Atlas-2016_09

ARAPGİR, MALATYA 83 YILDIRIM GÜNGÖR

ONAR KÖYÜ-ROMA MAĞARALARI Onar Köyü, doğal güzel- liklerinin yanı sıra kültürel değerleriyle de öne çıkıyor. Buradaki bir kilometrelik kısa bir yürüyüşte Onar’da- ki Roma mağaralarını ve eski Roma harabelerini, köyü kuran Türkmen Şey- hi Hasan Onar’ın yaşadı- ğı yeri, köyün kurulduğu yıllarda yapılmış olan cem evi ve içinde yer alan Oğuz Boyu’na ait mezar taşlarını görmek mümkün. Yürüyüş köyün içinde başlıyor. Kö- 84 yün vadiye bakan tarafın- daki evleri geçtikten kısa bir süre sonra vadinin yama- cındaki ilk kaya mezarına giriliyor. Bu, mağara girişi olan duvarlarında çeşitli şekiller de olan bir mezar. Yaklaşık 20 adet mağaradan en büyük olanıysa ibadet amaçlı olarak da kullanıl- mış, depo olarak da. Bu sı- simlerinin bulunduğu kaya radaki mağaraların en ilginç mezarı. Tesadüfen bulunan olanı, içinde Helenistik veya bu resimler bölge turizmine daha eski dönemlere ait olumlu etki yapabilir. Kaya olduğu tahmin edilen, hiç mezarlarından sonra kö- bozulmamış kök boya re- yün arka bahçelerine doğru

ARAPGİR, MALATYA 85 YILDIRIM GÜNGÖR yürünerek Roma harabesi rülebilir. Cem evinin içinde olduğu sanılan eski ören bulunan, Oğuz Boyu’ndan yerinde kısa bir keşif de ya- kaldığı düşünülen mezar pılabilir. Bahçelerden köy taşlarıysa köyün neden gö- içine girilerek Şeyh Hasan rülmesi gerektiğinin ispatı. Onar’ın yaşadığı ev de gö-

ONAR KÖYÜ-ROMA MAĞARALARI 86

ARAPGİR, MALATYA 87 YILDIRIM GÜNGÖR

KAYAARASI KANYONU Kayaarası Kanyonu, bu süreyi belirleyecek olan Arapgir’in önemli yürüyüş en önemli etken. Kanyon parkurlarının başında ge- geçişi yapmak istemeyenler liyor. Kanyonun uzunluğu kanyonun çıkışındaki Ha- yaklaşık 13 kilometre. Kaya vuzunsu mevkiinin yakını- tırmanış tecrübesi olma- na kadar araçla gidip biraz yanlarla yükseklik korkusu aşağıdaki anıt çınarların ol- olanların kesinlikle dene- duğu bölgeye kadar küçük memeleri gereken bir rota. yürüyüşler yapabilir. Kanyonun bir tarafından Kanyon geçişi için yü- girilip diğer tarafından çı- rüyüş Kozluk Çayı’nın kılıyor. Her iki tarafta da kenarındaki mağara kafe- birkaç kilometrelik doğa teryadan başlıyor. Rotaya yürüyüşü yapılacak alanlar girmeden ayakkabıları çı- bulunuyor. Meydan Köp- kararak çay geçiliyor. Daha 88 rüsü’nden yaklaşık iki kilo- sonra yaklaşık yarım saat metre ötedeki bir çardağın kadar çayın alüvyon düzlü- bulunduğu Kiraz Pınarı’na ğünde yürünüyor. İlk mola kadar küçük doğa yürüyüş- yeri Kiraz Pınarı’nda din- leri yapılabilir. Çardaktan lenmek için yapılan çardak. sonra kanyonun kayalık ve Burada küçük bir pınar var. tehlikeli kısmı başlıyor. Bu Burada kısa bir mola vere- aşamadan sonra rotaya sa- rek dinlenmek gerekiyor. dece kanyoning tecrübesi Çünkü bu noktadan itiba- olanların girmesi gerekiyor. ren kanyon birden gerçek Kanyonun geçiş süre- yüzünü gösterecek ve sert- si de geçişi yapan gruba leşmeye başlayacak. Kiraz bağlı. Kanyon yedi saatte Pınarı’nı geçer geçmez sol de geçilebilir 15 saatte de. yamaçtaki kayalıklar rota- Gruptakilerin teknik kaya nın giderek zorlaşacağının becerileri ve kondisyonları işareti. Kayaların üzerinden

ARAPGİR, MALATYA YILDIRIM GÜNGÖR 89 giden rota Kurt Salı denen şıya geçmek gerek. Karanlık noktada daha da zorlaşıyor. Gölün Üzeri ismi verilen bu Burada yaklaşık 80 derece bölgede dere derin bir kan- eğime sahip kısa bir etap yona bürünüyor. Yaklaşık ilkel bir tahta destekle geçi- 15 metre yüksekliğindeki liyor. Kurt Salı ile bu asma iki kaya duvarı arasına av- köprünün arası yaklaşık 600 cıların yaptıkları altı-yedi metre. metre uzunluğundaki asma köprü buradaki tek geçit. Kısa bir süre sonra kaya- Köprü, ürkütmesine rağ- lık kesim sol yamaç geçi- men çok sağlam. lemeyecek kadar dikleştiği için derenin üzerinden kar- Köprüden sonra çok dik-

KAYAARASI KANYONU katli olunmalı çünkü köp- yonun en zor etabı bitmiş rüyü geçtikten sonra çıkılan olacak. Sabunik’ten sonra kayaların eğimi çok dik. yaklaşık 45 dakika sonra Yaklaşık 15 dakikalık bir yü- yemek molasının verileceği rüyüşle çok iyi basamak ve Bezeslan mevkiine varılı- tutamak yapılan, yer yer de yor. Bir göze de burada var. çelik halat döşenen Güney Burada iyice dinlenip enerji Salı bölgesi geçiliyor. toplamak gerekiyor. Güney Salı’ndan sonra Uzun bir moladan sonra kanyon içinde yürümek bi- yürüyüşün en son etabı için raz daha kolay bir hale ge- tekrar yola çıkılıyor. Çok liyor ve kısa bir süre sonra zor olmayan ama uzun olan metamorfik kayalardan bu etapta birçok kez dere akan lezzetli bir suyun bu- geçişleri yapılmak zorun- lunduğu Olukman mevkii- da kalınıyor. Bu etapta bol 90 ne varılıyor. Kiraz Pınarı’n- bol ayı, yaban keçisi ve su dan sonraki ilk su kaynağı samuru izlerine de rastla- burası. Olukman’dan sonra nıyor. İlerledikçe eğim düz- bir süre kolay giden rota, leşmeye ve bahçeler ortaya Sabunik denen bölgede ye- çıkmaya başlıyor. Yaklaşık 1 niden zorlaşıyor. Bu noktaya saat süren bu son etap kars- Sabunik denmesinin sebebi tik bir kaynaktan çıkarak kış aylarındaki kayganlığı. küçük bir havuz oluşturan Bu nokta kışın belki çok zor Havuzunsu denen gözede ama yazın da hiç kolay de- sona eriyor. ğil. Yapılan basamak ve tu- Buradan sonra 20 daki- tamakların yanı sıra bir de kalık bir yürüyüşle yola çı- kablodan hat döşenmiş ama kılıyor. Bu etaptaki çınarlar bu hatta kesinlikle güven- ve köklerinin oluşturduğu memek gerekiyor. Buradan ilginç şekiller kanyonun son çok dikkatli geçilirse kan- sürprizi.

