แสงแรก แสงลับฟ้า @ปัตตานี SUNRISE &SUNSET @PATTANI

SSuuannnrsdieste ตลาดนดั มอื สอง (รสู ะมิแล - จะบังติกอ) ท่ามกลางเหตุการณ์ความไม่สงบใน สามจังหวัดชายแดนภาคใต้ผู้คนในพ้ืนที่ต่าง หวาดระแวงหรือวิตกกังวลในเร่ืองของความ ปลอดภัย ซึ่งมีมายาวนานต้ังแต่ปลายปี พ.ศ. 2547 ถงึ ปจั จุบนั ทั้งยงั ไมม่ ีทที า่ ว่าจะสงบ แต่ ในอีกมุมหนึ่งเล็กๆ ทางวัฒนธรรมอันเป็นวิถี ชวี ติ ของคนในพนื้ ทส่ี ามจงั หวดั ชายแดนภาคใต้ ที่มีมานานแล้ว กค็ อื ธุรกิจสินค้ามือสอง ซ่งึ ถอื เปน็ ธรุ กจิ ทส่ี รา้ งรายไดใ้ หก้ บั พอ่ คา้ แมค่ า้ และ สร้างความพึงพอใจแก่ผู้ซื้อเหตุเพราะได้ของดี ราคาถูก ในบางครั้งก็ถือเป็นการช้ีวัดความ สามารถของผู้ซื้อ ดังคำ�กล่าวว่า “ตาดีได้ 50 แสงแรก แสงลบั ฟ้า @ปตั ตานี

ตารา้ ยเสยี ” หรอื บา้ งกว็ า่ “ของแทม้ อื สอง ของ เทยี มมอื หนง่ึ ” ค�ำ พดู เหลา่ นเ้ี ปน็ ค�ำ พดู ของกลมุ่ คนทน่ี ยิ มและชน่ื ชอบการเลอื กซอ้ื สนิ คา้ มอื สอง โดยเป็นวิถีชีวิตของคนในสังคมสามจังหวัด ชายแดนภาคใต้ ที่ยังมคี วามสนุกสนานในการ ดำ�เนินชีวิตท่ีดูเหมือนกับว่ายังเป็นอยู่อย่าง ปกติในบริบทของสถานการณ์ความไม่สงบที่ เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง และในเขตอำ�เภอเมือง จังหวัดปัตตานีจะมีแหล่งค้าผ้ามือสองหรือ ตลาดนัดมือสองเป็นท่ีรู้จักกันอย่างแพร่หลาย ไดแ้ ก่ ตลาดนดั รสู ะมแิ ลซงึ่ จะมใี นทกุ วนั อาทติ ย์ ในช่วงเช้า ตั้งอยู่บริเวณหน้ามหาวิทยาลัย สงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี และตลาด นดั จะบงั ตกิ อ ซงึ่ จะมที กุ วนั จนั ทร์ วนั พฤหสั บดี และวันเสาร์ในช่วงเช้า ซึ่งมีผู้คนจำ�นวนมาก หน้าหลายตามาซื้อของท่ีพ่อค้าแม่ค้านำ�มา จ�ำ หนา่ ยในตลาดแหง่ น้ี Second Hand Street Market (Rusamilae-Jabangtikor) It is a well-known second hand street market. The Rusamilae, , situated in front of Prince of Songkhla University, opens on every Sunday morning. Meanwhile, the Jabangtikor street market in Jabangtikor community, Muang district opens every Monday, Thursday and Saturday morning. แสงแรก แสงลบั ฟา้ @ปตั ตานี 51

SSuuannnsrdieste ชุมชนท่องเท่ยี วจะบงั ตกิ อ : รากเหง้าชุมชนอตั ลกั ษณ์ท้องถน่ิ ส�ำ หรบั ผสู้ นใจเรอ่ื งราวทางประวตั ศิ าสตร์ โดยเฉพาะความโดดเด่นเชิงสถาปัตยกรรมผสม ผสานระหว่างมลายูปัตตานีกับตะวันตก แหล่งท่องเท่ียวทางประวัติศาสตร์สำ�คัญที่ “ชุมชน ทอ่ งเทย่ี วจะบงั ตกิ อ” คอื จดุ หมายทนี่ า่ สนใจยงิ่ เพราะทนี่ ค่ี อื ทตี่ ง้ั ของ “กโู บรโ์ ตะ๊ อาเยา๊ ะห”์ สสุ าน ท่ีฝังพระศพเจ้าเมืองและเชื้อพระวงศ์หลายพระองค์ของเมืองปัตตานีโบราณ รวมถึง “มัสยิด รายอฟาฏอน”ี ทมี่ สี ถาปตั ยกรรมผสมผสานระหวา่ งมลายปู ตั ตานกี บั ตะวนั ตก ประตทู �ำ ดว้ ยไมผ้ า่ น กาลเวลามาเนิน่ นานเกอื บ 200 ปี มลี วดลายตา่ งๆ เช่น ลายเถาวลั ย์ บง่ บอกถงึ วฒั นธรรมมลายู ผสมผสานอนิ เดียยุคดั้งเดิม รากเหงา้ ชมุ ชนอตั ลกั ษณท์ อ้ งถน่ิ ทน่ี �ำ มาซง่ึ ความภาคภมู ใิ จอกี แหง่ หนง่ึ คอื “วงั จะบงั ตกิ อ” ซ่ึงเคยเป็นสถานที่ประทับของ สุลต่านอับดุลกอเดร์ สุลต่านองค์สุดท้ายของปัตตานี และเป็นท่ี พ�ำ นกั ของข้าราชการในอดีตรวมถึงเป็นที่พกั อาศยั ของลูกหลานสบื มา สงิ่ ทจ่ี ะสรา้ งความประทับ ใจเม่ือได้สัมผัสวังแห่งนี้ เป็นเพราะกล่ินอายประวัติศาสตร์ท่ีสัมผัสได้จากสภาพกำ�แพงวังก่ออิฐ ดนิ เผา กอปรกบั มโี คง้ ประตตู ามสถาปตั ยกรรมแบบจนี ผสมอนิ เดยี ดงั้ เดมิ ชมุ ชนแหง่ นจ้ี งึ เปน็ ชมุ ชน ประวัติศาสตร์ สะท้อนอัตลักษณ์ของความเป็นอิสลามท่ีสมถะและวัฒนธรรมมลายูอันดีงามที่ คงยืนหยดั ตราบกระท่ังปจั จุบนั 52 แสงแรก แสงลับฟ้า @ปัตตานี

Jabangtigo Tourist Community : Experience Unique Identity of Community’s Root For those interested in history, Jabangtigo might be your preferred destination. This particular community features a type of distinguished architecture which blends the art of Malayu Pattani and the West together. Here is the home of “Kubur Toh Ayoh,”a burial place of Pattani rulers in the past and their family members. Visitors might also find “Raja Pattani Mosque” fascinating at the mosque vividly displays a 200 year old wooden door with various exquisite patterns such at the intertwined sprays pattern indication the influence of Malayu culture com- bined with Indian culture here in Pattani. Jabangtigo Palace is another cherished site of local people as it symbolizes the root of their community identity. The palace was not only the residence of Sultan Abdul Koder, the last Sultan of Pattani, but also for high rank officials in the past and their families. Visitors will be impressed by the scent of the historic palace walls built of brick and terracotta and a curved door charmingly featuring classical Chinese architecture and traditional Indian. This historic community perfectly reflects the identity of humble Islam and Malayu culture passed down even today. แสงแรก แสงลับฟ้า @ปัตตานี 53

