Kuyruklu Yıldız Altında Bir Evlenme - Hüseyin Rahmi GÜRPINAR

KUYRUKLUYıLDıZALTıNDABÎRE V L E N M E139âlâ...Gecineraediğimt a k d i r d e :«Serbestsin»deyiveririmves­selam.Almakdahak,b ı r a k m a kda...dediniz.irfan,işiböyleced ü ş ü n m ü şveayniyleböyledemişti.Söz­lerininneyoldaanlaşılacağınıbekleyerekgelinsustu.Güvey,içindekilerüıbuk a d a rincedeninceyekeşfedilmişbulunmasın­d a ndoğanbirşaşkınlıklaacelebircevapbulamadı.A r a d age­çensessizlikRerihaiııniddiasınıkabuldemekti.G e ü ndevame t t i : —Evet,,böyledediniz...Evlenmemizbirkaçsebeptendoğ­m a .Bunlarınbaşlıcasıevlenmek o n u s u n d amemleketimizinâdetlerindekibazınoktalarıaynışekildeikimizindet e n k i tet-memizdir.Sizmektuplarımıokuro k u m a z :«.iştebirazsözan­latılabilecekbirkız»dediniz.Mezarlıklardakâğıthelvasıyeme­yigezintis a y a nt a k ı m d a nolmadığımasevindiniz.Bendenizdesizinkonferanslarınızdab u l u n u n c a :«İştefikrimey a k mbirbey...G ö r d ü ğ ügibi,yaşamaklayetinmeyipmilletlerinyaşayış­larınıincelemeyetenezzüledenbirTürk»dedim.Vesizinsa­bahleyinkalkıncatabakasıyleağızlığınıentarisininöncebinek o y a r a kçapaklarınımahallekahvesindeovalayang ü r u h t a nol­madığınızasevindim.A m ababasınındevamlışefkatlerialtındanazlayetişenbirkızevlenincekadınlıkh a y a t ı n aveağırbirvazifealtınagirmişolur.Artıkkızlıkz a m a n ı n d a k ihoppalıkla­r a ,çılgınlıklara,ilgisizliklerevedae t m e kgerekir.Benbuço­cuklukh a y a t ı m ıeldengeldiğik a d a ru z a t m a kiçinevlenmeyib o y u n ageria t m a kistiyordum.B u n ubirkaçsened a h ageriatabilirdim.A m ab u n d a nt a m a m ı y l ek u r t u l m a km ü m k ü nde­ğildi.H a y a t miçyüzünüd ü ş ü n m eb a k ı m ı n d a ngörüşleribe­nimkilerlepeku y u ş m a y a nannemleb a b a mbenikendiseçtik­leribirkocayavereceklerdi.Belkideb u n d a nö m r ü mb o y u n c ar a h a t s ı zolacaktım.Bum ü h i mn o k t a y ısizdem e k t u p l a r ı n ı z d ahatırlattınız.B u n d ahaklıydınız.Sizinleevlenmek,affedersiniz,bencefelâketlerinenucuzugibig ö r ü n ü y o r d u .B u n ukabuleka­r a rverdim.A m aevlenmedenöncetasarladığımbirdeliliğiyap­m a k t a nbirt ü r l ükendimialamadım.Keyfinik a n u ns a y a npeksert,pekotoriterbirkocaylageçinemeyeceğimibiliyordum.Buyoldasizid e n e m e kistedim.D e n e m e mpekmünasebetsizol­du.B u n uitirafederim.K a d m l a raleyhindek a b a r ı pk ö p ü r e nmakalelerinizdendolayısizehmçlıydım.B u n u ndatesirivar.n o ğ r usöylediğimiçingözünüzdeaffedileceğindeneminim.

40KUYRUKLUYILDIZALTINDABÎREVLENMESizib ü y ü kbirm e r a k ad ü ş ü r e nom a c e r a n maslınedir,bakınanlatayım.T a r a f ı m d a nsizem e k t u pgetirenosiyah,çarşaflıkadın,m e k t e pa r k a d a ş l a r ı m d a ng a y e tn a m u s l ubirkızdır.Buişibenimh a t ı r ı miçin,pekb ü y ü kricalarımvey a l v a r m a l a r ı myüzündenkabuletti.H a y a t mpekt u h a fgörünüşlerivardır.Enn a m u s l ua d a m l a r ,b a z a nt u t m a y a c a k l a r ısözüverirler.Si­zin,benimkimüğimia r a ş t ı r m a m a kiçinvermişolduğunuzsözdeocinstendi.Benimk i mo l d u ğ u m ua n l a m a d ı k ç aiçinizra­h a tolmayacaktı,b u n ubiliyordum.Sizem e k t u pgetirenka­dınınnereyegittiğinia n l a m a kü z e r eg ü n ü nbirindepeşinedü­şeceğinizbencekesindi.Kendisineo n agöredirektifverdim.A r k a s ı n d a ngeldiğinizigörüncebukızınkâğıtçıd ü k k â n ı n agiripsizegösterecekşekildebirk u t um e k t u p l u kk â ğ ı tala­r a kçıkması,iştebudirektifleringereklerindendi.S o n r aMo­d e r nbinasınınö n ü n d erastladığıdelikanlıkendikardeşidir.Bukız,sizekarşıy a p m a y ıüzerinealdığırolüm ü k e m m e loy­nadı.Sizibenimaleyhimdek ö t üz a n l a r ad ü ş ü r d ü .Beyoğlu'n-daki151n u m a r a l ıevdebizimmodistramızınterzihanesivar­dır.Og ü n üdadımla,lalamlab e r a b e rh e poradaydık.Sizinsi­y a hçarşaflıkızına r k a s ı n d a ngeldiğinizipenceredengörün­cedadımlalalamınellerinebirerfincankahveylebireririkalıpcıgarasıs u n d u r d u m .Onlarkeyifç a t m a kü z e r e y k e nben­denizb a ş k abiro d a d ah e m e nçarşaflanıpevinb a ş k abirka­pısındans o k a ğ afırladım.Bildiğinizşekildesizinleg ö r ü ş t ü m .Sizekarşıkendialeyhimdeok a d a rtecavüzlük o n u ş m a m ı nsebebi,bendenizekarşıd u y d u ğ u n u zsevgie ğ e raleladebirşey­sebuevlenmefikrindensizicaydırmaktı.Buaçıklamalarkar­şısındageneilkfikrinizdend ö n m e y e r e kbuevlenmedea y a kdi­rediğinizt a k d i r d et a m a ma r a d ı ğ ı mr o m a n e s kyaratılışhkocayıb u l m u şolacaktım,ilkevlenmeadımınızdakarşılaştığınızşuye-nügiyle,aleyhlerindeb u l u n d u ğ u n u zkadınlarınintikamlarıdasizdenalınmışoluyordu.Bendenizaklımageleniy a p m a y aalış­mışbirkızım.Buh a r e k e t i m i npekmünasebetsizolduğunuiti­rafediyorum.A m ak ö t ügidişisizebuşekildekesinkessöyle­nenbirkızıa l m a kcesaretindeb u l u n m a n ı zdabenimkindenda­hamünasebettibirh a r e k e tdeğildir.S a n ı r ı mkiyaptıklarımız-dakidelilikb a k ı m ı n d a nödeştik.T a m a mbirbirimizelâyıkka­rıkocaolduğumuzui s p a tettik.T a n r ıs o n u n uhayırlıgetirsin,i ş t eişinaslıb u n d a nibarettir.

KUYRUKLUYILDIZALTINDABÎREVLENME141 Gelingüveyinb ua t e ş ük o n u ş m a l a r ısırasındayengeE m e -tiH a n ı mb i r k a çk e r ekuleyeçıkmış,k a p ı d a ndinlemişveaşa­ğ ı y ainerekk a ş l a r ı n ıo y n a t ı pağzımy a y ay a y a :—A m a nYarabbi,hiçböylebalkonda,d a mü s t ü n d eger­dekg ö r m e d i m .H e pgelinsöylüyor,oğlandinliyor.Zavalhyahiçağıza ç t ı r m ı y o r .N esöyleseç a b u c a km a tediyor.D ü n y at e r s i n edöndü.E s k i d e ngüveylergehnlerisöyletmekiçinsaat-l a r c ay a l v a r ı r l a r d ıdag e n eağıza ç t ı r a m a z l a r d ı .B e nHacıbaba-nızaüçg ü nlakırdısöylemeyeu t a n d ı m .Adımısordudadilimt u t u l d u .Birt ü r l üE m e t idiyemedim.Biz,evvelz a m a nkızlarım e ğ e r s en ea u kseylermişiz...Yollut u t t u r d u .Birh a y üsöylendi.Yenideny u k a r ı y açıktı.Budefay a n l a r ı n ag i r e r e k :—Y o s m a l a r ı mortalıkağardı.Sizhâlâbirbirinizlelakırdıi m t i h a n ıoluyorsunuz.H a y d ia ş a ğ ı y aininizdesoyununuz,do­kununuz. d e tyerinibulsun.Y a n g ı nkulesindekiköşkbekçileribiley a t ı pu y u d u l a r .Dedikoducularınşomağızlarıkapansın.Allah'aş ü k ü rnekuyruklu-g ö r d ü k ,nesorguçlu.Buk u y r u k l usözünüişitincegelingüveyepeyşaşaladı­lar.OnlarkendidertlerinedalıpHalley'ît a m a m ı y l eu n u t m u ş ­lardı,ikisideg a r i p s e y e nseslerle:—•A,sahis a b a ho l m u şiyicedehaberimizyok.H a n i y aHalley'ink u y r u ğ u n d a ngeçecektik?H e r k e st o p t a nzehirlene-cekti?Diyes o r a r a ke t r a f l a r ı n abakındılar.Güneş,doğudan,altınkar­gılarınıs a ç m a y abaşlamıştı.G ö k y ü z ü n ü nsevinci,ağaçlarınta­zeliğiiçindekuşlarınötüşleriişitiliyor,b ü t ü nvarlıklarneşelig ö r ü n ü y o r d u .K a ça y d ı rilimincelemelerine,imzalarınıntanın-mışlığına,sözlerininh ü k ü mvetesirinegüvenerekmayısınbus a b a h ıiçinherkesinzehirleneceğiniilânedipd u r a nk a r a m ­sarlar,od e h ş e tvericit a s a r ı l a r ı n a ,odelicebekleyişlerinekar­şılıkşimdik â i n a t t a k ibub a h a rsevincini,h a y a t ı nbugülüm­semesinigörüncea c a b aned ü ş ü n m ü ş l e r d i r ?K o r k u n çkeşifleri­ningerçekleşmemesinebelkicanlarısıkılmıştır.Yengeçekilinceirfan,s a b a hyıldızlarık a d a rparlakbiıgüzelliğesahipg ö r ü n e nkarısınınönündetapmırcasınadizçöİterek:

•HHBHHHMHMHMHHMMK-—:— :7 -;:—,142-KUYRUKLUYıLDıZALTıNDABÎREVLENME—Banaseningibieşsizbirgüzellik,birmeleklütfettiğiiçinHalley'ikutlarım...Dedi.SonrabaygınbirsevgibakışıyleFeriha'yısüzesüzedoğ­ruldu.Titrekd u d a k l a r ı moçizgisiz,otemizyüzed o k u n d u r d u .

S Ö NSÖZŞuhikâyeyiy a z m a y abaşladığımz a m a nbütünmedeniyetdünyasıHalley'inçarpışmdakitehlikeyekarşıheyecanlatit<-reyipduruyordu.Buk o r k u n u npekyersizolduğunu,bukötü­lükistergibiyayılanhaberlerer a ğ m e nkimseninbaşıbileağ­r ı m a y a c a ğ ı mönsüzdet e m i netmiştim.ÎŞdediğimgibioldu.Tehditçiler,Halley'ind ü n y ainsanlarınabirşeyd u y u r m a d a nnezaketlegeçipgittiğinigörünce,kaçz a m a n d ı ry a y g ı nbirhastalıkhalinegirenu m u m îkorkuyuyenideny a r a t m a kiçind ü n y a y aç a t m a küzere -yıldızınbird a h ageridöneceğimiddiagaripliğinek a d a rv a r m a k t a nçekinmediler.i n s a n l a r ı nyalancılıktaki cüretlerine'b u n d a nbüyükörneknüolur ?Halleygeridönecektir.A m ayetmişbeşyıls o n r a !Şüs a t ı r l a r ab a k a n l a riçinde1401Rumîyılınak a d a rh a y a t t akala­caktalihlilerb u l u n u r s ageçirdiklerişudenemeyed a y a n a r a kgelecektekievlâtlarımızay a l a n l a nh o rg ö r m elüzumunutek­rarlasınlar. H e rs o n b a h a r d abirbiriüzerinedökülena ğ a çy a p r a k l a r ıgibii n s a n l a rdabirbirlerinina r d ı n d a nt o p r a ğ ay a t a r a kyokoluyorlar.Budeğiştirilemeyen,u m u m îbirk a n u n . . .N e d e nt a ­s a l a n m a k ?Ş ud ü n y a d aerilenb a ş k an ev a r ?H a y a tyalan,ölümgerçek... Yakacık,26m a y ı s1910B İ T T İ

H Ü S E Y İ NR A H M İG Ü R P I N A RKADERİNCİLVESİR O M A N ÜçüncüBaskıA T L A SK I T Aà%'#'t:* ~ïSr i•••• ì.-^ì •

KADERİNCİLVESİilkdefa1964yılındayayınlanmıştı.1973yılındayapılanikincibaskısındaMÜKERREMKÂMİLSUeliylebugünündilineaktarılmıştır.

B Î L Î RMİSİNİZ,hiçbirhayırsızıncilvesi,kaderinink a d a rg a r i pveinsafsızolamaz.Çünküonakarşışikâyetiniziyüksel­tecekhiçbirm a k a m ,hiçbirm a h k e m eyoktur.E v r e c i niçindeyalnızosorumsuzdur.O n abirşeysorulamaz.Buzaliminyü­zündenh e rnefelâketeu ğ r a ş a n ı z :«Ehnedenir?Kaderimböy-leymiş!»diyerek,boyuneğerekteselliyorganınıbaşınızaçekipo n u nenağırcilvelerininm a h k û m i y e t ialtındaölünceyek a d a rezilmektenb a ş k abirçareyeb a şvurabilirmisiniz?Ahefendimnasılsöyleyeyim,b a n adeselerdiki,ocaksü-p ü r ü c ü s üolacaksın.Gündeliklelâğımayıklayacaksın.Sokak­l a r d aayıoynatacaksın.Hiçş a ş m a zvekızmazdım.H e pbunlardabirersanattır.B a ş agelinceneçarenasibimmiş,eyvallahdergeçerdim.F a k a tahb u g ü nolduğumuğursuzşeyiolmakhiçmihiç,zerrek a d a raklımdangeçmezdi.Neolduğumubelkişimdim e r a kedersiniz.Yüzümkızarma­d a nb u n usîzebirdenbiresöyleyemem.Ç ü n k ü«Tühkepazehe­rif!»diyerek,tiksintiyleelinizdenbusatırlarıatıvermenizdenk o r k a r ı m .Bumaceramı,benia y ı p l a m a m a kiçindişinizisıka­r a kokumanızıçokricaederim.• Benhaylirefahveg ü ng ö r m ü şnamuslu,soylubiraileninellilikbabasıyım.S o n r a d a ndüştük.Nasıld ü ş ü ş ?AltıncıDaire'ninönündendonbirh a v a d akızağao t u r u pdadoğruKa­lafatyerine,o r a d a ndenizesonrazindankapısına,d a h asonrayerindibine,dünyanınmerkezinek a d a rinenk o r k u n çbirdü­şüş...