ARAPGİR, MALATYA 91 YILDIRIM GÜNGÖR

GÜNPINAR KANYONU Günpınar Kanyonu, is- nın bulunduğu düzlüğe va- mini kanyonun bitimin- rılıyor. Derenin suyu bura- deki Günpınar Şelalesi’n- dan borularla alınarak bazı den alıyor. Şelale, Darende yerleşimlerin su gereksini- merkeze sekiz kilometre mi karşılanmış. Ancak buna uzaklıkta. Yürüyüş Günpı- rağmen dere büyük bir güç- nar Kanyonu’nun kayna- le akıyor. Buradan 100 met- ğından başlıyor. Bir elma re kadar ileride dere yine bahçesinin içinden geçile- geçilmez oluyor. Bu nedenle rek kısa süre içinde kanyo- derenin kenarındaki traktör nun başlangıcına ulaşılıyor. yolu takip edilerek dereden Buradan, yani vadinin her uzaklaşılıyor ve üzerinde iki tarafı kayalıkla çevrili büyük bir kaya bloğunun noktasından itibaren 500 bulunduğu tepe aşılarak metre kadar yüründükten tekrar vadiye iniliyor. Kaya 92 sonra Günpınar Şelalesi’ni bloklarının arasında, sanki oluşturan derenin irili ufaklı geçit vermezmiş gibi gö- kaynaklarına ulaşılıyor. Bir- rünen bir noktadan küçük çok noktadan küçük gözeler bir iniş yapılarak çalıların halinde çıkan sular, hızlı bir arasından tekrar vadiye ini- şekilde derede birleşerek liyor. İlk dere geçişi burada akıntının güçlenmesine ne- yapılıyor ama sadece yarım den oluyor. Derenin artık metrelik bir geçiş bu. Birkaç iyice güçlendiği noktada, metre aşağıda bembeyaz özellikle ilkbaharda geçiş köpükler akıtarak akan de- çok zor. Bu nedenle rota bu renin üzerinden küçük bir noktanın sol yamacındaki adım atılarak rahatlıkla kar- patikadan devam ediyor. şı kıyıya geçiliyor. Bu nokta- Yaklaşık 20 dakikalık bir da tarihi bir patikanın, üze- tırmanış ve inişten sonra rinden geçtiği eski bir duvar tekrar derenin ana kaynağı- örgüsü bulunuyor.

DARENDE, MALATYA Buradan 20-25 YILDIRIM GÜNGÖR 93 metre sonra tek- rar karşıya geç- uçurumdan Günpınar Şela- mek gerekiyor. lesi akıyor. Manzara olağa- Yıkılmış bir ağaç, nüstü ama buradan aşağıya köprü gibi kul- geçiş yok. Soldaki patika lanılarak karşıya takip edilerek yarım saatlik geçiliyor. Bura- bir tırmanış sonunda önce dan itibaren vadi bir düzlüğe, beş dakikalık tüm güzelliğiyle yürüyüşle de yola varılıyor. çıkıyor ortaya. İki Bu etabın patikası artık yanı kaya duvar- ağaçlar altında kalarak yok larıyla çevrili kan- olmaya yüz tutmuş. yonun en güzel yönü büyük bir gürültüyle akan su. Yol çok uzun değil ve belirgin bir patika var an- cak su öyle güzel akıyor ki her çavlanda mola verilebiliyor. Mola verilecek bir nokta da vadinin çıkışı- na yakın traverten mağara. Birkaç küçük odası da olan mağara kanyonun görülme- si gereken önemli bir gü- zelliği. Mağaradan itibaren yaklaşık 10 dakika yürün- düğünde kanyon büyük bir uçurumla sona eriyor. Bu

YUKARI KAVRuN YAYLASI-KAÇKAR BUZULLARI Kaçkar Dağları, Türki- çamurlu arazi geride kalacak ye’nin en önemli buzullarını ve dağlara göre otoyol sayıla- barındırıyor bünyesinde. Bu cak bir patikayı takip etmeye buzullar dağın kuzeyindeki başlayacaksınız. Yukarıdan Büyük ve Küçük buzullar ile gelen dere Kavran Deresi’dir güneydeki Ergör Buzulu’dur. ve dağların çanağında yer Eğer sis veya yağmur yok- alan Derebaşı Gölü’nün su- sa Yukarı Kavran Yaylası’n- ları tarafından beslenmek- dan buzulların bulunduğu tedir. Eğer siz dereyi takip Öküz Çayırı’na yürümek üç ederseniz Derebaşı Gölü’ne dört saatinizi alır. Yaylada varırsınız. Kavran Deresi’ne kamp kurarak yapacağınız karışan en büyük dere Kaç- günübirlik yürüyüşle buzul- kar buzullarından gelen Me- lara kadar gidip dönebilirsi- zovit Deresi’dir. Yürürken niz. Yaylada bir de pansiyon soldan gelen büyük bir dere 94 var. İsterseniz bu pansiyon- gördünüzde, artık yönünü- da kalarak her gün başka bir zü değiştirme vakti gelmiş rotayı da yürüyebilirsiniz. demektir. Dereyi geçmeden Bu rotanın başlangıcı olan yavaş yavaş yükselmeye baş- Yukarı Kavran Yaylası ço- layın. Çok değil 15-20 dakika ğunlukla sislerle kaplıdır ve sonra öküzlerin yaylaya gel- hafif hafif yağmur çiseler. mesini önlemek için yapılan Siz yaylanın içindeki tahta duvarı göreceksiniz. Öküz- köprüden geçerek patikayı ler bahar aylarında buraya bulun ve kendinizi doğaya bırakılır ve sonbahara doğru vurun. da alınır. Öküz Çayırı adı da Hava ne kadar kapalı buradan gelir. olursa olsun bu rotada kay- Kapı denilen bu duvarı bolmanız çok zor. Yaylayı geçtikten sonra eğim gittik- geçtikten 10-15 dakika sonra çe yumuşamaya başlayacak

Çamlıhemşin, Rize YILDIRIM GÜNGÖR 95 ve yarım saat ile 45 dakika de yukarıdan gelen taşla- arasında bir sürede Öküz ra hedef olmamak için çok Çayırı’na varacaksınız. Kaç- dikkatli olmalısınız. Yukarı kar Buzulu’nun muhteşem Kavran Yaylası’nda kaldığı- görüntüsü içinizi ürper- nız süre içinde mutlaka bir tecek. Eğer daha önce bir horona denk gelirsiniz. Tu- buzulda yürümemişseniz lumcu bulmak önemli bir buzulun dibine giderek sorundur burada. Çünkü üzerinde birkaç adım atabi- yayla çok, tulumcu azdır. lirsiniz. Ancak hem buzulda Bu yüzden de tulumcular kayıp düşmemek için hem nazlanır da nazlanır.

