คู่มือครู รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำนวณ) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2

กจิ กรรมที่ 5 | ยังจำ�ฉนั ได้หรือเปล่า 45 รายวชิ าพื้นฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วทิ ยาการค�ำ นวณ) 2. พนื้ ทีก่ ระดาษห่อของขวัญ นักเรียนมีของขวัญเป็นรูปทรงกระบอก และต้องการห่อของขวัญให้สวยงาม จะตัดกระดาษอย่างไร จงึ จะมพี น้ื ทท่ี สี่ ามารถหอ่ ของขวญั ได้ โดยเผอื่ กระดาษเพมิ่ จากพนื้ ทผี่ วิ ของของขวญั ใหส้ ามารถหอ่ ทรงกระบอกได้ ใหน้ กั เรยี นออกแบบและเขียนโปรแกรมเพื่อค�ำ นวณพ้นื ทผี่ วิ ทรงกระบอก ตามข้นั ตอนการแก้ปัญหา 2.1 การวเิ คราะห์และกำ�หนดรายละเอียดของปัญหา 1) ขอ้ มูลเขา้ คอื .................................................................................................................................... 2) ข้อมูลออก คอื ................................................................................................................................... 3) วธิ ีการตรวจสอบความถกู ตอ้ ง (อยา่ งนอ้ ย 2 ชดุ ทดสอบ) …………………………………………………………………………………………………………………………………....... …………………………………………………………………………………………………………………………………....... …………………………………………………………………………………………………………………………………....... …………………………………………………………………………………………………………………………………....... 2.2 การวางแผนการแกป้ ญั หา (รหัสล�ำ ลองหรือผังงาน) 2.3 เขียนโปรแกรมตามที่ออกแบบไว้ พร้อมทงั้ ตรวจสอบและประเมนิ ผล สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

46 กิจกรรมที่ 5 | ยงั จ�ำ ฉนั ไดห้ รอื เปล่า รายวชิ าพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) 3. รูปแบบการเดินทาง ใหน้ กั เรียนออกแบบและเขียนโปรแกรมเพอ่ื ค�ำ นวณหาวธิ กี ารเดนิ ทางตามเงอ่ื นไขต่อไปน้ี ❍ ระยะทาง น้อยกว่า 1 กโิ ลเมตร เดินทางโดย รถจักรยาน ❍ ระยะทาง 1 กโิ ลเมตรขนึ้ ไป เดนิ ทางโดย รถโดยสาร 3.1 การวิเคราะห์และกำ�หนดรายละเอียดของปัญหา 1) ข้อมูลเข้า คือ .................................................................................................................................... 2) ข้อมลู ออก คือ ................................................................................................................................... 3) วิธีการตรวจสอบความถกู ต้อง (อยา่ งนอ้ ย 2 ชุดทดสอบ) …………………………………………………………………………………………………………………………………....... …………………………………………………………………………………………………………………………………....... …………………………………………………………………………………………………………………………………....... …………………………………………………………………………………………………………………………………....... 3.2 การวางแผนการแก้ปญั หา (รหัสล�ำ ลองหรือผงั งาน) สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กจิ กรรมที่ 5 | ยังจ�ำ ฉนั ได้หรือเปลา่ 47 รายวชิ าพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) 3.3 เขียนโปรแกรมตามท่ีออกแบบไว้ พรอ้ มทงั้ ตรวจสอบและประเมินผล .....…………………………………………………………………………………………………………………………………....... ……......……………………………………………………………………………………………………………………………....... …………......………………………………………………………………………………………………………………………....... ………………......…………………………………………………………………………………………………………………....... .....…………………………………………………………………………………………………………………………………....... ……......……………………………………………………………………………………………………………………………....... 4. บ่อเลย้ี งปลาวาเลนไทน์ 4.1 ศกึ ษาอลั กอริทึมตวั อย่างท่ี 1.8 บ่อเล้ยี งปลาวาเลนไทน์ บทท่ี 1 จากหนังสือเรียน 4. 2 เขยี นโปรแกรมบอ่ เล้ียงปลาวาเลนไทน์ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กจิ กรรมท ่ี เลอื กทางไหน 6 1. ตวั ช้ีวดั ออกแบบและเขียนโปรแกรมที่ใช้ตรรกะและฟังก์ชนั ในการแกป้ ญั หา เวลา 6 ชั่วโมง 2. สาระการเรยี นรู้ 2.1 การออกแบบและเขยี นโปรแกรมที่มีการใชต้ รรกะ 2.2 การแกป้ ญั หาอยา่ งเป็นขนั้ ตอนจะชว่ ยให้แกป้ ัญหาได้อย่างมีประสทิ ธภิ าพ 2.3 ซอฟตแ์ วรท์ ่ีใช้ในการเขยี นโปรแกรม เช่น Scratch, Python, Java, C 3. จดุ ประสงค์ ให้ผูเ้ รยี นสามารถ 3.1 ใช้ตัวดำ�เนินการบูลีนในการแก้ปญั หา 3.2 เขียนโปรแกรมโดยใช้ while และ if-elif-else 3.3 ออกแบบและเขียนโปรแกรมที่มีการใชต้ รรกะ และการทำ�งานที่มหี ลายเง่ือนไข 4. ทักษะและกระบวนการ (ที่เปน็ จุดเนน้ ทักษะในศตวรรษที่ 21) ❍ ทักษะการคดิ วเิ คราะห์ ❍ ทกั ษะการแกป้ ญั หา ❍ ทกั ษะในการทำ�งานรว่ มกนั ❍ ทักษะการสื่อสาร

กจิ กรรมที่ 6 | เลอื กทางไหน 49 รายวชิ าพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วทิ ยาการคำ�นวณ) 5. ความรู้เดมิ ทนี่ ักเรียนตอ้ งมี ซงึ่ จะสอดคลอ้ งกบั ส่วน “ทบทวนความรู้เดมิ /ส�ำ รวจความรู้ก่อน” ❍ การใชง้ านคำ�สั่งแบบมที างเลอื ก และค�ำ สงั่ วนซ้ำ� 6. สาระสำ�คญั ตัวดำ�เนินการบูลีน เป็นตัวดำ�เนินการสำ�หรับตรวจสอบเง่ือนไข ตัวดำ�เนินการประเภทน้ีจะใช้กระทำ� กับตัวถูกดำ�เนินการที่เป็นนิพจน์ทางตรรกศาสตร์ หรือข้อมูลบูลีน ตัวดำ�เนินการประเภทนี้ ได้แก่ AND OR และ NOT โดย NOT จะกระทำ�กับตัวถูกตัวดำ�เนินการตัวเดียว ส่วนตัวดำ�เนินการตัวอ่ืน ๆ จะกระทำ�กับตัว ถูกดำ�เนนิ การสองตวั การวนซ�้ำ ด้วยคำ�ส่ัง while เหมาะกบั การวนซ�้ำ ที่ไม่ทราบจำ�นวนรอบทีแ่ นน่ อน ใชก้ ารตรวจสอบเง่ือนไข ก่อนเริม่ ท�ำ งานแลว้ วนซ�ำ้ ไปจนกว่าเงือ่ นไขเป็นเท็จ หรือยกเลิกการวนซำ�้ ด้วยคำ�สั่ง break การเขียนโปรแกรมท่ีมีหลายทางเลือกอาจใช้คำ�สั่ง if-else ซ้อนกัน (nested if) จนครบทางเลือก ที่ถกู ออกแบบไว้ นอกจากนีใ้ นภาษาไพทอนมีค�ำ สง่ั if-elif-else ซงึ่ จะช่วยให้สะดวกขึ้น 7. ส่อื และอุปกรณ์ 7.1 ใบกิจกรรม ใบกจิ กรรมท่ี เรื่อง เวลา (นาท)ี 6.1 จรงิ หรอื ไม่ ใชห่ รอื เปลา่ 30 6.2 ลองคิดจากสถานการณ์ 90 6.3 สถานการณ์หลายทางเลอื ก 60 7.2 ใบความรู้ - 7.3 อ่ืน ๆ ❍ เครอื่ งคอมพิวเตอร์ ❍ แบบทดสอบเร่ือง ทนุ การศึกษา ประเมนิ การแกป้ ญั หาและการเขยี นโปรแกรม แบบสงั เกตพฤติกรรม การมสี ว่ นร่วมในชนั้ เรยี น ❍ หนังสือเรียนรายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) ช้ันมัธยมศึกษาปีที่ 2 สถาบนั สง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

