Atlas-2016_09

DERİN MİRAS İlk kaynaklarını kuzeydeki Aladağlar’dan alan Körkün Çayı, Pozantı’ya bağlı Kamışlı ile Hamidiye arasından geçip derin bir kanyona giriyor. Çamlıbel yakınlarında da bu derin ve eşsiz güzellikteki kanyondan çıkıyor. POZANTI · ATLAS 101

Pozantı, ağır yük taşımacılığı yapan uzun yol sürücüleri için önemli duraklardan biri. Sürücülerin uyumak, yıkanmak, bakım, iletişim gibi ihtiyaçlarını da giderebileceği kurumlar, ilçenin ekonomik gidişatında da belirleyici rol oynuyor. P ozantı tren istasyonunda indiğim- kamyoncuların durduğu yerleri tercih edin.” Ne- de, yağmurun altında bekleyen di- denini sorduğumda ise aldığım yanıt çoğunlukla ğer trenler bana, Pablo Neruda’nın şöyle oluyordu: “Çünkü onlar ayrı şirketlerde çalış- bir dizesini anımsattı: “Yağmurun salar bile, kamyoncular bir ekip gibidir. Kendi ara- altında kalmış bir trenden daha larında bu tür yerlerin bilgisini paylaşıyorlar; kötü hüzünlü ne var ki!” Çakıt Vadi- olan yeri hızla terk ediyorlar. Hatta onların terk et- si’nin kente bakan tarafından öte- tiği lokanta uzun yaşamıyor.” ki yana, yani Belemedik tarafına geçince, yağmurdan ötürü koşuş- Yağmurlu bir Pozantı akşamında, sırılsıklam gir- turan piknikçiler, kendi kendime diğim lokantanın birinde Fevzi Mertol ve Kadri ve sesli güldürdü beni… Ancak kent merkezinden Boyacı’yla aynı masaya oturduk. Fevzi, Çanakka- Belemedik’e geçiş “acemi gezginler” için pek de ko- le’den mermer yüklemiş Hatay’a gidiyor; Kadri’nin lay değil. Şöyle ki: Anayoldan buraya bağlanan bir ara yola girmek gerekiyor, ancak herhangi bir ta- bela, işaret olmadığı için yolu bulmak için döne- nip duruyoruz. Sonra rastlantıyla yolu bulduk ve on dakika sonra kahkalara neden olan yazıyı gör- dük: “Belemedik.” Yol arkadaşım Eren, “dışarıdan gelenler bulunmasınlar diye yolu saklamışlar” de- yince gülüşmeler yeniden başladı. Bir yere ilk gidenin duygularını taşıyorum, tıp- kı İtalio Calvino’nun dediği gibi: “Krallık sarayı- nın, kışlanın, değirmenin, tiyatronun ve çarşının nasıl olacağını” merak ediyorm. Ansiklopediler, “Adana iline bağlı ilçe” diye başlıyor. Oysa ben, Adana’nın batısına doğru hiç de kü- çümsenmeyecek sertliklerle yükselip alçalan o toy topraklarına, başını alıp gidercesine biteviye ve do- lambaçla uzayan yollarına bakıp hayallerin eksil- diği zamanlarda, insanın oturup hayalin varlığını hissedeceği bu diyara şöyle dedim: Anadolu’dan, gelirsen Pozantı seni Akdeniz’e, kıyılara, ufkun öte- lerine taşır. Kapının diğer tarafından, Akdeniz’den gelirsen, dağlara, yaylalara, ormanlara, keskin kan- yonlara dala çıka, yüksele alçala Anadolu’nun he- men her yerine buradan erişebilirsin. Pozantı ilçe merkezini hem görünüm bakımın- dan belirleyen; hem de ekonomik ve sosyal ilişkiler bakımından baskın gelen bu yol ağı oluyor. Top- lam bir kilometrelik bir alanda onlarca konaklama tesisi, otel, TIR parkı, oto tamir atölyeleri, lokan- ta var. Yolculukla ilgili olan çok insan duymuştur: “Özel araçla uzun yola gidiyorsanız, yemek için 102 ATLAS · EYLÜL 2016

yükü seramik. inanıyorum. Öbür grup daha ileridekine gidiyor. “Doğru mu” dedim, “siz hakikaten yeme içme Ama haberleşiyoruz. mekânları konusunda böyle ağlar mı kuruyorsu- “Bu sadece durak ve lokanta bakımından mı nuz?” Fevzi Mertol “yok” dedi, “tam öyle değil, bi- oluyor” diye merak ediyorum. Kadri: “Bizim, zim çeşitli güzergâhlarda durduğumuz noktalar yani kamyon ve TIR kullananların, bizden baş- var. Sadece yemek için de durmuyoruz. Uzun yol ka dostu yok diyebiliriz. Günlerce yol gidiyo- sürücülerinin uyumak, yıkanmak, bakım, iletişim ruz ve bazen ben önde, öteki arkada, bazen ter- gibi ihtiyaçlarını da giderebileceği yerler oluyor si. Ama günlerce biz birbirimizi göre göre gi- bunlar çoğunlukla. Biz bu durak yerleşimlerinde dip dönüyoruz. Arızada, kazada, hastalıkta be- iyi olanla kötü olanı ayıklıyoruz. Örneğin ben bu nim yardımıma koşacak olan Fevzi ya da başka lokantaya geliyorum, buradan iyi hizmet aldığıma bir uzun yol adamı oluyor. O yüzden, biz hani POZANTI · ATLAS 103

Pozantı’da amatör deyim yerindeyse birbirimizin her şeyinden hizmet alıyor ama yatak hizmeti almıyor. Çünkü, balıkçılar daha çok akarsu haberdarız.” şoför mahalli iki bölme ve arka bölme yatak oda- kıyılarında avlanıyor. İlçeyi sı. Cüneyt ve Mahmut Gebze’den sac yüklemişler, etkileyen akarsulardan Biraz ileride, önden bakılınca TIR değil de ade- birkaç noktaya uğradıktan sonra, şimdi Antalya’ya biri olan Çakıt Suyu’nda ta bir eve ama janjanlı bir eve benzeyen bir aracın gidiyorlar. genellikle sazan, nadiren önünde Cüneyt İnal ve Mahmut Kaya’yla tanışıyo- de alabalık tutuluyor ruz. TIR’ın şoför mahalline ayakkabıyla girilemi- Mahmut “Bizim yasal olarak dört buçuk saatte (en üstte.) Pozantı’daki yor. Cüneyt “Dünyada milyonlarca eve ayakkabı bir, kırk beş dakika mola vermemiz gerekiyor. Şim- meyvecilikte kiraz, ceviz çıkartılarak girilir. Burası da benim evim, orada di buradan kalkacağız varacağımız yer Konya La- gibi ürünler öne çıkıyor. uyuyor, uyanıyorum. Orada yemek yiyor, müzik dik, yani Sarayönü. Orada biraz dinleneceğiz. Son- Kamışlı Mahallesi ise daha dinliyorum. Şimdi çamur, petrol kiri filan olunca ra devam. Ama bu bütün uzun yol sürücülerinin, çok elma bahçeleriyle sen olsan rahat eder misin?” Sonra öğreniyorum şirketlerin uyduğu bir kural değil. Kimi arkadaşı- dikkat çekiyor (üstte.) ki bu titizlik, TIR kullananların küçümsenmeyecek mız 15 ya da 20 saat molasız direksiyon sallıyor.” bölümünde yaygınmış. Bu tür sürücü dinlenme Sıkıntılı bir nefes alıyor: “Şu çok önemli. Şimdi be- tesislerinde örneğin banyo, yakıt, sulu yemek gibi nim arabamda tam 29 ton yük var. 29 bin kilo. Bu 104 ATLAS · EYLÜL 2016

ağırlığı denetleyecek refleksim sağlam olmayınca, Mersin Erdemli’den göçme, çoğumuz da yıllar önce Bir zamanlar Pozantı’dan bu araba seri katil demektir.” gelmişiz. Örneğin Sani Yel’in babası bölgede kuru- geçip Bağdat’a giden lan Tahtacılar Derneği’nin ilk başkanıydı.” Balıkçı- trenler, şimdi bu hatta bir Cüneyt “bir de” diyor, “TIR parkı olarak gösteri- ların takalarda kullandığı ve “pancar motor” denen nevi mahalli hizmet veriyor. len çok yerde dinlenemiyorsun. Fuhuştan, gürül- benzinli motorla çalışan testereler kullanıyorlar. Ulukışla (Niğde) - Adana tüye şamataya dek her şey olabiliyor. Bu nedenle, Ormanda bu sesi duymanın hoş olduğunu söyle- treni Pozantı’da bir piknik bir kısım arkadaş oralara kayıyor, bir kısmımız da mek çok olanaklı değil. “Daha çoğunu, açgözlüler alanı da olan Belemedik daha sükunetli yerleri seçiyoruz.” gelip bilinçsizce yok etmesinler diye, buna katlan- Vadisi’nde indi bindi mak gerek” diyor. Neden böyle söylediğini anla- yapıyor. Kimisinin “ağaç erleri” kiminin “ormanın ırgat- maya çalışıyorum. “Biz” diyor, “şu anda seyrelt- ları” dediği Tahtacılar Pozantı’da daha çok Beleme- me yapıyoruz. Yani kökten geleni değil de, yandan dik çevresinde yerleşik. Ama çalışma zamanı gelin- büyümüş olanları buduyoruz. Bunlar, odun ya da ce, her bir grup bir ormana gidiyor. Akgün Çiftili- fabrikada işlenerek suni tahta, Türkiye yakın tari- ği’nden Arif Akgün bizi Alpu Köyü’nün üstündeki hinin o en güzel marangoz argosuyla sunta oluyor. ormanda çalışan Tahtacılara götürüyor. Muharrem Kesen: “Buradaki Tahtacıların önemli bir kısmı POZANTI · ATLAS 105

