ยุทธศาสตร์สุขภาวะ LGBTIQN+ ในประเทศไทย

แคลิฟอร์เนีย รัฐอริโซนา และรัฐฟอริดา ลงความเห็นให้ผ่านมาตรการห้าม การสมรสเท่าเทียม การสมรสระหว่างบุคคลเพศเดียวกันในรัฐแคลิฟอร์เนีย ยตุ ลิ งทนั ที ทง้ั ๆ ทไ่ี ดม้ กี ารจดั พธิ สี มรสไปแลว้ กวา่ 18,000 พธิ ี ตลอดระยะเวลา 6 เดอื นท่ผี ่านมานบั ตง้ั แตศ่ าลท้องถนิ่ รบั รองการสมรสตามกฎหมาย ถงึ แม้วา่ ในเวลาตอ่ มา รฐั ไอโอวา รฐั เมน รฐั เวอรม์ อนต์ และรฐั นวิ แฮมเชยี ร์ จะรบั รอง สิทธิทางฏหมายการสมรสระหว่างบุคคลเพศเดียวกัน แต่การสมรสเท่าเทียม ยงั ไมไ่ ด้รับการรบั รองครอบคลุมท่ัวท้งั ประเทศ ในส่วนของขบวนการเคล่ือนไหวระดับโลก ปีทศวรรษที่ 2000 ยังคง เปน็ ชว่ งเวลาแหง่ การฟน้ื ตวั และการพฒั นา ปี ค.ศ. 2013 ไดร้ บั การขนานนาม วา่ เปน็ “ปีทเ่ี กยท์ ีส่ ุดในประวตั ศิ าสตร์” (The Gayest Year in History)41 นบั ถงึ ปี ค.ศ. 2014 มี 17 ประเทศทว่ั โลกมกี ฎหมายรบั รองการสมรสระหวา่ ง บุคคลเพศเดียวกัน42 ในขณะท่ี 74 ประเทศท่ัวโลก ยังคงมีกฎหมายลงโทษ การรกั เพศเดยี วกนั 43 และมี 5 ประเทศทยี่ งั มกี ฎหมายลงโทษดว้ ยการประหาร ชวี ิต (ประเทศอหิ ร่าน มอรเิ ตเนีย ซดู าน ซาอดุ อิ าระเบยี และเยเมน) อกี ทั้ง ในปี ค.ศ. 2013 และตน้ ปี ค.ศ. 2014 มี 9 ประเทศ ซ่ึงรวมไปถึง ประเทศ รัสเซยี เบลารสุ และคีร์กีซสถาน ได้ผา่ นกฎหมายต่อต้าน “การชวนเชือ่ ใหร้ กั เพศเดยี วกนั ” (Homosexual Propaganda Laws)44 เหตกุ ารณเ์ หลา่ นแี้ สดง ใหเ้ หน็ ถึงการแบง่ แยกและความไมส่ ม่�ำเสมอของการเข้าถงึ สิทธขิ องบคุ คลท่ีมี 41 Encarnación, O. G., Gay rights: Why democracy matters. 42 Thiel, M., LGBTQ Politics and International Relations: Here? Queer? Used to It? Inter- national Politics Review, 2(2014): pp. 51–60. 43 Itaborahy. L.P. and Zhu, J., State–sponsored Homophobia. ILGA–The International Lesbian, Bay, Bisexual, Trans and Intersex Association, (2014), accessed 23 September 2020, available from https://ilga.org/state–sponsored–homophobia–report–2014–ILGA 44 Ibid. 36  ยทุ ธศาสตรส์ ขุ ภาวะ LGBTIQN+ ในประเทศไทย 

ความหลากหลายทางเพศทแี่ ตกตา่ งกนั ไปในโลก โดยเฉพาะอยา่ งยงิ่ การยดึ หลกั บรรทัดฐานที่ว่า สิทธิบคุ คลทม่ี ีความหลากหลายทางเพศเป็นสิทธิมนุษยชน การเคลอ่ื นไหวเพอ่ื สิทธบิ ุคคลท่ีมีความหลากหลายทางเพศ ในมติ ิสขุ ภาพ ทศวรรษ 1990 เป็นจดุ เปลย่ี นการเรยี กร้องสทิ ธเิ ชิงบวก มีการผลักดนั ให้วาระความหลากหลายทางเพศกลายเป็นกระแสในมิติสุขภาพ ดังจะเห็น การเปลยี่ นแปลงเพอื่ คมุ้ ครองสทิ ธทิ างสขุ ภาพของกลมุ่ บคุ คลทม่ี คี วามหลากหลาย ทางเพศโดยองคก์ ารสหประชาตแิ ละการขบั เคลอื่ นผลกั ดนั ขององคก์ ารอนามยั โลก ปจั จบุ นั องคก์ ารสหประชาชาตไิ ดใ้ หค้ วามคมุ้ ครองอตั ลกั ษณท์ างเพศของ กลุ่มบุคคลท่ีมีความหลากหลายทางเพศ หรือ LGBTIQN+ ซ่ึงเป็นบุคคลท่ีมี ความหลากหลายทางเพศวถิ ี (Sexuality) อตั ลกั ษณท์ างเพศ (Sexual Identity) วิถีทางเพศ (Sexual Orientation) อันได้แก่ บุคคลรักเพศเดียวกัน เช่น หญิงรักหญิง (Lesbian) ชายรักชาย (Gay) และบุคคลรักได้ท้ังสองเพศ (Bisexual) นอกจากน้ยี ังมกี ลมุ่ บคุ คลท่ีมีอตั ลกั ษณ์ทางเพศทไี่ มส่ อดคล้องกบั เพศก�ำเนิด ได้แก่ บุคคลข้ามเพศ (Transgender) บุคคลที่มีความซับซ้อน ในอัตลักษณ์และวิถีทางเพศเช่น บุคคลท่ีมีเพศก�ำกวม (Intersex) รวมทั้ง บุคคลที่ปฏิเสธอัตลักษณ์แบบทวิเพศ เช่น ผู้ท่ีไม่นิยามเพศ (Queer) และ นอน–ไบนารี บคุ คลทป่ี ฏเิ สธการนยิ ามตนเองดว้ ย อตั ลกั ษณท์ างเพศทวี่ างอยู่ บนฐานการแบ่งเพศเปน็ สองขว้ั ตรงข้ามคอื ชายและหญิง (Non–Binary) ก่อนหน้าปี ค.ศ. 1990 องค์การอนามัยโลกก�ำหนดให้การเป็นบุคคล รกั เพศเดยี วกนั และบคุ คลรกั ไดท้ งั้ สองเพศเปน็ พฤตกิ รรมทางเพศทเี่ บยี่ งเบนไป จากพฤติกรรมทางเพศของคนส่วนใหญ่ซึ่งเป็นบุคคลรักต่างเพศ โดยจัดอยู่ ในกลุ่มของโรคความผิดปกติทางจิตอย่างหน่ึง อย่างไรก็ตามในคราวท่ีมี การจ�ำแนกโรคสากลคร้ังท่ี 10 (ICD–10) องค์การอนามัยโลกได้กำ� หนดให้ 37 ยุทธศาสตร์สุขภาวะ LGBTIQN+ ในประเทศไทย 

