HA Standard_58_

ตอนที่ II ระบบงานส�ำคัญของโรงพยาบาลข. การพทิ ักษส์ ง่ิ แวดลอ้ ม(1) มรี ะบบบำ� บดั นำ้� เสยี ท่มี ีประสทิ ธิภาพ: l มีขนาดเหมาะสมกับปรมิ าณน�้ำท้ิงของโรงพยาบาล l มีการดูแลรักษาระบบโดยผู้ที่ไดร้ บั การฝึกอบรม l มีการตรวจคุณภาพของน�้ำที่ผ่านการบำ� บัดตามขอ้ กำ� หนดของหนว่ ยราชการที่เก่ียวข้อง l นำ�้ ท้ิงทผี่ ่านการบำ� บดั ในชว่ งเวลาท่รี ะบบรบั ภาระมากทส่ี ดุ มีค่ามาตรฐานตามทห่ี นว่ ยราชการก�ำหนด.(2) องค์กรจัดการเพื่อลดปรมิ าณของเสยี โดยจดั ให้มรี ะบบการน�ำมาใชใ้ หม่ การลดปริมาณการใช้ การแปรรปู และลดการใช้วสั ดุท่ที ำ� ลายสิง่ แวดลอ้ ม.(3) มีระบบและวิธีการก�ำจัดขยะที่ถกู สขุ ลกั ษณะ: l มีภาชนะรองรับขยะที่เหมาะสม และเพยี งพอ l มรี ะบบ / อปุ กรณใ์ นการแยกรบั / ขนยา้ ย / จดั ทพี่ กั ขยะทว่ั ไป / ขยะตดิ เชอื้ / ขยะอนั ตราย ทรี่ ดั กมุ l มกี ารฝกึ อบรมเจา้ หน้าที่ทีเ่ ก่ียวข้องในเรอ่ื งการเคลอ่ื นย้ายและกำ� จดั ของเสียอย่างถกู วิธี l มกี ระบวนการในการกำ� จดั ขยะติดเชื้อและขยะอันตรายอยา่ งเหมาะสม l มกี ารตรวจสอบการก�ำจดั ขยะติดเชือ้ ของผู้รับช่วง.(4) องคก์ รรว่ มมอื กบั ชมุ ชนและองคก์ รอนื่ ๆ ดำ� เนนิ การพทิ กั ษป์ กปอ้ งและปรบั ปรงุ สงิ่ แวดลอ้ ม, รวมทงั้ มกี ารประเมนิ และฟังเสยี งสะท้อนในการกำ� จัดของเสยี ของโรงพยาบาลทม่ี ีผลกระทบตอ่ ชมุ ชน.มาตรฐานโรงพยาบาลและบรกิ ารสขุ ภาพ ฉบบั เฉลมิ พระเกียรตฉิ ลองสิริราชสมบตั ิครบ 60 ปี 89

ตอนที่ II ระบบงานส�ำคัญของโรงพยาบาล II-4 การป้องกันและควบคมุ การติดเชอื้ (IC)II-4 การป้องกันและควบคมุ การติดเช้ือ (Infection Prevention and Control)4.3 องคก์ รใชว้ ธิ กี ารทีเ่ หมาะสมในการเฝา้ ระวังและตดิ ตามก�ำกับ เพ่ือคน้ หาและควบคุมการติดเชือ้ และจดั การ กับสถานการณท์ ่มี กี ารระบาดของการติดเช้อื ในโรงพยาบาล ใช้สารสนเทศ ก. การเฝา้ ระวังและติดตามกำ� กบั การติดเช้ือ วางแผน คน้ หาการระบาด ตำ�่ ทสี่ ดุ ใหค้ วามรู้ ปรับปรุงระบบ ติดตามอเยฝ่าา้ งรตะ่อวงัเนกาื่อรงติดเชอื้ แกป้ ญั หาผ้ปู ่วยเฉพาะราย ตดิ ตามเฝ้าระวงั ข. การควบคมุ การระบาด การติดเช้อื ท่ีส�ำคัญอ่นื ๆ ติดตามการใช้ยาต้านจุลชีพ บ่งช้ีการระบาด สบื ค้นและควบคมุ และความไวของเชอ้ื คน้ หารแว่ลมะมตอือบกสับนภอางยตน่ออกการอบุ ัติ ของเชอ้ื โรคใหมแ่ ละเชอื้ โรคตดิ ยาก. การออกแบบระบบ ข. การจัดการและทรพั ยากร SCIHntlafeaenancdndtiao/hdruydisgsiiPenwrnfaeeescctate/ustitoenrilization ความรู้ ก�ำคหวตนาณิดงดตแะนผากกโมนย�ำรกบปปรบั ารมรดยะะแูสกเ/มลาามนนิรางผตาIลรCนการ ICN กลยุทธ์เพอ่ื ลด อากาศ, โครงสร้างอาคาร, กกาฎรหปมฏาิบยัติ ความเสย่ี งจากการติดเชือ้ น�ำ้ ยา, นำ้� ยาท�ำลายเชอ้ื ครอบคลุม กปคับรุณระภะสบาาพนบ ควบคมุ สิ่งแวดลอ้ ม ประสานขนาดบบรริกิบาทร ผ้ปู ว่ ย เปา้ ประสงค์ สกู่ ารปฏบิ ัติ ปอ้ กงากรันดแ�ำเลนะนิคงวาบนคุม ป้องกนั และควบคมุ OR, LR, ICU, ซักฟอก, วัตมกถาลุปตยรรุทะกสาธรง์ ค์ ทงั้ องค์กร การตดิ เช้อื ในพนื้ ทเี่ ส่ยี ง จ่ายกลาง, ครวั , ทรัพยากรเพียงพอ ป้องกนั การติดเชอื้ สำ� คญั กายภาพบ�ำบดั , เก็บศพ การตดิ เช้อื ระบสบนสบั าสรสนนุนเทศจุดเน้นสในำ� กคาัญรป้องกนั ฝึกอบรมบุคลากร SSI, VAP, CAUTI, IV infection, BSI, Sepsis เสริมพลังชมุ ชน การดูแลผู้ปว่ ย ผู้ป่วยท่ตี ดิ เชอ้ื ทางเลือด, ทมี่ ีความซับซอ้ น ภมู ติ า้ นทานตำ�่ , เชอ้ื ดอ้ื ยา, การตดิ เช้อื อบุ ตั ใิ หม่4.1 ระบบการป้องกันและควบคุมการติดเช้ือขององค์กรได้รับการ 4.2 องค์กรสร้างความม่ันใจว่ามีการปฏิบัติที่เหมาะสมเพื่อ ออกแบบอยา่ งเหมาะสม ไดร้ บั การสนบั สนนุ ทรพั ยากรเพยี งพอ และ การปอ้ งกนั การติดเชอ้ื ในโรงพยาบาล มีการประสานงานท่ีดี90 มาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสขุ ภาพ ฉบับเฉลิมพระเกยี รตฉิ ลองสริ ริ าชสมบัติครบ 60 ปี

ตอนที่ II ระบบงานสำ� คญั ของโรงพยาบาลII-4.1 ระบบการป้องกนั และควบคมุ การติดเชอ้ื (Infection Prevention and Control Program)ระบบการป้องกันและควบคุมการติดเช้ือขององค์กร ได้รับการออกแบบอย่างเหมาะสม ได้รับการสนับสนุนทรัพยากรเพียงพอ และมีการประสานงานที่ดี ข. การจัดการและทรพั ยากร ก. การออกแบบระบบ คณะกรรมการ IC ความรู้ ก�ำกับดูแล ICN การปฏิบัติ ก�ำหนดนโยบาย / มาตรการ กฎหมาย วางแผน ประสานงาน ติดตาม ประเมินผล บริบท เปา้ ประสงค์ ครอบคลุม การดำ� เนนิ งาน การตดิ เช้ือ วตั ถุประสงค์ ประสาน ป้องกันและควบคมุ ตำ่� ทสี่ ุดขนาด บรกิ าร ผปู้ ว่ ย กับระบบ กลยทุ ธ์ คุณภาพ ทรพั ยากรเพยี งพอ มาตรการ ประสาน ระบบสารสนเทศ สกู่ ารปฏบิ ตั ิ การติดเชอื้ ทง้ั องค์กร สนับสนนุ ส�ำคญั ฝึกอบรมบคุ ลากรจดุ เนน้ ในการปอ้ งกัน เสรมิ พลังชมุ ชนมาตรฐานโรงพยาบาลและบรกิ ารสขุ ภาพ ฉบับเฉลมิ พระเกียรติฉลองสิรริ าชสมบตั ิครบ 60 ปี 91

ตอนท่ี II ระบบงานสำ� คญั ของโรงพยาบาล II-4.2 ปฏิบัตกิ ารป้องกันการตดิ เช้ือ (Infection Prevention)องค์กรสร้างความม่ันใจวา่ มีการปฏบิ ตั ทิ ีเ่ หมาะสมเพื่อปอ้ งกันการติดเชื้อในโรงพยาบาล ตดิ ตามประเมินผลออกแบบระบบ กลยุทธเ์ พ่ือลด Standard Precaution การติดเช้อื จดั การ ความเสยี่ งจากการติดเชอ้ื Clean / disinfect / sterilization ต�่ำทีส่ ุด Infectious waste ควบคมุ สงิ่ แวดลอ้ ม Hand hygiene ปอ้ งกนั และควบคมุ การติดเชือ้ ในพื้นที่เส่ียง อากาศ, โครงสรา้ งอาคาร, ป้องกนั การตดิ เชอื้ ส�ำคญั น�้ำยา, น้�ำยาท�ำลายเชอื้ การดูแลผู้ปว่ ย OR, LR, ICU, ซักฟอก, ทมี่ ีความซับซ้อน จา่ ยกลาง, ครัว, กายภาพบ�ำบดั , เกบ็ ศพ SSI, VAP, CAUTI, IV infection, BSI, Sepsis ผู้ป่วยที่ตดิ เชือ้ ทางเลอื ด, ภมู ติ า้ นทานต่ำ� , เชือ้ ดอ้ื ยา, การตดิ เชื้ออบุ ตั ใิ หม่ ทรัพยากรสนับสนุน92 มาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสุขภาพ ฉบับเฉลมิ พระเกยี รติฉลองสิรริ าชสมบตั คิ รบ 60 ปี

ตอนที่ II ระบบงานส�ำคัญของโรงพยาบาลII-4.3 การเฝ้าระวัง ติดตามกำ� กบั และควบคมุ การระบาด (Sueveillance, Monitoring, and Outbreak Conttrol)องคก์ รใชว้ ธิ กี ารทเ่ี หมาะสมในการเฝา้ ระวงั และตดิ ตามกำ� กบั เพอื่ คน้ หาและควบคมุ การตดิ เชอื้ และจดั การกบั สถานการณ์ที่มีการระบาดของการติดเช้ือในโรงพยาบาลออกแบบระบบ การป้องกนั การติดเชือ้ การจดั การและทรัพยากรวางแผในช ส้ คาน้รหสานกเาทรศระบาด ก. การเฝ้าระวงั และติดตามก�ำกบั การตดิ เชอ้ืแใกหป้ค้ ญัวาหมารผู้ ู้ปป่วรบัยเปฉรพงุ าระะบราบย ตำ่� ทีส่ ดุ ตดิ ตามเฝา้ ระวงั การติดเช้อื ข. การควบคุมการระบาด อยา่ งตอ่ เน่ือง ตดิ ตามเฝ้าระวัง บง่ ชี้การระบาด สบื คน้ และควบคมุ การตดิ เชอ้ื ที่สำ� คญั อน่ื ๆ ติดตามการใช้ยาต้านจุลชีพ และความไวของเชอ้ื ร่วมมอื กบั ภายนอก คน้ หาและตอบสนองต่อการอบุ ตั ิของ เชื้อโรคใหม่และเช้อื โรคติดยามาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสุขภาพ ฉบบั เฉลมิ พระเกยี รตฉิ ลองสิริราชสมบตั คิ รบ 60 ปี 93

ตอนที่ II ระบบงานสำ� คญั ของโรงพยาบาลII-4.1 ระบบการควบคมุ และป้องกันการตดิ เช้ือ (IC.1) ระบบการปอ้ งกนั และควบคมุ การตดิ เชอ้ื ขององคก์ ร ไดร้ บั การออกแบบอยา่ งเหมาะสม ไดร้ บั การสนบั สนนุ ทรพั ยากรเพียงพอ และมีการประสานงานทดี่ .ี ก. การออกแบบระบบ (1) มีการก�ำหนดเป้าประสงค์ วัตถุประสงค์ กลยุทธ์ และมาตรการในการป้องกันและควบคุมการติดเช้ือท่ี เหมาะสมกบั ขนาดขององค์กร บรกิ ารที่จดั และผูป้ ่วยทใี่ หบ้ รกิ าร. (2) มีการก�ำหนดการติดเชื้อที่มีความส�ำคัญทางระบาดวิทยา รวมท้ังต�ำแหน่งที่มีการติดเช้ือ และอุปกรณ์ท่ี เกี่ยวข้อง เพื่อเปน็ จุดเน้นของการป้องกันและควบคมุ การตดิ เชอื้ ในโรงพยาบาล. (3) ระบบการป้องกันและควบคุมการติดเช้ืออยู่บนพ้ืนฐานของความรู้ทางวิทยาศาสตร์ท่ีทันสมัย การปฏิบัติซึ่ง เปน็ ท่ยี อมรบั เปน็ ไปตามข้อกำ� หนดในกฎหมาย และจดั ทำ� แนวทางปฏบิ ัติไวเ้ ปน็ ลายลักษณ์อักษร. (4) ระบบปอ้ งกันและควบคมุ การติดเชื้อครอบคลุมทุกพ้ืนทที่ ใ่ี หบ้ รกิ ารแก่ผูป้ ่วย บุคลากร และผู้มาเยอื น. (5) กระบวนการควบคุมการติดเช้ือเช่ือมประสานเป็นส่วนหนึ่งของระบบงานพัฒนาคุณภาพและความปลอดภัย ขององคก์ รโดยรวม. (6) มีการประสานกระบวนการปอ้ งกนั และควบคมุ การตดิ เชอ้ื ซง่ึ ไดร้ บั การนำ� ไปปฏิบัตโิ ดยบคุ ลากรทุกคนทวั่ ทง้ั องคก์ รอยา่ งสม�ำ่ เสมอ และอาจรวมถึงบ้านของผู้ปว่ ย84.84 การปอ้ งกนั และควบคมุ การตดิ เชอ้ื ทบ่ี า้ นของผปู้ ว่ ย เชน่ การปอ้ งกนั การแพรก่ ระจายเชอื้ วณั โรค การสวนปสั สาวะดว้ ยตนเอง การปอ้ งกนั ไข้หวัดนก94 มาตรฐานโรงพยาบาลและบรกิ ารสขุ ภาพ ฉบบั เฉลิมพระเกยี รตฉิ ลองสริ ิราชสมบตั คิ รบ 60 ปี