Bir zamanlar bölgedeki Biz orman mühendisleri tarafından eğitiliyoruz. taşımacılığın da önemli Ama daha da önemlisi Tahtacılar, ağacın her şeyini, öğelerinden biri olan mezhebini de meşrebini de bilirler. Çünkü orman- at, motorlu araçların larda doğduk çoğumuz, ağaçlarla büyüdük.” Gezi yaygınlaşmasıyla birlikte yazılarında çoğunlukla kurulan sofradan söz edilir, bu alandan neredeyse ama bu kez başka… Tam yoksulların Halil İbrahim çekildi. Artık çok az sofrası, Ayşe Kesen, Esen Yel, Sultan Akgün, Nazir sayıda at bu işi yapıyor Akın, Selçuk ve Arif Şapkalı toplandık sofranın ba- ve sahipleri onların şına; çay, çökelek ve domates… Karanfil Dağı’ndan gereksinmelerini yana gelen rüzgâr, börtü böcek iç içe; bir de benim gidermekte zorlanıyor. doymazlığım… Konuşmaların çoğu gelip yeni nesil Ömerli Mahallesi’ndeki Tahtacıların bütün bu göçerlik içinde yüksek öğre- nalbant Abdulkadir nime gönderilme çabalarına dayanıyor. “Son yıllar- Yüksel, bu işi da, özellikle mühendislik alanında bir artış var” di- dedesinden, babasından yor Arif Akgün… devralmış ve “nal ve çivi için aylar önceden Alpu’nun eteklerinden seyrediyorum Pozan- sipariş vermek tı’yı… Yollar, Çakıt Çayı’yla sarmaş dolaş akıp gidi- gerektiğini” söylüyor. yor. Çakıt Çayı’nın ilk doğduğu yerlere Ulukışla’ya Benim Pozantı’ya geldiğim gün, ilçenin belediye doğru bakıyorum. Bu yükseklik yetmiyor. Yollarda başkanı da Uzak Asya’ya gitmek için uçağa binmeye asılı kalıyor bakışım. Oralardaki adı Porsuk Çayı. hazırlanıyordu; o yola çıkış kahvesini, ben merhaba Alihoca civarında Killik Deresi’ni alıyor. Fakat Por- kahvemi yudumlarken konuştuk. İlçesi onun gözün- suk Çayı’nı besleyen asıl kol, Kırgeçit Deresi olu- de dünyanın merkezi; her taşın, akarsuyun, vadinin, yor. Daha aşağılarda çayı sürekli diri tutan bir kay- yaylanın izlerini, hatırasını saatlerce anlatsa doymaz nak olan Şekerpınarı’nın gür akışıyla buluşuyor. gibi konuşuyor. Bir belediye başkanın kendi yöresi- Artık adı Çakıt Çayı’dır. Aşağıda milyonlarca yılda ni böylesine iyi bilmesi, usanç duymadan başkalarına kendi oyduğu Kapıkaya Konyonu’nu serinleterek anlatmayı, diğer işlerinden öne alması, ister istemez gidip Seyhan Baraj Gölü’ne dökülüyor. Ben bütün dinleyeni kapsıyor…Bizimle ilgilenme görevini İs- bu yolları, serüveni uç uça bağlamaya çabalarken mail Canatan aldı ve Pozantı’da nerede başımız sıkış- uzaklaştıkça uzaklaşıyor akşamın alacasıyla karışa- tıysa yardımımıza yetişti. rak Çakıt Vadisi. Şafağın içinden geçip Asmacık Tepe’sine (ki 106 ATLAS · EYLÜL 2016

Pozantı merkezinin ve yakın yerleşimlerinin yay- geçirmek isteyenin de –ama tabii zorluğu göze ala- Pozantı, İç Anadolu’yla lası da oluyor) doğru yükseliyoruz. Bir yanımız Kı- nın- uğrak yeri” diyor. Pozantı’nın merkezinden bu Akdeniz arasındaki geçiş zıl Dağ, aramızda uçurum. Arabayı, Hamza Kur- noktaya yaya olarak bir saat kırk beş dakikaya ya- noktalarından biri olduğu tul kullanıyor. “Epeydir gelmedim, unutmuşum bu kın bir zamanda erişilebiliyor. Yürüyüşün bundan için karayolları bakımından yolun çetinliğini” diyor. Aslında orta halliden daha sonrası, yer yer sıklaşan orman örtüsünün içinde, değişik seçenekler var. düşük bir rota diyebilirim. Ancak yağmur sonrası bazen dar patikalardan devam ediyor. Kemerhisar (Niğde) - olduğu için çamurlu yol aracı inceden inceye zor- Pozantı Otoyolu 2009 luyor... İlk düzlük, yani “pınarın ağzı” dedikleri yer Biz sabahın buğusu içinde yaktığımız bir küçük ate- yılında açıldı, ancak buradaki ilk dinlenme alanı. Pınardan hakikaten şin etrafında sohbete başlamıştık ki, Ramazan Avcu hemen yanından geçtiği olağanüstü lezzette, soğuk bir su akıyor. Dağlar- geldi katıldı. Ramazan bölgenin coğrafyasını yaşaya- ilçe merkezine bağlantı dan, kimsenin değmediği yerlerden geliyor. Mih- rak bilenlerden biri... Onunla birlikte kalkıp tam kar- verilmediği için pek mandarımız Efkan Tekin “bu nokta keyif ehlinin, şı yakaya, yani Körkün Çayı’nın oyduğu o muazzam tercih edilmiyor. Otoyolun oturup şöyle dünya dertlerinden uzak birkaç saat jeolojik mirasın olduğu bölgeye, Kamışlı’ya (bucak kenarında ise çocuk merkeziydi, şimdi merkeze bağlı mahalle) ve oradan parkları yer alıyor. POZANTI · ATLAS 107

Tarımla uğraşanlar bağ Hamidiye’ye çıkıyoruz. Körkün’ün açtığı kanyona Seyhan Baraj Gölü’ne dökülüyor. çitlerini her yıl onarıyor. ben yukarıdan bakıyorum. Hayır, bakamıyorum. Bu kanyonun bir ucu Karaisalı’da ve o bölge, Yazıcak Mahallesi’nde, Aklım fır dönüyor… Kayaların gri-yeşil, esmer-sa- Hüseyin Atar hem çitler rı, gümüş-kızıl renkleri, yüzlerce metre derinlikte in- kanyonu aşağıdan keşfetmek için daha elverişli; için hazırlık yapıyor, hem sanda bir dipsizliğe bakıyor duygusu yaratıyor. oradaki kesiti, yaygın olarak Körkün Kanyonu ola- de artan parçalardan rak geçiyor. gelecek kışın odununu Körkün Çayı ilk kaynaklarını Aladağ’ın batı ayırıyor. eteklerinden alıyor. Başlangıçta Üçkapılı Dere Ramazan Avcu, kanyonun buradaki kesitine ve Ecemiş Deresi’ni (Niğde’ye bağlı Çamardı sı- “Karakuz” dendiğini söylüyor ve ekliyor: “Çam- nırlarında) oluşturarak güney yönünde akarken lıbel Mahallesi’nin eskiden köy olduğu zamanlar- Mahmatlı mevkiinde birleşmektedirler. Bu birle- daki adı Karakuz’du. Bugün de buradaki halktan şim Kamışlı’ya kadar Ecemiş adı altında akıyor; pek çok insan Çamlıbel olarak bilmez, çoğun eski burada birçok yan kolla birleşerek büyüyor, bu- adını söyler.” Dolayısıyla, Körkün Çayı’nın yardığı radan itibaren Körkün Çayı adıyla biliniyor. Çay, o hakikaten derin kanyonun buradaki kesitini bu- gün pek çok insan “Kamışlı- Hamidiye Kanyonu” 108 ATLAS · HAZİRAN 2016

