Book26_กฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา

๑๙๔ (๒) ผตู อ งหามสี ทิ ธใิ หท นายความหรอื ผซู งึ่ ตนไวว างใจเขา ฟง การสอบปากคาํ ตนได เมื่อผูตองหาเต็มใจใหการอยางใดก็ใหจดคําใหการไว ถาผูตองหาไมเต็มใจ ใหการเลยกใ็ หบ นั ทึกไว ถอยคําใด ๆ ท่ีผูตองหาใหไวตอพนักงานสอบสวนกอนมีการแจงสิทธิ ตามวรรคหนึ่ง หรือกอนที่จะดําเนินการตามมาตรา ๑๓๔/๑ มาตรา ๑๓๔/๒ และมาตรา ๑๓๔/๓ จะรบั ฟง เปนพยานหลกั ฐานในการพสิ ูจนค วามผดิ ของผูนั้นไมได” จากบทบญั ญตั ดิ งั กลา วจะเหน็ ไดว า ¶ÍŒ Âคาํ ã´æ ·¼Õè μŒÙ ÍŒ §ËÒãËäŒ ÇμŒ Í‹ ¾¹¡Ñ §Ò¹ ÊͺÊǹ¡Í‹ ¹¡ÒÃᨧŒ Ê·Ô ¸μÔ ÒÁÁÒμÃÒ ñóô/ô ËÃÍ× ¡Í‹ ¹·¨èÕ Ð´Òí à¹¹Ô ¡ÒÃμÒÁÁÒμÃÒ ñóô/ñ, ñóô/ò áÅÐ ñóô/ô ¹Ñé¹ ¨ÐÃºÑ ¿˜§à»¹š ¾ÂÒ¹ËÅ¡Ñ °Ò¹ã¹¡ÒþÊÔ ¨Ù ¹¤ÇÒÁ¼´Ô ¢Í§¼μŒÙ ŒÍ§ËÒ¹éѹäÁ‹ä´Œ ดงั น้ัน หากพนักงานสอบสวนตองการใหคําใหการของผูตองหาใชเปนพยานหลักฐานในช้ันศาลได กอนถาม คําใหก ารผูตอ งหา พนักงานสอบสวนจะตองปฏิบตั ิใหถ ูกตองครบถว นตามขน้ั ตอนตอ ไปนี้ (๑) แจงสิทธิใหผูตองหาทราบวา ผูตองหามีสิทธิที่จะใหการหรือไมก็ได ถาผูตองหาใหการ ถอยคําท่ีผูตองหาใหการนั้นอาจใชเปนพยานหลักฐานในการพิจารณาคดีไดและ ผตู อ งหามสี ทิ ธใิ หท นายความหรอื ผซู งึ่ ตนไวว างใจเขา ฟง การสอบปากคาํ ไดต ามมาตรา ๑๓๔/๔ วรรคหนง่ึ (๑) และ (๒) (๒) ตองสอบถามเรื่องทนายความและต้ังทนายความใหผูตองหา (มาตรา ๑๓๔/๑) (๓) ถาผูตองหาเปนเด็กอายุไมเกิน ๑๘ ป พนักงานสอบสวนตองนํา วิธีการสอบคําใหการพยานเด็กตามมาตรา ๑๓๓ ทวิ มาใชบังคับโดยอนุโลม คือ ตองจัดใหมี พนักงานอัยการ นักจิตวิทยาหรือนักสังคมสงเคราะหและบุคคลที่เด็กรองขอรวมฟงการสอบปากคํา ผูตองหาเด็กคนนนั้ ดว ยตามมาตรา ๑๓๔/๒ และ (๔) ถาผูตองหาขอใชสิทธิใหทนายความหรือท่ีปรึกษากฎหมายหรือ ผซู ึ่งตนไววางใจเขา ฟง การสอบปากคาํ ตนดว ย พนกั งานสอบสวนตองอนญุ าตตามมาตรา ๑๓๔/๓ อยางไรก็ตาม áÁŒÇ‹ÒคําÃѺÊÒÃÀÒ¾¹éѹÍÂÙ‹ã¹ËÅѡࡳ±´Ñ§¡Å‹ÒÇก็ตาม คําใหการน้ันยังคงÍÂÙ‹ã¹°Ò¹¾ÂÒ¹ºÍ¡àÅ‹Òชนิดหนึ่ง ซ่ึงศาลยอมใหนําสืบไดแตจะรับฟงเพ่ือลงโทษ หรือไมน นั้ จะตองมีพยานหลักฐานอน่ื มาประกอบและตองเปนพยานท่ีมีน้ําหนักพอท่ีจะรบั ฟงลงโทษ จาํ เลยได หากมเี พยี งแตค าํ รบั สารภาพในชนั้ สอบสวนเพยี งอยา งเดยี ว หรอื แมม พี ยาน อื่นมาประกอบดวยก็ตาม แตพยานน้ันไมมีน้ําหนักเพียงพอที่จะลงโทษ เม่ือจําเลยปฏิเสธในชั้นศาล ศาลกจ็ ะลงโทษจาํ เลยไมได

๑๙๕ μÑÇÍ‹ҧคํา¾Ô¾Ò¡ÉÒÈÒÅ®Õ¡Ò คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ óõ÷ø/òõòö โจทกค งมแี ตพ นกั งานสอบสวนผสู อบสวนคาํ ใหก าร จาํ เลยมาเบกิ ความประกอบคาํ ใหก ารรบั สารภาพในชน้ั สอบสวนของจาํ เลย โดยไมม พี ยานหลกั ฐานอน่ื มาสบื ประกอบคาํ รบั ดงั กลา ว เมอ่ื จาํ เลยใหก ารปฏเิ สธในชน้ั พจิ ารณาและนาํ สบื ปฏเิ สธวา คาํ รบั ดงั กลา ว พนกั งานสอบสวนไดม าโดยไมช อบดวยกฎหมาย ดงั นี้ พยานโจทกย ังไมพอใหรบั ฟงลงโทษจําเลย คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ óøñ/òõóñ จําเลยรับสารภาพในชั้นจับกุมและชั้นสอบสวน พรอมกับนําเจาพนักงานตํารวจผูจับกุมไปตรวจคนและยึดเคร่ืองยนตและชิ้นสวนอุปกรณของรถ จักรยานยนตผูเสียหายไดเปนของกลาง คํารับสารภาพของจําเลยดังกลาวแมจะเปนเพียงพยาน บอกเลา แตเ มือ่ นํามาประกอบคาํ เบิกความของพยานโจทกซึ่งเปน ผูจับกมุ และสอบสวน พยานโจทก จงึ มีนาํ้ หนักรบั ฟง ลงโทษจําเลยได คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè óôõñ/òõóõ โจทกไ มส ามารถนาํ ตวั ร. ภรรยาผตู ายซง่ึ เปน ประจกั ษ พยานรเู หน็ ตวั คนรา ยเพยี งปากเดยี วมาเบกิ ความยนื ยนั ตอ ศาลไดค งอา งเพยี งคาํ ใหก ารชนั้ สอบสวนของ ร. วา จาํ เลยเปน คนรา ยซง่ึ เปน เพยี งพยานบอกเลา แมจ ะมพี นกั งานสอบสวนมาเบกิ ความประกอบกไ็ ม เพียงพอทีจ่ ะรับฟงวา จาํ เลยเปน คนรา ย ÷.ó ¾ÂÒ¹ºØ¤¤Å ¤ÇÒÁËÁÒ¢ͧ¾ÂÒ¹ºØ¤¤Å พยานบคุ คล หมายถึง บุคคลท่มี าใหการดว ยวาจา เพอื่ ทจ่ี ะเปดเผยถึงการรบั รูของการที่ ไดจ ากการไดเ หน็ ไดฟ ง ไดร บั กลิน่ รสและความรูสกึ ที่เกี่ยวของกบั ขอ เทจ็ จริงที่การรบั รูมา และจาก ประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญา มาตรา ๑๕ ทอ่ี นโุ ลมใหน าํ หลกั เกณฑข องประมวลกฎหมาย วธิ พี จิ ารณาความแพง มาใชโ ดยอนโุ ลม ตามประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความแพง มาตรา ๙๕ กาํ หนด “หามมใิ หยอมรับฟง พยานบุคคลใด เวนแตบ ุคคลน้ัน (๑) สามารถเขาใจและตอบคําถามได และ (๒) เปน ผทู ไ่ี ดเ หน็ ไดย นิ หรอื ทราบขอ ความเกยี่ วในเรอื่ งทจ่ี ะใหก ารเปน พยานนนั้ มาดว ย ตนเองโดยตรง แตค วามในขอ นใ้ี หใ ชบ งั คบั ไดต อ เมอ่ื ไมม บี ทบญั ญตั แิ หง กฎหมายโดยแจง ชดั หรอื คาํ สงั่ ศาลเปน อยางอ่ืน” ÷.ó.ñ ˹ŒÒ·¢èÕ Í§¾ÂÒ¹ºØ¤¤Å พยานบุคคลเปนพยานสําคัญของการพิสูจนวาจําเลยมีความผิดหรือเปน ผบู รสิ ทุ ธิ์ แตพ ยานบคุ คลพยายามจะหลกี เลยี่ งไมเ ปน พยานใหก บั เจา พนกั งานตาํ รวจ ดงั นน้ั จงึ เปน หนา ที่ ของเจาพนักงานตาํ รวจในการสรางจติ สาํ นกึ ใหก บั ประชาชนท่ีจะใหค วามรวมมือ เพือ่ ประโยชนแ กค ดี

๑๙๖ ˹Ҍ ·Õè¢Í§¾ÂÒ¹ºØ¤¤Å บคุ คลซ่ึงจะเปนพยานในคดอี าญานน้ั จะตองปฏบิ ัติดังนี้ ๑) จะตองไปดวยตนเอง หรือสงเอกสารหรือวัตถุไปตามนัดของศาลหรือ พนกั งานสอบสวน ๒) ตองสาบานตนหรอื ปฏญิ าณตนกอ นทจี่ ะใหถ อ ยคําหรือเบกิ ความ ๓) ตอ งอยหู รอื ออกนอกศาล คือ ในระหวางท่ศี าลพจิ ารณาคดี ศาลอาจสัง่ ใหพยานท่ีมิใชจําเลยออกไปนอกหองพิจารณา หรือพยานเบิกความแลวจะใหรออยูในหองพิจารณา กอนได ๔) พยานตองตอบคําถาม เวนแตขอยกเวนท่ีกฎหมายกําหนดไว ซ่ึงไมตอง ตอบคาํ ถามก็ไดด งั จะไดก ลา วในเรอ่ื งสทิ ธขิ องพยานตอ ไป ๕) พยานจะตอ งใหก ารหรอื เบกิ ความรเู หน็ ซง่ึ ถา คาํ ใหก ารหรอื เบกิ ความเปน เทจ็ ก็จะมีโทษทางอาญา ๖) พยานจะตองเบกิ ความลบั หลงั พยานอนื่ ๆ ท้ังน้ี เพอ่ื ไมต องการใหพ ยาน ไดร ูเหน็ คําใหการของพยานอืน่ หรอื เปนพยานทซี่ ักซอมกนั ได ๗) พยานตอ งเบิกความดวยวาจา โดยไมต องดูบนั ทึกหรือเอกสารความจํา àÇŒ¹áμ‹¾ÂÒ¹¹Ñé¹ä´ŒÃѺ͹ØÞÒμ¨Ò¡ÈÒÅ ËÃ×Í໚¹¾ÂÒ¹¼ÙŒชํา¹ÒÞ¡ÒþÔàÈÉ ซงึ่ จะดบู นั ทกึ หรอื เอกสารการตรวจพสิ จู นไ ด ตามประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความแพง มาตรา ๑๑๓ หรอื ประมวลกฎหมายวิธพี ิจารณาความอาญา มาตรา ๒๔๓ บญั ญตั ไิ ว ๘) ตองรับรองถอ ยคําทใ่ี หการนน้ั แลวดว ยการลงลายมอื ช่ือ ¾Âҹ㹪Ñé¹Ê¶Ò¹ÕตําÃǨ ในการนําพยานมาใหการตอพนักงานสอบสวน นัน้ พยานอาจเขาหาพนักงานสอบสวนเอง หรือตามกฎหมาย หากพนกั งานสอบสวนเหน็ วา บคุ คลใด คําใหการของเขาจะเปนประโยชนตอคดี พนักงานสอบสวนก็มีอํานาจท่ีจะออกหมายเรียกบุคคลนั้น มาใหการตอพนักงานสอบสวนได แตในทางปฏิบัติแลว พนักงานสอบสวนจะใชวิธีเชิญมาใหถอยคํา ซึ่งเปน การใหเกียรติกนั ตอเม่ือÍÍ¡ËÁÒÂàÃÕ¡áÅŒÇ áÅÐäÁ‹ÂÍÁÁÒμÒÁËÁÒÂàÃÂÕ ¡¹¹éÑ ¨ÐÁ¤Õ ÇÒÁ¼Ô´ °Ò¹¢´Ñ ËÁÒÂàÃÕ¡ ซึ่งมโี ทษทางอาญา ʋǹ㹪Ñé¹ÈÒÅ ถา จะใหบคุ คลใดมาเบกิ ความตอศาล ศาลจะออกหมายเรยี ก เสมอ นอกจากคคู วามนํามาเองได และหากเม่อื ศาลออกหมายที่ใหมาใหถ อ ยคาํ หรอื ใหม าเบกิ ความ แลว ขัดขืนไมยอมมาใหถ อ ยคําตอ ศาลจะมคี วามผิดตามประมวลกฎหมายอาญา เชนกัน

๑๙๗ ¢ŒÍÊѧà¡μ พยานบุคคลทีไ่ ปศาลน้จี ะไปไดใน ๒ สถานะ กลาวคอื ๑) ¾ÂÒ¹นํา เปนพยานท่ีคูความนําไปศาลเอง โดยนําไปตามวันเวลาที่ไดตกลงกันไว พยานนําสวนใหญเปน พยานที่คูค วามผอู า งพยานไวเนื้อเชอื่ ใจวา พยานดงั กลา วคงไมผ ดิ นัดในการทีจ่ ะไปศาลตามท่ีไดต กลงกนั ไว ๒) ¾ÂÒ¹ËÁÒ เปนพยานทีค่ คู วามผอู า งไดรองขอตอศาล ใหออกหมายเรยี กใหพยาน (ทถ่ี กู เรียก) ไปศาลตาม กําหนดในหมายเรียก โดยพยานผูถูกเรียกตองมีโอกาสรูตัวลวงหนาอยางนอยสามวันกอนไปศาล (ป.วิ.แพง มาตรา ๑๐๖) พยานหมายสว นใหญเ ปน ผทู ค่ี คู วามผอู า งเหน็ วา พยานผนู น้ั คงไมย อมไปศาลแน จงึ รอ งขอใหศ าลออกหมายเรยี กเพอ่ื ไปศาล ความแตกตางที่สําคัญระหวางพยานทั้งสองกรณี คือ พยานนํา หากไมยอมไปศาลตามท่ีไดตกลงกันไวคูความยอมไมอาจ บังคับใหไปศาลได สวนพยานหมายน้ันจําเปนที่จะตองไปศาลตามวันเวลา ตามที่ศาลกําหนดไวในหมายเรียก (ป.วิ.แพง มาตรา ๑๐๘ วรรคแรก) ÷.ó.ò ÊÔ·¸Ô¢Í§¾ÂÒ¹º¤Ø ¤Å แมว า กฎหมายจะกาํ หนดใหพ ยานบคุ คลมหี นา ทที่ จ่ี ะตอ งไปใหถ อ ยคาํ ตอ พนกั งาน สอบสวน หรอื ไปเบกิ ความตอ ศาลตามทก่ี ลา วมาแลว ขา งตน แตด ว ยสถานภาพของบคุ คลบางประเภท ท่ีสังคมใหความเคารพยกยอง หรือใหความนับถือ จะใหบุคคลดังกลาวประพฤติปฏิบัติเชนเดียวกับ บคุ คลท่วั ๆ ไป อาจไมเ หมาะสม ดังนัน้ กฎหมายจงึ กาํ หนดสทิ ธิพเิ ศษบางประการ กลา วคือ ñ) Ê·Ô ¸¢Ô ͧ¾ÂÒ¹·Õäè Áμ‹ ŒÍ§ä»ÈÒÅ เนือ่ งจากประมวลกฎหมายวธิ ีพิจารณาความแพง มาตรา ๑๐๖/๑ หามมิให ออกหมายเรียกบุคคลดังตอ ไปนีเ้ ปนพยาน (๑) พระมหากษัตริย พระราชินี พระรัชทายาท หรือผูสําเร็จราชการแทน พระองค ไมวา กรณีใดๆ (๒) พระภิกษุและสามเณรในพทุ ธศาสนา ไมว า กรณีใดๆ (๓) ผทู ่ีไดรับเอกสิทธิ์ หรอื ความคมุ กนั ตามกฎหมาย และจากประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความแพง มาตรา ๑๐๘ กาํ หนดใหส ทิ ธแิ ก “º¤Ø ¤Å·ÁÕè àÕ ËμàØ ¨ºç »Ç†  ËÃ×ÍÁÕ¢ŒÍá¡ŒμÑÇÍѹ¨íÒ໚¹Í‹ҧÂèÔ§ â´Âᨌ§àËμØãËŒÈÒÅ·ÃÒºáÅŒÇ áÅÐÈÒÅàËç¹Ç‹Ò¢ŒÍ͌ҧËÃ×Í ¢ŒÍá¡ŒμÇÑ ¹éѹ¿˜§ä´Œ” ¢ÍŒ 椄 à¡μ ã¹·Ò§»¯ºÔ ÑμÔÈÒŨÐดาํ à¹¹Ô ¡Òô§Ñ ¹Õé ๑. ในกรณีพระมหากษัตริย พระราชินี พระรัชทายาท หรือผูสําเร็จราชการแทนพระองคน้ัน ศาลจะไมออก หมายเรียกไมวากรณีใดๆ ถามีความจําเปนจะตองสืบพยานจริงๆ ก็จะทําหนังสือขอพระบรมราชานุญาตเปนกรณีๆ ไป เมอื่ ไดร ับโปรดเกลา ฯ แลว จึงจะเดินเผชญิ สบื ณ สถานทีท่ ่ไี ดร บั โปรดเกลาฯ อยูน นั้ ๒. ในกรณพี ระภกิ ษแุ ละสามเณรในพทุ ธศาสนา ศาลจะไมอ อกหมายเรยี ก แตจ ะใหเ ปน หนา ทข่ี องคคู วามฝา ยที่ อา งพระภกิ ษสุ ามเณรนนั้ มาเปน พยาน เปน ผนู าํ ตวั พระภกิ ษสุ ามเณรนนั้ มาศาลเอง หรอื ศาลอาจมหี นงั สอื นมิ นตใ หพ ระภกิ ษุ สามเณรมาศาลตามวันเวลาท่ีกาํ หนด หรอื ศาลอาจใชว ธิ เี ดนิ เผชิญสืบยงั วดั ท่ีพระภิกษสุ ามเณรจาํ วัดอยูก ็ได