การเปน็ บคุ คลรกั เพศเดยี วกนั และบคุ คลรกั ไดท้ ง้ั สองเพศไมถ่ อื วา่ เปน็ ความผดิ ปกติ ทางจติ อกี ตอ่ ไป45 ในขณะทส่ี มาคมจติ เวชศาสตรแ์ หง่ ประเทศเทศสหรฐั อเมรกิ า (The American Psychiatric Association) ได้ถอดการเป็นผู้ความผิด ทางจิตของบุคคลรักเพศเดียวกันและบุคคลรักได้ทั้งสองเพศออกจากคู่มือ การวินิจฉัยและสถิติส�ำหรับความผิดปกติทางจิต (The Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM))46 มาต้ังแต่ปี ค.ศ. 197347 ในปัจจุบันการเป็นบุคคลรักเพศเดียวกันและบุคคลรักได้ทั้งสองเพศ เป็นเร่ืองของรสนิยมและเพศวิถีท่ีแตกต่างหลากหลายเท่าน้ันและไม่ถือว่า เปน็ ผมู้ ีความผิดปกตทิ างจติ อกี ต่อไป สำ� หรับกรณีบคุ คลขา้ มเพศนนั้ นกั เพศศาสตร์ทงั้ ในด้านการแพทยแ์ ละ จิตเวชศาสตร์ได้มีการแถลงยอมรับร่วมกันที่สถาบันแพทย์แห่งนิวยอร์กเม่ือ วันที่ 18 ธันวาคม ค.ศ. 1953 ว่าการข้ามเพศถือเป็นพฤติกรรมท่ีเกิดจาก การเบี่ยงเบนทางเพศ ซึ่งเป็นโรคชนิดหน่ึงท่ียังไม่พบวิธีการรักษานอกจาก 45 ICD–10 Diagnoses for Psychological and Behavioural Disorders associated with Sexual Development and Orientation (F66) (WHO, 1990). ใน อารยา สุขสม, “สิทธิมนุษยชน ในเรอื่ งวถิ ที างเพศและอตั ลกั ษณท์ างเพศในระบบกฎหมายไทย” (วทิ ยานพิ นธน์ ติ ศิ าสตรดษุ ฎบี ณั ฑติ คณะนติ ิศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยธรรมศาสตร์, 2559) น. 40. 46 American Psychiatric Association, “Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM–5),” Accessed June 15, 2015, Available from http://www. psychiatry.org/psychiatrists/practice/dsm. ใน อารยา สุขสม, สิทธิมนุษยชนในเร่ืองวิถีทางเพศ และอัตลักษณท์ างเพศในระบบกฎหมายไทย, น. 40. 47 American Psychological Association, “Report of the American Psychological Association Task Force on Appropriate Therapeutic Responses to Sexual Orientation,” Accessed June 15, 2015, Available from http://www.apa.org/pi/lgbt/resources/therapeutic– response.pdf. ใน อารยา สุขสม, สิทธิมนุษยชนในเรื่องวิถีทางเพศและอัตลักษณ์ทางเพศในระบบ กฎหมายไทย, น. 41 38  ยทุ ธศาสตรส์ ขุ ภาวะ LGBTIQN+ ในประเทศไทย 

การผา่ ตดั แปลงเพศและการรกั ษาด้วยฮอรโ์ มน48 ตอ่ มาองคก์ ารอนามัยโลกได้ ก�ำหนดให้การเป็นบุคคลข้ามเพศเป็นความผิดปกติของอัตลักษณ์ทางเพศ (Gender Identity Disorders: GID) โดยจดั วา่ เป็นโรคชนิดหนงึ่ ตามบญั ชี จำ� แนกทางสถติ ริ ะหวา่ งประเทศของโรคและปญั หาสขุ ภาพทเี่ กย่ี วขอ้ ง ซง่ึ จดั อยู่ ในกลมุ่ ของความผดิ ปกตทิ างจติ และพฤตกิ รรม โดยความผดิ ปกตขิ องอตั ลกั ษณ์ ทางเพศยังจ�ำแนกออกได้ 5 รปู แบบ ได้แกก่ ารเปน็ บุคคลแปลงเพศ (Trans- sexualism) การแตง่ กายขา้ มเพศ (Dual–Transvestism) ความผิดปกติด้าน อตั ลกั ษณใ์ นวยั เดก็ (Gender Identity Disorder of Childhood) ความผดิ ปกติด้านอัตลักษณ์อย่างอื่น (Other Gender Identity Disorders) และ ความผดิ ปกตดิ า้ นอตั ลกั ษณท์ ไี่ มส่ ามารถระบไุ ด้ (Gender Identity Disorders Unspecified)49 นอกจากนี้ส�ำหรับการเป็นบุคคลที่มีเพศก�ำกวม (Intersex) องค์การ อนามยั โลกกำ� หนดใหอ้ ยใู่ นกลมุ่ ของความผดิ ปกตดิ า้ นอตั ลกั ษณ์ (GID) ซง่ึ ตอ้ ง ได้รับการวินิจฉัยสุขภาพทางจิตภายใต้การตีตราว่าเป็นผู้มีความผิดปกติด้าน อัตลักษณ์ทางเพศเสียก่อนจึงจะมีสิทธิในการเข้ารับบริการด้านสุขภาพจากรัฐ การก�ำหนดเช่นน้ีน�ำมาซึ่งการตีตราที่ก่อให้เกิดอคติและการเลือกปฏิบัติต่อ บุคคลทีม่ เี พศก�ำกวมเช่นเดียวกนั 50 48 วราภรณ์ อินทนนท์, “การรับรองสิทธิขั้นพ้ืนฐานแก่ปัจเจกบุคคลบนพื้นฐานของ ความหลากหลายทางเพศ (วทิ ยานพิ นธม์ หาบณั ฑติ คณะนติ ศิ าสตร์ มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร,์ 2552), น. 26 ใน อารยา สุขสม, สิทธิมนุษยชนในเรื่องวิถีทางเพศและอัตลักษณ์ทางเพศในระบบกฎหมาย ไทย, น. 42 49 ICD–10 Diagnoses for Gender Identity Disorder (F64) (WHO, 1992), ใน อารยา สุขสม, สทิ ธิมนษุ ยชนในเร่ืองวิถที างเพศและอตั ลักษณท์ างเพศในระบบกฎหมายไทย, น. 43 50 อารยา สขุ สม, สทิ ธมิ นษุ ยชนในเรอื่ งวถิ ที างเพศและอตั ลกั ษณท์ างเพศในระบบกฎหมาย ไทย, น. 44 39 ยทุ ธศาสตร์สขุ ภาวะ LGBTIQN+ ในประเทศไทย 