50 กิจกรรมท่ี 6 | เลือกทางไหน รายวชิ าพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วทิ ยาการค�ำ นวณ) 8. แนวทางการจดั การเรียนรู้ 8.1 การจดั เตรียม 8.1.1 ใบกิจกรรมท่ี 6.1 ตามจำ�นวนผเู้ รียน และ 6.2-6.3 ตามจำ�นวนกลุม่ 8.1.2 ตดิ ตงั้ โปรแกรม PyCharm Edu ในเครอื่ งคอมพวิ เตอร์ (ดาวนโ์ หลดจาก https://www.jetbrains. com/pycharm-edu/download/) หรือติดตั้งไอดีอีสำ�หรับเขียนโปรแกรมไพทอนตัวอื่น เช่น Winpython, Python3.7 8.1.3 แบบทดสอบเรอ่ื ง ทุนการศกึ ษา ตามจำ�นวนผู้เรียน 8.1.4 แบบประเมนิ การแกป้ ญั หาและการเขยี นโปรแกรม แบบสงั เกตพฤตกิ รรมการมสี ว่ นรว่ มในชนั้ เรยี น 8.2 ข้นั ตอนการดำ�เนินการ ชวั่ โมง 1-2 8.2.1 ผู้สอนยกตัวอย่างที่ 2.1 สถานการณ์ปัญหาการคิดค่าโดยสารจากหนังสือเรียน แล้วให้ผู้เรียน ช่วยกันตั้งคำ�ถามย่อยเพื่อนำ�ไปสู่วิธีการในการหาคำ�ตอบ หลังจากนั้นให้ช่วยกันตอบคำ�ถามย่อย ที่ผูเ้ รียนต้ังขนึ้ 8.2.2 ผู้สอนให้ผู้เรียนศึกษาแนวทางการหาคำ�ตอบจากปัญหาการคิดค่าโดยสารตัวอย่างที่ 2.1 ในหนังสือเรียน แล้วถามผู้เรียนว่ามีส่วนใดท่ีมีการการตัดสินใจ และมีการใช้ตัวดำ�เนินการที่ ผู้เรียนไม่รู้จัก หลังจากนั้นเช่ือมโยงสู่การทำ�งานแบบมีทางเลือกรูปแบบต่าง ๆ และยกตัวอย่าง หากมีสถานการณ์ที่มีหลายเงื่อนไข ให้ผู้เรียนลองคิดอัลกอริทึมในการตรวจสอบเง่ือนไข แล้วสมมตขิ อ้ มูลเข้าและบอกขอ้ มูลออกหรือผลลัพธ์ทไี่ ด้ เช่น สถานการณ์ ถ้าวันน้ีฝนตกและสัปดาห์หน้ามีการสอบ จะอยู่บ้านอ่านหนังสือ ไม่เช่นนั้น จะรวมกลุ่ม ไปชว่ ยเก็บขยะท่สี ถานทท่ี ่องเที่ยวใกล้บ้าน สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กิจกรรมที่ 6 | เลอื กทางไหน 51 รายวชิ าพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) แนวค�ำ ตอบ ถ้า วันนี้ฝนตกและสัปดาห์หน้ามีการสอบ จะ อยูบ่ า้ นอ่านหนังสอื ไม่เชน่ น้ัน รวมกลุ่มเพ่ือนไปช่วยเก็บขยะที่สถานที่ ท่องเท่ียวใกล้บา้ น ขอ้ มลู เขา้ วนั นฝ้ี นไมต่ ก และสปั ดาหห์ นา้ ไมม่ กี ารสอบ ผลลัพธ์ท่ีได้ รวมกลุ่มเพ่ือนไปช่วยเก็บขยะที่สถานท่ี ทอ่ งเท่ยี วใกล้บ้าน สถานการณอ์ ่นื ๆ เช่น ❍ ถ้ามีเงินมากกว่า 100 บาท และมีขนมหวานท่ีชอบ จะซ้ือข้าวแกงและขนมหวาน ไม่เช่นนั้น จะซือ้ ขา้ วแกงอยา่ งเดยี ว ❍ ถ้าห่อข้าวกับไข่เจียวไปโรงเรียนและโรงอาหารมีก๋วยเตี๋ยวขาย จะกินข้าวท่ีห่อมาและซื้อ เกาเหลาเพิม่ แต่ถ้าไมไ่ ดห้ อ่ ข้าวมา จะซอ้ื ขา้ วผดั ❍ หากกลับถึงบ้านก่อนหกโมงเย็นและไม่มีการบ้าน จะช่วยผู้ปกครองกวาดบ้านและล้างจาน ไม่เช่นน้ัน จะล้างจานอย่างเดยี ว 8.2.3 ผู้เรียนศึกษาเน้ือหา หัวข้อ 2.2 เรื่อง ตัวดำ�เนินการบูลีน ในหนังสือเรียนบทที่ 2 และทดลองทำ� ตัวอย่างท่ี 2.2 และ 2.3 สุ่มผู้เรียนตอบคำ�ถามชวนคิด แล้วให้ผู้เรียนทำ�ใบกิจกรรมท่ี 6.1 จรงิ หรือไม่ ใช่หรอื เปล่า หลังจากนัน้ ผสู้ อนสมุ่ ผู้เรยี นน�ำ เสนอคำ�ตอบ 8.2.4 ผู้สอนแบ่งผู้เรียนเป็นกลุ่ม กลุ่มละ 4 คน แล้วให้ผู้เรียนแต่ละกลุ่มทำ�ใบกิจกรรมที่ 6.2 เรื่อง ลองคดิ จากสถานการณ์ สถานการณท์ ่ี 1 และสถานการณ์ท่ี 2 8.2.5 ผู้เรียนแต่ละกลุ่มผลัดกันตรวจโดยนำ�ข้อมูลทดสอบท่ีเตรียมไว้ ทดสอบกับโปรแกรมของเพ่ือน กลุ่มอื่น หลังจากน้ันผู้สอนสอบถามผลการตรวจสอบของทุกกลุ่ม แล้วให้ผู้เรียนนำ�เสนอสาเหตุ และวธิ ีแก้ไขในกรณีท่โี ปรแกรมแสดงผลลัพธ์ไมถ่ ูกต้อง 8.2.6 ผู้สอนทบทวนคำ�สั่งวนซำ้�ท่ีเคยเรียนไปแล้ว ซึ่งเป็นการวนซ้ำ�โดยระบุจำ�นวนรอบในการทำ�งาน และถ้าผู้เรียนต้องการทำ�งานแบบวนซำ้�โดยไม่ต้องการระบุจำ�นวนรอบจะทำ�อย่างไร ให้ผู้เรียน ยกตัวอย่างสถานการณ์ในชีวิตประจำ�วันท่ีมีการทำ�งานแบบวนซำ้�ทีไม่สามารถระบุจำ�นวนรอบได้ ซึ่งข้ึนอยู่กับสถานการณ์ เช่น ยืนรอท่ีป้ายรถจนกว่ารถประจำ�ทางสายที่ต้องการจะมาถึง แล้วให้ ขึ้นรถ หลังจากนั้นให้ผู้เรียนศึกษาหัวข้อ 2.3 การวนซ้ำ�ด้วยคำ�สั่ง while แล้วทดลองทำ�ตาม ตวั อยา่ งที่ 2.4 จากหนงั สือเรยี น สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

52 กจิ กรรมที่ 6 | เลือกทางไหน รายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) 8.2.7 ให้ผู้เรียนทำ�ใบกิจกรรมท่ี 6.2 สถานการณ์ท่ี 3 และสถานการณ์ท่ี 4 แล้วผู้สอนสุ่มผู้เรียน น�ำ เสนอคำ�ตอบและวธิ ีการแก้ปัญหา ชวั่ โมง 3-4 8.2.8 ผู้สอนให้ผู้เรียนช่วยกันยกตัวอย่างสถานการณ์ในชีวิตประจำ�วันท่ีต้องตัดสินใจ โดยที่บางคร้ัง อาจมสี องทางเลอื ก หรือมากกวา่ สองทางเลือก 8.2.9 ให้ผู้เรียนศึกษาเนื้อหา หัวข้อ 2.4 เร่ือง เงื่อนไขหลายทางเลือก จากหนังสือเรียนบทท่ี 2 แล้ว ให้ทดลองทำ�ตวั อยา่ งที่ 2.5 และ 2.6 แล้วใหผ้ ู้เรยี นท�ำ กจิ กรรมที่ 2.1 ในหนงั สือเรียน 8.2.10 ให้ผู้เรียนแต่ละกลุ่มผลัดกันทดสอบโปรแกรมของเพื่อนกลุ่มอื่น แล้วสุ่มกลุ่มนำ�เสนอวิธีการ ในการหาค�ำ ตอบหรอื เทคนคิ ในการเขียนโปรแกรม 8.2.11 ผู้สอนสมุ่ ผู้เรยี นน�ำ เสนอคำ�ตอบและวธิ กี ารแก้ปัญหา แลว้ รว่ มกันสรุปส่งิ ท่ไี ด้จากการทำ�กจิ กรรม ชว่ั โมง 5-6 8.2.12 ให้ผ้เู รยี นทำ�ใบกิจกรรมที่ 6.3 แลว้ สมุ่ ผเู้ รยี นน�ำ เสนอค�ำ ตอบ 8.2.13 ใหผ้ เู้ รยี นแต่ละกลมุ่ ผลัดกนั ทดสอบโปรแกรมของเพอื่ นกลมุ่ อ่นื แล้วสมุ่ กลุ่มนำ�เสนอวิธีการในการ หาค�ำ ตอบหรอื เทคนคิ ในการเขยี นโปรแกรม 8.2.14 ผเู้ รียนและผู้สอนรว่ มกันสรปุ การใช้ตัวดำ�เนินการบลู ีน และการท�ำ งานท่มี หี ลายทางเลือก 9. การวดั และประเมนิ ผล 9.1 ตรวจค�ำ ตอบในใบกิจกรรม และแบบทดสอบ 9.2 ประเมินการแก้ปญั หาและการเขยี นโปรแกรม 9.3 สังเกตพฤตกิ รรมการมสี ว่ นรว่ มในชัน้ เรยี น สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กิจกรรมท่ี 6 | เลือกทางไหน 53 รายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) 10. ส่อื และแหล่งข้อมลู ❍ เว็บไซต์เขียนโปรแกรมไพทอนออนไลน์ https://repl.it/languages/python3 หรือ https://repl.it/ site/languages/python_turtle ซึ่งสามารถเขียนโปรแกรมกับเตา่ ไพทอนได้ ❍ เว็บไซต์ไพทอน https://www.python.org/ ❍ หนังสือเรียนรายวิชาเพ่ิมเติม เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร ภาษาไพทอน สถาบันส่งเสริม การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 11. ขอ้ เสนอแนะ 11.1 สำ�หรับข้ันตอนการวิเคราะห์และกำ�หนดรายละเอียดของปัญหา ผู้สอนควรกระตุ้นให้ผู้เรียนคิดวิธีการ ตรวจสอบความถูกต้องให้ครอบคลุมทุกกรณี และพยายามให้ผู้เรียนเขียนโปรแกรมครอบคลุมกรณี เหล่านั้น หากมีกรณใี ดท่โี ปรแกรมไมร่ องรับใหเ้ ขียนสว่ นดกั จับกรณีดงั กล่าวไว้ 11.2 สำ�หรับการประเมินผล ผู้สอนอาจให้ผู้เรียนผลัดกันทดสอบโปรแกรม โดยทดสอบจากข้อมูลเข้าหลายชุด ทีค่ รอบคลมุ กรณีท่เี ป็นไปได้ทั้งหมด 11.3 สำ�หรับโรงเรียนท่ีใช้ระบปฏิบัติการ Windows XP นั้น จะรองรับ Python ได้สูงท่ีสุดคือ ไพทอน เวอร์ชัน 3.4.4 ให้ดำ�เนินการติดต้ัง PyCharm Edu 3.5 สำ�หรับเขียนโปรแกรม โดยวิธีการติดตั้ง จะอยูใ่ น โฟลเดอร์ Act5 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