๑๙๘ ๓. ในกรณผี ทู ไ่ี ดร บั เอกสทิ ธ์ิ หรอื ความคมุ กนั ตามกฎหมาย ใหศ าลสง คาํ บอกกลา ววา จะสบื พยานนนั้ ณ วนั เวลา สถานท่ีใด แทนการออกหมายเรียก และใหสงคําบอกกลาวน้ันไปยังสํานักงานศาลยุติธรรม เพ่ือดําเนินการตามบทบัญญัติ ของกฎหมายพิเศษนน้ั ๆ หรอื ตามหลักกฎหมายระหวางประเทศ ๔. ในกรณีพยานไมส ามารถมาศาลไดเ พราะเหตุเจบ็ ปว ยหรอื เหตุจาํ เปน อื่นๆ นัน้ ศาลจะออกหมายเรียกไปกอน และเมื่อไดรับแจงถึงเหตุเจ็บปวยจําเปนนั้นๆ ศาลจะเล่ือนคดีออกไป และสง หมายเรียกไปอีกครั้ง โดยระบุวันเวลาสถานที่ท่ีจะสืบพยานนั้นๆ หรือหากจําเปนจริงๆ เชน แพทยไมอนุญาตใหออกจาก โรงพยาบาล ศาลก็จะใชว ธิ กี ารเดินเผชญิ สบื พยานปากนน้ั แทน ò) Ê·Ô ¸Ô¢Í§¾ÂÒ¹ºØ¤¤Å·äèÕ Áμ‹ ŒÍ§ÊÒºÒ¹μ¹ เนอ่ื งจากสงั คมไทยเรายงั คงไวซ งึ่ วฒั นธรรมทจี่ ะใหเ กยี รตแิ กบ คุ คลทค่ี วรคา แกความเคารพยกยอง และการท่ีจะใหบุคคลที่สังคมไทยในความเคารพนั้นตองมาสาบานตน หรือ ปฏญิ าณตนกอ นการเบกิ ความเปน พยานอยา งบคุ คลทวั่ ไปอาจไมเ หมาะสม ดงั นนั้ กฎหมายจงึ กาํ หนด ใหสทิ ธิพิเศษแกบุคคลบางประเภททไ่ี มตอ งสาบานตน ดงั ทบ่ี ัญญตั ไิ วใ นประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณา ความแพง มาตรา ๑๑๒ (เน่ืองจากประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๑๕ ระบุไว หากกรณีใดที่ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามิไดกําหนดไวใหนําหลักเกณฑของประมวล กฎหมายวธิ ีพิจารณาความแพง มาใชโดยอนโุ ลม) ºØ¤¤Å·Õäè Áμ‹ ÍŒ §ÊÒºÒ¹μ¹ ๑. พระมหากษัตริย พระราชินี พระรัชทายาท หรือผูสําเร็จราชการแทน พระองค ๒. บุคคลท่ีมีอายุตํ่ากวา ๑๕ ป หรือบุคคลท่ีศาลเห็นวาหยอนความรูสึก ผิดชอบ ๓. พระภกิ ษุและสามเณรในพทุ ธศาสนา ๔. บุคคลซึ่งคูความทั้งสองฝายตกลงกันวาไมตองสาบานหรือกลาวคํา ปฏญิ าณ ในกรณีของบุคคลทั่วไป เม่ือไดรับหมายหรือคําส่ังศาลเพื่อใหไปเบิกความ ตอ ศาลนั้น กอ นท่จี ะทําการเบิกความพยานทุกคนตอ งสาบานตนตามลัทธิศาสนา หรอื จารตี ประเพณี แหง ชาติของตน หรือกลาวคําปฏิญาณวา จะใหก ารตามความสตั ยจ ริงเสยี กอ น ó) ÊÔ·¸¢Ô ͧ¾ÂÒ¹ºØ¤¤Å·Õäè Á‹μŒÍ§àº¡Ô ¤ÇÒÁ นอกจากน้ี ประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความแพง มาตรา ๑๑๕ ยงั กาํ หนด เปนขอยกเวนใหบุคคลดังตอไปน้ี แมจะมาเปนพยานก็ยังคงมีสิทธิท่ีจะไมยอมเบิกความหรือตอบ คําถามใดๆ ก็ได ซึ่งไดแก ๑. พระมหากษัตริย พระราชินี พระรัชทายาท หรือผูสําเร็จราชการแทน พระองค ๒. พระภิกษุและสามเณรในพุทธศาสนา

๑๙๙ ๓. บุคคลท่ีไดรับเอกสิทธ์ิหรือความคุมกันตามกฎหมายพิเศษ ซึ่งบุคคล ดังกลาวจะใชสิทธิที่จะไมยอมเบิกความหรือตอบคําถามไดตอเม่ือไดปฏิบัติตามเง่ือนไขที่กฎหมาย นัน้ ๆ บัญญัติไว μÇÑ ÍÂÒ‹ §คํา¾¾Ô Ò¡ÉÒÈÒÅ®Õ¡Ò คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ øòô/òôùò พยานเบกิ ความโดยไมไ ดป ฏญิ าณหรอื สาบาน ยอ มรบั ฟง ไมไ ด ความปรากฏในชน้ั ศาลอทุ ธรณ ศาลอทุ ธรณย อ นสาํ นวนไปใหพ จิ ารณาใหม พยานไดส าบาน แลว รบั รองวา คาํ ทีเ่ บิกความไวเ ปนความจรงิ ดังนี้ ศาลจะรับฟง คาํ เบิกความคร้ังกอ นนน้ั ไมไ ด ไมเ หมอื นกบั กรณที พ่ี ยานไดส าบานในขณะทเี่ บกิ ความอยซู ง่ึ ศาลรบั ฟง คาํ เบกิ ความกอ นสาบานดว ยได กรณเี ชน นม้ี ใี หเ หน็ เปน ประจาํ ถา ลมื ใหพ ยานสาบานพอนกึ ได ขณะพยานเบกิ ความ ก็ใหสาบานเสีย ถาลวงเลยจนถึงศาลสูงแลว จะใหสาบานและรับรองคําเบิกความท่ีไมไดสาบานนั้น ศาลไมร บั ฟง เพราะชวงเวลาหา งกนั มาก ¢ŒÍÊѧà¡μ นอกจากบคุ คลดงั กลา วไมต อ งตอบคาํ ถามหรอื เบกิ ความแลว ยงั มคี าํ ถามอกี บางประการ ซงึ่ ¤¤‹Ù ÇÒÁäÁμ‹ Íºคาํ ¶ÒÁ หรือเบิกความก็ไมมคี วามผดิ คอื ๑. เปน คํา¶ÒÁ·èÕäÁà‹ ¡ÂèÕ Ç¡ºÑ »ÃÐà´ç¹á˧‹ คดี พยานไมต อ งตอบ ๒. เน่ืองจากคําถามน้ันหากตอบไปÍÒ¨·íÒãËŒà¢ÒμŒÍ§ÃѺâ·É·Ò§ÍÒÞÒหรือเปนคํา¶ÒÁ·ÕèËÁÔè¹»ÃÐÁÒ·พยาน เวนแตคําถามเชนวาน้ันเปนขอสาระสําคัญในอันท่ีจะช้ีขาดขอพิพาท (ป.วิ.แพง มาตรา ๑๑๘ ซ่ึง ป.วิอาญา มาตรา ๑๕ นํามาใชในคดีอาญา) ๓. เน่อื งจากคําถามท่ที าํ ใหตองà»´ à¼Â¤ÇÒÁÅѺ (มาตรา ๒๓๑) จากมาตรา ๒๓๑ อาจแยกความลบั ที่พยานมีสทิ ธไิ มตอบ ดงั น้ี ก. ความลับในราชการ คอื หนงั สือราชการ โดยสภาพจะตองรกั ษาไวเ ปน ความลับชัว่ คราว หรือตลอดไป ซง่ึ ยงั ไมเ ปด เผย พยานจะตอ งใหก ารหรอื ตอบคาํ ถามนเี้ ปน ผรู กั ษาหรอื ทาํ หรอื ทราบมาโดยตาํ แหนง หนา ทร่ี าชการหรอื กจิ การ ของตน ข. ความลบั โดยอาชีพ หรอื หนา ท่ีซง่ึ เปน เอกสารหรอื ขอความทเี่ ปนความลบั ยังไมเปดเผย ซง่ึ ทราบมา หรอื ทําโดยอาชีพหรือหนา ที่ ค. การประดษิ ฐแ บบแผนหรอื งานอยา งอนื่ ทกี่ ฎหมายคมุ ครองไมย อมใหเ ปด เผย ซง่ึ เปน สทิ ธทิ พี่ ยานไดม า โดยกฎหมายอืน่ บัญญัติคมุ ครองไวน อกเหนอื จากบัญญตั มิ าตรา ๒๓๑ แหง ป.ว.ิ อาญาน้ี ๔. คาํ ถามท่ีหม่นิ ประมาทพยาน แตอยา งไรก็ตาม กรณนี ี้ไดม ีขอยกเวน ใน ป.อาญา มาตรา ๓๓๑ ซึง่ บัญญตั ิ วา “คูความหรือทนายความของคูความ ซ่ึงแสดงความคิดเห็นหรือขอความในกระบวนพิจารณาในศาลเพื่อประโยชนแกคดี ของตน ไมม ีความผิดฐานหม่ินประมาท” สาํ หรบั ชน้ั พนกั งานสอบสวน มาตรา ๑๓๓ ระบวุ า “การถามปากคาํ นน้ั พนกั งานสอบสวนจะใหผ ใู หถ อ ยคาํ สาบาน หรือปฏิญาณตัวเสียกอนก็ได และตองปฏิบัติตามบทบัญญัติแหงประมวลกฎหมายนี้วาดวยพยานบุคคล” ดังน้ัน พนักงาน สอบสวนจะใหผ ใู หถ อ ยคาํ สาบานหรอื ปฏญิ าณตนเสยี กอ นกไ็ ด (ยกเวน ผตู อ งหา) แตใ นเรอื่ งสทิ ธขิ องพยานในชน้ั ศาลมอี ยา งไร พยานในชน้ั สถานีตาํ รวจก็มีเชนกนั

๒๐๐ ÷.ó.ö ËÅѡࡳ±á ÅСÒû¯ºÔ ÑμÔ㹡Òë¡Ñ ¶ÒÁ¾ÂÒ¹º¤Ø ¤Å บุคคลท่ีถูกคูความอางเปนพยานในคดี เมื่อไดรับหมายของศาลแลวจะตองไป ศาลตามวันเวลาและสถานท่ที ี่กําหนดไว เม่ือถึงเวลาทเี่ ขา สืบพยานจะตองปฏบิ ตั ติ น ดงั นี้ ๑. กอนจะเบิกความ ¾ÂÒ¹¨ÐμÍŒ §ÊÒºÒ¹ËÃÍ× »¯ÔÞÒ³μ¹¡Í‹ ¹ เวนแตพ ยาน ผนู ั้นจะมีสิทธิพิเศษตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพง มาตรา ๑๑๒ การสาบานตนนั้น ในทางปฏิบัติ ทุกวันน้ีสวนใหญจะใชวิธีใหรําลึกถึง พระศรรี ัตนตรัย การสาปแชง หากวา เบกิ ความไมต รงตอความเปน จริง การสาบานตนจะมผี ลตอ จติ ใจ เพราะบคุ คลจะมคี วามเชอ่ื ในเรอื่ งบาปบญุ คณุ โทษอยแู ลว จงึ จะมผี ลอาจทาํ ใหเ กดิ ความรสู กึ นกึ เกรงกลวั ไมก ลา กลาวเท็จได ในกรณีที่พยานนับถือศาสนาอื่นซ่ึงมิใชพุทธศาสนา ก็ใหสาบานตนตามลัทธิ ศาสนาหรือจารีตประเพณีตอ ศาสนานน้ั ๆ เชน ชาวคริสต กส็ าบานตนตอพระคมั ภีรไบเบิล เปนตน คาํ สาบานท่ีใชอ ยูใ นศาล มหี ลายแบบ อาจยกตวั อยา ง คือ “ขา พเจา ขอใหก ารตอ ศาลดว ยความสตั ยจ รงิ ทกุ ประการ ถา ขา พเจา เอาความเทจ็ มากลาวตอศาลขอใหขาพเจาตายไปอยูเมืองนรก หมกไหมอยูในไฟไมรูดับหม่ืนกัลปแสนกัลป ทกุ ขอ นนั ตการณเ กา ใหห อกเทา ใบพายแทงหซู า ยทะลหุ ขู วา ใหห มทู า วเทวดาอนั ศกั ดส์ิ ทิ ธท์ิ ว่ั สากลโลก จงสาปแชง ใหขาพเจาไดรับแตความทุกขทรมานดวยประการท้ังปวง ขาพเจาเอาความจริงมากลาว ตอศาลขอใหข า พเจา จงเจรญิ ” สว นการกลา วคาํ ปฏญิ าณนนั้ เปน การกลา วใหค าํ มน่ั วา จะใหก ารตามความสตั ยจ รงิ โดยไมมีการอา งถึงสิง่ ศักด์ิสิทธใ์ิ หสาปแชงหรอื ลงโทษในกรณกี ลา วเท็จ ตัวอยางเชน “ขาพเจาขอใหคําปฏิญาณตอศาลวา ขาพเจาจะใหการตามความสัตยจริง ทกุ ประการ” สวนการจะใหพยานคนใดสาบานหรือกลาวคําปฏิญาณยอมอยูในดุลพินิจของ ศาลทีจ่ ะกาํ หนด คําเบิกความตอศาลโดยäÁ‹ÁÕ¡ÒÃÊÒºÒ¹ËÃ×Í»¯ÔÞÒ³ ‹ÍÁàÊÕÂà»Å‹ÒäÁ‹ÍÒ¨ ÃѺ¿˜§à»š¹¾ÂÒ¹ËÅÑ¡°Ò¹ได แตถาขณะเร่ิมเบิกความพยานมิไดสาบานตน แตเมื่อเบิกความจบแลว จึงกลาวคําสาบานหรือปฏิญาณตอศาล ดังนี้ถือวามีการสาบานหรือปฏิญาณโดยชอบแลวใชรับฟง เปน พยานได μÇÑ ÍÂÒ‹ §คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒÈÒÅ®¡Õ Ò คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ öùó/òôø÷ วินิจฉัยวา พยานเบิกความโดยไมไดสาบานตน แตต อ มาไดม าสาบานและรบั รองวา ขอ ความทใี่ หก ารเปน ความจรงิ ถอ ยคาํ ทใ่ี หก ารอยใู นวาระเดยี วกนั นัน้ ยอมรบั ฟงได

๒๐๑ คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ òñ÷/òôø÷ วินิจฉัยวา พยานใหการแลวจึงปฏิญาณตอศาลวา คาํ ใหก ารนัน้ เปนความจรงิ ถอื ไดวา ปฏิบตั ติ ามมาตรา ๑๑๒ ป.วิ.แพง แลว คาํ ใหก ารฟง ได คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè øòô/òôùò วินิจฉัยวา พยานเบิกความโดยไมไดสาบาน ศาลอทุ ธรณย อมใหพ จิ ารณาใหม พยานไดร บั รองวา คาํ เบกิ ความไวเ ปน ความจรงิ คาํ เบกิ ความรบั ฟง ไมไ ด การสาบานไดกระทําหลังศาลช้ันตนตัดสินคดีแลว ถือวาคนละวาระกับการเบิกความ แตถาการสาบานไดกระทําในชวงเกี่ยวเน่ืองใกลชิดกับจุดเร่ิมตนของการเบิกความ หรืออยูในวาระ เดยี วกบั การเบกิ ความแลว คาํ เบิกความนนั้ รบั ฟง ได คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ òóô÷/òõñù วนิ จิ ฉยั วา กอ นพยานเบิกความ ยอ มตองสาบาน ตนวา จะใหก ารตามสตั ยแ ละตอบคาํ ถามของศาลในเรอื่ งนามของตนแลว เมอ่ื ศาลชนั้ ตน เขยี นชอื่ พยาน วา จ. จึงนา เชอ่ื วาพยานผนู ั้นคือ จ.จริง แตเหตใุ ดพยานจงึ เซ็นช่ือวา พ. น้นั เมอ่ื ไมมีขอ เท็จจรงิ บง ชดั วา เปนคนละคนกับ จ. ก็จะฟงวา มใิ ช จ. ยังไมถ นดั เพราะพยานอาจมีชื่ออกี ช่ือหนึ่งก็ได เพยี งเหตนุ ี้ อยา งเดยี วยงั ไมพ อจะทาํ ใหไ มร ับฟงคาํ เบกิ ความของ จ. คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ ñ÷óö/òõò÷ วนิ ิจฉัยวา ตามแบบพิมพคาํ ใหการของ จ. พยาน โจทกวา พยานไดสาบานตัวแลว จําเลยมิไดโตแยงคัดคานในขณะท่ีพยานเบิกความวา พยานไมได สาบานตัว เพง่ิ ยกขน้ึ อางในช้นั ฎีกา กรณจี งึ ตอ งฟง วาพยานไดส าบานตวั กอ นเขา เบกิ ความแลว ศาลช้ันตนมิไดบันทึกไวในคําใหการพยานวา ลามไดสาบานตนแลวท้ังลามก็มิได ลงลายมือช่ือในคําแปลน้ัน อันเปนการขัดตอ ป.วิ.อาญา มาตรา ๑๓ เม่ือพยานดังกลาวเปนพยาน สําคัญที่สุดในคดีเพียงปากเดียว ศาลฎีกาจึงยอนสํานวนใหศาลชั้นตนพิจารณาและพิพากษาใหม ใหถ กู ตอ งตาม ป.ว.ิ อาญา มาตรา ๒๐๘ ประกอบดว ยมาตรา ๒๒๕ คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ ôôñø/òõóó วินิจฉัยวา ขอกฎหมายท่ีวา พยานเบิกความ โดยมิไดสาบานหรือปฏิญาณตนไมถูกตองตาม ป.วิ.แพง มาตรา ๑๑๒ รับฟงไมไดนั้น เปนปญหา ขอ กฎหมายเกยี่ วกบั ความสงบเรยี บรอ ย แมจ ะมไิ ดย กขน้ึ วา กลา วในศาลทงั้ สอง จาํ เลยกย็ กขนึ้ ฎกี าได” ๒. เมอ่ื พยานสาบานหรอื ปฏญิ าณตนแลว ÈÒŨÐ໹š ¼¶ŒÙ ÒÁ¾ÂÒ¹ และพยาน จะตองตอบคาํ ถามเบือ้ งตน ในเรือ่ ง นาม อายุ ตําแหนง หรอื อาชพี ภูมิลําเนา และความเก่ียวพนั กับ คูความหรืออาจจะถามไปถึงสาเหตุโกรธเคืองกันกับคูความฝายหน่ึงฝายใดมากอนก็ได ท้ังน้ีเพื่อที่จะ เปนการแสดงตนใหศาลและบุคคลท่ีมาฟงการพิจารณาพรอมคูความไดทราบวา พยานคือใคร และ ศาลไดจดลงในรายงานกระบวนพิจารณาของศาล กรณีดังกลาวแมวาศาลจะรูจักกับพวกเปนการ สว นตวั กจ็ ะตองถามพยาน ๓. เมอื่ พยานตอบคาํ ถามเบอ้ื งตน เพอื่ แสดงตนวา พยานเปน ใครแลว ตามประมวล กฎหมายวธิ พี จิ ารณาความแพง มาตรา ๑๑๖ และมาตรา ๑๑๗ ศาลอาจเปน ผถู ามพยานเอง ซงึ่ จะเปน การแจง ใหพ ยานฯ ทราบถงึ ประเดน็ และขอ เทจ็ จรงิ ทตี่ อ งการใหพ ยานเบกิ ความ แลว พยานอาจจะเบกิ ความโดยวธิ ี