mecbur bıraktığı tarihi Akköprü’nün gölgesiyle gece ışıklarının karıştığı, Şekerpınarı’nın kenarın- da oturuyorum. Gece, uzak, denizler gibi... Ateş lakaplı Musa Altay, Pozantı’da yaşıyor. Ama o Niğdeli, çünkü burada sınırları Çakıt Çayı çizi- yor. Pozantı-Niğde yolunun bir tarafında kalan ama bütün ilişkileriyle Pozantı’nın mahalleleri gibi olan yerleşimler bu sınırdan ötürü idari ola- rak Niğdeli sayılıyor. Dolayısıyla, Horoz Köy de Pozantı’nın bir mahallesi gibi ama Niğde’nin. Ne olursa olsun görülesi yer Horozlu. Taraçalı arazi- de evler birbirinin balkonu, yerleşim boydan boya Kızıldağ’ın balkonu. Musa, Pozantı’daki cümle bit- kiyle haşır neşir. Bize ormanlarda andız ağaçları- nı gösteriyor: “Bunun meyvesinden yapılan şerbet, astımlı insanlara çok yardım ediyor” diye başlıyor, olarak adlandırıyor ve bazı yazılı kaynaklarda da sonra yalancı kekik, kekik, yavşan, mantuan, yaba- Tahtacılar ormanlarda böyle geçiyor; ancak burada yerel rehberlerden ni sarımsak, yabani çay, yaban pancarı, salep, yaba- seyreltme, odunluk yardım alacak olanların, buradaki adlandırmayı ni nane ve çiğdem diye devam ederek onlarca bit- alanların saptanması bilmelerinde de yarar var. ki saydı. En son kantoron bitkisine geldi dayandı. da içinde olmak üzere, Musa konuşurken, ben yeniden anımsadım. Lok- pek çok iş yapıyor. Alpu Bizim tarihi yerleşimlerimizin adlarınin bir kıs- man Hekim söylencelerinin en çok bilineni de Çu- Mahallesi’nden de mı, bazen gülünç olurcasına değiştirildi. Pozantı kurova’da geçeni değil miydi? Yaşar Kemal’in İnce ulaşılabilen ormanlık da değişimler geçirdi.. Tarihi boyunca çeşitli ege- Memed’indeki şifacı yaşlı kadının mucizeleri de alanda çalışan ekibin menlikler birbirine çok yakın, isimler verdi: Pon- eklenince, Musa’yı ve buradaki bitkilere merak sa- başı Muharrem Kesen, dadis, Bezendum, Badandun, Podandos veya lanları daha iyi anlamaya başladım! “biz önce eğitim alıyoruz, Pendosis, El Bedendum. Pozantı adı hem geçmiş- sonra çalışma sahasına le barışık, hem de insanın aklına hayal coğrafya- Musa, “burada az bilinen bir manastır var” di- giriyoruz” diyor. larını getirircesine şiirli olma halini korumuş… yor. Ömerli’yi geçiyoruz bir sırtı aşınca araba yolu Bir süre önce bir sel dalgasının kenara çekilmeye bitiyor. Yürüyoruz. Bu bir kaya yapısı, üzerinde POZANTI · ATLAS 109

Toroslar’ın geçit verdiği bir vadiye kurulmuş Pozantı. Bu sarp coğrafyayı aşan kara ve demir yolları sayesinde Anadolu’nun iki kesimi birbirine bağlanıyor. okunması zor simgeler var. Aslında hiç küçük de- ğil. Gelgelelim ki defineciler delik deşik etmiş. Po- zantı arkeolojik bakımdan en az araştırılmış yerler- den biri demek abartı olmaz. “Bizim diyarı” diyor Ramazan Avcu “size bir de kaleden seyrettirmezsem burusarlar (hor görürler) beni.” Çayını yudumluyor. “Ama akşam kızarma- dan varmalıyız, kale çetin yerde karanlıkta hareket tehlikeli…” İkindi vaki çıkıyoruz. Anadolu’da bu büyüklükte pek çok kale, doğrudan doğruya etek- lerinde yayılıp giden yeni yerleşime bakar. Bu öyle değil. Gülek Boğazı’nın, o bir zamanlar sahiden buradan Ortadoğu’ya, oradan da bu tarafa geçmek isteyenlerin aşması gereken boğazın derinliklerine bakıyor. Anlaşılıyor ki zaten bu yüzden kurulmuş. Zira, Pozantı adının ilk olarak Ortaçağ Arap kay- naklarında geçmesinin nedeni de bu boğaz diye- biliriz. Abbasi halifesi Memun’un burayı geçtikten sonra Pozantı civarında kardeşiyle birlikte öldü- ğüne ilişkin savların da dayanağı bu boğaz oluyor. Kalenin yükseltisinden bakınca insan kendini bir helezonlar silsilesinin içinde buluyor. Üç yanı dağ ve uçurum, onlar kaleye bakıyor, kale onlara... Po- zantı için boşuna “Toroslar’ın Akdeniz’e açılan en görkemli kapısı” dememişler. Şimdi Orta Toros- lar’ın uzantılarına, Aladağlar’a bakıyor ve bulundu- ğum yeri unutup kayboluyorum. Arkeolojik bakımdan buranın ihmal edilmişli- ğine ilişkin düşüncem bu kaleyle ilgili araştırma yaparken daha da pekişti. Eski Konacık’ın biraz ilerisindeki bu kale, benim Anadolu’da gördüğüm ender sağlamlıkta kalelerden biri… Ne var ki kale üzerindeki bilgi kıtlığı ve çelişkisi daha adından başlıyor. Yerel kaynaklar ve bu bilgileri yaygınlaş- tıran sanal kaynaklar ona “Anhaşa” ya da “Anah- şa” diyor. Oysa Yurt Ansiklopedisi başta olmak üzere eski yazılı kaynaklar “Annaşa” diye kayde- diyor. Bu bir kenara, taradığım kaynaklarda “or- taçağdan kalma” sözü dışında pek bir bilgi yok. 110 ATLAS · EYLÜL 2016

POZANTI · ATLAS 111

Eski Konacık’ın biraz Arapların “Hüsnüs-Sekalibe” diye adlandırması, Buralardan yükseldikçe karaçam karışımı ve saf ilerisinde, bir tepenin kimi kaynaklarda “kaleyi Azerbaycan’dan gelen karaçam var; daha yükseklerde ise az miktarda üzerinde yer alan kale İskitlerin kurduğunu düşündürüyor” gibi bir yo- sedir, göknar örtüsü başlıyor. Aynı ormanlık sil- hakkındaki bilgilerin rumla veriliyor. sile Akça, Çağşak, Bürücek, Alpu, Kamışlı, Asar, çelişikliği daha Armutoluğu yaylaları için de geçerli. Bunların adından başlıyor. Yerel Kale doğrudan Pozantı yerleşimine bakmıyor. arasında Ardıç ve Sedir yoğunluğunun en iyi iz- kaynaklar ve bu bilgileri Pozantı kalenin kurulduğu gediğin bir ucundan lendiği yerler Eski Kamışlı, Yazıcak, Solaklı, Aş- yaygınlaştıranlar “Anhaşa” görülüyor. Tam karşıdan Çakıt Suyu’yla asfalt ve çıbekirli’yi çevreleyen yayla platolarının etrafıdır. ya da “Anahşa” diyor. Ulukışla-Adana tren yolu gecenin ışıkları altında Bazı ansiklopedilerde tel tel sarılıyor birbirine, aralarında karaşın çiz- Benim izleyebildiğim kadarıyla yer yer, ama “Annaşa” deniyor. Bugüne gilerle dönüyor da dönüyor zaman. Demir yo- çok az andız, dişbudak, meşe, gürgen gibi türle- kadar sapasağlam luna bakıp düşünüyorum Bir zamanlar Bağdat’a rin yanında kızılcık, tesbih, demircik, alıç, bö- kalan kale harika bir uzanıyordu bu yol; şimdilerde yerel bir hat olarak ğürtlen, üvez ve ladin gibi türler de göze çarpıyor. manzaranın ortasında yer çalışıyor… alıyor. Talihsiz Bektaşi ne zaman bakkaldan sabun Pozantılılar yaylalarıyla övünmeye doyamıyor. alsa, gökten rahmet öyle bir boşalıyor ki adam Ne var ki Anadolu’nun pek çok yeri gibi burada- evine varmadan sabun eriyor. Bektaşi bir gün ki yaylalar da daha çok özensiz yapıların sardığı bakkalın kulağına eğiliyor: “Ben sana helva di- birer yerleşim. Öte yandan bu yaylalar bana or- yeceğim, ama sen sabun vereceksin.” Anlaşıyor- man dokusunu ve florayı tarif etmek bakımından lar. Erenler en üst perdeden “Helva” diye bağı- kerteriz olabilir. Örneğin: Kalabalık bir mahalle- rıyor. Alıyor alacağını daha adımını atar atmaz den farkı kalmamış Tekir’in etrafında kızılçam rahmet bindiriyor. Bektaşi kaldırıyor başını: ormanları yoğunlaşıyor. Üstelik yoğun bir kesi- “Sabun değil, helva… helva” diye bağırıyor. Şim- me; buralıların “hopur” dediği yani orman ya- di ben “köylerini gezdim Pozantı’nın” diyece- kılarak ya da kesilerek açılan tarlalara, arsalara ğim, diyeceğim de şimdi bunların hepsinin adı rağmen… Yeni Şıhlı, Yeni Konacık, Gökbez, Be- resmi kayıtlarda “mahalle” oldu. Yani ben ma- lemedik, Eski Konacık da kızılçam barındırıyor. halle diye yazacağım ama siz köy diye okuyun, 112 ATLAS · EYLÜL 2016