148 K A D E R İ NC İ L V E S İÂ d e t aköpeksefaletinedüştük...Çocuklarımızdan,torun­larımızdanikisiniotomobilçiğnedi,birinit r a m v a y . . .Biriyü­zünüzegüller,uyuzdanöldü.Savaşagidenoğullarımızdönme­di.Evimiziniçinek a r a n u m m a ,lekeli,kızıl,kaçr e n khastalıkvarsagirdi.Tırpanattı.B ü y ü kküçükonsekizkişidenşimdikalakalayedinüfuskaldı.Yoksulluk,kangallarıarasınaalmışbiryılangibi,bizisar-•dıkçasıktı.Sıktıkçasardı.Sattıkyedik.Kırdırdıkyedik.Mut­faktakımı,k a pkaçak,altımızdakidöşek,üstümüzdekiyorganakadar... Kalakalaelimizdeyedisekizodalıbirevkaldı.H e mviranh e mdesapacabiryerde...B ü t ü nb ü t ü nkirayaverdik.Kira­sınıalamadık.Batakçılarıçıkarıncayak a d a rçekmediğimizkal­madı.Odaodakiraladık.Evh a r a poldu.Yinekolayp a r aa'a-madık.Aldığımızındabereketinigörmedik.Binbelâilekira­cılarınhepsinidefettik.Evisildik,süpürdük.F a k a th e rtürlü­sündenağzımızıntadınıalmışolduğumuziçinşimdibuyapıdanneyoldayararlanacağımızıbilmiyoruz.U z a k t a nuzağatanıdığımbirŞemiEfendivardır.Şişko,karnınınüzerindesebilhanezincirialtınkordontaşır.Yakasıs a m u rpalto,bıyıklartıraşlı,b a ş t akalpak,y a n a ğ ı n abirfiskevursanızk a nfışkıracaksanırsınız.Öylebesilibirvücut.DilihafifçeA r a p ' açalar.A m amilliyetinedir,necinskumaştır,bilmem...^Herkesinvadesigelmişs o n b a h a ryaprağıö m ü r s ü z l ü ğ üilesarardığıbukıtlıktaböylekanlıcanlıinsanlararastladıkçadoğrusugeçimt a r z l a r m d a k isırlarım e r a kediyorum.Buherifinbirazk u m a r b a zolduğunubiliyoruma m abuoyunadalanlarınsonusefalet,.d ü ş k ü n l ü k t ü r .Ç ü n k ük u m a r d adevamlıolarakkazanılmaz,kazanılamaz.ŞemiEfendih e rz a m a notomobillerdegezerkennasılsaonabirgünt r a m v a y d arastladım.H e ryeregiripçıkanbuy a m a nheriftenbirakılalmak,birşeyö ğ r e n m e kümidiylebizimoda­larıboşd u r a nevden,birazdageçimsıkıntımdansözettim.Benimbuacıklıhalimkarşısındakısabird ü ş ü n c eileçat­tığıkaşlarımacayipbirbakışlabenisüzesüzet e k r a rayırdık­t a ns o n r a :

www.cizgiliforum.com enginel

K A D E R İ NC Î L V E S I149 —Peki,peki.âlâ...ityibirraslantı.Bendeböylebiryerarıyordum. Diyerekcebindenbirh a t ı r adefteriçıkardı:—Evinizins e m tven u m a r a s ı ?Odalarınızınsayısı?Söyledim.Hepsimd u d a k l a r ı my a y a ngeniş,r a h a tbirgü­lümsemeü eyazdıktans o n r a :—lîyiraslantıiştebuk a d a rolur.istanbul'uelekelekara-saydım,budereceisteğimeu y g u nbirevbulamazdım.Bupekanîvepekh a r a r e t l ibabullenişkarşısındaazıcıkşaşırarakdedimk i :—F a k a tefendimbiziçindençıkıpdaevib ü t ü nbütünki­r a y averemeyiz.Oşimdigülümsemesinibiryelpazegibiaçıpk a p a y a r a k :—-A m a nefendimsizeçıkınızdiyenv a rmı?Bana.evdençoksizlâzımsınız.N a m u s l uadamlar...Benp a r a y ıev'imzeve­recekdeğilim.Siziniyiahlâkmızavereceğim.N a m u sveonuru­nuzavereceğim.Ben,kalabalıkbirağızdandökülenbum a d r a b a zsözlerkar­şısından a m u s u m us a t ı y o r m u ş u m . g i b ibirhaleuğradım,tuhaf-laştım.BuçeşitişlerdezekâsıkeskinleşmişolanŞemiEfendibirçocuka v u t u rgibip a tp a ta r k a m ıo k ş a y a r a k :—E v i m d e nöncen a m u s u m uk i r a l a m a kisteyenbuadamacabanefırıldakçevirecek,diyeşimdibelkim e r a kedipdurur­sunuz.BenyalanseVmem.Kapalıişten.dehoşlanmam.Açıkpazarlıkyapacağız.—T e ş e k k ü rederimŞemiBey...Bende.kapalıiştenhoş­lanmam.Açıkvegenişgörüşelim.—Benimkimolduğumubiliyorsunuz?O,h a n g itaşıkaldırsanızaltındançıkan,sekizontürlükişiliğiolanbiradamdı.A m aasılmesleğininneolduğunudoğ­rusubilmiyordum.A m abubilgisizliğimiaçıktanaçığasöyle­mekdeistemeyerek:—A...Elbetefendim,hiçbilmezmiyim?Sizefendimfilan,falandiyebirkaçsözgevelemeveuğra­şırkenyinekendisii m d a d ı m ayetişti:—Ben,eskiŞurayıDevletRicalinden...

150K A D E R İ NC İ L V E S İ—E v e tefendim,biliyorum.—MülgaU m u r uH a r i c i y eMuavinlerinden...B o y u n aosayıyor,yalanıyanlışıv a r s ag ü n a h ıyineo n u nüzerindekalsın,bendepehpehlerleonaylıyordum.Her'devrinparlak,gösterişlim a k a m l a r ı n d a nbirdüzineka­d a rm e m u r i y e tsıraladı.Bunlarınhiçbiribeyefendininbulanıkkimliğiniaçıklamamaklab e r a b e ryinedebenkendisinitanımışoldum. Gösterişlikelimelerlekimliğinibelirttiktensonra,kısacabirsöylevbaşlangıcınagirişerek:—BizTürkler...Vederinbiriçtenliklekonuşmasınıs ü r d ü r d ü .Bua d a muzunsüreA r a b i s t a n ' d ak a l a r a kdiliverengibo­zulanb i r ' T ü r kolabilirdi.A m ad o ğ r u s u n uistersenizzihnimonunsoybesoy.katıksızbir,T ü r kolduğuihtimalinikabulede­miyordu.ÇünküTürkleriçindeençokT ü r k l ü kg a y r e t igüden-'eriıib a ş k aırklaram e n s u pyabancıkimselerolduklarıepeydirhayretimleberaberhiddetimideçekenbirşeydi.ŞemiBeysöylüyordu:—Bizdebiratasözüv a r d ı r :«Ticaretayıpdeğildir,»der­ler'.Bubirgerçektir.B u n u nbira t a s ö z üolarakt e k r a r ı n aneden'üzümg ö r ü l m ü ş ?Ha?..Ş u n u niçinki,demekT ü r k l e r d etica-: etinayıpsayıldığıbird ö n e mdev a r m ı ş ?Belkih â l âdabukafadagidenzavallılarbulunur.A m aşimditicaretindeğil,ti-caretsizliğinçokayıpbirşeyolduğunuz a m a nbizegösterdi,'spatetti.Bubaşlangıcıns o n u n d a nneçıkacak? d e t au f a kbirheye­canladinliyorum.Osözünüs ü r d ü r ü y o r :—Şimdisizinkendinizeb ü y ü kgelenbirevinizvar.—Evet.—B u n uçeşitlibiçimlerdek i r a y averdiniza m abiry a r a rsağlayamadınız. —E v e tefendim.—Benbuevidolgunbirfiyatlasizdenk i r a l a y a r a kmo­d e r nbirevbiçiminekoyacağım.Bum o d e r nevdeyimiö n ü n d ebensevinçlegenişbiryoldan

K A D E R I NC I L V E S I151 koşupdan i h a y e tkafasınıbirçıkmazınduvarınaç a r p a nçocukgibizıngadakd u r d u m .Zekiherif,alaylıgüiümsemesiylekalın,e s m e rdudaklarınıy a y a r a k : —Anladım,anladım...Moderndeyiminden irktünüz.iA m ak a b a h a tbum a s u mkelimededeğil...Sizinzavallızihniyetiniz­de...Azizim,birazkafanızıy o n t u n u z . . .Açkalmazsınız.—Beyefendi,affedersiniz...Kelimeninkapsadığım a n açokgeniş.Birevinm o d e r nbiçimegetirilmesined e m e k t i r ?Bunubirdenbirezihnîmpekalmadı.—A n l a t t ı kya...Sizibilinmeyenbirşeyinkaranlıklarınasürükleyecekdeğilim.Açıkpazarlıkyapacağızdemedikm i ?—E v e tefendim.Allahrazıolsun.—Eviniziöncelerik a ç ak i r a y averiyordunuz?—Elliliraya...—P e k â l â . . .Bensizeyüzliravereceğim.Arzubuyurulursahemenşimdiüçaylıkdapeşin...A m a nAllahım,evdeok a d a raçvedüşkünüz,yoksuluzki,mercimekçorbasıy e m e k t e nbarsaklarımızyosunt u t t u .Buüçyüz'lira,yoksulluklak a r a r m ı şgözleriminönündeüçyüzbinliralıkt ü k e n m e zbirservetgibiparladı.BenDaralarıminderinüzerineserptiğimvakitkarım,ço­cuklarımahnek a d a rsevinecekler,belkibup a r a l a r mbizimolduğunabirdenbireinanamayacaklar,belkidebenidolandırı­cılıklaved a h afenaşeylerle,suçlayacaklar.Benevetveyahayırdiyemeyerekbüyükbirşaşkınlıklahe­rifinyüzüneb a k a r k e nohemenyancebindenbirb a n k adefteriçıkardı.D e r h a lKrediLiyoneB a n k a s ı n aüçyüzliralıkbirçekdoldurdu.Lütfedici,gülerbiryüzleçekib a n auzattı.AhAlla­hım,nasılkabuledeyim?D a h azoru,nasılreddedeyim?Elimtitreyerekbirileribirgerigidiyor...Nihayetalayımdedim.Alayım...Şumübareküçyüzliranınhiçolmazsarüzgârıav-c u m d a ngeçsin.E ğ e rmoderneviny o r u m uh o ş u m agitmezsezorbirşeydeğilya,bukâğıtparçasınıyinereddedebilirim.Çekialdım.Şimdip a r m a k l a r ı mkapandı,ağzımaçıldı.AlıkalıkŞemiBeyidinliyorum.Bum o d e r na d a mpekmanasızbul­duğukararsızlığımagülerek:

152 K A D E R I NC I L V E S I—T u h a fşeyazizim,böylez a m a n d aenn a m u s l u l a rbilepartiyigörünceçalıyorlar.Oysasiz,sizeverilenbirşeyika­buldet e r e d d ü tediyorsunuz.Gözlerime,k u l a k l a r ı m ainanamı­yorum.Böylebireskiz a m a n»adamıyenileriniçindeyaşaya­mam. Azizim,kısmetvegeçimy ü k üdenilenşeyle,buejderlegüreşmeyibilmelisiniz.Açlık,yoksulluk,sefalet,b ü t ü nbuşey­lermiskinlereyapışanbirerhastalıktır.—RicaederimŞemiBey,bum o d e r nevintanımınıçabukinayetbuyurunuz.—Meraketmeyiniz.Titremeyinizdostum.D u r u n u zşimdi,'öyleyeceğim. —Lütfedersiniz.Sıcaklığıa v c u m d a ntakalbimis a r a nçekingeriverilmesibenimiçincanımıv e r m ederecesindezorbirişti.B u n u niçina d a m ıb ü t ü nvarlığımla,büyükbirdikkatledinliyorum.Kalbigeniş,ağzıateşli,dilicesurbüm o d e r na d a mdima­ğındadolaştırdığıcümleyinihayety u m u r t l a m a kiçinetrafınıbirazkolaçanederekkulağımad o ğ r ueğildi:—E v d ek u m a roynatacağım.Oa n d a busözbeynimdeçınladı.K u m a r . . .K u m a r . . .Müba­rek,şirin,pekn a m u s l ubirkelimedeğü.A m abenimdüşündü­ğ ü mötekişeydençokd a h aehven...F u h u şnerede,k u m a rne­rede?Birikazurat,ö b ü r ütezek...Benkelimeninbugelişindenp e km e m n u ng ö r ü n m e m e k l eberaberçekicebimeindirdim.Birazasıks u r a t l adüşünüyo­r u m .Odaşimdiazıcıkgücenik...—H â l âsamimihgimek a n a a tgetirmedinizm i ?—Samimîliğinizdenş ü p h e myok.A m abireviniçindeku­mar...Bub a n abelâlıbirşeygibig ö r ü n ü y o r .—K u m a reğlencelerinsultanıdır.—AhBeyima h . . .K u m a rbazendeeğlencelerinenkepa­zesiolur.Çıngarçıkar,cinayetişlenir.—K u m a rdeyinceaklınızaG a l a t a ' n ı nb a r b u t h a n e l e r igel­mesin.Bizimkilerkibart a k ı m ı . . .Birelded ö r tyüzlira,beşyüzliraverirlerdeyüzlerinibileb u r u ş t u r m a z l a r .B e neskidevrinilerigelenlerindenb u n c aönemliyerlerdeb u l u n m u şbira d a m . . .

