ΣΑΛΠΑΡΟΝΤΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ

ΣΑΛΠΑΡΟΝΤΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η χιλιόχρονη ιστορία του Βυζαντίου αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τους μαθητές μας της φετινής Β΄Γυμνασίου. Στη διάρκεια των μαθημάτων μαγεύτηκαν από την ιστορική αυτή περίοδο. Εντυπωσιάστηκαν από προσωπικότητες , γυναίκες κι άνδρες, που ξεχώρισαν χάρη στις ικανότητές τους, στην εξυπνάδα ή στη γενναιότητά τους. Περιέγραψαν λοιπόν τον τρόπο ζωής τους, τις ασχολίες τους, τα πολιτιστικά τους επιτεύγματα , τις εποποιίες αλλά και τις ήττες τους. Περιπλανήθηκαν νοερά στα σοκάκια της θρυλικής Πόλης με τους αμύθητους θησαυρούς, τις εκκλησιές και τα λιμάνια της, αγνάντεψαν τα λάβαρα των νικηφόρων στρατευμάτων τους, διδάχτηκαν από τα λάθη και τα παθήματα, γνώρισαν την Πόλη στην ακμή και παρακμή της.

ΚΤΙΡΙΑ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ

Ιππόδρομος Ο Ιππόδρομος ήταν ένας χώρος δημόσιας ψυχαγωγίας, όπου γίνονταν ιπποδρομίες και αρματοδρομίες. Διεξάγονταν επίσης διάφορα θεάματα, κυρίως αναπαραστάσεις κυνηγιού με άγρια ζώα, ακροβασίες, σχοινοβασίες, αλλά και τα αγωνίσματα, τα οποία ακολουθούσαν την ελληνορωμαϊκή αθλητική παράδοση. Αποτελούσε τον τόπο όπου παρουσιάζονταν οι νέοι αυτοκράτορες ή έρχονταν σε επαφή με το λαό στα πλαίσια εορταστικών εκδηλώσεων, ενώ εκεί πραγματοποιούνταν ακόμα σημαντικές εκτελέσεις. Μέσα από τα αγωνίσματα του Ιπποδρόμου και τη λαϊκή συμμετοχή, δημιουργήθηκαν δήμοι καταλαμβάνοντας ξεχωριστές κερκίδες επί της δυτικής πτέρυγας του ιπποδρόμου και απέναντι από το Κάθισμα του αυτοκράτορα. Σταδιακά απέκτησαν χαρακτηριστικά πολιτικών ή θρησκευτικών παρατάξεων, μέσα από τις οποίες ο Ιππόδρομος εξελίχθηκε σε τόπο δημόσιας έκφρασης.

Ιππόδρομος κτίσιμο Ήταν χτισμένος κατά τα πρότυπα του Circus Maximus της Ρώμης, δηλαδή διέθετε το χαρακτηριστικό σχήμα U. Η χωρητικότητά του εκτιμάται πως έφθανε τις 100.000 θεατές, ενώ το συνολικό μήκος του ήταν περίπου 450 μέτρα.Στο κέντρο της αρένας βρισκόταν ένα χαμηλό φράγμα (εύριππος) γύρω από το οποίο γίνονταν οι αρματοδρομίες

Πανδιδακτήριο Το Πανδιδακτήριο ήταν ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα (σχολή) ανώτατης εκπαίδευσης στην Κωνσταντινούπολη , το οποίο ιδρύθηκε από τον Αυτοκράτορα Θεοδόσιο Β' το 425. Κατά τον 9ο αιώνα εγκαταστάθηκε στον περίβολο του παλατιού, στη Μαγναύρα, αναφερόμενο πλέον και ως Πανδιδακτήριο της Μαγναύρας. Η Ανώτατη Σχολή Μαγναύρας ήταν υπό τη διεύθυνση του Μαθηματικού Λέοντα.

Πανδιδακτήριο Γινόταν διδασκαλία στα μαθήματα: γραμματική, ρητορική, φιλοσοφία, διαλεκτική, δίκαιο, αριθμητική, γεωμετρία, αστρονομία και μουσική. Στη σχολή δεν διδασκόταν η θεολογία, η οποία διδασκόταν στην Πατριαρχική Σχολή. §Η φοίτηση ήταν δωρεάν. §Η λειτουργία του σταμάτησε οριστικά με την Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453.

