✍️พจนานุกรมพระพุทธธรรม (บาลี-ไทย-อังกฤษ) ว่าที่ ร.ต.องอาจ ชาญเชาวน์ รวบรวม

ยาจก ว. ผขู ้ อ. a. one who requests. น. ขอทาน. n. beggar. ยาจนะ,ยาจนา น. ขอ ; วงิ วอน . n. begging ; entreaty. ยาจโยคะ ว. ผคู ้ วรขอ ; ผพู ้ รอ้ มทจี ะให.้ a. ready to comply with another’s requests. ยาดองดว้ ยนํามตู รเน่า น. ปตู มิ ตุ ตะ ,ใชป้ ัสสาวะของสตั วม์ กี ลนิ แรง แอมโมเนยี . n. cattle urine ; ammonia. ยาตรา น. ไป ; เดนิ ทาง ; ธํารงชวี ติ ; เดนิ เป็ นกระบวน. n. going ; travel ; support of life. ยาน น. เครอื งนําพาไป เชน่ รถหรอื เรอื ; ไป . n. carriage ; going. ยานภมู ิ น. พนื ทที ยี านไปได ้ ; ถนน ; ถนนหนทาง. n. place accessible to a carriage ; road. ยา่ ม น. กระเป๋ าของพระ. n. satchel of a monk. ยามกาลกิ ว. เป็ นไปชวั ยาม ; พระวนิ ัย คอื นําผลไมต้ า่ งๆ ทอี นุญาตใหภ้ กิ ษุ ดมื ไดห้ ลังเทยี งจนถงึ กลางคนื ; เป็ นไปชวั คร.ู่ a. only for one watch of the night. ยามา น. อาณาจักรของพระยม. n. realm of Yama gods. ยาวกาลกิ ว. ตังอยชู่ วั คราว ; พระวนิ ัย คอื อาหาร ภกิ ษุเก็บไวห้ รอื ฉันได ้ ตังแตเ่ ชา้ ถงึ เทยี งเทา่ นัน เกนิ กวา่ นันไมไ่ ด.้ a. temporary. ยาวชวี กิ ว. ตังอยตู่ ลอดชวี ติ ; พระวนิ ัย คอื ยาทไี มเ่ จอื ดว้ ยอาหารหรอื นําตาล เป็ นของทภี กิ ษุเก็บไวแ้ ละฉันไดต้ ลอดชวี ติ หรอื ไมจ่ ําภตั กาล. a. existing as long as one’s life lasts. ยฏิ ฐะ ว. บชู ายญั แลว้ ; ใหแ้ ลว้ ; เซน่ แลว้ . a. sacrificed ; bestowed. ; given.

น. บชู ายัญ ; ยญั . n. sacrifice. ยตุ ติ น. ยตุ ธิ รรม ; พอเหมาะ ; พอควร. n. justice ; fitness. ยทุ ธะ,ยทุ ธ์ น. รบ ; ตอ่ สู ้ ; สงคราม. n. battle . ยวุ ะ , ยวุ า ว. หนุ่ม ; ผเู ้ ยาว์ . a. young . น. ชายหนุ่ม. n. young man. ยถู ะ น. หมหู่ รอื ฝงู ของสตั ว์ ; ฝงู ; หม.ู่ n. flock or herd of animals. เยภยุ ยสกิ า ว. ระงบั อธกิ รณ์ ดว้ ยวธิ ถี อื เอาเสยี งโดยมากของสงฆ.์ a. proceeding by majority of a chapter. โยคะ น. ความเพยี ร ; การใช.้ n. endeavour ; effort ; exertion. โยคะ,โยค น. กเิ ลสทผี กู ไว ้ ; ความตดิ ; ความตอ่ . n. bond ; attachment ; conjunction. โยคักเขมะ ว. ปลอดโปรง่ จากโยคะ หรอื กเิ ลสประเภททที ําใหย้ ดึ ใหต้ ดิ ; ธรรมอันเกษมจากโยคหรอื นพิ พาน. a. released from the attachments. โยคาวจร ว. ผบู ้ ําเพ็ญเพยี รทางจติ ; ผทู ้ อ่ งเทยี วไปในโยคะ ; ผปู ้ ระพฤติ ธรรมมกั ใชเ้ รยี กภกิ ษุ. a. one who practices spiritual exercise. โยคี ว. ผมู ้ โี ยคะ ; ผมู ้ คี วามเพยี ร มคี วามหมายเหมอื นกบั โยคาวจร. น. นักพรต. n. ascetic. โยชน์ น. ระยะในการวดั ความยาว หรอื ประมาณ 400 เสน้ เทา่ กบั 10 ไมล์ . n. measure of length , about 7 to 10 miles according to various books on Pali and Sanskrit terms. โยตตะ,โยกตร,์ โยตต์ น. เชอื ก .

โยธะ n. string ; twine. โยธาชวี ะ น. ทหาร ; การรบ. โยนิ n. soldier ; battle. ว. ใชเ้ ป็ น . น. ผมู ้ อี าชพี ในการรบ ; นักรบ ; ทหาร ; ทหารอาชพี . โยนโิ สมนสกิ าร n. warrior ; soldier. น. กําเนดิ ; แหลง่ เกดิ ; อวยั วะเพศของสตรี ; กําเนดิ ของสตั ว์ 4 โยพพนมทะ อยา่ ง. โยพพนะ, n. birth ; realm woman’s genital organ. โยพพัญญะ น. ใสใ่ จโดยแบบคาย ; พจิ ารณาโดยแบบคาย ; เขา้ ใจโดยตลอด. โยม n. systematic attention ; proper consideration ; reasoned attitude ; reasonable view. ร น. ความเมา หรอื ทะนงในความเป็ นหนุ่มเป็ นสาว. รชตะ n. pride of youth or adolescence. รชนี น. ความเป็ นหนุ่มเป็ นสาว ; ความหนุ่ม. รชนยี ะ n. youth ; adolescence; youngster. รชะ น. และ ส. มารดาหรอื บดิ าของพระ. แตม่ กั ใชพ้ ดู กบั ฆราวาส รณะ,รณ ทัวไป. n. and pron. mother or father of the monk. ส. บคุ คลทสี งู อายุ พระอาจเรยี กวา่ โยม pron. person of old age parent or patron can be called “yome” by the monk. น. เงนิ ; ทําดว้ ยเงนิ . n. silver. น. กลางคนื ; นามพระลมุ า. n. night. ว. อนั เป็ นทตี ังแหง่ ความกาํ หนดยนิ ดี ; น่ากําหนดยนิ ด.ี a. enjoyable. น. ธลุ ี ; มลทนิ ; ละอองเกสร ; ของไมส่ ะอาด ; ฝ่ นุ . n. dust ; dirt ; defilement ; impurity. น. รบ ; สงคราม . n. battle ; war ; fight.

รตนะ,รัตน์ น. มาจากบาลี รตน, จากสนั สกฤต รตฺน แกว้ ; ของมคี า่ ; เพชร พลอย. รติ n. gem ; precious thing. รถะ,รถ น. ความยนิ ดี ; ความตดิ ; ความรัก ; ความชอบใจ. n. joy ; love ; liking for. รมณียะ น. พาหนะมลี อ้ มกั ใชม้ า้ ลาก ; ใชโ้ คลากก็เรยี กเกวยี น ; ยานอนั มี รวนะ ลอ้ . รวะ n. carriage ; chariot. รวิ ว. น่ารนื รมย์ ; น่าพอใจ ; น่าพงึ ใจ. รส a. delightful ; charming. รหทะ น. รอ้ ง ; คําราม ; หอน. รหัส,รหสั สะ n. roaring ; howling. รโห น. เสยี ง ; เสยี งรอ้ ง ; เสยี งองึ . รโหคตะ n. sound ; cry. รักขกะ น . ดวงอาทติ ย์ ; อาทติ ย์ . รักขนะ n. sun. รังคะ น. สงิ ทลี มิ ไดด้ ว้ ยลนิ ; นําผลไม ้ ; ความอรอ่ ย. n. taste ; flavour ; juice. น. สระนํา ; สระ. n. lake. น. ความลบั ; ลับ. n. secret. ว. ทลี ับ ; สถานทไี มเ่ ปิดเผย. adv. secretly ; in secrecy ; lonely place. ว. ไปสทู่ ลี ับ ; ไปทเี ปลยี ว. a. gone to a lonely place. ว. ผรู ้ ักษา ; ผคู ้ มุ ้ ครอง ; ผดู ้ แู ล. a. protector ; preserver. น. รักษา ; คมุ ้ ครอง. n. guard ; protection ; preservation. น. สี ; เครอื งยอ้ ม ; รงค์ ; นํายอ้ ม. n. dye ; paint.

รัชชะ น. ราชสมบัต;ิ ความเป็ นพระราชา. n. sovereignty ; kingdom. รัชชุ น. เชอื ก ; สาย. n. rope cord. รัฏฐะ,รัฐ น.แวน่ แควน้ ; ประเทศ ; บา้ นเมอื ง. n. kingdom ; country. รัตตะ ว. กําหนัดแลว้ ; ยนิ ดแี ลว้ ; มคี วามกําหนัด. a. infatuated with lust. ยอ้ มแลว้ ; a. dyed ; coloured. แดง ; สแี ดง ; ยอ้ มแดง. a. red ; of red colour. รัตตญั ู ว. ผรู ้ รู ้ าตรนี าม ; ผเู ้ ห็นเหตกุ ารณ์มานาน, ผดู ้ ํารงอยมู่ านาน ; ผรู ้ ู ้ กาลนาน. a. long standing ; long experience. รัตต,ิ ราตรี น. กลางคนื ; ตอนกลางคนื . n. night. รัตนตรัย,พระรัตนตรัย น. หมวด 3 แหง่ รัตนะ ; แกว้ 3 ประการ หมายถงึ พระพทุ ธ , พระ ธรรม , พระสงฆ์ ; รัตนะ 3. n.. Triple Gem. รันธคเวสกะ ว. ผแู ้ สวงหาชอ่ ง ; บคุ คลคอยจับผดิ . a. one who finds fault or weak points. รันธะ น. ชอ่ ง ; ความบกพรอ่ ง ; จดุ ออ่ น ; ความผดิ . n. opening ; fault. รัมมะ,รมย์ น. มาจากบาลี รมฺม, จากสนั สกฤต รมฺย น่ารนื รมย.์ n. enjoyable. รัสม,ี รัศมี น. มาจากบาลี รสฺม,ิ จากสนั สกฤต รศฺมิ เชอื ก ; บังเหยี น . n. cord ; rein. น. แสงสวา่ ง ; ลําแสง ; แสง. n. beam ; ray of light. รัสสะ ว. สนั ; เตยี ; แกรน. a. dwarfish ; stunted.

ราคะ น. ความกําหนัด ; ความตดิ ; ความพอ้ ง. ราคคั คิ n. lust ; attachment. ราช,ราชะ,ราชา น. ไฟ คอื ราคะ . ราชพธิ ี n. fire of lust. ราชญั ญะ น. พระมหากษัตรยิ ์ ; พระเจา้ แผน่ ดนิ ; พระราชา. n. king. ราชาคณะ,พระ น. พธิ หี ลวง. ราชิ n. royal ceremony. น. กษัตรยิ ผ์ คู ้ รองราชย์ มไิ ดท้ ําพธิ มี รู ธาภเิ ศก ; เชอื กษัตรยิ .์ ราชนิ ี n. king who rules the country without the ceremony of ราธะ “head springing “ consecration. รามเณยยกะ น. สมณศกั ดสิ งู กวา่ พระครขู นึ ไป. ราสิ n. chao khun. ราหุ น. แถว ; แนว ; n. row ; line. รติ ตะ น. ความรอ้ นราว. รกุ ขะ n. cracking ; disunion ; dissension. น. พระราชนิ ี ; นางกษัตรยิ .์ n. queen. น. ชอบใจ ; พอใจ. n. liking ; favour. ว. น่าพอใจ ; น่าพงึ ใจ. a. pleasant ; agreeable. น. กอง ; ปรมิ าณ . n. heap ; quantity. น. อสรู ในนยิ าย เกยี วกบั พระอาทติ ย์ พระจันทร์ คอื ความโงบ่ งั แสงสวา่ ง กลา่ วคอื ปัญญาเป็ นครังคราว หรอื ตลอดเวลาก็ได.้ n. name of a demon in Indian mythology or Rahu. ว. วา่ ง ; เปลา่ ; ปราศจากก็ได.้ a. devoid ; free ; rid. น. ตน้ ไม ้ . n. tree ; plant.

