หลักสูตรการฝึกอบรมผู้กำกับลูกเสือสามัญรุ๋นใหญ่_ขั้นความรู้เบื้องต้น

151 5. หลกั สูตรวชิ ำพเิ ศษ “เครื่องหมำยชำวเรือ” เป็นหลกั สูตรของลูกเสือสามญั รุ่นใหญเ่ หล่าสมุทร จะตอ้ งสอนไดด้ งั น้ี 1) ไดเ้ ครื่องหมายลูกเสือโลกมาแลว้ 2) สอบไดเ้ ครื่องหมายตน้ เด่น หรือนายทา้ ยเรือเลก็ 3) สอบไดเ้ คร่ืองหมาย ชาวประมง, นกั ธรรมชาติวทิ ยา, หวั หนา้ คนครัว, นกั อุตุนิยมวทิ ยา, นกั ดาราศาสตร์, นกั พายเรือ อยา่ งใดอยา่ งหน่ึง อีก 1 วชิ า 6. หลกั สูตรวชิ ำพเิ ศษ \"เคร่ืองหมำยกำรบนิ \" เป็นหลกั สูตรของลูกเสือสามญั รุ่นใหญเ่ หล่าอากาศ จะตอ้ งสอบไดด้ งั น้ี 1) ไดเ้ คร่ืองหมายลูกเสือโลกแลว้ 2) สอบไดเ้ ครื่องหมายช่างอากาศ 3) สอบไดเ้ ครื่องหมาย นกั เคร่ืองบินเล็ก นกั เดินทางไกล นกั อุตุนิยมวทิ ยา นกั ธรรมชาติวทิ ยา นกั ดาราศาสตร์ อยา่ งใดอยา่ งหน่ึงอีก 1 วชิ า 7. เครื่องหมำยผ้ฝู ึ กสอน เป็นเครื่องหมายสาหรับลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ทุกเหล่า จะตอ้ งมีคุณสมบตั ิดงั น้ี 1) ไดร้ ับเครื่องหมายสายยงยศ หรือ เคร่ืองหมายชาวเรือ หรือ เคร่ืองหมายการบิน 2) แสดงใหเ้ ห็นวา่ มีลกั ษณะเป็นผนู้ า มีความปรารถนาที่จะนาเอาคุณสมบตั ิท่ีมีอยู่ พร้อมดว้ ย วิชาความรู้ในวชิ าการลูกเสือไปใชเ้ ป็นประโยชน์ฝึกลูกเสือสารอง หรือสามญั ข้อเสนอแนะในกำรจัดกจิ กรรมลูกเสือสำมัญรุ่นใหญ่ ปัจจุบนั สานกั งานลูกเสือแห่งชาติ สมาคมวางแผนครอบครัวแห่งประเทศไทยฯ และ สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พ้ืนฐานไดร้ ่วมกนั จดั ทาคูม่ ือการจดั กิจกรรมลูกเสือเพ่ือ เสริมสร้างทกั ษะชีวติ สาหรับผบู้ งั คบั บญั ชาลูกเสือใชเ้ ป็นแนวทางในการจดั กิจกรรมให้กบั ลูกเสือ 3 ประเภท คือ ลูกเสือสารอง ลูกเสือสามญั ลูกเสือสามญั รุ่นใหญแ่ ละลูกเสือวสิ ามญั โดย ปรับปรุงและเทียบเคียงกบั หลกั สูตรตามขอ้ บงั คบั ของสานกั งานลูกเสือแห่งชาติวา่ ดว้ ยหลกั สูตร และวชิ าพเิ ศษลูกเสือเพ่ือใหค้ รอบคลุมสาระที่จาเป็นอยา่ งครบถว้ น ใชเ้ หตุการณ์และสภาพ ปัญหาท่ีเกิดข้ึนจริงของเด็กในแตล่ ะช่วงวยั เป็นตวั ต้งั ในการกาหนดโครงสร้างของคู่มือการจดั กิจกรมลูกเสือเพอื่ เสริมสร้างทกั ษะชีวติ เน้ือหาสาระในคู่มือการจดั กิจกรรมลูกเสือเพอ่ื เสริมสร้างทกั ษะชีวติ ประกอบดว้ ย 1. กิจกรรมตามขอ้ บงั คบั ของคณะลูกเสือแห่งชาติ (ไม่รวมกิจกรรมทดสอบเพ่ือรับ เคร่ืองหมายหรือสัญลกั ษณ์ทางลูกเสือและเครื่องหมายวชิ าพิเศษ

152 2. กิจกรรรมที่เสริมสร้างทกั ษะชีวติ เป็นภูมิคุม้ กนั ปัญหาสงั คมในสภาพการณ์ เหตุการณ์และปัญหาของเด็กในแตล่ ะช่วงวยั อาทิ ปัญหาค่านิยมและพฤติกรรมทางเพศที่ไม่ ถูกตอ้ ง ความรุนแรงกา้ วร้าว ทะเลาะววิ าท (ความรุนแรง) สิ่งเสพติด ค่านิยมท่ีฟ่ ุมเฟื อย (การใช้ เงิน) การเลียนแบบสังคม วตั ถุนิยมและการบริโภคไมถ่ ูกตอ้ งรวมถึงการบริโภคส่ือ โฆษณา เครื่องมือส่ือสารและการดอ้ ยจริยธรรม การมีจิตอาสาต่อสังคมส่วนรวม คู่มือการจดั กิจกรรมลูกเสือเพื่อเสริมสร้างทกั ษะชีวติ แยกเป็น 5 เ ล่มสาหรับใชก้ ิจกรรมตาม ช้นั ปี ไดแ้ ก่ 1. คูม่ ือการจดั กิจกรรมลูกเสือสารองเพอื่ เสริมสร้างทกั ษะชีวติ 2. คู่มือการจดั กิจกรรมลูกเสือสามญั เพอื่ เสริมสร้างทกั ษะชีวิต 3. คูม่ ือการจดั กิจกรรมลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่เพือ่ เสริมสร้างทกั ษะชีวติ 4. คูม่ ือการจดั กิจกรรมลูกเสือวิสามญั เพื่อเสริมสร้างทกั ษะชีวติ 1 5. คู่มือการจดั กิจกรรมลูกเสือวิสามญั เพ่อื เสริมสร้างทกั ษะชีวติ 1 ดงั น้นั คูม่ ือการจดั กิจกรรมลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่เพื่อเสริมสร้างทกั ษะชีวติ เป็นภูมิคุม้ กนั ปัญหาสังคมจึงเป็ นแนวทางในการพฒั นาคุณภาพลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ (ช้นั ม.1-ม.3) ใน สถานศึกษาท่ีมีประสิทธิภาพแนวทางหน่ึง

153 ตวั อย่ำงใบกจิ กรรม กำรศึกษำคู่มือกำรจัดกจิ กรรมลกู เสือสำมัญรุ่นใหญ่เพื่อเสริมสร้ำงทกั ษะชีวติ ให้หมู่ของท่ำนศึกษำแผนกำรจัดกจิ กรรมลกู เสือสำมัญรุ่นใหญ่ ช้ันมธั ยมศึกษำปี ที่ 1, 2 และ 3 จำกคู่มือกำรจัดกจิ กรมลูกเสือสำมญั รุ่นใหญ่เพ่ือเสริมสร้ำงทกั ษะชีวติ และวเิ ครำะห์ว่ำแผนกำรจัด กจิ กรรมใดบ้ำงเป็ นแผนกำรจัดกจิ กรรมเพื่อเสริมสร้ำงทักษะชีวติ โครงสร้ำงกจิ กรรมลูกเสือสำมญั รุ่นใหญ่เพ่ือเสริมสร้ำงทกั ษะชีวติ ช้ันมัธยมศึกษำปี ท่ี 1 ด้ำนกำรพฒั นำ ชื่อหน่วยกจิ กรรม แผนกำรจดั กจิ กรรม จำนวน หมำยเหตุ หน่วยที่ 1 เรื่อง ชั่วโมง ด้ำนร่ำงกำยและ สาระสาคญั ของการ 1. ความเขา้ ใจในเรื่อง สิ่งแวดล้อม ลูกเสือ 2 หน่วยท่ี 2 กิจการของลกู เสือ ทกั ษะลกู เสือและ 2 กิจกรรมกลางแจง้ 2. ระเบียบแถวลูกเสือ 2 3. การก่อและจุดไฟกลางแจง้ หน่วยที่ 3 แลว้ ปรุงอาหาร 3 สุขภาพอนามยั 4. การอา่ นและการใชแ้ ผนที่ หน่วยที่ 4 เขม็ ทิศ 3 ความปลอดภยั 5. เง่ือนเชือกลูกเสือสามญั หน่วยท่ี 5 รุ่นใหญ่ 2 ดาเนินชีวติ ตามหลกั 6. การบรรจุเคร่ืองหลงั ปรัชญาเศรษฐกิจ สาหรับการเดินทางไกลไปพกั 1 พอเพยี งใชท้ รัพยากร แรม 2 ทกั ษะชีวติ * คุม้ คา่ 7. การกางเตน็ ทแ์ ละร้ือเตน้ ท์ 1 ทกั ษะชีวติ * ท่ีพกั แรม 8. เบ้ืองหลงั ก๋วยเตี๋ยว 9. ภยั สงั คมทางอินเตอร์เน็ต บูรณาการกบั กล่มุ สาระสงั คม ศึกษา ศาสนา วฒั นธรรมและ กล่มุ สาระการงานพ้ืนฐาน อาชีพและเทคโนโลยี

154 ด้ำนกำรพฒั นำ ช่ือหน่วยกจิ กรรม แผนกำรจดั กจิ กรรม จำนวน หมำยเหตุ เร่ือง ชั่วโมง หน่วยที่ 6 10. ขยะน้ีมีมูลค่า 1 ทกั ษะชีวติ * อนุรักษแ์ ละร่วมแกไ้ ข ทรัพยากรธรรมชาติ และส่ิงแวดลอ้ ม ด้ำนสตปิ ัญญำ หน่วยที่ 7 11. รู้เท่าทนั สื่อ 1 ทกั ษะชีวติ * ค่ำนยิ ม และเจตคติ การคิดวเิ คราะห์ ตดั สินใจแกป้ ัญหา หน่วยที่ 8 12. ดีติดดาว 1 ทกั ษะชีวติ * จุดดี จุดดอ้ ย และการพฒั นาตนเอง ด้ำนจติ ใจ ศีลธรรม หน่วยที่ 9 บูรณาการกบั กลุ่มสาระสงั คม และสัมพนั ธภำพ รักและศรัทธา สถาบนั ศึกษา ศาสนา วฒั นธรรม ระหว่ำงบุคคล ชาติ ศาสน์ กษตั ริย์ หน่วยท่ี 10 13. วถิ ีไทยและภมู ิปัญญา 1 ปฏิบตั ิตามวถิ ีไทย ทอ้ งถ่ิน และภมู ิปัญญาทอ้ งถิ่น หน่วยที่ 11 14. คาปฏิญาณและกฎลูกเสือ 2 คุณธรรม จริยธรรม 15. ความซื่อสตั ยส์ ุจริต 2 ทกั ษะชีวติ * 16. ความเป็ นสุภาพบุรุษ 1 ทกั ษะชีวติ * สุภาพสตรี หน่วยท่ี 12 17. การคบเพอื่ น 1 ทกั ษะชีวติ * สมั พนั ธภาพและการ สื่อสาร ด้ำนสัมพนั ธภำพ หน่วยที่ 13 18. การปฐมพยาบาล 2 กบั ชุมชน สังคม จิตอาสา/บริการ หน่วยท่ี 14 บูรณาการกบั กลมุ่ สาระสงั คม รักและหวงแหนสา ศึกษา ศาสนา วฒั นธรรม ธารณสมบตั ิของ ชุมชน/ชาติ หน่วยที่ 15 19. โฆษณาเป็ นพษิ 2 ทกั ษะชีวติ * รับผดิ ชอบปัญหา สงั คม รวม 4 ด้ำน รวม 15 หน่วย รวม 19 แผนกำรจดั กจิ กรรม 32 หมายเหตุ * ก่อนที่จะแจกใบกิจกรรมให้ตดั คาวา่ ทกั ษะชีวติ ในช่องหมายเหตุออกก่อน

155 โครงสร้ำงหลกั สูตรกจิ กรรมลูกเสือเพื่อเสริมสร้ำงทกั ษะชีวติ ช้ันมธั ยมศึกษำปี ท่ี 2 ด้ำนกำรพฒั นำ ชื่อหน่วยกจิ กรรม แผนกำรจัดกจิ กรรมเร่ือง จำนวน หมำยเหตุ ช่ัวโมง ด้ำนร่ำงกำยและ หน่วยท่ี 1 1. หนา้ ที่ของลกู เสือตามวถิ ี 2 สิ่งแวดล้อม สาระสาคญั ของการ ประชาธิปไตย ลกู เสือ หน่วยที่ 2 2. การเดินทางสารวจ 1 ทกั ษะลูกเสือและ กิจกรรมกลางแจง้ หน่วยที่ 3 3. ลกู เสือไทยกายสมาร์ท 2 ทกั ษะชีวิต* สุขภาพอนามยั หน่วยที่ 4 4. ภยั สงั คม 1 ทกั ษะชีวติ * ความปลอดภยั หน่วยที่ 5 5. การใชเ้ วลาหลงั เลิกเรียน 1 ทกั ษะชีวติ * ดาเนินชีวิตตามหลก6ั . การประหยดั 1 ทกั ษะชีวติ * ปรัชญาเศรษฐกิจ พอเพียงใช้ ทรัพยากรคุม้ ค่า หน่วยที่ 6 7. สวนสวยดว้ ยวสั ดุเหลือใช้ 2 อนุรักษแ์ ละร่วม 1 ทกั ษะชีวติ * แกไ้ ขทรัพยากร 1 ทกั ษะชีวติ * 1 ทกั ษะชีวติ * ธรรมชาติและ ส่ิงแวดลอ้ ม ด้ำนสตปิ ัญญำ หน่วยที่ 7 8. เส่ียงไม่เสี่ยงรู้ไดอ้ ยา่ งไร ค่ำนยิ ม และ การคิดวเิ คราะห์ เจตคติ ตดั สินใจแกป้ ัญหา หน่วยท่ี 8 9. ส่ิงดี ๆ ของฉนั จุดดี จุดดอ้ ย 10. บญั ชีชีวติ และการพฒั นา ตนเอง ด้ำนจติ ใจ หน่วยท่ี 9 11. โครงการพระราชดาริ 2 ทกั ษะชีวิต* ศีลธรรม และ รักและศรัทธา สัมพนั ธภำพ สถาบนั ชาติ ศาสน์ ระหว่ำงบุคคล กษตั ริย์

156 ด้ำนกำรพฒั นำ ช่ือหน่วยกจิ กรรม แผนกำรจดั กจิ กรรมเร่ือง จำนวน หมำยเหตุ ชั่วโมง หน่วยที่ 10 12. ปูมชีวิตปราชญช์ าวบา้ น ปฏิบตั ิตามวิถีไทย 2 และภูมิปัญญา ทอ้ งถิ่น 1 ทกั ษะชีวิต* หน่วยที่ 11 13. คู่ครองในฝัน 1 ทกั ษะชีวติ * คุณธรรม จริยธรรม14. ยกยอ่ งคนดี 15. อยา่ งน้ีตอ้ งปฏิเสธ 2 ทกั ษะชีวิต* 16. ฉนั ไม่ชอบถูกลอ้ 2 ทกั ษะชีวติ * หน่วยที่ 12 17. คิดอยา่ งไรไม่เป็นทุกข์ 1 ทกั ษะชีวติ * สมั พนั ธภาพและ การส่ือสาร ด้ำนสัมพนั ธภำพ หน่วยท่ี 13 18. เสียหายเพราะอะไร 2 ทกั ษะชีวิต* กบั ชุมชน สังคม จิตอาสา/บริการ หน่วยที่ 14 รักและหวงแหนสา ธารณสมบตั ิของ ชุมชน/ชาติ หน่วยท่ี 15 19. ความรุนแรง 2 ทกั ษะชีวติ * รับผดิ ชอบปัญหา สงั คม หน่วยท่ี 16 20. การแสดงออกทางศิลปะ 1 กำรแสดงออกทำง ศิลปะ รวม 4 ด้ำน รวม 16 หน่วย รวม 20 แผนกำรจดั กิจกรรม 30 หมำยเหตุ * ก่อนที่จะแจกใบกิจกรรมใหต้ ดั คาวา่ ทกั ษะชีวติ ในช่องหมายเหตุออกก่อน

157 โครงสร้ำงหลกั สูตรกจิ กรรมลูกเสือเพ่ือเสริมสร้ำงทกั ษะชีวติ ช้ันมธั ยมศึกษำปี ที่ 3 ด้ำนกำรพฒั นำ ชื่อหน่วยกจิ กรรม แผนกำรจัดกจิ กรรมเรื่อง จำนวน หมำยเหตุ ชั่วโมง ด้ำนร่ำงกำยและ หน่วยท่ี 1 สิ่งแวดล้อม สาระสาคญั ของการ ลกู เสือ หน่วยที่ 2 21. การเดินทางสารวจ 1 ทกั ษะลูกเสือและ กิจกรรมกลางแจง้ หน่วยที่ 3 1. รู้เท่าทนั สื่อโฆษณา 2 ทกั ษะชีวิต* สุขภาพอนามยั 2. สารพิษปนเป้ื อนใน 1 ทกั ษะชีวติ * อาหาร หน่วยท่ี 4 3. อบุ ตั ิเหตุรถจกั รยานยนต์ 2 ทกั ษะชีวติ * ความปลอดภยั หน่วยท่ี 5 4. การใชท้ รัพยากรคุม้ ค่า 1 ทกั ษะชีวติ * ดาเนินชีวิตตามหลก5ั . การจดั การกบั เวลา 1 ทกั ษะชีวิต* ปรัชญาเศรษฐกิจ พอเพียงใช้ ทรัพยากรคุม้ ค่า 6. การประหยดั 1 ทกั ษะชีวติ * หน่วยท่ี 6 อนุรักษแ์ ละร่วม แกไ้ ขทรัพยากร ธรรมชาติ และ สิ่งแวดลอ้ ม ด้ำนสตปิ ัญญำ หน่วยท่ี 7 7. ลวนลามทางเพศ 1 ทกั ษะชีวิต* ค่ำนยิ ม และ การคิดวเิ คราะห์ เจตคติ ตดั สินใจแกป้ ัญหา หน่วยท่ี 8 8. คนดีรอบตวั ฉนั 1 ทกั ษะชีวิต* 1 ทกั ษะชีวิต* จุดดี จุดดอ้ ยและการ 9. เรื่องเลา่ เร้าพลงั 1 ทกั ษะชีวิต* พฒั นาตนเอง 10. เป้าหมายชีวติ

158 ด้ำนกำรพฒั นำ ช่ือหน่วยกจิ กรรม แผนกำรจดั กจิ กรรมเรื่อง จำนวน หมำยเหตุ ช่ัวโมง ด้ำนจติ ใจ 11. พระมหากรุณาธิคุณของบุ ศีลธรรม และ หน่วยที่ 9 1 ทกั ษะชีวติ * สัมพนั ธภำพ ระหว่ำงบุคคล รักและศรัทธา รพมหากษตั ริยไ์ ทย สถาบนั ชาติ ศาสน์ กษตั ริย์ หน่วยที่ 10 12. วยั รุ่นไทยหวั ใจเกาหลี 1 ทกั ษะชีวิต* ปฏิบตั ิตามวิถีไทย และภูมิปัญญา ทอ้ งถิ่น หน่วยท่ี 11 13. สุภาพบุรุษสุภาพสตรีใน 1 ทกั ษะชีวิต* คุณธรรม จริยธรรม ดวงใจ 1 ทกั ษะชีวิต* 14. การช่วยเหลือผอู้ ่ืน 2 ทกั ษะชีวิต* 1 ทกั ษะชีวติ * 15. ฉนั ไม่ชอบถูกลอ้ 1 ทกั ษะชีวติ * หน่วยที่ 12 16. สมั พนั ธภาพชาย หญิง สมั พนั ธภาพและ การสื่อสาร 17. คิดเชิงบวก 18. การแสดงความช่ืนชม และการใหก้ าลงั ใจ ด้ำนสัมพนั ธภำพ หน่วยที่ 13 19.เป็นลูกเสือท้งั ตวั และ 1 กบั ชุมชน สังคม จิตอาสา/บริการ หวั ใจ 26 รวม 4 ด้ำน หน่วยท่ี 14 รักและหวงแหน สา ธารณสมบตั ิของ ชุมชน/ชาติ หน่วยที่ 15 รับผิดชอบปัญหา สงั คม รวม 16 หน่วย รวม 10 แผนกำรจดั กิจกรรม หมำยเหตุ * ก่อนที่จะแจกใบกิจกรรมให้ตดั คาวา่ ทกั ษะชีวติ ในช่องหมายเหตุออกก่อน

