Atlas-2016_09

TURGUT TARHAN ANKARA 33

ERFELEK ŞELALELERİ Bir doğa harikasının rast- düşüneceksiniz. Şela- lantıyla bulunmasıyla ülke- lelerin tümünü gez- mizin en güzel vadilerinden mek için bir rehber biri de ortaya çıkmış oldu. almanızda fayda var. Sinop’un Erfelek ilçesi sınır- Vadi boyunca yükse- ları içinde kalan Erfelek Şe- lirken her basamakta laleleri’ne giden yol oldukça bir şelale karşılayacak bozuk. Bunun nedeni böl- sizi. Kimi küçük, kimi gedeki yol inşaatları. Orma- ise oldukça görkemli. nın içindeki bu gizli cennet- Ancak yükseldikçe te otuzun üzerinde şelale parkur zorlaşmaya var. Bunlardan dokuz tanesi başlayacak. Bazı şela- diğerlerinde daha büyük. lelerin dibinde birik- Sonbaharda yapacağınız miş olan yaprakların bir yürüyüş pastel renklerin sunacağı müthiş gör- 34 ortaya çıkmasıyla büyülü sel şölenlere şimdi- bir rotaya dönüşür. Orma- den hazır olun. Bazı nın içindeki bir düzlükte ilk yerleri tırmanırken şelale ve oluşturduğu gölet yardıma gereksinim karşılayacak sizi. Rota da duyacaksınız. Kayalar ba- tam buradan başlıyor. Yak- zen zor geçit veriyor, bazen laşık üç dört kilometre son- de oldukça kaygan oluyor. ra ise vadi tabanı düzleşiyor Bu yüzden yürüyüşünüzü ve yolculuğumuz sona eri- olumsuz etkileyecek. Bu yor. Şelalenin yanından sola nedenle “rehber alın” diyo- doğru giden patika sizi bir rum zaten. Eğer rehberiniz günlüğüne de olsa düşler varsa vadinin sonuna kadar ülkesinde yolculuğa çıka- giderek suyun kaynağına da racak. Geri döndüğünüzde ulaşabilirsiniz. Benim tav- gördüğünüz şeylerin tümü- siyem büyük şelaleleri gör- nün gerçek olup olmadığını dükten sonra okları izleye-

Erfelek, Sinop CÜNEYT OĞUZTÜZÜN 35 rek geri dönmeniz. Rotanın oturduğunuz kanepe size bir noktasında Değirmen öyle rahat, öyle büyüleyici Kafe diye bir işaret görecek- gelecek ki kolay kolay terk siniz. Okları takip edin, kısa etmek istemeyeceksiniz bu- sürede ağaçların arasında rayı. Dönüşte okları takip kaybolmuş eski bir değir- ederseniz kısa süre içinde menden bozma kafeteryayı tekrar yola çıktığınız nok- göreceksiniz. Burada çay taya geri döneceksiniz. Geri içerek su sesi ve kuş cıvıltı- dönerken bu kadar kısa bir ları arasında terapi bile ya- süre içinde bu kadar çok pabilirsiniz kendinize. Yaşa- şelale görmenin şaşkınlığını dığınız yorgunluktan sonra yaşayacaksınız.

SORKUN ŞELALESİ Günümüzden 65 milyon lardan tutunup yan geçişler yıl önce oluşmuş tabakalı yaparak devam edebilirsi- kayaçların arasında akan niz. Bazen de suya girerek Sorkun Dere’nin kaynağına tabii. Ara sıra balıklar eşlik çok yakın bir yerde bulunan edecek yolculuğunuza. Ro- Sorkun Şelalesi, Sinop’un tanın ortalarından sonra gizli kalmış köşelerinden setler fazlalaştığı için küçük biri. Dere milyonlarca yıl çavlanlar da artmaya baş- önce oluşmuş tabakaların layacak. Bu çavlanların en üzerinde akarken her bir güzeli arka arkaya akan iki küçük çavlanda farklı bir şelale. güzellik sergiliyor. İkiz şelalelerden son- Gerze’deki bu vadi de Si- ra dere iyice kolaylaşmaya nop’taki diğer vadiler gibi başlıyor. Yaklaşık 20 dakika setlerden oluşuyor. Nedeni kadar bu şekilde yürüdük- 36 ise tektonizma. Milyonlar- ten sonra dere yeniden sert- ca yıldır bölgede meydana leşiyor. Ama hâlâ yukarıdan gelen jeolojik olaylar so- dökülen bir şelalenin sesini nucunda birçok düşey fay duyamayacaksınız. Sorkun meydana geldi. Bu faylar da Şelalesi gerçekten de ken- zaman içinde bu muhteşem dini son ana kadar göster- dereleri ve derelerden dö- miyor. Sağınızda üstü çi- külen şelaleleri oluşturdu. menlerle kaplı terk edilmiş Dere bazen düzleşiyor, bir kulübe göreceksiniz. Bu, kenardaki patikalardan ra- eski bir su değirmeni. Eski hatlıkla geçiliyor. Sonra ama aslında küçük bir iki birden daralarak dar bir müdahaleyle çalıştırılabi- boğaza dönüşüyor. Çok zor lecek halde. Tüm düzenek olmayan bir parkur. Kimi sağlam, sadece değirmene zaman kayadan kayaya atla- su getiren kanalların tamir yarak, kimi zaman ise kaya- edilmesi gerek.

GERZE, SİNOP YILDIRIM GÜNGÖR 37 Kulübeyi arkanızda bıra- kadar gitmeleri gerekiyor. kıp devam edin. En fazla 10 Kayalarla çevrilmiş bir çu- dakika sonra bir uğultu du- kurluğun ortasına akıyor yacaksınız. Ancak önünüz- şelale. Sonbahar olmasına deki kaya bloğunu geçince rağmen su oldukça fazla. görebileceksiniz şelaleyi. Gerze buna benzer bir sürü Doğadaki en güzeller en zor dereyi ve şelaleyi barındırı- ulaşılacak, en kuytu yerler- yor. Bir tarafta muhteşem dedir. Onları hak etmek için bir deniz, hemen berisinde emek sarf etmek gerekir de, muhteşem ormanlar ve de- bir doğal güzellik bu kadar reler. Bu muhteşem doğa- mı kuytuda olur? Dereden nın henüz tam anlamıyla gelenlerin görmesi için ne- keşfedilmemiş olması ise redeyse şalalenin dibine buranın en büyük avantajı.

