ЭДИЙН-ЗАСГИЙН-ХҮРЭЭ

1. Олон улсын эдийн засгийн харилцаа, түүний шалтгаан 2. Эдийн засгийн гадаад харилцааны хэлбэрүүд

A. Дэлхийн эдийн засаг? B. Олон улсын эдийн засаг харилцаа C. Олон улсын эдийн засгийн харилцаа яагаад байдаг вэ?

1. Дэлхийн эдийн засаг?  Улс үндэстний аж ахуйнуудыг эдийн засгийн үйл ажиллагааны солилцоо, хөдөлмөрийн олон улсын хуваариар нэгэн тогтолцоонд холбож байгаа олон түвшинт , зангидмал эдийн засаг.

2.Олон улсын эдийн засаг харилцаа Эдийн засгийн нөөцийн солилцоо, эдийн засгийн хамтын ажиллагаанд хүргэж буй улс хоорондын  Худалдаа  Үйлдвэрлэл  Шинжлэх-ухаан техникийн  санхүүгийн өргөн цогцолбор холбоог хэлнэ.

3.Олон улсын эдийн засгийн харилцаа яагаад байдаг вэ?  Зарим бүтээгдэхүүнийг дотооддоо үйлдвэрлэх боломжгүй, гадаадаас импортолдог.  Улс хоорондын эдийн засгийн харилцаа үүсэх, шалтгаан нөхцөл: 1. Давуу тал 2. Туйлын давуу тал 3. Харьцангуй давуу тал

1. Давуу тал  Тодорхой нэг улс орны  Олон улсын бусад улсаас нэг хөдөлмөрийн хуваарьт төрлийн бараа оролцох боломтой үйлчилгээг хямд салбарын өрсөлдөх үйлдвэрлэн амжилттай боломжийг хангадаг. борлуулж чадах нөхцөлийг бүрдүүлэгч хүчин зүйлүүд.

2. Туйлын давуу тал  Тодорхой нэг улс тухайн бүтээгдэхүүнийг зөвхөн ганцаараа маш ихээр үйлдвэрлэх боломжтой үед.  Саудын Араб нефт,алт  Тухайн барааг бусад орнуудтай маш доогуур зардлаар бүтээх боломжтой.  Бразилийн кофений үйлдвэрлэл

3.Харьцангуй давуу тал  Үйлдвэрлэлийн техник технологи, ажиллах хүч, санхүүгийн чадавхийн хувьд давуутай улс бусад орноос тодорхой барааг доогуур зардлаар үйлдвэрлэн борлуулах боломжтой.  Японы электроникийн салбар



1. Олон улсын худалдаа 2. Импорт 3. Экспорт 4. Капиталын гаргалт ба олон улсын зээллэг 5. Улс хоорондын валютын харилцаа 6. Олон улсын хөдөлмөрийн шилжилт 7. Олон улсын үйлдвэрлэлийн хамтын ажиллагаа 8. Олон улсын шинжлэх ухаан техникийн хамтын ажиллагаа

1. Олон улсын худалдаа  Хөдөлмөрийн олон хуваарьт суурилсан бараа, үйлчилгээний гаргалт, оруулалтаар дамжих улс хоорондын эдийн засгийн харилцааны хэлбэр.

Олон улсын худалдаа нь: Үндэсний Дотоодын зах Үйлдвэрлэлийн Хязгаарлагд- Улс орны нөөцийн зээлийн үндэсний болон мал үйлдвэрлэлийн хязгаарлагдмал төрөлжилтийг байдлыг даван багтаамжийг олон улсын үйлдвэрлэлийн туулах боломж тэлж, түүнийг зардлын хэмжээг өсгөж, хөгжүүлэх, олгоно. олон улсын зах зөрүүгээр бүтээмжийг зээлтэй холбож борлуулатыг нэмэгдүүлэх, нэмэлт орлого нэмэгдүүлнэ. өгнө. олох боломж тухайн салбарын бүрдэнэ. технологийн шинэчлэлд анхаарах боломж олгоно.

2. Импорт  Гадаад орнуудаас бараа, үйлчилгээг худалдан авах үйл явц.  Экспорт импортоосоо давж байвал гадаад худалдааны тэнцэл эерэг.

3.Экспорт  Өөрийн бараа, үйлчилгээг гадаад орнуудад худалдах үйл явц.  Импорт экспортоосоо илүү бол худалдааны тэнцэл сөрөг байна.