เรื่อง กำรวำงแผนกำหนดกำรฝึ กอบรม 159 บทเรียนที่ 12 เวลำ 60 นำที ขอบข่ำยวชิ ำ 1. ขบวนการวางแผนการฝึกลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ 2. กิจกรรมสาคญั 10 ประการที่ลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ควรไดร้ ับการฝึกอบรม 3. การเปิ ดประชุมกองลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ จุดหมำย ผผู้ า่ นการฝึกอบรม มีความรู้ และเกิดทกั ษะในการวางแผนการฝึกลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ การจดั กิจกรรมตามหลกั สูตรในหนงั สือขอ้ บงั คบั คณะลูกเสือแห่งชาติ และเกิดทกั ษะในการเปิ ด –ปิ ด การประชุมกองลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพ วตั ถุประสงค์ เม่ือจบบทเรียนน้ีแลว้ ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมควรจะสามารถ 1. ทาการฝึกอบรมลูกเสือ ตามข้นั ตอนของทกั ษะกระบวนการได้ 2. อธิบายเก่ียวกบั ขอบเขตของกิจกรรมสาคญั 10 ประการของลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ได้ 3. ดาเนินการเปิ ดประชุมกองได้ วธิ ีกำรสอน / กจิ กรรม 1. แนวการจดั กิจกรรมการสอน - นาเขา้ สู่บทเรียน 5 นาที - บรรยาย ความรู้ ขอบข่ายกิจกรรม 30 นาที - ฝึกทางานตามกระบวนการ 10 นาที - ฝึกการจดั ทาแผนการเปิ ด-ปิ ดการประชุมกอง 10 นาที - สรุป 5 นาที 2. กิจกรรมของผเู้ ขา้ อบรม - รับฟังการบรรยาย - ปฏิบตั ิงานตามใบงาน - รายงาน ส่ือกำรสอน 1. เอกสารประกอบการบรรยาย 2. ตรวจการวางแผนกาหนดการฝึกอบรม 3. การวางแผนการจดั ทากาหนดการฝึกอบรม 4. ตวั อยา่ งการทาแผนการเปิ ดประชุมกองลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่

160 5. ใบงาน กำรประเมินผล 1. ผลงานส่วนบุคคล 2. สงั เกตการเขา้ ร่วมจดั กิจกรรมไดค้ รบ 10 ประการ 3. ผเู้ ขา้ อบรมสามารถเปิ ดปิ ดการประชุมกองไดถ้ ูกตอ้ ง เนื้อหำวชิ ำ/เอกสำรประกอบ 1.ทกั ษะกระบวนกำร “ภาระงาน” คือ งานท่ีตอ้ งดาเนินการอยา่ งใดอยา่ งหน่ึงใหเ้ สร็จเรียบร้อย เช่น การลา้ งชาม การปรุงอาหาร การฝึกอบรม การเดินทางไกล การปลูกผกั เป็นตน้ “ทกั ษะกระบวนการ” มีสองข้นั ตอน คือ ข้นั “ คิด” มี 4 ข้นั ตอนและข้นั “ปฏิบตั ิ” มี 5 ข้นั ตอน ดงั น้นั ในการทางานใด ๆ กต็ ามที่เป็นภาระงานเราตอ้ ง “ คิด” 4 ข้นั ตอน และ “ปฏิบตั ิ” 5 ข้นั ตอน ข้นั ตอนต่าง ๆ จะใชว้ ธิ ีตอบคาถาม ดงั น้ี 1. ทาไมจึงตอ้ งทา มีเหตุผลและความจาเป็นอยา่ งไรจึงตอ้ งทางานน้ี ใหต้ อบเป็นขอ้ ๆ 2. มีอะไรตอ้ งทาบา้ งเม่ือมีเหตุผลและความจาเป็นตอ้ งทาแลว้ มีอะไรที่ตอ้ งทาบา้ ง จาแนก ออกมาเป็ นเรื่อง ๆ 3. มีวธิ ีทาอยา่ งไรบา้ ง ใหจ้ าแนกวธิ ีทาออกมาใหห้ ลากหลายท่ีสุดเทา่ ท่ีจะทาได้ 4. จะทาโดยวธิ ีไหน เลือกวธิ ีทาวธิ ีใดวธิ ีหน่ึงหรือหลายวธิ ีท่ีเห็นวา่ เหมาะสมท่ีสุดจากวธิ ี ตา่ ง ๆ ท่ีจาแนกไวแ้ ลว้ ในข้นั ท่ี 3 ท้งั สี่ข้นั น้ีเรียกวา่ ข้นั “คิด” 1. จดั ลาดบั ข้นั ตอนการทางาน (วางแผนการทางาน) จดั ลาดบั วา่ งานใดควรทาก่อน งานใด ควรทาหลงั หรือทาพร้อม ๆ กนั 2. ปฏิบตั ิงานตามแผน (ดว้ ยความช่ืนชม) 3. ประเมินผลระหวา่ งปฏิบตั ิงาน 4. ปรับปรุงงานที่ยงั บกพร่องอยู่ 5. สรุปและประเมินคร้ังสุดทา้ ย ท้งั หา้ ข้นั น้ีเรียกวา่ ข้นั “ปฏิบตั ิ” การวางแผนกาหนดการฝึกอบรมเป็น “ภาระงาน” ของผบู้ งั คบั บญั ชาลูกเสืออยา่ งหน่ึง จึงตอ้ ง ดาเนินการตามข้นั ตอนของทกั ษะกระบวนการดว้ ย

161 2. กจิ กรรมทสี่ ำคัญของลูกเสือสำมญั รุ่นใหญ่ 10 ประกำร 1. หนา้ ท่ีพลเมือง 2. ส่ิงแวดลอ้ ม 3. การสารวจ 4. การแสดงออก 5. พลานามยั 6. อุดมคติ 7. กิจกรรมเกี่ยวกบั ส่ิงที่ชอบ 8. การบริการ 9. การสงั คม 10. การอาชีพ กิจกรรมสาคญั ของลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ 10 ประการน้ี ผบู้ งั คบั บญั ชาลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ จะตอ้ งนาเขา้ มาไวใ้ นแผนกาหนดการฝึกอบรมดว้ ย ซ่ึงกิจกรรมท่ีสาคญั เหล่าน้ีจะปรากฏอยใู่ น หลกั สูตรในหนงั สือขอ้ บงั คบั คณะลูกเสือแห่งชาติวา่ ดว้ ย การปกครองหลกั สูตรและวิชาพเิ ศษลูกเสือ สามญั รุ่นใหญ่ (ฉบบั ท่ี 14 ) พ.ศ. 2528 ผบู้ งั คบั บญั ชาลูกเสือควรศึกษาใหเ้ ขา้ ใจ 3. ข้ันตอนในกำรเปิ ดประชุมกองลกู เสือสำมญั รุ่นใหญ่ ภำคผนวก งำนของหมู่ 1. ใหห้ มูไ่ ปร่วมกนั ดาเนินการตามข้นั ตอนของทกั ษะกระบวนการเก่ียวกบั “ภาระงาน” เรื่อง “การทาแผนการฝึกอบรมลูกเสือ” (10 นาที) 2. ใหห้ มู่ร่วมกนั จดั ทาแผนการเปิ ดประชุมกองหน่ึงคร้ังเพื่อฝึกอบรมลูกเสือตามหลกั สูตร ในขอ้ บงั คบั คณะลูกเสือแห่งชาติวา่ ดว้ ยการปกครอง หลกั สูตรและวชิ าพเิ ศษลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ (ฉบบั ที่ 14 ) พ.ศ. 2528 โดยเลือกวชิ าใดวชิ าหน่ึง และสอนในเวลา 50 นาที (10 นาที)

162 ตัวอย่ำงกำรทำแผนกำรเปิ ดประชุมกองลกู เสือสำมัญรุ่นใหญ่ การประชุมกองคร้ังที่………………(เวลา 50 นาที) 1. พิธีเปิ ด (ชกั ธง สวดมนต์ สงบน่ิง ตรวจ แยก) (ผรู้ ับผิดชอบ ครูหมู นครพนม) 2. การเล่น ส่งผา้ ผกู คอ (ผรู้ ับผิดชอบ ครูทนง ชยั พนม) วธิ ีเล่น 1) ใหแ้ ต่ละหมู่เขา้ แถวตอนหมู่ แต่ละหมูห่ ่างกนั พอท่ีลูกเสือจะวงิ่ ไดส้ ะดวก 2) ใหน้ ายหมู่ทุกหมูถ่ อดผา้ ผกู คอของตนเองออกมาถือเตรียมไว้ 3) เม่ือไดย้ นิ สญั ญาณเริ่มตน้ ใหน้ ายหมูส่ ่งผา้ ผกู คอขา้ มศีรษะของตนเองไปใหค้ นที่ยนื ถดั ไป และส่งตอ่ กนั ไปในลกั ษณะเดียวกนั จนถึงคนสุดทา้ ย 4) เมื่อคนสุดทา้ ยไดร้ ับผา้ แลว้ ใหว้ ง่ิ มายนื หวั แถวแลว้ เริ่มส่งผา้ ในลกั ษณะเช่นเดียวกนั กบั คร้ังแรก 5) ใหส้ ่งผา้ ในลกั ษณะเช่นน้ีไปจนนายหมูก่ ลบั มายนื หวั แถวเหมือนเมื่อเริ่มเล่น 6) หมูใ่ ดเสร็จแลว้ ใหไ้ ชโยพร้อมกนั แลว้ นงั่ ลง 7) หมู่ท่ีเสร็จก่อนเป็นผชู้ นะ 3. การฝึกอบรมตามหลกั สูตร เร่ือง เงื่อน (ผรู้ ับผิดชอบ ครูแขก ชอบเงื่อน) ฐานที่ 1 ตะกรุดเบด็ (ผรู้ ับผิดชอบ ครูอรชร งามแท)้ ฐานที่ 2 บว่ งสายธนู (ผรู้ ับผิดชอบ ครูจินต์ ใจจริง) ฐานท่ี 3 เกา้ อ้ี (ผรู้ ับผดิ ชอบ ครูทนง ชยั พนม) ฐานท่ี 4 ผกู ร้ัง (ผรู้ ับผดิ ชอบ ครูรัตน์ รักอาสา) 4. ผกู้ ากบั เล่าเร่ืองส้นั เร่ือง ประโยชนข์ องเงื่อน (เร่ืองจริง) คร้ังหน่ึงมีสองสามีภรรยานงั่ เรือบดท่องเท่ียวไปตามแม่น้าแห่งหน่ึงในฤดูหนาว บงั เอิญเรือ ไดแ้ ล่นมาถึงจุดท่ีน้าไหลเช่ียวเน่ืองจากเป็นจุดท่ีอยใู่ กลห้ นา้ ผาท่ีมีน้าตก สองสามีภรรยาน้นั ไม่ สามารถพายเรือทวนน้ากลบั ข้ึนไปได้ ไดร้ ้องใหค้ นที่อยบู่ นฝั่งช่วยเหลือ ทุกคนพยายามจะช่วยเหลือ บางคนใชเ้ ชือกเส้นยาว ๆ หลาย ๆ เส้นหยอ่ นลงไปจากราวสะพานทอดขา้ มแม่น้าเพื่อหวงั วา่ เม่ือเรือ แล่นมาถึงสองสามีภรรยาไดจ้ บั เชือกไวแ้ ละช่วยกนั ดึงข้ึนมา ซ่ึงเหตุการณ์ก็เป็นไปตามท่ีคาดหมายไว้ แต่สองสามีภรรยาน้นั กม็ ิไดร้ อดชีวิตจากการจมน้าตายเพราะระหวา่ งสาวเชือกข้ึนมาน้นั สองสามี ภรรยาไดป้ ล่อยมือจากเชือกเน่ืองจากหมดแรงท่ีจะจบั เชือกไว้ ประกอบกบั เป็นฤดูหนาวมือท่ีจบั เชือก อยชู่ าไม่มีแรงจบั เชือกไว้ เร่ืองน้ีเป็นอุทาหรณ์ใหเ้ ห็นวา่ ถา้ มีใครสกั คนหน่ึงท่ีมีความรู้ในการผกู เง่ือน สายธนูไดท้ าบ่วง สองสามีภรรยาน้นั ก็จะไม่หล่นลงไปจมน้าตาย ดงั น้นั ความรู้แมเ้ ลก็ นอ้ ยก็อาจมี ประโยชนใ์ นยามคบั ขนั ได้ 5. พธิ ีเปิ ด (นดั หมาย ตรวจเครื่องแบบ ชกั ธง เลิก) (ผรู้ ับผดิ ชอบครูหมู นครพนม)

163 แผนกำรเปิ ดประขมุ กองลูกเสือสำมญั รุ่นใหญ่ การประชุมกองคร้ังท่ี………..เวลา………….นาที 1. พิธีเปิ ด (ชกั ธง สวดมนต์ สงบนิ่ง ตรวจ แยก)…………นาที (ผรู้ ับผดิ ชอบ…………………) 2. การเล่น ชื่อเกม……………………………………………นาที (ผรู้ ับผดิ ชอบ…………………) วธิ ีเล่น…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… 3. การฝึกอบรมตามหลกั สูตร เรื่อง………………………….นาที (ผรู้ ับผดิ ชอบ…………………) ฐานท่ี 1. …….………………….……………………….... (ผรู้ ับผดิ ชอบ…………………) ฐานท่ี 2. ………………………………………..……….... (ผรู้ ับผดิ ชอบ…………………) ฐานที่ 3. ………………………………………………….. (ผรู้ ับผิดชอบ…………………) ฐานที่ 4. ………………………………………………….. (ผรู้ ับผิดชอบ…………………) 4. ผกู้ ากบั เล่าเร่ืองส้นั ที่เป็นคติ เรื่อง………………………..……. (ผรู้ ับผดิ ชอบ…………………) ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… 5. พธิ ีปิ ด (นดั หมาย ตรวจเครื่องแบบ ชกั ธง เลิก) …………นาที (ผรู้ ับผดิ ชอบ…….………………) ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………

กำรวำงแผนกำหนดกำรฝึ กอบรม 164 เอกสำรประกอบ 1 คำแนะนำเกย่ี วกบั กำรเตรียมทำกำหนดกำรสำหรับกอง ข้นั ตอน ลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่แตล่ ะคน ตอ้ งทาความเขา้ ใจในเร่ืองต่อไปน้ีก่อน - ขอบข่ายของกิจกรรมหลกั แตล่ ะอยา่ ง - เสนอแนะกิจกรรมอ่ืนใดที่จะนาไปใชใ้ นกิจกรรมหลกั แตล่ ะอยา่ งได้ ใหป้ ระชุมสมาชิกในกองทุกคน เพือ่ ใหแ้ สดงความคิดเห็นวา่ ตนตอ้ งการจะทาอะไรบา้ ง แลว้ นาความตอ้ งการเหล่าน้นั มารวมกนั เขา้ เพ่ือทากาหนดการของกองต่อไป คร้ันแลว้ ใหพ้ จิ ารณาต่อไป วา่ ในกิจกรรมหลกั 10 ประการน้นั จะมีกิจกรรมขอ้ ใดที่ควรจะเนน้ หนกั ในความสาคญั มากกวา่ ขอ้ อ่ืน บา้ งหรือไม่ ไดม้ ติอยา่ งไร ใหบ้ นั ทึกไวเ้ พื่อนาไปทากาหนดการตอ่ ไปน้ี กำหนดกำร คณะกรรมการกองลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ เป็นผรู้ ับผดิ ชอบในการจดั ทากาหนดการของกอง ในตอนแรกอาจใหผ้ กู้ ากบั /รองผกู้ ากบั ในกองลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ จดั เตรียมทาร่างกาหนดการข้ึน ก่อนโดยใชข้ อ้ เสนอแนะท่ีไดม้ าจากการประชุมสมาชิกดงั กล่าวขา้ งตน้ คร้ันแลว้ ใหท้ ี่ประชุม กรรมการกองลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่พิจารณาอีกช้นั หน่ึง จึงนาใหก้ องลูกเสือสามญั รุ่นใหญท่ ้งั หมด พิจารณาในข้นั สุดทา้ ย เพอื่ แกไ้ ขเปล่ียนแปลงและลงมติตอ่ ไป ที่เสนอแนะใหท้ าเช่นน้ี ก็เพราะเหตุผล 2 ประการ 1. ผกู้ ากบั /รองผกู้ ากบั มีความรู้ความเขา้ ใจหลกั สูตรลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ดีกวา่ 2. ประหยดั เวลาในการท่ีอภิปรายกนั ก่อนจะลงมติรับรองกาหนดการ แมว้ า่ การทากาหนดการควรจะทาไวต้ ลอดท้งั ปี แตค่ ณะกรรมการกองลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ จะทาเพียง 3 เดือน กย็ อ่ มทาได้ แตก่ ารที่จะทากาหนดการใหม้ ีระยะส้ันกวา่ 3 เดือนน้นั ไมเ่ ป็นสิ่ง สมควร เพราะบางคร้ังบางคราวกาหนดการบางอยา่ งอาจตอ้ งใชบ้ ุคคลภายนอกผเู้ ช่ียวชาญมา ช่วยเหลือดว้ ย ในกรณีท่ีตอ้ งมีการทดสอบเพื่อรับเคร่ืองหมายทางลูกเสือกต็ อ้ งมีเลขาฯ เตรียมตวั ล่วงหนา้ พอสมควร กำรจัดทำกำหนดกำร ในการทากาหนดการของกอง กรรมการกองลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ ควรดาเนินการดงั ต่อไปน้ี 1. ทาความเขา้ ใจเร่ืองหลกั สูตรลูกเสือสามญั รุ่นใหญแ่ ละวตั ถุประสงคข์ องการจดั ทา กาหนดการในกองลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ 2. ดูแลใหก้ าหนดการมีกิจกรรมหลกั 10 ประการ เฉล่ียใหท้ ดั เทียมสมดุลกนั ท้งั น้ีมิได้ หมายความวา่ แต่ละกิจกรรมหลกั จะตอ้ งมีเวลาเรียน เวลาทากิจกรรมเท่ากนั ท้งั หมด การเฉล่ียดงั กล่าว น้นั ควรคานึงถึงความตอ้ งการของลูกเสือในกองท่ีเขาไดเ้ สนอไวใ้ นตอนแรกดว้ ย