Pozantı TIR ve yük kamyonları için önemli bir durak. Adana-Aksaray Otoyolu üzerindeki küçük sanayi bölgesinde tamirhanelerin bir kısmı da bu işle uğraşıyor. İlçedeki dinlenme tesisleri demek için anlattım Bektaşi’yi. Zira halk hâlâ edebisini Yazıcak’ta bulduk. Köylüler toplanmış, uzun yol sürücülerine köy diyor. İşte oralara gittim, kahvelerinde soh- caminin etrafını düzenliyor, bahçesine istinat yalnızca yiyecek hizmeti bete daldım, yarenlik ettim. Bunlar arasında ör- duvarı yapıyor. Taşlardan konuşuyoruz. Ben ta- vermiyor. Lokantaların neğin Pozantı halk mimarisinin örneklerini ba- şın küçüğüne bazı yerlerde “hıbar ya da kibar” banyo, iletişim gibi rındıranlardan biri Dağdibi’dir. Ramazan Günal dendiğini söylüyorum. Muhtarla imam aynı hizmetleri de var (altta.) diyor ki: “Biz eskiden Karaisalı’ya bağlıydık. Kö- anda: “Biz helik derik (deriz).” Yazıcık 1800’lü yün adı da Solaklı’ydı. Yani şu sırtın ardındaki yıllarda kurulmuş, biz kalkıp tarih dinlemek köyden (Solaklı) bölünüp geldik.” Ama sohbetin için Mehmet Yansıt’ın evine gidiyoruz. Köyün en yaşlısı, doksan bir. Ama olağanüstü bir ezber ve bellek var karşımızda. Manzume tarzıyla bü- tün geçmişi, askerlik arkadaşlarını sayıp dökü- yor, öteki dünyaya ilişkin bir dörtlüğü hepimizi kahkahaya boğdu: “O tarafta para para etmezmiş. Bütün dünya senin olsa yetmezmiş. Hesap vermekle de hesap bitmezmiş. Kesenin hayrını gören görmedim.” Hamza Kurtul’la havaalanına giderken, aklıma Alpuluların oynadığı söylenen saklambaç geldi. Köylüler saklanmak için bazen başka bir köye gidip beş altı gün çıkmazlarmış. Siz o oyundaki ebenin halini düşünün lütfen. İlk bakışta Pozantı küçük görünüyor, ama insan içine girince o saklambaç oyunundaki ebe gibi oluyor… Neylersiniz ki biz yol ırgatları biliriz ki gitmek de güzel emektir l 114 ATLAS · EYLÜL 2016





DOĞAYA YÜRÜYÜŞ ROTA



Yay­ ın­cı 1 Do­ğan Burd­ a Derg­ i Ya­yın­cı­lık ve Paz­ ar­lam­ a A.Ş. Yayın Direktörü Murat Köksal Yayın Yönetmeni (Sorumlu) Sinan Çakmak Yazı İşleri Müdürü Hüseyin Keçe Yazı İşleri Müdür Yardımcısı Mustafa Türker Erşen Tasarım Bahadır Erşık Tüzel Kişi Temsilcisi Ferit Özkaşıkçı Hazırlayan Yıldırım Güngör Yönetim Yeri Trump Towers Kule 2, Kat 21 34387 Şişli - İstanbul Tel: 0212 410 35 66 - Faks: 0212 410 35 64 Bask­ ı ve Cilt Vatan Of­set Yayıncılık ve Mat­ba­acıl­ık A.Ş. Sanayi Mahallesi 1650. Sokak No: 2 Do­ğan Medy­ a Te­sisl­e­ri Eseny­ urt / İS­TANB­ UL Tel: 0 212 622 19 00 Dağıtım Yaysat A.Ş. Tel: 0212 622 22 22 © Eylül 2016. Her türlü kullanımı izne tabidir. Tamamen veya kısmen, kaynak gösterilerek dahi kopyalanamaz. Atlas dergisinin armağanıdır, parayla satılmaz.

içindekiler Soğucak Yaylası / Sapanca, Sakarya..............................................................8 İnönü Yaylası / Pamukova, Sakarya............................................................ 10 Serindere / Yuvacık, Kocaeli.......................................................................... 12 Soğukdere / Yuvacık, Kocaeli........................................................................ 14 Ballıkayalar Kanyonu Gebze, Kocaeli.......................................................... 16 Menekşe Yaylası / Yuvacık, Kocaeli............................................................. 20 Yedigöller / Bolu............................................................................................... 24 Samandere Şelalesi / Düzce-Bolu................................................................. 26 Soğuksu Milli Parkı / Kızılcahamam, Ankara.......................................... 28 Nallıhan / Ankara............................................................................................ 30 Erfelek Şelaleleri / Sinop, Erfelek.................................................................. 34 Sorkun Şelalesi / Gerze, Sinop...................................................................... 36 Yenice Ormanları / Yenice, Karabük........................................................... 38 Karapınar Kumulları / Karapınar, Konya................................................... 40 Celil Boğazı / Cihanbeyli, Konya.................................................................. 42 Kapadokya Parkurları / Nevşehir................................................................. 46 Aladağlar Trans / Niğde-Kayseri.................................................................. 50 Kaldı Buzulu / Niğde....................................................................................... 52 Levent Vadisi-İkiz Mağara-Karadağ Tümülüsleri / 2 Akçadağ, Malatya........................................................................................... 54 Levent Vadisi-Küçükkürne Mağaraları / Akçadağ, Malatya................. 56 Karlık Dağı / Yeşilyurt, Malatya................................................................... 60 Karakaya Baraj Yolu / Kale, Malatya.......................................................... 64 Ansır Mağaraları / Yazıhan, Malatya......................................................... 68 Nemrut Yürüyüşü / Malatya-Adıyaman................................................... 72 Ayvalı Kanyonu / Darende, Malatya.......................................................... 76 Taş Köprü-Kutanlı Peribacaları / Arapgir, Malatya................................. 80 Onar Köyü-Roma Mağaraları / Arapgir, Malatya................................... 84 Kayaarası Kanyonu / Arapgir, Malatya...................................................... 88 Günpınar Kanyonu / Darende, Malatya.................................................... 92 Yukarı Kavrun Yaylası-Kaçkar Buzulları / Çamlıhemşin, Rize.............. 94 Yukarı Kavrun Yaylası-Pokut Yaylası / Çamlıhemşin, Rize.................... 98 Yukarı Kavrun Yaylası-Çeymakçur Gölleri / Rize.................................. 100 Yukarı Kavrun Yaylası-Deniz Gölü / Rize-Artvin.................................. 102 Pokut Yaylası-Samistal Yaylası / Çamlıhemşin, Rize.............................. 104 Avusor Yaylası-Dadala Dağ Evi / Çamlıhemşin, Rize............................ 106

Dadala Dağ Evi-Ambar Gölü / Çamlıhemşin, Rize................................ 108 içindekiler Dadala Dağ Evi-Hızarkapı Geçidi-Libler Gölü / Rize-Artvin.............. 110 Verçenik Yaylası-Tatos Gölleri / Rize........................................................ 112 3 Verçenik Yaylası-Kapılı Göller / Çamlıhemşin, Rize.............................. 114 Yedigöl Köyü-Mal Gölü-Deli Göl / İspir, Erzurum................................ 116 Yedigöl Köyü-Yedigöller / İspir, Erzurum................................................ 118 Başyayla-Çiçekli Göl / Çamlıhemşin, Rize............................................... 122 Yaylalar Köyü-Çeymakçur Gölleri / Yusufeli, Artvin............................ 124 Yaylalar Köyü-Deniz Gölü / Yusufeli, Artvin.......................................... 126 Yaylalar Köyü-Modut Yaylası / Yusufeli, Artvin..................................... 128 Dilberdüzü-Soğanlı Dağı / Artvin-Erzurum........................................... 130 Dilber Düzü-Boztepe / Artvin-Erzurum.................................................. 132 Körahmet-Şeytan Gölü-Dübe Yayla / Yusufeli, Artvin......................... 134 Yaylalar Köyü-Kındevul Aşıtı / Yusufeli, Artvin..................................... 136 Barhal-Karagöl / Yusufeli, Artvin............................................................... 138 Pişkankara Yaylası-Libler Gölü / Yusufeli, Artvin.................................. 140 Özgüven Köyü-Ciro Şelalesi / Yusufeli, Artvin....................................... 142 Beyazsu Yaylası-Yıldızlı Göl / Borçka, Artvin.......................................... 144 Maçahel-Maral Şelalesi / Artvin................................................................ 146 Narman Kanyonu / Erzurum...................................................................... 148 Süphan Dağı / Bitlis...................................................................................... 150 Tatvan-Por Köyü Rotası / Bitlis.................................................................. 152 Nemrut Kalderası / Bitlis............................................................................. 154 Anavarza / Kozan, Adana............................................................................ 158 Uçan Parkurları / Antalya........................................................................... 160 Karia Patikası / Milas, Muğla..................................................................... 162 Bafa Gölü Yürüyüşleri / Aydın-Muğla...................................................... 164 Taşyaran Vadisi / Uşak................................................................................. 168 Kula Volkanik Jeoparkı / Kula, Manisa.................................................... 174 Karagöl / Karşıyaka, İzmir........................................................................... 178 Ephesos-Kuşini Antik Taşocağı Rotası / Selçuk, İzmir......................... 180 Gökçeada / Çanakkale................................................................................. 184 Kaz Dağları Parkurları / Çanakkale-Balıkesir......................................... 186 Cehennem Şelaleleri / Kırklareli................................................................ 188 Uludağ / Bursa............................................................................................... 190