ตอนท่ี II ระบบงานสำ� คญั ของโรงพยาบาลข. การจดั การและทรพั ยากร(1) มีบุคคลหรือคณะกรรมการได้รับมอบให้ท�ำหน้าที่ก�ำกับดูแลระบบงาน ก�ำหนดนโยบายและมาตรการ การวางแผน ประสานงาน และตดิ ตามประเมินผลการด�ำเนนิ งานรวมท้ังการปฏบิ ตั ิตามนโยบาย.(2) มีพยาบาลควบคุมการติดเช้ือ (ICN85) ในจ�ำนวนท่ีเหมาะสมกับจ�ำนวนเตียงของโรงพยาบาล ท�ำหน้าท่ี รบั ผดิ ชอบการดำ� เนนิ งานระบบปอ้ งกนั และควบคมุ การตดิ เชอื้ . ผทู้ ำ� หนา้ ทน่ี มี้ คี ณุ สมบตั ทิ เี่ หมาะสม ผา่ นการ ศึกษา ฝกึ อบรม ประสบการณ์ และมกี ารก�ำหนดบทบาทที่ชดั เจน โดยมอี ำ� นาจทีจ่ ะใช้มาตรการควบคมุ การ ตดิ เชอ้ื หรอื ดำ� เนินการศึกษาเมอ่ื รบั รู้ว่าจะมีอนั ตรายเกดิ ขึน้ กบั ผู้ป่วยหรือบคุ ลากรของโรงพยาบาล.(3) มที รพั ยากรทเ่ี พยี งพอส�ำหรับการป้องกันและควบคมุ การติดเชอ้ื .(4) ระบบสารสนเทศขององค์กรสนับสนนุ ระบบป้องกนั และควบคมุ การติดเช้ือ.(5) บุคลากรได้รบั การอบรมความรอู้ ยา่ งตอ่ เน่ืองเกย่ี วกับความเสี่ยงของการติดเชอื้ นโยบายขององค์กร และ บทบาทของบคุ ลากรในการปอ้ งกนั การตดิ เชื้อ.(6) มีการให้ข้อมูลและเสริมพลังแก่ครอบครัว / ชุมชน ถึงวิธีการลดความเสี่ยงในการติดเชื้อและป้องกัน การแพรก่ ระจายเชอ้ื ในครวั เรือน / ชมุ ชน.85 ICN = Infection Control Nurse 95มาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสุขภาพ ฉบับเฉลมิ พระเกียรติฉลองสริ ริ าชสมบตั คิ รบ 60 ปี

ตอนที่ II ระบบงานสำ� คัญของโรงพยาบาลII-4.2 การปอ้ งกันการตดิ เชือ้ (IC.2) องค์กรสรา้ งความม่นั ใจว่ามกี ารปฏบิ ัตทิ เี่ หมาะสมเพ่อื การปอ้ งกนั การติดเช้ือในโรงพยาบาล. ก. การปอ้ งกนั การตดิ เชอ้ื (1) มีการระบุความเสี่ยงจากการติดเชื้อในหัตถการและกระบวนการต่างๆ และมีการด�ำเนินการตามกลยุทธ์ เพอ่ื ลดความเส่ียงจากการตดิ เช้อื ดังต่อไปน:ี้ l การใช้ standard precautions และ isolation precautions l การทำ� ความสะอาด การท�ำลายเช้อื และการทำ� ให้ปราศจากเช้อื l การจดั การ (สัมผสั จดั เก็บ ก�ำจัด) กับสงิ่ ท่ปี นเปอ้ื นเชอื้ โรค l การสง่ เสรมิ การล้างมอื และสขุ อนามยั ของบคุ คล. (2) มกี ารควบคุมสิ่งแวดลอ้ มเพ่อื ลดความเส่ยี งในการแพร่กระจายและการปนเปอื้ นในสง่ิ แวดล้อม86 l การจดั โครงสรา้ ง การระบายอากาศ และบำ� รงุ รกั ษาอาคารสถานทเี่ พอื่ ปอ้ งกนั การแพรก่ ระจายสง่ิ ปนเปอ้ื น และเช้ือโรค86 การควบคมุ สงิ่ แวดลอ้ ม ไดแ้ ก่ การประเมนิ ความเสยี่ ง, กลยุทธ์ในการท�ำความสะอาดและท�ำลายเชื้อ, การจัดการกบั ขยะตดิ เชอื้ , ระบบ ระบายอากาศ, การควบคุมฝุ่นละอองระหว่างการก่อสร้าง, การติดตามประสิทธิผลของการกรองอากาศและมาตรการควบคุมฝุ่นละออง, การปอ้ งกันการปนเปอ้ื นทางอากาศ (airborne contamination) ในห้องผา่ ตัดเมือ่ มกี ารผ่าตัดผู้ปว่ ยติดเชือ้ วัณโรค, การตดิ ตาม endotoxin ในนำ้� ทใี่ ช้สำ� หรบั hemodialysis, การควบคมุ แมลง, การติดตามความดนั อากาศในหอ้ งท่ใี ช้ negative airflow หรอื positive airflow96 มาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสขุ ภาพ ฉบับเฉลิมพระเกยี รตฉิ ลองสิรริ าชสมบตั ิครบ 60 ปี

ตอนที่ II ระบบงานสำ� คญั ของโรงพยาบาล l การจัดให้มีสถานที่และส่ิงอ�ำนวยความสะดวกในการล้างมือ การท�ำความสะอาด และการแยกบริเวณ ใชง้ านท่ีสะอาดจากบริเวณปนเปื้อน.(3) มีการระบพุ ้นื ทท่ี ำ� งานทตี่ อ้ งใส่ใจในการปอ้ งกนั และควบคมุ การติดเชื้อ และด�ำเนินการเพอื่ ลดความเสี่ยงตอ่ การตดิ เชื้อ โดยเฉพาะอย่างย่งิ ในพืน้ ที่ตอ่ ไปน้ี: l ห้องผา่ ตัด l หอ้ งคลอด l หอผูป้ ่วยวิกฤติ l หน่วยซกั ฟอก87 l หนว่ ยจ่ายกลาง8887 การลดความเสี่ยงต่อการติดเช้ือในหน่วยซักฟอก ได้แก่ การบรรจุถุงผ้าเปื้อนท่ีจุดใช้งาน, การขนส่งผ้าเปื้อนโดยพาหนะท่ีเหมาะสม, การทำ� ความสะอาดพาหนะใสผ่ า้ อยา่ งสมำ่� เสมอ, การดแู ลบรเิ วณทร่ี บั ผา้ เปอ้ื นเพอื่ ปอ้ งกนั การปนเปอ้ื นไปยงั บรเิ วณทส่ี ะอาด, การแยกผา้ เปอ้ื น และผา้ สะอาด, การรกั ษาความสะอาด ปอ้ งกนั ฝนุ่ และสง่ิ สกปรกระหวา่ งการเคลอ่ื นยา้ ยและรบั สง่ ผา้ สะอาด, การปอ้ งกนั บคุ ลากรทต่ี อ้ งสมั ผสั ผ้าเปอ้ื น, การล้างมือหลงั จากสมั ผสั กบั ผา้ เป้ือน88 การลดความเสี่ยงต่อการติดเช้ือในหน่วยจ่ายกลาง ได้แก่ การมสี ถานท่แี ยกเฉพาะ, การมพี น้ื ท่ีทำ� งานเพียงพอและออกแบบพื้นทที่ �ำงาน เหมาะสม, การจราจรแบบเดนิ ทางเดยี ว, การจ�ำกดั บุคคลทจี่ ะเข้ามาในหน่วยงาน, การไหลเวียนของอากาศจากบรเิ วณสะอาดไปสู่บริเวณท่ี ปนเปื้อน, การล้างมือ, การติดตามประสิทธิภาพของการเตรียมอุปกรณ์และการท�ำให้ปราศจากเช้ือ, การมีบุคลากรที่เพียงพอและได้รับ การฝึกอบรมอยา่ งเหมาะสมมาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสุขภาพ ฉบบั เฉลิมพระเกียรตฉิ ลองสิรริ าชสมบัติครบ 60 ปี 97

ตอนท่ี II ระบบงานส�ำคญั ของโรงพยาบาล l โรงครัว89 l หนว่ ยกายภาพบำ� บดั 90 l หอ้ งเกบ็ ศพ. (4) มกี ารดำ� เนนิ การเพอ่ื ลดความเสยี่ งของการตดิ เชอื้ ทส่ี ำ� คญั ขององคก์ ร เชน่ การตดิ เชอ้ื แผลผา่ ตดั การตดิ เชอ้ื ระบบทางเดินหายใจ การติดเชื้อระบบทางเดินปัสสาวะ การติดเชื้อจากการให้สารน้�ำและการติดเชื้อใน กระแสเลอื ด. (5) มีนโยบายและวิธีปฏิบัติในการดูแลผู้ป่วยที่ติดเช้ือซ่ึงติดต่อได้ทางโลหิตและผู้ป่วยที่มีภูมิต้านทานต่�ำ การจดั การกับการตดิ เชอ้ื ทด่ี อื้ ยาและการติดเช้อื ที่อบุ ตั ิขนึ้ ใหม.่89 การลดความเสยี่ งตอ่ การตดิ เชอ้ื ในโรงครวั ไดแ้ ก่ การใหค้ วามรแู้ กเ่ จา้ หนา้ ทเ่ี กยี่ วกบั การเตรยี มอาหารและสขุ อนามยั สว่ นบคุ คล, การใชอ้ ปุ กรณ์ ป้องกัน, การจับตอ้ งอาหารทยี่ งั ไม่ไดป้ รงุ , การปรุงอาหาร, การท�ำความสะอาดบริเวณที่เตรยี มอาหาร, การเก็บอาหาร, การควบคมุ อุณหภมู ิ ที่ใชป้ รงุ อาหารและเก็บอาหาร, การลดการปนเปื้อน, อุณหภมู ิทใี่ ช้ทำ� ความสะอาดภาชนะ, การท�ำความสะอาดเครือ่ งทำ� น้ำ� แขง็ , การลา้ งมือ, การจดั การกบั เศษอาหาร, การก�ำจัดแมลง, สขุ อนามยั ของเจา้ หนา้ ที,่ การสอบสวนโรคเม่อื มีการระบาดของโรคระบบทางเดินอาหาร90 การลดความเส่ียงต่อการติดเชื้อในหน่วยกายภาพบ�ำบัด ได้แก่ การท�ำความสะอาดและท�ำลายเชื้ออุปกรณ์ธาราบ�ำบัด, การล้างมือ, การท�ำความสะอาดอุปกรณ์ออกก�ำลังกาย98 มาตรฐานโรงพยาบาลและบรกิ ารสขุ ภาพ ฉบับเฉลมิ พระเกียรตฉิ ลองสริ ริ าชสมบัตคิ รบ 60 ปี

ตอนที่ II ระบบงานส�ำคญั ของโรงพยาบาลII-4.3 การเฝ้าระวงั ติดตามก�ำกับ และควบคุมการระบาด (IC.3) องคก์ รใชว้ ธิ กี ารทเี่ หมาะสมในการเฝา้ ระวงั และตดิ ตามกำ� กบั เพอื่ คน้ หาและควบคมุ การตดิ เชอ้ื และจดั การ กบั สถานการณท์ ่มี ีการระบาดของการติดเชอ้ื ในโรงพยาบาล. ก. การเฝา้ ระวังและตดิ ตามกำ� กบั (1) มีการเฝ้าระวังการติดเชื้อในโรงพยาบาลที่เหมาะสมกับองค์กรอย่างต่อเนื่อง. องค์กรติดตามความเส่ียง อัตรา และแนวโนม้ ของการตดิ เช้อื ในเชิงรุก. (2) มีการติดตามเฝ้าดูการเกิดปัญหาการติดเชื้อในโรงพยาบาลที่รุนแรง ในการดูแลผู้ป่วยซ่ึงไม่ได้มีระบบ การเฝา้ ระวังไปข้างหนา้ ในข้อ (1). (3) มีการติดตามการใช้ยาต้านจุลชีพ และความไวของเชือ้ ตอ่ ยาต้านจลุ ชพี (ถา้ เป็นไปได)้ และสอื่ สารใหบ้ ุคคล และคณะกรรมการท่ีเกย่ี วขอ้ ง. (4) มีการน�ำสารสนเทศจากการตดิ ตามเฝ้าระวงั มาใช้ในการวางแผน ค้นหาการระบาด ใหค้ วามรู้ ประเมินผล และปรบั ปรงุ ระบบงาน รวมทั้งตอบสนองตอ่ ปญั หาของผปู้ ว่ ยเฉพาะราย. (5) องค์กรท�ำงานร่วมกับส่วนราชการ องค์กรอ่ืน และชุมชน เพื่อค้นหาและตอบสนองต่อการอุบัติของ เช้อื โรคใหมแ่ ละเช้อื โรคทด่ี อ้ื ยา.มาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสุขภาพ ฉบบั เฉลมิ พระเกียรติฉลองสริ ริ าชสมบตั ิครบ 60 ปี 99

ตอนท่ี II ระบบงานสำ� คญั ของโรงพยาบาล ข. การควบคมุ การระบาด (1) มกี ารบง่ ชก้ี ารเพมิ่ ทผ่ี ดิ ปกตหิ รอื การระบาดของการตดิ เชอ้ื ดว้ ยการวเิ คราะหข์ อ้ มลู จากการเฝา้ ระวงั , รบั ทราบ ข้อมูลจากบุคลากรทางคลินิกอย่างสม�่ำเสมอ, ทบทวนรายงานผลการตรวจทางจุลชีววิทยาเพื่อตรวจหา การเพิ่มขน้ึ ผิดปกติของเชอื้ บางชนิดอยา่ งสมำ�่ เสมอ (ถา้ เปน็ ไปได)้ . (2) เมอื่ มกี ารระบาดเกดิ ขนึ้ ทมี ผรู้ บั ผดิ ชอบในการควบคมุ การตดิ เชอ้ื มที รพั ยากรและอำ� นาจในการสบื คน้ และใช้ มาตรการควบคุมทเ่ี หมาะสม อย่างรอบดา้ นและทันกาล.100 มาตรฐานโรงพยาบาลและบรกิ ารสขุ ภาพ ฉบับเฉลิมพระเกยี รติฉลองสิรริ าชสมบตั คิ รบ 60 ปี

ตอนท่ี II ระบบงานส�ำคญั ของโรงพยาบาล II-5 ระบบเวชระเบยี น (MRS) II-5.1 ระบบบริหารเวชระเบยี น (Record Management System)องคก์ รจดั ใหม้ รี ะบบบรหิ ารเวชระเบยี นที่มปี ระสทิ ธภิ าพเพื่อตอบสนองความต้องการของผเู้ กย่ี วข้องทกุ ฝ่ายก. การวางแผนและออกแบบระบบ ข. การรกั ษาความปลอดภยั และความลบั รักษาความปลอดภัยปรผะู้ใเหม้บนิ รคิกาวรามผู้บตรอ้ ิหงากราร กำ� หนดเปา้ หมาย ของการบนั ทกึ ป้องกันการสูญหาย เสียหายทางกายภาพบคุ คล / หนว่ ยงานภายนอก ป้องกนั การแก้ไข เขา้ ถงึ ใช้ โดยผู้ไม่มอี ำ� นาจหนา้ ที่ การสอ่ื สาร ความตอ่ เนื่อง การประเมินคณุ ภาพ รกั ษาความลับ ใหค้ วามรู้ ความรับผดิ ชอบ การเปดิ เผยข้อมลู ออกแบบระบบ การให้ผปู้ ่วยเขา้ ถึงข้อมลูประมวลผลเป็น มนาโบตยรนั บฐทาาึกนยแจก/ดั ้ไแเขกน็บรับวเทคข้า�ำาถสงงึั่งปทรฏหำ� บิัสลาตั ยิ การด�ำเนนิ การ สารสนเทศ บันทึกรหสั จดั ท�ำดัชนี ประเมนิ และปรบั ปรงุมาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสขุ ภาพ ฉบบั เฉลิมพระเกยี รติฉลองสริ ริ าชสมบตั ิครบ 60 ปี 101