KADERİNCİLVESİ153 —Biliyorum.S a y m a k l ayorulmayınız.—Bupazarlıkkesildibitti.Artıkbenyarıngelipevige­zerim.Gereğinegöremobilyegöndereceğim.Birsalontakımı,birpiyano...•—Birp i y a n o ?—E v e t .—Sizinkilerçalgıylamık u m a ro y n a r l a r ?—A r a d as ı r a d aufakd a n s l a rolur.B e nh e mheriflek o n u ş u y o r u m ,h e mdezihnimdenp a r a n ı nh a r c a m abiçimih a k k ı n d abirkaçhanelibirdefterdüzenliyo­r u m .Neolursaolsunbuüçaylıkk i r akarşılığıp a r a y ıhakede­ceğim.Üçyüzlirayıa r t ı kgeriv e r m e kniyetindeolmadığımiçinbuk u m a r l a r ı n ,ufakdanslarıniçindekadındavarmı,yokmu,işinbuy ö n ü n üeşelemeyiöylepeku y g u nbulmuyorum.Odabirşeysöylemiyor...2 B A N K A D A Nçekinkarşılığınıaldım.K o y n u m d aparalar,kalbimdek u r u n t ukoşak o ş aevedöndüm.Suçlubirçocukgibisüklümp ü k l ü mbirköşeyeçekildim.D ü ş ü n ü y o r u m .Odayaka­rımgirdi.Halimdekituhaflığapekdikkate t m e y e r e k :—Yinebua k ş a myemeğimizyetişmeyecek'tenbaşladı...Buy o r g u n l u ğ u n u nb o ş u n aolduğunubilebileevelâzımolanşeylerinalışıldığıgibiuzunbirlistesiniyaptı.Hiçbirkarşılıkalamayıncabirdenbirebendekidurgunluğunfarkınav a r a r a k :—NeoEfendi,hiçsesinçıkmıyor?Gözlerinik ı r p m a d a nk o r k u n çbirdurgunluklayüzümeb a k m aöyle...E m e k l iAHBeyyoksulluktanişteböyleçıldırdı.H e rşeyimizelimizdengitti.T a m ı m ı nbirliğineemanet,kala'alabirevimiz,birdeaklımızkaldı.AhEfendi,aklınıbaşınatopla.Sendeb o z a r s a nçolukçocukbizneyaparız?Halimizeköpeklerg ü l e rvallahi...Açlığa,çıplaklığa,soğuğa,sıcağahert ü r l ü s ü n ealıştık.Gözbebeklerinioynat,kımılda,konuş...Gü!,söyle.Öylek a r a s e v d agetirmişgibid u r m ak a r ş ı m d aYnv\"¿mì

İ.'.!4KA b E R t NC İ L V E S İeskiyürekdeğil.D a y a n a m ı y o r u m .Sendebirhalvar...Neol­d u n ?Susma,anlat...Hiçağzımıa ç m a d a ncebimdenp a r apaketiniçıkardım.Min­derinüzerinesaçıverdim.Gözlerip a r a l a r adikilenk a r ı mşimdibendençokkendisiçıldırmakbelirtilerigöstererekbaygınbay­gın: —AbSalâh,kocacığımbune?—İştegörüyorsunya,p a r a . . .KarımŞefika,gittikçegözlerimb ü y ü t e nbirh a y r e tveh e rkelimesiötekindenyüksekbirsöyleyişleu z a k t a nbirerbirerparalarınkıymetlerinidilegetirmeğebaşladı:—Ellilira..Ellid a h ayüz...D ö r tt a n eyirmibeşerlikikiyüz.Onluklar,beşlikler,üçyüz,d ö r tyüz...,Birdenbirekalbinişişireng a r i pbirhîs,gözlerinib ü r ü y e nşaşkınbirhırslap a r a l a r ıgerçeksayısındanfaZlahesaplayankarımanîbîrşüpheileirkildi.-Derinliğimhiçu n u t a m a y a c a ğ ı mbirifadeileyüzümeb a k a r a k :- A hher'şeyaklımagelebilirdia m abunukatiyent a h m i netmezdim. —Katiyent a h m i netmediğinn e d i r ?—SöyleSalâh,bup a r a l a r ıneredençaldın?Açd u r m a y arazıyım.Keskibugünlerigörmeyeydim.Karımınaleyhimdekibuçokk o r k u n çşüphesibirdenbiregücümegitti.Gerçeğisöyleyecekyerdeonund a l m ab a s m a kiçin: —Budevirdeh e r k e sişininu y a r m abakıyor.B e ndebiryolunubuldum,çaldım.Böyleçalınmışbirp a r a y ırızkınakarış­tırmakistemiyorsansenbizdenayrıdur.Yoksulluk,çolukço­cukbizimhepimizincanınat a kdedi.Bizbirazyiyipiçeceğiz.Sözünburasındaş a k k a d a kk a p ıaçıldı,k a y n a n a miçerigirdi.K a y n a n a l a rdırdırcı,geçimsiz,huysuz,hırçınolurlar.Bubizimkisik a y n a n a l a rf a t u r a s ıiçindeb ü s b ü t ü nb a ş k abirtipteyaratılmıştır.Yaşıyetmişeyaklaşıyor,eviniçinek ı r a ngirdi.Nüfusçayarıdançokkayıpverdik.A m abenbukadınınillâmaşallah,birkerenezlebileolduğunug ö r m e d i m .Evhalkıkıtlıktankırılsaoyinedek a r n ı md o y u r m a n ı ny o l u n ubulur.Çalaryer,kilerinkilidinitörpüler,zahiredolabınıdeler,ara-

K A D E R İ NC İ L V E S İ155 mızdab i rfareh a y a t ıyasar.Enadisadeyağlarınıtereyağı,k a y m a kgibiyer.Bulabilirsezeytinyağınae k m e kb a n a rtıkınır.Evezahiregirdiğivakitlerdeonunçalıpsakladığıyerlervardır.Savaşınenamansızkıtlıkvefelâketzamanlarındabilekayna­n a mHaliseH a n ı maçkalmadı.A s m ayaprağılapası,ısırgançorbasıgibiyemeklericatetti.O b u r l u k t ad e h asahibidir.Mi­desindenb a ş k adin,m a b u ttanımaz.K a y n a n a mo d a y aadımınıa t a ratmazminderinüzerinesaçılmışp a r a l a r ıgörerekderinbirsaygıilea d e t akendindengeçmişcesinekaymelerinönündedurdu.Derinderiniçiniçe­kerek:—E ş h e d üenlâilaheillallahveeşhedüenneMuhamme-dena b d ü h uveresulü...Ben:— N eoluyorsunh a n ı mne?K a y n a n a m :—Kelimeiş a h a d e tgetiriyorum.B e n :—Ecelinmiyaklaştı?K a y n a n a m :—Ad u rbakalım'd a h avakitçok...Torun­larımınçocuklarınıgöreceğim.B e n :—C a nçekişirgibiniyeg ü r ü l d ü y o r s u nöyle?K a y n a n a m :—P a r a l a r ıgördüm,içimcoştu.S a r r a fvitrin­lerinisüsleyenbum ü b a r e kkâğıtlarıbizimevegönderenTan­rınınbüyüklüğüne,Peygamberininyüksekliğine,şefaatinege­tiriyorum.T a n r ı d a nü m i tkesilmez.Vermezvermezdeiştegüng ö r ü n m e y e nhazinesindenbirkaçyüzliraihsaneder.B e n :—Bup a r a l a r ıneredebulduğumus o r m u y o r s u n .Bak,kızınçalmışsındiyebenimlekavgaediyor.K a y n a n a m :—Damatçığım.senonunk u s u r u n abakma,Kızımyoksullukiçindeçolukçocuğuiledidinedidinealıkgibibirşeyoldu.E r k e kevep a r agetirsindeneredengetirirsege­tirsin.Çalsınçırpsın,ney a p a r s ayapsın.Otamamiylekendisi­neaittir.Kadınındüşüneceğibirşeydeğil.Özelliklebuza­m a n d a . . .Böylebirz a m a n d a . . .B e n :—Ahsevgilikaynanacığım,Berkson'u,D ü r k h a y m ' io k u m a d a na n a d a nfilosofdoğmuşsun.Bütünhayatı,sosyalbilimimidemeselesiüzerindetopluyotsun.Güng ö r m ü şkadın­sın.Öylep r a t i kfelsefenvardırki.üniversiteöğrencisiseninyanındaçokyayakain'.Dini,uluhüyetimidenleararsın.Bütün

156 K A D E R İ NC İ L V E S İkutsalşeylerimidenletebciledersin.Senceenönemliibadetöncekarındoyurmaktır.Nek a d a raceleolursaolsunb ü t ü nötekiişlers o n r agelir.K a y n a n a n ı :—Öyledeğümiyaevlâtçığım?Rızıksahibiöncekarnımıdoyursun,sonrabendennamaz,niyazistesin.Tanrımınrızıkhazinesid u r u r k e nbenkimseavuça ç a y ı m ?Va­kıflarkalktı.E s k iimaretlerkalmadı.Allahmbeyaznurayınıkızılab o y a y a nKızılay'amıgideyim?Şimdikiy a r d ı m ,ianeev­leriinsanınelindeyirmidörts a a t ak a d a raçlıktanöleceğinedairbirhekimraporugörmedikçekimseyebirl o k m aekmekvermiyorlar.'B ü t ü nevdekiaçlarbilmem; nasılbîrkerametlep a r akoku­sunualarakbirbiriardıncaodayadoldular.B ü y ü kkızkarde­şimSaimeHanım,oğlumRıdvan,kızımŞükran,ahretliğimizMihribanhepsiparalarınkarşısındaelpençedivand u r a r a khüzünlübirdizim e y d a n agetirdiler.Herbirininbu-söyleyeceğivar.Şukâğıtlardanm e r h e mvurulacakeskimiş,ağrılıbireryarasıvar.Hazinemigösterdiğimeh a t aettiğimianladım.B e nniçinbuihtiyatsızlıktab u l u n d u m ?Uzunsürediryoksulluklakav­rulanküçük,büyükailemfertlerinisevindirmekiçinsankion­larıngözlerineellilikkâğıtlarınçekicig ö r ü n t ü s üilebirziyafetçekmekistemiştim.Oğlum,kalpak,t a k ı melbise,iskarpinistiyor.Kızım,ipekbluz,b ü t ü nayıplarınıö r t m e küzerebirmanto,enu z u nyollarat a k u n y ailegitmeksıkıntısındank u r t a r m a kiçinhizmetçikızabirçifts a ğ l a mayakkabıgereğindensözediliyor.Kızk a r d e ş i mb ü t ü nbuistekleriçatıkbiryüzle,sessizses­sizdinlediktens o n r a :—Ş a ş a r ı mbuçocuklarınakıllarına...H e psüs,fantaziye,üstegiyecekesvapdüşünüyorlar.îççamaşırlarlimelimedi-lencininkindenbeter.K a y n a n a m :—Içolmuş,dışolmuşçamaşırın,elbiseninbirönemiyok.N a s üolsaolur.Z a h i r edüzevlâdım-zahire...Sadey a ğtenekesini,zeytinyağd a m a c a n a s ı n ıdoldur.Kilerdeşekerin,pirincin,kahvenin,s a b u n u nk o k u s ubilekalmadı.Ar­tıkp a st u t t u k .Kirlik u k l a y adöndük.Ü s t ü m ü z übaşımızıyı-

K A D E R I NC I L V E S I157 kayalım,yıkanalım.B i r a zyiyelim,içelim.C a rb o ğ a z d a ngelir.Açd u r u pdasüslenmeğehiçaklımermez.Şıklığıngereğimiv a r ? B e n :—-P a r agözünüzebirdenbireçokg ö r ü n d üa m abmn u n l ad o k u zkubbelih a m a myapılmaz.K a y n a n a m :—Neolursaolsunoğlum,böylebirfırsath e rz a m a nelegeçmez.Şöylebolcevizlibirçerkest a v u ğ ayapa­lım.Ü z e r i n ey u m u r t a s ıs a ç a k l a n m ı şbiryassıkadayıf...Buölümlüd ü n y a d ab u g ü nv a r s a ky a r ı nyokuz.Ölürsemgözlerimaçıkgitmesin.O r t a l ı k t ap a r ayokdiyorlar.Ben,bakkalların,m a n a v l a r ı n ,tatlıcıların,pastacıların,muhallebicilerin,.b ü t ü nd ü k k â n l a r ı nyiyecekiçeceklebuk a d a rdoluolduğuzamanıhiçbilmiyorum.P a r ay o k s abunlarık i malıpyiyiyorAllahaşkı­n a ? B e n :—Kiminizşıklık,kiminizoburlukderdinde.Bupara­yın e r e d e nb u l d u ğ u m us o r a nyok.K a r ı mçokfenabirşüpheileh e m e nhırsızlığımahükmediverdi.K a r ı m :—N e r e d e nbuldunsöyleb a k a l ı m ?B e n :—-E v ik i r a y averdim.Kızk a r d e ş i m :—K i m e ?B e n :—S o y u n us o p u n uaraştırıps o r u ş t u r a c a kdeğilimya...i ş t eöylebira d a m a . . .K a r ı m :—B ü t ü nb ü t ü nm ü ?B e n :—H a y ı r . . .Altk a t t a nbizeikiodabırakıyorlar.K a r ı m :—K a ç a ?B e n :—A y d ayüzliraya.K a y n a n a m :—Evdekızabenzer.D u r u rd u r u rdabazanişteböyleiştahlısıçıkar,dolgunp a r a y l akiralar.Kızk a r d e ş i m :—A m a nkardeşim,gençoğlumuz,kızımızvar.U y g u n s u zkimselerolmasın?B e n :—U y g u nv e y au y g u ndeğil.Bahtımızaneçıkarsa...Üçaylıkk i r abedeliniverdiler.D o k s a ng ü nevimizdeotura­caklar,işimizegelirseiyi.Gelmezseçıkarırız,olurbiter.Şimdik a d ı n l a r ak u m a r d a nsözedipdeonlarınzatendü­r ü s to l m a y a nzihnilerinib ü s b ü t ü nb u l a n d ı r a r a kucugelmezdı­rıltılarayola ç m a k t a n s as u s m a y ıu y g u nbuldum.