มีการเรียกร้องให้มีการทบทวนเรื่องการตีตราบุคคลบนพ้ืนฐานของ ความแตกตา่ งในเรอื่ งเพศสภาพวา่ เปน็ ผคู้ วามผดิ ปกตทิ างจติ ในวงกวา้ ง เดอื น พฤษภาคม ค.ศ. 2010 สมาคมวชิ าชพี ทางสขุ ภาพสำ� หรบั บคุ คลขา้ มเพศระดบั โลก (The World Professional Association for Transgender Health– WPATH) ซง่ึ เปน็ องคก์ รทมี่ กี ารจดั ทำ� มาตรฐานการดแู ลรกั ษาสขุ ภาพของบคุ คล แปลงเพศ บคุ คลขา้ มเพศ และบคุ คลทมี่ เี พศสภาพไมส่ อดคลอ้ งกบั เพศกำ� เนดิ (Standard of Care (SOC) for the Heath of Transsexual, Trans- gender and Gender–Nonconforming People) แสดงความไม่เห็น ดว้ ยตอ่ การใชค้ ำ� “ความผดิ ปกติ (Disorder)” โดยเห็นวา่ เปน็ การตีตราบคุ คล ข้ามเพศและบุคคลที่มีเพศก�ำกวมจึงมีแถลงการณ์เรียกร้องต่อประชาคมโลก ใหถ้ อดเรอื่ งความหลากหลายทางเพศสภาพ (Gender Diversity) ออกจาก การเป็นโรคหรือความเจ็บป่วยทางจิต ผู้อ�ำนวยการของสมาคมวิชาชีพ ทางสขุ ภาพสำ� หรบั บคุ คลขา้ มเพศระดบั โลก กลา่ ววา่ การแสดงออกซง่ึ ลกั ษณะ เพศสภาพรวมถึงอัตลักษณ์ทางเพศท่ีไม่สอดคล้องกับเพศก�ำเนิดของบุคคล เป็นส่ิงแสดงถึงปรากฏการณ์ของความหลากหลายในวัฒนธรรมของมนุษย์ ที่เกิดข้ึนโดยท่ัวไป จึงไม่ควรตัดสินว่าเป็นเรื่องผิดปกติหรือจัดว่าเป็น ความเจบ็ ปว่ ย เพราะการนยิ ามเชน่ นน้ั จะเปน็ การตตี ราบคุ คลทก่ี อ่ ใหเ้ กดิ อคติ และการเลือกปฏบิ ตั ติ ามมา51 ความเคล่ือนไหวเพื่อเรียกร้องให้ถอดความหลากหลายทางเพศสภาพ (Gender Diversity) ออกจากการเปน็ โรคหรอื ความเจบ็ ปว่ ยทางจติ จงึ เกดิ ขน้ึ 51 Health Policy Project, Asia Pacific Transgender Network, United Nations Develop- ment Programme. Blueprint for the Provision of Comprehensive Care for Trans People and Trans. Communities, (Washingtion, DC: Future Group, Health Policy Project, 2015), p. 32. ในอารยา สุขสม, สิทธิมนุษยชนในเร่ืองวิถีทางเพศและอัตลักษณ์ทางเพศในระบบกฎหมายไทย, น. 44–45 40  ยุทธศาสตร์สขุ ภาวะ LGBTIQN+ ในประเทศไทย 

ในเวลาตอ่ มา โดยเรมิ่ เกดิ ข้นึ กอ่ นในสมาคมจติ เวชศาสตร์ของประเทศสหรฐั - อเมรกิ า ในปี ค.ศ. 2013 สมาคมจิตเวชศาสตร์ สหรัฐอเมรกิ าไดแ้ ก้ไขคูม่ ือ การวินิจฉัยและสถิติความผิดปกติทางจิตครั้งที่ 5 (DSM–5) โดยเปลี่ยน การใช้ค�ำว่า “ความผิดปกติด้านอัตลักษณ์ทางเพศ (GID) มาเป็น “ภาวะ เพศสภาพไม่ตรงกับเพศก�ำเนิด” (Gender Dysphoria: GD)” ซง่ึ เปน็ เรือ่ ง ของความกงั วลใจเกย่ี วกบั เพศสภาพของตนเองแทนการใชค้ ำ� วา่ ความผดิ ปกติ ด้านอัตลักษณ์ทางเพศที่ยังถือว่าผิดปกติอยู่ รวมท้ังได้มีการเปลี่ยนสถานะ ทางสุขภาพของบุคคลเพศก�ำกวมมาใช้ค�ำว่า “บุคคลท่ีมีพัฒนาการทางเพศ ทผ่ี ดิ ปกต(ิ Disorders of Sex Development: DSD) ซง่ึ จดั วา่ เปน็ รปู แบบหนงึ่ ของความกังวลใจเก่ียวกบั เพศสภาพ (GD) แทน52 เหตุผลของการปรับเปลี่ยนถ้อยค�ำดังกล่าว สืบเน่ืองจากการใช้คําว่า ความผิดปกติด้านอัตลักษณ์ทางเพศ (GID) ถือเป็นถ้อยค�ำท่ีก่อให้เกิดความ รู้สึกในทางลบก่อให้เกิดอคติต่อกลุ่มบุคคลข้ามเพศและบุคคลเพศก�ำกวม ในขณะท่ีการใช้ว่า “ภาวะเพศสภาพไม่ตรงกับเพศก�ำเนิด (GD)” นั้นส่ือถึง ความกังวลของบุคคลท่ีมีอัตลักษณ์ทางเพศที่ไม่สอดคล้องกับเพศตามก�ำเนิด ของตนเองมากกว่า โดยความกังวลดังกล่าวมีความสัมพันธ์กับความต้องการ ทจี่ ะเปลยี่ นแปลงรา่ งกายของบคุ คลเหลา่ นนั้ ซงึ่ อาจใชว้ ธิ กี ารรกั ษาดว้ ยฮอรโ์ มน หรอื การผา่ ตดั การใชค้ ำ� วา่ ภาวะเพศสภาพไมต่ รงกบั เพศกำ� เนดิ (GD) ในคมู่ อื การวินิจฉัยและสถิติสําหรับความผิดปกติทางจิตคร้ังท่ี 5 (DSM–5) เป็น การรับรองสิทธิด้านสุขภาพของบุคคลข้ามเพศและบุคคลเพศก�ำกวมโดย ไม่ต้องถูกตีตราว่าเป็นบุคคลท่ีมีความผิดปกติด้านอัตลักษณ์ทางเพศอีกต่อไป 52 CynthiaKraus, “Classifying Intersex in DSM–5: Critical Reflections on Gender Dysphoria,” Archives of Sexual Behavior, Vol. 44, No.5, abstract (July 2015) ในอารยา สขุ สม, สทิ ธิมนษุ ยชนในเรื่องวิถีทางเพศและอตั ลกั ษณท์ างเพศในระบบกฎหมายไทย, น. 45 41 ยุทธศาสตร์สขุ ภาวะ LGBTIQN+ ในประเทศไทย 