ตอนที่ II ระบบงานสำ� คัญของโรงพยาบาล II-5.2 เวชระเบยี นผ้ปู ่วย (Patient Medical Record)ผู้ป่วยทุกรายมีเวชระเบียนซ่งึ มีขอ้ มูลเพยี งพอส�ำหรับการส่อื สาร การดแู ลตอ่ เน่ือง การเรยี นรู้ การวิจัย การประเมนิ ผลและการใชเ้ ป็นหลักฐานทางกฎหมายบนั ทกึ เวชระเบียนมีขอ้ มลู เพยี งพอส�ำหรบั ทบทวนเวชระเบียนเปน็ ระยะ - การระบุตัวผูป้ ว่ ย ประเมินความสมบรู ณ์ - มขี ้อมูลสนับสนุนการวนิ ิจฉัยโรค ความถูกตอ้ ง - ประเมินความเหมาะสมของการดูแลรกั ษา - ทราบความเป็นไป การเปล่ียนแปลง และผลการรกั ษา การบันทกึ ในเวลาทีก่ ำ� หนด - เออ้ื ตอ่ ความต่อเนอื่ งในการดแู ล - ใหร้ หสั ได้อยา่ งถกู ต้อง - การใชเ้ ป็นหลกั ฐานทางกฎหมาย - การประเมนิ คุณภาพการดแู ลผปู้ ว่ ย102 มาตรฐานโรงพยาบาลและบรกิ ารสขุ ภาพ ฉบบั เฉลิมพระเกียรติฉลองสริ ิราชสมบตั คิ รบ 60 ปี

ตอนท่ี II ระบบงานส�ำคญั ของโรงพยาบาลII-5.1 ระบบบริหารเวชระเบยี น (MRS.1) องคก์ รจดั ใหม้ รี ะบบบรหิ ารเวชระเบยี นทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพเพอื่ ตอบสนองความตอ้ งการของผเู้ กยี่ วขอ้ งทกุ ฝา่ ย.ก. การวางแผนและออกแบบระบบ(1) มีการก�ำหนดเป้าหมายของการบันทึกเวชระเบียนร่วมกันโดยทุกวิชาชีพท่ีเกี่ยวข้อง. เป้าหมายครอบคลุม การสอ่ื สาร ความตอ่ เนอื่ งในการดแู ลรักษา และการประเมนิ คณุ ภาพ.(2) การออกแบบระบบเวชระเบยี นเปน็ ผลจากการประเมนิ ความตอ้ งการของผใู้ หบ้ รกิ าร ผบู้ รหิ าร รวมทงั้ บคุ คล และหน่วยงานภายนอก.(3) องค์กรมีนโยบายและแนวทางปฏิบัติเก่ียวกับเวชระเบียนผู้ป่วยที่เหมาะสม ในด้านการบันทึก การแก้ไข การรับคำ� สัง่ การใช้รหัสมาตรฐาน การจัดเก็บ การเข้าถึง และการท�ำลาย91.(4) ข้อมูลในบันทึกเวชระเบียนได้รับการบันทึกรหัสและจัดท�ำดัชนีเพื่อน�ำไปประมวลผลเป็นสารสนเทศการดูแล ผู้ปว่ ยท่ีมคี ุณภาพในเวลาทเ่ี หมาะสม.91 นโยบายและแนวทางปฏบิ ตั เิ กย่ี วกบั เวชระเบยี น ไดแ้ ก่ การกำ� หนดผมู้ สี ทิ ธบิ นั ทกึ ในเวชระเบยี น, การใชส้ ญั ลกั ษณแ์ ละคำ� ยอ่ ทเ่ี ปน็ มาตรฐาน, การบันทึกข้อมลู ทม่ี คี วามสำ� คญั และแบบฟอรม์ มาตรฐาน, การระบุชื่อผู้บนั ทึก วนั ท่แี ละเวลาท่ีบนั ทึก, การบนั ทกึ ขอ้ มลู แต่ละประเภทในเวลา ทกี่ ำ� หนดไว,้ การแกไ้ ขบนั ทกึ เวชระเบยี น, การจดั เกบ็ การรกั ษาความปลอดภยั และการคน้ หาเวชระเบยี น, การเขา้ ถงึ เวชระเบยี นตามลกั ษณะ งานที่รับผดิ ชอบ รวมทงั้ การใช้เพอื่ งานวจิ ยั , การเก็บรกั ษาและการทำ� ลายเวชระเบียน, การรบั ค�ำสง่ั การบนั ทึก และการรบั รองค�ำสง่ั การ รกั ษาดว้ ยวาจา, การใช้รหัสการวนิ ิจฉัยโรคและรหสั หัตถการทเี่ ป็นมาตรฐานมาตรฐานโรงพยาบาลและบรกิ ารสขุ ภาพ ฉบับเฉลมิ พระเกียรตฉิ ลองสริ ิราชสมบัติครบ 60 ปี 103

ตอนที่ II ระบบงานส�ำคญั ของโรงพยาบาล (5) องคก์ รประเมนิ และปรบั ปรงุ ระบบบรหิ ารเวชระเบยี นอยา่ งสมำ่� เสมอ เพอ่ื สรา้ งความมนั่ ใจวา่ ระบบตอบสนอง ความตอ้ งการขององค์กรและผ้ปู ว่ ย92. ข. การรักษาความปลอดภัยและความลบั (1) เวชระเบียนไดร้ บั การป้องกันการสญู หาย ความเสียหายทางกายภาพ และการแก้ไขดัดแปลง เข้าถงึ หรือ ใชโ้ ดยผไู้ มม่ ีอำ� นาจหนา้ ท่ี. (2) องค์กรก�ำหนดนโยบายและแนวทางปฏิบัติท่ีจ�ำเป็นเพื่อรักษาความลับของข้อมูลและสารสนเทศของผู้ป่วย ในเวชระเบียน93. (3) องคก์ รใหค้ วามรู้แกบ่ คุ ลากรอยา่ งต่อเน่ืองเกยี่ วกับความรับผิดชอบในการรกั ษาความลบั วิธีการจดั การเม่ือ มีการขอให้เปิดเผยข้อมูลซงึ่ เปน็ การละเมดิ การรกั ษาความลบั . (4) องค์กรมกี ระบวนการใหผ้ ู้ป่วยสามารถเข้าถึงขอ้ มลู และสารสนเทศในเวชระเบียนของตนได้ โดยมีเจ้าหน้าที่ ทีไ่ ดร้ บั มอบหมายรว่ มอยูด่ ้วย.92 ระบบบริหารเวชระเบียน ได้แก่ ความเหมาะสมของแบบบันทึกต่างๆ, ระยะเวลาที่มีการเก็บรักษาเวชระเบียน, ประสิทธิภาพของระบบ การจดั เก็บและค้นหาเวชระเบียน, ความปลอดภัยในการจัดเก็บเวชระเบยี น, คุณภาพในการให้รหสั , การปฏบิ ัติตามกฎหมายและกฎระเบียบ93 นโยบายและแนวทางปฏบิ ตั ิเพอื่ รักษาความลบั ของข้อมลู ได้แก่ การก�ำหนดผมู้ สี ทิ ธิเขา้ ถงึ ขอ้ มลู , ข้อมูลทีผ่ ้เู กยี่ วขอ้ งแตล่ ะระดบั สามารถ เขา้ ถึงได,้ มาตรการในการรกั ษาความลับของขอ้ มูลผปู้ ่วยทีเ่ ก็บไวด้ ว้ ยคอมพวิ เตอร,์ การอนญุ าตให้เปดิ เผยขอ้ มูลผปู้ ว่ ย, หน้าท่ใี นการรกั ษา ความลับของผู้ท่ีเขา้ ถงึ ข้อมลู , วิธปี ฏบิ ตั ิเม่อื มีการละเมดิ104 มาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสขุ ภาพ ฉบับเฉลิมพระเกียรติฉลองสิรริ าชสมบตั ิครบ 60 ปี

ตอนที่ II ระบบงานส�ำคัญของโรงพยาบาลII-5.2 เวชระเบยี นผู้ปว่ ย (MRS.2) ผูป้ ่วยทกุ รายมีเวชระเบยี นซงึ่ มขี อ้ มูลเพยี งพอสำ� หรบั การสอ่ื สาร การดูแลต่อเนอ่ื ง การเรียนรู้ การวจิ ัย การประเมนิ ผล และการใช้เป็นหลักฐานทางกฎหมาย. (1) บันทึกเวชระเบยี นมขี อ้ มูลเพยี งพอส�ำหรบั : l การระบุตวั ผูป้ ่วย l มขี อ้ มลู สนบั สนุนการวนิ จิ ฉยั โรค l ประเมินความเหมาะสมของการดูแลรกั ษา l ทราบความเปน็ ไป การเปลีย่ นแปลง และผลการรักษา l เอ้ือตอ่ ความต่อเน่ืองในการดูแล l ใหร้ หสั ได้อยา่ งถกู ต้อง l การใชเ้ ปน็ หลักฐานทางกฎหมาย l การประเมินคณุ ภาพการดแู ลผู้ปว่ ย. (2) มกี ารทบทวนเวชระเบยี นเปน็ ระยะเพอื่ ประเมนิ ความสมบรู ณ์ ความถกู ตอ้ ง และการบนั ทกึ ในเวลาทกี่ ำ� หนด.มาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสุขภาพ ฉบบั เฉลิมพระเกยี รติฉลองสริ ริ าชสมบัติครบ 60 ปี 105

ตอนท่ี II ระบบงานสำ� คัญของโรงพยาบาล II-6 ระบบการจดั การดา้ นยา (MMS)II-6.1 การวางแผน การจดั การ การเกบ็ และสำ� รองยา(Medication Planning, Management, and Storage)องค์กรสร้างความมั่นใจในระบบการจัดการด้านยาท่ีปลอดภัย เหมาะสม และได้ผล พร้อมทั้งการมียาท่ีมีคุณภาพสูงพร้อมใชส้ �ำหรบั ผปู้ ว่ ยก. การวางแผนและการจัดการ ข. การเก็บและส�ำรองยาจ�ำกสดั ำ� รหบารยญั บักยาชารียใมหาามโตร่แรงลกพะายรยคาานวบาอมกาปบลลญั อชดี ภยั ยาใยนาบจจญั �ำดั เชปหี ย็นาาเรขย่งาาดด่วแนคลน เพียงพกอารมเคี กุณ็บภ/าพส�ำครงอตัวงยพาร้อมใช้ ฉยคกุ าดวเบฉแู/คินเลมุวใผชทนปู้ ภดห่วแณั นยท่วฑนย์ คณะกรรมการ ลรดะบคยุ วาามออเกสแี่ยบงบใกนรกะบารวนใกชา้ยรา เรมะอื่ บหบ้อจง่ายยายปาิด กยาารทจถี่ ดั กู กสาง่รคกืนับกร�ำะสหบหนบสดทาทีม่ ขศิปี ทาระาวสงชิ ทิสาธ่งชภิเสพีารพมินโยบายปอ้ งกนั ME / ADE ตอบอยส่านงอเหง มMาEะส/ มADE ใหส้คอ่ื วสาามรรู้ การใชย้ า ยาทพี่มรคี ้อุณมภใชา้พสูง ประเมินและปรบั ปรุง106 มาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสุขภาพ ฉบบั เฉลมิ พระเกยี รตฉิ ลองสิริราชสมบตั ิครบ 60 ปี

ตอนที่ II ระบบงานสำ� คัญของโรงพยาบาล II-6.2 การใช้ยา (Medication Use)องคก์ รสร้างความมน่ั ใจวา่ มกี ารส่ังใช้ยาและการให้ยา ท่ีปลอดภัย ถกู ตอ้ ง เหมาะสม และได้ผลก. การส่ังใชย้ าและถ่ายทอดคำ� สั่ง ข. การเตรยี ม จดั จ่าย และใหย้ าขทัว่อ้ ไมป ูล โผรค้ปู l่วaยb รDบั rใuหgม่ ยR้าeยcจo�ำnหcนilา่ eย ยาทีผ่ ูป้ ว่ ยนำ� มา ส่งมอบให้ ติดตามผล ขอ้ มลู ยา หนว่ ยดแู ลผ้ปู ว่ ย บนั ทกึ นMปโEย้อ/งบAกDาันยE ชดัคเ�ำจนสั่งเหใมชาย้ ะาสม เหทมบาะทสวมนปคล�ำอสดงั่ภัย ถถูกา่ ตยสอ้ ทงื่อมอสีมดาารคตรำ�/ฐสาั่งน จดั เตรียม ตรวจสอบ ตดิ ฉลาก ใหย้ าแก่ผูป้ ่วย ตรวจสอบ ความถูกต้อง ผ้ปู ว่ ยได้รับข้อมูล มีส่วนรว่ ม ส่งมอบให้ผปู้ ่วย สงิ่ แวดล้อมทางกายภาพ รายงาน เคหวตากุมาครลณาท์ดไี่เคมลพ่ อื่ ึงนปทระาสงยงคา์ สะอาด พน้ื ที่ แสงสวา่ ง ไม่รบกวนมาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสขุ ภาพ ฉบับเฉลิมพระเกยี รติฉลองสริ ิราชสมบตั คิ รบ 60 ปี 107

ตอนท่ี II ระบบงานส�ำคัญของโรงพยาบาลII-6.1 การวางแผน การจดั การ การเก็บและสำ� รองยา (MMS.1) องคก์ รสร้างความมั่นใจในระบบการจดั การด้านยาทป่ี ลอดภัย เหมาะสม และได้ผล พรอ้ มทั้งการมยี าทมี่ ี คณุ ภาพสูงพร้อมใช้สำ� หรบั ผปู้ ่วย. ก. การวางแผนและการจัดการ (1) มีคณะกรรมการหรือกลุ่มบุคคลที่มาจากสหสาขาวิชาชีพ ท�ำหน้าที่ก�ำหนดทิศทางและส่งเสริมให้เกิดระบบ การจดั การด้านยาท่ีมปี ระสิทธภิ าพ. (2) มีการจัดท�ำบัญชียาโรงพยาบาลเพ่ือจ�ำกัดให้มีรายการยาเท่าท่ีจ�ำเป็น94. มีการทบทวนบัญชียาอย่างน้อย ปีละคร้ัง95. มีการก�ำหนดมาตรการความปลอดภัยส�ำหรับยาใหม่ท่ีมีโอกาสเกิดความคลาดเคล่ือนสูง96 รวมทั้งมีแนวทางปฏิบัตทิ ีเ่ หมาะสมในการขอใชย้ าทีอ่ ยู่นอกบญั ชียาเมอื่ จำ� เปน็ 97.94 การจำ� กดั ใหม้ รี ายการยาเทา่ ทจ่ี ำ� เปน็ ทำ� โดยใชเ้ กณฑค์ ดั เลอื กซง่ึ ประกอบดว้ ยขอ้ บง่ ชี้ ประสทิ ธผิ ล ขอ้ มลู ความปลอดภยั ความเสยี่ ง และตน้ ทนุ95 ขอ้ มลู ทใ่ี ชท้ บทวนบญั ชยี า เชน่ ขอ้ มลู ความปลอดภยั จากการทบทวนอบุ ตั กิ ารณ์ ประสทิ ธภิ าพของยา ยาทม่ี โี อกาสเกดิ ความคลาดเคลอ่ื นสงู ครอบคลมุ รายการยาทชี่ อื่ พอ้ ง มองคลา้ ย หรือปจั จยั ที่มีผลกระทบ96 มาตรการความปลอดภยั เชน่ แบบฟอรม์ สงั่ ยามาตรฐาน แนวทางการสง่ั ใชย้ า ระบบตรวจสอบ ระบบเตอื นใจ ขอ้ จำ� กดั ในการใช้ การบรหิ าร ยา และการเกบ็ รกั ษายา ตลอดจนการตดิ ตามอบุ ตั กิ ารณไ์ มพ่ งึ ประสงคส์ ำ� หรบั ยาทตี่ อ้ งตดิ ตามความปลอดภยั (Safety monitoring program)97 กรณีที่จ�ำเป็นต้องใช้ยาท่ีอยู่นอกบัญชียา มีกระบวนการในการอนุญาตและจัดหาโดยพิจารณา ความจ�ำเป็น ผลข้างเคียงท่ีไม่พึงประสงค์ ความเส่ยี ง และความสามารถในการติดตามผล108 มาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสุขภาพ ฉบับเฉลมิ พระเกยี รติฉลองสริ ริ าชสมบัติครบ 60 ปี