Ο ναός της Αγίας Ειρήνης  Ο ναός ήταν ο πρώτος που κτίστηκε από τον Μέγα Κωνσταντίνο. Αφιερώθηκε από αυτόν στην Ειρήνη του Θεού και είναι ένας από τους τρεις ναούς που ο ίδιος αφιέρωσε σε ιδιότητες του Θεού, μαζί με την Αγία Σοφία και την Αγία Δύναμη  Ήταν η έδρα του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης μέχρι να χτιστεί η εκκλησία της Αγίας Σοφίας το 537, γι' αυτό και ονομαζόταν και «Πατριαρχείο». Ο αρχικός ναός κάηκε το 532 κατά τη διάρκεια της Στάσης του Νίκα  Διαθέτει ένα μοναδικό απόθεμα εικονομαχικής τέχνης. Το αψιδωτό ημιτρούλιο και η αψίδα του Βήματος είναι καλυμμένα με ψηφιδωτά. Υπάρχουν επίσης τοιχογραφίες στον νότιο πλευρικό διάδρομο

Ο ναός της Αγίας Ειρήνης  Διαθέτει επίσης σύνθρονο. Τα σύνθρονα είναι σειρές από χτισμένα καθίσματα, διατεταγμένα σε ημικύκλιο στην κόγχη. Εκεί καθόταν ο κλήρος κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας. Είναι το μοναδικό σύνθρονο που έχει διασωθεί στην Πόλη από την βυζαντινή εποχή  Η Αγία Ειρήνη είναι η μόνη από τις εκκλησίες βυζαντινού ρυθμού, της οποίας το αρχικό αίθριο διασώζεται ως τις μέρες μας

Ναός των Αγίων Αποστόλων  Ο ναός, γνωστός και ως Βασιλικόν Πολυάνδριον, χτίστηκε το 550 στον τέταρτο λόφο της Πόλης, βορειοδυτικά του υδραγωγείου του Ουάλη, πάνω σε παλαιότερο ναό του 4ου αιώνα. Ήταν τεραστίων διαστάσεων, σχεδόν όσο ο ναός της Αγίας Σοφιάς και δεύτερος σε σπουδαιότητα μόνο προς αυτήν, καθώς επί αιώνες (από τον 4ο ως τον 11ο) ενταφιαζόταν εκεί Αυτοκράτορες, Πατριάρχες και επίσκοποι. Μετά την Άλωση της Κωσταντινούπολης, μεταφέρθηκε εκεί η έδρα του Οικουμενικού Πατρειαρχείου.

Ναός Αγίων Αποστόλων § Ο αρχικός ναός των Αγίων Αποστόλων, κτίστηκε περί το 330, όταν ο Μέγας Κωνσταντίνος μετε φερε στην Κωνσταντινούπολη την πρωτεύουσα της Αυτοκρατορίας. Ο πρώτος ναός περιείχε ένα κυκλικό μαυσωλείο § Κατά τη βασιλεία του Ιουστινιανού διαπιστώθηκε ότι ήταν πλέον ανεπαρκής. Έτσι, ελήφθη η απόφαση να κατεδαφιστεί και να κτιστεί νέος. Ο νέος, σχεδιάστηκε και κτίστηκε υπό την επίβλεψη των αρχιτεκτόνων της Αγίας Σοφίας, Ανθέμιου και Ισίδω ρου. Ήταν σταυροειδής βασιλική, με πέντε τρούλους: ένας σε κάθε βραχίονα του σταυρού και ένας στο κέντρο, στο σημείο τομής των βραχιόνων.

Το τέλος του Ναού των Αγίων Αποστόλων  Ο ναός λεηλατήθηκε το 1204 από τους Σταυροφόρους της Δ' Σταυροφορίας. Λειψανοθήκες, χρυσά και αργυρά σκεύη με πολύτιμους λίθους, εικόνες, πολυτελή άμφια και άλλοι ανεκτίμητοι θησαυροί του ναού εξαφανίστηκαν.  Κατά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453, ο ναός καταστράφηκε ολοκληρωτικά.

Αγία Σοφία  Η Αγία Σοφία βρίσκεται στην Κωνσταντινούπολη. Είναι ένας χριστιανικός ναός που μετατράπηκε σε ισλαμικό τέμενος και αργότερα σε μουσείο. Από το 537 έως το 1453 λειτούργησε ως βυζαντινός χριστιανικός καθεδρικός ναός της πόλης και την περίοδο 1204-1261 ήταν ρωμαιοκαθολικός ναός. Με την άλωση της Κωνσταντινούπολης μετετράπηκε σε ισλαμικό τέμενος , ενώ το 1934 σε μουσειακό χώρο.