รจุ จนะ น. ชอบใจ ; เลอื ก ; บอก. รจุ ิ n. pleasure ; choice. น. พอใจ ; ชอบใจ ; รจุ ริ ะ n. inclination ; liking ; pleasure ; preference. รทุ ธะ น. แสงสวา่ ง ; รงุ่ เรอื ง. รหุ ริ ะ n. splendour ; light ; brightness. รปู ว. น่าพอใจ ; งาม ; เปลง่ ปลงั ; สวา่ ง. a. pleasant ; beautiful ; brilliant. รปู ฌาน ว. ถกู ขดั ขวาง ; ถกู รบกวน ; กดี . รปู ตณั หา a. obstructed ; disturbed. รปู ราคะ น. เลอื ด . รปู โลก n. blood. รปู ารมณ์ น. รปู รา่ ง ; สงิ ทเี ห็นไดด้ ว้ ยตา ; ความประกอบขนึ แหง่ วตั ถุ ; รปู าวจร อาตมา. รปู ิยมยะ n. form ; image ; object of the eye ; material composition ; รปู ิยะ visible object. น. ฌานทมี รี ปู ธรรมในอารมณ.์ n. Thana of the fine material sphere. น. ทะยานอยากในรปู . n. craving after form. น. กําหนัดยนิ ดใี นรปู . n. lust of form. น. โลกของรปู . n. form sphere. น. อารมณ์ คอื รปู ; สงิ ทเี ห็นไดด้ ว้ ยตาทมี องด.ู n. visible thing. ว. เทยี วไปในรปู ; เนอื งดว้ ยโลกแหง่ รปู . a. roaming about in the realm of form. ว. ทําดว้ ยเงนิ . a. made of silver. น. เงนิ ; เหรยี ญเงนิ ; เงนิ ตรา. n. silver ; silver coin.

เรณุ,เรณู น. ละอองเกสร ; ฝ่ นุ ; นวลละออง. เรยี ไร n. pollen ; dust. โรค,โรคะ น. ทําบญุ ; ขอเงนิ ชว่ ยตามใจสมัคร. โรคี n. donation. โรจนะ น. ป่ วยไข ้ . n. disease ; illness. โรช ิ น. คนป่ วย ; คนไข ้ ; คนป่ วยไข.้ โรหติ n. patient. น. ความรงุ่ โรจน์ ; การสอ่ งแสง ; การสอ่ ง. ล n. glory ; shining. ลการะ น. ความชอบใจ ; การเลอื ก. ลกณุ ฏกะ n. liking ; choice. ลคลุ ะ น. ครทู เี คารพ ; ภาษาญปี ่ นุ ในเซน เป็ นคําทยี กยอ่ ง ลดา,ลตา n. roshi. ลวณะ ว. สแี ดง ; แดง ลวนะ a. red ; of red colour. ลสกิ า น. กวางชนดิ หนงึ ; ปลาชนดิ หนงึ เรยี กวา่ ตะเพยี น. n. kind of deer ; kind of fish. น. ใบเรอื ; ใบ. n. sail. ว. คอ่ ม ; ตัวเตยี . a. dwarf. น. ไมค้ อ้ น ; ตะบองสนั ; ไมต้ ะบอง. n. cudgel. น. ไมเ้ ลอื ย ; สาย. n. creeper. น. เกลอื . n. salt. น. เกยี ว ; ตดั . n. mowing ; reaping. น. ไขขอ้ .

ลสี n. synovic fluid. ลสณุ ะ น. มนั สมอง . ลหุ n. brains. น. กระเทยี ม . ลหตุ า n. garlic. ลหปุ รวิ ตั ตะ ว. เบา ; เร็ว. ลักขณะ,ลกั ษณะ a. light ; quick. น. สระทอี อกเสยี งสนั ลกั ขะ n. short vowel. น. ความเบา. ลักขกิ ะ n. agility. ลักขี ว. เปลยี นแปลงเร็ว ; กลบั กลอกโดยเร็ว. ลักทณูปนชิ ฌาน a. quickly changing. ลคั คนะ น. เครอื งหมาย ; เครอื งกาํ หนดหมาย ; สงิ ทใี ชส้ ําหรับทํานาย ; ลัคคะ คณุ ภาพ ; เครอื งชโี ชคลาภ. ลังคี n. sign ; mark characteristic ; quality. ลังคลุ ะ น. คะแนน การเลน่ กฬี า หรอื พนัน ใชค้ ําวา่ เป้ า โดยเฉพาะในการ ยงิ ธนู ; แสนในการนับจํานวน ; จํานวนหนงึ แสน. n. mark ; target ; hundred thousand. ว. ผมู ้ โี ชค ; ผมู ้ บี ญุ ญาธกิ าร. a. fortunate ; lucky. น. โชค ; โชคดี ; ความสวสั ดี ; ความเรอื งรอง. n. luck ; good fortune ; personal welfare. น. เพง่ ลักษณะ n. characlenistic –examining Thana. น. ตดิ ; แขวน ; หอ้ ย. n. attachment ; hanging on. ว. คลอ้ งอยู่ ; ตดิ อย.ู่ a. attached ; sticking ; hanging on. น. กลอน ; เครอื งกดี ขวาง ; ลงั คเิ ป็ นคําเดยี วกนั . n. bolt ; barrier ; obstruction. น. หางของสตั ว์ .

ลังฆกะ n. tail of animal. ลงั ฆนะ น. ผกู ้ ระโดด ; นักกายกรรม. ลัชชา n. jumper ; acrobat. ลชั ชี น. กระโดด . ลญั จกร,ลญั ฉกร n. jumping ; hopping. น. ความละอาย ; ตน้ ไมยราบ. ลัญจะ n. shame ; bashfulness. ลัฏฐิ ว. ผมู ้ คี วามละอาย ; ผรู ้ สู ้ กึ ผดิ ชอบชวั ด.ี ลัฏฐกิ า a. feeling shame ; conscientious. ลัฏฐวิ นั น. ตรา ใชต้ หี รอื ประทับหรอื ใชห้ วั แหวนประทับบนดนิ เหนยี ว ; ลัณฑะ ไทยมกั ใชเ้ ป็ นสญั จกร. ลัทธะ n. seal. ลทั ธิ น. สนิ จา้ ง ; สนิ บน ; ของสนิ บน. ลาขา n. wage ; bribe. ลาชปัญจมะ น. ไมถ้ อื ; หน่อ. ลาชะ n. stick ; young tree. น. สวนตน้ ไมห้ นุ่ม ; สวนตน้ ไมท้ เี พงิ เรมิ เตบิ โต ; ป่ าไผ.่ n. grove of young trees. น. สวนตาลหนุ่ม แปลตามอรรถกถาวนิ ัย; ป่ าทมี ตี น้ ไผ.่ n. grove of the young fanpalms. น. อจุ จาระของสตั ว์ . n. dung of animals. ว. ไดแ้ ลว้ ; ไดร้ ับแลว้ . a. gained ; received. น. ความเห็น ; ทฤษฎี ; พธิ .ี n. view ; theory. น. ครัง . n. sealing wax. ว. มขี า้ วตอกครบหา้ . a. having parched corn as the fifth. น. ขา้ วตอก ; ตอก. n. parched corn or rice.

ลาป,ุ ลาพ,ุ ลาวุ น .นําเตา้ ; เตา้ . ลาภ,ลาภะ n. gourd. ลาภมัจฉรยิ ะ น .ได ้ ; สงิ ทไี ดม้ า. n. acquisition ; gain. ลาภี น. ตระหนลี าภ ; ไมอ่ ยากใหค้ นอนื ไดล้ าภ ; เห็นแกต่ วั เรอื งลาภ ลามก นัน อยากไดแ้ ตผ่ เู ้ ดยี ว. ลายกะ n. selfishness in gain ; egoism. ลาสะ, ลาสนะ ว. ผมู ้ ลี าภ ; ผมู ้ ักได.้ ลกิ ขา a. one who gains. ลงิ ค์ ว. ดอ้ ย ; ตํา ; ชวั ชา้ ; อจุ าด. ลนิ a. inferior ; sinful ; wicked. ลปิ ิ ว. ผเู ้ กยี ว ; ผตู ้ ดั ; ผตู ้ ัดเกยี ว. ลปิ ิการ a. reaper ; mower. ลมิ ปนะ น. เตน้ รํา ; กฬี า. ลนี ะ n. dancing ; sport ; atheletic pastime. น. ไขเ่ หา ; มาตราวดั นําหนัก ตังชอื ตามไขเ่ หา ; เหา. ลนี ัตถะ n. egg of a louse ; measure named after it. น. เครอื งหมาย ; องคก์ ําเนดิ ; เพศ ; ชาต.ิ n. mark ; sign ; (the) generative organ ; (the) gender. น. อวยั วะทใี ชล้ มิ รสอยใู่ นปาก . n. tongue. น. ตัวหนังสอื ; การเขยี น ; วาดเขยี น. n. letter ; writing. น. นักเขยี น ; เสมยี น ; นายเวร. n. writer ; clerk. น. ฉาบ ; ทา. n. smearing. ว. มนึ ; เชอื งชา้ ; เกยี จครา้ น. a. dull ; slow ; sluggish. ว. ซอ่ น ; เรน้ ; เรน้ ลับ . a. hid ; concealed. น. เนอื ความเรน้ ลับ ; อรรถะซงึ ยังไมเ่ ปิดเผย.

ลลี า n. concealed meaning. ลฬี หะ น. เยอื งกราย ; เลน่ ; ความสนุกสนาน ; เดนิ นวยนาด. ลทุ ทะ n. movement ; amusement. ลทุ ทะ,ลทุ ทกะ น. เยอื งกราย มักใชเ้ ฉพาะพระพทุ ธองค.์ ลทุ ธะ n. movement used with reference to the Buddha. ลมุ พนิ ี ว. ผโู ้ หดรา้ ย ; ผรู ้ า้ ย ; ฆาตกร ; บางทกี ็เขยี นวา่ ลทุ . ลขู ะ a. cruel ; murderous. เลขนะ น. พราน. เลขะ n. hunter ; huntsman. เลขา ว. ผลู ้ ะโมบ ; ผอู ้ ยากไดห้ รอื มักได.้ เลฑฑุ a. covetous ; greedy. เลณะ น. ทปี ระสตู พิ ระพทุ ธเจา้ . เลปะ n. Lumpine ; Lumbini. เลว ว. เศรา้ หมอง ; ปอน ; หยาบ; ยากจน. เลส a. rough ; unpleasant ; hard ; harsh. โลกธรรม น. เขยี น ; ตัวหนังสอื . n. writing ; letter. น. เขยี น ; คัมภรี ์ ; คําจารกึ ; ตวั หนังสอื ; วชิ าคํานวน. n. writing ; manuscript ; inscription ; letter. น. รอยขดี ; เสน้ ; ตวั อักษร. n. line . น. กอ้ นดนิ ; กอ้ น. n. clod of earth. น. ถํา ; ทเี รน้ ; ทหี ลบภยั ; อาศรม. n. cave ; rock cavern ; asylum ; refuge. น. ฉาบ ; เคลอื บ ; ทาสี ; สที ฉี าบไว ้ ; บางทเี ขยี นวา่ เลป. n. coating ; plastering ; plaster. ว. ในพทุ ธธรรม ความใกลเ้ คยี ง คอื มาร. a. evel. น. สงิ เล็กนอ้ ย ; ขอ้ อา้ งเลส ; กลอบุ าย. บางครังเขยี นวา่ เลศ. n. trifle ; pretext ; trick. น. ธรรมประจําโลก ; ธรรมดาของโลก.

โลกนาถะ n. worldly condition. ว. ผเู ้ ป็ นทพี งึ ของโลก ; พระคณุ นามของพระพทุ ธองค์ ; บางที โลกนายกะ เขยี นวา่ โลกนายก. โลกบาล,โลกปาล a. Lord of the world ; epithet of the Lord Buddha. โลกวชั ชะ ว. ผนู ้ ําของโลก ; พระคณุ นามของพระพทุ ธองค.์ โลกันต์ a. leader of the world; epithet of the Lord Buddha. โลกาธปิ ติ ว. ผคู ้ มุ ้ ครองโลก ; ผปู ้ กป้องโลก. โลกาธปิ ไตย a. guardian of the world. โลกาธปิ ัจจะ น. ตเิ ตยี นโดยโลก. โลกามสิ n. worldly fault. น.ทสี ดุ แหง่ โลก ; ปลายโลก. โลกยิ ะ n. end of the world. ว. ผเู ้ ป็ นใหญใ่ นโลก หมายถงึ จักรพรรด.ิ โลกตุ ตรภมู ิ a. dominant of the world ; master of the world. น. ถอื โลกเป็ นใหญ่ ; ถอื ความเป็ นของมวลชน. โลกตุ ตระ n. following the influence of the world. โลจนะ น. ความเป็ นใหญ(่ ในโลก) โลณะ n. domination of the world. น. เครอื งลอ่ ของโลก ; สงิ น่ายนิ ดสี าํ หรับอายตนะ มตี า ; โลกทลี อ่ ใจใหห้ ลง. n. temptation of the world ; pleasures of sense. ว.เนอื งดว้ ยโลก ; บางทเี ขยี นวา่ โลกยี . สนั สกฤตเขยี นวา่ laukika. a. worldly ; mundane ; earthly. น. ภมู ิ หรอื พนื ฐานแหง่ จติ ทขี า้ มพน้ จากโลก ; ธรรมชาตชิ ว่ ยพน้ โลก. n. supramundane plane. ว. ขา้ มพน้ โลก ; โลกอตุ า . a. ultramundane ; transcendental. น. ตา ; ดวงตา. n. eye. น. เกลอื .