ตอนท่ี II ระบบงานส�ำคญั ของโรงพยาบาล(3) การจดั หายาเปน็ ไปตามบญั ชยี าทผี่ า่ นการรบั รอง. มกี ระบวนการในการจดั การกบั ปญั หายาขาดแคลน98และ ยาทีจ่ �ำเปน็ เร่งดว่ น99.(4) องคก์ รระบยุ าซง่ึ มคี วามเสย่ี งสงู หรอื ตอ้ งมคี วามระมดั ระวงั ในการใชส้ งู 100, ออกแบบกระบวนการทเ่ี หมาะสม ปลอดภัยในการจดั หา เกบ็ รักษา สัง่ ใช้ ถา่ ยทอดค�ำสั่ง จัดเตรยี ม จา่ ย ให้ และติดตามกำ� กับยา เพ่ือลด ความเสี่ยงในการใชย้ าเหลา่ น.้ี(5) องค์กรก�ำหนดนโยบายการป้องกันความคลาดเคลื่อนทางยาและเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์จากยา101และน�ำสู่ การปฏบิ ตั .ิ มกี ารตอบสนองอยา่ งเหมาะสมตอ่ เหตกุ ารณไ์ มพ่ งึ ประสงคจ์ ากยาและความคลาดเคลอ่ื นทางยา98 การจดั การกบั ปัญหายาขาดแคลน ไดแ้ ก่ การจัดหา การส่อื สารกบั ผู้สง่ั ใช้ยาและเจ้าหน้าที่ การจดั ทำ� แนวทางการใช้หรอื จ่ายยาทดแทน การใหค้ วามรเู้ กีย่ วกบั แนวทางปฏบิ ตั ิ99 การจดั หายาที่จ�ำเปน็ เร่งดว่ น เช่น ยาช่วยชวี ิต ยาฉกุ เฉนิ วคั ซนี เซรมุ่ หรอื ยาอ่ืนๆ ที่องค์กรก�ำหนดให้เป็นยาส�ำคญั รวมทงั้ การจดั หาใน สถานการณ์ภยั พิบัติ100 เป็นยาท่มี ีโอกาสเกดิ ความเส่ยี งต่อการใช้ผิดวัตถุประสงค์ มีโอกาสเกดิ คลาดเคลื่อนทางยาหรือเหตุการณ์ไมพ่ ึงประสงคจ์ ากยาสงู อาจรวมถึง ยาทอี่ ยรู่ ะหวา่ งการศกึ ษาทดลอง ยาทต่ี อ้ งควบคมุ ยาทไ่ี มอ่ ยใู่ นบญั ชยี าโรงพยาบาล ยาทม่ี พี สิ ยั การบำ� บดั แคบ (narrow therapeutic range) ยาทางจิตเวช ยาทม่ี ีชื่อคลา้ ยกนั หรือออกเสียงคล้ายกัน101 นโยบายการป้องกนั ความคลาดเคลื่อนทางยาและเหตุการณไ์ มพ่ ึงประสงคจ์ ากยาทีค่ วรมี ได้แก่ การป้องกนั การสั่งใช้คู่ยาท่มี อี ันตรกริ ยิ า รนุ แรง สง่ เสรมิ การใชช้ อื่ สามญั ทางยา มาตรการเพอ่ื ปอ้ งกนั คำ� สง่ั ใชย้ าทมี่ โี อกาสเกดิ ปญั หา (เชน่ การใชค้ ำ� สง่ั PRN การใชค้ ำ� สงั่ ยนื การใช้ คำ� สง่ั หยดุ ยาอตั โนมตั ิ การใชค้ ำ� สงั่ เดมิ ตอ่ การใชค้ ำ� สงั่ ทป่ี รบั ขนาดยา การใชค้ ำ� สง่ั ลดยา การใชค้ ำ� สงั่ ทรี่ ะบพุ สิ ยั การสงั่ ยาผสมซง่ึ ไมม่ จี ำ� หนา่ ย การสั่งใช้อุปกรณส์ �ำหรับใช้ยา การสงั่ ยาทอ่ี ยู่ระหวา่ งการศกึ ษาทดลอง การส่งั ยาสมุนไพร การส่งั ยาเมอ่ื จำ� หนา่ ย)มาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสขุ ภาพ ฉบับเฉลมิ พระเกยี รตฉิ ลองสิรริ าชสมบัตคิ รบ 60 ปี 109

ตอนที่ II ระบบงานสำ� คัญของโรงพยาบาล ทีเ่ กิดข้ึนหรอื ทมี่ โี อกาสเกดิ ข้นึ . (6) ผู้ประกอบวิชาชีพได้รับการประเมินและเพิ่มความรู้ความสามารถเก่ียวกับระบบยา102 และการใช้ยาที่ เหมาะสม ปลอดภัยก่อนเร่มิ ต้นปฏิบัติงานและเป็นประจ�ำทุกปี. (7) องค์กรประเมินและปรับปรุงระบบบริหารจัดการด้านยาเปรียบเทียบกับเป้าประสงค์ของระบบ103. มีการ ทบทวนวรรณกรรมเกย่ี วกบั วธิ ปี ฏบิ ตั ทิ ป่ี ระสบความสำ� เรจ็ และเทคโนโลยใี หมๆ่ เกยี่ วกบั ระบบจดั การดา้ นยา อยา่ งสม�่ำเสมอ.102 ความรคู้ วามสามารถเกีย่ วกับระบบยา เชน่ ระบบยาของโรงพยาบาล ความปลอดภยั ผปู้ ว่ ย การดำ� เนินการเพอ่ื ลดความคลาดเคลื่อน และ บทบาทหน้าทีข่ องบคุ ลากรการแพทย์ทเ่ี กย่ี วข้อง103 เป้าประสงคข์ องระบบยา เชน่ ความปลอดภยั ความเหมาะสม ประสทิ ธิภาพ110 มาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสขุ ภาพ ฉบบั เฉลมิ พระเกยี รตฉิ ลองสิรริ าชสมบัติครบ 60 ปี

ตอนที่ II ระบบงานสำ� คญั ของโรงพยาบาลข. การเก็บสำ� รองยา(1) ยาทุกรายการได้รับการเก็บส�ำรองอย่างเหมาะสมและปลอดภัย เพ่ือสร้างความม่ันใจว่าจะมียาใช้อย่าง เพียงพอ, มีคุณภาพและความคงตัว104, พร้อมใช้, ป้องกันการเข้าถึงโดยผู้ไม่มีอ�ำนาจหน้าที่, ป้องกัน ความคลาดเคลอื่ นทางยาและผลไม่พงึ ประสงค์จากยา105, สามารถทวนกลับถงึ แหลง่ ทมี่ า, มีการตรวจสอบ บรเิ วณทเ่ี ก็บยาอย่างสม�่ำเสมอ, โดยมกี ารปฏบิ ตั ิเพอื่ เป้าหมายดงั กล่าวทวั่ ท้งั องคก์ ร.(2) มกี ารจัดใหม้ ียา และ / หรอื เวชภัณฑ์ฉุกเฉนิ ท่จี ำ� เปน็ ในหน่วยดูแลผู้ปว่ ยตา่ งๆ อยตู่ ลอดเวลา, มีระบบ ควบคมุ 106และดูแลให้เกดิ ความปลอดภัย, และมกี ารจดั ทดแทนโดยทนั ทหี ลงั จากทีใ่ ช้ไป.(3) มรี ะบบทจี่ ะจ่ายยาเพ่อื ตอบสนองความต้องการของผู้ปว่ ยอย่างปลอดภัยในเวลาที่หอ้ งยาปิด.(4) มีการจัดการกบั ยาท่สี ่งคนื มาที่หอ้ งยาอย่างเหมาะสม เชน่ ยาท่ีแพทย์สง่ั หยุดใช.้104 การสร้างความม่นั ใจวา่ ยามีความคงตัว ไดแ้ ก่ การแยกหมดอายุ หรอื ยาเสื่อมสภาพออกไว้ต่างหากอย่างชัดเจน, การดูแลสิ่งแวดล้อมท่ี เหมาะสมในด้านอณุ หภมู ิ แสงสว่าง ความชื้น การถ่ายเทอากาศ สำ� หรบั ยาท่ีมีความไวต่ออณุ หภมู ิ และแสง105 การปอ้ งกนั ความคลาดเคลอื่ นทางยาและผลไมพ่ งึ ประสงคจ์ ากยา เชน่ มกี ารแยกเกบ็ ยาทมี่ โี อกาสสบั สนไดง้ า่ ยออกจากกนั (ยาทมี่ ชี อื่ พอ้ ง มองคลา้ ย), มกี ารจำ� กดั การสำ� รองยาไวท้ หี่ นว่ ยดแู ลผปู้ ว่ ย, ไมม่ กี ารเกบ็ อเิ ลก็ โตรไลทเ์ ขม้ ขน้ ไวใ้ นหนว่ ยดแู ลผปู้ ว่ ยยกเวน้ ในหนว่ ยทม่ี คี วามจำ� เปน็ ต้องใชอ้ ย่างเลย่ี งไมไ่ ด้ ซ่งึ ในกรณีดังกล่าวตอ้ งมมี าตรการเปน็ พเิ ศษเพอ่ื ป้องกันการให้ยาโดยพลง้ั เผลอ106 ระบบควบคุมยาฉุกเฉนิ เช่น มกี ารจดั เกบ็ ยาฉกุ เฉนิ ในลกั ษณะท่ีสามารถระบไุ ด้วา่ ยาทบ่ี รรจใุ นภาชนะนนั้ ยงั มคี รบถว้ นและไม่หมดอายุมาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสขุ ภาพ ฉบบั เฉลมิ พระเกียรตฉิ ลองสิรริ าชสมบตั คิ รบ 60 ปี 111

ตอนที่ II ระบบงานส�ำคัญของโรงพยาบาลII-6.2 การใชย้ า (MMS.2) องคก์ รสรา้ งความม่ันใจว่ามกี ารสงั่ ใช้ยาและการให้ยาทป่ี ลอดภัย ถูกตอ้ ง เหมาะสม และได้ผล. ก. การส่ังใชย้ าและถา่ ยทอดค�ำสง่ั (1) ผทู้ ่ีเกี่ยวขอ้ งกบั ระบบยาสามารถเข้าถงึ ขอ้ มลู เฉพาะของผ้ปู ่วยแต่ละราย ไดแ้ ก่ ขอ้ มูลทั่วไป107, การวินิจฉยั โรคหรอื ขอ้ บง่ ชใ้ี นการใช้ยา, และข้อมูลทางห้องปฏบิ ตั กิ ารทีจ่ ำ� เปน็ 108. (2) มีขอ้ มูลยาท่ีจ�ำเปน็ ในรปู แบบทใ่ี ชง้ ่าย ในขณะส่ังใช้ จัด และให้ยาแก่ผู้ป่วย. (3) องคก์ รจดั ทำ� นโยบายเพอ่ื ปอ้ งกนั ความผดิ พลง้ั / คลาดเคลอื่ น และเหตกุ ารณไ์ มพ่ งึ ประสงคจ์ ากการสงั่ ใชย้ า และการถ่ายทอดคำ� ส่งั พร้อมทง้ั น�ำสู่การปฏิบัติ, ครอบคลุมการระบรุ ายละเอียดทจี่ ำ� เป็นในคำ� สัง่ ใช้ยา109, การระมัดระวังเป็นพิเศษส�ำหรับยาท่ีดูคล้ายกันหรือช่ือเรียกคล้ายกัน, มาตรการเพื่อป้องกันค�ำส่ังใช้ยาท่ีมี โอกาสเกดิ ปัญหา110 และการป้องกันการใช้คยู่ าท่ีมีอันตรกริ ยิ ารุนแรง.107 ขอ้ มูลทวั่ ไปทส่ี ำ� คญั เชน่ การแพ้ยา การต้งั ครรภ์ น�ำ้ หนักตวั พน้ื ท่ผี วิ เมือ่ ตอ้ งใชค้ �ำนวณขนาดยา 108 ขอ้ มลู ทางห้องปฏบิ ตั กิ ารทจี่ �ำเป็น เช่น การทำ� หนา้ ที่ของตบั และไต ในกลมุ่ ผปู้ ่วยทีใ่ ช้ยาทีต่ อ้ งระมัดระวงั สูง109 นโยบายการระบุรายละเอยี ดท่จี �ำเป็นในคำ� สงั่ ใชย้ า เชน่ เงื่อนไขการระบชุ อื่ การคา้ หรือช่ือทว่ั ไป, เงอื่ นไขท่ีต้องระบุขอ้ บ่งชใ้ี นการใชย้ า 110 มาตรการเพื่อปอ้ งกันคำ� ส่ังการใชย้ าท่ีมีโอกาสเกิดปัญหา เช่น การใช้คำ� สง่ั PRN, การใช้คำ� ส่งั ยืน, การใช้ค�ำสงั่ หยุดยาอัตโนมตั ,ิ การใช้ คำ� สง่ั เดมิ ตอ่ , การใชค้ ำ� สงั่ ทปี่ รบั ขนาดยา, การใชค้ ำ� สง่ั ลดยา, การใชค้ ำ� สงั่ ทร่ี ะบพุ สิ ยั , การสงั่ ยาผสมซง่ึ ไมม่ จี ำ� หนา่ ย, การสง่ั ใชอ้ ปุ กรณส์ ำ� หรบั ใชย้ า, การสัง่ ยาที่อยู่ระหวา่ งการศกึ ษาทดลอง, การส่ังยาสมุนไพร, การสง่ั ยาเม่ือจ�ำหนา่ ย112 มาตรฐานโรงพยาบาลและบรกิ ารสุขภาพ ฉบับเฉลมิ พระเกียรตฉิ ลองสริ ริ าชสมบตั คิ รบ 60 ปี

ตอนที่ II ระบบงานสำ� คญั ของโรงพยาบาล(4) มกี ารเขยี นคำ� สงั่ ใชย้ าอยา่ งชดั เจนและถา่ ยทอดคำ� สงั่ อยา่ งถกู ตอ้ ง. มกี ารกำ� หนดมาตรฐานการสอ่ื สารคำ� สง่ั ใชย้ าเพอ่ื ลดโอกาสเสยี่ งตอ่ ความคลาดเคลอื่ น111. มกี ารทบทวนและปรบั ปรงุ คำ� สงั่ ใชย้ าทจ่ี ดั พมิ พไ์ วล้ ว่ งหนา้ ให้ทันสมัยอยา่ งสม�ำ่ เสมอ. (5) มกี ระบวนการในการระบบุ ัญชรี ายการยาท่ผี ูป้ ว่ ยได้รบั 112อย่างถกู ตอ้ งแม่นยำ� และใช้บัญชรี ายการนี้ในการ ให้ยาท่ีถูกต้องแก่ผู้ป่วยในทุกจุดของการให้บริการ. มีการเปรียบเทียบบัญชีรายการยาที่ผู้ป่วยก�ำลังใช้ กับคำ� สงั่ แพทย์ทุกคร้ังเม่ือมกี ารรับไว้ ย้ายหอผปู้ ่วย และ / หรือ จ�ำหนา่ ย.111 มาตรฐานการส่อื สารคำ� สั่งใช้ยาเพ่ือลดโอกาสเส่ยี งตอ่ ความคลาดเคลอ่ื น เช่น การส่ังโดยวาจา ตัวย่อท่ีไมค่ วรใช้ 113112 การระบบุ ญั ชีรายการยาทผ่ี ู้ปว่ ยไดร้ ับ ไดแ้ ก่ ชอ่ื ยา ขนาดยา ความถี่ และวิธกี ารบริหารยามาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสุขภาพ ฉบับเฉลมิ พระเกยี รตฉิ ลองสริ ิราชสมบัตคิ รบ 60 ปี