Αγία Σοφία  Η Αγία Σοφία κατασκευάστηκε από τον Ισίδωρο και τον Ανθέμιο. Το οικοδόμημα ακολουθεί τον αρχιτεκτονικό ρυθμό της τρουλαίας βασιλικής. Εκτός από τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό της, η Αγία Σοφία ξεχωρίζει επίσης για τον πλούσιο εσωτερικό διάκοσμό της, που ωστόσο υπέστη σοβαρές καταστροφές κυρίως από τους Τούρκους κατακτητές κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής κυριαρχίας.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ



«Το Μέγα Παλάτιον» Όταν έφτασα στην Κωνσταντινούπολη εντυπωσιάστηκα από το πόσο πολύς κόσμος υπήρχε. Τα μνημεία ήταν σαν να φώτιζαν την Πόλη. Το βλέμμα μου όμως έπεσε κατευθείαν πάνω σε κάτι που δεν είχα ξανά αντικρίσει. Ήταν μαγικό, στην επαρχία κάτι τέτοιο φαντάζει ψεύτικο. Ένα παλάτι που ξεχώριζε από όλα. Έμοιαζε γιγαντιαίο μπροστά σε όλα αυτά που είχα δει μέχρι στιγμής, τα μάτια μου δεν το χόρταιναν. Ένα δέος με περιτριγύριζε καθώς το μελετούσα από μακριά. Ήταν πανύψηλο και όταν πλησίασα να το δω από κοντά, φαινόταν σαν να άγγιζε τα σύννεφα. Δεξιά και αριστερά έκλεβαν την εντύπωση δύο σκάλες τις οποίες στόλιζαν δύο μεγάλοι ογκώδη κίονες και δίπλα επικρατούσαν άλλοι μικρότεροι. Έμεινα καθηλωμένος να το κοιτάζω δίχως να ξέρω την ιστορία του. Μου ξύπνησε μια περιέργεια για το παρελθόν του Βυζαντίου , σαν να ένιωσα για μια στιγμή περήφανος που βρισκόμουν απέναντι του. Κατάφερε να με ταξιδέψει πίσω στα χρόνια του Βυζαντίου και με άφησε να φανταστώ την ομορφιά του. Γύρω από κάθε κομμάτι του παλατιού υπήρχαν μικρές χρυσές

λεπτομέρειες που έκαναν το να φαίνεται ακόμα πιο αριστοκρατικό και φωτεινό. Όλα θύμιζαν βυζαντινή αρχιτεκτονική. Είχε σπάνιο σχήμα. Οι κίονες δεξιά και αριστερά θυμίζουν την αρχιτεκτονική του Βυζαντίου η οποία με βοήθησε να καταλάβω καλύτερα πως ήταν γενικά ο τρόπος με τον οποίο φανταζόντουσαν οι άνθρωποι το τέλειο κτήριο, ναό, παλάτι ή ακόμα και σπίτι. Μου έδωσε να πάρω μια ιδέα από το γούστο τους, τον πολιτισμό τους ακόμη και μια γενική εικόνα για το Βυζάντιο. Όταν αρχίζεις να το παρατηρείς και τις λεπτομέρειες ξυπνάς σε μια άλλη εποχή. Με αγγίζει η ιστορία του Βυζαντίου καθώς παρατηρώ τηναρχιτεκτονικής τους ενώ τα συναισθήματα μου με αφήνουν να το εξερευνήσω ακόμη και μέσα από μια άλλη, καινούρια εποχή. Ενθουσιασμένος ακόμη από τον πολιτισμό που εξελισσόταν μπροστά στα μάτια μου κατάφερα να γνωρίσω μέσα από το Μέγα Παλάτιον το παρελθόν που γυρίζει γύρω από την βυζαντινή ιστορία. Δίπλα μου στεκόταν ένας ντόπιος. Τον ρώτησα για την ιστορία που έκρυβε το παλάτι. Μου περιέγραψε με ζωντάνια τα βυζαντινά χρόνια. Μου είπε τελικά για το Μέγα ή Ιερό Παλάτιον που βρισκόταν τώρα