YENİCE ORMANLARI Karabük’ün Yenice ilçesi çalarla yapmanızı sınırları içinde kalıyor. Ka- tavsiye ediyorum. rabük Valiliği’nin yaptığı Eğer kamp kurmak çalışma ile Yenice Orman- istemiyorsanız Or- ları içinde 15 adet yürüyüş man İşletme Mü- rotası, beş adet kamplı rota, dürlüğü’yle temasa yedi adet de bisiklet rotası geçip orman evinde işaretlendi. Dört mevsim konaklayabilirsiniz. yürüyüş yapılacak muhte- Ormanda işaretle- şem bir bölge. İlkbaharda nen birçok yürüyüş yeşilin, sonbaharda da çeşit rotası var. Ben yine çeşit rengin yansıdığı Yeni- de kendi bildiğim ce Ormanları, bitki çeşitli- rotayı öneriyorum. liği ve barındırdığı endemik Orman İşletme türlerin zenginliğiyle eşsiz M ü d ü r l ü ğ ü ’n ü n 38 bir bölge. Burada yapaca- konaklama tesisi- ğınız yürüyüş sonrasında nin önünden yukarı rüyalarınızın bile renklen- çıkan yolda yürü- diğini göreceksiniz. Yenice meye başlayın. Sa- Ormanları içindeki Çitdere ğınızda solunuzda ve Kavaklı bölgeleri kapsa- porsuk ve anıt fındık ağaçla- dıkları ekosistem nedeniyle rını göreceksiniz. Eğer bir iki koruma altına alınmış. Çit- gün önce yağmur yağmışsa dere’de porsuk, fındık, kara- ormanın tabanının rengâ- çam, akçaağaç, sapsız meşe renk mantarlarla kaplan- ve dağ karaağacı, Kavaklı dığını göreceksiniz. Yukarı bölgesinde ise anıt porsuk ve doğru çıktıkça ortam daha fındık ağaçları egemen. Ye- da kızıllaşacak. Yürüyüşü- nice’ye sabahın erken saatle- nüz boyunca ceylan ve ge- rinde varırsanız kahvaltınızı yik izlerine rastlayacaksınız fırından yeni çıkmış poğa- sık sık. Eğer biraz şansınız

Yenice, Karabük 39 TURGUT TARHAN varsa hayvanları görmeniz dünyasında bulacaksınız. Et- bile mümkün. Burası dün- rafınıza dikkatli bakarsanız yada çok az kalmış doğal bir mikro dünyanın tüm fertle- anıt orman, doğanın bize rinin bu ekosistem için nasıl korumamız için bıraktığı da canla başla çalıştıklarına bir değer. Yürüdüğünüz yol tanık olacaksınız. Yürüyüş boyunca bazen sisler arasın- sonunda tüm ormana hâkim da kalan ağaçların ürkütücü tepeye varacaksınız. Hiçbir görüntüsü size eşlik edecek, şey yapmayın, sadece etrafı- bazen de sis dağılacak ve nızda dönerek renk cümbü- kendinizi renkli bir masal şünü izleyin yeter.

KARAPINAR KUMULLARI Herkes Karapınar ku- ve sakın yoldan çıkmayın. mullarını erozyon önleme Çıkarsanız bitki örtüsünün bölgesinde sanır, ama asıl altında derin bir kumun kumullar Karacadağ’ın yattığına şahit olabilirsiniz. eteklerinden Karapınar’a Yani arabanız batar. Yani doğru yaklaşıyor. Bu böl- gerçekten de çöl. Eğer aracı- gede yapacağınız birkaç nız batarsa sadece yürüyüş saatlik yürüyüş size bir çöl değil, zorlu bir çöl macerası ortamında yürümenin ne da yaşayabilirsiniz. Kumul- demek olduğunu fazlasıyla lar uzaktan pek belli olmu- anlatacaktır. Yolculuğunuz yor. Bu yüzden kumulların Karapınar’dan başlayacak. iyice belli olduğu noktada Ereğli yolu üzerindeki şe- araçtan inin ve yürümeye hitliği geçer geçmez sola başlayın. Yanınıza yolculuk dönen toprak yola girerek boyunca yetecek kadar su 40 Karacadağ yönüne ilerleyin almayı da unutmayın. Çün- kü tam bir çöl ortamına gi- riyorsunuz. Araçtan inip atacağınız birkaç adımdan sonra bir- den yavaşladığınızı hisse- deceksiniz. Kum tempoyu iyice düşürüyor ve giderek yorucu oluyor. Bu nedenle çok hızlı hareket etmeden yavaş bir tempoda yürüyün. Yürüyüşe başladıktan yarım CÜNEYT OĞUZTÜZÜN saat sonra bitki örtüsünün iyice azaldığını ve uzaktan gözüken sırtların tamamen kumullar tarafından işgal

Karapınar, Konya YILDIRIM GÜNGÖR edildiğini göreceksiniz. rüyor. Yarım saat daha yü- 41 Yavaş yavaş yürümeye rürseniz kumulların tepe noktasına varacaksınız. Ge- devam edin. Hedefiniz kar- riye döndüğünüzde bıraktı- şıda gözüken kumul sırtları. ğınız izlerin rüzgârın getir- Eğim dikleştikçe ayakları- diği kumlar tarafından kısa nız da kaymaya başlayacak sürede nasıl da hızla yok ve yorulacaksınız. Bol bol edildiğini göreceksiniz. Do- dinlenmeye ve su içmeye ğanın kendisine sunduğu çalışın. Bir süre sonra bitki her türlü kaynağı vahşi bir örtüsünün tamamen yok şekilde tüketen ve dünyayı olduğu kumulların dibine umarsız bir şekilde yaşan- varacaksınız. Rüzgârın ku- maz hale getiren bir canlı mullarda meydana getirdiği türünün üyesi olarak ürper- kıvrımlar bu çöl ortamını diğinizi hissedeceksiniz. görsel bir şölene dönüştü-

CELİL BOĞAZI Konya’nın Cihanbeyli bacaları ülkemizdeki ilçesinin Kuşca kasabası sı- diğer örneklerinden nırları içinde yer alan Celil daha farklı şekillere Boğazı barındırdığı doğal sahipler. Bir zaman- anıtla ve muhteşem sonba- lar bu peribacaları har renkleriyle büyülüyor. dinamitle patlatılarak Bu bölge de Atlas’ın Tür- elde edilen kaya par- kiye coğrafyasına hediyesi. çaları ev yapımında Yürüyüşe Celil Boğazı’nın kullanılmış. Ama girişindeki piknik alanından bir önceki belediye başlayabilirsiniz. Bu alan- başkanı bu tahribatı da bir zamanlar insanların önlemiş ve bölgeyi barınak ve tapınak olarak koruma altına almış. kullandığı insan yapımı bir- Onca tahribata rağ- kaç mağara, insan-doğa iliş- men boğazın her kö- 42 kisinin güzel örneklerinden şesine yayılmış onlar- biri. Bu barınaklardan biri ca peribacası zamana biraz yüksekte kaldığı için meydan okumaya merdivensiz çıkmak epey devam ediyor. Boğa- zor. Yapı bir ana salon ve zın bir de efsanesi var; bu- bu salona bağlanan birkaç rada obası bulunan bir ana odadan oluşuyor. Piknik kızın öyküsü. Kız bir gün alanından itibaren sırtla- başka obadan birine âşık ol- ra çıkarak, sırtlar boyunca muş. Düğün dernek derken yürüyüşler yapabilirsiniz. damat kızı alıp gitmek is- Özellikle akşam saatlerin- temiş. Anasından ayrılmak de ışık iyice yataylaşmışken istemeyen kız atın terkisin- bölgenin jeolojik özelliğin- den atlayarak anasına doğ- den kaynaklanan renklen- ru koşmaya başlamış. İkisi meler daha belirgin olarak tam birbirlerine kavuşacak- görülüyor. Boğazdaki peri- ken taş olup kalmışlar. Her