ตอนท่ี II ระบบงานส�ำคญั ของโรงพยาบาล ข. การเตรียม การจดั จา่ ย และการใหย้ า (1) มีการทบทวนค�ำส่งั ใช้ยาทกุ รายการเพ่ือความมัน่ ใจในความเหมาะสมและความปลอดภยั . (2) มีการจัดเตรียมยาอย่างเหมาะสมและปลอดภัย113. แผนกเภสัชกรรมเป็นผู้เตรียมยาส�ำหรับผู้ป่วยเฉพาะ ราย114 หรือยาทไ่ี มม่ จี ำ� หนา่ ยในท้องตลาด โดยใช้วิธกี ารปฏิบตั ิทีเ่ ป็นมาตรฐาน115. (3) ยาไดร้ ับการตดิ ฉลากอยา่ งเหมาะสม ชดั เจนและอา่ นงา่ ยตดิ ท่ีภาชนะบรรจยุ าทกุ ประเภท116 และมฉี ลากยา ติดจนถึงจดุ ทใ่ี หย้ าแก่ผปู้ ว่ ย โดยระบชุ ่ือผ้ปู ่วย ชอ่ื ยา ความเข้มข้น และขนาดยา. (4) มีการส่งมอบยาให้หน่วยดแู ลผู้ปว่ ยในลักษณะทป่ี ลอดภยั รดั กุม และพรอ้ มใหใ้ ช้ ในเวลาทที่ นั ความตอ้ งการ ของผปู้ ่วย.113 การเตรยี มยาท่เี หมาะสมและปลอดภัย มีการใช้วสั ดอุ ุปกรณ์ที่ปลอดภัย ใชเ้ ทคนิคเพ่อื ให้มัน่ ใจในความถกู ต้อง และใช้เทคนิคป้องกนั การปน เป้อื นทีเ่ หมาะสมสำ� หรบั การเตรยี มยาในทุกจุด114 การเตรียมยาส�ำหรับผู้ป่วยเฉพาะราย (extemporaneous preparation) คือเภสัชภัณฑ์ท่ีเตรียมข้ึนใช้ในทันที หรือมิได้เตรียมล่วงหน้า โดยอาศยั ศาสตรแ์ ละศลิ ปใ์ นการเตรยี มยา อาจเนอ่ื งมาจากไมม่ รี ปู แบบหรอื ขนาดดงั กลา่ วจำ� หนา่ ย ตอบสนองความตอ้ งการของแพทยส์ ำ� หรบั ผู้ป่วย เฉพาะราย เฉพาะโรคหรือกลุ่มท่ีมีความส�ำคัญเช่นเด็กเล็ก ทารก รวมท้ังยาเตรียมปราศจากเชื้อ เช่น ยาฉีด IV adm, TPN, Cytotoxic prep, ยาหยอดตา หรือยาที่มุ่งหมายอน่ื ๆ ท่ตี อ้ งเตรยี มโดยวิธีปราศจากเชอื้ เชน่ dilution ของ heparin115 โดยเฉพาะอย่างย่งิ การป้องกนั การปนเปื้อนจากเชื้อโรค ซ่ึงจะตอ้ งใชค้ วามระมดั ระวังในทุกข้ันตอน ตัง้ แต่การเก็บ เตรยี ม และบรรจุ116 การตดิ ฉลากที่ภาชนะบรรจุยา รวมทง้ั ไซรงิ กส์ ำ� หรบั ฉีดยาและ flush สายนำ�้ เกลอื ทีเ่ ตรียมนอกห้องผปู้ ว่ ยหรอื ไกลจากเตียงผ้ปู ว่ ยท้งั หมด114 มาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสขุ ภาพ ฉบับเฉลิมพระเกียรติฉลองสริ ริ าชสมบตั คิ รบ 60 ปี

ตอนที่ II ระบบงานสำ� คญั ของโรงพยาบาล(5) การส่งมอบยาให้แก่ผู้ป่วยทำ� โดยเภสชั กรหรอื บุคลากรท่ีไดร้ ับมอบหมายและได้รบั การฝกึ อบรม มกี ารตรวจ สอบความถูกต้องของยาก่อนที่จะสง่ มอบ และมีการใหค้ ำ� แนะนำ� การใชย้ าอยา่ งเหมาะสม117.(6) การสง่ั ใช้ คัดลอกค�ำสงั่ จดั เตรยี ม จัดจ่าย และให้ยา กระทำ� ในสง่ิ แวดล้อมทางกายภาพซ่งึ มีความสะอาด มีพน้ื ที่และแสงสว่างพอเพียง และเปิดโอกาสใหผ้ ้ปู ระกอบวชิ าชีพมีสมาธิกบั การใชย้ าโดยไมม่ ีการรบกวน.(7) มีการให้ยาแก่ผู้ป่วยอย่างปลอดภัยและถูกต้องโดยบุคคลซึ่งมีคุณสมบัติเหมาะสมและอุปกรณ์การให้ยาที่ได้ มาตรฐาน118, โดยมกี ารตรวจสอบความถกู ตอ้ งของยา คณุ ภาพยา ขอ้ หา้ มในการใช้ และเวลา / ขนาดยา / วธิ กี ารใหย้ า ทเ่ี หมาะสม119. ผสู้ ง่ั ใชย้ าไดร้ บั การรายงานเมอื่ มเี หตกุ ารณไ์ มพ่ งึ ประสงคจ์ ากยาหรอื ความคลาด เคล่อื นทางยา.(8) ผู้ป่วยและครอบครัวได้รับความรู้เกี่ยวกับยาท่ีตนได้รับ และร่วมเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการดูแล เพื่อ เป้าหมายความถูกต้อง ประสิทธิภาพ และความปลอดภัยในการใชย้ า120.117 การใหค้ ำ� แนะนำ� การใชย้ าแกผ่ ปู้ ว่ ย มเี ปา้ หมายเพอื่ ใหเ้ กดิ ความรว่ มมอื ความถกู ตอ้ ง ความสามารถในการบรหิ ารยาและมงุ่ ใหเ้ กดิ ประโยชน์ สงู สดุ จากการใชย้ านน้ั ๆ ควรครอบคลมุ อยา่ งนอ้ ยในกลมุ่ ยาเดก็ ยาทม่ี ชี ว่ งการรกั ษาทแ่ี คบ ยาทมี่ อี าการอนั ไมพ่ งึ ประสงคส์ ำ� คญั ยาทม่ี เี ทคนคิ การใช้พเิ ศษเชน่ ยาสดู พน่118 อปุ กรณก์ ารใหย้ า เช่น infusion pump119 เม่ือมขี ้อสงสัยหรอื ความห่วงกงั วลในการใชย้ า ควรมีการปรึกษากับแพทย์ผสู้ ง่ั ใช้หรือเจ้าหนา้ ทที่ เ่ี กยี่ วข้อง120 ความรทู้ ่ีผ้ปู ว่ ยควรไดร้ บั เชน่ การปอ้ งกันความคลาดเคล่ือนทางยา ข้อบง่ ชเ้ี ม่ือควรขอคำ� ปรึกษาจากเภสชั กรมาตรฐานโรงพยาบาลและบรกิ ารสุขภาพ ฉบับเฉลมิ พระเกยี รติฉลองสิริราชสมบัตคิ รบ 60 ปี 115

ตอนที่ II ระบบงานส�ำคญั ของโรงพยาบาล (9) ผ้ปู ่วยได้รับการตดิ ตามผลการบำ� บดั รักษาด้วยยาและบนั ทกึ ไวใ้ นเวชระเบยี น เพ่ือสร้างความมั่นใจในความ เหมาะสมของเภสัชบำ� บัดและลดโอกาสเกดิ ผลทไี่ มพ่ งึ ประสงค์ 121. (10) มีการจัดการกับยาท่ีผู้ป่วยและครอบครัวน�ำติดตัวมา เพื่อให้เกิดความปลอดภัยและสอดคล้องกับแผนการ ดแู ลผปู้ ่วยทเ่ี ป็นปจั จุบนั .121 การติดตามผลการบำ� บดั รกั ษาดว้ ยยา ควรระบถุ ึงการตอบสนองยาทผี่ ู้ป่วยไดร้ บั ปัญหาทเ่ี กิดขนึ้ หรอื มีโอกาสเกดิ ข้ึน รวมทง้ั มกี ระบวนการ เฝ้าระวงั การตอบสนองต่อยาใหม่ทผี่ ้ปู ่วยไดร้ ับเปน็ คร้งั แรก116 มาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสุขภาพ ฉบบั เฉลมิ พระเกยี รตฉิ ลองสิริราชสมบตั ิครบ 60 ปี

ตอนท่ี II ระบบงานส�ำคัญของโรงพยาบาล II-7 การตรวจทดสอบประกอบการวนิ จิ ฉยั โรค122 และบรกิ ารทเ่ี กย่ี วขอ้ ง (DIN)II-7.1 ขอ้ ก�ำหนดทั่วไป สำ� หรบั การตรวจทดสอบประกอบการวินจิ ฉยั โรค(Diagnostic Investigation and Related Services: General Requirements)บรกิ ารตรวจทดสอบประกอบการวนิ จิ ฉยั โรคใหข้ อ้ มลู สำ� หรบั การวนิ จิ ฉยั โรคทถ่ี กู ตอ้ ง นา่ เชอ่ื ถอื โดยมอี นั ตรายตอ่ ผปู้ ว่ ยและเจา้ หนา้ ทน่ี อ้ ยที่สดุก. การวางแผน ทรพั ยากร และการจัดการ ข. การบรกิ าร การตรวจท่ีกระทำ� กับผู้ปว่ ย ทรพั ยากรบคุ คล เตรยี ม ประเมนิ ใหข้ ้อมูลวางแผน พืน้ ท่ใี ช้สอย แปลผลการตรวจ และส่ิงแวดล้อม บันทกึ เคบร�ำ่ือรงงุ รมักือษแาลสะออบเปุ ทกียรบณ์ สื่อสาร หนปว่ รยะทเมดนิ สคอดั บเลทือรี่ กบั ตติดรตวาจมตอ่ เคครดั ่อืเลงือมกือจดั วหัสาดคุ งนค้ำ� ลยงั า ส่ือสารกับผู้ใช้มาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสขุ ภาพ ฉบบั เฉลมิ พระเกียรตฉิ ลองสริ ิราชสมบัตคิ รบ 60 ปี 117

ตอนท่ี II ระบบงานส�ำคัญของโรงพยาบาล II-7.2 ก. หอ้ งปฏบิ ตั กิ ารทางการแพทย์ / พยาธวิ ทิ ยาคลนิ กิ (Medical Laboratory / Clinical Pathology)ห้องปฏิบัติการทางการแพทย์ มีกระบวนการตรวจวิเคราะห์และระบบบริหารคุณภาพท่ีเป็นหลักประกันว่าจะให้ผลการตรวจทถี่ กู ตอ้ ง น่าเชอื่ ถือ ระบบบรหิ ารคณุ ภาพ การ(ทPดroสfiอciบeคncวyามTชeำ�sนt)าญ การชบ้ี ง่ ปญั หา / โอกาสพฒั นา บันทึกความผดิ พลาดและการรายงานอบุ ตั ิการณ์ การตดิ ตามตวั ชวี้ ดั การแกไ้ ข / ป้องกันปญั หา การติดตามปจั จัยท่มี ผี ลต่อการวเิ คราะห์ การควบคุมเอกสาร เป้าหมายความปลอดภยั ของผู้ปว่ ยการประเมินประสิทธิผลของโปรแกรม / ระบบบรหิ ารคณุ ภาพ นเค้�ำรย่ือาIงnวเpคิเคuรอื่รtางะมหือ์ เหกวมาธิารกีะาสตรมทรไดวดสจร้ อับวบกิเมาคารตรvรaาฐlะiาdนหate์ ผลการตรวจ ทีถ่ กู ต้องการวางแผน เขยี เนกฉ็บลสสาิ่งกมั สผรง่ัสักตษชารี้บควง่ วจบารมรคจงุ ตัว สิ่งสง่ ตรวจ เชื่อถือได้ทรพั ยากรการจัดการ ใบสง่ ตรวจ ขนสง่ เกบ็ รกั ษา เก็บเพือ่ ตรวจเพิ่มเตมิ ประเมนิ คณุ สมบตั ิ กำ� จัดอย่างปลอดภยั รายงานผล การรกั ษาความลบั การรายงานค่าวกิ ฤติ การสบื คน้ สำ� เนาข้อมูล การควบคุมคณุ ภาพ118 มาตรฐานโรงพยาบาลและบรกิ ารสขุ ภาพ ฉบับเฉลมิ พระเกียรตฉิ ลองสิริราชสมบตั คิ รบ 60 ปี

ตอนที่ II ระบบงานส�ำคัญของโรงพยาบาล II-7.2 ข. คลังเลอื ด (Blood Bank)องค์กรนำ� มาตรฐานงานบริการโลหิตและธนาคารเลือด ที่จัดท�ำโดยศูนย์บริการโลหิตแห่งชาติ สภากาชาดไทย มาเป็นแนวทางในการปฏิบัติ นโยบายท่วั ไป ผูร้ บั ผิดชอบ ระบบคุณภาพ ความปลอดภัย การคัดเลอื ก การเตรยี ม การใหโ้ ลหติ แก่ผปู้ ว่ ย ผู้บรจิ าคโลหิต สว่ นประกอบของโลหิต คณุ สมบตั ิ หลกั การ โลหติ รวมการประเมนิ ความเส่ยี ง เม็ดโลหิตแดง พลาสมา เกรด็ โลหิต การให้ขอ้ มลู การทดสอบโลหติ บริจาคการเจาะเก็บโลหติ ABO, Rh, other Abป้องกนั การปนเป้อื น เกบ็ ตัวอย่างโลหิต ตรวจเพอ่ื ป้องกนั โรคติดตอ่ ปรมิ าณ อณุ หภูมิ การเฝ้าระวังปฏิกริ ยิ าจากการให้โลหิต การดแู ลผ้บู รจิ าค การตอบสนองมาตรฐานโรงพยาบาลและบรกิ ารสุขภาพ ฉบับเฉลิมพระเกยี รติฉลองสิรริ าชสมบัตคิ รบ 60 ปี 119

ตอนที่ II ระบบงานสำ� คญั ของโรงพยาบาล II-7.2 ค. บรกิ ารรังสีวทิ ยา และ Medical Imaging อื่นๆ (Radiology and Othe Medical Imaging Services)บรกิ ารรงั สวี ทิ ยาและ Medical Imaging ใหภ้ าพวนิ จิ ฉยั ทมี่ คี ณุ ภาพ และการวนิ จิ ฉยั โรคทถี่ กู ตอ้ งนา่ เชอื่ ถอื โดยมอี นั ตรายต่อผปู้ ่วยและเจ้าหนา้ ที่น้อยท่สี ดุ ระบบบรหิ ารคณุ ภาพกากรคารวตบอคบมุ สคนณุ อภงคาพวาขมอตงเ้อคงรกื่อางรมขือองแผผู้ปน่วกยาแรลบะำ� แรงุพรทกั ยษเ์ าจเ้าชขงิ อปง้อไงขก้ นั การปอ้ งกันและติดตามเฝ้าระวงั ความเส่ยี ง การทบทวนแผนงานบรหิ ารคุณภาพประจำ� ปีการวางแผน สเปไถด็นา้รไับนปอกตทุปาา่ีรกมเตครมรรณาวตจ่อื ์สรงฐอมาบือน การกป�ำจ้อดั งตสกราวันรจอกวาดัันกจตแัดรลพาะื้นยขทยจี่ะารกังสรี งั สี ผลการตรวจทรพั ยากร ทถ่ี กู ต้องการจัดการ ขแอ้ นบวท่งาชงแี้ขอลงะอกงคาก์รรสวอ่ืิชาสชาพี ร การตรวจทางรังสวี ทิ ยา เช่อื ถอื ได้ และหลักฐานวชิ าการ การจัดตำ� แหนง่ การตงั้ ค่า การเขียน label ผทู้ �ำกทาราตงรรังวสจีรักษา รกะาบรทบบปกทารรึกวอษนา่ ากนราผังรสอลแีา่ พนผทลย์ ระบบบริหารคุณภาพ การควบคมุ คุณภาพของกระบวนการถ่ายภาพและล้างฟิลม์ การทบทวนอบุ ตั กิ ารณแ์ ละการหาโอกาสพัฒนา การประเมินผลการปฏบิ ัตงิ านของเจา้ หนา้ ที่120 มาตรฐานโรงพยาบาลและบรกิ ารสขุ ภาพ ฉบับเฉลมิ พระเกยี รติฉลองสริ ิราชสมบัตคิ รบ 60 ปี

