Book26_กฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา

๑๔๔

๑๔๕ (๔๘ ทว)ิ สําหรับศาลใช หมายคน ท่ี......................../๒๕.......... ã¹¾ÃлÃÁÒÀäÔ ¸Â¾ÃÐÁËÒ¡ÉμÑ Ãԏ ศาล................................................................... วันที.่ ..........เดอื น...........................พทุ ธศักราช ๒๕.......... ความอาญา ...................................................................................................ผูรอง หมายถงึ ........................................................................................................................................... ดว ยศาลเหน็ มเี หตสุ มควรใหค น สถานท/ี่ บา นเลขท.ี่ .........................หมทู .ี่ ....................... ตรอก/ซอย.................................ถนน.....................................ตาํ บล/แขวง....................................... อาํ เภอ/เขต................................................จงั หวดั ...................................ตามแผนทสี่ งั เขปแนบทา ย ๑. เพอื่ พบและยดึ สง่ิ ของ *.................................................................................. ๑.๑ ซง่ึ จะเปนพยานหลกั ฐานประกอบการสอบสวน ไตส วนมลู ฟองหรือพจิ ารณา ๑.๒ ซงึ่ มไี วเ ปน ความผดิ หรอื ไดม าโดยผดิ กฎหมาย หรอื ไดใ ช หรอื ตงั้ ใจจะใชใ นการกระทาํ ความผดิ ๑.๓ ตามคาํ พพิ ากษาหรือคาํ ส่ังของศาล ๒. เพอ่ื พบ *....................................................................................................... ๒.๑ บุคคลท่ถี กู หนวงเหนย่ี วหรอื กักขังโดยมิชอบดวยกฎหมาย ๒.๒ บคุ คลทถี่ กู ออกหมายจบั ตามหมายจบั เลขท.ี่ .............../..................ลงวนั ท.ี่ ....................... ...............................ซง่ึ ออกโดย...................................................................................................... จงึ ออกหมายคน นตี้ ามขอ ....................................ให. ................................................... ตาํ แหนง ....................................................................................มอี าํ นาจคน สถานท/ี่ บา นขา งตน ไดใ น วนั ท.ี่ ..............เดอื น...................................พ.ศ. ๒๕............. เวลา..................................นาฬก า ถงึ เวลา..................................นาฬก า ตดิ ตอกนั ไปจนกวาจะเสร็จสน้ิ การตรวจคน เมอื่ คน ไดต ามหมายนแี้ ลว ใหส ง ................................................................................... ....................................................................................................................................................... พรอ มบันทกึ การคนและบญั ชีสงิ่ ของ (ถามี) ไปยัง............................................................................. เพื่อจดั การตามกฎหมายตอไป ...............................................................ผพู ิพากษา (พลกิ ) ËÁÒÂàËμØ : *ใหระบุชือ่ หรอื รูปพรรณบคุ คลหรอื ลกั ษณะส่งิ ของท่ีตอ งการคน

๑๔๖ บันทึก วนั ที.่ .............เดอื น............................................พ.ศ. ๒๕........... เจา พนกั งานผจู ดั การตามหมายไดแ จง ขอ ความในหมายใหแ กผ เู กยี่ วขอ งทราบและไดส ง หมายใหต รวจ ดแู ลว ..................................................................เจาพนักงานผูจ ัดการตามหมาย ขาพเจา ผูม ีชื่อขา งทา ยน้ี ไดรับทราบขอความในหมาย และไดตรวจดหู มายแลว .......................................................ผูรบั ทราบ (ระบคุ วามเก่ียวของ)*...................................................................... คําเตือน เจาพนกั งานผูจัดการตามหมายพงึ ปฏบิ ัติตามกฎหมาย อยางนอ ยใหคาํ นึงถงึ ๑. การคนตองกระทําตามวัน เวลาทร่ี ะบุไวในหมาย ๒. การคน ตอ งกระทําเพือ่ หาตวั คนหรือสิ่งของเฉพาะตามทีร่ ะบไุ วในหมาย ๓. การคน ตองพยายามไมใ หเ กดิ ความเสียหายแกผูถกู คน ๔. ผคู นตอ งเปนเจาพนักงานตามหมาย *ระบุความเกี่ยวขอ งกบั เจา ของสถานที่ทีถ่ ูกตรวจคน เชน เปนญาตหิ รอื ลกู จาง ฯลฯ

๑๔๗ (๔๘) สาํ หรับศาลใช หมายคน คดหี มายเลขดาํ ท.่ี ........../๒๕........ ระหวา ง คดหี มายเลขแดงท.ี่ ........../๒๕........ พจิ ารณา ที่........................ ã¹¾ÃлÃÁÒÀÔä¸Â¾ÃÐÁËÒ¡ÉÑμÃÂÔ  ศาล................................................................... วันท.่ี ..........เดอื น...........................พุทธศักราช ๒๕.......... ความ............................................... .......................................................................................................................โจทก {ÃÐËÇ‹Ò§ ........................................................................................................................จาํ เลย หมายถงึ .....................................................................ตาํ แหนง ........................................................ ....................................................................................................................................................... ดว ย........................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ในความเรอ่ื งนตี้ อ งหาวา กระทาํ ความผดิ ฐาน.................................................................................... และศาลมคี าํ สั่งใหค น*.................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... เพราะฉะน้นั ใหทา นคน *............................................................................................. ...................................................................................................................................................... สถานท/่ี บา นเลขท.ี่ ..............................หมทู .ี่ .......................ตรอก/ซอย............................................ ถนน.......................................................................ตาํ บล/แขวง...................................................... อาํ เภอ/เขต..........................................จงั หวดั ..........................................ตามแผนทส่ี งั เขปแนบทา ย วนั ท.ี่ ..............เดอื น...................................พ.ศ. ๒๕............. เวลา..................................นาฬก า ถงึ เวลา..................................นาฬกา ติดตอ กันไปจนกวาจะเสรจ็ สิ้นการตรวจคน เมอื่ คน ไดต ามหมายนแี้ ลว ใหส ง ................................................................................... ....................................................................................................................................................... พรอมบันทกึ การคนและบัญชสี ิง่ ของ (ถา มี) ไปยัง............................................................................. เพือ่ จดั การตามกฎหมายตอไป ..........................................ผพู พิ ากษา (พลกิ ) ËÁÒÂàËμØ : *ãËŒÃкªØ ×èÍËÃÍ× Ã»Ù ¾Ãóº¤Ø ¤ÅËÃÍ× Å¡Ñ É³ÐʧèÔ ¢Í§·μèÕ ÍŒ §¡Ò䌹

๑๔๘ บันทึก วนั ที.่ .............เดอื น............................................พ.ศ. ๒๕........... เจา พนกั งานผจู ดั การตามหมายไดแ จง ขอ ความในหมายใหแ กผ เู กยี่ วขอ งทราบและไดส ง หมายใหต รวจ ดแู ลว ..................................................................เจาพนักงานผูจ ัดการตามหมาย ขาพเจา ผูม ีชื่อขา งทา ยน้ี ไดรับทราบขอความในหมาย และไดตรวจดหู มายแลว .......................................................ผูรบั ทราบ (ระบคุ วามเก่ียวของ)*...................................................................... คําเตือน เจาพนกั งานผูจัดการตามหมายพงึ ปฏบิ ัติตามกฎหมาย อยางนอ ยใหคาํ นึงถงึ ๑. การคนตองกระทําตามวัน เวลาทร่ี ะบุไวในหมาย ๒. การคน ตอ งกระทําเพือ่ หาตวั คนหรือสิ่งของเฉพาะตามทีร่ ะบไุ วในหมาย ๓. การคน ตองพยายามไมใ หเ กดิ ความเสียหายแกผูถกู คน ๔. ผคู นตอ งเปนเจาพนักงานตามหมาย *ระบุความเกี่ยวขอ งกบั เจา ของสถานที่ทีถ่ ูกตรวจคน เชน เปนญาตหิ รอื ลกู จาง ฯลฯ

๑๔๙ (คํารอ ง) ท.ี่ ................/๒๕.......... ขอออกหมายคน รับคาํ รอง ศาล................................................................... เรยี กสอบ วันท่.ี .........เดือน...............................พทุ ธศักราช ๒๕....... ....................ผูพ พิ ากษา ความอาญา ...................................................................................................ผูร อง ขา พเจา ..................................................................ตาํ แหนง ......................................... อายุ..............ป อาชีพรับราชการ สถานที่ทํางาน............................................................................. แขวง/ตาํ บล...................................เขต/อาํ เภอ...................................จงั หวดั ................................... โทรศพั ท............................ขอยน่ื คํารองขอออกหมายคนตอ ศาล ดังมขี อ ความทจ่ี ะกลา วตอไปนี้ ขอ ๑. ดว ยปรากฏจากการสบื สวน/สอบสวนของ........................................................ ........................................................................................................................................ทราบวา ทบ่ี า นเลขท.่ี ............................หมทู .ี่ ....................ซอย...............................ถนน................................ แขวง/ตาํ บล...................................เขต/อาํ เภอ...................................จงั หวดั ................................... เจา ของบา นหรอื ผคู รอบครอง..................................................................................อาย.ุ ..............ป อาชพี ....................................................................ตาํ แหนง ............................................................ มพี ฤตกิ ารณก ระทาํ ความผดิ ทเ่ี กยี่ วกบั เหตแุ หง การออกหมายคน คอื ................................................. ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

๑๕๐ รายละเอยี ดขอ มลู และพยานหลักฐานพรอมแผนท่สี งั เขป ปรากฏตามเอกสารท่ีแนบมาพรอมน้ี ขอ ๒. ผรู อ งประสงคจ ะทําการตรวจคนบา นหรือสถานท่ีดงั กลาว เพ่ือ พบและยึดส่งิ ของซ่งึ จะเปน พยานหลกั ฐานประกอบการสอบสวน ไตสวนมูลฟองหรือพจิ ารณา พบและยึดส่ิงของซึ่งมีไวเปนความผิดหรือไดมาโดยผิดกฎหมาย หรือไดใชหรือตั้งใจจะใชในการ กระทาํ ความผิด พบและยึดสิ่งของตามคําพิพากษาหรือคําสั่งศาลตามสําเนาคําพิพากษาหรือคําสั่งที่แนบมา พรอมน้ี พบบคุ คลที่ถูกหนว งเหนย่ี วหรอื กกั ขังโดยมชิ อบดว ยกฎหมายหรือ พบบคุ คลที่ถูกออกหมายจบั ตามสําเนาหมายจบั ทีแ่ นบมาพรอ มน้ี จงึ ขอใหศ าลออกหมายคน ใหแ ก. ..................................................................................................... ซงึ่ เปน หวั หนา ชดุ ในการตรวจคน เพอื่ เขา ตรวจคน ในวนั ท.่ี ................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ต้ังแตเวลา..............................นาฬกา ถงึ เวลา..............................นาฬก า ตดิ ตอ กันไปจนกวา จะเสรจ็ สิ้นการตรวจคน ในการยน่ื คาํ รอ งนี้ ผรู อ งไดม อบหมายให. ..................................................................... ............................ตําแหนง...................................................................ซึ่งเปนผูใตบังคับบัญชา เปนผนู าํ คํารองมายนื่ ตอศาล และหากศาลเรียกสอบถามเมอ่ื ใด ผูรองพรอ มจะมาใหศ าลสอบในทันที ผูร อ ง เคย ไมเ คย รอ งขอใหศ าล.............................................................. ออกหมายจบั บคุ คลดงั กลา ว โดยอาศยั เหตแุ หง การรอ งขอเดยี วกนั นี้ หรอื เหตอุ นื่ (ระบ)ุ ........................ ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... และศาลมคี าํ สงั่ ............................................................................................................................... ควรมคิ วรแลวแตจะโปรด ลงชอื่ .......................................................ผูรอ ง

๑๕๑ ö.ó »ÃÐàÀ·¢Í§¡Ò䌹 เน่ืองจากจุดมุงหมายในการคนท่ีสําคัญคือ คนเพ่ือËÒμÑǺؤ¤Å áÅÐà¾è×ÍËÒÊèÔ§¢Í§ การคนเพ่ือหาตัวบุคคล ไดแก คนเพื่อหาบุคคลท่ีมีหมายจับ ตลอดจนบุคคลที่เจาพนักงานตํารวจ สามารถจับได โดยไมตองมีหมายจับตามหลักเกณฑของการจับ หรือเปนการคนเพื่อหาบุคคล ท่ีถูกหนวงเหนยี่ วกกั ขังไว สาํ หรบั การคน หาสงิ่ ของ ไดแ ก คน เพอ่ื พบและยดึ สงิ่ ของ ซงึ่ จะเปน พยานหลกั ฐานประกอบ สาํ นวน คน เพอื่ หาสง่ิ ของทอ่ี าจเปน วตั ถพุ ยานหรอื พยานเอกสาร ซงึ่ มไี วเ ปน ความผดิ หรอื ไดม าโดยผดิ กฎหมาย หรอื เพอื่ หาวตั ถสุ ง่ิ ของที่มเี หตุอันควรสงสัยวาไดใ ชห รอื ตงั้ ใจจะใชใ นการกระทาํ ความผิด ดงั ทก่ี ลา วมาแลว ขา งตน วา จดุ มงุ หมายของการคน คอื เพอื่ หาตวั บคุ คลและเพอื่ หาสงิ่ ของ แตเนื่องจากการคนมีความหลากหลาย จึงขอสรุปเปนประเภทของการคนตามท่ีประมวลกฎหมายวิธี พิจารณาความอาญาไดระบไุ ว กลาวคือ ๑. การคนสถานท่ี ๒. การคนตัวบคุ คล ö.ó.ñ ¡Ò乌 ʶҹ·èÕ ñ) ¡Ò乌 ã¹·ÕèÃâË°Ò¹ เนอื่ งจากการคน เปน การละเมดิ สทิ ธเิ สรีภาพในท่ีอยู อาศยั ของบคุ คลดังทกี่ ลา วมาแลว ดงั น้นั แมว า ประมวลกฎหมายวธิ ีพิจารณาความอาญาจะใหอาํ นาจ แกเจาพนักงานตํารวจในการคนก็ตาม แต਌Ҿ¹Ñ¡§Ò¹ตําÃǨ¨ÐࢌҤŒ¹ã¹·ÕèÃâË°Ò¹อันเปนสถานท่ี ที่บุคคลทั่วไปไมมีความชอบธรรมท่ีจะเขาไปในสถานที่แหงน้ันได ¡çμ‹ÍàÁè×ÍÁÕËÁÒ¤Œ¹ËÃ×ÍคําÊÑè§ ¢Í§ÈÒÅà·‹Ò¹¹Ñé (มาตรา ๙๒ วรรคแรก) อยางไรก็ตาม เม่ือจุดมุงหมายในการคนเพ่ือหาตัวบุคคลหรือส่ิงของดังกลาว ท่ีอยูภายในท่ีรโหฐานสามารถดําเนินการได ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา ๙๒ ไดกําหนดขอยกเวนไวใหพนักงานฝายปกครองหรือตํารวจ ซึ่งมีอํานาจคนน้ัน สามารถเขาทําการคน ภายในที่รโหฐานได โดยไมมีหมายคน มาตรา ๙๒ “หามมิใหคนในท่ีรโหฐานโดยไมมีหมายคนหรือคําส่ังของศาล เวนแตพนกั งานฝา ยปกครองหรอื ตํารวจเปนผคู น และในกรณดี งั ตอไปน้ี (๑) เมื่อมีเสียงรองใหชวยมาจากขางในที่รโหฐาน หรือมีเสียงหรือพฤติการณ อืน่ ใดอนั แสดงไดวา มเี หตรุ า ยเกดิ ขน้ึ ในทีร่ โหฐานน้ัน (๒) เมอ่ื ปรากฏความผิดซง่ึ หนา กําลงั กระทําลงในท่รี โหฐาน (๓) เมื่อบคุ คลทไี่ ดกระทําความผดิ ซง่ึ หนา ขณะทถ่ี ูกไลจบั หนเี ขาไปหรอื มีเหตุ อนั แนน แฟน ควรสงสัยวา ไดเขา ไปซุกซอ นตัวอยใู นท่รี โหฐานน้นั

๑๕๒ (๔) เมื่อมีพยานหลักฐานตามสมควรวาส่ิงของที่มีไวเปนความผิดหรือไดมา โดยการกระทาํ ความผดิ หรอื ไดใ ชห รอื มไี วเ พอ่ื จะใชใ นการกระทาํ ความผดิ หรอื อาจเปน พยานหลกั ฐาน พสิ จู นก ารกระทาํ ความผดิ ไดซ อ นหรอื อยใู นนน้ั ประกอบทงั้ ตอ งมเี หตอุ นั ควรเชอ่ื วา เนอ่ื งจากการเนน่ิ ชา กวาจะเอาหมายคน มาไดส ่งิ ของนน้ั จะถกู โยกยายหรอื ทําลายเสยี กอ น (๕) เมอ่ื ทรี่ โหฐานนนั้ ผจู ะตอ งถกู จบั เปน เจา บา น และการจบั นนั้ มหี มายจบั หรอื จบั ตามมาตรา ๗๘ การใชอ ํานาจตาม (๔) ใหพ นักงานฝา ยปกครองหรอื ตาํ รวจผคู น สง มอบสาํ เนา บนั ทกึ การตรวจคน และบญั ชที รพั ยท ไ่ี ดจ ากการตรวจคน รวมทงั้ จดั ทาํ บนั ทกึ แสดงเหตผุ ลทท่ี าํ ใหส ามารถ เขาคนไดเปนหนังสือใหไวแกผูครอบครองสถานท่ีท่ีถูกตรวจคน แตถาไมมีผูครอบครองอยู ณ ท่ีน้ัน ใหสงมอบหนังสือดังกลาวแกบุคคลเชนวาน้ันในทันทีที่กระทําได และรีบรายงานเหตุผลและผลการ ตรวจคน เปน หนังสือตอผูบงั คับบัญชาเหนือข้นึ ไป” ¡Ã³Õà¢ÒŒ ¤¹Œ ã¹·ÃÕè âË°Ò¹â´ÂäÁÁ‹ ÕËÁÒ¤¹Œ μÒÁ¢ÍŒ ¡àÇŒ¹¢Í§¡®ËÁÒ ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๙๒ ไดกําหนดขอยกเวน ใหก บั ผูท่มี ีอํานาจคน ทีจ่ ะเขาทาํ การคนในที่รโหฐานไดโ ดยไมตองมหี มายคน ดังนี้ (ñ) 㹡óշèÕÁÕàÊÕ§ÌͧãËŒª‹ÇÂÁÒ¨Ò¡¢ŒÒ§ã¹·èÕÃâË°Ò¹ ËÃ×ÍÁÕàÊÕ§ËÃ×ÍÁÕ ¾Äμ¡Ô Òó͏ è×¹ã´Í¹Ñ áÊ´§ä´ŒÇ‹ÒÁÕàËμØÃÒŒ Âà¡Ô´¢¹Öé ã¹·ÕèÃâË°Ò¹¹Ñé¹ จะเห็นไดวาจากมาตรา ๙๒ (๑) น้ี ใหอํานาจแกพนักงานฝายปกครอง หรือตํารวจในการท่ีจะเขาไปในที่รโหฐานได แมไมมีหมายคนก็ตาม ก็เพราะเหตุเพ่ือเปนการปองกัน อนั ตรายเนอ่ื งจากมเี สยี งรอ งขอความชว ยเหลอื หรอื มพี ฤตกิ ารณท แ่ี สดงใหเ หน็ ถงึ การขอความชว ยเหลอื หรือพฤติการณที่แสดงใหเห็นวามีเหตุรายเกิดขึ้นในท่ีรโหฐานน้ันๆ เชน เสียงรองวา “ชวยดวยๆ” “ขโมยๆ” “อยา ยงิ ฉนั เลย” หรอื การสง สญั ญาณทแ่ี สดงถงึ การตกอยใู นภยนั ตรายอนื่ ๆ เชน การกวกั มอื ใหชวย หรือพฤติการณท่ีตองการความชวยเหลือ มีเสียงปนดังขึ้นภายในท่ีรโหฐานน้ัน แลวมีเสียง หวีดรองดังออกมา เปน ตน ¢ŒÍÊѧà¡μ ซงึ่ พฤตกิ ารณเ หลา นี้ เจา พนกั งานตาํ รวจจาํ เปน ตอ งใชว จิ ารณญาณ ปฏภิ าณไหวพรบิ ในการพจิ ารณาสถานการณ กอน ตรวจสอบใหไ ดขอเทจ็ จรงิ กอนวา เขากรณขี อ ยกเวนของกฎหมายหรอื ไม อยารบี เรงดําเนินการจนเกนิ เหตุ (ò) àÁÍ×è »ÃÒ¡¯¤ÇÒÁ¼Ô´«è֧˹ŒÒ ¡íÒÅ§Ñ ¡ÃзíÒŧ㹷ÕÃè âË°Ò¹ ในกรณีปรากฏความผิดซ่ึงหนาน้ัน ตอง໚¹¤ÇÒÁ¼Ô´·Õè»ÃÒ¡¯«è֧˹ŒÒ ਌Ҿ¹Ñ¡§Ò¹¼ÙŒ¤Œ¹ กลาวคือ เจาพนักงานผูท่ีจะเขาคนไดน้ัน จะตองเห็นการกระทําความผิดซึ่งหนา ดว ยตนเอง มใิ ชก ารทมี่ ผี มู าแจง กบั เจา พนกั งานตาํ รวจวา เขาเปน ผพู บเหน็ ความผดิ ซงึ่ หนา ในทรี่ โหฐานแลว

๑๕๓ แจง ใหเ จา พนกั งานตาํ รวจเขาคน เชน ส.ต.ต.ดาํ กําลงั ปฏบิ ัตหิ นาที่สายตรวจอยไู ดเห็นวัยรุนกลุมหนึง่ กาํ ลงั เสพยาเสพตดิ อยภู ายในบา นหลงั หนงึ่ เชน นี้ เปน ความผดิ ซง่ึ หนา ทเ่ี จา พนกั งานตาํ รวจไปพบเหน็ ดวยตนเอง ส.ต.ต.ดาํ จึงมอี าํ นาจเขาไปในบานหลงั ดังกลา ว เพ่อื จบั ตวั ผกู ระทําความผิดน้ันได μÇÑ Í‹ҧคํา¾Ô¾Ò¡ÉÒÈÒÅ®Õ¡Ò คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ ññöô/òõôö เจา พนกั งานตาํ รวจไดข อความยนิ ยอม จาก น. มารดาจําเลยซ่ึงเปนเจาของบานท่ีเกิดเหตุกอนทําการคน แสดงวาการคนกระทําข้ึน โดยอาศัยอํานาจความยินยอมของ น. และการคนโดยไมมีหมายคนที่ออกโดยศาลอนุญาตใหคนได ก็หาไดเปนการคนโดยมิชอบไม นอกจากนี้กอนท่ีเจาพนักงานตํารวจจะดําเนินการคนไดเห็นจําเลย ซงึ่ อยใู นหอ งนอนโยนเมทแอมเฟตามนี ออกไปนอกหนา ตา ง อนั เปน กรณที เี่ จา พนกั งานตาํ รวจพบจาํ เลย กระทาํ ความผิดซงึ่ หนา และไดก ระทาํ ลงไปในท่ีรโหฐาน เจาพนักงานตํารวจยอ มมีอาํ นาจจับจาํ เลยได โดยไมตองมีหมายจับหรือหมายคนตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา ๗๘ (๑), ๙๒ (๒) เมทแอมเฟตามนี ทเี่ จา พนกั งานตาํ รวจยดึ ไดจ งึ นาํ มารบั ฟง ประกอบคาํ รบั สารภาพของจาํ เลยได (ó) àÁ×èͺؤ¤Å·èÕä´Œ¡ÃзíÒ¤ÇÒÁ¼Ô´«è֧˹ŒÒ¢³Ð·Õè¶Ù¡äÅ‹¨ÑºË¹ÕࢌÒä»ËÃ×ÍÁÕ àËμÍØ ¹Ñ ṋ¹á¿¹‡ ¤ÇÃʧÊÑÂÇÒ‹ ä´àŒ ¢ÒŒ 仫ء«Í‹ ¹μÑÇÍÂÙ‹ã¹·ÃèÕ âË°Ò¹ ในกรณขี องมาตรา ๙๒ (๓) หากพิจารณาแลว จะเหน็ ไดวา เปนกรณที ี่เขา เหตคุ วามผดิ ซง่ึ หนา ในประเภท “ถอื วา ความผดิ นน้ั เปน ความผดิ ซง่ึ หนา ” ตามความหมายของประมวล กฎหมายวธิ พี ิจารณาความอาญา มาตรา ๘๐ วรรคสอง (๑) (เกยี รติขจร วจั นะสวสั ด,์ิ ๒๕๕๓) ดงั นนั้ ในกรณที เ่ี จา พนกั งานตาํ รวจพบบคุ คลกระทาํ ความผดิ ซงึ่ หนา และจะ เขา จบั กมุ ปรากฏวา ในขณะนนั้ ผทู ก่ี ระทาํ ผดิ นน้ั หลบหนเี ขา ไปในทร่ี โหฐานตอ หนา เจา พนกั งานตาํ รวจผนู นั้ หรอื กรณที เ่ี จา พนกั งานตาํ รวจพบผกู ระทาํ ความผดิ ซง่ึ หนา แลว ไลจ บั แตม กี ารคลาดสายตาไป แตเ นอื่ งจาก มีเหตแุ นน แฟน เชน มพี ลเมืองดีหลายคนบอกใหท ราบวา ผูกระทาํ ผิดหลบหนเี ขาไปยงั ทร่ี โหฐานนั้น หรอื บรเิ วณดงั กลา วมสี ถานทนี่ น้ั เพยี งแหง เดยี วทเี่ ปน ทรี่ โหฐานทจ่ี ะหลบหนไี ดเ ชน น้ี เจา พนกั งานตาํ รวจ ผูก าํ ลังติดตามผกู ระทาํ ความผดิ นั้นสามารถเขาไปคน ยังทร่ี โหฐานเพือ่ จบั ตวั บุคคลได (ô) àÁ×èÍÁÕ¾ÂÒ¹ËÅÑ¡°Ò¹ตามสมควรวาสิ่งของที่มีไวเปนความผิดหรือไดมา โดยการกระทาํ ความผดิ หรอื ไดใ ชห รอื มไี วเ พอ่ื จะใชใ นการกระทาํ ความผดิ หรอื อาจเปน พยานหลกั ฐาน พสิ จู นก ารกระทาํ ความผดิ ไดซ อ นหรอื อยใู นนนั้ ประกอบทงั้ ตอ งมเี หตอุ นั ควรเชอ่ื วา เนอื่ งจากการเนน่ิ ชา กวา จะเอาหมายคน มาได ส่ิงของน้นั จะถกู โยกยายหรือทาํ ลายเสยี กอน การคน โดยไมม ีหมายคน ในกรณมี าตรา ๙๒ (๔) น้ี เจา พนกั งานตาํ รวจ จะเขา คนในทร่ี โหฐานโดยไมมหี มายคนไดต อเม่ือประกอบเงอ่ื นไข ๒ ประเภท คอื ๑. Á¾Õ ÂÒ¹ËÅ¡Ñ °Ò¹¾ÍÊÁ¤ÇÃÇÒ‹ มสี ง่ิ ของทม่ี ไี วเ ปน ความผดิ หรอื ไดม า โดยการกระทาํ ผดิ หรอื ไดใ ชห รอื มไี วเ พอื่ ใชใ นการกระทาํ ความผดิ หรอื สง่ิ ของทอี่ าจเปน พยานหลกั ฐาน พิสจู นการกระทําความผดิ ไดซอ นอยใู นทรี่ โหฐานน้นั และ