โลณกิ ะ n. salt. โลปะ ว. มรี สเค็ม ; เค็ม ; เนอื งดว้ ยเกลอื . โลมหังสะ a. having a salt taste ; relating to salt. โลลปุ ะ น. ลบ (ในไวยากรณ)์ ; ตัดออก. โลหการกะ n. cutting off. โลหกมุ ภี น. ขนพองสยองเกลา้ . โลหคลุ ะ n. horripilation or bristling of the hair. โลหติ ว. ละโมบ ; อยากได ้ บางทเี ขยี นวา่ โลลปุ . a. greedy ; covetous. โลหติ ปุ บาท น. ชา่ งโลหะ; ชา่ งทองเหลอื ง ; บางทเี ขยี นวา่ โลหการ. n. blacksmith. น. หมอ้ โลหะ ; หมอ้ เหลก็ . n. metal cauldron. น. กอ้ นโลหะ . n. metal ball. ว. แดง. a. red. น. เลอื ด. n. blood. น. มาจากบาลี โลหติ ปุ ฺปาท ยงั พระโลหติ ของพระพทุ ธเจา้ ใหห้ อ้ . n. drawing blood to the Lord Buddha ; wounding of the Buddha. ว พจนานุกรมพระพทุ ธธรรม บาลี - ไทย - อังกฤษ วจนะ THE PALI-THAI-ENGLISH DICTIONARY OF BUDDHIST TERMS วจะ แสดงหมวด ว น. ถอ้ ยคํา ; กลา่ ว ; เปลง่ วาจา. n. word; saying ;utterance. น. ถอ้ ยคํา ; คํา. n. word ; saying.

วจะ,วจา น. วา่ นนํา. n. sweet – flag plant ; orris root. วจัตถะ จัดเป็ นยาวชวี กิ อนุญาตใหพ้ ระฉันไดต้ ลอด. วจี น. วา่ นเปราะ. วจกี รรม n. wedge or flag-like herb with fragrant leaves. วจที จุ จรติ น. คําพดู ; ถอ้ ยคํา ; คํา. วจเี ภท n. speech ; word. วจวี ญิ ญัติ น. กระทําดว้ ยวาจา. n. verbal or oral action. วจสี มาจาร น. ความประพฤตชิ วั ทางวาจา ; พดู จาไมด่ .ี วจสี งั ขาร n. misbehaviour in words. น. เปลง่ วาจา.,พดู ,กลา่ ว. วจสี จุ รติ n. utterance. วชะ น. ทําใหร้ ทู ้ างวาจา ; แสดงออกทางวาจา ; รคู ้ วามหมายทาง วชริ ะ วาจา. วฏงั สกะ n. vocal expression ; intimation by language ; speech. วฏมุ ะ น. ประพฤตชิ อบทางวาจา. วณะ n. good conduct in speech. น. เครอื งปรงุ วาจา อันไดแ้ ก่ วติ ก คอื ความตรกึ ; วจิ าร คอื ความ ตรอง. n. antecedent or requisite for speech. น. ประพฤตชิ อบทางวาจา. n. good action in speech. น. คอกโค ; คอกสตั ว์ ; คอก. n. cow-pen ; cattle – fold ; pen. น. เพชร ; สายฟ้า ; วชั ระ. n. diamond ; thunder –bolt. น. เครอื งประดบั ศรี ษะ. n. head – ornament. น. ทาง ; วถิ .ี n. road ; way. น. แผล ; รอยแผล .

วณชิ ชา n. wound. วณพิ ก,วนพิ ก น. การคา้ ; คา้ . n. trade ; trading. วตะ,วตั ,พรต น. มาจากบาลี วณพิ ฺพก วนพิ ฺพก ขอทาน , ตา่ งจากยาจกตรงที วณพิ ก พดู แสดงคณุ ของทา่ น ทใี หใ้ นการขอ รวมตลอดใหศ้ ลี ให ้ วต,ิ วตกิ า พรดว้ ย. วทนะ n. pauper ; beggar. วธกจติ น. มาจากบาลี วต, จากสนั สกฤต วฺรต หนา้ ที ; ทําหนา้ ทที าง วธกเจตนา ศาสนา. วธ,ู พธู n. religious duty or observance. วนะ,วน น. รัว ; รัวบา้ นหรอื วดั . วปนะ n. fence. วมถ,ุ วมนะ น. หนา้ ; คําพดู ; คําอทุ าน ; ปาก. วร,เวระ n. face ; speech ; utterance. วระ น. จติ ทคี ดิ ฆา่ . n. thought of killing. น. เจตนาทจี ะฆา่ . n. intention of killing. น. หญงิ สาว ; หญงิ ทเี ป็ นภรรยา. n. young woman. น. ป่ า ; ป่ าไม ้ . n. forest ; wood. น. หวา่ น ; หวา่ นขา้ ว. n. sowing. น. อาเจยี น ; อาหารทอี าเจยี นหรอื คายออก. n. vomiting ; discharged food ; vomited food. น. เกลยี ด ; แกแ้ คน้ ; กระทําอนั เป็ นศัตรู ; ชวั . n. hatred ; revenge ; sin ; enmity. ว. ประเสรฐิ ; เลศิ ; ดี ; a. noble ; excellent . น. พระ ; สงิ ปรารถนา ; สงิ ทเี ลอื ก. n. boon ; favour.

วรัตตา น. สายหนัง ; หนัง. วรัตถานะ n. thong ; strap. วรากะ น. กําหนด ; ตังใจ ; ความปรารถนา. วราหะ n. fixing ; determination ; resolution. วลย,วลัย ว. ผลู ้ ม่ จมใ ; ผตู ้ กยาก ; ผทู ้ ขี น้ แคน้ . วลญั ชนะ a. wretched ; miserable. วลญั ชะ น. สกุ ร ; หมู . n. hog ; boar ; pig. วลาหก น. กําไล ; กําไลมอื . วลิ n. bangle ; bracelet ; loop. วลติ ะ น. ใช ้ ; ใชส้ อย. n. resorting ; using. วสคะ น. รอย ; รอ่ งรอย ; แนว ;แถว ; วสนะ n. track ; trace ; line. วสะ ปทวลัญชะ รอยเทา้ ; footprint . สงิ ทใี ชแ้ ลว้ คอื กากทถี า่ ย ออกมาหรอื อจุ จาระนันเอง. n. excrement ; faeces ; dung. น. เมฆฝน . n. rain cloud. น. เกลยี ว ; รอยยน่ ; รอย. n. fold ; wrinkle . ว. เหยี ว ; ยน่ ; เหยี วยน่ . a. wrinkled . ดังเชน่ วลติ ตจะ คอื มหี นังเหยี ว ; มหี นังยน่ ลง. ว. ผตู ้ กอยใู่ นอํานาจ. a. being in someone’s power ; in someone’s hand. น. การอยู่ ; นุ่มหม่ ; เครอื งนุ่มหม่ ; ทอี ย.ู่ n. dwelling ; clothing ; clothes. น. กําลงั ; อํานาจหนา้ ที ; อาชญา. n. power ; control ; authority. แกว้ ; มณ.ี n. gem ; jewel.

วสนั ตะ,วสนั ต์ ดงั เชน่ วสตุ ตมะ แกว้ ประเสรฐิ สดุ noblest gem or jewel. น. ฤดใู บไมผ้ ลิ ; ใบไมผ้ ล.ิ วสา n. spring . วสานุคะ ใชผ้ ดิ กนั เป็ นฤดฝู นในภาษาไทย. วส,ิ วสี น. มนั เปลว ; ไขมนั ; มัน. วสปิ ปัตตะ n. grease ; fat ; tallow. วสุ ว. ผตู ้ กอยใู่ นอํานาจของผอู ้ นื . วสธุ า a. being in someone’s power. วสนุ ธรา น. ความชาํ นาญ ; ความชาํ ชอง; ความสามารถ ; ความมที ักษะ. วสมุ ตี n. mastery ; skill. วกั กะ ว. ผทู ้ มี คี วามชํานาญ. a. one who has mastered well. วคั คพันธนะ น.ทรพั ย์ ; ของมคี า่ . วคั คะ,วรรค n. wealth. วคั คยิ ะ น. แผน่ ดนิ ; พนื ดนิ . n. earth. น. แผน่ ดนิ . n. earth. น. แผน่ ดนิ . n. earth. ว. แทนคําวา่ วงั กะ ในกรณีโคง้ ; งอ. a. crooked. น. ไต. n. kidney. เคยแปลกนั วา่ มา้ ม ปิหกะ แปลกันวา่ ไต. คําอธบิ ายในหนังสอื วิ สทุ ธมิ รรค วา่ วกั กะ แปลวา่ ไต หรอื kidney ปิหกะ คอื มา้ ม หรอื spleen. น. รวมเป็ นพวก ; ตงั เป็ นพวก. n. forming into a group ; guild. น. พวก ; กลมุ่ ; บททใี นคมั ภรี .์ n. company ; chapter of a canonical book. ว. เนอื งดว้ ยหมเู่ หลา่ .

วคั คุ a. belonging to a group. วงั กะ ว. ไพเราะ ; น่ารัก ; น่าพอใจ ; น่าพงึ ใจ. วงั สะ,วงส,์ วงศ์ a. lovely ; pleasant agreesable. ว. โคง้ ; งอ ; คดโกง ; ไมซ่ อื สตั ย์ ; โกง. วจั จกฏุ ,ิ วจั จกฎุ ี a. bent ; crooked ; dishonest. วจั จกปู ะ น. มาจากบาลี วสํ , จากสนั สกฤต วํศ เชอื สาย ; เผา่ พันธุ์ ; ตน้ ไผ่ วจั จะ ; ขลยุ่ ไมไ้ ผ่ ; เผา่ พงศ.์ วจั ฉะ n. race ; lineage; bamboo tree ; bamboo flute. วชั ชนะ น. สว้ ม ; ทที ําสรรี กจิ ; ทถี า่ ยอจุ จาระปัสสาวะ. วชั ชะ n. privy ; lavatory. วชั ฌะ น. หลมุ อจุ จาระ . n. privy pit. วญั จกะ น. คถุ ; อจุ จาระ ; ของทถี า่ ย. วญั จนะ,วญั จนา n. excrement ; faeces ; dung. วญั ชะ น. ลกู โค ; ลกู สตั ว์ ; ลกู ๆ ของสตั ว.์ วญั ชา n. calf ; young of animal. น. เวน้ ; หลกี เลยี ง. n. shunning. น. โทษ ; ความผดิ ; มคี วามผดิ . n. fault. ว. ผคู ้ วรฆา่ . a. fit to be killed. อยา่ งเชน่ วชั ฌฆาตกะ คอื ผฆู ้ า่ คนทคี วรฆา่ ไทยแปลงมาใชเ้ ป็ น เพชฌฆาต. น. คนโกง ; คนหลอกลวง. คนลวง. n. cheat ; fraudulent. น. โกง ; หลอกลวง. n. cheating ; fraud. ว. หมนั ; ผเู ้ ป็ นหมนั ; ไมม่ ลี กู . a. barren. น. หญงิ หมัน . n. barren woman.

วฏั ฏะ น. วงกลม ; ความเวยี นวา่ ยตายเกดิ . วฏั ฏิ n. circle ; cycle of rebirth. วฑั ฒกี น. ไสต้ ะเกยี ง ; เกลยี ว ; มว้ น . วฑั ฒะ n. wick; roll ; rim. วฑั ฒิ น. ชา่ งกอ่ สรา้ ง ; ชา่ งไม ้ ; ชา่ ง. วณั ฏะ n. architect ; carpenter. วณั ณะ,วรรณะ ว. เจรญิ ; เพมิ ขนึ ; เจรญิ เตบิ โต. a. augmenting ; increasing . วดั น. เจรญิ ; เพมิ ; ผลประโยชน์ ; สวสั ดภิ าพ ; ดอกเบยี ก็ได.้ n. increase ; profit ; interest on money. วดั รา้ ง น. ขวั ; กา้ น มหี ัวทา้ ย. วดั ราษฎร์ n. stalk. วดั หลวง น. มาจากบาลี วณฺณ ,มาจากสนั สกฤต วรฺณ คณุ ; คําสรรเสรญิ , วตั ต,์ วตั ร บางทเี ขยี นวา่ วัณณ ; n. quality ; praise. น. สี ; ผวิ ; ผวิ พรรณ. n. colour ; colour of skin ; complexion. น. สถานทที างศาสนา ; มโี บสถแ์ ละวหิ ารตลอดจนกฏุ อิ ยดู่ ว้ ย ; ที อยปู่ ระจําของภกิ ษุสามเณร แบง่ เป็ น 2 กลา่ วคอื ทไี ดร้ ับ พระราชทานวสิ งุ คามสมี า ไดร้ ับการรับรองจากทางการ มพี ระบรม ราชโองการประกาศเขตทําอโุ บสถสงั ฆกรรรมไว ้ อกี ขอ้ หนงึ เรยี กวา่ สํานักสงฆ์ วดั ทไี ดร้ ับอนุญาตแลว้ ยงั มไิ ดร้ ับพระราชทาน วสิ งุ คามสมี า n. monastery ; wat. น. วดั ทไี มม่ พี ระมานาน. n. deserted monastery. น. วดั ในชมุ ชน. n. community monastery. น. วดั ทเี กยี วพันกบั พระมหากษัตรยิ .์ n. royal monastery. น. มาจากบาลี วตฺต มาจากสนั สกฤต วฺรต หนา้ ที ; กจิ การ ; ศาสนกจิ ; การจําศลี .