SSuuannnrsdieste ชมุ ชนท่องเท่ียวบาราโหม: รอ่ ง รอยเชอ่ื มต่ออดีต-ปัจจบุ นั เปน็ แหลง่ ทอ่ งเทย่ี วส�ำ คญั เชงิ ประวตั ศิ าสตร์ สถานทรี่ อ้ ยรดั รอ่ งรอยอดตี กบั ปจั จบุ นั ไดอ้ ยา่ ง ลงตวั ศูนยร์ วมแหล่งโบราณสถานเกา่ แกร่ ่วม 500 ปี ในยุคสมยั ที่ปตั ตานเี ปน็ เมืองท่าทร่ี ุ่งเรือง มี ชาวต่างชาตทิ ั้งอาหรับ เปอร์เซยี ยโุ รป เข้ามาค้าขายเปน็ จ�ำ นวนมาก ผสู้ นใจสามารถเข้ามาสัมผัส เรียนรู้ร่องรอยทางประวัติศาสตร์ ทั้งสุสานพญาอินทิรา หรือ สุลต่านอิสมาอีล ชาห์ สถานที่ฝัง พระศพเจ้าเมืองปัตตานีพระองค์แรกท่ีนับถือศาสนาอิสลาม และสถาปนาเมืองปัตตานีเป็น “นครปาตานีดารุสลาม” บริเวณใกล้เคียงกันคือท่ีต้ังสุสานราชินี 3 พี่น้อง หรือกษัตริย์หญิง 3 พระองค์ คอื รายาฮเี ยา รายาบีรู และรายาอูงู ตั้งอยู่บนเนนิ เล็กๆ มีการกอ่ อฐิ ล้อมรอบไมเ่ พียงแต่ ดำ�รงไวซ้ ง่ึ รอ่ งรอยทางประวัติศาสตร์ “ชมุ ชนทอ่ งเท่ียวบาราโหม” ยังถอื เป็นแหล่งทอ่ งเทย่ี วทาง นเิ วศนแ์ ละวฒั นธรรมทสี่ �ำ คญั มปี า่ ชายเลนทด่ี �ำ รงความอดุ มสมบรู ณร์ ะดบั ประเทศ สามารถเทยี่ ว ชมดนู กทะเลนานาชนดิ เรยี นรวู้ ถิ กี ารท�ำ ประมงพนื้ บา้ น สมั ผสั วถิ ชี วี ติ งดงามและเรยี นรวู้ ฒั นธรรม ของคนปตั ตานีด้งั เดมิ รวมถึงสนิ คา้ หรือผลิตภัณฑอ์ าหารพื้นบา้ น 54 แสงแรก แสงลบั ฟ้า @ปตั ตานี

Barahome Tourist Community: Connecting the past with the Present Barahome, another important historical tourist attraction, captures the past and blends with the present seamlessly. This is a center of historic sites for over 500 years dated back when Pattanni a prosperous seaport welcoming foreign traders from Arab, Persia, and Europe. Historical traces are here for interested people to appreciate the values. Recommended places can be the Tomb of Phraya Indara or Sultan Ismail Shah, which was the burial place of the First ruler of Pattani who converted to Islam in his period, Pattani was transformed to Pattani Darussalam. Nearby is the location of the tombs of 3 sibling queens; Queen Hiyao, Queen Biru, and Queen U-Ngu. Not only rich of historical traces, Barahome Tourist Community is also a major cultural and ecological attractions. The mangrove forest here is home of various species of sea birds. Visiting Barahome allows tourists to learn about local fishing, beautiful life styles, and genuine culture of Pattani. Not only that, visitors can enjoy shopping local products, which are famous throughout the region. แสงแรก แสงลับฟา้ @ปัตตานี 55

SSuuannnrsdieste ชมุ ชนทอ่ งเทย่ี วตนั หยงลุโละ : ศนู ยศ์ รทั ธาสายวฒั นธรรม ความยิ่งใหญ่ของอดีตเมืองปาตานี ในฐานะศูนย์กลางอาณาจักรปาตานี และของเอเชีย อาคเนย์ คนทวั่ ไปไดเ้ ขา้ มาตดิ ตอ่ คา้ ขายจนเปน็ ทร่ี จู้ กั กนั ทวั่ ไปในสมยั นน้ั เหมอื นยงั คงจ�ำ หลกั มนั่ อยู่ท่ี “ชมุ ชนตนั หยงลโุ ละ” ดว้ ยมีรอ่ งรอยประวัติศาสตร์ปรากฏอยูเ่ ด่นชดั เช่น คลองปาเปรี บ่อ ฮังตวู ะห์ ฯลฯ โดยเฉพาะอย่างย่ิงคอื “มัสยดิ เก่ากรอื เซะ” แหล่งทอ่ งเที่ยวทางประวตั ิศาสตร์ท่ี สำ�คัญในฐานะโบราณสถานที่สะท้อนสถาปัตยกรรมเก่าแก่ ศูนย์รวมแห่งความศรัทธาของชาว มสุ ลมิ และฮวงซ้ยุ เจ้าแม่ล้ิมกอเหนี่ยว ศูนยร์ วมศรทั ธาของชาวจนี และพื้นท่ดี า้ นขา้ งยงั เปน็ ท่ีต้ัง ของ “ศนู ย์เรียนรู้การทอ่ งเทยี่ วอารยธรรม” ปตั ตานี ในความหมายของชือ่ คำ�วา่ “ตนั หยง” หมายถงึ แหลมตันหยง ค�ำ วา่ “ลโุ ละ” หมายถึง เพชร พลอย ของมคี า่ ตนั หยงลุโละ จึงหมายถึงแหลมทเ่ี ตม็ ไปดว้ ยเพชรพลอย และส่งิ ของมีค่าท่ี ทำ�ให้ประชาชนทำ�มาหากินง่ายเพราะมีพื้นที่อยู่ติดชายฝ่ังทะเลอ่าวไทย อุดมสมบูรณ์ด้วยทรัพย์ ในดนิ สนิ ในนาํ้ บรเิ วณฝง่ั ทะเลเหมาะส�ำ หรบั เลย้ี งหอยแครง และท�ำ นาเกลอื โบราณ ผสู้ นใจสามารถ ไปสมั ผสั เรียนรปู้ ระวตั ิศาสตร์ วถิ ีชวี ิต และวฒั นธรรมทห่ี ลากหลายของผู้คน 56 แสงแรก แสงลับฟ้า @ปัตตานี

include Papeiri Canal. Hungtuwah well, and most significantly Krue Sae Mosque, a historic landmark reflecting in the ancient historic architecture and a center of faith of Muslims. Also located is Lim Kor Niew Tomb, a center of faith of Chinese people, and Pattani Civilization Tourism Center, which stands nearby. Implicit meaning of the name ‘Tunyong’ is Tunyong Cape and ‘luloh’ meaning priceless jewelry. Combined together, Tunyongluloh render a meaning of a cape filled with gems and priceless items. The meaning can be true here as local people can live their lives comfort- Tungyongluloh Tourist Community: A Center of Faith and Culture This community truly represents ably as their homes are located the greatness of Pattani in the past when adjacent to the Gulf of Thailand. The it was the center of Pattani Kingdom and coastal area is perfect for scallop farming the center of Southeast Asia., In those and salt industry. Truly, Tunyongluloh days, people came to Pattani to trade is a fascinating attraction for to visit and and Pattani became well-known ever experience the local history and since. Traces of such history still appeared a diversified cultural life of the people. in Tunyongluloh Community nowadays แสงแรก แสงลับฟา้ @ปตั ตานี 57