YUKARI KAVRuN YAYLASI-KAÇKAR BUZULLARI 96

Çamlıhemşin, Rize 97 TURGUT TARHAN

YUKARI KAVRUN YAYLASI-POKUT YAYLASI Zorlu olduğu kadar muh- den oluşan granit teşem bir doğayı barındıran taşlarla yapılan ev- bir rota. Ancak geri dönüşü leriyle ilgi çekicidir. zor olduğu için planlamayı Sasmistal Yaylası’n- buna göre yapmakta fayda dan Ayder Yayla- var. Daha birkaç yıl öncesi- sı’na geçiş olanağı ne kadar yol sadece Pokut da vardır ama etap Yaylası’na kadar gelmişti. oldukça yorucu, bi- Ancak doğa, yaylalara hiz- raz da tehlikelidir. meti sadece oralara yol gö- Tehlikenin sebebi türmekle özdeşleştiren kıt yolun büyük kıs- görüşlü yöneticiler tarafın- mının dik eğimli dan son birkaç yılda hızla sık bir ormanın katledildi buralar da. içinden geçmesi ve Bu rotanın ilk etabı Yuka- kaybolma riskinin 98 rı Kavran-Sasmistal arası- artmasıdır. Patika dır. Yukarı Kavran’dan yola bitip de sırta çık- çıktıktan sonra en dikkat tığınızda aşağıdaki edilecek şey patikanın kay- Sasmistal Yaylası’nı bedilmemesidir. Patika kay- göreceksiniz. Yaklaşık 20 bedilirse 60-100 santimetre dakikalık bir inişten son- yüksekliğindeki komar bit- ra yaylaya varacaksınız. kilerinin, yani ormangülle- Bundan sonraki hedefiniz rinin arasına düşülür ki bu Hazindak Yaylası. Yaylanın durumda yürümek nere- karşısındaki yamaç üze- deyse olanaksızlaşır. rinde yavaş bir tempoda Üç bin metrenin üzerin- yükselerek bir iki saatlik deki tepelerin arasındaki bir yürüyüş sonrasında Ha- bir düzlükte kurulmuş olan zindak’a varacaksınız. Or- Sasmistal Yaylası pembe manın kenarında bir sırta renkli ortoklaz kristallerin- kurulmuş yayla bu bölgenin

Çamlıhemşin, Rize POKUT YAYLASI, ÇAMLIHEMŞİN / TURGUT TARHAN 99 en güzel yaylalarından biri. orman içinde bir fay düz- Ancak bu güzellik daha ne lüğünün üzerine kurulmuş kadar devam eder bilinmez. muhteşem bir yayla. Kaçkar Çünkü yol giren yaylalarda Dağları’nın en güzel manza- kısa süre içinde o geleneksel ralarını buradan izleyebilir- yapıların yerini eğreti beton siniz. yapılar alıyor. Pokut’a vardığınızda ar- Artık bundan sonra yo- tık akşam olmak üzeredir. lunuzu kaybetmeniz çok Eğer sizi buradan alacak bir zor. Pokut Yaylası’na kadar araç yoksa geceyi Pokut’un yolu takip ederek gidebi- ahşap otellerinden birinde lirsiniz. Pokut Yaylası da geçirmenizi öneririm.

YUKARI KAVRUN YAYLASI-ÇEYMAKÇUR GÖLLERİ Yukarı Kavrun Yaylası, Kaçkar Dağı’nın kuzey yü- zünün lojistik merkezi. Her doğasever burada mutlaka bir gün mola verir, yayla kokusu alır. Her geçen gün yaylalıktan çıksa da yine de hâlâ geleneksel doku hâkim burada. Yaylanın solundan gelen derenin kenarından yola çıktığınızda birkaç saatlik yürüyüşle Kaçkar Dağları’nın en meşhur kö- şelerinden Çeymakçur Göl- leri’ne varabilirsiniz. Dere- 100 nin eğimi dik olduğu için biraz zorlanabilirsiniz ama hem Büyük Deniz Gölü, hem de Meterez Gölü’ne ayaklarınızı soktunuz mu yorgunluktan eser kalmaya- cak. Yola çıktığınızda büyük bir ihtimalle hava sisli ola- cak. Ya da hafif bir çiseleme peşinizi hiç bırakmayacak. da güneşleneceksiniz. Hava moralinizi bozmasın, Dönüşü aynı yoldan yap- çünkü belli bir süre sonra mak yerine Kaçkar Dağı’na bu kötü havanın ve bulut- doğru olan sırta doğru yü- ların üzerine çıkacaksınız. rüyün. Bu sırtı aşarak Öküz Aşağıda insanlar sis için- Çayırı’na inin. Hava açıksa deyken siz göllerin kenarın- büyük buzulun muhteşem

RİZE 101 YILDIRIM GÜNGÖR görüntüsünü de belleğinize daire çizmiş olacaksınız. kaydettikten sonra dereyi takip ederek vadiye inin. Aşağı doğru akan Kavrun Deresi’ni takip edin. Bir saat sonra Yukarı Kavrun Yay- lası’na vardığınızda tam bir

YUKARI KAVRUN YAYLASI-DENİZ GÖLÜ Kaçkar Dağı’nın kuzeyin- göreceksiniz . den Artvin tarafına geçmek Eğer aşağı inen için birçok geçit var. Bunlar- patikayı takip dan biri de Yukarı Kavrun ederseniz bu Yaylası-Deniz Gölü geçidi. kez de Dava- Yukarı Kavrun Yaylası’ndan lı Yaylası’na sabah erken yola çıktıktan inebilirsini z . iki saat sonra Kavrun De- Olabildiğince resi’nin kaynağı olan Dere- yamaca paralel başı Gölü’ne varacaksınız. giden patika- Burada yarım saatlik bir yı takip edin. mola verdikten sonra batı- Patika sizi bir ya dönün. Tam karşınızda zirveye doğ- bir geçit, Kavrun Gediği’ni ru götürecek. göreceksiniz. Granit blok- Ö k ü z y a t a ğ ı 102 larının arasından devam Tepe isimli zir- eden patika sizi yaklaşık bir venin boynun- buçuk saat sonra Kavrun dan aştınız mı Gediği’ne götürecek. aşağıdaki düz- Burada birçok patika lükte masmavi bulunuyor. Kuzeye doğru muhteşem bir giden patikaya girerseniz göl göreceksiniz. Bu gölün birkaç saat içine Apivanak ismi yok. Eğer zamanınız Yaylası’na varırsınız. Siz varsa kıyısında kamp kur- önce güneye daha sonra manızı öneririm. Bu isim- da doğuya doğru dönen siz gölün kuzeyindeki aşıda patikayı takip edin. Patika çıktığınızda Kaçkar Dağla- birçok yerde yamaca paralel rı’nın en muhteşem man- gidiyor. Belli bir süre son- zarasıyla karşılaşacaksınız. ra aşağıda büyük bir buzul Yüksekliği 3 bin 370 metre vadisi olan Davalı Vadisi’ni olan zümrüt mavisi Deniz

RİZE-ARTVİN 103 YILDIRIM GÜNGÖR Gölü ve arkada 3 bin 932 Gölün kenarında biraz din- metrelik Kaçkar Dağı. Bu lendikten sonra bir saatte manzarayı gördüğünüzde aşağı inerek Dilberdüzü’nde tüm yorgunluğunuz gide- kamp kurabilir veya yolu- cek ve “iyi ki buradayım” di- nuza devam ederek Yaylalar yeceksiniz. Gölün kenarına Köyü’ndeki pansiyonlardan inen patikada dikkatli olun. birinde kalabilirsiniz. Yer yer büyük kaya blok- larından geçen patika bu noktalarda biraz zorlaşıyor.