165 3. ใหเ้ ลือกกิจกรรมท่ีมีสมาชิกในกองลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่สนใจร่วมกนั มาก ทาการสอน การฝึกใหท้ ากิจกรรมทางปฏิบตั ิ ใหล้ ะเอียดลึกซ้ึง เพื่อช่วยใหล้ ูกเสือมีโอกาสสอบรับเคร่ืองหมายได้ ตอ่ ไป โดยที่เขา้ ร่วมในกิจกรรมน้นั ๆ 4. เลือกกิจกรรมท่ีจะทาใหล้ ูกเสือสามญั รุ่นใหญส่ ามารถไปเรียน หรือฝึกในวชิ าอ่ืนภายใน กิจกรรมหลกั เพื่อเป็นพ้ืนฐานของแต่ละคน ท่ีจะทางานร่วมกนั ไป 5. สามารถเขา้ ร่วมกาหนดการกบั กองลูกเสือสามญั รุ่นใหญอ่ ื่น ในอาเภอ จงั หวดั เดียวกนั ได้ 6. จดั หาผูเ้ ชี่ยวชาญภายนอกมาใหก้ ารช่วยเหลือเมื่อตอ้ งการ 7. จดั หาผทู้ าการทดสอบกิจกรรมบางอยา่ งที่จดั ไวใ้ นกาหนดการ จากบุคคลภายนอกท่ีจาเป็น เพือ่ ทาการทดสอบลูกเสือสามญั รุ่นใหญท่ ่ีจะเขา้ สอบวชิ าตามหลกั สูตร กำหนดกำรเฉพำะตวั ของลกู เสือสำมญั รุ่นใหญ่แต่ละคน เพอื่ ที่จะใหล้ ูกเสือสามญั รุ่นใหญ่แต่ละคนไดร้ ับประโยชน์จากการสอนวชิ าลูกเสือตามท่ี กาหนดไวใ้ นหลกั สูตรอยา่ งเตม็ ที่ กาหนดการของกองลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ท่ีทาข้ึนไวน้ ้นั ควรมี ขอบข่ายใหก้ วา้ ง ลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่แตล่ ะคน ควรไดร้ ับการสนบั สนุนใหเ้ พิม่ กิจกรรมตา่ ง ๆ ท่ีเขาชอบเขา้ เป็นกาหนดการเฉพาะตวั เขาดว้ ย ท้งั น้ีจะโดยเขาไปเขา้ ร่วมกิจกรรมน้นั ๆ กบั กองลูกเสือสามญั รุ่น ใหญอ่ ื่นในอาเภอ/ จงั หวดั เดียวกนั ก็ทาได้ เพ่อื ส่งเสริมการร่วมมือดงั กล่าวในวรรคก่อนของกองลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ในอาเภอ/จงั หวดั เดียวกนั ควรประกาศกาหนดการของแต่ละกองใหไ้ ดท้ ราบทวั่ ถึงทุกกองดว้ ย เม่ือเป็ นเช่นน้ี ลูกเสือสามญั รุ่นใหญแ่ ตล่ ะคนก็สามารถทาการกาหนดการเพ่ือความกา้ วหนา้ ของตนในวชิ าการลูกเสือท่ีตอ้ งเรียนตามหลกั สูตรได้ โดยเพ่ิมวชิ าน้นั ๆ เขา้ ไปในกาหนดการของตน เป็นกาหนดการส่วนตวั ได้ คณะกรรมการกองลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ ควรจดั ใหม้ ีการแนะแนว และใหก้ ารช่วยเหลือ ลูกเสือ-สามญั รุ่นใหญ่แตล่ ะคน เพ่อื ใหเ้ ขาไดเ้ รียนรู้อยา่ งกา้ วหนา้ เพ่ือรับเคร่ืองหมายลูกเสือตามท่ี กาหนดไวใ้ นหลกั สูตรดว้ ย

กำรวำงแผนกำหนดกำรฝึ กอบรม 166 เอกสำรประกอบ 2 ขอบข่ำยของกจิ กรรมหลกั 10 ประกำร รายการของกิจกรรมหลกั 10 ประการ ไดเ้ ขียนไวข้ า้ งล่างน้ี และรายการเหล่าน้ีเป็ นเพียง คาแนะนากวา้ ง ๆ มิไดม้ ุง่ หมายจะเป็นการบงั คบั ใหไ้ ดแ้ ต่ประการใด ลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ทุกคนควรจะศึกษาขอบข่ายกิจกรรมหลกั 10 ประการน้ีใหเ้ ขา้ ใจก่อน เพอื่ จะไดเ้ กิดสติปัญญาและความคิดเห็นตา่ ง ๆ อนั จะนาเขา้ ไปร่วมกนั เมื่อไดท้ ากาหนดการของกอง ลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ข้ึนไว้ กิจกรรมท่ีเลือกเขา้ มาใชป้ ระกอบในกิจการหลกั 10 ประการ วา่ ควรจะเป็นกิจกรรมอะไรบา้ ง น้นั ใหค้ านึงถึงผลของกิจกรรมน้นั ๆ เป็ นสาคญั วา่ จะมีประโยชน์ท่ีเหมาะสมวา่ จะรวมเขา้ ไวภ้ ายใต้ หวั ขอ้ กิจกรรมหลกั เพียงไร ต่อไปจะไดบ้ รรยายขอบข่ายของกิจกรรมหลกั 10 ประการ ไวโ้ ดยสังเขปดงั ต่อไปน้ี 1. หน้ำทพ่ี ลเมือง เม่ือลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่เติบโตข้ึน เขาควรจะมีความรู้ความเขา้ ใจถึง 1. การจดั ต้งั และวธิ ีดาเนินการขององคก์ รท่ีสาคญั ในทอ้ งถ่ินที่ตนอยู่ และเขา้ ใจถึงฐานะ เก่ียวขอ้ งของตนในองคก์ รน้นั ๆ 2. ความสัมพนั ธ์ของประเทศไทยกบั ประเทศเพือ่ นบา้ น 3. ในฐานะที่จะเป็นพลเมืองดีมีความรับผดิ ชอบในอนาคต ลูกเสือสามญั รุ่นใหญค่ วรเรียนรู้ และเขา้ ใจถึงการที่ตอ้ งมีส่วนร่วมในการออกเสียงเลือกต้งั สภาตาบล/จงั หวดั และการเลือกต้งั สภา ผแู้ ทนราษฎร 2. สิ่งแวดล้อม โดยปรกติน้นั กิจการลูกเสือไดส้ นบั สนุนส่งเสริมใหล้ ูกเสือนิยมธรรมชาติ โดยเสนอแนะให้ ลูกเสือไดป้ ระกอบกิจกรรมกลางแจง้ อยเู่ สมอแลว้ การศึกษาเก่ียวกบั สิ่งแวดลอ้ ม มีขอบขา่ ยกวา้ งขวางมาก อาจรวมวชิ าดงั ต่อไปน้ีเขา้ ในหวั ขอ้ ดว้ ยกไ็ ด้ กล่าวคือ ดาราศาสตร์ อุตุนิยมวทิ ยา ภูมิศาสตร์ พฤกษศาสตร์ สัตวศ์ าสตร์ วิชาการป่ าไม้ ฯลฯ นอกจากน้นั การท่ีประชากรทุกคนควรจะมีความรู้ความเขา้ ใจช่วยกนั สงวนธรรมชาติและ ส่ิงแวดลอ้ มใหด้ ีท่ีสุดน้นั เป็นเรื่องท่ีสาคญั ที่ควรกาหนดไวใ้ นวชิ าท่ีวา่ หนา้ ที่พลเมืองดว้ ย การทาได้ ดงั กล่าวน้ีจะเป็นทางที่ใหป้ ระชาชนรู้จกั ประหยดั ทรัพยากรของชาติไวเ้ พื่อจะใหม้ ีอยคู่ ู่กบั ชาติต่อไป

167 ลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ควรจะไดเ้ รียนรู้และมีความเขา้ ใจและปฏิบตั ิการเก่ียวกบั หลกั การใน เร่ืองของการสงวนทรัพยากรของชาติ โดยเฉพาะในสิ่งที่มีอยรู่ อบถิ่นท่ีตนอยอู่ าศยั เก่ียวกบั พืชและ สตั ว์ สภาพในหมูบ่ า้ น ในตาบล ในอาเภอ และส่ิงแวดลอ้ มท้งั มวล ความสนใจของลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ควรขยายวงออกไปถึงการท่ีคนทาใหอ้ ากาศ น้า หาดทราย ฝั่งทะเล ถนนหนทางเสื่อมโทรมและเป็นพิษรวมตลอดถึงการก่อสร้างสิ่งอ่ืนอนั ไมส่ มควร อีกดว้ ย 3. กำรสำรวจ การเดินทางสารวจเป็นปัจจยั สาคญั ในการพฒั นาลกั ษณะนิสัยของลูกเสือ จึงมีส่วนสาคญั อยู่ ในกาหนดการของลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ การที่จะไปสารวจจะใชว้ ธิ ีใดน้นั แลว้ แตส่ ถานการณ์ อาจจะ เดินไป หรือไปทางเรือ ทางรถ ฯลฯกท็ าได้ แตว่ า่ ในการเดินทางสารวจน้นั จะตอ้ งมีการวางแผนก่อน และการเดินทางตอ้ งมุ่งใหเ้ ป็ นการผจญภยั สู่ถิ่นทุรกนั ดารนอกเส้นทางคมนาคมที่ประชาชนนิยมใช้ กนั อยู่ ไปสู่ท่ีใหมซ่ ่ึงยงั ไม่เคยไปมาก่อน ในการไปน้นั ตอ้ งใชค้ วามพยายามและความหนกั แน่น อดทนมาก เพ่ือฝึกใหเ้ กิดการเรียนรู้รู้จกั พ่ึงตนเอง ประกอบกบั ความต้งั ใจอนั แน่วแน่ มีความสามคั คี ร่วมมือร่วมใจกนั ทุกคนในคณะอยา่ งยง่ิ ยวด 4. กำรแสดงออก ในสมยั ที่เทคโนโลยกี าลงั เจริญกา้ วหนา้ ยงิ่ ข้ึนในปัจจุบนั น้ี จึงมีความจาเป็ นจะตอ้ งพฒั นาเยาวชน รุ่นหนุ่มในเร่ืองความซาบซ้ึงในศิลปวทิ ยา และการแสดงออกดว้ ยการกระทาเพื่อเยาวชนวยั รุ่นน้นั จะ ไดร้ ับการพฒั นาทวั่ ทุกส่วนของร่างกาย การที่มีส่วนเขา้ ร่วมในเร่ืองศิลปวทิ ยาน้ี แมเ้ ยาวชนวยั รุ่น หนุ่มจะไม่มีพรสวรรคพ์ ิเศษมาก่อนกด็ ี แตก่ ารฝึกอบรมใหเ้ ขามีความซาบซ้ึงในศิลปวทิ ยาน้นั จะเป็น กา้ วแรกที่ทาใหเ้ ขามีความเขา้ ใจในเร่ืองน้ี การศึกษาเก่ียวกบั ศิลปวทิ ยาท่ีกล่าวถึงในท่ีน้ีรวมถึง การซาบซ้ึงในภาพศิลปะ เช่น ภาพ ระบายสี ภาพป้ัน ฟิ ลม์ ภาพยนตร์ การซาบซ้ึงในศิลปะการแสดง เช่น การเล่นดนตรี การแสดง ละคร และการซาบซ้ึงในวรรณกรรม เช่น บทประพนั ธ์ กาพย์ กลอน การหนงั สือพิมพ์ ฯลฯ 5. พลำนำมัย จุดหมายของวชิ าน้ี คือ การพฒั นาร่างกายใหม้ ีสุขภาพ อนามยั สมบูรณ์ แขง็ แรง เพื่อให้ สามารถใชร้ ่างกายของตนใหไ้ ดป้ ระโยชน์อยา่ งเตม็ ที่ การเขา้ ร่วมเล่นกีฬา ไม่วา่ จะเป็นประเภทบุคคลหรือประเภทชุดกต็ าม เป็ นการฝึกอบรมท่ีดี กค็ วรมุ่งพฒั นาสมรรถภาพของร่างกายใหส้ ูงข้ึนเสมอดว้ ย

168 6. อดุ มคติ จุดหมายของวชิ าน้ี คือ การช่วยเหลือของเยาวชนวยั รุ่นหนุ่มไดพ้ ฒั นาความเขา้ ใจ ความ เชื่อมน่ั และความประพฤติชอบ โดยกาหนดไวใ้ นกาหนดการของกองลูกเสือรุ่นใหญ่ ใหม้ ีการศึกษา คน้ ควา้ และการอภิปรายผกู้ ากบั / รองผกู้ ากบั ควรส่งเสริมสนบั สนุนใหล้ ูกเสือสามญั รุ่นใหญ่เรียนรู้ ดว้ ยตนเองวา่ ทาไมเขาจึงยอมรับเอาคาปฏิญาณและกฎของลูกเสือเป็นหลกั เกณฑใ์ นชีวิตตน การพฒั นาทางจิตใจของลูกเสือสามญั รุ่นใหญจ่ ะทวยี ง่ิ ข้ึน โดยธรรมชาติถา้ หาก ความสัมพนั ธ์ระหวา่ งบุคคลในกองลูกเสือ เป็นไปในบรรยากาศของคาปฎิญาณและกฎของลูกเสือ การสร้างตวั อยา่ งที่ดีใหล้ ูกเสือเห็นเป็นวธิ ีการฝึกอบรมอยา่ งหน่ึง การฝึกอบรมภายใตห้ วั ขอ้ วชิ าน้ี มิใช่การทอ่ งจา หรือการสอนซ้า ซากถึงหลกั เกณฑต์ ่าง ๆ แต่เป็นการพฒั นาความเขา้ ใจถึงหลกั ธรรมที่มีอยเู่ บ้ืองหลงั คือ คาปฎิญาณและกฎของลูกเสือเป็น สาคญั เพอื่ ใหล้ ูกเสือมีความเขา้ ใจซาบซ้ึงในหลกั การที่กิจการลูกเสือในทุกประเทศถือปฏิบตั ิอยู่ 7. กจิ กรรมเก่ยี วกบั ส่ิงทชี่ อบ จุดหมายของวชิ าน้ี คือ การชกั นาลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ใหม้ ีความรู้ความสนใจในงานอดิเรก สักอยา่ งหน่ึงหรือสองอยา่ ง ซ่ึงเขาอาจจะถือปฏิบตั ิต่อไป เมื่อเขา้ สู่วยั ผใู้ หญแ่ ลว้ ตวั อยา่ งของงานอดิเรกมีดงั ต่อไปน้ี การทาสวนดอกไม้ ผลไม้ การถ่ายภาพ การเล่นหมากรุก การร่วมอภิปรายโตว้ าที การกีฬา การเดินทางไกล การวา่ ยน้า การปี นหนา้ ผา ปี นเขา การสะสม ฯลฯ 8 . กำรบริกำร ในระบบการปกครองแบบประชาธิปไตยน้นั บรรดาผูน้ าในทุกระดบั มกั จะสละเวลาของ ตนไปทางานอยา่ งหน่ึงอยา่ งใดนอกเหนือไปจากงานประจา เพื่อประโยชนข์ องชุมชนท้งั หมด ตวั อยา่ งท่ีไดเ้ ห็นไดฟ้ ังอยเู่ สมอคือการเป็นสมาชิกของพทุ ธสมาคม กรรมการของโรงพยาบาล กรรมการของผบู้ งั คบั บญั ชาลูกเสืออาสาสมคั ร กรรมการลูกเสือวสิ ามญั กรรมการลูกเสือ กรรมการ สโมสรโรตารี่ กรรมการสโมสรไลออ้ น ฯลฯ หากผนู้ าหรือบุคคลระดบั อื่นมิไดเ้ สียสละยอมทางาน ใหบ้ ริการแก่ชุมชนเช่นท่ีกล่าวน้ีแลว้ ชีวติ ของชุมชนกจ็ ะประสบความลายากลาบากมากยงิ่ ข้ึน การฝึกอบรมลูกเสือสามญั รุ่นใหญใ่ หม้ ีความรู้ความเขา้ ใจในเรื่องการใหบ้ ริการน้นั กเ็ พือ่ ช้ีใหเ้ ห็นถึงความจาเป็นของชุมชนในทอ้ งถิ่นน้นั วา่ มีประการใดบา้ ง และจะสนองความจาเป็นเช่นวา่ น้ีไดด้ ว้ ยวธิ ีใด เพื่อวา่ เมื่อเขาโตข้ึนเป็นผใู้ หญแ่ ลว้ เขาจะไดเ้ ป็นผมู้ ีน้าใจใหค้ วามอนุเคราะห์แก่ผู้ ยากไร้ของชุมชนต่อไป การฝึกอบรมเร่ืองการใหบ้ ริการ ในกองลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ ควรมุ่งไปในทางการฝึกอบรม ใหเ้ ป็นผมู้ ีใจเมตตากรุณาต่อผเู้ จบ็ ป่ วย คนแก่คนชรา หรือผโู้ ชคร้ายกวา่ ตนเมื่อเขาไดป้ ระสบเห็นเขา้

169 นอกจากการใหบ้ ริการแก่บุคคลดงั กล่าวขา้ งตน้ แลว้ การใหบ้ ริการแก่กองลูกเสือและคณะ ลูกเสือของอาเภอ / จงั หวดั และของชาติ กค็ วรเป็นสิ่งท่ีจะไดเ้ รียนรู้ไวด้ ว้ ยเพราะการใหบ้ ริการแก่ องคก์ ารเช่นวา่ น้ีเป็นการแก่ชุมชนดว้ ยเหมือนกนั การฝึกอบรมเพอื่ ใหก้ ารบริการแก่ชุมชนน้ีลูกเสือสามญั รุ่นใหญค่ วรไดร้ ับการฝึกอบรมให้ กวา้ งขวางโดยเฉพาะในเรื่องการปฐมพยาบาล การช่วยดบั เพลิง การจราจร การช่วยเหลือชีวติ คนตก น้า ฯลฯ 9. กำรสังคม จุดมุง่ หมายอยู่ 2 ประการ คือ 1. ส่งเสริมการเป็นมิตรกบั ทุกคนในกองลูกเสือ รวมถึงผกู้ ากบั / รองผกู้ ากบั ดว้ ย โดยการฝึก ทางานร่วมกนั ในกิจกรรมตา่ ง ๆ 2. เพอื่ ใหล้ ูกเสือสามญั รุ่นใหญไ่ ดม้ ีโอกาสสงั สรรค์ และทางานร่วมกบั คนวยั หนุ่มสาวท้งั สองเพศ 10. กำรอำชีพ คำถำมสำคญั คำถำมหน่ึงซ่ึงเด็กวยั รุ่นหนุ่มมกั จะถำมตนเองอยเู่ สมอ กค็ ือ “ฉนั จะไปทำมำหำ กินอยำ่ งไรเม่ือฉนั โตข้ึนแลว้ ” ถึงแมว้ ำ่ จะมีงำนกำรมำกมำยในสงั คม แตเ่ ด็กหนุ่มอำจจะไปทำงำนที่ ไหนกไ็ ด้ นอกจำกน้นั แหล่งท่ีมีงำนก็อำจไม่รู้จกั เด็กวยั หนุ่มเหล่ำน้ีกไ็ ดว้ ำ่ เขำเป็นใคร มีควำมรู้ ควำมสำมำรถอยำ่ งไร ควำมหมำยของวชิ ำน้ีก็เพ่ือใหค้ นวยั รุ่นหนุ่ม ไดศ้ ึกษำหำควำมรู้อะไรเป็นหลกั สำหรับตนเอง ต้งั แตใ่ นตอนตน้ ของชีวติ แลว้ ศึกษำหำควำมรู้ใหล้ ึกซ้ึงกวำ้ งขวำงตอ่ ไป ท้งั น้ีตำม ควำมสำมำรถของแต่ละคน เอกสำรอ้ำงองิ คูม่ ือการฝึกอบรมวชิ าผกู้ ากบั ลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ ข้นั ความรู้เบ้ืองตน้ (B.T.C.) คณะกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติ

เร่ือง กำรปฐมพยำบำล (ประชุมกองคร้ังท่ี 1) 170 บทเรียนที่ 13 เวลำ 75 นำที ขอบข่ำยวชิ ำ 1. ควำมหมำยและควำมสำคญั ของกำรปฐมพยำบำล 2. หลกั การวธิ ีการและลกั ษณะของผทู้ าการปฐมพยาบาลทีดี 3. ประโยชนข์ องการปฐมพยาบาล 4. การปฐมพยาบาลอุบตั ิเหตุที่คาดวา่ สามารถทาได้ 5. การเคล่ือนยา้ ยผปู้ ่ วย จุดหมำย เพือ่ ใหผ้ เู้ ขา้ รับการฝึกอบรม มีความรู้ ความเขา้ ใจการปฐมพยาบาล และนาไปใชใ้ นการ ฝึกอบรมใหก้ บั ลูกเสือตอ่ ไป วตั ถุประสงค์ เม่ือจบบทเรียนน้ีแลว้ ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมควรจะสามารถ 1. บอกความหมาย ความสาคญั และประโยชนข์ องการปฐมพยาบาลได้ 2. ระบุหลกั การ วธิ ีการ ของผทู้ าการปฐมพยาบาลท่ีดีได้ 3. ทาการปฐมพยาบาลและเคล่ือนยา้ ยผปู้ ่ วยไดอ้ ยา่ งปลอดภยั 4. นาไปใชใ้ นชีวติ ประจาวนั ได้ วธิ ีสอน/กจิ กรรม 1. เปิ ดประชุมกองและการเล่น 15 นาที 2. แบ่งกลุ่มปฏิบตั ิตามฐาน 40 นาที 3. เกมทดสอบ 10 นาที 4. ปิ ดประชุมกอง 10 นาที ส่ือกำรสอน 1. แผน่ ภาพ 2. เอกสารประกอบ 3. อุปกรณ์เคร่ืองช่วยฝึก กำรประเมินผล 1.สังเกต ความสนใจ ความต้งั ใจในการปฏิบตั ิ 2. ดูแลจากเกมทดสอบ