Cihanbeyli, Konya YILDIRIM GÜNGÖR 43 ikisinin gözlerinden akan bakmaya karar verirseniz yaşlar pınar olup sulamış biraz yorulacağınızı bilme- vadiyi. Vadinin içinde tek lisiniz. Ben vadiye inmenizi bir yerde su var. Burası da şiddetle tavsiye ediyorum. “Anakız” denilen yer. Celil Kuşca’da konaklamak için Boğazı’na yukarıdan bakan bir tesis yok. Ancak Cihan- sırtlarda yürürken çok zor- beyli’de kalarak sabah gidip lanmayacaksınız. Toprakla akşam dönebilirsiniz. Vadi- kaplı yumuşak zemin karda nin girişinde bir çeşme var. yürüyormuşsunuz hissi ve- Bir çeşme de vadinin çıkışı- recek. Ancak vadi içine inip na yakın bir noktada anayol de peribacalarına yakından üzerinde bulunuyor.

CELİL BOĞAZI 44

Cihanbeyli, Konya 45 YILDIRIM GÜNGÖR

KAPADOKYA PARKURLARI Dünyanın en önemli do- nin oluşumunun ğal anıtlarının başında gelen her aşamasını Kapadokya’da doğa yürü- görme şansının yüşlerini çok farklı etaplarda bulunması. Yü- gerçekleştirebilirsiniz. rüyüşler boyunca Doğanın su ve rüzgâr yar- aşınmanın her dımıyla şekillendirdiği vadi- aşamasını göz- lerde yapılan birkaç saatlik lemek mümkün. yürüyüşler Kapadokya’ya Bir peribacası çok farklı bir gözle bakma- daha oluşumu- nızı sağlayacak. Kapadokya, nun ilk aşamasın- birçok uygarlığın egemen ol- dayken, hemen duğu bir bölge. Hititlerden, yanındaki yok Phryglerden, Perslerden iz- olma halindedir. ler taşıyor. Eğer dikkatli ge- 46 Hıristiyanlığın ortaya çı- zerseniz belki bir kışıyla bu dini benimseyen- kuvars minerali lerin, Roma’nın şiddetinden veya bir agat bu- kaçıp sığındığı bölge, o dö- labilirsiniz. Yü- nemlerden itibaren kayalara rüyüş sırasındaki oyulan kiliseleriyle, yeraltı görsel şölen de cabası. şehirleriyle de ünlü. Eskiden Aslında balonla uçuş da sadece açık hava müzeleri- yürüyüşe eklenecek bir et- nin gezdirildiği bölgede artık kinlik olabilir. Sabah saat- yürüyüşler de düzenleniyor. lerinde yapılacak bir saatlik Bölgede hizmet veren tur balon uçuşu bölgeyi tüm şirketleri doğa yürüyüşle- görkemiyle izlemek için bü- ri için rotalar belirliyor. Bu yük bir şans sunuyor. tür yürüyüşlerin avantajı, en Balon uçuşları aynı za- görkemli yer şekillerinin bu- manda bölgenin oluşumu lunduğu Kapadokya bölgesi- için büyük katkılarda bulun-

NEV Ş E H İR 47 FATİH ÖZENBAŞ muş. Ayrıca Erciyes ve Ha- çük taş parçaları sert zemin san Dağı’na daha yüksekten üzerinde çok kaygan hale bakmanızı da sağlayabiliyor. geliyor. Bu taşlara basarak Milyonlarca yıl bu alana ateş kaymanız ciddi sakatlıklara kusan bu iki dağ şimdilerde neden olabilir. dingin bir dönem yaşıyorlar. Yürüyüşler genellikle Ak Kapadokya’da yapacağınız Vadi, Ballı Vadi, Güvercinlik yürüyüşlerde dikkat etme- Vadisi, Aşk Vadisi, Zemi Va- niz gereken en önemli konu disi ve Kızıl Vadi gibi bölge- zeminin kayganlığı. Aşınma lerdeki parkurlarda yapılıyor. sırasında açığa çıkan kü-

KAPADOKYA PARKURLARI 48

CÜNEYT OĞUZTÜZÜN NEV Ş E H İR 49

ALADAĞLAR TRANS Önemli bir kısmı Niğde ili Buyduran pına- sınırları içinde kalan Aladağ- rında kısa bir mola lar, eşsiz yürüyüş rotalarına vererek su gerek- ve bir yandan yüksek zirve- siniminizi karşı- lere, bir yandan kaya duvar- layın. Moladan larına tırmanış güzergâhları- sonra yarım saat- na sahip. Dağ aktivitelerinin lik bir yürüyüşle tümünde dağcılık veya en aşılacak boyundan azından kampçılık bilgisine sonra Yedigöller gerek var çünkü yiyecekler platosu ve ürkü- de dahil olmak üzere tüm tücü görüntüsüyle malzemeler sırtta taşınıyor. Direktaş Zirvesi Demirkazık Köyü’nden ka- karşılayacak sizi. tır kiralamak da mümkün. Buradan bir saat- Demirkazık Köyü’nden yola lik yürüyüşle Di- 50 çıktıktan bir saat kadar son- rektaş’ın dibindeki ra Karayalak Boğazı’nın gi- göllerden birinde rişine varacaksınız. Boğazın kamp kurabilir- girişindeki kaya kütlesini siniz. İniş olduğu döndünüz mü karşınıza bü- için daha hızlı ha- yük bir çanak ve kaya duvar- reket etmeniz mümkün. Pa- ları çıkacak. Buradan 3000 tika iniş için çok uygun. metre civarında bir yüksek- Platodaki büyük göllerin liğe sahip Çelik Buyduran sayısı yedi. Bu nedenle de Aşıtı’na kadar olan etap epey Yedigöller olarak kalmış adı. zorlu. Zorluğun nedeni ze- Burada bir iki gün kamp ku- minin çarşakla kaplı olması. rarak gölleri dolaşabilirsiniz. Yukarı doğru çıkarken bazen Yeterli zaman geçirdikten adım atmakta bile zorlanabi- sonra kampınızı toplayarak lirsiniz. Yaklaşık iki üç saat Hacer Boğazı’na doğru yola süren çıkışın ardından Çelik çıkabilirsiniz. Dik eğimli ya-

Niğde-Kayseri YILDIRIM GÜNGÖR 51 macı kesen patika bir orman uzaklıkta. Burada kamp yolunda sona erecek. Yola kurabilir ya da bölgedeki girdikten yaklaşık bir saat pansiyonlarda kalabilirsiniz. sonra Soğukpınar’a varacak- Farklı yüksekliklerden dö- sınız. Bölgeye adını veren külen şelalelerin tümünün pınarda dinlendikten sonra ortak özelliği dağların yük- yola çıkarsanız iki üç saatlik sek kesimlerinden adeta fış- yürüyüşle Ulupınar Köyü’ne kırması. Şelalelerden dökü- aynı gün varabilirsiniz. Bu- len sular Zamantı Çayı’nın radan ünü dünyaya ulaşmış en büyük kollarından birini Kapızbaşı Şelaleleri bir saat besliyor.