การปรบั เปลย่ี นดงั กลา่ วจงึ ถอื วา่ เปน็ สง่ิ ทสี่ อื่ ถงึ ความขดั แยง้ ระหวา่ งเพศกำ� เนดิ กับเพศสภาพท่ีบุคคลน้ันแสดงออกมาและเพ่ือเป็นการลดความรุนแรงจาก การตีตราว่ามีความผิดปกติ53 กล่าวได้ว่าการเป็นบุคคลข้ามเพศ บุคคลท่ีมี เพศก�ำกวม ตามการจ�ำแนกดังกล่าวถือเป็นความผิดปกติด้านอัตลักษณ์ ทางเพศอยา่ งหนงึ่ ซงึ่ องคก์ ารอนามยั โลกไดก้ ำ� หนดใหเ้ ปน็ เงอ่ื นไขของการเขา้ ถงึ สทิ ธิดา้ นสุขภาพของบคุ คลข้ามเพศ โดยบุคคลข้ามเพศตอ้ งไดร้ ับการวินิจฉัย สขุ ภาพทางจติ ภายใตก้ ารตตี ราวา่ เปน็ ผมู้ คี วามผดิ ปกตดิ า้ นอตั ลกั ษณท์ างเพศ เสียก่อนจึงจะมีสิทธิในการเข้าถึงและได้รับบริการด้านสุขภาพจากรัฐ จะเห็น ได้ว่าการก�ำหนดเช่นน้ีน�ำมาซ่ึงการตีตราบุคคลข้ามเพศที่ก่อให้เกิดอคติและ การเลอื กปฏบิ ตั ิต่อบุคคลข้ามเพศในสังคม54 อยา่ งไรกต็ ามทป่ี ระชมุ ใหญอ่ งคก์ ารอนามยั โลกไดม้ มี ตเิ มอื่ 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2562 ยกเลิกให้การข้ามเพศ (Transgenderism) เป็นอาการของ ความบกพร่องทางจิตอย่างเป็นทางการ ในคู่มือวินิจฉัยและจัดประเภทของ โรคระหวา่ งประเทศ (The International Classification of Diseases หรอื ICD–11) โดยจดั หมวดหมใู่ หมใ่ หอ้ ยใู่ นกลมุ่ ทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั สขุ ภาพทางเพศแทน โดยเรียกว่า ความไม่สอดคล้องทางเพศ (Gender Incongruence) เพื่อ หวังการลดการเลอื กปฏิบัตดิ ว้ ยเหตแุ หง่ เพศในสงั คมโลก 53 คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธบิ ดี มหาวิทยาลยั มหิดล, “การเปลย่ี นแปลงเกณฑ์ การวนิ จิ ฉยั ใน Gender Dysphoria (GD) และการนําไปใช,้ ” http://med.mahidol.ac.th/psych/sites/ default/files/public/pdf/Conference/MasteringDSM5/Change%20in%20diagnostic%20crite- ria%20and%20implications%20in%20gender%20dysphoria%20(GD).pdf., ใน อารยา สขุ สม, สทิ ธิมนุษยชนในเรือ่ งวถิ ีทางเพศและอัตลกั ษณ์ทางเพศในระบบกฎหมายไทย, น. 46 54 อารยา สขุ สม, สทิ ธมิ นษุ ยชนในเรอื่ งวถิ ที างเพศและอตั ลกั ษณท์ างเพศในระบบกฎหมาย ไทย, น. 43 42  ยทุ ธศาสตรส์ ขุ ภาวะ LGBTIQN+ ในประเทศไทย 

นอกจากความเคลอื่ นไหวระหวา่ งประเทศตอ่ องคก์ ารอนามยั โลก (WHO) ที่มีต่อการเปล่ียนแปลงนิยามที่เก่ียวข้องกับอัตลักษณ์ทางเพศของกลุ่มบุคคล ผมู้ คี วามหลากหลายทางเพศ หรอื LGBTIQN+ ยงั มคี วามเคลอื่ นไหวในประเทศ ตา่ งๆ ทสี่ ำ� คญั เกยี่ วกบั การจดั กลมุ่ ปญั หาสขุ ภาวะกลมุ่ บคุ คลทมี่ คี วามหลากหลาย ทางเพศ หรอื LGBTIQN+ ดงั น้ี  ความเหล่ือมล้�ำทางสขุ ภาพ (Health Disparities) ความเหลอ่ื มล้�ำทางสขุ ภาพ (Health Disparities) หมายถงึ “ผลลัพธ์ ด้านสุขภาพอันไม่พึงประสงค์ที่เกิดขึ้น ซึ่งเป็นผลมาจากความด้อยโอกาส ทางสงั คม เศรษฐกิจ และสภาพแวดล้อม ทเ่ี ปน็ อปุ สรรคสำ� คัญในการเขา้ ถงึ การมสี ขุ ภาพทด่ี ”ี ในประเทศสหรัฐอเมริกา ถึงแม้ว่ารัฐบาลได้วางเป้าหมายการขจัด ความเหลอ่ื มลำ�้ ทางสขุ ภาพในประชากรกลมุ่ ชายขอบ แตก่ ย็ งั ไมม่ กี ารกลา่ วถงึ ประชากรกลุ่ม LGBT อย่างชัดเจน ยังขาดหลักฐานในเชิงประจักษ์ท่ีบ่งชี้ว่า ประชากรกลมุ่ LGBT เปน็ กลมุ่ ทสี่ มุ่ เสยี่ งตอ่ การเหลอ่ื มลำ�้ ทางสขุ ภาพ เนอื่ งจาก ตัวแปรอัตลักษณ์ทางเพศและวิถีทางเพศได้หายไปจากการส�ำรวจข้อมูล สุขภาวะประชากร จนกระท่ังในปี ค.ศ. 2010 สถาบันสุขภาพแห่งชาติ ประเทศสหรัฐอเมรกิ า (National Institute of Health–NIH) ได้ด�ำเนินการ วิจัยโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อขจัดความเหล่ือมล้�ำทางสุขภาพในประชากร กลมุ่ ชายขอบ รายงานวจิ ยั ดงั กลา่ วไดม้ กี ารชช้ี ดั ในเชงิ ประจกั ษเ์ ปน็ ครงั้ แรกวา่ ประชากรกลุ่ม LGBT เป็นกลุ่มเสี่ยงต่อปัญหาสุขภาพ และสรุปว่าประชากร กลมุ่ อตั ลกั ษณท์ างเพศและเพศวถิ ชี ายขอบประสบปญั หาดา้ นสขุ ภาพมากกวา่ ประชากรกลุ่มรักต่างเพศ การก�ำหนดนโยบายสุขภาพท่ีให้ความส�ำคัญต่อ ประชากรกลมุ่ LGBT เพง่ิ ปรากฏขนึ้ เปน็ ครงั้ แรกในนโยบาย Healthy People 2020 ทร่ี ะบวุ า่ ประชากรกลมุ่ LGBT เปน็ ประชากรกลมุ่ เสย่ี งตอ่ ปญั หาสขุ ภาพ ทีต่ ้องได้รับความสนใจเปน็ ล�ำดับต้นๆ 43 ยุทธศาสตรส์ ุขภาวะ LGBTIQN+ ในประเทศไทย 

 ความเหลื่อมล้ำ� ทางสุขภาพ เชื่อมโยงกบั สขุ ภาพกาย และสุขภาพจติ สขุ ภาพจติ (Mental Health) ประชากรกลุ่ม LGBT มคี วามเส่ยี งต่อการมีสุขภาพจติ ไม่ดี ปญั หาทาง สุขภาพจิตเป็นผลมาจากการท่ีต้องเผชิญกับภาวะที่ก่อให้เกิดความเครียด ได้แก่ การบอบช�้ำทางจิตใจจากการตกเป็นเหยื่อทางเพศ ความรุนแรง การ ถกู ลว่ งละเมดิ และการถกู ปฏเิ สธจากครอบครวั และเพอื่ น ทงั้ นเี้ มอ่ื เปรยี บเทยี บ กับบุคคลรักต่างเพศท่ีมีอายุและสถานภาพทางเศรษฐกิจสังคมใกล้เคียงกัน ประชากรกลุ่ม LGBT มีภาวะความตึงเครียด ความคิดอยากฆ่าตัวตาย โรคทางจติ ภาวะซมึ เศรา้ วติ กกงั วล และการใชส้ ารเสพตดิ สงู กวา่ นอกจากนนั้ เมอื่ พจิ ารณาในกลมุ่ ประชากร LGBT ในกรณขี องสหรฐั อเมรกิ า บคุ คลขา้ มเพศ (Transgender People) มีภาวะซึมเศร้า วิตกกังวล และความเครียดใน ภาพรวม สงู กวา่ หญงิ รกั หญงิ ชายรกั ชาย และบคุ คลรกั ไดส้ องเพศ (Lesbian, Gay, Bisexual people) นอกจากน้ัน สุขภาพจิตของประชากรกลุ่ม LGBT ยังเชื่อมโยงกับ พฤตกิ รรมสขุ ภาพไมพ่ งึ ประสงค์ เชน่ การสบู บหุ รี่ การดม่ื เครอ่ื งดมื่ แอลกอฮอล์ และการใช้สารเสพติด จากการศึกษาของส�ำนักงานป้องกันโรคและส่งเสริม สุขภาพ (Office of Disease Prevention and Health Promotion– ODPHP) พฤตกิ รรมความเสี่ยงต่อสขุ ภาพน้เี ปน็ สาเหตขุ องการเสยี ชวี ติ ล�ำดับ ต้นๆ ในสหรฐั อเมรกิ า 44  ยุทธศาสตร์สขุ ภาวะ LGBTIQN+ ในประเทศไทย 