POKUT YAYLASI-SAMİSTAL YAYLASI Fırtına Vadisi su topla- ortoklaz mineralin egemen ma havzası içinde bulunan olduğu granitten yapılmış. Pokut ve Samistal yaylaları, Aralarında bulunan Hazin- Kaçkar Dağları’nın en güzel dak Yaylası ise ikisinin karı- köşeleri arasında yer alıyor. şımı bir mimariye sahip. Bu Bu rota boyunca sisler için- üç yaylada eskiden yoğun de bir görünüp bir kaybolan olarak hayvancılık yapılırdı Kaçkar Zirvesi ve etrafın- ama yüksekliği 2 bin 100 daki diğer doruklar, yürü- metre olan Pokut ile yakla- yüşün en güzel manzarala- şık aynı rakımda bulunan rını sunuyor. Bir zamanlar Hazindak’a insanlar artık Çamlıhemşin’den Pokut’a tatil yapmak amacıyla geli- sadece patikalardan gidilir- yor. Yayla evlerinin bir kıs- di. Doksanların ortalarında mı da pansiyona dönüştü- önce Pokut’a yol yapıldı; rülmüş. Pokut ile Hazindak 104 sonra da Pokut’tan Hazin- yaylaları arasında yapılan dak Yaylası’na. Böylece üç yeni yol, eski patikaları yok muhteşem yaylayı birbirine etmiş. bağlayan düş patikaları eğ- Orman içinde başlayan reti araç yollarına dönüştü. yürüyüş yer yer toprak yol- Yolların yapılmasıyla birlik- dan devam ederek Hazin- te yaylalarda her türlü kirli- dak Yaylası’na ulaşır. Ha- lik arttı. zindak Yaylası’yla Samistal Pokut ile Samistal yayla- Yaylası arası yaklaşık iki ları aslında yapı tarzı olarak saat. Hem Yukarı Kavrun birbirine oldukça zıt. Pokut hem de Hazindak’tan gelen- tamamen ahşap yapılardan ler bir sırtı aşınca aşağılarda oluşurken Samistal taş ev- 2 bin 600 metredeki taşlarla lerden ibaret; yayla evleri- kaplı bir düzlükte sıralan- nin çoğu iri pembe renkli, mış Samistal Yaylası’nın

ÇAMLIHEMŞİN, RİZE POKUT YAYLASI / TURGUT TARHAN 105 taş evlerini görür. Kesme SAMİSTAL YAYLASI / HALİM DİKER taştan yapılmış bu evlerin en genci yüz yaşında. Sa- mistal’de yaylacılık geleneği eskisi kadar olmasa da de- vam ediyor, Kaçkar yaylaları arasında önemli bir konu- ma sahip. Hazindak, Pokut, Apivanak ve Kavrun yay- laları arasında kalmış özel bir yayla. Geçmiş günlerini özlemle ansa bile görkemli taş evleri hâlâ dikkat çekici.

AVUSOR YAYLASI-DADALA DAĞ EVİ Yürüyüş, Artvin tara- çaba sarf etmek fında Kındevul Tepe, Rize gerekiyor. Önce tarafında ise Kemerli Kaç- dik çıkan patika kar adlı 3 bin 562 metrelik sonra düzleşiyor zirvenin dibindeki Avusor ve kısa bir süre Yaylası’ndan başlıyor. Yayla- sonra aşıta varılı- da iki pansiyon var. Bunla- yor. Eğer sis yok- rın birinde kalarak Altıpar- sa aşıta varanları mak Dağları’nın dibindeki muhteşem ama bir Kaçkar Vadisi’ne muhteşem o kadar da ürkü- manzaralı bir yürüyüş yapa- tücü bir gürünüm bilirsiniz. sunan Atıparmak Yayladan başlayan patika Dağları’nın ku- dolanarak Kaçkar ve Avu- leleri karşılıyor. sor vadilerini birbirinden Bunlara eskiden 106 ayıran sırta doğru gidiyor. Kaçkar Dağları de- Patika yaklaşık 15 dakika niyormuş. Dağla- sonra sırta paralel olarak rın dibindeki dere- devam edecek. Bu da yü- nin adının Kaçkar, rümenizi kolaylaştıracak ve vadi içindeki iki daha az enerji harcayacaksı- yaylanın adının da Yukarı nız. Mevsim ne olursa olsun ve Aşağı Kaçkar olması te- bu rota tam bir çiçek bahçe- sadüf değil. Kaçkar Dağı’nın si gibi. Bazen çiçeklerden ismiyse Kavrun Dağı. gelen kokular insanı mest Zamanla isimler dönüş- edecek düzeyde. Yarım sa- müş. Gökyüzüne bir merdi- atlik bir yürüyüşten sonra ven gibi yükselen bu kulele- küçük düzlükler görülmeye rin dibinde belli belirsiz iki başlayacak. Bu düzlükleri ev göreceksiniz. Yürüyüşün geçtikten sonra Kaçkar Va- son noktası bu evler. Aşıttan disi’ne ulaşmak için son bir sonra aşağı inen patikanın

ÇAMLIHEMŞİN, RİZE AVUSOR YAYLASI / YILDIRIM GÜNGÖR 107 ilk etabı biraz dik ve zemin tikadan çıkmazsanız Altı- kaygan ama patika belirgin. parmak Dağları’nın lojistik Bu etabı dikkatli geçtikten üssü olan Dadala Dağ Evi’ne sonra eğim yavaş yavaş varacaksınız. Dağ evinin azalacak ve Kaçkar Vadi- sahipleri Mustafa Bey ve si’nin buzullar tarafından Hatice Hanım; geceyi orada aşındırılmış düz tabanına geçirirseniz hayatınızın en ineceksiniz. Buradan sonra keyifli akşam sohbetlerin- yaklaşık yarım saat bu düz den birini yapabilirsiniz. zeminde yürüdükten sonra eğim biraz dikleşecek. Pa-

DADALA DAĞ EVİ-AMBAR GÖLÜ Ambar Gölü, Altıparmak rı’na doğru yürüyün. Dağları’nın kuzey tarafın- İri kristalli granit daki en güzel göl. Yaklaşık bloklarının arasın- 2 bin 750 metre rakımlı bir da, bazen de üstün- buzul çanağının içinde yer den devam eden alıyor. Ambar Gölü, Rize il yürüyüş boyunca sınırları içindeki en büyük Altıparmak Dağları buzul gölü. Yürüyüş Dada- her birkaç dakikada la Dağ Evi’nden başlayacak. farklı görüntüler su- Dadala’nın arkasındaki sırta nacak. Kimi zaman doğru çıkıp tam tepe nok- ters ışıkla karara- tasından itibaren doğuya cak, kimi zaman ise doğru yürümek gerek. Doğ- bulutların arasında rudan Ambar Gölü patika- saklanıp sadece zir- sına girmek yerine sırta çık- vesini gösterecek. 108 manın amacı önce Kaçkar Yürüdüğünüz sırt Gölü’nü görmek. Böylece bazen genişleyecek. bir yürüyüşte iki adet bu- Bu genişleyen ke- zul gölünü görme şansınız simler çiçek bahçe- olacak. leriyle süslü, çiçeklerden Sırta kadar olan etap bi- gelen kokular yürüyüşün raz dik ama çıkışı rahat. en güzel yönü. Sırtın orta- Yaklaşık bir saat süren sırta larından itibaren Kaçkar gelince sola doğru 50 metre Gölü geride kalacak ve tam kadar yüründüğünde uzun karşıda Ambar Gölü ortaya bir vadinin sonunda yer alan çıkmaya başlayacak. Kaçkar Gölü karşılayacak Sırt boyunca devam eden sizi. Burada yarım saat ka- yürüyüş Altıparmak Dağla- dar dinlenip manzaranın da rı’nın volkanik kayalarıyla tadını çıkardıktan sonra sırt granitlerin birleştiği nokta- boyunca Altıparmak Dağla- da sona erecek. Bu nokta-

ÇAMLIHEMŞİN, RİZE DADALA DAĞ EVİ / YILDIRIM GÜNGÖR 109 da Ambar Gölü tamamen nıklıysanız gölde yüzmenizi ayaklarınızın altında kala- öneririm. Daha sonra çıktı- cak ama aşağıya, gölün düz- ğınız patikadan geri döne- lüğüne inmek için yaklaşık rek aşıta çıkın. Bu aşıttan yarım saatlik bir patikadan sonra geldiğiniz sırtı takip aşağı inmek gerekiyor. Eğer etmek yerine aşağı, Dadala son bir gayret gösterip gö- Dağ Evi’ne doğru giden pa- lün kenarına inmeyi göze tikayı takip edin. Patika ya- alırsanız çiçeklerle süslü macı dolanarak inişi kolay- yeşilliklerde uzanarak bu laştırıyor. Birkaç saat süren muhteşem doğanın tadını çıkışınız sadece bir saatte çıkarın. Soğuk suya daya- sona erecek.