๑๕๔ ๒. ÁÕàËμØÍѹ¤ÇÃàª×èÍÇ‹Ò เน่ืองจากการเน่ินชากวาจะเอาหมายคนมาได หากเจา พนกั งานไมเ ขาคนที่รโหฐานในทันที จะทําใหส ิง่ ของนน้ั ถกู โยกยายหรือทําลายเสยี กอน ¢ŒÍÊѧà¡μ จากคําวา “เม่อื มพี ยานหลักฐานตามสมควร” หมายความวา ตอ งปรากฏพยานหลกั ฐานพอสมควรกอนวา สิง่ ของ ท่ีจะคนนั้น นาจะอยูในที่รโหฐานนั้น äÁ‹ãª‹à¾Õ§ᤋ¤ÇÒÁʧÊÑÂของตนเองวานาจะมีสิ่งของน้ันอยูภายใน และจากคําวา “มีเหตุอันควรเช่ือวา” แสดงใหเห็นวา วัตถุประสงคของการคนในกรณีดังกลาว เปนการปองกันมิใหมีการโยกยายทําลาย พยานหลกั ฐาน จะเหน็ ไดว า การคน ตามขอ ยกเวน (๔) นี้ จะแตกตา งจาก (๑), (๒), (๓) นนั้ ทงั้ สามกรณเี จา พนกั งานรถู งึ เหตทุ ที่ าํ ให การมอี าํ นาจคน ไดเ กดิ ขนึ้ ในทรี่ โหฐานเพราะมเี สยี งรอ งใหช ว ยหรอื พฤตกิ ารณท แ่ี สดงไดว า ไดม เี หตรุ า ยเกดิ ขน้ึ (มาตรา ๙๒ (๑)) หรอื ปรากฏความผดิ ซงึ่ หนา ทกี่ าํ ลงั กระทาํ ลงในทรี่ โหฐาน (มาตรา ๙๒ (๒)) หรอื กรณเี จา พนกั งานตาํ รวจตดิ ตามอยา งกระชนั้ ชดิ การทผ่ี ูกระทาํ ความผดิ «Öè§Ë¹ÒŒ Ëź˹àÕ ¢ŒÒä»ã¹·èÕÃâË°Ò¹ (มาตรา ๙๒ (๓)) แตกรณีมาตรา ๙๒ (๔) เจาพนักงานตํารวจ¼ÙŒà¢ŒÒ¤Œ¹ÁÔä´ŒàËç¹´ŒÇÂμ¹àͧ ในขณะน้ัน เพียงแตมีพยานหลักฐาน พอสมควรทที่ าํ ใหเ ชอื่ ไดว า มสี งิ่ ของทตี่ อ งการอยภู ายในทรี่ โหฐานนน้ั จงึ จาํ เปน อยา งยง่ิ ทเี่ จา พนกั งานตาํ รวจจะตอ งใชด ลุ ยพนิ จิ อยางมากในการเขา คนในกรณีดังกลา ว และเพอ่ื เปน การคมุ ครองเจา พนกั งานผเู ขา คน ในกรณนี ้ี ประมวลกฎหมาย วิธพี จิ ารณาความอาญา มาตรา ๙๒ วรรคทา ย บญั ญตั ิให “¾¹Ñ¡§Ò¹½†Ò»¡¤Ãͧ ËÃÍ× ตาํ ÃǨ¼¤ÙŒ ¹Œ ʧ‹ Áͺสําà¹Òº¹Ñ ·Ö¡¡ÒÃμÃǨ¤Œ¹áÅкÑÞªÕ·ÃÑ¾ÂÊ¹Ô ·Õäè ´Œ¨Ò¡¡ÒÃμÃǨ¤¹Œ ÃÇÁ·Ñ駨´Ñ ทําº¹Ñ ·¡Ö áÊ´§ àËμؼŷÕèทําãËŒÊÒÁÒöࢌÒ令Œ¹ä´Œ ໚¹Ë¹Ñ§Ê×ÍãËŒänjᡋ¼ÙŒ¤Ãͺ¤Ãͧʶҹ·Õè·Õè¶Ù¡μÃǨ¤Œ¹ á싶ŒÒ äÁ‹ÁÕ¼ÙŒ¤Ãͺ¤ÃͧÍÂÙ‹ ³ ·Õè¹éѹ ãˌʋ§Áͺ˹ѧÊ×ʹѧ¡Å‹ÒÇá¡‹ºØ¤¤Åઋ¹Ç‹Ò¹éѹ㹷ѹ·Õ·èÕ¡ÃÐทําä´Œ áÅÐÃºÑ ÃÒ§ҹàËμ¼Ø ÅáÅмšÒÃμÃǨ¤Œ¹à»š¹Ë¹§Ñ ÊÍ× μÍ‹ ¼ÙŒºÑ§¤ºÑ ºÑÞªÒà˹×Í¢éֹ仔 ดงั นน้ั จะเหน็ ไดว า ดว ยเงอ่ื นไข ๒ ประการตามทปี่ รากฏในวรรคทา ยของ มาตรา ๙๒ ๑) เจาพนักงานตํารวจผูคนในกรณีดังกลาว จะตองจัดทําและสงมอบ บันทึกแสดงเหตุผลท่ีทําใหสามารถเขาคนได บันทึกการตรวจคน และบัญชีทรัพยที่ไดจากการคนนั้น ใหแ กผ คู รอบครองสถานที่ที่ถกู ตรวจคน ๒) จะตองรายงานเหตุผลและผลการตรวจคน໚¹Ë¹Ñ§Ê×Íตอ ผบู งั คบั บัญชาท่ีอยเู หนอื ข้นึ ไป เงื่อนไขศาลฎีกาดังกลาวมีข้ึนเพื่อวัตถุประสงค เพ่ือใหมีมาตรการ ในการตรวจสอบและเพื่อประโยชนในการคุมครองสิทธิเสรีภาพของบุคคลที่อาจไดรับผลเสียหาย จากการคน ทไ่ี มมีหมายคน จึงถอื เปน มาตรการควบคมุ การใชอ ํานาจของเจาพนกั งานอกี ดวย (õ) 㹡óշÕèÃâË°Ò¹¹Ñé¹¼ÙŒ¨ÐμŒÍ§¶Ù¡¨Ñºà»š¹à¨ŒÒºŒÒ¹ áÅСÒèѺ¹éѹ ÁËÕ ÁÒ¨ºÑ ËÃ×ͨѺμÒÁÁÒμÃÒ ÷ø การเขาไปในท่ีรโหฐานตามมาตรา ๙๒ (๕) นี้ เปนการࢌÒä»à¾×èͨѺ ਌ҺŒÒ¹à·‹Ò¹Ñé¹ และการจับนั้นจะตองมีหมายจับหรือจับตามในกรณีเขาขอยกเวนท่ีเปนการจับ โดยไมตอ งมหี มายจบั ตามมาตรา ๗๘ เทาน้ัน

๑๕๕ “਌ҺŒÒ¹” หมายถึง ผูที่เปนหัวหนาของบุคคลท่ีพักอาศัยอยูในบาน และเปนผูมีสิทธิครอบครองท่ีรโหฐานนั้น (เริงธรรม ฉิมพลี, ๒๕๓๔) นอกจากน้ี จากคําพิพากษา ศาลฎีกายังไดว างหลกั เกณฑข องเจาบา นน้ัน ãËÃŒ ÇÁ¶§Ö ¤ÙÊ‹ ÁÃʢͧ¼ŒàÙ »š¹ËÇÑ Ë¹ŒÒน้ันดว ย เพราะบุคคล ดังกลาวเปนผูรับผิดชอบในการครอบครองและปกครองผูอาศัยในบานหลังนั้นรวมกัน แตท้ังนี้ ไมได รวมถึงผูอยูอาศัยในบานหลังน้ันทุกคน เชน พ่ีนอง ญาติ หรือมีชื่ออยูในบาน ในฐานะผูอยูอาศัย (คาํ พิพากษาฎีกาท่ี ๑๐๓๕/๒๕๓๖) μÑÇÍÂÒ‹ § บา นทีน่ าย ก. ผูถูกจบั อาศยั อยนู นั้ มีบิดามารดานาย ก. เปน เจาบา นอยู นาย ก. อยูรว มกบั บิดามารดาและนองสาว และมีช่ือในสําเนาทะเบียนบานในฐานะผอู ยอู าศัย เชน นี้ เหน็ ไดวา นาย ก. มิไดเปน เจา บา น ดังนนั้ เจา พนักงานตํารวจจะเขา ไปในบา นดงั กลา วเพอื่ จับนาย ก. นน้ั จะตอ งมหี มายคน ไปดว ย เพราะเปน การจับกมุ ในทรี่ โหฐาน ซงึ่ มาตรา ๘๑ หามมใิ หจับบุคคลใน ท่ีรโหฐานไมวา จะมีหมายจับหรอื ไมก ็ตาม ¢ÍŒ Êѧà¡μ (๑) นอกจากขอยกเวนที่ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๙๒ ไดใหอํานาจในการเขาคนใน ที่รโหฐานไดโดยไมตองมีหมายคนแลว หากเปนการท่ีเจาของสถานท่ีหรือผูครอบครองสถานท่ีรโหฐานนั้น ไดแสดงความ ยินยอมใหเจา พนกั งานตํารวจเขาไปในทีร่ โหฐานได กอ นทจี่ ะทาํ การคน นน้ั ไดม ีคาํ ¾Ô¾Ò¡ÉҢͧÈÒŮաҷÕè ññöô/òõôö ไดมีความเหน็ วา “¡‹Í¹·¨Õè Ðดาํ à¹Ô¹¡Ò䌹 ¼Ù·Œ ทÕè ํา¡Ò乌 ¹Ñé¹ä´¢Œ ͤÇÒÁÂÔ¹ÂÍÁ¨Ò¡à¨ÒŒ ¢Í§ºŒÒ¹·Õèà¡´Ô àËμ¡Ø Í‹ ¹ «è§Ö áÊ´§ÇÒ‹ ¡Ò䌹´Ñ§¡ÅÒ‹ Ç¡ÃÐทํา¢Öé¹â´ÂÍÒÈÂÑ ¤ÇÒÁÂÔ¹ÂÍÁ¢Í§à¨ÒŒ ¢Í§ºŒÒ¹·èàÕ ¡Ô´àËμØ àÁÍ×è äÁ»‹ ÃÒ¡¯Ç‹Ò਌Ҿ¹Ñ¡§Ò¹ตาํ ÃǨ䴌¢‹Ùà¢Þç ËÃ×ÍËÅÍ¡Åǧãˌ਌ҢͧºŒÒ¹ãËŒ¤ÇÒÁÂÔ¹ÂÍÁ㹡Ò䌹áμ‹»ÃСÒÃã´ áÁŒ¡Ò䌹´Ñ§¡Å‹ÒǨСÃÐทําŧâ´ÂäÁ‹ÁÕËÁÒ¤Œ¹ ·ÍÕè Í¡â´ÂÈÒÅ͹ÞØ ÒμãˤŒ ¹Œ ä´Œ ¡Ëç Ò໹š ¡Ò乌 â´ÂÁªÔ ͺáμÍ‹ ÂÒ‹ §ã´äÁ”‹ กรณดี งั กลา ว จงึ เปน เรอื่ งทเี่ จา ของบา นสละสทิ ธิ ในการครอบครองเคหสถานโดยปกติสขุ ของตนและยินยอมใหเ จาพนกั งานตาํ รวจเขาคนได การคน น้นั จงึ กระทาํ ได (๒) ในกรณีท่ีใชอํานาจคนตามกฎหมายพิเศษ เชน อาศัยอํานาจตามพระราชบัญญัติการสอบสวนคดีพิเศษฯ พระราชบญั ญตั ปิ อ งกนั และปราบปรามยาเสพตดิ ฯ เชน นี้ จะตอ งปฏบิ ตั ติ ามหลกั เกณฑข องกฎหมายดงั กลา วซง่ึ เปน กฎหมาย เฉพาะ ò) ¡Ò䌹㹷èÕÊÒ¸Òóʶҹ เนื่องจากประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา ไดกําหนดใหการคน จะตองมีหมายคนตอเม่ือเปนการคนในท่ีรโหฐานเทาน้ัน ดังน้ัน ¡Ò䌹㹷èÕÊÒ¸ÒóʶҹäÁ‹ä´ŒÁÕ ¡®ËÁÒºѧ¤ÑºãËŒμŒÍ§ÁÕËÁÒ¤Œ¹ ਌Ҿ¹Ñ¡§Ò¹½†Ò»¡¤ÃͧËÃ×ÍตําÃǨ ¨Ö§ÁÕอํา¹Ò¨¤Œ¹ä´Œâ´ÂäÁ‹ μÍŒ §ÁËÕ ÁÒ¤¹Œ สถานที่ใดเปนสาธารณสถานหรือไมน้ัน ใหพิจารณาวา ʶҹ·Õè´Ñ§¡Å‹ÒÇ »ÃЪҪ¹ÁÕ¤ÇÒÁªÍº¸ÃÃÁ·èÕ¨ÐࢌÒä»ä´ŒËÃ×ÍäÁ‹ «èÖ§¨ÐμŒÍ§¾Ô¨ÒóҢŒÍà·ç¨¨ÃÔ§เปนรายๆ ไป ถาประชาชนมคี วามชอบธรรมทจ่ี ะเขาไปได โดยเจาของสถานที่น้ันๆ มิไดหวงหา ม แมจะตองปฏบิ ัติ ตามเงื่อนไขบางประการท่ีเจาของกําหนด เชน ตองชําระคาเขาไปในสถานที่ดังกลาว กําหนดหาม บคุ คลอายไุ มเกิน ๑๘ ปห า มเขา เปน ตน แตห ากผใู ดยอมปฏบิ ตั ติ ามเง่อื นไขก็สามารถเขาไปไดท งั้ สน้ิ

๑๕๖ เชนนี้ ถอื วา เปนสาธารณสถาน และไมต อ งคํานึงวา เจา ของสถานท่ีนั้น ๆ ไดใ ชสถานท่นี ้ันประกอบ กิจการที่ผิดกฎหมายหรือไม เชน บอนการพนัน หรือสถานประกอบการคาประเวณีก็ตาม เชน หองพักที่ใชสําหรับใหหญิงคาประเวณี ทําการคาประเวณีกับบุคคลท่ัวไป ถือไดวาเปนสาธารณสถาน (คาํ พพิ ากษาฎกี าที่ ๖๙/๒๕๓๕) หรอื แมก รณเี จา ของสถานทไี่ ดใ ชเ ปน ทพี่ กั อาศยั ดว ยกต็ าม แตเ จา ของ เปดเปน รา นขายของที่ประชาชนทัว่ ไปเขา ไปได เชนน้ี ก็เปน สาธารณสถานได เชน ขณะที่เจาพนักงาน ตาํ รวจเขา ทาํ การตรวจคน จาํ เลยนน้ั จาํ เลยกาํ ลงั ขายกว ยเตย๋ี วอยทู รี่ า นกว ยเตยี๋ วของจาํ เลย ซง่ึ มลี กู คา กาํ ลงั นงั่ รบั ประทานกว ยเตยี๋ วอยทู ร่ี า นของจาํ เลย ทง้ั น้ี รา นกว ยเตย๋ี วของจาํ เลยจงึ หาใชเ ปน ทร่ี โหฐานไม แตเปนที่สาธารณสถาน เมื่อเจาพนักงานตํารวจมีเหตุอันควรสงสัยวาจําเลยมีเมทแอมเฟตามีนไวใน ครอบครอง อนั เปน ความผดิ ตอ กฎหมาย เจา พนกั งานตาํ รวจยอ มมอี าํ นาจคน ไดโ ดยไมต อ งมหี มายคน (คาํ พิพากษาฎกี าท่ี ๓๗๕๑/๒๕๕๑) ö.ó.ò ¡Ò乌 μÇÑ º¤Ø ¤Å ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาไดวางแนวทางในการคนตัวบุคคล เอาไวใ นหลายมาตราดวยกนั จึงขอแยกออกเปน - การคนตัวบุคคลในที่รโหฐาน - การคน ตัวบคุ คลในท่ีสาธารณสถาน - การคน ตัวบคุ คลหลังการจับ ñ) ¡Ò䌹μÇÑ º¤Ø ¤Åã¹·èÕÃâË°Ò¹ ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา ๑๐๐ วรรคสอง “ถามี เหตุอันควรสงสัยวาบคุ คลนั้นไดเอาส่งิ ของท่ตี อ งการพบซกุ ซอ นในรางกาย เจาพนกั งานผูคน มีอํานาจ คน ตัวผูนน้ั ได ดงั บญั ญัตไิ ว ตามมาตรา ๘๕” จากแนวคิดในเรื่องการคุมครองสิทธิ ในการคนตัวบุคคลนั้นกฎหมาย มงุ คมุ ครองสิทธเิ สรภี าพรางกาย ดงั นน้ั ในการคนตัวบคุ คลจะกระทําไดต อเม่ือมกี ฎหมายใหอ าํ นาจไว และเงอื่ นไขทกี่ ฎหมายบญั ญตั ไิ ว ¡Í‹ ¹·àÕè ¨ÒŒ ¾¹¡Ñ §Ò¹¼·ŒÙ ¤Õè ¹Œ μÇÑ ¹¹Ñé จะใชอ าํ นาจไดต อ เมอื่ “มเี หตอุ นั ควร สงสยั ” และเหตใุ นการสงสยั ในกรณขี องการคน ตวั บคุ คลในทร่ี โหฐาน คอื “มเี หตอุ นั ควรสงสยั วา º¤Ø ¤Å ¹¹éÑ ä´àŒ ÍÒÊÔ觢ͧ·μÕè ŒÍ§¡Òþº«¡Ø «Í‹ ¹ã¹Ã‹Ò§¡Ò” μÇÑ Í‹ҧ ๑. กรณีเปนการคนโดยมีหมายคน เชน หมายคนระบุใหคนหาส่ิงของ ในบา นของนาย เอ ร.ต.อ.เอก ไดน าํ หมายคน ระบใุ หค น หาสง่ิ ของในบา นของนาย เอ ขณะทเ่ี ขา ตรวจคน ภายในบา นของนาย เอ นั้น ร.ต.อ.เอก ไดพบนาย บี อยภู ายในบานหลังนน้ั และ ร.ต.อ.เอก พจิ ารณา จากสถานการณใ นขณะนน้ั มàี Ëμ¤Ø ÇÃʧÊÂÑ ÇÒ‹ ¹Ò ºÕ ¹Ò‹ ¨ÐàÍÒʧÔè ¢Í§·μÕè ÍŒ §¡Òà (ตามทร่ี ะบใุ นหมายคน ) ซกุ ซอนในรา งกายเชน นี้ ร.ต.อ.เอก อาศยั อํานาจมาตรา ๑๐๐ วรรคสอง ในการคน ตัวนาย บี ได

๑๕๗ ๒. กรณีเปนการคนโดยไมมีหมายคน เชน การคนตามมาตรา ๙๒ (๔) กลาวคือ มีพยานหลักฐานตามสมควรวาส่ิงของที่ “ไดมา” โดยการกระทําความผิดอยูใ นบานนายดํา และนายดาํ กาํ ลงั จะเคล่ือนยายสงิ่ ของน้ัน เชนน้ี ร.ต.อ.โท ยอมมีอํานาจเขาไปคนบานของนายดําได โดยไมตองมหี มายคน ตามมาตรา ๙๒ (๔) และเมอ่ื เขาไปในบา นของนายดาํ แลวและพบนายเขยี วอยู และ ร.ต.อ.โท มี¤ÇÒÁʧÊÑÂÇ‹Ò¹ÒÂà¢ÕÂǨÐนําÊÔ觢ͧ¹Ñé¹ (ÊÔ觢ͧ·èÕä´ŒÁÒâ´Â¡ÒáÃÐทํา¤ÇÒÁ¼Ô´) «¡Ø «‹Í¹ã¹Ã‹Ò§¡Ò เชนนี้ ร.ต.อ.โท ก็มอี ํานาจคนตวั นายเขียวไดต ามมาตรา ๑๐๐ วรรคสอง ¢ŒÍÊѧà¡μ การคนตัวบุคคลในท่ีรโหฐาน ตามมาตรา ๑๐๐ วรรคสองนี้ เปนการคนตัวบุคคลเพ่ือμŒÍ§¡ÒÃÊÔ觢ͧ·èÕμŒÍ§¡Òà ¤Œ¹μÒÁ·èÕÃкØã¹ËÁÒ¤Œ¹ หรือคนตัวบุคคลเพื่อตองการÊèÔ§¢Í§·èÕÁÕ¾ÂÒ¹ËÅÑ¡°Ò¹μÒÁÊÁ¤ÇÃÇ‹ÒÊÔ觢ͧ·èÕä´ŒÁÒâ´Â¡Òà ¡ÃÐทํา¤ÇÒÁ¼´Ô ตามมาตรา ๙ (๔) ในกรณีที่ไปคนในท่ีรโหฐานไมวาจะเปนการคนโดยมีหมายคนหรือไมก็ตาม แตหากเจาพนักงานตํารวจพบวา มีºØ¤¤ÅÍè×¹อยูในสถานที่นั้นและสงสัยวาบุคคลดังกลาว มีส่ิงของอ่ืนที่มิใชส่ิงของท่ีตองการตามหมายคนหรือเปนส่ิงของที่มี พยานหลกั ฐานตามสมควรวา เปน สง่ิ ของทไ่ี ดม าโดยการกระทาํ ความผดิ กต็ าม แตเ จา พนกั งานตาํ รวจเหน็ ไดว า บคุ คลอน่ื ทอี่ ยู ในทีน่ ั้นๆ มสี ิ่งของผดิ กฎหมายอยูภายในเน้อื ตวั เชนนี้ เจา พนกั งานตาํ รวจก็สามารถคนตวั บุคคลดังกลาวได μÑÇÍÂÒ‹ § เจาพนักงานตํารวจเขาคนบานของนายขาว เพื่อคนหาสิ่งของท่ีตองการภายในบาน ขณะที่เขาทําการคนน้ัน พบนายซี อยภู ายในบา นของนายขาว และเจา พนกั งานตาํ รวจผทู ที่ าํ การคน นนั้ มเี หตสุ งสยั วา นายซมี ยี าเสพตดิ อยใู นกระเปา เสอื้ ผา ของนายซี ซง่ึ äÁã‹ ªÊ‹ §Ôè ¢Í§·μÕè ÍŒ §¡Ò乌 นน้ั เชน นี้ พนกั งานตาํ รวจผทู าํ การคน ตวั ตอ งอาศยั อาํ นาจคน ตวั ตามมาตรา ๙๓ (เกยี รตขิ จร วัจนะสวสั ด์ิ, ๒๕๕๓) กลาวคือ เปน การคนโดยอาศัยเหตอุ ันควรสงสยั วาบคุ คลน้ันมีสิง่ ของในความครอบครอง ซงึ่ มีไวเ ปนความผิดน่ันเอง ò) ¡Ò䌹μÇÑ ºØ¤¤Åã¹·ÕÊè Ò¸Òóʶҹ ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๙๓ “หามมิใหทาํ การ คนบุคคลใดในท่ีสาธารณสถาน เวนแตพนักงานฝายปกครองหรือตํารวจเปนผูคนในเม่ือมีเหตุอันควร สงสัยวา บุคคลนนั้ มีสง่ิ ของในความครอบครอง เพ่ือจะใชในการกระทําความผิด หรอื ซง่ึ ไดม าโดยการ กระทาํ ความผิดหรอื ซ่ึงมไี วเปน ความผดิ ” การคน ตวั บคุ คลในทส่ี าธารณสถานนน้ั เหตอุ นั ควรสงสยั ทจี่ ะใชค น ตวั บคุ คล คอื มเี หตอุ นั ควรสงสยั วา บคุ คลนน้ั มสี งิ่ ของในครอบครองเพอื่ จะใชใ นการกระทาํ ความผดิ หรอื ซงึ่ ไดม า โดยมกี ารกระทาํ ความผิดหรอื ซงี่ึ มีไวเปนความผิด และผมู อี าํ นาจในการคน คอื ¾¹¡Ñ §Ò¹½Ò† »¡¤ÃͧËÃÍ× ตาํ ÃǨ ดงั นนั้ ราษฎร จงึ ไมมีอาํ นาจคนตัวบุคคล จากบทบัญญัติตามมาตรา ๙๓ น้ัน อาจสรุปไดวาเจาพนักงานตํารวจ จะคน ตัวบุคคลในท่สี าธารณะได เม่อื เขา กรณใี ดกรณหี นึง่ คอื àÁè×ÍÁàÕ ËμÍØ Ñ¹¤ÇÃʧÊÑÂÇ‹Ò (๑) บุคคลนั้นÁÕÊèÔ§¢Í§ã¹¤ÇÒÁ¤Ãͺ¤Ãͧ à¾è×ͨÐ㪌㹡ÒáÃÐทํา¼Ô´ เชน สงสัยวา นาย ก. ไดมอี าวุธสงครามอยใู นกระเปา เพือ่ จะไปฆา ผูอ่นื

๑๕๘ (๒) บคุ คลนัน้ ä´ŒÊèÔ§¢Í§มาโดยการกระทําความผดิ เชน สงสัยวานาย ข. มกี ระเปา เงนิ จากการวิ่งราวทรัพยซ ุกซอ นอยู (๓) บคุ คลนน้ั มสี งิ่ ของ«§èÖ ÁäÕ ÇàŒ »¹š ¤ÇÒÁ¼´Ô เชน สงสยั วา นาย ค. มเี ฮโรอนี ซกุ ซอ นในตัว ¢ÍŒ Êѧà¡μ ๑. “เหตุอันควรสงสัย” ตองมอี ยู “¡Í‹ ¹” การคน ๒. กรณเี จา พนกั งานตาํ รวจทาํ การคน ตวั บคุ คลเพราะเหตàุ ¾ÂÕ §á¤Ê‹ §ÊÂÑ ¨Ò¡¤ÇÒÁÃʌ٠¡Ö ¢Í§μ¹àͧÇÒ‹ ¹Ò‹ ¨ÐμÍŒ §¤¹Œ เชน การคน ไมถ กู ตอ ง เพราะมาตรา ๙๓ กาํ หนดเงอื่ นไขคอื “มเี หตอุ นั ควรสงสยั ” ดงั นนั้ การทเ่ี จา พนกั งานตาํ รวจเขา คน บคุ คล ซง่ึ ไมม ที า ทางเปนพริ ธุ คงเพยี งแตน่งั โทรศพั ทอยู เปนการคนท่ีไมชอบดวยมาตรา ๙๓ (คาํ พพิ ากษาฎีกาท่ี ๘๗๒๒/๒๕๕๕) ó) ¡Ò䌹μÇÑ ºØ¤¤ÅËÅ§Ñ ¡ÒèºÑ ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา ใหอํานาจเจาพนักงานผูจับ หรือรบั ตัวผูถูกจบั ไว ในการคนตัวผตู องหาในมาตรา ๘๕ วรรคแรก “เจาพนักงานผูจับหรือรับตัวผูถูกจับไว มีอํานาจคนตัวผูตองหา และยึด ส่ิงของตาง ๆ ที่อาจใชเปนพยานหลกั ฐานได” จะเหน็ ไดว า การคน ตวั บคุ คลในกรณนี เี้ ปน การคน อนั สบื เนอื่ งมาจากการจบั เนื่องจากเหตุผลคือ เพ่ือความปลอดภัยของเจาพนักงานตํารวจผูทําการจับกุม เพราะผูกระทําผิด อาจมอี าวธุ ซกุ ซอ นอยภู ายในและอาจนาํ ออกมาทาํ อนั ตรายแกผ จู บั กมุ ได นอกจากน้ี การทเี่ จา พนกั งาน ตาํ รวจผจู ับกุมนั้นคนตัว เพ่อื แสวงหาพยานหลกั ฐานอนั เกี่ยวเนอ่ื งกับการกระทําความผดิ ทจี่ บั นั้น μÇÑ Í‹ҧ ส.ต.ต.แดง มหี มายจบั นาย ก. ฐานทาํ รา ยรา งกายบคุ คลอน่ื เมอื่ ส.ต.ต.แดง ไดพ บนาย ก. ซงึ่ ไดท าํ การจบั กมุ นาย ก. แมว า ขณะจบั กมุ นน้ั นาย ก. ไมไ ดแ สดงอาการจะทาํ รา ยรา งกาย ส.ต.ต.แดง ก็ตาม ส.ต.ต.แดง ก็อาศยั อํานาจตามมาตรา ๘๕ ในการคนตวั นาย ก. เพ่ือความปลอดภัย ในการปฏบิ ัตหิ นา ที่ และหากคน ตวั นาย ก. และพบมีด เชน นี้ ส.ต.ต.แดง ก็สามารถยดึ มดี เลม ดังกลาว ได ö.ó.ó ¡Ò乌 ¼ŒÙËÞÔ§ จากประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญา มาตรา ๘๕ วรรคสอง ไดบ ญั ญตั ิ วา “การคนนน้ั จกั ตอ งทาํ โดยสุภาพ ถาคนผหู ญงิ ตองใหหญิงอ่นื เปน ผูค น” เนื่องจากการคน ตัวผูหญิง เปนเรื่องท่ีละเอียดออน กฎหมายจึงกําหนดใหผูหญิงเปนผูคน กรณีท่ีไมมีเจาพนักงานตํารวจผูหญิง ที่จะชวยในการคนตัวอยูในสถานท่ีน้ัน เจาพนักงานตํารวจก็อาจขอรองใหผูหญิงคนอ่ืนๆ ท่ีอยู บริเวณน้ันใหช วยในการคนแทนได