สขุ ภาพกาย (Physical Health) จากการศกึ ษาในประเทศสหรฐั อเมรกิ า ประชากรกลมุ่ LGBT มคี วามเสย่ี ง ตอ่ ปญั หาสขุ ภาพสงู กวา่ บคุ คลรกั ตา่ งเพศ ทงั้ ในเรอื่ งของความพกิ าร ขอ้ จำ� กดั ทางร่างกาย ปัญหาสุขภาพโดยรวม โรคมะเร็ง โรคหัวใจ โรคหอบหืด และ โรคตดิ ตอ่ ทางเพศสมั พนั ธ์ เมอ่ื พจิ ารณาประเดน็ สขุ ภาพตามอตั ลกั ษณท์ างเพศ ชายรกั ชาย และชายรกั สองเพศ รวมไปถงึ หญงิ ขา้ มเพศ (Gay and Bisexual Men and Transgender Women) มีเอชไอวี โรคมะเร็งทางทวารหนัก และโรคตับอกั เสบ A และ B ในอตั ราทีส่ งู กวา่ ส่วนหญิงรักหญงิ และหญิงรกั สองเพศ (Lesbian and Bisexual Women) มอี ตั ราการการเปน็ โรคอว้ นสงู บุคคลขา้ มเพศ (Transgender People) มีความเสี่ยงทางสุขภาพเนือ่ งจาก การใช้ฮอร์โมนตดิ ต่อกนั เป็นเวลานาน นอกจากนน้ั ประชากรกล่มุ LGBT ยังมี การเขา้ ถึงการรักษาและการดูแลสขุ ภาพในระดบั ที่ต่ำ� กว่าบุคคลรกั ตา่ งเพศ ความเหลื่อมล�้ำทางสุขภาพเหล่าน้ีมีต้นเหตุมาจาก การตีตราท่ีกีดกัน ประชากรกลุ่ม LGBT ออกจากนโยบาย ชุมชน และความสัมพันธ์ระหว่าง บุคคล การตตี ราประชากรกลุ่ม LGBT เช่อื มโยงกบั การท�ำใหป้ ระชากรกลุม่ น้ี กลายเป็นคนชายขอบ การท�ำให้เป็นชายขอบ (Marginalization) คือ “กระบวนการที่ท�ำให้บุคคลถูกผลักไสออกไปรอบนอกไม่ได้รับความส�ำคัญ เน่ืองด้วยอัตลักษณ์ ประสบการณ์ เครือข่าย และสภาพแวดล้อมของบุคคล นนั้ ๆ” ชมุ ชน LGBT ทถี่ กู ทำ� ใหเ้ ปน็ ชายขอบมกั สญู เสยี ผลประโยชนจ์ ากระบบ โครงสร้างสังคม ก่อให้เกิดภาวะความตึงเครียดในระยะยาวและตึงเครียด เพ่มิ มากขึ้น จนส่งผลต่อสขุ ภาวะ 45 ยทุ ธศาสตรส์ ขุ ภาวะ LGBTIQN+ ในประเทศไทย 

 ผลกระทบต่อสุขภาพทีม่ าจากการเลอื กปฏิบตั ิ ด้วยเหตุแหง่ เพศ การศกึ ษาของแจค็ สนั และคณะ (Jackson et al.)55 ในประเดน็ สขุ ภาพ และสุขภาวะของบุคคลที่มีความหลากหลายทางเพศในประเทศแคนาดา พบว่ามีแบบแผนทางสุขภาพและความเจ็บป่วยบางประการที่เกิดข้ึนจ�ำเพาะ ในประชากรกลุ่ม LGBT ซึ่งเป็นผลมาจากการท่ีประชากรกลุ่มนี้ถูกท�ำให้เป็น ชายขอบ (Marginalization) และถูกเลอื กปฏิบัติ (Discrimination) ดังเชน่ ประเดน็ ปญั หาสขุ ภาพทพี่ บมากในกลุ่มชายรกั ชาย ได้แก่ โรคมะเร็ง การดืม่ เครอื่ งดมื่ แอลกอฮอลแ์ ละสบู บหุ ร่ี รวมไปถงึ โรคตดิ ตอ่ ทางเพศสมั พนั ธ์ ประเดน็ ปัญหาสุขภาพในกลุ่มหญิงรักหญิง ได้แก่ โรคมะเร็งปากมดลูก มะเร็งรังไข่ การใช้แอลกอฮอล์และสูบบุหร่ี และสุขภาวะอนามัยเจริญพันธุ์ บุคคลรักได้ สองเพศ เผชญิ กบั ปญั หาสขุ ภาพในเรอ่ื งของโรคตดิ ตอ่ ทางเพศสมั พนั ธ์ อปุ สรรค ในการเข้าถึงบริการทางสุขภาพเน่ืองจากบุคลากรผู้ให้บริการทางสุขภาพ ขาดความรู้ความเข้าใจ บุคคลข้ามเพศขาดการเข้าถึงฮอร์โมนเพ่ือการรักษา กองทุนสาธารณะเพื่อการท�ำศัลยกรรมข้ามเพศ โรคมะเร็งอันเป็นผลมาจาก การใช้ฮอร์โมน อาการแทรกซ้อนจากการท�ำศัลยกรรม รวมไปถึงการปฏิเสธ การเขา้ รบั การตรวจสขุ ภาพ ประเดน็ ปญั หาดา้ นสขุ ภาพทบ่ี คุ คลทม่ี เี พศกำ� กวม (Intersex People) ตอ้ งเผชญิ คอื บคุ ลากรทางการแพทยข์ าดการศกึ ษาและ การอบรมเกี่ยวกับบุคคลสองเพศ การผ่าตัดเลือกเพศโดยขาดการยินยอม พร้อมใจ แรงกดดันจากการต้องเลือกเพศ การตีตรา และการไมไ่ ดร้ บั ข้อมลู ท่ีถูกตอ้ ง 55 Ibid. 46  ยุทธศาสตร์สุขภาวะ LGBTIQN+ ในประเทศไทย 