อำ�เภอหนองจกิ Nongchik District

“เมืองเก่าวังพระยา ทหารกลา้ ขุนองิ คยทุ ธ อารามหลวงมุจลนิ ทร์ สนามบนิ บ่อทอง ถิน่ ทองกงุ้ กลุ า หาดรชั ดาเพลนิ ใจ” แหลง่ ท่องเที่ยวอำ�เภอหนองจิก สอบถามขอ้ มลู การท่องเท่ยี วได้ท่ี ชุมชนท่องเท่ียว ท่ีว่าการอำ�เภอหนองจิก : 0-7343-7421 ตุยง หาดรัชดาภิเษก วงั เจ้าเมืองหนองจิก วัดมจุ ลินทวาปีวหิ าร

SSuuannnrsdieste วัดมจุ ลินทวาปีวิหาร (วดั ตุยง) เป็นวัดเก่าแก่สร้างเม่ือพระยาวิเชียร ภกั ดศี รสี งคราม ตง้ั อยทู่ อี่ �ำ เภอหนองจกิ ต�ำ บล ตุยง เมื่อ พ.ศ. 2388 เดิมมีช่ือว่า “วัดตุยง” ตอ่ มาพระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั เสด็จประพาสเมืองหนองจิก และมีพระราช ศรทั ธาบรจิ าคเงนิ เพอ่ื กอ่ สรา้ งพระอโุ บสถ และ ทรงพระราชทานนามใหม่ว่า “วัดมุจลินทวาปี วิหาร” โดยในปัจจุบันเป็นอารามหลวงชั้นตรี มีการบูรณะพระอุโบสถอยู่ในสภาพมั่นคง สวยงาม สถานที่สำ�คัญท่ีสุดคือวิหารซ่ึงเป็นท่ี ประดิษฐานรูปเหมือนอดีตเจ้าอาวาส 5 องค์ โดยเฉพาะพระราชพทุ ธรงั สี หรอื องคห์ ลวงพอ่ ด�ำ เจ้าอาวาสองค์ท่ี 5 ซึ่งประชาชนท่ีเคยได้ยิน 60 แสงแรก แสงลบั ฟ้า @ปตั ตานี

Mujalintawapiviharn Temple คุณความดีต่างเล่ือมใสศรัทธาเดินทางมา This ancient temple was built นมัสการบูชาอยู่เสมอ นอกจากนี้ยังมีบ่อน้ํา when Phraya Vichianpakdisrisongkhram ศกั ดส์ิ ทิ ธท์ิ เ่ี จา้ เมอื งหนองจกิ สรา้ งไว้ เพอ่ื น�ำ นา้ํ decided to move the old Nongjig District ไปประกอบพิธีถือนํ้าพระพิพัฒน์สัตยาในสมัย Office to Tuyong Sub-district on December โบราณ วัดมุจลินทวาปีวิหารตั้งอยู่ห่างจาก 1845. At first the Temple was called ตัวเมือง 10 กิโลเมตร ริมเส้นทางหลวงสาย “Tu Yong Temple.” Later, King Rama V ปตั ตาน-ี โคกโพธ์ิ ในเขตเทศบาลต�ำ บลหนองจกิ Visited Nongjig and wished to donate ซึ่งในเทศกาลสงกรานต์ของทุกปีของวัด some money to build a structure in the มุจลินทวาปีวิหารจะมีประเพณีสรงน้ําหลวง temple. He then granted a new name พอ่ ด�ำ ทเี่ ปน็ ทเ่ี ลอื่ มใสของประชาชนชาวจงั หวดั called “Mujalintawapiviharn Temple.” ปตั ตานี เพอื่ เปน็ สริ มิ งคลใหแ้ กพ่ ทุ ธศาสนกิ ชน The temple is now a royal monastery และลกู หลานต่อไป and restoration has been made to keep the temple in a good condition. The most important part of the temple seems to be the status of the late three abbots, especially the one of Praracha- huddaransri or Luangpo Dum, the 5th abbot who is revered for his merits and virtues. This temple is 10 kilometers from the city and is located Pattani-Khok Pho Route in Nongjig area. แสงแรก แสงลับฟา้ @ปตั ตานี 61

SSuuannnrsdieste วังเจา้ เมืองหนองจกิ ต้ังอยู่ท่ี หมู่ที่ 1 ตำ�บลตุยง อำ�เภอ หนองจกิ จงั หวดั ปตั ตานี อยหู่ า่ งจากศาลากลาง จงั หวัดปัตตานี ประมาณ 9 กิโลเมตร เดินทาง ไปตามเสน้ ทางทางหลวงหมายเลข 42 เลย้ี วขวา ไปประมาณ 100 เมตร วังเจ้าเมืองหนองจิกเป็นบ้านพักของ เจา้ เมอื งหนองจกิ ในสมยั เจด็ หวั เมอื งซงึ่ มคี วาม เป็นมาทางประวัติศาสตร์ มีเอกลักษณ์ทาง วฒั นธรรม ซง่ึ คงเหลอื หลงั ฐานทางประวตั ศิ าสตร์ สันนิษฐานวา่ สร้างมากอ่ นปี พ.ศ. 2437 สมัย เจ้าเมืองหนองจิก (ทัด ณ สงขลา) จนถึง เจ้าเมืองคนสุดท้าย คือ พระยาเพชราภิบาล นฤเบศร์วาปีมุขลินทร์นฤบดินทร์สวามิภักด์ิ 62 แสงแรก แสงลบั ฟ้า @ปตั ตานี

(พ่วง ณ สงขลา) เป็นผู้อยู่อาศัยในวังน้ี วังหนองจิกล้อมรอบด้วยกำ�แพงวังแถบซุ้ม ประตแู บบสถาปตั ยกรรมจนี ภายในบรเิ วณวงั มี บ่อน้าํ แผ่นอิฐท่ีเหลืออยู่และเป็นแหล่งศึกษา ประวัติศาสตรแ์ ละท่องเท่ียวเชงิ วฒั นธรรม Nong Chik Palace Nong Chik Palace is located at Village No.1, Tuyong Sub-district, Nong Chik District, Pattani Province is far from Pattani Province City Hall about 9 kms, Highway No.42 and turn right about 100 m. Nong Chik Palace is the resident of Nong Chik Governor in the period of seven provinces with history, identity of culture that has remained historical evidences. It assumed that it was built before 1894 in the period of Nong Chik Governor (Tat Na Songkhla) until the last governor was Phraya Phetcharephibarn Naruebetwapee Mutcharin Naruebordin Sawamiphak (Phuang Na Songkhla) who live in the palace. Nong Chik Palace wall, the arch was Chinese architecture. Inside the palace has ancient well and bricks, it was the historical study resource and cultural tourism. แสงแรก แสงลับฟ้า @ปตั ตานี 63

SSuuannnrsdieste หาดรัชดาภเิ ษก หาดรัชดาภิเษกหรือหาดสายหมอ หา่ งจากตวั จงั หวดั ปตั ตานปี ระมาณ 15 กโิ ลเมตร โดยเดินทางจากตัวจังหวัดตามเส้นทางสาย ปัตตานี-โคกโพธ์ิ ถึงบ้านคลองขุด ห่างจาก ทีว่ ่าการอ�ำ เภอหนองจิกประมาณ 2 กโิ ลเมตร มที างแยกเข้าถนนดินลกู รงั ระยะทางประมาณ 4 กิโลเมตร ชายหาดร่มร่ืนด้วยทิวสนสำ�หรับ นั่งพักผ่อน เหมาะสำ�หรับพักผ่อนหย่อนใจ แตเ่ นอ่ื งจากชายทะเลเปน็ ลกั ษณะดนิ ปนทราย จงึ ไมเ่ หมาะทจ่ี ะเลน่ นา้ํ ทะเล บรเิ วณรมิ ชายหาด จะมรี า้ นคา้ ของช�ำ และรา้ นอาหารบา้ งเลก็ นอ้ ย และสามารถดูวถิ ชี ีวติ ชาวประมงไดใ้ นหาดนี้ 64 แสงแรก แสงลับฟา้ @ปตั ตานี