απέναντι μου. Αριστοκρατικό το όνομα όπως και η εμφάνιση του. Μου είπε πως ήταν η στέγη της αυτοκρατορικής οικογένειας στα χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Θεμελιώθηκε από τον Μέγα Κωνσταντίνο και αποτελούσε κέντρο διοίκησης του κράτους για περισσότερο από 800 χρόνια. Και τώρα βλέποντας το ξυπνάει τα συναισθήματα ανθρώπων αυτής της εποχής που ζούσαν σε παλάτια. Μέσα από αυτό τονίζεται η διαφορετικότητα δύο εποχών. Παλιότερα, πολύ κοντά στο ανάκτορο βρισκόταν ο Ιππόδρομος της Κωνσταντινούπολης ο όποιος αποτελούσε δημόσιο κέντρο ψυχαγωγίας ενώ παράλληλα απέκτησε και πολιτικές διαστάσεις και η Αγία Σοφία. Το παλάτι αντίκρισε κατεστραμμένο πρώτος ο Μωάμεθ τον Β΄. Η ιστορία για το Ιερό Παλάτιον και γενικά η ιστορία του Βυζαντίου αποτελούν την αιτία για την οποία μένει ακόμα ζωντανό στους ανθρώπους, στους οποίους έχει δώσει την ευκαιρία να είναι περήφανοι για τα μνημεία του τόπου τους

άρα και για το παρελθόν τους. Η ιστορία μένει ζωντανή όταν επιλέγουμε να κρατάμε στοιχεία από αυτήν.

ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΑΘΗΜΑ : ΙΣΤΟΡΙΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ TMHMA : Β’3 (2021-2022) ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΟΝΟΓΙΟΥΔΗΣ ΘΕΜΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΕΡΓΑ ΤΕΧΝΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Βυζαντινή Τέχνη περιλαμβάνει σημαντικά έργα τέχνης που αναπτύχθηκαν στην Βυζαντινή Αυτοκρατορία από τον 4ο αιώνα. Επιπλέον περιλαμβάνει έργα τέχνης που δημιουργήθηκαν σε άλλες περιοχές, αλλά επηρεάζονται άμεσα από την επίδραση του βυζαντινού καλλιτεχνικού στυλ. Το μεγαλύτερο μέρος των βυζαντινών έργων τέχνης χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες της χριστιανικής λατρείας και εικονίζουν θρησκευτικά θέματα.

ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ Η Βυζαντινή ζωγραφική, μας έχει χαρίσει σημαντικά έργα τέχνης. Περιλαμβάνει τοιχογραφίες, φορητές εικόνες και ψηφιδωτά. ΦΟΡΗΤΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ Άγιος Πέτρος Ο Χριστός Παντοκράτωρ Παναγία Βρεφοκρατούσα Η Αγία Τριάδα του Αντρέι Ανάληψη Παναγία Οδηγήτρια Μονή Αγίας Αικατερίνης, Μονή Αγίας Αικατερίνης, και άγιοι. Ρουμπλιόφ 1410 μ.Χ. Μονή Αγίας Αικατερίνης, Δεξιοκρατούσα Σινά, 6ος Αιώνας Σινά, Α΄ μισό 6ου Αιώνα Μονή Αγίας Αικατερίνης, Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Μονή Αγίας Αικατερίνης, Σινά, Β΄ μισό 6ου Αιώνα Μόσχα. Σινά, 9ος-10ος Αιώνας Σινά, 13ος Αιώνας

ΨΗΦΙΔΩΤΑ Ο Χριστός Παντοκράτωρ Ο Αυτοκράτορας Ιουστινιανός και η ακολουθία Η Αυτοκράτειρα Θεοδώρα. Ο Παντοκράτωρ. Μονή Δαφνίου 1261 μ.Χ. Αγία Σοφία του. Άγιος Βιτάλιος, Ραβέννα 547μ.Χ. Άγιος Βιτάλιος, Ραβέννα 547μ.Χ. 11ος Αιώνας Κωνσταντινούπολη Παναγία Βρεφοκρατούσα, Ιωάννης Β΄ Κομνηνός και Ο Χριστός Παντοκράτωρ με την Αυτοκράτειρα Ζωή και Ο Χριστός ανάμεσα στους Αποστόλους. Αυτοκράτειρα Ειρήνη Ουγγαρίας. τον Κωνσταντίνο Θ΄ τον Μονομάχο. Santa Pudenziana , Ρώμη. 4Ος Αιώνας Αγία Σοφία Κωνσταντινούπολη 1118 μ.Χ. Αγιά Σοφία Κωνσταντινούπολη 11ος Αιώνας

ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ Επιτάφιος θρήνος της Παναγίας και του Ιωάννη. Η Εις Άδου Κάθοδος του Χριστού. Μονή της Χώρας, Η βάπτιση του Χριστού. Άγιον Όρος Μονή Άγιος Παντελεήμονας Nerezi 1164 μ.Χ. Κωνσταντινούπολη. 1315-1320 μ.Χ. Πρωτάτου. 1290 μ.Χ.

