есеп_атырау_2016

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстарҚазақстан мҧсылмандары діни басқармасының төрағасы, Бас мҥфти Ержанқажы Малғажыҧлы 2014 жылы діни бағытта атқарылуы тиіс төмендегідейтөрт бағытты айқындап бергенді. Олар:- Уағыз-насихат;- Теріс ағымдармен жұмыс;- Қайырымдылық іс-шаралар;- Сауат ашу курсыОсыған орай, ҚМДБ-ның Атырау облысы бойынша өкілдігі бірқатар тағыбасқа іс-шараларды қолға алып, көптеген игі жҧмыстардың басы-қасынантабылды. 2

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстар 3

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстар I БАҒЫТ: УАҒЫЗ-НАСИХАТ ЖҰМЫСТАРЫ 4

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстарЕлімнің бақытын тербеткен – Тәуелсіздік 27 қаңтар: Жылыой ауданы Құлсары қаласындағы аудандық орталық кітапханада «Елімнің бақытын тербеткен – Тіуелсіздік » атты тақырыпта кездесу өтті. Кездесуге Жылыой аудандық орталық мешітінің бас имамы А.Исаев, наиб имамыС.Ясин, ардагерлер кеңесінің төрағасы Т.Кадиров,жастар ресурстықорталығының маманы, кітапхана ұжымы, мектеп мұғалімдері, коледжстуденттері, оқушылар қатысты. Жиында арманымыздың астауы,бақытымыздың бастауы болған – Тәуелсіздік, Отанды сүю, еліміздіңегемендігі тілге тиек етілді. Еліміздің егемендігі жолында құрбан болғанбоздақтарымыз жайында бейне роликтер көрсетілді.Жылыой аудандық орталық мешіттіңбас имамы А.Исаев:- Пайғамбарымыз (с.ғ.с) бірхадисінде: «Отанды сүю – иманнан»деген, жастарымызды отанды сүюге,ұлтжандылыққа, еліміз үшін адалеңбек ету қажет. Бұл дін Исламныңбұйрығы. Барлық адамдар шапан киіпмолда болу шарт емес әрбір адамныңжүрегінде иманы болу керек. Қазақта: «Құдайдан қорықпағаннан қорық» -дейді баршамыздан бір Алладан қорқуымыз қажет,-деді.Сайт жаңа дизайнмен жұмыс жасайды 28 қаңтар: ҚМДБ-ның Атырау облысы бойынша өкілі, «Иманғали»орталық мешітінің бас имамы Батыржан Мансұровтың жетекшілігіменаймақта ілкімді істер атқарылып, имандылық бағыттағы жұмыстаржүйеленіп келеді. Бас мүфти Ержан қажы Малғажыұлының дінқызметкерлеріне айқындап берген төрт бағыт: уағыз-насихат, теріс 5

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстарағымдармен жұмыс, қайырымдылық іс-шаралар және сауат ашу курсы өңірдеілгерілеу үстінде. Әсіресе, уағыз-насихат жұмысын жамағат арасында жандандыру мақсатында бас имам Батыржан Берденұлының жетекшілігімен бірнеше жоспарларлы жұмыстар жалғасуда. Атап айтқанда, күнделікті жамағатқа медиа-дәрістер жүргізу, айлық дастархан жаю, БАҚ және интернет ресурсы арқылы уағыз- насихат жүргізіп, теріс ағымдардың ықпалына жол бермеу. Ақпараттар ағыны күн сайындамып жатқан қазіргі сәтпен санасқан «Иманғали» орталық мешітінің islam-atyrau.kz діни-танымдық сайты өз жұмысын жаңғырту мақсатында жаңадизайнға көшті. Мұнан кейін де аталмыш сайт ақпарат кеңістігінде өз орныналып қоймай, жағымды жаңалықтарымен, мазмұнды мақалаларымен, біліктіде білімді теологтардың видео-медиа дәрістерімен оқырмандарын қуантатүспек.Иә, islam-atyrau.kz діни-танымдық сайтының мақсаты - имандылықкәусарына бет бұрған жандарды дұрыс әрі маңызды діни құндылықтарменсусындатып, дін мен дәстүрдің дәріптелуіне және ел ынтымағы мен бірлігінеүлес қосу. Айлық отырыста Истиғфар тақырыбы қозғалды 30 қаңтар: Əр айдың соңында \"Иманғали\" орталық мешітінде ҚМДБ-ның Атырау облысы бойынша өкілі, \"Иманғали\" орталық мешітінің бас имамы Батыржан Берденұлының бастауымен әдеттегідей жамағатпен айлық отырыс ұйымдастырылады. Жиынның мақсаты да жамағат арасындағыбауырмалдылықты нығайтып,дəстүрлі дінімізді насихаттап,жастармызды діни сауаттандыру.Бүл үрдіс қаңтар айында дажалғасын тапты. 30 қаңтар күніқұптан намазынан сон дастарханжайылып,мешіт жамағаты 6

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстардастарханда қауышты. Жамағатқа арналған отырыста теолог,ұстаз ҚанатЖұмағұл-Истиғфар тақырыбында уағыз-насихат жүргізіп,кейін жамағаттыңкөкейінде жүрген сұрақтарға жауап берді. ҚМДБ-ның Атырау облысыбойынша өкілі, \"Иманғали\" орталық мешітінің бас имамы БатыржанБерденұлы жамағатқа ҚМДБ-ның \"Қазақстан Мұсылмандарыныңтұғырнамасы\" атты кітабымен таныстырды. Отырыс соңы қарттарымыздыңақ батасы мен жастарға тілектерімен аяқталды.Имамдар бас қосты 3 ақпан: \"Иманғали\" орталық мешітінде ҚМДБ-ның Атырау облысы бойынша өкілі, \"Иманғали\" орталық мешітінің бас имамы Батыржан Берденұлының ұйымдастыруымен облыс имамдарының кезекті жиналысы болып өтті. Жиналыста күн тәртібіндегі басты мәселелер талқыланып, жаңатапсырмалар жүктелді. Өткен 2015 жылдың қорытындысын облыс өкілдігіжоғары деңгейде аяқтаған болатын. Биылғы жылы да барлық дінқызметкеркелеріне осы қарқында төрт бағыт бойынша қызмет ету жүктелді.Жиында имамдардың қоғамдағы орны мен беделі де тысқары қалмады.Бас имам Батыржан Мансуров \" Қасиетті Құранда \"Сендер адам баласыүшін игілікті әмір етіп, жамандықтан тыятын, сондай-ақ Аллаға сенетін үмбеттердің қайырлысы болып жіберілдіңдер\" деген аят бар. . Демек, мешіт қызметкері болу Алла алдында да адамдардың алдында да абыройлы қызмет\" - дей келе, барлық имамдарды кез- келген ортада өздерінің тұлғалық келбеттерін сақтауға шақырды7

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстарҚыз бала – ұлттың ұяты, халықтың шырайы 4 ақпан: Қазақ ықылым заманнан бері қызын арым, ұятым, намысым, болашақ иманды ұрпақты жалғар аяулы ана деп тәрбиелеп, төріне отырғызып құрметтеген. «Қызға қырық үйден тыйым» салып, тәрбиесіне қатты мән берген. Асыл дініміз Исламда да қыз баланың орны ерекше. Алла Тағала жалпы әйел затын сұлулықтың символы, өмірдің гүлі, тіршіліктің сәні етіпжаратқан. Жаратушы Жәннатты аналардың табанының астына салып, әйел-аналардың дәрежесін көтеріп қойған.Алайда, бүгінгідей жаһанданған заманда қоғамымызда небір жантүршігерлікжағдайлар орын алып, қыздарымыздың тәрбиесі назардын тыс қалып баражатыр. Болашақта мұндай жағдайлар қайталанбау үшін бойжеткендеріміздіңтәрбиесіне қоғам боп араласуымыз қажет. Осы мақсатта «Иманғали»орталық мешітінің ұстазы Айжарқын Түзелованың ұйымдастыруымен 4ақпан күні Каспиий өңірінің қазіргі заманғы колледжінің студенттерімен «Елболамын десең бесігіңді түзе» деген тақырыпта кездесу өтті. КездесугеҚМДБ-ның Атырау облысы бойынша өкілі, «Иманғали» орталық мешітініңБас имамы Батыржан Берденұлы мен қажы апалар қатысты. Қыз баланыңдініміздегі орны мен міндеттері туралы өкіл имам Батыржан Мансуровкеңінен айтып өтті.- Ислам дінінде қыз баланың алар орны ерекше. Ол қазақ дүниетанымындағыәйел бейнесі туралы қалыптасқан түсінікке сай келеді.Әйел – Алланыңаманаты. Құран Кәрімде 176 аяттан тұратын «Ниса» («Әйелдер»), 98 аяттан тұратын «Мәриям» деп аталатын сүрелер тікелей әйелдерге арналған. Бұдан басқа, «Нұр», «Ахзаб», «Мұмтахина», «Тахрим», «Талақ» сүрелерінде де дініміздегі қыз баланың орны туралы кеңінен айтылған. Бұл – Ислам дінінің қыз балаға қаншалықты 8

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстаркөңіл бөлгеніне дәлел. Адамзаттың ардақтысы Пайғамбарымыз (с.ғ.с.):«Қызды ұрпағым демегендерменің үмбетім емес», – деп тағы да бекемдей түсті. Және «Кімде-кім үш қызтәрбиелеп, оны жақсы жерге тұрмысқа беретін болса жәннатқа кіреді» деген.Осы хадис-шәріптен-ақ қыздарымыздың дініміздегі орнын және олардыжақсылап тәрбиелеген жанның жәннатқа кіруіне мол мүмкіндіктің барекенін, қыз тәрбиесіне баса назар аудартатынын анық білеміз,- деп өз сөзінтүйіндеді «Иманғали» орталық мешітінің Бас имамы Батыржан Берденұлы.Сонымен қатар қажы апалар мен ұстаз Айжарқын Түзелова қыз балатәрбиесінде басты назарда ұстайтын қағидалары турлы өздерініңбаяндамаларын оқып, Құран аяттары мен Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) хадис –шәріптерімен дәлелдер келтіріп өтті. Жұмадағы дәріс5 ақпан: Атырау қалалық \"Қ.Мұңайтпасов\" мешітінде әр жұма сайынжамағаттарға арналған дастархан мен дәріс өз жалғасын табуда. 9

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстар Білім нәрімен сусындап, «Раббым, білімімді арттыр» (Таха сүресі,-аят) дұғасына сай амал етуден үзбесін деген әр дәрістегі амалымыз, Алланың қалауымен ниетке сай болып келе жатыр. Жамағаттардың даауызбіршілігі мен ілімге деген құштарлығы күннен – күнге артып келеді.Нарықтың иманға еш әсер ете алмайтын нышаны осындайда сезіледі.Жаратушы Жаббар Иеміз барша мұсылмандарға алған ілімдеріне сай амалетіп, шынайы мұсылман болып өтуін нәсіп еткей!Исатай ауданында тұжырымдама насихатталды 5 ақпан: күні Исатай аудандық «Зинеден Құрасұлы» мешітінде ауданның бас имамы Құрметқали Жұмағұлұлы жұма намазынан кейін, жамағатқа ҚМДБ-ның 2020 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасын таныстырып таратты. Имам жамағатқа құжатішіндегітұжырымдаманыңмақсаты мен міндеттерінтүсіндірді. Бұл тұжырымдамада білім алу жолдары оныңішінде: медереселер,сауат ашу курстары, жоғары діни оқу орындары, жасерекшеліктері, білім беру қағидалары т.б қамтылғанын жамағат жеткізді.Ауданның бас Құрметқали Бақтығұлов мына мәселелерді нақты атап айтты.Қазіргі кезде білім алам деген қандай жастағы ер немесе әйел адамғаболмасын мүмкіндік бар.Әрбір мешіттен сауат ашу курстарынан өтіп,Атырау қаласындағы 2 айлық курстарды оқуға, Астана, Алматы, Ақтөбе,Оралдағы медерселерде білім алуға болатынын айтты. Имам Қ.Бақтығұловжамағатқа бүгінгі жұма күні кеште мешітте дастархан жайылатынын жәнеосыған қатысуға болатынын жеткізді. Айына бір рет немесе екі рет жамағатдастарханы ретінде ұйымдастырып тұруға шақырды.Жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылықтың алдын алу10