๒๐๒ การเลา เรอ่ื งใหศ าลฟง ตามลาํ ดบั หรอื อาจตอบคาํ ถามทศี่ าลถามกไ็ ด ในกรณที ศ่ี าลมไิ ดซ กั ถามพยานขน้ึ กอ น เมื่อพยานตอบคาํ ถามเบือ้ งตน ตอศาลแลว ½†Ò·èÕ໚¹¼ŒÙÍÒŒ §¾ÂÒ¹ÁÒ¡¨ç Ð໚¹¼¶ŒÙ ÒÁ¾ÂÒ¹·μèÕ ¹นําÁÒ àºÔ¡¤ÇÒÁ¶Ö§¢ÍŒ à·¨ç ¨ÃÔ§ ท่ตี องการแสดงใหศาลทราบจนเสร็จ ซ่งึ เราเรียกขั้นตอนในชัน้ นี้วา “«¡Ñ ¶ÒÁ” (Examine) ๔. เม่ือฝายท่ีนําพยานมาซักถามพยานเสร็จแลว ก็จะเปดโอกาสให¤Ù‹¤ÇÒÁ ½†ÒÂμ碌ÒÁ¶ÒÁ¾ÂÒ¹¼¹ŒÙ Ñé¹μÍ‹ ä» ซ่ึงการถามในชว งน้เี รยี กวา “¶ÒÁ¤ÒŒ ¹” (Cross Examine) เหตุผลที่กฎหมายอนุญาตใหคูความฝายตรงกันขามถามคานได ก็เพราะวา ในขั้นตอนการซักถามพยานซ่ึงผูอางพยานน้ันเปนผูถามพยานเอง คําถามหรือคําตอบที่ไดมักจะ เปนประโยชนแกฝายท่ีอางพยานมา ดังน้ัน เพื่อจะพิสูจนความจริง ซ่ึงควรท่ีจะตองซักฟอกพยาน เพื่อพสิ จู นวา พยานน้ันเบกิ ความตามความจรงิ หรอื ไม พยานน้ันมพี ริ ธุ หรอื ไม ¢ŒÍ椄 à¡μ ดังน้ัน จะเห็นไดวา ในการใชคําถามในขั้นตอนการถามคานนี้เปนศิลปะและเชาวนของผูถามวาจะใชถอยคําถาม อยางไรท่ีพยานตอบคําถามแลว คําตอบของพยานขาดความเชื่อถือ คําตอบของพยานขัดแยงกับคําตอบที่ใหไวในขั้นตอน การซกั ถาม ซง่ึ จะเปน การทาํ ลายนา้ํ หนกั คาํ ของพยาน ทาํ ใหศ าลหรอื ผพู งึ เหน็ วา พยานผนู น้ั มไิ ดร เู หน็ ในขอ เทจ็ จรงิ ทตี่ นกลา ว หรอื คาํ ตอบของพยานนน้ั ขดั แยง กบั คาํ เบกิ ความของพยานคนอน่ื ๆ ในคดอี นั จะแสดงใหเ หน็ ไดว า พยานนน้ั ขาดความเชอ่ื ถอื ในการถามคา นอาจเปน การซกั ไซพ ยานใหอ ธบิ ายชแี้ จงวา เหตใุ ดพยานจงึ ไดร เู หน็ เหตกุ ารณท เี่ กดิ ขน้ึ ในคดนี นั้ หรอื อาจจะซกั ถงึ ความประพฤตขิ องพยานเพอื่ ใหพ ยานรบั วา ตนเปน คนมคี วามประพฤตเิ ปน อนั ธพาล พดู จากลบั กลอก ไมน า เชอื่ ถอื ซงึ่ ไมม ี น้ําหนกั ท่คี วรจะรับฟงวา คํากลา วของพยานเปนความจรงิ เปน ตน ๕. เมอื่ ฝา ยตรงขา มตอบคา นพยานเสรจ็ แลว กฎหมายกใ็ หโ อกาสแกฝ า ยทอ่ี า ง พยานมา ถามพยานของตนอกี ครง้ั หนงึ่ เรยี กวา “¶ÒÁμ§Ô ” ซง่ึ การ¶ÒÁμ§Ô ¹¹éÑ ¨ÐμÍŒ §¶ÒÁà¡ÂèÕ Ç¡ºÑ àÃÍè× § ·èÕ¤Ù‹¤ÇÒÁ½†ÒÂμ碌ÒÁä´Œ¶ÒÁ¤ŒÒ¹äÇŒ ¨Ð¶ÒÁ¹Í¡àÃè×ͧ·èÕÍÕ¡½†ÒÂäÁ‹ä´Œ¶ÒÁ¤ŒÒ¹äÇŒäÁ‹ä´Œ การถามติง เปน การแกขอ ถามคาน เมื่อพยานใหการตอบคาํ ถามคา นของฝา ยตรงขามแลว อาจมีขอ ความเกิดขึ้น ใหมแ ปลกไปจากทใ่ี หก ารตอบขอ ซกั ถามไวแ ตเ ดมิ ทงั้ นเี้ พอ่ื ใหโ อกาสพยานไดอ ธบิ ายถงึ ขอ ความทเ่ี กดิ ขน้ึ ใหมน น้ั ใหแ จม แจง นอกจากน้ี การถามตงิ จะเปน การใหโ อกาสพยานแกค วามพลงั้ เผลอหรอื หลงลมื ซ่งึ พยานไดตอบขอ คา นไปโดยรีบรอน หรือเผลอไป หรือเพราะเขาใจคาํ ถามคานผดิ ๖. เมื่อไดถามติงพยานเสร็จแลว ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพง มาตรา ๑๑๗ กาํ หนดหลกั เกณฑไว หา มมิใหคคู วามฝา ยใดซกั ถามพยานอีก เวนแตจ ะไดรับอนุญาต จากศาล และถา คคู วามฝา ยใดไดร บั อนญุ าตใหถ ามพยานไดด งั กลา ว คคู วามอกี ฝา ยหนงึ่ ยอ มถามคา น พยานไดอีกในขอ ทเ่ี กย่ี วกบั คําถามน้ัน แตอยา งไรก็ตาม จากประมวลกฎหมายวธิ ีพิจารณาความอาญา มาตรา ๒๓๕ ซงึ่ บญั ญัติวา “ในระหวา งพจิ ารณา เมอื่ เหน็ สมควร ศาลมอี าํ นาจถามโจทก จาํ เลย หรอื พยาน คนใดได. .....” จะเหน็ ไดว ากฎหมายใหอาํ นาจแกศาลท่ีจะถามพยานไดเสมอ

๒๐๓ ๗. เม่ือคูความนําพยานเขาเบิกความเสร็จเรียบรอย ตามประมวลกฎหมายวิธี พิจารณาความแพง มาตรา ๑๒๑ กาํ หนดใหÈÒÅÍÒ‹ ¹คาํ àº¡Ô ¤ÇÒÁ¹¹Ñé ã˾Œ ÂÒ¹¿˜§ áÅÐã˾Œ Âҹŧ ÅÒÂÁÍ× ªÍè× äÇŒ ทง้ั นกี้ เ็ พอื่ เปด โอกาสใหพ ยานไดท กั ทว งในขอ ทศ่ี าลจดไว ซง่ึ พยานเหน็ วา ไมเ ปน ไปตามท่ี ตนตองการ เม่อื พยานทักทวงขอแกไขในขอ ความใด เปน ดลุ พนิ ิจของศาลทีจ่ ะอนุญาตใหแกไ ขตามขอ ทพี่ ยานทกั ทวงหรือไม เพราะอาจเปน ไปไดทพี่ ยานเบิกความกลบั ไปกลบั มา แตอยางไรกต็ าม แมศาล ไมแ กไ ขขอ ความตามทพี่ ยานตอ งการศาลกจ็ ะบนั ทกึ ขอ ทพี่ ยานทกั ทว งนนั้ ไว เมอ่ื ศาลไดแ กไ ขและอา น ใหพ ยานฟงอีกครง้ั เปนการถกู ตอ งแลว ¾ÂÒ¹¨ÐμÍŒ §Å§ÅÒÂÁÍ× ªÍ×è äÇ㌠¹º¹Ñ ·¡Ö คาํ àº¡Ô ¤ÇÒÁ¹¹éÑ เพอื่ ศาลจะไดเ กบ็ รวบรวม ไวในสาํ นวนความเพือ่ เปนพยานหลกั ฐานวาพยานไดเบกิ ความตอ ศาลตามขอความทบ่ี นั ทกึ ไว สาํ หรบั การลงลายมอื ชอ่ื ของพยาน ถา พยานเขยี นหนงั สอื ไดก ใ็ หล งลายมอื ชอื่ ไว ถาพยานเขียนหนังสือไมได ก็อาจใหลงลายพิมพนิ้วมือไว ซึ่งในกรณีลงลายพิมพนิ้วมือตอหนาศาล ไมจําเปนตองมีพยานรับรองก็สมบูรณ ถาพยานไมยอมลงลายมือชื่อหรือลงลายมือช่ือไมได ศาลกจ็ ะจดแจง เหตุทไี่ มมลี ายมอื ช่ือของพยานไว นอกจากนี้ ศาลจะตอ งอา นคาํ เบกิ ความใหพ ยานฟง ตอ หนา จาํ เลยดว ย (มาตรา ๒๓๗) ¢ÍŒ ËŒÒÁ㹡ÒöÒÁ¾ÂÒ¹áÅСÒÃàº¡Ô ¤ÇÒÁ¢Í§¾ÂÒ¹º¤Ø ¤Å ๑. ป.วิ.แพง มาตรา ๑๑๓ ซ่ึงบัญญตั ิวา “พยานทุกคนตอ งเบิกความดว ยวาจา และหา มไมใ หพ ยานอา นขอ ความทเ่ี ขยี นมา เวน แตจ ะไดร บั อนญุ าตจากศาลหรอื เปน พยานผเู ชย่ี วชาญ” การเบกิ ความเปน กจิ เฉพาะตวั โดยสภาพไมอ าจตงั้ ใหบ คุ คลอนื่ ทาํ แทนได เนอื่ งจาก เปน การเลา ขอ เทจ็ จรงิ จากความทรงจาํ ของตนทไ่ี ดร บั รู หรอื เหน็ ดว ยตนเอง และจากมาตราดงั กลา วนน้ั แสดงใหเห็นวา ¾ÂÒ¹·Ø¡¤¹¨ÐμŒÍ§àºÔ¡¤ÇÒÁ´ŒÇÂÇÒ¨Ò จะเบิกความดวยวิธีอื่น เชน เขียนเปน ลายลกั ษณอ กั ษร หรอื ใชเ คร่ืองบนั ทึกเทปมาเปดใหศาลฟง ไมได ท้ังนà้ี ¾èÍ× ÈÒŨÐä´ÁŒ ÕâÍ¡Òʾ¨Ô ÒÃ³Ò ลํา´ÑºàËμØ¡Òó·Õè¾Âҹ͌ҧ¶Ö§ μÅÍ´¨¹¾Ô¨ÒóҡÔÃÔÂÒ·‹Ò·Ò§¢Í§¾ÂÒ¹¢³ÐàºÔ¡¤ÇÒÁà¾×èÍนําä» ¾Ô¨ÒóҴÙÇ‹Ò¾ÂÒ¹¹‹Òàªè×Ͷ×ÍËÃ×ÍäÁ‹ ¾ÂÒ¹¨ÐμŒÍ§àºÔ¡¤ÇÒÁ¨Ò¡¤ÇÒÁ·Ã§จํา¢Í§μ¹ จะใชวิธี จดขอ ความหรอื นาํ บนั ทกึ ชว ยความจาํ มาเปด ดขู ณะเบกิ ความไมไ ด เหตผุ ลà¾ÃÒÐÇÒ‹ ¼·ŒÙ àÕè Ë¹ç ¢ÍŒ à·¨ç ¨Ã§Ô ´ŒÇÂμ¹àͧâ´Âμç¤ÇèÐμÍŒ §จําàËμ¡Ø Òó¹éѹ䴌 ถา ศาลยอมใหพยานอา นขอความทีเ่ ตรยี มมาหรอื เปด บนั ทึกชว ยความจําไดก็จะทําใหค คู วามอีกฝายเสียเปรยี บ เพราะอาจมกี ารซกั ซอมพยานลว งหนา ใหพ ยานเบิกความเท็จ ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพง มาตรา ๑๑๓ ไดกําหนด¢ŒÍ¡àÇŒ¹ท่ี พยานอาจเบกิ ความโดยการอา นขอความทเ่ี ตรียมมาได คือ (๑) กรณีทÈ่ี ÒÅ͹ØÞÒμใหเ บกิ ความโดยอานขอความได (๒) เปนการเบิกความของ¾ÂÒ¹¼ÙŒàªèÕÂǪÒÞ (ผูเชี่ยวชาญนี้ในคดีอาญาน้ัน หมายถึงผูชํานาญการพเิ ศษ)

๒๐๔ ซ่ึงพยานผูเช่ียวชาญที่ศาลแตงต้ังนั้น ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพง มาตรา ๑๓๐ อนญุ าตใหแ สดงความเหน็ ดว ยวาจาหรอื เปน หนงั สอื กไ็ ดแ ลว แตศ าลจะตอ งการ ถา ศาลไม พอใจในความเหน็ ทเ่ี ปน หนงั สอื นนั้ หรอื คคู วามเรยี กรอ ง ศาลกจ็ ะใหท าํ ความเหน็ เพม่ิ เตมิ เปน หนงั สอื หรือเรียกมาอธิบายดวยวาจาได μÇÑ ÍÂÒ‹ §คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒÈÒÅ®¡Õ Ò คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè ñ÷öñ/òõòø วินิจฉัยวา พยานเบิกความตอศาลเสร็จไปแลว จึงยื่นคํารองเพิ่มเติม อธิบายคําท่ีเบิกความไปแลว คํารองนี้ไมใชคําเบิกความเปนพยาน จะยกมา หกั ลา งคําเบกิ ความในศาลไมไ ด คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ ñù÷ò/òõòõ วินิจฉัยวา การเบิกความตอศาลเปนกิจเฉพาะตัว โดยสภาพไมอาจตั้งใหผูอน่ื ทําแทนได ตามบัญชีพยานระบุวาจําเลยอางตนเองเปนพยาน โดยมิไดระบุ ส. เปนพยาน ดังนี้ แมปรากฏวา ส. ไดรับมอบอํานาจจากจําเลย ใหยื่นคําใหการและเบิกความแทนจําเลย และศาล ชั้นตนอนุญาตใหจําเลยนํา ส.เขาเบิกความ ศาลก็จะรับฟงคําเบิกความของ ส. เปนพยานหลักฐาน ไมไดตาม ป.ว.ิ แพง มาตรา ๘๗(๒),๘๘ คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè ôñ÷÷/òõòø วินิจฉยั วา ป.วิแพง มาตรา ๑๑๓ บญั ญัตหิ า มมิให พยานเบิกความโดยอานจากขอความที่เขียนมา เวนแตจะไดรับอนุญาตจากศาล หรือเปนพยาน ผเู ชยี่ วชาญนนั้ กโ็ ดยมเี จตนารมณเ พอื่ ไมใ หค คู วามอกี ฝา ยหนงึ่ เสยี เปรยี บในเชงิ คดี การทพี่ ยานเบกิ ความ ถงึ ตวั เลขตามทพี่ ยานจดมาซงึ่ เปน ตวั เลขทป่ี รากฏในเอกสารทพ่ี ยานเบกิ ความรบั รองสง อา งเปน พยาน ตอศาลอยูแลว และศาลก็พิจารณาตัวเลขจากเอกสารเองได จึงไมทําใหอีกฝายเสียเปรียบในเชิงคดี และการท่ีศาลช้ันตนจดขอความตามท่ีพยานอานขอความที่จดมาเก่ียวกับตัวเลขโดยไมมีการทักทวง ถอื ไดว า พยานไดร บั อนญุ าตจากศาลใหอ า นขอ ความทจ่ี ดมาไดโ ดยปรยิ ายแลว ศาลจงึ รบั ฟง ขอ ทพี่ ยาน เบกิ ความโดยอานขอความท่ีจดมาน้ันได ๒. 㹡Òëѡ¶ÒÁ¾ÂÒ¹ กฎหมายหา มใชค ําถามนํา จากประมวลกฎหมายวธิ ี พิจารณาความแพง มาตรา ๑๑๘ วรรคแรก บัญญัติวา “ในการที่คูความฝายที่อางพยานจะซักถาม พยานกด็ ี หรอื ถามตงิ พยานกด็ ี หา มมใิ หค คู วามฝา ยนนั้ ใชค าํ ถามนาํ เวน แตค คู วามอกี ฝา ยหนง่ึ ยนิ ยอม หรอื ไดรับอนญุ าตจากศาล” คํา¶ÒÁนํา หมายถึง คําถามท่ชี ี้ชอ งทางตอบหรือแนะคําตอบใหพยานเบกิ ความ ตามความมุงหมายของผูถาม เชน ถามวา “จําเลยเปนคนรายท่ีปลนรานทองของผูเสียหายใชไหม” ซึง่ จะเหน็ ไดวาคาํ ตอบจะออกมาในลักษณะ “ใช” หรือ “ไมใช” “ได” หรอื “ไมไ ด” การถามซงึ่ ไดคําตอบ เชน นเ้ี ปน การถามนํา