๑๕๙ ö.ô ¢ŒÍจํา¡´Ñ 㹡Ò䌹 ในการคน นนั้ จะมขี อจํากัดสําหรบั การคนไว ๒ ประการ คือ ๑. ขอจาํ กดั เรอ่ื งเวลาในการคน ที่รโหฐาน ๒. ขอจํากัดในเรอ่ื งสถานทท่ี ่จี ะทาํ การคน ö.ô.ñ ¢ÍŒ จาํ ¡Ñ´àÃ×èͧàÇÅÒ㹡Ò乌 ·èÕÃâË°Ò¹ เนื่องจากการคนเปนการละเมิดสิทธิสวนบุคคล แมวาประมวลกฎหมายวิธี พจิ ารณาความอาญาจะใหอ าํ นาจเจา พนกั งานฝา ยปกครองหรอื ตาํ รวจ สามารถเขา คน สถานทแี่ ละคน ตวั บุคคลไดก ็ตาม เมื่อไดปฏบิ ัติตามหลักเกณฑท ีก่ ฎหมายกําหนด แตอยา งไรก็ตามกฎหมายกย็ งั คงมี ขอจํากัดในการคน คอื ขอจาํ กดั เรอ่ื งเวลา จากประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญามาตรา ๙๖ บัญญัติ “การคน ในท่รี โหฐานตองกระทําระหวา งพระอาทติ ยข้ึนและตก มีขอ ยกเวน ดงั นี้ (๑) เมอ่ื ลงมอื คน แตใ นเวลากลางวนั ถา ยงั ไมเ สรจ็ จะคน ตอ ไปในเวลากลางคนื ก็ได (๒) ในกรณีฉุกเฉินอยางย่ิง หรือซ่ึงมีกฎหมายอื่นบัญญัติใหคนไดเปนพิเศษ จะทําการคนในเวลากลางคืนก็ได (๓) การคนเพือ่ จบั ผดู รุ า ย หรือผรู า ยสําคัญจะทาํ ในเวลากลางคนื กไ็ ด แตตอง ไดร บั อนญุ าตพเิ ศษจากศาล ตามหลักเกณฑและวธิ กี ารทก่ี าํ หนดในขอ บังคบั ของประธานศาลฎีกา” จากมาตราดังกลาวแสดงใหเห็นวา การคนในท่ีรโหฐานน้ัน จะตองกระทําใน àÇÅÒ¡ÅÒ§Ç¹Ñ กรณจี ะทาํ การคน ในทรี่ โหฐานในàÇÅÒ¡ÅÒ§¤¹× ไดต อ เมอ่ื เปน กรณที มี่ าตรา ๙๖ บัญญตั ไิ วเทานั้น คือ (ñ) ໹š ¡Ò䌹μ‹Íà¹è×ͧ กลา วคือ เมื่อลงมือ¤¹Œ áμ‹ã¹àÇÅÒ¡ÅÒ§Çѹ ¶ÒŒ 处 äÁ‹àÊÃ稨ФŒ¹μ‹Íä»ã¹ àÇÅÒ¡ÅÒ§¤¹× กไ็ ด กรณดี งั กลา วเปน การคน ตอ เนอื่ ง คอื กรณมี กี ารเขา ตรวจคน ในเวลากลางวนั ระหวา ง พระอาทติ ยข น้ึ จนถงึ พระอาทติ ยต กแลว แตก ารคน ยงั ไมเ สรจ็ สน้ิ เจา พนกั งานตาํ รวจผทู าํ การคน กส็ ามารถ ดาํ เนนิ การคน ตอ ไปไดจ นกวา จะเสรจ็ สน้ิ แมเ วลาจะลว งเลยเปน กลางคนื แลว กต็ าม หากเปน กรณที คี่ น ในเวลากลางคนื แลว ไมพ บ เจา พนกั งานตาํ รวจไดอ อกไปจากทร่ี โหฐานนน้ั แลว จะกลบั มาคน ใหมเ ชน นี้ ไมอ าจทาํ ไดเ พราะมใิ ชเ ปน การคน ตอ เนอื่ งตามมาตรา ๙๖ (๑) (คาํ สงั่ ตร. ที่ ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๒.๒ (๑)) μÑÇÍ‹ҧคาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒÈÒÅ®¡Õ Ò คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè öôðó/òõôõ ตามบันทึกประจําวันเกี่ยวกับคดีของสถานีตํารวจ ปรากฏวา เจา พนกั งานตาํ รวจเขา ทาํ การตรวจคน และจบั กมุ ทบี่ า นผกู ระทาํ ผดิ เวลา ๑๘.๐๒ น. แสดงวา เจาพนักงานตํารวจลงมือตรวจคนต้ังแตเวลา ๑๘.๐๒ น. ซึ่งเปนเวลากลางวัน เม่ือยังไมเสร็จ จงึ มอี ํานาจตรวจคน จบั กุมตอ ไปในเวลากลางคนื ได ตามมาตรา ๙๖ (๑)

๑๖๐ (ò) 㹡ó©Õ ¡Ø à©Ô¹Í‹ҧÂÔ§è กรณใี ดถอื วา เปน กรณฉี กุ เฉนิ นนั้ คาํ สง่ั พนกั งานตาํ รวจแหง ชาติ ที่ ๔๑๙/๒๕๕๖ ลงวนั ที่ ๑ กรกฎาคม ๒๕๕๖ เก่ยี วกับการคน ขอ ๒.๒ (๒) วรรคสอง ไดร ะบุวา “¡Ã³©Õ ¡Ø à©¹Ô หมายถงึ กรณที ่จี ะตอ งเขา จัดการในทนั ทีทนั ใด ถา รอชา จะไมเปน การเหมาะสมแกพฤตกิ ารณ ทัง้ น้ใี หพิจารณา จากความรายแรงของความผิด พฤติการณในการกระทําความผิดและการไดมาซึ่งพยานหลักฐาน ในคดี เชน เจาพนักงานตํารวจเห็นเจาของบานกับพวกกําลังตมกล่ันสุราอยูในบานเวลากลางคืน ถาไมจับขณะกําลังกระทําผิด ก็จะไมเปนการประจักษแจงวาผูนั้นกระทําความผิดและจะไมได พยานหลักฐานของกลาง หรือไดไมครบถวนบริบูรณ ดังในเวลากระทําผิด ถาปลอยใหเน่ินชาไป โดยไมจ บั ทนั ที กอ็ าจจบั กมุ ผกู ระทาํ ผดิ ไมไ ดเ ลยทงั้ พยานหลกั ฐานตา ง ๆ กอ็ าจสญู หาย หรอื ถกู ทาํ ลาย ไปหมด จงึ เปน กรณีฉุกเฉนิ อยางย่ิง” ¢ŒÍÊѧà¡μ ๑) แตถาเปนการกระทําความผิดลหุโทษ แมกระทําผิดซึ่งหนา หากเจาพนักงานรูจักหลักแหลงของผูกระทําผิด ไมเปน กรณีฉุกเฉนิ อยา งย่งิ ๒) นอกจากนี้ ศ.ดร.หยุด แสงอทุ ัย ไดทาํ บนั ทกึ ทา ยคําพิพากษาฎีกาท่ี ๖๗๕/๒๔๘๓ ในเร่ืองความหมายคําวา “ฉุกเฉินอยางยง่ิ ” หมายถึง ถาไมคน ในเวลากลางคืน จะเกดิ ภยันตรายแกช ีวิตหรือรา งกายของบคุ คลทีต่ องการคนใหพบตัว หรือบคุ คลนั้นอาจจะหลบหนีไป หรอื พยานหลักฐานทปี่ รากฏอยใู นท่ีรโหฐานน้ันอาจถกู ทําลายกไ็ ด ทงั้ คดนี น้ั ตอ งมีลกั ษณะ รา ยแรงไมใชค ดีเล็ก ๆ นอย ๆ μÇÑ ÍÂÒ‹ §คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒÈÒÅ®Õ¡Ò ● ໚¹¡Ã³©Õ ¡Ø à©¹Ô Í‹ҧ§èÔ μÒÁ ».ÇÔ.Í. ÁÒμÃÒ ùö (ò) คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ óùñò/òõõó ศาลช้ันตนออกหมายคนระบุให รอยตํารวจเอก ก. มีอํานาจไปคนบานท่ีเกิดเหตุของจําเลยที่ ๑ เพื่อพบและยึดส่ิงของ ยาเสพติด ใหโ ทษและอนื่ ๆ ไดใ นวนั เกดิ เหตุ ตง้ั แตเ วลา ๒๑ นาฬก า จนเสรจ็ สนิ้ การตรวจคน แสดงวา ศาลชนั้ ตน ตองพิจารณาแลวเห็นวามีเหตุฉุกเฉินอยางยิ่งที่จะตองใหเจาพนักงานทําการตรวจคนในเวลากลางคืน อนั เปน ขอ ยกเวน ตาม ป.ว.ิ อ. มาตรา ๙๖ (๒) แลว เมอ่ื รอ ยตาํ รวจเอก ก. นาํ หมายคน ดงั กลา วไปคน บา น ทเ่ี กดิ เหตใุ นเวลากลางคนื ตามวนั เวลาทศ่ี าลชนั้ ตน ใหอ าํ นาจการคน ทบ่ี า นเกดิ เหตจุ งึ ชอบดว ยกฎหมาย คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè ÷óø÷/òõôó กอนการคนบานผูตองหาคร้ังนี้ เจาพนักงานตํารวจไดจับกุม ท. พรอมเมทแอมเฟตามีนจํานวน ๙๕ เม็ด ในเวลา ๑๖ นาฬกาเศษ การคนในที่รโหฐานตามปกติจะตอ งกระทาํ ในเวลากลางวนั ตาม ป.ว.ิ อ. มาตรา ๙๖ ขณะนัน้ เปน เวลา เยน็ ใกลจ ะมดื แลว ประกอบกบั ยาเสพตดิ เปน สงิ่ ของทขี่ นยา ยหลบหนไี ดง า ยโดยเฉพาะในเวลากลางคนื นอกจากนี้สถานีตํารวจภูธรอําเภอหางฉัตรมิไดอยูใกลกับศาลช้ันตน การไปขอใหศาลชั้นตนออก

๑๖๑ หมายคน ยอ มทาํ ใหเ นนิ่ ชา กวา จะเอาหมายคน มาไดเ มทแอมเฟตามนี อาจจะถกู โยกยา ยเสยี กอ นแลว ดังน้ัน จึงเขาขอยกเวน ใหคน ไดโ ดยไมตอ งมหี มายคนของศาลตาม ป.ว.ิ อ. มาตรา ๙๒ (๔) áÅжÍ× ÇÒ‹ ໚¹¡Ã³Õ©¡Ø à©Ô¹ÍÂÒ‹ §ÂÔ觨֧ÊÒÁÒöทาํ ¡Ò乌 ã¹àÇÅÒ¡ÅÒ§¤¹× ä´Œ μÒÁ ».ÇÔ.Í. ÁÒμÃÒ ùö (ò) ¡ÒÃμÃǨ¤¹Œ 㹤çéÑ ¹¨éÕ Ö§ªÍº´ŒÇ¡®ËÁÒ คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ ôôöñ/òõôð จําเลยขายวัตถุออกฤทธิ์ใหแกตํารวจ ผูลอซ้ือ ถือวาเปนความผิดซึ่งหนา ในขณะจับกุมธนบัตรลอซ้ืออยูที่จําเลยและจําเลยด้ินรนตอสู ถา ปลอยใหเนน่ิ ชา กวาจะนําหมายจบั และหมายคนมาได จําเลยอาจหลบหนแี ละธนบตั รอาจสูญหาย ¨Ö§à»š¹¡Ã³Õ©Ø¡à©Ô¹Í‹ҧÂÔè§ à¨ŒÒ¾¹Ñ¡§Ò¹ตําÃǨ¼ÙŒ¨Ñº¡ØÁ¨Ö§ÁÕอํา¹Ò¨à¢ŒÒä»ã¹ºÃÔàdzºŒÒ¹·Õèà¡Ô´àËμØ Íѹ໚¹·ÕèÃâË°Ò¹ã¹àÇÅÒ¡ÅÒ§¤×¹â´ÂäÁ‹μŒÍ§ÁÕËÁÒ¤Œ¹μÒÁ ป.วิ.อ. มาตรา ๙๒ (๒) »ÃСͺ ÁÒμÃÒ ùö (ò) และมีอํานาจจับจําเลยซ่ึงเปนผูกระทําความผิดซ่ึงหนาไดโดยไมตองมีหมายจับ ตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๗๘ (๑) ประกอบมาตรา ๘๐, ๘๑ คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ ôùõð/òõôð เจา หนา ทตี่ าํ รวจเหน็ คนกาํ ลงั เลน การพนนั ในบา น เกดิ เหตุ แมจ ะเปน เวลากลางคนื กม็ อี าํ นาจเขา ไปจบั กมุ ผเู ลน การพนนั ในบา นนนั้ ได เพราะเปน ความผดิ ซึง่ หนา ¶ÒŒ ËÒ¡äÁà‹ ¢ŒÒทาํ ¡ÒÃμÃǨ¤¹Œ áÅШºÑ ¡ÁØ ·Ñ¹·¼Õ ¡ŒÙ ÃÐทํา¼´Ô ÍÒ¨¨ÐËÅºË¹Õ ¨§Ö ໚¹¡Ã³Õ©¡Ø à©Ô¹ ÍÂÒ‹ §ÂÔ§è เจา หนา ทต่ี าํ รวจจงึ มีอาํ นาจเขา ไปไดต าม ป.ว.ิ อ. มาตรา ๙๒ (๒) ¶§Ö áÁŒ¨Ð໹š àÇÅÒ¡ÅÒ§¤¹× ¡çÁอÕ าํ ¹Ò¨à¢ÒŒ ä»ã¹ºÒŒ ¹«Ö§è ໹š ·èÕÃâË°Ò¹ä´μŒ ÒÁ ».ÇÔ.Í. ÁÒμÃÒ ùö (ò) รวมท้ังมีอาํ นาจจบั กุม ผูกระทาํ ความผิดตามมาตรา ๗๘ (๑) ไมเปนการฝาฝนกฎหมาย มาตรา ๘๑ แตอยา งใด ● äÁ‹à»š¹¡Ã³©Õ Ø¡à©Ô¹ÍÂÒ‹ §ÂèÔ§ μÒÁ ».Ç.Ô Í. ÁÒμÃÒ ùö (ò) คํา¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè ÷ðö/òõñö โจทกก ระทาํ ความผิดซงึ่ หนาในความผิดลหโุ ทษ ฐานฉายภาพยนตรในโรงภาพยนตรเก็บคาดูจากประชาชนโดยไมไดรับอนุญาต จําเลยทุกคนÃÙŒ¨Ñ¡ ËÅ¡Ñ áËŧ‹ ของโจทกแ ลว ¨§Ö äÁà‹ »¹š àËμãØ Ë¶Œ Í× ÇÒ‹ ໹š ¡Ã³©Õ ¡Ø à©¹Ô ÍÂÒ‹ §Â§Ôè μÒÁ ».Ç.Ô Í. ÁÒμÃÒ ùö (ò) การทจี่ าํ เลยทงั้ หมดผเู ปน เจา พนกั งานไปทาํ การจบั กมุ โจทกใ นทร่ี โหฐานในเวลากลางคนื โดยไมม หี มาย จงึ ไมม อี าํ นาจทจ่ี ะทาํ ไดต ามกฎหมาย โจทกม สี ทิ ธปิ อ งกนั การจบั กมุ ไดแ ละการทจ่ี าํ เลยทงั้ หมดควบคมุ โจทกจ ากโรงภาพยนตรไ ปสถานตี าํ รวจ ถอื ไดว า เปน การหนว งเหนย่ี วโจทกใ หป ราศจากเสรภี าพในรา งกาย คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè ñø÷/òõð÷ เหตุเกิดเวลากลางคืน จําเลยกระทําผิดซึ่งหนา ในความผดิ ลหโุ ทษ แลว หลบหนเี ขา บา นของจาํ เลยทเ่ี จา พนกั งานตาํ รวจผไู ลจ บั กมุ èŒÙ ¡Ñ ÍÂÒ‹ §´Õ àÁÍ×è äÁ‹ »ÃÒ¡¯ÇÒ‹ จาํ àŨÐËź˹μÕ Í‹ ä»Í¡Õ äÁ¶‹ Í× ÇÒ‹ ໹š ¡Ã³©Õ ¡Ø à©¹Ô ÍÂÒ‹ §Â§Ôè μÒÁ ».Ç.Ô Í. ÁÒμÃÒ ùö (ò) เจา พนกั งานผไู ลจ บั ไมม อี าํ นาจเขา ไปจบั กมุ จาํ เลยในบา นเรอื นจาํ เลยอนั เปน ทรี่ โหฐานได การทจ่ี าํ เลย เงอ้ื มดี จะฟน ตาํ รวจทเี่ ขา มาจบั ถอื วา เปน การปอ งกนั สทิ ธขิ องจาํ เลยใหพ น ภยนั ตรายพอสมควรแกเ หตุ

๑๖๒ ¢ŒÍ椄 à¡μ อยางไรก็ตามในกรณีซึ่งมีกฎหมายอ่ืนบัญญัติใหคนในเวลากลางคืนไดเปนพิเศษ ก็เปนเร่ืองของกฎหมายพิเศษท่ี กําหนดใหอํานาจ á¡‹¾¹Ñ¡§Ò¹à¨ŒÒ˹ŒÒ·èÕตามกฎหมายน้ันๆ ที่จะทําการคนในเวลากลางคืนได แตตอง໚¹ä»μÒÁà§è×Í¹ä¢ ¢Í§¡®ËÁÒ¾ÔàÈɹé¹Ñ æ (ó) ¡Ò乌 à¾Íè× ¨Ñº¼´ŒÙ ÃØ ŒÒÂËÃ×ͼŒÙÃŒÒÂสํา¤ÑÞ จากคาํ สงั่ สาํ นกั งานตาํ รวจแหง ชาตทิ ่ี ๔๑๙/๒๕๕๖ ลงวนั ท่ี ๑ กรกฎาคม ๒๕๕๖ เกีย่ วกับการคน ขอ ๒.๒ (๓) ไดใ หความหมายของผูดรุ าย และผูรายสําคญั ดงั นี้ ¼ÙŒ´ØÌҠหมายถงึ ผทู ี่กระทําอยางโหดเหี้ยม และหมายความรวมถงึ บคุ คลท่ยี งั ไมใชผ ูกระทาํ ความผดิ เชน คนทีม่ ีจติ ไมป กตเิ คยทาํ รายผูอ ่นื มากอ น คนบา หรือคนเปน โรคจติ ควบคมุ อารมณห รอื พฤตกิ ารณต นเองไมไ ดอ าจเกดิ อนั ตรายตอ ชวี ติ และทรพั ยส นิ ของตนเองหรอื ผอู นื่ เปน ตน ¼ÃŒÙ ÒŒ Âสํา¤ÞÑ หมายถงึ ผกู ระทําผดิ ในคดที ีม่ ลี กั ษณะรายแรง เชน คดฆี าคนตาย โดยเจตนาหรอื ปลน ทรพั ย หรอื เปน ผกู ระทาํ ผดิ ตดิ นสิ ยั จนมชี อ่ื เสยี งเปน ทห่ี วาดกลวั แกป ระชาชนทวั่ ไป หรือเปน ทตี่ อ งการตวั ของทางราชการ หรอื มีหมายจบั หลายคดี เปนตน อยางไรก็ตาม ในการคนเพ่ือจับกุมผูดุราย หรือผูรายรายสําคัญ ตามมาตรา ๙๖ (๓) น้ัน ตามขอบังคับประธานศาลฎีกาวาดวยหลักเกณฑและวิธีการเก่ียวกับการออกคําส่ัง หรือหมายอาญา พ.ศ.๒๕๔๘ ไดวางหลกั เกณฑ ดงั นี้ (๑) กาํ หนดใหเ จา พนกั งานตาํ รวจยศตงั้ แตช น้ั ¾¹Ñ ตาํ ÃǨàÍ¡ขนึ้ ไปเปน ผรู อ งขอ ใหศาลอนุญาตพิเศษใหออกหมายคนเพื่อจับผูดุรายหรือผูรายสําคัญในเวลากลางคืน กรณีท่ีผูรองขอ เปนพนักงานฝายปกครองหรือเจาพนักงานอื่น ผูน้ันตองดํารงตําแหนงต้ังแตระดับชํานาญการพิเศษ ขึ้นไป (๒) ในคํารองนั้น จะตองàʹ;ÂÒ¹ËÅÑ¡°Ò¹·Õ蹋Òàªè×ÍÇ‹Ò¼ÙŒ¹Ñé¹à»š¹¼ÙŒ´ØÌҠËÃ×Í໚¹¼ÙŒÃŒÒÂสํา¤ÑÞ นอกจากนี้ ตองมีàËμØจํา໚¹à˧´‹Ç¹ท่ีตองทําในเวลากลางคืน มิฉะน้ัน ผูนั้น จะหลบหนหี รือกอ ใหเกดิ อนั ตรายอยางรายแรง (๓) ผมู อี าํ นาจเปน ËÇÑ Ë¹ÒŒ 仨´Ñ ¡ÒÃμÒÁËÁÒ¤¹Œ กรณเี ปน เจา พนกั งานตาํ รวจ ตองเปน¹ÒÂตําÃǨÂȾѹตําÃǨμÃÕข้ึนไป กรณีเปนพนักงานฝายปกครองหรือเจาพนักงานอื่น ผูนั้น ตอ งดาํ รงตาํ แหนง ต้งั แตร ะดบั ชํานาญการข้นึ ไป (ขอบงั คบั ประธานศาลฎีกา ขอ ๑๕) ö.ô.ò ¢ŒÍจาํ ¡Ñ´ã¹àÃ×Íè §Ê¶Ò¹·Õ·è è¨Õ Ðทํา¡Ò乌 นอกจากจะมีขอจํากัดในเร่ืองการคนในท่ีรโหฐานดังที่กลาวมาแลวขางตน ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๙๑ ใหนําบทบัญญัติในมาตรา ๘๑/๑ มาบังคับ ในเรื่องคนโดยอนุโลม กลาวคือ ʶҹ·Õè·ÕèËŒÒÁÁÔãËŒÁÕ¡Ò䌹 äÁ‹Ç‹Ò¨ÐÁÕËÁÒ¤Œ¹ËÃ×ÍäÁ‹¡çμÒÁ ¤×Í ¾ÃÐÁËÒÃÒªÇ§Ñ ¾ÃÐÃÒªÇ§Ñ Ç§Ñ ¢Í§¾ÃÐÃªÑ ·ÒÂÒ· ËÃÍ× ¢Í§¾ÃкÃÁǧȏ μ§Ñé áμÊ‹ Áà´¨ç ਌ҿ‡Ò¢é¹Ö ä» ¾ÃÐÃÒª¹ÔàÇȹ ¾ÃÐตาํ ˹¡Ñ ËÃÍ× ã¹·«Õè Ö§è ¾ÃÐÁËÒ¡ÉμÑ ÃÂÔ  ¾ÃÐÃÒª¹Ô Õ ¾ÃÐÃѪ·ÒÂÒ· ¾ÃкÃÁǧȏ μé§Ñ áμÊ‹ Áà´ç¨à¨ÒŒ ¿Ò‡ ¢é¹Ö ä» ËÃ×ͼสŒÙ าํ àèç ÃÒª¡ÒÃá·¹¾ÃÐͧ¤»ÃзѺËÃ×Íพํา¹Ñ¡

๑๖๓ ¢ÍŒ ¡àǹŒ ทจี่ ะทาํ ใหเ จา พนกั งานตาํ รวจสามารถเขา ตรวจคน ในสถานทดี่ งั กลา ว ตอเมือ่ (๑) นายกรัฐมนตรี หรือรัฐมนตรีซ่ึงนายกรัฐมนตรีมอบหมาย อนุญาตใหจับ และไดแจงเลขาธกิ ารพระราชวงั หรอื สมุหราชองครักษรับทราบแลว (๒) เจาพนักงานผูถวายหรือใหความปลอดภัยแดพระมหากษัตริย พระราชินี พระรชั ทายาท พระบรมวงศ ตงั้ แตส มเดจ็ เจา ฟา ขนึ้ ไป หรอื ผสู าํ เรจ็ ราชการแทนพระองค เปน ผจู บั ตาม กฎหมายวา ดว ยราชองครักษหรือตามกฎหมาย กฎ หรือระเบยี บเกย่ี วกับการใหความปลอดภยั ö.õ ¢ÍŒ »¯ÔºÑμãÔ ¹¡ÒÃμÃǨ¤Œ¹ เม่ือเจาพนักงานตํารวจไดรับทราบขอมูลไมวาจากการแจงเหตุของตัวผูเสียหายเอง หรือบุคคลอ่ืน หรือไดขอมูลจากการสืบสวนของเจาหนาท่ีรัฐที่เก่ียวของจนไดความชัดเจนวา มีการ กระทาํ ความผดิ เกดิ ขน้ึ ในสถานทใี่ ดสถานทห่ี นงึ่ Ëҡʶҹ·´èÕ §Ñ ¡ÅÒ‹ Ç໹š ·ÃèÕ âË°Ò¹ การทเ่ี จา พนกั งาน ตาํ รวจจะเขา ไปตรวจคน นน้ั จะตอ งปฏบิ ตั ติ ามหลกั เกณฑท กี่ าํ หนดไวใ นประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณา ความอาญา กลา วคือ ตอ งยน่ื คาํ รองตอศาลทม่ี เี ขตอาํ นาจในการดําเนนิ คดี เพือ่ ใหศ าลออกหมายคน àÇŒ¹áμ¡‹ óÕࢌҢŒÍ¡àÇŒ¹μÒÁ»ÃÐÁÇÅ¡®ËÁÒÂÇÔ¸Õ¾¨Ô ÒóҤÇÒÁÍÒÞÒÁÒμÃÒ ùò เมื่อเจาพนักงานตาํ รวจไดร บั หมายคนจากศาลแลว ผูม อี าํ นาจเปนหวั หนา ไปจัดการตาม หมายน้นั คือ ਌Ҿ¹¡Ñ §Ò¹¼ÙÁŒ ªÕ ×èÍã¹ËÁÒ¤¹Œ หรือผูรกั ษาการแทน ซ่ึงจะตอ งเปน เจาพนักงานตํารวจ ทมี่ ยี ศต้ังแต ÃÍŒ Âตาํ ÃǨμÃÕ ¢¹éÖ ä»เทานน้ั ในการตรวจคนน้ันนอกจากจะตองปฏิบัติตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา และμÒÁคําÊèѧ μÃ. ·Õè ôñù/òõõö ŧ ñ ¡.¤. òõõö àÃÍè× § ¡ÒÃอํา¹Ç¤ÇÒÁÂμØ ¸Ô ÃÃÁ㹤´ÕÍÒÞÒ ¡ÒÃทาํ สาํ ¹Ç¹¡ÒÃÊͺÊǹ áÅÐÁÒμáÒäǺ¤ØÁ μÃǨÊͺ àç‹ ÃÑ´¡ÒÃÊͺÊǹ¤´ÕÍÒÞÒ º··Õè ò ¡ÒÃอํา¹Ç¤ÇÒÁÂØμÔ¸ÃÃÁ㹤´ÍÕ ÒÞÒ ไดกําหนดแนวทางท่ีจะตองปฏิบตั ดิ ังน้ี ๑) เจาพนักงานตํารวจท่ีจะทําการตรวจคนμŒÍ§áÊ´§ËÁÒ¤Œ¹ตอผูครอบครอง สถานที่ เวนแตเปนกรณีของการคนโดยไมมีหมายคน และตองแสดงตนและตําแหนง (มาตรา ๙๒) นอกจากนน้ั จะตอ งá짋 à¤ÃÍ×è §áºº เวน แตม เี หตจุ าํ เปน หรอื เปน เจา พนกั งานตาํ รวจทม่ี ตี าํ แหนง ตงั้ แต ผกู ํากบั การข้ึนไปจะไมแ ตง เคร่อื งแบบกไ็ ด แตตอ งแจง ยศ ชือ่ ตําแหนง พรอมท้งั แสดงบตั รประจาํ ตัว ใหเ จา บานหรือผูครอบครองสถานทน่ี ั้นทราบ (มาตรา ๙๗ และคาํ สัง่ ตร. ท่ี ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๒.๔.๑) ๒) ¡Í‹ ¹Å§ÁÍ× μÃǨ¤¹Œ ใหเ จา พนกั งานตาํ รวจทจ่ี ะทาํ หนา ทใ่ี นการตรวจคน áÊ´§¤ÇÒÁºÃÊÔ ·Ø ¸Ôì เชน การแสดงสง่ิ ของทม่ี อี ยใู นตัว หรือใหตรวจดูเคร่อื งมืออปุ กรณท ่ีใชในการตรวจคน เปนตน จนเปน ทพี่ อใจกบั เจา บา นหรอื ผคู รอบครองสถานทนี่ น้ั แลว จงึ ลงมอื ตรวจคน ตอ หนา เจา บา นหรอื ผคู รอบครอง สถานทีน่ ั้น หรอื ถา หาบุคคลเชน วา นนั้ ไมไ ด หรือสถานท่ีน้ันไมม ผี ูใ ดอยกู ใ็ หต รวจคนตอหนา บคุ คลอ่นื อยางนอยสองคนท่ีเจาพนักงานตํารวจไดขอรองมาเปนพยาน (มาตรา ๑๐๒ และคําสั่ง ตร. ที่ ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๒.๔.๒)

