8. Sınıf Tam Destek Soru Bankası

TEST 40 ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ VE ÇEVRE BİLİMİ 3. 1994 yılında yürürlüğe giren BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) hükümetlerarası düzeyde ilk çev- re mutabakatıdır. Sözleşmenin amacı; sera gazlarının insan kaynaklı emisyonlarını sınırlandırma yönünde tedbir- ler almak ve ülkelerin aldıkları tedbirlerin, izledikleri politikaların neler olduğunu bildirmekti. BMİDÇS’nin yaptırım gücünün zayıf kalması, somut hedeflere yasal bir düzenlemenin uygulanması gereksinimi- ni ortaya çıkarmış ve 2005 tarihinde Kyoto Protokolü yürürlüğe girmiştir. Bu kapsamda, sözleşmede yer alan ülkeler, sera gazlarının emisyonunu 2008-2012 için 1990 yılı seviyesinin %5 altına çekmekle yükümlüydü. 2015 tarihlerinde kabul edilen Paris Anlaşması ise 2020 yılı sonrasına yönelik yeni iklim değişikliği anlaşmasıdır. Paris Anlaşması’nın uzun dönemli hedefi, küresel sıcaklık artışının 2°C’un olabildiğince altında tutulmasıdır. Verilen metinden hareketle, I. Dünya ülkeleri küresel iklim değişikliğine karşı ortak çözüm yolları aramaktadır. II. Sera gazı emisyonunda 2008-2012 hedeflerine ulaşılamadığı için Paris Anlaşması hazırlanmış olabilir. III. BMİDÇS’nin yaptırım gücü düşük olduğu için 2005 yılındaki sera gazı emisyonu 1990 yılına göre % 5 artmıştır. çıkarımlarından hangileri yapılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III 4. Ozon tabakası, insanların kullandığı çeşitli ürünler- de bulunan kloroflorokarbonlar (CFC'ler) nedeniy- le inceldi. İngiltere’de yapılan bir araştırma ozon tabakasının tamamen iyileşme potansiyeline sahip olduğunu ortaya koydu. Bilim insanları \"Güney yarım kürede- ki jet akımı, (belirli bölgelerde esen kuvvetli rüzgâr alanı) ozon tabakasının incelmesi nedeniyle güney kutbuna doğru kayıyordu. Avustralya'da yağmur taşıyan fırtınalar o bölgeden uzaklaştığı için kışlar ılıman geçiyordu. Çalışmamız, hareketin 2000'den beri durduğunu ve hatta tersine dönebileceğini keşfetti. Ozon tabakasına zarar veren CFC'ler de Montreal Protokolü sayesinde 2000 yılı civarında azalmaya başladı. Protokole bağlı kalmaya devam edersek, ozon tabakasındaki deliğin iyileşmesi öngörülmektedir.\" açıklamasını yaptı. Verilen haber metni dikkate alındığında aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Uluslararası antlaşma ozon tabakasındaki hasarın giderilmesinde etkili olmuştur. B) İnsanların çevre konusunda duyarlılıkları arttıkça daha önce yapılan hasar tersine çevrilebilir. C) Ozon tabakasındaki incelme iklim değişikliğine de neden olmuştur. D) Ozon tabakasındaki incelme 2000’li yıllarda başlamıştır. 80 8. SINIF Fen B l mler

ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ VE ÇEVRE BİLİMİ 41 TEST 1777 SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA 1. Kovid-19 sürecinde artan hijyen gereksinimi, özellikle ellerin en az 20 saniye yıkanması yö- nündeki uyarılar, su tüketimindeki artışı da be- Kullanılmış su raberinde getirdi. 20 saniye boyunca musluğun Yeni su açık bırakılmasının en az 2 litre suyun boşa ak- ması anlamına geldiğini vurgulayan yetkililer, her el yıkamada israf edilen 1 litre suyun ülke nüfusu baz alındığında aylık 12 milyon metre- küp edeceğini, bunun da 24 bin dekar arazinin 1 yıllık sulama ihtiyacını karşılayabileceğini bildirdi. Yapılan çalışmalar- da evsel su tüketimleri arasında yaklaşık %27-30 oranında tuvaletlerde su tüketildiği hesaplanmıştır. Bu kapsam- da firmalar suyu verimli kullanan lavabo ve klozet tasarımları yapmıştır. Yukarıda bu tasarımlara bir örnek verilmiştir. Bu tasarımda lavaboda el yıkamada kullanılan suyun klozet rezervuarına yönlendirildiği görülmektedir. Verilen metin ve görsel dikkate alındığında, I. Bu tasarımı kullanan bir kişi ellerini yıkarken 20 saniye boyunca suyu açık bıraksa bile su israfı yapmamış olur. II. Bu tasarımı kullanan aileler ülke kaynaklarını korurken aile ekonomisine de katkı sağlar. III. İşyerlerinde bu ve benzeri tasarımların kullanılması durumunda tarım arazilerinin 1 yıllık sulama ihtiyacı yarıya iner. çıkarımlarından hangileri yapılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I, II ve III 2. 25 Eylül 2015 tarihinde BM Yoksulluğa Açlığa son Sağlıklı Nitelikli Cinsiyet Temiz su Genel Kurulu’nda Türkiye son bireyler eğitim eşitliği dahil tüm üye ülkeler tara- fından kabul edilen 17 hedef Eşitsizliklerin Sürdürülebilir Bilinçli İklim eylemi Sudaki yaşam Karasal yaşam ile sürdürülebilir kalkınma azaltılması şehirler tüketim ve yaşam amaçlanmıştır. Yandaki tabloda hedeflerin Erişilebilir Ekonomik Sanayi ve Barış adalet ve Hedefler için farklı renkleri Türkiye’nin temiz enerji büyüme altyapı güçlü kurumlar ortaklık bu hedefleri gerçekleştirme oranlarını göstermektedir. Hedeflerin renklere göre gerçekleştirilme durumları şu şekildedir: Renkler Hedefe ulaşıldı. Hedefe yaklaşıldı. Çalışılması gerekiyor. Dikkate alınmalı. Ulaşılma durumu Buna göre Türkiye açısından sürdürülebilir kalkınma hakkında aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Sürdürülebilir kalkınma hedeflerinden hiç birine ulaşılamamıştır. B) Temiz su hedefi için yapılan çalışmalar özenle devam ettirilirse Türkiye’de ilk ulaşılan hedef temiz su hedefi olabilir. C) Türkiye’de iklim değişikliği ile mücadeleye gereken önem verilmemektedir. D) Yenilenebilir enerji kullanım imkanı yüksek olduğu için erişilebilir temiz enerji hedefine ulaşılmak üzeredir. 8. SINIF 81 Fen B l mler

TEST 41 ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ VE ÇEVRE BİLİMİ 3. Bir kişi ya da topluluk için kullanılan kaynakların üretilmesi ve oluşan atığın giderilmesi için gereken coğrafi alana ekolojik ayak izi, bir coğrafi bölgenin yenilenebilir doğal kaynakları üretme gücüne ise biyolojik kapasite denir. Bir yerin biyolojik kapasitesi ekolojik ayak izine göre yüksek ise o bölgenin ekolojik olarak kendini yenileme kapasite- si de yüksektir. Ekolojik ayak izi biyolojik kapasitesinden yüksek ise insanın verdiği zararın, doğa tarafından kar- şılanamadığının bir göstergesidir. Doğal Hayatı Koruma Vakfı’nın 2012 yılına ait raporuna göre Türkiye’nin ekolo- jik ayak izi aşağıdaki grafikte verilmiştir. Kişi başına küresel hektar Türkiye’nin biyolojik kapasitesi 4 3,5 Küresel biyolojik kapasite 3 2,5 Türkiye’de üretimin ayak izi 2 Türkiye’de tüketimin ayak izi 1,5 1 0,5 0 Yıllar 1961 1963 1965 1967 1969 1971 1973 1975 1977 1979 1981 1983 1985 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 Verilen bilgi ve grafik incelendiğinde aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Türkiye’de ekolojik ayak izi, 2000'li yıllarda biyolojik kapasiteyi aşmış durumdadır. B) Mevcut şartlar düzelmezse Türkiye Dünya'nın diğer bölgelerindeki tatlı su kaynaklarına bağımlı hâle gelebilir. C) Kişi başına düşen ekolojik ayak izi sabit kalsa da nüfus artışına bağlı olarak azalan biyolojik kapasite, artan ekolojik ayak izini karşılayamaz hâle gelebilir. D) Az gelişmiş ülkelerin ekolojik ayak izi küçük, çok gelişmiş ülkelerin ekolojik ayak izi büyüktür. 4. Geri dönüşümden kâğıt üretmede; ham madde kullanarak sıfırdan kâğıt üretme işlemlerine kıyasla %60 enerji tasarrufu, %80 su tasarrufu ve %95 hava kirliliği azaltımı sağlanabilmektedir. Atık hiyerarşisinde en çok istenen- den en az istenene göre sıralama şu şekildedir: Önleme → Azaltma → Yeniden kullanım → Geri dönüşüm → Enerji geri kazanımı → Bertaraf Türkiye'nin bulunduğu durum ise önleme, azaltma, yeniden kullanma, geri dönüşüm oranı düşük; fakat bertaraf oranı yüksektir. Aşağıda atık bertaraf ve geri kazanım tesislerine ait bir istatistik verilmiştir: 2016 2018 Tesis sayısı İşlem gören atık miktarı (Ton) Tesis sayısı İşlem gören atık miktarı (Ton) Atık bertaraf tesisleri 140 44.125.262 166 56.372.769 Atık geri kazanım tesisleri 1.558 36.648.986 2.057 48.079.834 Verilen bilgi ve tabloya göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Bireysel olarak atık oluşturmamak atıkları geri dönüşüm birimlerine iletmekten daha az fayda sağlar. B) Türkiye’de bertaraf tesis sayısı geri kazanım tesis sayısından az olmasına rağmen işlem gören atık miktarı bertaraf tesisinde daha fazladır. C) Türkiye 2016 yılından 2018 yılına kadar hem tesis sayısını hem de işlem gören atık miktarını artırmıştır. D) Kâğıtların ham madde kullanılarak sıfırdan üretilmesi yerine geri dönüşümden üretilmesi enerji ve sudan tasarruf sağlarken hava kirliliğini de azaltarak sürdürülebilir yaşama destek olmaktadır. 82 8. SINIF Fen B l mler

ELEKTRİK YÜKLERİ VE ELEKTRİK ENERJİSİ 42 TEST 1778 ELEKTRİK YÜKLERİ VE ELEKTRİKLENME - 1 1. Atom çekirdeğinin çevresinde (–) yüklü elektronlar, atomun Plastik kaydırak çekirdeğinde ise (+) yüklü protonlar ve yüksüz nötronlar bulunur. Elektronlar katmanlarda sürekli hareket hâlindedir. Dışarıdan bir etki oluşması hâlinde (–) yükler serbest hâle geçer ve maddeler arasında hareket edebilir. Böylece mad- delerde elektriklenme gerçekleşir. Günlük hayatımızda farklı aktiviteler sırasında elektriklen- me ile karşılaşırız. Bunlardan biri de yandaki görselde ço- cuğun plastik kaydıraktan kayarken saçlarının dikleşmesi olayıdır. Yukarıda verilenlere göre görseldeki çocuğun saçları- nın dikleşmesi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Elektriklenmeye, plastik kaydırak ile çocuk arasındaki sürtünme sebep olmuştur. B) Çocuğun saçlarında elektrik yükü birikmesi gerçekleşmiştir. C) Plastik kaydırak ile çocuk arasında (+) yükler ile (–) yükler yer değiştirmiştir. D) Elektriklenme, hem çocuk üzerinde hem de plastik kaydırak üzerinde gerçekleşmiştir. 2. Bulutların birbirine sürtünmesi sonucu bulutlarda biriken yük, havanın özel durumlarda iletken hâle geçebilmesi sonucu aktarılabilir. İki bulut arasındaki yük aktarımı şimşek; bulut ile yeryüzü arasındaki yük aktarımı ise yıldırım olarak adlandırılır. Aşağıdaki görselde yıldırım ve şimşek olayları sırasında bulutlar ve ağaçlardaki yük durumu gösterilmiştir. - -- - - + + ++ - -- A --- + - -- B - -- +++++ + + + ++ ++ + + + ++ Yukarıda verilen bilgiler ve görsele göre, l. A bulutunun alt kısmı ile B bulutunun üst kısmı arasında şimşek olayı gerçekleşmiştir. ll. Bulutlardan ağaçlara doğru (-) yük geçişi olmuştur. lll. Yıldırım olayı bulutun alt kısmı ile yeryüzünün alçak kesimleri arasında gerçekleşir. ifadelerinden hangileri yanlıştır? A) Yalnız III B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III 8. SINIF 83 Fen B l mler