www.cizgiliforum.com enginel

15?KA | -•.hR iK Cı LVBSİ3 ÜÇbintürlüihtiyaçelimizdekiüçyüzlirayıgagalıyor.Evdekilerekesinbirgizlilike m r e t t i ğ i mhaldeyinesırsak­lanamadı.Evik i r a l a y a r a kbirm i k t a r ,p a r aaldığımızortalığayayıldı.Alacaklılarbastırdı.Karımın,oğlumun,kızımınbirerparçagönüllerinihoşedeyim,bolbiberlibirÇ e r k e şt a v u ğ uilekaynanamınsoğumuşkanınıkızdırayımd e r k e nmahiyetleriherheolursaolsunveballeriniçekmeğe,başımızdadeğirmençevirselerartıkeyvallah:demeğem e c b u r d u k .F a k a tkiracılarn e r e d e ?Birh a f t aoldu,h e n ü zgelengidenyok.H e ryerdegörünen,hiçbiry e r d eyeriy u r d ubelliolmayanbuadam,t u z a ğ amıd ü ş ü r ü l d ü ?Bizdekiüçyüzl i r a y abirvarisçıkmasın?İşteb ü t ü nd e r tb u r a d a . 1. Yoksah e rg ü nolaylarınahesapsızfacialaryazılanböylebirzamandaŞerhiBeygibibirk u m a r b a z ı nk a y b ı n ay a stuta­cakk a d a rkalbimdeincelik,acımad u y g u s uyok.Buk a t ıyü­rekliliğimdenö t ü r üdekimseb a n ailenmezsanırım.Bununlabirlikteh e r h a n g ibir \"günbenevdey o k k e nkiracıdiyegelenolursaiçerialınızdedim,bizimkileresıkısıkıyatenbihettim.Bira k ş a mgelişimdeevitelâşiçindebuldum.K ü ç ü ğ übü­y ü ğ ü :«Sendur,benanlatayım»diyerekaceleediyor,karşım­dakaynaşıyorlar.Birk a r m a k a r ı ş ı klâfkonseriiçindekayna­namınsesipistongibiötekilereü s t ü ngelerek:—Ahdamatçığım.kısag ü n d eneleroldu,neleroldu.Ye­diler,içtiler,seviştiler,gittiler.B e n :—Kimler?K a y n a n a m :—A n l a t a c a ğ ı ma m m ab u n l a rr a h a tveriyor­larmı?Hepsinis u s t u rdabenidinle.B e n :—Susunuzbakalım.Sözbüyüğün,suk ü ç ü ğ ü n . . .H a m m n i n e m idinleyelim.K a y n a n a mbuiltifatımkarşısındam e m n u nyılışarakağzı­nıy a y ay a y abaşladı:—Evlâtçığım,bizaşağıdakio d a d ao t u r u y o r d u k .Sokak-

K A D E R I NC I L V E S I159 t a nbirotomobilh o m u r t u s ugeldi.Birazsonrabizimkapınınziliçalındı.Penceredenbaktım.E r k e kdişibirçiftgenç...De­likanlınınelindebüyükçebirç a n t avar.Kadınıngöğsüok a d a raçıkki,ikimemesininarasındakielifigörünüyor.S o r d u m : —K i m d io?—•ŞemiBeyefendininkiraladığıevburasıdeğilmi?—E v e tcivanım.—Kapıyıaçınız.H e mevigezeceğiz.H e mdebirazdinle­neceğiz.Yarınöbürgüntaşınıyoruz.—-Bizdesizibekliyorduk.Buyurunuz,başımızınü s t ü n d eyerinizvar.Kapıyıaçtık.Gençkarıok a d a rfıkırdakki,alimallahmı-zıkasızoynuyor.Altbeliü s t ü n esankiyapışıkdeğilmişgibiyukarısıs a ğ abıngıldarkenaşağısısolaçalkanıyor.Erkeğeböyleşeyiballandırmasıiyideğildira m adamadım,şimdikikarılarınvücutlarımengeneyebenziyor.Öyledepüftengiyin­mişki,bedeniniçindeaşıkkemiğininoynadığıseçiliyor.Abı­r a kkuzum,benerkeklerek a b a h a tbulmam.Karınınh e ry a mbirt a b a kelmasiyegibititriyor.Aiçtirbu,elbetteçeker.K a r ımerdivenlerdençıkmıyor,sekiyor.Biza r k a l a r ı n d a nb a k akaldık.Rıdvankarınınoynak­lığına,Ş ü k r a ndatuvaletineyutkundular,durdular.B e n :—Hanımnine.fazlatafsilâtayekûnçek...Böylebirkonuyaçocuklarımınadlarınıdakarıştırma.K a y n a n a m :—Benimkarıştırdığımyok.Kuzumonlarkendilerikarışıyorlar.Fazlasözübendesevmem.Şimdikah­vepişirerekyanlarınaçıkıpda«Efendim,sefageldiniz.Uğur­lark a d e m l e rgetirdiniz.»diyelimmi,demeyelimm i ?Z a m a ndeğişti.Bizimbildiğimizoeskiyollar,e r k â n l a rkalmadı.F a ­katevlâdım,bunlarkiracılarımızolmaklaberaberb u g ü nher­haldemisafirlerimizsayılırlar.Kiracılarüstkatışöylebirgezdiktensonrabahçeüstün­dekiyeşilodayaçekildiler.Neterbiyeliinsanlardiyoruz.Yukarıdaçıtyok.Uzakyoldangelmişolmalılar.Bizvazifemi­ziyapalımda.onlarnederlersedesinler.

160 K A D E R İ NC İ L V E S İGüzelbirkahvepişirdim.Mihriban'ayeniönlüğünügiy­dirdim.Tepsiyielineverdim,itkib a r d a ksuileb e r a b e ryukarıgönderdim.Çokgeçmedenkızelindetepsiilet e r syüzüaşağıyageldi..—.Kızkahveyivermedenniyegeldin?—içeriyegirmeğek o r k t u m .—Ayniçin?—iKapıyıusulcacıkkarıştırdım,içerdenküitli.—E y ?—Sonrakulağın»içeriverdim.—>Ned u y d u n ?—Kızsöylesene...—Kiracılargalibahastalanmışlar.—N e r e d e nanladın?—H a n ı mdabeydeniceinceiriliyorlar.K a y n a n a mkocakarılığınınb ü t ü nfesatçıhğıyla,yüzünüb u r u ş t u r a r a ksözünüs ü r d ü r d ü :—D a m a t ,buinceiniltibenimdemidemibozdu.Kolera,zatürrie,veba,otomobilgibibirdenç a r p a nispanyolgribi...Ah e rtürlüsüaklımageldi.Y a n l a r ı n açıkayım,zavallılarınha­tırlarımsorayım,dedim.Öa r a d akapınınzüiacıacıçalındı.Kimdira c a b a ?Budabirzorlusu...Pencereyia ç t ı mbaktım.Kalpaklı,boyluposlu,birazk a r tsuratlıbirisi...—Neistiyorsunuz?—H a n ı m ,birp a r ç aaşağıyagel.—Aşağıyaniyegeleyim?Nediyeceksenb u m d a nsöyle.—Lâfımgizlidir.K o m ş u l a r ad u y u r m a kistemiyorum.Ba­nagörebirş e yyok.Yinesizinmenfaatiniziçin.—Ald a m a d ı m ,birmidebulantısıd a h a . . .Aşağıyaindim.*Kapıyıaraladım.Herif:—H a n ı m . . .B e n :—Efendim.—B u m d agizüevaçılmış.B u r a s ım ı ?—Nasılev?—Modernev...—Ned e m e ko?

KADERİNCİLVESİ161 — C a n ı mr a n d e v uevi...—B e n i möyleş e y d e n haberim'yok.—i n k â retme.—A ğ a n ıtopla...Vallahişimdikomiseregider,senişikâ­yetederim.Bizdebumahalleninkırkyıllıkhatırısayılırki­şileriyiz..—B e n i möylelâflarak a r n ı mtok...Biliyorum,ÜlfetileN u s r e tikisideb u r a d a . . .—ÜlfetileN u s r e t . . .Bua d d akimselerihiçtanımıyoruz.—T a n ı m ı y o r s u n u za m aikiside çerde...iFollukta...—SaçmalıyorsunuzEfendi...—Kocakarı,s a ç m a l a y a nasılsensin...Benşimdiotepelitavuklag ü d ü khorozudışarıçıkartır,s a n s a ratıbşıyleboğa­rım.B a n aFelekAUderler.Vallahisizikıçınızdant u t u ş t u r u r ,affedersind u y d u ğ u mgibisöylüyorumd a m a t ,gazlıpaçavraparlayaşıylecayırcayıry a k a r ı m .Yaonlarışimdib u r a y ain­dirmeli,y a h u tbeniy u k a r ı y ay a n l a r ı n açıkarmalı...*K o r k u m d a nhemenkapıyıkapadım.Elimayağımr;ırpırtitriyor.Şefi k a mbirt a r a f t a nbaygınlıklargeçiriyor.Saime.H a n ı m ı nsinirinedokundu,birhıçkırığatutuldu,boğuluyorsandık...Çolukç o c u k t abedbenizuçtu.Ülfet'leN u s r e tyukar­da.FelekAUs o k a kkapısınınö n ü n d e . . .Şimdineyapacağız?B a k t ı mkimsedenm e d e tyok...Işb a ş akaldı.Helecandanke­siliyorum.Merdivençıkacakhalimyok.Neyseinleyesıklayaüstkatıbuldum.H a s t a l ı k t a nh â l âinliyorlarmı ?Kapıyıdinle­medentelâşlag ü mg ü mvurdum,misafirlereseslendim.içerden,e r k e ksesi:«—Pekyorgunuz.Birazuyuyoruz.Bizir a h a t s ı zetmeyiniz.»—Beyefendi,affedersiniz,sizir a h a t s ı zedenbizdeğiliz.»«—T u h a fşey...Yakimdir?»—FelekAMBeysokakkapısınınönündebağırıpçağırı­yor.K u n d a kk o y u pevit u t u ş t u r u r u mdiyeyeminleredipduru-yoj.» —•BuFelekAUB e yadı,yangıntopugibiiçerdekilerîbirdenbiretelâşaverdi.Artıkhiçbirşeydüşünemeyerekka­pıyıaçtılar.Bunasılyorgunluku y k u s u d u r ?SereserpeöyleF.1 !

162KAD E H Î NUİL.Vjsja1v.;tşbyunupdökünmüşlerki,içerib a k m a ğ au t a n d ı m .N u s r e tBeyaceleylesırtınageçirdiğifrenkgömleğininpekörtmediğiçıp-îaklığıyleyanımagelerek:«—FelekAli...V a ykerata,aşa­ğıdaha?»«—Aşağıdaya...»«—Nediyor?»«—Ülfet'leN u s r e taşağıyagelsinlerdiyor.»«•—Siz,bizimb u r a d aolduğumuzuo n asöyledinizmi?»«—Hayır,benbirşeydemedim.»'«—Vallahibent a b a n c a m ıbus a b a hoherifinkafasındap a t l a t m a kiçindoldurdum.»—İçerdenb u r a mb u r a mr a k ık o k u s ugelmeğebaşladı.Neredenbuldular?Besbelliç a n t a n ı niçindeg e t i r m i şolmalılar.BirbelâlıFelekAliilebirs a r h o şN u s r e t ' i na r a s ı n d akaldığı­mızıa n l a y a r a k :«—Affedersiniz,tabancanızıb a ş k ay e r d epatlatınız.Bu­rasısavaşalanıdeğil.B e n i mçoluğumç o c u ğ u mk o r k a r .Sizki­racıdiyebuevegirdiniz.Güpeg ü n d ü zneç a b u ku y k u y ayat­tınız?Sizikigençmahlûk,söyleyin,b i r ibirinizinpeşisiniz?Hadisöyleyinizbana...»«—Bizyenievlenmişk a r ıkocayız.»«—AşağıdaağzınıbozanFelekAliB e ynenizoluyor?»«—Eşimineskikocası...»s<—Oboşadı,senaldın,değilmiy a v r u m ? »«—Evet...Allanınemriyle...»«—Allahböylekarışıkşeylere m r e t m e z .AE s k ikoca,ye­nikocasizkarnınızıa r a n ı z d aç e k i ş e c e k s e n i zkavganızıb a ş k ayerdeyapınız.Mahallea r a s ı n d ag ü r ü l t üç ı k a r ı pdabaşımızabelâgetirmeyiniz.N a m u s l u ,uslua k ü ha d a m l a rt a b a n c aileka­rıpaylaşmazlar.Bum a h k e m e d eç ö z ü m l e n e c e kbirdava.Bizikikocalıkadınaevvermedik...H â ş â . . . »4 Ü L F E TH a n ı mh a m a m d asilecekbeklergibiçıplakbirhalde,çaprazikieliyle,göğsüü z e r i n d ememelerinit u t atuta,uzanmışolduğusedirdenk a l k a r a k :

K A D E R I NC I L V E S I163 «—Ş e nağzıkalabalıkbirkadınabenziyorsun.Benkocakanlarlakonuşmasınısevmem.S e ng i tdeevdebirgencivar­saburayaonugönder.»«—Kızım,benseninleuzunboylukonuşmayagelmedim.F e s a tbütünseninbaşınınaltındançıkıyor.İkikocandanhan­gisinitercihediyorsun?Evimiztaşlanmadan,mahallelikapı­mızaüşüşmedenötekinemeramanlat...Birincikocandant â -m a m i y l eayrılmadangahbaikincisiylesoyunupdökünüpya­tıyorsun.B u n aa d e t aüstüaçıkrezaletderler.Dedilerya...Dedilery a . . .D ü n y atersinedöndüdiye.:.Bundansonrabirkadınınikiüçkocasıolacakdedüerdidebeninanmadıydım.B u n d a ns o n r abirkadınınikiüçkocasıolacakdedüerdidebeni n a n m a d ı y d ı m .Meğersesahiymişadostlar...»•«—S e nk a r ı ş m a .Buk o c a k a r ı l a r agörelâkırdıdeğil.Birk a d mü çk o c a y av a r a c a k s agençk a d ı n l a rv a r a c a k .S a n an e ?î ş t ebendenemesiniyapıyorum.A r a b a y akoşulançiftebey­girgibiikie r k e kkullanıyorum.B u g ü ndöğüşürler.Yarınkav­gaederler.Ö b ü r g ü nelbettealışırlar.Önceleridebirerkekleo t u r m a y a nk a r ı l a rçoktu.F a k a tbuişgizüolurdu.Şimdiaçı­ğ av u r d u .M o d e r nh a y a t t ah u k u k ç akadınlae r k e kbirbirineeşit.İkisideiçiyor,ikisideb a r d ad a n sediyor,ikisidesilâhkullanıyor.»' «—Allaherkeğierkek-k a d ı mkadıny a r a t m ı ş .Buneaz­gınlıkkızım,buneazgınlık?Birazd a h açabalasanız,çocukla­rınızıdae r k e k l e r edoğurtacaksınız.»—Y u k a r ı d abizböylebecelleşirkenaşağıdaFelekAliBeykapınınzilinik o p a r a c a kgibibirşiddetleçekiyor,çolukçocuktitreşiyor.Artıkkendimit u t a m a d ı m .D a h ataşınamadı­ğıkiraevindesoyunupdasözümo n akocai l e , y a t a nk a l t a ğ adedimk i :«—M a d e mkierkeğinh e ryaptığınık â n ı n<<*&•yapabilir-miş.B a kherifkapımızın,ö n ü n d e . . .Rezaleta y y u k açıkıyor.T a b a n c a y ıelinealdaçıkkarşısınabakalım.»«—Odaişm i ?Çıkarım.B e nFelek\"AliB e ygibikaççomarık a r ş ı m d as u s t a y ad u r d u r m u şkadınım.Beniboşadı,çarçabukp i ş m a noldu.Y a n m a y abaşladı.Yansınkerata,yan-