๑๖๔ ๓) หากเปน กรณตี รวจคน ทอี่ ยหู รอื สาํ นกั งานของผตู อ งหาหรอื จาํ เลย ซงึ่ ถกู ควบคมุ หรอื ขงั อยู ใหท าํ ตอ หนา บคุ คลนน้ั ถา บคุ คลนนั้ ไมต ดิ ใจหรอื ไมส ามารถมากาํ กบั จะตงั้ ผแู ทนหรอื พยานมากาํ กบั กไ็ ด ถา ผแู ทนหรอื พยานไมม ี ãËμŒ ÃǨ¤¹Œ μÍ‹ ˹Ҍ º¤Ø ¤Å㹤Ãͺ¤ÃÇÑ ËÃÍ× μÍ‹ ˹Ҍ º¤Ø ¤Å͹×è ÍÂÒ‹ §¹ÍŒ ÂÊͧ¤¹ ทีเ่ จา พนกั งานตํารวจไดขอรองมาเปน พยาน (มาตรา ๙๔ และคาํ สง่ั ตร. ท่ี ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๒.๔.๓) ๔) ในการตรวจคน ทร่ี โหฐาน ใหเ จา พนกั งานตาํ รวจʧèÑ à¨ÒŒ ¢Í§ËÃÍ× ¤¹·ÍÕè Âã‹Ù ¹¹¹Ñé หรอื ผรู กั ษา สถานทซ่ี งึ่ จะตรวจคน ÂÍÁãËàŒ ¢ÒŒ ä»â´ÂÁËÔ Ç§ËÒŒ Á อกี ทงั้ ใหค วามสะดวกตามสมควรทกุ ประการในอนั ทจี่ ะ จดั การตรวจคน นน้ั ถา บคุ คล´§Ñ ¡ÅÒ‹ ÇäÁ‹ ÍÁãËàŒ ¢ÒŒ ä» ãËàŒ ¨ÒŒ ¾¹¡Ñ §Ò¹ตาํ ÃǨªáÕé ¨§àËμ¤Ø ÇÒÁ¨Òí ໹š ¡Í‹ ¹ ถายังไมยินยอมอีก เจาพนักงานตํารวจมีอํานาจใชกําลังเขาไป ในกรณีจําเปนจะตองเปดหรือทําลาย ประตบู า น ประตเู รอื น หนา ตา ง รว้ั หรอื สงิ่ กดี ขวางอยา งอน่ื ๆ ใหท าํ ไดแ ตจ ะทาํ ใหเ สยี หายเกนิ กวา ความจาํ เปน ไมไ ด เจา พนกั งานตาํ รวจผทู าํ การคน ตอ งพยายามมใิ หม กี ารเสยี หายและกระจดั กระจายเทา ทจี่ ะทาํ ได (มาตรา ๙๙) นอกจากนี้ ถามเี หตุอนั ควรสงสัยวาบคุ คลซึ่งอยูในท่ีซ่งึ คน หรือจะถูกคน นน้ั จะขัดขวาง ถึงกับการคนไรผล เจาพนักงานตํารวจผูคนมีอํานาจเอาตัวผูน้ันควบคุมไวหรือใหอยูในความดูแล ในขณะทีท่ าํ การคนเทา ที่จาํ เปน (มาตรา ๑๐๐) (มาตรา ๙๔, ๙๙, ๑๐๐ และคาํ สั่ง ตร. ท่ี ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๒.๔.๔) ๕) ในการตรวจคน ตอ งกระทาํ ระหวา งพระอาทติ ยข นึ้ และพระอาทติ ยต ก เวน แตเ ปน กรณี การคนตอ เน่ือง หรือเปน กรณฉี กุ เฉนิ อยางน้นั การคน โดยอาศยั กฎหมายพิเศษอ่ืนทอ่ี นุญาตใหคน ได หรอื กรณคี น เพอ่ื จบั ผรู า ย ผดู รุ า ย เมอื่ ไดป ฏบิ ตั ติ ามเงอื่ นไขทกี่ าํ หนดในขอ บงั คบั ประธานศาลฎกี าแลว เชนน้ี จึงสามารถคนในเวลากลางคืนได (มาตรา ๙๖) ในการตรวจคนμŒÍ§¡ÃÐทํา´ŒÇ¤ÇÒÁÃÐÁÑ´ÃÐÇ§Ñ และพยายามหลีกเลย่ี งมิใหเกดิ ความเสียหาย เวนแตม ีเหตุจําเปนท่ีไมอาจหลีกเลี่ยงได (มาตรา ๙๙ และ คําสัง่ ตร. ท่ี ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๒.๔.๕) ๖) สิ่งของใดท่ียึดได ตองใหเจาของหรือผูครอบครองสถานท่ี บุคคลในครอบครัว ผูต อ งหา จาํ เลย ผแู ทน หรือพยาน แลว แตก รณี ดàู ¾×Íè ãËŒÃºÑ ÃͧÇÒ‹ ¶Ù¡μŒÍ§ ถา บคุ คลเชนน้ันรับรอง หรอื äÁ‹ÂÔ¹ÂÍÁÃºÑ ÃͧÍ‹ҧã´ãËÁŒ ÃÕ ÒÂÅÐàÍÕ´»ÃÒ¡¯änj㹺ѹ·Ö¡¡ÒÃμÃǨ¤¹Œ (มาตรา ๑๐๒ วรรคทาย และคําสั่ง ตร. ที่ ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๒.๔.๖) ๗) เมอื่ เจา พนกั งานตาํ รวจตรวจคน เสรจ็ สน้ิ แลว μÍŒ §º¹Ñ ·¡Ö ¡ÒÃμÃǨ¤¹Œ â´ÂãË»Œ ÃÒ¡¯ ÃÒÂÅÐàÍÕ´áË‹§¡ÒÃμÃǨ¤Œ¹áÅÐÊèÔ§¢Í§·ÕèμÃǨ¤Œ¹ โดยส่ิงของท่ีตรวจคนใหหอหรือบรรจุหีบหอ ตีตราไว หรอื ใหทาํ เครอ่ื งหมายไวเ ปนสําคัญ (มาตรา ๑๐๓ วรรคแรก และคาํ สง่ั ตร. ท่ี ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๒.๔.๗) ๘) º¹Ñ ·¡Ö ¡ÒÃμÃǨ¤¹Œ ¹¹Ñé ãËÍŒ Ò‹ ¹ãËàŒ ¨ÒŒ ¢Í§ หรอื ผคู รอบครองสถานท่ี บคุ คลในครอบครวั ผูตองหา จําเลย ผูแทน หรือพยาน แลวแตกรณีฟง แลวใหบุคคลเชนน้ัน ลงลายมือช่ือรับรองไว หากไมยินยอมใหบ นั ทกึ เหตุผลไว (มาตรา ๑๐๓ วรรคทาย และคําส่ัง ตร. ท่ี ๔๑๙/๒๕๕๖ ขอ ๒.๔.๘) ๙) รายงานผลการปฏบิ ัตงิ าน เจาพนกั งานตํารวจทีค่ น โดยมีหมายคน ตองรีบสง บนั ทกึ และบัญชีทรัพยสินท่ียึดมาไปยังศาลท่ีออกหมายโดยเร็ว แตตองไมเกิน ๑๕ วันนับแตวันจัดการ ตามหมาย (ขอ บงั คบั ประธานศาลฎีกาวาดวยหลกั เกณฑและวธิ ีการเกยี่ วกับการออกคาํ สง่ั หรอื หมายอาญา ขอ ๒๓)

๑๖๕ ö.ö ¡ÒÃทาํ º¹Ñ ·Ö¡¡ÒÃμÃǨ¤¹Œ การทําบันทึกการตรวจคนเปนหลักฐานท่ีสําคัญในการดําเนินคดีเพราะในบันทึก การตรวจคนจะปรากฏวันเดือนป สถานท่ีท่ีทําการตรวจคน ตลอดจนส่ิงท่ีพบจากการตรวจคน วา ไดพ บอะไรและยดึ อะไรไวบ า ง เปน ตน ดงั นน้ั เจา พนกั งานตาํ รวจจะตอ งใหค วามสาํ คญั ในการบนั ทกึ การตรวจคนและรายละเอยี ดบญั ชที รัพยส นิ ประกอบการตรวจคน ÊÒÃÐสํา¤ÞÑ ã¹º¹Ñ ·Ö¡¡ÒÃμÃǨ¤¹Œ ดงั ทก่ี ลา วมาแลว วา บนั ทกึ การตรวจคน มคี วามสาํ คญั มาก ดงั นน้ั จงึ ควรตอ งมสี าระสาํ คญั คอื ๑) บันทึกการตรวจคนตองเปนไปตามแบบที่ ตร.ไดกําหนดไว (แบบ ๕๖-๒๙) และ (แบบ ๕๖-๓๐) ในการบนั ทกึ การตรวจคน ควรจะμÍŒ §º¹Ñ ·¡Ö ·ÊÕè ¶Ò¹··èÕ ·èÕ Òí ¡ÒÃμÃǨ¤¹Œ เวน แตไ มส ามารถ บนั ทกึ ในสถานทดี่ งั กลา วไดเ พราะเหตจุ าํ เปน นอกจากนี้ ในการเขยี นบนั ทกึ การตรวจคน ใหค าํ นงึ ถงึ เวลา ทที่ ําการตรวจคนดวย กลาวคอื àÇÅÒ·èÕà¢ÂÕ ¹ºÑ¹·¡Ö ¤ÇèÐμÍŒ §à»š¹àÇÅÒËÅ§Ñ ¨Ò¡·èäÕ ´ทŒ ํา¡ÒÃμÃǨ¤Œ¹ àÊèç ÊÔé¹àÃÂÕ ºÃŒÍÂáÅŒÇ มิใชเวลาทข่ี ณะจะทําการเขา ตรวจคน ๒) ใหร ะบเุ จา พนกั งานตาํ รวจ·ทèÕ าํ ˹Ҍ ·ãÕè ¹¡ÒÃμÃǨ¤¹Œ ¨Ã§Ô æ à·Ò‹ ¹¹Ñé โดยเฉพาะผเู ปน หวั หนา ไปจดั การตามหมายคน หรอื เปน ผนู าํ ในการตรวจคน จะตอ งเปน ¼ÁŒÙ ªÕ Íè× ÃкäØ Ç㌠¹ËÁÒ¤¹Œ ËÃÍ× ¼ÙŒÃ¡Ñ ÉÒ¡ÒÃá·¹à·Ò‹ ¹¹éÑ ซ่ึงมียศต้งั แตรอ ยตํารวจตรขี ้ึนไป ๓) ระบุช่ือศาลท่ีออกหมายคน วาเปนศาลใดและออกใหเม่ือใด และไดทําการเขา ตรวจคนในสถานที่ที่ไดระบุไวในหมายคน และบันทึกวากอนท่ีทําการตรวจคน เจาพนักงานตํารวจ ไดแสดงหมายคนและแสดงความบริสุทธ์ิใหผูที่ระบุช่ือเจาของบานหรือผูครอบครองสถานท่ีซ่ึงอยู ในขณะทเ่ี จาพนักงานตาํ รวจนําหมายคน ไปทาํ การตรวจคน ทราบแลว ๔) ใหระบุวันเวลาเริ่มตนตรวจคนและเสร็จส้ินการตรวจคนตามความเปนจริง เชน เร่ิมตนการตรวจคนในเวลากลางวันแตทําการตรวจคนไมเสร็จสิ้นจึงตองทําการตรวจคนตอเนื่อง จนถงึ เวลากลางคนื เปนตน ๕) ใหระบุรายละเอียดในการตรวจคนวาไดคนพบอะไรในสถานที่แหงน้ันบาง ส่ิงที่พบนั้นเปนอะไร รูปพรรณสิ่งของ และไดยึดส่ิงของใดไดบาง และไดจากท่ีใดหรือไมพบสิ่งของ ที่ตองการ หากในกรณีที่จะตองสงส่ิงของที่ตรวจคนไดไปท่ีใดน้ัน ใหตรวจสอบดูในหมายคนกอน วาในหมายคน ระบไุ วอ ยางไร กใ็ หป ฏิบตั ิไปตามน้ัน ๖) ใหเจาของหรือผูครอบครองสถานท่ีที่ถูกคน ลงนามในบันทึกการตรวจคน หากไม ยินยอมใหบ ันทึกการไมลงชอ่ื ไวเปนหลกั ฐาน ในบนั ทกึ การตรวจคน ดวย ¢ŒÍÊѧà¡μ ในการย่ืนคํารองขอหมายคน ไมควรระบุช่ือเพียงคนเดียว เพราะหากผูมีชื่อเปนหัวหนาไปจัดการตามหมายคน ไมสามารถไปทาํ การคนได จะทาํ ใหก ารปฏบิ ตั ิงานมปี ญหาเพราะจะตอ งเปน ผมู ชี ่อื ในหมายคน เทา นนั้ ทจ่ี ะทําการนาํ คน ได

๑๖๖ ºÑ¹·¡Ö ¡ÒÃμÃǨ¤¹Œ เขยี นท่.ี .............................................. วันที.่ .........เดอื น............................พ.ศ. ............. บนั ทกึ นี้แสดงวา วันนี้...........................................เวลา.............น. พนักงานเจาหนา ท่ี ประกอบดว ย.................................................................................................................................... ............................................................................................................................................ ........................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ไดม าขอทาํ การตรวจคน บา นเลขท.่ี ..............ถนน............................แขวง/ตาํ บล............................... เขต/อาํ เภอ......................จงั หวดั ........................โดยมี (นาย/นาง/นางสาว)....................................... เปนเจา ของบานหรือผูดแู ลแทนเจา ของบาน เนื่องจาก..................................................................... .................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ..................................................................................................พนกั งานเจา หนา ทชี่ ดุ ดงั กลา วไดพ บ (นาย/นาง/นางสาว).....................................................................ซงึ่ เปน .......................................... พนกั งานเจา หนา ทไ่ี ดแ สดงตวั และชแ้ี จงวตั ถปุ ระสงคต อ (นาย/นาง/นางสาว)..................................... เขา ใจในวตั ถปุ ระสงคข องพนกั งานเจา หนา ทแี่ ลว จงึ เปน ผนู าํ ทาํ การตรวจคน ซง่ึ กอ นลงมอื ทาํ การตรวจคน พนักงานเจา หนาท่ีทุกคนไดแสดงความบริสุทธ์ใิ ห (นาย/นาง/นางสาว).............................................. ดเู ปนทพ่ี อใจแลว จึงเรม่ิ ทาํ การตรวจคน ผลการตรวจคน ปรากฏวา ............................................................................................ ............................................................................................................................................ ........................................................................................................................................... เสรจ็ สนิ้ การตรวจคน เวลา.........................น. หลงั การตรวจคน พนกั งานเจา หนา ทไี่ ดแ สดง ความบรสิ ทุ ธใ์ิ ห (นาย/นาง/นางสาว)...................................................ดจู นเปน ทน่ี า พอใจอกี ครง้ั หนง่ึ อน่ึง ในการตรวจคนคร้ังน้ี พนักงานเจาหนาท่ีไดปฏิบัติอยางสุภาพ มิไดทําการขูเข็ญ บงั คบั หรอื กระทาํ ประการหนงึ่ ประการใดอนั เปน การประทษุ รา ยแกก ายหรอื จติ ใจตอ ผหู นง่ึ ผใู ด อกี ทง้ั มิไดทําใหทรพั ยสินอน่ื ใดเสียหาย สูญหาย เสอื่ มคา หรอื ไรประโยชนแ ตป ระการใด ไดอ า นบนั ทกึ นใ้ี ห (นาย/นาง/นางสาว).......................................................ฟง แลว รบั วา เขาใจขอความในบันทึกน้ดี แี ละถกู ตอ งเปน ความจรงิ ทุกประการ จึงลงลายมือชอ่ื ไวเปนหลักฐาน (ลงชอื่ )........................เจา บานหรือผดู แู ลแทนเจาบาน (ลงชอื่ ).....................พนกั งานเจา หนา ทผ่ี ตู รวจคน (......................) (...................) (ลงช่อื )........................พนกั งานเจาหนาที่ผูตรวจคน (ลงชอ่ื )..........................พนกั งานเจา หนา ท/่ี บนั ทกึ /อา น (......................) (...................) (ส.๕๖ - ๒๙)

๑๖๗ ºÑÞª·Õ Ã¾Ñ Â»ÃСͺºÑ¹·¡Ö ¡ÒÃμÃǨ¤¹Œ ลาํ ดบั รายการทรพั ยส นิ จาํ นวน/นาํ้ หนัก ราคา สภาพ/ตําหนิ จดุ ท่ีพบ หมายเหตุ ขาฯ ขอรับรองวาทรัพยตามรายการดังกลาวขางตน เปนทรัพยท่ีผูตรวจคนพบและยึดไว ตามบนั ทกึ การตรวจคน และหมายคน ของศาล......ท.ี่ ....../.........ลงวนั ท.ี่ .....เดอื น.............พ.ศ. ......จรงิ อานใหฟ งแลว รับวาถกู ตอ ง จึงใหลงช่ือไวเ ปนหลกั ฐาน (ลงชื่อ)............................................................ผคู รอบครอง/ผนู าํ การตรวจคน (ลงช่ือ)............................................................ผตู รวจคน/บันทึก/อาน (ลงชือ่ )............................................................ผตู รวจคน (ลงชอื่ ).............................................พยาน (ถามี) (ลงชอ่ื )............................................พยาน (ถาม)ี ไดร บั สาํ เนาบนั ทึกการตรวจคนนไี้ วแลว (ส ๕๖ - ๓๐) (ลงชอ่ื )........................................เจา บา นหรอื ผคู รอบครองสถานท่ี (..................................) ........../........../..........

๑๖๘ ป.จ.ว.ขอ.............................เวลา........................น. คดที ่ี...................................................................... บญั ชขี องกลางลําดบั ที่............................................ º¹Ñ ·Ö¡¡ÒÃμÃǨ¤Œ¹â´ÂäÁÁ‹ ËÕ ÁÒ¤Œ¹ μÒÁ ».ÇÔ.ÍÒÞÒ Á.ùò (ô) สถานทบี่ นั ทกึ ........................................................................................................................................... วนั /เดอื น/ปท บ่ี นั ทกึ ......................................................................................................................... วนั /เดอื น/ปท ต่ี รวจคน ...................................................................................................................... สถานทต่ี รวจคน .............................................................................................................................. นามเจาพนักงานตํารวจท่ีทําการจับกุม.....(ระบุยศ ช่ือ นามสกุล ตําแหนง สังกัด ของเจาพนักงาน ตาํ รวจทที่ าํ การจบั กมุ ทกุ คน)............................................................................................................ ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ไดรวมกันตรวจคนสถานท่ีดังกลาวขางตน เน่ืองจากมีพยานหลักฐานตามสมควรวาทรัพยท่ีมีไวเปน ความผิด หรือไดมาโดยการกระทําความผิด หรือไดใชหรือมีไวเพื่อจะใชในการกระทําความผิด หรือ อาจใชเ ปน พยานหลกั ฐานพสิ จู นก ารกระทาํ ความผดิ ไดซ อ นอยหู รอื อยใู นนน้ั และมเี หตอุ นั ควรเชอ่ื วา หากเนน่ิ ชา กวา จะเอาหมายคน มาได ทรพั ยน น้ั จะถกู โยกยา ยหรอื ทาํ ลายเสยี กอ น โดยม(ี ระบชุ อื่ นามสกลุ อายุ ทอี่ ยขู องผูค รอบครองหรอื ผูนาํ การตรวจคน) ..................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ผลการตรวจคนปรากฏวา.....(พบหรือไมพบทรัพยตามเหตุที่เขาตรวจคนโดยไมมีหมายคน ถาพบให ระบวุ า พบทรพั ยต ามเหตทุ เ่ี ขา ตรวจคน ซงึ่ี มรี ายละเอยี ดตามบญั ชที รพั ยท แ่ี นบทา ยบนั ทกึ การตรวจคน ) ........................................................................................................................................................ เสรจ็ สน้ิ การตรวจคน เวลา...............................น. อนงึ่ ในการตรวจคน ครง้ั น้ี เจา พนกั งานตาํ รวจผตู รวจคน มไิ ดท าํ ใหท รพั ยส นิ ของผใู ดเสยี หาย สญู หาย หรอื เสอ่ื มคา แตป ระการใด และมไิ ดเ อาทรพั ยส นิ ของผหู นงึ่ ผใู ดมาเปน ประโยชนข องตนเองแตอ ยา งใด ไดอานบันทึกนี้ใหผูนําการตรวจคนฟงแลว รับวาถูกตองและไดมอบสําเนาบันทึกการ ตรวจคน กับบญั ชีทรัพย (ถามี) ใหผนู ําการตรวจคนไวแลว จงึ ใหล งชือ่ ไวเ ปน หลกั ฐาน (ลงชือ่ )..............................................เจาบา นหรือผคู รอบครอง/ผูนําการตรวจคน (ลงชอื่ )..............................................ผูตรวจคน/บนั ทกึ /อาน ตาํ แหนง ........................................... (ลงชือ่ )..............................................ผตู รวจคน (ลงชอื่ )..............................................ผตู รวจคน (ลงชอ่ื )..............................................ผตู รวจคน ไดร ับสาํ เนาบันทึกการตรวจคน นีไ้ วแลว (ส. ๕๖ - ๓๑) (ลงชอ่ื )........................................เจา บา นหรอื ผคู รอบครองสถานที่ (..................................) ........../........../..........

ºÑÞª·Õ ÃѾ» ÃСͺº¹Ñ ·¡Ö ¡ÒÃμÃǨ¤Œ¹ ๑๖๙ â´ÂäÁÁ‹ ÕËÁÒ¤Œ¹ μÒÁ ».Ç.Ô ÍÒÞÒ Á.ùò (ô) หมายเหตุ ลาํ ดบั รายการทรพั ยสิน จาํ นวน/นํ้าหนัก ราคา สภาพ/ตําหนิ จุดทพ่ี บ ขาฯ ขอรบั รองวา ทรพั ยตามรายการดังกลาวขา งตน เปน ทรัพยที่ผูตรวจคน พบและยดึ ไว ตามบันทกึ การตรวจคน จริง อานใหฟ ง แลว รบั วา ถูกตอง จึงใหลงช่อื ไวเปนหลกั ฐาน (ลงช่ือ)............................................................ผูค รอบครอง/ผูนาํ การตรวจคน (ลงชื่อ)............................................................ผูตรวจคน/บันทึก/อา น (ลงช่ือ)............................................................ผตู รวจคน ไดร บั สาํ เนาบนั ทึกการตรวจคนนไี้ วแ ลว (ส ๕๖ - ๓๒) (ลงชอ่ื )..(.......................................................................).เจา บา นหรอื ผคู รอบครองสถานท่ี ........../........../..........

๑๗๐ μÑÇÍÂÒ‹ §คํา¾¾Ô Ò¡ÉÒÈÒÅ®¡Õ Ò ¡Ò䌹 ñ. ·èÕÃâË°Ò¹ คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ öù/òõóõ ภายในบานสวนท่ีใชสําหรับใหบุคคลท่ัวไปเขาไป สั่งซ้ือและรับประทานอาหาร ถือไดวาเปนสาธารณสถานซึ่งประชาชนรวมท้ังจําเลยที่ ๒ ท่ี ๓ ซึ่งเปนเจาพนักงานตํารวจมีความชอบธรรมท่ีจะเขาได การที่จําเลยท่ี ๒ ท่ี ๓ เขาไปในบานในสวน ดังกลาวในเวลากลางคืนขณะที่ยังขายอาหารอยูเพ่ือจับกุมผูกระทําผิดฐานคาประเวณี จึงไมมี ความผิดฐานบุกรุก หองพักท่ีใชสําหรับใหหญิงคาประเวณีทําการคาประเวณีกับบุคคลท่ัวไป ถอื ไดว า เปนสาธารณสถาน และเมือ่ นาย ส. ซึ่งเปนสายลบั ที่ใหไปรว มประเวณกี บั หญิงทีค่ าประเวณี ในเวลากลางคนื เปด ประตหู อ งพกั ใหจ าํ เลยท่ี ๒ ที่ ๓ ซงึ่ เปน เจา พนกั งานตาํ รวจเขา ไปตามทว่ี างแผนไว กพ็ บนางสาว น. อยกู บั นาย ส. สองตอ สองหลงั จากนาย ส. ไดร ว มประเวณกี บั นางสาว น. ซงึ่ คา ประเวณี แลว ถอื ไดว า จาํ เลยที่ ๒ ที่ ๓ ไดพ บนางสาว น. ในลกั ษณะซงึ่ แทบจะไมม คี วามสงสยั เลยวา นางสาว น. ไดกระทําผิดฐานคาประเวณีมาแลวอันเปนความผิดซ่ึงหนาตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา ความอาญา มาตรา ๘๐ จําเลยที่ ๒ ที่ ๓ จึงมีอํานาจเขาไปทําการจับกุมนางสาว น. จากภายใน หองพกั ไดโ ดยไมต อ งมหี มายคนและหมายจบั คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè öøùô/òõôù รานท่ีเกิดเหตุเปนรานจําหนายอุปกรณเครื่อง เลนเกมตางๆ และแผนเกม ยอมเปนสถานที่ท่ีเชื้อเชิญใหประชาชนท่ัวไปสามารถเดินเขาไปดูและ เลือกซ้ือสินคาได นับเปนที่สาธารณสถานซ่ึงเจาพนักงานตํารวจมีความชอบธรรมที่จะเขาไปได เม่ือ สิบตํารวจ ส. เปนผูทําการตรวจคน แผนซีดีเกมอยูในตะกราซ่ึงอยูในตูสามารถมองเห็นได โดยแผน ซดี เี กมของกลางดงั กลา วละเมดิ ลขิ สทิ ธขิ์ องโจทกร ว ม มลี กั ษณะภายนอกของแผน ซดี ขี องกลางตา งจาก ของโจทกรวมอยางเห็นไดชัด จึงเปนกรณีของการคนในท่ีสาธารณสถานโดยเจาพนักงานตํารวจ ซงึ่ มเี หตอุ นั ควรสงสยั วา รา นทเี่ กดิ เหตมุ สี ง่ิ ของทมี่ ไี วเ ปน ความผดิ ไมจ าํ เปน ตอ งมหี มายคน ตาม ป.ว.ิ อ. มาตรา ๙๓ ทงั้ เปน กรณที เี่ จา พนกั งานตาํ รวจสามารถจบั จาํ เลยไดต ามมาตรา ๗๘(๑) ประกอบมาตรา ๘๐ วรรคหนง่ึ การคนและจับจงึ ชอบดว ยกฎหมาย คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè ó÷õñ/òõõñ รานกวยเตี๋ยวของจําเลยขณะเปดบริการมิใช ทร่ี โหฐาน แตเ ปน ทส่ี าธารณสถาน เมอ่ื เจา พนกั งานตาํ รวจมเี หตอุ นั ควรสงสยั วา จาํ เลยมเี มทแอมเฟตามนี ไวในครอบครองอันเปนความผิดตอกฎหมายยอมมีอํานาจคนจําเลยไดโดยไมตองมีหมายคน ตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๙๓ และเม่ือตรวจคนพบเมทแอมเฟตามีนอยูในครอบครองของจําเลย การกระทําของจําเลยก็เปนความผิดซ่ึงหนา เจาพนักงานตํารวจยอมมีอํานาจจับจําเลยไดโดยตองมี หมายจบั ตามมาตรา ๗๘(๑)