42 TEST ELEKTRİK YÜKLERİ VE ELEKTRİK ENERJİSİ 3. Elektrik konusuyla ilgili deney yapmak isteyen Can, Zeka Küpü Yayınları 4. Elektriklenme olayından teknolojide nasıl yararla- 1. şekildeki gibi plastik tarak ile saçını bir kaç kez nıldığı konusunda fikirlerini sınıf ortamında arkadaş- taradıktan sonra 2. şekildeki gibi elindeki plastik larıyla paylaşan bazı öğrencilerin verdiği örnekler tarağı küçük kâğıt parçalarına yaklaştırıyor. Plastik aşağıdaki gibidir. tarağın kâğıt parçalarını kendine doğru çektiğini gözlemliyor. Ceren: Metal hurdalıklarda kullanılan mıknatıslı vinç, demir parçalarını kendine çekerek ba- 1 kır, alüminyum gibi diğer metallerden ayrılır. 2 Beren: Boya tabancası içinden geçerken (+) yükle yüklenen boya tanecikleri , (-) yükle yükle- Buna göre Can'ın deney ile ilgili yapmış olduğu nen boyanacak yüzeye yapışır. Böylece düz- aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yanlıştır? gün (dalgasız) bir boyama gerçekleşir. A) Plastik tarak ile saçım arasında (-) yük geçişi Melih: Lazer ışığı, dönen bir silindir üzerine düşürü- gerçekleşmiştir. lerek tarar ve basılacak alanı (+) yükle yük- B) Sadece plastik tarak elektriklenmiştir. ler. (-) yükle yüklenmiş toner tozları silindir C) Plastik tarak, kâğıt parçalarına elektiksel çekim üzerindeki (+) yüklü alanlara yapışır. Elektrik yüklü kâğıda aktarılan silindirdeki toner toz- kuvveti uygulamıştır. ları ısıtıcıdan geçirildiğinde kağıda yapışır. D) Plastik tarak ve saçımda yük fazlalığı oluşmuştur. Buna göre öğrencilerin verdiği örneklerle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Ceren'in verdiği örnekte vinçin çalışma prensibi elektriklenme ile ilgili değildir. B) Melih ve Beren elektriklenme ile ilgili doğru cihaz- ları açıklamıştır. C) Boya tabancası ile boyanan bir yüzey dalgalı bo- yanmış ise boya tanecikleri elektrik yüklenme- miş olabilir. D) Toner tozları ile silindir arasında elektriksel itme kuvveti oluşur. 5. Elektrikli hava filtrelerinde elektriklenme (+) yüklü toplama plakaları olayından yararlanılmaktadır. Yandaki gör- selde kirli hava filtreden geçerken ilk ola- (-) yüklü iyonlaştırma ++ + Temiz rak kaba tozlar ön filtrede tutulur. Buradan plakaları hava süzülen kirli hava iyonlaştırma plakaların- da (-) elektrik yükü ile yüklenir. (-) yüklü toz Arka filtre parçacıkları (+) yüklü toplama plakalarına yapışır. Son olarak arka filtreden geçirilen hava tamamen temizlenmiş olur. Yukarıda çalışma prensibi anlatılan ha- va filtresi ile ilgili, l. Toz parçacıkları ile toplama plakaları Ön filtre zıt cins yüklerle elektriklenmiştir. ll. Filtredeki temel ilke elektriklenme sonucu çekim kuvveti uygulanmasıdır. lll. Ön ve arka filtreden hava süzülürken elektriklenmeden yaralanılmıştır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III 84 8. SINIF Fen B l mler

ELEKTRİK YÜKLERİ VE ELEKTRİK ENERJİSİ 43 TEST 1779 ELEKTRİK YÜKLERİ VE ELEKTRİKLENME - 2 1. Bir cismin pozitif ve negatif yük sayıları birbi- K L MN Çubuk rinden farklı ise yük fazlalığı vardır, eşit ise yoktur. Elektriksel yüklü cisimlerin birbirine etkileriy- le ilgili aşağıda iki hipotez verilmiştir. 1. hipotez: Elektriksel yük fazlalığı olan cisim- Statif lerin yük cinsleri aynı ise cisimler birbirini iter. 2. hipotez: Elektriksel yük fazlalığı olan cisim- lerin yük cinsleri zıt ise cisimler bir- birlerini çeker. Bu hipotezler; pozitif ve negatif yük sayıları verilen K, L, M ve N cisimleri statif çubuğunda yan yana asılarak ispatlanmak istenmektedir. Buna göre hipotezleri ispatlamak için kullanılacak cisimler seçeneklerden hangisinde doğru eşleştirilmiştir? A) B) C) D) 1. hipotez K ve L K ve M K ve N L ve M 2. hipotez M ve N L ve N M ve N K ve N 2. Fen bilimleri öğretmeni etki ile elektriklenme konusunu anlatırken L yandaki şekli tahtaya yansıtıyor. Şekilde yük fazlalığı olan K küresi, K yük fazlalığı olmayan L küresine yaklaştırılıyor. Öğretmen; K ve L kü- relerinin birbirine yaklaştırılması durumunda kürelerdeki yük dağılı- mının nasıl olacağını öğrencilerinden çizerek göstermelerini istiyor. Öğrencilerden bazılarının çizdiği görseller aşağıdaki gibidir. Nil Alp Can Buna göre öğrencilerin konu hakkındaki yeterlilikleri ile ilgili, l. Nil, elektriksel yüklerin birbirine etkisini bilmiyor. ll. Alp, aynı cins yüklerin birbirini ittiğini biliyor. lll. Can, farklı cins yüklerin birbirini çektiğini biliyor. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) I, II ve III 8. SINIF 85 Fen B l mler

TEST 43 ELEKTRİK YÜKLERİ VE ELEKTRİK ENERJİSİ 3. Başlangıçta yük fazlalığı bulunmayan K ve L kumaşlarına plastik ve cam Plastik çubuk K çubuk şekildeki gibi sürtülüyor. Sürtülme sonucunda çubukların ve kumaş- ların yük durumları şekildeki gibi oluyor. L Buna göre sürtünme sonucu elektriklenen K ve L kumaşları ile ilgili Cam çubuk aşağıdaki ifadelerden hangisi söylenemez? A) Sürtünme sırasında K kumaşından plastik çubuğa (-) yük geçişi olmuştur. B) K kumaşı yün, L kumaşı ipek olabilir. C) Sürtünme sırasında L kumaşından cam çubuğa (+) yük geçişi olmuştur. D) Kumaş ve çubuklarda yük fazlalığı oluşmuştur. 4. Dokunma ile elektriklenme sonucunda cisimlerin yük işa- Küre retlerinin ne olacağı, cisimlerin birbirlerine dokundurul- Yalıtkan ayak madan önceki yük işaretleri ve yük miktarları ile alakalıdır. Birbirine dokundurulup ayrılan cisimlerde yük fazlalığı oluşuyorsa yük işaretleri aynı olur. Yanda bir çocuk yük fazlalığı olmayan şişirilmiş balonu saçına sürtüyor ve saçından balona yük geçişi oluyor. Sonra yük fazlalığı olmayan küreye değdirip birbirinden ayırıyor. Buna göre balon ve kürenin son durumdaki yük durumunu gösteren doğru grafik aşağıdakilerden hangisin- deki gibi olabilir? A) Yük B) Yük C) Yük D) Yük +– miktarı miktarı miktarı miktarı Balon Küre Cisim Balon Küre Cisim Balon Küre Cisim Balon Küre Cisim 5. Aşağıda pozitif yüklü bir küre yük fazlalığı olmayan birbirine temas eden özdeş A ve B cisimlerine yaklaştırılıyor. Sonra A ve B cisimlerinin birbiriyle teması kesilip pozitif yüklü küre uzaklaştırılıyor. Bu aşamada A ve B cisimleri- ne yük fazlalığı olan K ve L küreleri aşağıdaki gibi yaklaştırılıyor. Deney sonunda A cismi K küresini çekerken, B cismi L küresini itiyor. Yaklaştırılıyor. B Birbirinden ayrılıyor. L A AB K AB Buna göre özdeş K ve L kürelerinin yük cinsi seçeneklerden hangisinde doğru verilmiştir? (K ve L küreleri birbirine etki etmemektedir.) A) B) C) D) K küresi Pozitif Negatif Pozitif Negatif L küresi Negatif Negatif Pozitif Pozitif 86 8. SINIF Fen B l mler

ELEKTRİK YÜKLERİ VE ELEKTRİK ENERJİSİ 44 TEST 1780 ELEKTRİK YÜKLÜ CİSİMLER - 1 1. Çağla, pozitif elektrik yükü ile yüklü P cismini dinamometrenin ucuna astığında dinamometreden 2 N değerini okuyor. Daha sonra yük durumları grafikteki gibi olan K, L ve M cisimlerini sırasıyla yalıtkan zemine koyarak P cismine yaklaştırıyor. 2N KLM Negatif Pozitif yük sayısı yük sayısı P 5 xK Yalıtkan zemin 4 3 xL 2 M 1x 1 23 Buna göre K, L ve M cisimleri sırayla yalıtkan zemine koyulduğunda dinamometrede okunan değerler ara- sında hangi seçenekteki gibi bir büyüklük ilişkisi vardır? A) K > L > M B) K > M > L C) M > L > K D) K = L > M 2. Aşağıdaki yük durumları bilinmeyen ve aynı maddeden yapılmış iletken küreler yalıtkan iplerle platforma asılmış- tır. Platformda K ile L birbirine etki etmezken, M ile N arasında itme kuvveti, P ile R arasında çekme kuvveti oluş- muştur. KL MN PR Buna göre kürelerin yük durumu ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisinin doğruluğu kesindir? A) K ve L kürelerinin toplam yük sayıları birbirine eşittir. B) M küresinde pozitif yük sayısı negatif yük sayısından fazla ise N küresinde de pozitif yük sayısı negatif yük sayısından fazladır. C) P küresi pozitif, R küresi negatif yüklüdür. D) M küresi pozitif yüklü ise P küresi negatif yüklüdür. 8. SINIF 87 Fen B l mler

TEST 44 ELEKTRİK YÜKLERİ VE ELEKTRİK ENERJİSİ 3. Alp, şişirilmiş bir balonu nötr elektroskoba değdirdiğinde elektroskobun yapraklarının açılmadığını görüyor. Daha sonra aynı balonu yün kumaşa sürtüp nötr bir elektroskoba dokundurduğunda elektroskobun yapraklarının açıldığını görüyor. Konu hakkında yeterli bilgiye sahip Alp, yapmış olduğu bu deney sonucunda aşağıdakilerden hangisine ulaşamaz? A) Her iki durum için balonun yüklü olup olmadığına B) Yün kazak ile balon arasında yük geçişi olup olmadığına C) Balonun yük miktarına D) Elektroskobun dokunma ile elektriklenip elektriklenmediğine 4. Aşağıda negatif yüklü K küresi, toprak bağlantısı olan nötr L küresine Şekil-1'deki gibi yaklaştırılıyor. Toprak bağlantısı kesildikten sonra K küresi L küresinden uzaklaştırılıyor. Daha sonra L küresi nötr elektroskoba iletken tel yardımıyla Şekil-2'deki gibi bağlanıyor. Negatif yüklü İletken tel küre İletken tel K L L Toprak Nötr küre Şekil-2 Şekil-1 Buna göre yukarıdaki deney ile ilgili, l. L küresinden toprağa negatif yük geçişi olmuştur. ll. Deney ile yüksüz bir cismin etki ile elektriklenebileceği ispatlanabilir. lll. Deney sonunda L küresindeki toplam yük miktarı değişmiştir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I ve II B) II ve III C) I ve III D) I, II ve III 8. SINIF 88 Fen B l mler

ELEKTRİK YÜKLERİ VE ELEKTRİK ENERJİSİ 45 TEST 1781 ELEKTRİK YÜKLÜ CİSİMLER - 2 1. Yün kazağa sürtülmüş plastik tarak, toprak bağlantısı olan nötr cisme şekildeki gibi yaklaştırılıyor. Sonra toprak bağlantısı kesiliyor ve tarak uzaklaştırılıyor. Plastik tarak Nötr cisim Toprak Buna göre başlangıçta nötr olan cismin deney sonundaki yük durumu aşağıdakilerden hangisindeki gibi olabilir? A) - +- B) C) -+ D) + -- +- + + +- + +-- - +- ++ 2. Tekneler denizde yıldırım tehlikesiyle karşı karşıyadır. Bu Yıldırım tehlikeyi ortadan kaldırmak için teknenin tepe noktasına – bakırdan yapılmış uzun bir çubuk yerleştirilir. Bu çubuğa bağlı kalın bakır kablolar şekildeki gibi tekne üzerinden – geçirilerek bakır plakaya bağlanır. Yıldırım sırasında ha- vadaki elektrik yükleri tekneye zarar vermeden denize ak- – Bakır çubuk tarılmış olur. – –– Yukarıda verilen bilgiler ve görsele göre aşağıdaki – ifadelerden hangisi yanlıştır? – Bakır tel A) Yıldırım esnasında denizden havaya doğru elektrik – –– – – yükleri aktarılır. ––– –– – – – – B) Teknedeki bakır çubuk, bakır tel ve bakır plaka para- Bakır plaka D–e–niz–– toner görevi görür. C) Bakır plaka elektrik yüklerinin denize geçmesini sağlar. D) Deniz, negatif elektrik yüklerini nötrleyerek topraklama yapar. 8. SINIF 89 Fen B l mler