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Η βυζαντινή αρχιτεκτονική μας χάρισε σημαντικούς ναούς, που αποτελούν έργα τέχνης. Τα βυζαντινά είδη ναών είναι τα εξής : Βασιλική με τρούλο Οκταγωνικός ναός Σταυροειδής με τρούλο

ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΙ ΝΑΟΙ Αγία Σοφία Κωνσταντινούπολη , Άγιοι Θεόδωροι Μυστράς, 1296 μ.Χ. Αγία Ειρήνη Κωνσταντινούπολη, Ροτόντα Άγιος Γεώργιος Θεσσαλονίκη 537 μ.Χ. Βασιλική με τρούλο Οκταγωνικός ναός 381 μ.Χ. Βασιλική με τρούλο 4ος Αιώνας. Περίκεντρος Ναός Βασιλική Αγίου Δημητρίου Θεσσαλονίκη Το Καθολικό Μεγίστης Λαύρας Άγιο Άγιος Βιτάλιος Ραβέννα, 546 μ.Χ. Μονή Παντοκράτορος Κωνσταντινούπολη 7ος Αιώνας. Πεντάκλιτη Βασιλική Όρος, 963 μ.Χ. Σταυροειδής ναός Οκταγωνικός ναός 1136 μ.Χ. Σταυροειδής ναός

ΜΙΚΡΟΤΕΧΝΙΑ Η μικροτεχνία είναι η τέχνη της κατασκευής καλλιτεχνημάτων και διάφορων αντικειμένων μικρού μεγέθους. Η μικροτεχνία μας έχει χαρίσει σημαντικά έργα τέχνης. Στην μικροτεχνία περιλαμβάνονται :  Η αργυροχρυσοχοΐα  Η μεταλλοτεχνία  Η υφαντουργική  Η κεραμική  Η ελεφαντουργία  Η λιθογλυπτική  Η ξυλογλυπτική

ΜΙΚΡΟΤΕΧΝΙΑ Ποτήρι Αυτοκράτορα Ρωμανού Β΄. Στέμμα Αυτοκράτορα Λέοντα ΣΤ΄. Γυάλινο Κύπελο. Βενετία Σόλιδος Ιουστινιανού Β’ Αθήνα. Χρυσά Σκουλαρίκια. Μουσείο Βενετία θησαυροφυλάκιο Αγίου Βενετία θησαυροφυλάκιο Αγίου θησαυροφυλάκιο Αγίου Μάρκου Νομισματικό Μουσείο 685-695 Βυζαντινού Πολιτισμού Μάρκου 956-963 μ.Χ. Μάρκου 886-912 μ.Χ. 10ος Αιώνας μ.Χ. Θεσσαλονίκη. 10ος Αιώνας Χρυσά σκουλαρίκια. Βυζαντινό και Πλακίδια από ελεφαντόδοντο 10ος Αιώνας Επιτάφιος. Ύφασμα 1300 μ.Χ. περίπου. Μαρμάρινος Τραπεζοφόρος Χριστιανικό Μουσείο. 6ος -7ος Αριστερά : Μουσείο Λούβρου Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Ορφέας. Βυζαντινό και Αιώνας Θεσσαλονίκη. Χριστιανικό Μουσείο. Δεξιά : Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης 4ος Αιώνας

ΠΗΓΕΣ  Wikipedia Βυζαντινή Τέχνη  Wikipedia Βυζαντινή Αρχιτεκτονική  Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκη  Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθήνα  Ιστορία της Τέχνης Γ’ Λυκείου  Academia.edu  Polignosi.com  Cognoscoteam.gr  Huffingtonpost.gr  Vizantinaistorika.com  Byzantineathens.com  User.sch.gr

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ



Η Κατοικία Στο Βυζάντιο υπήρχαν πολυτελείς επαύλεις για τους μεγαλοκτηματίες(με εσωτερικούς κήπους και στοές),άθλιες κατοικίες για τους φτωχούς των πόλεων και για τους χωρικούς.

ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ Οι γιορτές ήταν θρησκευτικού, κοινωνικού και λαϊκού τύπου. Για τους αστούς υπήρχαν ιππόδρομοι, αρματοδρομίες, θρησκευτικές πομπές, δημόσιες τελετές, θεατρικές παραστάσεις και διάφορα άλλα λαϊκά προγράμματα. Στις απόκριες μεταμφιέζονταν και έκαναν παρελάσεις στους δρόμους. Οι ταβέρνες πρόσφεραν φαγητό και άφθονο κρασί. Στην επαρχία υπήρχαν ετήσια πανηγύρια όπου εκεί συγκεντρώνονταν μάγοι, αστρολόγοι, θεραπευτές, θαυματοποιοί που τραβούσαν την προσοχή του κόσμου παρά τις απαγορεύσεις της Εκκλησίας.

Αναψυχή και καθαριότητα Οι Βυζαντινοί αγαπούσαν το νερό όσο και οι Ρωμαίοι. Κατά την άποψη της εκκλησίας, τρία λουτρά την ημέρα ήταν πολλά, τα δύο όμως ήταν συνηθισμένο φαινόμενο. Τα βυζαντινά(δημόσια) λουτρά ήταν μεγάλα κτίσματα, καλοφτιαγμένα και επιβλητικά, με πρόσοψη διακοσμημένη και εξοπλισμό πολυτελείας. Οι άντρες έχουν δικαίωμα εισόδου όλη την ημέρα ενώ οι γυναίκες το βράδυ.

Οικογενειακή ζωή Γάμος Στη βυζαντινή κοινωνία ο γάμος επιτρεπόταν: • Στα κορίτσια από την ηλικία των 12 ετών • Στα αγόρια από την ηλικία των 14 ετών Η διαδικασία ήταν η εξής: 1. Αρραβώνας 2. Υπογραφή συμβολαίου 3. Προίκα νύφης 4. Δώρα γαμπρού 5. Γαμήλιο γλέντι Διαζύγιο: Το κράτος επέτρεπε(συναινετικό) διαζύγιο, ενώ η εκκλησία είχε αντίθετη θέση.

Ιατρική στο Βυζάντιο

Λίγα λόγια γι’ αυτήν… • Από την εποχή του Βυζαντίου μέχρι τον 18ο αιώνα εξελίχθηκε σταδιακά από τέχνη σε επιστήμη • Αρχικά οι γιατροί στο Βυζάντιο διασφάλισαν τις γνώσεις της κλασσικής αρχαίας ιατρικής • Τα έργα των μεγάλων Ελλήνων ιατρών, Ιπποκράτη και Γαληνού αποτελούν τα θεμέλια της Βυζαντινής ιατρικής. Στην πορεία οι Βυζαντινοί έδωσαν ονοματολογία στις γνώσεις αυτές. • Είχε φτάσει σε πολύ υψηλό επίπεδο με περίπλοκες τεχνικές παρασκευής φαρμάκων αλλά και κατασκευής εργαλείων χειρουργικής • Σε εκείνη την εποχή καθορίστηκαν ειδικότητες που αναπτύχθηκαν π.χ. οφθαλμολογία, δερματολογία, οδοντιατρική κ.α. • Έχουν καταγραφτεί περίπου 700 ουσίες από φυτά, ζώα ή ορυκτά, που μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την παρασκευή φαρμάκων στο Βυζάντιο

Νοσοκομειακές μονάδες • Τα νοσοκομεία στο Βυζάντιο ήταν φιλανθρωπικά ιδρύματα που λειτουργούσαν με την βοήθεια της Εκκλησίας. Αρχικά ονομάζονταν ξενώνες και φαίνεται ότι ήταν ξενοδοχεία, συνήθως έξω από μοναστήρια, στα οποία οι ταξιδιώτες, όταν αρρώσταιναν, λάμβαναν μια πρόχειρη θεραπεία. Πάντα υπήρχαν υπεύθυνοι μοναχοί για την περίθαλψη των ασθενών. Από τον 6ο αιώνα και μετά αυτοί οι χώροι χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά για νοσηλεία.

Το σημαντικότερο νοσοκομείο στο Βυζάντιο… • Το σημαντικότερο, όμως, νοσοκομείο της πρωτεύουσας ήταν αυτό που ίδρυσε ο αυτοκράτορας Ιωάννης Β’ Κομνηνός στη μονή Παντοκράτορος το 1136 μ.Χ.. Συγκεκριμένα, ήταν ίδρυμα που περιλάμβανε γηροκομείο, λεπροκομείο και ξενώνα (νοσοκομείο) με εξωτερικά ιατρεία και πενήντα κλίνες κατανεμημένες σε πέντε τμήματα: χειρουργικό, οφθαλμολογικό, γαστρεντερολογικό, γυναικολογικό, παθολογικό. Το προσωπικό αποτελούσαν γιατροί, εκπαιδευόμενοι και βοηθοί, μια ιατρός για τις γυναίκες, μαίες και νοσηλευτές, ενώ υπήρχαν επίσης και φαρμακοποιοί, μάγειροι, αρτοποιοί, πλύστρες και καθαριστές, υπηρέτες και θυρωροί. Λειτουργούσαν επίσης αποχωρητήρια, λουτρό, φαρμακείο, χώροι για τους ιατρούς, εργαστήρια και βοηθητικοί χώροι για το προσωπικό.