164 K A D E R I NC I L V E S Isındeyyus...Benimyerebatasıerkekg ü r u h u n d a nt a akadınnineminkadıninesindenk a l m açıkarılacakhınçlarımvar.»«—-Kızım,ok a d a rsertsöyleme.Karşısındakidelikanlıdaerkek.Belkigücenir.»«—Gücenmez,gücenmez.Benk o y n u n agirdiğimerkeğinderhaldarasınıa l ı n m .Tahrike,cefayak a t l a n m aderecesinian­larım.K a d ı nerkeğe,erkekkadınatabiatgereğid ü ş k ü n d ü r .Bağlıdır.Ç ü n k übirit o h u m ,biritarla.İkisibirleşmezsedün­yainsansızkalır.T a n r ıböyleb u y u r m u ş .K a v g adöğüşbuin­sant a r ı m ı n aikicinsbirlikteçalışacaklardır.B u n am a h k û m ­durlar.» —Aa a apostalçokbiliyor.H a n g ifenm e k t e b i n d e nçık­mışb i l m e m ?Kadınlaerkeğinböylek a v g adöğüşçiftsürmele­rineh a n g iziraatnazırıkarışır?O n d a ndah a b e r i myok.Ahd a m a d ı m ,gençk a nböylea b u k a tgibisöylenesöylenegiyin­di.Nusret'.dent a b a n c a s m ıistedi.Çocukhiçk a r ş ık o y m a d a nverdi.Çantalarınıaldılar,merdivenlerdenaşağıkoşarlarkenbena r k a l a r ı n d a nb a ğ ı n y o r u m :«-—Sakınha,öu ğ u r s u zt a b a n ­cayı,eviniçindepatlatmayınız,birkazaolurdiyeonlara...Sarkmayınızavaaâyled ebizimçocuklarab a ğ ı n y o r u m .Gir-İdiklerik i r aevininüks a a t i n d ed ü n y a y aa d a myetiştirmekiçinçiftsürdükleriniiddiae d e nbus a r h o şk a r ıile'delikanlınınF e ­lekAüBeyinkarsımdaney a p a c a k l a r ı mg ö r m e kiçinbizpencerelereüşüştük.Ahnelerişittikd a m a t ,neler...Çoluğunçocuğuny a n m d au t a n d ı k .Yerleregeçtik.B e nbindebirim'anî&tamaaİaramagenyinededînle..FelekAliB e ykapınınÖnündet a b a n c aüeboylub o y u n aeşkj4taar»aıİftfefcH a n ı m ıg ö r ü n c e :•''mstyaMmîGelipdesizi'bulamayacakmıyımÜ l f e t :*—-Bilirimavköpeklerik a d a rk o k ualırsın.İ ş e d i -»ümyerleribirkaçkilometre « s a k t a n'keşfedersin,'Herif;nef- ~K a r ı mıfeğiln ^ n ? »;B e nseniboğamadımki...»;«#*•*B e nç o k t a nboşadım.»;*

K A D E R I NC İ l , V ES îÄ«—Dinimizcedek a n u n i a r c adanikâhb a ğ ı myalnızer­kekçözebilir.»«—•Belkieskidenöyleymiştira m aşimdideğil.Öylebağçözmek,b o ş a m a k ,b o ş a m a m a kyokartık.Gönülkimiseversegüzelodur.»«—S e nt a b a n c a n ıa ş a ğ ı y aitidir.H a kb e n i m k e nniçinvu­r u ş a y ı m ?K i mkimiboşayabiürmiş,sonsaöğrenirsin.»« —N e r e y eb a ş v u r a c a k s ı n ?E s k iŞeyhülislâmKapısındaşimdiç o c u k l a rt o po y n u y o r .A r t ı kzorbalıkdüzeni,k a b akuv­vets a l t a n a t ıgeçti.Akü,m a n t ı k ,m o d e r nh a y a tdönemigeldi;HUenin,fırıldakçevirmenin,ikiyüzlüğüngemisiyürümez.Buz a m a n d abirbiriyle,d o ğ r ud ü z g ü no t u r m u şikik a r ıkocabulbana,alnınık a r ı ş l a y a y ı msenin...T a b i a ther ikicinsidesırasın­dahercailiğe \"çekiyor.Gerçekböyleikenö m ü rö m ü r eberabery a ş a m a kiçinbirbirinekenetlenenerkekledişiyib a n agöster,Bua h m a k l a r ı nd e r h a li d a m ı n ahükmedeyim.ŞimdikikocamN u s r e t ' t i r .î m a m ı ,u ı u h t a r ık a r ı ş t ı r m a d a nkalbimizinsözüilemedenin i k â h l aevlendjk.A r a m ı z d ahiçöyleh a l a t t a n ,zincir­denb a ğy o k t u r .Birbirimizdend o y u pbıktığımızg ü nkimsekimseyeb a şbelâsıo l m a d a nvedâlaşıpayrılacağız.î ş t ebuka­dar...» -K a p ı n ı nö n ü n d eböylebirbiriyleimtihanagiriştiler.F a k a ta r a l a r ı n d an ek a noldun ekavga...N i h a y e theriflerdenbirik a r ı n ı ns a ğkolunagirdi,ötekidesoluna.Defolungitti­ler. E r k e kh a z m e t t i k t e ns o n r akadınh e rt ü r l ü s ü n üy a p a revlâ­dım.Bun a s ı k a r ıkkocalıktır^Birbirinibuluyorlar,çarçabukbirkalbn i k â h ıyapıyorlar.Evyok.yuvayok.Yabancıyuva­ya' y u m u r t l a y a nkuşlargibir a s tgeldikleriyerdesoyunupya­tıyorlar.B u n d a ns o n r ad o ğ a c a kçocuklardanh a y ı rumanlaraşaşarım.•-'.S o n r ay u k a r ı y ao d a y açıktık.O t u r d u k l a r ıyerirnejfıan<vyeçevirmişler.Ç a r ç a b u kr a k ık o k u ş uhert a r a f asinmiş.Kari­des,şamfıstığıkabukları,çirozkılçıklarıo r a y ab u r a y asaçiirmış.Buh a s p a l a railey u r d u n d ab ü y ü m ü şkimselerebenzemi­yorlar.K i r â c ı l a n m l z ı nilkk a y m a ğ ıböyleçıktı,göründü,Ba-

166 K A D E R İ NC İ L V E S İkalımbunlarına r k a s ı n d a nk a çkocalınazeninlerletanışıpşeref­leneceğiz?YediğimizÇ e r k e şt a v u ğ u n u nbiberiboğazımıyakıpduruyor.Ahbaşımızb ü y ü kbirbelâyagirdi.E v c e khepimiziderleyiptoplayıpp a z a r agötürselerüçyüzliraetmeyiz.P a r a ­yıgerivermediktens o n r aderdiçekmek,başlarımızıaçipfe­lâketibeklemekzorundayız.K O C A K A R I L I Ğ I Nb ü t ü na b a r t m a l a r ı y l evegençlerüze­rindekihınçlarınınb ü t ütaşkınlıklarınakapılakapılak a y n a n a ­nınanlattığıbutazeo l a yk a r abirejderinzehiriylebeynimisardı.ŞemiBeyink u m a r b a zo l d u ğ u n ub i ü y o r d u m .F a k a tonunbuk a d a raşağılıkbirm u h a b b e ttellallığıderekesined ü ş m ü şb u l u n d u ğ u n aihtimalvermemiştim.Herifb i r d e nbireelimesunduğuüçyüzlirailebenibüyüledi,bitirdi.Açlıklabaşıdö­nenbirinsanbuyoldan a m u sk a z a l a r ı n auğrayabiliyor.Evim­deilkzinav u k ubuldu.B e nb u n u nü c r e t i maldım.M a s u maile­miböyleçirkinbirg ö r ü n t ük a r ş ı s ı n d ab u l u n d u r d u m ,ilkgü­nahŞemi'yeait,ikincisideb a n ad e ğ üm i ?ö n c e l e r ibirmaze­retimvardı.Gerçeğibilmiyordum.F a k a tşimdibiliyorum.Bi­lereks u s m a kbuçirkinşeyik a b u le t m e kd e m e kdeğilm i d i r ?P a r a s ı n ıgeriver,herifikoğ.Olacakş e ydeğil.Katlan,buhiçm ü m k ü ndeğil.B e nbuikik a r ş ı ta r a s m d ag a ü b abirkaçgünek a d a rt ı m a r h a n e n i nyolunut u t a c a ğ ı m .Herifhiçd ü ş ü n m e d e nüçyüzlirayıelimesayıverdi.Çünkübenimbudalalığımdany a r a r l a n a r a kkendisiçokk a z a n a c a k .Eviminodalarınıbirçiftleşmeyerigibih e rg ü nb i r k a çsaatlı-ğ m ak i r a y averirsekendisiçokp a r aalacak.O,b e n i mn a m u sp a t r o n l u ğ u m u nk o r u y u c u l u ğ u n d abukürüs a n a t ıpahalıyürü­tecek.B e nAllaha,vicdanıma,h a l k akarşıçoku c u z alekelen­mişolacağım.A m a nT a n r ı m ,buc e h e n n e mç ı k m a z ı n d a nbiranöncebenisenk u r t a r .Ç ü n k ük e n d i m d eb u n ag ü cyok.De-belendikçed a h afazlab a t a ğ agömüleceğim.Belkineûzibillahbirangelecekki,mücadeleg ü c ü n d e nb ü s b ü t ü nk a l a r a kkendi-

www.cizgiliforum.com enginel

K A D E R İ NC İ L V E S İ167 miakıntıyabırakacağım.Z a m a n ı n«geçimiçinh e ryolmu­bahtır»d ü s t u r uileh a r e k e tedenlerg ü r u h u n akatılacağım.Ven i h a y e tbuişlerealışacağım.Küçükbüyükb ü t ü nevhalkıaltk a t t abiro d a y atoplan­dık.Ciddîbirm ü z a k e r ehalindeyiz.Bazımızgülünecek,bazı­mızağlanacak,h e rbirimizbirt ü r l üfikirileriyesürüyoruz,akıld ü ş ü n ü y o r u z .F a k a tsözlerimizinhiçbirindek u r t u l u ş açı­k a rbiripucugöremiyoruz.îşüçyüzliranıngeriverilmesin o k t a s ı n ad a y a n ı n c ahepimizinyüreklerinebirçarpıntı,dille­rimizebirkekemefikgeliyor.K a r ı msinirkrizleriiçindebağırıyor:—Efendi,Efendi,b u n adüzcesikerhanecilikderler.Burezaletdeüsteliktoy,m a s u mçocuklarımızınö n ü n d eoluyor.K a y n a n a mcevapveriyor:—E v d e nçıkınızdeyinceparalarıgerivermeli.Vermez­sekb u n adadolandırıcılıkderler.Bizbut a r t ı ş m a l a r d aikenkapınınzilisinirit u t m u şgibiuzunuzunçırpındı.Hepimizbuçırpıntıyıderhalkalblerimiz-deduyduk.Yinekimdigelen?Yukarıkiodadasoyunupyat­makiçinikincikafilekiracılarmıgeliyor?Bilinmezbirkorku­nunu ğ u r s u z l u ğ uilesarsılıyorduk.Ş a h a d e tp a r m a ğ ı m ıd u d a k l a r ı m ag ö t ü r e r e khepsinesus­malarınıişaretettiktensonrapencerenink e n a r ı n d a nkapıyabaktım.Birtehlikedenü r k m ü şgibiufakbirhaykırışlahemengeriçekildim.Sessizbirsoruilederinderinyüzümeb a k a n l a r agenelbirkarşılıkolmaküzere:—Ogeldi,dedim,ogeldi...K a r ı m :—K i m ?—ŞemiEfendi...Şimdineyapalım?Herifikovalımmı?Kapıyıaçıpiçeriyemialalım?Ayıbınıyüzünev u r a r a kdefetmeğekalksakbuke­pazeyiu t a n d ı r a m a y a c a ğ ı m ı z d a neminim.Ondasıkılıpdaüç­yüzlirayıb ı r a k a r a kkaçacaks u r a tyok.İçeriye-kabuletsekonuns a n a t ı n ao r t a koluşumuzunsenediniimzalamışolacağız.Evimizinkirbedelibiçimindecebimizegirenmelunp a r açözül­mezbiruğursuzluklabizionabağlamıştı.İ n s a nbazanenbüyüknefretvetiksintisinerağmenelin-

ı« cK A D E R İ NC İ L V E S İde olmadan.kazat ü r ü n d enebüyükfenalıklarauğruyor.Bun- • dans o n r am u h a b b e tticaretiylegeçinenkimselerek ö t ügözlebakmayacağım.Vezavallıadamlar,sizbukötümesleğekim-bilirnederinbirmutsuzluklasürüklendiniz?Evet,yazıkol­muşdiyerekotalihkurbanlarınaacıyacağım.Herifdışarıdaziliçekiyor.Biziçeridebirtürlühiçbirşe­yek a r a ryej emiyoruz.Aklımık a ç ı r m a m a kiçinnihayetbazıteselliyollana r a ş t ı r m a kzorundakaldım.Belkibizimkisidefazlabirtutuculuk,pekçiybirk u r u n t u . . .İşigereğindenfazlabüyülterek,e v h a m akapılaraküzülüyorduk.H e r h a n g ibireveniyetleribozukkiracılartaşınabilir.B u n d amalsahibininna­m u s u n uciddibirbiçimdezedeleyecek,onarılmasım ü m k ü nol­m a y a nnegibibirfenalıkv a r d ı r ?Öylenamusluinsanlartanı­y o r u mki,Beyoğlundagenelevicilerekiralanmışapartımanla-rınıngeliriylegeçiniyorlar.H ü k ü m e tbilebuticarettenvergiaiiyo/.,,Şemi'yikapınınönündenkoğmaklaişbitmişolmayacak­tı.Herhaldeheriflegörüşüpanlaşmamızgerekiyordu.İçimdenböylebirteselliyolubuldum.Ancaksinirlerimeb ü s b ü t ü nhâ­kimolamıyordum.Asıkbirsuratlakapıyıaçtım.Hafifşişmangöbeğininüzerindealtınkordonunusallayarakgüleryüzleiçe­rigirdi.Selâmlaştık!Obendekiçatkınlığadikkate t m e y e r e k :—Affedersinizbirader,başka^işlerimçıktıdagelemedim.—A m asizinyerinizegelenleroldu.Şemi,gözlerinigözlerimeçengelleyerekbüyükbirşaşkın­lıklas o r d u :—K i m ?Kimler?—ıBirdelikanlıilebirgençkadın.—A d l a r ı ?Sanları?—KendisözlerinebakılırsabiriN u s r e tBey,öbürüÜlfetHanınıimiş.—Vaykepazeler...Vayedebsizler...—Sizinadınızabaşvurdular.Kapıyıaçınız,evigezipgöreceğizdediler.Yarınö b ü r g ü nt a ş ı n a c a k l a r ı msöylediler.Tabiibizdekapıyıaçtık.Buçiftiiçeriyealdık.Y u k a r ıçıktı­lar.