54 กจิ กรรมท่ี 6 | เลอื กทางไหน รายวิชาพนื้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) ใบกิจกรรมที่ 6.1 จรงิ หรอื ไม่ ใชห่ รือเปล่า ชื่อ-สกุล ………………………………….…......................................................................................... เลขท่ี ................. 1. ศกึ ษาเนื้อหาหัวขอ้ 2.2 เร่ือง ตวั ด�ำ เนนิ การบูลนี จากหนังสือเรยี น แลว้ ทดลองท�ำ ตามตัวอยา่ งท่ี 2.2 และ 2.3 2. ให้นกั เรยี นพิจารณาโปรแกรมแตล่ ะข้อวา่ มผี ลลพั ธเ์ ป็นค่าใด แล้วเขียนเคร่อื งหมาย ✓ ลงในชอ่ งท่ีถูกตอ้ ง ขอ้ โปรแกรม ผลลพั ธ์ จรงิ เทจ็ 2.1 a=1 b=2 print(a==b) 2.2 a=1 b=2 print(a!=b) 2.3 a=2 b=2 print(a>=b) 2.4 a=2 b=2 print(a<=b) 2.5 a=3 b=5 c=7 print(a>b or c>b) 2.6 a=3 b=5 c=7 print(a>b and c>b) สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กจิ กรรมที่ 6 | เลอื กทางไหน 55 รายวิชาพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) ข้อ โปรแกรม ผลลัพธ์ จริง เทจ็ 2.7 a=3 b=5 c=7 print(a<b and c>b) 2.8 a=3 b=5 c=7 print(a<b and c>b or c>a) 2.9 a=3 b=5 c=7 print(a<b and c>b and c==a) 2.10 a=11 b=15 c=17 print(a<b and c>b and a != b) สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

56 กจิ กรรมที่ 6 | เลือกทางไหน รายวชิ าพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) ใบกจิ กรรมที่ 6.2 ลองคดิ จากสถานการณ์ สมาชิกในกลุ่มที่ …………………….. 1. ช่ือ-สกุล ………………………………….….. เลขที่ ............ 2. ช่ือ-สกลุ ………………………………….….. เลขท่ี ............ 3. ชือ่ -สกลุ ………………………………….….. เลขท่ี ............ 4. ช่อื -สกลุ ………………………………….….. เลขท่ี ............ พจิ ารณาสถานการณ์ตอ่ ไปนี้ แลว้ ดำ�เนินการเขยี นโปรแกรมตามขั้นตอนการแกป้ ญั หา สถานการณ์ที่ 1 ถ้า ด.ช.บิวต้องการซ้ือเมาส์ในราคาไม่เกิน 500 บาท โดยมีเงื่อนไขว่าถ้าราคาเมาส์ไร้สายแพงกว่าราคาเมาส์ มีสายไมเ่ กิน 100 บาท จะเลือกซอ้ื เมาสไ์ รส้ าย แต่ถา้ ราคาแพงเกินกว่า 100 บาทจะเลือกซอ้ื เมาสม์ ีสาย 1. การวิเคราะห์และก�ำ หนดรายละเอยี ดของปัญหา 1) ขอ้ มูลเข้า คือ ……………………………………………………………………………………………………………........ 2) ข้อมลู ออก คือ ………………………………………………………………………………………………………………….. 3) วิธีการตรวจสอบความถกู ต้อง …………………………………………………………………………………………………………………………................ …………………………………………………………………………………………………………………………................ …………………………………………………………………………………………………………………………................ …………………………………………………………………………………………………………………………................ …………………………………………………………………………………………………………………………................ …………………………………………………………………………………………………………………………................ …………………………………………………………………………………………………………………………................ …………………………………………………………………………………………………………………………................ …………………………………………………………………………………………………………………………................ …………………………………………………………………………………………………………………………................ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กิจกรรมท่ี 6 | เลอื กทางไหน 57 รายวชิ าพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) 2. การวางแผนการแกป้ ญั หา (รหสั ลำ�ลองหรอื ผังงาน) 3. เขยี นโปรแกรมตามท่ีออกแบบไว้ พร้อมทัง้ ตรวจสอบและประเมนิ ผล สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

58 กิจกรรมที่ 6 | เลือกทางไหน รายวชิ าพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วทิ ยาการค�ำ นวณ) สถานการณท์ ่ี 2 เอกต้องการรักษาสุขภาพ ซึ่งจะกินอาหารไม่เกินวันละ 1,500 กิโลแคลอรี แต่ต้องกินอาหารให้ครบสามมื้อ และออกกำ�ลงั กายตอนเยน็ โดยการว่งิ เอกตอ้ งวิง่ ท้งั หมดก่ีนาที ถา้ มีเงือ่ นไขดงั นี้ ❍ ถ้าว่งิ บนลู่วงิ่ ท่อี อกแบบมาพเิ ศษ 1 นาที ลดได้ 10 กิโลแคลอรี ❍ ถ้าวันไหนกินอาหารไม่เกนิ 1,500 กิโลแคลอรี จะวิ่งเพียง 15 นาที ❍ ถ้าวันไหนกินเกิน 1,500 กิโลแคลอรี แต่ไม่เกิน 1,800 กิโลแคลอรี ต้องว่ิงจนกว่าจะเหลือ 1,500 กิโล แคลอรี โดยต้องว่ิงไมต่ ำ่�กวา่ 15 นาที ❍ ถา้ เกนิ กว่า 1,800 กิโลแคลอรี จะวงิ่ เป็นเวลา 60 นาที 1. การวิเคราะห์และกำ�หนดรายละเอียดของปญั หา 1) ข้อมูลเขา้ คือ จ�ำ นวนกโิ ลแคลอรี จากการรบั ประทานแตล่ ะมื้อ จ�ำ นวน 3 ม้อื 2) ข้อมูลออก คือ ระยะเวลาทต่ี ้องวงิ่ 3) วธิ กี ารตรวจสอบความถกู ตอ้ ง …………………………………………………………………………………………………………………………................ …………………………………………………………………………………………………………………………................ …………………………………………………………………………………………………………………………................ …………………………………………………………………………………………………………………………................ …………………………………………………………………………………………………………………………................ …………………………………………………………………………………………………………………………................ …………………………………………………………………………………………………………………………................ …………………………………………………………………………………………………………………………................ …………………………………………………………………………………………………………………………................ …………………………………………………………………………………………………………………………................ …………………………………………………………………………………………………………………………................ …………………………………………………………………………………………………………………………................ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กิจกรรมท่ี 6 | เลอื กทางไหน 59 รายวชิ าพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) 2. การวางแผนการแกป้ ญั หา (รหสั ลำ�ลองหรอื ผังงาน) 3. เขยี นโปรแกรมตามท่ีออกแบบไว้ พร้อมทัง้ ตรวจสอบและประเมนิ ผล สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

60 กจิ กรรมท่ี 6 | เลอื กทางไหน รายวชิ าพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วทิ ยาการคำ�นวณ) ศึกษาเน้ือหาหัวข้อ 2.3 เรื่อง การวนซ้ำ�ด้วยคำ�สั่ง while จากหนังสอื เรยี น สถานการณ์ที่ 3 ร้านหนังสือจัดโปรโมชันส่วนลดให้กับลูกค้าสำ�หรับหนังสือท่ีมี ราคาเกิน 50 บาท ดังน้ี ❍ ถา้ ซอื้ หนงั สือเพียง 1 เลม่ ไดร้ ับส่วนลด 5 บาท ❍ ถา้ ซ้ือหนังสอื 2 เล่มข้นึ ไปแตไ่ ม่เกิน 5 เล่ม ไดร้ บั ส่วนลด เล่มละ 10 บาททกุ เล่ม ❍ ถ้าซ้ือหนังสือตั้งแต่ 6 เล่มข้ึนไป ได้รับส่วนลด เล่มละ 12 บาททุกเล่ม หรือลด 5% จากราคารวม โดยเลอื กสิทธ์ทิ ีไ่ ดร้ ับส่วนลดมากกวา่ ให้ค�ำ นวณส่วนลดที่ไดจ้ ากการซอื้ หนงั สือในครั้งน้ี 1. การวิเคราะห์และกำ�หนดรายละเอยี ดของปญั หา 1) ขอ้ มลู เข้า คอื ……………………………………………………………………….…………………………….......………. 2) ข้อมูลออก คอื ………...………………………………………………………………………………………………........... 3) วธิ กี ารตรวจสอบความถกู ต้อง ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กิจกรรมท่ี 6 | เลอื กทางไหน 61 รายวชิ าพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) 2. การวางแผนการแกป้ ญั หา (รหสั ลำ�ลองหรอื ผังงาน) 3. เขยี นโปรแกรมตามท่ีออกแบบไว้ พร้อมทัง้ ตรวจสอบและประเมนิ ผล สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