KALDI BUZULU TURGUT TARHAN Aladağlar’ın zorlu zirve- de’den bile yola çıksanız 52 lerinden Kaldı’nın kuzeyin- akşama geri dönebilirsiniz. de büyük bir buzul bulunu- Ancak bu muhteşem dağ- yor. Bu buzul her geçen yıl ların bağrında bir gün bile biraz daha küçülse de henüz kamp kurmanızı, sabahın görkeminden çok şey kay- erken saatlerinde kalkarak betmemiş. Buzula ulaşmak ciğerlerinize temiz oksijeni için Çamardı ilçesinin Çu- çekmenizi öneririm. Sa- kurbağ Köyü sınırları içinde rımemetler ile Kocadölek bulunan Emli Vadisi’ne git- arası yaklaşık beş kilometre. mek gerekiyor. Kampınızı Yol vadide sıkışmış kalmış Sarımemedin Yurdu’nda da ormana kadar gidiyor. Or- kurabilirsiniz, birkaç kilo- man içinde ise patikayı ta- metre ilerideki koca dölekte kip etmek gerekiyor. Yürür- de. Kaldı Buzulu’nu görmek ken Aladağlar’ın görkemli için kamp kurmanıza gerek zirveleri de yavaş yavaş yok. Sabah erkenden Niğ- kendini göstermeye başlı-

NİĞ D E yor. Kocadölek düzlüğünü saklanmış buzul parçaları geçince bir yamaç molozu- bulunuyor. Düşerek yara- nun üzerindeki patikayı ge- lanabilirsiniz bile. Buzulun çip Sıyırmalık Boğazı’na gi- kenarına geldiğinizde eriye- den dereye girildikten sonra rek yarılmış masmavi buzu- yavaş yavaş dereyi takip lun içinden oluk gibi derele- edip sağdaki yamaca doğru rin aktığını göreceksiniz. Bu çıkılıyor. Patikalar burada akış, buzulun nasıl hızla yok çok belirgin değil. Yürürken olduğunu gösteriyor. Buzu- karşınızda Kaldı Zirvesi, so- lun üzerinde yürümeye ça- lunuzda Lahitkaya Zirvesi lışmayın. Sadece kenardan olacak sürekli. Bu yamacı izleyin. Üzerinde yürürse- acele etmeden yavaş yavaş niz karla örtülü bir buzul yürümek gerekiyor. Birkaç çatlağına düşebilirsiniz. iniş çıkıştan sonra bu- zulun morenleri art- 53 maya başlayacak. İrili ufaklı çakıl taşlarından YILDIRIM GÜNGÖR oluşan bu morenler buzulun hareketi so- nucunda oluşmuş. Son bir yayvan tepeyi de çıkınca buzulu tüm görkemiyle karşınızda bulacaksınız. Yayvan Tepe’yi inerken dikkat edin çünkü morenler çok kaygan. Buzul bu- rada sadece karın altın- da gibi gözüküyor ama morenlerin altında da

YILDIRIM GÜNGÖRLEVENT VADİSİ-İKİZ MAĞARA-KARADAĞ TÜMÜLÜSLERİ 54 Levent Vadisi’ne girildi- ğil ama kayaların üzerindeki ğinde tam karşıda birbirine otlar ve küçük çakıl taşları 50-60 metre uzaklıkta iki dikkatsiz yürüyüşçülere kü- mağara görünür. Bu mağa- çük sürprizler hazırlayabilir. raların arkasındaki Kara- Kayaların üzerindeki setler- dağ’da ise üç adet tümülüs den yürünerek kısa sürede bulunuyor. Bu mağaraların mağaranın ağzına geliniyor. içine farklı dönemlere ait Soldaki mağaranın giri- yaşam izleri bulunuyor. Yü- şinde 80 santimetre çapında rüyüş, mağaraların bulun- ve yaklaşık iki metre derin- duğu kayaların altında bu- liğinde insan eliyle yapılmış lunan meyve bahçesinden bir sarnıç bulunuyor. Ma- başlıyor. Bu etabın en güzel ğaraya girmek için birkaç tarafı sincapların da size eş- metrelik tırmanış yapmak lik etmesi. Eğim çok dik de- gerekiyor. Girişte bulunan

AKÇADAĞ, MALATYA bir çalının altındaki kayanın da yaşadığı çok belli. Jeoloji 55 solundan kolay bir tırma- ve insan ilişkisinin en güzel nışla mağaraya girilebiliyor. örneklerini bu mağaralarda Mağaranın içinde birkaç görmek mümkün. Bu mağa- oyuk var. Oyuklardan biri radan dışarı çıkmak diğerine mağara girişine göre solda, göre çok daha kolay oldu- ikisi de sağda. Soldaki oyuk ğu için dönüş bu mağara- oldukça yüksek. Ayakta dan yapılmalı. Mağaraların rahatlıkla yürünebiliniyor önündeki patika kısa sürede ve yaklaşık 10 metre sonra arka tarafa, Karadağ’ın etek- sona eriyor. Bu 10 metre- lerine çıkıyor. Buradan itiba- lik etabı yavaş yürümek ren yalklaşık üç dört saatlik gerekiyor. Çünkü oyuğun bir yürüyüşle ne yazık ki üçü ağzı dışarı açılıyor. Sağdaki de define arayıcıları tarafın- oyuklardan biri birkaç met- dan tahrip edilmiş tümülüs- re sonra sona eriyor. Onun ler görülebilir. sağındaki oyuk ise bir dehliz gibi ilerliyor ve sağdaki ma- ğaraya çıkıyor. Dehlizin ilk 10 metresinden sonra kap- karanlık olduğu için mut- laka fener kullanılmalı. Bu dehliz insanlar tarafından oyularak iki mağara birbiri- ne bağlanmış. Dehlizin çıktığı ikinci mağara, ilk mağaranın nere- deyse iki katı büyüklüğünde ve birkaç setten oluşuyor. Burada yaşayan grupların asıl nüfusunun bu mağara-