วตั ตบท n. duty ; function ; service ; observance. วตั ตมานะ ไทย เขยี นวา่ วตั ร มไิ ดม้ าจากสนั สกฤต ทังนี เพราะสนั สกฤต เป็ น วตั ตมานา วฺรต ตรงกับคําวา่ พรต คนไทยอาจเคยเห็น ตฺต ในบาลตี รงกับ ตฺร วตั ต,ุ วตั ตา ในสนั สกฤต ดงั เชน่ นักขตั ต เป็ น นักกษัตร , เขตต์ เป็ น เกษตร วตั ถะ,พัสตร์ เขยี น วตั ต์ เป็ น วตั ร เมอื ใชก้ ันจนชนิ แลว้ ไมผ่ ดิ ใชไ้ ดเ้ ป็ นคําทใี ช ้ วตั ถ,ุ วสั ดุ กนั เคยชนิ แลว้ . น. บทหรอื รายการ , ทางแหง่ การปฏบิ ัตทิ ดี .ี วตั ถกุ าม n. items of good practices. วทั ญ ตุ า ว. มอี ยู่ ; เป็ นไปอยู่ ; เป็ นอย.ู่ a. existing. น. ระยะในกาลปัจจบุ ัน. n. present period. น. ปัจจบุ นั กาล เป็ นนามทางไวยากรณ.์ n. present tense ; name in grammar. น. ผพู ้ ดู ; ผกู ้ ลา่ ว ; ผเู ้ ลา่ . n. one who speaks or says ; sayer. น. มาจากบาลี วตฺถ, จากสนั สกฤต วสฺตฺร ผา้ ; เครอื งแตง่ กาย ; เครอื งนุ่มหม่ ก็ได.้ n. cloth ; garment ; raiment. น. มาจากบาลี วตฺถ,ุ จากสนั สกฤต วสฺตุ สงิ ของ ; สงิ ทเี ป็ นชนิ เป็ นอนั . n. thing ; substance. พนื ที ; พนื ดนิ ; สถานท.ี n. site ; ground ; place. เรอื ง ; เรอื งราว; n. story. มลู ฐาน ; รากฐาน ; สงิ n. foundation ; basis. น. สงิ ทอี ยากได.้ n. objective sensuality. น. เป็ นผเู ้ ออื เฟือคดิ ในการใหท้ าน. n. liberality ; liberalness.

วทั ญ ู ว. ผรู ้ ใู ้ นการพดู ; ผรู ้ คู ้ ําพดู ผทู ้ พี ดู กันรเู ้ รอื งไดโ้ ดยงา่ ย ผยู ้ อมฟัง วธั ฒนะ คําพดู ของคนขอทาน หรอื คนยากจน บคุ คลผมู ้ ใี จเออื เฟือคดิ ใน วนั โกน การใหท้ าน. a. liberal ; giving ear to supplications. วนั เขา้ พรรษา น. เจรญิ ; เตบิ โต ; ขยายตัว . ยอ่ เป็ นวฒั นะ หรอื วฒั นา. วนั ทนะ, วนั ทนา n. prosperity ; increase ; enlargement. วนั ปวารณา,มหา น. วนั พระโกนศรี ษะ เป็ นวนั กอ่ นหนา้ วนั พระ 1 วนั ไดแ้ กว่ ันขนึ ปวารณา และแรม 7 คํา วันขนึ หรอื แรม 14 ในเดอื นเต็ม 30 วนั วนั แรม 13 วนั พระ คําในเดอื น มี 29 วนั ในทางจันทรคต.ิ พระโกนศรี ษะ เดอื นละ ครัง วนั ขนึ 14 คําของทกุ เดอื น วนั กอ่ นหนา้ วนั พระ 1 วนั มี 4 ครัง วนั เพ็ญ ตอ่ เดอื นเรยี กวา่ วนั โกน. วนั ออกพรรษา n. shaving day ; day on which the monks shave their heads. น. วนั เรมิ ตน้ แหง่ ฤดฝู น ภกิ ษุอยภู่ ายในวดั ตลอดเวลา 3 เดอื น ของฤดพู รรษา. n. first day of the Buddhist Lent. น. ไหว ้ ; แสดงความเคารพ ; กระพมุ่ มอื ไหว ้ ; แสดงอาการ เคารพ. n. lifting of the folded hands as token of reverence. น. วนั ออกพรรษา เป็ นวนั ทภี กิ ษุสงฆป์ ระชมุ กัน กลา่ วอนุญาตกัน และกัน วา่ กลา่ วตกั เตอื น ทักทว้ งได ้ เมอื ไดเ้ ห็น ไดย้ นิ หรอื นกึ วา่ รังเกยี จทําสงิ ผดิ พลาดขนึ . n. last day of the Buddhist Lent. น. วนั ฟังธรรมและรักษาอโุ บสถศลี ของพทุ ธศาสนกิ ชน ตกในวนั ขนึ และแรม 8 คํา ขนึ และแรม 15 คํา ของเดอื นทางจันทรคติ ทมี ี ดว้ ยกนั 30 วนั เดอื นทมี ี 29 วนั ตา่ งไปเฉพาะวนั ปลายเดอื น กลา่ วคอื วนั พระปลายเดอื น วนั พระปลายเดอื น ตกในวนั แรม 14 คํา ; วนั ธรรมสาวนะ ; วนั ประชมุ ถอื ศลี ฟังธรรม. n. Buddhist holy day. น. วนั พระจันทรเ์ ต็มดวง ตรงกบั 15 คํา n. full moon day. น. วนั สดุ ทา้ ยของการจําพรรษาในพทุ ธศาสนา.

วนั อโุ บสถ n. last day of the Buddhist Lent. น. วนั ภกิ ษุประชมุ กันฟังการสวดปาฏโิ มกขท์ กุ ๆ กงึ เดอื น. วปั ปมงคล n. day on which the Buddhist monks assemble in order to วปั ปะ attend the recitation of Patimokkha every fortnight. วมั ภนะ เป็ นวนั ทพี ทุ ธศาสนกิ ชน รักษาศลี อโุ บสถทกุ วนั พระ มี 4 ครังตอ่ วมั ภี เดอื นในทางจันทรคต.ิ วมั มกิ ะ Day on which the Buddhists observe the Uposatha or the วยั Eight precepts , every Buddhist holy day, 4 times a month. วลั ลภ น. มงคลพธิ ใี นการไถพนื เพอื หวา่ นหรอื พธิ แี รกนาขวญั วลั ลรี n. ploughing festival. ไทยใชศ้ พั ทแ์ รกนาขวญั หรอื พระราชพธิ จี รดพระนังคลั หมายถงึ เรมิ การทํานา มกี ารไถและการหวา่ น. น. หวา่ น . n. sowing. น.ขม่ ผอู ้ นื ; ดหู มนิ ผอู ้ นื . n. contempt ; despite. ว. ผขู ้ ม่ หรอื ดหู มนิ . a. one who treats with contempt. น. จอกปลวก . n. ant – hill น. อายุ ; ระยะกาลของชวี ติ ; ระยะอายุ ; n. age ; period of life. ปฐมวยั คอื วยั แรก first period of life ; youth. มัชฌมิ วยั คอื วยั กลางคน middle period of life.ปัจฉมิ วยั คอื วยั สดุ ทา้ ย last period of life ; old age. วยั รนุ่ teenage. ความเสอื ม ; ความเสยี . n. decay ; loss. ว. เป็ นทชี อบใจ ; เป็ นทโี ปรดปราน ; เป็ นทพี งึ ใจ. a. favourite. น. พวง ; กลมุ่ มาจากบาลแี ละสนั สกฤต. n. bunch ; cluster.

วลั ลิ น. เถาวลั ย์ ; ไมเ้ ลอื ย บางทเี ขยี นวา่ วลั ล.ี วลั ลรู ะ n. creeper. วสั สกาละ,พรรษกาล น. เนอื แหง้ ; เนอื ตากแหง้ ; เนอื ทแี หง้ ลง. วสั สะ n. dried flesh. วสั สานะ น. ฤดฝู น ; ฤดพู รรษา ; หนา้ ฝน. วสั สาวาสะ n. rain season ; Buddhist Lent season. วสั สาวาสกิ จวี ร น. ปี ; ฝน ; ปีหนงึ . n. year ; rain. วสั สาวาสกิ ภตั ต์ น. ฤดฝู น ; หนา้ ฝน . วสั สกิ สาฎก n. rainy season. วสั สปู นายกิ ทวิ สะ น. อยจู่ ําพรรษา. วสั สปู นายกิ า n. spending of the rainy season ; Vassa residence. น. ผา้ จํานําพรรษา เป็ นผา้ ทถี วายแกภ่ กิ ษุผทู ้ จี ําพรรษาแลว้ . วากกรณะ n. cloth to be offered to the monks who take up the วากจรี ะ Vassa residence. วากยะ น. อาหารสาํ หรับภกิ ษุจําพรรษา. วาจก n. food for a monk who takes up the Vassa residence. น. ดอกมะลิ ; มะล.ิ n. jasmine. น. วนั เขา้ พรรษา ; เขา้ พรรษา. n. first day of Lent. น. เขา้ พรรษา ; เรมิ อยจู่ ําพรรษา . n. approach of the rainy season ; commencement of Vassa residence. น. สนทนา ; พดู จา. n. conversation. น. ผา้ เปลอื กไมก้ รอง. n. bark garment. น. ประโยค ; คําพดู ; ถอ้ ยคํา. n. sentence ; saying. ว. ผสู ้ อน ; ผสู ้ วด ; ประโยควาจกตา่ งๆ ในทางไวยากรณ์ ; ผพู ้ ดู . a. teacher ; reciter ; voices .

วาจสกิ ะ ว. เนอื งดว้ ยวาจา. วาจา a. connected with speech. วาจคุ คตะ น. ถอ้ ยคํา ; คําพดู ; การกลา่ วดว้ ยถอ้ ยคํา. วาณชิ ,พาณชิ n. word ; saying . วาณชิ ชะ ว. คลอ่ งปาก ; จําได ้ ; แมน่ . วาณี a. learned by heart. วาตะ น. พอ่ คา้ . วาตาตปะ n. merchant ; trader. วาทะ น. การคา้ ; คา้ . วาทติ ะ n. trade. น. เสยี ง ; คําพดู ; ถอ้ ยคํา. วาปิ ,วาปี n. voice ; speech. วามนะ,วามนกะ น.ลม ; บางทใี ช ้ วาต. n. wind ; air. วามะ น. ลมและแดด ; แดดลม . วายสะ n. wind and sunlight. น.ทฤษฎี ; คําพดู ; ขอ้ โตแ้ ยง้ ; ลทั ธ.ิ n. theory ; creed ; controversy. น. บรรเลงดนตรี ; เครอื งบรรเลง ; n. playing music. ว. บรรเลงแลว้ . a. played. น. บงึ ; ทขี งั นํา ; ถังนํา. n. tank ; reservoir for water. น. คนคอ่ ม . n. dwarf. ว. คอ่ ม. a. dwarfish. ว. ซา้ ย ; น่าพอใจ ; ฝ่ ายซา้ ย. a. left ; agreeable. น. กา. n. crow.

วายสาริ น. ศตั รขู องกา ; นกเคา้ ก็ได.้ วายะ,วาโย,วายุ n. owl. วายามะ น. ลม ; อากาศ. วายุ n. wind ; air. วาโยธาตุ น. ความพยายาม ; เพยี ร. วารณะ n. exertion ; striving ; effort. น. ลม ; พายุ . วาระ n. wind. วาร,ิ วารี น. ธาตลุ ม. วารติ ตะ n. air element. น. ชา้ ง ; งวงชา้ ง ; วารติ ะ n. elephant . วาลธิ อปุ สรรค ; สงิ ทกี ดี ขวาง. วาลมคิ ะ n. obstruction ; resistance. น. คราว ; โอกาส ; บางทเี ขยี นวา่ วาร. วาลวชี นี n. turn ; occasion ; opportunity. วาละ น. นํา . n. water. น. งดเวน้ ; หา้ ม ; ขอ้ หา้ ม. n. avoidance ; prohibition ; the act that should not be done. ว. ถกู หา้ ม ; ถกู ขดั ขวาง ; ถกู ปราม. a. prohibited ; obstructed ; hindered. น. หาง. n. tail. น. สตั วร์ า้ ย ; สตั วท์ ลี า่ เหยอื ; เสอื ; เสอื ดาว ; เขยี นวา่ วาฟมคิ ก็ ได.้ n. fierce animal ; tiger ; leopard. น. พัดทําดว้ ยหางจามรี ; แสห้ างจามรี ;แสข้ นสตั ว.์ n. fan made of yak’s tail ; yak’s tail chowry. ว. ดุ ; รา้ ย ; บางครังเขยี น พาล.ุ a. fierce ; malicious.