62 กิจกรรมท่ี 6 | เลอื กทางไหน รายวชิ าพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วทิ ยาการค�ำ นวณ) สถานการณ์ท่ี 4 เรือรับน้ำ�หนักคนลงเรือได้ไม่เกิน 1,000 กิโลกรัม ให้นักเรียนออกแบบและเขียนโปรแกรมรับน้ำ�หนักคนลงเรือ ทีละคน แล้วตรวจสอบว่านำ้�หนักคนที่จะลงเรือรวมกับคนท่ีอยู่ในเรือว่าเกินตามกำ�หนดหรือไม่ ถ้าไม่เกินแสดง ข้อความ “คุณสามารถลงเรือได้” ถ้าน้ำ�หนกั รวมเกนิ กำ�หนด แสดงข้อความว่า “คณุ ไมส่ ามารถลงเรอื ได”้ 1. การวิเคราะห์และก�ำ หนดรายละเอยี ดของปญั หา 1) ข้อมูลเข้า คอื ..................…………………………………………………………………………………………………… 2) ข้อมูลออก คือ ....................………………………………………………………………………………………………… 3) วิธีการตรวจสอบความถูกตอ้ ง ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กิจกรรมท่ี 6 | เลอื กทางไหน 63 รายวชิ าพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) 2. การวางแผนการแกป้ ญั หา (รหสั ลำ�ลองหรอื ผังงาน) 3. เขยี นโปรแกรมตามท่ีออกแบบไว้ พร้อมทัง้ ตรวจสอบและประเมนิ ผล สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

64 กิจกรรมท่ี 6 | เลือกทางไหน รายวชิ าพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) ใบกิจกรรมท่ี 6.3 สถานการณ์หลายทางเลอื ก สมาชิกในกลุ่มที่ …………………….. 1. ชอ่ื -สกุล ………………………………….….. เลขท่ี ............ 2. ชอื่ -สกุล ………………………………….….. เลขที่ ............ 3. ช่ือ-สกลุ ………………………………….….. เลขท่ี ............ 4. ชื่อ-สกลุ ………………………………….….. เลขที่ ............ ใหน้ ักเรยี นดำ�เนินการแกป้ ญั หาสถานการณต์ ่อไปนี้ สถานการณ์ที่ 1 น้องโน้ตต้องตัดสินใจเลือกว่าจะทำ�อะไรในวันหยุด โดยถ้าฝนตกหนักและน้ำ�ท่วม จะนั่งอ่านหนังสืออยู่บ้าน แต่ถ้าฝนตกหนัก แต่นำ้�ไม่ท่วม ก็จะออกไปเยี่ยมเพื่อนที่ปากซอย ถ้าฝนตกปรอย ๆ จะออกไปเดินเล่นที่ห้าง สรรพสินคา้ ใกล้บ้าน และถ้าฝนไม่ตก จะไปพักผ่อนที่ตา่ งจังหวดั 1. การวิเคราะหแ์ ละก�ำ หนดรายละเอียดของปัญหา 1) ขอ้ มลู เขา้ คอื ……………………................………………………………………………………………………………… 2) ขอ้ มลู ออก คอื …………………………………...............…………………………………………………………………… 3) การตัดสินใจมีทง้ั หมด ……………………….….. ทางเลอื ก 4) วิธกี ารตรวจสอบความถูกต้อง ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กิจกรรมท่ี 6 | เลอื กทางไหน 65 รายวชิ าพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) 2. การวางแผนการแกป้ ญั หา (รหสั ลำ�ลองหรอื ผังงาน) 3. เขยี นโปรแกรมตามท่ีออกแบบไว้ พร้อมทัง้ ตรวจสอบและประเมนิ ผล สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

66 กจิ กรรมที่ 6 | เลอื กทางไหน รายวชิ าพื้นฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วทิ ยาการคำ�นวณ) สถานการณ์ท่ี 2 คุณประหยัดตอ้ งการใหช้ ว่ ยเลือกซื้อโทรศัพท์มือถือหนึง่ เคร่อื ง คณุ เออ้ื สำ�รวจราคา ตลาดแล้วสรปุ ขอ้ มูลไดด้ ังน้ี ❍ สมาร์ตโฟนรุ่นเทพ ราคามากกว่า 20,000 บาท ❍ สมาร์ตโฟนร่นุ มนิ ิเทพ ราคาไม่เกนิ 20,000 บาท ❍ สมาร์ตโฟนรุ่นกลาง ราคาไมเ่ กนิ 10,000 บาท ❍ โทรศัพท์มือถอื รนุ่ ปุม่ กด ราคา 500 - 1,000 บาท 1. การวเิ คราะห์และก�ำ หนดรายละเอยี ดของปัญหา 1) ขอ้ มลู เขา้ คอื …………………………………………………………………………………………………..........………… 2) ข้อมลู ออก คือ ………………………………………………………………………………………………........…………… 2) การตัดสนิ ใจมที ง้ั หมด ……………………….….. ทางเลอื ก 4) วธิ ีการตรวจสอบความถูกต้อง ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กิจกรรมท่ี 6 | เลอื กทางไหน 67 รายวชิ าพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) 2. การวางแผนการแกป้ ญั หา (รหสั ลำ�ลองหรอื ผังงาน) 3. เขยี นโปรแกรมตามท่ีออกแบบไว้ พร้อมทัง้ ตรวจสอบและประเมนิ ผล สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

68 กิจกรรมที่ 6 | เลือกทางไหน รายวชิ าพ้นื ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วทิ ยาการคำ�นวณ) สถานการณ์ท่ี 3 คุณชายตอ้ งการให้คะแนนข้อสอบ 5 ขอ้ ข้อละ 5 คะแนน โดยมีเกณฑพ์ ิเศษดังนี้ ❍ ถา้ ตอบขอ้ 1 และข้อ 2 ถกู ไดเ้ พมิ่ 2 คะแนน ❍ ถา้ ตอบขอ้ 4 หรอื ขอ้ 5 ถกู ได้เพมิ่ 1 คะแนน 1. การวเิ คราะห์และก�ำ หนดรายละเอียดของปญั หา 1) ขอ้ มลู เขา้ คอื …………………………………………………………………………………………………..........………… 2) ขอ้ มูลออก คือ ……………………………………………………………………………………………………………........ 3) การตัดสนิ ใจมีทง้ั หมด ……………………….….. ทางเลอื ก 4) วิธกี ารตรวจสอบความถูกต้อง ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กิจกรรมท่ี 6 | เลอื กทางไหน 69 รายวชิ าพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) 2. การวางแผนการแกป้ ญั หา (รหสั ลำ�ลองหรอื ผังงาน) 3. เขยี นโปรแกรมตามท่ีออกแบบไว้ พร้อมทัง้ ตรวจสอบและประเมนิ ผล สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

70 กจิ กรรมที่ 6 | เลือกทางไหน รายวชิ าพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วทิ ยาการคำ�นวณ) สถานการณท์ ี่ 4 ประชากรในประเทศหนึง่ มีคา่ นยิ มในการเลือกคนรกั ในแตล่ ะช่วงอายแุ ตกตา่ งกันดงั นี้ ❍ ถ้าอายุไมถ่ ึง 19 ป ี จะยังไม่มีคนรัก ❍ ถ้าอาย ุ 19 ปีขน้ึ ไป จะเลอื กคนรกั หน้าตาดี นสิ ยั ดี ฐานะดี ❍ ถา้ อายุ 29 ปขี นึ้ ไป จะเลอื กคนรักหน้าตาดี นสิ ัยดี ❍ ถ้าอายุ 35 ปขี ึ้นไป จะเลอื กคนรกั นิสยั ดี ❍ ถ้าอาย ุ 45 ปีขนึ้ ไป จะเลือกโดยไมม่ ีเง่อื นไข 1. การวิเคราะห์และก�ำ หนดรายละเอยี ดของปญั หา 1) ขอ้ มลู เขา้ คอื ………………………………………………………………………………………….............……………… 2) ขอ้ มูลออก คือ ………………………………………………………………………………………………………...........… 3) การตดั สินใจมที ั้งหมด ……………………….….. ทางเลอื ก 4) วิธกี ารตรวจสอบความถกู ต้อง ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กิจกรรมท่ี 6 | เลอื กทางไหน 71 รายวชิ าพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) 2. การวางแผนการแกป้ ญั หา (รหสั ลำ�ลองหรอื ผังงาน) 3. เขยี นโปรแกรมตามท่ีออกแบบไว้ พร้อมทัง้ ตรวจสอบและประเมนิ ผล สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