LEVENT VADİSİ-KÜÇÜKKÜRNE MAĞARALARI Mağaraların içinde de- vam eden olağanüstü bir parkur. İnsanların mağara- ları nasıl şekillendirip büyük yaşam alanları yarattığının dünyadaki en güzel birkaç örneği bu parkurda gözleni- yor. Küçükkürne Köyü’nün girişinde, duvarında bir Roma yazısı bulunan çeş- meyi geçtikten kısa bir süre sonra köyün sonundaki bir- kaç eve varılıyor. Mağara yürüyüşüne bu evlerin ara- sından mağaralara doğru 56 giden yoldan başlanıyor. Bu yol birkaç yüz metre sonra biterek patikaya dönüşüyor. Patika üzerindeki mağara- lar köylüler tarafından depo olarak kullanılıyor. Patika, üzerinde birkaç küçük niş bulunan en sağdaki ma- ğaraya kadar gidiyor. Ma- ğaraların başlangıcından geçince büyük bir meydana sonra patika yerini kayalara çıkılıyor. Bu meydanın bu- bırakıyor. Bu kayalık kesim lunduğu mağara buradaki setlerden oluştuğu için üze- en büyük mağaralar ara- rinde yürümek daha kolay. sında. Yüksekliği yer yer 30 Üst üste binmiş iki oyuk metreye kadar ulaşıyor. Se- görülüyor önce. Bu oyukları tin bittiği yerde yapılan bir

AKÇADAĞ, MALATYA 57 YILDIRIM GÜNGÖR duvarla mağarada yaşayan- vanlar için biriktiriliyor. Bu ların güvenliği sağlanmış. mağaranın en dikkat çeken Meydanda çapı yaklaşık bir yönü, bu kadar yüksekliğe metre, derinliğiyse iki metre rağmen birkaç kat çıkılma- olan bir sarnıç bulunuyor. sı. Duvarlardaki izler bunu Mağara içindeki küçük ko- gösteriyor. Kaledeki ma- vuklardan gelen sular hay- ğaranın girişinde bulunan

LEVENT VADİSİ-KÜÇÜKKÜRNE MAĞARALARI sikkelerden onlarcası ma- çıkıyor ve yan duvarlarında ğaranın tavanına saplanmış birçok başka mağara bu- olarak duruyor. Aslında çok lunuyor. Mağara içindeki daha fazlaymışlar ama bir- kaya duvarlarının renkleri çoğu av tüfeğiyle vurularak de bu mağarada büyük çö- indirilmiş. Ucunda demir küntüler yaşandığını göste- bir halka olan bu sikkeler riyor. Mağara, çöküntüler belki de katlar arasındaki olmadan önce birkaç katlı ağaçların daha sağlam ve bir binadan farklı değilmiş güvenli olmasını sağlıyordu. ve tüm mağaraların birbir- Bu mağaradan geri inip leriyle bağlantısı varmış. patika takip edilerek Levent Çöküntüler bu mağaraların Vadisi’nin en yüksek ve en birbirleriyle bağlantılarını geniş mağarasına varılıyor. kesmiş. Mağaranın girişin- Yüksekliği 60 metreye kadar de solda bulunan duvardaki 58 ulaşabilen bu mağaranın mağaralar ve iyice körelmiş genişliği de yer yer 50 met- setler, burada dört ayrı se- reye yaklaşıyor. Mağarada- viyenin bulunduğuna işaret ki küçük oyukların tümü ediyor. kaya düşmeleri sonucunda Bu duvarın altınday- iyice körelmiş, tepeden iti- sa yan taraftaki mağaraya baren birkaç setten oluşan geçmek için yapay bir geçit mağaralar duvarlarda asılı açılmış. Büyük mağaranın kalmış. Mağaranın taba- içinde devam eden patika nında bulunan ve önünde doğrudan bir geçide yöne- üçlü bir set bulunan büyük liyor. Bu geçidin arkasında mağaranın üstünden yu- başka büyük bir mağara karıya doğru genişliği beş bulunuyor. Mağaradan dı- metreden fazla büyük bir şarı bakarken sağ ve solda baca yükseliyor. Bu baca büyük setler gözleniyor. Bi- mağaranın tavanına kadar raz dikkatli bakıldığında bu

AKÇADAĞ, MALATYA YILDIRIM GÜNGÖR 59 setlerin insanlar tarafından bloğu duruyor. Bu son ma- şekillendirildiği anlaşılıyor. ğaradan aşağı kayalardan Küçükkürne Köyü’nün en iniliyor. Çok zor değil ama büyüğü olan bu mağaradan dikkat etmek gerek. Mağa- yandaki mağaraya geçile- ranın çıkışında soldaki du- biliyor. Bu son mağara bir varın dibindeki çukurluğa önceki kadar büyük değil beton bir havuz yapılmış. ama yörede yaşam izi olan Bu havuzda, yaz sonlarında diğer mağaralara göre ol- bile mağaradan sızan suları dukça büyük. Burada da biriktirilerek hayvanlar su- büyük çökme izleri gözle- lanıyor. Havuzun kenarın- niyor. Hatta mağaranın tam dan inilerek yaklaşık yarım ortasında tavandan düşmüş saat içinde yürüyüşün baş- yüzlerce tonluk bir kaya langıç noktasına varılıyor.

KARLIK DAĞI Ortaköy, Yeşilyurt ilçe- sine bağlı. Dağlarla çevrili bir vadide bulunan köyde birçok farklı yürüyüş rotası bulunuyor. Bunların içinde manzarası en güzel olanı Karlık Dağı rotası. Yürüyüş Ortaköy’ü geçtikten sonra sol yamaçtaki kayalıklarda bulunan devasa mağaranın tam karşındaki dereden başlıyor. Güzel bir patika- dan 15 dakikalık yürüyüşle bir mağaraya giderek önce burayı ziyaret etmenizi 60 öneririm. İçinde beş altı katlı bir apartman yapıla- cak kadar geniş ve yüksek mağarada insan yaşamına ait birçok iz de bulunuyor. Ortalıktaki demir cürufları burada madencilik faali- yetlerinin de yürütüldüğü- nün kanıtları. Bu mağara- da geçirilecek yarım saat, vücudunuzun ağır dağ yü- rümeye başlayın. rüyüşüne hazırlanmasını İlk birkaç yüz metrede da sağlayacak. Tekrar yola patika çok belirgin değil inilerek dereyi geçip tam ama yükseldikçe belirgin- karşıdaki büyük derenin sol leşmeye başlıyor. Yaklaşık yamacındaki patikadan yü- yarım saat kadar yürün-

YEŞİLYURT, MALATYA 61 YILDIRIM GÜNGÖR dükten sonra patika dikle- ramsı bir yapının önünden şecek ve dere derinleşecek. geçiyor ve dere içinden yu- Dereye inerek sağ yamaca karıya doğru devam ediyor. doğru giden patika, çakıl Patikadan çıkmadan sabırla taşlarından oluşmuş ve yer devam edilirse yarım saat yer tahrip olmuş mağa- içinde iki adet mağaranın