4.Капиталын гаргалт ба олон улсын зээллэг  Улс орны капиталын 1. Бусад орон дахь эргэлтээс нэг хэсгийг нь гадаадын аж үйлдвэр, татан авч ашиг олохын худалдаа болон бусад тулд бусад оронд үйлдвэрт оруулах шууд үйлдвэрлэлийн хөрөнгө. ажиллагаа буюу янз бүрийн хэлбэрийн 2. Гадаадын хувьцаа, гүйлгээнд оруулах. өөрийн баталгаат үнэт цаас, бусад үнэт цаасанд хөрөнгө оруулах. 3. Дунд ба удаан хугацаатай зээл олгох замаар зээлдүүлэх капитал гаргах, хамтын үйлдвэрийн газар байгуулах гэх мэт.

5.Улс хоорондын валютын харилцаа 1. Үндэсний валют  Бусад оронтой хийх улсын тооцоонд ашиглаж буй тухайн орны мөнгөн нэгж.

2. Хягаартай валют 3. Нөөц валют  Нэг л орны дотор үйлчилж,  Гадаад худалдааны үйл бусад улсын валютаар ажиллагаа явуулах арилжагдахгүй үндэсний гадаадын хөрөнгө валютыг хэлнэ. оруулалтын тооцооонд үнэ тодорхойлоход ашиглаж буй тэргүүлэх орнуудын үндэсний мөнгө-зээллэгийн хэрэгсэл.

4. Чөлөөтэй хөрвөх валют  Гадаадын аль ч валютаар чөлөөтэй, хязгаарлалгүй арилжигдах валют.

6.Олон улсын хөдөлмөрийн шилжилт  Ажиллах хүчний Эдийн засгийн Эдийн засгийн шилжилт бус • Очиж буй орны  Аль нэг орны цалин хөлс • Тухайн улс оронд хөдөлмөрийн харьцангуй өндөр бий болсон эдийн чадвартай хүн ам байгаагаас засгийн хямрал бусад оронд очиж шалтгаалдаг. нь ажилгүйдэл ажиллах амьдрах. нэмэгдэхэд хүргэж ажиллах хүчний шилжих хөдөлгөөнд нөлөөлдөг

7. Олон улсын үйлдвэрлэлийн хамтын ажиллагаа  Оюуны бүтээгдэхүүн, үнэт зүйл, мэдээлэл, эрдэм шинжилгээний ажлын үр дүн болох, технологийн шинэ зүйл гэх мэт шинжлэх ухаан- техникийн бүтээгдэхүүн нэг орноос нөгөөд шилжих хөдөлгөөн.  Тухайлбал:  Эдийн засгийн чөлөөт бүсүүд байгуулах  Үндэстэн хоорондын өмч бүхий нэгдэл зэрэг хэлбэр

8. Олон улсын шинжлэх ухаан техникийн хамтын ажиллагаа мэдээлэл Үнэт зүйл Эрдэм шинжилгээний ажлын үр дүн Оюуны ОУШТХА Технологи, бүтээгдэхүүн ШУ-ны техникийн бүтээгдэхүүн

Шинжлэх ухаан-техникийн мэдлэг, ололтын солилцооны хэлбэрүүд 1. Шижлэх ухаан техникийн мэдээлэл 2. Эрдэмтэд, мэргэжлийн солилцоо 3. Нээлт бүтээлийг зөвшөөрлийн үндсэн дээр шилжүүлэх 4. Эрдэм шинжилгээний ажил явуулах 5. Шинжлэх ухаан техникийн нийтлэг төсөл хэрэгжүүлэх 6. Шинжлэх ухаан-үйлдвэрлэлийн хоршил 7. Шинэ техник, технологи үйлдвэрлэх талаар хамтран ажиллах. Эдийн засгийн гадаад харилцаа нь тухайн орны хөагжлийн түвшин, эдийн засгийн онцлогтой уялдан давамгайлах хэлбэр нь өөр өөр байж болно. Монгол улсад гадаадын хөрөнгө оруулалтыг ашиглах нь чухал ач холбогдолтой. Эдийн засгийн гадаад харилцаа, хамтын ажиллагааны хөгжил нь тухайн улсын төрийн зохицуулах үүргийн хэргэжилтээс үндсэндээ хамаарна.