Ratchadaphisek Beach Ratchadapisek beach away from the city, is about 15 kilometers from Pattani province, the route Pattani-Khok Pho. You can see the fishermen’s way of life in this beach. แสงแรก แสงลับฟ้า @ปัตตานี 65

SSuuannnrsdieste ชมุ ชนทอ่ งเทย่ี วตยุ ง : เสนหว์ งั โบราณและ จิตวญิ ญาณเสรี ประวัตศิ าสตร์สะทอ้ นชวี ติ วงั โบราณ ดำ�รงจิตวิญญาณเสรี ท่ีน่ี “ชุมชนท่องเท่ียว ตยุ ง” แหลง่ ทอ่ งเทยี่ วทางประวตั ศิ าสตรส์ �ำ คญั ถอื เป็นเมอื งประวตั ศิ าสตร์น่าสนใจ ทตี่ ้งั ของ “วังหนองจกิ ” 1 ใน 7 หัวเมือง ซ่งึ ได้รบั การ บรู ณะและรบั รองจากกรมศลิ ปากร ใหเ้ ปน็ หนง่ึ โบราณสถานท่ีควรอนุรักษ์ไว้สืบไป และ “วัดมุจลินทวาปีวิหาร” หรือ “วัดตุยง” เป็น พระอารามหลวงสร้างมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2328 ผ่านการบูรณะมาหลายยุคสมัย ภายในวัดมี สิ่งน่าสนใจ คือ พิพิธภัณฑ์พระราชพุทธรังสี 66 แสงแรก แสงลบั ฟ้า @ปตั ตานี

สถานทป่ี ระดษิ ฐานห่นุ ขผ้ี ้ึงหลองพ่อดำ� (วดั ตยุ ง) และเป็นทรี่ วบรวมวตั ถุโบราณล้ําค่าหายาก เช่น พระพทุ ธรปู ปางตา่ งๆ พระพทุ ธรปู นงุ่ โสรง่ รปู ปนั้ พญาครฑุ กบั นางกากี นาฬกิ าและเครอ่ื งหบี เกบ็ ส่งิ ของโบราณ ชุมชนแห่งนี้ นอกจากจะเปน็ แหล่งศกึ ษาเพื่อให้รู้คุณค่าวิถีไทยในอดตี ไดเ้ ปน็ อยา่ งดีแล้ว ยงั มจี ดุ เดน่ จากคลองตยุ งทไ่ี หลผา่ นมอบความชมุ่ ฉา่ํ รม่ เยน็ ฝากสายธารแหง่ วฒั นธรรมและวถิ ชี วี ติ ชาวประมงพน้ื บา้ น สามารถศกึ ษารอ่ งรอยทางประวตั ศิ าสตร์ โดยการลอ่ งเรอื ตามรอยรชั กาลที่ 5 ทีเ่ คยเสดจ็ ประพาส ณ คลองแหง่ น้ี Tuyong Tourism Community: Charming Ancient Palace and Free Spirit The history is a reflection of people’s lives in the past. The ancient palace here maintains their free spirit. Tuyong Tourism Community is an amazing historical city where Nongjig Palace was established. It is one of the 7 old cities restored and registered by Department of Fine Arts as a historic site. Mujjalitawapiviharn Temple or Tuyong Temple was built in 1785 and has gone through many renovations. Inside the temple, there are the museum of Phra Ratchabhuddarangsi, wax replica of Laungpoh Dum, and priceless rare ancient items such as Bhudda images, a statue of Garuda and Kaki, clocks, and antique storage chests. Tuyong is not only a valuable source of historical study, but it is also a fertile land nourished by Tuyong Canal, the river of life for local people. Feel free to explore the historical evidence by taking a boat along this canal as the King Rama V once did here. แสงแรก แสงลบั ฟ้า @ปตั ตานี 67

อำ�เภอโคกโพธิ์ Khok Pho District

“ศนู ยบ์ ริหารราชการงามสง่า บารมีหลวงป่ทู วดวัดช้างให้ เมอื งผลไม้ดก นํา้ ตกทรายขาว วนั เสาร์ตลาดนดั ใหญ่ ศูนยฝ์ กึ อาชีพเลื่องลอื ไกล อนรุ ักษ์ประเพณไี ทยงานชกั พระ” แหลง่ ท่องเท่ยี วอำ�เภอโคกโพธ์ิ สอบถามข้อมูลการทอ่ งเทยี่ วไดท้ ี่ พลับพลาทป่ี ระทับ ทวี่ ่าการอำ�เภอโคกโพธ์ิ : 0-7343-1254 ร.7 นำ้ �ตกทรายขาว มสั ยิดสามร้อยปี วดั ทรายขาว วัดนาประดู่ วัดชา้ งไห้

SSuuannnrsdieste วัดราษฎร์บูรณะ (วดั ชา้ งให้) วัดแห่งน้ีเป็นวัดเก่าแก่คู่บ้านคู่เมือง จังหวัดปตั ตานี สร้างข้ึนกว่า 300 ปมี าแลว้ แต่ ไมท่ ราบแนช่ ดั วา่ ผใู้ ดสรา้ ง ซงึ่ ภายในวหิ ารมรี ปู ปั้นหลวงปู่ทวดเท่าองค์จริงประดิษฐานอยู่ นอกจากน้ี ยังมีสถาปัตยกรรมของสถูปเจดีย์ มณฑป อโุ บสถ และหอระฆงั ทงี่ ดงามเปน็ อยา่ ง ยง่ิ ในทกุ ๆ วนั จะมปี ระชาชนและนกั ทอ่ งเทย่ี วทงั้ ชาวไทยและต่างประเทศที่เล่ือมใสศรัทธาเข้า มาสักการะบูชาเป็นจำ�นวนมาก โดยเปิดให้ เขา้ ชมทกุ วนั ระหวา่ งเวลา 08.00 – 17.00 น. วัดช้างให้ต้ังอยู่ตำ�บลป่าไร่ ริมทางรถไฟสาย หาดใหญ่-สุไหงโกลก ระหว่างสถานีนาประดู่ 70 แสงแรก แสงลบั ฟา้ @ปตั ตานี

กับสถานปี า่ ไร่ หา่ งจากตวั เมอื งประมาณ 31 กโิ ลเมตร การเดินทางใชเ้ ส้นทางหลวงสายปัตตาน-ี โคกโพธิ์ ผา่ นสามแยกนาเกตุ ตรงไปตามเสน้ ทางหลวงหมายเลข 409 (ปัตตาน-ี ยะลา) ผ่านชุมชน เทศบาลต�ำ ลนาประดู่และศนู ย์ฝึกอาชีพ (วดั ช้างให้) ไปถึงซมุ้ ทป่ี ระตูวดั ทางซ้ายมือ เพ่อื แยกเขา้ สู่ วัดชา้ งใหอ้ ีกประมาณ 700 เมตร Ratchaburana Temple (Wat Chang Hai) This is the oldest temple built over 300 years ago, but the creator remains unknown. Inside the temple there is a statue of the Luangpu Tuad in the real size. It is also exciting to see the spectacular architecture of the pagoda and bell tower. Everyday, the temple welcome a large number of people both Thais and foreigners. The temple is located in Parai Sub-district near Hatyai-Sugnai Ko-lok railway, or about 31 kilometers away from the city. To visit the temple, take Pattani - Khok Pho Highway through Na Ket junction. On Highway 409 (Pattani – Yala) go straight on and go through Napradu community and Vocational Training Center (Wat Chang Hai). Keep Looking at the arch of the temple on the left and then continue for 700 meters to Chang Hai Temple. แสงแรก แสงลับฟ้า @ปัตตานี 71