72 กจิ กรรมท่ี 6 | เลอื กทางไหน รายวชิ าพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) สถานการณท์ ี่ 5 ในการตรวจสอบคุณสมบัติผู้สมัครนักศึกษาวิชาทหาร จะพิจารณาอายุ 15 ปีขึ้นไป ส่วนสูงไม่น้อยกว่า 160 เซนติเมตรและน�ำ้ หนัก 50 กิโลกรมั ข้นึ ไป ให้รบั ข้อมูลผ้สู มคั รทง้ั หมด แลว้ แสดงผลจ�ำ นวนผสู้ มัครทผ่ี ่านเกณฑ์ 1. การวิเคราะหแ์ ละกำ�หนดรายละเอียดของปญั หา 1) ข้อมูลเข้า คอื ………………………………………………………………………………………………….........………… 2) ขอ้ มูลออก คอื ……………………………………………………………………………………………………………........ 3) การตัดสินใจมีทงั้ หมด ……………………….….. ทางเลือก 4) วิธกี ารตรวจสอบความถกู ตอ้ ง ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กิจกรรมท่ี 6 | เลอื กทางไหน 73 รายวชิ าพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) 2. การวางแผนการแกป้ ญั หา (รหสั ลำ�ลองหรอื ผังงาน) 3. เขยี นโปรแกรมตามท่ีออกแบบไว้ พร้อมทัง้ ตรวจสอบและประเมนิ ผล สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

74 กิจกรรมที่ 6 | เลอื กทางไหน รายวชิ าพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วทิ ยาการค�ำ นวณ) แบบทดสอบ ทุนการศึกษา ชอ่ื -สกุล ………………………………….…........................................................................ เลขท่ี ............ หอ้ ง ............. ค�ำ ชีแ้ จง จากสถานการณ์ที่ก�ำ หนด ใหน้ ักเรียนด�ำ เนนิ การแกป้ ัญหา 4 ข้นั ตอน สถานการณ์ โรงเรยี นจะมอบทุนการศกึ ษาให้นกั เรยี นในระดบั ชน้ั ม.2 เพอ่ื เป็นการสนับสนนุ นักเรยี นในด้านตา่ ง ๆ ดงั นี้ ❍ ถ้าเป็นนักเรยี นเรียนดี เกรดเฉลยี่ มากกวา่ 3 ข้ึนไป จะไดร้ บั ทนุ การศกึ ษา 5,000 บาท ❍ ถ้ารายได้ของครอบครัว น้อยกว่า 1 แสนบาทต่อปี จะไดร้ ับทนุ การศึกษา 5,000 บาท ❍ หากเป็นนกั เรียนเรียนดีและรายไดค้ รอบครัวต�ำ่ กวา่ 1 แสนบาทต่อปี จะได้รับทุนการศึกษา 15,000 บาท 1. การวิเคราะหแ์ ละกำ�หนดรายละเอียดของปญั หา 1) ขอ้ มลู เขา้ คอื ……………………………………………………................………………………………………………… 2) ขอ้ มลู ออก คอื …………………………………………………………………...............………………………………….. 3) วิธกี ารตรวจสอบความถูกต้อง ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………. สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กจิ กรรมท่ี 6 | เลือกทางไหน 75 รายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) 2. การวางแผนการแกป้ ัญหา (รหัสลำ�ลองหรือผังงาน) 3. เขียนโปรแกรมตามท่ีออกแบบไว้ พร้อมทั้งตรวจสอบและประเมินผล โดยบันทึกไฟล์ช่ือ test9_x_y.py โดย x คอื หอ้ งเรยี น เช่น ม.2/1 x คอื 1 y คอื เลขทขี่ องนักเรยี น สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กจิ กรรมท ่ี ฟงั กช์ นั 7 1. ตวั ชวี้ ัด ออกแบบและเขยี นโปรแกรมท่ีใชต้ รรกะและฟงั ก์ชันในการแกป้ ัญหา เวลา 4 ชั่วโมง 2. สาระการเรียนรู้ 2.1 การออกแบบและเขยี นโปรแกรมทม่ี กี ารใชฟ้ งั ก์ชัน 2.2 การออกแบบอัลกอริทึมเพื่อแก้ปัญหา อาจใช้แนวคิดเชิงค�ำ นวณในการออกแบบ เพ่อื ให้การแกป้ ญั หามีประสทิ ธภิ าพ 2.3 การแก้ปญั หาอย่างเปน็ ข้ันตอนจะชว่ ยให้แก้ปญั หาไดอ้ ย่างมปี ระสิทธภิ าพ 2.4 ซอฟตแ์ วร์ที่ใชใ้ นการเขียนโปรแกรม เช่น Scratch, python, java, c 3. จดุ ประสงค์ ให้ผเู้ รยี นสามารถ 3.1 วางแผนการแกป้ ญั หาโดยมกี ารกำ�หนดฟงั กช์ นั ตามหนา้ ทีก่ ารท�ำ งาน 3.2 เขียนโปรแกรมโดยมีการใช้ฟงั กช์ ัน 3.3 ออกแบบอลั กอริทึม เพอื่ แกป้ ญั หาอยา่ งเป็นขนั้ ตอน 4. ทักษะและกระบวนการ (ทเ่ี ปน็ จุดเนน้ ทักษะในศตวรรษท่ี 21) ❍ ทักษะการคดิ วิเคราะห์ ❍ ทกั ษะการแกป้ ัญหา ❍ ทักษะในการทำ�งานรว่ มกัน ❍ ทกั ษะการสอ่ื สาร

กิจกรรมที่ 7 | ฟงั กช์ ัน 77 รายวชิ าพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) 5. ความรู้เดมิ ทนี่ ักเรียนต้องมี ซงึ่ จะสอดคลอ้ งกับส่วน “ทบทวนความร้เู ดมิ /ส�ำ รวจความรูก้ ่อน” ❍ องค์ประกอบของแนวคิดเชิงค�ำ นวณ ❍ การใชง้ านค�ำ ส่งั แบบมีทางเลือก คำ�สงั่ วนซ�้ำ ❍ การใชง้ านคำ�สั่งรับขอ้ มลู จากผู้ใช้ และการแสดงผล 6. สาระสำ�คญั ฟังก์ชัน (function) เป็นโปรแกรมย่อยที่เขียนข้ึนเพื่อให้ทำ�งานเฉพาะตามที่กำ�หนด โดยมีการนิยามชื่อ ที่ใช้สำ�หรับอ้างอิงแทนโปรแกรมย่อยนั้นเพ่ือให้สามารถเรียกทำ�งานได้ตามต้องการ ผู้เขียนโปรแกรมสามารถ เรียกใช้ฟังก์ชันได้สะดวกโดยไม่ต้องเขียนชุดคำ�ส่ังนั้นซ้ำ� ๆ กันอีก ทำ�ให้การเขียนโปรแกรมขนาดใหญ่ทำ�ได้ รวดเรว็ และตรวจสอบความถูกต้องของโปรแกรมได้ง่ายข้ึน ภาษาสำ�หรับเขียนโปรแกรมส่วนใหญ่จะมีฟังก์ชันให้เรียกใช้งาน 2 แบบ คือ ฟังก์ชันที่มีมากับภาษาน้ัน และสามารถเรียกใช้ได้ทันที (standard function) อีกแบบหน่ึงคือ ฟังก์ชันที่ผู้เขียนโปรแกรมสร้างข้ึนเอง เพ่ือใช้งาน (defining function) 7. ส่อื และอุปกรณ์ 7.1 ใบกิจกรรม ใบกิจกรรมท ่ี เรอ่ื ง เวลา (นาที) 7.1 ฟังกช์ นั 120 7.2 ต. เต่า กา้ วเดนิ 60 7.2 ใบความรู้ - 7.3 อ่นื ๆ ❍ เครอื่ งคอมพวิ เตอร์ ❍ เมล็ดถั่ว 3 ชนดิ เช่น ถวั่ เขยี ว ถั่วเหลอื ง ถัว่ ด�ำ (ผู้สอนสามารถประยกุ ตใ์ ช้อยา่ งอนื่ ได้) ❍ ไฟลโ์ มดลู turtlelap9.py ❍ แบบประเมินฟังก์ชัน แบบประเมินการแก้ปัญหาและการเขียนโปรแกรม แบบสังเกตพฤติกรรม การมสี ว่ นร่วมในชัน้ เรยี น ❍ หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) ช้ันมัธยมศึกษาปีท่ี 2 สถาบันสง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