๑๗๑ ò. ¡Ò乌 ã¹·èÃÕ âË°Ò¹ ๒.๑) การคนในที่รโหฐานตองคนตอหนาผูครอบครองสถานที่ หรือบุคคลในครอบครัว หรอื ตอ หนา บคุ คลท่เี จาพนกั งานรอ งขอมาเปนพยาน คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè ñôõõ/òõôô ตามประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญา มาตรา ๙๗ และมาตรา ๑๐๒ วรรคหนึ่ง การคนโดยมีหมายคนจะตองดําเนินการโดยเจาพนักงานตํารวจผูถูก ระบุช่ือในหมายคน และทําการคนตอหนาเจาของหรือบุคคลในครอบครัวของเจาของสถานท่ีที่จะคน หรอื มิฉะน้นั ก็คน ตอ หนา บุคคลอน่ื สองคนท่ีขอใหมาเปนพยานกไ็ ด รอ ยตํารวจเอก พ. ผถู ูกระบชุ อื่ ใน หมายคนเปนหัวหนาในการตรวจคนและทําการตรวจคนตอหนาจําเลย ซ่ึงเปนบุตรของเจาของบาน จึงถือวาเปน บคุ คลในครอบครวั ตามที่ระบุในมาตรา ๑๐๒ วรรคหนงึ่ แมจาํ เลยจะยังไมบรรลนุ ติ ิภาวะ แตก เ็ ปน ผเู ขา ใจในสาระของการกระทาํ และมคี วามรสู กึ ผดิ ชอบเพยี งพอทจ่ี ะใหค วามยนิ ยอมโดยชอบแลว ดงั นน้ั การคนจงึ ชอบดว ยกฎหมาย คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè ô÷ùó/òõôù การคนพบธนบัตรของกลางในของปลาที่แขวนอยู ขา งบา นทศิ ตะวนั ออก นอกจากมไิ ดก ระทาํ ตอ หนา จาํ เลยหรอื สามจี าํ เลย ทง้ั ๆ ทจี่ าํ เลยกถ็ กู จบั และควบคมุ ตวั อยทู หี่ นา บา นนนั้ เองแลว ยงั ไดค วามวา การพบธนบตั รในขอ งปลากเ็ ปน เรอื่ งทใ่ี นชนั้ แรกสบิ ตาํ รวจตรี พ. คนพบเพียงคนเดยี วกอน แลว จึงเรยี กกาํ นนั ทเ่ี ชญิ มาเปนพยานในการคน มาดู หาใชว าเปนการคนพบ ธนบตั รของกลางทพ่ี บตอ หนา บคุ คลอน่ื อยา งนอ ยสองคนซงึ่ เจา พนกั งานไดข อรอ งมาเปน พยานดงั ท่ี ป.ว.ิ อ. มาตรา ๑๐๒ ไดก าํ หนดหลกั เกณฑไ วไ ม พยานหลกั ฐานโจทกเ กย่ี วกบั การคน พบธนบตั รของกลางซง่ึ เจา พนกั งาน ผตู รวจคน มไิ ดป ฏบิ ตั ใิ หถ กู ตอ งตามหลกั เกณฑท ก่ี ฎหมายกาํ หนด จงึ ไมม นี าํ้ หนกั เพยี งพอทศี่ าลจะรบั ฟง ๒.๒) การคน ในทีร่ โหฐานตองมหี มายคน เวนแตเขาขอยกเวน ทกี่ ําหนดไวใ นมาตรา ๙๒(๑) – (๕) คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè ùòñò/òõóù กอ นเกดิ เหตสุ บิ ตาํ รวจเอก พ. พบเหน็ จาํ เลยมพี ฤตกิ ารณ อนั ควรสงสยั วา จะกระทาํ ความผดิ โดยมเี ครอื่ งมอื อาวธุ หรอื วตั ถอุ ยา งอน่ื อนั สามารถอาจใชใ นการกระทาํ ผดิ และพาอาวธุ ปน ตดิ ตวั ไปในเมอื งโดยไมไ ดร บั อนญุ าตซง่ึ เปน ความผดิ ซง่ึ หนา แมส บิ ตาํ รวจเอก พ. ไมม หี มายจบั แตไ ดแ สดงตวั วา เปน เจา พนกั งานตาํ รวจใหจ าํ เลยทราบแลว สบิ ตาํ รวจเอก พ. จงึ มอี าํ นาจตรวจคน และจบั จาํ เลยตามประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญา มาตรา ๗๘(๑)(๒), ๙๓ การทจ่ี าํ เลยใชม อื กดอาวธุ ปน ไมใหส บิ ตาํ รวจเอก พ. ดึงออกมาจากเอวจาํ เลยเพอื่ ยึดเปน ของกลาง จงึ เปน การขัดขวางเจา พนกั งาน ในการปฏบิ ตั กิ ารตามหนา ทโ่ี ดยใชก าํ ลงั ประทษุ รา ยตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๑๓๘ วรรคสอง คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè ôôöñ/òõôð จา สบิ ตํารวจ ส. และรอ ยตาํ รวจเอก ป. จบั จําเลยได ขณะทจ่ี ําเลยกาํ ลงั ขายวัตถอุ อกฤทธิใ์ หแกจ า สบิ ตํารวจ ส. ผลู อซือ้ ถอื วา เปนความผิดซงึ่ หนา ขณะน้นั ธนบตั รทใ่ี ชล อ ซอื้ อยทู จี่ าํ เลยและจาํ เลยดน้ิ รนตอ สู ถา ปลอ ยใหเ นน่ิ ชา กวา จะนาํ หมายจบั และหมายคน

๑๗๒ มาได จาํ เลยอาจหลบหนีและพยานหลักฐานอาจสญู หายจึงเปนกรณีฉกุ เฉินอยางยิง่ จา สิบตาํ รวจ ส. และรอยตํารวจเอก ป. จึงมีอํานาจเขาไปในบริเวณบานท่ีเกิดเหตุอันเปนท่ีรโหฐาน ในเวลากลางคืน โดยไมตองมีหมายคน และมีอํานาจจับจําเลยซ่ึงเปนผูกระทําความผิดไดโดยไมตองมีหมายจับตาม ประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญา มาตรา ๘๐, ๘๑ ประกอบมาตรา ๙๒(๒) และมาตรา ๙๖(๒) คํา¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ ôõóö/òõôó ผูด าํ เนนิ การจับกุมและตรวจคน คือรอ ยตํารวจเอก ศ. ซงึ่ สบื ทราบและวางแผนจบั กมุ จาํ เลย โดยไปซมุ ดพู ฤตกิ ารณข องจาํ เลยในการจาํ หนา ยเมทแอมเฟตามนี ใหแกผูขบั รถบรรทุก จากการตรวจคนพบเมทแอมเฟตามีน ๒ เม็ด อยูใตก ลอ งยากนั ยุงบนชั้นวางของ ใกลก บั ทน่ี งั่ ของจาํ เลย กรณจี งึ มเี หตอุ นั ควรสงสยั วา มยี าเสพตดิ ซกุ ซอ นอยใู นหอ งพกั อนั เปน ทรี่ โหฐานนน้ั ประกอบมเี หตอุ นั ควรเชอ่ื วา หากไมด าํ เนนิ การทนั ที ยาเสพตดิ อาจถกู โยกยา ย เมอ่ื แสดงบตั รประจาํ ตวั เจาพนักงาน ป.ป.ส. ใหจําเลยดูแลว รอยตํารวจเอก ศ. จึงมีอํานาจตรวจคนเคหสถาน และจับกุม ผกู ระทาํ ความผดิ เกยี่ วกบั ยาเสพตดิ ไดโ ดยไมต อ งมหี มายจบั หรอื หมายคน ตามพระราชบญั ญตั ปิ อ งกนั และปราบปรามยาเสพตดิ ฯ มาตรา ๑๔ กรณีจึงไมตอ งพิจารณาวามีเหตุทีค่ น ไดโ ดยไมต อ งมหี มายคน ตามประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญา มาตรา ๙๒(๑) – (๕) หรอื ไม คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ ñöðõ/òõôô สิบตํารวจโท ช. สืบทราบวาบานของจําเลยเปน แหลงลักลอบจําหนายยาเสพติดใหโทษก็ไดใชวิธีซุมดูพฤติการณของจําเลย เม่ือเห็นจําเลยขุด บริเวณแปลงผักและนําสิ่งของใสในหลุมท่ีขุดแลวกลบไว จึงใชวิทยุสื่อสารเรียกเจาพนักงานตํารวจ ที่รออยูใหไปที่เกิดเหตุและไดออกมาแสดงตัวเปนเจาพนักงานตํารวจเพ่ือขอตรวจคน เมื่อใชจอบ ขุดบริเวณที่จําเลยกลบไวก็พบเมทแอมเฟตามีน กรณีดังกลาวถือไดวามีเหตุสงสัยตามสมควรวา ส่ิงของที่ไดมาโดยการกระทําผิด ไดซอนอยูในบริเวณที่เกิดเหตุ ประกอบทั้งมีเหตุอันควรเชื่อวา เนื่องจากการเนิ่นชากวาจะเอาหมายคนมาได สิ่งของนั้นจะถูกโยกยายเสียกอน แมสิบตํารวจโท ช. กับพวกเขาคนโดยไมมีหมายคนก็สามารถกระทําไดโดยชอบตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา ความอาญา มาตรา ๙๒(๔) คํา¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè ÷ôõô/òõôô เจาพนักงานตาํ รวจผรู ว มจบั จําเลยไดแ อบซุมดอู ยทู ่ี หนาบานจาํ เลยหา งประมาณ ๓๐ เมตร ชุดหนึง่ และ ๒๐ เมตร อกี ชุดหน่ึง เหน็ สายลับมอบธนบัตร ใหจําเลย แลวจําเลยไปนําส่ิงของท่ีซุกซอนมามอบใหสายลับซึ่งเปนเมทแอมเฟตามีน ๔ เม็ด การท่ี เจาพนักงานตํารวจเห็นการกระทําดังกลาวของจําเลยเปนการเห็นจําเลยกําลังกระทําความผิดฐาน จาํ หนายเมทแอมเฟตามนี การกระทําของจาํ เลยจงึ เปน ความผดิ ซ่ึงหนา คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ ññöô/òõôö กอนทําการคน เจาพนักงานตํารวจเห็นจําเลยโยน สงิ่ ของออกไปนอกหนา ตา ง เมอื่ ตรวจสอบดพู บวา เปน เมทแอมเฟตามนี จงึ เปน กรณที เ่ี จา พนกั งานพบ จําเลยกระทําความผิดฐานมีเมทแอมเฟตามีนไวในครอบครองอันเปนความผิดซ่ึงหนา และไดกระทํา ลงในที่รโหฐาน เจาพนักงานตํารวจยอมมีอํานาจจับจําเลยไดโดยไมตองมีหมายจับหรือหมายคน ตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๗๘(๑), ๙๒(๒)

๑๗๓ คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ òøôø/òõô÷ เจาพนักงานตํารวจซุมดูอยูหางจากหองท่ีเกิดเหตุ ประมาณ ๘ เมตร เห็นจําเลยสงมอบเมทแอมเฟตามีน ๑๐ เม็ด ใหแกสายลับ จึงเขาจับกุมจําเลย เม่ือตรวจคนในหองที่เกิดเหตุก็พบเมทแอมเฟตามีน อีก ๘ เม็ด การตรวจคนจับกุมไดกระทํา ตอเนื่องกัน เม่ือพบจําเลยกระทําความผิดฐานจําหนายและมีไวในครอบครองเพื่อจําหนาย ซ่ึงเมทแอมเฟตามีนอันเปนยาเสพติดใหโทษประเภท ๑ อันเปนความผิดซึ่งหนา ตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๘๐ เจาพนักงานจึงมีอํานาจคน และจับจําเลยไดโดยไมตองมีหมายคน และหมายจับ ตามมาตรา ๗๘(๑), ๙๒(๒) ó. ¡Ò乌 μ‹Íà¹èÍ× § คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè õôõõ/òõóô พฤตกิ ารณท พ่ี วกของจาํ เลยนาํ ชนิ้ สว นอปุ กรณร ถยนต ที่ไดมาโดยการกระทําผิดบรรทุกรถยนตออกจากโกดังท่ีเกิดเหตุแลวถูกเจาพนักงานตํารวจจับกุม โดยภายในโกดังที่เกิดเหตุมีการขนชิ้นสวนรถยนตท่ีตัดเปนช้ินแลว บรรทุกรถยนตกระบะอีกคันหน่ึง ซึ่งสามารถขับขนยายออกไปไดโดยงาย มีเหตุผลเชื่อไดวาหากเน่ินชากวาจะเอาหมายคนมาทําการ ตรวจคน ในวนั รงุ ขนึ้ สงิ่ ของดงั กลา วจะถกู โยกยา ยเสยี กอ น และพยานหลกั ฐานสาํ คญั จะสญู หาย กรณี มีเหตุฉุกเฉินอยางยิ่ง พันตํารวจโท ป. ตําแหนงสารวัตรสืบสวนสอบสวนซึ่งเปนเจาพนักงานตํารวจ ชน้ั ผใู หญย อ มทาํ การตรวจคน โกดงั ทเ่ี กดิ เหตใุ นเวลากลางคนื โดยไมม หี มายคน ไดข องกลางจาํ นวนมาก เปนช้ินสวนรถยนตท่ีไดจากโกดังท่ีเกิดเหตุไดมีการตรวจสอบและใหจําเลยลงลายมือช่ือรับรอง ความถูกตองไวในบญั ชขี องกลางแลว ยอ มใชย ันจาํ เลยได คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè ñôùö/òõôó ในความผิดฐานมียาเสพติดใหโทษไวในครอบครอง เพ่ือจําหนาย โจทกไมมีพยานนําสืบใหชัดแจงวา จําเลยมีพฤติการณในการจําหนายประการใดบาง สว นคาํ รบั สารภาพของจาํ เลยในชนั้ จบั กมุ และชน้ั สอบสวน เปน เพยี งพยานบอกเลา มนี าํ้ หนกั นอ ย ทงั้ จาํ เลย กไ็ ดใ หก ารปฏเิ สธในชน้ั พจิ ารณา จงึ ไมอ าจอาศยั มาฟง ลงโทษจาํ เลยได โดยเฉพาะอยา งยงิ่ เปน ความผดิ ท่ีมีโทษฉกรรจ ซ่ึงตามบทบัญญัติแหงกฎหมายเปนหนาท่ีของโจทกจะตองนําพยานเขาสืบประกอบ แมจําเลยจะใหการรับสารภาพ พยานหลักฐานโจทกจึงไมพอฟงลงโทษจําเลยฐานมียาเสพติดใหโทษ ไวในครอบครองเพอ่ื จาํ หนา ย เจาพนกั งานผจู บั กุมไดพ บตวั จาํ เลยขณะขับรถโดยสารประจาํ ทางจึงได ติดตามไปทาํ การจบั กมุ และตรวจคนในทันทที นั ใด ทจี่ ําเลยขับรถเขาไปจอดในอรู ถโดยสารประจาํ ทาง มิฉะน้ัน จําเลยยอมหลบหนีหรือเคล่ือนยายยาเสพติดใหโทษของกลางไวได เปนกรณีที่เจาพนักงาน ผจู บั กมุ สามารถคน ไดโ ดยไมต อ งมหี มายคน ตามประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญามาตรา ๙๒(๔) คาํ ¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè ÷óø÷/òõôó กอ นจะคนบานผูต อ งหา เจาพนักงานตํารวจสถานี ตํารวจภูธรอําเภอหางฉัตร จังหวัดลําปาง ไดจับกุม ท. ไดพรอมเมทแอมเฟตามีนจํานวน ๙๕ เม็ด ท. ใหการวา ซือ้ เมทแอมเฟตามีนจากผูตองหา ขณะจบั กุม ท. เปน เวลา ๑๖ นาฬก าเศษ การคนใน ที่รโหฐานตามปกตจิ ะตอ งกระทาํ ในเวลากลางวัน ตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๙๖ ในขณะนนั้ เปน เวลาเยน็

๑๗๔ ใกลจะมืดแลว ประกอบกับยาเสพติดเปนสิ่งของท่ีขนยายหลบหนีไดงายโดยเฉพาะในเวลากลางคืน นอกจากน้ันพันตํารวจเอก ป. ประจําอยูที่สถานีตํารวจภูธรอําเภอหางฉัตรมิไดอยูใกลกับศาลชั้นตน การไปขอใหศาลชน้ั ตนออกหมายคน ยอมจะทาํ ใหเ น่นิ ชากวาจะเอาหมายคนมาได เมทแอมเฟตามนี ของกลางอาจจะถูกโยกยายเสยี กอนแลว กรณีจงึ เขาขอ ยกเวน ใหคน ไดโ ดยไมตองมีหมายคน ของศาล ตาม ป.ว.ิ อ. มาตรา ๙๒(๔) ทบี่ ญั ญตั วิ า เมอื่ มคี วามสงสยั ตามสมควรวา สง่ิ ของทไี่ ดม าโดยการกระทาํ ผดิ ไดซอนหรืออยูในนั้น ประกอบทั้งตองมีเหตุอันควรเชื่อวาเน่ืองจากการเน่ินชากวาจะเอาหมายคน มาไดส ง่ิ ของนน้ั จะถกู โยกยา ยเสยี กอ น ดงั นนั้ การคน บา นผตู อ งหาจงึ ชอบดว ยบทบญั ญตั ขิ องกฎหมาย ดงั กลาวแลว คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè öôðó/òõôõ การจบั ส. ทบ่ี า นไดก ระทาํ โดยมหี มายจบั ทพ่ี นั ตาํ รวจเอก ร. ออกโดยชอบและหมายคนของศาลจังหวัดมีนบุรี เม่ือแสดงตนวาเปนเจาพนักงานตํารวจและแสดง หมายคน ส. ซึ่งยืนอยูดานในร้ัวบานไดปดล็อกกุญแจร้ัวหนาบาน แลววิ่งหนีเขาบานไปปดล็อก กุญแจบานดานในอีกชั้นหน่ึงและไมยอมเปดประตูโดยอางวาจะไปมอบตัวในวันหลัง แสดงวา ส. ไมย อมใหเ จา พนกั งานตาํ รวจเขา ไปจบั กมุ การทเี่ จา พนกั งานตาํ รวจเขา ไปใชไ มก ระแทกประตบู า นทปี่ ด ล็อกกุญแจดานในไวจนเปดออกแลวเขาไปจับ ส. จึงเปนกรณีจําเปน ซึ่งเจาพนักงานตํารวจผูจัดการ ตามหมายคนมอี าํ นาจกระทําไดตามประมวลกฎหมายวิธพี ิจารณาความอาญา มาตรา ๙๔ วรรคสอง ตามสาํ เนาบนั ทึกประจาํ วนั เกย่ี วกบั คดี เจาพนักงานตํารวจไปตรวจคนจับกุมท่บี าน ส. เวลา ๑๘.๐๒ นาฬกา แสดงวาลงมือตรวจคนต้ังแตเวลา ๑๘.๐๒ นาฬกา ซ่ึงยังเปนเวลากลางวัน เมื่อยังไมเสร็จ จึงมีอํานาจตรวจคนจับกุมตอไปในเวลากลางคืนไดตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๙๖(๑) คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè óùñò/òõõó ศาลชั้นตนออกหมายคนระบุใหรอยตํารวจเอก ก. มีอํานาจไปคนบานท่ีเกิดเหตุของจําเลยที่ ๑ เพื่อพบและยึดสิ่งของยาเสพติดใหโทษและอื่นๆ ไดใน วันเกิดเหตุ ตั้งแตเ วลา ๒๑.๐๐ นาฬกา จนเสรจ็ สิน้ การตรวจคน แสดงวา ศาลช้ันตน ตอ งพจิ ารณาแลว เห็นวามีเหตุฉุกเฉินอยางย่ิงจะตองใหเจาพนักงานทําการตรวจคนในเวลากลางคืน อันเปนขอยกเวน ตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๙๖(๒) แลว เม่ือรอยตํารวจเอก ก. นําหมายคนดังกลาวไปคนบานท่ีเกิดเหตุ ในเวลากลางคนื ตามวันเวลาท่ีศาลช้ันตน ใหอาํ นาจการคนท่ีบา นเกิดเหตุ จงึ ชอบดว ยกฎหมาย ô. ¡Ò䌹â´ÂÍÒÈѤÇÒÁÂ¹Ô ÂÍÁ¢Í§à¨ŒÒ¢Í§ºÒŒ ¹/¼¤ÙŒ Ãͺ¤Ãͧʶҹ·èÕ คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè ññöô/òõôö เจาพนักงานตํารวจไดขอความยินยอมจาก น. มารดาจําเลยซึ่งเปนเจาของบานที่เกิดเหตุกอนทําการคน แสดงวาการคนกระทําขึ้นโดยอาศัยอํานาจ ความยินยอมของ น. แมการคนจะกระทําโดยไมมีหมายคนที่ออกโดยศาลอนุญาตใหคนได ก็หาได เปนการคนโดยมิชอบไม นอกจากนี้กอนท่ีเจาพนักงานตํารวจจะดําเนินการคนไดเห็นจําเลยซ่ึงอยูใน หอ งนอนโยนเมทแอมเฟตามนี ออกไปนอกหนา ตา ง อนั เปน กรณที เี่ จา พนกั งานตาํ รวจพบจาํ เลยกาํ ลงั

๑๗๕ กระทําความผิดซ่ึงหนาและไดกระทําลงในท่ีรโหฐาน เจาพนักงานตํารวจยอมมีอํานาจจับจําเลยได โดยไมต อ งมหี มายจบั หรอื หมายคน ตามประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญา มาตรา ๗๘(๑), ๙๒(๒) เมทแอมเฟตามีนที่เจา พนกั งานตาํ รวจยึดไดจงึ นํามารบั ฟง ประกอบคํารับสารภาพของจําเลยได คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè ñðô÷÷/òõõõ จําเลยยินยอมใหเจาพนักงานตํารวจไปตรวจคน โดยจําเลยเปน ผพู าเจา พนักงานตํารวจไปตรวจคน บานทเี่ กดิ เหตดุ ว ยตนเอง แสดงวาการคน ไดก ระทํา ไปโดยอาศยั อาํ นาจความยินยอมของจาํ เลยซึ่งเปน เจาของบานท่เี กิดเหตุ เม่ือขอ เท็จจรงิ ไมป รากฏวา เจาพนกั งานตาํ รวจไดข ม ขหู รือหลอกลวงใหจ าํ เลยใหความยนิ ยอมในการคนแตป ระการใด แมการคน จะกระทาํ โดยไมม ีหมายคน ทอ่ี อกโดยศาลอนุญาตใหค น ได ก็หาใชเ ปนการคน โดยมิชอบ õ. ¡Ò䌹¼´Ô ºŒÒ¹ คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè ñóòø/òõôô นายดาบตํารวจ คน บานจาํ เลยโดยมหี มายคน และ ทําบันทึกการตรวจคนจับกุมท่ีดานหลังของหมายคน หมายคนระบุใหคนบานของจําเลย สวนที่ระบุ เลขทบ่ี า นเปน บา นเลขท่ี ๕๓/๓ ไมต รงกบั เลขทบี่ า นของจาํ เลยซง่ึ เปน บา นเลขท่ี ๕๔/๓ นา จะเปน เรอ่ื ง เขียนตัวเลขผิดพลาดไป การระบุเลขท่ีของบานจําเลยผิดไปดังกลาวหามีผลทําใหหมายคนเสียไปไม ท้ังจําเลยกย็ อมใหค น บานโดยดี การคนบานของจําเลยจึงไมข ัดตอ รฐั ธรรมนญู ฯ มาตรา ๓๕ เหตุเกิดเวลากลางวันของวันท่ี ๙ ก.ค. ๒๕๔๐ ดาบตํารวจกับพวก จําเลยจําหนาย เมทแอมเฟตามีนใหแกสายลับ เม่ือเขาไปตรวจคนบานจําเลยก็พบเมทแอมเฟตามีนอีก ๑ เม็ด การกระทําของนายดาบตํารวจ ว. กับพวกกระทําตอเน่ืองกัน เมื่อพบเห็นจําเลยจําหนาย และมี ยาเสพติดใหโทษไวในครอบครองเพ่ือจําหนาย อันเปนความผิดซ่ึงหนาตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๘๐ จึงมีอํานาจจับจําเลยไดโดยไมตองมีหมายจับตามมาตรา ๗๘(๑) การตรวจคนและจับจําเลยกระทํา โดยชอบดว ยกฎหมาย พยานหลักฐานของโจทกจ ึงมิใชพ ยานหลักฐานทไี่ ดมาโดยมชิ อบ ตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๒๒๖ คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè öô÷õ/òõô÷ ศาลออกหมายคน บา นของจาํ เลยตามหมายคน เอกสาร หมาย จ. ๑ โดยระบเุ ลขที่บา นเปนเลขที่ ๗๔ ตามท่ีเจาพนักงานตาํ รวจรอ งขอ การท่ี ร.ต.อ. ก. แก เลขทบ่ี า นในหมายคน เปน เลขท่ี ๑๖๑ เพอ่ื ใหต รงกบั ความจรงิ โดยไมม อี าํ นาจ อนั อาจมผี ลใหห มายคน เสยี ไปและการคน ไมช อบดว ยกฎหมายเปน เรอื่ งทตี่ อ งไปวา กลา วกนั อกี สว นหนง่ึ ตา งหาก เมอ่ื ปรากฏวา คดีมีการสอบสวนกันโดยชอบ ทั้งในชั้นพิจารณาจําเลยก็นําสืบรับวาเจาพนักงานตํารวจตรวจคนพบ เฮโรอนี ของกลางฝง อยใู นดนิ หา งจากบา นของจาํ เลยประมาณ ๓ เมตร พยานหลกั ฐานทโี่ จทกน าํ สบื มา ยอ มรับฟง ลงโทษจาํ เลยได คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè óô÷ù/òõôø จาํ เลยทง้ั สน่ี าํ สบื ยอมรบั วา ถกู จบั กมุ ในหอ งเชา ทเ่ี กดิ เหตุ และตํารวจไดเมทแอมเฟตามีนเปนของกลางจริง แมจะปรากฏวาหองเชาดังกลาวเลขที่จริงๆ คือ ๘๒/๑๖ ไมใ ชเ ลขที่ ๑๐๕ ตามทรี่ ะบใุ นหมายคน แตต ามหมายคน ดงั กลา วไดร ะบเุ หตทุ ข่ี อออกหมายคน