ตอนที่ II ระบบงานสำ� คัญของโรงพยาบาลII-7.1 ขอ้ กำ� หนดทัว่ ไป (DIN.1) บริการตรวจทดสอบประกอบการวินิจฉัยโรคให้ข้อมูลส�ำหรับการวินิจฉัยโรคที่ถูกต้องน่าเช่ือถือ โดยมี อันตรายตอ่ ผูป้ ่วยและเจ้าหนา้ ทน่ี ้อยทสี่ ดุ . ก. การวางแผน ทรพั ยากร และการจัดการ (1) มีการวางแผนจัดบริการตามเป้าประสงค์ที่ก�ำหนดไว้และความคาดหวังของผู้ใช้. แผนจัดบริการครอบคลุม ขอบเขตของบริการ ทรัพยากรท่ีต้องการ และระดบั ผลงานทค่ี าดหวงั 123. (2) มที รัพยากรบคุ คลท่เี พียงพอและมีความรคู้ วามสามารถในการทำ� งานท่ีต้องการ. (3) บรกิ ารตรวจทดสอบมพี น้ื ทใี่ ชส้ อยเพยี งพอ, ไดร้ บั การออกแบบเพอ่ื การทำ� งานทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพและปลอดภยั มีการแยกเขต124และสถานที่จัดเก็บท่ีเหมาะสม125 และใส่ใจต่อการดูแลสิ่งแวดล้อมท่ีมีผลต่อการตรวจ ทดสอบ126.123 ระดบั ผลงานทคี่ าดหวงั เชน่ accuracy, precision, reportable range, analytical specificity, analytical sensitivity, turn around time124 การแยกเขต ควรพจิ ารณาการแยกเขตระหวา่ งหน่วยย่อยซึง่ มีลักษณะกจิ กรรมที่เขา้ กันไม่ได้และการป้องกนั การปนเปอื้ นข้ามหน่วย125 สถานท่ีจดั เกบ็ ทเ่ี หมาะสม ควรค�ำนึงถึงสถานท่ีจดั เกบ็ ส่ิงส่งตรวจ อุปกรณ์ สารเคมี เอกสาร126 สิง่ แวดล้อมทมี่ ีผลต่อการทดสอบ ไดแ้ ก่ ความปราศจากเชื้อ ฝุ่นละออง การรบกวนจากคล่นื แม่เหลก็ ไฟฟา้ รังสี ความชืน้ ไฟฟ้า อณุ หภูมิ สารเคมที เี่ ปน็ พิษ กล่นิ ระดับเสียงและการสนั่ สะเทอื นมาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสขุ ภาพ ฉบับเฉลิมพระเกียรตฉิ ลองสริ ริ าชสมบัติครบ 60 ปี 121

ตอนที่ II ระบบงานส�ำคัญของโรงพยาบาล (4) บริการตรวจทดสอบมีเคร่ืองมือและอุปกรณ์ 127พร้อมส�ำหรับท�ำการตรวจทดสอบท่ีต้องการ ในสภาพ การท�ำงานท่ีปลอดภัย128, มีระบบบ�ำรุงรักษาเชิงป้องกัน, มีการสอบเทียบ129 และการใช้ผลการ สอบเทียบ130อย่างเหมาะสม. เคร่ืองมือผ่านการตรวจสอบและรับรองจากหน่วยงานท่ีรับผิดชอบตามท่ี กฎหมายก�ำหนด (ถา้ มี). (5) มกี ารประเมนิ คดั เลอื ก และตดิ ตามความสามารถของห้องปฏบิ ตั ิการ / หนว่ ยตรวจทดสอบที่รับตรวจตอ่ , รวมทง้ั มกี ารประเมนิ ผใู้ หค้ ำ� ปรกึ ษาหรอื ขอ้ คดิ เหน็ สำ� หรบั การทดสอบบางอยา่ ง (เชน่ การทดสอบดา้ นเนอ้ื เยอื่ วิทยาและดา้ นเซลลว์ ิทยา). (6) มีการคัดเลือกและตรวจสอบการจัดซ้ือจัดหา บริการจากภายนอก เคร่ืองมือวิทยาศาสตร์ วัสดุ น้�ำยา ซึง่ มีผลต่อคุณภาพของบรกิ ารหอ้ งปฏิบัติการ / หน่วยทดสอบ อย่างระมัดระวัง. มีการประเมินผูผ้ ลิตหรอื ผูข้ ายน้ำ� ยา วสั ดุ และบริการทมี่ ีความสำ� คญั สูง. มรี ะบบควบคุมคลงั พรอ้ มดว้ ยบนั ทกึ ท่ีเหมาะสม.127 อุปกรณ์ ครอบคลมุ ถึง วสั ดุอ้างองิ น้�ำยา และระบบวิเคราะห์128 สภาพการท�ำงานทีป่ ลอดภัย ครอบคลมุ ถงึ มาตรการการปอ้ งกนั อนั ตรายจากไฟฟา้ รังสี สารเคมี จุลชพี อุปกรณ์ป้องกันท่จี ำ� เป็น รวมทัง้ การก�ำจดั ของเสยี อันตรายต่างๆ129 การสอบเทยี บ ควรกระทำ� กบั เคร่อื งมือ อุปกรณ์ น้ำ� ยา ระบบตรวจวิเคราะห์130 การใช้ผลการสอบเทยี บ เชน่ การใช้ correction factors ทีเ่ ป็นปจั จบุ นั เพื่อปรับคา่ ท่ีได้จากการตรวจวิเคราะห์122 มาตรฐานโรงพยาบาลและบรกิ ารสขุ ภาพ ฉบับเฉลมิ พระเกียรติฉลองสริ ิราชสมบตั ิครบ 60 ปี

ตอนท่ี II ระบบงานส�ำคัญของโรงพยาบาล(7) มีการสอ่ื สารทด่ี กี ับผใู้ ชห้ ้องปฏบิ ตั กิ าร / หนว่ ยทดสอบ ด้วยการประชมุ อย่างสม�่ำเสมอและดว้ ยวธิ กี ารอ่ืนๆ ได้แก่ การให้ค�ำแนะนำ� 131 การแปลผลการตรวจ การปรึกษาทางวิชาการ การตรวจเยี่ยมทางคลินิก การ เปลยี่ นแปลงวิธกี ารตรวจ132.ข. การจัดบริการ(1) ในการตรวจทดสอบท่ีกระท�ำกบั ผ้ปู ว่ ยโดยตรง มกี ารประเมินผปู้ ว่ ยก่อนสง่ ตรวจและกอ่ นเข้ารับการตรวจ มี การเตรยี มผปู้ ว่ ยอยา่ งเหมาะสม เพอื่ ปอ้ งกนั ผลทไี่ มพ่ งึ ประสงค์ ลดอนั ตรายตอ่ ผปู้ ว่ ย และมน่ั ใจวา่ ผลการตรวจ มีคุณภาพตามท่ีต้องการ. มีการให้ข้อมูลผู้ป่วยอย่างเพียงพอและลงนามยินยอมในกรณีที่เป็นการตรวจที่มี ความเสี่ยงสงู .(2) มีการแปลผลการตรวจโดยผู้มีคุณวุฒิและประสบการณ์ ระบุสรุปส่ิงที่พบ133 หรือการวินิจฉัยที่ชัดเจน. มีการส่ือสารผลการตรวจให้แกแ่ พทย์เจา้ ของไขเ้ ป็นลายลกั ษณ์อักษรในเวลาทเี่ หมาะสม.131 ขอ้ มูลทใ่ี หค้ �ำแนะนำ� เชน่ ทางเลอื กในการทดสอบ ความถี่ ประเภทของตัวอยา่ งสิง่ ส่งตรวจ132 มกี ารสื่อสารผลกระทบทางคลนิ ิกทจ่ี ะเกดิ จากการเปลย่ี นแปลงวธิ ีการตรวจใหผ้ ู้ใช้ทราบกอ่ นท่ีจะมกี ารเปลีย่ นแปลง133 สรปุ สง่ิ ทพี่ บ ควรครอบคลมุ คำ� อธบิ ายตอ่ ประเดน็ ทางคลนิ กิ ทรี่ ะบไุ วโ้ ดยผสู้ ง่ ตรวจ การเปรยี บเทยี บกบั ผลการตรวจทผ่ี า่ นมา รวมทง้ั การวนิ จิ ฉยั แยกโรคหรอื ข้อเสนอแนะสำ� หรับการตรวจเพ่ิมเตมิ เมือ่ จำ� เป็นมาตรฐานโรงพยาบาลและบรกิ ารสขุ ภาพ ฉบบั เฉลมิ พระเกยี รตฉิ ลองสิรริ าชสมบตั คิ รบ 60 ปี 123

ตอนท่ี II ระบบงานส�ำคญั ของโรงพยาบาลII-7.2 ขอ้ กำ� หนดเพิม่ เตมิ สำ� หรบั แตล่ ะบรกิ าร (DIN.2) ก. ห้องปฏบิ ตั ิการทางการแพทย์ / พยาธวิ ทิ ยาคลนิ ิก (1) หอ้ งปฏิบตั กิ ารเข้าร่วมโปรแกรมทดสอบความชำ� นาญระหวา่ งห้องปฏิบัติการ (proficiency testing - PT) ตามขอบเขตและความซับซ้อนของการตรวจวเิ คราะหท์ ่ใี หบ้ รกิ าร, หรอื จดั ใหม้ รี ะบบประเมนิ performance อ่ืนๆ เพ่ือพิจารณาความน่าเชอื่ ถอื ของการตรวจวิเคราะห.์ มีหลกั ฐานว่ามกี ารน�ำปัญหาทงั้ หมดทีพ่ บจาก การทดสอบความช�ำนาญหรือระบบประเมนิ อน่ื มาแกไ้ ขโดยทนั ที. (2) หอ้ งปฏบิ ตั ิการมโี ปรแกรม / ระบบบรหิ ารคุณภาพซ่ึงครอบคลมุ บริการห้องปฏบิ ัตกิ ารทกุ ดา้ น และประสาน กับส่วนอื่นๆ ในองคก์ ร. โปรแกรม / ระบบบรหิ ารคณุ ภาพครอบคลมุ การชบี้ ง่ ปัญหา / โอกาสพฒั นา, บนั ทกึ ความผดิ พลาดและการรายงานอบุ ตั กิ ารณ,์ การตดิ ตามตวั ชวี้ ดั , การแกไ้ ข / ปอ้ งกนั ปญั หา, การตดิ ตาม ปัจจัยก่อนและหลังการตรวจวิเคราะห์ท่ีมีผลต่อการตรวจวิเคราะห์, การควบคุมเอกสาร, เป้าหมายความ ปลอดภยั ของผูป้ ่วย, และการประเมินประสทิ ธิผลของโปรแกรม / ระบบบรหิ ารคุณภาพ. (3) ห้องปฏิบัติการด�ำเนินการควบคุมคุณภาพเพ่ือติดตาม performance ของการตรวจวิเคราะห์, รวมท้ัง การจัดท�ำ tolerance limit, จ�ำนวนและความถ่ีของ control, การน�ำข้อมูลการควบคุมคุณภาพและ สารสนเทศที่เกี่ยวข้องมาสู่ปฏิบัติการแก้ไขปัญหา, และวิธีการเพ่ือยืนยันความน่าเชื่อถือของผลการตรวจ ทดสอบเมอื่ ไมม่ ีการ calibrate หรอื ไม่มีวสั ดคุ วบคุม. (4) การจดั การกบั ส่งิ สง่ ตรวจ ไดแ้ ก่ การเก็บ, การสัมผัส (handle), การช้บี ง่ , การบรรจ,ุ การเขยี นฉลาก, การรกั ษาความคงตวั , ใบส่งตรวจ, การขนสง่ , และการเก็บรกั ษา เป็นไปตามแนวทางการปฏิบตั ิท่ีดีของ124 มาตรฐานโรงพยาบาลและบรกิ ารสุขภาพ ฉบับเฉลิมพระเกียรติฉลองสิรริ าชสมบัติครบ 60 ปี

ตอนที่ II ระบบงานส�ำคัญของโรงพยาบาล หอ้ งปฏิบัติการ. มีการประเมินคุณสมบตั ขิ องส่ิงส่งตรวจเพ่ือใชใ้ นการรับ / ปฏเิ สธ / แปลผล. สามารถ ทวนสอบสิง่ สง่ ตรวจและตวั อย่างทแี่ บง่ ใช้ได้.(5) กระบวนการตรวจวิเคราะห์สร้างความมั่นใจว่าผลการตรวจมีความถูกต้อง เช่ือถือได้, ด้วยการใช้วิธีการ ทดสอบมาตรฐานทเ่ี หมาะสมและไดร้ ับการ validate ว่าให้ผลลัพธต์ ามทต่ี อ้ งการ. มีการ verify วา่ นำ้� ยา วธิ ีการทดสอบ เคร่ืองมอื เครอื่ งวเิ คราะห์ ผลิตภัณฑ์หรอื บรกิ าร เปน็ ไปตามข้อก�ำหนดทร่ี ะบุไว.้(6) มกี ารรายงานผลการตรวจวเิ คราะหท์ ถ่ี กู ตอ้ งแกผ่ ใู้ ชใ้ นเวลาทเี่ หมาะสม โดยคำ� นงึ ถงึ การรกั ษาความลบั ระดบั ความผดิ ปกติของผลการตรวจทอี่ าจเป็นอนั ตรายต่อผูป้ ่วย และการสืบคน้ ส�ำเนาข้อมูล.(7) มีการจดั การกับสงิ่ ส่งตรวจหลงั การตรวจวิเคราะหอ์ ย่างเหมาะสม เพือ่ ใหส้ ามารถท�ำการตรวจวเิ คราะห์เพิ่ม เติมไดเ้ มื่อจำ� เปน็ , และมกี ารก�ำจดั สง่ิ ส่งตรวจท่เี หลืออยา่ งปลอดภยั .(8) หอ้ งปฏบิ ตั กิ ารทม่ี คี วามพรอ้ ม นำ� มาตรฐานหอ้ งปฏบิ ตั กิ ารทางการแพทยซ์ ง่ึ เปน็ ทย่ี อมรบั มาใชป้ ระโยชน์ และ ขอรบั การประเมนิ จากหนว่ ยงานท่ีเก่ยี วขอ้ ง เชน่ กรมวทิ ยาศาสตรก์ ารแพทย ์ สมาคมเทคนิคการแพทย์ แหง่ ประเทศไทย หรือราชวิทยาลัยพยาธิแพทยแ์ ห่งประเทศไทย.มาตรฐานโรงพยาบาลและบรกิ ารสุขภาพ ฉบับเฉลิมพระเกียรตฉิ ลองสริ ิราชสมบัตคิ รบ 60 ปี 125