78 กิจกรรมที่ 7 | ฟงั ก์ชัน รายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) 8. แนวทางการจดั การเรยี นรู้ 8.1 การจัดเตรียม 8.1.1 ใบกจิ กรรมที่ 7.1 ตามจ�ำ นวนกลุ่ม และ 7.2 ตามจ�ำ นวนผเู้ รียน 8.1.2 ไฟล์โมดูล turtlelap9.py ไวใ้ นเครอื่ งผเู้ รียนโฟลเดอร์เดยี วกับท่ีเกบ็ ไฟล์โปรแกรม 8.1.3 บรรจเุ มลด็ ถว่ั 3 ชนดิ คละจ�ำ นวนลงในถงุ กลมุ่ ละ 3 ถงุ และส�ำ หรบั ตวั แทนกลมุ่ ตามจ�ำ นวนกลมุ่ โดยแต่ละถงุ ไมจ่ ำ�เป็นต้องมีจ�ำ นวนเมล็ดถัว่ เท่ากนั 8.1.4 ตดิ ตงั้ โปรแกรม PyCharm Edu ในเครอื่ งคอมพวิ เตอร์ (ดาวนโ์ หลดจาก https://www.jetbrains. com/pycharm-edu/download/) หรือติดตั้งไอดีอีสำ�หรับเขียนโปรแกรมไพทอนตัวอ่ืน เชน่ Winpython, Python3.7 8.1.5 แบบประเมินฟังก์ชัน แบบประเมินการแก้ปัญหาและการเขียนโปรแกรม แบบสังเกตพฤติกรรม การมีสว่ นร่วมในชัน้ เรยี น 8.2 ข้นั ตอนการด�ำ เนินการ ช่วั โมงท่ี 1 - 2 8.2.1 ผสู้ อนแบง่ ผูเ้ รียนเปน็ กลุ่ม กล่มุ ละ 4 คน แลว้ สมุ่ ผ้เู รียนเพื่อเปน็ ตวั แทนกล่มุ ละ 1 คน ออกมา ปฏิบัติกจิ กรรม โดยผสู้ อนแจกถงุ ทม่ี ีถัว่ 3 ชนดิ คละกันให้ตวั แทนกลุ่ม คนละ 1 ถงุ แล้วให ้ ตวั แทนกลุ่มนับจ�ำ นวนถั่วแตล่ ะชนิดในถุงท่ีไดร้ ับ โดยถา้ ใครเสรจ็ ก่อนและถูกตอ้ งจะไดร้ บั รางวัล (ให้สมาชกิ ในกลมุ่ ทเ่ี หลอื คอยใหก้ �ำ ลงั ใจและสงั เกตการท�ำ งานของตวั แทนกลุ่ม) 8.2.2 ตวั แทนกลุ่มกลบั เขา้ กลมุ่ แล้วใหผ้ ู้เรยี นแตล่ ะกลมุ่ ร่วมกันปฏิบตั ิกจิ กรรมซ�้ำ อกี ครัง้ ให้แตล่ ะกลุม่ นับจำ�นวนถ่ัวแต่ละชนิดในแตล่ ะถงุ โดยผสู้ อนจะทยอยแจกถงุ ถวั่ ทลี ะ 1 ถงุ ทุก ๆ 2 นาที จน ครบทง้ั สามถงุ กลุ่มใดเสรจ็ กอ่ นและถูกต้องจะได้รางวัล (ซึ่งจะมีบางกลุ่มทีป่ ฏบิ ตั ภิ ารกจิ สำ�เร็จ ก่อนเพราะมกี ารแบง่ งานกนั ทำ� เช่น คนที่ 1 นับถวั่ เขยี ว คนที่ 2 นบั ถั่วเหลอื ง คนที่ 3 นับถ่วั ด�ำ คนท่ี 4 จดบันทกึ ) ผูส้ อนถามจ�ำ นวณถว่ั แต่ละชนดิ รวม 3 ถุง ของกลุม่ แล้วสังเกตการหาค�ำ ตอบ 8.2.3 ผู้สอนใหก้ ลมุ่ ทีป่ ฏบิ ตั ภิ ารกจิ ส�ำ เร็จและรวดเรว็ ออกมานำ�เสนอว่าท�ำ งานอย่างไรจงึ สำ�เรจ็ อย่าง รวดเรว็ แล้วผู้สอนนำ�อภปิ รายการทำ�กจิ กรรมวา่ การแบ่งงาน เปรียบได้กับแบง่ โปรแกรมยอ่ ย หรอื ฟังกช์ ัน ใหผ้ ู้เรยี นอภิปรายถึงประโยชนข์ องการสรา้ งฟังกช์ ัน 8.2.4 ผู้สอนตั้งคำ�ถามว่า จากโปรแกรมที่ผู้เรียนได้เขียนมาแล้ว มีโปรแกรมใดบ้างที่สามารถนำ�มา สร้างฟงั กช์ ันได้ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กจิ กรรมท่ี 7 | ฟงั กช์ ัน 79 รายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วทิ ยาการคำ�นวณ) 8.2.5 ผู้สอนให้ผู้เรียนศึกษาหัวข้อ 2.5 ฟังก์ชัน จากหนังสือเรียน แล้วแบ่งกลุ่มกลุ่มละ 2 คน เพ่ือทำ� ใบกจิ กรรมที่ 7.1 เรื่อง ฟงั ก์ชนั 8.2.6 ผสู้ อนส่มุ ผเู้ รยี นน�ำ เสนอคำ�ตอบจากการทำ�ใบกจิ กรรม 8.2.7 หากมีเวลาเพียงพอผู้สอนอาจทบทวนโจทย์พาเต่ากลับบ้านท่ีนักเรียนได้เคยปฏิบัติในชั้น ม.1 แล้วให้ผู้เรียนทำ�โจทย์ท้าทายที่เป็นภาคต่อ โดยเขียนโปรแกรมเพ่ือพาเต่าไปเยี่ยมเพื่อนท่ีบ้าน ศกึ ษารายละเอยี ดได้ท่ีใบกจิ กรรมเสรมิ ชวั่ โมงที่ 3 - 4 8.2.8 ผู้สอนสอบถามผู้เรียนเกี่ยวกับการใช้คำ�สั่งไพทอนท่ีใช้ในการวาดเส้นเป็นรูปต่าง ๆ รวมถึงการ กำ�หนดมุมที่ต้องการ ซ่งึ จะตอ้ งประกาศสว่ นหวั โปรแกรมด้วยค�ำ สัง่ from turtle import* 8.2.9 ผู้สอนให้ผู้เรียนแต่ละคนทำ�กิจกรรมที่ 2.2 จากหนังสือเรียน และทำ�ใบกิจกรรมที่ 7.2 เรื่อง ต.เต่า กา้ วเดนิ หลงั จากน้ันผูส้ อนส่มุ ผเู้ รยี นนำ�เสนอวิธกี ารในการเขียนโปรแกรม 8.2.10 ผเู้ รียนและผู้สอนร่วมกันสรปุ การเขียนโปรแกรมแกป้ ญั หาโดยใชฟ้ งั กช์ นั 9. การวดั และประเมนิ ผล 9.1 ตรวจค�ำ ตอบในใบกิจกรรม 9.2 ประเมนิ ฟังก์ชัน และประเมินการแกป้ ัญหาและการเขยี นโปรแกรม 9.3 สงั เกตพฤติกรรมการมสี ่วนร่วมในชั้นเรยี น 10. สอ่ื และแหลง่ ขอ้ มลู ❍ เว็บไซต์เขียนโปรแกรมไพทอนออนไลน์ https://repl.it/languages/python3 หรือ https://repl.it/ site/languages/python_turtle ซงึ่ สามารถเขยี นโปรแกรมกบั เต่าไพทอนได้ ❍ เว็บไซตไ์ พทอน https://www.python.org/ ❍ หนังสือเรยี นรายวชิ าเพิม่ เติม เทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสาร ภาษาไพทอน สถาบันส่งเสรมิ การสอน วทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 11. ขอ้ เสนอแนะ 11.1 สำ�หรับข้ันตอนการวเิ คราะหแ์ ละกำ�หนดรายละเอยี ดของปญั หา ผ้สู อนควรกระต้นุ ใหผ้ เู้ รยี นคดิ วิธกี าร ตรวจสอบความถูกตอ้ งให้ครอบคลมุ ทกุ กรณี และพยายามให้ผู้เรียนเขียนโปรแกรมครอบคลุมกรณี เหลา่ นน้ั หากมีกรณใี ดท่โี ปรแกรมไมร่ องรบั ใหเ้ ขียนสว่ นดักจับกรณีดงั กลา่ วไว้ 11.2 ส�ำ หรบั การประเมินผล ผ้สู อนอาจให้ผู้เรยี นผลดั กัน ทดสอบโปรแกรม โดยทดสอบจากข้อมลู เข้าหลายชดุ ที่ครอบคลมุ กรณีท่เี ป็นไปไดท้ ้งั หมด 11.3 ใบกจิ กรรมเสรมิ อย่ใู นโฟลเดอร์ Act7 ใชค้ ่กู ับ ไฟลโ์ มดลู turtlelab9.py สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

80 กิจกรรมที่ 7 | ฟังก์ชัน รายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วทิ ยาการค�ำ นวณ) ใบกจิ กรรมท่ี 7.1 ฟังกช์ ัน สมาชกิ ในกล่มุ ท่ี …………………….. 1. ชือ่ -สกลุ ………………………………….….. เลขที่ ............ 2. ชอื่ -สกุล ………………………………….….. เลขท่ี ............ 1. ศึกษาเนื้อหาหวั ขอ้ 2.5 เรอ่ื ง ฟังกช์ ัน จากหนังสือเรยี น 2. จากโปรแกรมใหร้ ะบุว่าชอื่ ฟังก์ชนั มาตรฐานและฟงั ก์ชนั ทส่ี รา้ งเอง พร้อมระบวุ า่ เปน็ ประเภทใด โปรแกรม ชอ่ื ฟงั กช์ นั มาตรฐาน ช่ือฟังกช์ ันสรา้ งเอง ประเภทฟงั กช์ ัน คนื คา่ ไมค่ นื ค่า def hello1(name): print('สวสั ด'ี , name) hello1('ประวทิ ย'์ ) x=1 y=2 def plus(a,b): print(a+b) plus(x,y) x=1 y=2 def minus(a,b): return a-b print(minus(x,y)) x = int(input()) y = int(input()) def areasq(a,b): return a*b print(areasq(x,y)) x = int(input()) y = int(input()) def areatri(a,b): print(a*b/2) areatri(x,y) สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กิจกรรมที่ 7 | ฟังก์ชนั 81 รายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) 3. ให้นักเรียนออกแบบและเขียนโปรแกรมต่อไปนต้ี ามขนั้ ตอนการแก้ปญั หา 3.1 ค�ำ นวณพ้ืนที่สามเหลีย่ มและสเี่ หล่ียม 3.1.1 การวิเคราะหแ์ ละกำ�หนดรายละเอยี ดของปัญหา 1) ข้อมลู เข้า คือ ...................................................................................................................... 2) ขอ้ มูลออก คือ .................................................................................................................... 3) วธิ ีการตรวจสอบความถูกตอ้ ง ............................................................................................. ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… 3.1.2 การวางแผนการแกป้ ัญหา มจี �ำ นวน ………………... ฟงั กช์ ัน ดังนี้ ลำ�ดบั ท่ ี ชือ่ ฟังก์ชนั ชนิด หนา้ ท่ี รหสั ลำ�ลองหรอื ผังงานมีดังนี้ 3.1.3 เขียนโปรแกรมตามทอี่ อกแบบไว้ พรอ้ มท้งั ตรวจสอบและประเมินผล สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