171 เนื้อหำวชิ ำ ควำมหมำยและควำมสำคญั ของกำรปฐมพยำบำล 1. การปฐมพยาบาล (first aid) หมายถึง การช่วยเหลือข้นั ตน้ แก่ผปู้ ่ วยกะทนั หนั ก่อนนาส่ง แพทยห์ รือสถานพยาบาล หรือ หมายถึง การรักษาพยาบาลคนไขซ้ ่ึงเจบ็ ป่ วยโดยกะทนั หนั ณ สถานท่ี ที่ไดร้ ับอุบตั ิเหตุโดยใชเ้ คร่ืองมือเท่าท่ีหาไดใ้ นขณะน้นั เพื่อช่วยผปู้ ่ วยใหม้ ีอนั ตรายลดนอ้ ยลง ก่อนท่ี จะส่งไปใหแ้ พทยร์ ักษาในสถานที่รักษาท่ีแทจ้ ริงตอ่ ไป 2. ลกั ษณะของผปู้ ฐมพยาบาล 1) ตอ้ งเป็นผมู้ ีสติสัมปชญั ญะ สามารถรับเหตุการณ์ไดอ้ ยา่ งสงบ 2) มีความรู้ท่ีจะทาการปฐมพยาบาลได้ 3) สามารถใหก้ าลงั ใจและความมนั่ ใจแก่ผปู้ ่ วยได้ 4) สามารถจดั นาผปู้ ่ วยส่งสถานพยาบาลหรือส่งตอ่ แพทยไ์ ด้ 3. ความสาคญั ของการปฐมพยาบาล ในปัจจุบนั มีความกา้ วหนา้ ทางวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ทาใหม้ ีเครื่องจกั ร เครื่องยนต์ เคร่ืองอานวยความสะดวกมากมาย ซ่ึงเหล่าน้ีสามารถก่อใหเ้ กิดอุบตั ิภยั ชนิดตา่ งๆ มีอาการบาดเจบ็ เกิดข้ึนไดใ้ นประเทศไทยเราสาเหตุการตายเน่ืองจากอุบตั ิภยั เพ่มิ จานวนของผปู้ ่ วยและเสียชีวติ จาก อุบตั ิภยั มากข้ึนทุกที บุคคลเม่ือมีการบาดเจบ็ เกิดข้ึน หากไดร้ ับการปฐมพยาบาลอยา่ งถูกตอ้ ง ทนั ทว่ งที ยอ่ มจะสามารถรักษาชีวติ หรือลดอนั ตราย คลายความเจบ็ ป่ วย ลดความพกิ ารท่ีอาจจะ เกิดข้ึนได้ ดว้ ยเหตุน้ีการปฐมพยาบาลจึงมีความสาคญั ยง่ิ 4. ประโยชน์ของการปฐมพยาบาล 1) เป็นการช่วยรักษาชีวิตเอาไวไ้ ด้ ไดแ้ ก่ การผายปอด การนวดหวั ใจและการหา้ มเลือด 2) เป็นการป้องกนั มิให้ผปู้ ่ วยมีสภาพเลวลง คลายจากความทุกขท์ รมาน ไดแ้ ก่ การเขา้ เฝื อก การแต่งบาดแผล และการเคลื่อนยา้ ยผปู้ ่ วยท่ีถูกวธิ ี 3) เป็นการช่วยใหผ้ ปู้ ่ วยกลบั สู่สภาพเดิมโดยเร็วไดแ้ ก่ การปลอบโยนใหก้ าลงั ใจผูป้ ่ วย 5. หลกั การทวั่ ไปในการปฐมพยาบาล 1) พยายามระงบั สติอารมณ์ไมใ่ หต้ ่ืนเตน้ ตกใจมากเกินไป ไม่ควรใหค้ นมุงลอ้ มเพราะทา ใหก้ ารปฐมพยาบาลไม่สะดวก 2) ตรวจสภาพผปู้ ่ วยให้แน่ใจเสียก่อนวา่ ไดร้ ับอนั ตราย บาดเจบ็ มากนอ้ ยเพยี งไร มีอาการใดท่ีจะตอ้ งแกไ้ ขอยา่ งรีบด่วนก็ตอ้ งกระทาก่อน ควรคลายเส้ือผา้ ใหห้ ลวม ควรตรวจชีพจร ทางเดินหายใจวา่ ผดิ ปกติหรือไม่ 3) สถานที่ตอ้ งเป็ นที่มีอากาศโปร่ง ลมพดั ถ่ายเทไดด้ ี แสงสวา่ งพอเพียงท่ีจะทาการ ปฐมพยาบาลไดส้ ะดวก

172 4) ถา้ พบเลือดกาลงั ไหลใหห้ า้ มเลือดทนั ทีและถา้ พบวา่ การหายใจหยดุ ใหร้ ีบช่วยหายใจ ทนั ที 5) ถา้ พบวา่ ผปู้ ่ วยช็อค หรือหมดสติ ตอ้ งใหก้ ารปฐมพยาบาล 6) ตรวจคน้ หารอยช้าหรือความพกิ ารต่าง ๆ แลว้ ใหก้ ารปฐมพยาบาล 7) ผปู้ ่ วยท่ีหมดสติ ควรคานึงถึงการบาดเจบ็ ท่ีศีรษะ ไมค่ วรใหผ้ ปู้ ่ วยด่ืมน้า หรือกรอก ยาใด ๆทางปากเพระยาอาจไหลเขา้ ไปในหลอดลมทาใหผ้ ปู้ ่ วยสาลกั ได้ 8) ขณะทาการปฐมพยาบาล ควรใหก้ าลงั ใจผปู้ ่ วย เพื่อใหผ้ ปู้ ่ วยคลายความกงั วลใจใน การบาดเจบ็ หรือการเจบ็ ป่ วยของตนเอง 9) ถา้ ไม่จาเป็นไมค่ วรเคล่ือนยา้ ยผปู้ ่ วย ควรใหค้ วามอบอุ่นและใหผ้ ปู้ ่ วยนอนในท่า สบายท่ีสุด 10) การนาส่งหรือเคลื่อนยา้ ยผปู้ ่ วย ควรนาส่งในทา่ ท่ีถูกตอ้ งตามชนิดของการบาดเจบ็ การปฐมพยาบาลอยา่ งรีบด่วน ควรคานึงวา่ จะช่วยอะไรก่อนหลงั คือ 1. ช่วยใหผ้ ปู้ ่ วยพน้ จากภาวะอนั ตรายโดยเร็ว เช่น จากการจมน้า จากไฟ จากทอ้ งท่ี อบอวลดว้ ยแกส๊ พษิ ควนั หรือไอควนั อ่ืน ๆ 2. ช่วยเปิ ดทางเดินหายใจแก่ผปู้ ่ วย และถา้ เห็นวา่ จาเป็ นตอ้ งผายปอดก็ควรรีบกระทาก่อน 3. ช่วยหา้ มเลือด ถา้ มีเลือดออกมามากหรือมีการตกเลือด 4. ช่วยผปู้ ่ วยท่ีกินยาพิษ หรือไดร้ ับสารพิษโดยเร็ว อุบัตเิ หตุทตี่ ้องกำรปฐมพยำบำล 1. ช๊อค (shock) หมายถึง สภาวะที่เลือดไมส่ ามารถนาออกซิเจนไปเล้ียงเน้ือเยอื่ ตา่ ง ๆ ทว่ั ร่างกายได้ เพยี งพอ ทาใหเ้ กิดความไมส่ มดุลระหวา่ งความตอ้ งการออกซิเจนท่ีเลือดนาไปเล้ียงเน้ือเยอื่ สำเหตุ 1) จากการเสียเลือด เสียน้า จากร่างกายมาก เช่น เสียเลือดจากบาดแผล เสียน้า เช่น อาเจียน อุจจาระร่วง 2) ขาดออกซิเจน 3) จากอารมณ์กลวั ตื่นเตน้ ตกใจมาก 4) จากการแพย้ า อำกำรโดยทวั่ ไป - หนา้ ซีด มีเหง่ือเยน็ ช้ืนทวั่ ตวั - ชีพจรออ่ นและเร็วกวา่ 100 คร้ังต่อวนิ าที หายใจไมส่ ม่าเสมอ - คล่ืนไส้หรืออาเจียน ในบางรายอาจสลบหมดสติได้ - รูม่านตาขยาย เยอื่ ตาแหง้ ไม่มีเงา

173 และอาจจะมีอาการอ่ืน ๆ ดว้ ย เช่น - หิวน้า - กลา้ มเน้ือออ่ นกาลงั - ปัสสาวะนอ้ ย - กระสบั กระส่าย กำรช่วยเหลือ 1. ขยายเครื่องแต่งกายใหห้ ลวม 2. ใหค้ วามอบอุ่น 3. ใหผ้ ปู้ ่ วยนอนในท่าราบศีรษะต่ากวา่ ลาตวั โดยยกปลายเทา้ ข้ึนสูง 4. ถา้ สลบหมดสติตอ้ งใหน้ อนคว่าเสมอ 2. บำดแผล (Wounds) บาดแผล คือ ผลเนื่องมาจากการถูกทาลายของผวิ หนงั และส่วนท่ีลึกลงไปกวา่ ช้นั ผวิ หนงั ทาใหแ้ ยกออกจากกนั โดยสาเหตุใดก็ตาม ลกั ษณะของบำดแผล ลกั ษณะของบาดแผลซ่ึงเนื่องมาจากอุบตั ิเหตุ อาจแบ่งไดง้ ่าย ๆ เป็น 6 ชนิดดว้ ยกนั คือ 1. แผลตัด (Incises Wound, Cut Sound) เกิดจากเคร่ืองมือหรืออาวธุ ทีมีคม เช่น มีด ขวาน ฯลฯ ขอบของแผลมกั เรียบและชิดกนั แผล แคบแต่ยาว มกั มีการตกเลือดไดม้ าก ถา้ เส้นเลือดที่อยสู่ ่วนล่างของบาดแผลถูกทาลายหรือถูกตดั ขาด 2. แผลช้ำ (Contused Wound) เกิดจากอาวธุ หรือเครื่องมือท่ีไมม่ ีคมตีลงบนผวิ หนงั จะมีบาดแผลไม่โตนกั ส่วนตอนใต้ ผวิ หนงั ลงไปจะชอกช้า มกั มีเลือดออกเพียงเล็กนอ้ ย 3. แผลถูกแทง (Punctured Wound) เป็นแผลท่ีเกิดจากการถูกของแหลมตาหรือแทงเขา้ ไป ปากแผลมกั เลก็ แต่ลึก บาดแผลจาพวก น้ีอาจมีอนั ตรายมากถา้ ลึกลงถูกอวยั วะในที่สาคญั เช่น ปอด หวั ใจ ตบั ไต กระเพาะอาหาร ฯลฯ เป็นสาเหตุใหเ้ กิดการตกเลือดภายในได้ 4. แผลฉีกขำด (Lacerated Wound) แผลพวกน้ีเกิดจากแรงกระแทกหรืออาวธุ ท่ีไม่มีคม ขอบแผลมกั ฉีกขาดกะรุ่งกะริ่ง เน้ือหรือ ผวิ หนงั รอบ ๆ แผลจะช้ามาก ลึกบา้ ง ต้ืนบา้ ง 5. แผลถลอก บาดแผลต้ืนเพยี งผวิ หนงั ถลอกหรือถูกข่วนไปเทา่ น้นั มีเลือดออกนอ้ ย 6. แผลถูกยงิ แผลพวกน้ีอาจลึกไมม่ าก และอาการตรวจพบรอยทางเขา้ และทางออกของกระสุนปื น และ อาจมีอาการของเลือดตกใน ถา้ หากวา่ กระสุนปื นทะลุเขา้ ไปในอวยั วะภายในที่สาคญั

174 หลกั ทว่ั ไปในกำรปฐมพยำบำลบำดแผลต่ำง ๆ (Wounds Dressings) 1) ปิ ดแผลดว้ ยผา้ ก๊อสสะอาดและพนั ใหแ้ น่น ในรายท่ีมือ เทา้ แขน ขา ถูกทบั ใหแ้ ต่งแผล เช่นเดียวกนั และควรรองรับบริเวณที่เจบ็ น้นั ดว้ ยหมอนหรือผา้ ห่มพบั อยา่ งออ่ นนุ่มแลว้ ส่งแพทยโ์ ดย ด่วน 2) อยา่ ถูกตอ้ งบาดแผลดว้ ยมือ ปาก เส้ือผา้ สิ่งสกปรกใดท้งั สิ้น ควรใชผ้ า้ ก๊อสสะอาดถา้ หา ไดอ้ ยา่ เยบ็ แผลดว้ ยตนเอง ควรทิง้ ไวเ้ ป็ นหนา้ ท่ีของแพทย์ 3) อยา่ ใชส้ าลีวางลงโดยตรงที่แผลธรรมดา หรือแผลไฟไหม้ จะติดรุงรัง ให้ใชผ้ า้ ก๊อส ผา้ พนั แผลท่ีสะอาด 4) อยา่ ใชป้ ลาสเตอร์หรือสิ่งท่ีคลา้ ย ๆ กนั ปิ ดแผลโดยตรง ควรมีผา้ ก๊อสปิ ดรองก่อน 5) อยา่ ใชไ้ อโอดีนในแผลไฟไหม้ 6) อยา่ ใชผ้ า้ พนั แผลที่เปี ยก เวลาแหง้ แลว้ จะหดรัดตวั ทาใหเ้ ลือดเดินไม่สะดวก 7) อยา่ พนั แผลใหห้ ลวมเกินไปหรือจนเลือดเดินลาบากและควรใชก้ รรไกรตดั ผา้ ออก จากแผล 3. บำดแผลไฟไหม้ (Burns) หมายถึง บาดแผลท่ีเกิดจากความร้อน เช่น ไฟ รังสี แสงแดด สารเคมี พวกกรดหรือด่าง 4. บำดแผลนำ้ ร้อนลวก (Scalds) หมายถึง บาดแผลท่ีเกิดจากความร้อนชนิดเปี ยก เช่น น้า เดือดหรือไอน้าเดือด น้ามนั ท่ีร้อนจดั และน้าเชื่อมเดือด ๆ สาเหตุของบาดแผลไฟไหมน้ ้าร้อนลวก ไดแ้ ก่ 1) ความร้อนจากเปลวไฟโดยตรง 2) ความร้อนจากแสงแดด 3) รังสี 4) สารเคมีพวกกรดหรือด่าง 5) น้าเดือดหรือไอน้าเดือด 6) น้ามนั ท่ีร้อนจดั หรือน้าเช่ือมเดือด ๆ อำกำรและอนั ตรำยของแผลไฟไหม้นำ้ ร้อนลวก อาการจะมากหรือนอ้ ยอยกู่ บั ผวิ หนงั ท่ีถูกทาลาย ถา้ เป็นบริเวณกวา้ งจะมีการเสียน้าและ โปรตีนมีอาการติดเช้ือและเกิดโรคแทรกไดม้ าก กำรปฐมพยำบำลบำดแผลไฟไหม้นำ้ ร้อนลวก การช่วยเหลือข้นั แรกสุดเม่ือเกิดบาดแผลไฟไหมน้ ้าร้อนลวกไม่วา่ ระดบั ข้นั ใด ควรใชค้ วาม เยน็ โดยใชน้ ้าเยน็ ราดตรงบริเวณผวิ หนงั ที่ถูกความร้อนน้นั เพ่ือลดความร้อนท่ีจะไปทาลายผวิ หนงั และกลา้ มเน้ือ

175 ในกรณีท่ีผิวหนงั แดงเป็ นสีคล้า จะมีอาการปวดแสบปวดร้อนเป็ นสาคญั วธิ ีลดความปวดแสบ ปวดร้อนที่ดีที่สุด คือใชค้ วามเยน็ อาจใชผ้ า้ ชุบน้าเยน็ น้าแขง็ ประกบ วางตรงบริเวณท่ีถูกไฟไหม้ เพราะจะลดความเจบ็ ปวด การใชย้ าหมอ่ งทา ราดดว้ ยน้าปลาทาดว้ ยยาสีฟันไม่ควรทาเพราะทาใหเ้ กิด โทษมากกวา่ คุณ ในกรณีที่มีตุม่ พองจากความร้อนถา้ มีตุม่ พองเล็กท่ีฝ่ ามือและตุม่ ไม่โตนกั ไม่ควรเจาะออก เพราะจะหายไปเองภายใน 3-7 วนั ถา้ เกิดที่แขนขา หลงั มือหลงั เทา้ ตุ่มน้นั มีโอกาสจะแตกจากการ กระทบกระแทกไดม้ าก ควรเจาะออกดีกวา่ ก่อนนาส่งสถานพยาบาล ใหก้ ารช่วยเหลือไดโ้ ดย 1) การถอดเส้ือผา้ ออกจากบริเวณท่ีถูกไฟไหม้ ถา้ ถอดออกลาบากควรตดั ออกเป็นชิ้น ๆ 2) ใหผ้ ปู้ ่ วยนอนยกปลายเทา้ ใหส้ ูงข้ึนเล็กนอ้ ย 3) ถา้ มีเคร่ืองประดบั เช่น แหวน กาไล ใหถ้ อดออกเสียก่อนเพราะถา้ ปล่อยเอาไว้ นิ้ว หรือขอ้ มือบวมจะถอดไมอ่ อก 4) ถา้ ผปู้ ่ วยกระหายน้า ใหด้ ื่มน้าไดเ้ ลก็ นอ้ ย ไมค่ วรใหน้ ้าอดั ลม เพราะจะทาใหท้ อ้ งอืด และอาเจียน อาจใหน้ ้าผลไม้ เช่น น้าส้มค้นั ผสมน้าตาลและเกลือกไ็ ด้ 5) ควรใชผ้ า้ บาง ๆ ท่ีสะอาดคลุม 6) ใหย้ าระงบั ความเจบ็ ปวด เช่น พาราเซตามอล 5. บำดแผลเน่ืองจำกสัตว์มพี ษิ แผลถูกสุนขั กดั นอกจากจะทาใหเ้ กิดอกั เสบข้ึนแลว้ ยงั ตอ้ งนึกถึงสุนขั บา้ ดว้ ย เพราะเช้ือ ไวรัสที่อยใู่ นน้าลายของสตั วป์ ่ าจะเขา้ สู่คนไดท้ าใหส้ มองอกั เสบและเกิดเป็นโรคพิษสุนขั บา้ ปัจจุบนั น้ีไม่มีวธิ ีการใดที่จะช่วยชีวติ ไวไ้ ด้ คือ ผปู้ ่ วยตอ้ งตายทุกคน ฉะน้นั วธิ ีท่ีดีที่สุดคือการป้องกนั กำรปฐมพยำบำล 1) การรักษาเฉพาะท่ี - รีบลา้ งแผลดว้ ยน้าสะอาดและสบูท่ นั ที - ถา้ แผลฉีกขาด ไดต้ ดั เน้ือท่ีกะรุ่งกะร่ิงออก 2) อยา่ ฆา่ สุนขั ใหก้ กั ขงั ไว้ 10 วนั และตอ้ งใหอ้ าหารสุนขั ดว้ ย ถา้ สุนขั บา้ จะตายภายใน 5 วนั ถา้ ไมต่ ายใน 10 วนั แสดงวา่ สุนขั ไม่บา้ 3) ใหใ้ ชย้ าป้องกนั บาดทะยกั 4) ฉีดวคั ซีนและเซรุ่ม 6. แผลงูกดั แผลงูกดั ที่มีพษิ กดั จะมีจุดดาเขม้ อยดู่ า้ นบน 2 จุด และมีจุดดาเลก็ ๆ รวมเป็ นวงกลมใตจ้ ุดดา เขม้ อยดู่ า้ นบน 2 จุด และมีจุดดาเล็ก ๆ รวมเป็นวงกลมใตจ้ ุดดาเขม้ งูเกือบทุกชนิดถือวา่ เป็นงูพิษ แตท่ ่ี รุนแรงมากกวา่ คือ งูทะเล มีพิษมากกวา่ งูเห่าบกถึง 50 เทา่ งูทะเลเมื่อกดั ใหม่ ๆ จะไมม่ ีอาการปวดแต่

