การบินด้วยเครื่องวัดประกอบการบิน

Cross-Check การบนิ ตรงบนิ ระดบั (Straight-and-Level Flight)

Straight Climbs (Constant Airspeed and Constant Rate) • สถาปนาสูท่ ่าไต่ • 1. ปรบั Pitch Attitude สู่ท่าไต่ • 2. เมอ่ื Airspeed ใกล้ Climbing speed ทาการ Advance power • 3. ควบคมุ Airspeed ดว้ ย Power • 4. ควบคมุ rate of climb ด้วย Pitch Attitude • 5. ควบคมุ Heading ดว้ ย Attitude Ind. • 6. แกด้ กั สู่ level of 10% of rate of climb

Straight Climbs (Constant Airspeed and Constant Rate)

สถาปนาส่ทู า่ ไต่ ปรบั Pitch Attitude สู่ทา่ ไต่

2. เมื่อ Airspeed ใกล้ Climbing speed ทาการ Advanc power

3. ควบคมุ Airspeed ด้วย Power 4. ควบคมุ rate of climb ด้วย Pitch Attitude 5. ควบคมุ Heading ด้วย Attitude Ind. - Trim

Cross-Check เครื่องวดั

6. แกด้ กั สู่ level of 10% of rate of climb

รอ่ น (Descent) • 1. ลด Power • 2. ปรับ Pitch หรือ Airspeed ใกล้ descenting speed • 3. ควบคมุ Airspeed ด้วย Power • 4. ควบคุม rate of descent ด้วย Pitch Attitude • 5. ควบคุม Heading ด้วย Attitude Ind. • 6. แกด้ ักสู่ level-off 10% of rate of descent

1. สถาปนาสู่ท่าร่อน ลด Power

2. ปรับ Pitch หรอื Airspeed ใกล้ descenting speed

3. ควบคมุ Airspeed ดว้ ย Power 4. ควบคมุ rate of descent ดว้ ย Pitch Attitude 5. ควบคมุ Heading ด้วย Attitude Ind. 6. Trim 7. แก้ดกั สู่ level-off 10% of rate of descent

a. ส่งิ ที่ตอ้ งการ ของไต่ (Climb) และรอ่ น (Descent) • Constant Airspeed • Constant rate of climb or descent • Constant Heading • Level - off from climb or descent

b. Constant Airspeed and Constant rate of climb • 1. ปรบั Pitch Attitude อยา่ งน่มิ นวล (รอ 2 – 3 วนิ าที) เพื่อให้ Altimeter และ VSI เร่ิมแสดงการไต่ • 2. Advance Power • 3. เม่ือ VSI ใกล้ rate of climb ให้ปรับ Pitch Attitude เพือ่ maintain rate of climb และ ปรับ Power เม่อื จาเปน็ เพอื่ maintain Airspeed

b. Constant Airspeed and Constant rate of climb • 4. Heading Ind. เปน็ เคร่ืองวดั หลักในการควบคุมทางทิศ ประกอบกบั Attitude Ind. และ Turn needle • 5. Trim • 6. Level - off 10% of rate of climb (Standard rate of climb or descent is 500 ft./min) • หมายเหตุ เปลีย่ นแปลง manifold pressure ± 1“Hg. จะ เปลีย่ นแปลง rate of climb or descent 100 ft./min)

c. Constant Airspeed and Constant rate of descent • 1. ถ้าไม่ตอ้ งการเปลยี่ นแปลง Airspeed ใหป้ รบั Pitch Attitude พร้อมกบั ลด Power • 2. rate of descent ควบคุมดว้ ย Pitch Attitude, Airspeed ควบคมุ ดว้ ย Power • 3. ถา้ ต้องการลดความเร็วรอ่ น ให้ลด Power ก่อน แล้วรกั ษา ระยะสูงจนกระทั้งใกลค้ วามเร็วทต่ี ้องการ จึงปรับ Pitch Attitude สทู่ ่าร่อน การควบคมุ rate of descent และ Airspeed เชน่ เดียวกบั ขอ้ 2

c. Constant Airspeed and Constant rate of descent • 4. ถ้าต้องการลดความเรว็ รอ่ น และระยะสูงทันที ให้ปรับ Pitch Attitude พรอ้ มลด Power ใหต้ า่ กวา่ Power ท่ี ต้องการร่อน จนกระทง้ั ความเรว็ ใกล้ถึงความเร็วรอ่ น จึงปรบั Power สู่ Power ร่อนปกติ • 5. การปรับสทู่ า่ ระดบั ใหก้ ระทาก่อน 10% ของอัตราร่อน