K A D E R İ NC İ L V E S İ169 —Y u k a r ı d aney a p t ı l a r ?—Öyleg e n çbirerkeklegençbirkadınbirodayakapa­nıncaney a p a r l a r ?,—B e s b e d a v aöylem i ?—N i y e t l e r i möncesindena n l a y a m a d ı ğ ı miçinücretiste­m e ka k l ı m agelmemişti.Herifin«öylebirişibesbedavagörmelerinenasılm ü s a a d eettin»manasına^gelenh a y r e t i n ekarşıbenzimpekziyadeat­mış,s u r a t ı mçokfenak a r ı ş m ı şolmalıki,Şimdioikiyüzlülü­ğüileo k ş a r m ı şgibia r k a m ısıvazlayarakbenia v u t m a ğ açalış­t ı : •—A d a m m m msendeB a b aS a l â h . . .Nek a d a rdakurun­t u l u s u nc a n i n i . 'Nediyeöyleedebsizleriçintatlıcanınıüzü­y o r s u n ?Yazıkdeğilmis a n a ? —A m asendedebesbedavaolduğunaacınarakbuişinücretsizgeçişineöylebirkederlenişv a rki...—Çokt u h a finsansınız.A d a msendeşimdiböyleçocuk­luklarıbırakdaşöyleseninlekarşık a r ş ı y aciddiciddikonuşa­lım. —Buk o n u d açocuklukyok.B e nçokciddikonuşuyo­rum. —Pekif a k a td u r u n u zsizemeseleninesasınıanlata­yım. —B e nd a h asöyleyeceğimsözleribitirmedimki...—D a h anev a r ?—Neo l a c a k ?İ ş i nsonubaşındanberbat...—A n l a tB a b aSalâh,anlat...—N u s r e tBeyleÜlfetH a n ı mü s tkata.çıkıpbirodayakapanırlar.S o k a kkapısınınziliyineöter.Buseferkimgelsebeğenirsiniz? —Lâyallahbilemem.—FelekAliBey.—V a yuğursuz...B u n l a rnasılkokualdılarböyle?—B u n l a r ı nnasılk o k ualdıklarımvesizeolanyakınlıkderecelerinitabiibenbilemem.Yalnızburunlarınınçokh a s s a solduğuanlaşdıyor.Felek'inedebsizlikleri,yaptığıküstahlıklaryukarıdaçifty a t a n l a r ı nhayasızlıklarınıdageçti.

370 K A D E R İ NC İ L V E S İ—Neyaptım e l u n ?—FelekAli,k a y n a n a m d a nb u r a l a r d agizlibirrandevueviaçılmış,orasıburasımıdırdiyes o r m u ş .-—Bak...B a kşueşşekliğebak...,DinlebeniSalâhEfen-di.Dinledes a n abunlarınnemalolduklarınıanlatayım.BuFelekdenilenherifbirp a n a y ı rk e r a t a s ı . . .OÜlfetadındakikarı,koyuBolşevikorospusu...N u s r e tbuikipisliğinarasın­daonlardand a h aaşağılıkbiry a r a t ı k . . .—Affedersin,p a n a y ı rk e r a t a s ınedemektirbilmiyorum.Busıfatışimdiyek a d a rhiçişitmedim.BuBolşevikorospusu­nunötekiorospulardanayrımın e d i r ?O n udabilmiyorum.—Sençoksafadamsın.Şuolaylard ü n y a s ı n d abubilgi­sizliğinle,ilgisizliğinlenasılyaşıyorsuna c a b a ?—Olaylardünyasınınbuçeşitbilgibölümündebilginol­m a kistemem.—Herşeyinbilinmesi,bilinmemesindeniyidir.Ailesahi­bisin.Çolukçocuğunvar.—E v e tyetişkinbiroğlumlabirkızımvar.—Allahbağışlasın.Ohaldeırz,n a m u saleyhindekikuru­luşubilirsin.D a h adoğrusubilmelisin.—Ned i y o r s u n ?Böylebirk u r u l u şm u . v a r ?—Evet.S a n abirp a r ç aanlatayım.-—Sendebusaygıyadeğmezderneğinüyelerindenmi­sin.? —H â ş âb u g ü ndeğiüm.—H â ş âb u g ü ndeğilimned e m e k ?-=—H â ş âb u g ü ndeğiüma m abelkiy a r ı nolabilirimde­mektir. - T*Olupo l m a m a k enin elinde değilsm i ? —Neyazıkkihayır...î n s a nb i rşeyiyaisteyerekolur,yatalihinitişiylefarkınav a r m a y a r a kalışaalışaOlur.Busözlerüzerinekalbimdeöylebirm e r a ku y a n d ıki,so­r u m u ntuhaflığınıh a t t âyersizliğinid ü ş ü n m e y e r e ks o r d u m :—Benimiçinned e r s i n ?Bud e r n e ğ eüyeyazılmamıola­bilirşeylerdenmig ö r ü y o r s u n ?—H a yh a y . . .İ h t i y a çhissedince...—Ağzınıtopla.

K A D E R I NC I L V E S I171 —E k m e ğ i nokkasıbirlirayaçıkıncaney a p a c a k s ı n ?—Buk o n u d aseninlelaubalio l m a kistemem.Saçmalıyor­sun.;—Neb a k ı m d a nsaçmaladığımılütfenaçıklarmısın?—Bup e kkolay,—N a s ı l ?L ü t f e t . . .—-E k m e ğ i nbirl i r a y afırladığınıdüşünelim.H a y d ib ü t ü nn a m u s l a r ı ndap a z a r açıkarıldığımk a b u ledelim.Üzülerekka­buledelim.A n c a kd e r h a lp i y a s a y adüşen,kaldırımlaradökü--lenb uk a d a rırzv en a m u s usatınalacakmilyonlarn e r e d e *B u n as e r m a y em iyetişir?—Hab a kiştebendes a n aişinbuy ö n ü n üanlatayım.H a y d igelb i ry e r eoturalım.Herifm u h a b b e tsimsarlığındanfelsefedersivererekbe­nikendisineyardımcıy a p a c a kgaliba. Nasıl.oldudabendebumesleğeb i ryetenek,birTanrıvergisig ö r d übilmem...Ü S Tk a t açıktık.ŞemiBeyh e rt a r a f ıdolaştı.E v i nyapı­lışdüzenib o ş u n agitti.H e rodanınnasılkullanılacağınadairzihnindenb i rt a k ı mhesaplary a p a r a k :«lâ,âlâ»diyediyem e m n u n l u ğ u n ubüdiriyordu.Yalnızmobilyab a k ı m ı n d a nso­m u r t t u .Evb ü s b ü t ü nçıplakdeğil.A n c a kolaneşyakırıkdö­kük,çokeski»y ı p r a n m ı şşeylerdi.BirazönceN u s r e tBeyleÜlfetH a n ı m ı ng e r d e kodasıolanyeşilo d a y agirdik.Pencerek e n a r ı n aikiiskemleçektik.Mihribanbizek a h v egetirdi.ŞemiBeyahretliğimizidikkatlesüzerekk o n u ş t u :—B i rikiyılsonraçokgüzelb i rkızolacak.Şimdidegü­zela m akılıkkıyafet,tuvaletdüşkünü...K a çyaşındav a r ?—Onbeşinibitiriyor.—Meleklikdönemindenkadınlıkçağınagiriyor.Onbeş,Ohaltıy a ş ı n d ab i rkız,d u m a n ıü s t ü n d et ü t e nbircennetmey-vasıdır.E r b a b ıbilir.Hiçbirşeybuk a d a rlezzetliolamaz.

172 K A D E R I NC I L V E S IK u y u m c unasılelmastan,çingenek a s n a k l ı kağaçtan,celepk o y u n d a nanlarsa,buherifdelâtifcinsuzamanıydı.Bukadıngüzelliğiüzerinedeğerbiçmeustasıolmuşa d a m ,kızımıgörsed e r h a lona.dabirkıymetbiçecekti.Mesleğiniböylesineaçığav u r a nbirm u h a b b e ttüccarıilebengörüşecek,onuevi­me,ailemleaynıd a maltınanasılkabuledecektim?D u r u pd u r u pdag a s y a nedergibivicdanımisyanediyor­du.Hayır,buolamazdı.Olacakşeydeğildi.F a k a therifeüçyüzliraborçluidim.O n u nparasınıkabuletmiş,a h l â kkerizi­ninenpiskokularımsızdırarakgelenbukirüp a r a y ıbizleıyemişiçmiştik.Bufelâkettenk u r t u l m a kiçinbirçarebulun­cayak a d a rbenbud e y y u s u nağızk o k u s u n udinlemekzorundaidim.'Birsigarayaktık.K a h y efincanlarınıaldık.Hafifduman­larına r a s ı n d a nBoğaz'ınyeşilkıvrıntılarınıseyrederekbirsü­red u r d u k .S o n r ahatip,okendineözgüdüaçıklığıyle,gülüm­semeleriçindesözebaşladı:—Azizim,t a b i a t t alodos,poyraz-g ü n d o ğ u s ugibitürlütürlürüzgârlareser.Buhavalarıninsanlar,hayvanlar,ağaç­lar,bitkilerüzerimdeyararlıvezararlıçeşitçeşitetkilerivardır,i n s a ntopluluklarıdaçevreninişteböyleiyi,fenabirt a k ı makımlarına;tabidirler.O r t a d ah e r h a n g ibirhalidoğu­r a nsebeplerv a r k e nbunlarıno r t a d a nkaldırılmalarıçarelerinib u l a m a y a r a kyalnızyaptıklarık ö t üetkileriy o ketmeğeuğ­r a ş m a kb o ş u n abiry o r g u n l u k t u r .i n s a naçkalıncaçalar.B i rgençsevinceyüreğinineğili­minekapılarakherşeyigözealdırır.Birh ı r s hkişisosyalbirmerdivengörünceh e m e nt ı r m a m r .B u n l a rçoktabiihadise­lerdir.Fenalıklarınk a p ü a r ı n ıapaçıkbırakıpd as o m akaba­h a t ib ü s b ü t ü nb u r a y ad a l a n l a r d ab u l m a kd o ğ r udeğildir.E v e tb u g ü nfuhuşçoktur.D a h ad açoğalacaktır.E r k e kevlenecekp a r a ,kadınv a r a c a kkocab u l a m a y ı n c azannediyorm u s u n u zki,t a b i a tbum a z e r e tö n ü n d eikicinsinüzerindekisevdabaskısınıazaltacaktır?-Hayır,o,yined a i m aerkekleribaba,kadınlarıa n aOlmayazorlayacaktır.O n l a ry i n esevişe­ceklerdir.F a k a tcinayetişlermişcesine,öylebirbiçimde...Döl

KADERİNCİLVESİ173 yetiştirmek,buyoldahizmetetmekiçindeğil,kanlarınınateş­lerinisöndürmekiçin...Almanhertürlüihtiyattedbirlerinerağmenbuy a s a kaşktankazarabirüründünyayagelecekolursayaboğulacak,yabiryereatılacaktır,işlenencinayetincezasıböyleceher-şeydenhabersizbuzavallım a s u m açektirilecektir.Heryıldünyayat e r skapıdangelipdeyinederhalgeldik­leriyeregeriçevrilenpiçlerinsayılarıhakkındaistatistiklertutulsabunlarınçokluğunaacıyarakhayretedersiniz.Gündengüneartanzorluklardanötürümeşruevlenmelerazalıyor.(Meşruolmayaniüşkilerçoğalıyor.Bütüninsantoplulukları-biruçurumunönündedir.İhsanlarhayvanlargibievlenipço­ğalabilirlerm i ?Erkekbirboğagibidişiyiaşılasın,s o m adasavuşupgitsin.Durumböyleoluncaailekavramı,yuva,evlâtmuhabbetineolur?Buişinsonunereyevaracak,söyleyinizbakayım.Neçaredüşünüyorsunuz?—Benimgeçimderdindenbaşkabirş e ydüşünmeğevak­tim yok.BuönemUmeseleleridüşünmekailedüzeniyleilgilikanunlaryapanlarıngörevleridir.MilletMeclisikürsüsündenbekârlaraVergiteküfınibağırmayıbuçokbüyükişinçözüm­lenmesiiçinyeterlizannedenlerdüşünsünler.B e nyüklübirmandaarabasınakoşulmayıbîraileyüküaltınagirmektenç o k dahaehvenbulurum.Benimbüdiğimbudur.Hiçbirvergibirevbeslenmektendahaağırolamaz.1\"-—»Efendi,düşünmekzorundasın.—Ricaederim.N e d e n ?—•Oğlum,kızmav a rdiyorsun.—Bumemleketteoğlu,kızıolanyalnızbendeğilimya...—S o s y a lmeselelertoplumumeydanagetirenherfertleilgisibulunanmeselelerdir.Memleketyönetimindenhepimizins o r u m l u l u khissemizvardır.Bumeselelerdir.Memleketyöne-timizinsorumlulukhissemizvardır.Bukadaraçinsanıyal­nızhükümetdoyuramaz.Hepimizyararlıişlereatılmalıyız.Tutuculuğu,göreneği,y ü zyıllardırbizimîskinleştirengele­nekleri,hattâgereksiautanıpsıkılmalarıüzerimizdenatmalı-