๑๗๖ วา การสบื สวนทราบวา ที่บา นจําเลยท่ี ๑ เลขท่ี ๑๐๕ หอ งเชามยี าเสพติดใหโทษซกุ ซอนอยใู นบานหรือ บรเิ วณบาน จึงขอใหศาลออกหมายคนโดยระบุชือ่ และนามสกลุ จาํ เลยที่ ๑ ถกู ตอ ง ร.ต.ท. บ. ผูจบั ซ่ึงขอออกหมายคนเบิกความระบุวาท่ีระบุเลขท่ีในหมายคนผิดไปดังกลาว เพราะสายลับระบุเชนนั้น การระบุเลขบานผิดไมทําใหการตรวจคนจําเลยที่ ๑ ซึ่งอยูในบานหลังดังกลาวเปนการไมชอบ การตรวจคนโดยมีหมายคนกรณนี ี้จงึ ชอบดว ยกฎหมายแลว คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ öùôò/òõõñ บา นทเ่ี จา พนกั งานตาํ รวจเขา ตรวจคน และจบั กมุ จาํ เลย นั้นเปน บา นของจําเลยไมมเี ลขทีป่ ลูกตดิ อยูกบั บานเลขท่ี ๒๙๗ ของ ฉ. บดิ าจาํ เลยซึง่ เปน บานตามที่ ระบไุ วใ นหมายคน ยอ มเขา ใจไดว า เปน บา นเลขทเ่ี ดยี วกนั การตรวจคน ของเจา พนกั งานตาํ รวจจงึ ชอบ ดว ยกฎหมายแลว ö. ¡Ò䌹㹷ÊÕè Ò¸ÒóРμŒÍ§ÁàÕ ËμÍØ ¹Ñ ¤ÇÃʧÊÂÑ μÒÁÁÒμÃÒ ùó คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ ññõò/òõòñ วินิจฉัยวา วัยรุนกําลังเดินอยูในสวนสาธารณะ มผี แู จง วา บคุ คลเหลา นนั้ จะไปทาํ ผดิ และวยั รนุ คนหนง่ึ เปน ผตู อ งหาของตาํ รวจ เปน เหตอุ นั ควรสงสยั วา จะทาํ ความผิดและมอี าวธุ ทจ่ี ะนําไปใชทําผิด ตาํ รวจตรวจคนได ตาม ป.ว.ิ อ. มาตรา ๙๓ คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ ñððöð/òõõø กอนเกิดเหตุเจาพนักงานตํารวจสืบทราบวา จําเลยท่ี ๑ มีพฤติการณลักลอบจําหนายเมทแอมเฟตามีนในทองท่ี โดยจําเลยที่ ๑ ใชรถยนต ย่ีหอนิสสันสีขาวของสถานีอนามัยมีตราของกระทรวงสาธารณสุขเปนยานพาหนะประจํา ในคืน เกิดเหตุชวงเวลาประมาณ ๓ ถึง ๔ นาฬกา มีผูแจงเบาะแสโดยสงขอความไปท่ีโทรศัพทเคลื่อนที่ ของดาบตํารวจ ส. รวม ๖ ครั้ง ๖ ขอความ วามีคนสงยาบาท่ีพีพีรีสอรต หองที่ ๑๔ ใหรีบ ไปเรว็ ๆ กอ นเขาหนี เปน รายใหญ ถา ไมไ ปฉนั จะไมส ง ขา วอกี เมอ่ื ดาบตาํ รวจ ส. ไปทรี่ สี อรต พบรถดงั กลา ว จอดอยทู ห่ี อ งที่ ๑๕ จาํ ไดว า เปน รถทจ่ี าํ เลยที่ ๑ ใชอ ยู สอบถามพนกั งานรสี อรต แจง วา เจา ของรถมากบั ผหู ญงิ พกั อยหู อ งที่ ๑๔ ดาบตาํ รวจ ส. จงึ เชอื่ ในเบาะแสทแี่ จง มา ดาบตาํ รวจ ส. กบั พวกใหพ นกั งานรสี อรต เคาะประตหู อ งท่ี ๑๔ วา ขอเชค็ มเิ ตอร ปรากฏวา คนในหอ งเปด ประตอู อกมา ขณะนนั้ ไฟในหอ งยงั เปด อยู เมอื่ ดาบตาํ รวจ ส. แจง วา เปน เจา พนกั งานตาํ รวจ คนในหอ งดนั ประตกู ลบั คนื และปด ไฟ เปน พฤตกิ ารณ นา เชอื่ วา มสี งิ่ ของทม่ี ไี วเ ปน ความผดิ ตามทไ่ี ดร บั แจง ทง้ั ทเี่ กดิ เหตเุ ปน รสี อรต ซงึ่ จาํ เลยทง้ั สองไปพกั ชวั่ คราว จาํ เลยทงั้ สองจะออกไปจากรสี อรต เมอ่ื ใดกไ็ ด หากเนน่ิ ชา ไปกวา จะเอาหมายคน มาทาํ การตรวจคน ใน วนั รงุ ขนึ้ จาํ เลยทงั้ สองจะออกจากหอ งพกั เสยี กอ นพรอ มเมทแอมเฟตามนี ของกลาง เปน เหตใุ หพ ยาน หลกั ฐานสาํ คญั สญู หาย ขอ เทจ็ จรงิ ดงั กลา วเปน กรณฉี กุ เฉนิ อยา งยง่ิ ทาํ ใหเ จา พนกั งานเขา ไปคน ในหอ งพกั โดยไมจ ําตองมหี มายคนตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๙๒ (๔) และ มาตรา ๙๖ (๒) และเม่อื เจา พนกั งานพบ อุปกรณการเสพและเมทแอมเฟตามีน ๑๑ เม็ดในหองพักดังกลาว กับพบเมทแอมเฟตามีน ๖๐๐ เม็ด ในรถยนต จึงเปนความผิดซ่ึงหนาซ่ึงเจาพนักงานตํารวจสามารถจับจําเลยท้ังสองไดโดยไมตอง มีหมายจบั ตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๗๘ (๑), ๘๐ หลังจากนั้นเจา พนกั งานตาํ รวจไดทํารายงานการตรวจคน และผลการตรวจคน ไวในบนั ทกึ การจับกมุ เสนอผบู ังคบั บัญชา ดงั นั้น การตรวจคนและจบั กมุ ในกรณนี ี้ จงึ เปน การกระทําโดยชอบดว ยกฎหมาย

๑๗๗ คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè ø÷òò/òõõõ จาํ เลยนง่ั โทรศพั ทอ ยบู นถนนไมไ ดอ ยหู ลงั ซอยทอ่ี า งวา มีอาชญากรรมเกิดขึ้นประจํา ไมปรากฏวาจําเลยมีทาทางพิรุธ การที่ตํารวจอางวาเกิดความสงสัย ในตัวจําเลย จึงขอตรวจคนโดยไมมีเหตุผลสนับสนุนวาเพราะเหตุใดจึงสงสัย เปนขอสงสัยที่อยูบน พน้ื ฐานของความรสู กึ เพยี งอยา งเดยี วถอื ไมไ ดว า มเี หตอุ นั ควรสงสยั ตาม ป.ว.ิ อ. มาตรา ๙๓ การตรวจคน ตวั จาํ เลยจงึ ไมช อบ จาํ เลยมสี ทิ ธโิ ตแยงและปองกันสิทธขิ องตนได ÷. ¡Ò䌹â´ÂÍÒÈÑ¡®ËÁÒ¾ÔàÈÉ (ºÑμûÃÐจําμÑǾ¹Ñ¡§Ò¹»‡Í§¡Ñ¹áÅлÃÒº»ÃÒÁÂÒàʾμÔ´ á·¹ËÁÒ¤Œ¹ คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè ôõóö/òõôó ผดู าํ เนนิ การจบั กมุ และตรวจคน คอื รอ ยตาํ รวจเอก ศ. ซง่ึ สบื ทราบและวางแผนจบั กมุ จาํ เลย โดยไปซมุ ดพู ฤตกิ ารณข องจาํ เลยในการจาํ หนา ยเมทแอมเฟตามนี ใหแกผูขับรถบรรทุก จากการตรวจคนพบเมทแอมเฟตามีนจํานวน ๒ เม็ด อยูใตกลองยากันยุงบน ชน้ั วางของใกลก บั ทนี่ งั่ ของจาํ เลย กรณจี งึ มเี หตอุ นั ควรสงสยั วา มยี าเสพตดิ ซกุ ซอ นอยใู นหอ งพกั อนั เปน ทรี่ โหฐานนนั้ ประกอบมเี หตอุ นั ควรเชอื่ วา หากไมด าํ เนนิ การทนั ที ยาเสพตดิ อาจถกู โยกยา ย เมอื่ แสดง บตั รประจําตวั เจาพนกั งาน ป.ป.ส. ใหจ าํ เลยดูแลว รอ ยตํารวจเอก ศ. จงึ มอี าํ นาจตรวจคนเคหสถาน และจบั กมุ ผกู ระทาํ ความผดิ เกย่ี วกบั ยาเสพตดิ ไดโ ดยไมต อ งมหี มายจบั หรอื หมายคน ตาม พ.ร.บ.ปอ งกนั และปราบปรามยาเสพตดิ ฯ มาตรา ๑๔ กรณจี ึงไมต องพจิ ารณาวา มเี หตทุ ีค่ นไดโ ดยไมตองมหี มายคน ตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๙๒ (๑) – (๕) หรอื ไม คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ óø÷÷/òõô÷ จําเลยจําหนายเมทแอมเฟตามีนใหแกสายลับ โดยจําเลยนํามาจากในบาน เจาหนาที่ตํารวจซุมดูพฤติการณดังกลาวอยูจึงมีเหตุอันควรสงสัยวามี ยาเสพตดิ ซกุ ซอ นอยใู นบา น อนั เปน เคหสถาน เมอ่ื เจา หนา ทต่ี าํ รวจนายหนง่ึ ไดแ สดงตวั โดยแสดงบตั ร เจาพนกั งานที่ปฏบิ ตั กิ ารตาม พ.ร.บ.ปอ งกนั และปราบปรามยาเสพติดฯ (บตั ร ป.ป.ส.) แกจาํ เลยแลว เจาหนาท่ีตํารวจจึงมีอํานาจเขาไปในบานจําเลยเพ่ือตรวจคน รวมท้ังมีอํานาจจับกุมจําเลยได ตาม พ.ร.บ.ปอ งกนั และปราบปรามยาเสพติดฯ มาตรา ๑๔ โดยไมต อ งมีหมายคน และหมายจับ คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè ùðõø/òõôù การคน บา นจาํ เลยใชบ ตั รประจาํ ตวั ของรอ ยตาํ รวจเอก ฐ. เจา พนกั งานผมู อี าํ นาจหนา ทตี่ าม พ.ร.บ.ปอ งกนั และปราบปรามยาเสพตดิ ฯ ซง่ึ จากบนั ทกึ การตรวจคน และจับกุมมีช่ือรอยตํารวจเอก ฐ. เปนเจาพนักงานในการรวมปฏิบัติหนาท่ีดวย จาก พ.ร.บ.ปองกัน และปราบปรามยาเสพตดิ ฯ มาตรา ๑๔ บญั ญตั ใิ หเ จา พนกั งานมอี าํ นาจเขา ไปในเคหสถานหรอื สถานท่ี ในเวลากลางวันเพื่อตรวจคนยาเสพติดหรือจับกุมบุคคลใดๆ ท่ีมีเหตุอันควรสงสัยวากระทําความผิด เกี่ยวกับยาเสพติดได คดีนี้เหตุเกิดเวลากลางวัน เจาพนักงานตํารวจพบการกระทําความผิดซ่ึงหนา ไดเ ขา ตรวจคน โดยไมไ ดข เู ขญ็ และการตรวจคน นน้ั มจี าํ เลยและ ว. สามจี าํ เลยเปน ผนู าํ ตรวจคน ถอื ไดว า จําเลยยินยอมใหเจาพนักงานตรวจคนโดยดี ดังน้ัน การตรวจคนและจับกุมจําเลยซึ่งมีเจาพนักงาน ตาม พ.ร.บ.ปอ งกนั และปราบปรามยาเสพติดฯ รว มดวยจึงชอบแลว

๑๗๘

๑๗๙ º··Õè ÷ ¾ÂÒ¹ËÅ¡Ñ °Ò¹ พยานหลักฐานเปนส่ิงสําคัญในการที่คูความนํามาพิสูจนขอเท็จจริงท่ีมีการกลาวอาง ในการดาํ เนนิ คดี กลา วคอื โจทกซ ง่ึ เปน ผทู กี่ ลา วหาวา จาํ เลยเปน ผกู ระทาํ ความผดิ จงึ จะตอ งหาหนทาง ท่จี ะพสิ จู นใหศ าลไดเหน็ วา ขอกลาวอางทต่ี นนาํ มาฟองน้ันมคี วามนาเชือ่ ถือ โจทกจึงจาํ ตองแสวงหา พยานหลกั ฐานเพอื่ ใหศ าลเชอื่ ในสง่ิ ทก่ี ลา วหานน้ั ขณะเดยี วกนั จาํ เลยซง่ึ เปน ผถู กู กลา วหาวา เปน ผกู ระทาํ ความผดิ กจ็ ะตองแสวงหาพยานหลักฐานมาเพ่ือแสดงใหศาลเชื่อวา ขอ กลา วหาทโี่ จทกน ํามาฟอ งรอ ง วาจําเลยเปนผูกระทําความผิดน้ัน ไมเปนความจริง จําเลยไมไดเปนผูกระทําความผิดตามท่ีโจทกได กลาวอาง ศาลมีหนาท่ีจะตองพิจารณาความนา เช่ือถือของพยานหลกั ฐานที่ฝายโจทกและฝายจําเลย เสนอเขามาในกระบวนการพิจารณาคดี ถาศาลพิจารณาแลวเห็นวาพยานหลักฐานโจทกนาเชื่อถือได มากกวา กจ็ ะพพิ ากษาตดั สนิ ลงโทษคดตี อ จาํ เลย แตห ากศาลพจิ ารณาแลว เหน็ วา พยานหลกั ฐานจาํ เลย นา เชอ่ื ถอื วา จาํ เลยไมไ ดเ ปน ผกู ระทาํ ความผดิ ตามทโ่ี จทกฟ อ ง ศาลกจ็ ะพพิ ากษายกฟอ งโจทก และสงิ่ ท่ี คคู วามนาํ มาเปน พยานหลกั ฐานใหก บั ฝา ยตนนน้ั อาจเปน คน สง่ิ ของ หรอื เอกสารกไ็ ด ซง่ึ การแบง แยก เปน ประเภทของพยานหลกั ฐานเปน อยา งไรนน้ั ขน้ึ อยกู บั วตั ถปุ ระสงค และกฎเกณฑท ใ่ี ชใ นการแบง แยก นนั่ เอง ÷.ñ »ÃÐàÀ·¢Í§¾ÂÒ¹ËÅÑ¡°Ò¹ การแบงประเภทของพยานหลักฐานวาจะเปนพยานหลักฐานประเภทใดน้ัน ขึ้นอยูกับ วัตถุประสงคและกฎเกณฑที่ใชในการแบง ดังน้ัน จึงเห็นไดวา บุคคลคนเดียวอาจอยูในฐานะพยาน บุคคล พยานชั้นหน่ึง หรือพยานโดยตรงได เชนเดียวกับเอกสาร ซึ่งอาจอยูในฐานะพยานเอกสาร หรือบางกรณีก็อยูในฐานะพยานช้ันหนึ่งได เปนตน ดังนั้น จึงขอแบงแยกพยานหลักฐานโดยยึดถือ ตามหลักเกณฑดังตอ ไปนี้ ÷.ñ.ñ ¡ÒÃẋ§¾ÂÒ¹ËÅÑ¡°Ò¹μÒÁÃÙ»ÅѡɳáÅФسÅѡɳТͧ¾ÂÒ¹ ซึ่งแบงออก เปน ๔ ประเภท ตามที่ระบุไวในประมวลกฎหมายวิธีพจิ ารณาความอาญา ภาค ๕ กลาวคอื ๑) พยานบคุ คล (หมวด ๒) ๒) พยานเอกสาร (หมวด ๓) ๓) พยานวัตถุ (หมวด ๔) ๔) ผูเช่ียวชาญ (หมวด ๕) ¾ÂÒ¹º¤Ø ¤Å หมายถงึ บคุ คลทม่ี าใหก ารตอ ศาลแลว เบกิ ความดว ยวาจาโดยการ บอกกลา วในสงิ่ ทตี่ นประสบหรอื รบั รมู า เปน ถอ ยคาํ ทถี่ า ยทอดมาจากความทรงจาํ ของตนโดยตรง หรอื ผา นลา มกต็ าม และศาลไดจ ดบนั ทกึ เปน ขอ ความไวใ นสาํ นวนคดเี พอื่ ใชเ ปน หลกั ฐานในการพจิ ารณาคดี

๑๘๐ μÇÑ Í‹ҧ นาย ก. ไดเห็นเหตุการณขณะท่ีนาย เอ ยกปนขึ้นยิงนาย บี ถึงแกความตาย ดังนนั้ การที่นาย ก. มาเบิกความตอศาลบอกกลาวถึงเหตกุ ารณขณะที่นาย เอ ยงิ นาย บี น้ันวา เปน อยา งไร เชนนี้ เหน็ ไดวา เปน ถอ ยคาํ ท่ีมาจากความทรงจาํ ท่ีนาย ก. ประสบมาดว ยตนเองแลว ศาลได จดบันทกึ ถอยคําที่นาย ก. เลา มานน้ั ลงในสํานวนเชน นี้ นาย ก. จึงเปนพยานบคุ คล ¾ÂÒ¹àÍ¡ÊÒà หมายถงึ ขอ ความใด ๆ ทส่ี ามารถสอ่ื ความหมายไดโ ดยอยใู นรปู หนังสือลายลกั ษณอ กั ษร แผงผงั รูปรอยใดซึ่งสามารถแสดงความหมายได โดยขอ ความเหลา นัน้ ไดถ ูก บนั ทึกไวบ นกระดาษหรือวัตถุใดๆ ซึ่งศาลจะนําความหมายของขอ ความนั้น ๆ มาใชใ นการพิจารณา พิพากษาคดี เชน หนงั สอื สญั ญา บันทกึ คาํ ใหก าร จดหมาย เอกสารราชการ แผน ปา ย ไมโครชปิ ทไี่ ด บนั ทกึ ขอ มูล เปน ตน μÑÇÍ‹ҧ ๑) ขอความท่ีนาย ข. ที่ลงพิมพในหนังสือพิมพกลาวหาวานาย ค. เปนคนมี พฤตกิ รรมสาํ สอ นทางเพศ ซงึ่ ทาํ ใหน าย ค. ไดร บั ความอบั อาย เชน นี้ หนงั สอื พมิ พท มี่ ขี อ ความดงั กลา ว จึงเปน พยานเอกสารทีน่ าย ค. นําเสนอตอ ศาลได ๒) นาย ง. ไดน ําเสนอศลิ าจารึกโบราณมาเปนพยานหลกั ฐานในคดี และแมวา ขอความในศิลาจารึก ซ่ึงเปนภาษาโบราณที่จะตองใชผูที่มีความเช่ียวชาญเฉพาะจึงจะอานและเขาใจ ความหมายนั้นได แตเม่ือนาย ง. ไดเสนอใหศาลไดรับรูถึงขอความท่ีปรากฏบนหลักศิลาจารึกวา มใี จความอยา งไรผา นลา มซ่งึ เปน ผูเชีย่ วชาญนั้นกต็ าม เชนน้ี ศลิ าจารึกนน้ั ก็อยูในฐานะพยานเอกสาร แตห ากวา นาย ง. นาํ ศลิ าจารึกมาเสนอตอ ศาลเพื่อใหศาลพจิ ารณาถงึ รปู ลกั ษณ ของศลิ าจารกึ วา มรี ปู รา ง ขนาด นา้ํ หนกั เทา ใด นาํ มาจากหนิ ชนดิ ใด โดยมไิ ดค าํ นงึ ถงึ ขอ ความทป่ี รากฏ บนศิลาจารึกน้นั เลย เชน น้ี ศลิ าจารกึ นั้นกอ็ ยูใ นฐานะพยานวัตถุ ¾ÂÒ¹ÇÑμ¶Ø หมายถงึ วัตถสุ ่งิ ของใด ๆ ทน่ี าํ เสนอตอศาลเพื่อใหศาลพิจารณา รปู ลกั ษณะ ขนาด นาํ้ หนกั คณุ ลกั ษณะ ของวตั ถหุ รอื สงิ่ ของนนั้ ๆ ตลอดจนรอ งรอยตา ง ๆ ทปี่ รากฏใหเ หน็ μÇÑ ÍÂÒ‹ § ๑) นาย บี ใชทอนไมข นาดยาว ๑ เมตร หนา ๕ นิ้ว ทุบตนี าย ดี จนไดรบั บาดเจ็บสาหัส โจทกจึงไดนําทอนไมดังกลาวมาเสนอตอศาลเพื่อใหศาลพิจารณาวาดวยรูปลักษณะ และขนาด น้าํ หนักของไมดงั กลาว จะสามารถทาํ ใหน าย ดี ถงึ กับเปนอนั ตรายสาหัสไดห รอื ไม เชน นี้ ทอนไมด ังกลาวจึงเปน พยานวตั ถุ

๑๘๑ ๒) เด็กหญิง จ. ถูกนายจางทํารายรางกายโดยการทุบตี เอาไฟจี้ตามเนื้อตัว เพอ่ื ใหเ ดก็ หญงิ ทาํ งานใหก บั ตนเอง ตามเนอ้ื ตวั ของเดก็ หญงิ จ. จงึ มรี อยแผลเปน รอยไหม หลายแหง การทโ่ี จทกน าํ เสนอใหศ าลเหน็ ถงึ รอ งรอยของแผลเปน และรอยไหมท ปี่ รากฏบนเนอ้ื ตวั ของเดก็ หญงิ จ. นั้นเปนการนําเสนอในฐานะพยานวัตถุ มิใชพยานบุคคล เพราะศาลมิไดพิจารณาจากถอยคําของ เดก็ หญงิ จ. แตศ าลพิจารณาจากรองรอยบาดแผล ¾ÂÒ¹¼àŒÙ ªÂÕè ǪÒÞ หมายถงึ บคุ คลซงึ่ เปน ผมู คี วามรเู ชยี่ วชาญในศาสตรส าขาใด สาขาหน่ึง ไมวาจะเปนผูประกอบวิชาชีพในดานนั้น ๆ หรือแมมิไดประกอบอาชีพนั้นๆ ก็ตาม แตม คี วามเชย่ี วชาญในเรอ่ื งนนั้ ๆ เปน พเิ ศษ และความเหน็ ของบคุ คลนจ้ี ะมปี ระโยชนต อ การวนิ จิ ฉยั คดี ของศาล พยานผูเช่ียวชาญนี้ตองมาใหความเห็นทางวิชาการนั้นตอศาลดวยตนเอง หรืออาจทํา ความเหน็ เปน หนงั สอื โดยจะตอ งสง สาํ เนาหนงั สอื นน้ั ใหศ าลและคคู วามอกี ฝา ยทราบและมาเบกิ ความ ประกอบหนังสอื ดว ย แตหากมีความจาํ เปนหรอื กรณีคูความไมตดิ ใจซกั ถาม ศาลกจ็ ะรบั ฟง ความเหน็ ทีเ่ ปนหนงั สอื น้ันได โดยพยานผูเชย่ี วชาญไมตองการเบกิ ความประกอบ (มาตรา ๒๔๓) μÑÇÍÂÒ‹ § ๑) โจทกไ ดน าํ แพทยห ญงิ พ. มาเปน พยานผเู ชย่ี วชาญในการทจี่ ะเสนอความเหน็ เร่ืองอาการเจ็บปวยของผูตาย วาอาการเจ็บปวยนั้นจะสงผลตอการตายของผูตายหรือไม เชนน้ี ความเหน็ ดา นวชิ าการของแพทยห ญงิ พ. จงึ เปน เรอื่ งทศ่ี าลจะพงึ ใชป ระกอบการพจิ ารณา แพทยห ญงิ พ. จงึ เปนพยานผูเชี่ยวชาญ ๒) นาย ต. เปนครูโรงเรียนประชาบาลแหงหนึ่ง แตมีความสนใจและศึกษา เกี่ยวกับพันธุไม สมุนไพร ที่มีพิษมาเปนระยะเวลานานและเปนผูที่มีความรอบรูในเร่ืองพิษจากพืช เปนอยางดี จากการศึกษาคนควาดวยตนเอง จนเปนที่ยอมรับจากนักวิชาการทั่วไป การท่ีโจทก ไดนําตัวนาย ต. มาเบิกความถึงอาการของคนที่ไดรับพิษจากสมุนไพรนั้นวาจะมีอาการอยางไรบาง เพอื่ ศาลจะไดน าํ ความเหน็ ของนาย ต. ไปประกอบการพจิ ารณาเชน น้ี นาย ต. จงึ เปน พยานผเู ชยี่ วชาญได แมไ มไ ดประกอบอาชีพเภสชั กรก็ตาม ÷.ñ.ò ¡ÒÃầ‹ ¾ÂÒ¹ËÅ¡Ñ °Ò¹ â´Â¡ÒÃà»ÃÂÕ ºà·ÕºÃÐËÇÒ‹ §¾ÂÒ¹ËÅ¡Ñ °Ò¹ËÅÒÂªÔ¹é ·ÁèÕ Ø‹§¾Ôʨ٠¹¢ÍŒ à·¨ç ¨ÃÔ§à´ÕÂÇ¡¹Ñ ซึง่ แบงออกเปน ๒ ประเภท กลาวคือ พยานชน้ั หน่งึ และพยานชัน้ สอง ¾ÂÒ¹ªéѹ˹èÖ§ หมายถึง พยานหลักฐานช้ินท่ีดีที่สุดในบรรดาพยานหลักฐาน ทั้งหลายท่ีนํามาพิสูจนขอเท็จจริงเดียวกัน ไดแก พยานบุคคลที่รูเห็นเหตุการณดวยตนเอง ตน ฉบับเอกสาร ตวั วัตถุทแี่ ทจ ริง

๑๘๒ μÑÇÍ‹ҧ ขณะเกดิ เหตกุ ารณที่นายแดง ยิงนายดํา ถึงแกความตายน้ัน นายเขียว ซง่ึ กาํ ลงั น่ังกินขาวอยูหนาบานท่ีเกิดเหตุไดเห็นขณะท่ีนายแดงยกปนขึ้นยิงนายดํา และนายดําลมลงถึงแก ความตาย ตอมามีประชาชนบริเวณนั้นไดเขามารวมมุงดูเหตุการณที่เกิดขึ้น เชนน้ี ผูท่ีจะมายืนยัน ตอศาลวานายแดงเปนผูยิงนายดําถึงแกความตายนั้น คือ นายเขียว ซ่ึงเห็นเหตุการณมาโดยตลอด นายเขียวจงึ เปน พยานชั้นหน่งึ ¾ÂÒ¹ª¹éÑ Êͧ หมายถงึ พยานหลกั ฐานชิน้ ทมี่ ีความนา เชอื่ ถอื ลดนอยลงมาจาก พยานชนั้ หนงึ่ โดยปกตแิ ลว ศาลจะไมร บั พยานชน้ั สองนไ้ี วพ จิ ารณา เวน แตก รณจี าํ เปน ทไี่ มอ าจหาพยาน ชน้ั หนง่ึ ได ศาลกอ็ าจรบั ฟง พยานชน้ั สองไดเ ทา ทจี่ าํ เปน เพอ่ื ประกอบการพจิ ารณารว มกบั พยานหลกั ฐาน อื่น ๆ พยานชั้นสองนี้ไดแก พยานบอกเลา สําเนาเอกสารที่รับรองความถูกตอง ภาพถาย สถานทเี่ กดิ เหตุ หรอื จาํ ลองเหตกุ ารณ เปนตน μÇÑ Í‹ҧ นายขาวไมส ามารถนาํ เอกสารสญั ญาซอ้ื ขายสนิ คา ทตี่ นทาํ ไวก บั นายดาํ มาแสดง ตอ ศาลได เนอื่ งจากเอกสารฉบบั ดงั กลา วไดช าํ รดุ มากและไมเ หน็ ขอ ความในเอกสารนนั้ แตน ายขาวได ถา ยสาํ เนาเอกสารสญั ญาซอ้ื ขายฉบบั นไ้ี ว จงึ ขอยนื่ สาํ เนาเอกสารทตี่ นถา ยไวแ ละรบั รองความถกู ตอ ง แลวเชน นี้ ศาลกจ็ ะรับสําเนาเอกสารสัญญาน้ี ในฐานะเปน พยานช้ันสองได ÷.ñ.ó ¡ÒÃẋ§¾ÂÒ¹ËÅÑ¡°Ò¹â´ÂÁØ‹§¾ÊÔ ¨Ù ¹¢ÍŒ à·ç¨¨Ã§Ô ·èÕ໚¹»ÃÐà´ç¹¾Ô¾Ò·ã¹¤´Õ ซง่ึ แบง ออกเปน ๒ ประเภท กลา วคอื พยานโดยตรง และพยานพฤตเิ หตแุ วดลอ ม กรณี ¾ÂÒ¹â´Âμç หมายถึง พยานหลักฐานทม่ี ุงพิสจู นข อ เทจ็ จรงิ ซึ่งเปน ประเดน็ พิพาทในคดโี ดยตรง μÇÑ ÍÂÒ‹ § โจทกฟองวา นายผอม ใชอาวุธมีดแทง นายอวน จนไดรับบาดเจ็บสาหัส ซงึ่ ประเดน็ ในคดีนค้ี อื นายผอมใชม ีดแทงนายอวนจริงหรอื ไม ดังนน้ั นายบางซงึ่ เปน ผูเ หน็ เหตุการณ ขณะท่ีนายผอมแทงนายอวนน้ัน เปนพยานที่สามารถพิสูจนขอเท็จจริงนี้ได นายบางจึงเปนพยาน โดยตรง ¾ÂÒ¹¾ÄμÔàËμØáÇ´ÅŒÍÁ¡Ã³Õ หมายถึง พยานหลักฐานท่ีมุงพิสูจนขอเท็จจริง ซ่ึงมิไดเปนประเด็นขอพิพาทโดยตรง หากแตเปนพยานหลักฐานท่ีสามารถนํามาพิสูจนถึงขอเท็จจริง อนื่ ท่สี ามารถบงชี้ไดว า ขอ เท็จจรงิ ตามประเดน็ ขอพพิ าทน้ันนา จะเกดิ ข้นึ หรือไม