การเลีย้ ว (turn) • 1. อัตราการเลี้ยว Standard rate turn Airspeed in Knots * Approsermate Angle (true) (to nearest Degree) For 3º/Second • A/S 80 มุมเอยี ง 12º 90 14º 100 15º 110 17º 120 18º 130 20º 140 21º 150 22º

การเลยี้ ว (turn) 1. อัตราการเลยี้ ว Standard rate turn • Note.- A rule of thumb to fuid the amount of bank needed for a standard rate turn is to devide the airspeed by 10 and add one-half the auswer. • For 100 knots, the angle of bank required is : 11000 = 10 + 5 (one-half of 10) 15º • FM 1-240 • The angle of bank required to achicve a standard rate turn is about 15% of TAS in knots.

2. การเล้ียวระดับ (Leval turn) • เร่ิมจาก Straight and level flight • ในการ roll-in ใช้ Attitude Ind. ในการสถาปนามมุ เอยี ง เมื่อมมุ เอียงได้ ให้ใช้ Turn and Slip Ind. เป็นเคร่อื งวัดท่ี ใชใ้ นการควบคุมการเลีย้ ว

2. การเลยี้ วระดับ (Leval turn) • Altimeter เป็นเครื่องวดั หลกั ในการควบคมุ ทาง Pitch • Power ใช้ในการควบคมุ Airspeed • Trim

2. การเล้ียวระดบั (Leval turn) • การ roll out ใช้ Attitude Ind. เปน็ เคร่อื งวดั หลกั • เม่อื ทศิ ทางใกล้ท่ีต้องการให้ใช้ Heading Ind. เปน็ เครือ่ งวัด หลกั ในการควบคมุ ทาง Bank

2. การเลีย้ วระดบั (Leval turn) • ปรับ Pitch และ Power ตามความจาเปน็ เพ่อื maintain Attitude และ Airspeed • ระยะเวลาในการ roll-in และ roll-out 5-7 sec. for F/W และ 4-6 sec. for R/W

3. การเลีย้ วสทู่ ศิ ทาง (Turn to Heading) Gyro • ทาการเล้ียวในทิศทางที่สน้ั ที่สุด (ส่ทู ศิ ทางทีก่ าหนด) • เริม่ ต้นจาก Straight and level flight • การ roll-in, roll-out และการ Control การเลีย้ ว เชน่ เดียวกบั การเลยี้ วระดับ (level turn) • มมุ เอียงปกี เท่ากับจานวนองศาท่ีตอ้ งการเลยี้ ว แต่ตอ้ งไม่เกนิ มมุ เอยี งของ Standard rate turn ( 3º / วินาที )

3. การเลีย้ วสู่ทศิ ทาง (Turn to Heading) Gyro • การ start roll-out ต้องทาก่อนถงึ Heading ท่ีต้องการ เท่ากบั ½ of bank (มุมเอยี ง 20º เลย้ี วออกก่อน 10º) • ถา้ Attitude Ind. ใชก้ ารไมไ่ ด้ จานวนองศาในการ roll- out เท่ากบั roll-in • ถ้า Heading Ind. ใชก้ ารไมไ่ ด้ จะตอ้ งใช้ Time Turn หรอื Compass แทน

การเลยี้ วด้วยเขม็ ทศิ (Compass Turns) • การเล้ยี วดว้ ยเขม็ ทศิ (Compass Turns) • Turning Error ในซกี โลกเหนอื • เม่อื เล้ียวออกจากทศิ N เขม็ ทิศจะแสดงทิศทางตรงขา้ มกับด้านทเี่ ลีย้ วช่ัวขณะ จงึ แสดงทิศทางชา้ กว่าทิศทางหวั อากาศยานจรงิ (Lag) แล้วเร่งไล่ตามไปแสดง ทิศทางท่ถี ูกต้องตรงกบั ทิศทางของหวั อากาศยานที่ E และ W (ให้เร่ิมคนื ก่อน ½ of Bank in the turn)

• และเม่อื เลย้ี วออกจากทิศ S เขม็ ทศิ จะแสดงทศิ ทางเร็วกวา่ ทิศทางหัวอากาศยาน จริง (Lead) หรือ Over Swing แลว้ จะชะลอไปแสดงทิศทางทีถ่ กู ต้องตรงกับ ทิศทางของหัวอากาศยานที่ E และ W (ให้เร่ิมคืนกอ่ น = ½ of Bank in the turn) • Turning Error ในซีกโลกใต้ จะแสดงตรงขา้ มกับซกี โลกเหนอื