176 เมื่อผา่ นไปแลว้ ราว 30 นาที ถึง 1 ชว่ั โมง จะมีการปวดตามกลา้ มเน้ือ เคล่ือนไหวแขนขาไม่ได้ ทาให้ กลา้ มเน้ือเป็นอมั พาต ขากรรไกรแขง็ และตายเนื่องจากภาวการณ์หายใจ กำรปฐมพยำบำล 1) ใชส้ ายรัด 2) ใหบ้ ริเวณส่วนท่ีถูกงูกดั อยนู่ ิ่ง สามารถช่วยใหพ้ ษิ งูเขา้ สู่ร่างกายนอ้ ยลง 3) อยา่ ด่ืมเหลา้ เพราะพษิ งูจะกระจายไปรวดเร็ว 4) ไปหาแพทย์ 7. แผลจำกแมลงป่ อง และตะขำบ ผวิ หนงั ที่ถูกแมลงป่ องและตะขาบต่อยจะบวมแดง อกั เสบ และปวดมาก ถา้ มีอาการมาก กลา้ มเน้ืออาจเกร็งและชกั ได้ กำรปฐมพยำบำล - ใชส้ าลีชุบแอมโมเนียหอมทาท่ีแผล - ถา้ ปวดมากใหใ้ ชผ้ า้ เยน็ จดั หรือน้าแขง็ คาดท่ีแผล เพ่ือลดการปวด - ถา้ มีอาการมาก ใหร้ ีบนาส่งโรงพยาบาล 8. แผลจำกถูกกรดหรือด่ำง แผลที่ถูกกรดหรือด่าง จะมีลกั ษณะเหมือนแผลที่ถูกไฟไหม้ กำรปฐมพยำบำล - ลา้ งบาดแผลดว้ ยน้าสะอาด - ปฏิบตั ิเหมือนการรักษาบาดแผลท่ีถูกไฟไหม้ - ป้องกนั การติดเช้ือ 9. บำดเจ็บเน่ืองจำกกระแสไฟฟ้ำ ผถู้ ูกกระแสไฟฟ้า จะมีอาการช๊อคตายไดเ้ นื่องจากหวั ใจหยดุ เตน้ และหยดุ หายใจทนั ที กำรปฐมพยำบำล - ช่วยใหผ้ ปู้ ่ วยหลุดออกจากกระแสไฟฟ้าโดยเร็ว โดยการปิ ดสวติ ชไ์ ฟฟ้า - ใชไ้ มแ้ หง้ เชือกแหง้ หรือเส้ือผา้ แหง้ เข่ียสายไฟฟ้าออกจากตวั ผปู้ ่ วย - การจบั ผปู้ ่ วยควรใชห้ นงั สือพมิ พ์ ผา้ แหง้ หรือยนื บนฉนวนท่ีแหง้ - ถา้ ผปู้ ่ วยหยดุ หายใจ ควรผายปอดทนั ที 3. กำรเป็ นลม (Fainting) การเป็นลม คือ การท่ีผปู้ ่ วยมีอาการวงิ เวยี นศีรษะ ตาพร่า ใจสนั่ เหงื่อแตก คล่ืนไส้ อาเจียน และตอ่ ไปจะมีอาการหนา้ ซีด ไม่รู้สึกตวั ชีพจรเบาเร็ว ตวั เยน็ ชนิดของการเป็นลม แบ่งออกไดเ้ ป็น 3 ชนิด คือ

177 1) ชนิดหน้ำซีด เกิดจากเลือดไปเล้ียงสมองไมพ่ อ ทางานเหนื่อยเกินไป หิวจดั ร้อนจดั กำรปฐมพยำบำล - พาเขา้ ท่ีร่ม อยา่ ใหค้ นมุง - นอนราบ ยกเทา้ สูง - คลายเส้ือผา้ ใหห้ ลวม - พดั ใหเ้ ยน็ หรือเช็ดตวั ดว้ ยน้าเยน็ - ใหด้ มยาแอมโมเนียหอม ใหด้ ่ืมน้าเยน็ ถา้ เกิดจากความร้อนควรใหด้ ่ืมน้าผสมเกลือ - ถา้ อาเจียนตอ้ งคอยเช็ดออก - ถา้ ไมร่ ู้สึกตวั ใหจ้ บั นอนตะแคง ศีรษะเงยไปขา้ งหลงั เลก็ นอ้ ย - ถา้ ไมห่ ายใจใหช้ ่วยการหายใจดว้ ยการผายปอดทนั ที - นาส่งแพทย์ 2) ชนิดหน้ำแดง เกิดจากความร้อนจดั หลอดเลือดในสมองแตก ผปู้ ่ วยจะมีอาการวงิ เวียน หนา้ มืดตาลาย อาเจียน ชีพจรเตน้ แรงและเร็ว กำรปฐมพยำบำล - พาผปู้ ่ วยเขา้ ที่ร่ม - ใหน้ อนศีรษะสูง - คลายเส้ือผา้ ใหห้ ลวม - ใหค้ วามเยน็ ลูบดว้ ยน้าเยน็ หรือน้าแขง็ - ใหด้ ื่มน้าเยน็ - หา้ มใหย้ าพวกกระตุน้ หวั ใจ - ถา้ อาการไมด่ ีข้ึน นาส่งแพทย์ 3) ชนิดหน้ำเขยี วคลำ้ เกิดจากอากาศหายใจไม่พอ ทางเดินหายใจถูกอุดตนั จากส่ิง แปลกปลอมเขา้ ไปอุด สาลกั อาหาร และโรคลมบา้ หมู ผปู้ ่ วยจะมีอาการแน่นหนา้ อก ไอ หายใจหอบ ถ่ีแรง เหงื่อออกมาก ผวิ หนงั ริมฝีปาก เล็บมือเป็นสีคล้า หายใจมีเสียงครืดคราด กำรปฐมพยำบำล - ใหน้ อนราบ - อยา่ ใหค้ นมุง พดั ให้ผปู้ ่ วย - ใหย้ ากระตุน้ เช่น ดมแอมโมเนียหอม - รีบปรึกษาแพทยห์ รือนาส่งโรงพยาบาล

178 4. ข้อเคลด็ ข้อเคลื่อน กระดูกหัก ข้อเคลด็ (SPRAIN) ขอ้ เคล็ด หมายถึง การที่มีการฉีกขาดของเยอ่ื ที่อยรู่ อบ ๆ ขอ้ และเยอื่ หุม้ ขอ้ (LIGAMENT OF JOINT,CAPSULE OF JOINT) ขอ้ เคลด็ ที่พบบ่อย ๆ ไดแ้ ก่ขอ้ เทา้ ขอ้ นิ้วมือ สำเหตุ เน่ืองจากขอ้ น้ีไดร้ ับการบิด หรือเหวยี่ งอยา่ งแรงเกินกวา่ ขอ้ น้นั จะทาได้ อำกำร 1) ปวดมาก โดยเฉพาะเวลาเคล่ือนไหวขอ้ น้นั 2) บวม หรือท้งั บวมและช้ารอบ ๆ ขอ้ เนื่องจากมีอาการฉีกขาดของเส้นเลือดฝอยรอบ ๆ ขอ้ และมีเลือดออก 3) กดเจบ็ ถา้ กดบนเยอ่ื ที่ขาด จะรู้สึกเจบ็ 4) ใชง้ านอยา่ งปกติไม่ได้ เพราะถา้ มีการเคล่ือนไหวจะปวด กำรปฐมพยำบำล 1) ใหข้ อ้ น้นั น่ิง และอยใู่ นทา่ ท่ีคนไขร้ ู้สึกสบาย 2) ใชผ้ า้ พนั รอบขอ้ น้นั ใหแ้ น่นพอควร เพื่อช่วยลดอาการบวม และทาใหข้ อ้ น้นั นิ่ง ถา้ ไดใ้ ช้ ELASTIC BANDAGE ไดย้ ง่ิ ดี 3) พยายามยกขอ้ น้นั ใหส้ ูงข้ึน ถา้ เป็นขอ้ มือ ขอ้ ศอก ขอ้ ไหล่ ควรใหห้ ้อยแขนไวด้ ว้ ย ผา้ คลอ้ งคอ 4) ส่งคนไขไ้ ปโรงพยาบาล ข้อเคลด็ ทน่ี ิว้ มือ เน่ืองจากขอ้ นิ้วมือถูกกระแทก หรือถูกบิด ทาให้เยอ่ื หุม้ ขอ้ หรือเยอ่ื รอบ ๆ ขอ้ ฉีกขาด กำรปฐมพยำบำล ทานิ้วน้นั ใหน้ ิ่ง ใชเ้ หล็กอ่อนที่ดดั ไดท้ าหนา้ ที่แทนเฝือก และพนั นิ้วกบั เหลก็ ไวอ้ ยา่ งนอ้ ย 1 สปั ดาห์ ข้อเท้ำเคลด็ สำเหตุ เนื่องจากเดินสะดุด หรือพลาดจากการลงบนั ได หรือจากเดินพลาดตกหลุม อำกำร ขอ้ เทา้ จะบวมทางดา้ นนอก จะเจบ็ มากบริเวณส่วนล่าง และดา้ นหนา้ ของตาตุม่ นอก จะเดิน ไดด้ ว้ ยความลาบากหรืออาจจะเดินไมไ่ ดเ้ พราะเจบ็ และจะปวดเพ่มิ ข้ึนถา้ ยกฝ่ าเทา้ ดา้ นในข้ึน

179 กำรปฐมพยำบำล 1) ยกขอ้ เทา้ ข้ึน 2) ใหผ้ า้ พนั จากฐานของนิ้วเทา้ จนถึงเหนือขอ้ เทา้ ใหแ้ น่นพอควร หรือใชส้ าลีห่อหุม้ รอบ ๆ ขอ้ เพ่อื ลดอาการบวมและทาใหข้ อ้ นิ่ง 3) ถา้ ขอ้ เคลด็ มาก อาจตอ้ งเขา้ เฝือก (PLASTER WALKING BOOT) 4) ขอ้ เทา้ เคล็ดควรตอ้ งส่งโรงพยาบาลทุกคร้ัง กำรใช้ผ้ำสำมเหลยี่ ม ผา้ สามเหลี่ยมอาจใชแ้ ทนผา้ พนั แผลได้ โดยพบั เกบ็ มุมให้เรียบร้อย และใชพ้ นั อวยั วะต่าง ๆ ได้ นอกจากน้ีผา้ สามเหล่ียมยงั ใชเ้ ป็นผา้ คลอ้ งแขนไดอ้ ีกดว้ ย กำรพบั ผ้ำ การพบั ผา้ (Bandaging) เป็นสิ่งจาเป็นมากสาหรับการปฐมพยาบาลเพราะช่วยป้องกนั ฝ่ นุ ละออง ไม่ใหเ้ ขา้ สู่บาดแผลได้ นอกจากน้ีการพนั ผา้ ยงั เกิดผลดีหลายอยา่ ง เช่นช่วยใหอ้ วยั วะที่เจบ็ ได้ พกั ผอ่ นอยกู่ บั ที่ ชนิดของผ้ำพนั แผล แบง่ ออกไดเ้ ป็น 2 ชนิด คือ 1) ผา้ พนั แผลชนิดมว้ น ซ่ึงเป็นชนิดธรรมดา กบั ชนิดผา้ ยดื ซ่ึงมีความกวา้ ง 1 นิ้ว 2 นิ้ว หรือ 3 นิ้ว 2) ผา้ สามเหลี่ยม (Triangular bandage) ประโยชน์ของกำรพันผ้ำ 1) ป้องกนั ฝ่ นุ ละอองหรือส่ิงสกปรกเขา้ สู่บาดแผล 2) ช่วยในการหา้ มเลือด 3) ช่วยใหส้ ่วนที่บาดเจบ็ ไดอ้ ยกู่ บั ท่ีเป็นการลดอาการเจบ็ ปวดลงได้ 4) ช่วยรองรับหรือพยงุ หรือคลอ้ งแขนส่วนที่บาดเจบ็ หลกั ทว่ั ไปในกำรพนั ผ้ำ 1) ไม่พนั แน่นเกินไป จนเลือดเดินไม่สะดวก 2) ถา้ ผปู้ ่ วยรู้สึกวา่ มีอาการชาบริเวณท่ีพบั ผา้ ให้รีบแกผ้ า้ ท่ีพนั ไวอ้ อก 3) ไมพ่ นั ผา้ บริเวณคอผปู้ ่ วย 4) ถา้ ใชผ้ า้ ยดื พนั ตอ้ งระวงั การรัดแน่นเป็นพิเศษ 5) การพนั ผา้ ทุกคร้ังผา้ ที่พนั ตอ้ งมว้ นใหเ้ รียบร้อย 6) จบั ผา้ ดว้ ยมือที่ถนดั โดยใหช้ ายผา้ อยดู่ า้ นล่างเสมอ 7) วางผา้ ลงบนบริเวณที่ตอ้ งการพนั พนั รอบสกั 2 - 3 รอบควรทาทุกคร้ังที่เริ่มตน้ และสิ้นสุด การพนั เพ่อื ป้องกนั ไม่ใหผ้ า้ คลายตวั หลุดออก

180 8) พนั จากส่วนปลายไปหาส่วนโคน หรือพนั จากขา้ งล่างข้ึนขา้ งบน หรือพนั จากส่วนเลก็ ไป หาส่วนใหญ่เสมอ 9) พนั ตามวธิ ีท่ีเหมาะสมกบั ชนิดของการบาดเจบ็ และบริเวณที่พนั 10) เมื่อสิ้นสุดการพนั ควรผกู หรือใชเ้ ขม็ กลดั กลดั ใหเ้ รียบร้อย แบบของกำรพันผ้ำ กำรพนั ผ้ำมีหลำยแบบ คือ 1) การพนั รอบหรือการพนั เป็นวงกลม (Circular bandage) 2) การพนั เป็ นเกลียว(Spiral reverse bandage) 3) การพนั พบั กลบั เป็นเกลียว (Spiral reverse bandage) 4) การพนั เป็ นรูปเลขแปด (Figure of eight bandage) 5) การพนั กลบั ไปกลบั มา (Recurrent bandage) กำรเคล่ือนย้ำยผู้ป่ วย การเคล่ือนยา้ ยผปู้ ่ วยในสถานที่ที่เกิดอุบตั ิเหตุน้นั อาจทาไดห้ ลายวธิ ี แลว้ แต่จานวนของ ผปู้ ฐมพยาบาล และเครื่องมือท่ีพอจะหาไดใ้ นขณะน้นั วธิ ีต่าง ๆ เหล่าน้ีคือ - อุม้ เด่ียว เมื่อมีผพู้ ยาบาลเพยี งคนเดียว - อุม้ คู่ เมื่อมีผพู้ ยาบาลสองคน - การใชเ้ ปล เมื่อมีผพู้ ยาบาลต้งั แต่สองคนข้ึนไป และมีเปลหรือเครื่องมืออ่ืนท่ีใชแ้ ทนเปล อุ้มเดี่ยว เป็นการอุม้ สาหรับการเคล่ือนยา้ ยในระยะใกล้ เช่น - อุม้ แบก - อุม้ พยงุ - อุม้ กอดดา้ นหนา้ - อุม้ ทาบหลงั - อุม้ ลากดว้ ยคอ อ้มุ คู่ เมื่อมีผปู้ ฐมพยาบาล 2 คน และสามารถอุม้ ไดไ้ กล ผปู้ ่ วยไดร้ ับการกระทบกระเทือน นอ้ ย เช่น - อุม้ เคียง - อุม้ พยงุ ดว้ ยคนสองคน - อุม้ คนละดา้ น - อุม้ คู่กอดหลงั - อุม้ คูป่ ระสานแคร่

181 กำรเคลื่อนย้ำยผู้ป่ วยด้วยแคร่หรือเปล - ใชเ้ กา้ อ้ี - ใชเ้ ปล - ใชเ้ ปลพยาบาล 2 คน - ใชเ้ ปลพยาบาล 3 คน - ใชเ้ ปลพยาบาล 4 คน สรุป เพือ่ ใหผ้ ทู้ าการปฐมพยาบาล มีสติ และคิดวา่ จะทาอยา่ งไรก่อนหลงั เม่ือพบผปู้ ระสบอุบตั ิเหตุ จึงใคร่ขอเสนอแนะหลกั การไวด้ งั น้ี A. ตรวจดูการเดินของลมหายใจ (Clear air way) B. การหา้ มเลือด (Stop Bleeding) C. การป้องกนั การช๊อค (Control Shock) D. การตกแตง่ บาดแผล (Dressing Wound) E. การส่งต่อผปู้ ่ วย (Evacuation)

กำรประชุมกอง คร้ังท่ี 1 เวลำ 75 นำที 182 (รองผ้กู ำกบั ตรวจ) (10 นาที) 1. พิธีเปิ ด (ชกั ธง สวนมนต์ สงบนิ่ง ตรวจ แยก) ( 5 นาที) 2. เกม (เพลง) (50 นาที) 3. วชิ าการปฐมพยาบาล ( 5 นาที) 1) บรรยาย (10 นาที) 2) แบง่ กลุ่มศึกษาเป็นฐาน (10 นาที) ฐานที่ 1 การใชผ้ า้ พนั แผล (10 นาที) ฐานที่ 2 การผายปอด (10 นาที) ฐานท่ี 3 การเขา้ เฝื อก การทาเปล (5 นาที) ฐานท่ี 4 การเคล่ือนยา้ ยผปู้ ่ วย ( 5 นาที) 3) เกมทดสอบ ( 5 นาที) 4. ผกู้ ากบั เล่าเรื่องส้นั ที่เป็นคติ 5. พิธีปิ ด (นดั หมาย ตรวจเครื่องแบบ ชกั ธง เลิก) บรรณำนุกรม สานกั งานคณะกรรมการลูกเสือแห่งชาติ. คู่มือกำรฝึ กอบรมวชิ ำผู้กำกบั ลกู เสือสำมัญรุ่นใหญ่ ข้ันควำมรู้เบื้องต้น กรุงเทพฯ: 2539.