82 กิจกรรมท่ี 7 | ฟังกช์ นั รายวชิ าพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) 3.2 แปลงหน่วยนบั จาก เซนตเิ มตร ไปเปน็ นว้ิ เมตร วา 3.2.1 การวเิ คราะห์และกำ�หนดรายละเอียดของปญั หา 1) ขอ้ มูลเข้า คือ ...................................................................................................................... 2) ข้อมูลออก คือ .................................................................................................................... 3) วิธกี ารตรวจสอบความถูกตอ้ ง ............................................................................................. ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… 3.2.2 การวางแผนการแก้ปญั หา มจี ำ�นวน ………………... ฟังกช์ นั ดงั นี้ ลำ�ดบั ท่ี ช่ือฟังก์ชัน ชนดิ หน้าท่ี รหัสลำ�ลองหรือผงั งานมดี ังนี้ 3.2.3 เขียนโปรแกรมตามท่ีออกแบบไว้ พรอ้ มทั้งตรวจสอบและประเมินผล สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กจิ กรรมท่ี 7 | ฟงั ก์ชัน 83 รายวิชาพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) 3.3 คำ�นวณอายุ และแปลงปเี กดิ จาก พ.ศ. เปน็ ค.ศ. โดยรับคา่ ปีเกดิ จากผู้ใช้ 3.3.1 การวเิ คราะห์และก�ำ หนดรายละเอยี ดของปญั หา มดี ังนี้ 1) ข้อมูลเขา้ คอื ..................................................................................................................... 2) ข้อมลู ออก คอื .................................................................................................................... 3) วิธีการตรวจสอบความถูกต้อง ............................................................................................. ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… 3.3.2 การวางแผนการแกป้ ัญหา มจี �ำ นวน …………………….. ฟงั กช์ นั ดังนี้ ล�ำ ดบั ท่ ี ชอ่ื ฟังกช์ ัน ชนิด หน้าที่ รหสั ลำ�ลองหรือผังงานมดี ังน้ี 3.3.3 เขียนโปรแกรมตามท่อี อกแบบไว้ พร้อมท้งั ตรวจสอบและประเมนิ ผล สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

84 กิจกรรมที่ 7 | ฟงั กช์ ัน รายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) ใบกิจกรรมที่ 7.2 ต.เต่า กา้ วเดิน ช่อื -สกลุ ………………………………….…......................................................................................... เลขที่ ................. 1. ใชเ้ ต่าในการเขยี นโปรแกรมท่มี ีการสร้างฟงั ก์ชนั เพอื่ ใหไ้ ดร้ ูปดังตอ่ ไปน้ี 1.1 มีจำ�นวน …………. ฟงั ก์ชนั ดังน้ี ลำ�ดับท ี่ ชือ่ ฟงั กช์ ัน ชนดิ หนา้ ที ่ 1.2 เขียนโปรแกรมโดยสรา้ งฟงั ก์ชันตามที่ไดอ้ อกแบบไว้ พรอ้ มทง้ั ตรวจสอบและประเมินผล สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กิจกรรมท่ี 7 | ฟงั กช์ ัน 85 รายวชิ าพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วทิ ยาการคำ�นวณ) 2. ใชเ้ ต่าในการเขียนโปรแกรทมี่ กี ารสรา้ งฟังกช์ ันเพ่อื ให้ได้รูปดังตอ่ ไปนี้ 2.1 มจี �ำ นวน …………. ฟงั ก์ชนั ดังนี้ ล�ำ ดบั ท่ ี ช่อื ฟงั ก์ชนั ชนดิ หน้าท ี่ 2.2 เขยี นโปรแกรมโดยสร้างฟังก์ชนั ตามท่ีได้ออกแบบไว้ พร้อมท้ังตรวจสอบและประเมินผล สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

86 กิจกรรมท่ี 7 | ฟังก์ชนั รายวชิ าพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) 3. ใช้เตา่ ในการเขยี นโปรแกรทีม่ ีการสรา้ งฟงั ก์ชันเพอ่ื ใหไ้ ด้รปู ดังต่อไปน้ี 3.1 มจี ำ�นวน …………. ฟงั ก์ชนั ดังน้ี ลำ�ดับท่ี ชื่อฟังก์ชนั ชนิด หนา้ ท ่ี 3.2 เขียนโปรแกรมโดยสร้างฟงั ก์ชนั ตามท่ีได้ออกแบบไว้ พร้อมท้งั ตรวจสอบและประเมนิ ผล สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กิจกรรมท่ี 7 | ฟงั กช์ ัน 87 รายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วทิ ยาการคำ�นวณ) 4. ใช้เตา่ ในการเขยี นโปรแกรมที่มีการสรา้ งฟงั ก์ชันเพอื่ ใหไ้ ด้รปู ดังตอ่ ไปนี้ 4.1 มจี �ำ นวน …………. ฟงั ก์ชนั ดงั นี้ ล�ำ ดับที่ ชือ่ ฟังกช์ ัน ชนดิ หน้าท ี่ 4.2 เขียนโปรแกรมโดยสรา้ งฟงั กช์ นั ตามท่ไี ด้ออกแบบไว้ พร้อมท้ังตรวจสอบและประเมนิ ผล สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กจิ กรรมท ่ี การประยกุ ตใ์ ชง้ าน 8 1. ตวั ช้ีวดั ออกแบบและเขยี นโปรแกรมทใ่ี ช้ตรรกะและฟงั กช์ ันในการแก้ปญั หา เวลา 4 ช่วั โมง 2. สาระการเรยี นรู้ 2.1 การออกแบบและเขยี นโปรแกรมทม่ี ีการใช้ตรรกะ และฟังกช์ นั 2.2 การออกแบบอัลกอริทึมเพ่ือแก้ปัญหา อาจใช้แนวคิดเชิงคำ�นวณเพื่อให้การ แกป้ ญั หามีประสิทธิภาพ 2.3 การแกป้ ญั หาอย่างเป็นข้นั ตอนจะช่วยให้แก้ปญั หาไดอ้ ยา่ งมปี ระสิทธภิ าพ 2.4 ซอฟตแ์ วรท์ ีใ่ ช้ในการเขียนโปรแกรม เชน่ Scratch, python, java, c 3. จุดประสงค์ ใหผ้ ้เู รียนสามารถ 3.1 ออกแบบและเขียนโปรแกรมท่ีมีการใชต้ รรกะ และฟงั ก์ชนั 3.2 ออกแบบอัลกอรทิ ึม เพ่ือแก้ปัญหาอย่างเปน็ ขั้นตอน 3.3 พัฒนาโปรแกรมประยุกตใ์ นชวี ิตประจ�ำ วนั

กิจกรรมที่ 8 | การประยุกต์ใชง้ าน 89 รายวิชาพนื้ ฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วทิ ยาการค�ำ นวณ) 4. ทกั ษะและกระบวนการ (ที่เปน็ จุดเน้น ทักษะในศตวรรษที่ 21) ❍ ทักษะการคดิ วเิ คราะห์ ❍ ทกั ษะการแก้ปัญหา ❍ ทกั ษะในการทำ�งานร่วมกนั ❍ ทักษะการส่อื สาร 5. ความรู้เดมิ ทีน่ กั เรียนต้องมี ซง่ึ จะสอดคลอ้ งกับส่วน “ทบทวนความรเู้ ดมิ /ส�ำ รวจความรกู้ อ่ น” ❍ องคป์ ระกอบของแนวคิดเชงิ คำ�นวณ ❍ การใช้งานค�ำ สง่ั แบบมีทางเลอื ก คำ�ส่ังวนซ�ำ้ ❍ การใช้งานค�ำ ส่งั รบั ขอ้ มลู จากผ้ใู ช้ และการแสดงผล ❍ ยกตวั อยา่ งสถานการณ์ท่มี ีหลายเง่อื นไข และต้องใช้ตวั ดำ�เนินการบูลนี ❍ การสร้างและเรยี กใช้ฟงั ก์ชัน 6. สาระสำ�คัญ การแกป้ ญั หาทางคณติ ศาสตรห์ รอื วทิ ยาศาสตร์ หรอื งานในชวี ติ ประจ�ำ วนั สามารถใชโ้ ปรแกรมคอมพวิ เตอร์ มาชว่ ยใหก้ ารแก้ปัญหามีประสิทธิภาพ ถูกต้อง และรวดเร็ว 7. สื่อและอุปกรณ์ 7.1 ใบกจิ กรรม ใบกจิ กรรมที่ เร่อื ง เวลา (นาท)ี 8.1 คา่ โดยสาร 80 8.2 ประยกุ ต์ใชง้ าน 100 7.2 ใบความรู้ - 7.3 อน่ื ๆ ❍ เครอื่ งคอมพิวเตอร์ ❍ แบบประเมนิ ฟงั กช์ ัน แบบประเมนิ การแก้ปัญหาและการเขยี นโปรแกรม แบบสงั เกต พฤติกรรมการมสี ่วนรว่ มในช้นั เรียน แบบประเมนิ การทำ�งานกล่มุ ❍ หนังสือเรียนรายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี (วิทยาการคำ�นวณ) ช้ันมัธยมศึกษาปีที่ 2 สถาบนั ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