- เลี้ยวสู่ N ต้องคืนก่อนถงึ N - เล้ียวสู่ S ต้องคนื หลัง S • ในซกี โลกเหนือ การบินเลย้ี วดว้ ยเขม็ ทิศแมเ่ หลก็ เพือ่ แก้ข้อผิดพลาดจากการ Dip ของเขม็ ทิศแมเ่ หลก็ - การบินเลี้ยวขวาหรอื เลีย้ วซ้ายไปยงั ทิศเหนอื จะตอ้ ง rollout กอ่ น (Lag) ถงึ ทศิ เหนอื - การบนิ เลี้ยวขวาหรอื เลย้ี วซา้ ยไปยงั ทิศใต้ จะต้อง rollout หลงั (Lead) ทิศใต้ • ในซีกโลกใต้ จะแสดงตรงข้ามกับซกี โลกเหนอื

ยกตัวอย่าง 1 • การบินเล้ยี วด้วยเข็มทศิ แม่เหล็ก เพื่อแกข้ ้อผิดพลาดจากการ Dip ของเขม็ ทศิ แม่เหล็ก • ถ้าบนิ อย่บู รเิ วณ 15°N 105°E • การเล้ียวขวาจากทิศ 045° ไปยงั ทิศใตด้ ว้ ยมุมเอียงในการเลย้ี ว 14° ต้องเร่มิ rollout ทีท่ ศิ ใด ? เม่ือคืนปีกระดบั แล้วตรงทิศใต้พอดี • จานวนองศา = จานวน L1a5t. –– ½124of=Ba8nºk used in the turn Lead 180 + 8 = 188° • ถา้ เล้ียวซา้ ยจากทศิ 315° Lead 180 – 8 = 172°

ยกตวั อย่าง 2 • การบนิ เลีย้ วดว้ ยเขม็ ทิศแม่เหล็ก เพือ่ แก้ขอ้ ผดิ พลาดจากการ Dip ของเข็มทิศแมเ่ หล็ก • ถา้ บนิ อย่บู รเิ วณ 8°N 99°E • การเลีย้ วขวาจากทิศ 225° ไปยงั ทศิ เหนอื ดว้ ยมมุ เอยี งในการเล้ียว 14° ต้องเร่ิม rollout ท่ีทศิ ใด ? เม่อื คืนปีกระดับแลว้ ตรงทศิ เหนอื พอดี • จานวนองศา = จานวน L8at.++ ½124of=Ba1n5kºused in the turn Lag 360 - 15 = 345° • ถา้ เล้ยี วซา้ ยจากทิศ 135° Lag 360 + 15 = 015°



Error

การเลย้ี วด้วยเข็มทศิ (Compass Turns) • ในซีกโลกเหนอื (Northern Hemisphere) • เล้ยี วสู่ N ตอ้ งคนื ก่อนถงึ N จานวนองศา = Latitude + ½ of Bank used in the turn. • เลยี้ วสู่ S ต้องคืนหลัง S จานวนองศา = Latitude - ½ of Bank used in the turn. • เล้ยี วส่ทู ศิ ทางอื่น ต้องทาการเฉล่ยี (Interpolate) • ในซีกโลกใต้ ต้องกระทาตรงข้ามกับซีกโลกเหนือ

การเลี้ยวด้วยเข็มทิศ (Compass Turns) • ในซกี โลกเหนือ (Northern Hemisphere) • เลี้ยวจาก N หรือ S สู่ E หรอื W ให้เรมิ่ แกค้ ืนกอ่ นถงึ E หรอื W เทา่ กบั ½ of Bank in the turn. • หรอื เล้ยี วจาก N สู่ E หรอื W ใหเ้ ริ่มคืนก่อน E หรือ W = 10º และเลย้ี วจาก S ให้คืนก่อน 5º • หมายเหตุ - เขม็ ทศิ จะเชื่อถอื ได้ ขณะบนิ ตรงระดับ และ ความเร็วคงทีเ่ ทา่ น้นั • ซกี โลกใต้ After (-) ½ Angle Bank

การเลย้ี วจับเวลา • ก่อนทาการเล้ยี วจบั เวลาตอ้ งทาการ calibrate Turn & Slip Ind. ใหถ้ ูกต้องก่อน • คานวณเวลาในการเลีย้ วดว้ ย Standard rate turn • เรม่ิ roll-in เม่อื เข็มวินาทีของนาฬกิ าชี้เลขหลกั 3, 6, 9 หรอื 12 โดยใช้เวลาในการสถาปณามมุ เอียง ( 5-7 sec. for F/W และ 4-6 sec. for R/W ) • เริ่ม roll-out เม่ือครบเวลาท่ีคานวณ โดยใชเ้ วลาในการ roll- out เท่ากับเวลา roll-in