DADALA DAĞ EVİ-HIZARKAPI GEÇİDİ-LİBLER GÖLÜ Dadala Dağ Evi’nden sonra varı- çok erken çıkılarak gidilip lan küçük bir dönülecek bir rota. Biraz tepenin üze- uzun ve zorlu ama bir o ka- rindeki yeşil- dar da zevkli. Yürüyüşünüz likler insanı sırasında Altıparmak Dağ- burada uzan- ları’nın manzarası peşinizi maya zorlu- hiç bırakmayacak. Libler yor. Sonraki Gölü yüksek volkanik küt- etap biraz lelerin dibinde bulunan bir daha zorlu. doğa anıtı. Bu dağlardaki Bu etapta pa- diğerleri gibi bu da tipik tika yer yer bir buzul gölü. Diğer bu- çok kaygan- zul gölleri gibi çok nazlı ve laşıyor. Bu Altıparmaklar’ın en zor- kaygan böl- 110 lu çanaklarından birinde geyi geçtikten saklanmış. Gölün en güzel sonra patika göründüğü yer Altıparmak iri çakılların Zirvesi. Zirveden simsiyah egemen oldu- volkanik kütlelerin arasında ğu zeminde bir zümrüt parçası gibi par- devam edi- lıyor. Dadala Dağ Evi’nden yor. Eğim dik ama patika iyi Avusor Yaylası’na doğru olduğu için hızla çıkılıyor. yürürken sola doğru çıkan Bu etap bitince 3 bin metre- en son aşıt olan Hızarkapı nin üzerinde bulunan geçi- Gediği, bu vadiden Artvin de varılıyor. Geçidin inişin- tarafına geçiş için en uygun deki patika da çok düzgün. yer. İlk etabı biraz yorucu Buradan göle ulaşan rotaya olmasına rağmen çok zorla- bir saatte varılıyor. Göle mayan bir etap. ulaşmak için iki seçenek Patikanın ilk girişinden var. İkisi de pek kolay değil.

RİZE-ARTVİN 111 YILDIRIM GÜNGÖR İlk rota aşıtı indikten sonra dan sonra da yaklaşık iki sağa aşağı doğru inerken saatlik bir yürüyüş var. Göl- sağdaki patikaya ulaşıyor. den akan dere takip edile- Bu patika çok belirgin değil rek göl kenarına ulaşılabilir. ama yukarıdan göle inile- Gölün kenarı kamp yapmak cek noktaya ulaşıyor. Yavaş için ideal düzlüklere sahip. yavaş inilerek göl kenarına Kamp malzemesi olanların ulaşılabilir. İkinci rota pati- bu muhteşem manzaralı kayı takip ederek doğrudan gölün kenarında kamp yap- vadi tabanına iniyor. Bun- malarını öneririm.

VERÇENİK YAYLASI-TATOS GÖLLERİ Tatos Gölleri veya Sulak saklı bir değer. Orta- Göller, Kaçkar Dağları Milli sındaki küçük adacı- Parkı’nın bana göre en güzel ğı onu diğer göller- gölleri. den farklı yapıyor. Yürüyüş Verçenik Te- Bu güzel göl, Tatos pesi’nin eteklerinde kurul- Gölleri’nin gölgesin- muş Verçenik Yaylası’ndan de kaldığı için değeri başlar. Yüzünüzü Verçe- pek bilinmiyor. Göle nik’e döndüğünüzde solu- varınca ilk yapacağı- nuzdaki yamaçta uzanan nız şey ayakkabıları- patikayı takip edin. Patika nızı çıkararak ayak- belli belirsiz başlar. Birçok larınızı suya sokmak patika olduğu için başlan- olsun. Dağda vü- gıçta doğru patikayı ayırt cudu dinlendirmek etmekte zorlanabilirsiniz. için bundan daha iyi 112 Ancak yükseldikçe patika bir yöntem olamaz. daha da belirginleşecek. Burada iyice din- Yürüyüşün ilk etabı biraz lendikten sonra gö- yorucu. Nedeni ise vücutlar lün biraz üzerindeki daha tam ısınmadan olduk- patikayı takip ederek yürü- ça dik bir eğimle yürüyüşe yüşe devam edin. Bu etap başlanması. Ancak bir saat çok zorlu değil. Ancak pa- sonra eğim iyice azalacak tika kayaların arasında kay- ve çimenlerle kaplı düz bir boluyor. Bu nedenle biraz zeminde yürümeye baş- yükselerek kayaları aşağıda layacaksınız. Kimi zaman bırakıp toprakta açılmış olan çimenlerin, kimi zaman da patikayı bulmayı başardınız kayaların üzerinde yürü- mı işi iyice kolayladınız sa- yerek bir saat sonra Mocar yılır. Bu noktadan itibaren Gölü’ne varacaksınız. Mo- çok düşük bir eğimle yavaş car Gölü zirvelerin arasında yavaş yükselerek yarım saat

RİZE SULAK GÖLLER, RİZE / YILDIRIM GÜNGÖR 113 içinde bir aşıta varacaksınız. etrafı bazen tamamen karla, Buradan göreceğiniz man- bazen de tamamen çiçekle zara çok az kimseye nasip kaplanır. Patikadan göllerin olur. Muhteşem bir dağ sil- kenarına inmeniz yarım sa- silesinin arasındaki çanakta ati bulur. Eğer soğuk suya kalmış ve birbirine küçük dayanıklıysanız göllerde kanallarla bağlı üç adet göl yüzmenizi tavsiye ederim. nefes kesen görüntüler su- Bu nedenle yanınıza mayo nacak. Bu aşıt her zaman ve yedek giyecek alsanız iyi sürprizlerle doludur. O yıl olur. Son gölden akan su bi- yağan karın yoğunluğuna raz ilerideki eğimli bölgede göre aynı mevsimde göllerin şelale oluşturuyor.

VERÇENİK YAYLASI-KAPILI GÖLLER Bu rota iki farklı güzelliğin birden görülmesine olanak verir. Birbirine bağlanmış iki göl ve bu gölleri eteğin- de barındıran kara piramit Verçenik, birbirini tamam- layan birer doğal mucizedir- ler. Biri olmazsa sanki öteki de olmaz gibi gelir. Pazar’da konaklayarak günübirlik bir yürüyüş yapabilir veya yay- KAPILI GÖLLER, RİZE / TURGUT TARHAN lada kalarak birkaç günlük yürüyüş aktiviteleri düzen- leyebilirsiniz. Verçenik Yaylası’nın bi- 114 raz ilerisinde kurduğunuz kamptan yola çıktıktan en fazla üç saat sonra Kapılı Yarım saat sonra Kapılı Göl- Göller’in kenarına varabi- ler’in kenarına varacaksınız. lirsiniz. Yürüyüşünüz At Kapılı Göller birbirine bağlı Gölü’nden gelen Verçenik iki büyük gölden ibaret. Göl- Deresi’nin kenarında devam ler yüzmek için yeterli ısıya edecek. Bu dağların en güzel sahip. Verçenik gölleri, Kaç- tarafı patikalarının çok be- kar gölleri kadar soğuk değil. lirgin olması. Soldan gelen Göllerde dinlendikten sonra büyük bir dereyi görünceye Hemşin Aşıtı’na doğru yola kadar yürüyüşünüze devam çıkın. Verçenik Zirvesi’ni edin. Dereye kadar olan eta- arkanıza aldığınızda tam bın eğimi yürüyüş için çok karşınızdaki aşıt Hemşin uygun. Dereye varınca so- Aşıtı’dır. Eğim, bazı yerler- lundan yükselmeye başlayın. de dikleşmesine rağmen çok