๑๘๓ μÇÑ Í‹ҧ โจทกฟ อ งวา นายแกว ใชอ าวธุ มดี แทง นายขวด ไดร บั บาดเจบ็ สาหสั ซงึ่ ประเดน็ ขอ พพิ าทในคดคี อื นายแกว ใชม ดี แทงนายขวดจรงิ หรอื ไม นายชอ นไมไ ดเ หน็ เหตกุ ารณข ณะทน่ี ายแกว แทงนายขวด แตน ายชอนเห็นนายแกว วิง่ ผานหนาตนไปดวยอาการมพี ริ ธุ ในมือถอื มีดซ่ึงมีโลหติ สด ๆ ไหลอยู และไดยินเสียงรองขอความชวยเหลือจากนายขวด เชนนี้ นายชอนเปนเพียงพยานท่ีบงช้ีวา นายแกว นา จะเปน คนแทงนายขวดเทา นน้ั แตไ มไ ดช ข้ี าดไดว า นายแกว แทงนายขวดจรงิ เพราะนายชอ น ไมไดเ หน็ เหตุการณขณะทแี่ ทงกนั ดังน้ัน นายชอ นจึงเปนพยานพฤตเิ หตุแวดลอ มกรณี ซึง่ ศาลจะตอ ง พิจารณาพยานปากนี้รวมกับพยานหลักฐานอื่น ๆ วาเพียงพอท่ีจะสรุปไดหรือไมวา นายแกวเปน ผูแ ทงนายขวด ÷.ñ.ô ¡ÒÃẋ§¾ÂÒ¹ËÅÑ¡°Ò¹â´Â¾Ô¨ÒóҤÇÒÁã¡ÅŒªÔ´ÃÐËÇ‹Ò§¾ÂÒ¹ËÅÑ¡°Ò¹ ¡ºÑ ¢ŒÍà·ç¨¨ÃÔ§·Õè¾ÂÒ¹Áا‹ ¾ÔÊÙ¨¹ ซง่ึ แบงออกเปน ๒ ประเภท คอื ประจกั ษพ ยาน และ พยานบอกเลา »ÃШ¡Ñ ɾ ÂÒ¹ หมายถงึ พยานบคุ คลทไ่ี ดส มั ผสั กบั ขอ เทจ็ จรงิ ทจี่ ะเบกิ ความนน้ั ดว ยตนเอง μÑÇÍ‹ҧ นาย ก. เหน็ นาย ข. ขบั รถดว ยความเรว็ สงู แลว มงุ เขา ชนนางสาว ค. ถงึ แกค วามตาย ดว ยตาของตนเอง เชน นี้ นาย ก. จงึ เปนประจกั ษพยานในคดีน้ี ¾ÂÒ¹ºÍ¡àÅ‹Ò หมายถึง พยานบุคคลที่มิไดสัมผัสขอเท็จจริงท่ีจะเบิกความน้ัน ดว ยตนเอง แตไ ดร บั ทราบเรอ่ื งราวมาจากการบอกเลา ของบคุ คลอน่ื หรอื จากบนั ทกึ ทบี่ คุ คลอน่ื ไดท าํ ไว พยานบอกเลา ไมจ าํ เปน ตอ งอยใู นรปู พยานบคุ คลเสมอไป อาจอยใู นรปู ของเอกสารหรอื สอื่ บนั ทกึ เสยี ง ทมี่ ขี อ ความซง่ึ เปน การบอกเลา ของพยานบคุ คลกไ็ ด (มาตรา ๒๒๖/๓) เชน บนั ทกึ คาํ ใหก ารของผตู อ งหา ในช้ันจับกุม เทปบันทึกเสียงคําสนทนาหรอื การเลาเรอ่ื งของผูเห็นเหตกุ ารณ μÇÑ ÍÂÒ‹ § นายดาํ เบกิ ความวา นายแดง เลา ใหต นเองฟง วา นายแดงเหน็ นาย ก. ใชอ าวธุ ปน ยิงนาย ข. ถงึ แกค วามตาย เชนนี้ นายดาํ ไมไดเปนผูเหน็ เหตกุ ารณท่เี กิดขน้ึ แตร บั ฟง มาจากนายแดง อกี ทอดหนงึ่ นายดําจงึ เปน พยานบอกเลา

๑๘๔ ÷.ò ¾ÂÒ¹ËÅÑ¡°Ò¹·èÕÈÒÅÃѺ¿˜§à¾è×Í»ÃÐ⪹ã¹¡Òþ¨Ô ÒÃ³Ò ดังท่ีกลาวมาแลวขางตนวา พยานหลักฐานเปนสิ่งสําคัญท่ีจะพิสูจนขอเท็จจริงท่ีมี การกลา วอา งในการดาํ เนนิ คดี ดงั นนั้ พยานหลกั ฐานทจี่ ะนาํ มาพจิ ารณานนั้ จะตอ งเปน พยานหลกั ฐาน ทไ่ี ดมาโดยชอบดว ยกฎหมาย กลา วคือ ๑) ตองเปนพยานหลักฐาน (พยานบุคคล พยานเอกสาร พยานวัตถุ) ที่ÁÔä´Œà¡Ô´¨Ò¡ ¡Òè٧㨠ÁÕคําÁ¹Ñè ÊÑÞÞÒ ¢Ùà‹ ¢çÞËÅÍ¡ÅǧËÃ×Íâ´ÂÁԪͺ»ÃСÒÃÍè×¹ (มาตรา ๒๒๖)) เพราะหากวา เปนพยานหลกั ฐานท่ีไดม าเน่อื งจากการกระทําโดยมชิ อบ หรือพยานหลกั ฐานทไ่ี ดม าโดยอาศยั ขอมลู ท่เี กิดขึ้นหรอื ไดมาโดยมิชอบ กฎหมายหา มมใิ หศ าลรบั ฟงพยานหลกั ฐานนัน้ เวนแตการรับฟงพยาน หลักฐานนั้นจะเปนประโยชนตอการอํานวยความยุติธรรมมากกวาผลเสียอันเกิดจากผลกระทบ ตอ มาตรฐานของระบบงานยตุ ธิ รรมทางอาญาหรอื สทิ ธเิ สรภี าพพนื้ ฐานของประชาชน (มาตรา ๒๒๖/๑) μÇÑ Í‹ҧคาํ ¾Ô¾Ò¡ÉÒÈÒÅ®¡Õ Ò คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè ñùóù/òõôô ส. ถกู เจา พนกั งานตาํ รวจจบั กมุ ในขอ หามเี มทแอมเฟตามนี ไวใ นครอบครอง โดยตรวจคนพบเมทแอมเฟตามนี จาก ส. แลว เจา พนักงานตาํ รวจเสนอวา หาก ส. ไปลอซื้อเมทแอมเฟตามีนจากผูจําหนายใหก็จะไมดําเนินคดี ส. จึงไปลอซ้ือเมทแอมเฟตามีนจาก จําเลย การท่ี ส. มาเบิกความเปนพยานโจทก จึงเปนพยานชนิดท่ีเกิดข้ึนจากการจูงใจและใหคํามั่น สัญญาโดยมชิ อบของเจาพนักงานตาํ รวจ รบั ฟงเปนพยานไมไ ด ตาม ป.ว.ิ อ. มาตรา ๒๒๖ (เหตเุ กดิ วนั ที่ ๓ เมษายน ๒๕๔๐) คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè òôñô/òõõñ จาํ เลยไปทีบ่ านของ ว. พรอมกบั ทนายความและ เจาพนักงานตาํ รวจอกี คนหน่ึงเพ่อื พดู คุยเกีย่ วกับเรื่องการเบิกเงนิ ของ บ และการใชก ระแสไฟฟาจาก โรงงานจาํ เลย โดยเจา พนกั งานตาํ รวจผนู น้ั ไดแ อบบนั ทกึ เหตกุ ารณท ง้ั ภาพและเสยี งไวด ว ย พฤตกิ ารณ ในการบันทึกเหตุการณดังกลาวเปนการลักลอบกระทํากอนวันที่จําเลยอางตนเองเขาเบิกความเปน พยานเพียง ๑ วัน เพราะตองการจะไดขอมูลท่ีแอบบันทึกไว เน่ืองจากจําเลยฉีกเอกสารหลักฐาน ที่วาจาง บ. กอสรางโรงงานท้ิงไปแลว จึงพยายามหาหลักฐานใหม ดังนั้น ขอมูลดังกลาวจึงเปน พยานหลักฐานท่ีจําเลยทําขึ้นใหมดวยการทําเปนดีกับ ว. แลวลักลอบบันทึกเหตุการณน้ันไว ถือไดวา เปนพยานหลักฐานที่เกิดขึ้นจากการหลอกลวงและดวยวิธีการที่มิชอบ ตองหามมิใหอาง เปน พยานหลกั ฐานตาม พ.ร.บ.จดั ตงั้ ศาลทรพั ยส นิ ทางปญ ญาและการคา ระหวา งประเทศและวธิ พี จิ ารณา คดที รพั ยส นิ ทางปญ ญาและการคาระหวางประเทศฯ มาตรา ๒๖ ประกอบ ป.วิ.อ. มาตรา ๒๒๖ ò) μÍŒ §à»¹š ¾ÂÒ¹ª¹éÑ Ë¹Öè§ ËÃ×;ÂÒ¹â´Âμç กลาวคือ ถาเปนพยานเอกสารก็จะตอง เปน ตน ฉบบั เอกสาร เวน แตห าตน ฉบบั ไมไ ด สาํ เนาทรี่ บั รองวา ถกู ตอ งหรอื บคุ คลทร่ี ขู อ ความกอ็ า งเปน พยานได (มาตรา ๒๓๘) ถาเปนหนงั สอื ราชการสําเนาท่เี จาหนาที่รับรองวา ถูกตองก็ใชไ ด เวนแตศ าล ระบไุ วในหมายเรยี ก ถาเปน พยานวัตถุ กจ็ ะตองเปน ตวั วตั ถุที่แทจ รงิ ที่คูก รณกี ลา วอา ง ถา เปน พยาน บุคคลก็จะตองเปน บคุ คลท่ีรเู ห็นเหตกุ ารณพ พิ าททเี่ กดิ ข้ึนหรอื เรียกวา ประจักษพ ยาน

๑๘๕ ÷.ò.ñ ¢ŒÍ¡àǹŒ 㹡ÒÃÃѺ¿§˜ ¾ÂÒ¹ºÍ¡àÅÒ‹ แมวาโดยหลักการพิจารณาพิพากษาของศาลน้ัน ศาลจะตองพิจารณาจนไมมี ขอ สงสยั วา บคุ คลทเ่ี ปน จาํ เลยในคดนี นั้ เปน ผกู ระทาํ ความผดิ ตามทโ่ี จทกฟ อ งรอ งจรงิ หรอื ไม ซงึ่ ในการ พจิ ารณาคดดี งั กลา วตามสภาพขอ เทจ็ จรงิ ทเี่ กดิ ขนึ้ บางประเดน็ ขอ พพิ าททคี่ กู รณนี นั้ ขน้ึ มาสกู ระบวนการ พิจารณาคดีของศาลน้ัน คูกรณีไมอาจแสวงหาพยานชั้นหน่ึงซึ่งเปนประจักษพยานท่ีรูเห็นเหตุการณ นั้นไดดวยตนเอง และเพื่อใหการนําเสนอพยานของคูกรณีน้ันสามารถนํามารอยเรียงเพ่ือใหเห็นถึง ความเชอ่ื มโยงของขอ เทจ็ จรงิ ทเี่ กดิ ขนึ้ นน้ั จงึ จาํ เปน ทจ่ี ะตอ งยอมรบั พยานหลกั ฐานในระดบั รองลงมา กลา วคอื ¡Ã³·Õ ¤Õè ¡‹Ù óäÕ ÁÊ‹ ÒÁÒöนาํ ¾ÂÒ¹ª¹Ñé ˹§èÖ ËÃÍ× »ÃШ¡Ñ ɾ ÂÒ¹ÁÒ¾ÊÔ ¨Ù ¹¢ ÍŒ ¡ÅÒ‹ ÇÍÒŒ §¢Í§½Ò†  μ¹ä´Œ હ‹ ¹éÕ ¡®ËÁÒ¨§Ö ͹ÞØ ÒμãËÈŒ ÒÅÃѺ¿˜§¾ÂÒ¹ºÍ¡àÅÒ‹ ä´Œ ËÒ¡¾ÂÒ¹ºÍ¡àÅÒ‹ ¹¹éÑ à¢ŒÒÍÂÙã‹ ¹ ËÅѡࡳ±·èÕ¡®ËÁÒÂกํา˹´äÇŒã¹ÁÒμÃÒ òòö/ó และขณะเดียวกัน ในกรณีการรับฟงพยาน บอกเลา นนั้ ไดม คี าํ พพิ ากษาของศาลฎกี าไดว างแนวทางไวว า กรณใี ดบา งทศ่ี าลยอมรบั ฟง พยานบอกเลา ที่คูกรณีนํามาเสนอ แตอยางไรก็ตามในการพิจารณาคดีของศาลน้ัน ÈÒŨÐÃѺ¿˜§¾ÂÒ¹ºÍ¡àÅ‹Ò à¾Íè× »ÃСͺ¡ºÑ ¾ÂÒ¹ËÅ¡Ñ °Ò¹Í¹è× æ ´ÇŒ  และเมอ่ื ศาลเหน็ วา พยานหลกั ฐานทง้ั หมดทโี่ จทกน าํ เสนอ มานั้น สามารถพิสูจนใหศาลแนใจวามีการกระทําความผิดจริง และจําเลยเปนผูกระทําความผิดนั้น ศาลกจ็ ะพพิ ากษาลงโทษจาํ เลยตามทโี่ จทกฟ อ ง แตห ากศาลมคี วามสงสยั ตามสมควรวา จาํ เลยไดก ระทาํ ความผดิ หรือไม ศาลกจ็ ะยกประโยชนแ หง ความสงสยั ใหจ าํ เลยไป (มาตรา ๒๒๗) จากท่กี ลา วมาแลวขางตน จึงเห็นไดวา เจา พนักงานตาํ รวจกต็ องรับรวู ามีพยาน บอกเลาใดบางท่ีศาลยอมรับฟง เพ่ือประโยชนในการรวบรวมพยานหลักฐานของพนักงานสอบสวน อนั จะนาํ ไปสกู ารฟอ งรอ ง และพจิ ารณาคดขี องศาลตอ ไป ดงั ทกี่ ลา วมาแลว ขา งตน วา ศาลจะพจิ ารณา รับฟงพยานบอกเลา เพือ่ ประกอบพยานหลักฐานยิ่งขึน้ ไดใน ๒ รปู แบบ คือ ñ) ¡ÒÃÃѺ¿˜§¾ÂÒ¹ºÍ¡àÅ‹ÒμÒÁ»ÃÐÁÇÅ¡®ËÁÒÂÇÔ¸Õ¾Ô¨ÒóҤÇÒÁÍÒÞÒ ÁÒμÃÒ òòö/ó “ขอความซ่ึงเปนการบอกเลาท่ีพยานบุคคลใดนํามาเบิกความตอศาลหรือท่ีบันทึก ไวในเอกสารหรือวัตถุอื่นใดซึ่งอางเปนพยานหลักฐานตอศาล หากนําเสนอเพ่ือพิสูจนความจริงแหง ขอ ความน้นั ใหถ อื เปนพยานบอกเลา หามมิใหศาลรบั ฟงพยานบอกเลา เวนแต (๑) ตามสภาพ ลักษณะ แหลงท่ีมา และขอเท็จจริงแวดลอมของพยาน บอกเลา นน้ั นา เชอื่ วา จะพสิ ูจนค วามจริงได หรอื (๒) มเี หตจุ าํ เปน เนอ่ื งจากไมส ามารถนาํ บคุ คลซง่ึ เปน ผทู ไ่ี ดเ หน็ ไดย นิ หรอื ทราบขอ ความเกี่ยวในเร่อื งท่จี ะใหการเปนพยานนัน้ ดว ยตนเองโดยตรงมาเปน พยานได และมีเหตุผล สมควรเพื่อประโยชนแหงความยตุ ธิ รรมทจี่ ะรับฟง พยานบอกเลานัน้ ในกรณีท่ีศาลเห็นวาไมควรรับไวซึ่งพยานบอกเลาใด และคูความฝายท่ี เก่ียวขอ งรองคดั คานกอ นทศี่ าลจะดําเนนิ คดตี อ ไป ใหศาลจดรายงานระบนุ าม หรอื ชนดิ และลักษณะ

๑๘๖ ของพยานบอกเลา เหตุผลที่ไมยอมรับและขอคัดคานของคูความฝายที่เก่ียวของไว สวนเหตุผล ทคี่ คู วามฝา ยคดั คา นยกขนึ้ อา งนน้ั ใหศ าลใชด ลุ ยพนิ จิ จดลงไวใ นรายงานหรอื กาํ หนดใหค คู วามฝา ยนนั้ ย่ืนคําแถลงตอศาลเพื่อรวมไวในสํานวน” จากบทบัญญัติของมาตรา ๒๒๖/๓ วรรคแรก แสดงใหเห็นไดวา พยานบอกเลานั้นไมใชมีเพียงเฉพาะคําบอกกลาวของบุคคลที่มาเบิกความตอศาลเพียงอยางเดียว เทานั้น แตกฎหมายยังใหความหมายท่ีกวางออกไป กลาวคือ พยานบอกเลานั้นอาจอยูในรูปแบบ ของเอกสารหรือสอ่ื บนั ทึกเสียง ที่มีขอมูลมาจากการบอกกลาวของบคุ คล เพอ่ื นาํ มาพสิ จู นความจรงิ แหง ขอ ความนน้ั ได เชน บนั ทกึ คาํ ใหก ารของผตู อ งหาในชนั้ จบั กมุ เทปบนั ทกึ เสยี งหรอื แผน บนั ทกึ เสยี ง การเลาเรือ่ งของผูเห็นเหตกุ ารณ เปนตน จากมาตรา ๒๒๖/๓ วรรคสอง กําหนดชัดเจนวา “หามมิใหศาลรับฟง พยานบอกเลา” เหตุผลที่ศาลไมอาจรับฟงขอเท็จจริงที่นําสืบโดยพยานบอกเลามาเปนหลักในการ พิจารณาพพิ ากษาคดี กด็ ว ยเหตุผลคือ ๑. บคุ คลซึ่งเปน ผเู ลา ขอ เท็จจริงไมไ ดเปน ผูทีจ่ ะมาเบิกความตอศาล จงึ ไม ตอ งผา นการสาบานตนกอนเบกิ ความตอ ศาล จึงไมมีหลักประกนั วาเขาจะพูดความจรงิ หรือไม ๒. เม่ือเรื่องที่บุคคลเลานั้นจะเปนขอความอันเปนเท็จ ผูบอกเลาน้ันก็ไม ตอ งรับผิดฐานเบิกความเท็จ ๓. ขอเท็จจริงที่บุคคลนั้นเลามาอาจมีการคลาดเคล่ือน เน่ืองจากฟง หลายตอหลายทอด อาจมีการแตงเติมหรอื เปลี่ยนแปลงไปได ๔. บคุ คลทบ่ี อกเลาน้ัน ไมไ ดร ูเ ห็นเหตกุ ารณด วยตนเอง หากมาเบกิ ความ ตอ ศาล ทําใหคูก รณีไมส ามารถซกั คา น และจะซักคา นไปก็คงไมไดประโยชนอะไรมากนัก ¢ŒÍ¡àÇŒ¹ã¹¡ÒÃÃѺ¿§˜ ¾ÂÒ¹ºÍ¡àÅÒ‹ μÒÁÁÒμÃÒ òòö/ó อยางไรกต็ าม ดงั ทก่ี ลาวขางตน วาในบางคดี เจาพนกั งานตํารวจไมส ามารถ หาประจักษพยานที่เห็นเหตุการณขณะเกิดเหตุได นอกจากคําบอกกลาวของบุคคลที่รับรูขอเท็จจริง กฎหมายจงึ ยนิ ยอมใหม กี ารรบั ฟง พยานหลกั ฐาน ทเี่ ปน พยานบอกเลา ประกอบกบั พยานหลกั ฐานอนื่ ๆ ได ซึ่งกรณีขอยกเวนดังกลาวไดกําหนดไวในมาตรา ๒๒๖/๓ วรรคสอง (๑) และ (๒) กฎหมายไดเขียน ขอยกเวน ในการรบั ฟง พยานบอกเลาคอ นขา งกวางและยืดหยนุ ใน ๒ กรณี คือ ๑. กรณีท่ีพยานบอกเลาน้ันÁդسÀÒ¾ËÃ×ÍÁÕ¤ÇÒÁ¹‹Òàª×èͶ×Í ซึ่งกรณีนี้ ศาลจะพจิ ารณาวา พยานบอกเลา นนั้ มคี ณุ คา ในเชงิ พสิ จู นค วามจรงิ ในคดไี ดด มี ากแคไ หน ศาลจะพจิ ารณา จากปจ จยั ๔ ประการ คือ (๑) สภาพของพยานบอกเลา (๒) ลักษณะของพยานบอกเลา (๓) แหลง ท่ีมาของพยานบอกเลา

๑๘๗ (๔) ขอเท็จจริงแวดลอมของพยานบอกเลานั้นนาเช่ือวาจะพิสูจน ความจริงได เชน ศาลจะพิจารณาวาแหลงที่มาของขอมูลน้ันมาจากใคร เปน การบอกเลา มาก่ที อดแลว วธิ ีการท่ีบอกเลา ตอ กนั มามโี อกาสคลาดเคลื่อนหรอื ไมเ พยี งใด เปน ตน μÑÇÍ‹ҧคาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒÈÒÅ®¡Õ Ò คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè ÷ôôù/òõõô กฎหมายไมไดหามมิใหศาลรับฟงพยานบอกเลา หากวาตามสภาพ ลักษณะ แหลงท่ีมา และขอเท็จจริงแวดลอมของพยานบอกเลาน้ัน นาเชื่อถือวา จะพิสจู นความจรงิ ได ตาม ป.วิอาญา มาตรา ๒๒๖/๓ ๒. กรณÁี ¤Õ ÇÒÁจาํ ໹š ในกรณคี วามจาํ เปน น้ี ศาลจะพจิ ารณาจากเหตผุ ลคอื (๑) เนื่องจากไมสามารถนําบุคคลซึ่งเปนผูที่ไดเห็น ไดยิน หรือทราบ ขอ ความเกีย่ วในเร่ืองท่จี ะใหการเปนพยานน้ันดว ยตนเองโดยตรงมาเปน พยานได และ (๒) มีเหตุผลสมควรเพื่อประโยชนแหงความยุติธรรมท่ีจะรับฟงพยาน บอกเลา น้นั μÇÑ ÍÂÒ‹ §คํา¾¾Ô Ò¡ÉÒÈÒÅ®Õ¡Ò คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè ùóöô/òõõõ ผูเสียหายไดรับหมายเรียกใหมาเปนพยานท่ีศาล แตถ งึ วนั นดั กลบั ไมม าศาลและไมไ ดแ จง เหตขุ ดั ขอ ง ศาลชน้ั ตน จงึ ออกหมายจบั ผเู สยี หายเพอ่ื เอาตวั มา เปนพยาน แตกไ็ มไดตัวผเู สียหายมาเบกิ ความตอ ศาล ถือไดว ามีเหตุจาํ เปน ò) ¡ÒÃÃѺ¿˜§¾ÂÒ¹ºÍ¡àÅ‹Ò μÒÁá¹Çคาํ ¾¾Ô Ò¡ÉҢͧÈÒÅ®¡Õ Ò แมวาประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๒๒๖/๓ ไดบ ัญญตั ิ ใหศาลยอมรับฟงพยานบอกเลา เพื่อประกอบการพิจารณาพิพากษาคดีก็ตาม แสดงใหเห็นไดวา การรบั ฟง พยานบอกเลา นนั้ บางกรณยี งั คงจะรบั ฟง ไดอ ยู หากวา พยานบอกเลา เหลา นนั้ พอจะมนี า้ํ หนกั นาเชอ่ื ถือไดบ า ง ซึง่ ไดม ีคําพพิ ากษาของศาลฎีกาอยหู ลายกรณที ี่ยอมรบั พยานบอกเลา นัน้ ๆ ไดแก ๑. คาํ กลา วของพยานทใ่ี กลช ดิ กับเหตุการณ ๒. คาํ ซัดทอดของผูก ระทาํ ความผดิ ดวยกนั ๓. คํารบั ท่ีผูกลาวเสียประโยชน ๔. คาํ บอกกลาวของผถู กู ทํารา ยกอนตาย

๑๘๘ (ñ) คํา¡Å‹ÒǢͧ¾ÂÒ¹·Õèã¡ÅŒªÔ´¡ºÑ àËμ¡Ø Òó เปนคํากลาวของพยานท่ีà¡Ô´¢Öé¹ÀÒÂËÅѧÁÕàËμØ¡ÒóáÅÐμŒÍ§à»š¹ คาํ ¡ÅÒ‹ Ç·¡Õè ÃЪ¹éÑ ª´Ô ¡ºÑ àËμ¡Ø Òó¹ ¹Ñé æ «§Öè ¼¡ŒÙ ÅÒ‹ Ç处 äÁÁ‹ àÕ ÇÅÒ·¨Õè Ф´Ô á짋 àμÁÔ àÃÍè× §ÃÒÇä´·Œ ¹Ñ ผกู ลา ว ไดกลาวโดยไมมีโอกาสปรุงแตงขอมูล หรือปรักปรํา เปลี่ยนแปลงขอเท็จจริงเปนอยางอื่นได ดังน้ัน แมพยานไมไดเห็นเหตุการณท่ีเกิดข้ึนดวยตนเอง แตพยานไดยืนยันถึงสิ่งที่ตนไดยินมา ซ่ึงคน ท่ีกลาวน้ันไดกลาวขณะที่ใกลชิดกับเหตุการณที่เกิดขึ้น เชน ผูที่ถูกทํารายไดระบุช่ือคนรายทันที ท่ีตนถูกทํารายรางกาย ดังน้ัน ผูท่ีไดยินคําพูดของผูที่ถูกทํารายน้ัน สามารถมาเบิกความเปน พยานบอกเลา ประเภทน้ไี ด μÇÑ Í‹ҧคํา¾Ô¾Ò¡ÉÒÈÒÅ®Õ¡Ò คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ òôòò/òõóñ แมจะไมม พี ยานคนใดรเู หน็ ขณะจาํ เลยใชม ดี ฟน ผตู าย แตมพี ยานประกอบแวดลอ มที่ใกลชิดกบั กรณที ีเ่ กดิ ขึ้น คอื ส. ภรรยาจําเลย และ น. แมย ายจําเลย โดยไดความจากพยานท้ังสองวา คืนกอนวันเกิดเหตุ จําเลยและผูตายด่ืมสุราแลวทะเลาะทาทายกัน รุงขน้ึ เวลาประมาณ ๘ นาฬกา จําเลยและผตู ายออกจากบา นไปดวยกัน โดยจาํ เลยมมี ีดตดิ ตวั ไปดว ย ครน้ั เวลาประมาณ ๑๒ นาฬก า จาํ เลยกลบั บา น ถอื มดี ดงั กลา วซง่ึ เปอ นเลอื ดบอก ส. วา ไดฆ า ผตู ายแลว และหา ม ส. ไมใ หไ ปแจง ความมฉิ ะนน้ั จะฆา และเวลาประมาณ ๑๖ นาฬก า จาํ เลยไปหา น. บอกวา ได ฆา ผตู ายแลว ถา ใครไปแจง ตาํ รวจจะฆา ใหห มด พยานหลกั ฐานดงั กลา วเปน พยานแวดลอ มทใี่ กลช ดิ กบั กรณที เ่ี กดิ ขนึ้ อยา งมาก เมอื่ ฟง ประกอบกบั ทจี่ าํ เลยใหก ารรบั สารภาพในชนั้ สอบสวนและนาํ ชที้ เ่ี กดิ เหตุ ประกอบคํารับสารภาพแลว จึงปราศจากขอสงสัยวา จําเลยไดกระทําผิดฐานฆาผูอ่ืนตาย ประมวล กฎหมายอาญา มาตรา ๒๘๘ คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ òñòó/òõôñ คาํ บอกยนื ยนั ตวั คนรา ยตอ พยานทง้ั สองโดยมไิ ดล งั เลใจ แสดงวา ผตู ายจําหนาคนรายได แนนอนวา เปนจําเลยจริง คาํ บอกเลา ในลกั ษณะเชนนีย้ อ มรับฟง ไดใ น ฐานะท่ีเปนคํากลาว ในเวลาใกลชิดกับเหตุ โดยไมมีโอกาสที่ผูบอกเลาจะคิด ใสความปรักปรําไดทัน ยอมเปนพฤติการณรับฟงประกอบพยานหลักฐานอื่นได จําเลยเปนฝายไดรับอันตรายแกกาย สวนผูตายไมไดรับอันตราย จึงไมมีเหตุที่จําเลยจะตองหวาดกลัววาผูตายและญาติผูตายจะมาทําราย จําเลยอีก พฤติการณของจําเลยท่ีหลบหนีโดยไมยอมกลับไปทํางานนาจะเปนเพราะจําเลยตี ทําราย รา งกายผตู ายในคนื เกดิ เหตุ โดยกลวั วา จะถกู เจา พนกั งานตาํ รวจจบั ไดม ากกวา ประกอบกบั ในชน้ั จบั กมุ จาํ เลยกใ็ หก ารรบั สารภาพวา เปน ผทู าํ รา ยผตู ายจนถงึ แกค วามตายโดยมสี าเหตเุ กดิ จากการทะเลาะววิ าท และยอมรบั วาเปนบคุ คลเดียวกนั กบั ชอื่ ซงึ่ ตอ งหาวา กระทําความผดิ ตามระบุไวในหมายจับจรงิ จงึ เปน พยานหลกั ฐานยนั จําเลยในชน้ั พจิ ารณาได แมจําเลยจะถกู จับภายหลังเกดิ เหตุเกือบ ๑๐ ป แตพ ยาน หลกั ฐานทีโ่ จทกน ําสืบ ประกอบพฤติเหตแุ วดลอมกรณี ฟงไดโดยปราศจากสงสัยวาจําเลยเปน คนรา ย รายน้ี ขอนําสืบปฏิเสธของจําเลยไมมีน้ําหนัก หักลางพยานหลักฐานโจทกได จําเลยจึงมีความผิด ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๒๘๘