183 เรื่อง กำรชุมนุมรอบกองไฟ บทเรียนที่ 14 เวลำ 30 นำที ขอบข่ำยวชิ ำ 1. ความมุง่ หมายของการชุมนุมรอบกองไฟ 2. ข้นั ตอนของการชุมนุมรอบกองไฟ 3. การจดั สถานที่ชุมนุมรอบกองไฟ 4. การเป็นพิธีกร การชุมนุมรอบกองไฟ จุดหมำย เพอื่ ใหผ้ เู้ ขา้ รับการฝึกอบรมเขา้ ใจการจดั การชุมนุมรอบกองไฟ วตั ถุประสงค์ เมื่อจบบทเรียนน้ีแลว้ ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมควรจะสามารถ 1. อธิบายความมุ่งหมายของการชุมนุมรอบกองไฟได้ 2. ระบุข้นั ตอนของการชุมนุมรอบกองไฟได้ 3. ดาเนินการชุมนุมรอบกองไฟได้ วธิ ีสอน / กจิ กรรม 1. นาเขา้ สู่บทเรียนและช้ีแจงวตั ถุประสงค์ 5 นาที 2. บรรยาย/สาธิต 20 นาที 3. สรุป 5 นาที สื่อกำรสอน 1. เคร่ืองฉายภาพขา้ มศีรษะ พร้อมจอ 2. แผน่ ใส 3. แผนภูมิ 4. ปากกาเขียนแผน่ ใสและปากกาเขียนแผนภูมิ 5. กองไฟจาลอง เนื้อหำวชิ ำ การใหล้ ูกเสือมาประชุมพร้อมกนั รอบกองไฟในเวลากลางคืนในระหวา่ งที่ไปอยคู่ ่ายพกั แรม หรือในระหวา่ งการฝึกอบรมท่ีตอ้ งคา้ งคืนน้นั เป็นกิจกรรมพเิ ศษอยา่ งหน่ึงของลูกเสือซ่ึง ลอร์ด เบเดน โพเอลล์ ไดเ้ ป็น ผรู้ ิเริ่มนามาใชใ้ นการนาเด็กซ่ึงอาจเรียกวา่ เป็ นลูกเสือรุ่นแรกของโลก ไปอยู่ ค่ายพกั แรมท่ีเกาะบราวนซ์ ี ประเทศองั กฤษ.ค.ศ.1907 (พ.ศ. 2450) การชุมนุมรอบกองไฟ ภาษาองั กฤษเรียกวา่ Camp Fire ในภาษาไทยเดิมมกั เรียกกนั วา่ การเล่นหรือการแสดงรอบกองไฟ ซ่ึง

184 ความจริงการเล่นหรือการแสดงเป็นเพยี งส่วนหน่ึงของการชุมนุมรอบกองไฟ อนั อาจกล่าวไดเ้ ป็น บทเรียนหรือวธิ ีการฝึกอบรมลูกเสืออยา่ งหน่ึง 1. ควำมมุ่งหมำยของกำรชุมนุมรอบกองไฟ การชุมนุมรอบกองไฟ มีความมุง่ หมายสาคญั อยู่ 5 ประการ คือ (1) เพือ่ เป็นการฝึกอบรมในตอนกลางคืน ดงั ท่ี บี-พี ไดใ้ ชเ้ ป็นหลกั ในการฝึกอบรมเด็กที่ไป อยคู่ ่ายพกั แรมที่เกาะบราวน์ซี และไดใ้ ชเ้ ป็นแบบในการเรียบเรียงหนงั สือเรื่อง “Scouting for Boys” (การลูกเสือสาหรับเด็กชาย) (2) เพื่อใหล้ ูกเสือไดร้ ้องเพลงร่วมกนั หรือแสดงกิริยาอาการอยา่ งเดียวกนั เป็นการปลุกใจ หรือเปลี่ยนอารมณ์ใหเ้ กิดความสนุกสนานเบิกบานใจภายหลงั ท่ีไดป้ ฏิบตั ิงานในเวลากลางวนั มาแลว้ (3) เพื่อใหล้ ูกเสือแตล่ ะหมู่ไดม้ ีโอกาสออกมาแสดง เป็ นการส่งเสริมความสามคั คีของหมู่กบั ใหล้ ูกเสือแต่ละคนในหมู่รู้จกั ทางานร่วมกบั ผอู้ ื่นและกลา้ แสดงออกในที่ประชุม (4) ใชเ้ ป็นโอกาสสาหรับประกอบพธิ ีสาคญั เช่น แนะนาใหล้ ูกเสือรู้จกั บุคคลสาคญั ของการ ลูกเสือ แขกสาคญั ที่มาเยย่ี ม มอบเครื่องหมายวูดแบดจ์ เครื่องหมายตอบแทน เขม็ สมนาคุณหรือ ประกาศนียบตั ร ต่าง ๆ เป็นตน้ (5) ในบางกรณีอาจเชิญบุคคลสาคญั ในทอ้ งถิ่น ตลอดจนชาวบา้ นใหม้ าร่วมชุมนุมรอบกอง ไฟ เพอ่ื เป็นการประชาสัมพนั ธ์และส่งเสริมกิจการลูกเสือ 2. บริเวณกำรชุมนุมรอบกองไฟ คา่ ยลูกเสือทุกแห่งควรมีบริเวณสาหรับการชุมนุมรอบกองไฟ บริเวณเช่นวา่ น้ีควรอยมู่ ุมหน่ึง ของค่าย มีตน้ ไมเ้ ป็ นฉาก หลงั ไมใ่ ชเ้ พ่อื ประโยชน์อยา่ งอ่ืนในเวลากลางวนั และควรอยหู่ ่างจากที่ พกั พอควร ท้งั น้ี เพือ่ ใหล้ ูกเสือประหยดั เวลาเดินทางจากท่ีพกั ไปยงั บริเวณการชุมนุมรอบกองไฟ และตอ้ งเดินกลบั เม่ือการชุมนุมเลิกแลว้ ส่วนการที่เสนอแนะวา่ บริเวณการชุมนุมรอบกองไฟควรมี ตน้ ไมเ้ ป็นฉากหลงั น้นั เป็นเพราะในระหวา่ งการชุมนุมรอบกองไฟยอ่ มจะมีการร้องเพลงหมู่เป็นส่วน ใหญ่ และการร้องเพลงกลางแจง้ ถา้ ไม่มีฉากหลงั ถึงแมจ้ ะร้องเพลงไพเราะอยา่ งไรก็ตามยอ่ มไมไ่ ด้ ผลดีเทา่ ท่ีควร แต่ถา้ มีตน้ ไมเ้ ป็นฉากหลงั จะทาใหบ้ รรยากาศดีข้ึนและจะทาใหก้ ารร้องเพลงไดผ้ ลดี ยง่ิ ข้ึนดว้ ย อน่ึง ในการเลือกสถานที่สาหรับการชุมนุมรอบกองไฟ ถา้ สามารถหาที่เป็นแอ่งใหล้ ูกเสือท่ี นง่ั อยเู่ หนือกองไฟเลก็ นอ้ ยจะดีมาก เช่น ในบริเวณท่ีมีอาจจดั ทาบริเวณการแสดงและกองไฟอยู่ ตอนล่าง ส่วนลูกเสือใหน้ ง่ั อยบู่ นเนิน นอกจากน้ีเคยมีผจู้ ดั ทาบริเวณการแสดงและกองไฟใหอ้ ยบู่ น เกาะ มีคูน้าลอ้ มรอบ ผชู้ มนง่ั อยรู่ ิมคูอีกดา้ นหน่ึง สะพานขา้ มคูทาดว้ ยไมแ้ บบสะพานชวั่ คราว ปรากฏวา่ สถานท่ีชุมนุมรอบกองไฟเช่นวา่ น้ีใชก้ ารไดด้ ีอยา่ งยง่ิ การชุมนุมรอบกองไฟ ถา้ ไม่สะดวก เช่น ฝนตกหรือมีเหตุผลพเิ ศษจะจดั ภายในอาคารและ ใชท้ ่ีอ่ืนแทนได้

185 3. กำรจัดทนี่ ั่งรอบกองไฟ การจดั ที่นง่ั รอบกองไฟน้นั ควรจดั เป็นรูปวงกลมหรือเกือกมา้ ใหก้ องไฟอยตู่ รงกลาง มีที่นง่ั พิเศษสาหรับประธาน ผูต้ ิดตาม และผมู้ าร่วมงานซ่ึงตอ้ งจดั ไวท้ างดา้ นเหนือลม ที่นงั่ ของประธาน เป็นที่นงั่ เดี่ยว ต้งั อยลู่ ้าหนา้ ท่ีนง่ั ของผูต้ ิดตาม 2 คน ซ่ึงนง่ั อยดู่ า้ นขวาและดา้ นซา้ ยใกลก้ บั ประธาน สาหรับท่ีนงั่ ของผมู้ าร่วมงาน ใหจ้ ดั อยดู่ า้ นหลงั ของประธานและผตู้ ิดตาม ส่วนผรู้ ่วมการแสดง โดย ปกติใหน้ ง่ั เรียงตามลาดบั หมู่เหมือนการประชุมรอบเสาธงตอนเชา้ การแตง่ กายใหแ้ ต่งตามเน้ือเรื่องที่ จะแสดง ไมต่ อ้ งมีผา้ ผกู คอ ป้ายช่ือ แต่ เพ่ือเป็ นที่สังเกตใหน้ ายหมูน่ าธงหมู่(กรณีที่มีธงหมู่) ไปดว้ ย 4. กำรเตรียมกำรก่อนเร่ิมกำรชุมนุมรอบกองไฟ (1) คณะผใู้ หก้ ารฝึกอบรมจะตอ้ งปรึกษาหารือกนั เพือ่ กาหนดวา่ ในการชุมนุมรอบกองไฟ น้นั จะมีกิจกรรมอะไรบา้ ง จะใหผ้ ใู้ ดเป็นเจา้ หนา้ ท่ีประจากองไฟ ผใู้ ดเป็นพิธีกรและจะเชิญผใู้ ดเป็ น ประธาน (2) พธิ ีกร คือ ผนู้ าการชุมนุมรอบกองไฟ มีหนา้ ที่นาประธานมาสู่ท่ีชุมนุม ประกาศลาดบั กาหนดการตา่ ง ๆ เป็นผนู้ าหรือมอบหมายใหผ้ อู้ ื่นเป็ นผนู้ าในการร้องเพลง และในการใหล้ ูกเสือ แสดงกิริยาอาการตา่ ง ๆ เพอื่ เป็นการเปลี่ยนอารมณ์ใหเ้ กิดความสนุกสนานเบิกบานใจ ในการเลือกเพลงที่จะนามาใชน้ ้นั ควรเลือกเพลงที่ทุกคนร้องได้ เมื่อเริ่มเปิ ดการชุมนุมใช้ เพลงปลุกใจหรือเพลงท่ีมีจงั หวะหรือเน้ือเพลงยว่ั ยุ เช่น เพลง “สยามานุสติ” หรือ เพลง “มาร์ชของ สถาบนั ของผเู้ ขา้ ร่วมอบรม” ตอนกลาง ๆ ของการชุมนุมเป็นเพลงสนุกสนาน เช่น เพลงราวง หรือเพลงท่ีมีทา่ ทาง ประกอบ นอกจากน้นั อาจนาเกมมาประกอบ เพ่ือใหผ้ เู้ ขา้ ร่วมอบรมเปลี่ยนอิริยาบถกไ็ ด้ ตอนทา้ ยของการชุมนุม หลงั จากจบทุกรายการแลว้ ก่อนท่ีจะเชิญประธานในพธิ ีกล่าวปิ ด ให้ เป็นเพลงจงั หวะชา้ เป็นคติ เพลงลา ซ่ึงผรู้ ่วมชุมนุมส่วนใหญร่ ้องได้ เช่นสร้อยเพลง เพลงลาวดวง เดือน ฯลฯ โดยไม่ใชเ้ คร่ืองขยายเสียงและเคร่ืองดนตรีใด ๆ เป็นการสร้างบรรยากาศใหซ้ าบซ้ึงตรึงใจ โนม้ นา้ วใหม้ ีอารมณ์ที่จะไดฟ้ ังการกล่าวปิ ดของประธานในพธิ ี (3) ตอ้ งนดั หมายใหท้ ุกคนไปถึงที่ชุมนุมและนงั่ ตามที่ใหเ้ รียบร้อยก่อนเวลาประมาณ 10 นาที หมู่บริการจุดไฟก่อนท่ีจะเชิญประธานเขา้ มาในพิธี พธิ ีกรแจง้ ใหท้ ่ีประชุมทราบวา่ ประธานและ ผตู้ ิดตามเป็นใคร แลว้ ออกไปเชิญประธานเขา้ มายงั บริเวณการชุมนุมรอบกองไฟ พธิ ีกรตอ้ งนดั หมายเวลาที่ประธานจะเดินทางไปถึงบริเวณรอบนอกสถานท่ีชุมนุมเวลาใด ทบทวนซกั ซอ้ มการปฏิบตั ิมีข้นั ตอนอยา่ งใด ผตู้ ิดตามประธานจะปฏิบตั ิอยา่ งไร ยนื อยตู่ รงไหน เมื่อ ประธานกล่าวเปิ ดแลว้ ให้ร้องเพลง 1 เพลง คือเพลงอะไร (หากจะร้องเพลงเพมิ่ เติมควรร้องหลงั จาก พธิ ีเปิ ดเสร็จแลว้ ) (4) การชุมนุมรอบกองไฟ ถือวา่ เป็ นบทเรียนบทหน่ึง ฉะน้นั ในขณะมีการชุมนุมรอบกองไฟ จึงมีขอ้ กาหนดวา่ ทุกคนที่ร่วมอยใู่ นการชุมนุมรอบกองไฟ “หา้ มสูบบุหร่ี และด่ืมเครื่องดองของเมา”

186 พธิ ีกรหรือผ้บู รรยำยวชิ ำนีจ้ ะต้องชี้แจงนัดหมำยกำรปฏิบัติตำมข้ันตอนมอบงำนให้รับผดิ ชอบ ดงั นี้ 1) การแสดงใหแ้ สดงเป็นหมู่ ใหท้ ุกคนในหมู่มีโอกาสไดแ้ สดงโดยทว่ั กนั ใชเ้ วลาหมู่ละ ประมาณ 8 - 10 นาที โดยปกติ ใหส้ ่งเร่ืองต่อพิธีกรก่อนเวลานดั หมายแสดงไมน่ อ้ ยกวา่ 1 ชวั่ โมง เพ่ือ พธิ ีกรจะไดม้ ีเวลาจดั กาหนดการใหเ้ หมาะสม ) เร่ืองท่ีควรแสดงคือสนุกขบขนั ขนบธรรมเนียมประเพณี ประวตั ิศาสตร์ และเร่ืองที่เป็น คติเตือนใจต่าง ๆ ส่วนเร่ืองท่ีไมค่ วรแสดงคือ เร่ืองไร้สาระเช่น ผสี าง เร่ืองลามก อนาจาร เร่ืองเสียดสี สังคมหรือ บุคคล เรื่องเก่ียวกบั การเมืองหรือเรื่องลอ้ เลียนศาสนา เป็นตน้ 3) เพลงประจาหมู่ ใหแ้ ต่ละหมู่แต่งเพลงประจาหมู่ใหม้ ีชื่อหมู่ เน้ือร้องเป็นการสร้างสรรค์ เช่น เป็นคติปลุกใจ ความรัก ความสามคั คี ระเบียบ วนิ ยั เพื่อท่ีจะร้องก่อนการแสดงของหมู่ 4) การจดั สถานที่ชุมนุม การทาสลาก ทาพวงมาลยั ก่อกองไฟและดูแลตามปกติเป็ นหนา้ ท่ี ของหมู่บริการประจาวนั และหมูท่ ี่พน้ หนา้ ที่ในวนั น้นั แบ่งหนา้ ท่ีกนั ทา 5. พธิ ีเปิ ดกำรชุมนุมรอบกองไฟ เม่ือประธานเขา้ มาในบริเวณการชุมนุมรอบกองไฟ พิธีกรสั่งใหท้ ุกคนตรงดว้ ยคาวา่ “ท้งั หมด-ตรง” หรือ “กอง-ตรง” ประธานจะหยดุ รับการเคารพแลว้ เดินไปยนื หนา้ กองไฟ ยกมือขวา แสดงรหสั ของลูกเสือข้ึนไปขา้ งหนา้ ประมาณ 45 องศา กล่าวขอ้ ความท่ีเป็นมงคลและกล่าวในตอน สุดทา้ ยวา่ “ขา้ พเจา้ ขอเปิ ดการชุมนุมรอบกองไฟ ณ บดั น้ี” และคงยนื อยู่ ณ ที่เดิมจนจบเพลงท่ีไดร้ ับ ทราบจากการนดั หมายของพิธีกรแลว้ จึงกลบั ไปยงั ท่ีนงั่ ข้อปฏบิ ัตเิ กยี่ วกบั พธิ ีเปิ ดกำรชุมนุมรอบกองไฟ 1. ผตู้ ิดตามประธานและผรู้ ่วมงาน ตลอดจนเจา้ หนา้ ท่ีที่เดินตามประธานเขา้ มา ทุกคนเขา้ ไป ยนื ยงั ท่ีของตนขณะที่ประธานหยดุ รับการเคารพ มีประธานแตผ่ เู้ ดียวเท่าน้นั ที่เดินตรงเขา้ ไปใกลก้ อง ไฟ เม่ือประธานกลบั มายงั ท่ีนงั่ ซ่ึงจดั ไว้ ทุกคนนง่ั ลง 2. เมื่อประธานกล่าวเปิ ดในตอนสุดทา้ ย “ขา้ พเจา้ ขอเปิ ดการชุมนุมรอบกองไฟ ณ บดั น้ี” พิธีกรใหส้ ญั ญาณใหท้ ุกคนส่งเสียงวา่ “ฟ่ ู ” 3 คร้ัง 3. พิธีกรนาร้องเพลง 1 เพลง เช่น เพลงสยามมานุสติ เพลงสดุดีมหาราช เพลงสถาบนั ของ ผเู้ ขา้ ร่วมอบรม เป็นตน้ 4. หมูบ่ ริการจะนาพวงมาลยั และพุม่ สลากสาหรับประธานจบั ลาดบั การแสดงไปใหป้ ระธาน โดยใหม้ ีขบวนแห่นาโดยหมู่บริการ ผเู้ ชิญพวงมาลยั อยทู่ างขวา และผเู้ ชิญพุม่ สลากอยทู่ างซา้ ย สาหรับพวงมาลยั น้นั ใหห้ มู่บริการจดั ทาเป็นพวงมาลยั สองชาย และก่อนจะมอบพวงมาลยั และพมุ่ สลาก ใหผ้ รู้ ่วมขบวนแห่ทุกคนกลบั เขา้ ที่นง่ั ใหเ้ รียบร้อยก่อน