DOĞASEVERLERE ÖNERİLER 1. Doğa yürüyüşleri veya nı gerektirir. kampçılık yapmak için mut- 6. Paylaşımcı olun. Arkada- laka eğitim alın. Eğitimsiz şınıza vereceğiniz bir parça doğaya açılmak kazaya da- çikolata büyük dostlukların vettir. başlamasına neden olabilir. 2. Hiçbir etkinliği tek başı- Zaten doğaya gitmek, kamp nıza gerçekleştirmeyin. En yapmanın temelinde de bu küçük bir ayak burkulması olmalıdır: Paylaşmayı öğren- bile insanın günlerce vahşi mek. doğada tek başına kalmasına 7. Doğayla yarışmayın. Bu neden olabilir. Bu yüzden bir konu hep yanlış anlaşılmış- yerleşim yerinin yakınlarına tır. Doğaseverlere, dağcılara gidiyor olsanız bile mutlaka doğayla mücadele eden in- grup halinde hareket edin. sanlar gözüyle bakılır. Oysa 3. Bilmediğiniz bir bölgeye hiçbir insan doğayla müca- 4 rehbersiz gitmeyin. Grupta dele edemez. Unutmayın bölgeyi bilen bir veya birkaç doğayla değil kendi dayan- kişinin bulunması iyi olur. ma gücümüzle, sınırlarımız- 4. Plan ve program yap- la mücadele ediyoruz. madan harekete geçmeyin. 8. Çantanızda kötü hava ko- Yolculuğun zamanı, süresi, şulları için giyecek taşıyın. rotaları, malzemelerin uy- Hangi mevsim olursa olsun gunluğu ve yeterliliği, gidi- doğaya çıkarken çantanızda lecek bölgenin özelliklerinin her zaman bir yağmurluk araştırılması gibi konuları olsun. kesinleştirin. 9. Malzeme almak için acele 5. Daha önce doğaya gitme- etmeyin. Katalogdan malze- diğiniz insanlarla çok ciddi me seçmek yerine bilen biri- faaliyetler yapmayın. Doğa- ne danışın. da her faaliyet katılanların 10. Meteorolojik bilgiler ol- tam bir uyum içinde olması- madan kampa gitmeyin.

SÜPHAN DAĞI / HAKAN ÖGE 11. Gideceğiniz bölgenin yoldur” kuralını bozarsanız, 5 haritasını elde etmeye ça- kaybolma olasılığınız yük- lışın. Tek başına harita işe selir. yaramaz. Pusula da gerekli. 14. Etkinliğiniz sırasında Pusula veya harita kullan- doğaya zarar vermeyin. mayı biliyorsanız doğada Önünüze çıkan sık ağaçlık kolay kolay kaybolmazsınız. veya çalılıktan dalları kıra- 12. Gideceğiniz bölgenin rak geçit açmak yerine bu jeolojik, coğrafik ve biyolo- bölgenin etrafından dolaşın. jik özellikleri hakkında bilgi Yürürken görebileceğiniz toplayın ve bu bilgileri etkin- tavşan, tilki gibi vahşi hay- liğiniz süresince kullanmaya vanları rahatsız etmeyin. çalışın. 15. Eğer kamp kuracaksanız 13. Doğada kesinlikle kes- kamp yerinizi başkalarının tirme gördüğünüz yerler- da yararlanabileceği şekilde den gitmeye çalışmayın. “En düzenleyin. kestirme yol en iyi bildiğim 16. Kamp yerini seçerken

DOĞASEVERLERE ÖNERİLER NEMRUT DAĞI, BİTLİS / TURGUT TARHAN kaya diplerini tercih etme- sinlikle ateş yakmayın. Ateş 6 yin. Yukarıdan kopacak bir yakmak için ağaç kesmeyin. kaya parçası çok ciddi so- Kuru dalları toplayın. Ateşi runlara neden olabilir. Rüz- iyice söndürmeden kamp gârın yönünü saptayarak ça- yerini terk etmeyin. dırın ağzının rüzgârın esme 18. Önemli bir sorun da yününün tersine gelmesine kampta bulaşık yıkamaktır. dikkat edin. Yoksa çadırı her Kampa kesinlikle deterjan açışınızda ciddi bir rüzgârla götürmeyin. En sağlıklısı karşılaşırsınız. granül sabundur. En pratik 17. Kamp yaşamlarının vaz- olanı ise yanınızda çok az geçilmez unsuru ateş yak- yağlı yiyecekler götürme- mak ve başında oturup şarkı nizdir. Yağ kullanımını en az söylemektir. Oysa bu durum düzeyde tutarsanız tabakla- bazen geri dönülmez hatala- rınızı sıcak su, kum, yosun ra da yol açabilir. Eğer kamp veya toprakla çok iyi temiz- yakınında orman varsa ke- leyebilirsiniz.

19. Önemli bir sorun daha: 23. Etkinliğiniz sırasında 7 Çöp. Kamp sonrasında çöp- gruptan ayrı hareket etme- lerinizi kesinlikle yakmayın. yin, grup liderinin dedikle- Konserve kutularını iyice rini yapın. Çok konuşmayın. ezerek hacmini küçültün ve Ekiptekilerle sert tartışma- tüm çöplerinizi bir poşete lara girmeyin. En küçük bir koyarak geri getirin. tartışma bile ekibi olumsuz 20. Yürüyüş veya kamp es- etkiler. Bu durum dikkatin nasında bulunduğunuz yer- dağılmasına ve kazalara yol lerden aşağılara zevk için açar. taş yuvarlamayın. Hiç um- 24. Hedefe varmak üzere ol- madığınız bir rotadan biri- sanız bile, çok yorulduysanız leri geçiyor veya tırmanıyor veya hava koşulları hızla de- olabilir. ğişiyorsa hemen geri dönün. 21. Etkinliğiniz sırasında 25. Malzemelerinizi çok iyi bulduğunuz teknik tırmanış kullanın. Bakımını iyi yapın. malzemelerini kullanmayın. Sağlıklı malzeme sağlıklı et- Doğada kalmaları onlara za- kinlik demektir. rar vermiştir. 26. Günlük tutun. Yaşadı- 22. Rastladığınız kamp yer- ğınız anlar kısa sürede zih- lerindeki çadırlara, özellikle ninizden uçup gider. Oysa de yiyeceklere dokunmayın. yazılı belge yıllar sonra bile Yiyecekler etkinliğe göre he- birçok şeyin hatırlanmasına saplandığı için alacağınız bir neden olur. parça yiyecek diğerlerini aç 27. Gücünüzü ekonomik bırakabilir. Çok zor durum- kullanın. Dönüşü de düşü- daysanız en azını seçerek nün. Önemli kazaların ço- (bir parça peynir, bir çikolata ğunun dağlarda dönüş sıra- gibi) alın. Zamanınız varsa sında olduğunu unutmayın. gelmelerini bekleyin. Zama- Kendinizi ispat etmeye çalış- nınız yoksa not bırakın. mayın.