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстар 12 ақпан күні Жылыой ауданы, Құлсары қаласындағы №8 орта мектепте Жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылықтың алдын алу мақсатында бас қосу өтті. Жиналысқа Құлсары қаласының орталық мешітінің ұстазы Сағындықов Біләл, хирург маманы Алия Мырзағалиқызы, психологФарида Бітімқызы, Жылыой аудандық қорғаныс істер жөніндегі бөлімбасшысының орынбасары Нұрлан Оразғалиұлы, Жылыой аудандықпатрулдік полиция бөлімінің инспекторы Алмат Гайдарұлы, мектепмұғалімдері және жасөспірім ер балалар қатысты.Орталық мешітінің ұстазы оқушылыларға құқық бұзушылықтан, керіағымдардан аулақ болу, тәлім-тәрбие, білім алудың маңыздылығы, үлкендіқұрметтеу, ата-ананы сыйлаужайында уағыздады.Сала мамандары жасөспірімдергеөз насихаттарын айтып, олардыңсұрақтарына жауап берді.Мектеп ұжымы мамандарға өзалғыстарын білдірді. Жаңа наиб имам тағайындалды13 Ақпан: ҚМДБ-ның төрағасы,Бас мүфти Ержан қажыМалғажыұылының бұйрығыменАбдираманов АртықЖұмабекұлы «Иманғали»орталық мешітінің наиб имамықызметіне тағайындалды. АртықЖұмабекұлын қасиетті жұманамазы алдында ҚМДБ-ныңАтырау облысы бойыншаөкілі, «Иманғали» орталық мешітінің Бас имамы БатыржанБерденұлыжұртшылыққа танысытырып, жаңа жұмысына сәттілік тіледі. 11

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстар1987ж Оңтүстік Қазақстан облысы, Шардара ауданы, Шардара ауылында дүниеге келген Артық Жұмабекұлы мектеп табалдырығын аяқтағаннан кейін, Түркістан қаласында 1 жылдық дайындық курсында білім алған. 2005 – 2009 жж. Отырар университетінде Философия мамандығы бойынша, 2009-2012 жж. аралығында Түркия еліндегі Стамбұл қаласында «Хасеки» Ислами білімдер оқытуорталығында Исламтанушы мамандығы бойынша білім алған. 2014 жылықыркүйек айынан бастап Л.Н. Гумилев атындағы Евразия ұлттықуниверситеті Дінтану мамандығының 2-курс магистранты. Артық Жұмабекұлы Батыс Қазақстан облысы «Орал» медресесіндедиректор орынбасары, «Астана» медресесінде ұстаз, «Нұр Астана» орталықмешітіне қарасты сауат ашу курсында тәпсір және фиқх пәнінің мұғаліміқызметтерін атқарған. 2015 жылдан бері Сәдуақас қажы Ғылмани мешітіндехадис дәрісінен кешкі уағыз жүргізген.Мүмкіндігі шектеулі жандарға мейірім көрсетілді 21 Ақпан: Тағдырдың кермек дәмін жастай тартып келе жатқан мүмкіндігі шектеулі жандардың тағдыры кім-кімді болмасын бей-жай қалдыра алмайды. Оларды \"мүмкіндігі шектеулі жандар\" деп айтудың өзі жаныңды ауыртады. Керісінше оларды рухани мықтылар дегеніміз жөн секілді. Алланың қандай сынағы болса да мойымай,сабырлық танытып, бір үмітті арқалаған бұл тағдырлардың рухы мықты,болашаққа сенімдері айқын, армандары асқақ. Оларда жалғыз ғана өшпейтінбір үміт. Сол үміт оларды алға жетелеп, өмірдің қатал сыңдарынансүріндірмей келеді. Тағдырлары ұқсас бұл жандар кей кездері өздерінқоғамға қажетсіз сезінеді. Жәудіреген жанарлары айналадағы адамдардыңжүздерінен бір мейірім мен махаббатты, қолдау мен қорғанды күтері сөзссіз.12

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстарОсындай Алланың сынағынаұшыраған мүмкіндігішектеулі жандарғамейірімділік танытумақсатында ҚМДБ-ныңАтырау облысы бойыншаөкілі, \"Иманғали\" орталықмешітінің бас имамыБатыржан Мансұров орталықмешітт арнайы дастарханжайып, оларға шексіз құрметкөрсетті. Тағдырдыңсыңдарынан сүрінбей, Алланың сынағына сабырлық танытып, шүкіршілікетуге, Алланың мейірімінен ешқашан күдер үзбеуді насихаттаған өкіл имамБатыржан Берденұлы мүгедек жандарға мешіт ұжымы атынан сыйлықпакеттерін беріп, жүз мың теңге көлемінде қаржылай көмек көрсетті.Мүмкіндігі шектеулі жандар өздерін елеп-ескерген мешіт ұжымынажәне Атырау өңірінің өкіл имамы Б.Берденұлына шексіз алғыстарынбілдіріп, рахметтерін жаудырды. Ауыл имамы оқушылармен кездесті 24 Ақпан: Индер ауданы, Жарсуат ауылдық мешітінің имамы Құраш қажы Зинелұлы Жарсуат ауылындағы Махамбет атындағы орта мектепте болып, дінтану сабағына қатынасып, «Қазақтың діни ағартушылары: ӘлФараби, А.Иүгінеки, М.Қашқари, А.Йассауи, Ж.Баласағұни, А.Құнанбай,Ш.Құдайбердіұлы сынды ұлт зиялыларының еңбектері мен қазақ жеріндегіасыл дініміз Исламның ізі қалған тарихи мұраларды оқушыларға таныстыру»тақырыбында кездесу болды.Алланы тануда, Мұхаммед (с.ғ.с) тәлімді өмірін таныстырудағы, ҚұранКәрім мен Хадисті қазақи тілмен жеткізудегі еңбектеріне мектептің дінтанумұғалімі С.Тасқарина баяндап таныстырып өтті. Шараның мақсаты жасжеткіншектерді Исламның мөлдір бұлағынан сусындаған ұлтданышпандарының өнегеліөмірлерімен таныстырып,асылқасиеттерін бойларына сіңіру.Өз кезегінде сөз алған мешітимамы Қ.Рспаев. Исламныңқазақ жеріне 8-ғасырдың аяғы9-ғасырдың басындағы 13

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстаруақыттардан бастау алғандығын, еліміз тәуелсіз болғаннан бергі, соныменқатар, қазіргі діни ахуалмен егжей-тегжейлі таныстырып, өткен ата-бабажолынан ғибратты әңгімелер айтып, соңында оқушылардың сұрақтарынажауап берді. Қазақ қызы - ар-намыстың айнасы25 Ақпан: Ата-бабаларымыз қызын қашанда арым, намысым, ұятым депқұрметтеп, келер ұрпақты жалғайтын болашақ аналар деп иманды да ибалыболуға тәрбиелеген. Қыздарымыздан ұят пен иба кеткен күні еліміздің деберекесі кететінін сезген бабаларымыз \"қызға қырық үйден тыйым\" салған.Сондай тәрбиенің негізінде Зередей дана аналарымыз өмірге келіп, тектіұрпақ тәрбиелеген.Әйтсе де, бүгінгі таңдақыздарымыздың тәрбиесікөңілге қаяу түсіреді.Соңғы жылдары өзініңжатырынан жарып шыққансәбилерін балалар үйібылай тұрып, қоқыс 14

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстаржәшіктері мен әжетханаларға лақтырып кететін қаракөздеріміз көбейіпбарады. Бұған себеп пен салдар да жоқ емес. Ең алдымен үйдегі ата-анатәрбиесінің осалдығанан осындай жағдайлардың көптеп орын алуы. Ортасымен қоғамның да тигізетін септігі зор әрине. Әйтсе де, үйдегі тәрбиенің рөлібасымырақ. Осындай кеелңсіз фактілерлің көптеп тіркелу себебінен Атырауоблысы саясаткер-әйелдер клубы, білім беру басқармасы және Қ. Дүтбаеваатындағы Атырау гуманитарлық колледжінің ұйымдастырумен Құрманғазымәдениет үйінде 24 ақпан күні «Қазақ қызы - ар-намыстың айнасы» аттысеминар өткен болатын. Семинарда Атырау облысы прокуратура қызметкеріГүлжан Қасымбекқызы соңғы 5 жылда облысымызда кәмелетке толмағанқыздардың жүкті болуы туралы 167 факты тіркелген. Олардың ішінде 15жасқа толмаған 23, 16 жасқа толмаған 124 жасөспірім болса, қалғандары 16мен 17 жас аралығындағы жеткіншектер екенін мәлімдеді. Аталмышсеминарға дін қызметкерлері атынан қатысқан \"Әт-тақуа\" мешітінің басимамы Өсімхан Тілеуов : «Қазақ қыз баланы қашанда қонақ деп қаттықадірлеп, төрге шығарып, тәрбиесіне қатты мән берген. Қазіргідей қоғамбүлінген заманда қыздардың жағдайына бәрімізде кінәліміз. Өйткені, қазаққызды қоғам боп тәрбиелеп, қоғам боп қорғаған. Оған қоса, қыздардың нәзікжанын, сенгіштігін пайдаланатын жігіттер де кінәлі. Қыз балаларға айтарым,сізді ақ некелі жарым деп көрмейтін жігіттерден аулақ жүріңіздер! Тәрбиетал бесіктен басталатындықтан, ата-ана қыз балаға өздері ертеңұялмайтындай тәрбие беруі тиіс»,-деп өзінің тақырып аясында пікірінбілдірді. Ислам – бейбітшілік кепілі 26 ақпан:Жылыой ауданы, Құлсары қаласындағы №15 кітапханада «Ислам – бейбітшілік кепілі» атты тақырыпта кездесу өтті. Кездесуге Жылыой ауданы, Құлсары қаласының орталық мешітінің наиб имамы Серік Ясин, кітапхана қызметкерлері, мұғалімдер мен мектеп оқушылалы қатысты. Наиб имам Ислам діні - әр түрлі жат ағымдарға, терроризмге қарсы, бейбітшілікті қолдаушы, ең таза дін екендігі жөнінде сөз қозғады. Сондай-ақ, оқушылар тарапынан қойылған сұрақтарға жауап берді. Қазіргі таңда жастарымыздың жат 15