ตอนท่ี II ระบบงานส�ำคญั ของโรงพยาบาล ข. คลังเลอื ด (1) องคก์ รนำ� มาตรฐานงานบรกิ ารโลหติ และธนาคารเลอื ด ทจี่ ดั ทำ� โดยศนู ยบ์ รกิ ารโลหติ แหง่ ชาติ สภากาชาดไทย มาเป็นแนวทางในการปฏิบัติ. ค. บริการรังสวี ิทยา และ Medical Imaging อืน่ ๆ (1) หน่วยบริการทางรงั สีวิทยาและ medical imaging อ่ืนๆ มคี วามพร้อมของสถานที่ เคร่อื งมือ อุปกรณ์ ที่จะให้หลักประกันในการป้องกันอันตรายจากรังสีแก่ผู้ป่วย ญาติ และเจ้าหน้าท่ี, เป็นไปตามมาตรฐาน กฎระเบียบ ข้อบงั คับ, ได้รบั การตรวจสอบและรับรองจากหน่วยงานที่รับผิดชอบตามทีก่ ฎหมายกำ� หนด. (2) มกี ารปฏบิ ตั ติ ามแนวทางการปอ้ งกนั อนั ตรายจากรงั สอี ยา่ งเครง่ ครดั . มกี ารตรวจวดั รงั สแี ละการรายงานผล. การจัดพื้นท่ีห้องตรวจและป้ายแสดงบริเวณรังสีท่ีชัดเจน. มีการก�ำจัดสารกัมมันตรังสี กากรังสี และ ขยะทางรังสอี ยา่ งเหมาะสมและปลอดภัย. (3) มขี อ้ บ่งช้ีทางคลนิ กิ ท่เี พียงพอ ในการสง่ ตรวจทางรงั สวี ิทยาหรอื medical imaging อ่นื ๆ. มีการสือ่ สาร ข้อบ่งช้ีดังกล่าวให้หน่วยบริการและแพทย์ที่จะท�ำการตรวจและอ่านผล. ข้อบ่งชี้และการส่ือสารดังกล่าว อยู่บนพืน้ ฐานแนวทางขององคก์ รวชิ าชพี และหลักฐานทางวิชาการ. (4) การตรวจทางรงั สวี ทิ ยาเปน็ ไปอยา่ งถกู ตอ้ ง, มกี ารเขยี น label ทถ่ี กู ตอ้ งและเหมาะสม. มกี ารจดั ทำ� มาตรฐาน เกี่ยวกับการจัดต�ำแหน่งและการตั้งค่าในการถ่ายภาพรังสี เพื่อให้ได้ภาพถ่ายที่มีคุณภาพ และผู้ป่วยได้รับ รังสีนอ้ ยทส่ี ดุ .126 มาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสขุ ภาพ ฉบบั เฉลมิ พระเกียรติฉลองสิรริ าชสมบตั ิครบ 60 ปี

ตอนที่ II ระบบงานส�ำคญั ของโรงพยาบาล(5) การตรวจวนิ จิ ฉยั และรกั ษาทางรงั สวี ทิ ยาหรอื medical imaging อนื่ ๆ ทำ� โดยผมู้ คี ณุ วฒุ แิ ละประสบการณ.์ มีระบบการปรึกษารังสีแพทย์และทบทวนความถูกต้องของการอ่านผลการตรวจทางรังสีวิทยาตามความ เหมาะสม.(6) บรกิ ารรงั สวี ิทยามีแผนงาน / ระบบบรหิ ารคุณภาพทีจ่ ะสรา้ งความมั่นใจในคณุ ภาพของภาพรังสีทเี่ หมาะสม โดยมอี ันตรายต่อผู้ป่วยและเจ้าหน้าท่ีนอ้ ยที่สดุ ประกอบดว้ ย: l การควบคุมคุณภาพของเครอ่ื งมือทใี่ ชใ้ นการตรวจทางรังสี / medical imaging อนื่ ๆ และแผนการ บำ� รงุ รักษาเชงิ ป้องกนั l การควบคุมคณุ ภาพของกระบวนการถา่ ยภาพและลา้ งฟลิ ม์ (กระบวนการทางรงั สีเทคนิค134) l การตอบสนองความตอ้ งการของผปู้ ว่ ยและแพทย์เจ้าของไข้ l การป้องกันและตดิ ตามเฝ้าระวังความเสย่ี ง เชน่ ความเส่ียงจากการไดร้ ับรงั สี ความเส่ยี งในการใชย้ า l การทบทวนอุบตั กิ ารณ์และการหาโอกาสพัฒนา l การประเมินผลการปฏิบัตงิ านของเจา้ หนา้ ท่ี l การทบทวนแผนงานบริหารคณุ ภาพประจ�ำปี.134 การควบคมุ คณุ ภาพของกระบวนการถา่ ยภาพและลา้ งฟลิ ์ม เชน่ การตรวจสอบคณุ ภาพของ processor ประจำ� วนั , การตรวจสอบความ สะอาดของห้องมืดประจ�ำสัปดาห์, การตรวจสอบ visual checklist ประจ�ำเดือน, การตรวจสอบ phantom images ทุกสามเดือน, การตรวจสอบ viewboxes ทกุ สามเดือน, การทำ� repeat analysis ทุกสามเดือน, การวิเคราะห์การตกคา้ งของ fixer บนแผ่นฟลิ ม์ ทกุ หกเดอื น, การตรวจสอบ fog ในหอ้ งมดื ทกุ หกเดอื น, การตรวจสอบ screen-film contact ประจำ� ป,ี การตรวจสอบ screen cleanliness ประจำ� ปหี รอื เมื่อจำ� เปน็มาตรฐานโรงพยาบาลและบรกิ ารสุขภาพ ฉบบั เฉลมิ พระเกียรติฉลองสิริราชสมบัตคิ รบ 60 ปี 127

ตอนที่ II ระบบงานสำ� คัญของโรงพยาบาล II-8 การเฝา้ ระวังโรคและภัยสขุ ภาพ (DHS)II-8 การเฝา้ ระวังโรคและภัยสขุ ภาพ (Disease and Health Hazard Surveillance)องค์กรมีความม่ันใจว่ามีการติดตามเฝ้าระวังเพื่อค้นหาการเกิดโรคและภัยสุขภาพท่ีผิดปกติ อย่างมีประสิทธิภาพ และดำ� เนนิ การสอบสวนควบคมุ โรคไมใ่ ห้เกิดการแพรร่ ะบาดได้ ข. การเกบ็ และวิเคราะหข์ ้อมลู เฝา้ ระวงั Lab โเภรโฝครัยคไ้าสมตรุข่ตดิภะิดตาวต่อพงั ่อ บันทกึ วเิ คราะห์ วนิ จิ ฉยั การระบาดClinician ตรวจสอบคุณภาพ ตดิ ตามเฝ้าดูสถานการณ์และแนวโนม้ คาดการณแ์ นวโน้ม วางแผนปอ้ งกัน / ควบคมุ ค. การตอบสนองตอ่ การระบาดของโรคและภยั สขุ ภาพ ช่องทางรับรายงาน ต้ัง SRRT สบื คน้ ควบคมุ สอบสวนเฉพาะราย ทำ� แผน เตรยี มพรอ้ ม สอบสวน มาตรการปอ้ งกนั แจ้งเตอื นก. การบรหิ ารจดั การและทรพั ยากร ง. การเผยแพร่ขอ้ มลู ข่าวสาร การเกิดโรคและภัยสขุ ภาพ แลระาเยตงือานนภยั นโยบายและแผน กกำ�ารกเับฝา้ รดะูแวังล กปารรคะวเบมคนิ ุมโผรลค สถานกตาารมณกฎท์ หเ่ี ปม็นาปยัจจบุ ัน หนว่ ยงาน ส่อื สาธารณะ บุคลากร / ทรัพยากร สรา้ งความรู้ / เขา้ ใจ128 มาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสขุ ภาพ ฉบบั เฉลมิ พระเกียรตฉิ ลองสิรริ าชสมบตั คิ รบ 60 ปี

ตอนที่ II ระบบงานสำ� คัญของโรงพยาบาลII-8. การเฝา้ ระวังโรคและภัยสุขภาพ (DHS) องค์กรสร้างความม่ันใจว่ามีการติดตามเฝ้าระวังเพ่ือค้นหาการเกิดโรคและภัยสุขภาพที่ผิดปกติอย่างมี ประสิทธภิ าพ และดำ� เนนิ การสอบสวนควบคมุ โรคไมใ่ ห้เกิดการแพรร่ ะบาดได.้ ก. การบริหารจัดการและทรพั ยากร (1) มีนโยบายเฝ้าระวงั โรคและภัยสุขภาพครอบคลมุ ทุกพ้ืนทท่ี ่ใี หบ้ ริการแก่ผปู้ ่วย บคุ ลากร และประชาชน. (2) มีแผนกลยทุ ธ์และแผนปฏิบตั กิ าร135ท่ีชดั เจน สอดคลอ้ งกับปญั หาโรคและภัยสขุ ภาพในพ้ืนที.่ (3) มรี ะบบในการก�ำกับดูแล ก�ำหนดนโยบายและมาตรการ วางแผน ประสานงาน136 ตดิ ตามประเมินผล137 และปรบั ปรงุ กระบวนการเฝา้ ระวัง. (4) มบี คุ ลากรทีม่ ีความรู้และทักษะ ท�ำหน้าที่เฝา้ ระวังและสอบสวนโรค ในจำ� นวนทเ่ี หมาะสม138.135 แผนปฏิบตั ิการควรได้จากการมสี ่วนร่วมของบุคลากรทเี่ กยี่ วขอ้ ง ทงั้ ในการวเิ คราะหป์ ัญหา ความตอ้ งการ และการจดั ล�ำดบั ความส�ำคัญ136 การประสานงาน ครอบคลมุ หนว่ ยงานท่ีเกยี่ วขอ้ งทงั้ ในและนอกองค์กร137 การตดิ ตามประเมนิ ผล ควรพจิ ารณาผลลพั ธต์ อ่ ไปนเี้ ปน็ อยา่ งนอ้ ย: ความเปน็ ปจั จบุ นั ของสถานการณโ์ รคสำ� คญั ทเี่ ฝา้ ระวงั , ความถกู ตอ้ งและ ครบถว้ นของขอ้ มลู ทเ่ี ฝา้ ระวงั , การใชป้ ระโยชนข์ อ้ มลู เฝา้ ระวงั เพอื่ เรง่ รดั หรอื ปรบั เปลยี่ นมาตรการควบคมุ ปอ้ งกนั โรค, ความทนั ตอ่ สถานการณ์ ในการสอบสวนโรคส�ำคญั , ความสามารถในการหยุดยง้ั การเกดิ ผ้ปู ว่ ยรายใหม่138 จำ� นวนบุคลากรทีท่ �ำหนา้ ท่ีเฝ้าระวัง เหมาะสมกับจ�ำนวนประชากรในพ้นื ทรี่ บั ผดิ ชอบ หรอื จ�ำนวนเตยี งของโรงพยาบาลมาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสขุ ภาพ ฉบับเฉลิมพระเกยี รตฉิ ลองสริ ิราชสมบตั ิครบ 60 ปี 129

ตอนที่ II ระบบงานส�ำคญั ของโรงพยาบาล (5) มีงบประมาณและทรพั ยากรอ่ืนๆ ท่ีเพยี งพอ มีการใชเ้ ทคโนโลยีท่ีเหมาะสม ส�ำหรบั การเฝา้ ระวงั สอบสวน และควบคมุ โรคอยา่ งมีประสิทธภิ าพ. (6) มกี ารสรา้ งความรู้ ความเข้าใจ ความตระหนัก ในด้านแนวคดิ นโยบาย แผน และแนวทางปฏิบตั เิ กีย่ วกบั การเฝา้ ระวงั โรคและภยั สขุ ภาพสำ� หรับบุคลากรในโรงพยาบาลทุกระดบั . ข. การเกบ็ และวิเคราะหข์ อ้ มูลเฝา้ ระวัง (1) มีการเฝ้าระวังโรคติดต่อ โรคไม่ติดต่อและปัญหาสุขภาพอ่ืนๆ อย่างตอ่ เน่ือง เหมาะสมกบั สภาพปัญหาของ พน้ื ท่ี องค์กร และตามที่กฎหมายหรือกระทรวงสาธารณสขุ ก�ำหนด. (2) ผู้ให้บรกิ ารที่เกย่ี วข้อง เช่น แพทย์ พยาบาล ผู้ปฏิบัติงานการตรวจทางห้องปฏิบตั ิการ มีสว่ นรว่ มในการ เฝ้าระวงั โรคและภยั สขุ ภาพ. (3) มีการบันทึกและจัดเก็บข้อมูลอย่างเป็นระบบและต่อเนื่อง. ข้อมูลมีความเป็นปัจจุบัน ครบถ้วน ถูกต้อง ทันเวลา และเปรียบเทียบกบั ขอ้ มูลที่มอี ยู่เดิมได้. (4) มกี ารวิเคราะห์ เปรียบเทยี บ แปลความหมายขอ้ มลู การเฝา้ ระวงั อย่างตอ่ เน่อื งและสม่ำ� เสมอ โดยใชว้ ธิ กี าร ทางระบาดวิทยา.130 มาตรฐานโรงพยาบาลและบรกิ ารสขุ ภาพ ฉบับเฉลมิ พระเกยี รติฉลองสิรริ าชสมบตั คิ รบ 60 ปี

ตอนท่ี II ระบบงานส�ำคญั ของโรงพยาบาล(5) มีการค้นหาการเพิ่มที่ผิดปกติหรือการระบาดของโรค139 ท้ังจากการวิเคราะห์ข้อมูลจากการเฝ้าระวัง รับทราบขอ้ มูลจากบคุ ลากรทางคลนิ ิก และทบทวนรายงานผลการตรวจทางหอ้ งปฏิบัติการอย่างสมำ่� เสมอ.(6) มีการติดตามเฝ้าดูสถานการณ์และแนวโน้มของโรคทีเ่ ฝ้าระวังอยา่ งต่อเนื่องและเป็นปัจจุบนั .(7) มกี ารคาดการณแ์ นวโนม้ การเกิดโรคท่ีส�ำคัญ เพอ่ื ประโยชน์ในการวางแผนป้องกนั ควบคุมโรค.ค. การตอบสนองตอ่ การระบาดของโรคและภยั สขุ ภาพ(1) มที มี เฝ้าระวงั สอบสวนเคลือ่ นทเี่ ร็ว (SRRT) จากสหสาขาวชิ าชพี ทำ� หน้าทต่ี อบสนองต่อการระบาดของโรค และภัยสุขภาพ.(2) มีแผนการตอบสนองต่อเหตฉุ ุกเฉินดา้ นสาธารณสขุ และมีการเตรียมพรอ้ มในการรองรบั ตลอดเวลา.(3) มกี ารกำ� หนดมาตรการป้องกนั ควบคุมโรคและภัยสุขภาพท่จี �ำเป็น เพ่อื ป้องกนั การแพร่ระบาดของโรค.139 การระบาด มีความหมายเปน็ 2 ลกั ษณะ (1) Epidemic หมายถงึ การเกิดโรคมากผิดปกติเกินกวา่ จ�ำนวนทเี่ คยมีในชว่ งระยะเวลาเดยี วกันของปีก่อนๆ (mean + 2 S.D.) มกั เกดิ กับ โรคที่พบบอ่ ยๆ เปน็ โรคประจ�ำถ่นิ เช่น การระบาดของโรคหัด (2) Outbreak หมายถงึ โรคทมี่ ผี ปู้ ว่ ยตงั้ แต่ 2 รายขนึ้ ไปในระยะเวลาอนั สนั้ หลงั จากรว่ มกจิ กรรมดว้ ยกนั มา (common activity) มกั เกดิ กบั โรคทพ่ี บประปราย แต่จ�ำนวนไมม่ าก (sporadic disease) เชน่ การระบาดของอาหารเปน็ พษิ ในกรณีท่เี ปน็ โรคตดิ ตอ่ อันตรายซ่งึ ไมเ่ คย เกิดขึน้ ในชมุ ชนนน้ั มาก่อน หรอื เคยเกดิ มานานแลว้ และกลับมาเปน็ อกี ถึงแมม้ ผี ู้ปว่ ยเพยี ง 1 รายกถ็ ือว่าเปน็ การระบาดมาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสขุ ภาพ ฉบบั เฉลมิ พระเกยี รติฉลองสิรริ าชสมบตั คิ รบ 60 ปี 131