Soğucak Yaylası YILDIRIM GÜNGÖR Sakarya’nın Sapanca ilçe- kaynağı barındırıyor. 8 si sınırları içinde bulunan Yayla, Sapanca merkeze Soğucak Yaylası, her mev- 12 kilometre uzaklıkta. Bu sim muhteşem güzellikler mesafeyi yürüyerek de gi- sunuyor. Sapanca’nın yük- debilirsiniz ama ilk kilomet- sek kesimlerinde dağları reler yürümek için sıkıcı. süsleyen ormanın içinde Bunun yerine yaylaya kadar saklanmış bir cennet ade- araçla giderek kamp kurup ta. Yöredeki tüm yaylalarda yayla civarında yürüyüşler olduğu gibi burada da artık yapabilirsiniz. Rotaya İstan- eskisi kadar yaylacılık yapıl- buldere yolunda ilerlerken mıyor. Ancak yayla evleri sağa giden Soğucak Yaylası betona henüz yenik düş- tabelasını görünce girecek- memiş. Soğucak’ın içinde siniz. Yol üzerinde çok sayı- bulunduğu ormanlık alan, da arıcı ve kovan göreceksi- yaz aylarında bile gürül gü- niz. Yayla yolunda ilerlerken rül akan sayısız dere ve su sola dönen ilk yola girin

Sapanca, Sakarya mutlaka, yol arıcıların bu- oldukça uygun düzlükler 9 lunduğu bir düzlükte sona var. Yaylada kamp kurarak eriyor. Düzlüğe varmadan günübirlik yürüyüşler ya- yolun sağ yamacından dö- pabilirsiniz. Orman içinde külen şelale dikkatinizi çe- çok fazla yürüyüş rotası var. kecek. Bahar aylarında şela- Yaylanın içinden geçerek le oldukça güçlü akıyor. Çok ormanda devam eden yol, yüksekten dökülmüyor ama yörenin farklı güzelliklerine bulunduğu yerin manzarası ulaşıyor. Yol, yaylayı çıkınca çok güzel. Burada zaman bir düzlükte devam ediyor, geçirmenizi öneririm. Hele sonra iki yokuş geçip düz- yazın şelalenin altına gir- lüğe varılıyor. Burada bir- meden burayı terk etmeyin. kaç farklı rota bulunuyor. Soğucak Yaylası’na vardı- Ormanda kaybolmak çok ğınızda sadece birkaç evin kolay olduğu için eğer ya- dumanının tüttüğünü göre- nınızda bölgeyi bilen biri ceksiniz. Yazın bile yemek- yoksa mutlaka GPS ile yü- ler burada soba üstünde pi- rüyün. Yaylada akşam ateş şiriliyor. Yaylaya gitmişken yakmadan kampın keyfini kamp yapmanızı öneririm, çıkarın. KEREM YÜCEL

İnönü Yaylası Sakarya’nın Pamukova ilçesi sınırları içinde yer alıyor. Samanlı Dağları’nın en geniş ve en düz yaylala- rı arasında bulunan İnönü Yaylası’na gitmek için do- ğaseverler çoğunlukla Yu- vacık-Yuvacık Barajı yolunu izliyor. Nusretiye Köyü’n- den giderken sola doğru İnönü Yaylası’nı görünce gi- rin. Yol gayet düzgün. Yola girdikten yaklaşık 40 dakika sonra İnönü Yaylası’na va- racaksınız. İlkbaharda gece 10 ve gündüz arasındaki sıcak- lık farkı fazla olduğu için bezen yoğun sis yol boyun- ca devam ediyor ve yaylada sona eriyor. Yayla çok geniş bir alana yayıldığı için yay- la evleri de dağınık bir gö- rünüm sergiliyor. Samanlı kamp kurarak orman içinde Dağları’nın önemli yürüyüş günübirlik yürüyüşler de parkurlarından biri olan yapmak mümkün. Çünkü Serindere’nin bir kolu bu yayla civarında birçok rota yayladan doğarak aşağılarda var ve bunların her biri fark- Serindere’ye karışıyor. lı güzelliğe sahip. Yaylanın Buradaki tek yürüyüş her mevsim farklı bir güzel- parkuru Tepecik Köyü’n- liği var. Baharın ilk günle- de biten rota. Ama yaylada rinde rengârenk çiçeklerin

Pamukova, Sakarya 11 KEREM YÜCEL bezediği yayla, serinlemek yolda saatlerce yürümek isteyenler için ideal bir sığı- biraz yorucu ama karlar al- nak. Sonbaharda ortaya çı- tında kalmış yayla evlerinin kan pastel renkler yaylanın muhteşem görüntüleri yor- başka güzelliklerini ortaya gunluktan eser bırakmıyor. çıkarıyor. Kış gelince yay- Yaylaya kış kampçılığı eği- la yolu kapanıyor. Ama kış timi için giderek kar içinde İnönü Yaylası’nın en güzel çadırda yaşama deneyimini mevsimi. Kar altında kalmış tadabilirsiniz.

Serindere Kocaeli sınırlarındaki Se- kenarındaki patikalardan, rindere geçişi, yaz aylarında çoğunlukla da dere için- yapılacak en güzel dere ge- den gidiyor. Ancak ikinci çişi etkinliklerinin başında parkur daha çok dere için- gelir. Rota kimi zaman or- den devam ediyor. Soldaki manın içinden geçer, kimi dereye girenler iki üç saat- zamansa derede bele kadar lik yürüyüş sonrası beton suya girilir. Bu rota Yuvacık köprüye varıyor. Buradan Barajı’nı besleyen irili ufaklı itibaren orman içinde yü- derelerin birleştiği su top- rünerek dere yatağına geri lama havzası içinde devam dönülüyor. Asıl rota, ikinci eder. Derenin en önemli rota. Özellikle ikinci parkur kolu İnönü Yaylası’ndan do- çoğunlukla dere içinden ge- ğar. Yayladan doğan bu kol çiyor. En çok tercih edilen aşağılara doğru derin bir parkur da bu. Serindere 12 kanyonun içinde geçerek rotası yaz aylarında bu yö- Serindere’ye ulaşır. redeki en ıslak rota. Yürü- Yaz aylarında doğasever- yüş yapanların en büyük lerin en çok ilgi gösterdiği keyfi derede ıslanmak ve parkur Serindere. Bunun yüzmek. Dere içindeki irili nedeni vadi içinden geçilen ufaklı rotalarda bol bol yüz- sulu etapların çok zorlu ol- me molası verilebilir. Bura- maması ve yaşamsal risk ta- da uzun süre suda yürüne- şımaması. Serindere’nin üç ceği için taşları kayganlığına farklı parkuru bulunuyor. dikkat etmek gerek. Bu ro- Birinci ve ikinci parkurlar tanın iki çıkışı var. Birinci Serindere Köyü’ndeki ala- çıkış dönmek, dere bitince balık tesislerinden başlıyor. aynı rotadan geri dönülebi- Soldaki dere birinci, sağdaki lir. İkincisiyse İnönü Yaylası dere ise ikinci parkur. Her çıkışı. Bu daha zor ve daha iki parkur da kısmen dere uzun bir parkur. Kanyonu

Yuvacık, Kocaeli 13 YILDIRIM GÜNGÖR baştanbaşa geçerek İnönü planlaması yapmaları la- Yaylası’na gitmek isteyen- zım. Geçiş, ekibin hızına ler ciddi bir kanyon geçişi ve deneyimine bağlı olarak yapacak, yanlarında teknik üç saat ile yedi saat arasın- malzeme olmadan kanyo- da sürebilir. Üçüncü parkur na girmemeleri gerekiyor. baraj parkuru ve herkesin Ayrıca İnönü Yaylası’ndan yürüyebileceği bir özelliği kendilerini alacak bir araç sahip.

Soğukdere Soğukdere, Yuvacık Bara- jı su toplama havzası içinde bulunuyor. Kocaeli’nin yaz aylarındaki önemli ve zorlu yürüyüş rotalarının başında geliyor. Bu rotanın önem- li bir özelliği de Menekşe Yaylası rotasıyla birleştirile- bilmesi. Ancak bunun için ekibin küçük ve deneyimli olması, dereyi zorlanmadan hızlı geçmesi gerek. Rota, Aytepe’de bulunan Büyükşehir Belediyesi’nin su deposunun önünden 14 başlıyor. Burada özellikle kanyon geçişi için gerekli hazırlıklar yapılıp malzeme kontrolü yapıldıktan sonra yola çıkılıyor. Dere yukarı doğru takip edilerek yürü- nüyor. Yukarı doğru sert- yapacakların da rahatlıkla leşen dereyi geçerken her üstesinden geleceği bu rota türlü emniyet kuralına özen yer yer zorlu noktalardan göstermek gerek. Özellikle da geçiyor. Serindere’de ol- dere içinde bulunan taşlar duğu gibi burada da bol bol bazen çok kaygan olabili- yüzme molası verilebilir. yor. Bu nedenle mutlaka Bunu dikkate alarak dere- kask takılmalı. Kask, bu tür ye erken saatlerde girilmesi geçişlerin en önemli mal- şart. Böylece hem dere ge- zemesi. İlk kez dere geçişi çişini zamanında yapabilir

Yuvacık, Kocaeli 15 YILDIRIM GÜNGÖR hem de istediğiniz yerde bir görünüme bürünüyor. yüzme molası verebilirsiniz. Soğukderede’nin kanyon Parkur bitiminde ıslanan duvarlarının yüksekliği be- giysilerin değiştirilmesi için zen 200 metreyi geçiyor. mutlaka yedek giyecek gö- Kanyondan Beşkayalar Ta- türülmeli. Soğukdere içinde biat Parkı’ndan çıkılarak irili ufaklı birkaç şelale ve ormanda Veysel Dayı’nın birçok küçük çavlan bulu- kahvesinde sıcak bir mola nuyor. Yükseldikçe kanyon vermek, bu yürüyüşün en duvarları bazen ürkütücü keyifli anlarından biri.