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстарағымдардың жетегінде кетуі Ислам дінін толық білмеуінен. Бізжастарымызға исламды дұрыс түсіндірсек олар жат ағымдарға ермеуші еді.Алдағы уақыттарда мұндай кездесулер өз жалғасын таппақ.Жамағат мешітте жайылған дастарханда бас қосты.27 ақпан: Исатай аудандық «Зинеден Құрасұлы» мешітінде ауданның бас имамы Қ.Бақтығұловтың ұйымдастыруымен және жамағаттың қолдауымен берекелі дастархан жайылды.Бұған мешіт жамағаты қатысты. Бас имам Құрметқали Жұмағұлұлы жамағатқа «Мәзһабтар тарихы» және бірлік, бауырмашылдық,кешіпейілділік туралы уағыз айтты. Мәзһаб ұстанушылар бір-біріне құрметкөрсету керек екендігін, білім алып заңды ҚМДБ-ның имамдарын, бейне,аудио уағыздарын тыңдау керек екенін жеткізді. Себебі шет елде жүргензалым дінге іріткі салушы адамдардың уағыздарын тыңдап, жастар адасыпкетіп жатырғанын атап өтті. Дастархан басында жиалғандар сұрақтар қойып,имам толық жауап берді. Бұндай отырыс әр жұма күні кеште ұйымдастырылаберетін болады.Дастарханда мешітке құрмет көрсету айтылды. 2 Наурыз: Мешіттің дәстүрлі шарасына айналған «Ынтымағы жарасқан ел озады» деген бастама аясында жамағат бауырмалдығы мен ынтымағын арттыру әрі 16

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстарондағы жүргізілетін уағыздан рухани нәр алу мақсатында ай сайын\"Иманғали\" орталық мешітінде кешкі дастархан тұрақты жайылып келеді.ҚМДБ-ның Атырау облысы бойынша өкілі, бас имаы Батыржан Берденұлышараға ұйытқы болып, үнемі өз назарында ұстап келеді.Игі іс әдеттегідей жалғасын тауып, ақпанның 27-күні мешіт жамағатыкезекті жиында бас қосты. Ынтымақ үшін бас қосқан жамағатқа \"Иманғали\"орталық мешітінің наибимамы АртықЖұмабекұлы \"Мешітке қызметжәне әдебі\" тақырыбында уағызжүргізді.Наиб имам А.Жұмабекұлыуағыз барысында мешіттермұсылман жұртшылығыныңрухани ордасы екенін, оған кіркелтірмеуді, оның әдебін сақтап,Алла үйіне ортақ қызмет ете білумұсылман баласы үшін сауап ісекенін атап, аят-хадистернегізінде тұщымды насихат жасады.Сондай-ақ, жамағаттардың бір-бірінедеген сыйластығы артып, құлшылық ордасы болған мешітке құрметі жоғарыболу керектігін де сөз кетті.Айта кетсек, бас қосуда мешіт жамағатпен толып қана қоймай, білімдіимамның уағыз-насихатынан рухани нәр алып, білімдерін шыңдай түсті.Кездесу соңында жамағат тарапынан сауалдар жолданып, оған тиістіжауаптар да қайтарылды. Дін- қоғам өмірінің негізгі арқауы 4 наурыз: Жылыой ауданы Құлсары қаласындағы «Темірхан Байсырымов» Құлсары гуманитарлық техникалық коледжінде «Дін-қоғам өмірінің негізгі арқауы» атты тақырыпта кездесу өтті. Кездесуге Жылыой аудандық орталық мешітінің бас имамы А.Исаев, ҚГТ коледж деректоры М. Абдигалиева коледж мұғалімдері және коледж студенттері қатысты.Жиын барысында «Жалған жихад абайлаңыздар», «Соқыр сенімгеарналғандардың ұстазы интернет еді» жайында бейне роликтер көрсетілді. 17

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстарБас имам жастарымызға дәстүрлі Ислам діні, кері ағымдардың ықпалыжөнінде, тәлім тәрбие, білім алу және ата-ананың қадірі туралы түсіндірді. Коледж студенттері өздерін мазалап, көкейлерінде жүрген дінисұрақтарын ауданның бас имамы А.Исаевқа қойып, сұрақтарына тұшымдыжауаптар алды. Кездесу соңында шараны ұйымдастырушы ұстаздарауданның бас имамына шексіз ризашылықтарын білдірді. Алдағы уақыттаосындай игі іс-шаралар жалғасатынын жеткізді. Имандылық – жүрекке ұяласа 15 Наурыз: Жылыой ауданы Тұрғызба ауылында №4 М.Әуезов атындағы орта мектептің 9 «б» сынып оқушыларымен «Имандылық – жүрекке ұяласа» атты тақырыпта кездесу өтті.Кездесуге Жылыой аудандық Тұрғызба ауылдық мешітінің имамыА.Есқайыров, Дін тәну пәнінің мұғалімі Н.Табылғанова және Жем селолықокругының бас маманы С.Досқалиев және 9 «б» сынып оқушыларықатысты.Имам жастарымызға дәстүрлі Ислам діні, кері ағымдардың ықпалы жөнінде,имандылық, тәлім тәрбие, білім алу және ата-ананың қадірі туралытүсіндірді. Мектеп оқушылары өздерін мазалап, көкейлерінде жүрген дінисұрақтарын имамға А.Есқайыровқа қойып, сұрақтарына тұшымды жауаптаралды. Кездесу соңында шараны ұйымдастырушы ұстаздар имамға шексізризашылықтарын білдірді. Некесіз өмірдің зияны 16 Наурыз: Пайғамбарымыздың (с.ғ.с) айтады: «Жамандықтан қорғану үшін некелі өмір сүріңдер және арлы болыңдар», «Өз балаларыңды бағып-қағудан қорқып, ризығын тауып беруді қиынсынып, оны өлтірмеңдер» 18

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстарБүгінгі бойжеткен қыз – ертеңгі ана. Бір қолымен бесікті, бір қолыменәлемді тербетуге тиісті сол болашақ аналарымыз бүгінде өз өмірлеріне өздерібалта шауып жүрген жайы бар. Сол аруларымыз некесіз бала көтеріп қалумен қатар, құрсағындағышарананы жасанды түсік жасатып, алып тастап жатқаны қаймана қазақтыңқасіреті десек, қателеспейміз. Тіпті оқушылар арасында да осы қадамғабаратындар көп. Осыған орай Атырау облысы Индер ауданы «Индер көп бейінді ауылшаруашылық» колледжінде Индераудандық «Әйіп қажы» мешітінің«Жастар бөлімі» мен ұйымдастырылған«Некесіз өмірдің зияны» атты шара өтті.Шараға Атырау облысындағы жастарғажауапты өкілі Урумбаев Арман, «Әйіпқажы» мешітінің бас имамы ЕралыҚамзағалиев, Индер аудандық жастарғажауапты Саясатов Шынболат пен ЖасОтан Жастар қанатының басшысыҚұспанова Айгерім қатысты. Қазіргіуақытта өзекті болған тақырыптардыңбірі некесіз қосылу, жасанды түсікжасатуға байланысты әсерлі уағыз насихаттар айтылып, бейнероликтеркөрсетілдіБесін – береке-бірлік бастауы. 17 Наурыз: Адам баласы қым-қуыт тіршіліктің, күйбің күнкөрістің қамыменен жүріп, Ұлы Жаратушы бұйырған парыз амалдарды қаза қылып жатады.Соның ішінде Алла Тағала құлдарына күніге бес мәрте намаз оқуды да міндеттеп, ақиретте жемісін жеп, игілігін көретінімізді ашықтан айтып, жәннәтімен сүйіншілеп жатыр. Міне, Рахымы мол Раббымыздың қалауыменТәуелсіз Қазақ елінің түкпір-түкпірінде мұнаралы мешіттер ашылып, азанүндері әуелеп, көңіл қуантуда.Қазақстан мұсылмандарының «Қара шаңырағы» болып саналатын ҚМДБ-ның төрағасы, Бас мүфти Ержан қажы Малғажыұлының бекіткен төртбағыттағы жұм- ыс жоспарының бірі-«уағыз-насихат жұмысынжандандыру» болып табылады. Жуырда, қала мешіттері бас имамдарыменөткізген жиында ҚМДБ-ның Атырау облысы бойынша өкілі, облыстық«Иманғали» мешітінің бас имамы Батыржан Берденұлы Мансұров,мешіттердегі уағыздарды жандандыруды тапсырған. 19

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстар Басшылардың бұйрықтарын басшылыққа алған Атырау қаласы, Алғабасауылы, «Мәулімберген» мешітінің бас имамы Мақсот Бағытжанов, бесіннамазында жи- налған жамағатқа уағыз-насихат айтып, береке-бірлікте,татулықта, дос көңілде болуға үгіттеп, іштарлық, көреалмаушылық,қызғаншақтық,сараңдық секілді лас, жаман әдеттерден аулақ болуғашақырды. Намаздың соңында жамағаттар қол алысып, кеуде қағысыпкөрісіп, риясыз - жарқын сезіммен тарқасты. Бауырмалдылыққа шақырған дастархан 28 Наурыз: Дәстүр мен дінімізді байланыстыра отырып, жастардың діни сауатын арттыру үшін өңірімізде бірнеше келелі жобалар жүзеге асырылуда. Жат ағымның жетегінде кеткен қандастарымыздың көпшілігі бүгінде ӘбуХанифа мәзхабын ұстанып, тура жолға бет бұруда.Мұның барлығы дін саласында жүрген мамандарымыздың еңбектерініңжемісі. Бауырмалдылық пен ауызбіршілікті нығайтып, хақ дініміздінасихаттау мақсатында ҚМДБ-ның Атырау облысы бойынша өкілі,\"Иманғали\" орталық мешітінің Бас имамы Батыржан Берденұлы әр айдыңсоңында дәстүрлі түрде жамағатқа айлық отырыс ұйымдастырып келеді.Наурыз айында да бұлүрдіс өзінің жалғасынтапты. 26 наурыз күніқұптан намазынан соңмешітте жамағаттыңбасы ақ дастархандақауышты. Бұл жолғыайлық отырыстадінтанушы, ұстаз ҚанатЖұмағұл \"Сапарғашығу және оныңәдептері\" тақырыбында уағыз насихат айтып, сапар кезіндегі мұсылмандарүшін сауап әкелетін пайдаларға да тоқталып өтті. Сондай-ақ, жамағаттарапынан қойылған сұрақтарға Бас имам Батыржан Мансуров жауап берді. 20

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстар Имамдар жиналысы2 Сәуір: \"Иманғали\" орталық мешітінде Атырау облысына қарастыимамдарға кезекті жиналыс өтті. Жиналысқа төрағалық еткен ҚМДБ-ның Атырау облысы бойынша өкілі, \"Иманғали\" орталық мешітінің бас имамы Батыржан Берденұлы имамдарға жұмыс жоспарын бекітіп, бірнеше шараларды ұйымдастыруды тапсырды. Сондай-ақ, осы бағытта жұмыс үдерісін бәсеңдетпей, белсенді жұмыс атқаруға шақырды. Садақаны сауыңда бер 10 сәуір: Исатай аудандық «Зинеден Құрасұлы» мешітінде елдің амандығынамал шалынып, садақа берліп, дастархан жайды. Дастархан баысна жиылған ауыл тұрғындары АллаТағаладан табиғат апаттардан, қуаңшылықтан сақтап, елімізге тыныштық,халқымызға амандық нәсіп ете гөр деп дұға тіледі. Садақаны ауданның басимамы Құрметқали Бақтығұлов ұйымдастырды. Бұл шараға ауданныңақсақалдары Бектенов Мұрат, Беккалиев Сақтай және ауыл тұрғындарықатысты. Шалынған малдың еттері жоқ-жітік адамдарға таратылды. ИмамҚұрметқали Бақтығұлов Құран оқып, дұға тілек тіледі. Дастархан басындаҚазақстан Жазушылар Одағының мүшесі Бектенов Мұрат бас имамғаризашылығын білдірді. 21