;174K A D E R İ NC İ L V E S İyız.Çünküs a h t eârveu t a n m ailebirçokgirişimlerdençeki­nenlersonras o n r au t a n m a z l a r ı nhizmetçüeriolurlar.—A m a nŞemiBey,benimeskimişk a f a m ayerleşmişgelenekvegörenekleri,d o ğ d u ğ u mg ü n d e n b e r idinîbirhür­metleberaberyaşadığım,tapındığımsevgiüfikirlerimibozma­yau ğ r a ş m a .Sadecebenih a s t aedersin.B a ş k abirşeyemu­vaffakolamazsın.—Seninkafandaö r ü m c e kt u t a r a kyıllanmış,k a s k e t ik a kmış,nek a d a rbayat,b u n u niçindeh a y a t ı ngelişmesinezıtfi-1kirlervarsa,tehlikeliyüz^yıllıkbirbacanınk u r u m l a r ı mayık­largibibunlarıtemizlemeğeu ğ r a ş a c a ğ ı m .S a n auygarlığınensonsilâhlarıylah ü c u medeceğim.—Benimözümdoğrudur.B i rş e yy a p a m a z s ı n .—Dinle,ŞimdiT ü r k t e ng a y r ibirmilletten,geçimima h ­lâksızlıklasağlayanbirtipalalım.F a k a tbuahlâksızlıksenin­kigibik u r u mt u t m u şkafalarıntelâkkilerinegöredir.Meselâbirçokdeliğegiripçıkanbirkomisyoncu,birsimsarşöyleböy­leataklıklarla,becerilerleh a v a d a np a r ak a z a n a r a kgülgibigeçiniyor.Gündeseksenkişialdatıyor.F a k a ta k ş mevinedöndüğündeelektrikışıklarıaltınaserilik a rgibibeyazketenö r t ü n ü nüzerindeçolukçocuğuileberaber,besleyici,lezzetliyemeklerlecanınabakıyor.Açlık,sefaletbuevinkapısındaniçeriyegiremiyor.F a k a tsenney a p ı y o r s u n ?Hiçkimseyial­datmıyorsun. —'Çokşükür...—A m aEfendiaçsın...—Açıma m avicdanımr a h a t ,g ö n l ü mr a h a t ,üzerimdekimseninhakkı,vebaliyok.—B e nseniaçb ı r a k m a y a c a ğ ı mEfendi.K a f a n ı nörüm­ceklerinitemizleyipm o d e r nbira d a my a p a c a ğ ı m .Açkalanlardaimaaldananlardır.Y a ş a m a kiçinkesina l d a t m a kgerektir.Sanayide,ticarette,b ü t ü na h şverişlerde,p o ü t i k a d a ,aşkta,muhabbette,felsefedeh a t t âa h l â kileilgilik o n u l a r d abilebuböyledir.A l d a t m a kbirr a h v a n abinergibiâleminü s t ü n eçık­mak,a l d a n m a kalttak a l a r a kd ü n y asıkıntılarım,dertlerinitaşıyıpezilmektir.A l d a n m a n ı na h r e t ebiry a r a r ıolduğunu

KADERİNCÎLVESÎ175s a n m kd abüyükh a t a d ı r .S a n ab u n uböylesöyleyenlersenial­datıyorlard e m e k t i r .—Yalancılık,hileciük.n a m u s aaykırışeylerdeğilmi­dir? —N a m u s . . .E v e tb uçoklastiklibirkehmedir.H e rm e m ­leketegörea n l a m a ,kabule t m eş e k übaşkalaşır.B u r a d ana­mussuzluksayılanbirh a r e k e tb a ş k abirülkedek a h r a m a n l ı k ,erdemliliksayılır.H e râ d e tvek a n u n u nbirvakti,birö m r üvardır.H e r ş e yzamanla,yerledeğişenbirölçüyetabidir.F a k a tSalâhE f e n d iniçinbenzins a r a r ı y o r ?Niçinv ü c u d u n d atitre­melerdolaşıyor?—S a r a r ı y o r u m .T i t r i y o r u m .Ç ü n k üsenbeniçokfenaşeylerealıştırmakistiyorsun.Bufelâketiaçıkçahissediyorum.—B e ns a n ainsanlıktanb a ş k abirş e yy a p m ı y o r u m .Ter­sineseni. elâkettenfk u r t a r m a y au ğ r a ş ı y o r u m .Telâşetme.Âdicefikirlerinü s t ü n eçık.Benidinle.Benigeçimdarlığıiçindepekaşağılıkg ö r ü pdeher-şeyikabuledersanma.—B e nzorlahiçbirfikrikabule t t i r m e kniyetindedeği­lim.Yalnızn a m u süzerineyeniteorilerileriyesüreceğim.Ba­zıkimselerino l a ğ a n ü s t ügüzellikleriylet a n ı n a neşlerini,birçokişlerdeb a ş a r ısağlamakiçin,nüfuzlua d a m l a r ag ö t ü r ü ptak*dimettikleriniv e y a h u tkikarılarınınöyleyüksekkişilerleolanilişkilerinibümemezliktengeldiklerinihiçişitmedinmi?Buyoldadedikodularhiçkulağınadeğmedimi ? —Değdi.Karısınıngüzelliğisayesindeçokönemliislergörmüşbazıkimselertanırım.—D e m e ksözümüdoğruluyorvehakkımıteslimediyor­sun? —E v e t .Yalnızbun o k t a d a .Buçeşitkocalarabizdençok•••ivilizeolduklarınıiddiaedenhristiyanlara r a s ı n d ad a h aziya­derastlanır.—Karılarınıpeşkeşçekenbuheriflerinsosyeteiçmdeiğ­renç,d u r u m adüştüklerinetanıkoldunm u ?—H a y ı r .Tersineitibarlarıa r t a r .Muvaffak\"olmakiçinnıunuslarınımerdivenv a p a nbut ü railelerinarkalarından*. sherkesdiliniuzatır.Pekağızy o r a nsözlersöylenir.Filancanın

www.cizgiliforum.com enginel

176 K A D E R I NC I L V E S IkarisifilâncaBeyveyaP a ş aileşöyleböyledirdenir.F a k a tnasıloluyorbilmem,yükseksosyetelerdebut ü rahlâksızlıklarım a z u rg ö r e nbîrhoşgörülükvar.Belkibudauygarlıkgereğibirşeydir.H e rmecüsegiripçıkanböylebirkocanınh e r k e siçtenlikleelinisıkar.Ç ü n k üahlâkçadüşenbua d a mservetvenüfuzcayükselmişbulunur.Küçüklerekarşıbirh a c e tkapısıaçar.Rüşvetii,rüşvetsizbirçokiyilikleryapar.B u n l a r ı nara­sındaiyia h l â kvei n s a n ayakışırdavranışlarlaünyapmışolanlarıbilevardır.—SalâhEfendi,pekçiybira d a molmadığınıiştegörüyo­r u m .F a k a tcesaretinyok.A t a k h ğ ı nyok.Z e k â np e kbasitte­lâkkilerlen a m u sd ü ğ ü m üiçindesıkışıpkörelmiş.Sefalet,yoksulluk,geçimsıkıntısıgözüaçıkinsanlariçinfelâketdeğüu y a r m adersidir.Şimdisenmerdiveninenaltba­s a m a ğ ı n d a ndad a h aaşağıbiryerdesin.Birk e r ebaşımkaldırday u k a r ı y abak.Birbirininkafalarınatekmeleriindirerekü s tb a s a m a k l a r at ı r m a n a n l a r ı ndöğüşleriniseyret.B a ka m a c av a r m a kiçinhiçbirengelt a m y o r l a rm ı ?Servett u b a s m ı ngö­ğüneçıktıktans o n r asigaranıyak,ayaklarınına l t ı n aserdeng ö r ü n t ü y ebirgözgezdir.B a koneibretvericibirgörüntü­dür.Gözündeb ü t ü nayrıntılarıg ö r m egücüv a r s adünyanınhalinioz a m a nanlarsın.—ŞemiBey,bub a ş a r ımerdiveninet ı r m a n m a kdavasıy-leö m r ü m d eo n u naltındanü s t ü n ed o ğ r uhiçb a k a m a d ı m .BenderviştabiatlıbirT ü r k ü m .Birlokma,birh ı r k a . . .B ü t ü nöte­kişeylerboşlâftir.Yaşımkemalib u l d u k t a nved ü n y aişlerin­dençeküdiktens o n r aböyleşeylerd ü ş ü n m e kvedinlemekbe­nimiçinçokgereksizdir.Senyenia h l â k mm e k t e b i n ebenibaş­l a t m a ğ au ğ r a ş m a k t a n s akendineb uyoldak a r a r l ıb a ş k abiröğrencibulsan...—B a b aSalâh,seniniçinh e r ş e ygeçmişbiliyorum.F a k a taileneaçıyorum.—B u g ü n ek a d a rbeniy a ş a t a nAllahelbetteonlarındarızıklarınıverir.—Verira m ab a knek a d a rz a rzorverdiğinig ö r ü y o r s u n .—Peki.aileminrefahıiçinb u n d a ns o n r ab e nneyapabüi-

K A D E R İ NC İ L V E S İ177 r i m ?Buderdekarşınasılbirdevad ü ş ü n ü y o r s u n ,söylebaka­lımŞemiBey.—Habravo,iştebusorunubeğendim.Çevreniniyi.kötüetkilerinetâbinek a d a râcizy a r a t ı k l a rolduğumuzu'sa­naanlattım.—Yenidena n l a t m a n ı ngereğiyok.—B ü y ü kbirahlâkfırtınasıiçindeyiz.—B u n udai n k â retmiyorum.—Boğulanların,k a z a y au ğ r a y a n l a r ı nh a d d ihesabıyok.—Çokş ü k ü rb u g ü n ek a d a rneyseaçaçıkyaşadık,öl­medik. —B u n d a nsonraişbaşka.—Neyapalımsöyle.—K o r k u n çbirsosyalhastalıkiçindeyiz.—•Evet. —-B u n u ngibigeçici,bulaşıcı,mahvedicih a s t a l ı k l a r akarşıneilâçkullandıklarınıbiliyorm u s u n ?—•H a y ı r . —Aşı.—Aşı?..—E v e taşıuygulanıyor..Tırnaklarımlak a n a t ı r c a s ı n abirşiddetlebaşımıkaşıya­r a kvebaya,koleraya,tifoyavebenzerih a s t a l ı k l a r akarşısöylenenbukelimeyibirçokdefat e k r a r l a d ı m .Aşı...Aşı...Aşı...F a k a tvücudabağışıklıkk a z a n d ı r a nbuçarenina h l â k anasıluygulanabileceğinidoğrusuçokm e r a kettim.Sosyalakımlarınfenaetkilerindenk o r u m a kiçinherifacabam a s u mailemenasılbirvirüsaşılayacaktı?Mademkibuk o n u y abirkeregirmiştik.Fikrinit a m a m i y l eanlamak,herifis o n u n ak a d a rdinlemekgerekti.A c a b abuaşıihtiyarlaradaiyigeliyorm u y d u ?İkincibirgençlikdönemiy a ş a m a kiçinm a y m u n u nkanıyle,menisiyleaşılanmayauğra­şanzavallıb u n a k l a rgibiherifbenimd a m a r l a r ı m adayeniah­lâkınzehirinia k ı t a r a kh e rt ü r l ügelenekseverliğimer a ğ m e nbuy a ş t a ns o n r abenideırzven a m u s ç alaubalibirzirzopyapabilecekmiydi?Yüzümüb u r u ş t u r a r a ksöylendim:F.12

178 K A D E R İ NC İ L V E S İ—Çiçekaşısını,ağaçaşısını,hastalıkaşısınıbiliyoruma m aahlâkaşısınıhiçduymamıştım.B u n udasizdenişittim.Fenalığaaşılanmakkolaydır.A m aiyiliğeaşılanmakpekzorbiriş.E ğ e rfenb u n u ndaçaresinibulduysa,bulan,insanlığınenbüyüka d a m ısayılmağadeğer.Bizdeboşk a l a nsaraylarıhe­m e nbirerl a b o r a t u a r açevirmeli,serumimalinebaşlamalı.H e paşılanmalıyızh e p . . .Önceresmîdairelers o n r aöğretmenler,e nyaşlılarımızdant âk u n d a k t a k iyavrularımızak a d a r .—Benimaşımbağışıklıkkazandırırbiçimdebirşeydir.D a h agenelbirdeyimle-gelecekfenalığakarşıidmanlıolmak,yanibünyeyiahlâkçak o r k u l a nm a r a z l abirazülfetettirerekhastalığıosuretleönlenmektir.—Anlamıyorum.—Şimdianlarsın.Biroğlumlabirkızımv a rdiyorsun.—E v e t .—Allahbağışlasınduasıylebabalığınık u t l a y a r a ksusa­cakdeğilim.B e n d e nöylebeyliklâflarbekleme.—.Ricaederimşendeo n u r u m adokunacak,ailenamu­s u n uzedeleyeceks u r e t t e ' sözlerekalkışma.T a h a m m ü lede­mem. —Hayır.K o r k m a .B e ngerçeğisöyleyeceğim.B u g ü nbusıkıntılız a m a n d aveçocuklarımıziçink o r k u n çpusulark u r a nbirçevreiçindet o yikigencinu ç u r u m l a ra r a s ı n d aizleyecek­lerip a t i k a y ıs a n ag ö s t e r m e kisterim.Böylebirz a m a n d apa­rasızbîrb a b a n ı noğlu,kızıh a n g igeleceğed o ğ r uadımata­bilecektir?Senonlarıçıkacaklarıfırtınalıh a y a t adirenebile­cek,dayanabileceks u r e t t em o d e r nteçhizatlad o n a t t ı nm ı ?—B e n i mgibibirb a b a n ı nimkânlarıiçindebasitbireği­timveöğrenimgördüler.î s t ebuk a d a r .—Kızınıney a p a c a k s ı n ?—G a r i pbirsoru.Ney a p a c a ğ ı m ?Kısmetiçıkıncak o c a y avereceğim. —Z a m a noz a m a ndeğil.—Z a m a nneolursaolsunh e rn a m u s l ub a b a n ı nendişesibudeğilmidir?'—B u g ü nkızlarakocayok.