Η εκμάθηση της ιατρικής στο Βυζάντιο • Κατά την πρώιμη βυζαντινή περίοδο, κορυφαίο κέντρο εκμάθησης της ιατρικής τέχνης αποτέλεσε η Αλεξάνδρεια, μέχρι την κατάληψή της από τους Άραβες το 642. Σε αυτήν τη μητρόπολη σπούδασαν κορυφαία ονόματα της εποχής, όπως ο Ορειβάσιος Περγαμηνός (4ος αιώνας), ο Αέτιος Αμιδηνός (6ος αιώνας), ο Αλέξανδρος Τραλλιανός (6ος αιώνας) και ο Παύλος Αιγινήτης (7ος αιώνας). Ξεχωρίζει ιδιαίτερα ο Αέτιος με δεκαέξι ιατρικές πραγματείες, εκ των οποίων η οφθαλμολογική θεωρείται η καλύτερη του είδους της σε σύγκριση με όλες τις υπόλοιπες από την αρχαιότητα.

ΘΕΜΑ:΄ΠΕΡΙΕΡΓΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ΄

Αιματηρή Προφητεία Η προφητεία «AIMA» ήταν μια προφητεία που την έπαιρναν πολύ σοβαρά στον καιρό του Μανουήλ Κομνηνού (1143-1180). Σύμφωνα με αυτήν, το αρχικό γράμμα των ονομάτων των αυτοκρατόρων της δυναστείας των Κομνηνών θα σχημάτιζαν τη λέξη «αίμα». Οι αυτοκράτορες με τη σειρά ήταν ο Αλέξιος Α΄ , ο Ιωάννης Β’, και ο Μανουήλ Α΄ (που η ανάρρησή του ήταν απρόσμενη δεδομένου ότι ήταν ο 4ος γιος του Ιωάννη). Εξαιτίας της πεποίθησής του, λόγω της προφητείας, ότι το όνομα του διαδόχου του θα έπρεπε να αρχίζει με \"άλφα\", ο Μανουήλ ανάγκασε τον πρώτο μνηστήρα της κόρης του να αλλάξει το όνομά του σε Αλέξιος και βάφτισε με αυτό το όνομα τουλάχιστον έναν από τους εξώγαμους γιους του, και τελικά το νόμιμο γιο –από το δεύτερο γάμο του– και διάδοχό του. Η βασιλεία του Αλεξίου Β΄ κράτησε μόνο τρία χρόνια. Εκτοπίσθηκε και δολοφονήθηκε από τον ξάδελφό του, Ανδρόνικο Α΄ Κομνηνό, με τον οποίο, προφανώς, η σειρά της προφητείας του αίματος ξανάρχισε. Σύμφωνα με την προφητεία, τον Ανδρόνικο θα διαδεχόταν κάποιος που το όνομα του θα άρχιζε από ιώτα. Για το λόγο αυτό φοβόταν έναν άλλο ξάδελφο του, τον Ισαάκιο Κομνηνό, Δεσπότη της Κύπρου. Στην πραγματικότητα, ο Ανδρόνικος εκθρονίστηκε βίαια το 1185 και τον διαδέχθηκε ένας άσχετος, ο Ισαάκ Άγγελος...

Εφιάλτης Πριν από την ήττα-ορόσημο (για την επικράτηση των Σαρακηνών στη Μεσόγειο) στη ναυμαχία του Φοίνικος (655), ο αυτοκράτορας Κώνστας Β΄ ονειρεύτηκε ότι ήταν στη Θεσσαλονίκη. Οι εντεταλμένοι ονειροκρίτες της Αυλής ερμήνευσαν (μάλλον μετά τη μάχη) ότι το όνειρο προέβλεπε την ήττα από τους Άραβες, επειδή το \"Θεσσαλονίκη\" διαβάζεται και σαν «θες άλλο νίκη» που σήμαινε ότι θα χρειαστεί μια άλλη νίκη (μια άλλη μάχη, μια άλλη φορά) για να νικήσει τους Άραβες.

ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΈΣ ΠΑΛΑΒΟΜΑΡΕΣ

Δαίμων Όπως ο προκάτοχός του ο Λέων ο Σοφός, ο αυτοκράτωρ Αλέξανδρος (912–913), είχε μια κλίση προς τη μαγεία και τα παραφυσικά φαινόμενα. Ανάμεσα στις άλλες τρέλες του, είχε πειστεί πως ένα αρχαίο χάλκινο άγαλμα στην Αγορά, που απεικόνιζε ένα αγριογούρουνο, ήταν το δαιμόνιό του. Έτσι το άγαλμα αντιμετωπίσθηκε με μεγάλη ευλάβεια και τιμές: του φόρεσαν καινούργιους χαυλιόδοντες και άλλα στολίδια, και διοργανώθηκε μεγάλη γιορτή για την μετεγκατάστασή του στον Ιππόδρομο, που περιλάμβανε άσεμνες παραστάσεις και παρωδίες θρησκευτικών τελετών. Ο λαός του Βυζαντίου γενικά διασκέδαζε με κάτι τέτοια, αλλά είναι βέβαιο ότι η Εκκλησία δεν πρέπει να ενθουσιάστηκε ιδιαίτερα...

Βασίλισσα της Ομορφιάς Η Ζωή (1028–1050) ήταν 50 ετών όταν έγινε αυτοκράτειρα και παντρεύτηκε για πρώτη φορά. Παρά την ηλικία της και παρά το γεγονός ότι ήταν παρθένα μέχρι τότε, απέκτησε στη συνέχεια τρεις συζύγους και πολλούς εραστές. Ήταν πολύ όμορφη και ήθελε να διατηρήσει την ομορφιά της όσο περισσότερο μπορούσε. Χρησιμοποιώντας μυστικά φίλτρα και συνταγές κατόρθωσε να μείνει νέα και να διατηρήσει το πρόσωπό της χωρίς ρυτίδες μέχρι τα εξήντα. Προς το τέλος της ζωής της όμως, φαίνεται ότι έχασε κάθε φιλαρέσκεια και κάθε ενδιαφέρον για καλλωπισμούς. Το μόνο που την ενδιέφερε και το μόνο στο οποίο ξόδευε όλη της την ενεργητικότητα ήταν να φτιάχνει αρώματα, να τα επινοεί, να τα επεξεργάζεται. Σύμφωνα με τον Μιχαήλ Ψελλό «ο ιδιαίτερος κοιτώνας της δεν είχε καλύτερη εμφάνιση από τα εργαστήρια της αγοράς, όπου χειρώνακτες και σιδεράδες δουλεύουν τη φωτιά, γιατί και στο δωμάτιό της έκαιγαν γύρω γύρω πολλά μαγκάλια, και από τις υπηρέτριες η μια μετρούσε τις ποσότητες των αρωμάτων, η άλλη τα ανακάτευε, και όλες έκαναν κάτι σχετικό».

ΩΜΟΤΗΤΕΣ

Γοτθικός τρόμος Το 390 ξέσπασαν ταραχές στη Θεσσαλονίκη εξαιτίας της παρουσίας γοτθικής φρουράς στην πόλη. Στη διάρκεια των ταραχών σκοτώθηκε ο Γότθος φρούραρχος. Ο αυτοκράτωρ Θεοδόσιος έγινε έξαλλος και διέταξε τους Γότθους να σκοτώσουν σε αντίποινα όλους τους θεατές στον ιππόδρομο. Το αποτέλεσμα ήταν η σφαγή 7000 Θεσσαλονικέων, μια από τις μεγαλύτερες σφαγές αμάχων του Μεσαίωνα.

Οικονομική πολιτική Όπως όλοι οι ηγέτες που διεξάγουν πολέμους, ο Ιουστινιανός χρειαζόταν λεφτά και βρήκε το σωστό άνθρωπο που θα του τα εξασφάλιζε: Τον Ιωάννη τον Καππαδόκη. Ο Ιωάννης έγινε πραίτωρ το 531. Η φορολογική του πολιτική ήταν τόσο σκληρή που λέγεται ότι υπέβαλε σε βασανιστήρια τους πλούσιους για να τους αποσπάσει λεφτά. Έγινε τόσο μισητός, που στο τέλος ήταν πολύ εύκολο για την αυτοκράτειρα Θεοδώρα, που δεν τον χώνευε, να τον συκοφαντήσει για προδοσία και να τον εξοντώσει.