การเลีย้ วจบั เวลา • rate of turn ท่ี delay ในขณะ roll-in จะถูกชดเชยในการ roll-out • ถ้าเลย้ี วนอ้ ยกว่า 20º ให้ใช้ half standard rate turns • คานวณเวลาด้วย Standard rate turn แลว้ คูณด้วย 2 จะได้ เวลาในการเล้ยี วดว้ ย Half standard rate turn









360º 180º 360º 360º 1 นาที 1 นาที 180º





360º 180º 360º 360º 1 นาที 1 นาที 180º

การเล้ียวไต่-ร่อน (climbing and descending turns) • การปฏิบัติมี 3 แบบ คือ • 1. เรมิ่ เล้ยี วหลงั จากสถาปนาท่าไต่หรอื ท่ารอ่ นแลว้ • 2. เริม่ เลย้ี วก่อนเม่อื ไดม้ ุมเอียงแลว้ จึงไต่หรือร่อน • 3. เริม่ เลี้ยว และ ไต่หรือร่อนพร้อมกัน

การเลย้ี วไต่-รอ่ น (climbing and descending turns) • ควบคุม rate of climb or descent ดว้ ย Pitch Attitude • ควบคุม Airspeed ด้วย Power • ควบคมุ rate of turn ด้วย Turn & Slip Ind. • การเร่ิมทาฯ ควรเรม่ิ เมอ่ื เขม็ วนิ าทีของนาฬิกาชเี้ ลขหลัก 3, 6, 9 หรือ 12 และควรเร่มิ จากทศิ ทางหลกั • การคืนจากการเล้ยี วไต่-ร่อน สทู่ า่ บินตรงบินระดบั จะกระทาเมื่อครบเวลา แต่ถา้ เวลาไม่ได้ ใหค้ นื เม่อื Heading และ Altitude ไดต้ ามทีต่ ้องการ

ทา่ บนิ ผิดปกติ และการแก้คืน (Unusual Attitude and Recovery) • ทา่ บนิ ผิดปกตคิ อื ทา่ บินใด ๆ กต็ ามท่ไี มต่ อ้ งการในการบนิ ดว้ ย เคร่ืองวัดประกอบการบนิ ซง่ึ อาจเกดิ จากปัจจยั ตอ่ ไปน้ี.- • - turbulence • - vertigo • - การงงหรือสับสนจากการ Cross-Check เครื่องวดั • - เคร่อื งวดั ขดั ขอ้ ง • - ความชานาญของนักบนิ

ท่าบนิ ผิดปกติ และการแกค้ นื (Unusual Attitude and Recovery) • สว่ นมากจะพบในลักษณะ • - Attitude Ind. แสดงอาการทาง Pitch หรอื Bank มาก เกินไป • - Heading Ind. และ Turn needle แสดงการเปล่ยี นทศิ ทาง อย่างรวดเร็ว • - Altimeter, Airspeed Ind. และ VSI ชีเ้ ปล่ยี นแปลงอย่าง รวดเรว็ • - Attitude Ind. และ Heading Ind. ใชก้ ารไมไ่ ด้

ท่าบนิ ผิดปกติ และการแกค้ ืน (Unusual Attitude and Recovery) • *เมอ่ื ตรวจพบท่าบนิ ผดิ ปกติ Pilot จะต้องรบี แกไ้ ขสทู่ ่าบินปกติ ใหเ้ ร็วท่สี ุด ดว้ ยวธิ ีท่ีถกู ต้องอยา่ งรวดเร็ว และนม่ิ นวล เพือ่ ให้ เสยี ระยะสงู น้อยทสี่ ดุ

ท่าบนิ ผดิ ปกติ และการแก้คืน (Unusual Attitude and Recovery) • การแกค้ ืนจาก Unusual Attitude • *การแก้คนื จากทา่ บนิ ผิดปกติ ตอ้ งอาศยั Altimeter, Airspeed Ind., Turn and Slep Ind. และ VSI ประกอบกนั โดยไม่ต้อง คานึงถึง Attitude Ind. และ Heading Ind. จนกวา่ รูว้ ่า ทางานถูกต้อง โดยการ Check กบั เครื่องวดั อน่ื