BALLIKAYALAR KANYONU Ballıkayalar, Kocaeli’nin ilk birkaç yüz metresi çok Gebze ilçesinin Tavşanlı kolay. Vadi tabanındaki ka- Köyü sınırları içinde. Bir yaların üzerinde bir sağa günlük bir aktivite için ol- bir sola geçerek yürüyüşün dukça uygun. Tavşanlı Kö- ikinci etabına varacaksınız. yü’nün içinden giden yolu Bir anda yol bitiyormuş takip ederseniz beş dakika gibi olacak. Burada karşını- sonra Ballıkayalar yol ay- za çıkan küçük bir kayalığı rımına varacaksınız. Bu tırmanarak birkaç metre noktadan birkaç dakika yukarı çıkıp dereyi aşağıda sonra küçük bir göletin bu- bırakacaksınız. Derenin en lunduğu bir meydana vara- ürkütücü aktığı nokta da caksınız. Bir ahşap yapının burası. Bu etap geçişin en bulunduğu yer, kanyonun heyecanlı etabı. Kayaların girişi. Araç ve insanlardan üzerinden yürürken, hele 16 ücret alınıyor. de kalabalıksanız çok dik- Yaklaşık iki kilometre- katli olmanız gerek. Ters lik kanyon geçişi genelde bir harekette aşağıdaki de- kolay, ama heyecan verici. reye düşebilirsiniz. Bahar aylarında dere ba- Burayı geçtiğinizde bir zen azgın akabiliyor. Bu yan geçiş noktasına gele- nedenle dikkatli olunmalı. ceksiniz. Uzunluğu 1.5 met- Aşırıya kaçılmadığı süre- re olan bu yan geçiş vadi ce geçiş yaşamsal bir risk geçişinin de kilidi. Yani en taşımıyor ama yine de ka- zor nokta burası, ama hiç- yalardan geçiş yapacağı- bir riski yok. Çok az basa- nızı unutmayın. Vadinin mağın ve tutamağın olduğu girişindeki yüksek kaya bu noktadan düşülmesi ha- duvarlarında haftanın her linde sadece dizinize kadar günü tırmanan birilerini suya gömüleceksiniz. Bir- görebilirsiniz. Yürüyüşün kaç metre yukarıdan çalılık-

Gebze, Kocaeli CÜNEYT OĞUZTÜZÜN ların arasından da bir patika kayalar çıkacak karşınıza. 17 açılmış, ama bence su ke- Bu etabın sonunda da yine narı daha güvenli. Bu nok- bir şelale ve önünde büyük tayı geçenleri büyük ve hoş bir gölet çıkacak karşınıza. bir sürpriz bekliyor: Birkaç Soldaki ağaçları kullanarak metre yükseklikten dökülen yukarı çıkın. Bundan sonra ve derin bir de dökülme çu- vadide kayaların yerini top- kuru olan bir şelale. Eskiden rak almaya başlar. Moladan burada yüzerdik ama çevre- sonra dönerken de yine çok deki bahçelerden gelen ilaç- keyif alacaksınız. Eğer fazla lar suda yüzmeyi olanaksız bir kaya tecrübeniz yoksa kılıyor artık. Şelalenin üze- bu geçişi bir turizm şirketi rindeki düzlükten yürüme- ile yapmakta fayda var. Bu ye başlayın. Kısa bir süre yürüyüş en fazla üç saatini- sonra sol yamaçta tabakalı zi alır.

BALLIKAYALAR KANYONU 18

Gebze, Kocaeli 19 CÜNEYT OĞUZTÜZÜN

MENEKŞE YAYLASI YILDIRIM GÜNGÖR 20 Menekşe Yaylası İzmit’in cudun normal eğimlerde Nusretiye Köyü sınırları ısınması tercih nedeni ama içinde yer alıyor. Yürüyüş bu parkur farklı. Bu dik eta- bir derenin içinde bulunan bı hiç acele etmeden yavaş Veysel Dayı’nın doğase- bir tempoda çıkmaya çalı- verlere her türlü hizmeti şın. Zaten acele ederseniz verdiği tesislerden başlıyor. kısa süre içinde tıkanır ka- Tesisin yanındaki köprü- lırsınız. Bu da gününüzün den karşı yamaca geçtiğiniz zehir olacağı anlamına gelir. anda yürüyüşe başlamış Bu etaptaki görkemli kayın olacaksınız. Menekşe Yay- ağaçlarının kökleri bazen lası yürüyüşünün en zorlu birçok basamak oluştura- etabı bu ilk etap. Çünkü rak bazı etapları daha ko- yola çıkar çıkmaz karşınıza lay çıkmanızı sağlayacak. eğimli bir yamaç çıkacak. Temponuzu hiç bozmadan, Doğa yürüyüşlerinde vü- yarışmadan yavaş yavaş

Yuvacık, Kocaeli YILDIRIM GÜNGÖR yükselirseniz yola çıktıktan bir orman yolunu kestiği 21 45 dakika sonra ilk parkuru yerden itibaren yolu terk bitirmiş olursunuz. Parku- ederek aşağı doğru inen run bitimindeki kayalıklar- geniş patikaya girin. Beş da iyice dinlenin, sıvı alın dakika sonra, ortasından ve tekrar yola çıkın. Çok tertemiz bir derenin aktığı kısa bir süre sonra bir or- biz düzlüğe varacaksınız. man yolu çıkacak karşını- Derenin temiz olması sizi za. Bu yoldan sağa dönün şaşırtmasın. İnsan olma- ve yürümeye başlayın. Yol yan her yerde dereler temiz inişli çıkışlı olarak sizi or- akar. Burada iyice dinlenip man içinde yaklaşık bir saat yemeğinizi yedikten sonra yürütecek. Eğer yaz başıysa tekrar yola çıkın. Düzlüğün ormangülleri, sonbaharsa sonundaki yokuş yarım saat pastel renkler eşlik edecek sonra sizi Menekşe Yayla- yürüyüşünüze. Yolun başka sı’na götürecek.

MENEKŞE YAYLASI 22

Yuvacık, Kocaeli 23 YILDIRIM GÜNGÖR

YEDİGÖLLER Bolu ili sınırları için- kalacaksınız. Toprak olma- de kalan Yedigöller’e hem sına rağmen iyi bir yol. Hele Bolu’nun içinden hem de mevsim sonbaharsa her bir Mengen tarafından ulaş- virajı döndüğünüzde renk- mak mümkün. Ben Bolu ten renge bürünen bir do- rotasını tercih ediyorum. ğaya karşılaşacaksınız. Yol Bolu Ankara yönünde E-5 yaklaşık 1.5 saat sürüyor. karayolu üzerinde Yedigöl- Burada iki yürüyüş rotası ler tabelasını izlediğinizde önereceğim. Göllerin etra- kısa süre sonra evler geride fındaki patikaları dolaşarak kalacak ve doğayla baş başa tüm göllere ulaşmak. Bu 24 YILDIRIM GÜNGÖR

Bolu yürüyüş sırasında en keyif değiştiğini göreceksiniz. Bi- 25 alacağınız şey sudaki yan- raz yorucu ama bir o kadar sımalar olacak. Yedigöller da zevkli bir yürüyüş. Yürü- yansımanın en güzel göz- yüşün ortalarında okla gös- lendiği yerlerden biri. Rüz- terilen rotayı takip ederek gâr olmadığı zamanlarda buradaki anıt çamı ziyaret yansıma o kadar kusursuz edip dibinde dinlenebilir- ki gerçeği kadar net. Tüm siniz. Anıt çamın yoldan göllerin etrafını dolaşmak uzaklığı 500 metre civarın- birkaç saatinizi alır. Bu yü- da. Patika da yürümek için rüyüş sırasında göreceğiniz çok uygun. Burada biraz dinlendikten sonra geri dö- mantarlar sürekli nün. Hedefimiz manzara durarak fotoğraf seyir noktası. Bu noktaya çekmenize neden vardığınızda Yedigöller’in olacak. Yedigöller muhteşem görüntüsü ayak- gibi muhteşem bitki larınız altına serilecek. Bu örtüsüne sahip bir seyir noktasında daha iyi bir yere giderken mutla- başka nokta daha var. Ama ka yanınızda makro biraz daha ileride. Yaklaşık objektif bulundurun. bir kilometre yürüdüğünüz- Çok güzel kareler de bir düzlüğe varacaksınız. yakalayabilirsiniz. Bu düzlükteki kayaların İkinci yürüyüş rotası üzerine çıktığınızda nefes ise Bolu yönündeki kesici final ile karşılaşacak- çıkış kapısından baş- sınız. Rengârenk bir doğa lar. Toplam beş ki- ve muhteşem bir peyzaj. Bu lometrelik bir etabı rotayı yürürken çok dikkat- kapsar. Yol boyunca li olun. Ormandan çıkarak yokuş yukarı yü- karşıya geçmeye çalışan ge- rürken manzaranın yikler sizi korkutabilir. birkaç metrede bir