๒๐๕ μÑÇÍÂÒ‹ § คําถามนาํ ไมใชถามนํา ๑. เรื่องนีเ้ กดิ ข้นึ เมื่อวนั ที่ ๑๓ กนั ยายน ๒๕๒๕ ๑. ทานทราบไหมวาเหตุเร่ืองนเี้ กดิ ขึน้ เมือ่ ไหร ใชไหม ๒. รถยนตท พี่ ยานเหน็ จาํ เลยขบั ชนผตู ายเปน รถ ๒. รถยนตท่ีพยานเห็นจําเลยขับชนผูตายน้ัน ยหี่ อ โตโยตา สีแดง ใชไหม ย่ีหออะไร และสอี ะไร ๓. พยานเหน็ จําเลยใชปน ยิงผตู ายใชไหม ๓. พยานเห็นจาํ เลยใชอาวธุ อะไรทํารา ยผูต าย การหามมิใหใชคําถามนํา ก็เพราะถือวาการถามดังกลาวเปนการเอาเปรียบ แกคูความอีกฝายหนึ่ง เพราะพยานที่ฝายนั้นอางมาเปนพยานของตน ยอมเบิกความเขาขางฝายนั้น อยูแ ลว ¢ÍŒ ¡àÇŒ¹ã¹¡ÒÃãªคŒ าํ ¶ÒÁนาํ อยา งไรกต็ าม ในขนั้ ตอนของการซกั ถาม หรอื ถามตงิ อาจใชค าํ ถามนาํ ไดห ากวา (๑) ÈÒÅ͹ÞØ Òμ ซงึ่ ศาลอนญุ าตตอ เมอื่ มเี หตอุ นั สมควรจรงิ ๆ ซง่ึ เปน ดลุ พนิ จิ ของศาล (๒) เมอื่ ค¤ู ÇÒÁÍ¡Õ ½Ò† Â˹è§Ö ÂÔ¹ÂÍÁทจี่ ะใหใชค าํ ถามนําได (๓) ถาเปนการ¶ÒÁ¤ŒÒ¹ใชคําถามนําไดเพราะกฎหมายมิไดหามในเรื่อง การใชคําถามนําเอาไว ๓. คําถามทีต่ องหาม คาํ ถามท่ีพยานไมต อ งตอบคําถาม ประมวลกฎหมายวิธพี จิ ารณาความแพง มาตรา ๑๑๘ วรรคสาม บญั ญัตวิ า “ไมว า ในกรณใี ดๆ หา มไมใหคคู วามฝายใดฝา ยหนงึ่ ถามพยานดว ย (๑) คาํ ถามอนั ไมเ ก่ยี วกับประเดน็ แหงคดี (๒) คําถามท่ีอาจทําใหพยาน หรือคูความอีกฝายหนึ่งหรือบุคคลภายนอก ตองรับโทษทางอาญาหรือคําถามท่ีเปนหมิ่นพยาน เวนแตคําถามเชนวาน้ันเปนขอความสําคัญ ในอนั ทจ่ี ะชขี้ าดขอ พพิ าท” (เชน ถามวา พยานเคยประพฤตสิ าํ สอ นทางเพศใชห รอื ไม หรอื พยานเปน พวก รักรวมเพศ ใชหรือไม เปนตน หากคูความฝายใดถามพยานดวยคําถามเชนน้ี พยานยอมมีสิทธิ จะไมตอบคาํ ถามนนั้ กไ็ ด และศาลยอ มสั่งหา มมใิ หถามเชนนั้นอีกตอ ไป) จากประมวลกฎหมายวิธีพจิ ารณาความอาญา มาตรา ๒๓๔ ซง่ึ บญั ญัติวา “พยานไมตองตอบคําถามซึ่งโดยตรงหรือออม อาจทําใหเขาถูกฟองคดีอาญา เมื่อคําถามเชนนั้นให ศาลเตอื นพยาน”

๒๐๖ ÊÃ»Ø ËÅ¡Ñ à¡³±ค าํ ¶ÒÁ·ËÕè ÒŒ ÁãªãŒ ¹¡ÒöÒÁ¾Âҹ䴌 ¨Ò¡ËÅ¡Ñ à¡³±´ §Ñ ¡ÅÒ‹ Ç à˹ç ä´ÇŒ ‹Ò ¾ÂÒ¹äÁ‹จาํ ໚¹¨ÐμÍŒ §μͺคํา¶ÒÁä´ŒËÒ¡Ç‹Ò ๑. คํา¶ÒÁ·èÕäÁ‹à¡ÕèÂǡѺ»ÃÐà´ç¹áË‹§¤´Õ เพราะหากปลอยใหถามกันได โดยไมจ ํากดั แลว ยอมเปน การเสยี เวลาโดยเปลาประโยชน ๒. คาํ ¶ÒÁ·ÍÕè Ò¨ทาํ ã˾Œ ÂÒ¹μÍŒ §ÃºÑ â·É ในการสบื พยานจดุ ประสงคท ส่ี าํ คญั ก็เพ่อื จะทราบวาจาํ เลยมีความผิดหรือเปนผูบ ริสุทธ์ิ จําเลยไดกระทําการนั้นจริงหรือไม ไมต อ งการจะ ลวงรูไ ปถงึ ความผิดของบุคคลอน่ื ซึ่งมใิ ชจ าํ เลย เพราะไมม ีความจําเปน อยางใดท่จี ะตองรอู นั เปน การ เสื่อมเสียแกผูอนื่ สาํ หรบั ในคดอี าญา กฎหมายถอื เปน หนา ทขี่ องศาลทจ่ี ะตอ งระวงั มใิ หพ ยาน เบกิ ความปรกั ปราํ ตนเอง เมอ่ื ศาลเหน็ วา คาํ ถามใดจะทาํ ใหพ ยานตอบปรกั ปราํ ตนเองแลว ศาลจะตอ ง เตอื นใหพ ยานรตู ัวกอน สวนพยานจะตอบหรือไมเ ปน สทิ ธิของพยาน ๓. คํา¶ÒÁ·èÕËÁèÔ¹»ÃÐÁÒ·¾ÂÒ¹ แตอยางไรก็ตาม ในกรณีนี้ไดมีบท ยกเวนความผิดใน ป.อาญา มาตรา ๓๓๑ ซ่ึงบัญญัติวา “คูความหรอื ทนายความของคคู วาม ซง่ึ แสดง ความคิดเห็นหรือขอความในกระบวนพิจารณาในศาลเพื่อประโยชนแกคดีของตน ไมมีความผิดฐาน หมนิ่ ประมาท” ÷.ô ¾ÂÒ¹àÍ¡ÊÒà ÷.ô.ñ ¤ÇÒÁËÁÒ¢ͧàÍ¡ÊÒà ในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพง และประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา ความอาญามไิ ดใ หค วามหมายของคาํ วา พยานเอกสารไว คงจะมแี ตใ นประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๑(๗) ที่ใหความหมายของคําวาàÍ¡ÊÒÃใหหมายความวา “กระดาษหรือวัตถุอ่ืนใดซ่ึงไดทําใหปรากฏ ความหมายดว ยตัวอกั ษร ตัวเลข ผงั หรอื แผนแบบ อยางอนื่ จะเปนโดยวิธีพมิ พ ถายภาพ หรอื วธิ อี ่ืน อนั เปนหลกั ฐานแหงความหมาย นัน้ ” ดังน้ันพอจะกลาวไดวา ¾ÂÒ¹àÍ¡ÊÒà หมายความถึง ขอความใดๆ ที่ศาล อาจอา นตรวจดูไดจ ากหนังสือ ลายลักษณอ กั ษร หรอื รูปรอยใดๆ โดยประการที่วารปู รอยนนั้ ไดเปน เครื่องหมาย ใชแทนคาํ พดู ในภาษาใดภาษาหน่ึง อยางไรก็ตาม เอกสารใดท่ีคูความอางอิงมาเปนพยานประกอบขออาง หรือ ขอ เถยี งของตนในการพจิ ารณาคดี พยานเอกสารนน้ั ไมใ ชห มายถงึ แตเ ฉพาะกระดาษทมี่ ขี อ ความเขยี นไว หรือมีแตเคร่ืองหมาย มีรูปภาพแสดงไวเทาน้ัน อาจจะเปนอยางหน่ึงอยางใดที่ทําใหปรากฏดวย ตัวอักษร ตัวเลข หรือเครื่องหมายที่เจาพนักงานตีประทับไวในพานทายปน ขอความ หรือภาพวาด ที่เขียนไวในกําแพงก็ถือวา เปน พยานเอกสารอยางหน่งึ เชน กัน

๒๐๗ การอางเอกสารหรือหนังสือเปนพยานในคดี มิไดหมายความวา เอกสารหรือ หนังสือท่ีอางมาน้ันจะตองเปนพยานเอกสารเสมอไปจะμŒÍ§´ÙÇÑμ¶Ø»ÃÐʧ¤¢Í§¡ÒÃ͌ҧ´ŒÇ ¡Ã³Õ ¨Ð໚¹¾ÂÒ¹àÍ¡ÊÒÃä´Œ¹Ñ鹨ÐμŒÍ§ÍŒÒ§¶Ö§¢ŒÍ¤ÇÒÁ·Õè»ÃÒ¡¯ã¹àÍ¡ÊÒà ËÃ×Í˹ѧÊ×Íà¾è×;ÔÊÙ¨¹Ç‹Ò ¢ŒÍà·ç¨¨ÃÔ§à¡Ô´¢Öé¹μÒÁ¢ŒÍ¤ÇÒÁ¹Ñé¹ËÃ×ÍäÁ‹ á싶ŒÒ͌ҧ´ŒÇÂÇÑμ¶Ø»ÃÐʧ¤à¾×èÍãËŒ´Ù¶Ö§ÃٻËҧÅѡɳР¢Í§àÍ¡ÊÒà ËÃÍ× Ë¹§Ñ Ê×Íઋ¹¹éÕ¨Ð໚¹¡ÒÃÍÒŒ §àÍ¡ÊÒÃËÃÍ× Ë¹§Ñ ÊÍ× ã¹Å¡Ñ ɳСÒÃÍÒŒ §¾ÂÒ¹ÇμÑ ¶Ø μÑÇÍÂÒ‹ § “จดหมาย” ถาอา งเปน พยานในคดี อา นใหศาลพจิ ารณาถงึ ขอ ความในจดหมาย วา เขยี นอยา งไร กลาวถึงอะไร เชนน้ี เปน การอา งพยานเอกสาร แตถ าอางถึงรปู รา งของจดหมาย วามีรปู รางลักษณะอยางไร เชนนี้ เปน การอา ง ในลักษณะพยานวัตถุ “กาํ แพง” ถา อา งเปน พยานในคดโี ดยใหศ าลพจิ ารณาถงึ ขอ ความหรอื ตวั หนงั สอื ท่เี ขียนบนกําแพงเปนพยานเอกสาร แตถา อางถึงรปู รางของตัวกําแพง เชนน้ี เปน การอางในลกั ษณะพยานวัตถุ »ÃÐàÀ·¢Í§àÍ¡ÊÒà พยานเอกสารแบง ออกเปน ๒ ประเภท คอื เอกสารธรรมดา และ เอกสารราชการ àÍ¡ÊÒøÃÃÁ´Ò หมายถงึ เอกสารที่เอกชนหรอื ประชาชนทําขนึ้ ไมใชเอกสารท่ี เจา พนกั งานทาํ ขนึ้ ในหนา ที่ เชน จดหมายโตต อบระหวา งบคุ คล เชค็ สญั ญาเชา ระหวา งบคุ คล จดหมาย ขเู อาทรัพยข องคนรา ย àÍ¡ÊÒÃÃÒª¡Òà หมายถงึ เอกสารซ่ึงเจา พนักงานไดทาํ ขึน้ หรือรับรองในหนา ที่ และยังหมายรวมถึง สําเนาเอกสารนั้นๆ ท่ีเจาพนักงานไดรับรองในหนาท่ี และเอกสารราชการน้ี อาจมไี ดท ง้ั ทล่ี กั ษณะเปน เอกสารมหาชนดว ย หรอื เปน แตเ พยี งเอกสารราชการธรรมดากไ็ ด เชน ทะเบยี น สมรส ทะเบยี นเกดิ ตามทะเบยี นสาํ มะโนครวั ปรญิ ญาบตั ร ประกาศนยี บตั ร ใบสทุ ธิ สตู บิ ตั ร มรณบตั ร โฉนดทดี่ นิ บัญชีคํารองทุกขข องประชาชน ÷.ô.ò ¡ÒÃÍÒŒ §¾ÂÒ¹àÍ¡ÊÒà ในการอางเอกสารธรรมดาเปนพยานคดีอาญานี้ ประมวลกฎหมายวิธพี ิจารณา ความอาญา มาตรา ๒๓๘ วรรคหน่ึง ไดบัญญัติไววา “ตนฉบับเอกสารเทาน้ันท่ีอางเปนพยานได ถาหาตน ฉบับไมได สาํ เนาท่ีรับรองวาถกู ตอ งหรอื พยานบคุ คลที่รขู อความก็อางเปน พยานได” เน่ืองจากเอกสารมีอยู ๒ ประเภท ดังท่ีกลาวมาแลวขางตน ซึ่งแตละประเภท จะมหี ลักเกณฑใ นการอางพยานเอกสารทีต่ า งกนั กลาวคือ ñ) ¡ÒÃÍÒŒ §àÍ¡ÊÒøÃÃÁ´Ò໹š ¾ÂÒ¹ËÅÑ¡°Ò¹ã¹¤´ÍÕ ÒÞÒ ตามหลักแลวการอางเอกสารที่เอกชนทําขึ้นเปนพยานหลักฐาน จะตอง ÍÒŒ §μ¹Œ ©ººÑ àÍ¡ÊÒà เทา นนั้ เพราะตน ฉบบั เอกสารเปน พยานทด่ี ที สี่ ดุ ในกรณที ไ่ี มส ามารถนาํ ตน ฉบบั เอกสารมาเปน พยานได เชน ตน ฉบบั สญู หาย หรอื ถกู ทาํ ลาย หรอื ดว ยเหตอุ น่ื อยา งหนงึ่ อยา งใด ทาํ ให

๒๐๘ ผอู า งเอกสารนน้ั ไมส ามารถจะนาํ ตน ฉบบั เอกสารดงั กลา วมาสง ศาลไดเ ชน นี้ ผอู า งอาจใชส าํ เนาเอกสาร หรอื ใชพยานบคุ คลเบกิ ความแทน ซงึ่ จะตอ งเปน ไปตามทก่ี ฎหมายกําหนดกลาวคือ (๑) สําà¹Ò·èÕÃѺÃͧNjҶ١μŒÍ§ ใชสําเนาเอกสารท่ีไดมีการรับรองวาถูกตอง จากตนฉบับแทนเอกสารที่สูญหาย หรือถูกทําลายไป ผูที่รับรองเอกสารน้ันไดแก ผูท่ีเคยรูเคยเห็น หรือทราบขอความในเอกสารนั้นเอง หรือมีสวนเกี่ยวของในการเก็บรักษาเอกสารไวก็มีสิทธิรับรอง สําเนาวา ถกู ตอ งได (๒) ¾ÂÒ¹ºØ¤¤Å·ÃèÕ Œ¢Ù ÍŒ ¤ÇÒÁ¹¹éÑ เม่ือคูความไมอ าจจะหาตนฉบบั อางสง ศาลได และสําเนาเอกสารทร่ี บั รองถูกตอ งก็ไมม ีดวย คูความฝา ยน้ันก็สามารถนาํ พยานบคุ คลท่รี ขู อ ความนน้ั เขา สบื แทนเอกสารได ศาลรบั ฟง บุคคลที่รูขอความในเอกสาร จึงอาจจะเปนผูท่ีเกี่ยวของกับเอกสารเปนตนวา ผเู ขยี นหรือผทู าํ เอกสาร หรือพยานทล่ี งชอ่ื ไวใ นเอกสารตลอดจนคคู วามท่พี พิ าทกนั นั่นเอง ก็สามารถ อางเปนพยานได แตบุคคลท่ีรูขอความนี้มีความหมายกวางกวาผูที่กลาวถึงนั้นแลว เพราะแมจะ ไมไดเกี่ยวของกับเอกสารเลยเพียงแตเคยอานและรูขอความในเอกสารเปนอยางดี ยอมถือไดวาเปน ผูรูขอความในเอกสารสามารถอางเปนพยานเบิกความเกี่ยวกับขอความในเอกสารน้ันได แตอยา งไรกต็ าม หากผูท ไ่ี มไดเ กย่ี วขอ งกบั เอกสารนนั้ เพียงแตเคยเห็นเอกสารน้ันแตไ มร ขู อความใน เอกสารนน้ั เลย ยอมไมอ าจอา งเปน พยานแทนเอกสารได μÑÇÍ‹ҧคาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒÈÒÅ®Õ¡Ò คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ ñõõñ/òõñö โจทกนําสืบจดหมายที่จําเลยติดตอขายอาวุธปน ของกลาง แมเปนเพียงสําเนาเอกสาร แตจําเลยไมไดโตแยงท้ังจําเลยนําสืบวาเปนเอกสารติดตอ ซอ้ื ขายสุรา ศาลกร็ ับฟงประกอบพยานหลกั ฐานอ่ืนได คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ ôñö/òõòó เอกสารทจี่ าํ เลยทาํ ปลอมและผชู าํ นาญไดพ สิ จู นว า เปน เอกสารปลอมแลว แตเอกสารนั้นหายไป ไมไดนํามาอางเปนพยานในคดีเร่ืองที่เจาพนักงานปลอม เอกสาร โดยโจทกมีแตพยานบุคคลมาเบิกความวาเปนลายมือช่ือปลอม ศาลฟงพยานบุคคลลงโทษ จาํ เลยได แมไมมตี ัวเอกสารปลอมมาเปน พยานในคดี คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè öòñ/òõòô ตามประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญา มาตรา ๒๓๘ มิไดบญั ญัตหิ า มมใิ หอ างสําเนาเอกสารเปน พยานเสยี ทเี ดยี ว ถาหาตน ฉบับไมไ ดสาํ เนาทีร่ ับวา ถกู ตอ งกย็ อ มอา งเปน พยานได คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ ÷ó÷/òõòø เอกสารทท่ี นายจาํ เลยสง ศาลเพอื่ ประกอบการถามคา น ตัวโจทก ซ่ึงอางตนเองเปนพยานในช้ันไตสวนมูลฟอง โจทกไดตรวจดูและเบิกความรับรอง โดยทนายจําเลยไดสงตนฉบับใหโจทกตรวจดูแลว จึงขอสงสําเนาแทนตนฉบับ โจทกก็มิไดคัดคานวา สําเนาเอกสารน้ีมีขอความไมตรงกับตนฉบับ ดังนี้ถือวาโจทกยอมรับความถูกตองของเอกสารน้ีแลว แมจ ะเปนสําเนา ศาลกร็ บั ฟงประกอบถอ ยคาํ ของโจทกไ ด ไมเ ปน การตองหา มตามกฎหมาย