KARLIK DAĞI önüne varılıyor. Uzaktan iki tane olarak gözüken mağara aslında iki girişi olan bü- yük bir mağara. Çok fazla insan izi yok ancak girişin şekillendirilerek sütun ya- pılmaya çalışıldığı çok açık. Mağaranın serinliğinde ya- rım saat kadar mola verile- bilir. Moladan sonra basit bir tırmanışla mağaranın üzerine çıkıldıktan sonra mağaranın üzerinden geçen patikaya giriliyor. Bu patika derenin sağından devam 62 ederek soldan gelen diğer patikayla birleşiyor. Patika, bu noktadan itibaren dere solda kalacak şekilde sağ- dan devam ediyor ama yer yer yeşilliklerle kaplı dere- den de fazla uzaklaşmıyor. Burada iki noktada su var. Biri yaz sonunda bile kaya- lardan sızarak yarım litrelik gayet iyi akıyor. Çeşmeden bir şişeyi birkaç dakikada sonra iki zirve arasındaki dolduruyor. Diğeri ise daha boyunun hemen altındaki yukarıda, patikanın dereyle patikaya ulaşmak yarım sa- birleşerek sola geçtiği yer- ati alıyor. Buradan itibaren den birkaç metre ilerideki yaklaşık 150-200 metre ka- bir çeşme. Yaz sonunda bile dar kayalıklardan çıkılıyor.

YEŞİLYURT, MALATYA 63 YILDIRIM GÜNGÖR Daha sonra soldaki patika- takip edilerek yarım saat lardan birine girilerek sol sonra karşıda görünen 2 bin yamaçta görülen zirvenin 583 metrelik zirveye varıla- altındaki büyük düzlüğe bilir. Zirveden Çat, Keban varılıyor. Buradan barajla- ve Karakaya barajları ile rın manzarası muhteşem. Nemrut Dağı’nın manzarası Zirveye doğru giden patika görülmeye değer.

KARAKAYA BARAJ YOLU Kale ilçesini geçer geç- mez, Kömürhan Köprü- sü’ne varmadan hemen önce sağa doğru Akuşağı yolu ayrılıyor. Yürüyüş bu tabelanın bulunduğu nokta- dan başlıyor. Rota herhangi bir patikadan değil, stabilize yoldan devam ediyor. Bu etabın hiçbir teknik zorlu- ğu yok, tam bir mukavemet yürüyüşü. Yürüyüş 20 kilo- metre sürüyor. Bu mesafe, kondisyonu iyi bir sporcu- nun çok rahat başaracağı bir 64 mesafe. İlk etapta, Karakaya Barajı solda kalacak şekilde yaklaşık üç kilometre kadar yürünüyor. Sonra sağa dö- nülerek yamaca paralel gi- dilmeye başlanıyor. Bu eta- bın manzarası inanılmaz. Baraj gölü, sağa döndük- ten sonra daralıyor. Barajın karşı yamaçlarındaki evler ilkbahar, sonbahar ve kış aylarında inanılmaz manza- üstünde değil yamaçlarda ralar sunuyor. Yer yer bah- kurulu. çeler içinde yapılmış birkaç Gülenköy yol ayrımını evden oluşmuş küçük yer- geçtikten kısa bir süre son- lerden geçiliyor. Köyler yol ra Yenidamlar Köyü’nün

KALE, MALATYA 65 YILDIRIM GÜNGÖR Kozağacı Çeşmesi’ne varı- Bu noktadan, Karakaya Ba- lıyor. Çeşmenin merdivenle rajı’nın topografyaya uyarak çıkılan bir de üst katı var. yaptığı kıvrımlar olağanüstü Buraya çıkılarak manzaraya güzellikte. Çeşme yürüyü- daha yüksekten bakılabilir. şün tam 10’uncu kilomet-

KARAKAYA BARAJ YOLU resine denk geliyor. Burada rotadan daha yorucu bir mola verdikten sonra “bu zemine sahip. Bu nedenle kadarı bana yeter” diyenler yol üzerindeki mescide var- geri dönebilir. Devam ede- madan derenin sağındaki cekleriyse 12 kilometrelik meyve bahçesinden çıkmak zorlu bir yolculuk bekliyor. daha akılcı olur. Bahçenin İlerledikçe yol ve manza- içinde belli belirsiz bir pa- ra daha da güzelleşiyor. Bu tika bulunuyor. Sonbaharda aşamadan sonra yol inişli yürüyenler bahçedeki alıç- çıkışlı olmaya başlıyor ve lardan tadarak enerji topla- yer yer kötüleşiyor. Yol ba- yabilir. Bahçe içinden yak- kım çalışmaları nedeniyle laşık 15 dakikada şelalenin zemin bazen kötüleşiyor altına kadar gidilebiliyor. ama yürümeyi engellemi- Ancak şelaleyi tam görmek yor. için 15 metrelik çok riskli 66 Rotanın sonlarına doğru olmayan bir etabı geçmek Akçaköy’e yaklaşırken, yo- gerek. Her doğal güzellik lun sert bir eğimle aşağıya gibi bu şelale de kendini son inerek keskin bir viraj yap- ana kadar ortaya çıkarmı- tığı noktaya varmadan karşı yor. Yaklaşık 11 metre yük- yamaçta bir şelale göze çar- seklikten dökülen şelale bu pıyor. Uzaktan, şelalenin ak- rotanın görülmesi gereken tığı dereden gidilerse daha en güzel doğal değeri. İner- kolay olacakmış gibi gözü- ken de yine aynı rotayı kul- küyor ama bu dereye giri- lanmakta fayda var. Yürüyüş lirse büyük bir hata yapılır. üzerindeki Akçaköy’ün yol Son derece kaygan olan ve üstündeki mescidinde sona yer yer küçük riskler taşıyan eriyor. Buradan bir araçla bu dere, kısa sürede tüm geri dönülebilir.

KALE, MALATYA 67 YILDIRIM GÜNGÖR

ANSIR MAĞARALARI İçinde hem doğa, hem kültür değerleri barındıran orta zorlukta olağanüstü bir rota. Ansır Mağaraları yürüyüşü Buzluk Köyü’nün Alocağı Mahallesi’nden başlıyor. Mahalleyi geçer geçmez sağ yamaçtaki be- lirgin patika hemen dikkati çekiyor. Bu rotanın uzun- luğu yaklaşık 1150 metre. Mahallenin karşısındaki ya- maçtan geçen patika takip edilerek düşük bir eğimle, hiç yorulmadan yaklaşık 20 68 dakika içinde Buzluk (An- sır) Mağaraları’nın dibinde- ki mezarlığa kadar gidiliyor. Yürüyüş boyunca herhangi bir zorlukla karşılaşılmıyor. Yamaç boyunca özellikle ilkbahar aylarında yürü- yüşe muhteşem bir renk olduğu için kısa olmasına cümbüşü eşlik ediyor. Son- rağmen Alocağı patikasın- bahardaysa yer yer pastel dan daha yorucu. renkler görülüyor. Bu rota, Her iki rota da eski me- Buzluk Köyü’nden başlayan zarlıkta birleşiyor. Buradan başka bir rotayla mezarlık- itibaren yaklaşık 100 metre ta birleşiyor. Buzluk Köyü kadar sola doğru yüksel- ile mezarlık arası yaklaşık dikten sonra mağaralara 660 metre. Ancak eğim dik giden patikaya ulaşılıyor.