SSuuannnrsdieste ประเพณสี รงนำ้ � หลวงปทู่ วดวัดช้างให้ เทศกาลสงกรานต์ พิธีสรงน้ําหลวงพ่อทวดเหยียบ นาํ้ ทะเลจดื ในวนั แรม 1 คาํ่ เดอื น 5 เปน็ ประจ�ำ นํา้ ทะเลจดื และพระอาจารย์ทิม เปน็ ประเพณี ทุกปี นอกจากนี้ยังมีพิธีสรงน้ําพระพุทธรูป อนั เกา่ แกท่ ส่ี บื สานกนั มาตง้ั แตพ่ ระครวู สิ ยั โสภณ เหมอื นสมเดจ็ หลวงพอ่ ทวดเหยยี บน้ําทะเลจืด (พระอาจารยท์ มิ ) อดตี เจา้ อาวาสวดั ชา้ งให้ โดย พระอาจารยท์ มิ และรปู เหมอื นบรู พาจารยแ์ ลว้ ไดก้ �ำ หนดใหม้ ปี ระเพณขี น้ึ โดยมพี ธิ ไี หวค้ รู พธิ ี ทางวัดยังจัดให้มีพิธีสรงนํ้า พระเถระผู้ใหญ่ บูชาครู รวมถึงการจัดพิธีบูชาสมเด็จหลวง และรดนํ้าขอพรผู้สูงอายุ เพื่อความเป็นสิริ พ่อทวดเหยียบนํ้าทะเลจืดวัดช้างให้ข้ึนใน มงคลแก่พุทธศาสนิกชนและลูกหลานใน วนั ข้ึน 15 ค่ํา เดือน 5 ตามจนั ทรคติ และพธิ ี เทศกาลมหาสงกรานตข์ องทกุ ปี สรงนํ้ารูปเหมือนสมเด็จหลวงพ่อทวดเหยียบ 72 แสงแรก แสงลบั ฟา้ @ปัตตานี

Luangpu Tuad of Chang Hai Temple Luangpu Tuad was excellent for Dharma Studies and various magic spells. People sometimes said that they witnessed miracles performed by the monk. When he traveled to Ayutthaya by ship, there was a big storm. People on ship were starved and lost drinking water in the sea. When the crews were dying of thirst, he performed a miracle by putting his foot into the sea. It was said that the sea water changed to fresh water. He became famous ever since. Later, he died in Malaysia and his body was brought back to the temple. His tomb became a holy place where people come to worship until today. Every year, there will be a bating ceremony at the temple on the first day of waning moon of the 5th lunar month. พิพธิ ภณั ฑ์หลวงป่ทู วด Luang Pu Tuad Museum พิพิธภัณฑ์หลวงปู่ทวด ตั้งอยู่ภายใน วดั ชา้ งให้ เป็นสถานท่จี ัดแสดงประวัติเก่ียวกบั The museum is situated in Wat หลวงปทู่ วดในเรื่องราวตา่ งๆ Chang Hai temple. It displays the history and stories of Luang Pu Tuad. แสงแรก แสงลบั ฟา้ @ปตั ตานี 73

SSuuannnrsdieste 74 แสงแรก แสงลบั ฟ้า @ปตั ตานี

วดั นาประดู่ เปน็ สถานที่ศกึ ษาพระปรยิ ตั ิธรรมตง้ั แตอ่ ดีต โดยเปดิ สอนตงั้ แต่ ปี พ.ศ. 2481 เป็นตน้ มา เดิมวัดน้ีมีช่ือว่า “วัดกัทลิวัน” ซึ่งนอกจากความสำ�คัญด้านการสอนแล้ว ยังเป็นท่ีประดิษฐาน รูปเหมือนหลวงปูท่ วด และหลวงพอ่ ปาน (อดตี เจ้าอาวาสรูปที่ 2) โดยเจา้ อาวาสองคป์ ัจจบุ ัน คือ พระโสภาธรรมคณุ (หลวงพอ่ พล) ซง่ึ เปน็ เกจอิ าจารย์ ทไ่ี ดร้ บั การถา่ ยทอดวชิ าจากทา่ นอาจารยน์ อง แห่งวัดทรายขาว Napradu Temple The temple was once called Gatliwan Temple, a school of Dharma studies since 1938. The temple enshrined a replica of Luangpu Tuad and Luangpu Pan (the 2nd abbot). The present abbot is Phra Sopa Dharmakhun (Luangpor Pol), a student of Monk Nong of Sai Khao Temple. แสงแรก แสงลับฟา้ @ปตั ตานี 75

SSuuannnrsdieste 76 แสงแรก แสงลบั ฟ้า @ปตั ตานี

วดั ทรายขาว เปน็ ต�ำ นานแหง่ ความศกั ดส์ิ ทิ ธ์ิ สรา้ งขน้ึ เมอื่ พ.ศ. 2300 ภายในวัดมเี จดยี พ์ ระครูธรรม กิจโกศล (พ่อท่านนอง ธมมภูโต) อดีตเจ้า อาวาส ซ่ึงเป็นพระเถระท่ีมีจริยวัตรงดงาม เปี่ยมไปด้วยพรหมวิหารธรรม มากด้วยบารมี สมถะเรียบง่าย และเป็นอริยสงฆ์ที่ได้เข้าร่วม ปลุกเสกพระเครื่องหลวงปู่ทวดปี พ.ศ. 2497 พร้อมพระอาจารยท์ มิ แหง่ วัดชา้ งให้ Sai Khao Temple Built in 1757, there is a pagoda of phrakru Dharmakijkosol (Reverend Nong Dharmaphuto), a late abbot. He was respected for his humility and simplicity, and in 1954 he was one of the greatest monks performing a ceremony creating an amulet of Luangpu Tuad together with Monk Tim of Chang Hai Temple. แสงแรก แสงลับฟา้ @ปตั ตานี 77

SSuuannnrsdieste มสั ยดิ นจั มดุ ดนิ (มสั ยิดสามรอ้ ยปี) จุดเด่นของมัสยิดแห่งนี้คือการ หมบู่ า้ นแหง่ น้ี การกอ่ สรา้ งมสั ยดิ ใชแ้ บบแปลน สร้างโดยชุมชนท้องถิ่นในปี พ.ศ. 2150 ก่อสร้างที่มีต้นแบบจากสถาปัตยกรรมท้องถ่ิน เดิมชื่อสุเหร่าบาโงยลางา ร่วมสมัยกับ ศิลปะการก่อสร้างจึงได้รับอิทธิพลคล้ายคลึง มัสยิดตะโละมาเนาะ และสุเหร่าอาวร์ กับโบสถ์วิหารในพระพุทธศาสนา วัสดุที่ใช้ได้ (นัดตันหยง อ.ยะหร่ิง) โดยมีศิลปะการ แก่ ไมแ้ ค (กายจู ีจา) จากเทือกเขาสันกาลาครี ี ก่อสร้างแบบมลายู ชวา โดยทั้งสามแห่ง บูกิตบือชา และกระเบ้ืองอิฐแดงจากปัตตานี ก่อสร้างโดยไม่ใช้ตะปู สุเหร่าแห่งน้ีมี มสั ยิดนจั มุดดิน ตัง้ อยู่ท่ีหมู่ท่ี 4 บา้ นทรายขาว พระมหาคัมภีร์อัลกุรอ่านท่ีเขียนด้วยมือ อ.โคกโพธ์ิ จ.ปตั ตานี โดยหญิงชราท่ีหนีภัยสงครามมาพำ�นักใน 78 แสงแรก แสงลบั ฟา้ @ปตั ตานี