๒๐๙ ò) ¡ÒÃ͌ҧàÍ¡ÊÒÃÃÒª¡ÒÃ໚¹¾ÂÒ¹น้ัน บทบัญญัติประมวลกฎหมายวิธี พิจารณาความอาญา มาตรา ๒๓๘ ไดบัญญัติไววา “ถาอางหนังสือราชการเปนพยาน แมตนฉบับ ยังมีอยู จะสง สําเนาท่เี จาหนาทีร่ บั รองวาถกู ตองกไ็ ด เวน แตใ นหมายเรยี กจะบงเปน อยา งอนื่ ” ในกรณี͌ҧ˹ѧÊ×ÍÃÒª¡ÒÃËÃ×ÍàÍ¡ÊÒÃÃÒª¡ÒÃเปนพยานในคดี นอกจาก จะใชตนฉบับเอกสารราชการมาเปนพยานในคดีโดยตรงไดแลว แมจะมีตนฉบับอยูก็ตาม คูความ ฝายท่ีอางก็สามารถนําสําà¹ÒàÍ¡ÊÒÃÃÒª¡ÒëÖè§à¨ŒÒ˹ŒÒ·ÕèÃѺÃͧ¤ÇÒÁ¶Ù¡μŒÍ§ÁÒ໚¹¾Âҹ᷹ μŒ¹©ºÑºàÍ¡ÊÒÃราชการน้นั ได คาํ วา “เวน แตใ นหมายเรยี กจะบง เปน อยา งอน่ื ” ในทน่ี ยี้ อ มหมายถงึ ในหมายเรยี ก พยานเอกสารของศาลน้ันไดบงไวอยางชัดเจนวา จะสงสําเนาท่ีเจาหนาท่ีรับรองวาถูกตองไมได โดยเขียนไววาใหสงตนฉบบั เทา นั้น เชนนท้ี างราชการก็ตอ งสง ตน ฉบับเอกสารนน้ั มาศาล ทัง้ น้อี าจจะ เปน เหตผุ ลตามความจาํ เปน ของศาล หรอื ของคคู วามทจี่ ะพสิ จู นอ ยา งใดอยา งหนง่ึ แหง เอกสารตน ฉบบั น้ัน หรือตนฉบับเอกสารนั้นเองมีประเด็นโดยตรงในคดีท่ีจะตองใชเปนหลักฐาน ศาลจึงตองตรวจดู เอกสารนน้ั เมอ่ื เปน เชน นก้ี ฎหมายจงึ ไดบ ญั ญตั ใิ หอ าํ นาจศาลทจี่ ะเรยี กตน ฉบบั ไดต ามความเหมาะสม μÑÇÍ‹ҧคํา¾¾Ô Ò¡ÉÒÈÒÅ®¡Õ Ò คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè ñ÷ñù/òôùò จําเลยอางตนฉบับรายงานเบ็ดเสร็จประจําวัน ของสถานีตํารวจเปนพยานตอศาล แตผูบังคับกองตํารวจคัดสําเนาสงมาใหโดยรับรองวาเปน สําเนาอันแทจริงดังน้ี ถาโจทกมิไดคัดคานวาเจาหนาท่ีคัดสําเนาผิดจากตนฉบับแลว ศาลก็ชอบ ที่จะฟงสําเนาเอกสารน้ันเปนพยานหลักฐานไดตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๒๓๘ หาจาํ ตองอา งพยานบุคคลมาสบื ประกอบเอกสารที่อา งน้ันไม คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè ôòò/òõòò ตนฉบับทะเบียนเครื่องหมายการคาในทะเบียน สวนกลางของตางประเทศ เม่ือเจาหนาที่ของประเทศน้ันรับรองสําเนา สถานทูตไทยสงสําเนานั้นมา ก็ฟงสําเนานั้นเปน พยานหลักฐานได ÷.ô.ó ¡ÒÃนําÊº× ¾ÂÒ¹àÍ¡ÊÒà พยานเอกสารเปนพยานท่ีมีคุณคาหรือมีนํ้าหนักดีกวาพยานบุคคล เนื่องจาก พยานเอกสารนนั้ มขี อ ความแนน อนตายตวั เพราะมตี วั อกั ษรจากการพมิ พห รอื การเขยี น และนอกจากน้ี การสืบพยานเอกสารสามารถทําไดรวดเร็วกวาพยานบุคคล เพราะมีขอความแนนอนตายตัวอยูแลว ไมอ าจเปลย่ี นแปลงได ซง่ึ ตา งกบั พยานบคุ คลทอี่ าจเปลย่ี นแปลงคาํ เบกิ ความไดห ากถกู ขม ขโู ดยอทิ ธพิ ล หรอื ไดร ับสนิ บน ในการจะนําพยานเอกสารเขาสืบน้ันโดยปกติจะμŒÍ§ÁÕ¡ÒÃÂè×¹ºÑÞªÕÃкؾÂÒ¹ μÒÁẺ¢Í§·Ò§ÃÒª¡Òá‹Í¹ เหตุผลท่ีกฎหมายกําหนดใหตองมีการยื่นบัญชีระบุพยาน ก็เพราะ ไมตองการใหคูความอีกฝายเอาเปรียบทางพยาน การยื่นบัญชีดังกลาวจึงเปนการใหทุกฝายรูวา แตล ะฝา ยมหี ลักฐานอะไรบา ง

๒๑๐ จากประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๒๔๐ บัญญัติวา “ในกรณีท่ีศาลมิไดกําหนดใหมีวันตรวจพยานหลักฐานตามมาตรา ๑๗๓/๑ เม่ือคูความประสงคจะ อางเอกสารท่ีอยูในความครอบครองของตนเปนพยานหลักฐาน ใหยื่นพยานเอกสารน้ันตอศาลกอน วันไตสวนมูลฟองหรือวันสืบพยานไมนอยกวาสิบหาวัน เพ่ือใหคูความอีกฝายหนึ่งมีโอกาสตรวจและ ขอคัดสําเนาเอกสารดังกลาวไดกอนท่ีจะนําสืบพยานเอกสารน้ัน เวนแตเอกสารท่ีคูความประสงคจะ อางอิงนั้นเปนบันทึกคําใหการของพยาน หรือเปนเอกสารที่ปรากฏชื่อหรือท่ีอยูของพยานหรือศาล เห็นสมควรส่งั เปนอยางอน่ื อันเนื่องจากสภาพและความจาํ เปน แหง เอกสารน้นั ในกรณีท่ีไมอยูในบังคับตองสงเอกสารตามวรรคหนึ่งเมื่อมีเอกสารใชเปน พยานหลกั ฐานในชน้ั ศาล ใหอ า นหรอื สง ใหค คู วามตรวจดู ถา คคู วามฝา ยใดตอ งการสาํ เนา ศาลมอี าํ นาจ สงั่ ใหฝา ยทีอ่ า งเอกสารน้นั สง่ สาํ เนาใหอกี ฝา ยหนงึ่ ตามทเ่ี หน็ สมควร ถา คคู วามฝา ยใดไมส ง เอกสารตามวรรคหนง่ึ หรอื สาํ เนาเอกสารตามวรรคสอง หรอื ไมสง พยานเอกสารหรอื พยานวตั ถุตามมาตรา ๑๗๓/๒ วรรคหนงึ่ ใหศ าลมอี ํานาจไมร บั ฟงพยาน หลักฐานนั้น เวนแตศาลเห็นวาเปนกรณีเพื่อประโยชนแหงความยุติธรรม หรือการไมปฏิบัติดังกลาว มิไดเ ปน ไปโดยจงใจและไมเ สยี โอกาสในการดาํ เนินคดีของคูความอกี ฝายหนงึ่ ” จากมาตราดังกลาวจะเห็นไดวาเปนกรณีท่ีคูความประสงคจะอางเอกสารท่ี ตนมอี ยเู ปน พยานหลกั ฐานในคดเี ชน น้ี คคู วามนน้ั จะฟง เอกสารนน้ั ตอ ศาลกอ นวนั ไตส วนมลู ฟอ งหรอื วันสืบพยานไมน อ ยกวา ๑๕ วนั เพื่อใหค คู วามอีกฝายหน่งึ ไดมโี อกาสตรวจเอกสาร หรือขอคดั สําเนา อยางไรก็ตามหากคูความอีกฝายตองการสําเนาเอกสารซึ่งจะมาเปนพยาน ในคดีเชนนี้ เขากม็ สี ทิ ธทิ ี่จะรองขอตอศาล ใหศ าลสั่งใหคูความฝายทีอ่ า งพยานเอกสารนน้ั สงสําเนา เอกสารใหฝ า ยทตี่ อ งการได ซง่ึ ศาลจะสงั่ ใหส ง สาํ เนาหรอื ไมน น้ั เปน ดลุ พนิ จิ ของศาลทจี่ ะสง่ั ใหส ง สาํ เนา หรือไมก็ได แตปกติในทางปฏิบัติแลวแทบจะไมมีสงสําเนาใหแกคูความอีกฝายหนึ่ง เพราะคูความ สามารถตรวจดไู ดท ีศ่ าลอยแู ลว ในการสง ตน ฉบบั เอกสารเปน พยานในการพจิ ารณาคดอี าญานน้ั ถา ตน ฉบบั เอกสารอยูกับตัวผูอาง ผูอางก็ยอมสงตนฉบับไดสะดวก แตถาผูอางไมยอมนําตนฉบับเอกสารมาสง หรือกระทาํ การใดๆ โดยมงุ หมายที่จะกดี กันไมใหคูค วามอกี ฝายอางยังเอกสารนนั้ หรือทาํ ลายปด บัง ทําใหเอกสารน้ันเสียหาย เชนน้ีถือวาขอเท็จจริงแหงขออางที่คูความอีกฝายหน่ึงตองการนําสืบน้ัน ฝา ยทไี่ มย อมสง ยอมรับแลว ซงึ่ มผี ลทาํ ใหไ มตองมีการสบื พยานเอกสารตามหลกั เกณฑทกี่ าํ หนดไวใ น ประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความแพง มาตรา ๑๒๔ แตถ า ตวั เอกสารทอี่ า งเปน พยานนนั้ อยกู บั คคู วาม ฝายตรงขามหรืออยูกับบุคคลภายนอก เชนน้ีประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาไดกําหนด วธิ กี ารนาํ สง เอกสารนไี้ วใ นมาตรา ๒๓๙ คอื “เอกสารใดซง่ึ คคู วามอา ง แตม ไิ ดอ ยใู นความยดึ ถอื ของเขา ถาคูความนั้นแจงถึงลักษณะและที่อยูของเอกสารตอศาลใหศาลหมายเรียกบุคคลผูยึดถือนําเอกสาร มาสงศาล” จะเห็นไดวากรณีที่เอกสารนั้นอยูที่คูความฝายตรงขามหรือบุคคลภายนอก ผูอางพยาน เอกสารน้ันจะกระทําไดโดยแจงลักษณะและท่ีอยูของเอกสารนั้นตอศาลแลวศาลก็จะหมายเรียกให ผถู กู ยึดถือนาํ เอกสารมาสง ศาล

๒๑๑ μÑÇÍ‹ҧ¤Òí ¾¾Ô Ò¡ÉÒÈÒÅ®¡Õ Ò คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè øòð/òõññ ศาลอาจสง่ั ใหผ รู อ งทขี่ อเรยี กเอกสารจากบคุ คลภายนอก ตดิ ตอ กับบุคคลภายนอกกอ นก็ได ไมใชตองสั่งให (ตามคํารอง) ทันที คํา¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè ñøñó/òõññ การทีศ่ าลจะมคี ําสงั่ เรยี กเอกสารเปนอํานาจของศาล ผคู รอบครองเอกสารไมม สี ิทธิโตแ ยง ÷.õ ¾ÂÒ¹ÇμÑ ¶Ø ÷.õ.ñ ¤ÇÒÁËÁÒ¢ͧ¾ÂÒ¹ÇμÑ ¶Ø ¾ÂÒ¹ÇÑμ¶Ø หมายถึง สิ่งใดๆ ก็ตามที่นําแสดงตอศาลเพ่ือใหศาลตรวจดูเอง พยานวัตถุไมจําตองเปนวัตถุส่ิงของท่ีเราสามารถหยิบจับหรือมองไดเทาน้ัน แตหมายรวมถึงทุกสิ่ง ทกุ อยางทีแ่ สดงตอ ศาล เพือ่ ใหศ าลรับรสู ภาพหรอื ความมีอยขู องสิง่ น้ันดว ยตัวของศาลเอง พยานวัตถุน้ีมิไดหมายเฉพาะแตสิ่งที่จับตองไดเทานั้น แตยังหมายความ รวมตลอดถงึ สงิ่ ทม่ี ีและไมมีรปู รางดวย เชน แสง สี เสียง กล่นิ สถานที่ สตั ว และวัตถุตางๆ ทีค่ ูค วาม นาํ มาแสดงตอศาล หรือใหศาลไปตรวจดยู ังท่ที ่ีพยานน้นั ต้ังอยู μÑÇÍÂÒ‹ §¾ÂÒ¹ÇÑμ¶Ø - สถานท่เี กดิ เหตุ รูปถา ยสถานทเี่ กิดเหตุ - ลายพมิ พน ว้ิ มอื - รอยทางรถ รอยเครือ่ งมือ รอยกระจกแตก รอยเลอื ด - รอยฟน ผมและขน รอยบาดแผล - ซากศพ เศษดนิ เศษสี เศษฝนุ ละออง - อาวธุ ปน มีด ไม - วตั ถอุ นื่ ๆ เชน กระจก กระดาษ หมกึ เชอื ก เสอื้ ผา รองเทา ยาฆา สตั ว บหุ รี่ ฯลฯ ÷.õ.ò ¡ÒÃÍÒŒ §¾ÂÒ¹ÇÑμ¶Ø การทพ่ี ยานวตั ถมุ หี ลายอยา ง ซง่ึ บางอยา งอาจนาํ มาศาลตรวจดไู ด แตบ างอยา ง ก็ไมอาจนํามาแสดงตอศาลได พยานวัตถบุ างอยางสามารถพิสูจนด ว ยตวั ของมนั เองได ศาลสามารถ พิเคราะหพิจารณาจากตัวพยานน้ันเองได แตบางอยางก็ตองอาศัยพยานบุคคล ซึ่งมีความรู ความชาํ นาญมาเบกิ ความประกอบ แตส ว นมากแลว พยานวตั ถมุ กั จะมาในรปู ของพยานแวดลอ มกรณี อยางไรก็ตามการท่ีจะอางวัตถุใดเปนพยานในคดีนั้น จะตองÂ×è¹änj㹺ÑÞªÕ ÃкؾÂҹNjҨÐ㪌ÊÔ觢ͧ㴺ŒÒ§à»š¹¾Âҹ㹤´Õ ËÃ×ÍÂè×¹ºÑÞªÕÃкؾÂÒ¹â´Â¢ÍãËŒÈÒÅä»μÃǨ ¾ÂÒ¹ÇÑμ¶Øâ´Âà¢Õ¹¢ŒÍËÁÒÂàËμØÃкØÇ‹Ò “༪ÔÞÊ׺” ตามหลักเกณฑการย่ืนบัญชีระบุพยาน ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพง มาตรา ๘๘ ซ่ึงนํามาใชกับการพิจารณาคดีอาญาดวย หากไมอ างแลวยอ มไมอาจนาํ สืบพยานวตั ถนุ นั้ ได

๒๑๒ สําหรับของกลางนั้น หากไมอางในบัญชีระบุพยานไวก็มีฐานะเปนเพียง ของกลางในคดีเทานั้น ของกลางจะเปนพยานวัตถุในคดีไดตอเม่ือ ไดอางของกลางน้ันเปนพยาน ในการพจิ ารณาคดี ÷.õ.ó ¡ÒÃนาํ Êº× ¾ÂÒ¹ÇÑμ¶Ø จากประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๒๔๑ ซึ่งไดบัญญัติวา “ส่ิงใดใชเ ปน พยานวตั ถตุ อ งนํามาศาล ในกรณีที่นํามาศาลไมไดใหศาลไปตรวจ จดรายงาน ยังท่ีที่พยานวัตถุนั้นอยู ตามเวลาและวิธกี ารซง่ึ ศาลเห็นสมควรตามลักษณะแหง พยานวัตถ”ุ จากบทบัญญัติดังกลาวจะเห็นไดวาการสืบพยานวัตถุ มีหลักเกณฑที่ไมยุงยาก ซึ่งอาจแยกพจิ ารณาไดคือ ๑. ¡ÒÃÊ׺¾ÂÒ¹ÇÑμ¶Øã¹ÈÒÅ ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๒๔๑ วรรคหนึ่ง บัญญัติวา “ส่ิงใดที่ใชอางเปนพยานวัตถุตองนํามาศาล” จึงเปนกรณีท่ี วตั ถพุ ยานเปน “สงั หารมิ ทรพั ย” ทส่ี ามารถนาํ มาศาลได เชน อาวธุ มดี ทใี่ ชแ ทงทาํ รา ยรา งกายผเู สยี หาย หรอื ปลอกกระสนุ ปน ยาเสพติด อาวธุ ปน ยาฆาสตั ว รองเทา เชอื ก เปน ตน ใหคูความฝายที่อางพยานวัตถุนั้น นําวัตถุหรือสังหาริมทรัพยที่จะใชเปน พยานนนั้ มาศาล ในวนั ท่ีจะทําการสบื พยาน ซึง่ จะตอ งใหค คู วามหรือพยานทเี่ ก่ยี วขอ งไดต รวจดวู ตั ถุ ท่ีจะนํามาเปนพยานน้ันดวยวาเปนวัตถุช้ินเดียวกับท่ีอางหรือไม แลวศาลก็จะทําการตรวจวัตถุน้ัน แลว จดลงในรายงานกระบวนพจิ ารณาหรอื บนั ทกึ ไวใ นคาํ เบกิ ความของพยานทก่ี ลา วถึงพยานวตั ถนุ นั้ เพราะในการสืบพยานวตั ถุน้ันบางครง้ั ตอ งสบื พยานบคุ คลประกอบดวย ๒. ¡ÒÃÊ׺¾ÂÒ¹ÇÑμ¶¹Ø Í¡ÈÒÅ ตามประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญา มาตรา ๒๔๑ วรรคสอง บัญญัตวิ า “ในกรณีที่นํามาไมได ใหศ าลไปตรวจ จดรายงานยังท่ีทพ่ี ยานวตั ถุ นน้ั อยตู ามเวลาและวธิ ซี งึ่ ศาลเหน็ สมควรตามลกั ษณะแหง พยานวตั ถ”ุ เชน บคุ คลทจ่ี ะตรวจนอนปว ยที่ โรงพยาบาล หรอื พยานวตั ถเุ ปน อสงั หารมิ ทรพั ย หรอื สถานทเ่ี กดิ เหตุ ตาํ แหนง ซง่ึ พยานอา งวา ไปแอบดู เหตุการณ เชนนี้ มาตรา ๒๔๑ วรรคสอง ไดใหดุลพินิจแกศาลท่ีจะไปทําการตรวจดู หรือที่เรียกวา “เดินเผชิญสบื ” ณ สถานท่ี เวลาท่คี ูความระบุไวห รอื ไมก ็ได นอกจากนจี้ ากมาตรา ๒๓๐ เมอ่ื คคู วามทเี่ กยี่ วขอ งรอ งขอหรอื เมอื่ ศาลเหน็ เปน การสมควร ศาลอาจเดนิ เผชญิ สบื พยานหลกั ฐานหรอื เมอ่ื มเี หตจุ าํ เปน ไมส ามารถนาํ พยานหลกั ฐาน มาสบื ท่ศี าลนน้ั และการสืบพยานหลักฐานโดยวิธอี ืน่ ไมส ามารถกระทําได ศาลมีอํานาจสงประเดน็ ให ศาลอื่นสืบพยานหลักฐานแทน ใหศาลที่รับประเด็นมีอํานาจและหนาที่ดังศาลเดิม รวมทั้งมีอํานาจ สงประเด็นตอไปยังศาลอนื่ ได