การศกึ ษาของแจค็ สนั และคณะ (Jackson et al.)56 ยงั พบวา่ ประชากร กลมุ่ บคุ คลทม่ี คี วามหลากหลายทางเพศ มกี ารเขา้ ถงึ บรกิ ารทางสขุ ภาพไดน้ อ้ ย และยงั ใชบ้ รกิ ารทางสขุ ภาพนอ้ ยกวา่ ทค่ี วร ทงั้ น้ี เปน็ ผลมาจากความวติ กกงั วล หรือขาดความมั่นใจในการเข้ารับบริการ เพราะถูกเลือกปฏิบัติทั้งในระดับ ปัจเจกบุคคลและเชิงโครงสร้างอย่างเป็นระบบ อคติของบุคลากรผู้ให้บริการ ทางสุขภาพ ท�ำให้ผู้เข้ารับบริการท่ีเป็นบุคคลที่มีความหลากหลายทางเพศ ต้องเผชิญกบั อคติ การเลอื กปฏบิ ตั ิ และการบรกิ ารที่ด้อยกวา่ มาตรฐาน อาทิ การกรอกแบบฟอร์มเพื่อเก็บประวัติทางการแพทย์มักละเลยประเด็นความ หลากหลายทางเพศ ทำ� ใหข้ าดขอ้ มลู สำ� คญั เกย่ี วกบั สถานการณแ์ ละพฤตกิ รรม ทางสุขภาพ ส่งผลใหป้ ระชากรกลุม่ บคุ คลที่มีความหลากหลายทางเพศ หลกี เล่ียงหรือชะลอการเข้ารับการรักษา และ/หรือเก็บง�ำเกี่ยวกับข้อกังวลเรื่อง สุขภาพที่เป็นปัญหาของตน ดังนั้นปัญหาสุขภาพอาจไม่ได้รับการวินิจฉัย วินิจฉัยผิดพลาด และ/หรือไม่ได้รับการรักษา จนกระท่ังอาการหนักขึ้นและ รักษาได้ยากขึ้น ปัญหาทั้งหมดนี้เป็นผลมาจากบุคลากรผู้ให้บริการทาง การแพทย์มีความร้อู ยา่ งจำ� กัดเก่ียวกบั สุขภาพของบคุ คลทมี่ คี วามหลากหลาย ทางเพศ  ความเหล่อื มล้�ำทางสุขภาพ: มุมมองเชิงโครงสร้าง รายไดแ้ ละสถานภาพทางสงั คม เปน็ ตวั แปรสำ� คญั ทกี่ ำ� หนดสขุ ภาพของ บคุ คลทม่ี คี วามหลากหลายทางเพศ เนอื่ งจากอคตแิ ละประสบการณใ์ นเชงิ ลบ ที่บคุ คลทีม่ คี วามหลากหลายทางเพศตอ้ งเผชญิ ในโรงเรยี น ในสถานท่ีทำ� งาน 56 Jackson, B. et al., Whose Public Health? An Intersectional Approach to Sexual Orientation, Gender Identity and the Development of Public Health Goals for Canada, 2006, Accessed February 17, 2020, Available from http://www.rainbowhealthnetwork.ca/files/ whose_public_health.pdf 47 ยุทธศาสตรส์ ุขภาวะ LGBTIQN+ ในประเทศไทย 

หรือที่อ่ืนๆ ส่งผลต่อความส�ำเร็จทางการศึกษาและโอกาสทางหน้าท่ีการงาน สมั พนั ธโ์ ดยตรงกบั รายไดแ้ ละสถานภาพทางสงั คมของบคุ คลทม่ี คี วามหลากหลาย ทางเพศ สภาพแวดล้อมทางกายภาพและสังคม สามารถก�ำหนดสุขภาวะของ ประชากรกลุ่มบุคคลท่ีมีความหลากหลายทางเพศ ข้ึนอยู่กับว่ามีถ่ินท่ีอยู่ท่ีใด ในเมอื งหรอื ในพนื้ ทหี่ า่ งไกล เชน่ มรี ายงานในประเทศแคนาดาวา่ ผทู้ อี่ ยใู่ นพน้ื ท่ี ห่างไกลประสบกับระดับของการเหยียดเพศสูงกว่า57 และมีบริการท่ีสามารถ เขา้ ถึงได้นอ้ ยกวา่ 58 แตใ่ นการวิจัยบางเรอ่ื งชี้ให้เห็นว่า ชมุ ชนบคุ คลที่มีความ หลากหลายทางเพศในชนบทอาจมคี วามสมั พนั ธใ์ นเครอื ญาตแิ ละเพอ่ื นสงู กวา่ มคี ุณภาพชีวติ ท่ดี กี วา่ และเครียดน้อยกว่าผ้ทู ีอ่ าศัยอยู่ในเมอื ง59 สมรรถนะทางกายและทางพันธุกรรมของบุคคลที่มีความหลากหลาย ทางเพศ สมั พนั ธก์ บั การเลอื กปฏบิ ตั แิ ละอคตทิ ต่ี อ้ งเผชญิ บคุ คลทม่ี คี วามหลาก หลายทางเพศทพ่ี กิ ารการอาจถกู มองวา่ ไรซ้ ง่ึ เรอ่ื งเพศ (Asexual) อาจจะกงั วล ท่ีจะเปิดเผยอัตลักษณ์ทางเพศของตนต่อผู้ให้บริการด้านสุขภาพ และอาจ มีอุปสรรคในการเข้าถึงการมีส่วนร่วมในชุมชนบุคคลท่ีมีความหลากหลาย 57 Coalition for Lesbian and Gay Rights in Ontario, Systems Failure: A Report on the Experiences of Sexual Minorities in Ontario’s Health–Care and Social–Services Systems, (Toronto: CLGRO, 1997) 58 Ross, L.E. and Goldfinger, C., Insémination Artificielle, Grossesse et Expériences Parentales de Lesbiennes Vivant en Régions peu Habitées. In: Julien D, Levy JL, (Ed.). Homosexualités: Réalités Régionales. (Montreal: Presses de l’Université du Québec, Coll. Santé et Société; 2007) pp. 185–198. 59 Oswald. R.F. and Culton, L.S., Under the Rainbow: Rural Gay Life and Its Relevance for Family Providers. Family Relations: Interdisciplinary Journal of Applied Family Studies, 52 (2003) pp. 72–81. 48  ยทุ ธศาสตรส์ ขุ ภาวะ LGBTIQN+ ในประเทศไทย 

ทางเพศและการเข้าถึงบริการด้านสุขภาพท่ีสอดรับกับความจ�ำเป็นของ ประชากรกลุ่มน6ี้ 0 การขาดเครอื ขา่ ยสนบั สนนุ ทางสงั คม สง่ ผลกระทบในเชงิ ลบตอ่ ประชากร กลุ่มบุคคลที่มีความหลากหลายทางเพศ โดยเฉพาะอย่างย่ิงบุคคลที่มีความ หลากหลายทางเพศท่ีเป็นวัยรนุ่ ยงั มีทรพั ยากรท่ีจ�ำกัด ยงั หวาดกงั วลกับการ ถูกปฏเิ สธ ขาดความม่ันใจ และกลัวการถกู ตัดขาดให้อยู่โดยล�ำพงั ในขณะท่ี บุคคลที่มีความหลากหลายทางเพศสูงอายุถูกท�ำให้รู้สึกด้อยคุณค่าและถูก ละเลยในเร่ืองเพศ กังวลเร่ืองอคติและการรังเกียจที่เกิดขึ้นในสถานดูแล ผู้สูงอายุ นอกจากน้ันบุคคลท่ีมีความหลากหลายทางเพศสูงอายุยังเติบโต และด�ำเนินชีวิตผ่านมาช่วงเวลาท่ีมองว่าความหลายหลายทางเพศเป็นโรค ยิ่งไปกว่านั้นชายรักชายและหญิงรักหญิงที่เคยเปิดเผยตัวตนในยุคแรกๆ อาจกลบั ไปปดิ บงั อัตลักษณ์ทางเพศของตนเมื่ออายุสูงขึน้ 60 Coalition for Lesbian and Gay Rights in Ontario, Systems Failure: A Report on the Experiences of Sexual Minorities in Ontario’s Health–Care and Social–Services Systems. 49 ยทุ ธศาสตร์สุขภาวะ LGBTIQN+ ในประเทศไทย 

แผนภาพที่ 2 กรอบแนวคดิ เพศสภาพ สุขภาพทางเพศทหี่ ลากหลาย และความไม่เปน็ ธรรมทางสขุ ภาวะ ประเดน็ ความเปน็ ธรรมทางสังคม ¼Å¡ÃзºÀÒ¹͡áÅÐÀÒÂ㹡ÅÁØ‹ »ÃЪҡúؤ¤Å·ÁèÕ ¤Õ ÇÒÁËÅÒ¡ËÅÒ·ҧà¾È ¡ÒÃà¡ÅÕ´¡ÅÑǤ¹ÃÑ¡à¾Èà´ÂÕ Ç¡¹Ñ (Homophobia)/¡ÒÃà¡ÅÕ´¡ÅÑǤ¹¢ÒŒ Áà¾È (Transphobia)/¡ÒÃàËÂÕ´¼ÔÇ (Racism)/¡ÒùÔÂÁÃ¡Ñ µÒ‹ §à¾È (Heterosexism)/¡ÒÃÃѧà¡Õ¨¼ËŒÙ Þ§Ô (Misogyny)/Å·Ñ ¸ÍÔ Ò³Ò¹¤Ô Á (Colonialism)/¡ÒÃàËÂÕ´à¾È (Sexism) ผลกระทบภายนอก การเลือกปฏิบัตทิ างสงั คม ผลกระทบในระดบั ปจั เจกบคุ คล (การทำให้เป็นชายขอบ/การตีตรา) (การทำใหเ้ ปน็ ชายขอบ/การตตี รา) ¡ÒáÃзӢͧ ¡ÒÃàÅ×Í¡»¯ºÔ µÑ ÔÍ‹ҧ໚¹Ãкº ¡¨Ò¹¡ÅÃäàÒ·ä¡ÃÒ¤ÃäŒÍÓ͹ԡµŒ»ÇÓ§ÇÍÒäÒÇÑ¡Ò¹»ÒáÁµ¹»ÁáÒ/¨Â¹ÃÁ»´¨àÒªÒз㧋صš¡è×Í´¹¤Òâ¡ÑÇÁ¨ÃºÑµ§Çµá§¹Êѹè ÒŹ¹àÁ§Ñ/ãÃÒ‹ ¡/¡¹¤Õ§ʨ»·Ò/µÁ¹ÓѺ¯Ò¢Ã¹/à/¼§ÇàÃÔÒ¢¢ÊàÊ‹ÒÔ´¨ç´ÍÒÒ¸§§Ñ¨µ¤§´´§µ¤¹µ¹ÇµàÒ¹ÁÃàÒèÓ๹Œ ¡ÂÕÍàÁÍá¹Ô¹§§ºä»º »˜¨à¨¡ºØ¤¤Å -- Ç»àá¡¡¡Í¡¡ä໩Ѳ¡ÁäÒÒÒÒÒ¹šÂÐË‹ãÃÃÃÃõ¹Í¡ÑÊààä¡Â¶¹´ÁÔ¢¸ÃØ»µã‹Ö´Õ´Ù¡ÔÂÃç¹ÂÍŒµ¨ÊÒ‹µÁÁ¡Ãµ§µÇѧÃÁѹ´Ñѹèüŵ͋à͋áѾ¢ãÍÍŒãÙ´¤à¹»¹Ëµ¾ÍÍÍȤµ¢Ãç‹ÒºŒ¡È¡Ðس͋͡ѧ¨¨ÃÇࡧL൤´Ô¡Ô¶ÒÒ¾GÒ‹Òҋ繡¡ÒáÕLÈç/ÃBG¡ÊÅÊààä·¢TѧҾТØÁ(BŒÒÒ¤ÃHÊÀÈã‹TᶧÇÁѧËeÒÅ¡Ô¨Ö§¤á¾tŒ¤áÐÊÒÂÑe(ÅÁŢǤâØSrТÒáÐÍooÇÀ¡ÁÍ/¾Ò§scÒËÒ§eÊÁ·¾iÃaLÃxÓÊÂÁGL×Íil¤sÑÁG´×¡mÑÞBE¾ºÒBxT)¹Ñ¡ÃcTÍ:ãѺ¸´lËu¢µsÍŒ ÍiÍ‹oÀ§nÔÊL)·Ô G¸ÔBT ¡ÒŒ Ç˹ŒÒã¹ÍÒªÕ¾ äÃŒºÒŒ ¹ ---- ¾··¡¡¤¡Í¡¡¡¡ÕèàÓè¹Õ¤ÒÒÒÒÒÒÒǵãÃÃÃÃÃÃÃ͌ҵËÁç Å·»Í¶´¡Á§Ô àŒäÂÇ‹Å¡Ù·Ò‹¯Óû»§·ãÙ‹ã¹Øè¹Ñ·àÕèÔàš¹´Ë»¹ÅÊÍááӵnjиÊÍŒš¹ãáÂÑÇààËѺÀ§ÅÁ¾µL´ŒÍÒ§ŒÔ´Íè×GžҌÍÃ/¹¡Â§ÑÂáBáT¤Ç¾¡´‹ÒÍ‹ ÅáÍŒ ÁÁ‹ -- ---- - äÁ‹ÁÕÊÒ¸ÒóٻâÀ¤´ÒŒ ¹ÊØ¢ÀÒ¾ãË¡Œ ºÑ LGBTIQN+ ÅÐÍÒÂ㨠¡ÅÇÑ /¢Ò´¤ÇÒÁÁÑè¹ã¨ - - µÍŒ §¡Ò÷¾èÕ Ö觷ҧ㨠àÈÃÒŒ ËÁͧ --- áÅÐà¨çº»Ç´·Ò§ã¨ ¤ÇÒÁà¡ÅÂÕ ´ªÑ§ - ¢Ò´·ÃѾÂÒ¡Ãã˪Œ ØÁª¹ LGBT ตัวแปรดา้ นสขุ ภาพ ÃÒÂä´ŒáÅÐʶҹÀÒ¾·Ò§Êѧ¤Á/à¤ÃÍ× ¢‹Ò¡ÒÃʹѺʹ¹Ø ·Ò§Êѧ¤Á/¡ÒÃÁ§Õ Ò¹·Ó/à¾ÈÊÀÒ¾/ÊÀÒ¾áÇ´ÅŒÍÁ·Ò§Ê§Ñ ¤Á/ ¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ/ÊÁÃö¹Ð·Ò§ªÕÇÀÒ¾áÅо¹Ñ ¸Ø¡ÃÃÁ/ÊÀÒ¾áÇ´ÅÍŒ Á·Ò§¡ÒÂÀÒ¾/ÇѲ¹¸ÃÃÁ/¾²Ñ ¹Ò¡ÒÃã¹ÇÂÑ à´ç¡ ·èÕÊÁºÙó/·Ñ¡ÉСÒôÙáÅÊØ¢ÀÒ¾ÊÇ‹ ¹ºØ¤¤Å/¡ÒÃãËŒºÃÔ¡ÒÃ·Ò§Ê¢Ø