TEST 45 ELEKTRİK YÜKLERİ VE ELEKTRİK ENERJİSİ 3. Havada giden bir uçak atmosferden elektron alarak Yıldırım kendisini yükler. Bunun nedeni, uçağın etrafında- ki hava ile sürtünmesidir. Uçağın kanat uçlarında- Statik deşarj ki statik deşarj fitilleri uçağın aşırı elektron ile yük- fitili lenmesini önlemek için devreye girerek aşırı elektronu tekrar havaya aktarır. Uçağın burnunda- ki radar kısmı hariç tüm yüzeyinin metal kaplı ol- ması yıldırım çarptığında elektriğin uçağın üzerin- den geçip havaya aktarılmasına olanak sağlar. Verilenlere göre uçağın hava ile sürtünme ve yıldırımın etkisinden korunması ile ilgili aşağı- daki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Uçağın statik deşarj fitilleri arızalı ise uçaktan havaya geçen elektrik yük miktarı artar. B) Sürtünme sonucu uçağın yüzeyinde negatif yükler birikir. C) Uçağın metal yüzeyi yıldırım ile statik deşarj fitilleri arasında iletken kablo görevi görür. D) Uçakta gerçekleşen bu durum binalardaki topraklama sistemiyle benzerdir. 4. Van de Graff jeneratörü, hareket eden bir kayış yardımıyla içi boş bir kürede yüksek gerilim biriktirmeye yarayan bir elektrostatik jeneratörüdür. İçindeki kayışa sürtünen ve boş küreye bağlı olan fırçalarda (+) yükler birikir. Bir öğrenci yalıtkan bir zemin üzerinde Van de Graff jeneratörüne dokunduğunda saçlarının dikleştiğini görüyor. Aynı jeneratöre ayakkabı ve çoraplarını çıkarıp betona basarken dokunduğunda ise saçlarının dikleşmediğini görüyor. 1. durum 2. durum Van de Graff jeneratörü ++++++++++++ Yalıtkan zemin Beton zemin Buna göre her iki durumla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) 1. durumda jeneratördeki toplam (+) yük sayısı değişir. B) 2. durumda topraktan öğrenciye, öğrenciden de jeneratöre (-) yükler geçer. C) 2. durumda topraklama gerçekleştiği için öğrenci nötrdür. D) 1. durumda öğrencinin vücudu ile toprak arasında yük geçişi olmamıştır. 90 8. SINIF Fen B l mler



































6 MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR TEST 4. 5. Zeka Küpü Yayınları “…Gıdasızlıktan vücudun harareti kaybolmak- İsmet İnönü’ye göre “Bizim Cihan Harbi’ne girme- ta ve donma vakaları artmaktaydı. Hayatta ka- miz, ibret verici safhalardan geçerek tahakkuk et- lanlar yüz, el ve ayakları donarak hayaletler gi- miştir. Sultan Reşat’ın, devletin başı olarak, olup bi- bi dolaşmaktaydılar. Hayvanlar çam yaprak- tenlerden haberdar olmadığını biliyoruz. Zamanın larını yemediklerinden karı eşeleyerek bulabil- Sadrazamı, harbe girmemizden önceki gelişmele- dikleri ot saplarını, bazen de birbirlerinin se- rin dışında kalmış görünüyor. Almanya ile yapılan merlerini, kuyruk ve yelelerini kemirmekteydi. ittifak anlaşmasını imza etmiş; fakat, sonra öğren- Muharebe meydanının hiçbir yerinde akarsu diğimize göre, İtilaf Devletlerinin bize harp ilan et- da yoktu. Su ihtiyacı, karları ısıtarak ve çay ya- melerini hazırlayan hadiseleri hükûmet başkanı bir parak gideriliyor veya ağızda kar eritiliyordu. emrivaki olarak kabul etmek mecburiyetinde kalmış- Karavanalarda eritilen kar suyunu ise hayvan- tır. Cihan Harbi’ne girme kararının alınmasında, bi- lar bile içmiyordu. Orman içinde bulunduğu- rinci derecede söz sahibi olanların fikir ve karar mu- muz hâlde ateş yakarak ısınmakta mümkün tabakatını gösteren bir delile rastlamış değiliz. değildi. Kalın gövdeli ağaçları devirecek balta Birinci Cihan Harbi’ne Meclis kararı olmadan girmi- veya testere olmadığından taşınabilir balta ve şizdir. Devlet başkanının haberi yoktur, kabine üye- kürekle ağaçlar kesiliyor, kurumuş dallar top- lerinin haberi yoktur.” lanarak ateş yakılıyordu.” Buna göre Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’na Hümmet Kanal, “Sarıkamış Harekatı girmesinde aşağıdaki dayanakların hangisinin Esnasında Cephede Yaşananlar ve olmayışından söz edilmektedir? Anadolu’ya Etkileri” A) Askerî B) Hukuki C) Toplumsal D) Kültürel Bu ifadelerden hareketle Kafkas Cephesi’nde yaşananlarla ilgili aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? A) İklim şartları ordunun hareket gücünü kısıtlamıştır. B) Savaş için gerekli tedbirler alınmamıştır. C) Ordu açlık ve suzuslukla mücadele etmek zo- runda kalmıştır. D) İmkânsızlıklar savaşta başarısızlığın tek nedeni olmuştur. 6. “Osmanlı Devleti, I. Dünya Savaşı’na girmeden evvel varlığını denge politikası izleyerek devam ettirmeye çalı- şıyordu. Ne var ki bu denge politikası bir süre başarılı olmuş ancak 19. yüzyılın sonlarında uygulanmaya çalı- şılan bu politika yeterince sonuç vermemiştir. 20. yüzyıl başlarında ise gerek iç politikada ve gerekse dış politi- kada yaşanan sorunlar nedeniyle Osmanlı Devleti oldukça yıpranmış ve varlığını devam ettiremeyecek bir devlet konumuna düşmüştür. Kaldı ki 1900’lü yılların başlarında meydana gelen Trablusgarp Savaşı ve Balkan Savaşları Osmanlı Devleti’ni siyasal arenada varlığını devam ettirebilmesi için güçlü bir müttefik bulmaya zorlamaktaydı. İşte bu sebeple savaş öncesi ittifak arayışlarına başlayan Osmanlı Devleti, çeşitli girişimlerden sonra Almanya ile iş birliği yapacaktır. Gerek siyasal, gerekse askerî ve ekonomik alanda yapılan bu iş birliği savaş süresince devam edecek ve ordunun ıslahı konusunda Almanya’dan büyük ölçüde faydalanılacaktır. Ali Kaşıyuğun, “Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’na Girmeden Önceki İttifak Arayışları” Verilen metne bakılarak Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı öncesi durumu ile ilgili aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabına ulaşılamaz? A) Osmanlı Devleti niçin denge politikası uygulamıştır? B) Savaş öncesinde neden müttefik arayışına girmiştir? C) Hangi devlet ile ittifak içine girmiştir? D) Savaş öncesinde niçin tarafsızlığını ilan etmiştir? 12 8. SINIF T.C. İnkılap Tar h ve Atatürkçülük

MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR 6 TEST 7. I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devlet ’n n Savaştığı Cepheler ADRİYATİK DENİZİ HAZAR DENİZİKARADENİZKAFKASÇanakkale Cephes EGE DENİZİ CEPHESİ İtilaf Devletleri 1915 yılında müttefik- ÇANAKKALE OSMANLI leri Rusya’ya yardım götürmek, İstan- CEPHESİ DEVLETİ bul’u alarak Osmanlı Devleti’ni savaş dışı bırakmak istiyordu. AKDENİZ IRAK CEPHESİ Kanal Cephes KANAL CEPHESİ BASRA KÖRFEZİ Osmanlı Devleti, Almanya’nın isteği ile Süveyş Kanalı’nı alıp İngiltere’nin Uzak Taarruz (Saldırı) Cepheler KIZILDENİZ Doğu’daki sömürgeleriyle olan bağlan- Savunma Cepheler tısını kesmek ve Mısır’ı İngiltere’den Osmanlı Devlet Sınırları geri almak amacıyla açtı. Kafkas Cephes Irak Cephes Osmanlı Devleti Kars, Ardahan ve Batum’u geri almak, Orta İngilizler tarafından sömürge yollarını Asya’da yaşayan Türkleri Rus egemenliğinden kurtarmak ama- güvence altına almak, kuzeye doğru cıyla bu cepheyi açtı. Osmanlı ordusu Ruslara karşı Sarıkamış ilerleyerek Rusya’ya yardım ulaştır- Harekâtı’nı başlattı. Zorlu kış şartları, salgın hastalıklar ve mal- mak ve Irak petrollerini ele geçirmek zeme eksikliği gibi nedenlerle on binlerce Osmanlı askeri amacıyla açıldı. henüz Ruslarla savaşamadan hayatını kaybetti. I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti’nin savaştığı cephelerle ilgili yukarıdaki harita ve bilgileri tahtaya yansıtan Ömer Öğretmen, öğrencilerden haritaya ve bilgilere bakarak yorum yapmalarını istemiştir. Buna göre seçeneklerin hangisinde öğrencilerin yaptığı yorumlar yanlıştır? Murat Elif Seda Kafkas ve Kanal cepheleri taarruz Osmanlı Devleti sınırları içinde Irak ve Çanakkale cephelerini İti- A) cepheleridir. farklı cephelerde mücadele etmiş- laf Devletleri açmıştır. tir. Kafkas Cephesi’nin açılmasında İtilaf Devletleri Boğazları ele geçir- Almanya’nın amacı İngiltere’nin sö- B) Türkçülük fikri etkili olmuştur. mekle planlarını gerçekleştirmeyi mürgelerini ele geçirmektir. amaçlamıştır. Çanakkale ve Irak cephelerinde Kanal ve Irak cephelerinin açılma- Kafkas Cephesi’nde başarısız C) İngiltere Rusya’ya yardım götür- sında ekonomik çıkarlar etkili ol- olunmasında malzeme yetersizliği meyi amaçlamıştır. muştur. ve kış şartları etkili olmuştur. Osmanlı Devleti, mücadele ettiği Osmanlı Devleti sınırları dışında İklim şartlarının elverişsizliği bütün D) tüm cephelerde başarısız olmuş- da savaşmıştır. cephelerde başarısızlığa neden ol- tur. muştur. 8. SINIF 13 T.C. İnkılap Tar h ve Atatürkçülük

7TEST MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR 1. MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI VE İŞGALLER 1791 Sultanahmet mitingi, 23 Mayıs 1919’da çoğu kadınlardan oluşan yüz binden fazla kişinin katılımıyla, İzmir’in işgalini kınamak ve direnişi yaymak için yapıldı. Aşağıda Kemal Tahir’in “Esir Şehrin İnsanları” adlı eserinden Sultanahmet mitingi sonrasında evli bir çift arasında geçen diyalog verilmiştir: – Ben bugün Sultanahmet’e gittim. – İyi. – Oraya binlerce kadın toplandı. Nutuk söylediler. – Ne nutku? – Nutuk... Kadınlar, kara bayraklar yapmışlar. Erkeklere “Eğer vatanı kurtarmayacaksanız, örtülerimizi siz örtünün!” diye bağırdılar. Biz ağlaştık. Sade biz değil, aramıza bir de Fransız bahriyelisi karışmıştı. Hâlimizi görünce gâvur askeri de ağladı. – Peki! – Bir de “peki!” diyor, dönüşte Nuri Usta’ya uğradım “Ne olacak!” diye sordum. Anadolu’da dövüşüyorlarmış. Burada, harıl harıl hazırlık varmış. Sırası gelince sana da açılacaklarmış... Sana ne zaman sıra gelecek? Şimdiye kadar bize niye sıra gelmedi bakalım? Gâvur askeri ağlayana kadar... O kadınlar, o kara bayrakları yapıp sokağa çıkana kadar... Söylesene efendi? – Artık bilmem... Seni yorgun sayıyorlar. Cephelerde dolanmış da yorulmuşsun. Sen cephelerde yoruldunsa, ben yorulmadım. – Yani, bu sefer de sen mi gideceksin hatun? Güler gülmez hata ettiğimi anladım. Fatma ömründe hiç olmadığı kadar ciddiydi. Kadir’i doğururken olmadığı kadar... Yüzüme bir an nasıl baktı? İşte o öfkeli bakışını asla unutamam. O bakış, içimde çoktan beri uyuyan dövüşçü erkek ruhunu yakasından tutup sarstı. Budala dalgınlıktan ayıldım. Merakla, hatta biraz iğrenerek yü- züme bakıyor, karşılık bekliyordu. Koşup sarıldım, ağlaştık. İşte, harp ederken sırtımı dayandığım aşılmaz dağ, demin gördüğünüz o küçücük kadındır. Kadir’in annesi... Kadın falan değilmiş kardeşim, âdeta bir milletmiş. Buna göre Türk halkının işgaller karşısındaki tutumu ile ilgili, I. Mitinglerle millî bilinç uyandırılmak amaçlanmıştır. II. Yapılan mitinglerle gayrimüslim ahalinin haklarını korumak hedeflenmiştir. III. İşgaller karşısında direnişten yana olunmuştur. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III 14 8. SINIF T.C. İnkılap Tar h ve Atatürkçülük

MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR 7 TEST 2. 9. Ordu Müfettişi olarak Anadolu’ya geçen Mustafa Kemal Paşa’nın İstanbul Hükûmetine gönderdiği telgrafta “İzmir’in Yunan askerlerince işgali, yakından ilişkide bulunduğum ulusu ve orduyu, anlatılması olanaksız ölçüde üzmüştür. Ne ulus ve ne ordu, varlı- ğına karşı yapılan bu haksız saldırıyı sindiremeyecek ve kabul etmeyecektir. Ancak devlet ve ordu, ulusun kurtulması ve esenliğine kavuşması ülküsüne kendisini ada- yan yüce padişah hazretlerine olan tam bağlılık ve yeniden başkanlığını üstlendiği- niz yüce hükûmetin, en kesin girişimlerde ve eylemlerde bulunarak ulusal hakkı ko- ruyacağına tam bir iman içinde olmasından dolayı suskunluğunu koruyabilmekte olduğunu bilgilerinize sunarım.” demiştir. Buna göre Mustafa Kemal ve Türk halkının İstanbul Hükûmetinden aşağıdakilerden hangisini talep ettiği söylenemez? A) İzmir’in işgalden kurtarılmasını B) İtilaf Devletleriyle iş birliği yapılmasını C) Toprakların korunmasını D) Ulusal mücadeleye başlanmasını İng ltere Başbakanı3. Aşağıda, Paris Barış Konferansı’nda İngiltere ile ABD’nin Batı Anadolu topraklarının paylaşımı ile ilgili görüşle- Dav d Lloyd Georgerine yer verilmiştir. İtalya, savaşta fazla bir başarı göstermemesine rağmen fazla toprak elde etti. Ülkemin sömürgelerine giden yolların güvenliği için Akde- niz’de güçlü bir İtalya istemiyorum. İtalyanların, bir oldubitti yaparak Batı Anadolu’yu işgal edebileceğini ileri sürerek Yunanların İzmir’e çıkarma yapması konusunda ABD Başkanı Wilson’u ikna ettim. ABD Başkanı Elimdeki belgelere göre İzmir dışındaki her sancakta Yunan nüfusu, Woodrow W lson Müslüman nüfustan daha az görünüyor. Ayrıca İzmir’in iç bölgelerden ayrılması ekonomik açıdan yanlış bir karar olacaktır. Bu yüzden İzmir ve çevresinin Yunanlara verilmesini doğru bulmuyorum. Ancak daha sonra Lloyd George ile yaptığım görüşmeler sonucu Yunanistan’ın İzmir’e asker çıkarmasını uygun gördüm. Buna göre İzmir’in Yunanistan’a verilmesi kararı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Her iki devlet de çıkarları doğrultusunda hareket etmiştir. B) İngiltere, sömürgelerinin güvenliğini sağlamayı amaçlamıştır. C) Wilson İlkelerinin “Yenen devletler yenilen devletlerden savaş tazminatı ve toprak almayacak.” ilkesine ters kararlar almışlardır. D) İtalya, İngiltere ve ABD ile siyasi ilişkilerini kesmiştir. 8. SINIF 15 T.C. İnkılap Tar h ve Atatürkçülük

7 MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLARTEST 4. Sevgi Öğretmen akıllı tahtada kullanılmak üzere oluşturması gereken 3 haneli şifre için Mondros Ateşkes Antlaş- ması’nın Anadolu’daki işgalleri sürekli hâle getiren maddelerini tercih etmiştir. Mondros Ateşkes Antlaşması’nın bazı maddeleri şunlardır: Karadeniz’e geçiş için 2. Çanakkale ve İstanbul Boğazları madde açılacak. Karadeniz ve Çanakkale istihkâmları İtilaf Devletlerince işgal edilecek. 4. Türklerin elindeki madde savaş esirleri ile esir ya da tutuklu; Ermeniler serbest bırakılacak. Sınırların korunması ve 5. iç güvenliğin sağlanması madde dışında Osmanlı ordusu derhâl terhis edilecek. 7. İtilaf Devletleri güvenliklerini madde tehdit edecek bir durumun ortaya çıkması hâlinde herhangi bir stratejik noktayı işgal etme hakkına sahip olacak. Toros tünelleri 10. İtilaf Devletlerince madde işgal edilecek. 16. Hükûmet haberleşmesi madde dışında bütün haberleşme, ulaşım araç ve gereçleri İtilaf Devletlerinin kontrolünde olacak. Osmanlı savaş esirleri 22. serbest bırakılmayıp madde İtilaf Devletlerinin elinde kalacak. 24. Altı vilayette (Vilayet-i Sitte: madde Erzurum, Sivas, Van, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ) karışıklık çıkarsa İtilaf Devletleri bu vilayetleri işgal etme hakkına sahip olacak. Buna göre Sevgi Öğretmen’in oluşturduğu şifre aşağıdakilerden hangisidir? A) 210 B) 416 C) 522 D) 724 8. SINIF 16 T.C. İnkılap Tar h ve Atatürkçülük

MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR 8 TEST 1792 KUVÂ-YI MİLLÎYE VE CEMİYETLER 1. Kuvâ-yı Millîye, Mondros Mütarekesi ile ağır koşulların da- yatıldığı ve Anadolu’nun İtilaf Devletleri tarafından işgal edil- diği dönemde Osmanlı ordusunun silahlarına el konulup ter- his edildiği günlerde doğan millî direniş örgütlerine verilen isimdir. Kuvâ-yı Millîye, Millî Mücadele’nin ilk savunma kuru- luşudur. Amaçlarının başında hiçbir devletin ve ulusun ege- menliğini kabul etmeyerek Türk milletinin kendi bayrağı al- tında yaşama hakkını ve bağımsızlığını oluşturmak gelmiştir. Kuvâ-yı Millîye’nin ilk silahlı direnişi Güney Cephesi’nde Dörtyol’da 19 Aralık 1918’de Fransız ve Ermeni birliklerine karşı başlamıştır. İkinci ve ilk örgütlü Kuvâ-yı Millîye hare- ketini İzmir’in işgalinden sonra milliyetçi ve yurtsever olan bazı subaylar halkı örgütleyerek Ege Bölgesi’nde resmen başlatmışlardır. Batı Anadolu’daki Kuvâ-yı Millîye birlik- leri düzenli ordu kuruluncaya kadar geçen sürede Yunan birliklerine karşı vurkaç taktiği ile mücadele etmiştir. Buna göre Kuvâ-yı Millîye birlikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) İlk direniş hareketini Batı Anadolu’da Yunanlara karşı başlatmışlardır. B) Temel amacı ulus egemenliğine dayalı yeni bir devlet kurmaktır. C) Kuruldukları bölgede tam bağımsız bir devlet kurmayı hedeflemişlerdir. D) Bağımsızlığı sağlamak amacıyla düşman birliklerine karşı direnmeyi amaçlamışlardır. 2. Yunanların 15 Mayıs 1919’da İzmir’i işgal etmesi Tokat’ta büyük üzüntü uyandırmış, Tokat ve kazalarında Redd-i İl- hak Cemiyetleri kurulmuştur. İzmir’in işgali üzerine Tokat’ta ilk miting 20 Haziran 1919’da Niksar’da yapılmış, camiler- de ve meydanlarda toplanan kasaba ve köy halkı İtilaf Dev- letlerini protesto ederek Redd-i İlhak Cemiyeti Reisi Hoca Mahir Bey’in imzası ile işgalleri kınayan şu telgrafı çekmiş- lerdir. “Hukukun koruyucusu olduğunu iddia eden Wilson’a ve diğer devletlere müracaat ediyoruz. Artık bizim feryat- larımıza kulak tıkamayınız, bizim toprak bütünlüğümüze, millî varlığımıza saldırıyı ve bu saldırıda devamı kastedi- yorsanız en kısa yol bizi öldürmektir. Geliniz öldürünüz. Biz Türk olarak en küçük vatan parçasının Türk kalması- Mustafa Kemal, Şehrin ileri gelenleriyle nı istiyoruz. Siz de buna söz vermiştiniz. Şimdi ise sözü- Tokat, 27 Ekim 1919 nüzde durmadığınızı görüyoruz. Anadolu’ya yapılacak bir saldırı bizi öldürmek için atılan bir adımdır. İnsaniyet ve adalet namına bu suikastten vazgeçiniz.” Kutluhan SAYGILI, Millî Mücadele Başlarken Tokat ve Atatürk’ün Tokat’a Gelişi Buna göre Anadolu’da başlayan işgal hareketlerinin aşağıdakilerden hangisine neden olduğu söylenemez? A) Anadolu halkının işgallere tepki göstermesine B) İşgalleri reddeden cemiyetlerin kurulmasına C) Bağımsızlık uğruna Türk halkının canını feda edebileceğini göstermesine D) ABD ve diğer devletlerin desteğinin alınmasına 8. SINIF 17 T.C. İnkılap Tar h ve Atatürkçülük

TEST 8 MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR 3. Pontus Rum Cem yet Doğu Karadeniz’de Pontus Rum Devleti kurmayı hedefleyen bu cemiyet, Türkleri bölgeden uzaklaştırmaya çalıştı. Hınçak ve Taşnak Cem yetler Doğu Anadolu’da bağımsız bir Ermeni devleti kurmayı hedefleyen bu cemiyetler, Türkleri bölgeden göç etmeye zorladı. Azınlıklar tarafından kurulan bu zararlı cemiyetler ile ilgili verilen bilgiler dikkate alındığında aşağıdaki millî cemiyetlerden hangilerinin bu faaliyetleri engellemeye yönelik tepki gösterdiği söylenebilir? A) B) BULGARİSTAN KARADENİZ SOVYET BULGARİSTAN KARADENİZ SOVYET RUSYA RUSYA Kars Edirne İstanbul Edirne İstanbul TRABZON MUHAFAZA-İ HUKUK YUNANİSTAN YUNANİSTAN Samsun Samsun MARMARA Kars MARMARA DENİZİ Trabzon Erzurum ERMENİSTAN DENİZİ Trabzon ERMENİSTAN Bursa Bursa Balıkesir Eskişehir Ankara Sivas Balıkesir Eskişehir Ankara Sivas Erzurum Kütahya Konya Kütahya Konya Kayseri DOĞU ANADOLU MÜDAFAA-İ HUKUK EGE DENİZİ REDD-İ Kayseri Van İRAN EGE DENİZİ İzmir Van İRAN İzmir İLHAK Hakkari Hakkari KİLİKYALILAR Antalya Adana Antep Urfa IRAK Antalya Adana Antep Urfa IRAK AKDENİZ SURİYE AKDENİZ SURİYE Kıbrıs Kıbrıs C) D) BULGARİSTAN KARADENİZ SOVYET BULGARİSTAN KARADENİZ SOVYET RUSYA RUSYA Kars Edirne TRAKYA PAŞAELİ Edirne İstanbul TRABZON MUHAFAZA-İ HUKUK YUNANİSTAN İstanbul YUNANİSTAN Samsun Samsun MARMARA Kars MARMARA DENİZİ Trabzon Erzurum ERMENİSTAN DENİZİ Trabzon ERMENİSTAN Bursa Bursa Eskişehir Ankara Eskişehir Ankara Erzurum Kütahya Konya Kütahya Konya Balıkesir Sivas Balıkesir Sivas Kayseri EGE DENİZİ İZMİR Van İRAN EGE DENİZİ İzmir Kayseri Van İRAN MÜDAFAA-İ Hakkari Hakkari İzmir HUKUK KİLİKYALILAR KİLİKYALILAR Antalya Adana Antep Urfa IRAK Antalya Adana Antep Urfa IRAK AKDENİZ SURİYE AKDENİZ SURİYE Kıbrıs Kıbrıs 4. • Merkezi Edirne’dedir. Bölgenin Yunanistan’a bırakılmasına karşı mücadele etmiştir. Lüleburgaz ve Edirne kong- relerini düzenlemiş, Osmanlı Devleti’ne bağlı kalmak mümkün olmazsa bağımsız bir Trakya Cumhuriyeti • kurmayı düşünmüşlerdir. • Merkezi İstanbul’dur. Adana ve çevresini işgal eden Fransızlar ve Fransız ordusunda yer alan Ermenilerin saldırılarına karşı bölgede silahlı direnişi başlatmıştır. Pozantı Kongresi’ni toplamıştır. İzmir’de kurulmuştur. İzmir ve Ege Bölgesi’nin Türklere ait olduğunu dünyaya kanıtlamak ve bölgenin Yunanistan’a verilmesini önlemek amacıyla mücadele etmiştir. Buna göre millî cemiyetlerin ortak özellikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Bağımsızlık düşüncesine sahip oldukları B) Bölgesel hareket ettikleri C) Ulusal egemenlik düşüncesinden yana oldukları D) Mondros Ateşkes Antlaşması hükümlerini kabul etmedikleri 18 8. SINIF T.C. İnkılap Tar h ve Atatürkçülük