๒๑๓ μÇÑ ÍÂÒ‹ §คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒÈÒÅ®¡Õ Ò คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ ôðø/òôøõ มดี ของจาํ เลยตดิ เลอื ดสดๆ ซง่ึ จาํ เลยรบั วา ไดใ ชท าํ รา ย ผูต ายนน้ั เปน วตั ถพุ ยานอยา งดี คํา¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ öø÷/òôøõ วัตถุพยานทบี่ ัญญตั ไิ วใ น ป.วิ.อาญา มาตรา ๒๔๑ นนั้ มงุ ถงึ วตั ถพุ ยานสาํ คัญแหงความผดิ อันจะเปนขอ ลงโทษจําเลยหรอื ไม คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·Õè ñóöò/òôùô ศาลไปตรวจทเ่ี กดิ เหตุ ตามคาํ ขอของจาํ เลยแมจ าํ เลย จะขอเมอื่ สบื พยานโจทกจ าํ เลยเสรจ็ จนแถลงหมดพยานแลว กด็ ี ศาลกม็ อี าํ นาจรบั ฟง การตรวจสถานท่ี เกดิ เหตมุ าวนิ ิจฉยั คดีได คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·èÕ ñùð÷/òõñ÷ ในคดีอาญาแมกฎหมายจะกําหนดใหศาล ไปทาํ การตรวจพยานวตั ถทุ ไี่ มส ามารถนาํ มาศาลไดไ วก ต็ าม แตถ า ศาลเหน็ วา ไมจ าํ เปน กอ็ าจใชด ลุ พนิ จิ สง่ั งดเสียได คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ ñøòø/òõóô แถบบนั ทกึ เสยี งเปน พยานวตั ถุ แตเ สยี งในแถบบนั ทกึ เสยี ง ท่ีจําเลยอางวาเปนเสียงโจทกนั้น จําเลยมีตัวจําเลยเพียงปากเดียวเบิกความวาเปนเสียงของโจทก ที่พูดโตตอบกับจําเลยโดยจําเลยไมมีพยานหลักฐานอื่นมาสนับสนุนใหนาเช่ือวาเปนเสียงของโจทก โจทกปฏิเสธวาเปนเสียงในแถบบันทึกเสียงไมมีเสียงของโจทก และโจทกก็ไมไดพูดโตตอบกับจําเลย ดังท่ีปรากฏในเอกสารที่จําเลยอางวาถอดจากแถบบันทึกเสียง จึงฟงไมไดวาโจทกเคยพูดโตตอบกับ จาํ เลยตามเสยี งทบี่ ันทกึ ไวใ นแถบบันทกึ เสยี ง ในการสบื พยานวตั ถนุ นั้ ถา ในการตรวจพยานวตั ถนุ นั้ เปน สง่ิ ทคี่ นธรรมดาสามารถ เขาใจไดโดยไมตองใชความรูเฉพาะดาน เชน ดูวาบาดแผลบนใบหนาจะทําใหเสียโฉมหรือไม, วัตถุ ๒ ชิ้น เหมือนกันหรือไม เชนนี้ ศาลจะทําการตรวจพยานวัตถุ แลววินิจฉัยดวยความรูและดุลพินิจ ของศาลเอง ไมต อ งมพี ยานบคุ คลอน่ื มาเบกิ ความอธบิ ายประกอบ แตถ า พยานวตั ถบุ างอยา งเปน สงิ่ ท่ี คนทว่ั ไปไมส ามารถรไู ดด ว ยความรสู ามญั จะตอ งอาศยั ความรคู วามชาํ นาญจากผมู คี วามรเู ฉพาะดา น จึงจะเขาใจและตีความได เชน พยานวัตถุน้ีเปนเฮโรอีนหรือไม การพิสูจนลายพิมพนิ้วมือ เชนน้ี คคู วามอาจอา งผมู คี วามรเู ชย่ี วชาญ หรอื ศาลอาจแตง ตงั้ ผเู ชยี่ วชาญ มาทาํ การตรวจพสิ จู นพ ยานวตั ถนุ นั้ และมาเบกิ ความใหศาลทราบถึงผลของการตรวจพสิ ูจนน้นั ÷.õ.ô ÇÔ¸»Õ ¯ºÔ μÑ àÔ ¡ÂèÕ Ç¡Ñº¾ÂÒ¹ÇÑμ¶Ø ประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญา มาตรา ๒๔๒ บญั ญตั ไิ วว า “ในระหวา ง สอบสวน ไตส วนมูลฟอ ง หรอื พจิ ารณาสิ่งของซ่งึ เปนพยานวตั ถุตองใหคคู วามหรือพยานตรวจดู ถามีการแกหอหรือทําลายตรา การหอหรือตีตราใหมใหทําตอหนาคูความ หรอื พยานทเ่ี ก่ยี วของ”

๒๑๔ พยานหลกั ฐานท่เี ปนพยานวตั ถุ เมอ่ื มีการอา งไมวาในระหวา งสอบสวน ไตส วน มลู ฟอ งหรอื ในระหวา งพจิ ารณา สง่ิ ของทอี่ า งวา เปน พยานหลกั ฐานนนั้ จะตอ งนาํ ไปสง มอบตอ พนกั งาน สอบสวนหรอื สง ใหตอ ศาล ทง้ั นเ้ี พือ่ ใหค ูความหรือพยานทีเ่ กีย่ วขอ งตรวจดพู ยานวตั ถทุ ่ีเปน ของกลาง ในคดอี าญาบางอยา ง จาํ เปน ทจ่ี ะตอ งมกี ารหอ และตตี ราประทบั ไว เพอื่ ปอ งกนั มใิ หม กี ารสบั เปลย่ี นขนึ้ ภายหลัง ถาจะมีการแกหอหรือทําลายตราออกเพ่ือตรวจดูจะตองกระทําตอหนาคูความ หรือพยาน ทเี่ กี่ยวของน้ัน ในกรณที ีม่ กี ารหอ หรอื ตีตรากต็ องปฏิบตั ิตอหนาคคู วาม หรอื พยานท่ีเก่ยี วขอ งเชนกนั สําหรับบทบัญญัติมาตรานี้ มุงถึงพยานวัตถุที่เปนสังหาริมทรัพยหรือเปนส่ิงของที่จะเคล่ือนยาย อยูในสภาพท่ีหุมหอไว แตถาเปนวัตถุส่ิงของใหญ ไมอยูในสภาพท่ีจะกระทําการดังกลาวก็ใหอยูใน ดุลพินิจของพนักงานสอบสวน เจาหนาท่ีท่ีเกี่ยวของหรือเปนดุลพินิจของศาลท่ีจะดําเนินการอยางใด อยา งหนึง่ ตามควรแกกรณี เพื่อปอ งกันมิใหม ีการเปลยี่ นแปลงสับเปลีย่ นหลกั ฐานทเ่ี ปน พยานวตั ถนุ น้ั อันจะเปน เหตใุ หเ สยี ความยตุ ธิ รรมแกผูที่เกย่ี วขอ งได μÑÇÍ‹ҧคํา¾¾Ô Ò¡ÉÒÈÒÅ®¡Õ Ò คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®Õ¡Ò·Õè ÷ôð/òôùö การเปดทาํ ลายตราวัตถุพยานในช้ันสอบสวน ถาไดท าํ ตอหนา พยานทเ่ี กย่ี วของ แมจ ะทําลบั หลังจําเลยก็ไมข ดั กับประมวลกฎหมายวธิ ีพิจารณาความอาญา มาตรา ๒๔๒ คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò·èÕ ÷ð/òôøó ในคดที ม่ี ไิ ดม ขี อ โตเ ถยี งวา นา้ํ ตาลเมาทจ่ี บั กมุ ไดน น้ั ไมใ ช น้ําตาลเมามีแรงแอลกอฮอล สามารถดมื่ กนิ ได เชน สุรา หรอื มใิ ชสิ่งทจ่ี บั มาได และโจทกมิไดอ างมา เปนพยานวัตถุนั้นไมจําตองปฏบิ ตั ติ ามประมวลกฎหมายวิธีพจิ ารณาความอาญา มาตรา ๒๔๒

๒๑๕ ÷.ö ¢ŒÍ»¯ÔºÑμÔสําËÃѺ਌Ҿ¹Ñ¡§Ò¹ตําÃǨ¼ÙŒμÃǨ¤Œ¹¨Ñº¡ØÁ㹡ÒÃàºÔ¡¤ÇÒÁ ໚¹¾Âҹ㹪¹Ñé ÈÒÅ การนําพยานไปเบิกความตอศาลเปนเรื่องสําคัญย่ิง เพราะหากพยานไมไปเบิกความ ศาลก็จะตัดพยานฝายนั้นออกไป ทําใหพยานหลักฐานออนลงสงผลใหศาลตองออกหมายจับพยาน หรือศาลยกฟอง และเม่ือศาลยกฟองเพราะเหตุดังกลาว พนักงานอัยการก็จะสงเรื่องไปยัง ผูบังคับบัญชาของตํารวจ เพื่อพิจารณาขอบกพรองตอไป ดังน้ัน เจาพนักงานตํารวจซึ่งจะตองไป เบิกความเปนพยานศาล จะตอ งเตรยี มตัว ดงั ตอไปนี้ ñ. ¡ÒÃดาํ à¹¹Ô ¡Òá͋ ¹à»š¹¾ÂÒ¹ÈÒÅ (๑) เมื่อไดรับหมายเรียกใหไปเบิกความเปนพยานศาล ลงนามรับทราบในหมาย มอบปลายหมายใหเ จา หนา ที่ สว นตวั หมายเกบ็ ไวก บั เอกสารทเ่ี กยี่ วขอ งทจี่ าํ เปน ตอ งใชแ ละไดจ ดั เตรยี มไว เชน สาํ เนาคาํ ใหก ารในชนั้ พนกั งานสอบสวน สาํ เนาบนั ทกึ การจบั กมุ ภาพถา ยตา ง ๆ ในคดี และสาํ เนา เอกสารอื่น ๆ ท่ีเก่ียวของ เพ่ือใชทบทวนเหตุการณท่ีเกิดขึ้น กอนเบิกความเปนพยานศาล รวมทั้ง ลงรายละเอยี ด วนั เดือน ป เวลา และสถานท่ี ท่ตี องเปนพยานศาลไวในบันทกึ ชว ยจํา (๒) ทบทวนเหตุการณ วาเขาไปเกี่ยวของในคดีอยางไร ชวงระยะเวลาใด กอ นเกดิ เหตุ ขณะเกดิ เหตุ หรอื หลงั เกดิ เหตุ ทง้ั นจี้ ะตอ งสอดคลอ งกบั รายละเอยี ดในเอกสารทเี่ กยี่ วขอ ง ตาม (๑) (๓) ดูภาพถายผูตองหาในคดีเพื่อปองกันการจําผิดตัว เพราะระยะเวลาที่เกิดเหตุ หรือเก่ียวของในคดีกับระยะเวลาการเปนพยานศาลระยะหางกันมาก เชนเดียวกับของกลางในคดี และสถานทีเ่ กิดเหตุ จะตองจดจําในรายละเอียดใหไ ด ในคดสี ําคัญ ๆ จําเปนตองไปดสู ถานทเ่ี กดิ เหตุ กอนไปเบิกความเปนพยานศาล จะไดทราบวาสถานที่เกิดเหตุมีการเปล่ียนแปลงหรือไม อยางไร เมอื่ เปรยี บเทยี บกบั ภาพถา ยในขณะเกดิ เหตุ จะเกดิ ประโยชนใ นการเบกิ ความกรณที ท่ี นายจาํ เลยสอบถาม (ซกั คา น) เกย่ี วกบั สถานทเี่ กดิ เหตุ หรอื นาํ ภาพถา ยทร่ี ะบวุ า เปน สถานทเี่ กดิ เหตมุ าใหด ใู นชน้ั ศาลวา เปน ภาพถายบรเิ วณท่ีเกิดเหตหุ รือไม อยางไร (๔) กรณีเปนพยานคู จะตองประสานเพ่ือทบทวนในรายละเอียดใหสอดคลองกับ พยานที่จะตองเบิกความดวยกัน พรอมขอคําแนะนําจากพนักงานอัยการเจาของสํานวน จะไดทราบ ประเด็นขอตอ สขู องจําเลย และขอควรจดจําในการเบกิ ความ (๕) เตรียมความพรอมในการเบิกความ ขอ เทจ็ จรงิ ตามรูปคดใี นฐานะพยานโจทก ขอตอ สขู องฝายจาํ เลย โดยศกึ ษาจากคดแี บบเดียวกนั ทเ่ี คยเบิกความมาแลว รวมทัง้ แนวคาํ พพิ ากษา ของศาลและบคุ คลทเี่ คยเบกิ ความในคดที าํ นองเดยี วกนั มากอ น เพอื่ ปด ชอ งการซกั คา นของทนายจาํ เลย (๖) บุคคลที่ไมเคยเปนพยานศาลมากอน จะตองเตรียมตัวเปนพิเศษ โดยศึกษา สอบถามจากผูมีประสบการณ ในบางคร้ังหากมีเวลาและเปนคดีสําคัญ ๆ ควรเขาฟงการเปนพยาน ศาลในคดอี ่นื จะไดท ราบขัน้ ตอนตาง ๆ จะไดไ มมีความรูสึกตนื่ เตน รวมทงั้ ทราบถึงเทคนิค ลลี า หรอื กลยุทธการซกั คานของทนายจาํ เลย

๒๑๖ (๗) พักผอนใหเต็มที่ในคืนกอนวันเบิกความ พรอมทบทวนรายละเอียดแหงคดี ตลอดจนจดจําขอควรปฏิบัติในการไปเบิกความ ซ่ึงศาลจะแจงใหทราบโดยมีขอความอยูดานหลัง หมายเรียก (๘) ไปศาลตรงตามเวลาในหมาย และควรไปกอนเวลา จะไดมีโอกาสทบทวน ไดพ บอัยการ และพบฝา ยจําเลย การพบอาจไดข อมูลอันเปนประโยชนใ นการเบิกความ (๙) ไมค วรเลอื่ นการเปน พยานศาล เพราะปจ จบุ นั เปน การพจิ ารณาคดแี ละสบื พยาน แบบตอเน่อื ง ศาลจะไมยอมใหเลือ่ นการเปน พยานศาล (๑๐) กรณถี กู จาํ เลยอา งเปน พยานฝา ยจาํ เลย จะตอ งรายงานใหผ บู งั คบั บญั ชาทราบ และไปศาลตามกาํ หนดนดั ศกึ ษาแนวทางใหด ี เบกิ ความไปตามความเปน จรงิ พรอ มระมดั ระวงั ในการ เบกิ ความอยา เบิกความในกรณที เ่ี ปน ประโยชนต อฝายจาํ เลย (๑๑) เม่ือเบิกความไปแลว ควรทบทวนในรายละเอียดและจดรายละเอียดประเด็น ตาง ๆ ไว จะไดเก็บไวใชใหเปนประโยชนในคดีอ่ืน ๆ ท่ีมีขอเท็จจริงหรือลักษณะคดีคลายคลึง หรอื เหมือนกนั (๑๒) ในกรณมี พี ยานหลกั ฐานเพม่ิ เตมิ ทไี่ มเ คยปรากฏในสาํ นวนการสอบสวนมากอ น ใหเ ตรียมไปมอบใหพ นักงานอยั การกอนขน้ึ ศาล เพื่อพนกั งานอัยการจะไดพิจารณายนื่ ตอ ศาลตอไป ò. ¡Ã³àÕ Á×èÍàºÔ¡¤ÇÒÁ໚¹¾ÂÒ¹μ‹ÍÈÒÅ (๑) การแตงกายสุภาพเรียบรอย สุภาพออนนอมและใหความเคารพตอทาน ผูพิพากษา พนกั งานอยั การ และทนายความ (๒) เบิกความตามความเปนจริงใหสอดคลองหรือทํานองเดียวกับคําใหการในช้ัน สอบสวน น้าํ เสยี ง ชัดเจน เสียงดงั ฟง ชัด (๓) กอ นตอบคาํ ถามซกั คา นของทนายจาํ เลย ตอ งฟง คาํ ถามใหด ี วเิ คราะห แลว จงึ ตอบไปตามความเปนจรงิ (๔) ตอบคําถามในสวนที่เก่ียวของกับตัวพยานเองใหตรงกับขอเท็จจริงในกรณีที่ ประเด็นทีซ่ ักคา นเกีย่ วของกับพยานผูอ ่นื พยานไมตองตอบ (๕) การเบิกความตองรักษาผลประโยชนของฝา ยโจทกใ หมาก (๖) เมื่อตกใจ ประหมา จะตองต้ังสติและควบคุมอารมณ พรอมตอบคําถาม อยางวเิ คราะห (๗) อยาโตเถียงกับทนายความ หากเกิดปญหาตาง ๆ ทานผูพิพากษาจะชวย ดาํ เนนิ การใหเกดิ ความเปนธรรม (๘) เม่ือไมแนใ จในขอ เท็จจรงิ อาจปฏิเสธคาํ ถามโดยใชค ําวา “จาํ ไมไ ด” กบั “ไมไ ด สงั เกต” ตามสภาวะที่เหมาะสม