วาลคั คะ น. ขนหางสตั ว์ . วาลกิ า,วาลกุ า n. hair of the tail. วาสนา น. ปลายขน ; ปลายของขน. n. tip of the hair. วาสะ น. ทราย . n. sand. วาสี น. เคยชนิ ทตี ดิ มาแตอ่ ดตี แมพ้ ระอรหันตล์ ะไมไ่ ด ้ ละไดแ้ ต่ วาหะ,วาหนะ เฉพาะพระพทุ ธเจา้ เทา่ นัน หากวาสนาเป็ นความไมด่ ใี นจติ ใจ มอี ยู่ วกิ ขมั ภนะ ในพระอรหนั ตก์ ผ็ ดิ หลกั การ วาสนา เป็ นความเคยชนิ ทาง วกิ เขปนะ วาจา หรอื ทางกาย ดงั เชน่ พดู คําบางคําตดิ ปาก การเคลอื นไหว วกิ ติ มอื เทา้ ในบางลักษณะจนเคยชนิ โดยทจี ติ ใจมไิ ดเ้ กยี วขอ้ งดว้ ย วกิ าล เลย. n. being in a habit of doing or talking. น. การอยู่ ; การพัก ; ฐานะ n. sojourn ; habitation. เครอื งนุ่มหม่ . n. cloth. การอบ ; นําหอม n. perfuming ; perfume. น. มดี ; มดี คม ; มดี โกน ; พรา้ . n. knife ; sharp knife ; razor. น. สตั วพ์ าหนะ ; รถหรอื สงิ ทเี ป็ นพาหนะทัว ๆ ไป . n. beast of burden or draught animal ; carrying ; carriage or conveyance in general. น. ขม่ ไว ้ ; หยดุ ไว ้ ; บรรเทาลง. n. suppression ; subduing. น. ฟ้งุ ซา่ น ; ยงุ่ เหยงิ ; ซดั สา่ ยแหง่ จติ ; ความยงุ่ ใจ. n. confusion ; disorder of mind. น. ชนดิ ; ประเภทก็ได.้ n. sort ; kind . น. ผดิ เวลา. n. wrong time.

วกิ พุ พนะ น. นริ มติ รา่ งดว้ ยฤทธ.ิ วคิ คหะ n. miraculous transformation. น. ทะเลาะ ; ววิ าท. วคิ ตปัจจัย n. quarrel ; dispute ; strife. วฆิ าตะ แยกศพั ทใ์ หเ้ ห็นมลู ราก หรอื ความเป็ นมา; วฆิ าสะ n. analysis or resolution of a word into its elements in วฆิ าสาท,วฆิ าสาทะ grammar. วจิ ักขณะ การฆา่ . n. killing. วจิ ัย,วจิ ยะ ดงั เชน่ มนุสสวคิ คหะ ฆา่ มนุษย์ killing a man. วจิ าร วเิ คราะห์ หรอื พเิ คราะหใ์ นภาษาไทยนัน เป็ นคําทมี าจากคํานี ใน วชิ ชา ภาษาบาลเี ป็ น วคิ ฺคห สว่ นภาษาสนั สกฤต คอื วคิ ฺรห. วชิ ยะ,วชิ ยั , พชิ ยั น. เครอื งสนับสนุน คอื ความไมป่ รากฏ ; การหายไป. n. relation or supporting factor of disappearance. น. ทําลาย ; ความเดอื ดรอ้ น ; ความรบกวน ; บางทเี ขยี นวา่ วฆิ าต. n. destruction ; vexation ; annoyance. น. อาหารทเี ป็ นเดน ; เศษ. n. scraps. ว. ผกู ้ นิ แดน ; ขอทาน ; เศษ. a. one who eats the remains of food ; beggar. ว. ผสู ้ ามารถ ; ผฉู ้ ลาด ; ผรู ้ แู ้ จง้ . a. skilful ; clear – sighted, skillful. น. คนฉลาด . n. wise man. น. คน้ หา ; สอบสวน. n. search ; investigation. ความตรอง. n. sustained application ; consideration . น. ความรู ้ ; ปัญญาชนั สงู ; ศาสตร์ ; การเรยี นร.ู ้ n. knowledge ; higher knowledge ; science. น. ชยั ชนะ ; การอยเู่ หนอื อํานาจ ; ชยั ชํานะ

n. victory ; triumph. วชิ านนะ น. ความรู ้ ; ความจําได.้ n. knowledge ; recognition. วชิ ติ ะ ว. พชิ ติ ชนะแลว้ ; คมุ ไวใ้ นอํานาจแลว้ . a. conquered ; subdued. น. แวน่ แควน้ ; ราชอาณาจักร ; ดนิ แดน. n. kingdom. วญิ ญาณ น. ความรแู ้ จง้ อารมณ์ ; ในทางตา หู จมกู ลนิ กาย ใจ. n. consciousness through eye , ear, nose , tongue , body and mind. เป็ นไวพจนข์ องคําวา่ จติ , ใจ บางครังแปลวา่ n. thought ; mind. วญิ ญาณฌัญจายตนะ น. อาณาเขตรแู ้ จง้ ทไี มส่ นิ สดุ . n. realm of boundless consciousness. วญิ ญาณธาตุ น. ธาตรุ ู ้ ; ธาตทุ ที ําใหร้ .ู ้ n. conscious element. วญิ ู ว. ผรู ้ แู ้ จง้ . a. wise . น. นักปราชญ.์ n. wise man. วติ ก น. ความตรกึ . n. initial application. ; reflexion. วธิ มนะ น. ขบั ไล่ ; ทําใหก้ ระจัดกระจายไป. n. dispelling. วธิ วา น. หญงิ หมา้ ย ; หมา้ ยทเี ป็ นผหู ้ ญงิ . n. widow. วธิ าน น. วธิ ี ; ตระเตรยี ม ; กระบวนการ. n. method ; arrangement ; process. วธิ ,ิ วธิ ี น. ทาง ; วธิ กี าร . n. way ; method. วนิ ัย น. ขอ้ ปฏบิ ตั เิ ป็ นหลักกํากบั ใหเ้ รยี นรู ้ n. discipline.

วนิ พิ โภคะ น. แยก ; ทําใหแ้ ตกตา่ ง. วบิ าก n. separation ; discrimination. วปิ ปยตุ ตปัจจัย น. ผล ; ผลทเี กดิ . วปิ ปสนั นะ n. fruition. วปิ รณิ ามะ น. เครอื งสนับสนุน ใหไ้ มร่ ว่ มกนั หรอื แยกกัน. วปิ รตี ,วปิ รติ n. relation or supporting factor of dissociation. วปิ ัสสนา ว. ใส ; บรสิ ทุ ธิ ; ผดุ ผอ่ ง ; สะอาด. a. pure ; bright. วปิ ัสสนาภาวนา น. เปลยี นแปลง . วปิ ากจติ n. change. วปิ ากปัจจัย ว. ผดิ ; แผก ; ผดิ ออกไป ; กลับกนั . วภิ ชพยากรณ,์ วภิ ชั ช a. wrong ; changed ; reverse. พยากรณ์ น. เห็นแจง้ เห็นวา่ สงิ ทปี ัจจัยปรงุ แตง่ ขนึ ทังปวง ไมเ่ ทยี ง , เป็ น วภิ ชวาท,ี วชั ชวาที ทกุ ข์ , มใิ ชต่ วั ตน. วภิ วตณั หา n. insight; spiritual insight น. เจรญิ ปัญญา. วภิ ังค์ n. insight development. วภิ ตั ิ น. จติ ทเี ป็ นผล ; จติ ทมี ผี ล. n. resultant thought. น. ปัจจัยสนับสนุน ไดแ้ ก่ ผล. n. relation or supporting factor of effect. น. ตอบปัญหา โดยเหตผุ ล และความจรงิ มไิ ดต้ อบแงเ่ ดยี ว n. answering question by means of division in conformity with reason and truth. ว. ผตู ้ รัสจําแนก ตามเหตผุ ลสาํ หรับพระพทุ ธองค.์ a. epithet of the Lord Buddha. น. ทะยานอยากไมม่ ไี มเ่ ป็ น ไมอ่ ยากเป็ นโน่นเป็ นนี อยากใหห้ มด ไปพน้ ไป. n. craving for annihilation. น. คัมภรี ท์ ี 2 แหง่ อภธิ มั มปิฏก เกยี วกบั การจําแนกธรรมะ. n. division ; name of the second book of adhidhamma. น. แจก ; แบง่ ; แจกรปู นามหรอื กริ ยิ า ในทางไวยากรณ.์

วภิ าคะ,วภิ าค n. division ; classifiction . วภิ าวนะ น. แบง่ แยก ; แจก. วภิ ตู ิ n. division ; distribution. วภิ สู นะ, วภิ ษู ณะ น. อธบิ าย ; ทําใหแ้ จม่ แจง้ . วมิ าน n. making clear. วมิ ตุ ิ น. รงุ่ โรจน์ ; งามสงา่ . วโิ มกข์ ,วโิ มกษ์ n. glory ; splendour. วโิ มจนะ น. เครอื งประดบั ; ประดบั ; ตกแตง่ . วยิ หู นะ n. ornament ; decoration. วโิ ยคะ,วโิ ยค น. ทอี ยใู่ นสวรรค์ ; พมิ าน. วริ ชะ n. heavenly mansion. วริ ต,ิ วริ ัติ น. หลดุ พน้ . วริ มนะ n. salvation ; deliverance. วริ าคะ น. หลดุ พน้ . วริ ยิ พละ n. deliverance ; emancipation. วริ ยิ ะ น.ปลดเปลอื ง ; ปลดปลอ่ ย. n. release from ; letting loose. น. รอื ; ถอดออก. n. removal. น. แยก ; พลัดพราก. n. separation. ว. ไมม่ ธี ลุ ี ; ไมม่ มี ลทนิ ; ไมม่ สี งิ แปดเปือน ; ไมม่ มี ลทนิ เลย. a. free from defilement. น. งดเวน้ . n. abstaining from. น. งดเวน้ . n. abstinence ; abstaining from. น. คลายกําหนัด ; หายกําหนัดยนิ ดี ; ไมต่ ดิ ; ความไมข่ อ้ ง. n. dispassionateness ; absence of lust . น. กําลัง ไดแ้ ก่ ความเพยี ร ; กําลงั ความเพยี ร. n. power of energy or dilignce or working hard. น. เพยี ร.

วริ ยิ ารัมภะ n. energy ; vigour ; strength. วริ ยิ นิ ทรยี ์ น. ปรารถนาความเพยี ร. วริ ฬุ หะ,วริ ฬุ ห์ n. energetic effort. วริ ปู น. ธรรมอันเป็ นใหญใ่ นหนา้ ทขี องตน คอื เพยี รพยายาม. วริ ปู ตา n. faculty of energy. วเิ รจนะ ว. งอกงาม ; เพมิ พนู . วโิ รจนะ a. grown ; increased. วโิ รธะ ว. ผดิ รปู ; น่าเกลยี ด ; น่ากลัว. วลิ ยะ,วลิ ยั a. deformed ; ugly. น.น่าเกลยี ด . วลิ าส n. ugliness. วลิ าสนิ ี น. ถา่ ยยา ; ยาถา่ ย ; ถา่ ยดว้ ยยา. n. purging ; purgative. ววิ ฏั ฏ์ น. สอ่ งแสง ; รงุ่ โรจน.์ ววิ าท n. shining ; glory. ววิ าทาธกิ รณ์ น. คดั คา้ น ; ความขดั แยง้ ; ขดั ขวาง ; การขดั . n. opposition ; obstruction. น. ยอ่ ยยับ ; ความสลายตัว ; ความแตกหกั . n. dissolution. หากมคี วามหมายวา่ งาม เขยี นกนั วา่ วไิ ล. น. ความงาม ; ความสงา่ ; รปู โฉมโนมพรรณ. n. charm ; grace. ว. งาม a. charming. น. สตรี n. woman. น. นพิ พาน. n. nibbana, nirvana. น. ทะเลาะเบาะแวง้ กัน ; โตเ้ ถยี งกัน. n. dispute ; quarrel ; controversy. น. เรอื งเกดิ ขนึ โดยการโตเ้ ถยี งของภกิ ษุพระวนิ ัย. n. ecclesiastical case arisen from dispute about

ววิ าห์ the doctrine. ววิ าหมงคล น. แตง่ งาน ; สมรส. วเิ วก n. marriage. วสิ งั วาทนะ น. พธิ แี ตง่ งาน วสิ งั วาทะ n. marriage ceremony. วสิ าขบชู า น. ความสงัด ; ความไมเ่ กยี วขอ้ ง ; เงยี บสงัด. n. seclusion ; detachment ; serenity. วสิ าณะ น. พดู เท็จ ; โป้ปด . วสิ ารทะ n. lying. วสิ าละ น. คําเท็จ ; คําลวง ; คําลอ่ ลวง. วสิ งุ คามสมี า n. lie ; deceiving. (Visakhapuja) น. บชู าในวนั เพ็ญเดอื น เวสาขะ เทยี บกบั วสิ ทุ ธะ เพ็ญกลางเดอื น 6 ในปีปรกตมิ าส เป็ นทรี ะลกึ ถงึ การประสตู ิ , วสิ ทุ ธิ ตรัสรแู ้ ละปรนิ พิ พานของพระพทุ ธองค์ ; บางทเี ขยี นวา่ วสิ าขะ. n. worship on the full – moon day of Vesakha month commemorating birth, Enlightenment and demise of the Lord Buddha ; Buddhist New Year. น. เขาสตั ว์ ; เขา. n. horn. ว. ผอู ้ งอาจ ; ผกู ้ ลา้ หาญ ; ผสู ้ ามารถ ; ผชู ้ าํ นาญ. a. brave ; skill. ว. ใหญ่ ; กวา้ งขวาง. a. broad ; wide ; large. น. เขตของคฤหสั ถ์ เขตทําอโุ บสถสงั ฆกรรมของภกิ ษุสงฆ.์ n. boundary separated from secular area ; consecrated boundaries. ว. ผบู ้ รสิ ทุ ธิ ; บรสิ ทุ ธ.ิ a. clean ; pure; sanctified. น. ความบรสิ ทุ ธิ ; ความหมดจด ; ความศักดสิ ทิ ธิ ; ความ ผอ่ งใส. n. purity ; holiness.