ตอนท่ี II ระบบงานสำ� คัญของโรงพยาบาล (4) มีช่องทางและบุคลากรที่สามารถรับรายงานผู้ป่วยหรือภาวะฉุกเฉินทางสาธารณสุขจากบุคลากรทางคลินิก ตลอด 24 ชวั่ โมง. (5) มีการด�ำเนินการสอบสวนผู้ป่วยเฉพาะราย เพ่อื ปอ้ งกนั การแพรร่ ะบาดของโรคอยา่ งทันทว่ งที. (6) เมอ่ื มีการระบาดเกิดข้ึน ทมี ผ้รู บั ผิดชอบในการสอบสวนควบคมุ โรคมีทรพั ยากรและอำ� นาจในการสืบคน้ และ ใชม้ าตรการควบคุมท่ีเหมาะสมอยา่ งรอบด้านและทนั กาล. (7) มกี ารสอบสวนการระบาด เหตกุ ารณผ์ ิดปกติ การปว่ ยเปน็ กลุม่ ก้อน หรือพบแนวโน้มที่บง่ บอกวา่ อาจมีการ ระบาด เพือ่ ป้องกนั การแพร่ระบาดของโรคในวงกวา้ งอยา่ งทันทว่ งที. (8) มกี ารแจง้ เตอื นการเกดิ โรคและภยั สขุ ภาพไปยงั ชมุ ชน สว่ นราชการ และองคก์ รอนื่ ทเ่ี กย่ี วขอ้ งอยา่ งทนั เวลา. ง. การเผยแพรข่ อ้ มูลข่าวสารและเตือนภัย (1) มกี ารจดั ทำ� รายงานสถานการณโ์ รคและภยั สขุ ภาพทใ่ี หข้ อ้ มลู ขา่ วสารทเี่ ปน็ ปจั จบุ นั เกย่ี วกบั โรคและภยั สขุ ภาพ ท่ีเฝ้าระวงั การระบาด และการด�ำเนนิ การสอบสวนควบคุมโรค. (2) มกี ารรายงานโรคไปยงั สถานบรกิ ารสาธารณสขุ ในพน้ื ทแี่ ละหนว่ ยงานทเี่ กยี่ วขอ้ งตามพระราชบญั ญตั โิ รคตดิ ตอ่ กฎอนามยั ระหว่างประเทศ และกฎข้อบงั คับอ่นื ๆ. (3) มกี ารเผยแพรส่ ารสนเทศการเกดิ โรคและภยั สขุ ภาพทเ่ี ปน็ ปจั จบุ นั ไปยงั หนว่ ยงานทเ่ี กยี่ วขอ้ งและสอื่ สาธารณะ อย่างตอ่ เนอื่ งและสม่ำ� เสมอ เพ่ือการวางแผนปอ้ งกันและควบคุมโรค.132 มาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสขุ ภาพ ฉบบั เฉลิมพระเกยี รติฉลองสริ ิราชสมบตั ิครบ 60 ปี

ตอนท่ี II ระบบงานสำ� คญั ของโรงพยาบาล II-9 การทำ� งานกบั ชมุ ชน (COM) II-9.1 การจดั บริการสร้างเสริมสขุ ภาพสำ� หรบั ชมุ ชน (Health Promotion for the Community)ทีมผใู้ หบ้ รกิ ารรว่ มมือกับชุมชน จดั ใหม้ ีบริการสร้างเสริมสขุ ภาพที่สนองตอบตอ่ ความต้องการของชุมชนทร่ี ับผิดชอบกำ� หนดชมุ ชนท่ีรับผดิ ชอบ บวรากิ งาแรผสนรา้แงลเสะอรมิอสกแขุ บภบาพ ร่วมกบั ชุมชนชุมชนทางภูมิศาสตร์ ความสัมพนั ธ์ กลุม่ สุขภาพดี กลุม่ เสย่ี งเกบ็ ขขอ้องมชูลมุ สชุขนภาพ ประเมิน กลุ่มทีม่ ปี ัญหาสุขภาพ ความต้องการ / การดูแลสขุ ภาพ ศกั ยภาพของชมุ ชน การชว่ ยเหลือสนับสนุน การสง่ เสริมการเรยี นรู้กำ� หนดกลมุ่ เป้าหมายสำ� คญั การพัฒนาทักษะสขุ ภาพ การชีป้ ระเดน็ นโยบายสาธารณะ การสร้างเครือข่าย ร่วมมือกับองค์กร จดั บริการสรา้ งเสริมสขุ ภาพ และผ้ใู หบ้ รกิ ารอน่ื ๆ ส�ำหรับชุมชน ประเมนิ และปรบั ปรุงมาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสขุ ภาพ ฉบับเฉลิมพระเกยี รตฉิ ลองสิริราชสมบตั ิครบ 60 ปี 133

ตอนที่ II ระบบงานส�ำคญั ของโรงพยาบาล II-9.2 การเสรมิ พลงั ชมุ ชน (Community Empowerment)ทีมผู้ให้บริการท�ำงานร่วมกับชุมชนเพ่ือสนับสนุนการพัฒนาความสามารถของชุมชนในการปรับปรุงสุขภาพและความเปน็ อยทู่ ดี่ ขี องชมุ ชน องค์กรร่วมมือกบั ชมุ ชนสง่ เสริมการมสี ว่ นร่วม สง่ เสริมความสามารถ ส่งเสริมพฤติกรรมและ กกาารขรเสปอร็นงา้ คชงเพู่มุคันรชือธนขมา่ติ ยร ของชมุ ชน ทักษะสุขภาพสว่ นบคุ คลช้ีแนะและสนับสนนุ รบั รู้ ยอมรับ สนับสนนุ ลดพฤตกิ รรมเส่ียง แนลสโกยรเา้ บปงลาค่ียยวานสมสาสาธัมราสพรนนั ณเธท์ะศ ปรบั ใช้ ร่วมด�ำเนินการ ปกป้องบุคคลจากความเสีย่ ง ร่วมมือกับผู้เกย่ี วข้อง พฤตกิ รรมสุขภาพทดี่ ี ส่งเสรมิ ส่ิงแวดล้อม บริการช่วยเหลือทางสงั คม ส่งิ ปนทเาปงือ้ กนาทยาภงกาาพยภาพ ส่ิงแวดลอ้ มทางสังคม และสารเคมี ช่วยเหลอื ผดู้ ้อยโอกาสทางสังคม อนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ สรา้ งเครอื ขา่ ยทางสงั คม สันทนาการ การพักผ่อน ความเปน็แอลยะช่ทู มุ่ีดชีในนท่ที �ำงาน ปรับปรุงสุขภาพ ความเปน็ อยทู่ ด่ี ี ของชมุ ชน134 มาตรฐานโรงพยาบาลและบรกิ ารสขุ ภาพ ฉบับเฉลิมพระเกยี รตฉิ ลองสริ ริ าชสมบตั คิ รบ 60 ปี

ตอนที่ II ระบบงานสำ� คัญของโรงพยาบาลII-9.1 การจดั บรกิ ารสรา้ งเสรมิ สุขภาพสำ� หรับชมุ ชน (COM.1) ทมี ผใู้ หบ้ รกิ ารรว่ มมอื กบั ชมุ ชน140 จดั ใหม้ บี รกิ ารสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพทส่ี นองตอบตอ่ ความตอ้ งการของชมุ ชน ท่รี บั ผดิ ชอบ. (1) ทมี ผู้ให้บริการกำ� หนดชมุ ชนทรี่ บั ผิดชอบ, ประเมินความต้องการ141 และศักยภาพของชุมชน, และกำ� หนด กลุ่มเปา้ หมายสำ� คญั ในชมุ ชน. (2) ทมี ผใู้ หบ้ รกิ ารวางแผนและออกแบบบรกิ ารสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพ142 รว่ มกบั ชมุ ชนเพอื่ ตอบสนองความตอ้ งการ และปัญหาของชมุ ชน. (3) ทีมผใู้ หบ้ ริการจดั บริการสร้างเสรมิ สุขภาพส�ำหรับชมุ ชน143 โดยร่วมมือกบั องคก์ รและผใู้ หบ้ รกิ ารอนื่ ๆ. (4) ทมี ผู้ใหบ้ ริการตดิ ตามประเมนิ ผลและปรับปรงุ บริการสรา้ งเสริมสขุ ภาพในชมุ ชน.140 ชมุ ชน อาจจะเปน็ ชุมชนทางภมู ศิ าสตร์ หรือชุมชนทีเ่ กดิ จากความสัมพันธ์ของกลุ่มคนท่ีมีเป้าหมายเดียวกนั141 การประเมินความต้องการของชุมชน ครอบคลุมถึงการเก็บรวบรวมสารสนเทศเก่ียวกับสุขภาพของชุมชน เช่น ปัจจัยท่ีมีผลต่อสุขภาพ สถานะสุขภาพ ศกั ยภาพ และความเสี่ยงดา้ นสุขภาพในชุมชน142 การออกแบบและวางแผนบริการสรา้ งเสรมิ สุขภาพ ควรใชข้ ้อมูลทงั้ ในระดับบคุ คล ระดับกลุ่มบคุ คล และระดบั ชุมชน, ควรครอบคลมุ กลมุ่ สขุ ภาพดี กลมุ่ เสย่ี ง และกลมุ่ ทม่ี ปี ญั หาสขุ ภาพ, แผนควรประกอบดว้ ยเปา้ หมาย วตั ถปุ ระสงค์ ผลลพั ธท์ ตี่ อ้ งการ และตวั ชวี้ ดั ทเ่ี หมาะสม143 บริการสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพสำ� หรับชมุ ชน อาจครอบคลมุ การดแู ล การช่วยเหลอื สนับสนนุ การสง่ เสริมการเรียนรู้ การพฒั นาทักษะสุขภาพ การช้ปี ระเดน็ ทีเ่ ปน็ นโยบายสาธารณะ และการสรา้ งเครอื ข่ายมาตรฐานโรงพยาบาลและบริการสขุ ภาพ ฉบับเฉลิมพระเกียรตฉิ ลองสริ ิราชสมบตั ิครบ 60 ปี 135

ตอนท่ี II ระบบงานส�ำคญั ของโรงพยาบาลII-9.2 การเสรมิ พลงั ชมุ ชน (COM.2) ทมี ผใู้ หบ้ รกิ ารทำ� งานรว่ มกบั ชมุ ชนเพอ่ื สนบั สนนุ การพฒั นาความสามารถของชมุ ชนในการปรบั ปรงุ สขุ ภาพ และความเป็นอยทู่ ่ีดีของชมุ ชน. (1) องคก์ รสง่ เสริมการมสี ว่ นรว่ มและการสรา้ งเครอื ขา่ ยของชุมชน รวมทัง้ การเปน็ คพู่ ันธมิตร144 ทีเ่ ขม้ แขง็ กบั ชมุ ชน. (2) องคก์ รมสี ว่ นรว่ มในการชแี้ นะและสนบั สนนุ นโยบายสาธารณะเพอ่ื สขุ ภาพดว้ ยการสรา้ งความสมั พนั ธ์ รว่ มมอื กับผ้เู ก่ียวข้อง และแลกเปลี่ยนสารสนเทศอยา่ งต่อเนือ่ ง. (3) องคก์ ร ร่วมมอื กบั ชมุ ชน ส่งเสรมิ ความสามารถ145ของกลมุ่ ตา่ งๆ ในชุมชนเพื่อด�ำเนินการแกป้ ญั หาท่ชี มุ ชน ให้ความสำ� คัญ. (4) องคก์ ร รว่ มมอื กับชมุ ชน ส่งเสรมิ พฤตกิ รรมและทักษะสขุ ภาพสว่ นบุคคล (รวมถงึ ความรู้ เจตคติ ความเชื่อ ค่านยิ ม) ซึ่งมคี วามสำ� คัญตอ่ สุขภาพของแตล่ ะคน146.144 องคก์ รทำ� งานเปน็ คูพ่ นั ธมิตรกับชุมชนด้วยการแลกเปลี่ยนสารสนเทศ ความรู้ ทกั ษะ และทรพั ยากร145 การสง่ เสรมิ ความสามารถของกลุ่มในชุมชน มีข้ันตอนเป็นล�ำดบั คอื รับร,ู้ ยอมรบั , สนบั สนุน, ปรบั ใช้, ร่วมดำ� เนินการ146 พฤติกรรมและทักษะสว่ นบุคคลท่สี ำ� คญั ไดแ้ ก่ พฤตกิ รรมสุขภาพท่ดี ี (การออกกำ� ลงั การผ่อนคลาย อาหาร), การลดพฤตกิ รรมที่มีความ เสี่ยงตอ่ สุขภาพ, การปกป้องส่วนบคุ คลให้พ้นจากความเสย่ี ง, การจัดการกบั ความเครียดในชวี ติ ประจำ� วนั136 มาตรฐานโรงพยาบาลและบรกิ ารสขุ ภาพ ฉบบั เฉลิมพระเกียรติฉลองสริ ิราชสมบตั คิ รบ 60 ปี

ตอนท่ี II ระบบงานสำ� คัญของโรงพยาบาล(5) องค์กร ร่วมมือกบั ชมุ ชน สง่ เสรมิ ใหม้ สี ิ่งแวดลอ้ มทางกายภาพในชุมชนทเ่ี อื้อต่อการมีสุขภาพดี 147.(6) องค์กร ร่วมมือกับชุมชน ส่งเสริมให้มีบริการช่วยเหลือทางสังคม และสร้างส่ิงแวดล้อมทางสังคมที่เอ้ือ ต่อการมสี ุขภาพดี 148.147 สิ่งแวดล้อมทางกายภาพในชมุ ชนทเ่ี อ้อื ต่อการมสี ุขภาพดี ได้แก่ การลดส่งิ ปนเปือ้ นทางกายภาพและสารเคมี เชน่ ฝุน่ ละอองในอากาศ สารพิษหรอื สารตกคา้ งในอาหาร เสยี ง, การอนุรกั ษท์ รัพยากรธรรมชาต,ิ ส่งิ แวดล้อมเพ่ือสันทนาการ การพกั ผ่อน สมดุลของชวี ติ และ กจิ กรรมทเี่ อือ้ ต่อสุขภาพ148 สิ่งแวดลอ้ มทางสงั คมทีเ่ อ้อื ต่อการมสี ขุ ภาพดี ได้แก่ การชว่ ยเหลือทางสงั คมในกลมุ่ เปา้ หมาย (เช่น ผู้ท่ดี อ้ ยโอกาสทางสงั คม), การสร้าง เครอื ขา่ ยทางสังคม, ปฏิสมั พันธ์ทางสงั คมทสี่ ง่ เสริมความเปน็ อยทู่ ดี่ ีในทที่ ำ� งานและชมุ ชนมาตรฐานโรงพยาบาลและบรกิ ารสขุ ภาพ ฉบบั เฉลมิ พระเกยี รติฉลองสริ ิราชสมบัตคิ รบ 60 ปี 137