาษาไทยและภาษาอังกฤษใหเ รียงหนังสอื ภาษาไทยข้ึนกอน 3. ช่อื ผแู ตงไมตอ งมียศ หรอื ตําแหนง เชน ดร. พล.ต แตถ า เปนตาํ แหนงราชนิกุลใหใส , หลงั ช่ือ แลวเขียนตําแหนงดว ย เชน คกึ ฤทธ์ิ ปราโมช, ม.ร.ว. 4. ผแู ตง อาจเปน คนๆ เดยี ว เปน หมคู ณะ หรอื เปน สถาบนั กไ็ ด เชน สมุ น อมรววิ ฒั น และคณะ หรอื ศกึ ษาธกิ าร, กระทรวง (ถา เปน หนว ยงาน เชน กระทรวง กรม มหาวทิ ยาลยั ใหเ ขยี นชอ่ื ของหนว ยงานนน้ั กอ นแลว จงึ ใสเ ครอื่ ง , และบอกประเภทของหนว ยงาน) ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 93
นอ งๆ จะเหน็ วาหากเราไดศ ึกษาเรอ่ื งบรรณนานกุ รมอยางเขา ใจแลว การเขียนบรรณานกุ รมก็ไมใชเรอื่ งที่ยากเลย เชนเดียว กับขอ สอบของเรื่องนี้ถา เราจาํ หลักขา งตน ไดกส็ ามารถทําขอ สอบไดแ นนอน ตวั อยา งขอ สอบของเรื่องนี้ คอื (o-net ป 2554) ใชขอมูลบรรณานกุ รมตอไปนีต้ อบคําถาม รศ.ดร.สนุ ันท อัญชลนี ุกูล. 2548. ระบบคําภาษาไทย. พมิ พคร้งั ท่ี 2. กรงุ เทพฯ: โครงการ เผยแพรผ ลงานวิชาการ คณะอกั ษรศาสตร จุฬาลงกรณมหาวทิ ยาลยั . ขอ ใดไมจําเปนตองใสไวใ นการเขยี นบรรณานกุ รมขางตน 1. คํานาํ หนา ชอ่ื ผูแ ตง 2. ครง้ั ทพ่ี ิมพ 3. ปท ีพ่ มิ พ 4. หนวยงานท่พี มิ พเผยแพร สาํ หรบั ขอ สอบขอ นจ้ี ะเหน็ วา เปน ขอ สอบทอ่ี อกมาถามเรอ่ื งความจาํ อยา งชดั เจน ถา นอ งสามารถจาํ หลกั การเขยี นพจนานกุ รมได นอ งกส็ ามารถทาํ ขอ สอบได เมอ่ื อา นขอ สอบแลว จะเหน็ วา ไมส ามารถตอบขอ 2 และ 3 ไดอ ยา งแนน อน เพราะเปน รปู แบบทถ่ี กู กาํ หนดไว ของการเขยี นบรรณานกุ รม ดงั นน้ั จงึ เหลอื สองขอ แตใ นขอ 4 จะเหน็ วา คาํ วา “หนว ยงานทพี่ มิ พเ ผยแพร” นน้ั เปน ชอื่ เรยี กเดยี วกนั ของ สํานักพิมพน่ันเอง ดังนั้นจึงตอบขอ 1 เพราะจากหลักการเขียนบรรณานุกรมจะเห็นวาไมตองใสตําแหนงทางวิชาการทําหนาชื่อ ผเู ขยี น นอกจากขอ สอบในลกั ษณะถามหลกั การเขยี นบรรณานกุ รมแลว ขอ สอบมกั จะใหเ รยี งลาํ ดบั บรรณานกุ รม ซง่ึ จะเรยี งชอ่ื ผเู ขยี น ตามหลกั การเรียงคาํ ตามพจนานกุ รมซงึ่ นองๆ สามารถทาํ ความเขาใจไดในเรอ่ื งตอไป นองๆ สามารถศกึ ษาเพม่ิ เติมไดท่ี Tag : ภาษาไทย, การเขียน, อางองิ , บรรณานุกรม, การทํารายงาน • การทาํ เอกสารอางอิงแบบแวนคเู วอร http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch13-1 94 ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
บทท1ี่ 4 การใชพ จนานกุ รม พจนานุกรมเปนส่ิงท่ีนองๆ ทุกคนคงจะเคยใชมาตั้งแตเด็กๆ ถึงแมวาปจจุบันการหาความหมายจะทําไดงายๆ ดวยสื่อ อเิ ลก็ ทรอนกิ สตางๆ แตการใชพ จนานุกรมและการเรยี งคาํ ตามพจนานุกรมกย็ ังคงเปน เรือ่ งที่ควรศกึ ษา โดยเฉพาะเรื่องการเรยี งคํา ตามพจนานกุ รมที่นองๆ จะสามารถนาํ ไปใชใ นการเรยี นหรอื การทาํ งานเร่อื งอืน่ ๆ ได หากเราจะใชพ จนานกุ รม สิ่งท่ีเราจําเปน ตอ งทาํ ไดม ี 2 ส่งิ คอื จะตองเรยี งคาํ ตามพจนานุกรม และจะตอ งรูเกยี่ วกับอกั ษร ยอ ทีจ่ ะประกอบอยูในการอธิบายความหมายของคาํ การเรียงลําดับคําตามพจนานุกรม 1. จะตองเรียงลําดบั ตามรปู พยญั ชนะมากอ นรูปสระ โดยจะเปนการเรยี งตาม ก - ฮ แตจ ะมกี ารเพมิ่ ฤ ฤา หลัง ร และ ฦ ฦา หลงั ล 2. ไมเรียงลําดับตามเสยี งอา น แตเรยี งลาํ ดบั ตามรูปพยางค เชน หญงิ หนงั หมวด หลาย จะตอ งไปคนในหมวดตวั อกั ษร ห ถา จะคน คําวา ทราบ ทรพั ย ก็ไปคน ในหมวดตัวอักษร ท 3. คาํ ทอี่ ยใู นหมวดอกั ษรเดยี วกนั จะเรยี งลาํ ดบั ตามรปู พยญั ชนะตวั ถดั ไปของคาํ ไมส นใจเสยี งตวั สะกด อกั ษรควบ หรอื อกั ษร นํา เชน กฎ มากอน กรด เพราะ ฎ มากอน ร 4. คาํ ที่ขึ้นตน ดว ยพยญั ชนะแลวตามดว ยพยัญชนะ มากอนคําท่ตี ามดว ยสระ เชน ของ มากอน ขาย 5. คําท่ขี ้นึ ตน ดว ยพยัญชนะและตามดวยสระ จะมลี าํ ดับการเรียงรูปพยัญชนะ ดงั นี้ อะ อั ออั ะ อา อํา อิ อี อึ อื อุ อู เอ เอะ เอา เอาะ เอิ เอี เอยี ะ เอีอ เอือ เอยื ะ แอ แอะ โอ โอะ ใอ ไอ 6. เรยี งลาํ ดบั ตามรูปวรรณยกุ ต สามัญ เอก โท ตรี จตั วา โดยจะเรม่ิ จากคําทไี่ มมรี ูปวรรณยุกตกอน องคประกอบและอักษรยอในพจนานุกรม 1. องคป ระกอบของการนิยามพจนานุกรม คําตงั้ หรือแมค าํ หมายถึง คาํ ทีย่ กขึ้นต้งั เพือ่ นิยามความหมายในการทําพจนานุกรม ลกู คํา หมายถงึ การเรยี กคาํ เม่อื คาํ ตงั้ มาประสมกันแลว ความหมายตางไปจากเดิม เชน คาํ วา ลูก เปน คําตั้ง มลี กู คาํ เชน ลกู คา ลกู เขย 2. อกั ษรยอทอี่ ยูใ นวงเล็บ จะบอกท่มี าของคํา เชน ข. มาจาก เขมร บ. มาจาก บาลี จ. มาจาก จีน ส. มาจาก สันสกฤต 3. อกั ษรยอหนาบทนยิ าม จะบอกชนิดของคําตามหลกั ไวยากรณ เชน น. มาจาก คํานาม ก. มาจาก กริยา ส. มาจาก สรรพนาม ส. มาจาก สันธาน ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 95
4. อกั ษรยอ ในวงเลบ็ หนา บทนิยาม จะบอกลกั ษณะของคาํ ท่ใี ชเ ฉพาะแหง เชน (ถ่นิ ) คําทีใ่ ชเ ฉพาะถ่ิน (โบ) คําโบราณ (ปาก) ภาษาปาก (สํา) คําทีเ่ ปน สํานวน (แบบ) คาํ ท่ีใชเฉพาะในหนงั สือ (กลอน) คําท่ีใชใ นบทรอ ยกรอง สําหรบั เร่ืองขอ สอบของเรื่องการใชพ จนานุกรมน้ี ขอ สอบสวนใหญมี 2 สวนดว ยกัน คอื สว นการเรยี งคาํ ตามพจนานกุ รม ซึ่งมกั จะเปน ขอสอบคกู ับการเขยี นบรรณานกุ รม และอกี สวนหนงึ่ คือ การวัดความรเู ร่อื งองคประกอบตา งๆ ของพจนานกุ รม ซง่ึ ใน ท่ีน้พี ่จี ะนําตวั อยางขอสอบเรอ่ื งการเรยี งคาํ ตามพจนานุกรมมาใหนองๆ ไดด ูกัน (o-net ป 2554) ใชขอมลู บรรณานุกรมตอบคําถามตอ ไปนี้ รศ.ดร.สุนนั ท อญั ชลีนกุ ลู . 2548. ระบบคาํ ภาษาไทย. พิมพครง้ั ที่ 2. กรุงเทพฯ: โครงการเผยแพร- ผลงานวชิ าการ คณะอักษร ศาสตร จุฬาลงกรณมหาวทิ ยาลยั . ในการเรียงลําดบั ตามพจนานกุ รม ชอื่ ผูแตง ในขอ ใดควรเรียงตอจากบรรณานกุ รมขางตน 1. รชั นียญ า กลนิ่ หอม………………….. 2. รุจนี วรี านนั ท… ……………….. 3. สุวคนธ จงตระกลู ………………….. 4. สนุ ารี ภวภตู านนท… ……………….. จากขอสอบจะเห็นวา หากจะทําขอสอบขอนี้นองๆ จะตองมีความรูทั้งเรื่องการเรียงคําตามพจนานุกรมและการเขียน บรรณานุกรม ซึง่ จากความรูใ นการเขยี นบรรณานุกรมทําใหเ ราทราบไดว า ซง่ึ ก็คอื สนุ นั ท ดังนั้นเราจึงไมสามารถตอบขอ 1และ 2 ได เนื่องจากพยัญชนะ ร มากอน ส และคําตอบที่ถูกตองคือขอ 4 เนื่องจากพยัญชนะ น จากชื่อสุนารี มากอนพยัญชนะ ว จากชื่อ สุวคนธ 96 ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
บทท่1ี 5 การใชภาษาในทีป่ ระชุม กอนทีเ่ ราจะเรียนเรอื่ งการใชภ าษาในทีป่ ระชุมนั้น สิ่งหนง่ึ ทเี่ ราจะตองเขา ใจ คอื การประชมุ เปน การสื่อสารรูปแบบหนึง่ ซึ่ง เปน การสื่อสารที่มคี วามเปนทางการคอ นขา งมาก ดังนั้นเราจึงตองใชภ าษาในการประชมุ แตกตา งจากการใชภาษาทั่วไป ส่งิ ท่ีทาํ ใหก ารประชมุ เปนการส่ือสารรูปแบบอื่นกค็ ือ การประชมุ มีองคป ระกอบในการสื่อสารครบถว น โดยประกอบไปดว ย ผูสง สาร และผรู ับสาร คอื ผทู เี่ ขา รวมประชมุ ทกุ คนทรี่ วมปรกึ ษาหารอื แสดงความคิดเหน็ (สงสาร) และรับฟง การประชมุ (รับสาร) สาร คอื เนื้อหาในการประชุม มีทงั้ สารทีเ่ ปน สว นบุคคลอยางการแสดงความเหน็ ของแตล ะคน และสารที่เปนของผเู ขารวม ประชุมทุกคนอยา ง มตขิ องท่ีประชุม สอ่ื คือ สือ่ ธรรมชาติ อยา งเชน อากาศ และสือ่ ทีใ่ ชป ระกอบการประชมุ เชน รายงานการประชุม สอื่ อิเล็กทรอนิกส พเ่ี ชอื่ วา นอ งๆ ทกุ คนกต็ อ งเคยผา นการประชมุ มาแลว ทกุ คน เพราะในการเรยี นจะตอ งมกี ารทาํ งานเปน กลมุ เราจะตอ งมกี าร ประชมุ ปรกึ ษาและวางแผนในการทํางานกนั แตการประชุมมใิ ชมเี พยี งการประชมุ ปรึกษาเพียงอยางเดียวเทานนั้ แตก ารประชุมยงั มี รูปแบบอ่ืนดวย โดยการประชมุ สามารถแบงเปนชนดิ ตางๆ ได 10 ชนดิ คือ 1. การประชมุ สามัญ เปน การประชุมตามขอ บังคับที่กําหนดไว เชน ปล ะครง้ั 2. การประชมุ วิสามญั เปนการประชุมพเิ ศษ เม่ือเกดิ เหตุจาํ เปน 3. การประชมุ ลับ เปน การประชมุ ทหี่ ามผูไมมสี ว นเก่ียวของเขา ฟง และไมเปดเผยมตกิ ารประชุม 4. การประชมุ เฉพาะกลุม เปนการประชุมท่จี ะเขา ประชมุ ไดเฉพาะผูทม่ี สี ิทธเ์ิ ทานน้ั 5. การประชมุ สาธารณะ เปนการประชมุ ทเี่ ปดใหผูท่ีสนใจเขา ฟง ได 6. การประชมุ ปรกึ ษา เปน การประชมุ ของกลมุ คนที่มงี านทจี่ ะตอ งทํารว มกัน 7. การประชมุ ปฏิบตั ิงาน เปนการประชมุ เพื่อกาํ หนดความเขาใจและแนวทางในการทํางานสิง่ ใดสิง่ หน่ึงรว มกัน 8. การประชมุ สมั มนา เปน การประชุมเฉพาะกลมุ เพื่อแลกเปลยี่ นความรูความคดิ 9. การประชมุ ช้ีแจง เปน การประชมุ ทห่ี วั หนาหรือผูรบั ผดิ ชอบ ชี้แจงเร่อื งราวหรือขอ ปฏบิ ัตใิ นหนวยงาน ใหผ ูป ฏิบตั เิ ขาใจ ตรงกัน 10. การประชมุ ใหญ เปน การประชุมท่ใี หส มาชิกทงั้ หมดขององคก รเขา รวมประชุม เมอ่ื นอ งๆ ไดรูถ งึ ชนดิ ของการประชมุ แลว กม็ าถงึ เรื่องทสี่ าํ คัญที่สดุ ของเรื่องการใชภาษาในทีป่ ระชมุ ซง่ึ กค็ ือคําศัพทท่ใี ชใ น ทป่ี ระชมุ นน่ั เอง สาเหตทุ พ่ี บี่ อกวา เปน เรอื่ งสาํ คญั กเ็ พราะวา เปน เรอ่ื งทอี่ อกขอ สอบบอ ยมาก จะตอ งจาํ เกอื บทง้ั หมด และคาํ ศพั ทเ หลา น้ีเปนศพั ทท ไ่ี มไ ดใ ชในชวี ิตประจาํ วนั ดังนนั้ เพอื่ การจดจําท่ีงายขน้ึ เราจงึ จะตองจัดกลมุ คาํ ศัพทอ อกเปน 3 กลมุ ดงั ตอ ไปนี้ ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 97
กลุมท่ี 1 กลุมคําศพั ททีเ่ กี่ยวกับคน คาํ ศพั ท ความหมาย ผูจดั ประชมุ ผรู ิเรมิ่ การจัดประชมุ เปนผูกาํ หนดหวั ขอ และผูทจี่ ะรว มประชุม ผมู สี ิทธเ์ิ ขาประชุม บุคลทีไ่ ดร บั เชญิ หรือมีสทิ ธิ์ หรอื มหี นาที่ หรอื ไดรับแตงตง้ั ใหเ ขา รวมประชุม ผูเขา ประชมุ ผมู สี ทิ ธิเ์ ขา รวมประชุมทีม่ าปรากฏตวั ในท่ปี ระชุม องคป ระชมุ ขอ กาํ หนดวา จะตอ งมผี มู สี ทิ ธเิ์ ขา รว มประชมุ มาประชมุ ทง้ั หมดกค่ี นจงึ จะเปด การ ประชมุ ได ที่ประชมุ ผูเขาประชุมทงั้ หมด (ไมใชสถานที่ เปนคน) ประธานการประชมุ ผูควบคุมการประชุม กลุม ที่ 2 กลุม คําศัพทเก่ยี วกบั เอกสารการประชุม คาํ ศพั ท ความหมาย ระเบยี บวาระ หัวขอ ในการประชมุ (มีหลายหวั ขอ ) กาํ หนดการประชุม ลําดับขั้นตอนการประชมุ (จะทาํ อะไรกอน - หลงั ) รายงานการประชุม รายงานสรุปการประชุมครง้ั ทีผ่ านมา เพ่อื ใหท่ีประชมุ ตรวจและรับรอง ความถกู ตอ ง กลุมท่ี 3 กลมุ คําศัพททใ่ี ชเรยี กวิธกี ารส่อื สารในท่ปี ระชุม คําศัพท ความหมาย เสนอ บอกใหท ปี่ ระชุมทาํ เร่อื งใดเรอื่ งหน่งึ ขอ เสนอ ขอ ความหรือขอ คดิ เหน็ (เปด ประเด็น)ที่เสนอตอทป่ี ระชมุ ขอ สนบั สนนุ แสดงความเหน็ ดวยกบั ขอเสนอ คดั คาน ไมเ หน็ ดวยกบั ขอเสนอ อภปิ ราย การแสดงความคิดเหน็ ในท่ีประชุม (สนบั สนุน – คดั คา น) ผา น ที่ประชุมยอมรบั ขอ เสนอ ตก ทีป่ ระชมุ ไมย อมรับขอเสนอ มติ ขอ ตัดสนิ ใจสดุ ทา ยของท่ปี ระชุม และเปน ส่งิ ท่ีจะนําไปปฏิบัติ มตเิ อกฉนั ท ผเู ขาประชุมเห็นพอ งตอ งกนั ทุกคน มติเสยี งขา งมาก ผูเ ขาประชมุ สวนใหญเหน็ ดว ยกบั ขอตดั สนิ ใจน้นั ในเรื่องของคาํ ศัพทน นั้ นอกจากจะมีเยอะแลว ยังมีความหมายที่คลา ยคลึงกัน นองๆ ควรจะตองสงั เกตความแตกตางของ คาํ ศพั ทเหลา นีใ้ หไ ด เชน ผูม ีสิทธิ์เขา ประชุม กับ ผเู ขาประชุม จะเห็นวา มแี มท ้ังสองพวกจะมสี ิทธ์ใิ นการเขา ประชมุ เหมือนกนั แตมี ลกั ษณะตา งกนั คือการมาปรากฏตัวในทป่ี ระชมุ ผูมีสิทธิเ์ ขา ประชมุ ยงั ไมไ ดเขา ประชุม แตผ ูเขาประชุม ไดเขา ประชุมแลว 98 ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya
สาํ หรบั เรอื่ งการทําขอสอบ ขอ สอบในเร่ืองน้ีเกอื บทุกปจ ะเปนเรอ่ื งของคาํ ศัพท โดยมกั เปนการเลอื กเติมคาํ ศพั ทที่เกย่ี วกบั การประชุมลงในชองวางใหถูกตอง ดังนั้นนองๆ ควรจะตองจดจําคําศัพทใหแมนยํา และเลือกใชใหถูกตองดวย โดยตัวอยางของ ขอ สอบโอเนตเร่อื งคําศพั ทใ นทปี่ ระชมุ มลี ักษณะดงั ตอไปนี้ (o-net ป 2554) จงเลอื กคาํ ในขอ ก และขอ ข ที่เหมาะสมจะเตมิ ลงในชองวางตามลําดับ หลังจากทก่ี รรมการมาครบ ก. ……………… แลว ประธานขอใหท ี่ประชมุ พจิ ารณา ข. ………… ครั้งท่ีแลว เมือ่ ไมม ี การแกไขทีป่ ระชุมมีมติรบั รอง ขอ ก 1. ตามรายช่ือ 2. จํานวน 3. องคประชมุ 4. องคคณะ จากขอ 1 น้ันเปนขอสอบที่ถาเรารคู าํ ศัพทเ ก่ยี วกับการประชุมจะเปนขอสอบที่งายมาก เพราะตัวเลือก 1 2 และ 4 นน้ั ไมได เปนคาํ ศพั ทท่ใี ชในการประชมุ ดงั นน้ั จงึ ตอ งตอบขอ 3 องคประชมุ น่นั เอง แตถ าทุกคําเปนคาํ ท่ใี ชในการประชุมไดแลว นองๆ จะตอ ง พิจารณาจากองคประกอบอ่ืนๆ อยางเชนขอนี้ ถานองๆ สังเกตจะเห็นคําวา “ครบ” ซึ่งหมายถึงกรรมการมาครบจํานวนท่ีจะเปด ประชุมไดแ ลว ซึ่งกเ็ ปน ความหมายเดียวกนั กับคําวา องคป ระชมุ น่นั เอง ขอ ข 1. เอกสารการประชมุ 2. รายงานการประชุม 3. หวั ขอการประชุม 4. ระเบยี บการประชุม สําหรับขอ 2 เปน การวดั เรอ่ื งคาํ ศพั ทเกย่ี วกับเอกสารในการประชมุ ซ่งึ หากพจิ ารณาดๆี จะเหน็ วา สามารถตอบขอ 3 ได เน่ืองจากหัวขอในการประชุมเรียกวา ระเบียบวาระการประชุม และระเบียบวาระการประชุมเปนเร่ืองท่ีประธานการประชุมเปนผู กาํ หนด ดงั นั้นจงึ ไมส ามารถตอบขอ 4 ไดเชน กนั ดังนน้ั เม่ือพจิ ารณาจากบรบิ ทของขอความแลว จะเหน็ วามคี าํ สําคญั ทีค่ ําวา “คร้งั ที่ แลว ” เอกสารการประชมุ ทีจ่ ะบอกถงึ เร่อื งราวในการประชมุ ครง้ั ทแ่ี ลวจึงเรียกวา “รายงานการประชมุ ” จงึ ตอบขอ 2 นองๆ สามารถศึกษาเพ่มิ เตมิ ไดท่ี Tag : ภาษาไทย, ภาษา, การประชมุ , ภาษาในการประชุม, การใชภ าษาในที่ประชมุ , การสื่อสาร • การสอ่ื สาร : ภาษาในการประชุม ตอนที่ 1 http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch15-1 • การสื่อสาร : ภาษาในการประชุม ตอนที่ 2 http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch15-2 • การสอื่ สาร : ภาษาในการประชมุ ตอนท่ี 3 http://www.trueplookpanya.com /book/m6/onet-thai/ch15-3 ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 99
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164