MİLLÎ BİR DESTAN: YA İSTİKLAL YA ÖLÜM! 16 TEST 1800 MİLLÎ MÜCADELE DÖNEMİ’NDE BATI CEPHESİ - 2 1. Amaç Batı Cephesi Savaşları I. İnönü Savaşı Yunanların Kütahya, Eskişehir ve Ankara’yı ele geçirip TBMM’ye Sevr’i zorla kabul ettirmek istemesi II. İnönü Savaşı Yunanların Ankara’yı ele geçirmek ve TBMM’yi dağıtmak istemesi Kütahya-Eskişehir Yunanların Ankara’yı alarak TBMM’yi dağıtmak ve Sevr’i Muharebeleri kabul ettirmek istemesi Sakarya Savaşı Eskişehir-Kütahya Savaşlarının Yunanlara büyük bir cesa- ret vermesi ve Yunanların Türk ordusunu yok ederek Anka- ra’yı işgal etmek istemesi Başkomutanlık Meydan TBMM’nin ülkedeki işgale son vererek kesin bir zafer kazan- Muharebesi ve Büyük Taarruz mak istemesi Millî Mücadele’nin Batı Cephesi’nde meydana gelen bu savaşlar ve amaçları değerlendirildiğinde aşağı- daki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) Batı Cephesi’nde Yunanlarla büyük mücadelelerin yaşandığı B) Yunanların Ankara’ya kadar Türk topraklarını işgal etmek istediği C) Yunanların, TBMM’yi zor durumda bırakarak Sevr Antlaşması’nı kabul ettirmek istediği D) Yunanlarla İtilaf Devletleri arasında görüş ayrılığı yaşandığı 2. “Bursa’yı ele geçiren Yunanlara karşı Batı Cephesi Genel Kuvâ-yı Millîye Komu- Ali Fuat Cebesoy tanı Ali Fuat Paşa ve Kuvâ-yı Seyyare Komutanı Çerkez Ethem saldırı kararı al- dı. Bölgede inceleme yapan Genelkurmay Başkanı İsmet Paşa, Yunanların mal- zeme ve insan sayısı bakımından üstün olduğunu açıklayan bir rapor hazırladı. Ali Fuat Paşa taarruzu ertelediyse de birkaç gün sonra saldırıya geçileceğini Genelkurmaya haber verdi. 14 Ekim 1920’de Gediz’de bulunan Yunan kuvvetle- rine saldırı gerçekleştirildi. Düzenli Yunan ordusu karşısında fazla varlık göstere- meyen Kuvâ-yı Millîye güçleri yenildi.” diyen bir tarihçi Millî Mücadele sürecinde aşağıdakilerden hangisinin gerekliliğinden söz etmektedir? A) Millî cemiyetlerin kurulması B) Düzenli orduya geçilmesi C) Yerel kongrelerinin düzenlenmesi D) Manda ve himaye düşüncesinin benimsenmesi 8. SINIF 33 T.C. İnkılap Tar h ve Atatürkçülük

TEST 16 MİLLÎ BİR DESTAN: YA İSTİKLAL YA ÖLÜM! 3. 5. Moskova Antlaşması ile TBMM Hükûmeti, ilk kez büyük bir devletle eşit koşullarda antlaşma imza- “Bazı kimseler savaş zama- ladı. Yine ilk kez büyük bir devlet Misak-ı Millî’yi ta- nında yapılan işlerin bir ço- nıdı. Ancak bu antlaşma ile Misak-ı Millî’den ilk ödün ğunu bana ve başkalarına verildi. mal ederler. Bu yanlıştır. Bir kişinin, beş kişinin böyle bü- Buna göre Moskova Antlaşması’nın, yük davalarda ne önemi olur ki? Gönlünde vatan I. Sovyetler Birliği, Batum’un Gürcistan’a bırakıl- muhabbeti taşıyan her va- ması şartıyla Misak-ı Millî’yi tanıyacaktır. tansever o günlerde bizim gibi düşünmüş, bizim gibi II. Osmanlı Devleti ile Çarlık Rusya’sı arasında ya- duymuş, ondan sonra da bi- pılan bütün antlaşmalar geçersiz sayılacaktır. zimle beraber olmuştur. III. Taraflardan birinin tanımadığı bir antlaşmayı Millî direnişte aslan payını diğer taraf da tanımayacaktır. kendine ayırmakta hata var- dır. Bir elin sesi olur mu ki?” maddelerinden hangileri bu durumu kanıtlar niteliktedir? Yörük Ali Efe A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III Bu metinde Yörük Ali Efe, Millî Mücadele’nin ba- 6. Londra Konferansı’na İstanbul Hükûmetini doğru- şarılı olmasını aşağıdaki unsurlardan hangisine dan davet eden İtilaf Devletleri, TBMM Hükûmetini dayandırmıştır? muhatap almak istememişlerdi. TBMM’nin İstanbul Hükûmeti heyeti içinde bir temsilci ile konferansa A) Kültürel zenginlik B) Siyasi yapı Zeka Küpü Yayınları katılabileceğini bildirmişlerdi. İtilaf Devletleri bu tu- C) Toplumsal birlik D) İdari güç tumları ile Millî Mücadele hareketini yok sayarak TBMM Hükûmetini tanımadıklarını göstermek iste- 4. Batı Anadolu’yu işgal eden Yunanlar 6 Ocak 1921’de mişlerdi. Konu, TBMM’de görüşülmüş ve doğrudan Bursa-Uşak çizgisinden Eskişehir yönüne saldırdı- davet edilmedikleri takdirde konferansa katılmama lar. İsmet Paşa komutasındaki yeni kurulan düzenli kararı alınmıştı. Sonuçta, İtilaf Devletleri İtalya ara- ordu birlikleri, Yunan kuvvetlerini İnönü mevkisinde cılığıyla TBMM’yi konferansa doğrudan davet et- karşıladı ve kendisinden kat kat üstün olan Yunan mişlerdi. TBMM Hükûmetini Dışişleri Bakanı Bekir ordularını 10 Ocak 1921’de durdurdu. Mustafa Ke- Sami Bey, Osmanlı Hükûmetini ise Tevfik Paşa tem- mal, I. İnönü Zaferi’nin önemi ile ilgili şu değerlen- sil etti. Ancak İstanbul Hükûmeti adına konferansa dirmeyi yapmıştır: “Bu muharebe ile pek çok şey katılan Sadrazam Tevfik Paşa, “Söz, milletin asıl kurtarılmıştır. Hayır, her şey kurtarılmıştır!” vekillerine aittir.” diyerek Anadolu Heyetine söz verilmesini istedi ve görüşmelerden çekildi. Buna göre aşağıdaki gelişmelerden hangisinin Mustafa Kemal’in sözünü doğrular nitelikte ol- Buna göre Londra Konferansı’nda Tevfik Pa- duğu söylenebilir? şa’nın tutumunun aşağıdakilerden hangisine neden olduğu söylenebilir? A) Halkın TBMM’ye olan güveni ile orduya katılı- mın artması A) TBMM Hükûmetinin İtilaf Devletleri tarafından hukuki olarak tanınmasına B) Bağımsızlık mücadelesine girişen Türk ordusu- na moral kaynağı olacak İstiklal Marşı’nın yazıl- B) TBMM’nin uluslararası alanda siyasi etkinliğinin ması artmasına C) 20 Ocak 1921’de TBMM’nin çalışmalarını hu- C) Millî Mücadele’nin İtilaf Devletleri tarafından ka- kuksal bir zemine oturtan Teşkilat-ı Esasiye bul görmesine Kanunu’nun kabul edilmesi D) Misak-ı Millî kararlarının İtilaf Devletleri tarafın- D) İtilaf Devletlerinin 23 Şubat 1921’de düzenlenen dan kabul edilmesine Londra Konferansı’na TBMM’yi İstanbul Hükû- meti ile birlikte davet etmesi 8. SINIF 34 T.C. İnkılap Tar h ve Atatürkçülük

MİLLÎ BİR DESTAN: YA İSTİKLAL YA ÖLÜM! 17 TEST 1801 SAVAŞ ORTAMINDA MAARİF KONGRESİ 1. Saygıdeğer Hanımlar, Efendiler, … Bugün Ankara, millî Türkiye’nin “maarif eğitimini” kuracak olan Türkiye ka- dın ve erkek Öğretmenler Kongresi’nin burada toplanmasıyla övünmektedir. Gelecek için hazırlanan vatan çocuklarına, hiçbir zorluk karşısında baş eğmeyerek sabırla çalışmalarını ve eğitimdeki çocuklarımızın ana babalarına da yavrularının eğitimlerini tamamlamak için her fedakârlığa katlanmaktan çekinmemelerini öne- ririm. Büyük tehlikeler karşısında uyanan milletlerin ne kadar kararlı olduğu tarihçe ispat edilmiştir. Silahıyla olduğu gibi beyniyle de mücadele etmek zorunda olan milletimizin birincisinde gösterdiği gücü ikincisinde de göstereceğine asla şüphem yoktur. Milletimizin temiz karakteri yetenek ile doludur. Ancak bu doğal yeteneği ortaya çıkarabilecek yöntemlerle donatılmış vatandaşlar gereklidir. Bu görev de sizlere düşüyor… Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri Mustafa Kemal’in Maarif Kongresi’nin açılışında yaptığı konuşmadaki sözlerinden hareketle, I. Düşmanla mücadelenin sadece silahla değil eğitimle de olması gerektiğini vurgulamıştır. II. Türk milletinin çeşitli yeteneklere sahip olduğunu belirtmiş ve öğretmenlerin bu yetenekleri açığa çıkarmasını istemiştir. III. Düşmana karşı yürütülen silahlı mücadelenin eğitimle taçlandırılmasını beklemektedir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III 2. ‘Muallimler Kongresi Açıldı’ Yenigün, 17 Temmuz 1921 Kongrenin açılışına uzun bir başyazı ayıran Hâkimiyet-i Milliye gazetesi, daha önce II. İnönü Savaşı ve başlamak üzere olan Sakarya Savaşı’nı kastederek, “Mustafa Kemal Paşa, üçüncü Yunan taarruzunun en ateşli zamanın- da muallim ordusunun gelecek vazifesiyle meşgul bulunuyor. Bu asil ve yüce örnek Türk tarihinin benzeri ender bulunan kıymetli hatıralarından biri olacaktır.” demiştir. Buna göre Maarif Kongresi ile ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) Bağımsızlık mücadelesinin verildiği günlerde eğitim planları da yapılmıştır. B) Ülkenin zor günlerinde dahi eğitim ihmal edilmemiştir. C) Millî Mücadele’nin kazanılacağına olan inanç nedeniyle öğretmenlerin görev yerleri de tespit edilmiştir. D) Mustafa Kemal askerî mücadelenin yanı sıra cehaletle mücadelenin önemine de inanmaktadır. 8. SINIF 35 T.C. İnkılap Tar h ve Atatürkçülük

TEST 18 MİLLÎ BİR DESTAN: YA İSTİKLAL YA ÖLÜM! BAŞKOMUTANLIK YASASI VE TEKÂLİF-İ MİLLÎYE EMİRLERİ 1802 1. Kastamonu İstiklal Mahkemesi üyesi Mustafa Necati, Ilgaz’dan Kastamonu’ya gelirken yollarda rastladıklarını şöyle anlatıyor: “Bir gün evvel yağan karların doldurduğu uzun yollardan gelen mahkememiz, Çerkeş önlerinde kağnılarla cephane taşıyan bir kadın kafilesine rast gelmişti… Biz soğuktan yün yağmurluklar altında bile titrer- ken, tek yorganını da arabaya örten bir ninenin çıplak ayaklarla yürüdüğünü görünce, içimden takdirle karışık bir merhamet sızladı; arkasına sardığı peştemalı içinde ara sıra hıçkıran bir çocuğun üzerine bile örtmeden, yorganını niçin arabaya serdiğini sormak ihtiyacını duydum. - Üşümez misin sen, nine? Bak çocuk donacak, yorganını örtsene! diye arabanın üstünü işaret ettim. Bu sözü garip bir tarzda karşıladı. Sormaya değer bir şey saymıyordu galiba! Benim beklediğimi anlayınca mukaddes bir şeye yüzünü döndürür gibi kağnıya doğru ko- nuştu: - Kar sepeliyor, millet malıdır, nem kapmasın evladım, dedi ve yorganın uçlarını iyice gerdi. Anladım ki, cephaneleri ıslatmamak için bu fedakârlığı yapıyor, o zaman deminki merhametimden utandım bile… Aman Yarabbi! Fedakârlığını bildirmek bile istemiyor, bu âlicenaplık karşısında da secde etmeyen ruh ve aşk olur mu? Tarihte böyle bir fedakârlığın bir eşini, meşhur vatansever Kartacalı kadınlar bile yaratamadılar, onlar saçların- dan orduya halatlar örmüşlerdi, bunlar hayatlarından cephane veriyorlar… Zeki Sarıhan, Kurtuluş Savaşı Kadınları Yukarıda, Türk kadınının Tekâlif-i Millîye Emirlerinin yayınlandığı dönemde orduya verdiği desteği anlatan bir metin verilmiştir. Metne göre seçeneklerden hangisi Türk kadınının özelliklerini yansıtır? A) Teslimiyet, Cesaret, Merhamet B) Kararlılık, Merhamet, İdealistlik C) Doğruluk, Cesaret, Teslimiyet D) Fedakârlık, İdealistlik, Vatanseverlik 2. • Yurtta her ev, birer kat çamaşır, birer çift çorap Zeka Küpü Yayınları 3. Kütahya-Eskişehir Savaşlarında alınan yenilgi ve ve çarık hazırlayıp komisyona verecektir. ordunun Sakarya Irmağı’nın doğusuna çekilmesi, mecliste tartışmalara neden olmuştu. Bazı milletve- • Tüccar ve halkın elinde bulunan çamaşırlık bez, killeri yenilgiden Mustafa Kemal’i sorumlu tutmuş- kaput bezi, pamuk, yıkanmış ve yıkanmamış lardı.Tartışmaların giderek artması üzerine 4 Ağus- yün, tiftik, kalın bez, kösele, demir kundura çivi- tos 1921 tarihinde mecliste yapılan gizli oturumda si, tel çivi, kundura ve saraç ipliği, nal, yular, ka- Mustafa Kemal, kendisini destekleyen milletvekille- şağı gibi malların parası sonra ödenmek üzere rine teşekkür ettikten sonra meclis başkanlığına bir yüzde kırkına el konulacaktır. önerge verdi. Bu önergede TBMM’nin yetkilerini fiilî olarak kullanma şartıyla başkomutanlığı kabul • Halkın elinde bulunan buğday, saman, un, ar- edeceğini bildirdi. 5 Ağustos 1921’de meclis tara- pa, fasulye, nohut, şeker, sabun, yağ gibi ürün- fından çıkarılan bir kanunla başkomutanlık yetkisi lerin parası sonra ödenmek üzere yüzde kırkı- 3 aylık bir süreyle Mustafa Kemal’e verildi. Bu ya- na el konulacaktır. sanın ikinci maddesi: Başkomutan, ordunun maddi ve manevi gücünü büyük ölçüde artırmak ve yöne- • Taşıtı olanlar, ayda bir kez yüz kilometrelik mesa- timini bir kat daha sağlamlaştırmak için TBMM’nin feye bedelsiz olarak askerî nakliye yapacaktır. bununla ilgili yetkisini meclis adına fiilî olarak kulla- nabilir şeklinde düzenlenmiştir. Tekalif-i Milliye Emirlerinin bu maddeleri ile ordunun, Buna göre alınan kararla aşağıdakilerden han- gisinin amaçlandığı söylenebilir? I. Gıda A) Ülkedeki demokratik ortamı pekiştirmek II. Asker B) Düzenli ordunun kurulmasını sağlamak III. Ulaşım C) Savaş ortamında kararların hızlı alınıp uygulan- IV. Giyecek masını sağlamak ihtiyaçlarından hangilerinin karşılanması amaç- D) Ordu-millet bütünleşmesini sağlamak lanmıştır? 8. SINIF A) Yalnız I B) I ve II C) II, III ve IV D) I, III ve IV 36 T.C. İnkılap Tar h ve Atatürkçülük