90 กจิ กรรมที่ 8 | การประยกุ ต์ใชง้ าน รายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) 8. แนวทางการจดั การเรยี นรู้ 8.1 การจัดเตรียม 8.1.1 ใบกจิ กรรมที่ 8.1 ตามจำ�นวนกลมุ่ และใบกจิ กรรมที่ 8.2 ตามจำ�นวนผ้เู รียน 8.1.2 ติดตั้งโปรแกรม PyCharm Edu ในเครื่องคอมพิวเตอร์ (ดาวน์โหลดจาก https://www. jetbrains.com/pycharm-edu/download/) หรือติดต้ังไอดีอีสำ�หรับเขียนโปรแกรมไพทอน ตัวอน่ื เช่น Winpython, Python3.7 8.1.3 แบบประเมินฟังก์ชัน แบบประเมินการแก้ปัญหาและการเขียนโปรแกรม แบบสังเกตพฤติกรรม การมสี ว่ นร่วมในชน้ั เรยี น แบบประเมนิ การทำ�งานกลมุ่ 8.2 ข้ันตอนการด�ำ เนนิ การ 8.2.1 ผสู้ อนแบง่ ผเู้ รยี นเปน็ กลมุ่ กลมุ่ ละ 4 คน แลว้ ใหแ้ ตล่ ะกลมุ่ ท�ำ ใบกจิ กรรมที่ 8.1 ซง่ึ เปน็ สถานการณ์ ทผ่ี ู้เรยี นเคยศึกษามาแล้วในบทท่ี 2 ผู้สอนควรแนะนำ�ใหผ้ ู้เรียนฝึกสร้างฟังกช์ นั ในโปรแกรม 8.2.2 ให้ผู้เรียนแต่ละกลุ่มผลัดการทดสอบโปรแกรมของเพ่ือนกลุ่มอ่ืน โดยนำ�วิธีการตรวจสอบท่ี เตรียมไว้ไปทดสอบกบั โปรแกรมของเพื่อนวา่ ได้ค�ำ ตอบที่ถกู ตอ้ งกขี่ อ้ 8.2.3 ให้ผู้เรียนแต่ละคนทำ�กิจกรรมท้ายบท และแบบฝึกหัดท้ายบทจากหนังสือเรียน โดยดำ�เนินการ แก้ปัญหาลงในใบกิจกรรมที่ 8.2 หลังจากน้ันให้ผู้เรียนผลัดกันการตรวจ แล้วผู้สอนสุ่มผู้เรียน น�ำ เสนอค�ำ ตอบ 8.2.4 ผ้เู รียนและผู้สอนรว่ มกนั สรปุ การแก้ปัญหาโดยใช้การเขยี นโปรแกรมเป็นเครื่องมือ 9. การวัดและประเมินผล 9.1 ตรวจค�ำ ตอบในใบกิจกรรม 9.2 แบบประเมินฟังก์ชัน ประเมินการแกป้ ญั หาและการเขียนโปรแกรม 9.3 สังเกตพฤติกรรมการมีส่วนร่วมในชน้ั เรียน 9.4 ประเมนิ การทำ�งานกล่มุ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กิจกรรมท่ี 8 | การประยกุ ตใ์ ชง้ าน 91 รายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วิทยาการค�ำ นวณ) 10. สอื่ และแหลง่ ข้อมูล ❍ เว็บไซต์เขียนโปรแกรมไพทอนออนไลน์ https://repl.it/languages/python3 หรือ https://repl.it/ site/languages/python_turtle ซึง่ สามารถเขยี นโปรแกรมกับเตา่ ไพทอนได้ ❍ เว็บไซตไ์ พทอน https://www.python.org/ ❍ หนังสือเรียนรายวชิ าเพิ่มเตมิ เทคโนโลยสี ารสนเทศและการสื่อสาร ภาษาไพทอน สถาบนั ส่งเสริมการสอน วทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 11. ข้อเสนอแนะ 11.1 สำ�หรับข้ันตอนการวิเคราะห์และกำ�หนดรายละเอียดของปัญหา ผู้สอนควรกระตุ้นให้ผู้เรียนคิดวิธีการ ตรวจสอบความถูกต้องให้ครอบคลุมทุกกรณี และพยายามให้ผู้เรียนเขียนโปรแกรมครอบคลุมกรณี เหลา่ น้ัน หากมกี รณีใดทโี่ ปรแกรมไม่รองรับใหเ้ ขียนส่วนดักจับกรณดี ังกล่าวไว้ 11.2 สำ�หรับการประเมินผล ผู้สอนอาจให้ผู้เรียนผลัดกันทดสอบโปรแกรม โดยทดสอบจากข้อมูลเข้าหลายชุด ที่ครอบคลุมกรณีที่เปน็ ไปได้ท้ังหมด 11.3 ก่อนเรมิ่ กิจกรรมผสู้ อนอาจใหผ้ ้เู รียนทบทวนคำ�ส่ัง โดยผสู้ อนเขา้ ไปที่ https://goo.gl/U2dLUj แล้วคลิก ปมุ่ Host Game หลงั จากนน้ั คลกิ ทข่ี อ้ ความ skip for now จะไดร้ หสั Game code ใหผ้ เู้ รยี นเขา้ ไปตอบ คำ�ถามท่ี https://quizizz.com/join แลว้ พมิ พ์ Game code นนั้ ผูส้ อนสามารถศกึ ษารายละเอียด เพม่ิ เติมได้ท่ี ไฟล์เอกสารประกอบการทบทวนเน้อื หาก่อนเร่มิ กจิ กรรมที่ 8.pdf สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

92 กจิ กรรมที่ 8 | การประยกุ ตใ์ ชง้ าน รายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วทิ ยาการคำ�นวณ) ใบกจิ กรรมที่ 8.1 ค่าโดยสาร สมาชิกในกลุ่มที่ …………………….. 1. ช่อื -สกุล ………………………………….….. เลขที่ ............ 2. ช่อื -สกุล ………………………………….….. เลขที่ ............ 3. ชอ่ื -สกุล ………………………………….….. เลขที่ ............ 4. ช่อื -สกลุ ………………………………….….. เลขท่ี ............ ค�ำ ชแี้ จง จากสถานการณใ์ นหวั ขอ้ 2.1 บทที่ 2 จากหนงั สอื เรียน ใหน้ ักเรยี นด�ำ เนินการแกป้ ัญหา 1. การวิเคราะห์และก�ำ หนดรายละเอียดของปญั หา 1) ข้อมูลเข้า คอื …………………………………………………………...………………………………………......................... 2) ข้อมลู ออก คือ …………………………………………………………...………………………………………....................... 3) วิธกี ารตรวจสอบความถกู ตอ้ ง ………………………………………………………………………………………………………………………………............... ………………………………………………………………………………………………………………………………............... ………………………………………………………………………………………………………………………………............... ………………………………………………………………………………………………………………………………............... 2. การวางแผนการแกป้ ญั หา 3. เขยี นโปรแกรมตามทอ่ี อกแบบไว้ พร้อมทั้งตรวจสอบและปรบั ปรุง สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

กจิ กรรมที่ 8 | การประยกุ ตใ์ ช้งาน 93 รายวชิ าพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วทิ ยาการคำ�นวณ) ใบกจิ กรรมที่ 8.2 การประยุกตใ์ ช้งาน ชอ่ื -สกลุ ………………………………….…..………………………………...................................….….. เลขที่ ........................ คำ�ชแี้ จง ให้นักเรยี นพจิ ารณาสถานการณจ์ ากกจิ กรรมท้ายบท และแบบฝึกหดั ทา้ ยบทที่ 2 จากหนงั สอื เรียน แล้วด�ำ เนนิ การแก้ปญั หา กิจกรรมทา้ ยบท 1. การวิเคราะห์และกำ�หนดรายละเอยี ดของปัญหา 1) ข้อมลู เขา้ คอื …………………………………………………………...………………………………………......................... 2) ข้อมูลออก คอื …………………………………………………………...………………………………………....................... 3) วธิ กี ารตรวจสอบความถกู ตอ้ ง ………………………………………………………………………………………………………………………………............... ………………………………………………………………………………………………………………………………............... 2. การวางแผนการแก้ปัญหา 3. เขียนโปรแกรมตามที่ออกแบบไว้ พรอ้ มทงั้ ตรวจสอบและปรบั ปรงุ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

94 กจิ กรรมที่ 8 | การประยุกตใ์ ช้งาน รายวชิ าพื้นฐานวิทยาศาสตร์ | เทคโนโลยี (วทิ ยาการค�ำ นวณ) แบบฝึกหดั ทา้ ยบทข้อที่ 1 1. การวเิ คราะหแ์ ละก�ำ หนดรายละเอียดของปญั หา 1) ข้อมลู เขา้ คือ …………………………………………………………...………………………………………......................... 2) ขอ้ มูลออก คือ …………………………………………………………...………………………………………....................... 3) วธิ ีการตรวจสอบความถกู ตอ้ ง ………………………………………………………………………………………………………………………………............... ………………………………………………………………………………………………………………………………............... ………………………………………………………………………………………………………………………………............... ………………………………………………………………………………………………………………………………............... 2. การวางแผนการแก้ปัญหา 3. เขยี นโปรแกรมตามที่ออกแบบไว้ พรอ้ มทัง้ ตรวจสอบและปรบั ปรุง สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี