หนังสือเภสัชกรรมกองประกอบ

245 จาํ นวน ๑๑ ชว่ั โมง แบบปฏิบัตกิ าร สรรพคุณเภสัช ปฏิบัตกิ ารที่ ๔ เร่ือง รสของยา ๔ , ๖ , ๘ , ๙ รส วตั ถุประสงค์ ๑. สามารถทาํ แผนภูมิเร่ืองรสบาได้ ๒. จาํ แนกสมุนไพรไดต้ ามรสยา สาระสําคญั การที่จะรู้จกั สรรพคุณยาไดน้ ้นั เภสชั กรจะตอ้ งรู้จกั รสของตวั ยา ซ่ึงมีอยดู่ ว้ ยกนั หลายรส เช่น รสยา ๔ รส รสยา ๖ รส รสยา ๘ รส และรสยา ๙ รส ซ่ึงรสยาเหล่าน้ีเภสัชกรจะตอ้ งศึกษาให้ เขา้ ใจอยา่ งชดั เจน จึงจะทาํ การปรุงยาไดถ้ ูกตอ้ ง ข้นั ตอนการปฏบิ ัติ ๑. ใหผ้ เู้ รียนเตรียมอุปกรณ์การทาํ แผนภูมิ เช่น กระดาษแขง็ สี ปากกาเคมี เทปกาว ดินสอ ปากกา ยางลบ ฯลฯ ๒. เตรียมเภสชั วตั ถุตามรสยา ๓. จดั หมวดหมูเ่ ภสชั วตั ถุใหเ้ ป็นกลุ่มตามรสยา วธิ กี าร ๑. วางระเบียบในการฝึกปฏิบตั ิงาน ๒. เวลาท่ีปฏิบตั ิงาน ( เริ่มเวลา……………………น. ถึง ……………………….. น. ) ๓. ลงนามปฏิบตั ิงาน ๔. ปฏิบตั ิงานตามท่ีมอบหมาย การประเมนิ ผล ๑. สงั เกตุการปฏิบตั ิงาน ๒. ตรวจแบบปฏิบตั ิการ สรุป ผเู้ รียนปฏิบตั ิไดใ้ นการทาํ แผนภูมิ และแบง่ กลุ่มเภสชั วตั ถุตามรสยาได้

246 แบบประเมินการปฏิบตั ิการ เรอ่ื ง ยา ๔ รส ๖ รส ๘ รส ๙ รส ชอ่ื …………………………………… วนั ท…่ี …… เดอื น…………….. พ.ศ. ……......... เวลา …………………………น. สว่ นท่ี ๑ ใสเ่ คร่อื งหมาย / ลงในตารางจาํ แนกรสยาของเภสชั วตั ถุ ท่ี ชื่อผเู้ รียน การจาํ แนกรสยา หมาย เหตุ ฝาด หวาน เมาเบอื่ ขม เผด็ มนั หอม เคม็ เปรยี้ ว รอ้ น เยน็ ส่วนท่ี ๒ ใหใ้ ชห้ ลกั การรจู้ กั ตวั ยา ๕ ประการ พจิ ารณาเภสชั วตั ถุในสว่ นท่ี ๑ ๑. ลกั ษณะ (รปู )........................................................................................................... ............................................................................................................................... ๒. สี ............................................................................................................................. ................................................................................................................................ ๓. กลน่ิ ..................................................................................................................... ................................................................................................................................ ๔. รส ............................................................................................................................ .................................................................................................................................. ๕. ช่อื (รวมช่อื ทอ้ งถน่ิ ทเ่ี กดิ ดว้ ย) .............................................................................................. ...............................................................................................................................................

247 แบบสงั เกตกุ ารปฏิบตั ิการ เรอ่ื ง รสของยา ๔ , ๖ , ๘ , ๙ รส วนั ท…่ี ……เดอื น………………………พ.ศ……….เวลา………………น. ที่ ชื่อผเู้ รียน ความสนใจ เจตคติ ผลงาน หมายเหตุ ๑ การตรงต่อเวลา ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ ๑๑ ๑๒ ฯลฯ ครผู ปู้ ระเมนิ ………………………………………………………………….. เกณฑก์ ารประเมนิ ๑. คอื ตอ้ งปรบั ปรุง ๒. คอื พอใช้ ๓. คอื ดี

248 จาํ นวน ๑๓ ชว่ั โมง แบบปฏบิ ัตกิ าร คณาเภสัช ปฏิบัติการท่ี ๕ เร่ือง จุลพกิ ดั จาํ นวน ๓ ชวั่ โมง วตั ถุประสงค์ จดั กลุ่มตวั ยาตามขนาด , สี , รส ม ชนิด ( เพศ) , ถิ่นที่เกิด ไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง สาระสําคญั การจาํ กดั ตวั ยาจาํ นวนนอ้ ยอยา่ ง หรือพกิ ดั ท่ีเรียกช่ือตรงตามตวั อยา่ งเดียวกนั ส่วนมากมีตวั ยา เพยี ง ๒ อยา่ งเท่าน้นั จะเป็ นตวั ยาชนิดเยวกนั แตแ่ ตกต่างกนั ท่ีลกั ษณะขนาด , สี , รส ม ชนิด ( เพศ) , ถิ่นท่ีเกิด ข้นั ตอนการปฏบิ ตั ิ ๑. เตรียมเภสชั วตั ถุที่ป็นตวั ยาเดียวกนั แต่เรียก ๒ ช่ือ ๒. จดั หมวดหมู่เภสชั วตั ถุใหเ้ ป็ นไปตามจุลพิกดั ๓. วธิ กี าร ๑. วางระเบียบในการฝึกปฏิบตั ิงาน ๒. เวลาท่ีปฏิบตั ิงาน ( เริ่มเวลา……………………น. ถึง ……………………….. น. ) ๓. ลงนามปฏิบตั ิงาน ๔. ปฏิบตั ิงานตามท่ีมอบหมาย ๕. สรุป ผเู้ รียนจดั หมวดหมู่เภสชั วตั ถุ ตามจุลพกิ ดั ได้

249 แบบประเมินการปฏิบตั ิการ เรอ่ื ง จลุ พกิ ดั ช่อื …………………………………… วนั ท…่ี …… เดอื น…………….. พ.ศ. ……......... เวลา …………………………น. สว่ นท่ี ๑ ใสเ่ คร่อื งหมาย / ลงในตารางจาํ แนกความแตกตา่ งของพชื วตั ถุและธาตุวตั ถุ ที่ ช่ือพืชวตั ถแุ ละธาตวุ ตั ถุ ขนาด แตกต่างกนั ที่ ถน่ิ ทเ่ี กดิ หมายเหตุ สี รส ชนดิ ๑ กะเพราทงั้ ๒ - / - - - ตวั อยา่ ง ๒ ผกั หวานทงั้ ๒ ๓ - - -- / ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ ๑๑ ๑๒

250 แบบสงั เกตกุ ารปฏิบตั ิการ เรอ่ื ง จุลพกิ ดั วนั ท…่ี ……เดอื น………………………พ.ศ……….เวลา………………น. ที่ ช่ือผเู้ รียน ความสนใจ การตรงต่อเวลา ผลงาน หมายเหตุ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ ๑๑ ๑๒ ฯลฯ ครผู ปู้ ระเมนิ ………………………………………………………………….. เกณฑก์ ารประเมนิ ๑. คอื ตอ้ งปรบั ปรุง ๒. คอื พอใช้ ๓. คอื ดี

251 แบบปฏบิ ัตกิ าร ปฏิบตั กิ ารที่ ๖ เรื่อง พิกดั ยา จาํ นวน ๗ ชว่ั โมง วตั ถุประสงค์ จดั กลุ่มตวั ยาตามพิกดั ๓, ๔ , ๕ , ๗ , ๙, ๑๐ และพิกดั พเิ ศษ สาระสําคญั การจาํ กดั จาํ นวนตวั ยาต้งั แต่ ๒ อยา่ งข้ึนไป นาํ มารวมกนั เขา้ มีน้าํ หนกั และขนาดตวั ยา เท่ากนั แลว้ เรียกช่ือเป็นชื่อเดียวกนั ข้นั ตอนการปฏบิ ตั ิ ๑. เตรียมเภสัชวตั ถุท่ีป็นตวั ยาประกอบของพกิ ดั ยา ๒. จดั หมวดหมูเ่ ภสัชวตั ถุใหเ้ ป็ นไปตามพิกดั ยา วธิ ีการ ๑. วางระเบียบในการฝึกปฏิบตั ิงาน ๒. เวลาท่ีปฏิบตั ิงาน ( เริ่มเวลา……………………น. ถึง ……………………….. น. ) ๓. ลงนามปฏิบตั ิงาน ๔. ปฏิบตั ิงานตามท่ีมอบหมาย การประเมนิ ผล ๑. สงั เกตุการปฏิบตั ิงาน ๒. ตรวจแบบปฏิบตั ิการ สรุป ผเู้ รียนจดั หมวดหมูเ่ ภสชั วตั ถุ ตามพกิ ดั ยาได้

252 แบบประเมินการปฏิบตั ิการ เร่อื ง พกิ ดั ยา ช่อื …………………………………… วนั ท…่ี …… เดอื น…………….. พ.ศ. ……......... เวลา …………………………น. สว่ นท่ี ๑ ใสเ่ คร่อื งหมาย / ลงในตารางจาํ แนกพชื วตั ถุและสตั วว์ ตั ถุตามพกิ ดั ยา ท่ี ชื่อพืชวตั ถแุ ละสตั วว์ ตั ถุ ๓ ๔ ช่ือพิกดั ยา ๑๐ พิเศษ หมายเหตุ ๕๗๙ ๑ เหงา้ ขงิ แหง้ / - /-- - - ตวั อยา่ ง ๒ รากชา้ พลู - - /-- - - ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ ๑๑ ๑๒ ฯลฯ

253 แบบสงั เกตกุ ารปฏิบตั ิการ เร่อื ง พกิ ดั ยา วนั ท…่ี ……เดอื น………………………พ.ศ……….เวลา………………น. ท่ี ช่ือผเู้ รียน ความสนใจ การตรงต่อเวลา ผลงาน หมายเหตุ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ ๑๑ ๑๒ ฯลฯ ครผู ปู้ ระเมนิ ………………………………………………………………….. เกณฑก์ ารประเมนิ ๑. คอื ตอ้ งปรบั ปรุง ๒. คอื พอใช้ ๓. คอื ดี

254 แบบปฏบิ ัตกิ าร ปฏบิ ตั ิการท่ี ๗ เร่ือง มหาพิกดั จาํ นวน ๓ ชว่ั โมง วตั ถุประสงค์ จดั กลุ่มตวั ยา สาระสําคญั การจาํ กดั จาํ นวนตวั ยาหลายสิ่งหลายอยา่ ง มารวมกนั เขา้ เรียกช่ือเดียวกนั แต่น้าํ หนกั ของตวั ยา ในมหาพกิ ดั หนกั สิ่งละไม่เทา่ กนั หนกั มากบา้ ง หนกั นอ้ ยบา้ ง แต่ก็อยใู่ นขอบเขตท่ีกาํ หนดไว้ ข้นั ตอนการปฏบิ ัติ ๑. เตรียมเภสชั วตั ถุท่ีป็นตวั ยาประกอบของมหาพิกดั ยา ๒. จดั หมวดหมู่เภสัชวตั ถุใหเ้ ป็ นไปตามมหาพกิ ดั วธิ ีการ ๑. วางระเบียบในการฝึกปฏิบตั ิงาน ๒. เวลาท่ีปฏิบตั ิงาน ( เริ่มเวลา……………………น. ถึง ……………………….. น. ) ๓. ลงนามปฏิบตั ิงาน ๔. ปฏิบตั ิงานตามที่มอบหมาย การประเมนิ ผล ๑. สังเกตุการปฏิบตั ิงาน ๒. ตรวจแบบปฏิบตั ิการ สรุป ผเู้ รียนจดั หมวดหมู่เภสัชวตั ถุ ตามมหาพิกดั ได้

255 แบบประเมินการปฏิบตั ิการ เร่อื ง มหาพกิ ดั ช่อื …………………………………… วนั ท…่ี …… เดอื น…………….. พ.ศ. ……......... เวลา …………………………น. สว่ นท่ี ๑ ใสเ่ คร่อื งหมาย / ลงในตารางจาํ แนกพชื วตั ถุตามมหาพกิ ดั ที่ ช่ือพืชวตั ถุ มหาพิกดั ตรี มหาพิกดั เบญจ มหาพิกดั ทวั ่ ไป หมายเหตุ ๑ ดอกดปี ลี / / ตวั อยา่ ง ๒ มะขามป้อม / - ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ ๑๑ ๑๒ ฯลฯ

256 แบบสงั เกตกุ ารปฏิบตั ิการ เรอ่ื ง มหาพกิ ดั วนั ท…่ี ……เดอื น………………………พ.ศ……….เวลา………………น. ที่ ช่ือผเู้ รียน ความสนใจ การตรงต่อเวลา ผลงาน หมายเหตุ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ ๑๑ ๑๒ ฯลฯ ครผู ปู้ ระเมนิ ………………………………………………………………….. เกณฑก์ ารประเมนิ ๑. คอื ตอ้ งปรบั ปรุง ๒. คอื พอใช้ ๓. คอื ดี

257