MİLLÎ BİR DESTAN: YA İSTİKLAL YA ÖLÜM! 19 TEST 1803 SAKARYA MEYDAN SAVAŞI’NDAN MUDANYA ATEŞKES ANTLAŞMASI’NA MUSTAFA KEMAL - 1 1. Zeka Küpü Yayınları 2. “Düşman, ordumuzu sol kanattan çevirerek çabuk ve yok edici bir sonuç almak istiyordu. Düşmanı sa- Çok ilginçtir, Sakarya Meydan Muharebesi vaşmaya zorlayarak bu stratejik harekâtını boşa çı- olurken, savaşın ortasında, henüz savaşı ka- kardık. Savaşı, cephe savaşı şekline soktuk. On- zanıp kazanamayacağımız dahi belli değil- dan sonra Yunanlar merkezimizi yarmak istedi ancak ken Mustafa Kemal: “Bu topraklar çok zen- başarılı olamadı; daha sonra savunma yapmaya ka- gin, bir kültür umum müdürlüğüne ihtiyacımız rar verdi. Taarruzlarımızla buna da engel olduk ve var.” demiştir. Bunu savaşın ortasında söyle- böylece Sakarya Meydan Savaşı kahraman ordu- miştir; çünkü devam etmekte olan savaşta muz tarafından kazanıldı. Subaylarımızın kahra- kendi kafası içinde çoktan galip gelmiştir. manlıkları hakkında söyleyecek söz bulamam. Diyebilirim ki bu savaş, subay savaşı olmuştur. Kah- Celal Şengör raman Türk eri, Anadolu savaşlarının önemini anlamış, yeni bir ülkü ile savaşmıştır.” Bu ifadeler Mustafa Kemal’in, Mustafa Kemal Paşa’nın bu sözlerine bakılarak I. İleri görüşlülük Sakarya Savaşı ile ilgili aşağıdaki yorumlardan II. Vatanseverlik hangisi yapılamaz? III. İnkılapçılık A) Yunanların taarruzu ile başlamıştır. gibi kişilik özelliklerinden hangileriyle ilişkilen- dirilebilir? B) Türk topraklarındaki Yunan işgaline son veril- miştir. A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III C) Yunanlara karşı Kuvâ-yı Millîye ruhuyla savaşıl- mıştır. D) Yunanlar kesin bir sonuç için harekete geçmiştir. 3. Kars Antlaşması Ankara Antlaşması (13 Ek m 1921) (20 Ek m 1921) Rusya’nın aracılığı ile 13 Ekim 1921’de TBMM Fransa ve TBMM arasında yapılan bu antlaş- ile Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan ara- ma ile Güney Cephesi’ndeki savaş sona erdi ve sında imzalandı. cephe kapandı. Hatay hariç Türkiye’nin güney sınırı çizildi. TBMM ilk kez bir İtilaf Devleti tara- Bu antlaşmayla Kafkas cumhuriyetleri, Mosko- fından tanındı. Bu antlaşma, İtilaf Devletlerinin va Antlaşması’nda belirlenen sınırları onayladı. arasındaki anlaşmazlığın giderek artmasına ve Böylece Türkiye’nin doğu sınırı kesin şeklini al- Sevr’i gerçekleştirme arzularının giderek azal- dı. Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan, Sevr masına neden oldu. Güney Cephesi’ndeki askerî Antlaşması’nın geçersiz olduğunu kabul etti. imkânlar Batı Cephesi’ne sevk edildi. Sakarya Zaferi’nin ardından imzalanan antlaşmalara bakılarak aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) Askerî başarılar diplomatik ilişkileri artırmıştır. B) TBMM’nin uluslararası alanda etkinliği artmıştır. C) Doğu ve güney sınırlarımız son şeklini almıştır. D) Türkiye ile İtilaf Devletleri arasındaki ilişkiler güçlenmiştir. 8. SINIF 37 T.C. İnkılap Tar h ve Atatürkçülük

TEST 19 MİLLÎ BİR DESTAN: YA İSTİKLAL YA ÖLÜM! 4. Aşağıda Millî Mücadele Dönemi’ni yansıtan bir hatıra verilmiştir. Tümen Komutanı düzlükte sıralanan kağnıları teftiş etmeye yönelince, kol başında bulunan sıhhatli ve orta yaşlı bir kadın elindeki ucu çivili sopayı yukarı kaldırarak: – Dikkat!.. diye bağırdı. Kağnılarının başında bulunan bütün kadınlar ve çocuklar, ucu çivili sopalarını önce havaya kaldırdılar. Sonra omuzlarına koyup selâma durdular. Tümen Komutanı: – Merhaba bacılar!.. diye selam verdi. Hepsi birden, eğitim görmüş askerî birlik gibi: – Sağ ol!.. diye karşılık verdiler. Komutan: – Bacılar, erkekleriniz dururken siz neden geldiniz? Bu zahmetlere, zorluklara dayanamazsınız, derken, başta duran kadın: – Komutan Bey erkeklerimiz askerdedir. Emrinizi duyunca biz geldik. Vatanın kurtarılacağı böyle bir günde bize bu kadarcık iş düşmesin mi? Bu işteki zahmetten ne çıkar?.. diye cevap verdi. Aralarından bir kısmı çocuğunu komşusuna bırakarak, bir kısmı çocuğunu sırtına alarak gelmişti. Savaş başlayınca bunlar uzun günler bizimle beraber geldiler. Şevk ve heyecanla vazifelerini yaptılar. Hizmetlerini aksatmadılar. Cephenin hemen gerisinde bu gayretler devam ederken, gerilerde de aynı şevk ve heyecanla ulaşım yapılıyordu. Fatma Bacı sırtında mermi taşırken, Elif Bacı menzile önce varmak, kimseden geri kalmamak için sarı öküzünü yediriyordu. Sakarya Savaşı Türk milletinin bu topyekûn fedakârlığı ile kazanılmıştır. Bu hatıraya göre Millî Mücadele Dönemi hakkında, I. Halk fedakârca mücadele etmiştir. II. Mücadeleye cephe gerisinden de destek verilmiştir. III. Millet, tüm imkânlarını sonuna kadar kullanmıştır. IV. Sivil halk, orduya lojistik destekte bulunmuştur. çıkarımlarından hangilerine ulaşılabilir? A) I ve II B) III ve IV C) I, II ve III D) I, II, III ve IV 5. Ankara Antlaşması öncesinde yapılan görüşmede Mustafa Kemal, Fransız temsilciye Fransa’dan beklentisini: “Eski Os- manlı İmparatorluğu’ndan yeni bir Türkiye Devleti doğmuş- tur. Bunu tanımak gerekir. Bu yeni Türkiye, her bağımsız ulus gibi haklarını tanıtacaktır. Sevr Antlaşması, Türk ulusu için öylesine uğursuz bir ölüm kararıdır ki onun bir dost ağzından çıkmamasını isteriz.” şeklinde ifade etmiştir. Buna göre Ankara Antlaşması’nın, I. Fransa, Çukurova ve Güneydoğu Anadolu’da işgal et- tiği yerlerden çekilecek. II. Hatay, Fransa yönetimindeki Suriye’ye bırakılacak. III. Taraflar arasındaki savaş durumu sona erecek. maddelerinin hangilerinde Fransa’nın Mustafa Kemal’in beklentisi doğrultusunda hareket ettiği söyle- nemez? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III 38 8. SINIF T.C. İnkılap Tar h ve Atatürkçülük

MİLLÎ BİR DESTAN: YA İSTİKLAL YA ÖLÜM! 20 TEST 1804 SAKARYA MEYDAN SAVAŞI’NDAN MUDANYA ATEŞKES ANTLAŞMASI’NA MUSTAFA KEMAL - 2 1. 2. “Mudanya Ateşkes Antlaşması ile Trakya sa- SAKARYA MARŞI vaşsız kurtarıldı. İtilaf Devletleri Sevr Ant- Hürmet sana, ey şan dolu sancağım laşması’nın bir hayal olduğunu anladılar. Bu Baştan başa arza hâkim ol şahım antlaşma, Millî Mücadele’nin Türk zaferiyle so- Türk askeri, Türk askeri sayende nuçlandığını gösteren ilk diplomatik belgedir. Sakarya’da kurtuldu şan otağım Bu antlaşma ile, Anadolu’daki Yunan hayalle- O sevimli yüzün asla solmasın riyle birlikte Yunanları kullanarak Sevr’i zorla Hiçbir vakit kalbin yasla dolmasın kabul ettirmek isteyen Batı emperyalizminin Ey mert asker durma ileri! bütün ümitleri de sona ermiştir.” Vatanında bir tek düşman kalmasın Dünyalara bedeldir mah cemalin Durmuş Yalçın, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Allah’ıma emanettir Kemal’im! Zeka Küpü Yayınları Buna göre Mudanya Ateşkes Antlaşması’nın, Sakarya Marşı’nın bu sözlerinden hareketle aşa- ğıdakilerden hangisine ulaşılamaz? I. “Türk ve Yunan kuvvetleri arasındaki çarpış- malar durdurulacak.” A) Mustafa Kemal’e olan minnettarlığın dile getiril- diğine II. “Yunan işgal kuvvetleri, on beş gün içinde Doğu Trakya’yı boşaltacak.” B) Vatanın düşmandan tamamen kurtarılması için mücadele edildiğine III. “TBMM Hükûmeti, barış antlaşması imzalanın- caya kadar Marmara ve Doğu Trakya’ya asker C) Türk ordusuna şükran duyulduğuna konuşlandırmayacak.” D) Millî egemenliğin sağlanacağına olan inancın maddelerinden hangilerinin yukarıdaki ifade- yitirilmediğine leri kanıtladığı söylenebilir? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III 3. Sakarya Savaşı öncesi mecliste, Türk ordusunun geri çekilerek yeni bir savunma hattı kurması yönünde fikirler ortaya atıldı. Mustafa Kemal bu fikirlere karşı çıkarak aşağıdaki tarihî emri verdi: “Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır. O satıh, bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı vatandaşın kanıyla ıslanmadıkça terk olunamaz. Onun için küçük büyük her birlik bulunduğu mevziden atılabilir. Fakat küçük büyük her birlik, ilk durabildiği noktada yeniden düşmana cephe kurup savaşa devam eder. Yanındaki birliğin çekilmeye mecbur olduğunu gören birlikler ona tabi olamaz. Bulunduğu mevzide sonuna kadar dayan- maya ve karşı koymaya mecburdur.” Mustafa Kemal’in verilen konuşmasından aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Sakarya Savaşı’nın Türk tarihi açısından bir dönüm noktası olduğu belirtilmiştir. B) Düşmana karşı topyekûn savaş yapılması istenmiştir. C) Savaş esnasında birlikler arasında iletişime gerek olmadığı belirtilmiştir. D) Düşman kuvvetlerine karşı son ana kadar dayanılması istenmiştir. 8. SINIF 39 T.C. İnkılap Tar h ve Atatürkçülük