K A D E R İ NC İ L V E S İ179 —B u g ü ny o k s ayarınıbeklerim.—Gelecekolanyarın,b u g ü n üa r a t a c a k t ı r .B a b aSalâh,d a i m aaçlığa,karanlığa,bilinme?;b i rm a h ş e r ed o ğ r ugidiyo­ruz.B u g ü nş us a a t t an eyapabilirsenyaparsın.N egetireceğibilinmeyen,bellio l m a y a ny a r ı n d a nhiçh a y ı rbekleme.KızımŞ ü k r a ngüzeldir.B e no n ud a i m aannesinin,halası­nıny a n ı n d ayüzüpeçeüo l a r a ks o k a ğ açıkarırım.Buk a d ı nsarafıevimizea d ı ma t a ra t m a zy a v r u m u nşirinliğininasılkeşfetti?Bua d a mkızımiçinneniyetbesliyor?Herifinağzında­k ibaklayıç ı k a r t m a kgerekti.F a k a tn a m u s u m u z u nüzerinepüskürteceğiçirkefink o r k u s u n anasılk a t l a n a c a k t ı m ?Ken­dimiz o r l a y a r a kkalbimç a r p aç a r p as o r d u m :-.—M a d e m k ievimizetaşınıyorsun.Sendekızınımikincibabasısayılırsın.O n u niçinnasıliyibirgelecekd ü ş ü n ü y o r ­s u n ?Söyle.—Çokp a r l a kbirmeslektasarlıyorum.A m a . senintutu­culuğundan,eskikafalılığındank o r k u y o r u m .—N e d i r ?A n l a m a kisterim.—Ş ü k r a n ' ıbirsinemayıldızıyapalım.—Kızımınbumesleğeistidadıv a rmıb a k a l ı m ?—Var...Var...—Nebiliyorsun?Yüzünügörmediğinbirkızh a k k ı n d abuteveccühaklınaneredenesiyor?—B e no n u nyüzünüs o k a k t abirp a r ç ag ö r d ü m .Vear­tistliğeistidadınıdaişittim.—YanılıyorsunŞemiBey.Og ö r d ü ğ ü nkızbenimkiol­mamalı. —N e n eg e r e ksenin?Tşinoy ö n üb a n aait.Senrazıol.E ğ e rkızınbirincik a d r o d a nbiryıldızolursa,adıd ü n y a n ı nbeşkıtasınayayılır.Milyonerolursunuz,—B e nböyleşeyerazıo l a m a m .Buteklifideb a n abird a h at e k r a r l a m a .—ö y l e y s ebenidinle.S a n asonöğütlerimivereceğim,ö n c eş u n ukesinliklebilki,kızıniçinkocay o k t u r .G ü n ü m ü z ­debire r k e ğ ebeşaltıkadındüşüyor.E r k e k l e rk a d ı n l a r a

180 K A D E R I NC I L V E S Ioranlaçokazolmaklab e r a b e rayrıcaiçlerindeevlenebilecekd u r u m d aolandelikanlılardaazdır.Kızla?t u r f a n d am e y v a l a r abenzerler.Yüzlerindeilkba­yatlıkburuşukluklarıbelirirbeürmezartıkonlaram ü ş t e r içık­maz.Bubirkaçyüs ü r e nkısabirçağdır.K o c a y averilebilecek­lerdenziyadeasdevlenmeçağlarıgeçmişkızlariçinsıkıntılar,dertler,tehlikelerb ü y ü k t ü r .Nasılişçitopluluklarıg u r u pgu­rupdernekler,sendikalark u r a r a kbüyüks e r m a y esahipleriy­le,işverenlerlemücadeleyegirişiyorlarsab u g ü nkocasızka­lankadınlarvekarışızk a l a nerkeklerdebuevlenmekrizinekarşıbulduklarıilkçareyi-uygulamayabaşlamışlardır.—N e d i rbuç a r e ?,—Söyledimya...Bolşevikusulüserbestevlenme.—Nasıloluyorb u ?—Birbirlerindenh o ş l a n a nerkekkadınçayırk u ş ugibir a s tgeldikleriy u v a d abirleşiyorlar.—N i k â h s ı z ?—Hoca,papaz,h a h a mb ü t ü nd ü n y aişlerindenelleriniçektiktensonraartıkevlenmeişlerinenedenkarıştırılsınlar?—Hiçimamsız,duasızn i k â holurm u ?—D ü n y âîlea h r e tişleribirbirindenayrılmadım ı ?—ö y l ebirşeyişittim.—Evlenmeninahretledebirbağlılığıv a r d ı rsanırım.—B a kiştesendes a n ı y o r u mdiyorsun.Kesinbirh ü k ü mveremiyorsun. —Böyleşeylerd ü ş ü n ü ş egöredir.E s k ifikirlerleyenilermücadelede. —H e rg ü nyenilenhangisidir?Biliyorm u s u n ?Torunlardedeleriniyeniyorlar.—Senbuserbestevlenmeh a k k ı n d ab a n abirazaçıkla­m a d ab u l u n u rm u s u n ?—Z a t e nsens o r m a s a nbilebenzorladinleteceğim.F a k a tbeniobjektifbirk a f ailedinlemelisin.—Böyleyeniveb a ş k adildenl û g a t l a r ahiçaklımermiyor.•—-AzizimSalâhEfendikısasöyleyeceğim.Meseleyisanaaçıkbirörnekleanlatacağım.—Dinliyorum.

K A D E R İ NC İ L V E S İ181 —Şimdievlenmeçağındabirdelikanlıilebirkızt a s a v v u rşet..'.'. ..i.—Peki.—•İkisibirbiriniseviyor.—Âlâ...ı—Evlenmekistiyorlar.—-P e km e ş r ubiristek.—F a k a ta r a d adağlark a d a rengellervar.Öncekızınai­lesioğlanı,delikanlınınkilerdekızıistemiyorlar.—Niçina c a b a ?—Ç ü n k ükızv e y a h u tdaoğlanevlendirecekailelerinbir­t a k ı mbencilarzularıvardır.Oğlantarafıd a m a d ıilerletecek,yükseltecekçokzengin,nüfuzlubirkayınpederileterbiyeli,ahlâkıkendifikirlerineu y g u nçokgüzelbirgelinisterler.Kıztarafıdakezakendiçıkarlarıyleyüklübirçokemel­lerledoludur.î k it a r a f ı narzularıbirbirineçokseyrekuyar.Evlenecekgençlerinbirbirinibeğenmelerievlenmekiçinyeterlideğildir.İ ş t ebuyüzdenkızkaçırmalar,ailedenkovulmalar,intiharlard a h at ü r l üm a c e r a l a roluyor.İkit a r a fşartlarınınuymasınıfarzettiktens o n r adüğün,ağırlıklar,yüzgörümlük­leri,Mihrimuacceller(*)ikiaüenino n u r u n ut a t m i netmekiçinyüzyıllıkvebeyhudeâdetlereu y m a kyüzündenbazeniflâsfelâketinek a d a rv a r a nh a r c a m a l a r . . .—B u n l a rdoğru.—B e nzateniğrilakırdısöylemem.—D o ğ r ua m ar u h u m u z aişlemişgeleneklerimizideikigündesöküpatamayız.—Delikanlıevleneceka m ap a r a s ıyok.—B u g ü n k ügençlerh e pkokoz.—Kızınv a k t igeçmeküzere.F a k a tbint ü r l üağırşart­larlakısmetibağlı.Neolacakşimdi?(*)Medenîkanunçıkmadanöncegeriathükümlerinegörekıyılannikahlardaçeyizdeğeriolarakmehilsiz,peginverilenpara,(kıztara­fına).

182-K A D E R İ NC İ L V E S İ—Bilmem.—•M a r y a jn a t u r e l .—T ü r k ç e s i ?—Tabiîevlenme.—Nasılşeyo?—Bahçedekitavuklar,d a m d a k ikediler,dağdakiayılar,k u r t l a rgibi...—H a y v a n l ı ğ adönmekiçinmiuygarlığakoşuyoruz?But ü r l übirevlenmeinsanlığay a r a ş ı rm ı ?—Şimdih e r k e sy a r a ş ı ğ adeğilkolaylığabakıyor.D ü ğ ü nderneky a p m a ko r t a d a nkalkıncasessizceevlenmeusulükuru­lacaktır.H a t t aok a d a rsinsicevekarşılıksızki.birhaylizamanananınb a b a n ı nbilebirşeydenhaberiolmayacaktır.Okumu­yorm u s u n ?Gazetelerırzageçme,çocukd ü ş ü r m e ,çocuğunuk u y u y aatmış,genelhelayabırakmışgibilerdenhavadislerledolu.I r z ageçmelerd a i m aevlenmevaadiyleolur.—Zavallıkızcağızlarıöylekandırıyorlar.—Kızlarınhepsinideok a d a rzavallıs a n m a .Onlardam e ş r ubirevlenmedenümitsizliğedüşüncetabiîevlenmeyeatı­lıyorlar. —B u n d adahaklısın.N a m u s l ubirdelikanlıeşolarakse­çeceğikızıb e r b a tederekalmaz.—B e nb ü t ü nsözlerimdehaklıyım.B u g ü nkabuletmedik­leriniyarınedeceksin.—-Bazıhiçdeh o şolmayanfikirlerinvar.B e nonlarıhiçb i rz a m a nkabuledemem.—Gerçekh e rz a m a nhoşelbiseleraltındaboygöstermez.—Sen...—Bırakalımbeni.Senisterhoşlan,isterhoşlanma.Bazıgençlerevlenmeyekarşıgrevhazırlıyorlar.Böylebirtoplulukkuruluyor.E v l e n m e n i nnek a d a rzorlukları,âdetleri,h a r c a m a ­ları,törenleriv a r s ak ö k ü n d e nsöküpatacaklar..'•—Bunasılolur?—•Nasılolacağınıy a k ı n d aişitir,g ö r ü r s ü n .K o c abulama­yıncaseninkızındao r a y akoşacaktır.Evlenemeyinceoğlundao r a y acanatacaktır.Buyeniusulevlenmenineskisinebakınca

K A D E R İ NC I L V E S I183 ok a d a rüstünlükleri,kolaylıkları,zevkleri,sefalarıv a rki,ger­çeğianlayıpdinlediktensonra,ahkeşkebendegençolsaydımdabutabiîevlenmedenyararlansaydım,diyeceksin.Ç ü n k übuusuldekadınerkeğe,erkekk a d ı n ay ü kdeğil,belâdeğil,ikisidebirbirinek a r ş ıhiçbirağırvazife,sorumlulukalmıyorlar.—Busözlerihiçaklımalmıyor.Birerkekzamparalığagitsebirü c r e tverir.O r o s p udakarşılık-olarakmüşterisinim e m n u ne t m e ğ euğraşır.Ehadigenelevlerdealış- erişvbubi­çimdegeçerkenh a n g iusulegöreolursaolsunk a r ıkocaolarakyaşayacaklarınbirbirinek a r ş ıhiçbirvazifekabuletmemeleri,sorumlulukd u y m a m a l a r ınasılm ü m k ü no l u r ?—Lenin,Troçki'ninpolitikalarındans o n r abirR u sdahisipektabiîbirevlenmek a n u n ukeşfetti,i s t a n b u l ' d adagizlicetüzüğüyayınlanacak.Elimebirkopyesigeçerseo k u t u r u m .Bol­şevikliğinevlenmelerebulaşmasınıanlıyorm u s u n ?Artıkbü­tüneskiâdetlerbirerm u m y agibim e z a r aindirilecek,yenileriyayılacak.E v l e n m egibiçokönemlibirm u a m e l ebuyeniliktenayrıtutulabilirmi?K u r a ldışıbırakılabilirm i ?—Affedersin.N u s r e tBeyleÜlfetH a n ı mdabuderneğegirmişlermidir?Yanibuderneğinüyesimidirler?.—Evet.—Buyeniusulevlenmedezorlama,şiddetfalany o k m u şda'niçineskikocası'FelekAliBey,eviyakarım,keserim,biçerimzorbalıklarıylesokakkapısınınönündeh a y k ı r m ı ş ?—•But ü r l ükürusıkılaflarab a k m a .GençkadınlaerkekaşağıyaindiklerivakitFelekAlihiçbirg ü r ü l t üçıkarmışm ı ?Üçüdekolkolagülüşereky ü r ü y ü pgitmişler.E l b e t t earaların­dauzlaşacaklardı.—B i rk a d ı mikierkekp a y l a ş m a ksuretiyle...—E v e tazizim.Söylemedimm i ?H a y v a n l a rdaböyledeğilmi?i n s a n ad ak o n u ş a nh a y v a ndemiyorlarm ı ?i n s a n ı nmedenîveh a y v a n c aikiçeşith a y a t ıvardır.H a y v a n c ah a y a t ,yemek,İçmek,u y u m a k ,.çiftleşmekgibib ü t ü nh a y v a n l a r l ao r t a kolan­dır.Evlenmea d ı mvererekb u s o n ü n c u y uşeriatvekaKunlası­nırlandırmaya,k a y ı t l a n d ı r m a y a yani.m o n o g o m işeklindebirürkeğibirkadınlay a ş a t m a y auğraşmışlar.F a k a tb u g ü n eka­daryer vegök'eait hiçbirk a n u nk a r ık o c a n ı n<h§âlemleduygu

1 .A D E R l NC İ L V E S İD u r u pdaşumıiûnuns a ç m a s a p a nsözleriniacabaalgindinledim?Edepsizintleı.tersleyips u s t u r m a d ı m ?Ahkanundu,beynimdekendik e n d : r n ebileitirafe t m e kistemediğimşeylerköpürüyor.Bend a l k ü / u k l u ğ ubusevdatellâllığınadeğilalın­mışüçyüzü r a y ae d i y o r u m .İşteherifbenibukuvvetlemimyatizmahyor.O n d aböyledestelerlep a r a ,bizdedebuaçlıkvarken...î ş t eötesinisöyleyemiyorum.Allahım,senbuhjlıısonunuh a y ı reyle.F a k a tb u g ü ndeherifleepeyceyüzgözolduk.Ob a n al'uhş u nbirpsikolojisiniyaptı.N i k â h ınefretediür,sıkıcı,rahatın/edicibirâ d e tgibio r t a d a nkaldırdıattı.Z a m a n mserbestevlenmeyed o ğ r uy ü r ü d ü ğ ü n üveb u n d a ns o n r ahiçbirkanunimb u n uengelleyemeyeceğinia n l a t t ı .Hayvanlarınyaşayışlarıta­biî,bizimkiy a p m a c ı k m ı ş .Ergeçbut a b i a tk a n u n uü s t ü nı;elerekbizitıpkıh a y v a n l a r abenzetecekmiş.B u n adaöylepekuzunbirz a m a nk a l m a m ı ş .İ ş t ebum a k s a d ahizmetedenbird e r n e kkurulmuş.Z a m a n ı ngözleriaçık,yetenekügençlerini­kâhınzorluklarındansilkimyorlarmış.B u n d a ns o n r ab ü t ü nerkeklerzampara,kadınlar\"h a ş as ü m m eh a ş aorospuhayatıyaşayacaklarmış. Buherifiçinneticaret,neticaret...Âlemiy a r a t a niçinnedüşkünlük...insanlığa,ırza,n a m u s ak a r ş ısavrulanbukü­fürleribenk ü ç ü ki s y a n l a r l adinledim,i n s a n l a r ı ngitgidehuyv a n l a ş a c a k l a r m ai n a n a nbuherifbendedepezevenkliğeold u k ç ab ü y ü kbiristidatsezdisanırım.B e nniçinom e l û u n u nağzımt o k a t l a m a d ı m ?Niçinonutekmelerlesokakk a p ı s ı n d a ndışarıa t m a d ı m ?Sebebibelli.tlc;yüzUra...Belkidebuüçyüzüizleyecekd ö r tyüzler...Beşyüzler...Ohohşimdidek e n d iağzımıyumruklamalıyım.H e rşeybiryana...B uişteiğrençnamussuzluklardanbaşkab ü y ü ktehlikeler'dev a r .Buherifserbestevlenmederneğindenr a h a t l ı k l a / a ş kveşevklesözediyor.Bufesatderneğinb ü t ü nsırlarımbiUyor.Kendisinindeonlardan,olduğunahiçş ü p h eyok.Vebelit 1 deoderneğinbaşkanıdır.Toplantılarımbizimevdeyapacnltlarsaburezaletocağıt u t u l d u ğ ug ü nh ü k ü m e t ekarşıben

www.cizgiliforum.com enginel