SAMANDERE ŞELALESİ Doğa yürüyüşü yapanlar lerde su derine doğru aşın- nedense Kocaeli’den öte- dırır. Bu aşınan yere giren ye geçmiyor. Oysa Düzce çakıl parçaları binlerce yıl ve Bolu’da birçok benzer- boyunca burayı aşındırarak siz doğa değeri bulunuyor. çukura dönüştürür. Suyun Düzce’nin güneydoğusun- sert döküldüğü yerlerde su daki Samandere Şelale- tarafından taşınan taşların si’nden başlayan ve orman oyarak oluşturduğu çukur- içinde saklı kalmış ve henüz lara “dev kazanı” deniyor. bozulmamış yaylalardan ge- Şelaleden geri dönerek as- çerek Abant’ta biten rota, falt yola girin. Yol yürümek bu doğal değerlerin bir kıs- için oldukça güzel. Yavaş mını görmenizi sağlıyor. yavaş yükseliyor. Yaklaşık Düzce’ye 26 kilometre me- beş kilometre sonra sola safede bulunan şelale, tabiat doğru eğreti bir levha Sa- 26 parkı ilan edilmiş. Yaz ayla- karca Yaylası’nı gösterecek. rında Düzce ve komşu iller- Bu yola girdikten 15 dakika den kalabalık bir ziyaretçi sonra Sakarca Yaylası’n- akınına uğruyor. Şelale dar dasınız. Bu son etap biraz ve derin bir vadiden akıyor. dik. Bir tepenin yamacında Şelale değil de şelaleler de- kurulmuş yayla çok sakin. mek belki daha doğru. Çün- Yayla evleri hâlâ geleneksel kü müthiş bir gürültüyle mimarisini koruyor. Sadece düşen birkaç şelale var. iki ev biraz aykırı o kadar. Beyaz köpükler çıkararak Yaylanın ortasında büyük akan su, düştüğü yerde bü- ve yemyeşil bir düzlük var. yük bir kazan oluşturmuş. Çocuklar için çok ideal bir Bilinenin aksine kayaları kamp yeri. Ayrıca dağlar- suyun akışı değil, suyun ta- la bezeli muhteşem bir de şıdığı diğer taşlar aşındırır. manzarası var. Yaylanın Şelalenin sert düştüğü yer- suyu ise muhteşem. Burada

D Ü ZCE-BOLU biraz dinlendikten 27 sonra yaylanın içinden geçerek YILDIRIM GÜNGÖR ormana doğru inen yola girin. En maçta, düzlükteyse hayvan- fazla bir saat son- lar otluyor. Evler geleneksel ra Bolubaşı Yay- mimariye uygun yapılmış ve lası’ndasınız. Bu hiç beton bina yok. Üç yay- yayla Sakarca’ya la içinde yaylacılığın yoğun göre daha küçük olarak yapıldığı tek yayla ve bazı evler ne burası. Sinekli Yaylası’ndan yazık ki bakımsız- Abant dört kilometre. lıktan yıkılmaya yüz tutmuş. Sade- ce iki ev beton ve yaylaya hiç mi hiç yakışmamış. Yay- lanın ortasındaki çeşmenin suyu çok soğuk ve çok lezzetli. Termos- larınızı bu lezzetli su ile doldurarak yaylada biraz daha oyalanıp keşfinizin son eta- bı olan Sinekli Yaylası’na yönelin. Bir saatten kısa bir süre içinde yaylaya vara- caksınız. Yayla tam yamaca kurulmuş. Diğer yaylalara oranla daha planlı. Evler ya-

TURGUT TARHANSOĞUKSU MİLLİ PARKI 28 Kızılcahamam ilçe mer- karaçam, sarıçam, köknar, kezinin kuzeybatısında ka- gürgen. Bunların yanı sıra lan 1195 hektarlık bölüm yabani çilek, ahlat, yabani 1959 yılında Soğuksu Milli fındık, titrek kavak ve bazı Parkı ilan edildi. Milli park, meşe türlerine de rastlanı- iki ana vadiye açılan pek yor. Milli parkta yabando- çok dere ve vadiler arasında muzu, boz ayı, tilki, çakal ve uzanan düzlüklere sahip. kurt gibi memeli hayvanlar Bölgenin jeolojik yapısı ve da bulunuyor. Burada ayrıca genç tektoniği nedeniyle bu 160 civarında kuş türü gö- civarda pek çok sıcak ve so- rülüyor; bunların en önem- ğuk su kaynağı bulunuyor. lisi dünya çapında koruma Sıcak su kaynakları kaplıca altına alınan kara akbaba. olarak değerlendiriliyor. Soğuksu Milli Parkı’nı Parkta hâkim ağaç türleri özel yapan iki şeyden biri

KIZILCAHAMAM, ANKARA YILDIRIM GÜNGÖR kara akbabaysa diğeri 2.35 parkuru bulunuyor. Çok 29 metre çap ve 2.8 metre fazla cazibesi yok ama kara yüksekliğe sahip fosilleşmiş akbaba gözlemi ve Kuzca- ağaç. Günümüzden yakla- pınar’daki fosilleşmiş ağaç şık 18-15 milyon yıl önce yürüyüşünüzü cazip hale burada bulunan ormanların getirebilir. Rotanın yarısı bir kısmı, meydana gelen yokuş. Burada yürüyüş veya volkanik etkinlik soncunda kamp yapmak için önceden sıcak volkanik malzemenin Milli Parklar’dan izin almayı altına kalmış. Zaman için- unutmayın. de organik malzemeler silis elementle yer değiştirmiş ve ağaçlar taşlaşmış. Milli park içinde uzunluğu 16 kilometre olan bir yürüyüş

NALLIHAN Sadece ormanda, bir ke- gidecekler Bolu-Aladağ-Se- narında veya yeşillikler için- ben-Beypazarı yolunu, de bir yaylada değil, hiçbir Ankara’dan gidecekler ise bitkinin yetişmediği farklı Beypazarı-Çayırhan güzer- bir coğrafyada da olağanüs- gâhını kullanabilirler. Yürü- tü bir gün geçirebilirsiniz. yüşe başlayacağınız nokta Ankara’nın Nallıhan ilçesi ise Çayırhan- Nallıhan ara- sınırları içinde kalan Sarıyar sında bulunan Davutoğlan Barajı civarındaki erozyon Köprüsü’nün biraz ilerisi. bölgesinin en yüksek tepesi Köprünün karşısındaki böl- olan Kıztepe ve etekleri çok ge ilginç bir jeomorfolojik farklı bir yürüyüş rotası içe- yapıya sahip. Buradaki ya- riyor. maçlardan yürüyerek Kız- Nallıhan’a İstanbul’dan tepe’nin eteklerine kadar gidebilirsiniz. Yürüyüşe 30 başlamadan yanınıza su almayı unutmayın. Rota üzerinde su bulmanız olanaksız. Bölgenin en önemli yanı, su ve rüzgâr etkisiyle ortaya çıkan yer şekilleri ve bunların bü- ründüğü renkler. Dünya ölçeğinde bile böyle bir oluşum çok ender. Doğa burada dans ediyor san- ki. Yüksek bir noktada YILDIRIM GÜNGÖR durarak dikkatinizi yer şekillerine verdiğinizde hareket ettiklerini sa- nabilirsiniz. Çizgiler o

ANKARA YILDIRIM GÜNGÖR kadar ritmik ki böylesini gibi gözükse de kaslarınız 31 ancak topografik haritalar- zorlanacak. Bu nedenle bu da görmek mümkün. Eroz- sırtlarda hızlı yürümeye yonun etkisiyle topografya çalışmayın, çok çabuk yoru- üzerinde meydana gelen yer lursunuz. Bu sırt boyunca şekilleri olağanüstü. Kızte- yapacağınız yürüyüş iki üç pe’ye baktığınızda ise zirve- saat arasında değişecek. Bir sine doğru her türlü rengin yere ulaşmaktan çok, farklı katman katman gözlendiği, yer şekilleri arama yürüyü- eteklerinde ise bu renklerin şü olacak. harmanlandığı bir manzara gözleniyor. Yürürken ayak- Yürüyüşünüz sırasında larınızın çok az da olsa ze- sağanak yağmur yağarsa he- mine gömülmesi rahat bir men geri dönün. Killi top- yürüyüş yapmanızı sağlar rak kısa süre içinde tam bir balçık haline geliyor.

NALLIHAN 32