ÀÒ¾ ความเปราะบาง/ความอ่อนแอ ¢Ò´á¤Å¹ºÃ¡Ô Ò÷ҧ¡ÒÃ᷾áÅÐºÃ¡Ô Ò÷ҧÊѧ¤Á·èÕàËÁÒÐÊÁ/ÁÕÍ»Ø ÊÃä㹡ÒÃࢌҶ֧ºÃ¡Ô ÒÃ·Ò§Ê¢Ø ÀÒ¾ áÅкÃÔ¡ÒÃ·Ò§Ê§Ñ ¤Á/¤ÇÒÁà¤ÃÕ´áÅФÇÒÁ¡§Ñ ÇÅàÃé×ÍÃ§Ñ /äÁ‹ä´ÃŒ ºÑ ¡ÒÃÁͧàËç¹/¶Ù¡µÑ´ÍÍ¡¨Ò¡â¤Ã§¡Òû‡Í§¡Ñ¹ áÅÐàÊÃÔÁÊÃÒŒ §ÊØ¢ÀÒ¾/ÁÕ¤ÇÒÁ¤´Ô ·Õè¨Ð¦Ò‹ µÑǵÒÂáÅоÂÒÂÒÁ¦Ò‹ µÑǵÒÂ/¡ÒÃá»Å¡á¡ÍÍ¡¨Ò¡ Êѧ¤ÁáÅТҴªØÁª¹/ÀÒÇЫÁÖ àÈÃÒŒ áÅÐʹÔé ËÇ§Ñ /Á¾Õ ĵԡÃÃÁàʾµÔ´ (áÍÅ¡ÍÎÍŏ ¡ÒÃ椄 ÊÃÃáÅÐ㪌ÊÒÃàʾµÔ´ ºËØ ÃèÕ à¾ÈÊÑÁ¾¹Ñ ¸) /ËÅÕ¡àÅÕ觡ÒÃࢌÒÃºÑ ¡ÒÃÃ¡Ñ ÉÒáÅСÒôáÙ Å´ŒÒ¹ÊØ¢ÀÒ¾/Á¾Õ ĵ¡Ô ÃÃÁàÊÂèÕ §àÁ×Íè ÁàÕ ¾ÈÊÑÁ¾Ñ¹¸/ ÁվĵԡÃÃÁ¡Òá¹Ô ·¼èÕ ´Ô »Ã¡µÔ (Eating Disorders)/»Þ˜ ËÒ梯 ÀÒ¾¨µÔ ผลที่ตามมา (ความไมเ่ สมอภาคทางสุขภาพ) ÁÅÙ ¤‹Ò¡ÒÃÊÞÙ àÊÂÕ ¢Í§¡Òáմ¡Ñ¹·Ò§Êѧ¤Á: ¡ÒÃàÊÂÕ ªÇÕ Ôµ¡Í‹ ¹ÇÂÑ 5,500 ÃÒÂã¹á¤¹Ò´Ò áÅÐÁÅÙ ¤‹Ò 8 ¾¹Ñ Ōҹ´ÍÅÅÒ‹ /»‚ ÍѵÃÒ¡Òæ‹ÒµÑǵÒÂà¾èÔÁ¢Ö¹é : ÍÂÒ‹ §¹ÍŒ  3 à·‹Ò㹡ŋÁØ àÂÒǪ¹ LGBT áÅÐ 14 à·‹Òã¹à¡Â/굄 ÃÒ¡ÒÃÊÙººØËÃÕè ʧ٠¢Öé¹: 50% ã¹à¡Â áÅÐ 100% ã¹àÅÊàºÂÕé ¹/굄 ÃҢͧàͪäÍÇÕ㹪ÒÂÃ¡Ñ ªÒ áÅÐàÂÒǪ¹·àèÕ »š¹à¡Âà ¾èÔÁ¢Öé¹/ ÍѵÃҢͧ¤ÇÒÁ«ÁÖ àÈÃŒÒÊÙ§¢éÖ¹ 3 ¶§Ö 5 ෋Ңͧº¤Ø ¤ÅÃÑ¡µÒ‹ §à¾È/ÍѵÃҢͧ¤ÇÒÁÃ¹Ø áçʧ٠¢¹Öé : 70% ¢Í§ LGBT ¶¡Ù ¡ÃÐ·Ó ¤ÇÒÁÃعáç·Ò§ÇÒ¨Ò áÅÐ 25% ¶Ù¡¡ÃзӤÇÒÁÃعáç·Ò§Ã‹Ò§¡ÒÂ/굄 ÃҢͧ¡ÒÃ㪌áÍÅ¡ÍÎÍÅʏ §Ù ¢Öé¹: »ÃÐÁÒ³¡ÒÃÇÒ‹ 30% ¢Í§ LGBT ·èàÕ »¹š ¼Ù㌠ËÞ‹Á»Õ ˜ÞËÒáÍÅ¡ÍÎÍÅ/ 굄 ÃҢͧâäµ´Ô µÍ‹ ·Ò§à¾ÈÊÁÑ ¾Ñ¹¸ã¹à¡ÂᏠÅк¤Ø ¤Å¢ŒÒÁà¾ÈÊÙ§¢¹Öé / 굄 ÃÒ¡ÒâҴ¡ÒôÙáÅÊØ¢ÀÒ¾·¨èÕ Ó໹š ¢Í§ LGBT ʧ٠¢Ö¹é (21.8%) àÁÍè× à·ÂÕ º¡ÑººØ¤¤ÅÃÑ¡µÒ‹ §à¾È (12.7%)/ÍѵÃҢͧâä Hepatitis A&B 㹪ÒÂÃÑ¡ªÒÂáÅÐàÂÒǪ¹·àèÕ »¹š à¡ÂÊ§Ù ¢Ö¹é /¡ÒÃ໹š ÁÐàÃ§ç ·Ò§·ÇÒÃ˹¡Ñ 㹡ÅØÁ‹ à¡Âà¾ÔèÁ¢Öé¹: ¾ºä´ÁŒ Ò¡¡ÇÒ‹ ·èÑÇä» ¶§Ö 80 à·Ò‹ /ÀÒÇÐâä͌ǹã¹àÅÊàºÕ¹ÊÙ§¢Ö¹é /ÀÒÇоĵ¡Ô ÃÃÁ¡Òá¹Ô ·èÕ¼´Ô »Ã¡µãÔ ¹¡Å‹ÁØ à¡Âʏ §Ù ¢¹Öé /굄 ÃҢͧ¡ÒÃäúŒ ŒÒ¹áÅÐ ¡ÒÃ㪪Œ ÇÕ µÔ µÒÁ·ŒÍ§¶¹¹¢Í§¡ÅÁ‹Ø àÂÒǪ¹ LGBT ʧ٠¢éÖ¹/굄 ÃҢͧ¡Òö١ÅÇ‹ §ÅÐàÁ´Ô ·Ò§à¾Èã¹àÂÒǪ¹ LGBT ÊÙ§¢é¹Ö ที่มา: Structural Framework for Gender and Sexuality Diverse Health and Wellbeing Inequalities (Mulé et al., 2009) 50  ยทุ ธศาสตรส์ ุขภาวะ LGBTIQN+ ในประเทศไทย 