TEST 20 MİLLÎ BİR DESTAN: YA İSTİKLAL YA ÖLÜM! 4. https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/buyuk-taarruzun-sanli-baslangici-26-agustos Büyük Taarruz'un Şanlı Başlangıcı: 26 Ağustos Mustafa Kemal Paşa komutasındak Türk ordusunun 26 Ağustos’ta başlayıp 30 Ağustos Zafer le sonuçlandırdığı Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Muharebes , dünya tar h n n gördüğü büyük kahramanlık destanlarından b r olarak tar he geçt . 1919 yılında I. Dünya Savaşı sonrası İt laf Devletler , Mondros Ateşkes Antlaş- ması hükümler ne dayanarak Anadolu'yu şgale başladı, ordusunun cepha- nes el nden alınan Türk m llet , zor durumda bırakılmaya çalışıldı. İşgal günler nde, İt laf donanması İstanbul'a, Fransızlar Adana'ya, İng l zler Urfa, Maraş, Samsun ve Merz fon'a, İtalyanlar Antalya ve Anadolu'nun güney- batısına yerleşt . Yunan ordusu se 15 Mayıs 1919'da İt laf Devletler n n zn yle İzm r'e çıkarma yaptı. Türk ulusu, \"m llet olma b l nc '' le şgallere karşı Kuvâ-yı M llîye hareket n başlattı. M llet n önünde k seçenek vardı; ya şgal güçler ne tesl m olunacak ya da yıkılan yakılan b r ülke, yılmaz evlatlarının azm yle yen den ayağa kalka- cak ve küller nden doğacaktı. TBMM'n n açılması üzer ne şgal güçler baskılarını artırdı. Özell kle Batı Cephes 'nde hareketl l k başladı. 1921'de Polatlı'ya kadar gelen Yunan ordusu- nu püskürtmek, \"Çanakkale geç lmez.\" sözünü tar he altın harflerle yazdıran vatan evlatlarına düştü. Kurtuluş Savaşı, Başkomutan Gaz Mustafa Kemal Paşa'nın 26 Ağustos 1922'de sabaha karşı verd ğ em rle başlattığı “Büyük Taarruz” ve 30 Ağustos'tak ''Başkomutanlık Meydan Muharebes '' zaferle sonuçlandı. Buna göre Kurtuluş Savaşı ile ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) Mondros Ateşkes Antlaşması’nın getirdiği işgal ortamına tepki olarak başlamıştır. B) Topyekûn mücadele esas alınmıştır. C) Vatanın düşmana teslim edilmesi kabul görmemiştir. D) Kuvâ-yı Millîye birliklerinin azim ve gayreti sonucunda kazanılmıştır. 5. Mudanya Ateşkes Antlaşması’yla Millî Mücadele’nin askerî saf- hası sona erdi, diplomatik safhası başladı. Doğu Trakya, İstanbul ve Boğazlar savaş yapılmadan işgalden kurtarıldı. Boğazların ve İstanbul’un yönetiminin TBMM’ye devredilmesiyle Osmanlı Dev- leti hukuken yok sayıldı. Yunanların Anadolu’daki işgallerinin ba- şarısızlıkla sonuçlanması İngiltere’de Lloyd George Hükûmetinin istifasına yol açtı. Verilen bilgilere bakılarak, I. Askerî başarılar siyasi başarıları beraberinde getirmiştir. II. Mudanya Ateşkes Antlaşması’yla Osmanlı Devleti yok sayılmıştır. III. Yunanların Kurtuluş Savaşı’nda mağlup olması İngiltere’nin iç politikası üzerinde etkilere yol açmıştır. hangilerine neden olduğu söylenebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) I, II ve III 40 8. SINIF T.C. İnkılap Tar h ve Atatürkçülük

MİLLÎ BİR DESTAN: YA İSTİKLAL YA ÖLÜM! 21 TEST 1805 LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASI 1. I Boğazların yönetimi, başkanı Türk olan ulusla- 2 ve 3. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız. rarası bir komisyona verilecektir. Boğazların her iki yakası askerden arındırılacaktır. Barış za- manında Boğazlardan ticaret gemilerinin geçi- şi serbest olacaktır. II Kapitülasyonlar kesin olarak kaldırılacaktır. III Bütün azınlıklar Türk vatandaşı kabul edilecek- İsmet Paşa’ya ecel terleri döktürüyorlardı. Gözle- tir. İstanbul’daki Rumlar ile Batı Trakya’daki rinin altında derin halkalar belirmiş, saçları dimdik Türkler hariç Türkiye’deki Rumlarla Yunanis- olmuş, tüm gücü tükenmişti. Fakat bütün saldırı- tan’daki Türkler yer değiştirecektir. (Nüfus mü- lara rağmen ayakta durmaya ve karşı koymaya badelesi) devam ediyordu. Sonuç sabaha karşı saat 3’te geldi. Anlaşıldı ki müttefikler son bir saldırıdan IV Yunanistan savaş tazminatı olarak Karaağaç’ı sonra silahlarını bırakmış ve kabullenmişlerdi. Türkiye’ye verecektir. Ertesi sabah Paşa’yı gördüm. On yıl yaşlanmış görünüyordu. V Düyûn-u Umûmiye İdaresi kaldırılacaktır. Os- manlı borçları, Osmanlı Devleti’nin yıkılmasıy- Joseph C. Grew la ortaya çıkan yeni devletler ve Türkiye ara- sında paylaştırılacaktır. Borçlar, altın yerine Zeka Küpü Yayınları kâğıt para ve Fransız frangıyla ödenecektir. a Ekonomik bağımsızlık için önemli bir adım 2. Bu ifadelere bakılarak Lozan Görüşmeleri ile atıldı. ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisine ulaşıla- bilir? b Türkiye’nin egemenlik haklarını zedeleyici bir sonuç ortaya çıkmıştır. A) Lozan Görüşmeleri beklenilenden daha kısa sürmüştür. c Yunanistan savaşın sorumlusu olduğunu kabul etmiştir. B) İsmet Paşa, Lozan Antlaşması’nda kararlı ve mücadeleci bir tutum sergilemiştir. d Yabancı devletlerin iç işlerimize karışmasını en- gellemek amaçlandı. C) Lozan Görüşmelerine, İstanbul Hükûmeti de katılmıştır. e Osmanlı Devleti’nden kalan borçlar paylaştırıl- mış, yabancı devletlerin Türk ekonomisini de- D) Türkiye, Lozan Görüşmelerinden olumlu bir netleme yetkisi kaldırılmıştır. sonuç alamamıştır. Lozan Antlaşması’nın numaralandırılarak veri- 3. Türkiye’nin Lozan Görüşmelerindeki tutumu len maddeleri ile yorumlar eşleştirildiğinde se- hakkında, çeneklerden hangisi doğru olur? I. Tam bağımsızlıktan taviz vermek istemediği A) I - b, II - a, III - d, IV - c, V - e II. Kararlı bir duruş sergilediği B) I - c, II - d, III - a, IV - e, V - b III. Ekonomik isteklere boyun eğdiği C) I - b, II - a, III - d, IV - e, V - c D) I - b, II - d, III - a, IV - c, V - e yorumlarından hangileri yapılabilir? 8. SINIF A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III T.C. İnkılap Tar h ve Atatürkçülük 41

TEST 21 MİLLÎ BİR DESTAN: YA İSTİKLAL YA ÖLÜM! 4. Zeka Küpü Yayınları 5. İngiltere Başbakanı Lloyd George “Lozan, İngilte- re’nin bu zamana kadar imzaladığı antlaşmaların “Mustafa Kemal’in isteklerini kabul etmek en alçaltıcısıdır.” demiştir. I. Dünya Savaşı’nda Türklere karşı kazandığı- mız zaferin bütün sonuçlarından vazgeçmektir.” İngiliz Dışişleri Bakanı Lord Curzon, konferans otu- rumlarından birinde yanında ABD delegesinin de Winston Churhill bulunduğu bir esnada İsmet Paşa’ya şunları söyle- miştir: “Ve dünya, tarihinde eşi olmayan bir olayla kar- şılaşmıştır. Yenilmiş, parçalanmış bir ulusun, “Konferansta bir sonuca varacağız ama memnun bu harabe içinden ayağa kalkması ve dünya- ayrılmayacağız. Hiçbir konuda bizi memnun etmi- nın en büyük ulusları ile tam eşit koşullar için- yorsunuz. Hiçbir dediğimizin makul olduğuna, haklı de karşı karşıya gelmesi ve “Büyük Savaş’ın olduğuna bakmaksızın kabul etmiyor, hepsini red- bu galiplerini dize getirerek her isteğini kabul dediyorsunuz. En sonunda şu kanıya vardık ki, ettirmesi şaşılacak bir şeydir.” neyi reddediyorsanız hepsini cebimize koyuyoruz.” İngiliz Tarihçi Arnold Toynbee Konferansa gözlemci olarak katılan ABD temsilcisi Verilen görseller ve ifadeler birlikte değerlendi- M. Grew’de “Konferansın mutlu sonuna geldik. El- rildiğinde aşağıdaki yorumlardan hangisi yapı- de edilen sonuç pek büyüktür. Doğu’daki büyük lamaz? güçlükler çözüldü… ABD elde edilen başarıyı alkış- A) İtilaf Devletlerine karşı mücadele başarıya ulaş- lar.” demiştir. mıştır. Buna göre, B) I. Dünya Savaşı’ndan galip ayrılan devletler Kur- I. İngiltere’nin Lozan Antlaşması’ndan memnun tuluş Savaşı’nda ortaya çıkan sonuçtan mem- kalmadığı nun değildir. C) Türkiye Sevr Antlaşması’nı geçersiz hâle getir- II. Türk heyetinin Lozan Görüşmelerinde kararlı bir miştir. tutum sergilediği D) Misakımillî’nin tüm maddeleri İtilaf Devletlerin- ce kabul edilmiştir. III. ABD’nin, Lozan Antlaşması’nı Türkler için bir 42 başarı olarak gördüğü T.C. İnkılap Tar h ve Atatürkçülük yorumlarından hangileri yapılabilir? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III 6. İtilaf Devletleri Lozan’da toplanacak barış konferan- sına 28 Ekim 1922’de İstanbul Hükûmeti ve TBMM’yi birlikte davet ettiler. Amaçları iki Türk tarafı arasın- daki görüş ayrılıklarından yararlanarak siyasi çıkar elde etmekti. TBMM, 1 Kasım 1922’de saltanatı kal- dırarak İtilaf Devletlerinin bu oyununu bozmuştur. TBMM’nin bu tutumu hakkında, I. İtilaf Devletlerinin ikilik çıkarma planları karşı- sında tedbir aldığı II. Milletin tek temsilcisi olduğunu kanıtladığı III. Bağımsızlıktan taviz vermeme konusunda ka- rarlı olduğu çıkarımlarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III 8. SINIF

MİLLÎ BİR DESTAN: YA İSTİKLAL YA ÖLÜM! 22 TEST 1806 SANAT VE EDEBİYAT ESERLERİNDE MİLLÎ MÜCADELE 1. DUATEPE’NİN ÖNEMİ Başkomutan Mustafa Kemal Paşa’nın 10 Eylül 1921 tarihinde başlattığı taarruzla düşmandan geri alınan ilk tepedir. Duatepe, düşmanın Ege Denizi’ne dökülünceye kadar kovalandığı, sonu aydınlık bir sürecin başlan- gıç noktasıdır. Anıt, simgesel olarak Anadolu halkının Mustafa Kemal önderliğinde coşkun bir ırmak gibi zafere ve uygarlığa koşma öyküsünü anlatır. Mustafa Kemal’in şahlanan atının üzerindeki figürü Türk milletinin önderi olmaktan duyduğu gurur ve mutluluğu ifade eder. Geri planda yer alan Atatürk, İsmet İnönü ve Mareşal Fevzi Çakmak’ın heykelleri emir komuta birliğini, Halide Edip Adıvar’ın heykeli ise Türk kadınının Kurtuluş Savaşı’na katkısını anlatır. Atatürk ve yaverinin dürbünle ovayı izledikleri sahne ise biraz sonra kazanılacak olan zaferi ve ardın- dan gelecek bağımsızlığı umutla bekleyen Türk ulusunu ifade eder. Duatepe, Mustafa Kemal Paşa’nın Gazi Tepe’de attan düşmesi sonucu kaburga kemiklerinin kırılmasına rağmen görevini ısrarla sürdürdüğü ve bu nedenle Türk’ün azim ve kararlığının simgesi olmuştur. Anıtta bu- lunan iki bayraktan biri 38. Alay’ın sancağını diğeri ise Türk bayrağınını ifade eder. Ayrıca Mustafa Kemal’in şahlanan atının üzerindeki figürü, bir çocuğun en çok sevdiği oyuncağı ile oynarken yaşadığı mutluluğu ve heyecanı yansıtır. Buna göre aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) Millî Mücadele ruhu anıtlarla yansıtılmaya çalışılmıştır. B) Kurtuluş Savaşı kahramanları anıtlarda yaşatılmaya çalışılmıştır. C) Türk kadınının Kurtuluş Savaşı’na katkısı unutulmamıştır. D) Millî Mücadele’de kazanılan her cephe için anıt dikilmiştir. 2. “Gerçekten de İngiliz İstihbarat Servisi’nin kapı aralığından sızan bu haber 16 Mart Faciası ile sabit oldu. Şöyleki 16 Mart gecesi Vezneciler Karakolunda bulunan Türk askerleri, yataklarında kurşunlanmış hemen oracıkta olan Letafet Apartmanı ile birçok evler basılarak yağmalanmış, Harbiye Nezareti işgal edilmiş, Mebusan ve Âyan Meclisleri kordon altına alınmıştı. Bütün bu facialar karşısında kin ve nefretle coşan halka rağmen düşmanın vahşet ve saldırısına kayıtsız gözlerle bakan siyasetçiler de eksik değildi. Ey Türk evladı! ‘A kadın altmış küsur sene evvel cereyan etmiş bir olayı ne diye tazeleyip yazıyorsun?’ derseniz, ‘Sizin için, tarihin bu tozlu köşesine sıkışıp kalmış o acılı ve acıklı hadiseleri görüp yaşadığım gibi yazıyorum,’ derim. Toprağı ve devleti olmayan kitlelere hayat hakkı olamayacağı için, istiklalini kaybetmiş bir milletin Allah demeye dahi imkân bulamayacağı için...” Samiha Ayverdi, Bağ Bozumu, 1987 Millî Mücadele Dönemi’ni konu edinen bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Millî Mücadele Dönemi’nde yaşanan zorluklar, hafızalardan uzun yıllar silinmemiştir. B) Bağımsızlığın Türk milleti için ifade ettiği önem vurgulanmıştır. C) Genç nesillere ulusal bilinç kazandırılmaya çalışılmıştır. D) Dış politikada takip edilecek ilkeler belirlenmiştir. 8. SINIF 43 T.C. İnkılap Tar h ve Atatürkçülük