วสิ ทุ ธเิ ทพ น. เทวดาโดยความบรสิ ทุ ธ.ิ วสิ ทุ ธมิ ัคค,์ วสิ ทุ ธิ n. god by purity. มรรค น. ทางไปสคู่ วามบรสิ ทุ ธิ ; ทางแหง่ ความบรสิ ทุ ธิ คอื วสิ กู ทัสสนะ อรหนั ต.์ วสิ กู ะ n. path to purity ; way of purity. วหิ าร น. ดกู ารเลน่ ; ดมู หรสพ. n. seeing a show; visiting a show. วหิ ารคด น. เลน่ ทางโลก ; มหรสพ. วหิ สิ าวติ ก n. worldly amusement. วจี ิ น. ทอี าศัย ; ความเป็ นอยู่ ; การยงั เวลาใหล้ ว่ งไป ; วดั . วณี ะ n. abode ; dwelling ; place ; mode of life ; passing the วตี กิ กมะ time ; retreat. วถี ,ิ วถิ ี น. ระเบยี งโบสถ.์ วมี ังสนะ n. cloister. วมี งั สา น. ความคดิ ทที ารณุ . วรี ะ n. cruel thought. น. ลกู คลนื ; คลนื . n. wave. น. พณิ . n. lute. น. ลว่ งละเมดิ ; กา้ วลว่ ง ; บาป. n. transgression ; sin. น. มาจากบาลี วถี ิ ไทยเขยี นวถิ ี ; ถนน ; หนทาง . n. street ; way ; track. น. ลองใจ ; ทดลอง. n. trying ; finding out ; experiment. น. ไทยเขยี นวมิ ังสา ; พจิ ารณา ; ทดลอง ; สอบสวน. n. consideration ; test ; investigation ; reflection. น. คนกลา้ ; วรี บรุ ษุ ; วรี ชน. n. hero. ว. ผกู ้ ลา้ หาญ ; ผยู ้ งิ ใหญ.่ a. heroic; mighty.

วหี ิ น. ขา้ วเปลอื ก. วฏุ ฐานวสี n. paddy. วฏุ ฐานวธิ ี น. ความชํานาญในการออก. วฏุ ฐานะ n. mastery in emerging. น. วธิ อี อกมาจากอาบตั .ิ วฑุ ฒาปจายนะ n. method of releasing monks from offences. วตุ ติ น. การออก ดังเชน่ นอกจากอาบัต,ิ ออกจากฌาน ; ออกจาก วปู สมะ ครรภก์ ็ได.้ เวกัลละ n. emerging from. เวคะ น. ออ่ นนอ้ มตอ่ ผใู ้ หญ่ . เวชชกรรม n. respect towards elders. เวชชะ น. ประพฤติ ; การใช ้ ; ความชนิ . เวณะ n. conduct ; livelihood ; habit. น. สงบ ; ระงบั ; ผมู ้ นี ายเหนอื . เวณิ n. calmness; cessation ; mastery. เวณุ น. พกิ ล ; ผดิ รปู หรอื ผดิ สว่ น ; บกพรอ่ ง. เวณุวัน n. deformity ;deficiency. เวทนา น. กําลงั ; ความเร็ว ; แรงดนั ; กําลังไป. n. force ; velocity ; impulse. น. กรรมของแพทย์ ; ปฏบิ ัตงิ านทางแพทย.์ n. medical treatment. น. หมอ ; แพทย์ ; หมอรักษาไข.้ n. physician ; doctor. น.ชา่ งไมไ้ ผ่ ; คนวรรณตําถกู ดหู มนิ . n. worker in bamboo ; member of a low and despised caste. น. ชอ้ งผม ; เกลยี วผม. n. braid of hair. น. ไมไ้ ผ.่ น.ป่ าไผ.่ น. ความเสวยอารมณ์ ; ความรสู ้ กึ . n. sensation.

เวทนาปัสสนา น. สตกิ ําหนดพจิ ารณาเวทนา. เวทยติ ะ n. contemplation of sensation. น. เวทนา ; ความรสู ้ กึ สขุ ทกุ ข์ หรอื ไมท่ กุ ขไ์ มส่ ขุ ; เสวย เวทัลละ อารมณ.์ n. contemplation of sensation. เวปลุ ละ ว. รสู ้ กึ อารมณ์แลว้ ; เสวยอารมณแ์ ลว้ . เวมตกิ ะ a. experienced. เวมัชฌะ น. พระพทุ ธศาสนา ประเภททตี อ้ งใชป้ ัญญาพจิ ารณาอยา่ งถี เวมานกิ ะ ละเอยี ด คําสอนอยา่ งหนงึ ใน 9 อยา่ ง. เวยยาวจั จกร,ไว n. philosophical doctrine ; one of nine kinds of the ยาวจั จกร Buddhist doctrines. เวรี น. ความไพบลู ย.์ n. abundance. เวลา ว. ผทู ้ สี งสยั ; ผทู ้ ไี มแ่ น่ใจ. เววจนะ a. in doubt ; uncertain ; doubtful. เวสสมะ , เวสม์ น. ทา่ มกลาง ; ตรงกลาง ; กลาง. เวสสะ,ไวศยะ n. middle ; center. ว. ผอู ้ ยใู่ นทมี วี มิ าน. a. living in a fairy place. น. คนรับใช ้ ; ผทู ้ ําการขวนขวายเป็ นผรู ้ ับใช ้ . n. servant ; agent. ว. ผจู ้ องเวร “ a. bearing hostility ; revengeful. น. ศัตรู ; คอู่ าฆาต. n. enimy. น. กาล ; ฝังนํา ; เขตจํากดั ; ระยะ. n. point of time ; shore ; boundary ; limit. น. ไวพจน์ ; คําทใี ชแ้ ทนท.ี n. epithet ; synonym. น. บา้ น ; ทอี ยู่ ; ทอี าศยั . n. house ; abode ; dwelling place. น บคุ คลทอี ยใู่ นวรรณที 3 คอื วรรณแพศย มอี าชพี ทาง

เวสารัชชะ คา้ ขายหรอื เกษตรกรรม. เวสยิ า n. man of the third caste or vaisya whose business is trade as well as agriculture ; men เวหาสะ,เวหาส for of the third class. เวฬุ น. เป็ นผแู ้ กลว้ กลา้ ; เป็ นผอู ้ งอาจ. เวฬวุ นั n. oldness ; bravery ; perfect self –confidence. โวการ น. ภาษาบาลเี ป็ น เวสยิ า, สนั สกฤตเป็ น เวศฺยา ภาษาไทย เป็ นแพศยา หรอื หญงิ โสเภณ.ี โวฏฐัพพนจติ n. prostitute ; harlot. โวทาน น. ทอ้ งฟ้า ; อากาศ ; เบอื งบน. โวโลกนะ n. sky ; air ; upwards. โวสสคั คะ น. ไมไ้ ผ่ ; ตน้ ไผ.่ โวสานะ n. bamboo tree. โวหาร น. ป่ าไผ่ . n. bamboo grove. น. ความตําทราม ; ความเศรา้ หมอง ; ความทราม. n. inferiority ; defilement. น. ขนั ธ์ ; สว่ นประกอบของความมคี วามเป็ น ; องคป์ ระกอบ. n. aggregates of existence ; constituents of being ; aggregates. น. จติ ทมี คี วามปลงใจ. n. determinding thought. น. ความบรสิ ทุ ธิ ; ทําใหบ้ รสิ ทุ ธิ ; สะอาด ; ผดุ ผอ่ ง. n. purity ; purification ; cleansing ; getting bright. น. แลดู ; สอบสวน. n. looking at ; examination. น. สละคนื ; ปลอ่ ยวาง ; ให.้ n. handing over ; donation. น. ความสาํ เร็จ ; บรรลผุ ล ; ความสมบรู ณ์ ; สาํ เร็จ. n. accomplishment ; perfection. น. คําเรยี กรอ้ ง ; ธรรรมศาสตร์ ; คารม. n. calling ; jurisprudence.

โวหารกิ ะ น. พอ่ คา้ ; ผพู ้ พิ ากษา ; วานชิ . n. trader ; judge. ไวยาวจั กร น. (ลกู ) ศษิ ยว์ ดั ; ผรู ้ ับใชว้ ดั . n. lay bursar. พจนานกุ รมพระพทุ ธธรรม บาลี - ไทย - องั กฤษ THE PALI-THAI - ENGLISH DICTIONARY OF BUDDHIST TERMS แสดงหมวด ศ ส ศ น. สนั สกฤตเป็ น ศฺรทฺธา บาลเี ป็ น สทฺธา ; ความเชอื . ศรัทธา,สทั ธา n. faith. ศรัทธาไทย น. ของขวญั ในการเชอื มัน. ศาลพระภมู ิ n. gift in faith. ศาลา น. เทพารักษ์ประจําพนื ท.ี ศาสดา n. spirit house. ศาสนการ น. หอ้ ง ; หอ้ งใหญ.่ n. wayside shelter. ศาสนสมบัติ น. พระนามพระพทุ ธองค์ ; ผตู ้ ังศาสนา ; ครผู สู ้ อน . ศาสนา n. Great Master. ศาสนาจารย์ น. ฝ่ ายกรมการศาสนาทไี ดร้ ับเงนิ เดอื นทางศาสนสมบตั ิ มใิ ชง่ บเงนิ ทางราชการ โดยตรง. n. religious officials, who receive their salaries from the Religious Property not from the government’s budget. น. สมบตั ทิ างศาสนา ; กองในกรมการศาสนา. n. name of a Division in the Department of Religious Affairs. น. คําสอน ; คําสงั สอน ; ระบบคําสอน ; ลัทธ.ิ n. doctrine ; teaching ; religion ; message . น. ครผู สู ้ อนศาสนา. n. religious teacher. ศาสนกิ สารบญั น. ผทู ้ นี ับถอื ในศาสนา. n. follower.

ศษิ ยว์ ดั น. ศษิ ยข์ องพระในวดั . ศลี n. attendants of the monks in monasteries ; monastery boy ; temple boy. ศกึ ษาจังหวดั น. รักษากายวาจาใหเ้ รยี บรอ้ ย. ศกึ ษาอําเภอ n. precepts ; morality . ศทู ร น. ภกิ ษุผทู ้ ําหนา้ ทอี งคก์ ารศกึ ษาประจําจังหวดั . โศก n. ecclesiastical province - official for education. ส น. ภกิ ษุผทู ้ ําหนา้ ทอี งคก์ ารศกึ ษาประจําอําเภอ สกกจั ฉา n. ecclesiastical district –official for education. สกฏะ น. วรรณที 4 จัดเป็ นชนั ตาํ ทสี ดุ มหี นา้ ทใี นการรับใชบ้ คุ คลทัง 3 วรรณะทสี งู กวา่ . สกทาคามผิ ล n. man of the fourth and lowest caste ; untouchable. สกทาคามมิ รรค ก. ความเศรา้ . v. grief. สกทาคามี น. สนทนา ; อภปิ ราย. สกมนะ n. conversation ; discussion. สกวาที น. เกวยี น . สกสมยะ n. cart ; wagon. น. ผลของผจู ้ ะมาเกดิ อกี ครังเดยี ว. n. fruition of the once – returner. น. มาจากบาลคี ําวา่ สกทาคามมิ คฺค มรรคของผเู ้ กดิ อกี เพยี งครังเดยี ว, ไดเ้ ป็ นอรยิ มรรค ชนั ที 2 ใน 4 ชนั ดว้ ยกนั . n. path of the once –returner. น. เรยี กวา่ พระสกทาคามี ; พระสกทิ าคามี ก็ได ้ ทา่ นผจู ้ ะมาเกดิ อกี เพยี งครัง เดยี ว ตอ่ ไปจะนพิ พาน เป็ นอรยิ บคุ คลชนั ที 2 ใน 4 ชนั ; บางทเี รยี กวา่ สกทิ าคาม.ี n. once – returner. ว. มใี จเป็ นของตน ; มคี วามยนิ ด.ี a. joyful. ว. ผมู ้ วี าทะของตน ; ผเู ้ สนอ ; ผถู ้ าม. a. proposer ; affirmaltive. น. ลกั ธแิ หง่ ตน ; ศาสนาของตน. n. one’s own creed.