Çamlıhemşin, Rize 115 yorucu değil. köyleri arasındaki en önemli Bu etabın en güzel tara- ticaret yolunun üzerinde. Bu iki il arasındaki ticarette kapı fı tektonizma sonucunda görevi gördüğü için aşağı- oluşmuş her fay düzlüğünde daki göller de Kapılı Göller bir buzul gölünün bulun- olarak anılmaya başlanmış. ması. Hemşin Aşıtı’na var- Aşıttan geriye baktığınıza dığınızda Leşkayası Tepesi göller ve arka plandaki Ver- tüm görkemiyle karşınıza çenik Zirvesi tüm yorgun- çıkacak. Biraz aşağıda ise iki luğunuzu unutturacak. Eğer küçük göl göreceksiniz. Bu zamanınız varsa aşıtı kapla- aşıt aşağıdaki göllere Kapılı yan çimenlerin üzerine uza- Göller denmesinin de ana nın ve bir zamanlar bu aşıtın nedeni. Çünkü bu nokta trafiğinin ne kadar kalabalık bir zamanlar Erzurum-Rize olduğunu düşleyin.

YEDİGÖL KÖYÜ-MAL GÖLÜ-DELİ GÖL Pidasor Yaylası’ndan ku- den en belirgin olanı Mal zeye doğru giden patikaya Gölü’ne kadar sol yanınızda girin. Patikanın iki girişi var. size eşlik eder. Eğer iki zirve Biri yaylanın arkasındaki arasındaki aşıta doğru gi- yamaçlardan, biri de yolun derseniz Deli Göl’e varırsı- bittiği noktanın yakınından nız. Dere boyu bir saat civa- akan derenin kenarından rında bir yürüyüşten sonra başlar. Bu iki patika yuka- eğim biraz dikleşecek. Bu rıdaki eski yaylada buluşur. eğimi çıktığınızda taşlarla İlk etap biraz yorar. Çün- kaplı düzlüğe varacaksınız. kü yürüyüşe yokuş çıkarak İleri doğru baktığınızda başlayacaksınız. İlk etap yolunuzun üzerinde kaya- kısadır, yarım saat civarında lardan ibaret küçük bir yük- sürer. Yokuşun sonunda iyi- selti göreceksiniz. Mal Gölü ce yıkılmış eski bir yaylaya buradan itibaren başlıyor. 116 varacaksınız. Bundan sonra Eğer dereyi değil de sağdan eğim daha uygun hale ge- giden patikayı takip ederse- lecek. Bu etaptan sonra ya- niz, önce aşağılardan gör- pacağınız tek şey yukarıdan düğünüz kayalığın dibin- gelen dereyi takip etmek deki küçük göle varırsınız. olacak. Dere bulduğu her Bu göl ilkbaharda Mal Gö- yolu kullandığı için burada lü’nün bir parçasıdır. Ancak birkaç farklı noktadan geniş sonbaharda su azaldığı için olarak akıyor. Dereyi takip gölden kopar. Mal Gölü edin. Eğim çok yorucu de- bölgedeki büyük göllerden ğil. Yürümek için oldukça biri. Suyu da diğer göllere uygun. Yukarı çıkarken sa- oranla daha sıcak. Hayvan- ğınızda ve solunuzda yük- larca kirletildiği için gölden seklikleri 3 bin 400 metre su almak yerine civarında civarında pek çok zirve akan derelerden almayı ter- göreceksiniz. Bu zirveler- cih edin. Eğer yükünüz çok

İspir, Erzurum MAL GÖLÜ / CÜNEYT OĞUZTÜZÜN 117 ağır değilse ve kondisyo- PİDOASOR YAYLA / YILDIRIM GÜNGÖR nunuz da orta düzeyde ise, doğanın tadını çıkararak Pidasor Yaylası’ndan Mal Gölü’ne dört saatte varabi- lirsiniz. Mal Gölü’nden ku- zeye baktığınızda Verçenik Zirvesi’nin farklı bir yüzünü tüm heybetiyle izleyebilirsi- niz. Zirveyi daha yakından izlemek istiyorsanız bir saat daha yürüyerek kuzeydeki aşıtlardan herhangi birine çıkmanız yeterli.

YEDİGÖL KÖYÜ-YEDİGÖLLER Yedigöl Köyü’nden araç- daha yavaşlaya- la gidilecek en son nokta cak. Yükseldikçe Çaşurluk Dere ile Çatak yüksek zirvelerin Dere’nin birleşerek ana de- arasında kaldığı- reyi oluşturduğu düzlük. Bu nızı hissetmeye düzlükten sonra iki derenin başlayacaksınız. birleştiği noktadan itiba- Patika bazen ren batıdan gelen Çaşurluk toprak olacak Dere yönüne yürünecek. bazen de taşlık- Eğer iki derenin birleştiği lardan geçecek- noktanın gerisindeki pati- siniz. Dere ikiye kalardan Hacıdamı Yaylası ayrılacak. Sağ- üzerinden gitmeye kalkı- daki dere çifte şırsanız daha fazla yorulur- göllerden gelir. sunuz. Bu yol kısa gibi gö- Siz soldan ge- 118 rünmesine rağmen dik bir len dereyi takip eğime sahip ve yorucu. Böy- edin. Bu dere de le durumlarda, biraz uzun bir süre sonra da olsa suyun en uygun ikiye ayrılacak. aktığı eğimi takip etmekte Soldan gelen yarar var. Zaten oldukça küçük bir dereyi dikkate yayvan olan vadi içindeki almayın. Şaşırır da bu de- patikalar yürümenizi çok reyi takip ederseniz hem kolaylaştıracak. oldukça dik bir eğim çıkar, İlk etap düz ancak fazla hem de dere bittiğinde geri uzun değil. Yola çıktıktan dönmek zorunda kalırsınız. bir iki saat sonra dere yavaş Bu nedenle büyük dereden yavaş güneye doğru dön- ayrılmayın. Zaten bu ay- meye başlayacak ve eğim de rıma geldiğinizde yüksek artacak. Dere iyice güneye doruklar daha da belirginle- döndüğünde adımlarınız şecek. Özellikle solunuzda-

İspir, Erzurum CÜNEYT OĞUZTÜZÜN 119 ki sivri zirve sizi hiç yalnız nedenle de adı Yedigöller. bırakmayacak. Buradan bir Bu göllerin en büyüğüne saat daha yürüdüğünüzde ortasındaki adadan dolayı göllerin bulunduğu düzlüğe Göbekli Göl adı verilmiş. varacaksınız. Eğer hava güzelse göllerin etrafında birkaç saat geçi- İlk olarak sizi birbirinden rebilirsiniz. Zaten tüm göl- uzun bir kara parçası ile lerin etrafını dolaşmak epey ayrılmış iki göl karşılaya- bir zamanınızı alır. Bu göller cak. Bu göllerin arkasında bitki çeşitliliği bakımından da diğer göller var. Burada da çok zengin. toplam yedi adet göl var. Bu