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстар Бас имам тапсырмасы басты назарда11 Сәуір: Биылғы жылдың Сәуір айының алғашқы дүйсенбісінде ҚМДБ-ның Атырау облысы бойынша өкілі, облыстық «Иманғали» мешітінің бас имамы Батыржан Берденұлы қалаға қарасты алты мешіттің имамдарын жинап, келелі кеңес өткізген. Жиында бірнеше өзекті мәселе көтеріліп,тиісті тапсырмаларды әр имамға нақтылап тапсырған-тұғын. Өз кезектерінде мешіт басшылары өкіл имаммен өзекті мәселелерді шешудің жолдарын ақылдасып, кеңесіп, «келісіп пішкентон, келте болмасқа», сайып қызмет орындарына тарқасты.Сәуір айының бесінші жұлдызында, сейсенбі күні Атырау қаласы, Алғабасауылы «Мәулімберген»мешітінің бас имамы Мақсот Бағытжанов қол астынақарасты наиб имам Ізбасар Қабдырахманов пен көмекші молда СерікБәйменовтердің қатысуымен жиналыс жасады. Жиында өкіл имам БатыржанБерденұлының тапсырмалары талқыланып, мешіт қызметкерлеріне нақтытапсырмалар берілді.Сондай-ақ, мешіт имамы Мақсот Бағытжанов жұмыс барысында«пендешілікке» салынбай, бір-біріміздің көздерімізге тіке қарай алатындайадалдықта болуға үндеп, өсек-өтірік, қызғаныш-қысастық секілді әдеттерденаулақ болып, қашан да адамгершілік бет-бейнені сақтаудың аса маңыздыекенін тағы бір мәрте еске салып өтті. Алла Тағала асыл дініміз Исламға қуатберіп, атқарған «азды-көпті» еңбектерімізге еселеп сауап жазғай.Әумин! Молдалар жиналысы12 Сәуір: Аудандық «Темірәлі» мешітінде Құрманғазы ауданына қарасты ауылдық мекендердің молдаларына жиналыс өтті. Жиналыста қозғалған мәселелер «Жаназа рәсімдері, ас беру, жерлеу рәсімдері», «Қазақстан мұсылмандар діни 22

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстарбасқармасының төрт құжаты», «Ислам және зайырлы қоғам» аттытақырыптарда аудан имамы Н. Жарқымбаев уағыз насихаттар айтты.Молдаларға «Қазақстан мұсылмандар діни басқармасының тұғырнамасы»,«Мұсылманның тұлғалық бейнесі» көбейтіліп таратылды. Ислам және зайырлы қоғам 12 сәуір: Құрманғазы ауданының орталық кітапханасында «Ислам және зайырлы қоғам» атты тақырыпта дөңгелек үстел шарасы болып өтті. Бұл шараға арнайы аудандық «Темірәлі» мешітінің бас имамы Н. Жарқымбаев, аудандықішкі саясат бөлімінің қызметкерлері, «Жастар ресурстық орталығыныңмамандары», дінтану пәнініңмұғалімдері, аудандықмәдениет үйініңқызметкерлері мен кітапханамамандары қатысты. МақсатыИслам дінініңқүндылықтарымен таныстыраотырып, зайырлы қоғамдаИслам дінінің рөлін анықтау.Қазіргі таңдағы өзектімәселелер талқыланып,Ханафи мазхабынабасымдылық көрсету, діни сауаттылықты арттыру мәселесі де айтылып өтті. Ислам және зайырлы қоғам13 Сәуір: Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының ұйымдастыруымен\"Ислам және зайырлы қоғам\" атты республикалық конференция өтті.Мұндағы негізгі мақсат – ҚМДБ қызметкерлерінің кәсіби қабілетінарттырып, жастарды патриотизмге тәрбиелеу. Сонымен қатар, дін мензайырлы қоғамның үйлесімділігін арттыру болатын. 23

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстарОл ең алдымен халықпен тікелей байланыста жұмыс істейтін имамдардыңқазіргі уақыт талабына сай азаматтардың біліктілігі, адамгершілік қырлары олардың әрбір сөздерінен, жүріс-тұрысынан айқын көрініп тұруға тиіс. Осы шараның жалғасы іспетті 13 cәуір күні Жылыой ауданы Құлсары қаласындағы «Темірхан Байсырымов» Құлсары гуманитарлық техникалық колледжінде «Ислам жәнезайырлы қоғам» атты семинар болып өтті.Кездесуге Жылыой аудандықорталық мешітінің бас имамы А.Исаев, найб имамы Я.Серік, Мешіт ұстазыБ.Сағындықов, Жастарресурсының бөлімніңбасшысы М.Қабиденов,Ардагерлер кеңесініңтөрағасы Т.Кадиров, ақынБ.Базарбаев, колледждеректоры М.Абдигалиева, мұғалімдер,студенттері және БАҚөкілдері қатысты.«Зайырлы қоғамдағымемлекет пен дінарасындағы өзарабайланыстың орнын айқындап, дін ұстанушы азаматтарды патриотизмгетәрбиелеу, діни экстремизм мен терроризмнің алдын алу, әрбір азаматтыңдіни және зайырлы сауатты болса иманды қоғам құрамыз», - деді бас имам.Кездесу соңында жастар өздерін толғандырып жүрген сауалдарын қойып,қанағаттарлық жауаптарын алуда. Бұл бағыттағы шаралар алдағы уақытта даөз жалғасын табатын болады. Шәкірттерге Құран оқудың сауабы түсіндірілді 22 Сәуір: Қасиетті Құран Кәрімде: «Негізінде осы Құран ең тура жолға салады. Әрі дұрыс іс істеген мүміндер үшін әрине зор сыйлық бар екендігін сүйіншілейді», - делінген. Алла Тағала құлдарын қараңғылықтан құтқару үшін бізге Қасиетті Құранды түсірген. Құранның әр аятына емес, 24

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстарәр әрпіне мыңдаған сауап жазып, қасиетінің шексіз екендігін дәлелдейтінбірнеше аяттар түсірген. Әрбір мұсылман Құранды өзі оқып үйреніп, оныбала-шағасына да үйретуге міндетті. Себебі пайғамбарымыз (с.ғ.с) хадис-шарифте:«Сіздердің ең жақсыларыңыз Құранды үйреніп, оны басқаларғаүйреткендеріңіз»- деген.Осы мақсатта «Иманғали» орталықмешітінің найб имамы, ұстаз АртықЖұмабекұлы өзінің шәкірттерінемешітте ақ дастархан жайып, Құраноқудың сауабы жөнінде дәрісжүргізді. Сонымен қатар,«Әттақуа» мешітінің бас имамыӨсмхан Аманбайұлы «Құран оқудақандай хикмет жатыр?»тақырыбында уағыз айтты. Имамдар сынақ тапсырып жатыр26 Сәуір: Жаңа технологиялардың қарыштап дамыған ғасырында еліміз үшін білімді де білікті мамандардың орны ерекше. Әсіресе, діни салада да бұған аса мұқтаждық бар. Бүгінде ұлттық құндылықтарымыздың жаңаруымен бірге, халқымыздың да дінге деген қызығушылығы мен сауаты артып келеді. Сол себептен бізге сауатты,еңбекқор, кез-келген діни мәселені шеше алатын білімі мен біліктілігітолысқан имам-молдалар ауадай қажет. Осы мақсатта имамдарымыздыңбіліктілігі мен білімін арттыру мақсатында ҚМДБ-ның төрағасы, Бас мүфтиЕржан қажыМалғажыұлыныңтапсырмасымен кешендіаттестатциялау жұмысықолға алынған болатын.Бұған дейін бірнешеөңірлерде ҚМДБтарапынан қабылданғантөрт құжат бойынша дінқызметкерлердің білім- 25

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстарбіліктіліктілігі сыналған-ды.Міне, жүйелі жалғасып жатқан сынақ жұмысы Атырау атырабына дажетті. Бүгін Атырау облысына қарасты барлық имам-молдалар мен ұстаздартөрт құжат негізінде сынақ тапсырып жатыр. Аталмыш кешенді сынаққаҚМДБ-ның Жалпы және жастар ісінің меңгерушісі Алтынбек Ұтысханұлымен ҚМДБ-ның Атырау облысы бойынша өкілі, \"Иманғали\" орталықмешітінің бас имамы Батыржан Берденұлы төрағалық етуде.Алғашқы болып сөз алған ҚМДБ-ның өкілі Алтынбек ҰтысханұлыТұжырымдаманың мақсаты мен міндеттеріне, құрылымы мен мазмұнынажәне негізгі стратегиялық бағыттарына тоқталып, барлық сынақтапсырушыларға сәттілік тіледі. Атап айтсақ, дін қызметкерлері «Қазақстанмұсылмандарының тұғырнамасы», «Имамның тұлғалық келбеті»,«Мұсылманның тұлғалық бейнесі» және «Дін мен дәстүр» бағыттарыбойынша сынақ тапсыруды бастап кетті.Кешенді сынақты түске дейін қала мешіттеріне қарасты имам-молдалар менұстаздар тапсырса, түстен кейін өңірге қарасты жеті ауданның дінқызметкерелері тапсыратын болады.Имамдар сынағы қорытындыланды 26 Сәуір: Қазақстан мұсылмандар діни басқармасының төрағасы, Бас мүфти Ержан қажы Малғажыұлының тапсырмасына орай, бүгін Атырау облысына қарасты барлық дін қызметкерлері кешенді сынақтан өтті. Дін өкілдері ҚМДБ тарапынан қабылданған төрт құжаттан, яғни екітұжырымдама және «Дін мен дәстүр» бағыттары бойынша сынақ тапсырды.Жалпы Атырау облысы бойынша 29 мешіт бар. Атырау қаласы бойынша 6,аудан және ауыл мешіттерін қосқанда 23 мешіттің дін қызметкерлері сынақтапсырды.Сынақ қорытындысы бойынша, жалпы 39 адам қатысып, 5 имам \"өте жақсы\",29 имам \"жақсы\", 7 имам \"қанағаттанарлық\" деген бағаға ие болды. 2қызметкер қатыса алмады, 6 имам науқастануына байланысты келе алмады.26

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстар «Ислам және зайырлы қоғам» атты облыстық семинар болып өтті27 сәуір: Атырау қаласы «Ренесанс» қонақ үйінің мәжіліс залында ҚМДБ- ның Атырау облысы бойынша өкілдігі, облыстық «Иманғали» орталық мешітінің ұйымдастыруымен «Ислам және зайырлы қоғам» атты облыстық ғылыми-практикалық семинар болып өтті. Cеминардың мақсаты – ҚМДБ қызметкерлерінің (РАНТ мүшелерінің) заманауи білімін жетілдіру, ақпараттық -насихат тобының кәсібилігін шыңдау және зайырлы қоғамдағы діннің орныжайында айту.Семинар-конференцияға облыс, аудан, ауыл мешіттерінің имамдары,облысымыздағы Жергілікті ақпараттық-насихаттық тобының мүшелері,облысымыздағы мемлекет, қоғам және дін қайраткерлері, зиялы қауымөкілдері, ЖОО-ның профессорлары мен тарихшылар қатысты.ҚМДБ-ның Атырау облысы бойынша өкілі, «Иманғали» орталық мешітініңБас имамы Батыржан Берденұлы: «Тарихымызға зер салсақ, имам қашан дабірліктің ұйытқысы болған. Имам – рухани тұлға, қоғамды тәрбиелеушіұстаз деп айтуға болады. Құдайға шүкір, егемендігіміздің арқасында діндарқауымының да мәртебесі артып келеді»,-деп семинар-конференцияны4кіріспе сөзін сөйлеп, қонақтарға «қош келдіңіздер» айтты. 27