187 5. ลาดบั การชุมนุมรอบกองไฟ พิธีกรเป็นผปู้ ระกาศกาหนดการชุมนุมรอบกองไฟตามลาดบั ในข้นั แรกก่อนมีการแสดง พิธีกรอาจนาหรือใหผ้ อู้ ่ืนนาร้องเพลงอีก 1 หรือ 2 เพลง แลว้ จึงไปขอเชิญประธานจบั สลากวา่ จะให้ หมู่ใดแสดงก่อน หมู่ท่ีจะแสดงใหน้ ายหมู่ยนื ข้ึน (อยกู่ บั ท่ีไมต่ อ้ งออกมายนื ตรงหนา้ ประธาน)โดยสัง่ วา่ “หมู่ ..(กลุ่ม) ตรง” นายหมู่ทาวนั ทยหตั ถ์ (ถา้ มีไมพ้ ลองหรือไมง้ ่ามทาวนั ทยาวธุ ) แต่เพยี งผเู้ ดียว จากน้นั ร้องเพลงประจาหมู่ เม่ือร้องเพลงประจาหมู่จบจึงเร่ิมแสดง เมื่อแสดงจบใหก้ ลบั ไปยนื ที่เดิมและสั่ง อีกวา่ “หมู่ (กลุ่ม) ตรง” นายหมู่ทาความเคารพเช่นเดียวกบั ก่อนแสดง เม่ือการแสดงของหมู่จบแลว้ พิธีกรขอใหใ้ ครคนหน่ึงกล่าวนาชมเชยแบบลูกเสือ ใหแ้ ก่หมูท่ ่ี แสดงเพอื่ เป็ นการแสดงความพอใจและขอบคุณผแู้ สดง ดว้ ยถอ้ ยคาหรือทา่ ทางท่ีสร้างสรรค์ 3 คร้ัง หลงั จากน้นั หมู่แสดงตอ้ งกล่าวตอบส้ัน ๆ 1 คร้ัง เมื่อการแสดงของหมู่หน่ึงจบ พิธีกรอาจนาการร้องเพลงหรือการเปล่ียนอิริยาบถมาสลบั เป็น ตอน ๆ ตามที่เห็นสมควร หรือจะใหผ้ ใู้ ดนาแทนกไ็ ด้ เมื่อจบการแสดงของทุกหมู่ตามที่กาหนดไวแ้ ลว้ พิธีกรจะนาร้องเพลงท่ีมีจงั หวะชา้ ๆ และมี ความหมายแก่มวลสมาชิก เช่น เพลงสร้อยเพลง หรือเพลงลาวดวงเดือน 1 จบ จากน้นั พิธีกรจะเชิญ ประธานออกไปกล่าวเร่ืองส้ันที่เป็ นคติและกล่าวปิ ดการชุมนุมรอบกองไฟโดยไมต่ อ้ งยกมือข้ึนแสดงรหสั เม่ือประธานกล่าวในตอนสุดทา้ ยวา่ “ขา้ พเจา้ ขอปิ ดการชุมนุมรอบกองไฟ ณ บดั น้ี” พิธีกรสัง่ “กอง-ตรง” ใหท้ ุกคนยนื ข้ึนจบั มือกนั เป็ นวงกลม(มือขวาทบั มือซา้ ย) แลว้ ร้องเพลง สามคั คีชุมนุม เมื่อจบเพลงสามคั คีชุมนุมแลว้ หมูบ่ ริการนาสวดมนต์ ร้องเพลงสรรเสริญพระบารมี จากน้นั ทุกคนแยกยา้ ยกนั ออกนอกบริเวณ กลบั ท่ีพกั อยา่ งสงบโดยไมส่ ่งเสียง ส่วนหมู่บริการจะ กลบั มาดบั ไฟและทาความสะอาดดงั ที่ไดก้ ล่าวแลว้ ขา้ งตน้ 7. กำรเปลยี่ นอริ ิยำบถของผู้เข้ำชุมนุม ในการชุมนุมรอบกองไฟ การเปล่ียนอิริยาบถของผเู้ ขา้ ชุมนุมใหส้ นุกสนานร่าเริงเป็นเรื่อง สาคญั การเปลี่ยนอิริยาบถของผเู้ ขา้ ชุมนุมน้ีอาจทาไดห้ ลายวธิ ี ตามโอกาสอนั เหมาะสม และหนา้ ท่ี ของพธิ ีกรจะตอ้ งเป็นผูน้ าหรือมอบหมายใหผ้ ูร้ ู้คนใดคนหน่ึงเป็นผูน้ า เช่น นาใหร้ ้องเพลงนาใหแ้ สดง กิริยาอาการต่าง ๆ ท่ีขบขนั หรือสนุก จดั ใหม้ ีการราวง ตบมือเป็นจงั หวะแลว้ ใหผ้ อู้ ื่นตบมือตาม หรือ นาเกมใหท้ ุกคนมีส่วนร่วมในการเล่น 8. เมื่อมีผู้มำเยย่ี มเยยี น ในกรณีท่ีจะมีบุคคลหรือกลุ่มบุคคลมาเยยี่ มเป็นหนา้ ที่พธิ ีกรจะจดั ที่นง่ั อนั เหมาะสมให้ และ ขอทราบ ความประสงค์ แลว้ จดั ใหน้ าส่ิงของมามอบใหใ้ นระหวา่ งจบการแสดงหมูห่ น่ึงหมูใ่ ด โดย มอบใหก้ บั ประธานในพิธี

188 พิธีกร จะกล่าวขอใหผ้ หู้ น่ึงผใู้ ดในหมู่อื่น ๆ เป็นผนู้ ากล่าวคาชมเชยตามแบบของลูกเสือใหแ้ ก่หมูท่ ่ี แสดง ผนู้ ากล่าวชมเชยจะเชิญชวนใหห้ มู่อ่ืน ๆ ลุกข้ึนยนื แลว้ กล่าวคาชมเชย ดงั ตวั อยา่ ง เช่น \"พี่ นอ้ งผบู้ งั คบั บญั ชาลูกเสือโปรดยนื ข้ึนแลว้ กล่าวคาชมเชยใหแ้ ก่หมู่ 1 สามคร้ังดว้ ยคาวา่ \"ยอดเยยี่ ม\" จากน้นั ใหส้ ญั ญาณดว้ ยการนบั ดว้ ยการแสดงกิริยาประกอบ โดยกา้ วเทา้ ซา้ ยออกไปขา้ งหนา้ ประมาณคร่ึงกา้ วแลว้ ใชม้ ือขวากายกข้ึนไวบ้ ริเวณหวั ใจของตนเอง แลว้ กล่าวคาชมเชยตามที่นดั หมายไวแ้ ลว้ พร้อมกบั ส่งมือขวาที่กาไวไ้ ปยงั หมูท่ ่ีที่จะชมเชยใหพ้ ร้อมกบั แบมือออก รวม 3 คร้ัง เสร็จแลว้ นงั่ ลง ทุกคนในหมู่ท่ีไดร้ ับการชมเชย ลุกข้ึนยนื ใชแ้ ขนขวาซอ้ นอยบู่ นแขนซา้ ย ซ่ึงยกข้ึนมาเสมอ อกพร้อมกบั คากล่าวส้นั ๆ เช่น \"ขอบคุณ, ครับ\" พร้อมกบั นอ้ มตวั ลง 1 คร้ัง

189 บทเรียนท่ี 15 เรื่อง ระบบหมู่และกำรประชุมคณะกรรมกำรดำเนินงำนของกองลูกเสือ เวลำ 60 นำที ขอบข่ำยวชิ ำ 1. ระบบหมูใ่ นการลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ 2. ที่ประชุมคณะกรรมการดาเนินงานของกองลูกเสือ 3. การประชุมภายในหมู่และกองลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ จุดหมำย เพื่อใหม้ ีความรู้ความเขา้ ใจเรื่องระบบหมู่ในการฝึกอบรมลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ วตั ถุประสงค์ เม่ือจบบทเรียนน้ีแลว้ ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมควรจะสามารถ 1. อธิบายเก่ียวกบั ระบบหมู่ การแบง่ หนา้ ท่ีภายในหมู่ หนา้ ที่และความรับผดิ ชอบของนายหมูไ่ ด้ 2. อธิบายถึงหนา้ ท่ีและวธิ ีการปฏิบตั ิในการประชุมคณะกรรมการดาเนินงานของกองลูกเสือได้ 3. สาธิตและนาเอาวธิ ีการตามวตั ถุประสงค์ ขอ้ 1 และ 2 ไปใชใ้ นกองลูกเสือสามญั รุ่นใหญไ่ ด้ 4. ระบุถึงเหตุผลในการจดั ให้มีการประชุมภายในหมู่และกองลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ได้ วธิ ีสอน/กจิ กรรม 1. อารัมภบท 10 นาที 2. อภิปรายในท่ีประชุมใหญ่ 20 นาที 3. สาธิตการประชุมคณะกรรมการกองลูกเสือ 20 นาที 4. สรุป 10 นาที ส่ือกำรเรียนรู้ 1. แผนภูมิหรือภาพเล่ือน หรือแผน่ โปร่งใส 2. อุปกรณ์เก่ียวกบั ท่ีจะใชใ้ นการสาธิตในหอ้ งประชุมเพ่ือเตรียมจดั ใหม้ ีการประชุมคณะดาเนินงาน ของกองลูกเสือ เป็ นตน้ วา่ - โตะ๊ หมู่บูชา พระพุทธรูป กระถางธูป แจกนั ดอกไม้ - ธงชาติพร้อมเสา พระบรมฉายาลกั ษณ์ ร.9, ร.6 และรูป บี.พ.ี - โตะ๊ ประชุมและป้ายช่ือ กำรประเมินผล 1. การสังเกต การมีส่วนร่วมในการอภิปราย 2. การซกั ถาม

190 เนื้อหำวชิ ำ 1. ระบบหมู่ในกำรลูกเสือสำมญั รุ่นใหญ่ (THE PATROL SYSTEM IN SENIOR SCOUTING) หมูล่ ูกเสือ ยงั คงเป็นหน่วยรากฐานสาคญั ในการดาเนินงานในของลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ เป็น การสร้างค่านิยมใหแ้ ก่เด็กที่อยใู่ นวยั ที่จะเป็นลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ สามารถนาไปใชป้ ระโยชน์ในการ ฝึกอบรมในเรื่องหนา้ ที่และความรับผติ ชอบไดเ้ ป็นอยา่ งดี หมูล่ ูกเสือตามปรกติจะเป็นหน่วยฝึกอบรมท่ีเลก็ ท่ีสุดในกองลูกเสือ “หมู่ลูกเสือสามญั รุ่น ใหญ่ ตอ้ งมีจานวนลูกเสือไม่นอ้ ยกวา่ 4 คน และอยา่ งมากไม่เกิน 8 คน” โดยใหก้ าหนดหนา้ ที่ และความรับผดิ ชอบภายในหมู่เป็นการถาวร ไดด้ งั น้ี 1. นายหมูล่ ูกเสือ 2. รองนายหมูล่ ูกเสือ 3. พลาธิการ 4. คนครัว 5. ผชู้ ่วยคนครัว 6. คนหาน้า 7. คนหาฟื น 8. ผชู้ ่วยเหลือทว่ั ไป การต้งั ชื่อหมูข่ องลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ มกั จะใชช้ ่ือนกั บุกเบิกที่มีเกียรติประวตั ิเป็ นเครื่อง ตดั สินใจ จากที่ไดศ้ ึกษาและเรียนรู้ภูมิหลงั เกี่ยวกบั ลกั ษณะนิสยั ในความเป็น “วรี ชน” ของท่าน เหล่าน้นั ดว้ ย เพ่ือที่จะสามารถทาใหล้ ูกเสือในหมู่เกิดความบนั ดาลใจและใฝ่ ใจที่จะปฏิบตั ิตนเยย่ี งวีรชน เหล่าน้นั ตวั อยา่ งจากทกั ษะและประสบการณ์ต่าง ๆ ท่ีสามารถบนั ดาลใหท้ ่านนกั บุกเบิกหรือวีรชน เหล่าน้นั บรรลุผลสาเร็จในชีวิตที่ผา่ นมา การแข่งขนั ภายในหมู่เป็ นลกั ษณะที่เด่น ในการปฏิบตั ิของกองลูกเสือสามญั และในขณะเดียวกนั กิจกรรมท่ีเกี่ยวกบั การแขง่ ขนั ก็ไม่ควรจะตดั ออกไป กิจกรรมเหล่าน้ีใหท้ ้งั ความต่ืนเตน้ และสนุกสนาน อนั เป็ นธาตุแทข้ องการฝึกอบรมของกองลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ท่ีจะนาไปสู่ความสาเร็จไดด้ ีท่ีสุดเช่นกนั “หมูล่ ูกเสือ” จึงเป็ นหน่วยท่ีมีความสาคญั คงความเป็ นเจา้ ของแห่งคุณสมบตั ิพเิ ศษ เป็ น หน่วยที่มีคุณประโยชน์โดยเฉพาะในทางปฏิบตั ิและการเล่นเกม ความจาเป็นในเรื่องระบบหมู่ จะเห็นไดจ้ ากการจดั ต้งั กลุ่ม “เฉพาะกิจ” ข้ึนเพ่ือความมุง่ ประสงคโ์ ดยเฉพาะในการที่จะไดป้ ระสบกบั ความตอ้ งการอนั จาเป็ นในการที่จะไดจ้ ดั ใหม้ ีการศึกษา เป็นกรณีพิเศษข้ึน ในเร่ืองน้นั ๆ “ระบบหมู่” ของลูกเสือ จึงมีความสาคญั เช่นเดียวกบั กลุ่ม “เฉพาะกิจ” และเป็นรากฐาน ถาวรท่ีสร้างกองลูกเสือใหเ้ ป็ นปึ กแผน่ โดยมีนายหมู่เป็ นผูน้ า จึงไดก้ าหนดหนา้ ท่ีของนายหมู่ไว้ ดงั ต่อไปน้ี

191 1) เป็นสมาชิกท่ีประชุมคณะกรรมการกอง เพื่อร่วมกนั ประชุมพิจารณาในการดาเนินงาน ของกองลูกเสือ 2) ในการประชุมประจาสปั ดาห์ นายหมูจ่ ะตอ้ งเรียนรู้ ทราบเคา้ โครงของกาหนดการและมี ส่วนรับผดิ ชอบดว้ ย รวมไปถึงความรับผดิ ชอบท่ีมีต่อสมาชิกภายในหมู่ของตนดว้ ย 3) มีความรับผดิ ชอบตอ่ กาหนดการฝึกอบรมเกี่ยวกบั กิจกรรมของหมู่ นอกเหนือจาก กาหนดการฝึกอบรม เช่น การเดินทางสารวจและการไปเย่ยี มเยยี นอ่ืน ๆ ในวนั สุดสัปดาห์ และ ความกา้ วหนา้ เป็ นรายบุคคลของสมาชิกภายในหมู่ของตน 4) การบริหารงานของหมู่ คือการใชก้ ารประชุมภายในหมู่ (PATROL IN COUNCIL) เป็น อุปกรณ์ในการบริหารงานของหมู่ ระบบหมู่ ของเราเป็นโครงสร้างท่ีแน่นอน ไม่ใช่เรื่องท่ีจะเปลี่ยนแปลงไปตามเหตุการณ์และ ความเหมาะสมซ่ึงไม่สามารถจะทาเช่นน้นั ได้ นายหมู่ลูกเสือจะตอ้ งปฏิบตั ิหนา้ ที่ในฐานะผอู้ าวุโสในหมู่ และทาหนา้ ท่ีฝึกอบรมลูกเสือภายในหมูข่ องตนดว้ ย 2. ทป่ี ระชุมคณะกรรมกำรดำเนินงำน (PATROL LEADER’ COUNCIL) มีหนา้ ที่รับผิดชอบเกี่ยวกบั การจดั ดาเนินงานทว่ั ไป เกี่ยวกบั การบริหารงานภายในกองลูกเสือ สามญั รุ่นใหญ่ท้งั หมด รวมไปถึงการใชจ้ ่ายเก่ียวกบั การเงินของกองลูกเสือดว้ ย ผูก้ ากบั ลูกเสืออยู่ เบ้ืองหลงั คอยใหค้ าแนะนาและเสนอแนะเม่ือเห็นวา่ นายหมูก่ าลงั จะหลงทางหรือปฏิบตั ิในเร่ืองที่ไม่ ถูกตอ้ ง นี่เป็ นวธิ ีการฝึกอบรมอยา่ งหน่ึง และก่อนอื่นลูกเสือตอ้ งไดร้ ับการฝึกฝนอบรมใหเ้ ขา้ ใจ วธิ ีการน้ีเสียก่อนอยา่ งซาบซ้ึง ถา้ ไม่ทาใหน้ ายหมู่เห็นจริงโดยทนั ทีทนั ใดแลว้ เขาก็จะไม่สามารถที่จะมองเห็นวถิ ีทางที่ ถูกตอ้ งในการที่ปฏิบตั ิตามแนวทางของตนเองได้ จาไวว้ า่ ผกู้ ากบั หรือรองผกู้ ากบั ลูกเสือไม่ควรไปบีบ บงั คบั หรือกระทาในลกั ษณะเป็นเชิงการต่อตา้ นตอ่ ความคิดเป็นของที่ประชุมนายหมู่ ควรหาวธิ ีท่ีดี ที่สุดในการปฏิบตั ิต่อเร่ืองเหล่าน้ี โดยใหเ้ ขาไดร้ ู้จกั กบั “การใหแ้ ละการรับ” ซ่ึงเป็นเร่ืองท่ีเขาจะมี ชีวติ ผกู พนั อยกู่ บั สงั คมหรือชุมชนต่อไปในอนาคต หนา้ ที่ของท่ีประชุมคณะกรรมการดาเนินงานในกองลูกเสือ มีดงั ต่อไปน้ี 1. “รักษาเกียรติของกองลูกเสือ” วนิ ยั ของลูกเสือไมไ่ ดเ้ กิดข้ึนมาจากการฝึกฝนอบรมของผู้ กากบั ลูกเสือฝ่ ายเดียว ที่ประชุมนายหมูจ่ ะเป็นหูเป็นตาของกองลูกเสือคอยดูแลวา่ ลูกเสือในกองได้ ปฏิบตั ิตนในฐานะเป็นลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ตลอดเวลาหรือไม่ 2. จดั และวางแผนเกี่ยวกบั กิจกรรมของกอง จดั ใหม้ ีกาหนดการฝึกอบรมข้นั พ้นื ฐานเป็นราย สปั ดาห์จดั ใหม้ ีโครงการเดินทางสารวจในฤดูร้อนหรือในระยะเวลาอ่ืนใดตามความเหมาะสม การจดั ดาเนินการเกี่ยวกบั เรื่องน้ีท้งั หมดเป็นหนา้ ที่ของท่ีประชุมนายหมู่

192 3. พจิ ารณาดูแลความกา้ วหนา้ ของลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่แตล่ ะคน ที่ประชุมคณะกรรมการ กองตอ้ งสานึกถึงความรู้สึกรับผดิ ชอบที่มีต่อความกา้ วหนา้ ของสมาชิกของเขาวสั ดุอุปกรณ์ท่ีจะ นามาใชต้ ามตารางการฝึกอบรมและการกาหนดกิจกรรม 3. กำรประชุมภำยในหมู่และกองลูกเสือสำมญั รุ่นใหญ่ (THE PATROL AND TROOP IN COUNCIL) การประชุมภายในหมู่ ควรจะมีอยา่ งนอ้ ยเดือนละ 1 คร้ัง ควรจะเป็ นก่อนที่มีการประชุม ที่ประชุมคณะกรรมการกองลูกเสือเพ่อื ใหล้ ูกเสือ หรือสมาชิกภายในหมู่ มีโอกาสแสดงความคิดเห็น และใหข้ อ้ เสนอแนะตามแนวความคิดของเขา เพื่อที่นายหมู่จะไดน้ าเอาความคิดเห็นเหล่าน้นั ไป เสนอต่อ “ที่ประชุมคณะกรรมการกองลูกเสือ” การประชุมเช่นน้ี ควรกระทาอยา่ งไม่เป็นทางการ เช่น ในระหวา่ งการเดินทางไกลและปฏิบตั ิกิจกรรม เพื่อจะไดอ้ ภิปรายถึงงานและหนา้ ที่ในขณะน้นั การประชุมภายในกอง ถา้ เป็ นกองลูกเสือขนาดเลก็ อาจทาการประชุมในสถานที่ประชุม คณะกรรมการกองแตล่ ะคนมีสิทธิและควรไดร้ ับคาเชิญชวนใหข้ ้ึนมาพูด เพ่อื จะไดม้ าซ่ึง ขอ้ เสนอแนะและขอ้ วพิ ากษว์ ิจารณ์ต่าง ๆ เท่าท่ีจะเป็นไปได้ ในการประชุมท้งั หมดเหล่าน้ี เป็นรากฐานแห่งความไวว้ างใจและสร้างคา่ นิยมใหแ้ ก่สมาชิก ในกองลูกเสือทุกคน การประชุมไม่ควรเป็นทางการ แตค่ วรมีการบนั ทึกขอ้ ตกลงไวด้ ว้ ย ภาคผนวก ดูเรื่อง “ระบบหมู่” System