Naj Mut Deen (Ancient Mosque) Naj Mut Deen or Ba Ngoy La Nga Buddhist and Muslims Ancient Mosque or Mosque is holy jointly built this mosque and not place in Islam. Its construction is far away is Sai Khao Temple that is blending between Thai and Muslim community sample model who live Architecture, therefore, this mosque peacefully and hamony altogether resembles the Sermon Hall in Monastery unity for a century. of Thailand. แสงแรก แสงลับฟา้ @ปัตตานี 79

SSuuannnsrdieste ประเพณชี กั พระ อำ�เภอโคกโพธิ์ ประเพณีชักพระของอำ�เภอโคกโพธิ์ เป็นประเพณี เกา่ แกส่ บื ทอดมาแตบ่ รรพบรุ ษุ ถอื เปน็ งานบญุ ใหญป่ ระจ�ำ ปี ของจังหวัดปัตตานี จัดข้ึนคร้ังแรกต้ังแต่ปี พ.ศ. 2409 โดยพระอธิการแดง สุนทรโร (หลวงปู่แดง) เจ้าอาวาสวัด มะเดื่อทอง ในปีน้ันหลวงปู่แดงได้นัดหมายให้ลากเรือพนม (เรอื ทจี่ ดั ตกแตง่ เปน็ ทรงพมุ่ ยอดแหลม) มาจอดชมุ นมุ สมโภช ร่วมกัน 1 คืน ต่อมาในปี พ.ศ. 2492 ได้มีการลากเรือมา ชมุ นมุ มาพรอ้ มกนั ที่ลานหน้าท่ีว่าการ อำ�เภอโคกโพธิ์ ซึง่ ถอื เป็นงานประเพณีชักพระอย่างเป็นทางการครั้งแรกของ อำ�เภอ และได้จัดสืบทอดกันมาเป็นประจำ�ทุกปี Drag King Tradition (Chak Phra), Khok Pho district It is an ancient tradition and a big ceremony of the province. The tradition was celebrated for the first time in 1866. The delicately decorated Buddha Image boats will be shown in front of the Khok Pho district office. 80 แสงแรก แสงลับฟ้า @ปัตตานี

อุทยานแห่งชาตนิ ้ำ�ตกทรายขาว ต้ังอยู่ท่ีตำ�บลทรายขาว เป็นนํ้าตกท่ีตกจากหน้าผาสูงประมาณ 40 เมตร แล้ว ไหลลงไปตามลำ�ธารลดหลั่นกันเป็นชั้นๆ เกิดเป็นแอ่งน้ําขนาดใหญ่ บริเวณน้ําตกมี เจ้าหน้าท่ีคอยอำ�นวยความสะดวกแก่นักท่องเท่ียว รวมทั้งมีบริการบ้านพัก การเดินทาง มายงั นาํ้ ตก ใชท้ างหลวงหมายเลข 409 สายปัตตาน-ี ยะลา ประมาณ 28 กิโลเมตร ถงึ สาม แยกนาประดู่แลว้ จงึ เดนิ ทางเขา้ สนู่ า้ํ ตกตามเสน้ ทางนาประด-ู่ ทรายขาว อกี ประมาณ 7 กโิ ลเมตร สอบถามรายละเอียดเพิ่มเตมิ ไดท้ ่อี ุทยานแห่งชาตนิ า้ํ ตกทรายขาว โทร. 073339138 แสงแรก แสงลับฟ้า @ปตั ตานี 81

SSuuannnrsdieste 82 แสงแรก แสงลบั ฟ้า @ปตั ตานี

Sai Khao Waterfall It is high waterfall that falls from the cliff about 30 meters. Both sides of the stream are being covered with lush trees, good atmosphere and beautiful views. It is the relaxation place for leisure community and tourists espe- cially on weekend, It is packed with many people sitting around the dining area and swimming happily altogether. It is the impressive images. แสงแรก แสงลบั ฟ้า @ปัตตานี 83

SSuuannnrsdieste พลับพลาที่ประทับ King Rama VII ร.7 อำ�เภอโคกโพธ์ิ Pavilion, Khok Pho district พลบั พลาทป่ี ระทบั ของรชั กาลที่ 7 เปน็ ศาลาทรงไทยสร้างด้วยไม้ สร้างข้ึนเพ่ือเป็นที่ It is a Thai style pavilion, built as ประทับเม่ือคร้ังพระบาทสมเด็จพระปกเกล้า a pavilion of King Rama VII when he เจา้ อยูห่ วั รชั กาลที่ 7 จะเสดจ็ ทอดพระเนตร came here to see solar eclipse in 1929. สุรยิ ปุ ราคา เมอ่ื พ.ศ. 2472 ตง้ั อยู่ในบรเิ วณ ที่ว่าการอำ�เภอโคกโพธิ์ ซ่ึงห่างจากตัวเมือง ปตั ตานปี ระมาณ 26 กิโลเมตร ตามทางหลวง หมายเลข 42 ในปัจจุบันหลังจากบูรณะ ซ่อมแซมจากกระทรวงวัฒนธรรมได้ย้ายไปอยู่ ในรวั้ ของทท่ี ำ�การไปรษณีย์โคกโพธิ์ 84 แสงแรก แสงลบั ฟ้า @ปัตตานี

ชมุ ชนทอ่ งเที่ยว เด่นจนถกู เรยี กวา่ “ผาพญางู” นอกจากน้ีบน ทรายขาว : จดุ บรรจบ ยอดสันกาลาคีรีเป็นท่ีประดิษฐานพระพุทธรูป ของ นำ้ � ฟา้ ป่า เขา ขนาดใหญน่ ามวา่ “พระพทุ ธมหามนุ นิ ทโลกนาถ” ท่อี าบแสงเดน่ แผดจา้ อร่ามทอง จะมีสักกี่สถานท่ีที่เพียบพร้อมไปด้วย จุดเด่นของชุมชนแห่งนี้ ยังมีแหล่ง ลำ�ธารน้ําใสไหลล่องจากเทือกเขาสูง สามารถ ท่ อ ง เ ท่ี ย ว สำ � คั ญ ที่ เ ป่ี ย ม ด้ ว ย คุ ณ ค่ า ท า ง ปนื ปา่ ยเพอ่ื ชมทศั นยี ภาพของฟา้ กวา้ งปา่ เขยี ว ประวัติศาสตร์โบราณคดี และศาสนา อาทิ และสัมผัสประติมากรรมชั้นยอดที่ธรรมชาติ เช่น วัดทรายขาว วัดท่ีมีโบสถ์โดดเด่นด้วย รงั สรรคข์ น้ึ มาไดอ้ ยา่ งลงตวั ทน่ี ่ี “ชมุ ชนทอ่ งเทย่ี ว สถาปัตยกรรมแสนงดงาม มีประวัติเกี่ยวข้อง ทรายขาว” ชมุ ชนทม่ี ที นุ ทางทรพั ยากรธรรมชาติ กบั หลวงปทู่ วดเหยยี บน้าํ ทะเลจดื พระวปิ สั สนา แสนอุดมสมบูรณ์อาบอิ่มกับสายน้ําใสจาก ที่เล่ืองชื่อในแดนใต้ รวมถึงมัสยิดเก่าแก่อายุ นา้ํ ตกทรายขาว นา้ํ ตกอรญั วารนิ นาํ้ ตกโผงโผง กวา่ 300 ปี ผสมผสานไปดว้ ยศลิ ปะไทย-มลายู จากพน้ื ทอ่ี ทุ ยานแหง่ ชาตนิ าํ้ ตกทรายขาว หรอื ชมุ ชนตา่ งศาสนาอยรู่ ว่ มกนั อยา่ งสนั ติ เออ้ื อาทร หากผันหน้ามองหน้าผาหินจะเห็นสัญลักษณ์ ซงึ่ กนั และกนั พรอ้ มกบั ด�ำ เนนิ กจิ กรรมสง่ เสรมิ การทอ่ งเทยี่ วท่ีหลากหลาย โดยเฉพาะการน�ำ ชมสวนผลไม้นานาชนิดด้วยการน่ังรถจ๊ิบ ตะลุยสวน เพ่ือล้ิมรสชาติผลไม้พ้ืนเมือง ทง้ั ลองกอง เงาะ มงั คดุ ทเุ รียน มโี ฮมสเตย์ให้ พักผ่อนปล่อยวางชีวิตอย่างเรียบง่ายเหมือน คนในครอบครัวเดยี วกัน แสงแรก แสงลับฟ้า @ปตั ตานี 85