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстарӨкіл имамнан кейін «Зайырлылық дінді шектемейді» тақырыбындаҚМДБ-ның Жалпы және жастар ісі бөлімінің меңгерушісі АлтынбекҰтысханұлы;«Зайырлы қоғам мен діни құндылықтар ықпалдастығы» тақырыбындаоблыстық Дін істері басқармасының басшысы Еркінбек КерімбекұлыШохаев;«Ислам және тарих тағылымы» тақырыбында Х.Досмұхамедов атындағыАтырау мемлекеттік университетінің гуманитарлық ғылымдар және шетелтілдері факультетінің деканы, тарих ғылымдарының докторы АққалиҚабижанұлы Ахметов;«Зайырлы қоғамда Ислам дінін насихаттау методикасы» тақырыбында«Шапағат» Деструктивтік діни ағымдардан жапа шеккендерге көмекорталығының» директоры, теолог Қанат Әділханұлы Жұмағұлдар баяндамажасады.Ғылыми-практикалық семинар ҚМДБ-ның өкіл имамы БатыржанМансуровтың қорытынды сөзімен жабылып, өкіл имам өзінің қорытындысөзінде Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының осындайбастамаларын халық арасында насихаттауға шақырып, қонақтарға алғысынбілдірді. Намаз – діннің тірегі 28Сәуір: Ардақты елші Мұхаммед Мұстафа (с.ғ.с.) бір хадисте: «Намаз – діннің тірегі»,- деп намаздың Ислам шариғатындағы орнын айқындап берді. Барша мұсылман баласына «парыз» болып бекітілген осы ұлық амалдан өкінішке орайкөптеген ағайын-туыстарымыз жырақ қалуда.Жалпы алғанда жұртымыз бірАллаға, Алла елшісі Мұхаммед Мұстафа (с.ғ.с.)-ға иман келтіріп,қасиеттіҚұранды құрметтейді. Намаздың, ораза мен зекеттің Алладан парыз етілгенамалдар екенін мойындай- ды. Десек те амалға келгенде ақсаңқырап жатады.Оның өзіндік алуан түрлі себ- тері бар.Соның бірі өзіміздің ана тіліміздежарық көрген дәрет алып,намаз үйре- нетін кітаптардың тапшылығындаболып тұр.Осы олқылықтың орнын толтыру мақсатында, ҚМДБ-ның Атырау облысыбой- ынша өкілі,облыстық «Иманғали» мешіті бас имамы Батыржан қажы 28

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстарБерденұлы- ның бастамасымен «Дәрет алу және намаз оқу үлгісі» аттыкітапша жарық көріп, оны осы Жұмада Атырау қаласы, Алғабас ауылы«Мәулімберген» мешітінің бас имамы Мақсот Бағытжанов жамағаттарғатаратты.Алла разылығы үшін жасалған әрбір амалдарымыз ҰлыЖаратушының құзырында қабыл болып, «амал дәптер- лерімізге» еселепсауап жазылғай. Әумин! Оқы, Раббыңның атымен оқы!28 Сәуір: Кешегі өткен Кеңесзаманында, әрбір мектептіңмаңдайшасында тасқа басқан-дай етіп: «Оқы,оқы жәнеоқы!»,-деп жазып, оның астынаөздерінің көсемдерінің атынбаттыйтып жазып қоятын.Солдәуір адамдарының санасына«мінекей, бәрі- мізді «күнкөсем» ілім-білімге шақырыпжатыр»,-деп үгіт-насихаттарынқұятын. Жаратқанныңқалауымен жалғандықжойылып, күллі қазақ баласынажарық күн туды.Алмас қылыштай ақихаттар айтылып,ата-баба дінімен қайтақауыштық.«Бақсақ,бақа екен»,-демекші бұныңыз Алла Тағаланың Адамзат баласынаақыр- ғы елші Мұхаммед Мұстафа (с.ғ.с.) арқылы жеткізген ахиқат сөзі,қасиетті Құран-Кәрімнің: «Оқы.Сондай Жаратқан Раббыңның атымен оқы» (Алақ сүресі,1-аят),-деген ең алғашқы аяты екен.Осы арқылы Алла Тағалабарша мұсылманды ілімге, оқып-тоқуға шақырып жатыр.Жалпы, Исламдінінің ілім-білімге ерекше мән беретінін меңзеп тұр. Ал, ондай асыл дінешқашан да жамандыққа,атыс-шабысқа, лаңкестік пен бүліккешақырмайтыны айдан да анық, ағайын.Атырау қаласы, Балықшы кентінде орналасқан «Иманғали» орталықмешітінің сауат ашу орталығында, белгілі теолог Қанат Жұмағұлдыңбасшылығымен арнайы екі айлық курсы аяқталып, Атырау қаласы, Алғабасауылы «Мәулімберген» меш- ітінің Қайрош қажы Қуанұлы, Жеңіс Жақанов,Сұлтанбек Сартекенов, Рахымжан Бөлекбаев, есімді жамағаттары арнайыкуәліктерін алып шықты. Осыған орай «Мәулімберген» мешітінің басимамы Мақсот Бағытжанов,қасиетті Жұмадан соң сертификаттарын арнайытабыстап, ілім алушылар құрметіне арнайы дастархан жайылды. Дастарханбасында ілім алудың артықшылықтары айтылып, мешітіміз- дің ақсақалыҚайрош қажы Қуанұлы барша жамағат пен ұстаздарға аталық тілегін ақбілдірді.Алла Тағала ниет-тілектерімізді өз құзырында қабыл еткей! 29

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстар Дәстүрлі айлық отырыс 30 Сәуір:Дәстүр мен дінімізді байланыстыра отырып, жастардың діни сауатын арттыру үшін өңірімізде бірнеше келелі жобалар жүзеге асырылуда. Жат ағымның жетегінде кеткен қандастарымыздың көпшілігі бүгінде Әбу Ханифа мәзхабын ұстанып, тура жолға бет бұруда. Мұның барлығы дін саласында жүрген мамандарымыздыңеңбектерінің жемісі. Бауырмалдылық пен ауызбіршілікті нығайтып, хақдінімізді насихаттау мақсатында ҚМДБ-ның Атырау облысы бойынша өкілі,\"Иманғали\" орталық мешітінің Басимамы Батыржан Берденұлы әрайдың соңында дәстүрлі түрдежамағатқа айлық отырысұйымдастырып келеді. 30 сәуір күніқұптан намазынан соң мешітте 500ден астам жамағаттың басы ақдастарханда қауышты. Бұл жолғыайлық отырыста дінтанушы, ұстазҚанат Жұмағұл \"Шыншылдық\"тақырыбында уағыз насихат айтты.Сондай-ақ, жамағат тарапынан қойылған сұрақтарға Бас имам БатыржанМансуров жауап берді. Республикалық Құран жарысына іріктеу сайысы өтті 3 Мамыр:\"Иманғали\" орталық мешітінде қыздар арасындағы республикалық Құран жарысына іріктеу сайысы өтті. Қала мешіттеріннің жанынан ашылған сауат ашу курсында білім алушы қыздар Құранды жатқа оқудан бақтарынсынады. Жарысқа ҚМДБ-ның Атырау облысы бойынша өкілі, \"Иманғали\"орталық мешітінің бас имамы Батыржан Берденұлы, \"Иманғали\" орталық 30

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстармешітінің найб имамдары Мұрат Мұстафаев, Артық Жұмабекұлы мен ұстазАйша Түзелова қазылық етті.Қазылар шешімімен әр паранысауатты оқыған 2 қатысушы үздікдеп танылып, бірінші орын иелеріРеспубликалық жарысқа жолдамаалды.Еске сала кетсек, 5-6 мамыркүндері «Нұр-Мүбарак»университетінде тұңғыш ретқыздар арасында республикалықҚұран жарысы өтеді. Құлсары мешітіндегі әсерлі уағыз 4 мамыр: «Шапағат» деструктивті діни ағымдардан жапа шеккендерге көмек орталығының директоры, белгілі теолог Қанат Жұмағұл Жылыой аудандық «Жылыой мұсылмандар» орталық мешітінің жамағатымен жүздесті. Мақсат, Ханафи фиқһын және матуриди сенім мектебінің негіздерін түсіндіріп, теріс бағыттан сақтандыру. Бұл кездесуде «Алла тағаланыңжолында шыншыл болу» тақырыбында уағыз айтылды.–Алла Тағала ҚұранКарімде: «Әй мүміндер!Алладан қорқындар жәнешыншылдармен біргеболындап» - деген. Сондай-ақ,Пайғамбарымыз(с.а.у.): «Күмәнданған нәрсеңдітаста, күмәнсізін ал. Себебішындық –тыныштық, өтірік –уайым әкеледі», –деген.Мәңгілікбақыттың жолы – туралықта.Баға жетпес қымбатқа көз тіккенадам оның ыстығы мен суығына төзуі керек. Шынайылық пен адалдықтыңбұл дүниедегі пайдасы – адамдар арасындағы қатынастарда сенімділіктіңнегізі. Ал Алла Тағала мен пенде арасындағы байланыстың шынайы 31

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстаркөрсеткіші–ақиреттегі азаптан құтылуға қол жеткізу, – деді теолог ҚанатӘділханұлы.Айтылған уағыздан жамағат жақсы әсерленіп, өздерін толғандырған әр-түрлісұрақтарын қойып, жауап алды. Кездесу соңында Жылыойаудандық мешіттің бас имамы А.Исаев арнайы уақытын бөліп келген ұстазғажылыойлық мұсылмандар атынан алғыс айтты. Дін жолындағы жауаптықызметіне береке тіледі. Ұлы Жеңіс – ұмытылмайды 7 Мамыр: Адамзат баласы тарихындағы алапат соғыстың аяқталғанына биыл жетпіс бір жыл толыпты.Айтуға оңай болғанмен бұл «қанды қасап»-тың зардабы әлі талай заман жазылмасы анық.Қазақ халқы да сол замандағыортақ Отан-Кеңес Одағы құрамында анталаған жаудың бетін қайтарып,шыққан ініне апарып қуып тықты. Осы сұрапыл соғыста ата-бабаларымызерліктің нағыз үлгісін көрсетті.Оны досы- мызбен қатар дұшпанымыз дамойындайды. Жаудың ордасы Рейхстагқа алғаш жеңіс туын тіккен қазақұлтының хас батыры Рахымжан Қошқарбаев пен башқұрт Григорий Болатовекенін талай уақыт жасырылып, арада алпыс екі жыл өткенде ғана белгіліболды.Ақихаттар айтылмай қалмайды...Атырау қаласы, Алғабасауылы, «Кең-Өзек» селолықокругінің әкімшілігі мен ау-ылдық Т.Амандосов атындағыорта мектептіңұйымдастыруымен (мектепдирек- торы М.Базарбаева)«Ұрпақтар ұмытпайтын ұлыжеңіс!»,-атты тағылымы молша- ра болып өтті.Шараға ауыләкімі Ғ.Т.Әбішев, ауылақсақалдары кеңесініңтөрағасы Жүсіп Дүйсебев, «Мәулімберген» мешітінің бас имамы МақсотБағытжанов және округ бойынша жаңадан сайланған қалалық мәслихатдепутаты Қ.Жауынбаевтар, ауыл ақсақалдары мен ақ жаулықты әжелерқатынасып мерекелік құттықтаулары мен жылы лебіздерін білдірді. «Кең- 32