YAZIHAN, MALATYA 69 YILDIRIM GÜNGÖR Patika bu noktadan itiba- sonra, bir zamanlar mağa- ren yavaş yavaş sağa doğru raların bulunduğu büyük yükselerek devam ediyor. kaya duvarının bir parçası Patikanın üzerinde 50-60 olan, ancak zaman içinde yıl önce kullanılan büyük duvardan kopan büyük kaya bir çeşmenin kalıntıları var. bloğunun dibine varılıyor. Ancak kalıntılar yok olma- Kaya ile ana duvar arasında ya yüz tutmuş. Bu noktayı dar bir geçit var. Zor değil, geçtikten yaklaşık 10 dakika birkaç basamak sonra kaya

ANSIR MAĞARALARI bloğunun üzerine çıkılıyor. Soldaki setin üzerine yakla- şık bir buçuk metrelik basit bir tırmanışla çıkılıyor. İlk set epey geniş. Buradan çok fazla ileri gitmemek gereki- yor. Set ileri doğru gidiyor- muş gibi gözüküyor ama aniden bitiyor. Daha önce setin ilerisindeki mağarala- ra ulaşan yol çökme nede- niyle yok olmuş. İkinci sette üç adet ma- ğara bulunuyor. Bu set üçüncü sete göre daha az 70 riskli. Üçüncü sete çıkış ise kolay. Ancak set dar oldu- ğu için dikkatli yürünmesi gerekiyor. Buradaki yedi mağaranın altısının birbi- rine içeriden bağlantısı var. Mağaraların şu andaki harap Patika, karşıdaki büyük kaya durumu bile bir zamanlar kütlelerinin üzerine doğru burada çok kalabalık bir in- gidiyor ama bu kaya kütle- san topluluğunun yaşadığı- lerinin dibindeki mağaralar- nın en büyük delili. Dikkatli da yaşamış olan insanların olmak şartıyla burada yak- izlerini görmek isteyenler laşık olarak bir saat zaman önce aşağı inerek At Uçuran geçirilebilir. Daha sonra kaya denen noktaya kadar yürü- bloğunun dibinden geçilerek yebilirler. Kayaların dibin- yürüyüşe devam ediliyor. deki büyük set yürümek için

YAZIHAN, MALATYA 71 YILDIRIM GÜNGÖR çok elverişli. Patika buradan sonra sol yamaca ulaşılıyor. itibaren yer yer kaya inişleri Buradan itibaren aşağıdaki ile devam ederek arka vadiye vadiye inen çok güzel bir geçiyor. Yol boyunca bir çok patikaya giriliyor. Yamaçtan mağara var. Bu mağaralar itibaren daha düzgün devam buradaki eski yerleşimle- eden patika, yavaş bir tem- rin sadece Ansır mağaraları poyla, kısa sürede derenin ile sınırlı olmadığının en üzerindeki köprüye ve köp- büyük delili. Yaklaşık 700 rünün altındaki derin küçük metre kadar aşağı inildikten kanyona ulaşıyor.

NEMRUT YÜRÜYÜŞÜ Nemrut Dağı’na kuzey- çıkılan patika, daha sonra den yürüyüş için Malatya’ya yamacı takip ederek yu- bağlı Pötürge’nin Tepehan muşamaya başlıyor. Eğer beldesinin Yandere Köyü’ne mevsim sonbaharsa ilk bir gitmek gerekiyor. Yürüyüşe saat içinde rota üzerindeki köyün hemen çıkışındaki sarı ve kırmızı alıçlarla vi- Karasu alabalık tesislerin- tamin takviyesi yapılabilir. den başlamak en mantıklı Özellikle sarı alıçlar çok seçenek. Burada su olağa- lezzetli. Yükseldikçe karşıda nüstü güzellikte ve yaz kış Nemrut Dağı’nın görüntü- gürül gürül akıyor. Araçla sü ortaya çıkmaya başlıyor. buradan Nemrut Dağı 11 Aşağılardaysa muhteşem kilometre. Aslında araçla bir manzara yürüyenleri Büyüköz Köyü’ne gidilip hiç yalnız bırakmıyor. Sırta yürüyüşe oradan da başla- yaklaştıkça patika kayaların 72 nabilir. Ama yaklaşık 800 arasından geçmeye başlı- metreyi de yürümekle ısın- yor. Ekibin durumuna göre mış olacağımız için etkin- üç-beş saat arasında sırta liğin sorunsuz geçmesini çıkılabiliyor. Sırtın arka- sağlayabilir. Çünkü Büyü- sındaki yaylanın ismi Belli. köz Köyü’nden sonraki etap Bir zamanlar binlerce hay- epey zorlu. Bu etaba vücut- vanın bulunduğu Belli’de ların hazır olarak girmesi günümüzde çok az kimse lazım. yaylacılık yapıyor. Patikayla Köyün çıkışındaki pati- sırtın birleştiği yerde bir ob- ka geniş “S”ler çizerek tam ruk var. Ancak henüz tam karşıdaki kayalık sırta doğ- olarak çökmemiş. Buradan ru ilerliyor. Bu, ekibin du- itibaren çok fazla aşağıya rumuna göre üç-beş saat inmeden sırt boyunca yer arasında sürebilecek dik yer yürüyerek, yer yer de bir etap. Girişte biraz dik küçük tırmanışlar yaparak

MALAT YA-A D IYAMAN YILDIRIM GÜNGÖR 73 Nemrut’a ilerleniyor. Sırtın ve derin bir çukur meydana sol tarafında, aşağılardaki getirmiş. Bu nedenle sola kayalıklar tam bir doğa anı- doğru inerek bu çukurun tı niteliğinde. Biraz, Giden etrafından dolanarak yola Gelmez Dağları’nı andırı- çıkılıyor. Asfalta çıkar çık- yor. Bu etap yaklaşık bir saat maz tepenin yamacına gi- sürüyor. Kaya geçişlerinin den stabilize yola girilerek risksiz olması etabı çok eğ- Nemrut’a doğru olan yürü- lenceli bir hale getiriyor. Bu yüş devam ediyor. Bu etap kayalık sırt, aşağıdan gelen yaklaşık 45 dakika sürüyor. asfalt yolla birleşiyor. Ancak Aşağıdaki düzlükte yer alan buradan su almak için yapı- otelin karşısındaki yamaç- lan dinamitleme çalışması, tan ilerlenerek kısa sürede geçilmesi olanaksız uzun Nemrut Dağı’na varılıyor.