YEDİGÖL KÖYÜ-YEDİGÖLLER 120

İspir, Erzurum 121 CÜNEYT OĞUZTÜZÜN

BAŞYAYLA-ÇİÇEKLİ GÖL Başyayla’da kamp kurula- Karadeniz Hemşin yayla ev- rak bir gün kalınıp oradan leri karşılayacak sizi. İki yıl da Çiçekli Göl’e yürüyüş öncesine kadar yaylada tek düzenlenebilir. Başyayla sa- bir beton ev vardı. Umarım kinleri doğaseverlere karşı hâlâ öyledir. Bu yaylanın inanılmaz bir yakınlık gös- da betona yenik düşmesi teriyorlar. Çamlıhemşin’den son kalenin kaybedileceği sonra gireceğiniz Çat yolu anlamına geliyor çünkü. bir buçuk iki saat sonra Sabah erken yayladan yola Başyayla’ya getirir sizi. Yol çıkan vasat bir grup, eğer biraz karışık. Bu nedenle hava da iyiyse aşıta kadar yolda rastladığınız insanlara eğimi biraz dik olan bu ro- sorarak zaman kaybını ön- tayı dört beş saatte geçe- leyebilirsiniz. Yaylaya ulaş- bilir. Yayladan itibaren yaz mak için özel aracınızla da aylarında su bulmak çok 122 gidebilir, Pazar’dan Çiçekli zor, bu nedenle yanınıza su Yayla’ya giden minibüslere almayı unutmayın. Yaylanın de binebilirsiniz. üzerinden akan küçük de- Yaylanın hemen dibin- reyi geçince hafif eğimlerle deki düzlük kamp kurmak yükselip yarım saat içinde için ideal. Önce Çiçekli çimenlerle kaplı bir alana Yayla’nın beton yığınlarıyla geleceksiniz. Yaylanın tüm kaplanmış evlerini göre- hayvanları burada besleni- ceksiniz. Ne yazık ki Elevit, yor. Yaklaşık bir saatlik bir Tirovit ve Ayder gibi burası yürüyüşten sonra çayırlık da tamamen betonlaşmış. bitecek ve kayalıkların ara- Sakın moralinizi bozmayın. sındaki patikadan yüksele- Başyayla’ya varınca da otan- rek kayalıklarla kaplı ikinci tik özelliklerinden bir şey düzlüğe ulaşacaksınız. Ka- kaybetmemiş tipik Doğu yalıklar bitecek ve önünüze

Çamlıhemşin, RİZE YILDIRIM GÜNGÖR 123 yine çimenlerle kaplı küçük den olur. Çünkü göl sağa bir etap çıkacak. On daki- doğru yükseldiğiniz yama- kalık bir yürüyüşle bu etabı cın arkasındaki çanakta yer bitirdiğinizde aşıta varacak- alıyor. Bu nedenle yanınızda sınız. Buradan Hacıvanak yöreyi bilen biri yoksa mut- Yaylası’nı görebilirsiniz. Bu laka yayladan rehber alın. yürüyüşün kilit noktası da Eğer sis olmazsa yaklaşık burası. Aşıttan itibaren sağa yarım saat sonra yukarıdan doğru hafifçe yükselmeye gölü görebilirsiniz. Bu ci- başlayın. En küçük bir sap- vardaki en güzel göllerden ma yolunuzu kaybetmenize biridir Çiçekli Göl. Etrafı da ve aşağılara inmenize ne- kamp kurmaya elverişli.

YAYLALAR KÖYÜ-ÇEYMAKÇUR GÖLLERİ YILDIRIM GÜNGÖR Artvin’in Yusufeli ilçesi- den geçen patikayı takip et- nin Yaylalar Köyü, Kaçkar tiğinde bir saat içinde Dübe 124 Dağı’nın güney yüzünün Yaylası’na varabilir. Dübe lojistik merkezi. Buradan Yaylası’ndan sonra patika Kaçkar Dağı civarındaki yavaş yavaş yükseliyor. Bir birçok rotaya keyifli yürü- süre yamaca paralel giden yüşler yapmak mümkün. patika, Dübedüzü’nden iti- Köyde kalarak günübirlik baren biraz daha dikleşme- yürüyüşler yapabilirsiniz. ye başlıyor ve parkurun en Ayrıca buradan farklı rota- çiçekli bölgesinden geçiyor. ları izleyerek Rize tarafına Rengârenk çiçeklerle süs- geçmeniz çok kolay. Bu ro- lü bu bölgeyi geçince uzun talardan biri Olgunlar-Dü- süredir çimenlerden devam be Yayla-Naletleme Aşıtı- eden patika yavaş yavaş Çeymakçur Gölleri rotası. kayalık zemine girmeye Sabah erkenden Olgunlar başlıyor. Bu etap yer yer Mahallesi’nden yola çıkan kar dilimleriyle kaplı. Aşıta bir ekip, mahallenin üzerin- yaklaşınca eğim dikleşiyor

YUSUFELİ, ARTVİN ve bir süre sonra Çeyma- edebilirsiniz. Eğer aynı gün 125 kur Aşıtı’na varılıyor. Aşı- Ayder’e varmak istiyorsanız tın çıkışı kadar uzun bir de kuzeybatıya giden dereyi inişi var. Kuzeye geçince en takip edin, iki saat sonra Yu- büyük risk rotada sisin ol- karı Kavrun Yaylası’na vara- ması. Çeymakçur tarafında caksınız. Eğer Çeymakur ağır bir sis varsa geçmesini yaylalarına gitmek isterse- bekleyin ve asla yürüme- niz Büyük Deniz Gölü’nden yin. Siste kaybolduğunuzda kuzey-kuzeydoğu yönünde nereye gittiğinizi bileme- akan dereyi takip edin. Kısa yeceğiniz için ciddi sorun- sürede Yukarı Çeymakçur lar yaşayabilirsiniz. Eğer Yaylası’na giden patikayı hava güneşliyse Meterez bulursunuz. Bir saat sonra ve Büyük Deniz Gölü’nün Yukarı Çeymakçur Yayla- etrafında zaman geçirin, sı’na varıp oradan da kısa hatta göllerde yüzün. Eğer sürede Aşağı Çeymakçur kamp malzemeniz varsa Yaylası’na ulaşabilirsiniz. burada bir gece kalmanızı Eğer araç bulursanız 45 da- öneririm, sonra yola devam kikada Ayder’de olursunuz.

YAYLALAR KÖYÜ-DENİZ GÖLÜ Kaçkar Dağları’nın en popüler bölgesi. Eşyalar ka- tırlarla taşınıyor. Hem Yay- lalar Köyü’nde hem de son köyün son mahallesi olan Olgunlar’da ahşap ve temiz pansiyonlar var. Yürüyüş bir buzul vadisi olan Büyükçay Vadisi’nin tabanından de- vam ediyor. Hastaf Yayla- sı’ndan itibaren yavaş yavaş dikleşmeye başlıyor. Hastaf Yaylası-Dilberdüzü iki üç saat. Buradan Kaçkar Dağ- ları’nın en yüksek ve en de- 126 rin gölü olan Deniz Gölü ise iki üç saat sürüyor. Deniz Gölü, Kaçkarlar’ın en güzel manzaralı gölü. Günübirlik yürüyüşler içinde en uzunu. Göle en güzel zamanında varmak için sabah saat 5.00 gibi yola çıkmak lazım. Ol- kazanarak 2 bin 900 metre gunlar-Hastaf Yaylası arası yükseklikteki Dilberdüzü’ne vasat bir ekip için iki saat varır. Bu etabın zorluk de- sürer. Patika oldukça geniş recesi ortadır. Burada iyice ve eğim düz. Burası bu yürü- dinlendikten sonra Dilber- yüşün en kolay etabı. Hastaf düzü’nün arkasındaki dik Yaylası-Dilberdüzü arası da eğimli bölgeye doğru yürü- iki üç saat sürer. Bu etabın yün. Zaten patika da ken- patikaları yavaş yavaş eğim dini belli eder. Dik olması

Yusufeli, Artvin 127 YILDIRIM GÜNGÖR sizi ürkütmesin. Kayalıkları ki kaybetmenize imkân yok. arasında çok iyi açılmış pa- Eğer yolda yorulursanız sa- tikalar var. Bu etap teknik kın vazgeçmeyin. Kısa bir açıdan çok zor olmamakla süre sonra dünyanın en gü- birlikte yürüyüşün son etabı zel göllerinden biriyle karşı- olduğundan yorgunluk artar. laşacaksınız. Göl, 3 bin 376 Bu nedenle bu etabı zor bir metre yükseklikte. Derinliği etap olarak görüyorum. Pa- ise 60 metre; muhteşem gü- tika o kadar geniş ve belirgin zelliği sizi büyüleyecek.