SSuuannnrsdieste ทะเลหมอกบนอทุ ยานแหง่ ชาตินาํ้ ตกทรายขาว 86 แสงแรก แสงลบั ฟา้ @ปตั ตานี

Sai Khao Tourist Community : the merging point of water, sky, forests, and mountains It’s extremely rare to find a place that you can refresh yourself with streams flowing from high mountains, climb the mountains to see the view of the vast green forest, and witness the masterpiece of a sculpture created by the nature. Such perfect harmony can be found here at Sai Khao Tourist Community, a community rich of natural resource. Many tourists come here to be filled with the enjoyment from clear water of Sai Khao Waterfall, Aranwarin Waterfall, and Pong Pong Waterfall. All these are situated in Sai khao Waterfall National Park. If you turn towards a rock cliff, you will see an outstanding symbol called the ‘serpent cliff.’ Atop Sunkala Kiri Ridge is a large Buddha image called “Phrabuddha Mahamuninlokkanart” gleaming in the sunlight. This community is also blessed with invaluable historical, archaeo- logical, and religious assets. Sai Khao Temple, for instance, is unique with its exquisite architecture retelling a history of Luangpu Tuad, a widely revered monk who dipped his foot on the sea converted it to fresh water. Another highlight is an over 300 year old mosque which combines Thai art and Malayu. Despite of different religions, people here live together peacefully and care for each other. A variety of activities have been organized to promote tourism, specially Jeep tours in orchards to taste local fruits such as longgong, rambutan, mangosteens, and Durian, plus homestays where you relax and live a simple life as if you are one of the family. แสงแรก แสงลบั ฟ้า @ปัตตานี 87

“แดนประมง ดงน้าํ ตาล บา้ นเมอื งเกา่ นกเขาดี มีหาดสวย รวยป่าชายเลน” แหล่งทอ่ งเท่ียวอำ�เภอยะหร่งิ สอบถามข้อมลู การทอ่ งเที่ยวไดท้ ี่ แหลมตาชี ท่ีว่าการอำ�เภอยะหร่ิง : 0-7349-1228 หาดตะโละกาโปร์ ศนู ย์ศกึ ษา ธรรมชาติ ป่าชายเลน วัดบูรพาราม มัสยิดบ้านดาโต๊ะ วงั เจ้าเมืองยะหรงิ่

อำ�เภอยะหร่งิ Yaring District

SSuuannnrsdieste วังเจ้าเมอื งยะหร่ิง เป็นวังที่มีลักษณะเฉพาะตัวด้วย 2 ช้นั มีลกั ษณะครง่ึ ตกึ คร่ึงไม้ ชน้ั ลา่ งเปน็ ลาน สถาปตั ยกรรมผสมผสานกนั ระหวา่ งไทย มสุ ลมิ โลง่ ใต้ถุนตึกสงู ชนั้ บนแบ่งเป็นห้องโถงขนาด จนี และยุโรป สรา้ งเมอ่ื ปี พ.ศ. 2438 ปลาย ใหญ่ มีห้องพักของเจ้าเมืองและบุตรธิดา รัชสมยั ของรัชกาลที่ 5 ผูส้ ร้างคือ พระยาพพิ ิธ ชอ่ งรบั แสงประดบั ดว้ ยกระจกสสี ด ชอ่ งระบาย เสนา อมาตยาธบิ ดี ศรีสรุ สงคราม ตวั อาคาร อากาศ หน้าจ่ัวทำ�ด้วยไม้ฉลุลวดลายงดงาม จุดเด่นคือ บันไดโค้งแบบยุโรป ทอดขึ้นสู่ 90 แสงแรก แสงลบั ฟา้ @ปัตตานี ระเบียงทั้งสองด้าน จากระเบียงมีประตูเปิดสู่ หอ้ งโถงใหญล่ กั ษณะคลา้ ยทอ้ งพระโรง บรเิ วณ โดยรอบแวดล้อมด้วยพันธ์ไม้ร่มร่ืนอายุกว่า 100 ปี การเข้าชมสามารถติดต่อขออนุญาต ไดท้ ท่ี ายาทเจา้ ของวงั การเดนิ ทางจากตวั เมอื ง ไปตามทางหลวงหมายเลข 42 ถงึ อ�ำ เภอยะหรงิ่ ระยะทาง 20 กิโลเมตร วังต้ังอยู่ในซอยพิพิธ ราษฎร์บำ�รุง

Yaring Palace Yaring Palace is unique for its beautifully carved wood. The highlight architectural combinations of Muslim, is a magnificent curved staircase in Thai, Chinese, and European. Built in European style leading up to the 1895 at the end of the reign of King balcony on both sides. From the patio Rama V by Phrayapipitsenamatyatibodi is a door to the atrium similar to the Srisurasongkram, this 2 and a half stories royal hall. Yaring Palace is surrounded building was half wood and half brick. by 100 year-old lush. Visitors may need Downstairs is a vast hall with high ceiling. to contact the palace heirs for permission. There are a large hall and bedrooms of From the city, take Highway 42 and the governor and his family members straight on for 20 kilometers until you on the upstairs. The clearstories were reach Yaring District. The Palace is beautifully decorated with stained located in Soi Pipitratbamrung. glasses. The gable was made of แสงแรก แสงลบั ฟ้า @ปัตตานี 91

SSuuannnrsdieste มัสยดิ บา้ นดาโต๊ะ สถานทท่ี อ่ งเทย่ี วส�ำ คญั ในประวตั ศิ าสตรศ์ าสนา กรมศลิ ปากรส�ำ รวจและขนึ้ ทะเบยี นโบราณ สถานเมอื่ ปี พ.ศ. 2478 โดยประวตั กิ ารกอ่ สรา้ งรว่ มสมยั กบั มสั ยดิ กรอื เซะ ศลิ ปะการกอ่ สรา้ งแบบ ตะวนั ออกกลาง ประตหู น้าต่างแบบโคง้ มน เสาอาคารเปน็ ทรงกลม หลังคารปู โดม ก่อนบูรณะมี สภาพทรดุ โทรม ถูกทง้ิ รา้ งไประยะหนง่ึ ต่อมาพระยาพิพิธเสนามาตย์ ผวู้ า่ ราชการเมอื งยะหรง่ิ ได้ ทำ�การบูรณะซ่อมแซมขยายอาคารให้กว้างกว่าเดิม สร้างหออาซานและอาคารรูปแปดเหล่ียม ด้านหน้ามัสยิด นอกจากน้ีปี พ.ศ. 2520 มีการสร้างอาคารหลังคาทรงปั้นหยาเพิ่มอีก 1 หลัง ต่อจากอาคารแปดเหลยี่ ม กระท่งั ปี พ.ศ. 2539 กรมศิลปากรเข้ามาบรู ณะคร้ังสำ�คญั และใชเ้ ป็น ที่ปฏิบัติศาสนกิจจนทุกวันน้ี มัสยิดดาโต๊ะต้ังอยู่หมู่ท่ี 4 บ้านดาโต๊ะ ตำ�บลแหลมโพธิ์ ห่างจาก ตัวจงั หวัด 19 กิโลเมตร ตามเส้นทางเดียวกับทางไปหาดตะโละกาโปร์ 92 แสงแรก แสงลับฟ้า @ปัตตานี