ระบบหมู่และกำรประชุมคณะกรรมกำรดำเนินงำนของกองลูกเสือ 193 เอกสำรประกอบ แนวปฏิบัตใิ นกำรประชุมคณะกรรมกำรกอง ทปี่ ระชุมคณะกรรมกำรกองลูกเสือ การจดั ที่ประชุมคณะกรรมการกอง 1. หอ้ งประชุม ในหอ้ งประชุมจดั ใหม้ ีโตะ๊ หมูบ่ ูชา มีพระพุทธรูป ธงชาติและพระบรมฉายา ลกั ษณ์ของพระบาทสมเด็จพระเจา้ อยหู่ วั รัชกาลปัจจุบนั กบั มีพระบรมรูปของพระบาทสมเด็จพระ มงกฎุ เกลา้ เจา้ อยหู่ วั องคพ์ ระผพู้ ระราชทานกาเนิดลูกเสือไทย และรูปของ ลอร์ด เบเดน-โพเอลล์ 2. โตะ๊ ประชุม ควรจดั ใหม้ ีเกา้ อ้ีประชุมตามจานวนของคณะกรรมการ และจดั ที่นง่ั เป็นพิเศษ สาหรับผกู้ ากบั หรือรองผกู้ ากบั ที่จะเขา้ ประชุมดว้ ยในฐานะท่ีปรึกษา โดยจดั ใหน้ ง่ั อยทู่ างซา้ ยของ ประธาน 3. การจดั ที่นงั่ จะตอ้ งกาหนดไวใ้ หท้ ราบ โดยมีการเขียนป้ายหรือเคร่ืองหมายแสดงไว้ ณ ที่น้นั ๆ เช่น ประธาน เลขานุการ กรรมการฝ่ ายตา่ ง ๆ 4. ผเู้ ขา้ ประชุม 1) หวั หนา้ นายหมู่ (เป็นประธาน) 2) ผชู้ ่วยหวั หนา้ นายหมู่ (เป็ นรองประธาน) 3) นายหมู่ รองนายหมู่ในกองน้นั เลือกกนั เองเป็นกรรมการฝ่ ายต่าง ๆ (เป็นที่ปรึกษา) 4) ผกู้ ากบั ลูกเสือ ถา้ ผกู้ ากบั ไมอ่ ยใู่ หร้ องผกู้ ากบั เขา้ ประชุมแทน 5) ผทู้ รงคุณวฒุ ิที่กองลูกเสือเชิญมาเพ่ือแนะนาวชิ าการเป็ นคร้ังคราว หมำยเหตุ คณะกรรมการดาเนินงาน ใหอ้ ยใู่ นตาแหน่งไม่เกิน 12 เดือน 5. การเขา้ ห้องประชุม เลขานุการจะเป็นผเู้ ชิญ โดยใหก้ รรมการต่าง ๆ เขา้ ก่อนแลว้ จึงเชิญ ประธานและท่ีปรึกษาเขา้ เป็ นคนสุดทา้ ย ผทู้ ี่เขา้ ประชุมก่อนที่จะเขา้ นง่ั จะตอ้ งไปไหวพ้ ทุ ธรูป และ แสดงความเคารพตอ่ ธงชาติและพระบรมฉายาลกั ษณ์ของพระบาทสมเด็จพระเจา้ อยหู่ วั คร้ังเดียว เสียก่อน โดยวธิ ีวนั ทยหตั ถ์ แลว้ จึงไปนง่ั ยงั ท่ีของตน (ยกเวน้ ประธานจะตอ้ งจุดธูปเทียนและกราบที่ หนา้ พระ) 6. การเปิ ดประชุม เป็นหนา้ ท่ีของประธานท่ีจะกล่าวเปิ ด โดยลุกข้ึนยนื หนั หนา้ สู่ที่ประชุม ยนื่ มือขวาออกไปขา้ งหนา้ ทามุมประมาณ 45 องศา แขนเหยยี ดตรงแสดงรหสั ของลูกเสือแลว้ กล่าววา่ “บดั น้ีสมาชิกของที่ประชุมไดม้ าครบองคป์ ระชุมแลว้ ขา้ พเจา้ ขอเปิ ดประชุม ขอใหส้ มาชิกท้งั หลายได้ ใชส้ ิทธิและเสรีภาพของทา่ นโดยเสรีในการประชุมและขอใหถ้ ือวา่ การประชุมน้ีเป็ นความลบั ไม่ เปิ ดเผย” เมื่อประธานกล่าวจบสมาชิกท่ีเขา้ ประชุมยนื ข้ึนพร้อมกนั พร้อมกบั ยกมือขวาข้ึนแสดงรหสั ลูกเสือแบบใหค้ าปฏิญาณของลูกเสือ แลว้ กล่าวพร้อมกนั วา่ “ขา้ พเจา้ จะไดถ้ ือวา่ การประชุมน้ีเป็น ความลบั เวน้ ไวแ้ ต่จะไดร้ ับความเห็นชอบจากท่ีประชุม” เสร็จแลว้ ประธานนงั่ ลง สมาชิกนง่ั ลงพร้อม

194 กนั จากน้นั จึงให้ดาเนินการประชุมตามระเบียบวาระต่อไป (ยกเวน้ ที่ปรึกษา นิ่งอยโู่ ดยไม่ตอ้ งแสดง รหสั ) 7. การพดู ในท่ีประชุม ก่อนพูดตอ้ งยกมือขออนุญาต เม่ือประธานอนุญาตจึงจะพดู ได้ (และจะตอ้ งพดู กบั ประธานทุกคร้ัง) เม่ือเวลาพูดใหน้ ง่ั ไมต่ อ้ งยนื 8. การนดั หมายเรียกประชุม เป็นหนา้ ที่ของเลขานุการท่ีจะแจง้ นดั หมายไป 9. การจดั ระเบียบวาระการประชุม เป็นหนา้ ท่ีของเลขานุการโดยประสานงานกบั ประธาน 10. เรื่องท่ีจะจดั เขา้ วาระการประชุมคณะกรรมการดาเนินงานของกอง ควรเป็นเรื่องที่ เก่ียวกบั หนา้ ท่ีความรับผดิ ชอบในกองลูกเสือของตน จดั ทากาหนดการฝึกอบรม การอยคู่ า่ ยพกั แรม การเงิน การลงโทษ การใหร้ างวลั และการแกป้ ัญหาตา่ ง ๆ ฯลฯ เป็นตน้ 11. รายงานการประชุมของบคณะกรรมการ ผเู้ ขา้ ร่วมประชุมจะตอ้ งถือเป็ นความลบั ไมค่ วร เปิ ดเผย เวน้ แต่จะไดร้ ับความเห็นชอบจากท่ีประชุม 12. การจดรายงานการประชุม เป็นหนา้ ที่ของเลขานุการจะตอ้ งเป็ นผจู้ ดและจดั ทารายงาน การประชุม บนั ทึกลงในสมุดและสาเนาแจง้ ใหผ้ เู้ ขา้ ประชุมทราบ 13. ผกู้ ากบั ลูกเสือ ที่เขา้ ประชุมไม่มีสิทธิออกเสียงในท่ีประชุม แตม่ ีสิทธิยบั ย้งั การกระทาใด ๆ ท่ี ผกู้ ากบั เห็นวา่ ถา้ จะปล่อยใหท้ าไปตามขอ้ ตกลงของท่ีประชุมแลว้ อาจก่อใหเ้ กิดผลเสียหายข้ึนได้ 14. การปิ ดประชุมก่อนพิธีปิ ดการประชุมใหเ้ ลขาธิการนดั หมาย ประชุมคร้ังต่อไปในที่ประชุม ก่อน ประธานจะลุกข้ึนยนื หนั หนา้ เขา้ สู่ท่ีประชุม ยน่ื มือขวาออกไปขา้ งหนา้ ทามุมประมาณ 45 องศา แขนเหยยี ดตรงแสดงรหสั ของลูกเสือ แลว้ กล่าววา่ “ขา้ พเจา้ ขอปิ ดการประชุม” เม่ือประธานกล่าวจบ กรรมการทุกคนลุกข้ึนยนื ทาวนั ทยหตั ถแ์ ก่ประธาน (ประธานทาวนั ทยหตั ถต์ อบ) 15. การออกจากหอ้ งประชุม ตามลาดบั ดงั น้ี คือ ท่ีปรึกษา ประธาน และกรรมการฝ่ ายต่าง ๆ (โดย ปฏิบตั ิพธิ ีการเช่นเดียวกบั การเขา้ ห้องประชุม)

195 (ตัวอย่ำงระเบยี นวำระกำรประชุม) ระเบยี บวำระกำรประชุมคณะกรรมกำรดำเนินงำนในกองลูกเสือสำมญั รุ่นใหญ่ คร้ังท่ี .........../.................วนั ที่ ........... เดือน ............................... พ.ศ. ..................... ณ. ................................................... วาระท่ี 1 เรื่องท่ีประชุมจะแจง้ ใหท้ ราบ (ถา้ มี) วาระท่ี 2 เร่ืองรับรองรายงานการประชุมคร้ังท่ี ......... / ................. วาระที 3 เรื่องที่สืบเน่ืองจากการประชุมคร้ังก่อน (ถา้ มี) วาระท่ี 4 เร่ือง...............................เป็นเรื่องที่จะประชุมพจิ ารณากนั ในการประชุม (ถา้ มีหลายเร่ืองกใ็ ส่วาระที่ 5 ที่ 6 จนหมดเร่ืองที่จะนามาประชุม) วาระที่ 5 เร่ืองอ่ืนๆ (ถา้ มี) วาระที่ 5 หรือวาระอนั ดบั สุดทา้ ยน้ีเป็นวาระที่กาหนดสาหรับเรื่องท่ีจะมี ข้ึนภายหลงั ท่ีไดก้ าหนดระเบียบวาระไปแลว้ จะไดน้ ามาเขา้ พดู ในท่ีประชุมได้

196 ตวั อย่ำงบนั ทกึ รำยงำนกำรประชุม บันทกึ รำยงำนกำรประชุมคณะกรรมกำรดำเนินงำนในกองลกู เสือสำมัญรุ่นใหญ่ คร้ังที่............/.............เมื่อวนั ที่........เดือน...............พ.ศ. ............. ณ.............................. ผเู้ ขา้ ประชุม 1....................................................... 2........................................................ 3. ........................................................ ฯลฯ ผไู้ มม่ าประชุม (ถา้ มี) เปิ ดประชุมเวลา ............................................ น. ประธานกล่าวเปิ ดการประชุมแลว้ ดาเนินการประชุมตามระเบียบวาระต่อไป วาระที่ 1 เร่ือง ประธาน เสนอวา่ ………………………………………………………… ที่ประชุม (มีมติหรือตกลงอยา่ งไร)…………………………………….. ปิ ดประชุมเวลา .............................น. (ลงชื่อ)...................ผจู้ ดรายงานการประชุม ปิ ดประชุมรับรองรายงานการประชุมน้ีแลว้ การประชุมคร้ังท่ี............/................... เมื่อ......................................... (ลงช่ือ).................................ประธาน

197 (ตวั อย่ำงบัญชีลงช่ือผ้เู ช้ำประชุม) รำยชื่อผู้เข้ำประชุมกรรมกำรดำเนินงำนของกองลูกเสือ คร้ังท่ี ……… / ………… วนั ที่……เดือน………………….พ.ศ……….ณ………………… อนั ดบั ช่ือ - สกลุ ลำยมือช่ือ ตำแหน่ง หมำยเหตุ

เร่ือง แผนท่ี-เขม็ ท่ี 198 บทเรียนท่ี 16 เวลำ 60 นำที ขอบข่ำยวชิ ำ 1. การแบง่ ชนิดของแผนท่ีตามลกั ษณะการใชง้ าน 2. หลกั ในการอา่ นพิกดั ตารางในแผนที่ 3. ระยะทาง มาตราส่วน และทิศทาง 4. การวดั มุมและต้งั มุม จุดหมำย เพือ่ ใหผ้ เู้ ขา้ รับการฝึกอบรมมีความรู้ความเขา้ ใจเรื่องแผนที่โดยสังเขปและการใชเ้ ขม็ ทิศ วตั ถุประสงค์ เม้ือจบบทเรียนน้ีแลว้ ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรมควรจะสามารถ 1. อธิบายความหมายของแผนที่ชนิดตา่ ง ๆ ได้ 2. อ่านรายละเอียดต่างๆ บนแผนท่ีไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง 3. อธิบายถึงทิศเหนือจริง ทิศเหนือแม่เหล็ก และทิศเหนือกริดได้ 4. ระบุชื่อส่วนประกอบตา่ ง ๆ ของเขม็ ทิศได้ 5. วดั มุมและต้งั มุมโดยใชเ้ ขม็ ทิศได้ วธิ ีสอน/กจิ กรรม 20 นาที 1. แนวการจดั กิจกรรมการเรียนการสอน 30 นาที 10 นาที ก. บรรยาย ข. สาธิตและปฏิบตั ิการใชเ้ ขม็ ทิศ ค. สรุป สื่อกำรสอน 1. เอกสารประกอบ (ประวตั ิความเป็นมาของแผนที่) 2. แผนท่ีต่าง ๆ 3. เขม็ ทิศ กำรประเมินผล 1. การสงั เกต ซกั ถาม 2. การปฏิบตั ิในกิจกรรม

199 เนื้อหำวชิ ำ อำรัมภบท โดยใชเ้ อกสารประกอบ “ประวตั ิความเป็ นมาของแผนที่” แผนภูมิ หุ่นจาลอง รูปถ่ายทางอากาศ แผนทคี่ ืออะไร แผนที่ คือ สิ่งท่ีแสดงรายละเอียดของภูมิประเทศบนพ้ืนผิวโลก ท้งั ที่มีอยตู่ ามธรรมชาติและ ท่ีมนุษยส์ ร้างข้ึนโดยจาลองไวบ้ นวตั ถุพ้นื ระนาบดว้ ยมาตราส่วน ซ่ึงรายละเอียดเหล่าน้ีอาจแสดงดว้ ย เส้นสีและสญั ลกั ษณ์ตา่ ง ๆ กำรแบ่งชนิดของแผนท่ีโดยทวั่ ไป 1. แผนท่ีแบบแบนราบ (Planimetric Map) คือ แผนท่ีท่ีแสดงพ้ืนผวิ ของโลกในทางราบ ไม่แสดงความสูงต่าใหป้ ระโยชนม์ ากในการใชแ้ สดงตาแหน่ง ระยะทางและเส้นทาง 2. แผนที่ภูมิประเทศ (To agraphic Map) คือ แผนที่ที่แสดงพ้ืนผวิ ของโลกใหเ้ ห็นความสูงต่า ใหค้ ุณประโยชนม์ ากกวา่ แบบแบนราบ 3. แผนท่ีภาพถ่าย (Picot Map or Orthophorto Map) `คือแผนที่ทาข้ึนจากภาพถ่ายทางอวกาศ สามารถแสดงใหเ้ ห็นลกั ษณะตา่ ง ๆ ท้งั ท่ีเป็นธรรมชาติ และสิ่งที่มนุษยส์ ร้างข้ึน ซ่ึงไมป่ รากฏในแผน ที่ และลกั ษณะท่ีถูกตอ้ งกวา่ แผนที่อ่ืน กำรแบ่งชนิดของแผนทตี่ ำมลกั ษณะกำรใช้งำน 1. แผนที่ทวั่ ไป (General Maps) เป็นแผนท่ีที่ใชเ้ ป็ นฐานสาหรับทาแผนที่ที่อื่นส่วนมากแลว้ จะใชม้ าตราส่วน 1:1,000,000 ซ่ึงแสดงอาณาเขตประเทศ เมือง ความสูงต่าลกั ษณะภูมืประเทศ เช่น แผนที่โลก แผนที่ทวปี ต่าง ๆ ตลอดจนแผนที่ประเทศ เป็นตน้ 2. แผนท่ีทรวดทรงหรือแผนที่นูน (Relief Maps) เป็นแผนที่ท่ีแสดงความสูงต่าของภูมิภาค ประเทศมาตราส่วน1 : 250,000 3. แผนที่ทหาร (Military Maps) เช่น แผนท่ียทุ ธศาสตร์ – ยทุ ธวธิ ี – แผนท่ีสาหรับทหารปื น ใหญ่ 4. แผนที่เดินอากาศ (Aeronautical Charts)ใชส้ าหรับการบินเพอ่ื ใหท้ ราบถึงตาแหน่ง และ ทิศทางของเคร่ืองบิน 5. แผนที่เดินเรือ (Nautical Charts) ใชใ้ นการเดินเรือ แสดงความลึก สันดอน แนวปะการัง เขตน้าต้ืน เป็ นตน้ 6. แผนที่การขนส่ง (Transportation) เป็นแผนที่ขนส่ง เป็นแผนท่ีท่ีแสดงการคมนาคมขนส่ง ทางถนน รถไฟ ทางเรือ เครื่องบิน 7. แผนที่เศรษฐกิจ (Economic Maps) เป็นแผนท่ีท่ีแสดงผลผลิต เขตกสิกรรม และลกั ษณะ การกระจายหรือความหนาแน่นของประชากร

200 8. แผนท่ีประวตั ิศาสตร์ (Historical Maps) เป็นแผนที่แสดงอาณาเขตสมยั ก่อนๆ 9. แผนท่ีรัฐกิจ (Economic Maps) เป็นแผนที่ที่แสดงเขตการปกครอง ดินแดนและพรมแดน 10. แผนที่เคา้ โครง (Diagrammatic Maps)เป็นแผนท่ีที่แสดงลายเส้นรูปแสดงกราฟ สถิติ เช่น กราฟ แสดง น้าฝน อุณหภูมิ เป็นตน้ 11. แผนที่ผงั เมือง (Political Maps) ใชแ้ สดงอาคารสถานที่ของตวั เมือง ถนนหนทาง สถานท่ีสาคญั มาตราส่วน 1: 20,000 12. แผนท่ีทางหลวง (Diagrammatic Maps) ใชแ้ สดงถนนสายสาคญั เช่น ทางซุปเปอร์ ไฮเวย์ มาตราส่วน 1 : 1,000,000 13. แผนที่โฉนดท่ีดิน (City Maps) เป็นแผนที่ท่ีแสดงการถือกรรมสิทธ์ิที่ดินของเจา้ ของ ที่ดิน ซ่ึงกรมที่ดินเป็นผอู้ อกให้ 14. แผนที่เพ่ือการนิเทศน์ (Highway Maps) เป็นแผนที่ที่ใชใ้ นการโฆษณาเช่นแผนที่เพ่ือ การท่องเท่ียวแสดงภาพสถานที่สาคญั ๆ ปูชนียวตั ถุ สถานีตากอากาศเป็ นตน้ กำรอ่ำนแผนท่ี เป็นการคน้ หารายละเอียดของภูมิประเทศบนแผนท่ี ถา้ เราอา่ นแผนที่ไดเ้ ราก็จะไดป้ ระโยชน์ จากแผนท่ีมาก สามารถรู้จกั ลกั ษณะของภูมิประเทศท้งั ๆ ที่เรายงั เขา้ ไปไม่ถึงสามารถท่ีจะวางแผน ปฏิบตั ิการตา่ ง ๆ ได้ ถา้ เราอ่านแผนท่ีไม่ออกแผนท่ีดีที่สุดก็จะไร้ค่าทนั ทีดงั น้นั แผนที่มีทนั สมยั ยอ่ ม ใหป้ ระโยชนแ์ ก่ผใู้ ชอ้ ยา่ งมาก โดยสรุป แผนที่จะบอกให้เราทราบท่ีต้งั ระยะทาง ทิศทาง ความสูงต่าและทรวดทรง 1. ทตี่ ้งั (Location) ระบบที่ใชใ้ นการหาที่ต้งั ของสิ่งตา่ งๆ ในแผนที่มีหลายระบบ แต่ที่แพร่หลายที่สุดคือ ระบบพิกดั ภูมิศาสตร์ (Geographic Coordinates) และระบบพกิ ดั ตาราง (Grid Coordinates) ระบบพกิ ดั ภูมิศำสตร์ (Geographic Coordinates) ระบบน้ีเป็นระบบที่กาหนดท่ีต้งั (Location) ของส่ิงต่างๆ ในแผนท่ี ดว้ ยค่าของละติจูด โดยมีเส้นศูนยส์ ูตรเป็นหลกั ในการกาหนด ของเส้นละติจูดวา่ ส่ิงน้นั อยหู่ ่างไปทางเหนือหรือใตข้ องเส้นศูนยส์ ูตรและเส้นเมอริเดียนเร่ิมแรก (Prime Meridian) เป็นหลกั ในการกาหนดเส้นลองติจูดวา่ ส่ิงน้นั อยไู่ ปทางตะวนั ออกหรือตะวนั ตก ของเส้นเมอริเดียนเร่ิมแรกเท่าไร ตวั อยา่ งเช่น จุด A มีพกิ ดั ทางภูมิศาสตร์อยใู่ นละติจูดท่ี 15 องศา 30 เหนือ ลองติจูดที่ 105 องศา 15 ตะวนั ออกซ่ึงหมายความวา่ จุด A อยทู่ างเหนือของเส้นศูนยส์ ูตรเป็ น ระยะห่างเชิงมุม (Angular Distance)15 องศา 30 ลิปดา และอยทู่ างตะวนั ออกของเส้นเมอริเดียน เริ่มแรกเป็นระยะห่างเชิงมุม 105 องศา 15 ลิปดา