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстарӨзек» округі, «Мәулімберген» мешітінің бас имамы Мақсот Бағытжанов,ата-баба рухына қасиетті Құран аяттарын бағыштады. Шара соңы мектепоқушыларының дайындаған театрланған көріністері мен әсем әуендергеұласты.Осыдан соң барша қонақтар мен ауыл тұрғындары округ әкімшілігіқызметкер- лерінің «Мәулімберген» мешітінде дайындаған ақ дастарханнандәм татты.Ауыл ақсақалдары ризашылықтарын білдіріп: «Жаратушы Жаппариеміз Тәуелсіз Қазақ елінің іргесін берік қылып, ішкі әрі сыртқыдұшпандарымызды зиянсыз етсін, жас ұрпақ соғыстың иісін де сезбейбейбіт күніміз баянды болғай»,-деп ақ баталарын берді. Дүйім жұрт ізгіістерден қуаттанып, ерекше ризашылық көңілмен тарқады. Алла Тағала тектілектерімізді қабыл, мұраттарымызды асыл етіп, шуақты күндер- іміз көпболғай, ардақты ағайын. Өкіл имам ардагерлерге құрмет көрсетті12 Мамыр: Ұлы Отан соғысы...Бұл адамзаттың жүрегіне қара таңба түсіргенкүн. Боздақтарымыздың өмірінқиған күн. Сәбилерді жетім,аналарды жесір еткен қаралы күн.Сол бабаларымыздың қаныменкелген Ұлы Жеңіске биыл - 71жыл. Бұл күнді соғыстың алғышептерінде қайсарлықпен шайқасжүргізіп, ерліктің сан үлгісінкөрсеткен ардагерлер тойлайды.Олар жеңісті жақындатқанбатырлар. Олар елі үшін, Отаныүшін от құшқан боздақтар. Оларға қандай құрмет көрсетілсе де аздықетпейді. Алайда, сол ардагерлердің қатары жыл өткен азайып келе жатыр.Солардың жанымен, қанымен, терімен, көз жасымен, күшімен, елінің туынжықпай, туған жерінің топырағын жауға таптатпай, еңіреп жүріп жауынжеңіп, жеңістің таңбасын басқан күн - Жеңіс күні. Жеңіс күнінің 71жылдығына орай ҚМДБ-ның Атырау облысы бойынша өкілі, \"Иманғали\"орталық мешітінің бас имамы Батыржан Берденұлы қаламыздағыардагерлеріміздің үйіне барып, сый-құрмет көрсетіп қайтты.Ардагерлеріміздің батырлығы мен ерліктері бүгінгі ұрпаққа өнеге. Соғыссалған жара да, ерлердің елі үшін жасаған ерлігі ешқашан ұмытылмайды. Атыраулық имамдар Алладан елді әбігерге салған нөсерді тоқтатуды сұрап, дұға оқыды 33

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстар17 мамыр: Бірнеше күннен бері толассыз жауған жауын салдарынан Атырауда бірнеше үй мен әлеуметтік маңызды нысандар суға кетіп жатыр. Осыны ескерген атыраулық имамдар толассыз жауған нөсерді тоқтату үшін дұға оқыды.Шариғатта құрғақшылық басқан кезде жауын сұрау дұғасы, намазы бар.Алайда, жаңбыр молайып, адамдарды әбіржіткенде оған қатысты да дұға бар.«Пайғамбарымыз жауын тоқтамай жауған кезде «О, Жаратқан! Алла Тағаламжаңбырды біздің үстімізге емес, маңайымызға, айналамызға жаудыра гөр.Бұл жаңбырды тау-тасқа, қыр-адырларға, сай-салаға және егін өсетін ашықдалаға жаудыра» гөр деп дұға оқыған. Біздер мешіт жамағаттары болып біргедұға тілеп жатырмыз. Ал, егер осы дұғаны әр адам үйінде өз отбасында оқыпжаратқаннан тілек тілесе, жақсы болады», - дейді «Иманғали» орталықмешітінің бас имамы Батыржан Мансұров.Бұршақ аралас нөсер кезінде Атырауға 24,5 мм жауын-шашын түскен, бұл 23мм құрайтын айлық нормадан көп деп хабарлады Ақжайық басылымы.1-16 мамыр аралығында жауған жауын-шашындар айлық нормадан үш есекөп. Айдың екінші жартысы да, Қазгидрометтің болжамына сәйкес,жаңбырлы болмақ. Намаз-екі дүние нұры20 мамыр: Алла алдында үлкен сыйға иелік ететін намазды діндес бауырыңа үйрету де теңдесіз сауап іс. Намаз- діннің тірегі. Намаз оқитын адам дінін бекемдеткен болады. Ал намаз оқымайтын адамның діні құлдырайды. Хадис шәрифте былай делінеді: « Бір мұсылман намаз оқи бастағанда жәннәт есіктері ашылады. Раббымен арасындағы перделері көтеріледі. Бұл хал намаз біткенге дейін жалғасады» ( Табарани). Міне, осы мақсатта ҚМДБ-ның Атырау облысыбойынша өкілі, \"Иманғали\" орталық мешітінің бас имамы БатыржанБерденұлының бастамасымен намаз оқып үйренгісі келіп жүрген жамағатқажұма намазынан кейін арнайы \"Намаз оқып үйренейік\" курсы ашылды. Онда 34

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстарнамаз оқудың парыздары мен тәртіптері және Ханафи мәзһабы бойынша қалай оқылу үлгісі практикалық тұрғыдан үйретіледі. Жылыой аудандық орталық мешіт ұстазы Білал Сағындықов әрбір жұма намазынан кейін, намаз оқысам, үйренсем деп ниет білдіріп келіп жатқан жамағатқа қолдау болды. Сондай-ақ, бұл бастама жаңа намаз бастаушылардың өзге жат ағымдардың алдын-алуға септігін тигізуде. Алла Тағала оқыған намаздарымызды,дұға-тілектерімізді қабыл еткей! Рамазан айына байланысты имамдар бас костыМамыр 30: Рамазан айы қарсаңында «Иманғали» орталық мешітінде Атырауқаласының имамдары бас қосып алдағы жұмыстарды талқылау, пысықтауүшін мәжіліс өткізді. Жуырда Алматы қаласынан іс-сапармен оралған өкілимам Батыржан қажы Берденұлы ҚМДБ-ның төрағасы, бас мүфти Ержанқажы Малғажыұлы хазіреттің сәлемін қала, аудан имамдарына жеткізеотырып, төралқа жиынында қарастырылған бірқатар мәселелердің жүзегеасуын жіті қадағалауды тапсырды. Атап айтқанда, Рамазан айына байланысты көшелерге және мешітаулаларына \"Ораза қабыл болсын!\" деген атаумен баннерлер ілу, оразатуралы БАҚ беттеріне мақалалар жириялау, мешіт жамағаттарынаауызашарлар ұйымдастыру, қадір түніне арналған арнайы бағдарламаәзірлеу, тұрмысы төмен отбасыларға қайырымдылық шаралар ұйымдастыружұмыстары тапсырылды. Жиын соңында имамдар Рамазан айына байланысты өзараұсыныстарымен бөлісіп, аймақтағы діни ахуалды тұрақты сақтап қалудыңтетіктерін талқылады. Құптан алды уағыздар 35

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстар12 маусым: Қасиетті Рамазан айында ауыз ашардан шыққан жамағат Мешітимамдарының күнделікті тарауих намазына жиналған жамағатқа түрлітақырыпта уағыз-насихат айтып нәр беруде. Таруих арасы тынығу 12 маусым: Тарауих «демалыс, дем алу» дегенді білдіргендіктеноблысымыздың бас имамы Батыржан Берденұлы 8 ракағаттан кейінжамағатқа қарилар оқып жатқан хатымның қай парасы, қай сүресі екенінайтып, әрбір сүренің тәпсірін түсіндіруде. Қари мен теологты қарсы алған күн17 Маусым: Барша мұсылман әлемі секілді Қазақ елі мұсылмандары даайлардың сұлтаны болған қасиетті Рамазан айын зор қуанышпенқарсылауда.Мүмин-мұсылмандар күндіз-түні мешітке қарай ағылып,құлшылық-ғибадаттарын өтеп, зекет-пітірлер- ін беруде.Тәңірге тәубеайтып,күнделікті бес уақыт намаз бен тарауық намаздар- ында тәуелсізҚазақ елінің береке-бірлігіне, тыныштығына дұға етуде.Сонымен,Ислам дінінің ең бейбіт, ең қайырлы дін екенін дәлелдеуде. 36

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстар ҚМДБ-ның төрағасы,Бас Мүфти Ержан қажы Малғажыұлы қасиетті Рамазан айы келуіне байланысты арнайы үндеу мен құттықтауын жариялады.ҚМДБ-ға қарас- ты барлық өкілдіктер мен мешіттерде қасиетті Рамазан айының құндылықтарын имам- молдаларымыз кеңінен насихаттауда. Жалпы, осы «Отыз күн Ораза» күллі мұсылман баласы үшін сансызсауап жинайтын еңбек майданы десе де болады.Еліміздегі барлық мешіттер секілді Атырау қаласы, Тасқала (бұрынғыАлғабас) ауылы «Мәулімберген» мешіті жамағаттары да қасиетті Рамазанайын зор қуан- ышпен қарсылап, алғашқы тарауығын оқыды.Тарауыққакелген жамағатан мешіт лықа толды.Мешіт имамы МақсотБағытжанов,Шымкент қаласындағы «Ықылас» қарилар мектебініңшәкірті Азамат Әлімбаевпен облыстық дін істербасқармасы- ныңмаманы,теолог МұратДосанәлиевтіқарсылады.Теологжамағатқа Құран менсүннеттен уағыз айтып,қари бауырымыз жиырмарәкағат тарауықты өткізді.Алла Тағалабаршамыздыңоразамызды, дұға-тілектерімізді қабыл еткей! Жаңа наиб имам тағайындалды24 Маусым: ҚМДБ-ның төрағасы, Бас мүфти Ержан қажыМалғажыұылының бұйрығыменКаримов Бахтияр Камалдинович«Жылыой мұсылмандар» орталық мешітінің наиб имамықызметіне тағайындалды. Оны жұма намазында Жылыойаудандық орталық мешітінің Бас имамы А.Исаев жұртшылыққатанысытырып, жаңа жұмысына сәттілік тіледі. 37

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстарОл 2010 – 2013 жж.Сарыағаш медресесінің«Исламтану» мамандығыбойынша, 2013-2016 жж.аралығында Алматы қаласы«Нұр-Мубарак» Египет Исламмәдениеті университетінде«Исламтану» мамандығыбойынша жоғары білім алып2016 жылы толық бітіріпшықты. Дін жолындағы жаңақызметіне береке мен абыройтілейміз.Шоқпартоғай ауылындағы«Қапан қажы» мешітінде құран қатым жасалды. 28 Маусым: Пайғамбарымыз Мұхаммед/с.ғ.с/ мүбарак хадисінде \"Сендердің ең жақсыларың Құранды үйреніп,оны өзгеге үйреткедерің\"деген.Тарауихқа көп жамағат жиналып,бүгін құран хатым болатындығын жамағат құлағдар еді.Мешіт имамы Жамбыл қажы Демеуұлы Құранға қатысты Алла Тағаланың сөзін жаттау,оған амал ету ең үлкен бақыт екендігін және Тарауихнамазының әр күніне беретін Алланың сауабын айта келе ,мешітжамағаттары ішінде қолына құран алып,әуендетіп айна қатесіз оқитынбауырлардың көбеюі қуанарлық жайт екенін жеткізді.Мешітімізде әр бесіннамазынан кейін бір пара құран оқылып жатыр және әр апта сайын бір құранхатым түсірілуде.Құран хатым етіліп дұға жасалды. ИМАМДАРМЕН ӨТКЕН БАСҚОСУ 30 маусым: Атырау облысы Дін істері басқармасы және «Шапағат»деструктивтік діни ағымдардан жапа шеккендерге көмек орталығы»Қоғамдық қорының ұйымдастыруымен ҚМДБ-ның Атырау облысыбойынша өкілдігіне қарасты барлықмешіттердің діни қызметкерлерінеарналған «Зайырлы қоғамдағы дін» атты семинар өткізілді. 38