๒๑๗ (๙) ในการเบิกความ หลังจากท่ีทนายจําเลยซักคานแลว หากมีประเด็นที่เปน ประโยชนเ พมิ่ เตมิ หรอื หกั ลา งทท่ี นายจาํ เลยซกั คา น พนกั งานอยั การจะถามตงิ พยานจะตอ งวเิ คราะห ดวยวา เหตุใดพนกั งานอัยการจึงถามติง (๑๐) เมื่อรูวา ตอบคาํ ถามผิดพลาดใหแถลงตอศาลขอเบิกความใหม (๑๑) ส่ิงสําคัญอีกประการหน่ึง คือ การรับรองเอกสาร หากเปนเอกสารฝายโจทก ตองดูใหละเอียดและถูกตองกอนรับรอง แตหากเปนเอกสารจากฝายจําเลยพิจารณาใหดีกอนยืนยัน หลักฐาน หากสงสยั ไมแ นใ จไมควรรบั รอง (๑๒) กอ นเสรจ็ สน้ิ การเบกิ ความ หากมปี ระเดน็ ทเี่ ปน สาระสาํ คญั แหง คดแี ละพนกั งาน อัยการไมไดถาม ใหพ ยานแถลงตอศาลขอเบิกความเพิม่ เตมิ (๑๓) ตองต้ังใจฟงเม่ือศาลอานคําเบิกความ หากไดยินไมชัดเจน ตองขออนุญาต ศาลใหอ า นทวนใหฟ ง หากมผี ดิ พลาดไมต รงกบั ทเี่ บกิ ความใหท กั ทว งและขอแกไ ขใหถ กู ตอ งและใหศ าล บนั ทกึ การแกไขไวใ นสํานวนดว ย (๑๔) หากทนายจําเลยถามถึงวิธีปฏิบัติซ่ึงเปนความลับ เชน การสืบสวนกอนการ จบั กมุ หรือการไดมาซง่ึ ขอมลู บางอยา ง ไมค วรตอบคําถามน้นั โดยอา งความเสียหายจะเกิดข้นึ ตอการ สืบสวนในเรื่องสําคญั หรือกรณสี ายลบั โดยอางเหตอุ ันตรายท่ีจะเกดิ ตอ สายลับ ในกรณีที่ตองไปเบิกความเปนพยานในช้ันศาลนั้น เปนสิ่งท่ีเจาพนักงานตํารวจตอง ใหความสาํ คัญเปนอยางมาก และส่ิงบกพรองทม่ี กั จะพบเหลานี้ จะตอ งมิใหเ กิดข้นึ คือ ¢ŒÍº¡¾Ã‹Í§¢Í§à¨ŒÒ¾¹¡Ñ §Ò¹ã¹¡ÒÃ໹š ¾ÂÒ¹ÈÒÅ (๑) พยานไมส นใจ ขาดการฝกฝน ขาดประสบการณก ารเปน พยานศาล (๒) พยานไมทําการบาน กลาวคือ ไมทบทวนขอเท็จจริงตามคําใหการไมไปดู สถานท่ีเกิดเหตุ ไมไปพบพนักงานอัยการกอนเบิกความ จึงขาดในรายละเอียด และกลยุทธ ในการเบิกความ (๓) พยานจดจาํ ในรายละเอยี ดไมไ ด อนั อาจสบื เนอื่ งมาจากไมไ ดร ว มจบั กมุ แตม ชี อื่ ในบนั ทึกการจบั กุม จงึ ถกู ทนายจําเลยอางเปน พยานฝา ยจาํ เลย (๔) ไมส ามารถควบคมุ อารมณโ กรธ ประหมา ตนื่ เตน ตกใจ ขาดความมนั่ ใจในตวั เอง (๕) ตอบคาํ ถามในสว นทต่ี นเองไมเกี่ยวของ หรือตอบเกินประเดน็ ที่ถาม หรอื ตอบ ไมต รงคําถาม หรือตอบไมส อดคลองกบั พยานคนอ่ืน (๖) ดืม่ สุรา มาสาย ไมม าศาลตามนัด เล่อื นศาลเสมอ ไมใ หความสาํ คัญตอคดี (๗) ไมเตรียมตัว ไมสนใจเอกสารท่ีเกี่ยวของ จัดระบบการรวบรวมเอกสาร กอ นเบิกความไมดี

๒๑๘ และเน่ืองจากการเปนพยานศาลของเจาพนักงานตํารวจเปนเร่ืองสําคัญย่ิง ดังน้ัน สาํ ¹¡Ñ §Ò¹ตาํ ÃǨá˧‹ ªÒμÔ ÁËÕ ¹§Ñ ÊÍ× Ê§Ñè ¡Ò÷Õè ðððô.ö/ñøñù Å§Ç¹Ñ ·Õè ññ ¡ÁØ ÀÒ¾¹Ñ ¸ òõôõ กาํ ªºÑ ¡Òû¯ºÔ μÑ Ô¡Ã³Õ¡ÒÃ໹š ¾ÂÒ¹ÈÒŢͧ¾¹Ñ¡§Ò¹ÊͺÊǹ และผูเ ก่ียวของ ดงั น้ี ๑. ใหต าํ รวจทจ่ี ะเปน พยาน ไปเบกิ ความตามทศี่ าลนดั โดยเครง ครดั โดยถอื เปน งาน ราชการสาํ คญั ๒. กรณีตํารวจท่ีเปนพยานศาลโยกยายไปที่อื่น ขอใหไปเบิกความที่ศาลเดิม โดยถอื เปน การเดนิ ทางไปราชการ เพราะในการพจิ ารณาคดตี อ เนอื่ งจะไมส ง ประเดน็ ไปสบื พยานทอ่ี นื่ ๓. ใหตํารวจรายงานผลการสงหมายเรียกพยานกลับมายังศาลผูออกหมายเรียก เพอ่ื ประโยชนในการประสานงานกบั ศาลผูออกหมาย ๔. หากมีพยานสําคัญท่ีจําเปนตองนํามาเบิกความกอนถึงวันเร่ิมสืบพยานหรือมี เหตุจําเปนเก่ียวกับความปลอดภัยของพยาน ใหตํารวจประสานงานกับอัยการ เพ่ือขอใหศาลนัดสืบ พยานดงั กลาวเปนกรณีพเิ ศษ ๕. ขอใหสถานีตํารวจแตละแหง กําหนดบุคคลใดบุคคลหน่ึงในหนวยงานเปน ผรู บั ผดิ ชอบในการติดตามพยานและประสานงานกับศาลชั้นตนแตละศาลโดยตรง จงึ แจง ใหท ราบวา การเปน พยานศาลนนั้ ถอื วา เปน การปฏบิ ตั ริ าชการสาํ คญั ทต่ี อ งให ความรว มมอื อยางจริงจงั áÅШҡ»ÃÐÁÇÅÃÐàºÂÕ º¡ÒÃตาํ ÃǨäÁà‹ ¡ÂÕè Ç¡ºÑ ¤´Õ Å¡Ñ É³Ð·Õè õ÷ º··Õè ñó ¡ÒÃÃÒÂ§Ò¹μ¹ àÁÍè× ¶¡Ù ÍÒŒ §à»¹š ¾ÂÒ¹ ä´กŒ าํ ˹´Ë¹ÒŒ ·¢Õè ͧà¨ÒŒ ¾¹¡Ñ §Ò¹ตาํ ÃǨàÁÍè× ¶¡Ù ÍÒŒ §à»¹š ¾ÂÒ¹ ¾ÍÊÃ»Ø ä´´Œ §Ñ ¹éÕ การรายงานตน เม่ือถูกอางเปน พยาน ขอ ๑. เนอ่ื งจากเคยปรากฏวา ขา ราชการตาํ รวจทถี่ กู อา งเปน พยานในคดอี าญาบางคน เบกิ ความเลอะเลอื น แตกตา งกนั ถอ ยคาํ ของตนเองทใ่ี หไ วใ นชน้ั สอบสวน หรอื พยานทร่ี เู หน็ เหตกุ ารณ มาดวยกันใหการคลาดเคลื่อนจากความเปนจริง กระทําใหเปนท่ีระแวงสงสัยในถอยคําน้ันเปนเหตุ ใหเสียความเท่ียงธรรม และบางทีก็เปนผลใหตํารวจผูนั้นเองตองมีโทษฐานแจงความเท็จหรือเบิก ความเท็จได พฤติการณเ ชนน้ไี มเ ปน ท่ีพึงปรารถนาในทางการตาํ รวจ ใหพ งึ เขา ใจวา การรกั ษาความสงบเรียบรอ ยน้นั เปนหนา ทีอ่ ันสําคญั ของตาํ รวจ ตํารวจพึงระลึกอยูเสมอวา ตนมีหนาท่ีในการนี้ยิ่งกวาบุคคลอ่ืนในการที่จะตองดูและรักษาเหตุการณ ดวยความระมัดระวังใหเหมาะสมกับหนาที่ เมื่อประสบเหตุการณที่เกิดขึ้นตองพยายามสังเกตและ จดจําพฤติการณนั้นไวโดยละเอียดและดวยความเท่ียงธรรมเพ่ือประโยชนดังวานี้ จึงเปนหนาที่ของ ผูบังคับบัญชาท่ีจะตองอบรมตํารวจ ในบังคับบัญชาของตนใหเปนผูมีไหวพริบรูจักสังเกตการณที่ควร ตอ งสงั เกตและจดจาํ อยา ใหเ ปน วา สงิ่ ทค่ี วรรคู วรเหน็ แตต นเองมไิ ดส นใจสงั เกตหรอื จดจาํ ไว ครน้ั ถกู ซกั ถาม กใ็ หถอ ยคําที่ถูกตอ งไมได บางคราวก็ใหก ารพอใหพน ตวั เชน นี้เปนตน ไมค วรทีจ่ ะใหม อี ยูใ นนสิ ัยของ

๒๑๙ ตํารวจเปนอันขาด เมื่อไมรูไมเห็นหรือจําไมไดก็บอกไปตามตรงก็ยิ่งดีกวาบอกสง ๆ ไป หรือบอก เพ่ือโออวดหรือแสดงใหเห็นวาตนรูเห็นเหตุการณถี่ถวนตลอดในขอท่ีซักถาม ซ่ึงไมเปนความจริง อีกประการหน่ึงส่ิงเฉพาะหนาที่ควรรูควรเห็นแท ๆ โดยมิตองใหความสังเกตเปนพิเศษอยางใด หรือไดรูเห็นมาแลว แตมิไดเอาใจใสที่จะสังเกตหรือจดจําไว ครั้นถึงเวลาใหถอยคําหรือเบิกความ ก็ไมรูไมเห็นจําไมได ดังน้ีก็ไมสมกับหนาที่ของตํารวจผูรักษาความสงบเรียบรอยท่ีดี ตํารวจจะตอง พยายามกระทาํ ตนใหเ ปน ผมู หี ไู วตาไว ไหวพรบิ ตอ เหตกุ ารณ รจู กั สงั เกตในสง่ิ ทค่ี วรสงั เกต และจดจาํ ไว เพื่อความเที่ยงธรรม ในหนาที่เชิดชูเกียรติศักด์ิของตํารวจใหเปนที่นิยมรักใครนับถือของประชาชน ตอไป คดีบางเรื่องแมจะมีพยานตํารวจผูเดียวก็อาจถือเปนขอช้ีขาดไดโดยปราศจากสงสัย ฉะน้ัน ใหผูบังคบั บญั ชาหมัน่ อบรมตาํ รวจในเรื่องนแี้ ละถือเปนความสาํ คัญ ขอ ๒. เม่ือขาราชการตํารวจถูกอางเปนพยานในคดอี าญา ใหป ฏบิ ตั ิดังตอไปนี้ (๑) คดีอาญาที่พนักงานอัยการอางตํารวจเปนพยาน ถาผูถูกอางเปน นายตํารวจช้ันประทวนและพลตํารวจ ใหเ ปนหนา ทขี่ องผบู งั คับบญั ชาผทู ําการสอบสวนในคดนี น้ั หรือ สารวัตร หรือผูบังคับกองเรียกผูท่ีจะเปนพยานน้ันชี้แจงความจําของตนท่ีไดใหการไวในการสอบสวน เพอื่ ปอ งกนั การหลงลมื แตถ า เปน นายตาํ รวจชน้ั สญั ญาบตั รถกู อา งเปน พยานแลว เปน หนา ทขี่ องตาํ รวจ ที่ถูกอางนั้นเตรียมตัวเปนพยานตามท่ีบันทึกไวในสํานวน แมสงสัยประเด็นขอใด ก็ใหติดตอกับ พนักงานอยั การผูว า คดีในคดนี นั้ (๒) ถา จาํ เลยในคดที พ่ี นกั งานอยั การฟอ งไดอ า งวา ตาํ รวจคนใดเปน พยานจาํ เลย ในคดอี าญา ¡. ¤´Õ¸ÃÃÁ´Ò ใหตํารวจท่ีถูกอางรายงานช้ีแจงขอความที่ตนรูเห็นตอ ผบู งั คบั บญั ชาทป่ี กครองโดยตรงในทน่ี น้ั ทราบลว งหนา อยา งนอ ย ๑ วนั ถา ไมส ามารถหรอื ไมม เี วลาพอ ที่จะรายงานใหทราบไดตามกําหนดนี้ก็ใหรายงานโดยเร็วท่ีสุดท่ีสามารถจะทําได เมื่อผูบังคับบัญชา โดยตรงรับรายงานทราบก็เปนอันพอ แตถาปรากฏวาเหตุผลที่จะเบิกความตามจําเลยอางน้ัน เกย่ี วแกร ะเบยี บทางการของกรมตาํ รวจแลว ถา เปน ตาํ รวจในจงั หวดั กรงุ เทพมหานคร ใหผ บู งั คบั บญั ชา นนั้ เสนอไปจนถงึ ผกู าํ กบั การหรอื ผบู งั คบั การ นอกจากนใ้ี หเ สนอจนถงึ ผบู งั คบั การพจิ ารณาอกี ชนั้ หนง่ึ ¢. ¤´ÍÕ ¡Ø ©¡Ãèˏ ÃÍ× ¤´àÕ ¡ÂèÕ Ç¡ºÑ ¡ÒÃàÁÍ× §ËÃÍ× ¤´สÕ าํ ¤ÞÑ ซงึ่ จาํ เลยมอี ทิ ธพิ ล ใหรายงานเหตุผลที่ตํารวจผูถูกอางเปนพยานรูเห็นเพียงใด จนถึงผูบังคับการหรือผูกํากับการดังกลาว ในทา ยของวรรคกอ นและใหเ ปน หนา ทข่ี องผบู งั คบั การหรอื ผกู าํ กบั การพจิ ารณาเสนอใหผ บู งั คบั บญั ชา เหนอื ทราบเปน เรอื่ ง ๆ ไป ขอ ๓. คดีที่ราษฎรฟองขาราชการตํารวจในคดีอาญา เนื่องจากการกระทําการตาม หนาที่ ถาราษฎรอางตํารวจเปนพยานได ตํารวจผูท่ีจะเปนพยานน้ันรายงานขอความที่ตนรูเห็นตอ ผบู งั คบั บญั ชาของตนตามลาํ ดบั ชน้ั ถา เปน ตาํ รวจในจงั หวดั กรงุ เทพมหานคร ใหร ายงานถงึ ผบู งั คบั การ เวน แตห นวยใดมผี บู ังคบั บัญชาเพียงชนั้ ผูกาํ กับการก็ใหร ายงานถึงผูก าํ กบั การ นอกจากน้ี ใหรายงาน

๒๒๐ ผูบังคับกอง และใหเปนหนาท่ีเก่ียวถึงความเสื่อมเสียแกกรมตํารวจแลว ใหเสนอรายงานน้ันจนถึง กรมตาํ รวจ ปรากฏวาพยานโจทกซ่ึงเปนนายตํารวจไดรับหมายนัดของศาลแลวไมไปศาล และไมแจงเหตุขัดของใหศาลทราบ ทําใหศาลตองเลื่อนการพิจารณาคดีไปบอย ๆ เปนเหตุใหการ พจิ ารณาคดขี องศาลตอ งลา ชา เสยี หายแกร าชการศาลและตวั คคู วามดว ย เพราะคดบี างเรอ่ื งหากพยาน ไปศาลกอ็ าจจะทาํ ใหก ารพจิ ารณาพพิ ากษาเสรจ็ ไดใ นปน ี้ แตเ มอื่ พยานสว นมากทเี่ ปน นายตาํ รวจไมไ ป ศาลตามวนั นดั เชน นี้ จงึ ทาํ ใหค ดขี องศาลตอ งคา งการพจิ ารณา อนั เปน เหตใุ หค ดคี า งพจิ ารณาของศาล อาญาคางปม ากกวา ท่คี วรจะเปน จงึ ใหน ายตาํ รวจท่ตี อ งไปเปน พยานศาล ขอใหไ ปตามกําหนดนัด ถา หากมเี หตุ ขัดของก็ขอใหแ จง ศาลอาญาทราบกอ นวันนดั พิจารณา (สนธยา รัตนธารส, ๒๕๕๘)

๒๒๑ คํา¾¾Ô Ò¡ÉÒÈÒÅ®¡Õ Ò ¾ÂÒ¹ºÍ¡àÅ‹ÒäÁÁ‹ Õน้ํา˹ѡ คาํ ¾Ô¾Ò¡ÉÒÈÒÅ®¡Õ Ò·èÕ ññòð/òõòñ คําของพยานโจทกซ่ึงนา จะมสี วนเกี่ยวขอ งดวย ในการกระทาํ ผิดไมม นี ํ้าหนักใหรับฟง สว นคําของผทู จี่ าํ เลยเลา ใหฟ ง วา ไดปลน ทรพั ยร ายนแี้ ตไ มไดต วั มาสบื มแี ตคาํ ใหก ารจดไวใ นชั้นสอบสวน เปน พยานบอกเลารบั ฟงไมไ ด คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒÈÒÅ®¡Õ Ò·èÕ ñðõù/òõóñ ผตู ายระบุชือ่ คนรา ยแกผ ูถาม ๓ ครงั้ ในเวลา หา งกนั ไมม ากนกั โดยครง้ั ทส่ี ามผตู ายระบชุ อื่ คนรา ย ขณะทผ่ี ตู ายมอี าการเพยี บหนกั ทรุ นทรุ าย ตอ จากนน้ั ผูตายก็พูดไมไดแลว แสดงวาผูตายกลาวยํ้ายืนยันในขณะท่ีตนเองรูตัววาใกลจะตายคํากลาวของ ผตู ายเชน น้ียอ มรบั ฟง เปน พยานไดวา เปนความจรงิ คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒÈÒŮաҷÕè õùñö/òõóñ คําบอกเลาของผูตายนั้นกอนท่ีจะรับฟงตอง ปรากฏวาในเวลาท่ีผูตายตองพูดเชนน้ัน ผูตายคิดวาตนจะตายไมมีหวังจะรอดชีวิต แตโจทกไมไดสืบ ขอความน้ี จึงฟง ลงโทษจําเลยไมไ ด คาํ ¾¾Ô Ò¡ÉÒÈÒŮաҷèÕ ñðùõ/òõóõ ขณะเกดิ เหตเุ ปนเวลากลางวนั แมโ จทกจะไมมี ประจกั ษพ ยานเหน็ จาํ เลยยงิ ผตู าย แตโ จทกม พี ยานเหน็ เหตกุ ารณเ กย่ี วกบั จาํ เลยในวนั เกดิ เหตหุ ลายคน โดยกอนเกิดเหตุมีพยานเห็นจําเลยกับพวกน่ังรถไปกับผูตาย หลังเกิดเหตุมีพยานเห็นจําเลยกับพวก ขบั รถออกมาจากทเี่ กดิ เหตุ นอกจากนเ้ี มอ่ื พยานโจทกพ บผตู ายถกู ยงิ นอนอยู ผตู ายบอกวา ถกู นายสมบตั ิ กบั พวกหลอกมาใชอ าวธุ ปน ยงิ ชงิ เอารถไป ขอใหไ ปบอกมารดาผตู ายดว ยและไดบ อกดว ยวา ตนจะตอ ง ตายแน ขณะนําผูตายขึ้นรถเพื่อไปสงโรงพยาบาลผูตายรองวาโอย ไมไหวแลวซึ่งเปนสิ่งที่ชี้ใหเห็นวา ผูตายคงรูตัววา ตองตายแน พยานโจทกไดบ นั ทึกคาํ บอกเลาของผูตายไว ดงั น้ีคาํ บอกเลา ของผูตายวา นายสมบตั เิ ปน คนรา ยรบั ฟง ได และเมอื่ ฟง ประกอบกบั พยานโจทกท เี่ หน็ เหตกุ ารณเ กยี่ วกบั จาํ เลยแลว ทาํ ใหน า เชอื่ วา นายสมบตั ทิ ผี่ ตู ายระบชุ อื่ นนั้ คอื จาํ เลย ทง้ั ในชนั้ สอบสวนจาํ เลยใหก ารรบั สารภาพ และ นาํ ชท้ี เี่ กดิ เหตุ คาํ ใหก ารมรี ายละเอยี ดตา ง ๆ ทง้ั มลู เหตทุ จ่ี ะกระทาํ ความผดิ เหตกุ ารณก อ นวนั เกดิ เหตุ ในวันเกิดเหตุและหลังเกิดเหตุ ซ่ึงหากจําเลยไมใหการดวยความสมัครใจแลวคงจะไมมีรายละเอียด ดังกลา ว พยานหลักฐานของโจทกจงึ ฟงไดโดยแจงชดั ปราศจากสงสยั วาจําเลยเปนคนรา ย คาํ ¾Ô¾Ò¡ÉÒÈÒÅ®¡Õ Ò·èÕ ó÷øõ/òõóò คําใหการชน้ั สอบสวนของผูเสยี หายเปน เพียง พยานบอกเลา ซ่งึ จําเลยไมม โี อกาสซกั คาน จึงนํามารับฟง ลงโทษจาํ เลยไมได คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒÈÒŮաҷèÕ ôöõ/òõóø คําเบิกความของเจาพนักงานตํารวจผูจับกุม และพนักงานสอบสวนท่ีวาจําเลยไดใหการรับสารภาพในชั้นจับกุมและชั้นสอบสวนวาไดรวมกับพวก ลักรถยนตของผูเสียหายเปนเพียงพยานบอกเลาไมมีน้ําหนักใหรับฟงไดโดยลําพังเม่ือจําเลยใหการ ปฏเิ สธในชนั้ พจิ ารณาวา มไิ ดก ระทาํ ความผดิ และโจทกไ มม พี ยานหลกั ฐานอนื่ พยานหลกั ฐานของโจทก จงึ ไมมนี า้ํ หนกั ใหฟง วาจาํ เลยไดร ว มกบั พวกลักรถยนตข องผเู สยี หายไป