Datoh Mosque This is a major tourist attraction related significantly to Islam. Department of Fine Arts did a survey and registered the mosque in 1935 as a historic site. Datoh Mosque, built at the same time of Krue Sae Mosque, displayed the eastern architecture: the round shaped windows, circular pillars, and dome shaped roof. The building was severely deteriorated before renovations as it was deserted for a certain period. Later, Prayapipiy- senamat, Yaring Governor, restored and expanded the building. Azan Tower and octagonal building were built in front of the mosque. In 1977, a hipped roof building was constructed to connect the octagonal building. In 1996, the Department of Fine Arts started a major renovation and then the mosque has served as an important religious center to the present. Datoh Mosque is located at Village Number 4, Laem Pho Sub-district, or around 19 kilometers away from the city, on the same route to Talokapoh Beach. แสงแรก แสงลับฟ้า @ปัตตานี 93

SSuuannnrsdieste วดั บรู พาราม (วัดออก) Burapharam Temple เป็นสถานที่สำ�คัญท่ีทำ�ให้เกิดความ It is a significant Archaeological เจริญทางการศึกษาทัง้ ธรรมและบาลี ก่อสรา้ ง site of 200 years old where is used to มาร่วม 200 ปี มีลกั ษณะสวยงาม ห่อด้วยทอง be an academy of Dhamma and Pali สัมฤทธ์ิหน้าตักกว้าง 55 เซนติเมตร สูง 71 Languange. The temple is of Indian- เซนติเมตร เป็นศิลปะแบบอินเดียผสมศิลปะ Chiangsan architecture. ของเชียงแสน ซ่ึงมีพุทธคุณทางเมตรตา มหานิยม ภายในวัดยังมีพระโสภณธรรมคณี (พอ่ ทา่ นแดง ฐานธมโม) เจา้ คณะจงั หวดั ปตั ตานี และเจา้ อาวาสซง่ึ เปน็ ทงั้ พระเกจอิ าจารย์ มวี ชิ า อาคมแกก่ ลา้ และเชยี่ วชาญดา้ นการแพทยไ์ ทย แผนโบราณ 94 แสงแรก แสงลบั ฟ้า @ปัตตานี

วัดปยิ าราม วดั แหง่ นส้ี ร้างข้ึนเม่อื ประมาณปี พ.ศ. Piyaram Temple 2346 โดยท่านสมภารบอด เดิมชื่อวัดปีไหง ภายในวัดมีปูชนียวัตถุที่สำ�คัญ ได้แก่ พระ Built in 1893, it is where the ประธานในอุโบสถ ซ่ึงเป็นพระพุทธชินราช important ancient object, the principal จำ�ลอง นอกจากนี้ยังมีวัตถุมงคลที่ลูกศิษย์ผู้ Buddha image, a replica image of Phra ปลุกเสกได้รับการถ่ายทอดวิชามาจากพระครู Phutthachinnarat is situated. เกษมโศภณ (พ่อท่านสอน) อดีตเจ้าอาวาสซึ่ง ไดม้ รณภาพแล้ว โดยในปัจจุบันมีพระครูอุดม ธรรมาธร (ประมขุ ปนาโท) เจา้ คณะยะหรง่ิ เปน็ เจา้ อาวาส แสงแรก แสงลับฟ้า @ปตั ตานี 95

SSuuannnrsdieste หาดตะโละกาโปร์ ตั้งอยู่ห่างจากตัวเมืองปัตตานี ตาม ทางหลวงหมายเลข 42 (ปัตตาน-ี นราธิวาส) เลย้ี ว ซ้ายเข้าอำ�เภอยะหริ่ง ข้ามคลองยามูตามสะพาน คอนกรตี ขนาดใหญ่ ผา่ นพื้นท่สี วนป่าชายเลนและ หมู่บ้านไปจนถึงทางแยกเข้าสู่หาด รวมระยะทาง ประมาณ 18 กิโลเมตร หาดตะโละกาโปรเ์ ป็นหาด ทม่ี ชี อ่ื เสยี งของจงั หวดั ปตั ตานี สภาพของหาดเปน็ หาดทรายขาวสะอาดขนานกับชายฝ่ังทะเล มีเรือ กอและของชาวประมงจอดอยเู่ ปน็ จ�ำ นวนมากมาย หาดทรายแห่งน้ีงอกยาวออกไปเรื่อยๆ เพราะเกิด จากกระแสน้ําพัดเอาตะกอนมาทับถมพอกพูน เหมาะแก่การไปน่ังพักผ่อนชมความสวยงามของ ธรรมชาติ มีทวิ สนและตน้ มะพรา้ วทใี่ ห้ความร่มรืน่ 96 แสงแรก แสงลบั ฟา้ @ปัตตานี

Taloh Kapor Beach It is the famous beach in Pattani Province. The tourists can get experience for a way of fishing and see Ko Laeh Boats. It is suitable for relax-action, beautiful pine trees and beautiful landscaping and coconut trees. แสงแรก แสงลับฟา้ @ปตั ตานี 97

SSuuannnrsdieste หาดตะโละสะมิแล หาดตะโละสะมแิ ล เปน็ แหลง่ ทอ่ งเทย่ี ว กลับมีผืนทรายงอกเงย เกิดหาดทรายสีขาว แหง่ ใหมข่ องปตั ตานี ทค่ี รง้ั หนงึ่ เคยเปน็ ผนื ดนิ แห่งน้ีขึ้นตามแนวชายฝ่ังทะเลอ่าวไทยระยะ ท่ีหายไป หลังจากตลอดช่วง 20 ปีที่ผ่านมา ยาวประมาณ 1 กโิ ลเมตร อยู่ในพืน้ ทีห่ มู่ 1-3 คลน่ื ไดก้ ดั เซาะเอาผนื ดนิ ของชาวบา้ นนบั รอ้ ยๆ ต.แหลมโพธิ์ และทำ�ให้ในปัจจุบันกลายเป็น ไร่ หายไปในทะเล แต่ช่วงปีหลังๆ เมื่อมีการ แหล่งท่องเที่ยวแห่งใหม่ท่ีน่าสนใจ เกิดการ กอ่ สรา้ งก�ำ แพงคอนกรตี กนั คลนื่ กดั เซาะกท็ �ำ ให้ ค้าขาย สร้างงานสร้างรายได้แก่ชาวบ้านใน พื้นทมี่ ากขึน้ เช่น มรี ีสอร์ท ห้องพัก และร้าน อาหารให้บรกิ ารนกั ท่องเท่ยี ว กจิ กรรมปงิ้ ยา่ ง บริการเรือบานาน่าโบ๊ท และล่องเรือเที่ยว ป่าโกงกาง หาดตะโละสะมิแลยังเป็นจุดท่ี สามารถมองเห็นพระอาทิตย์ข้ึนในตอนเช้า และพระอาทติ ย์ตกดินในชว่ งเยน็ 98 แสงแรก แสงลับฟ้า @ปัตตานี

Taloh Samilae Beach Taloh Samilae Beach is a new interesting tourist attraction of Pattani that help generate more income to the villagers. There are a lot of resorts and restaurants waiting be visited. แสงแรก แสงลบั ฟ้า @ปตั ตานี 99