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстар Аталған шараны ҚМДБ- ның Атырау бойынша өкілі, «Иманғали» орталық мешітінің Бас имамы Б.Мансұров ашып, басқосудың мақсаты мен маңызын айтып өтті. Бұдан кейін сөз алған «Шапағат» орталығының директоры, теолог Қ.Жұмағұл,директор орынбасары, дінтанушы –А.Аташев жиналғандарға мемлекеттің дін саласындағы саясатын жеткізеотырып, зайырлы құндылықтардынасихаттау, қоғамымыздаорныққан конфессияаралықкелісімді, ауызбіршілікті сақтаумен нығайту, сондай-ақ,тұрғындардың соның ішіндежастардың діни экстремизм жәнетерроризмге қарсы тұруиммунитеттерін қалыптастыру,теріс діни ағымдардың ықпалынансақтандыру жұмыстарыныңбелсенділігін арттыру мақсатындакелелі ойларын ортаға салды. Қадір түні Құран Кәрім хатым етілді 2 Шілде: Аса мейірімді Алла Тағаланың адамзат баласына берген теңдессіз сыйы – қасиетті Қадір түнінде Атырау облысы, Жылыой аудандық орталық мешітінде Құран Кәрім хатымы аяқталды. Ауданның бас имамы А.Исаев мешітке келген мыңдаған жамағатпен бірге еліміз бен жеріміздің амандығын тілеп, қасиетті Қадір түнінде дұға жасады. 39

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстарБұдан соң мешітінің жамағатынқасиетті Рамазан айында әсерліқырағатымен ұйытып, тарауихнамазына имамдық еткен Е.Құлмаханұлы қариға құрметкөрсетілді. Қадірі мың айдан дақайырлы деп Құран Кәрімдебаяндалған бүгінгі түндіқұлшылық ордасына келіп,құлшылықпен өткізгісі келгенжамағаттың санына жетуқиын. Найб имамдар уағызайтып, діни сұрақ-жауапұйымдастырды. Нәпіл намаздар оқылып, жамағатпен бірге дұға жасалды.200адамға арнап сәресі датарханы жайылды. Осылайша, Қадір түнін мейліншесауапқа толы өткізгісі келген жандар үшін барынша жағдай жасалды.Алла Тағала барша мұсылман қауымының қасиетті Қадір түнгіқұлшылықтарын қабыл етіп, амал-ниеттеріне сансыз сауаптан жазғай!Қадыр түні қарсаңындағы уағыз 1 Шілде: Қадыр түні қарсағындағы жиналған жамағатқа ҚМДБ-ныңАтырау облысы бойынша өкілі, «Иманғали» орталық мешітінің бас имамыБатыржан Берденұлы өзі бастап және мешіттің діни қызметкерлеріжалғап «Ораза айының абзалдығы және Қадір түнінің мән-маңызы» тақырыптарында уағыз-насихат өрбітті. 40

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстар Тарауих намазында Құран хатым батасы берілді2 шілде: Рамазан – Құран түскен ай. Бұл айда Құранды толығымен тарауихта және кітап жүзінен оқып шығу сүннет амал. «Иманғали» орталық мешітінде 02 шілде күні, тарауих намазында сенбі күні Құран хатым батасы жасалды. Рамазан айының алғашқы тарауих кешінен басталған Құран хатым қасиетті айдың 02 шілдесінде тәмамдалды. ҚМДБ-ның Атырау облысы бойыншаөкілі, \"Иманғали\" орталық мешітінің бас имамы Батыржан Берденұлыныңәсерлі жасаған дұғасына жамағат көз жастарына ерік берді. Қариларға шапан жабылды.2 Шілде: «Иманғали» орталық мешітінің жамағатын қасиетті Рамазанайында әсерлі қырағатымен ұйытып, тарауих намазына имамдықеткен Түркия мемлекетінен келген Осман Тигли мен ЕркінбекКерімбекұлы қариларға құрмет көрсетіліп, иықтарына шапан жабылды. \"Күндізгі Құран хатым дұғасы жасалды\" 3 шілде \"Иманғали\" орталық мешітінде күндізгі Құран хатым батасы берілді.Облысымыздың бас имамы Б.Берденұлы бір айы бойы хатымнан қалмай келіп жүрген жамағатпен бірге Алладан екі дүние жақсылығы мен еліміз бен жеріміздің амандығын тілеп, келесі Рамазан айына аман-есен жетуіміз үшін дұға жасады. 41

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстар Хатымға қатысқан жамағатақсақалдар мен ақ жаулықты қажыапалар, қариға шексіз алғыстарынбілдірді. Ораза айт уағызы5 шілде: \"Иманғали\" орталық мешітінде жергілікті уақыт бойынша таңғысағат 7: 00 де қасиетті Рамазан айының аяқталуына орай мерекелік Айтнамазына келген жамағаттарға «Иманғали» орталық мешітінің найб имамыА.Жұмабекұлы ораза айт тойлаудың әдебтері жайында уағыз насихат айтты.Жаңа имам тағайындалды 12 шілде: Қасиетті жұма күніҚМДБ төрағасы, Бас мүфти Ержанқажы Малғажыұлы хәзреттіңбұйрығымен Сәрсекеев АжокСаясатұлын «Нұр-Сатыбалды»мешітінің Бас имамы болыптағайындалды. Бұл жөнінде мешітжамағатымен жүздескен \"Жылыоймұсылмандар\" орталық мешітінің басимамы Арман Исаев арнайы таныстыракеле, осыған дейін «Нұр-Сатыбалды»42

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстармешітінің бас имамы қызметінабыроймен атқарған РеиймовЖалғас Исаханұлы мұнан былай,діни білімін шыңдап келугесұранды. Діни басқарма жүктегенжұмыстарға жауапкершілікпенқараған Реиймов ЖалғасИсаханұлы «Нұр-Сатыбалды»мешітінде 7 жыл жұмысынабыроймен атқарды, Жылыоймұсылмандар орталық мешітінің Бас имамы Арман Исаев өз қолымениығына шапан жауып, бір жылқы мінгізіп, атқарған қызметіне аудантарапынан арнайы Алғыс хатпен марапатталды. «Нұр-Сатыбалды» мешітінің Бас имамы қызметіне келген СәрсекеевАжок Саясатұлы 1983 жылы туылған , Ақтөбе медресесінде 2010-2013 жыларалығында, «Нұр-Мүбарак», «Египет» ислам мәдениет университетінде2013-2016 жылы аралығында «Исламтану» мамандығын қызыл дипломментолық аяқтап шықты. Жылыой ауданы, Жаңа Қаратон кентінде дүниеге келген. Алғашқы діниқызметін «Нұр-Сатыбалды» мешітінде бастағалы тұр. Жаңа қызметкетағайындалған әріптестерімізге сәттілік тілейміз.«ҚАПАН ҚАЖЫ» МЕШІТІНІҢ ИМАМЫ ДӘРІГЕРЛЕРМЕНКЕЗДЕСТІ 20 шілде: «Қапан қажы» мешітінде жастарымызды имандылыққа шақырып,оларға төл дініміздің артықшылықтары мен қасиеттерін түсіндіруге әрдайым ерекше көңіл бөледі. «Қапан қажы» мешітінің имамы Жамбыл қажы Демеуұлы Шоқпартоғай елді мекеніндегі ҚРДСМ Шоқпартоғай дәрігерлік Амбулаториясы дәрігерлермен «Отанды- сүю иманнан» тақырыбында кездесті.Жамбыл имам тәрбиелік маңызы зор уағыз-насихат айтып,асыл дініміздебес нәрсені – Отаныңды,дініңді,ар-намысыңды ,жаныңды,дүниеңдіқызғыштай қорғау міндеттелетінін айтып және дәрет пен намаздыңпайдаларын , жастарды толғандырып жүрген сауалдарға жауапберді.Медицина саласында Ислам құндылықтарына қатысты сауалдарқойып,қанағаттанарлық жауап алды.Сонымен қатар жастарды жатағымдардан сақтандыру,рухани тұрақтылықты сақтау мәселелері де кеңінен43

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстарәңгімеленді.Бас дәрігер Н.Тұманғалиева осындай мәнді де,маңызды кездесуөткізіп,жас ұрпаққа тағылымды уағыз айтқан Жамбыл қажы Демеуұлынаризашылығын білдіріп,мұндай кездесулер алдағы уақытта да жалғасын табаберсе деген тілегін білдірді. Жігерлі жас - елді өрге жетелейді22-шілде: Махамбет аудандық \"Өнерпаз\" мəдениет ҥйінде Жастар ресурстықорталығының ҧйымдастыруымен \"Жігерлі жас - ел ертеңі\" өңірлік жастар форумы өтті. Форум аясында \"Діни ахуал жəне жҧмыссыздық\", \"Жастар саясаты жəне тəжірибе \" бағытында арнайы секциялық жҧмыстар қаралды. Форумға облыстық \"Иманғали\" орталық мешітінің наиб имамы Урымбаев Арман Амангелдіҧлы, облыстық Жастар саясаты мəселелерібасқармасының жастар жəне əлеуметтік бастамаларды қолдау бөлімініңбасшысы Меңдіғалиева Лаура Мҧхамбетқалиқызы, Жас Отан Жастар қанатыоблыстық филиал жетекшісі,облыстық мəслихат депутаты БопылдықовАсқар Төребайҧлы,аудандық жҧмыспен қамту орталығы директорыЗинуллина Гҥлнəр Сағидоллақызы қатысты.Кезекті сөз алған \"Иманғали\" орталық мешітінің наиб имамы УрымбаевАрман Амангелдіҧлы жастардың бойынан имандылық табылған кезде ғанаОтанына, еліне адал қызмет атқарып, жат əдеттен бой алыстатындығынжеткізді. Сондай-ақ, жастарды алдау-арбаумен орға жығып жатқан жатағымдардан сақ болу керектігін жастар жадына салып, тақырып аясында өзойымен бөлісті.Форумға ауданның белсенді жəне жҧмыссыз жастары қатысты.Тҧжырымдыпікірлер,ҧтымды ойлап айтылып ,əр саланың ҥздік жастары марапатталды. 44