สกงั ขะ ว. ยังมคี วามสงสยั ในใจ. สกณั ฏกะ a. doubtful. สกัมมะ ว. มหี นาม. a. thorny. สจติ ตปรโิ ยทปนะ น. หนา้ ทแี หง่ ตน . สจติ ตะ n. one’s own duty. สดบั ปกรณ์ ว. มกี รรม คอื ผถู ้ กู กระทํา ; เรยี กหากรรม. a. transitive. สตปที น.ทําจติ ของตนใหผ้ อ่ งแผว้ . สตะ n. purification of (the) mind or thought. น. จติ แหง่ ตน. สติ n. one’s own mind or thought. สตนิ ทรยี ์ น. มาจาก สตั ตปกรณ์ สปั ตปกรณ์ เจ็ดคมั ภรี ์ ในพระอภธิ รรม. คอื การบงั สกุ ลุ เกยี วกับ สตปิ ัฏฐาน พระศพชนั หมอ่ มเจา้ ขนึ ไป. สตปิ ัฏฐาน 4 n. Seven books of abhidhamma . สตวิ นิ ัย น. ตะขาบ. สเตกจิ ฉา n. centipede. น. รอ้ ย . n. hundred. ว. มสี ติ ; มคี วามรสู ้ กึ ; มคี วามสํานกึ . a. mindful ; conscious. น. ระลกึ ได ้ ; เอาใจใส่ ; จําได.้ n. attentiveness ; memory. น.ธรรมอันเป็ นใหญใ่ นหนา้ ทแี หง่ ตน กลา่ วคอื สติ ; อนิ ทรยี ์ คอื สต.ิ n. faculty of mindfulness. น. ทตี ังแหง่ สติ ; การตังสติ ; ความตนื . n. application of mindfulness. n. Four Bases of Mindfulness. ว. ระงบั อธกิ รณ์ดว้ ยยกใหว้ า่ มสี ตเิ มอื ผถู ้ กู กลา่ วหาเป็ นพระอรหันต.์ a. proceeding for the consciously innocent. ว. แกไ้ ขได ้ ; ใหอ้ ภัยได.้ a. curable ; pardonable ; excusalble.

สนธิ น. การรว่ มตอ่ ; การตอ่ ; การรวม การตอ่ คําทางไวยากรณ์ . สบง n. connection , union ; euphonic combination in grammar. สบาย,สปั ปายะ น. เป็ นภาษาเขมร ; ผา้ นุ่งของภกิ ษุหรอื สามเณร. สพรหมจารี n. under garment of the monks and novices. สภา ว. ภาษาไทยไดแ้ ผลงจาก สปฺปาย บาลเี ป็ นสบาย น่าพอใจ; เหมาะ ; มปี ระโยชน์ ; ดี สภาคะ a. likely ; suitable ; beneficial. สภาวะ น. เพอื นรว่ มประพฤตพิ รหมจรรย์ ; เพอื นพรหมจรรย์ ; เพอื นนักศกึ ษา. สมชวี ติ า n. fellow monk ; fellow religious student. สมณธรรม น. ทปี ระชมุ ; หอ้ งประชมุ ; หอประชมุ . สมณสารปุ ปะ n. hall ; assembly room. ว. มสี ว่ นเทา่ เทยี ม ; มสี ว่ นแบง่ เสมอกนั ; คลา้ ยคลงึ กัน. สมเด็จพระสงั ฆราช a. being of the same division ; like ; equal ; similar ; common. สมถภาวนา น. สภาพ ; ปรกตวิ สิ ยั . สมถยานกิ n. state ; condition. สมถะ น. เป็ นอยโู่ ดยสมําเสมอ ; ไมฝ่ ืดเคอื งหรอื ฟ่ มุ เฟือยเกนิ ไป ; ครองชพี อยา่ งประหยัด. สมนันตรปัจจัย n. regular life. น. ขอ้ ปฏบิ ตั ทิ างจติ ใจของสมณะ. n. spiritual practices of a monk. ว. ใชเ้ ป็ นสมณสารปู ในภาษาไทย ควรแกร่ ปู ของสมณะ อนั ควรแกเ่ พศของสมณะ ; บาง เรยี ก สมณสารปู . a. worthy or lawful for a monk. น. ภกิ ษุไดร้ ับสถาปนาเป็ นประมขุ ของสงฆท์ กุ นกิ าย(ในประเทศไทย). n. His Holiness the Supreme Patriarch (Siam) . น. เจรญิ สมาธิ ; เจรญิ ความสงบ ; อบรมสมาธกิ ไ็ ด ้ ; การฝึกสมาธ.ิ n. tranquility development ; the way of concentrating the mind. น. ทา่ นทมี สี มณะเป็ นยาน n. quiet –vehicled. น. ทําจติ ใหส้ งบ ; ความสงบแหง่ จติ ; อบุ ายสงบใจ n. calm ; quietude of heart ; trandquillity. น. ปัจจัยสนับสนุน กลา่ วคอื ความใกลช้ ดิ ตติ อ่ อยา่ งฉับพลัน. n. supporting factor of immediate contiguity.

สมภาร น. ไทยไดด้ ัดแปลงเป็ นสมฺภาร ในภาษาบาลี คอื เจา้ อาวาส ; อาวาส. สมชั ชะ n. abbot. สมัชชาภจิ รณะ หมายความวา่ เจา้ อาวาสเป็ นผทู ้ รี วมความรับผดิ ชอบทังปวงในวดั . สมัย,สมย น. ประชมุ เนอื งดว้ ยมหรสพ ; งานรนื เรงิ ; การเลน่ ; การมหรสพ. n. festive gathering ; fair ; theatrical ; display. สมาชกิ สงั ฆสภา ประชมุ ; ทปี ระชมุ ก็ได.้ n. congregation ; company. น.ดู ; เลน่ ; ดมู หรสพ ; เทยี วงาน. n. visiting fairs. น. กาลเวลา ; คราว. n. time ; season. ความกลมกลนื ; ความเขา้ กันได.้ n. harmony. ชมุ นุม ; กลมุ่ ; เวลาอนั เหมาะ. n. crowd ; assembly. ความเห็น ; ลัทธศิ าสนา ; ลทั ธ.ิ n. opinion ; religious system. เหตุ ; สถานการณ์ ; สาเหต.ุ n. condition. ไดม้ า ; ไดร้ ับ. n. acquisition. การละ; n. elimination ; avoidance. การเขา้ ใจตลอด ; การแทงทะลุ ; ปฏเิ วธ ; สญั ญา. n. penetration. ขณะ ; โอกาส . n. opportunity . น. ภกิ ษุซงึ ไมเ่ กนิ จํานวน 45 รปู ไดร้ ับประกาศใหเ้ ป็ นสมาชกิ สงั ฆสภา เนอื งจากมี คณุ สมบัตอิ ยา่ งใดอยา่ งหนงึ เชน่ พระราชาคณะชนั ธรรมขนึ ไป พระคณาจารยเ์ อก เป็ น เปรยี ญ 9 ประโยค เทยี บไดก้ ับสมาชกิ ผแู ้ ทนราษฎรหรอื ส.ส. n. member of the Ecclesiastical Assembly.

สมาธิ น. ความตังมนั แหง่ จติ ; แน่วแน่ในการสํารวมใจ. สมาธนิ ทรยิ ์ n. concentration. สมาธพิ ละ น. ธรรมอนั เป็ นใหญใ่ นหนา้ ทแี หง่ ตน เป็ นสมาธ.ิ สมาบัติ n. faculty of concentration. สมาส น. กาํ ลงั ไดแ้ ก่ สมาธ.ิ n. power of concentration. สมทิ ธิ น. มาจากบาลี สมาปตฺติ ; บรรลุ ; ชนั สงู ของฌาน. สมจุ เฉท n. attainment ; stage of meditation. สมจุ เฉทปหาน น. ไวยากรณภ์ าษาบาลี คอื ยอ่ คําตังแต่ 2 ขนึ ไปเขา้ เป็ นคําเดยี วกันใหไ้ ดค้ วามหมายเท สมจุ เฉทวมิ ตุ ิ เดมิ วธิ ลี บวภิ ตั บิ า้ ง ไมล่ บวภิ ตั บิ า้ งแลว้ แตก่ รณ.ี สมทุ ัย n. according to Pali grammar it means “a compound” , that it to two or สยนะ more words together without corrupting their original meanings. สยัมภู น. ความสําเร็จ ; ความเจรญิ . สรณคมน์ n. success ; prosperity. สรณะ น. ตดั ขาด ; ถอนราก ; ทําลายใหส้ นิ . สรณียะ n. extirpation ; uprooting ; destruction. น. ละโดยการตัดขาด ; ถอนรากดว้ ยการละ. n. avoidance or abstinence . น. หลดุ พน้ โดยการตัดขาดหรอื ถอนรากออกไป. n. release through extirpation. น. ทกุ ขสมทุ ัย ; เหตใุ หท้ กุ ขเ์ กดิ ; เหตทุ ที กุ ขเ์ กดิ . n. cause of suffering. น. ทนี อน ; เตยี ง ; นอน. n. bed ; sleeping. ว. ผเู ้ ป็ นเอง ; ผเู ้ ป็ นขนึ ดว้ ยตัวเอง ; ผมู ้ ขี นึ เอง. a. self-existent. น. การถงึ พระรัตนตรัย อนั เป็ นสรณะหรอื ทพี งึ . n. taking refuge . น. ทพี งึ ; ความชว่ ยเหลอื ; ป้องกนั ;ทอี าศยั ; ทอี ย.ู่ n. refuge ; help ; shelter. ว. ควรระลกึ ถงึ . a. fit to be remembered.

สรทะ น. ฤดศู ารท ; ฤดใู บไมร้ ว่ ง ; ศารท. สรรเพชญ์ n. autumn. น. ตรงกบั กคําวา่ สพั พัญ ู ในบาลี และคําวา่ สรฺวชฺญ ในสนั สกฤต ทา่ นผรู ้ สู ้ งิ ทังปวง สราวะ,สราวกะ ทังหมด. สรรี กจิ n. Omniscient One. สรรี ะ น. ถว้ ย ; ขนั ; จาน ; ทรี อง. สโรช n. cup ; bowl ; saucer. สโรรหุ ะ น. กจิ แหง่ สรรี ะ; ถา่ ยอจุ จารปัสสาวะ ; ฌาปนกจิ . สลกั ขณะ n. bodily function ; obsequies. น. รา่ งกาย . สลาก n. body. สลลิ ธารา น. สงิ ทเี กดิ ในสระ ; ดอกบวั ; บัว. สลลิ ะ n. lotus. สวดชยั มงคลคาถา น. สงิ ทงี อกขนึ ในสระ ; ดอกบวั . สวดปาฏโิ มกข์ n. lotus. สวากขาตธรรม ว. มลี กั ษณะ ; ประกอบดว้ ยลกั ษณะ ; เป็ นลักษณะ. a. together with the characteristics. น. ลกั ษณะของตน. n. one’ own characteristics. น. ซงึ ใชเ้ สมอื นบัตรในการลงคะแนนหรอื แจกอาหาร ; ซหี รอื ลกู กรงก็ได.้ n. slips of wood used as tickets in voting or distributing food. น. ธารนํา ; สายนํา ; นําทไี หล. n. shower of water. น. นํา . n. water. ก. สวดคาถาหรอื คําฉันท์ อาํ นวยชยั มงคล ; คาถามงคล. v. recite the verses of victorious and auspicious blessing. ก. สวด คอื วา่ ปากเปลา่ เกยี วกับศลี ทสี าํ คัญของภกิ ษุ ; สวดปากเปลา่ . v. recite or chant the principal precepts of the Buddhist monks. น. ธรรมทพี ระผมู ้ พี ระภาคเจา้ ตรัสไวด้ แี ลว้ ; ธรรมทพี ทุ ธเจา้ ตรัส. n. doctrine well preached by the Buddha.