YAYLALAR KÖYÜ-MODUT YAYLASI Yaylalar Köyü civarında birçok yürüyüş rotası bulu- nuyor Bu rotalar yardımıyla Erzurum ve Rize tarafına geçilebiliyor. Eskiden zaten iller arası ilişkiler çoğunluk- la bu rotalardan sağlanırdı. Gelenler genellikle köyden uzak rotaları seçer ama he- men köyün içinden başlayıp Kaçkar ve Güngörmez dağ- larının muhteşem manzara- sı eşliğinde yürünen bir rota var. Yaylalar Köyü’ne inen dereden yukarı çıkan pati- 128 kayı takip edince kısa süre- de sadece birkaç evi ayakta kalmış bir yaylaya varılıyor. Bu yayladan geride bırakıp sola biraz daha yüründük- türecek Bu düzlükten sonra ten sonra patika sola doğ- güneye doğru ilerlemeye ru yükselmeye başlayacak. başlayın. İki sırt aşınca bir Bu rota ayıların yaşadığı dereyle karşılaşacaksınız. bölgelerden de geçiyor. Bu Onu takip ettiğinizde bu nedenle in olabileceğini dü- bölgedeki önemli buzul şündüğünüz yerlere varma- göllerinden biri olan Kartal dan gürültü çıkarın. Bu, ayı- Gölü’ne varacaksınız. Di- nın sizi fark etmesini sağlar ğer buzul gölleri gibi bu da ve karşılaşma olasılığınız muhteşem. Burada biraz neredeyse sıfıra düşer. oyalandıktan sonra yavaş Patika sizi bir düzlüğe gö- yavaş aşağı doğru inerek

YUSUFELİ, ARTVİN YILDIRIM GÜNGÖR 129 Mikeliz Mahallesi’nin bir ne yazık ki. Modut Yayla- yaylası olan Modut’a ulaş- sı’ndan bir saatlik yürüyüşle maya çalışın. Yaklaşık iki Mikeliz Mahallesi’ne inip saat sonra Modut Yayla- bir araçla Yaylalar Köyü’ne sı’na varacaksınız. Modut dönebilirsiniz. Eğer yürü- Yaylası, dağların eteğinde yerek dönmek istiyorsa- kurulmuş, kışın çığ riski de nız yayladan itibaren köye taşıyan ahşap bir yayla. An- doğru inerken yavaş yavaş cak buraya da insanlar artık alçalın. Birkaç yayla evinin tatil için geliyorlar. Son yıl- bulunduğu düzlükteki pati- larda açılan bir yol yaylanın kayı takip edin. Patika sizi betonlaşmasına yol açacak Yaylalar Köyü’ne götürecek.

DİLBERDÜZÜ-SOĞANLI DAĞI Dilberdüzü’ne gelenlerin ilk hedefi 3 bin 932 met- re yüksekliğindeki Kaçkar Zirvesi’ne çıkmaktır. Bazen günlerce uygun hava koşul- larını bekler, zirveye çıkmak için kamp yerinde oyalanıp dururlar. Oysa Kaçkar kadar yüksek olmasa da tırmanışı hem kolay hem de çok ke- yifli başka zirveler de var. Bunlardan biri de 3 bin 527 metre rakımlı Soğanlı Dağı. Soğanlı Dağı tırmanışı bir sırt boyunca devam eden, 130 muhteşem manzaralar su- nan bir rota. Rotaya girmek için önce Dilberdüzü’nün şık bir saat daha yürünürse güneyinde yer alan Hevek Erzurum’un İspir ilçesinin Aşıtı’na kadar iki saatlik bir Sırakonaklar (Hodiçur) Kö- yürüyüş yapmak gerekiyor. yü’ne varılıyor. Hevek Aşı- Hevek Gediği’ne çıktıktan tı’na vardıktan sonra sağa sonra tam aşağıda bir düz- devam eden sırttan ilerle- lük gözünüze çarpacak. Bu meye başlayın. İlk etap bi- düzlük ismini dibinde bu- raz zorlu. Çürük kayalardan lunduğu dağdan almış: So- oluşan bir zirveyi aştıktan ğanlı Yaylası. Ancak bu düz- sonra sırt boyunca yavaş lüğün sadece ismi “yayla”. yavaş yükselecek ve aşıttan Bunun dışında bu düzlükte yola çıktıktan yaklaşık üç yayla olarak geriye bir şey saat sonra Soğanlı’nın zir- kalmamış. Buradan yakla- vesine varacaksınız. Sırt bo-

ARTVİN-ERZURUM YILDIRIM GÜNGÖR 131 yunca yürürken tipik bir bu- rindeki aşıta vardığınızda, zul gölü olan Danma Gölü eğer hava da güzelse muh- Erzurum tarafının, Kaçkar teşem bir manzarayla karşı- Dağları ise Artvin tarafının laşacaksınız. Zümrüt mavisi manzarası olacak. Soğanlı Deniz Gölü ve arka planda Dağı’ndan kuzeye doğru ba- Kaçkar Zirvesi bu dağların kınca İsimsiz Göl’ü görecek- en güzel manzarasını su- siniz. Geldiğiniz yerden geri nuyor. Aşağı inen patikayı dönmek yerine sırt boyunca takip ederek gölün kenarına yavaş yavaş inerek yaklaşık indikten sonra yine patikayı bir saat içinde bu göle ula- takip edip yavaş bir tempoy- şabilirsiniz. Burada da biraz la Dilberdüzü’ne indiğinizde zaman geçirin. Patikayı ya- tam bir daire tamamlamış vaş yavaş çıkarak gölün üze- olacaksınız.

DİLBER DÜZÜ-BOZTEPE Bu rota da Hevek Aşıtı’n- dan devam ediyor. Kamp yeri yine Dilberdüzü. So- ğanlı Dağı’na gitmek için sağa doğru giden sırt takip ediliyor. Boztepe’ye gitmek içinse sola giden sırtı takip etmek gerekiyor. Bu sırtı yaklaşık bir saat tırman- dıktan sonra ilk zirve olan 3 bin 468 metre yüksekliğe sahip Salağıntepe’ye varılı- yor. Zirvenin son etabı bi- raz dik. Bu nedenle dikkat etmek gerekiyor. 132 Zirveye çıktıktan sonra sırt boyunca yürümeye de- vam edin. Bu etap Kaçkar, Bulut, Kındevul, Altıpar- mak ve Marsis zirvelerinin dıran Boztepe ile Salağın- muhteşem görüntülerinin tepe arasındaki son etapta izlenebildiği bir etap. Bu biraz dikkatli olmakta fayda etabın sonunda en az 10 var. Patikanın üzerindeki çadırın sığabileceği bir düz- iri granit bloklar, ayıların lüğe varacaksınız. Burası in olarak kullanmasına çok Kaçkar Dağları Milli Parkı elverişli. Blokların birleşme içinde kamp manzarası en yerlerindeki mağaralar ayı- güzel yer olabilir. Bundan ların barınması için biçilmiş sonraki son zirve 3 bin 405 kaftan. İnsan ayağı da değ- metrelik Boztepe. Lafazan mediği için burayı rahatlıkla Yaylası’nı eteklerinde barın- kullanıyorlar. Bu nedenle