๑๘๙ (ò) คาํ «Ñ´·Í´¢Í§¼Œ¡Ù ÃÐทาํ ¤ÇÒÁ¼´Ô ´ÇŒ ¡¹Ñ เปน คาํ กลา วยนื ยนั ขอ เทจ็ จรงิ ของผรู ว มกระทาํ ผดิ คนหนง่ึ ซงึ่ ไดใ หก าร ซดั ทอดใหร า ยถงึ ผรู ว มกระทาํ ผดิ กบั ตนวา เปน ผกู ระทาํ ความผดิ หรอื เปน ผรู ว มกระทาํ ความผดิ นนั้ ดว ย ซ่ึงคํา«Ñ´·Í´¹éÕ ÈÒŨÐÃѺ¿˜§´ŒÇ¤ÇÒÁÃÐÁÑ´ÃÐÇѧ໚¹Í‹ҧÂèÔ§ «èÖ§ÈÒŨÐÃѺ¿˜§μ‹ÍàÁ×èÍคํา«Ñ´·Í´ ¹¹éÑ æ »ÃСͺ´ÇŒ ÂàËμ¼Ø Å·àÕè ªÍ×è ä´ÇŒ Ò‹ à¢Òàº¡Ô ¤ÇÒÁμÒÁ¤ÇÒÁ¨Ã§Ô ·àèÕ ¡´Ô ¢¹éÖ «§èÖ ÈÒŨÐÃºÑ ¿§˜ »ÃСͺ¡ºÑ ¾ÂÒ¹ËÅÑ¡°Ò¹Íè×¹ æ áÅÐâ´Â੾ÒÐÍ‹ҧÂèÔ§คํา«Ñ´·Í´¹Ñ鹨ÐÁÕ¹íéÒ˹ѡμ‹ÍàÁè×ÍÊÍ´¤ÅŒÍ§¡Ñº คาํ ãË¡Œ Òâͧ¼μŒÙ ÍŒ §ËÒ͹×è æ ËÃÍ× ÊÍ´¤ÅÍŒ §¡ºÑ ¾ÂÒ¹ËÅ¡Ñ °Ò¹อนื่ ถา คาํ ซดั ทอดนน้ั มไิ ดเ กดิ จากเจตนา เพอ่ื ใหต นเองพน ผดิ แลว เชน น้ี พอทจี่ ะรบั ฟง ได แตห ากคาํ ซดั ทอดนน้ั มงุ ประโยชนเ พอ่ื ใหต นเองพน ผดิ คําซดั ทอดนน้ั ยอมไมมนี ํ้าหนักที่ศาลจะรบั ฟง กรณีคําซัดทอดของผูรวมกระทําความผิดท่ีมาเบิกความเปนพยาน โจทกนั้น ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๒๓๒ บัญญัติหามมิใหโจทกอางจําเลย เปนพยาน ในเบ้ืองตนจึงตองพิจารณากอนวาผูรวมกระทําความผิดที่มาเบิกความเปนพยานน้ัน ไดถกู ฟองหรอื มฐี านะเปน จําเลยในขณะเบกิ ความในคดีนัน้ หรอื ไม ซ่งึ มีขอพจิ ารณาดงั นี้ (๑) กรณผี ทู รี่ ว มกระทาํ ความผดิ กบั จาํ เลย แตไ มไ ดม ฐี านะเปน จาํ เลย อยูในขณะที่จะเบิกความ อาจเปนเพราะโจทกยังไมไดฟองหรือฟองแลวถอนฟอง หรือถอนฟองแลว และศาลมคี าํ พิพากษาถงึ ทสี่ ุดไปแลว บุคคลเหลา นโี้ จทกยอ มอา งมาเปน พยานไดไ มต อ งหาม (๒) กฎหมายหามโจทกอางจําเลยเปนพยาน แตไมไดหามจําเลย เบิกความในฐานะพยานดวยความสมัครใจ เชน ในคดีท่ีมีจําเลยหลายคน การท่ีจําเลยคนหน่ึงเขา เบิกความเปนพยานอาจซัดทอดถึงจําเลยอ่ืนดวยก็ได คําเบิกความของจําเลยที่ปรักปรําหรือเสียหาย แกจ าํ เลยอน่ื จําเลยอื่นอาจซักคา นไดตามประมวลกฎหมายวธิ ีพจิ ารณาความอาญามาตรา ๒๓๓ (๓) ถาพยานคนนั้นเปนเพียงผูกระทําความผิดรวมกับจําเลย แตไมไดถูกฟองเปนจําเลยในคดีดวย อาจเปนเพราะอัยการใชดุลพินิจสั่งไมฟองเพื่อกันจําเลยบางคน ไวเปนพยาน กรณีเชนนี้โจทกยอมอางผูกระทําความผิดท่ีกันไวมาเปนพยานได และศาลรับฟงพยาน เชนน้ีไดไมถือเปนคําซัดทอดระหวางจําเลย แมผูรวมกระทําความผิดซ่ึงถูกฟองเปนจําเลยในคดีหน่ึง จะมาเบิกความเปนพยานโจทกในอีกคดีหน่ึงก็ไมถือวาเปนจําเลยในคดีหลัง คําซัดทอดของพยาน ไมถ อื วา เปน คาํ ซดั ทอดของจาํ เลยดว ยกนั ไมต อ งหา มโดยมาตรา ๒๓๒ แหง ประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณา ความอาญา (พภิ ารนิ ทร จันสกลุ , ๒๕๕๕)

๑๙๐ μÇÑ ÍÂÒ‹ §คํา¾¾Ô Ò¡ÉÒÈÒÅ®¡Õ Ò คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè òðó/òõóñ ไมม บี ทบญั ญตั ขิ องกฎหมายหา มมใิ หร บั ฟง พยานโจทก ทเ่ี คยตกอยใู นฐานะผตู อ งหาดว ยกนั เปน แคม นี า้ํ หนกั ใหร บั ฟง มากนอ ยเพยี งใดเทา นนั้ หากศาลเหน็ วา พยานเชนวานั้น เบิกความประกอบชอบดวยเหตุผล เชื่อไดวาเบิกความตามความเปนจริงที่เกิดขึ้น ศาลก็มีอํานาจรบั ฟงพยานดงั กลา วประกอบคดีของโจทกได คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ óñõô/òõóó แมจะปรากฏวา ส. เคยถูกฟอ งวารว มกระทําผดิ คดี เดียวกันนี้กับจําเลยมากอน คําเบิกความและคําใหการของ ส. จึงถือไดวาเปนคําซัดทอดของผูรวม กระทําผิดดวยกันก็ตาม แตคําซัดทอดดังกลาวก็มิไดเปนเรื่องการปดความผิดของผูซัดทอดใหเปน ความผิดของจําเลยผูเดียว คงเปนการแจงเร่ืองราวถึงเหตุการณท่ีตนไดประสบมาจากการกระทําผิด ของตน ย่งิ กวาเปน การปรกั ปรําจําเลย คาํ เบิกความและคาํ ใหก ารของ ส. จึงมใิ ชเ ปนพยานหลกั ฐานที่ จะรบั ฟง ไมไ ดเ สยี เลย เพยี งแตม นี ํา้ หนักนอ ย และจะตองรับฟงดวยความระมัดระวงั เทาน้นั (ó) คาํ ÃѺ·èÕ¼ŒÙ¡Å‹ÒÇàÊÂÕ »ÃÐ⪹ เปนคํากลาวหรือคํารับทําãËŒμ¹àͧàÊÕÂËÒÂàÊÕ»ÃÐ⪹หรือเปน คํากลาวที่เปนปฏิปกษตอตนเอง เพราะโดยปกติแลว บุคคลยอมจะไมกลาวอะไรที่ทําใหตนเสียหาย หากวา เร่ืองทกี่ ลา วนน้ั ไมเปนความจริง ซ่ึงคาํ ¡Å‹ÒǹÑé¹μÍŒ §à¡´Ô ¨Ò¡¤ÇÒÁÊÁѤÃ㨢ͧ¼Ù¡Œ ÅÒ‹ Çน้นั เอง μÇÑ ÍÂÒ‹ §คาํ ¾Ô¾Ò¡ÉÒÈÒÅ®Õ¡Ò คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè öóõ/òõôó ผูเสียหายเบิกความบรรยายพฤติกรรมของจําเลย ตง้ั แตก อ นและขณะกระทาํ ชาํ เราเปน ขนั้ ตอนตามลาํ ดบั วา มกี ารใชก าํ ลงั กายอยา งไร พดู จาบงั คบั ขเู ขญ็ อยางไร และกระทําการกระทําชําเราเปนเหตุเปนผลไมขัดตอหลักความจริงของธรรมชาติ หากมิได มีขอเท็จจริงเกิดข้ึนแลว ผูเสียหายซ่ึงเปนเด็กก็จะไมสามารถเบิกความในลักษณะเชนนั้นได จึงยากที่ ผูเสียหายจะปนแตงขึ้นมาเอง ประกอบกับผูเสียหายยังเปนนักเรียน การถูกลวงละเมิดทางเพศ จงึ เปน สงิ่ นาอบั อายที่จะมาเปดเผยใหผ อู ืน่ ลวงรู ผเู สียหายยอ มไมม จี รติ เสแสรงเอาความเท็จพดู บอก แกผูอืน่ ใหเ ส่ือมเสยี แกต นเองและครอบครวั เมอื่ ประกอบกบั พยานหลักฐานอื่นๆ จงึ รับฟงได คาํ ¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè ùö - ù÷/òõôõ ผเู สียหายเปนหญงิ อายุ ๑๖ ปเ ศษ และกําลงั ศกึ ษาอยใู นวทิ ยาลยั การอาชพี รจู กั และไมเ คยมสี าเหตโุ กรธเคอื งกบั จาํ เลยทงั้ สมี่ ากอ น ไดเ บกิ ความถงึ พฤตกิ ารณข ณะทถี่ กู จาํ เลยทง้ั สก่ี บั พวกขม ขนื กระทาํ ชาํ เราเปน ขนั้ ตอน มรี ายละเอยี ดสอดคลอ งสมจรงิ ยากแกก ารที่จะปรุงแตงข้นึ หากมิไดเ กิดข้ึนจริงยอมเปนการผิดวสิ ัยทห่ี ญิงสาวจะปน แตงเร่อื งท่ีตนถูก ชายหลายคนขมขืนกระทําชําเรา อันมีลักษณะเปนการโทรมหญิง ซ่ึงเปนเรื่องเสื่อมเสียตอชื่อเสียง ของตนอยางรายแรง ข้ึนมาปรักปรําจําเลยทั้งสี่ ท้ังขณะเกิดเหตุมีแสงสวางจากเทียนไขและไฟแช็ก

๑๙๑ ทพี่ วกจาํ เลยจดุ และผเู สยี หายเหน็ จาํ เลยทง้ั สใ่ี นระยะใกล ในวนั รงุ ขน้ึ ผเู สยี หายแจง ความตอ เจา พนกั งาน ตาํ รวจกไ็ ดร ะบชุ อื่ จาํ เลยทง้ั สกี่ บั พวก จงึ เชอ่ื ไดว า ผเู สยี หายเบกิ ความตามความจรงิ ประกอบกบั จาํ เลย ที่ ๑ ท่ี ๒ และที่ ๔ ก็รับวา วันเกดิ เหตไุ ปท่สี ถานที่เกิดเหตจุ รงิ โดยเฉพาะจําเลยที่ ๔ ไดยนิ เพือ่ นที่รวม ดมื่ เบียรใ นกลุม พูดวา จะเอาผหู ญิงสองคน จากนั้นเพ่ือนที่พดู ฉุดผูเสยี หายเขาไปในขนํา สวนเพื่อนอกี คนหนง่ึ ฉุดนางสาว ส. ไปขา งในภเู ขา สวนท่จี าํ เลยท่ี ๓ อา งวา ไมไดไ ปในทเี่ กดิ เหตุน้ันเปน การกลา ว อางลอยๆ ไมนาเชื่อถือ พยานโจทกจึงมีนํ้าหนักแนนแฟนรับฟงได โดยปราศจากขอสงสัยวาจําเลย ทั้งสก่ี บั พวกไดรวมกนั ขม ขนื กระทาํ ชาํ เราผูเสียหายอนั มีลกั ษณะเปนการโทรมหญิง แมแ พทยจ ะตรวจ ผเู สยี หายไมพ บรอยบาดแผลใดภายนอก และตรวจภายในพบเยอ่ื พรหมจารฉี กี ขาดเกา ไมพ บบาดแผล ใหมใดๆ ตรวจหาเช้ืออสุจิและแอชดิ ฟอสฟาเตสไมพบ และไมพ บรองรอยของการรว มประเวณี แตไ ด ความวากอ นเกิดเหตุ ผูเสยี หายเคยรว มประเวณกี บั แฟนมากอ น ทัง้ ผเู สียหายไดอาบนาํ้ ชาํ ระรางกาย กอนไปใหแ พทยต รวจ ซึ่งเปน เวลาหลังเกิดเหตแุ ลว ๑ วัน แพทยเ องกใ็ หความเหน็ วา หญงิ ท่ีถูกขม ขนื กระทําชําเราและตรวจไมพบเชื้ออสุจิ มิไดหมายความวาไมถูกกระทําชําเรา ซ่ึงข้ึนอยูกับปจจัยหลาย ประการ หากเยื่อพรหมจารีฉีกขาดเกาก็อาจเปนไปไดที่วาไมสามารถท่ีจะตรวจพบหารองรอยขมขืน กระทําชําเราภายในได ดังนนั้ แมแพทยจะตรวจไมพ บรองรอยการรว มประเวณี กไ็ มถ งึ กับทําใหพยาน โจทกร ับฟงไมไ ดวาผเู สยี หายไมถกู ขมขนื กระทาํ ชาํ เรา (ô) คําºÍ¡¡Å‹ÒǢͧ¼¶ÙŒ ¡Ù ทําÌҡ͋ ¹μÒ เปนคํากลาวของบุคคลผูถูกทํารายกอนตาย ซึ่งเปนคําºÍ¡¡Å‹ÒÇ·Õè à¡ÂÕè Ç¡ºÑ ¢ÍŒ à·¨ç ¨Ã§Ô ·μÕè ¹¶¡Ù ทาํ ÃÒŒ  áÅÐã¹¢³Ð·¡Õè ÅÒ‹ ǹ¹Ñé ¼¡ŒÙ ÅÒ‹ ÇÃμŒÙ ÇÑ ÇÒ‹ μ¹àͧã¡Å¨Œ ÐμÒ คาํ บอกกลา ว ของผูถูกทํารายกอนตาย ศาลจะรับฟงเฉพาะใน¤´ÕÍÒÞÒ·Õè໚¹¡ÒáÃÐทํา¤ÇÒÁ¼Ô´μ‹ÍªÕÇÔμ ËÃ×Í ¤ÇÒÁ¼Ô´Í×蹫Ö觨ÐÊ‹§¼ÅãËŒà¡Ô´¤ÇÒÁμÒÂä´Œ เชน ชิงทรัพย ปลนทรัพยที่มีการทํารายรางกายดวย และศาลจะรบั ฟง ไดเ ฉพาะ ชอ่ื ผทู เ่ี ปน ผทู าํ รา ย สาเหตแุ ละพฤตกิ ารณแ หง การฆา เทา นนั้ หากเปน เรอ่ื งอน่ื ๆ แมจะพูดขณะใกลต ายศาลก็ไมร บั ฟง เพอ่ื ลงโทษจําเลย ขอ สาํ คญั คอื ขณะทบ่ี อกกลา วนน้ั ผบู อกกลา วทถ่ี กู ทาํ รา ยนน้ั จะตอ ง รูสึกตัววา ตนเองน้นั ใกลจะตายดว ย สว นความตายจะเกดิ ข้นึ ตอ จากนนั้ เม่ือใดไมเปนสาระสําคัญ μÇÑ Í‹ҧคํา¾¾Ô Ò¡ÉÒÈÒÅ®Õ¡Ò คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ ôññó/òõóù การทผ่ี ตู ายซงึ่ ถกู ทาํ รา ยไดร บั บาดเจบ็ เปน อยา งมาก วง่ิ มาขอความชว ยเหลอื จาก อ. และพดู บอกถงึ คนทที่ าํ รา ยตนในโอกาสแรกแลว เงยี บเสยี งไป พดู ไมไ ดอ กี และถึงแกความตายในคืนน้ัน แสดงใหเห็นวาผูตายรูตัววาจะตองตาย และผูตายคงไมมีเวลาท่ีจะคิด ปรักปรําผอู ่ืนโดยไมเปน ความจริง คําพดู ของผตู ายท่ีพูดบอกกอนตาย จงึ มนี ํา้ หนกั ใหร ับฟงได

๑๙๒ คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè ùôô/òõõò คํากลาวของผูตายที่บอกใหทราบวาจําเลยเปนคน ทําใหต นตาย ในขณะทรี่ สู ึกตัววาใกลจ ะตาย เปน เหตเุ ขาขอ ยกเวน ใหรบั ฟง พยานบอกเลา เปนพยาน หลกั ฐานไดตาม ป.วอิ าญา มาตรา ๒๒๖/๓ วรรคสอง (๒) แตคําบอกเลาของผูต ายดงั กลา วรับฟงได แตเ พยี งวา ผตู ายไดร ะบชุ อื่ จาํ เลยเปน คนรา ยเชน นน้ั จรงิ มไิ ดห มายความวา จะตอ งรบั ฟง วา จาํ เลยเปน ผูใชอาวุธปนยิงผูตาย เพราะผูตายอาจเห็นหรือจําผิดพลาด หรือมีอุปทานก็เปนได ความผิดพลาด อาจมขี น้ึ ได การระบชุ อื่ คนรา ยของผตู าย จงึ เปน พยานหลกั ฐานอยา งหนงึ่ ทใ่ี ชป ระกอบพยานหลกั ฐานอน่ื ใหม นี ํ้าหนกั ม่ันคงยิง่ ข้ึน ÷.ò.ò ¡ÒÃÃºÑ ¿§˜ คาํ ãËŒ¡Òâͧ¼ŒÙμÍŒ §ËÒ คําใหก ารของผตู องหาในคดอี าญา จะมอี ยู ๒ ชว งคอื ñ) คาํ ãË¡Œ Òâͧ¼μŒÙ ÍŒ §ËÒ㹪¹éÑ ¨ºÑ ¡ÁØ ซง่ึ เปน ถอ ยคาํ หรอื คาํ ใหก ารของผถู กู จบั ที่ใหการไวตอเจา พนกั งานตํารวจผูจ ับกมุ หรอื ผูรับมอบตัวในชนั้ จับกมุ ซึ่งในเร่ืองน้ี ประมวลกฎหมาย วิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๘๔ วรรคทาย ไดบัญญัติวา “ถอยคําใดๆ ท่ีผูถูกจับใหไว ตอเจาพนักงานผูจับ หรือพนักงานฝายปกครองหรือตํารวจในชั้นจับกุมหรือรับมอบตัว ผูถูกจับ ถาถอยคําน้ันเปนคํารับสารภาพของผูถูกจับวาตนไดกระทําความผิด หามมิใหรับฟง เปนพยานหลักฐาน แตถาเปนถอยคําอ่ืน จะรับฟงเปนพยานหลักฐานในการพิสูจนความผิด ของผูถูกจับไดตอเม่ือไดมีการแจงสิทธิตามวรรคหนึ่ง หรือตามมาตรา ๘๓ วรรคสาม แกผถู กู จบั แลว แตก รณ”ี จากบทบัญญัติดังกลาว จะเห็นไดวา กฎหมาย ËŒÒÁÁÔãËŒÃѺ¿˜§¶ŒÍÂคํา «Öè§à»š¹คําÃѺÊÒÃÀÒ¾¢Í§¼ÙŒ¶Ù¡¨ÑºÇ‹Òμ¹ä´Œ¡ÃÐทํา¤ÇÒÁ¼Ô´ แตถาเปนถอยคําอ่ืน ๆ เชน กลาวถึง สาเหตุที่มากอ นทจ่ี ะมีการกระทาํ ความผิด สถานทซ่ี อนพยานวตั ถุ ทรัพยท ่ีไดจากการกระทาํ ความผดิ ขอมูลตาง ๆ ท่ีเกี่ยวกับการกระทําผิดเชนนี้ ศาลจะรับฟงถอยคํานั้นเปนพยานหลักฐานไดตอเมื่อ ไดม ¡ี ÒÃᨧŒ Ê·Ô ¸ตÔ ามประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญา มาตรา ๘๔ วรรคแรก หรอื มาตรา ๘๓ วรรคสอง กลาวคือ จะตองแจงวา - ผูถูกจับมีสิทธิที่จะใหการหรือไมใหการก็ได และถอยคําน้ันอาจใชเปน พยานหลักฐานในการพจิ ารณาคดี (มาตรา ๘๔ วรรคแรก) - ผถู กู จบั มสี ทิ ธใิ หก ารหรอื ไมใ หก ารกไ็ ด และถอ ยคาํ นน้ั อาจใชเ ปน พยาน หลกั ฐานในการพจิ ารณาคดี และผูถ ูกจบั มสี ทิ ธพิ บและปรึกษาทนายความหรอื ผูซ่ึงจะเปนทนายความ (มาตรา ๘๓ วรรคสอง)

๑๙๓ μÇÑ Í‹ҧคาํ ¾Ô¾Ò¡ÉÒÈÒÅ®¡Õ Ò คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè øñôø/òõõñ เจาพนักงานตํารวจเปนผูจับจําเลยมิใชราษฎรเปน ผูจบั จึงไมม กี รณีท่จี ะตองแจงสิทธิตาม ป.วิ.อาญา มาตรา ๘๔ วรรคหน่ึง แตเ จา พนักงานตาํ รวจผจู บั ตอ งแจงสิทธติ าม ป.ว.ิ อาญา มาตรา ๘๓ วรรคสอง เมื่อบนั ทกึ การจบั กุมมีขอ ความวา จาํ เลยใหการ รบั สารภาพ จงึ ตอ งหา มมใิ หน าํ คาํ รบั สารภาพในชนั้ จบั กมุ ของผถู กู จบั มารบั ฟง เปน พยานหลกั ฐานตาม ป.ว.ิ อาญา มาตรา ๘๔ วรรคส่ี และเมอื่ บนั ทกึ การจบั กมุ ไมม ขี อ ความใดทบี่ นั ทกึ การแจง สทิ ธแิ กจ าํ เลย ผถู กู จบั ตามที่ ป.ว.ิ อาญา มาตรา ๘๓ วรรคสองบญั ญตั เิ ลย ทงั้ พยานโจทกท ร่ี ว มจบั กมุ กไ็ มไ ดเ บกิ ความ ถงึ เร่อื งการแจงสทิ ธแิ ตอยา งใด แมโจทกจะสง บนั ทกึ การแจงสทิ ธิผูถูกจบั มาพรอ มกับบนั ทกึ การจับกุม ในชน้ั พจิ ารณาสบื พยานโจทก แตบ นั ทกึ การแจง สทิ ธผิ ถู กู จบั ดงั กลา วมลี กั ษณะเปน แบบพมิ พเ ตมิ ขอ ความ ในชองวางดวยน้ําหมึกเขียนโดยเจาพนักงานตํารวจผูบันทึกเปนคนละคนกับที่เขียนบันทึกการจับกุม ทั้งใชปากกาคนละดา มและไมม ีขอ ความวา ผถู กู จับมสี ทิ ธจิ ะใหการ หรือไมใหการก็ได กับไมม ขี อ ความ วา ถอ ยคําของผถู ูกจับนน้ั อาจใชเ ปน พยานหลักฐานในการพจิ ารณาคดไี ดแ ตอยา งใด แมจะมขี อความ แจง สทิ ธเิ รอ่ื งทนายความกเ็ ปน การแจง สทิ ธไิ มค รบถว นตามท่ี ป.ว.ิ อาญา มาตรา ๘๓ วรรคสองบญั ญตั ิ ฉะนน้ั ถอ ยคาํ อน่ื ของจาํ เลยตามบนั ทกึ การจบั กมุ จะรบั ฟง เปน พยานหลกั ฐานในการพสิ จู นค วามผดิ ของ จําเลยหาไดไมเชนกัน ดังน้ัน บันทึกการจับกุมจึงไมอาจอางเปนพยานหลักฐานไดเพราะเปนพยาน หลกั ฐานที่เกิดขน้ึ โดยไมช อบ ท้งั นี้ ตาม ป.ว.ิ อาญา มาตรา ๒๒๖ คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè õùõ÷/òõõõ ถอยคําตามบันทึกการจับกุมที่วามีการตรวจคน พบธนบัตรท่ีใชลอซื้อ และจําเลยรับวาเปนธนบัตรที่ตนไดมาจากการจําหนายเมทแอมเฟตามีนจริง” กบั คาํ เบกิ ความของ ร.ต.อ. อ. และ ด.ต. ท. ทยี่ ืนยนั วา จําเลยรบั วาตนเปนผูป ลูกตนกญั ชา เปน เพียง ถอ ยคาํ อน่ื ทจี่ าํ เลยใหไ วแ กเ จา พนกั งานตาํ รวจผจู บั กมุ มใิ ชค าํ รบั สารภาพในชนั้ จบั กมุ เมอ่ื ปรากฏตามบนั ทกึ การจบั กมุ วา เจา พนกั งานตาํ รวจผจู บั กมุ แจง สทิ ธแิ กจ าํ เลยตามถอ ยคาํ ตาม ป.ว.ิ อาญา มาตรา ๘๓ วรรคสอง แลว การท่ีศาลอุทธรณภาค ๕ นําถอยคําอ่ืนของจําเลยมารับฟงเปนพยานหลักฐานในการพิสูจน ความผิดจําเลยฐานมีเมทแอมเฟตามีนไวในครอบครองเพ่ือจําหนาย และจําหนายเมทแอมเฟตามีน กบั ฐานผลิตกญั ชา จึงชอบดว ย ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๘๔ วรรคทายแลว ò) คําãËŒ¡Òâͧ¼ÙŒμŒÍ§ËÒ㹪Ñé¹ÊͺÊǹ ซึ่งเปนถอยคําหรือคําใหการของ ผูตองหาที่ไดใหการตอพนักงานสอบสวนในชั้นสอบสวน ซึ่งในเรื่องน้ี ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา ความอาญา มาตรา ๑๓๔/๔ ไดบ ญั ญัติวา “ในการถามคําใหการผูตองหา ใหพนักงานสอบสวนแจงใหผูตองหาทราบ กอ นวา (๑) ผูตองหามีสิทธิที่จะใหการหรือไมก็ได ถาผูตองหาใหการ ถอยคําท่ี ผตู อ งหาใหก ารนัน้ อาจใชเปน พยานหลักฐานในการพจิ ารณาคดไี ด