สสะ น. กระตา่ ย. สสงั ขารปรนิ พิ พานยี n. hare. สสี น. ผปู ้ รนิ พิ พานโดยใชค้ วามเพยี ร. สเสนะ n. one attaining nari – nirvana with exertion. สหชาตปัจจัย น. พระจันทร์ ; จันทร์ “สงิ ทมี กี ระตา่ ย”. สหไสย n. moon. สหัสสะ ว. พรอ้ มดว้ ยกองทัพ. สหาย,สหายกะ a. accompanies by an army. สหายตา น. เครอื งสนับสนุน คอื การเกดิ หรอื สงิ ทเี กดิ พรอ้ มกนั . สหติ ะ n. supporting factor of co-existence. น. นอนรว่ ม ทมี งุ หรอื ทบี งั แหง่ เดยี วกนั . สเหตกุ จติ n. lying down together under the same roof and within the same wall. สเหตกุ ะ น. พัน (อันเป็ นจํานวน) . สโหฒะ n. thousand. น. เพอื น ; มติ ร. n. friend ; ally . น. ความเป็ นเพอื น . n. friendship. น.วรรณคดี ; คมั ภรี ์ . n. literature ; scriptures, text. เครอื งประกอบไมส้ ไี ฟ. n. appurtenances of wood for kindling fire by attrition. ว. ประกอบดว้ ย ; รวมกันเขา้ . a. accompanied with keeping together ; consistent. มผี ลประโยชน.์ a. consisting of benefit. น. จติ ทมี เี หตุ กลา่ วคอื โลภ, โกรธ , หลง . n. thought accompanied by a cause . ว. อนั มเี หตเุ กดิ ขนึ . a. having a cause. ว. พรอ้ มทังของกลาง หรอื ของขโมยมา. a. together with the stolen goods.

สฬายตนะ น. อายตนะ6 ไดแ้ ก่ ตา, ห,ู จมกู , ลนิ , กาย , ใจ. สอปุ าทาน n. six spheres of organs of sense; eye, ear , nose, tongue , body, mind. สอปุ าทเิ ลส ว. มคี วามยดึ ถอื ; ประกอบดว้ ยความยดึ มันถอื มัน ; ยดึ เอาไว.้ สกั กายทฏิ ฐิ a. endowed with attachment. ว. ยังมเี ชอื เหลอื , คอื ยังมชี วี ติ อยู่ หรอื ยังมกี เิ ลสบางอยา่ งหลงเหลอื อย.ู่ สกั กายะ a. having the substratum of life remaining ; having some defilement สกั การะ remaining ; with the substatrum of life. สงั ขรณะ น. ความเห็นเป็ นเหตุ ยดึ ในกายแหง่ ตน ; เห็นเป็ นเหตแุ ยกเขาแยกเรา เหตเุ พราะยดึ ใน สงั ขานะ กายของตน. สงั ขาร n. egoistic view ; heresy of individuality. น. กายทมี อี ยเู่ ป็ นอยู่ ; กายแหง่ ตน. n. existing body ; one’s own body. น. ทําความเคารพ ; เกยี รติ ; สงิ ของสําหรับถวายบชู า ; ของเซน่ ไหว.้ n. reverence ; honour ; offerings ; worship. น. ประกอบเขา้ ; ปรงุ แตง่ ; ปฏสิ งั ขรณ์ ; ตระเตรยี ม ; การเตรยี มตวั . n. composition ; preparations. น. นับ ; คํานวณ ; นับคํานวน. n. counting. น. เจตนา ; ความจงใจ มสี งั ขารในขันธ์ 5 และในปฏจิ จสมปบาทอยดู่ ว้ ย n. volition. สถานที ; ปรงุ แตง่ ปัจจัยทังหลาย ; ปรงุ แตง่ ; กายสงั ขาร สงิ ทปี รงแตง่ กาย คอื ลม หายใจเขา้ ออก ; วจสี งั ขาร ปรงุ แตง่ วาจา กลา่ วคอื ตก ความตรกึ , วจิ าร ความตรอง , จติ ตสงั ขาร ปรงุ แตง่ จติ คอื สญั ญา คาํ จําไดห้ มายรู ้ เวทนา ความรสู ้ กึ อารมณ์วา่ เป็ นสขุ ทกุ ข์ , หรอื ไมท่ กุ ข์ ไมส่ ขุ ดงั นเี ป็ นตน้ . n. construction ; formation. ปัจจัยปรงุ แตง่ ; เกดิ ขนึ จากการผสมของเหตปุ ัจจัย ; n. compounded things. ; conditioned things. อนั ไดแ้ ก่ สงั ขาร ในสามัญญลกั ษณะ หมายรวมทังวตั ถแุ ละจติ ใจ. ตระเตรยี ม ; ตกแตง่ n. preparation ; decoration ; volition ; activities . ภมู สิ งขาระการตระเตรยี มหรอื ตกแตง่ พนื ดนิ ใหด้ ดู .ี สงิ จงู ใจ ; สงิ ชกั นํา.

n. conducive factors ; persuasince. สงั คติ น. ประจวบ ; รว่ ม . สงั คหะ n. association. สงั คหะพละ น. สงเคราะห.์ สงั ฆการี n. aid. สงั ฆนายก น. กําลงั ในการสงเคราะห.์ สงั ฆมนตรี n. power of sympathy. สงั ฆราช น. ผปู ้ ฏบิ ัตงิ านเกยี วกบั พระสงฆ์ ; กองในกรมการศาสนา. สงั ฆาณัติ n. officials in charge of ecclesiastical affairs ; ecclesiastical – affairs officials. สงั ฆาณัตปิ ระมวล น. หวั หนา้ ในคณะสงั ฆมนตรี เทยี บกบั นายกรัฐมนตร.ี ระเบยี บวธิ พี จิ ารณา n ecclesiastical prime minister. วนิ จิ ฉัยอธกิ รณ์ น. ภกิ ษุผไู ้ ดร้ ับแตง่ ตังดํารงตําแหน่งสงั ฆมนตรี เทยี บกับรัฐมนตร.ี n. ecclesiastical minister . น. สมเด็จพระสงั ฆราช. n. patriarch. น. อาณัตขิ องสงฆ์ ; คําสงั ของสงฆ์ ; กฎหมายทสี งั ฆสภาออก เทยี บกบั พระราชบญั ญตั n. Ecclesiastical Command . n. Case – Procedure Ecclesiastical Code.

สงั เจยี ว น. เป็ นศพั ทจ์ นี หมายถงึ เตา๋ และขงจอื . สงั ยตุ ตนกิ าย n. san – chio. น. หมวดประมวล รวมเรอื งราวประเภทเดยี วไวเ้ ป็ นพวก ๆ หัวขอ้ ที 3 แหง่ หัวขอ้ ทัง 5 ใ สงั วรปธาน พระสตุ ตันตปิฎก. สงั วาส n. Book of Kindred Sayings. น. เพยี รระวังบาปมใิ หเ้ กดิ ขนึ ได ้ . สงั เวคะ n. effort to restrain to take care of demerit. สงั สคั คะ น. อยรู่ ว่ มกนั ; ความคนุ ้ เคยซงึ กัน. สงั เสวะ,สงั เสวนา n. co-residence ; intimcay. สงั หรณะ ภกิ ษุมสี งั วาสเสมอกนั มสี ทิ ธจิ ะอยดู่ ว้ ยกันได ้ หากขาดจากความเป็ นภกิ ษุ ถอื วา่ เป็ น สจั จกริ ยิ า อสงั วาส หมดสทิ ธจิ ะอยดู่ ว้ ยกนั . สจั จวาจา น. เกยี วขอ้ งกับทางกาม. สจั จวาที n. sexual intercourse ; communion . สจั จะ น. สลดใจ ; สงั เวช ; สงั เวชใจ. สจั ฉกิ รณะ n. feeling pity and regret. น. ถกู ตอ้ ง ; ความเกยี วขอ้ ง; สงั สรรค์ ; การสมาคม ; n. contact ; association. น. คบหา ; สมาคม . n. association. น. รวบรวม ; รวบ ; มว้ น. n. folding . น. ทําสจั จะ ; ตงั สจั จะ ; เปลง่ วาจาเป็ นสตั ย.์ n. declaration on oath. น. คําสตั ย์ ; วาจาสตั ย์ ; พดู เป็ นสตั ย.์ n. truthful word. ผพู ้ ดู คําสตั ย์ ; ผพู ้ ดู จรงิ หรอื ใชค้ ําสตั ย.์ one who speaks the truth. น. ความจรงิ เสมอ . n. truth. น. ทําใหแ้ จง้ ; ตรัสร.ู ้ n. realization ; experience.

สชั ฌุ น. เงนิ . สญั จยะ n. silver. สญั จรณะ น. สะสม ; ปรมิ าณ ;การเก็บรวบรวม. สญั ญา n. accumulation ; quantity ; hoarding. น. สญั จร ; เดนิ ทาง ; เทยี วไป ; การทอ่ ง. สญั ญวี าทะ n. wandering about. น. จําไดห้ มายรู ้ จํารปู , เสยี ง ,กลนิ , รส , โผฏฐัพพะ ธรรรมะ ได.้ สฏั ฐหิ ายนะ n. perception of form , sound , odour , taste , tangible object and cognizabl สฏั ฐ,ี สฏั ฐิ object. สณั ฐาน น. วาทะหรอื เห็นวา่ มสี ญั ญาหรอื ความรอู ้ กี ภายหลังทไี ดต้ ายไปแลว้ . สณั ฐติ ิ n. theory maintaining the conscious existence after death. สณั ฑาสะ ว. ผมู ้ วี าทะหรอื เห็นวา่ มสี ญั ญาภายหลงั ทไี ดต้ ายแลว้ อกี ทังเห็นวา่ ตายแลว้ ไปเกดิ อกี สณั หะ จะตอ้ งมสี ญั ญา. สตั ตาหกาลกิ a. conscious - maintainer. สตั ตาหะ,สปั ดาหะ ว. อายุ 60 ปี บรบิ รู ณ์ สตั บรุ ษุ a. sixty years old. ว. หกสบิ . a. sixty. น. ทรวดทรง ; รปู รา่ ง ; ฐานะ ; ทรง. n. shape ; form. น. ตงั มัน ; มนั คง ; ตังหลักฐาน. n. stability ; firmness. น. แหนบ ไวส้ ําหรับถอนหนวด ; คมี . n. pincers ; tweezers. ว. ละเอยี ด ; ออ่ น ; เรยี บ ; ละเอยี ดออ่ น. a. delicate ; smooth. ว. เป็ นไปไดท้ ัง 7 วนั ใชไ้ ดต้ ลอดทัง 7 วนั . a. for the length of seven days ; for seven days. น. 7 วนั ; สปั ดาหห์ นงึ . n. seven days ; week. น. มาจากสนั สกฤต สตฺปรุ ษุ คนดี ; คนสงบระงับ . n. good or worthy man ; calmed man.

สทั ทะ น. เสยี ง. สทั ธา n. sound. น. ความเชอื สทั ธาพละ n. faith. สทั ธนิ ทรยี ์ พระพทุ ธศาสนามธี รรมะขอ้ หนงึ กลา่ วคอื ปัญญากํากับอยเู่ สมอ. สทั ธวิ หิ ารกิ น. กําลังคอื ความเชอื ; กําลงั ความเชอื . n. power of faith. สนั โดษ น. ธรรมอนั เป็ นใหญใ่ นหนา้ ทแี หง่ ตน คอื ความเชอื . สนั ตติ n. faculty of faith. สนั ตติ น. ผทู ้ อี ยดู่ ว้ ย ; ผทู ้ อี ยกู่ ับอปุ ัชฌายะ ; ผรู ้ ับใชอ้ ปุ ัชฌายะ ; คอื ภกิ ษุทอี ปุ ัชฌายะขอให สนั ตะ สงฆร์ ับเขา้ . สนั ตานะ n. co-resident ; attending monk. น. ยนิ ดี ; ยนิ ดดี ว้ ยของของตน โดยไมค่ ดิ แยง่ ชงิ กรรมสทิ ธขิ องผอู ้ นื . สนั ตาสะ n. contentment ; satisfaction. สนั ติ น. ความสบื ตอ่ . สนั ตกิ ะ n. continuity. สนั ตรี ณจติ น. สบื ตอ่ ; ตอ่ เนอื ง ; ระยะเวลาทตี อ่ เนอื งกนั ; เชอื สาย ; การสบื . n. continuity ; lineage. ว. สงดั ; สงบ ; ระงับ . a. calmed ; peaceful . น. สบื ตอ่ ; สบื แทน ; แตกสาขา ; ใยแมลงมมุ ก็ได.้ n. continuity ; ramification ; cobweb. พนื อธั ยาศยั ตอ่ กบั จติ ฺต เป็ น จติ ฺตสนฺตาน คอื ความสบื ตอ่ แหง่ จติ continuity of thought. น. สะดงุ ้ ; กลวั ; สนั สะทา้ น เหตเุ พราะกลวั . n. shock ; trembling. น. สงบ ; สงัด . n. peace ; serenity. น. สํานัก ; ทอี ยบู่ รเิ วณใกลเ้ คยี ง ; เบอื งหนา้ . n. abodes ; presence. น. จติ ทพี จิ ารณาอารมณ์ . n. investigating thought.