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстар \"Дін және қоғам\" тақырыбында өткен пікір сайыс 4 Тамыз: Жылой аудандық кітəпханасында «Жылыой мҧсылмандары» мешітінің,«Жастар ресурстық орталығының» кмм,Дін істері басқармасының « Ақпараттық- талдау орталығы»кмм- нің ҧйымдастыруымен \"Дін жəне қоғам\" тақырыбында пікір сайыс турнирі өтті. Пікір сайыстурнирі аясында \"Жастар арасында діни экстремизм жəне терроризмніңалдын алу» бағытында арнайы 3 команда қатысып 1 орынды Жалын,2 шіорынды Тҧлпар,3-ші орынды Қыран командасы ҧтып алды. Пікір сайыстурниріне \"Жылыой орталық\" мҧсылмандар мешітінің наиб имамы СерікЯсин, «Қосшағыл мҧсылмандары» мешітінің имамы Теңел Айдарбекҧлы,«Қапан қажы» мешітінің имамы Жамбыл Демеуҧлы , «Жастар ресурстықоталығының» қызметшісі Дана қатысты.Кезекті сөз алған \"Жылыой мҧсылмандары»\" орталық мешітінің наиб имамыСерик Ясин жастардың бойынан имандылық табылған кезде ғана Отанына,еліне адал қызмет атқарып, жат əдеттен бой алыстатындығынжеткізді. Сондай-ақ, жастарды алдау-арбаумен орға жығып жатқан жатағымдардан сақ болу керектігін жастар жадына салып, тақырып аясында өзойымен бөлісті.Пікір сайысқа белсенді жəне жҧмыссыз жастары қатысты.Тҧжырымдыпікірлер,ҧтымды ойлар айтылып , ҥздік жастары марапатталды. ҚАЖЫЛАРҒА СӘТ-САПАР ТІЛЕЙМІЗ23 Тамыз: Міне енді санаулыкүндерден соң биылғы 2016 жылдың,яғни хиджри жыл санауы бойынша1437 жылдың қажылығы дабасталады.Осыған орай барлық жерде «қажылықпарызымды өтеймін»,-деп ниеттенгенжандар сапарға жан-жақтыдайындалуда. Сол себепті ҚазақстанМұсылмандары Діни басқармасының 45

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстартапсырмасы негізінде Атырау облысы бойынша түсіндіру жұмыстары жүргізілуде. Биыл Атырау облысы, Жылыой ауданынан 16 адам қажылыққа ниет етіп отыр. Қанша дегенмен қажылық сапары кезінде миллиондаған адамның ішінде жүріп кейбір амалдарды ұмытпай, парыздары мен сүннеттерді толық орындаған кезде ғана қажылық міндеті өтелген болып есептеледі. Міне сондықтан да қажылыққа барамдеушілерді алдын-ала дайындау мешіт имамдарына жүктелген. Осы орайдамешіттің бас имамы А.Исаев «Қажылық сапары» тақырыбында дәрістероқыды. Семинар соңында қажылардың құрметіне ақ дастархан жайылып,үлкендер батасын берді. Қажылардың арасында Жылойдың абыз қариясы 96жастағы Абдолла Абдрахманов та бар. Қажыларымызға сәт-сапар тілейміз Қажылық семинары өткізілді24 Тамыз: Атырау «Иманғали» орталық мешітінің бас имамы БатыржанМансұров Берденұлыныңтапсырмасы бойынша мешітімізде жылдағы үрдісбойынша, қажылық семинар өткізілді. Семинарды мешітіміздің найбимамдары Арман Урумбаев және Мұрат Мұстафаев жүргізді. Семинар барысында биыл қасиетті сапарға баруға ниет еткен елордалық тұрғындарға білікті мамандар дәріс оқыды. Дәріс мазмұндары қажылықтың рукіндері, бесінші парыздың мәні мен маңызы, көңіл бөлетін кілтең мәселелер, Ихрам кию, ұстанатын шарттар мен тыйымдар, әйелдерге қатыстыүкімдертауап пен сағидың сырлары, Арафа мен Мұздалифада жасаларамалдар, Мина рәсімдері, Тәшриқкүндері, Шайтанға тас ату, Ихрамнаншығу, құрбан шалу мен қоштасу тауабысекілді маңызды тақырыптардықамтыды.Сондай-ақ семинар соңындақажыларымызға сәт сапар тілеп, аманесен барып , қажылықтарын ойдағыдайөткізулері үшін Алладан дұға тіледі. 46

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстарЖылыой мұсылмандар мешітіне ұстаз тағайындалды4 Қыркүйек: ҚМДБ-ның төрағасы, Бас мүфти Ержан қажыМалғажыұылының бұйрығымен Сулейменов Дастан Рахманбердиевич«Жылыой мұсылмандар» орталық мешітінің ұстазы болып тағайындалды.Оны жұма намазында ҚМДБ-ның Атырау болысы бойынша өкілі,«Иманғали» орталық мешітінің бас имамы Батыржан қажы Берденұлыжамағатқа, жұртшылыққа танысытырып, жаңа жұмысына сәттілік тіледі. Ол 2010 – 2013 жж. Шымкент медресесінің «Исламтану» мамандығы бойынша, 2013-2016 жж. аралығында Түркия республикасы Коня қаласы «Хәсеке » білім беру орталығының түлегі. «Исламтану» мамандығы бойынша жоғары білім алып 2016 жылы толық бітіріп абыроймен елге оралды. Дін жолындағы жаңа қызметіне береке мен абырой тілейміз.Басшы басқосу өткізді5 Қыркүйек: Жаздың жайлы күндері күздің күреңіткен күндеріне орын беріп, төңіректе қар- балас басталды.Қыр астында «қылышын сүйретіп» қыс та келіп қалды. Қазақ: «қыстың қамын жаз ойла»,- деп бекер айтпаса керек. Қыркүйек айының 5-ші жұлдызы, дүйсенбіде Атырау қаласы, Алғабас ауылы «Мәулімберген» мешітінің бас имамы МақсотБағытжанов жиналыс өткізді.Жи- ынға наиб имам - Ізбасар Қабдырахманов,көмекші молда Серік Бәйменовтер қатынасты.Жиналыста мешіттің ішкі-сыртқы тәртібі,«басшыға бағыну» мәселесі, алдағы келе жатырған «Құрбанайт» мерекесі мен қыс маусымына дайындық жұмыстары пысықталып, тиістітапсырмалар берілді.Алла Тағала барша игілікті істерімізге еселеп сауапжазғай. 47

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстар Дін - дүние діңгегі6 Қыркүйек: Кешегі келмеске кеткенКеңес кезінде «Дін-апиын», «Дін-ескіліктің қалдығы»,- деген секілдісыңаржақ пікірлер салтанат құрыптұрған.Ол кезде сол идиологияғақарсы бір ауыз сөз айту өліммен пара-пар болатұғын. Міне, сол сұрқиязаманның қардай борасынына қарсықазақтың қайсар ұлы МұқағалиМақатаев:«Дін – ғылымның анасы.Дін – ғылымның әкесі.Ғылым оның баласы,-Дін – ғылымның көкесі» - деп жауап қайтарған екен. Ардақты Пайғамбарымыз Мұхаммед Мұстафа (с.ғ.с.):«Дін-насихат»,-деп анық айтқан.Сондықтан да асыл дінімізді насихаттаумақсаты- мен Атырау қаласы, Тасқала ауылы «Мәулімберген» мешітінің басимамы Мақсот Бағытжанов «басшыға бағыну», «мешіт тәртібінсақтау»,«Алланың берген нығмет- теріне шүкіршілік айту» төңірегіндетұщымды уағыз-насихат айтты. Жаратушыдан жарылқау тілеп, баршаадамзат баласына береке-бірлік, тыныштық тіледі.Тәуелсіз Қазақ елініңіргесі берік, шуақты күндеріміз молынан болғай, ағайын!ҚҰРБАН АЙТҚА ҚАРСЫ ДАЙЫНДЫҚ ЖҰМЫСТАРТАЛҚЫЛАНДЫ 7 Қыркүйек: Күллі мұсылман қауымының ұлық мерекесі – Құрбан айт мейрамы күн санап жақындап келеді. Құрбан айт мерекесін аса жоғары деңгейде атап өту әрбір мешіт ұжымы үшін үлкен сын екені белгілі. Бұл мәселе бүгін ҚМДБ-ның Атырау өңірі бойынша өкілі,48

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстар«Иманғали» орталық мешітінің бас имамы Батыржан қажы Берденұлыныңбастамасымен өткен қала имамдарының мереке алды дайындық жиынындапысықталды.Әуелі әріптестерін келе жатқан Құрбан айт мерекемен құттықтаған өкілимам Б.Берденұлы: «Ынтымақ пен бірлік, кешірім мерекесін ерекше көңіл-күйде қарсы алып және оны жақсылап өткізу – барлық мұсылманжамағатына ортақ міндет. Ал енді Аллаға жақындауды ниет етіп, Құрбаншалған, айт намазына қатысып, бір-біріне дұға, ізгі тілек тілескен ағайынныңқуанышына имамдар болып, ортақтаса білсек, нұр үстіне нұр болар еді.Сондықтан мешітке қадам басып келген жамағаттың бауырмалдық сезімінарттырып, асыл Пайғамбарымыздың (с.ғ.с) сүннетін халыққа кеңіненнасихаттайтын шаралар ұйымдастыруды да жақсылап ойластыруымызкерек», – деді.Жиын барысындаБ.Берденұлы қаламешіттерінде Құрбанайт мерекесініңойдағыдай өтуінебірден-бір жауаптыимамдарға жеке-жекетапсырма берді. Атапайтқанда, дайындықжұмыстары үш бағытбойынша қамтылды.Өкіл имамБ.Берденұлы:«Біріншіден,мешіттердегі тазалықжұмыстарынжандандыру,сенбіліктер өткізу.Екіншіден, қайырымдылық бағытында жамағатқа құрбан етін таратужұмыстарын жүйелі жүргізу. Үшіншіден, қазақтың ұлттық спорт ойынтүрлерінен сайыстар ұйымдастырып, Құрбан айт мерекесінің қызықты өтуінеат салысу қажет, – дей келе мерекенің өту бағдарламасын қала имамдарынабекітіп берді.Сондай-ақ, жиын соңында мешіт жанындағы сауат ашу курсыныңжұмысын жетілдіріп, білім сапасын арттыру, тура жолдан адасып, жат ағымжетегінде кеткен қандас бауырларымызды дәстүрлі ислам дініне қайтаружұмыстары жөнінде де біраз мәселелер талқыға салынды. 49

2016 жылы ҚМДМБ-ның Атырау облысы бойынша ӛкілдігі атқарған жҧмыстарТүркиялық ұстаз «Иманғали» орталық мешітінде қызмет етеді 8 Қыркүйек: ҚМДБ және Түркия Дін басқармаларының 2007 жылғы 29-қазандағы өзара келісім-шарттарына сай 8- қыркүйектен бастап түркиялық Хусейн Кая «Иманғали» орталық мешітіне ұстаздық қызметке тағайындалды. Бұл туралы бас имам Батыржан Берденұлы 9-қыркүйек күніоқылған жұма намазы уақытында мәлімдеп, көпшілікті Бас мүфти Ержанқажы Малғажыұлының қолымен бекітілген бұйрық мәтініментаныстырды. Сөз барысында Б.Берденұлы «Хусейн Каяның мешітімізге ұстаздыққызметке келуі – Қазақстан менТүркия Діни басқармаларыарасындағы әріптестік байланыстыңнәтижесі. Х.Каяның мешітжанындағы сауат ашу курсынсапалық тұрғыдан жандандыруға зорүлес қосатынына сеніміміз мол. Бізұстазды қуана қабылдаймыз», – деп,Хусейн Каянының жаңа қызметінесәттілік тіледі. Жұлдыз мешітінің наиб имамы бас имам қызметіне тағайындалды12 Қыркүйек: Атырау қаласындағыЖұлдыз мешітінің бұрынғы басимамы Есмұхан НұрымДосанұлының \"ҚМДБ Зекетқорының\" Атырау облысы бойыншаөкілі қызметіне ауысуынабайланысты оның орнына аталғанмешіттің бұрынғы наиб имамыСүндетов Нартай Төлеуғалиұлытағайындалды. 50