๒๒๒ คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒÈÒŮաҷÕè ùôñó/òõóù โจทกไมมีประจักษพยานเห็นจําเลยท่ี ๓ เปน คนรา ยขณะเกดิ เหตุ พยานหลกั ฐานโจทกม เี พยี งบนั ทกึ การจบั กมุ บนั ทกึ คาํ ใหก ารชนั้ สอบสวนทจ่ี าํ เลย ที่ ๓ ใหก ารรับสารภาพบันทึกนําช้ีท่ีเกิดเหตปุ ระกอบคาํ รบั สารภาพและภาพถา ยซงึ่ จําเลยท่ี ๓ ปฏิเสธ ในชั้นศาลและไมป รากฏขอ เทจ็ จรงิ วา จาํ เลยท่ี ๓ ไดร ับสวนแบง ทรัพยทีถ่ กู ปลน จึงเปน พยานบอกเลา ที่ไมม นี ้าํ หนกั เพียงพอใหร บั ฟง วา จําเลยท่ี ๓ รวมปลนทรพั ยของผูเสยี หายทั้งสอง คํา¾Ô¾Ò¡ÉÒÈÒŮաҷèÕ øñôø/òõõñ เจาพนักงานตํารวจเปนผูจับจําเลยมิใชราษฎร เปนผูจับจึงไมมีกรณีที่จะตองแจงสิทธิตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๘๔ วรรคหน่ึง แตเจาพนักงานตํารวจ ผจู บั ตอ งแจง สิทธิตาม ป.ว.ิ อ. มาตรา ๘๓ วรรคสอง เมื่อบันทกึ การจับกมุ มีขอ ความวาจําเลยใหการ รบั สารภาพ จงึ ตอ งหา มมใิ หน าํ คาํ รบั สารภาพในชน้ั จบั กมุ ของผถู กู จบั มารบั ฟง เปน พยานหลกั ฐานตาม ป.วิ.อ. มาตรา ๘๔ วรรคส่ี และเมื่อบันทึกการจับกุมไมมีขอความใดที่บันทึกการแจงสิทธิแกจําเลย ผถู กู จบั ตามที่ ป.ว.ิ อ. มาตรา ๘๓ วรรคสอง บญั ญตั เิ ลย ทงั้ พยานโจทกท ร่ี ว มจบั กมุ กไ็ มไ ดเ บกิ ความถงึ เรอ่ื งการแจง สทิ ธแิ ตอยา งใด แมโจทกจะสง บนั ทกึ การแจง สิทธิผถู กู จบั มาพรอ มกับบนั ทกึ การจับกุมใน ชนั้ พจิ ารณาสบื พยานโจทก แตบ นั ทกึ การแจง สทิ ธผิ ถู กู จบั ดงั กลา วมลี กั ษณะเปน แบบพมิ พเ ตมิ ขอ ความ ในชองวางดวยนํ้าหมึกเขียนโดยเจาพนักงานตํารวจผูบันทึกเปนคนละคนกับท่ีเขียนบันทึกการจับกุม ทง้ั ใชป ากกาคนละดา มและไมม ขี อ ความวา ผถู กู จบั มสี ทิ ธจิ ะใหก ารหรอื ไมใ หก ารกไ็ ด กบั ไมม ขี อ ความวา ถอยคําของผูถูกจับนั้นอาจใชเปนพยานหลักฐานในการพิจารณาคดีไดแตอยางใด แมจะมีขอความ แจงสิทธิเร่ืองทนายความก็เปนการแจงสิทธิไมครบถวนตามที่ ป.วิ.อ. มาตรา ๘๓ วรรคสองบัญญัติ ฉะนั้นถอยคําอื่นของจําเลยตามบันทึกการจับกุมจะรับฟงเปนพยานหลักฐานในการพิสูจนความผิด ของจาํ เลยหาไดไ มเ ชน กนั ดงั นนั้ บนั ทกึ การจบั กมุ จงึ ไมอ าจอา งเปน พยานหลกั ฐานไดเ พราะเปน พยาน หลกั ฐานทเี่ กดิ ขน้ึ โดยไมชอบ ท้ังน้ี ตาม ป.ว.ิ อ. มาตรา ๒๒๖ คํา¾¾Ô Ò¡ÉÒÈÒÅ®¡Õ Ò·Õè ññùó/òõôò คดีนโี้ จทกไมม ปี ระจกั ษพยานทร่ี ูเ หน็ เหตุการณ มาเบิกความตอศาล คงมีแตคําเบิกความของพนักงานสอบสวนวา หลังเกิดเหตุ ผ. มาแจงวาจําเลย มาบอกกับ ผ. วา จําเลยทาํ อาวุธปนลั่นถกู ผูต าย ซง่ึ เปนการไดรับคาํ บอกเลา มาจาก ผ. อีกทอดหน่ึง และถอยคําท่ีรับฟงมาก็มิไดยืนยันวาจําเลยยิงผูตายโดยมีเจตนาฆาเปนแตเพียง ผ. ไดรับคําบอกเลา จากตัวจําเลยวาจําเลยทําอาวุธปนลั่นถูกผูตาย ความจริงจะเปนเชนใด ผ. ก็มิไดรูเห็นเหตุการณดวย ตนเอง ทั้งโจทกก็มิไดตัว ผ. ซึ่งเปนพยานสําคัญมาสืบในชั้นพิจารณาคดีของศาลคงสงอางบันทึก คําใหการในชั้นสอบสวนของ ผ. ซึ่งบันทึกดังกลาวพนักงานสอบสวนจัดทําขึ้นฝายเดียวและจําเลย ไมมีโอกาสโตแยงคัดคาน จึงยังไมอาจรับฟงยืนยันวาเปนความจริงดังกลาวได ท้ังขอความในบันทึก การจับกุมก็ระบุเพียงวา จําเลยใหการรับสารภาพเทานั้นหาไดมีขอความบันทึกระบุถึงพฤติการณ แหงการกระทําผิดไวไม ซ่ึงขอความดังกลาวเปนสาระสําคัญสวนหน่ึงของพฤติการณแหงคดี บันทึก การจับกุมดังกลาว จึงยังไมอาจช้ียืนยันวาจําเลยกระทําความผิด พยานหลักฐาน โจทกยังไมพอฟง ลงโทษจําเลยในความผดิ ฐานฆาผตู าย

๒๒๓ คาํ ¾Ô¾Ò¡ÉÒÈÒÅ®¡Õ Ò·èÕ ñðóòø/òõõõ วธิ พี ิจารณาในขอท่ีเกยี่ วกบั การยื่นบัญชีระบุ พยานในคดีอาญานั้น ป.วิ.อ. ไดบัญญัติไวโดยเฉพาะในมาตรา ๑๗๓/๑, ๑๗๓/๒ และ ๒๔๐ แลว โดยมเี จตนารมณไ มเ นน บงั คบั ใหโ จทกต อ งระบชุ อ่ื เอกสารแตล ะฉบบั หรอื ชอื่ วตั ถแุ ตล ะอนั ทอี่ ยใู นสาํ นวน การสอบสวนของพนักงานสอบสวนไวในบัญชีระบุพยาน เพราะในคดีอาญาที่จําเลยไมใหการหรือ ใหก ารปฏเิ สธ กฎหมายมมี าตรการใหม กี ารตรวจพยานหลกั ฐาน โดยใหโ จทกส ง เอกสารและวตั ถทุ โี่ จทก จะอางเปนพยานใหอีกฝายตรวจสอบตามที่คูความรองขอหรือศาลเห็นสมควรกอนสืบพยานโจทก โดยมีวัตถุประสงคใหการพิจารณาเปนไปดวยความรวดเร็วตอเน่ืองและเปนธรรม ซึ่งศาลมีอํานาจ ทจ่ี ะกาํ หนดใหม วี นั ตรวจพยานหลกั ฐานกอ นกาํ หนดวนั นดั สบื พยานหรอื ไมก ไ็ ด โดยคาํ นงึ ถงึ เจตนารมณ ของกฎหมายดังกลาว กรณีจึงไมจําตองใช ป.วิ.พ. เรื่องการย่ืนบัญชีระบุพยานในคดีแพงมาใชบังคับ ในคดีอาญาน้ตี ามนยั แหง ป.วิ.อ. มาตรา ๑๕ ดังน้ัน ทโี่ จทกอ างบัญชรี ะบุพยานโจทกซ่งึ ไมใ ชพยาน บคุ คลวา “สรรพเอกสารและวตั ถุพยานของกลางในสาํ นวนการสอบสวนคดีน้ี” ก็เปน การย่ืนบญั ชรี ะบุ พยานโจทกโ ดยชอบดวยกฎหมายแลว ศาลชน้ั ตน ใหเ ลอื่ นวนั นดั พรอ มเพอ่ื สอบคาํ ใหก ารจาํ เลย ตรวจพยานหลกั ฐานและกาํ หนด วันนัดสืบพยานเดิมไปเปนนัดพรอมเพื่อสอบคําใหการจําเลยและกําหนดวันนัดสืบพยานโจทกและ พยานจําเลย จึงมีผลเทากับศาลช้ันตนมีคําสั่งยกเลิกวันตรวจพยานหลักฐานโดยปริยาย กรณีจึงตก อยใู นบังคับของ ป.วิ.อ. มาตรา ๒๔๐ ซ่งึ เปนกรณีท่ศี าลมไิ ดกําหนดใหมวี ันตรวจพยานหลักฐานตาม มาตรา ๑๗๓/๑ ซ่ึงตามวรรคหน่ึงของมาตราดังกลาว กําหนดใหคูความท่ีประสงคจะอางเอกสารท่ี อยูในความครอบครองของตนเปนพยานหลักฐาน ใหยื่นพยานเอกสารนั้นตอศาลกอนวันสืบพยาน ไมนอยกวาสิบหาวัน เพื่อใหคูความอีกฝายหน่ึงมีโอกาสตรวจและขอคัดสําเนาเอกสาร ไดกอนที่ จะนําสืบพยานเอกสารน้ัน เวนแต “...หรือศาลเห็นสมควรสั่งเปนอยางอื่นอันเน่ืองจากสภาพและ ความจําเปนแหงเอกสารน้ัน” การท่ีโจทกมิไดปฏิบัติตามเง่ือนไขของบทบัญญัติแหงกฎหมายมาตรา ดังกลาวโดยจําเลยยอมรับตอศาลช้ันตนที่สอบจําเลยวาไมติดใจตรวจสอบเอกสารของโจทกแลว ศาลช้ันตนดําเนินกระบวนพิจารณาตอไป โดยสอบคําใหการจําเลยและใหฝายจําเลยตรวจดูเอกสาร และฝา ยจาํ เลยแถลงรับขอ เท็จจริงตามเอกสารดังกลา ว แลว ศาลชัน้ ตนรบั เอกสารไว โดยนดั สบื พยาน โจทกและพยานจําเลยตอไป และศาลช้ันตนไดใหฝายจําเลยตรวจเอกสารดังกลาวดูแลว โดยจําเลย ไมตอ งการสําเนา การที่ศาลชน้ั ตน รบั เอกสารดงั กลาวใชเปน พยานหลกั ฐานในคดนี ั้น จงึ เปน อํานาจที่ ศาลชัน้ ตน กระทําไดโดยชอบดวยกฎหมายอนั เนือ่ งมาจากสภาพและความจาํ เปน แหงเอกสารตามนัย แหง ป.ว.ิ อ. มาตรา ๒๔๐ วรรคหนึง่ แลว ไมไ ดน าํ สบื วา จาํ เลย เปน ผไู ดร บั อนญุ าตใหม แี ละใชอ าวธุ ปน หรอื ไม และอาวธุ ปน ดงั กลา ว มีเครื่องหมายของเจาพนักงานประทับหรือไม เมื่อจําเลยใหการปฏิเสธในช้ันพิจารณาพยานหลักฐาน โจทกจึงไมมีนํ้าหนักพอลงโทษจําเลยในฐานะน้ี สําหรับความผิดฐานยายศพเพื่อปดบังการตาย หรือเหตุแหงการตาย ขอเท็จจริงเม่ือปรากฏจากการนําสืบของโจทกวา ศพของผูตายถูกเคล่ือนยาย ไปเพียง ๒๐ เมตร และยายไปอยูในที่เปดเผยสามารถถูกพบไดโดยงายจึงไมมีลักษณะเปนการยาย เพ่อื ปด บงั การตายหรอื เหตุแหง การตายอนั จะเปน ความผิดในฐานน้จี ําเลยจึงไมม ีความผิดในฐานนี้

๒๒๔ ºÃóҹءÃÁ เกียรติขจร วัจนะสวัสด์ิ “คํา͸ԺÒÂËÅÑ¡¡®ËÁÒÂÇÔ¸Õ¾Ô¨ÒóҤÇÒÁÍÒÞÒ Ç‹Ò´ŒÇ¡ÒÃดําà¹Ô¹¤´Õ ã¹¢éѹμ͹¡‹Í¹¡ÒþԨÒóҔ. กรงุ เทพฯ : สาํ นักพิมพ พลสยามพริ้นต้งิ (ประเทศไทย), ๒๕๕๓ จักรพงษ วิวัฒนวานิช “ËÅÑ¡·ÄɮաÒÃÊͺÊǹáÅСÒÃÃѺ¿˜§ªÑè§น้ํา˹ѡ¾ÂÒ¹ËÅÑ¡°Ò¹ 㹢ѹé ÊͺÊǹ”. กรุงเทพฯ : หางหุนสว นจํากัด พิมพอักษร, มปท. ณรงค ใจหาญ “ËÅ¡Ñ ¡®ËÁÒÂÇ¸Ô ¾Õ ¨Ô ÒóҤÇÒÁÍÒÞÒ”. กรงุ เทพฯ : สาํ นกั พมิ พว ญิ ชู น จาํ กดั , ๒๕๕๖ ธานิศ เกศวพิทกั ษ “คํา͸ºÔ Ò»ÃÐÁÇÅ¡®ËÁÒÂÇÔ¸Õ¾¨Ô ÒóҤÇÒÁÍÒÞÒ”. กรุงเทพฯ : สํานักพิมพ กรงุ สยาม พับลชิ ชงิ่ จาํ กัด, ๒๕๕๘ ธงชัย จนั ทรวริ ชั “ÃÇÁคํา¾¾Ô Ò¡ÉÒ®¡Õ Ò»ÃÐÁÇÅ¡®ËÁÒÂÇÔ¸Õ¾Ô¨ÒóҤÇÒÁÍÒÞÒ àÅÁ‹ ñ”. กรงุ เทพฯ : สํานกั พิมพ วญิ ชู น จาํ กดั , ๒๕๔๐ ปภาวรินทร จีนสกุล. “»˜ÞËÒ¡ÒÃËŒÒÁÃѺ¿˜§¾ÂÒ¹ºÍ¡àÅ‹ÒμÒÁ»ÃÐÁÇÅ¡®ËÁÒÂÇÔ¸Õ¾Ô¨ÒÃ³Ò ¤ÇÒÁÍÒÞÒ ÁÒμÃÒ òòö/ó : ÈÖ¡Éҡóջ˜ÞËÒ¡ÒÃÃѺ¿˜§¶ŒÍÂคํา¢Í§ºØ¤¤Å 㹪Ñé¹ÊͺÊǹ ໚¹¾ÂÒ¹ËÅÑ¡°Ò¹ã¹ÈÒÅ” สาขานิติศาสตร คณะนิติศาสตร. ปรีดี บรรยงค มหาวทิ ยาลยั ธุรกิจบณั ฑติ ย, ๒๕๕๓ สนธยา รัตนธารส “¡Ò乌 ¡ÒèºÑ áÅÐÊÔ·¸ÔμÒÁ¡®ËÁÒ”. สมทุ รปราการ : หางหนุ สว นจาํ กัด พูนทรัพยก ารพมิ พ, ๒๕๕๘

๒๒๕

๒๒๖ จัดพมิ พโ ดย โรงพิมพตํารวจ ถ.เศรษฐศิริ ดุสติ กรงุ เทพฯ ๑๐๓๐๐ โทรศัพท ๐-๒๖๖๘-๒๘๑๑-๓ โทรสาร ๐-๒๒๔๑-๔๖๕๘

“เปนหลักประกันความยุติธรรมและความปลอดภัยในชีวิต และทรัพยสินของประชาชนที่มีมาตรฐานสากล” พลตํารวจเอก จักรทิพย ชัยจินดา ผูบัญชาการตํารวจแหงชาติ