TEST 23 ATATÜRKÇÜLÜK VE ÇAĞDAŞLAŞAN TÜRKİYE ATATÜRK İLKELERİ 1807 1. Aşağıdaki şemada verilen sözlerin altında boş bırakılan yerlere, bu sözlerin ilgili oldukları Atatürk ilkeleri yazıla- caktır. Egemenl k m llet nd r. Hep m z b r m llet z. 1 2 Da ma ler ye. Eş t vatandaşlarız. 6 3 Aklın ve b l m n Devlet m llet el ele. aydınlığında. 4 5 Buna göre numaralandırılmış alanlara yazılması gereken Atatürk ilkeleri aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? 1 2 3 4 5 6 A) İnkılapçılık Devletçilik Cumhuriyetçilik Milliyetçilik Laiklik Halkçılık B) Halkçılık Cumhuriyetçilik İnkılapçılık Devletçilik Milliyetçilik C) Devletçilik İnkılapçılık Laiklik Halkçılık Cumhuriyetçilik D) Cumhuriyetçilik Milliyetçilik Milliyetçilik Laiklik Laiklik İnkılapçılık Halkçılık Devletçilik 2. Cumhuriyetin ilanının ardından ekonomi alanında, • Büyük sanayi hamleleri I. Beş Yıllık Sanayi Planı doğrultusunda devlet tarafından yapılmaya başlandı. • Yapılacak faaliyetlere gerekli sermayeyi sağlamak için Sümerbank, Etibank ve Denizbank kuruldu. • Yabancıların elinde bulunan işletme ve kuruluşlar devlet tarafından satın alındı. Devletçilik ilkesi doğrultusunda yapılan bu çalışmalarla devletin, I. Sanayi yatırımlarını desteklemek II. Planlı bir ekonomi sistemi uygulamak III. Millî bir iktisadi yapı oluşturmak durumlarından hangilerini amaçladığı söylenebilir? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III 44 8. SINIF T.C. İnkılap Tar h ve Atatürkçülük

ATATÜRKÇÜLÜK VE ÇAĞDAŞLAŞAN TÜRKİYE 23 TEST 3 ve 4. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayı- 4. Bu ifadelerde altı çizili cümle ile Atatürk’ün nız. aşağıdaki sözlerinden hangisi arasında ilişki kurulamaz? Atatürkçülükte M llet Anlayışı A) “Millî kültürün her çığırda açılarak yükselmesi- Dünya üzerinde yaşayan farklı toplumlarda, milletleri ni, Türkiye Cumhuriyeti’nin temel dileği olarak bir arada tutan, millî birliği sağlayan ve geçmişten gü- temin edeceğiz.” nümüze gelen birtakım manevi değerler bulunmakta- dır. Bu manevi güç toplumdaki bireyleri kenetler ve millî B) “Millî kültürümüzü, çağdaş uygarlık düzeyinin ruhun canlı tutulmasını sağlar. Atatürkçü Düşünce üstüne çıkaracağız.” Sistemi’nde millet kavramı; geçmişte bir arada yaşa- mış ve birlikte yaşamaya devam eden, gelecekte de C) “Her fert istediğini düşünmek, istediğine inan- birlikte yaşama kararı alan, aynı topraklar üzerinde ya- mak, kendine mahsus siyasi bir fikre sahip ol- şayan ve bu topraklara sahip çıkan, aralarında dil, ta- mak, seçtiği bir dinin icaplarını yapmak veya rih, kültür, duygu ve ülkü birliği olan insan topluluğu yapmamak hak ve hürriyetine sahiptir.” olarak tanımlanmıştır. Bu tanımdaki kavramları özün- de birleştiren Türk milleti, Mustafa Kemal öncülüğün- D) “Asıl uğraşmaya mecbur olduğumuz şey, yük- de gerçekleşen bağımsızlık mücadelesini kazanmış sek kültürde ve fazilette dünya birinciliğini tut- ve çağdaşlaşma yolunda hızlı adımlarla ilerleyerek uy- maktır.” gar dünyada hak ettiği yeri almıştır. İşte bu nedenledir ki Atatürk, Türk millî kültürünü koruma ve yaşatma ülkü- Zeka Küpü Yayınları 5. sü çerçevesinde Türk gençlerine önemli görevler yük- lemiş, millî kültürün korunması hususunda uyarılarda Biz, memleket halkı bireylerinin ve çeşitli sı- bulunmuştur. nıf mensuplarının bir diğerine yardımlarını, aynı değer ve nitelikte görürüz. Hepsinin çı- 3. Buna göre Atatürkçü Düşünce Sistemi’nde mil- karlarının aynı derecede ve aynı let anlayışı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söy- eşitlik duygusuyla sağlanma- lenemez? sına çalışmak isteriz. Bu tar- A) Millî birlik ve beraberliği sağlayan manevi güç- zın milletin genel refahı ve lerin olduğu devlet yapısının kuvvetlen- B) Türk kültürünü korumada millî ruha sahip olma- mesi için daha uygun oldu- nın önemli olduğu ğu inancındayız. Bizim gö- C) Irk birliğine dayandığı zümüzde çiftçi, çoban, işçi, D) Ülkü birliğinin yapılan mücadelelerde başarıya tüccar, sanatkâr, asker, dok- götürdüğü tor kısaca herhangi bir sosyal kuruluşta çalışan bir vatandaşın hak, çıkar ve 8. SINIF özgürlüğü eşittir. Devlete bu anlayış ile en çok faydalı olmak ve milletin güven ve iradesini, yerine harcayabilmek, bizim anladığımız ma- nada, halk hükûmeti yönetimi ile mümkündür. Mustafa Kemal Atatürk Atatürk’ün bu sözlerine bakılarak devletin, I. Toplumda sosyal eşitliği sağlamak II. Kaynaşmış bir toplum yapısı oluşturmak III. Toplumun hak ve özgürlüklerini korumak amaçlarından hangilerini gerçekleştirmek için görev yaptığı söylenebilir? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III T.C. İnkılap Tar h ve Atatürkçülük 45

24TEST ATATÜRKÇÜLÜK VE ÇAĞDAŞLAŞAN TÜRKİYE 1. SİYASAL ALANDA YAPILAN İNKILAPLAR 1808 3. 1924 Anayasası’nın Bazı Maddeleri I. Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir. II. Meclis, yasama yetkisini kendi kullanır. III. Meclis, yürütme yetkisini, kendi seçtiği cum- hurbaşkanı ve onun tayin edeceği Bakanlar Kurulu eliyle kullanır. IV. Yargı hakkı, millet adına, bağımsız mahkeme- ler tarafından kullanılır. Halife Abdülmecit Efendi, Cuma Selamlığı sırasında Buna göre 1924 Anayasası’nın verilen maddele- rinden hangileri güçler ayrılığı ilkesinin uygu- Cuma Selamlığı, Osmanlı padişahlarının cuma na- landığına kanıt olarak gösterilebilir? mazlarına gidiş gelişlerinde gerçekleştirilen etkinlik- ti. İslam devletlerinde yaygın bir gelenektir. Padi- A) I ve III B) II ve III şahlar, II. Abdülhamid’e kadar, camilere ata binerek C) II ve IV D) II, III ve IV giderlerdi. Zeka Küpü Yayınları 4. Buna göre Abdülmecit Efendi’nin tutumunun halifeliğin kaldırılmasının nedenlerinden hangi- sini yansıttığı söylenebilir? A) Millî egemenlik ilkesiyle halifeliğin uyuşmaması B) Son halifenin padişah gibi hareket etmesi C) Son halifenin yabancı devlet elçilerini makamın- da ağırlaması D) Halifeliğin yapılacak yeniliklerin önünde en bü- yük engel olarak görülmesi 2. 1928 yılında yapılan bir değişiklikle “Devletin dini Gazete haberinde sözü edilen durumun, İslam’dır.” ibaresi anayasadan çıkarıldı. I. Halka ilk kez seçme ve seçilme hakkının veril- Yapılan bu değişiklikle Atatürk ilkelerinin han- mesi gisi doğrultusunda hareket edildiği söylenebi- lir? II. Ulusal egemenlik ilkesinin pekiştirilmesi III. Kabine sistemine geçilmesi gelişmelerinden hangilerine yol açtığı söylene- bilir? A) Cumhuriyetçilik B) Laiklik A) I ve II B) I ve III C) Devletçilik D) Halkçılık C) II ve III D) I, II ve III 46 8. SINIF T.C. İnkılap Tar h ve Atatürkçülük

ATATÜRKÇÜLÜK VE ÇAĞDAŞLAŞAN TÜRKİYE 24 TEST 5. Cumhuriyetin ilanı ve halifeliğin kaldırılmasından sonra Millî Mücadele Dönemi’nde çıkarılan 1921 Anayasası’nda temel hak ve sorumlulukların yer almaması üzerine yeni bir anaya- sa yapılması çalışmalarına başlandı. II. TBMM tarafından ha- zırlanan yeni anayasa, 20 Nisan 1924 tarihinde yürürlüğe gir- di. Bu anayasada da egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olduğu belirtildi. Türkiye Devleti’nin yönetim şeklinin cumhuri- yet, resmî dilinin Türkçe, başkentinin Ankara olduğu ifadele- rine yer verildi. Toplumun değişen ihtiyaçları ve yapılan inkı- laplar doğrultusunda 1924 Anayasası’nda çeşitli değişiklikler yapılarak 1961 Anayasası’nın kabulüne kadar yürürlükte kaldı. Buna göre 1924 Anayasası ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Devletin yönetim şekli ve demokratik yapısı güvence altına alınmaya çalışılmıştır. B) Millî egemenlik ilkesi güçlendirilmek istenmiştir. C) Gerektiğinde değişikliklere açık bir anayasadır. D) Cumhurbaşkanının yetkilerini genişletmek amaçlanmıştır. 6. Cumhuriyetin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, Ankara’nın neden başkent olarak seçildiğine ilişkin detayları Nutuk’ta şöyle anlatır: “Efendiler, Lozan Antlaşması’nın eklerinden olan düşman işgali altındaki topraklarımızı boşaltma protokolü uygulandıktan sonra yabancı işgalinden tamamen kurtulan Türkiye’nin toprak bütünlüğü fiilî olarak sağlanmış- tı. Artık yeni Türkiye Devleti’nin başkentini bir kanunla tespit etmek gerekiyordu. Bütün düşünceler, ‘Yeni Türkiye’nin başkentini Anadolu’da ve Ankara şehri olarak seçme lüzumunda birleşiyordu. Bu seçimde, coğ- rafi durum ve askerî strateji en büyük önemi taşıyordu. Devletin başkentini bir an önce tespit ederek, içten ve dıştan gelen kararsızlıklara bir son vermek şarttı. Gerçekten de bilindiği üzere başken- tin İstanbul olarak kalacağı veya Ankara olacağı konusunda öteden beri içeride ve dışarıda kararsızlıklar görülüyor, basında demeçlere ve tartışmalara rastlanıyor- du. Bu arada İstanbul’un yeni milletvekillerinden bazıları, Refet Paşa başta olmak üzere, İstanbul’un hükûmet merkezi olarak kalması gereğini bazı örnek- lere dayanarak ispat etmeye çalışıyorlardı. Ankara’nın gerek iklim, gerek ulaştırma araçları ve gelişim kabiliyet ve istidadı ve gerekse mevcut tesisler ve kuruluşlar bakımından hiç de uygun ve elverişli olmadığını söylüyorlar, ‘İstanbul’un payitaht olması lazımdır ve mutlaka olacak- tır.’ diyorlardı. Bu ifadeye dikkat edilirse, bizim ‘Başkent’ deyimiyle kastettiğimiz anlam ile bu ifadelerdeki ‘payitaht’ deyimini kullananların görüşleri arasında bir fark bulmamak mümkün değildir. Bundan dolayı, bu konuda zaten kesinleşmiş bulunan kararımızı resmen ve kanuni yoldan ilan ettirerek, ‘payitaht’ sözünün de yeni Türkiye Devleti’nde kullanılmasına gerek kalmadığını göstermek lazım geldi. Dışişleri Bakanı İsmet Paşa, 9 Ekim 1923 tarihli tek maddelik bir kanun tasarısını Meclis’e teklif etti.” Buna göre Ankara’nın başkent olma süreci ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) Yeni kurulan devletin merkezinin İstanbul olması gerektiğini düşünenler vardır. B) Ankara’nın merkez olarak seçilmesinde güvenli bir konumda olması belirleyici olmuştur. C) Mustafa Kemal payitaht kavramının yeni Türkiye Devleti’nde kullanılmasını uygun görmemiştir. D) Ankara halkının Millî Mücadele’ye taraftar olması Ankara’nın merkez seçilmesinde etkili olmuştur. 8. SINIF 47 T.C. İnkılap Tar h ve Atatürkçülük