NEMRUT YÜRÜYÜŞÜ 74

MALAT YA-A D IYAMAN 75 YILDIRIM GÜNGÖR

AYVALI KANYONU İlkbahar aylarında kan- yonda çok su olduğu için özellikle sonbaharda veya yaz aylarında yürünmesi ge- reken bir parkur. Parkurun toplam uzunluğu sekiz kilo- metre. Yaz aylarında o yılki yağış miktarına göre ilk bir- kaç kilometresi susuz olan kanyonun geçişi daha ileride neredeyse tamamen suyun içinden yapılıyor. Araçla kanyonun girişinde yer alan, birkaç evin bulunduğu Şeref Mahallesi’ne gidiliyor. Bu 76 mahalleden öteye zaten yol yok, yürüyüşün başlangıç noktası da burası. Buradan hemen kanyona girilerek aşağıya doğru iniliyor. İlk üç kilometrenin eğimi yürümek için çok uygun. Sonbaharda dere iyice ku- ruduğu için kurumaya yüz tutmuş küçük göletlerdeki da aşağıya doğru inildik- balıkların ve onları avlamak çe kayalıklar artmaya ve için çamurun kenarında zemindeki çakıl taşları da bekleyen yılanların yaşam büyümeye başlıyor. Yola mücadelesi inanılmaz. İlk çıktıktan yaklaşık bir saat etapta sadece kaygan bir sonra vadinin dirsek yap- dereden ibaret olan rota- tığı yerdeki düzlükte mola

DARENDE, MALATYA 77 YILDIRIM GÜNGÖR verilebilir. Bu bölgenin adı zen de derenin kenarındaki Sarıkaya. Bu noktadan son- patikalardan devam ediyor. ra vadi yavaş yavaş kanyona dönüşmeye başlıyor. Kaya Yola çıktıktan yaklaşık iki duvarları birbirlerine iyice saat sonra ilk su kaynakları yaklaşarak vadiyi daraltıyor. görülmeye başlıyor. Yaz ay- Rota bazen dere içinden ba- larında su daha yukarılarda da görülüyor. Suya ulaşan

AYVALI KANYONU YILDIRIM GÜNGÖR noktadan itibaren kısa bir arttığı için kayaları yaklaşık 78 süre kaya geçişleri yapılabil- bir metre tırmanarak köp- se de sonrasında kayalardan rüye çıkıp karşıya geçmek geçmek imkânsız hale ge- daha mantıklı. Bu nokta liyor ve artık suyun içinde kanyonun artık en son kaya- yürünmeye başlanıyor. Bu lık noktası. Buradan itibaren etapta birkaç büyük mağa- kanyon aniden genişliyor. ra ile yabani üzüm asmaları Bir mağaranın karstik yapısı, var. Üzümler yenilebiliyor. Romalıların burayı hamam Üzüm bağlarından sonra su olarak kullanmasına neden iyice çoğalarak derinleşiyor olmuş. Mağaranın girişinde- ve kısa süre sonra Gökgöl ki kayada bir de Roma yazıtı denen son geçiş noktasına var. Burası aynı zamanda varılıyor. Kanyonun duvarla- tapınak olarak da kullanıl- rı burada birbirlerine bir bu- mış. Ayvalı beldesinin içinde çuk metre kadar yaklaşıyor. Roma döneminden kalma Dere çok daraldığı ve debisi bir çok eser de bulunuyor.

DARENDE, MALATYA 79 YILDIRIM GÜNGÖR

TAŞ KÖPRÜ-KUTANLI PERİBACALARI Bu rota Arapgir’in olağa- yürünüyor. Büyük setin hi- nüstü doğa ve kültür yürü- zasına kadar olan etapla se- yüş güzergâhlarından biri. tin üzerine çıkmak için ya- Arapgir-Divriği yolundan pılan yan geçişlerde zemin ilerlerken Suceyin Köyü çok kötü. Küçük çakıllar ve kavşağından girildikten se- yer yer kayganlaşan zemin kiz kilometre sonra bir çeş- yürüyüşü zorlaştırıyor. Bu meye varılıyor. Çeşmeden aşamadaki hedef, büyük se- kısa bir süre sonra, henüz tin üzerindeki büyük kaya köye varmadan mezarlığın bloklarının dibi olmalı. dibinden sağa ayrılan yola Kayaların dibinden giden girdikten altı kilometre son- patika, yer yer kayalara ası- ra yol bir derede sona eri- lı olarak yapılmış farklı tip yor. Yürüyüş buradan baş- kaya mezarlarından geçi- lıyor. Gidiş dönüş toplam yor ve peribacalarına kadar 80 altı kilometre. Aracı bura- hiç yormadan götürüyor. da bırakarak derenin akış Kayaların dibindeki patika yönünün tersine 15 dakika ilerledikçe yamaçta daha iyi yüründüğünde bölgedeki bir hale geliyor. Kısa sürede tek Roma köprüsü olan Taş önce sırta sonra da sırtın ar- Köprü’ye varılıyor. Taş Köp- kasındaki iki adet peribacası rü oldukça iyi korunmuş. vadisine varılıyor. Sırttan Köprüyü geçtikten sonra sonra da inerken dikkatli dereye paralel olarak yakla- olunmalı. Çünkü iniş çok şık bir kilometre kadar “S” kaygan. Patikanın geçtiği çizerek yükselmek gereki- ilk vadide irili ufaklı birçok yor. Taş Köprü’nün üzerin- peribacası bulunuyor. Pe- deki kaya setinin hizasına ribacalarının aralarındaki geldikten sonra sola doğru bazı boşluklar, yukarılardaki kayarak setin üzerinden mağaralara çıkılmasını da karşıda görünen sırta doğru sağlıyor. Burada yarım saat

ARAPGİR, MALATYA YILDIRIM GÜNGÖR 81 geçirdikten sonra hemen bir kısmen de iri taneli malze- sonraki vadideki peribacala- meler oldukça kalın bir istif rı bölgesine geçiliyor. Burası oluşturmuşlar. Zaman için- diğerine göre daha geniş. Bu de bu ara tabaka rüzgâr yönü iki vadi belki bir Kapadokya de uygun olduğu için kolay- veya Afyon değil, ama Arap- ca aşınmış ve bu iki vadide, gir için önemli bir turistik oluşum modeli Kapadokya değer ve önemli bir doğa ile bire bir aynı olan periba- yürüyüşü rotası. Buradaki caları meydana gelmiş. Rota volkanik faaliyet, iki lav çı- yıpratıcı ve yorucu ancak kışı etkinliği arasında uzun peri bacalarının bulunduğu süreli bir püskürme şeklinde iki küçük vadinin sunduğu olmuş. Bu püskürmede hav- güzellikler tüm yorgunluk- zaya çökelen kısmen ince ları kısa sürede unutturuyor.

TAŞ KÖPRÜ-KUTANLI PERİBACALARI 82